درەو میدیا:  بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستان، بە ناوبژیوانی بەرهەم ساڵح و ئاگاداری راستەوخۆی روسیا لەگەڵ دیمەشق گەیشتنە رێككەوتن بۆ گەڕانەوەی سوپای سوریا بۆ رۆژئاوای كوردستان، چتوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا لەشكركێشی سوپای توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان رابگیرێت.    لە بەیاننامەیەكدا رێڤەبەری خۆسەری لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا لە رێككەوتنیان لەگەڵ سوریا و روسیا راگەیاند "گەیشتووینەتە رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی سووریا.. تاوەكو سووپای سووریا بە درێژایی سنووری سووریا و توركیا جێگیربكرێت، بۆ ئەوەی هاوكاری هێزەكانی سووریای دیموكرات بكات بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو هێرشە و رزگاركردنی ئەو ناوچانەی كە سوپای توركیا و بەكرێگرتەكانیان كۆنترۆڵیان كردووە". مەزڵوم كۆبانی، فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات(هەسەدە) لە كۆبونەوەیەكدا بە ئەمریكییەكانی راگەیاندوە" ئەگەر واشنتۆن كوردانی سوریا لە هێرشی توركەكان نەپارێزێت، ئەوا لەگەڵ حكومەتی دیمەشق و روسیا رێكدەكەون "   ووردەكاری رێككەوتنەكەی رۆژئاوای كوردستان : 🔷 بەئامانجی رێگریکردن لە هێرشی تورکیا، رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی سوریادا کرا کە ئەرکی سەرشانێتی پارێزگاری لە سنوری وڵات و سەروەری سوریا بکات. 🔷 ئەم رێککەوتنە ئامانج لێی چونەناوەوەو بڵاوبونەوەی سوپای سوریایە بەدرێژایی سنوری سوریاو تورکیا، هاوتا لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکراتدا، بۆ رێگرتن لەو دەستدرێژییەو ئازادکردنی پاشماوەی ئەو ناوچانەی تر کە سوپای تورکیاو مورتەزەقە بەکرێگیراوەکانی چونەتە ناوییەوە. 🔷 ئەم رێککەوتنە دەرفەتی ئەوە دەڕەخسێنێت هەموو خاکە داگیراوەکانی تری سوریا لەلایەن سوپای تورکیاوە ئازادبکرێن، وەکو عفرین و ناوچەکانی تر. 🔷 پرۆژەی خۆبەڕێوەبەرێتی سیاسی لە  باکورو خۆرهەڵاتی سوریا داوای جیابونەوە ناکات، بەڵکو لە رابردوو و ئێستاشدا هێشتا داوای دیالۆگ و چارەسەری قەیرانی سوریا دەکات بەشێوەیەکی ئاشتیانە و هەرگیز هەڕەشەو دەستدرێژی نەکردوەتە سەر وڵاتانی دراوسێ تەنانەت تورکیاش، لەکاتێکدا ئەو هێشتاتۆمەتبارمان دەکات بە تیرۆر ەکاتێکدا خۆی لەسەرەتای قەیرانی سوریاوە رۆڵی هەبووە لە بڵاوکردنەوەی تیرۆردا. چۆن رێككەوتن؟ چەند رۆژێكە گفتوگۆی چڕ هەیە لە نێوان بەرپرسانی هەسەدەو روسیا بە نێوەنگیری بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق، بۆ گەییشتن بە رێككەوتن و بەرگرتن لە داگیركاری سوپای توركیا. بەپێی بەدواداچوونەكانی ( درەو میدیا ) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵاوە دەستی كەوتووە، لەماوەی سێ رۆژی رابردوودا پەیوەندی چڕو پڕ لە نێوان  بەرپرسانی بەڕێوەبەری خۆسەری رۆژئاوای كوردستان و بەرهەم ساڵح سەرۆككۆماری عێراقدا هەبووە. زانیاریەكانی ( درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن كە سەرەتا ( دیمەشق) رازی نەبووە بەو رێككەوتنە، چونكە پێیان وابووە بەرپرسانی كورد خیانەتیان كردووەو هێزەكانی ئەمریكایان هێناوەتە خاكی سوریاوە، هەروەك فەیسەڵ میقداد، جێگری وەزیری دەرەوەی سوریا بۆ رۆژنامەی (وەتەن)ی راگەیاندبوو" كوردەكان هەموو شتێكیان دۆڕاند، بەڵام پێویستە خۆیان نەدۆڕێنن". دواتر بەرهەم ساڵح چەند جارێك پەیوەندی بە بەرپرسانی باڵای سوریاوە دەكات و بۆ رازیكردنیان بە رێككەوتن لەگەڵ ئیدارەی خۆسەری، پێشتر بەرهەم ساڵح لە رێگەی پەیوەندیەكانیەوە بە سەرۆكی میسر و سەرۆكی كۆمكاری عەرەبی و پادشای سعودیەوە هەوڵی گەراندنەوەی كورسیەكەی سوریای داوە بۆ كۆمكاری عەرەبی و ئەوانیش رەزامەندیان لەسەر داوە. دواجار بەرپرسانی سوریا بە رێككەوتن رازی دەبن.  دواتر چەند جارێك لەرێگەی پەیوەندی تەلەفۆنیەوە قسە لەگەڵ سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا دەكات و پرۆژەیەك دەخاتە بەردەمیان بەمەبەستی رێككەوتن، چونكە سەرۆك كۆماری عێراق پێی وابووە كلیلی رێكەوتن لەگەڵ دیمەشق "مۆسكۆ"یە، بۆیە دواجار پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ فلادمیر پۆتن سەرۆكی روسیا دەكات و رازی دەكات بەو رێككەوتنە، سەرئەنجام ئەمڕۆ هەموو لایەنەكان رێككەوتن و سوریا هێزی بەرەو منبج و كۆبانی جوڵاند.  بۆ پشت راستكردنەوەی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی سالار مەحمود راوێژكاری سەرۆك كۆماری عێراق نوسیویەتی" سەرۆككۆماری عێراق لەم هەفتەیەدا هەوڵی خۆیدا، بۆیە غەریب حەسۆ هاوسەرۆكی تەڤدەم لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنیدا هەوڵەكانی سەرۆككۆماری بەرزنرخاند" رێككەوتنەكە چۆن دەبێت؟  سەبارەت بە رێككەوتنی نێوان خۆسەر و دیمەشق، بەرپرسی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی تەڤدەم رایدەگەیێنێت، رێككەوتنی هەسەدە و سوپای سووریا تەنها سەربازییە و پەیوەندی نییە بە چارەنووسی دەسەڵاتی خۆجێی و بەڕێوەبردنی شار و شارۆچكەكان لە رۆژئاوا.  رێككەوتنەكە بەجۆرێكە كە لەسەرەتادا تەنها رێككەوتنێكی سەربازی بێت بەڵام لە داهاتوودا  خۆی لە رێككەوتن لە بواری ( ئیدارە، نەوت، چەك و بواری سەربازی، پەیوەندییەكان)دەبینێتەوە  و لە داهاتوودا تەواوی رێككەوتنەكە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە، سوپای سوریا بە هاوكاری سوپای روسیا دەچنە شارەكانی رۆژئاوای كوردستان، سەرەتا دەچنە شارەكانی ( منبج ، كۆبانی، عەین عیسا )، دواتر بۆ شارەكانی تری رۆژئاوای كوردستان، بەپێی رێكەوتنی نێوانیان سوپای سوریا روبەرووی سوپای توركیا دەبێتەوەو هاوشانی هەسەدە شەڕ دەكات و رێگری لە هاتنی سوپای توركیا دەكات، واتا بەپێی رێككەوتنەكە هێزەكانی هەسەدە بەچەكی خۆیانەوە لەگەڵ سوپای سوریا هاوئاهەنگی دەكەن بۆ روبەرووبونەوەی سوپای توركیا بە پشتیوانی روسیا.    سەبارەت بە هەڵوێستی توركیاش لەسەر رێككەوتنی نێوان سوریا و خۆسەری، چاوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا توركیا ئۆپەراسیۆنەكەی رابگرێت، ئەویش دوای جێبەجێكردنی قۆناغی یەكەمی ئۆپەراسیۆنەكەی، كە داگیركردنی ( گرێ سپی و سەرێ كانیە)، ئەگەر سوپای توركیا توانی ئەو دوو شارە رابگرێت ئەوا ئۆپەراسیۆنەكەی رادەگرێت. هەروەك روسیا و حكومەتی سوریاش هیچ هێزێك بۆ ئەو دوو شارە نانێرن، واتا بە سوریا و روسیا بە ئاگاداری ئێرانیش رازین بە داگیركردنی ئەو دوو شارە لەلایەن سوپای توركیاوە، بۆیە رێككەوتنەكە دڵرازیكردنی توركیاشی تیایە. 

راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازل حەمەرەفعەت  چوار رۆژە ئۆپەراسیۆنی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەستیپێكردووە، پلانی یەكەمی توركیا شاری (گرێ سپی)و (سەرێكانی)یە، لە رۆژهەڵات‌و رۆژئاوای ئەم دوو شارەوە توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، تائێستا تەنها چەند گوندێكی ئەو ناوچانەی داگیركردووە.  (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا بە وردی نەخشەی شەڕ لە رۆژئاوای كوردستان دەخاتەڕوو.  نەخشەی شەڕەكە سوپای توركیا كە هێزی دووەم لەسەر ئاستی وڵاتانی (ناتۆ) لە چوار رۆژی دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكەدا، كەمترین پێشڕەویكردووە، شەڕڤانانی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئەگەرچی لەڕووی چەكەو كەلوپەلی سەربازی‌و لۆجستیەوە شەڕێكی نابەرامبەر دەكەن، بەڵام تائێستا بەرگرییەكی بەهێزیان كردووە. بەشێوەیەكی سەرەكی سوپای توركیا هێرشەكانی بۆ داگیركردنی (5) شارو شارۆچكەو ناوچەی سنورییە لە رۆژئاوای كوردستان كە ئەمانەن: •    قامیشلۆ •    سەرێ كانی •    دربیسی •    گرێ سپی •    كۆبانی  ئەم پێنج شارە لە سنوری نێوان سوریا- توركیادان، هەندێكیان بەتەواوی تێكەڵن لەگەڵ سنوری توركیاو هەندێكیشیان كیلۆمەترێك بۆ دوو كیلۆمەتر دوورن لە سنوری توركیاوە. سوپای توركیا بە تەكتیكی وردی سەربازی ئۆپەراسیۆنەكەی ئەنجام دەدات، سەرەتا بە تۆپ‌و فڕۆكە بۆردومانی ناوچەكە دەكات بۆ ئەوەی خەڵكی مەدەنی لەو شارانەدا نەمێنن، دواتر هێرشی زەمینی دەكات. بەڵام ئێستا شارەكانی (قامیشلۆ، دربیسی، كۆبانی) بە تۆپی دوورهاوێژ بۆردومان دەكات‌و بۆ شارەكانی (سەرێ كانی، گرێ سپی) هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، ئەمیش بۆ سێ ئامانج: •    پلانی یەكەمی توركیا داگیركردنی ناوچەی نێوان گرێ سپی‌و سەرێ كانی-یە، توركیا دەیەوێت لەم ناوچەیە ئەو عەرەبە ئاوارانەی سوریا جێگیر بكات كە ئێستا لەناو كەمپەكانی توركیادان، ئەمە مەترسی گەورەی كوردو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە كە دەڵێن ئەردۆغان دەیەوێت دیمۆگرافیای ناوچەكە بگۆڕێت.  •    بڕینی رێگای سەرەكی نێوان كانتۆنی كۆبانی‌و كانتۆنی جەزیرە‌و دابڕینی ئەو دوو كانتۆنە لە یەكتر، بەتایبەتیش بڕینی رێگای سەرەكی نێوان شارەكانی (قامیشلۆ – كۆبانی)، ئێستا دەنگۆی ئەوە هەیە سوپای توركیا ئەم رێگەیەی كۆنترۆڵكردبێت، بەڵام میدیاكانی نزیك لە هێزەكانی سوریای دیموكرات رەتیدەكەنەوە. •    ئەگەر بە فشاری نێودەوڵەتی ئۆپەراسیۆنی "كانیاوی ئاشتی" راگیرا (هەرچەندە ئەردۆغان وت:ی چی دەڵێن با بیڵێن ئێمە ئۆپەراسیۆن راناگرین)، توركیا دەیەوێت دەستكەوتی هەبێت‌و نایەوێت بەدەستی بەتاڵ لێی دەربچێت. توركیا ئۆپەراسیۆنەكانی بۆ سەر شارەكان بە شێوازو تەكتیكی جیاواز دەستپێكردووە، بەمشێوەیە:  •    گرێ سپی: دەكەوێتە سنوری توركیاو سەربە پارێزگای رەقەیە، 100 كیلۆمەتر لە سەنتەری پارێزگای رەقەوە دوورە، زۆرینەی دانیشتوانەكەی عەرەبن، توركمان‌و كوردو ئەرمەنی تێدا دەژین، زۆرینەی دانیشتوانەكەی بە كشتوكاڵ و بازرگانییەوە سەرقاڵن. سوپای توركیا سەرەنجی گەورەی لەسەر ئەم شارەیە، دەیەوێت بەشێكی زۆری عەرەبە ئاوارەكان لەو ناوچەیە نیشتەجێ بكات، بۆیە چڕترین هێرشی توركیا بۆسەر ئەو شارەیەو هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، بەڵام بەهۆی بەرگری گەورەی هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە كەمترین پێشڕەویان كردووە، بەپێی نەخشەیەك لەلای رۆژهەڵاتی شارەكەوە (8) گوندی كۆنترۆڵكردووەو لەبەشی رۆژئاواشەوە (2) گوندی داگیركردووە. •    سەرێ كانی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریاو توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، 85 كیلۆمەتر لە حەسەكەوە دوورە، لە شاری قامیشلۆوە 90 كیلۆمەتر دورە، دەكەوێتە سەر رووباری خاپور، ناوچەیەكی شارستانی كۆنە، عەرەب و كورد و ئێزدی و مەسیحی و ئەرمەنی و توركمانی تێدا دەژی. لەناو پلانە داگیركارییەكەی توركیادا سەرێ كانی پلەی یەكەمی هەیە، بۆ گرتنی ئەم شارە، سوپای توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووەو تائێستا لە رۆژهەڵاتییەوە تەنها (3) گوندو لە رۆژئاواوە تەنها (1) گوندی داگیركردووە.  ئەم شارۆچكەیە دەكەوێتە ناو پلانی توركیا بۆ نیشتەجێكردنی ئاوارە سورییەكان لەو ناوچەیەدا.  •    قامیشلۆ: دەكەوێتە باكوری رۆژهەڵات لە سنوری نێوان سوریاو توركیا، هەریەك لە ناحیەكانی (تەلحەمیس، عامودا، قەحتانیە) سەربە قامیشلۆن، (كورد، عەرەب، كریستیان و ئەرمەنی) لەم شارەدا دەژین.      سوپای توركیا تائێستا تەنها بە تۆپ‌و بۆردومانی فڕۆكە هێرشی بۆ سەر قامیشلۆ كردووە، هێشتا هێرشی زەمینی دەستپێنەكردووە. •    ناحیەی دربیسی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریا‌و توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، (85) كیلۆمەتر لەناوەندی پارێزگای حەسەكەوە دوورە، شارەكە لە دوو ناوچە پێكهاتووە، ناوچەی رۆژئاوا كە زۆرینەی خەڵكەكەی مەسیحین‌و لەكۆنەوە بەكاری بازرگانی‌و پیشەسازییەوە سەرقاڵن، ناوچەی رۆژهەڵات كە زۆرینەی خەڵكەكەی كورد‌و عەرەبن، سوپای توركیا بە تۆپباران‌و بۆمبارانی فڕۆكە پەلاماری ئەم شارە دەدات.  •    كۆبانێ: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریا‌و توركیا، بەدووری 30 كیلۆمەتر لە رۆژهەڵاتی فورات هەڵكەوتووە، سەربە پارێزگای حەلەبە، 150 كیلۆمەتر لەناوەنجی پارێزگای حەلەبەوە دورە، ساڵی 2015 چەكدارانی رێكخراوی "داعش" زۆرینەی شارەكەو گوندەكانی دەورەبەری گرت، بەڵام "داعش" لە كۆبانێی رۆژئاوای كوردستانەوە لەناوچەكەدا دوچاری تێكشكانی سەربازی هات، ئێستا كۆبانی لەلایەن سوپای توركیاوە بە تۆپ‌و فڕۆكە بۆردومان دەكرێت، بەڵام كەمتر لە سەرێ كانی‌و گرێ سپی.   ئەمریكا چی دەڵێ ؟ لەماوەی چوار رۆژی رابردوودا توركیا بە چەندین رێگا هێرشی ئاسمانی‌و زەمینی،  تۆپبارانی دەستپێكردووە. مارك میڵی سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا كە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" توركەكان هێرشی ئاسمانییان ئەنجامداوەو بە تۆپیش ناوچەكەیان تۆپبارانكردووەو هەندێكجاریش بە تانك لە سنورەكانی باكوری سوریاوە تۆپبارانی ناوچەكەیان كردووە".  سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا پێیوایە جوڵەی هێزە زەمینیەكانی توركیا سنوردار بووە "جوڵەی هێزە زەمینیەكان بەرەو باشوور، بەگوێرەی زانیارییەكانمان، تاڕادەیەك سنوردار بوون، ئێمە باس لەو دوو گوندە دەكەین كە دەكەونە رۆژئاواو رۆژهەڵاتی ئەو شوێنەی كە پێیان دەگوترێت میكانیزمی ناوچەی ئارام لە هەردوولاوە بەرەو باشوور چوون‌و فەرماندە سەربازییە توركەكان رابەرایەتییان كردوون، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ سوپای سوریای ئازاد".  سەبارەت بە ژمارەی هێزەكانی توركیا مارك میڵی دەڵێ:" هێزی توركیا چەند سەد كەسێكن‌و سوپای سوریای ئازادیش لەوانەیە نزیكەی هەزار كەس یان زیاتر بن، ئەوان لە رۆژئاوا پێشڕەوییان كردووە، نزیكەی با بڵێین، پێنج تاوەكو 10 كیلۆمەتر، لە رۆژهەڵاتیش با بڵێین شتێك لەنێوان یەك دوو سێ كیلۆمەتر، بۆیە هێرشەكان لەسەر زەوی تاڕادەیەك سنوردارن، بەڵام هێرشە ئاسمانی‌و زەمینییە ناڕاستەوخۆكان، بەردەوامن". لەبارەی ناوچەی ئارامەوە بەپێی قسەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، ئامانجی توركیا لە ئۆپەراسیۆنەكە، دوورخستنەوەی مەترسییەكانی "تیرۆر"و دروستكردنی "ناوچەی ئارام"ە بە قوڵایی (32) كیلۆمەترو درێژی نزیكەی 500 كیلۆمەتر لەناوچەكە، ئەو قوڵایەی كە دانراوە تەواوی شارە كوردیەكانی رۆژئاوای كوردستان دەگرێتەوە، ئەمە بەپێی ئەو نەخشەیەی كە ئەردۆغان لە نەتەوە یەكگرتووەكان خستیەڕوو. ناوچەی ئارام لە سنوری رۆژئاوای كوردستان‌و توركیا، كە یەكێكە لە پلانەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغان: •    ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد (یەكینەكانی پاراستنی گەل- یەپەگە) درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە رۆژهەڵات.    •    پلانی توركیا بۆ ئێستا داگیركردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی‌و گرێ سپی- یە، كە درێژییەكەی  120 - 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە، چاوەڕەوان دەكرێت لە هەنگاو و پلانی یەكەمدا ئەم دوو ناوچەیە داگیربكرێن، بەمە توركیا لەلایەك رێگای نێوان كۆبانێ‌و جەزیرە دەبڕێت، لەلایەكی تر بەپێی پلانەكە توركیا خەڵكی عەرەبی سوننە لەو ناوچەیە نیشتەجێ دەكات، كە ژمارەیان نزیكەی (2 ملیۆن) كەسە‌و لە كەمپەكانی توركیا نیشتەجێن. پشتێنەی ئەمنی‌و گۆڕینی دیموگرافی ناوچەكە نوێ نیە، پێشتر لەسەردەمی حافز ئەسەدی سەرۆك كۆماری پێشووی سوریادا (1971- 2000)، حەفتاكانی سەدەی رابردوو تەعریبێكی بەرنامەبۆدارێژراوی لە ناوچە كوردییەكان دەستپێكردووە، زیاتر لە (500) گوندی ناوچەكەی تەعریب كرد، تەنانەت ناوچی ناوچەكانیشی وەرگێڕا بۆسەر زمانی عەرەبی، بۆ نمونە: •     ناوی (كۆبانی)ی گۆڕی بۆ "عین العرب" •    ناوی (سەرێ كانی) گۆڕی بۆ "رەئس العین" •    ناوی (دێرك)ی گۆڕی بۆ "مالكیە" •    ناوی (گرێ سپی) گۆڕی بۆ "تەلئەبیەز"  

درەو میدیا: رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆككۆماری توركیا ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكەی بەناوی ئاشتی" كانی ئاشتی" یەوە بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان  دەستپێكرد، ئۆپەراسیۆنێك لەناو ململانێی ناوخۆیی توركیا و شەڕی گەرمی زلهێزەكان و دژایەتی زۆری وڵاتانی دونیا لە كوێدا و چۆن كۆتایی دێت؟  ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا  داوی پەیوەندییەكی تەلەفۆنی نێوان دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا و رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، كۆشكی سپی لە بەیاننامەیەكدا" كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە رۆژئاوای كوردستان" راگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد" ئەمریكا خەلافەتی داعشی لە ناوچەكەدا تێكشكاند، بەڵام چیدیكە ئامادەیی لەو ناوچانە نابێت و توركیا ئۆپەراسیۆنی سەربازی تێدا ئەنجامدەدات"  گۆڕینی هەڵوێستی لەناكاوی ترەمپ بەرامبەر بە رۆژئاوای كوردستان، بەربەستەكانی بەردەم ئەردۆغانی كۆتایی پێهێنا، كە ئامانجی چەند ساڵەی بوو هێرش بكاتە سەر رۆژئاوای كوردستان ئەویش بە ئامانجی:. یەكەم: دورخستنەوەی یەكینەكانی پاراستنی گەل لە سنورەكانی توركیا كە ئەنكەرە وەكو درێژكراوەی پەكەكە تەماشایان دەكات.  دووەم: دروستكردنی "ناوچەیەكی ئارام" لە باكوری سوریا كە بتوانێت نزیكەی (دوو ملیۆن) ئاوارەی سوریای تێدا جێگیربكرێت كە ئێستا لەناو توركیادا دەژین. ناوچەی ئارام لە باكوری سوریا و سنوری توركیا، كە یەكێكە لە پلانەكانی ئەردۆغان:. 🔷 پلانی توركیا بۆ ئێستا كۆنترۆڵكردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی و گرێ سپی- یە كە درێژییەكەی 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە0 🔷 ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لە ژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە رۆژهەڵات.    ئەگەر ئامانجی ئەردۆغان لە ئۆپەراسیۆنی ( كانی ئاشتی) بۆ دورخستنەوەی دەستی " تیرۆرستان و پشتێنەی ئەمنی "بێت بەششێكیشی لەم كاتەدا بۆ دوورخستنەوەی تەركیزی هاوڵاتیانی توركیا لەسەر ناكۆكی و مللامنێكانی ناو پارتەكەی( ئەكەپە) كە بەشێك لەسەركردە دیارەكانی ئەو پارتە جیابونەوەی خۆیان راگەیاندووە، لەلایەكی تر شاردنەوەی بەشێك لەو شكستەی پارتەكەی بێت كە لە دواین هەڵبژاردنی شارەوانیەكانی توركیا بەریكەوت، بەتایبەت لەدەستدانی سەرۆكی شارەوانی ئیستانبۆڵ كە ماوەی نزیكەی 20 ساڵ بەدەست پارتەكەیەوە بوو.   رۆژئاوای كوردستان ناكۆكەكان كۆدەكاتەوە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان زۆرترین نەیاری لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بۆ درووست بووە، تەنانەت وڵاتە ناكۆكەكانی جیهان هەڵوێستیان لەسەر ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا یەكە. 🔷 كۆشكی سپی ئەمریكا لەدوای دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا راگەیاند"  بە روونی بە توركیایان گوتووە بیرۆكەی ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەكەیان خراپە و ئەوان پاڵپشتی ئەو هێرشە ناكەن.  🔷 محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران  لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا بە هاوتا توركییەكەی راگەیاند" ئێران هێرشی سەربازی توركیا بۆسەر باكوری سوریا وەكو پێشێلكردنی سەروەری خاكی سوریا تەماشا دەكات و دژی ئەو ئۆپەراسیۆنەیە.  🔷 جان كلۆد یۆنكەر، سەرۆكی كۆمسیۆنی ئەوروپا داوای لە توركیا كرد، دان بەخۆیدا بگرێت و كردە سەربازییەكەی لە باكووری سووریا بوەستێنێت. 🔷  هایكۆ ماس، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا بە توندی هێرشی توركیای بۆ سەر باكووری سووریا ئیدانەكردو رایگەیاند "ئەو كردە سەربازییەی توركیا گرژییەكانی ناوچەكە زیاتر دەكات و سەقامگیری ناوچەكە دەخاتە مەترسی و یارمەتی دووبارە گەڕانەوە و چالاكبوونەوەی داعش دەدات". 🔷 سكرتێری گشتی ناتۆ رایگەیاند، كردەوە سەربازییەكانی توركیا ئارامی ناوچەكە تێكدەدات و پێویستە ئەو هێرشانە رابگرێت 🔷   فرەنسا و بریتانیا دژایەتی خۆیان بۆ ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا راگەیاند و  داوای دانیشتنێكی بەپەلەی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیەكگرتوەكانیان كرد.  🔷 هەریەك لە میسر و سعودیەو كۆمكاری وڵاتانی عەرەبی دژایەتی خۆیان بۆ ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر باكوری سوریا راگەیاند. پێناچێت لە ناو ئەو هەموو ناكۆكی و ناڕەزاییەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئەردۆغان بتوانێت لە ئۆپەراسیۆنەكەیدا سەركەوتوو بێت" ئەگەرچی لە ئێستادا ئەردۆغان كارتی گەورەی بەدەستەوەیە بەرامبەر بە وڵاتانی ئەوروپا و ناوچەكە"، بە پێچەوانەی گرتنی عەفرین ناڕەزاییەكان لەسەر ئاستی جیهان خەرێكە گەڵاڵە بوونی هەڵوێستێكی یەكگرتووی لێدەكەوێتەوە، كە رەنگە دواجار بە زیانی ئەردۆغان كۆتایی بێت، چونكە بێدەنگ بون لەئاست ئەو سەرەڕۆییانەی ئەردۆغان تەنها مەترسی بەسەربازی بونی دەسەڵاتی  توركیاو درووستبوونی دیكتاتۆرێكی لە ناوچەكە لێناكەوێتەوە، بەڵكو مەترسی لەسەر بارودۆخی زۆرێك لە وڵاتانی ناوچەكەو پرۆسەی دیموكراسی و مافی مرۆڤی لێدەكەوێتەوە، بۆیە ئەگەرەكان بەو ئاراستەیەن ئۆپەراسیۆنەكە نەگاتە خاڵی كۆتایی و لە روبەرێكی دیاریكراودا بوەستێنرێت.   بارزانی نیگەرانە! لەسەر ئاستی باشوری كوردستان نیگەرانییەكی زۆر بە شەقامەوە دەردەكەوێت، بەڵام بە پێچەوانەی ناكۆكیەكانی نێوانیان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، كە حزبەكەی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەتی لایە، نایشارێتەوە كە نیگەرانە لە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، لە تویتێكدا رایگەیاند" ئێمە لەو دۆخەی لە ڕۆژئاوای كوردستان هاتۆتە پێش، زۆر نیگەرانین. بەهەموو توانایەك لە هەوڵداین و لەگەڵ زۆر لایەن لە پەیوەندیداین بۆ ئەوەی خوشك و براكانمان، لە ڕۆژئاوا تووشی كارەساتی تر نەبن". ئەمڕۆش بە تویتێك وەڵامی دۆناڵد تەرمپی دایەوە كە وتبوی" كوردەكان بە پارەو چەك شەڕیان بۆ كردووین"  رایگەیاند" خوێنی كورد زۆر لە چەك و پارە، بەهادارترە". هەر ئەمڕۆش لەگەڵ كونسوڵی ئەمریكا و فەرەنسا لە هەولێر كۆبوەوەو داوایكرد" فەڕەنسا وەك بەشێكی گرینگ لە هاوپەیمانێتیی نێودەوڵەتی دژی تیرۆر، بۆ ڕێگرتن لە روودانی كارەسات، ڕۆڵی خۆی بگێڕێت" بە كونسوڵی ئەمریكاشی راگەیاندووە كە" چاوەڕوانیمان لە ئەمەریكا و هاوپەیمانان و كۆمەڵی نیودەوڵەتی هەیە ڕێگە نەدەن بە بەرچاوی ئەوانەوە گەلی كورد توشی كارەساتی تر بێت و لەو بارەیەوە بەرپرسیارێتی گەورە دەكەوێتە سەرشانی ئەمەریكا و هاوپەیمانان"  

راپۆرت: فازڵ حەمەرەفعەت – محەمەد رەئوف نزیكەی مانگێكە وەكو جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان مەرسومیان بۆ دەرچووە، بەڵام هێشتا شوێنی كاركردن‌و دەسەڵاتەكانیان دیارنییە‌و لە دیدارە سیاسییەكاندا لە تەنیشت سەرۆكی هەرێمەوە دەرناكەون، كۆسرەت رەسوڵ 12 ساڵ جێگری مەسعود بارزانی بوو، بەڵام لە سەرۆكایەتی هەرێم لە سەری رەش دەرنەكەوت، ئایا مێژوو خۆی دووبارە دەكاتەوە ؟ هاتنەخوارەوەی لە سەری رەش  نزیكەی چوار مانگە نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستان سوێندی یاسایی خواردووە، بەڵام هێشتا بینای نوێی سەرۆكایەتی هەرێم دیارنییە. لەدوای دروستكردنی دامەزراوەكەوە لە ساڵی 2005، بارەگای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لەسەری رەش بووە، مەسعود بارزانی كە 12 ساڵ سەرۆكی هەرێم بوو، دوای وازهێنانی لە پۆستەكەی، بارەگای سەرۆكایەتی هەرێمی رادەستی نێچیرڤان بارزانی برازای نەكرد. نێچیرڤان بارزانی كە دووەم سەرۆكە لە مێژووی هەرێمی كوردستاندا، دوای (14) ساڵ دەیەوێت بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم لەسەری رەش بهێنێتە خوارەوەو لەناو شاری هەولێر جێگیری بكات. سەرۆكێكی بێ بارەگا بەر لە سوێندخواردنی نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستان، كاركردن بۆ ئامادەكردنی بارەگایەك بۆ سەرۆكایەتی هەرێم دەستیپێكرد. لەكابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا، مەسرور بارزانی وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی لابرد، نێچیرڤان بارزانی كە خۆی ئەندازیاری دروستكردنی ئەو وەزارەتە بوو، ئێستا دەیەوێت بینای وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بكات بە بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم. (درەو میدیا) زانیویەتی، بەر لە سوێندخواردنی نێچیرڤان بارزانی، تیمێك دەستیانكردووە بە ئامادەكردن‌و نۆژەنكردنەوەی بینای وەزارەتی سامانە سروشتییەكان كە دەكەوێتە سەر شەقامی (40 مەتری) بەرامبەر كونسوڵخانەی توركیا، بەڵام دوای چوار مانگ هێشتا سەرۆك بێ بارەگایە. بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، یەكێك لە هۆكارەكانی دواكەوتنی بینای سەرۆكایەتی هەرێم بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت شتێكی جیاوازو سەرەنجڕاكێش بكرێت، نێچیرڤان بارزانی بە سروشتی خۆی وا ناسراوە حەزی لە خۆشگوزەرانی‌و بایەخدانە بە پرۆتۆكۆڵ. تائێستا نازانرێت بڕی چەندێك پارە لە ئامادەكردنی بارەگا بۆ سەرۆكایەتی هەرێم بە خەرجدراوە‌و لە داهاتوودا چەندی تری تێدا خەرجدەكرێت.  جێگری بێ جێگە ! دوای نزیكەی دوو مانگ چاوەڕوانی، دواجار رۆژی (8)ی ئەیلول نێچیرڤان بارزانی مەرسومی دەستبەكاربوونی بۆ هەردوو جێگرەكەی (جەعفەر شێخ مستەفا- مستەفا سەید قادر) دەركرد. بەڵام دوای نزیكەی مانگێك لە دەستبەكاربوونیان، تائێستا نێچیرڤان بارزانی دەسەڵاتی جێگرەكانی سەرۆكی هەرێمی دیارینەكردووە، سەرباری ئەمە سەرۆك و جێگرەكانی هیچ كۆبونەوەیەكی فەرمییان نەكردووە. جێگرەكانی سەرۆكی هەرێم تەنیا كێشەی دەسەڵاتیان نییە، بەڵكو كێشەی شوێن و جێگاشیان هەیە، لەدوای دەستبەكاربونیانەوە بە فەرمی تائێستا یەكجار بەفەرمی لەبەردەم میدیاكاندا لەگەڵ نێچیرڤان بارزانیدا دەركەوتوون، ئەوەش لەسەردانەكەی ئەمدواییەی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقدا بوو بۆ شاری هەولێر. (درەو میدیا) بۆ وەرگرتنی زانیاری پەیوەندی بە جەعفەر شێخ مستەفا جێگری سەرۆكی هەرێمەوە كرد، ئەو ئامادە نەبوو لەوبارەیەوە هیچ قسەیەك بكات، تەنیا وتی:" بۆ ئەو بابەتانە بڕۆن پرسیار لە فەوزی هەریری سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێم بكەن". (درەو میدیا) پەیوەندی بە مستەفا سەید قادر جێگرەكەی تری سەرۆكی هەرێمەوە كرد، بەبەهانەی ئەوەی لەناو ئۆتۆمبیلدایە وەڵامی پرسیارەكانی نەدایەوە، لەكاتێكی تردا پەیوەندی پێوەكرایەوە، وەڵامی تەلەفۆنەكەی نەدایەوە. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، لەدوای دەستبەكاربوونییەوە وەكو سەرۆكی هەرێم، نێچیرڤان بارزانی زۆربەی كاتەكانی لە دەرەوەی وڵات بەسەر دەبات، بەر لە پشووی جەژنی قوربان سەرۆكی هەرێم بۆ ماوەی مانگێك لە دەرەوەی وڵات بوو، نە سەرۆكایەتی هەرێم‌و نە میدیاكانی پارتی هیچ زانیارییەكیان لەبارەی گەشتەكەی سەرۆكی هەرێم بڵاونەكردەوە، ئەوكات سەرچاوەیەكی نزیك سەرۆكایەتی هەرێم بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، نێچیرڤان بارزانی بە گەشتێكی خێزانی چوەتە دەرەوەی وڵات. هەندێك سەرچاوەی سیاسی باڵا كە (درەو میدیا) بۆ نوسینی ئەم راپۆرتە قسەی لەگەڵ كردوون، لەبارەی ئامادەنەبوونی بینای سەرۆكایەتی هەرێمەوە باسیان لە بوونی ناكۆكی كرد لەناو بنەماڵەی بارزانی كرد، بەڵام ئامادەنەبوون وردەكاری بابەتەكە باس بكەن. ئێستا بەفەرمی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانە، بەڵام لە میدیاكانی پارتیدا زیاتر مەسعود بارزانی وەكو سەرۆك رۆڵ دەگێڕێت، تەنانەت هێشتا میدیاو بەرپرسانی پارتی دەستەواژەی "سەرۆك" بۆ بارزانی بەكاردەهێنن، دیدارە سیاسییەكانی مەسعود بارزانی لە نێچیرڤان بارزانی زیاترە‌و "بارەگای بارزانی" بە تەواوەتی شوێنپێی بە بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم لەقكردووە، كە لە هەمان بینای سەرۆكایەتی هەرێمدایە لە سەری رەش. مێژوو خۆی دووبارە دەكاتەوە ؟ ساڵی 2005 كە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم دروستكرا، بەپێی یاسا سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبوو، لەچوارچێوەی رێككەوتنی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستاندا لە ساڵی 2005وە بۆ ساڵی 2017 مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم بوو، كۆسرەت رەسوڵ جێگری سەرۆكی هەرێم بوو. لەماوەی 12 ساڵدا كە جێگری سەرۆكی هەرێم بوو، كۆسرەت رەسوڵ لە بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم لە سەری رەش دەرنەكەوت، بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، لەناو بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم شوێنێكی بچوك بۆ جێگری سەرۆك دیاریكراوە، بۆیە كۆسرەت رەسوڵ لەو شوێنە دەوامی نەكردووە‌و خانوەكەی خۆی لە شاری هەولێر كردووە بە بارەگای جێگری سەرۆكی هەرێم، ئەمە سەرباری ئەوەی لەو ماوەیەدا زۆربەی كات پارتی‌و یەكێتی ناكۆكیان هەبووە لەنێوانیان‌و كاریگەری لەسەر كاركردنی كۆسرەت رەسوڵ هەبووە وەكو جێگری سەرۆكی هەرێم. ساڵی 2013 لەسەروبەندی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستاندا، كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سكرتێری یەكێتی بەمەبەستی بەشداریكردن لە بانگەشەی هەڵبژاردن بەرەو شاری هەولێر بەڕێكەوت، بەڵام هێزێكی سەربە پارتی رێگری لێكرد بچێتەناو هەولێرەوە، ئەوە لەكاتێكدا بوو كۆسرەت رەسوڵ سەرباری پۆستە حزبییەكەی پۆستێكی حكومی هەبوو، جێگری سەرۆكی هەرێم بوو، واتە جێگری مەسعود بارزانی بوو. ئەمساڵ كاتێك بڕیاردرا دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم نوێبكرێتەوە، یاساكەی بەجۆرێك هەمواركرا كە سەرۆك دوو جێگری هەبێت، واتە جێگرێك بۆ سەرۆكی هەرێم زیادكرا، كۆسرەت رەسوڵ 12 ساڵ جێگربوو بەڵام جێگە‌و بارەگای تایبەتی نەبوو، جەعفەر شێخ مستەقا‌و مستەفای سەید قادر نزیكەی مانگێكە جێگرن‌و بارەگایان نییە، دیارنییە ئاخۆ مێژووی خۆی دوبارە دەكاتەوە ؟ رێگایەكی سەخت مستەفا سەید قادرو جەعفەر شێخ مستەفا بۆ ئەوەی بگەن بە پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم رێگایەكی سەخت‌و دژواریان بڕی، حزبەكانیان واتە یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆڕان لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە ماوەی نزیكەی (8) مانگ لە گفتوگۆی چڕدابوون لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ زامنكردنی پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم. سەرەتای دانوستانەكان، بزوتنەوەی كردبووی بە مەرج لەسەر پارتی كە دەبێت سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت‌و جێگرەكەشی لای گۆڕان بێت، لەبەرامبەردا یەكێتی داوای دەكرد دەبێت یاسای سەرۆكایەتی هەرێم هەموار بكرێت‌و جێگرێكی تر بۆ سەرۆكی هەرێم زیادبكرێت‌و بدرێت بە یەكێتی، دواجار پارتی پێشنیازەكەی یەكێتی قبوڵكرد. یەكێتی سەرباری ئەوەی لە پەرلەمانی كوردستان دەنگی بۆ هەڵبژاردنی نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێم نەدا، بەڵام لە سەرۆكایەتی هەرێم پۆستێكی جێگری پێدرا، ئەمە لەكاتێكدابوو پێشتر سەركردایەتی پارتی بڕیاریدابوو ئەگەر یەكێتی دەنگ بۆ هەڵبژاردنی نێچیرڤان بارزانی نەدا، لە سەرۆكایەتی هەرێم هیچ پۆستێكی پێنەدرێت. بزوتنەوەی گۆڕانیش كە لە سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و سەرۆكایەتی حكومەت هیچ پۆستێكی جێگری پێنەدرا، تاكە ئومێدی سەرۆكایەتی هەرێم بوو، بەڵام لەوێش پێگەی لاوازكراو جێگرێكی تر بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم زیادكرا.

راپۆرتی: درەو میدیا خۆپیشاندانەكانی ئەمجارە لە عێراق توێژی سیاسی بە جارێك توشی ترس و شڵەژانێكی بێوێنەكرد، لانی كەم بێباكانە هاوشێوەی 16 ساڵی ڕابردو هەوڵی توڕە كردنی خەڵك و سوكایەتیكردن بە عەقڵیان ناكەن لەژێر ناوی تائیفە و نەتەوەدا، ئیتر ئەمانە بون بە بەشێك لەمێژو و زۆرینە باوەڕی پێناكات، ئەمە ڕای زۆرێكە لەو كەسانەی لەنزیكەوە چاودێری دۆخی عێراق دەكەن. لە خۆپیشاندانەكانی تر ناچێت  ڕەنگە دیارترین خاڵێك كە خۆپیشاندانەكانی ئێستای بەغداد و شارەكانی باشوری عێراق لە خۆپیشاندانەكانی پێشخۆی جیابكاتەوە، فەواز و نەبونی سەرێكی سیاسی بێت، خۆپیشاندانەكانی ڕابردو ڕونبون، گروپەكانی هەماهەنگی لەژێر ناونیشانی دیارو ڕاشكاودا سەركردایەتیان دەكردن، لەكاتێكدا ناڕەزایەتیەكانی ئێستا بێ سەرو پلانی پێشوەختەی خۆپیشاندانن، خۆرسكانە بەبێ‌ دیاریكردنی شوێن و كات ڕوو دەدەن، خاڵین لە كاریزما و كەسایەتی دیار، تاكە شتێك لەبارەی ناسنامەیان بوترێت ئەوەیە، گەنجانی چینی هەژار و دەرچوانی بێكار و وێڵی ژیانێكی شەرەفمەندانەو ڕێزلێگیراون، دروشمە بەرزكراوەكانشیان زیاتر لە ناعەدالەتی و دژایەتیكردنی گەندەڵی و خراپی خزمەتگوزراییە گشتیەكاندا چڕبۆتەوە. - 40%ی گەنجانی عێراق بێكارن ( بەپێی ئاماری سندوقی دراوی نێودەوڵەتی)  - رێژەی هەژاری لە عێراقدا ( 41%) بەپێی ئاماری ( بانكی نێودەوڵەتی)   ئەگەر ناڕونی و نەبونی سەركردایەتێك بەدیوێكدا وەك كەموكوڕی ئەم خۆپیشاندانانە دابنرێن، بە دیوەكەی تردا ئەو سیحریە گەورەیەیە كە لەپشتی ترس و دڵە ڕاوكێی بەرپرسە باڵاكانی عێراقەوە وەستاوە. بەها ئەعرەجی جێگری سەرۆك وەزیرانی پێشوی عێراق لە چاوپێكەوتنێكی ڕۆژنامەوانیدا بە خۆپیشاندەران دەڵێت"پەیامەكەتان گەیشت، یەكەمەینجارە هەستدەكەم سیاسی و بەرپرسەكانی عێراق دەترسن". مێژوی خۆپیشاندان لە ساڵی 2011 وە، بەغدادی پایتەخت شوێنی سەرهەڵدانی جوڵەی ناڕەزایەتییەكان بووە لەعێراق، نوسەر و ڕۆژنامەنوس و چالاكانی مەدەنی بە شێوەیەكی بچڕ بچڕ خۆپیشاندانیان ڕێكدەخست، سەرەتای داواكارییەكان بە دورخستنەوەی نوری مالكی سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتی عێراق دەستیپێكرد و داوای دروستكردنی دەوڵەتێكی مەدەنیان دەكرد كە مافەكانی خەڵك دەستەبەربكات، بەڵام بەزەبری هێز سەركوتكرا و ژمارەیەك لە كەسایەتیەكانی تیرۆركران كە دیارترینیان ڕۆژنامەنوس (هادی ئەلمەهدی)بوو، بەدوایدا كۆمەڵێك خۆپیشاندانی تر لە گۆڕەپانی (تەحریر) ڕێَكخران، تا ساڵی 2015 و بەهێزبونی ڕەوتی عیلمانیەكان لەناو پایتەخت. لەساڵی 2018دا، شاری بەسرە مەڵبەندی خۆپیشاندان بو، چین و توێژە جیاوازەكانی ئەو شارە ڕژانە سەر شەقامەكان لەبەرامبەر نەبونی پێداویستیە سەرەكیییەكانی ژیان وەك ئاو و كارەبا و هەلی كار لە شارێكی دەوڵەمەند كە بەبۆری هەناسەی عێراق دادەنرێت، چارەنوسی ئەم خۆپیشاندانەش هاوشێوەی ئەوانەی پێشخۆی بەزەبری هێزو بەفەرمانی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشوی عێراق سەركوتكرا، لەسەرەتای ئەم مانگەشەوە جارێكی تر بەغدادی پایتەخت بوەوە مەڵبەندی خۆپیشاندانەكان و لەوێوە پەلی كێشا بۆ زۆرێك لەناوچەكانی تری عێراق. بەغداد گۆڕەپانی ناڕەزایەتیەكان ڕۆژی سێ‌ شەممەی پێشو چەخماخەی وەرزێكی نوێ‌ لەخۆپیشاندانەكان لەبەغدادی پایتەخت دەستیپێكرد، لەماوەی چەند كاتژمێرێكدا و دوای كوژران و برینداربونی چەندین خۆپیشاندەر، ناڕەزایەتیەكە سەركوتكرا، كوشتن و برینداركردنی خۆپیشاندەران لە بەغداد بووە هۆی تەقینەوەی ناڕەزایەتییەكان و پارێزگای میسان بووە دووەم شار دوای بەغداد كە خۆپیشاندان تیایدا سەریهەڵداو ئاڕاستەیەكی توندوتیژی بەخۆوە ببینی و خۆپیشاندەران هێرشیان كردە سەر بارەگای ئەنجومەنی پارێزگای شارەكە، دواتر خۆپیشاندان دیوانیەشی گرتەوە و خۆپیشاندەران ئەنجومەنی پارێزگای شارەكەیان سوتاند، پاشان خۆپیشاندان هەریەك لەشارەكانی نەجەف و كەربەلا و زیقاری گرتەوە. خۆپیشاندانەكان تا ئێستا لەچەندین شار و ناوچەی عێراق بە لەغدادی پایتەختیشەوە بەردەوامە، بەپێی دواین ئاماری كۆمیسیۆنی مافەكانی مرۆڤ لە عێراق لەسەرەتای سەرهەڵدانی خۆپیشاندانەكانەوە تا ئێستا 93 كوژراو و نزیكەی 4 هەزار كەس برینداربون و 560 خۆپیشاندەریش دەستگیركراون و بەهۆی بەردەوامی خۆپیشاندانەكانیشەوە، ئەم ئامارانە لەگۆڕانكاری بەردەوامدان.  تائێستا پەیامی بەرپرسانی عێراق نەیتوانیوە خۆپیشاندەران بنێرێتەوە بۆ ماڵەكانیان، وەك چۆن بەكارهێنانی توندوتیژی زیاد لەسنوریش نەیتوانیوە سنورێك بۆ خۆپیشاندانەكان دابنێت، ئەوەش ئایندەی عێراقی لەبەردەم  كۆمەڵێك ئەگەردا بەكراوەیی هێشتۆتەوە، كە ڕەنگە سادەترینیان كەوتنی ئەم حكومەتە و كۆمەڵێك سەری سیاسی گەورەبێت.    

درەو میدیا: مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆبونەوەی ئەمڕۆیدا باسی لە كێشەكانی نێوان خۆی و قوباد تاڵەبانی كردووەو وتویەتی" هەڵە تێگەیشتن هەبووەو ئێستا لەگەڵ قوباد تاڵەبانی لێكتێگەیشتن هەیە" بەشێك لە كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان تایبەتكرا بە قسەكردن لە سەر ئەو نیگەرانیانەی كە لایەنەكان بەتایبەتیش یەكێتی نیشتیمانی كوردستان هەیەتی لەسەر جێبەجێنەكردنی رێككەوتنەكەیان لەگەڵ پارتی دیمكراتی كوردستان و پێنەدانی دەسەڵات بە قوباد تاڵەبانی. ئەزمونی رابردوو دوبارە نابێتەوە وەزیرێكی بەشداربووی كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە نەیویست ناوەكەی بڵاوبكرێتەوە بە (درەو میدیا)ی رایگەیاند" لە كۆبونەوەكەدا مەسرور بارزانی زۆر بە روونی قسەیكردووەو وتویەتی"با بۆ هەموو لایەك روون بێت كە یەك حكومەتی هەرێمی كوردستان هەیەو نایانەوێت ئەزمونی رابردوو دووبارە بكەنەوە كە حكومەتێك لە سلێمانی و حكومەتێكیش لە هەولێرو دهۆك بێت" سەبارەت بە پێنەدانی دەسەڵات بەقوباد تاڵەبانی مەسرور بارزانی باسی لەوە كردووە" بەپێی یاسا دەسەڵاتی قوباد تاڵەبانی دیاریكراوە، هەرگیز جارێكی تر ئەو دەسەڵاتانەی پێنادرێتەوە كە لە كابینەكانی پێشوو پێی دراوە، بەشێك لەو دەسەڵاتانەی كە لە كابینەی پێشوو دراوە بە قوباد تاڵەبانی، لەبەر خاتری مام جەلال بوەو بەشێكیشی بەهۆی بارودۆخی شەڕو دڵرازیكردنەوە بووە، بۆیە هەرگیز ئەو ئەزمونە روناداتەوە كە دەسەڵات دابەشبكرێت لە نێوان سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی" كێ حساب بۆ قسەی قادر عەزیز دەكات! سەبارەت بە قسەكانی قادر عەزیز ئەندامی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كە بەدەنگی ئەمریكای راگەیاندبوو قوباد تاڵەبانی نیگەرانیەكانی گەیاندۆتە مەكتەبی سیاسی"  مەسرور بارزانی لە كۆبونەوەكەدا وتویەتی" نیگەرانی خۆم بە كاك قوباد راگەیاندووە لەسەر ئەو لێدوانە، بەڵام كاك قوباد پێی راگەیاندم كە قسەكانی قادر عەزیز قسەی فەرمی یەكێتی نیەو  كەس حساب بۆ قسەی قادر عەزیز ناكات"  مەسرور بارزانی لە كۆبونەوەكەی ئەنجومەنی وەزیراندا زۆرینەی قسەكانی لە زاری قوباد تاڵەبانیەوە كردووە، بەڵام قوباد تاڵەبانی هیچی رەتنەكردۆتەوە، بەسەر لەقاندن راستی قسەكانی مەسرور بارزانی سەلماندووە.  مەسرور بارزانی هۆشداری پێداون! لە كۆبونەوەكەی ئەنجومەنی وەزیراندا مەسرور بارزانی هۆشداری داوەتە ئەندامانی كابینەكەی و جەختی كردۆتەوە كە " كە ئەمە یەكەم ئەزمونی حكومەتداریمە نامەوێ لەبەر خاترانەو حزبیانە ئەزمونی حكومەتداری خۆم ناشرین بكەم، من یاسا جێبەجێ دەكەم، بۆیە هەر گلەیی و نیگەرانیەكتان هەیە لە دەسەڵاتەكانتان، بگەڕێنەوە بۆ ئەنجومەنی وەزیران و یاسای وەزارەتەكانتان، پێویست ناكات بیبەنە مەكتەبی سیاسیەكانتان چونكە ئێستا ئێوە ئەندامی ئەنجومەنی وەزیرانن و نوێنەری حكومەتن نەك حزب"   بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) ئەو لێكتێگەیشتنەی نێوان قوباد تاڵەبانی و مەسرور بارزانی سەرەتای رەواندنەوەی گرژی و نیگەرانیەكانی یەكێتیە لە پارتی، كە بەهۆی جێبەجێنەكردنی رێككەوتنەكانی نێوانیان و پێنەدانی دەسەڵات بە جێگری سەرۆكی حكومەت و وەزیرەكانی یەكێتی درووست بوبو.   پێشینەیەك یەك ساڵ بەسەر هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان و 72 رۆژ بەسەر پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا تێپەڕدەبێت، بەڵام هێشتا كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەتەواوەتی جێگیرو سەقامگیر نەبووە‌و (6) پۆست هەن كە پڕنەكراونەتەوە، (2) پۆست هەن كە پڕكراونەتەوە‌و كێشەی دەسەڵات‌و ئەركیان هەیە. پۆستە پڕنەكراوەكانی یەكێتی بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا) لە كابینەی نوێدا (6) پۆست هەن كە هێشتا پڕنەكراونەتەوە، كە ئەمانەن: •    پۆستی سەرۆكی دەستەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم كە بەر یەكێتی كەوتووە‌و (رەوەند مەلا مەحمود)ی بۆ كاندیدكراوە. •    پۆستی سەرۆكی دەستەی گەشتوگوزار، ئەم پۆستە بەر یەكێتی كەوتووە‌و (عوسمان شوانی)ی بۆ كاندیدكراوە. •    پۆستی سەرۆكی دەستەی گشتی كاروباری مین، ئەم پۆستەش بەر یەكێتی كەوتووە‌و (ئیسماعیل مەحمود) كاندیدكراوە بۆ وەرگرتنی، بەڵام رەتیكردۆتەوە.  •    پۆستی سەرۆكی سندوقی داهاتە نەوتییەكان، ئەم پۆستە بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە‌و هێشتا كاندیدەكەی یەكلانەكراوەتەوە. •    یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی، ئەم پۆستە بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە‌و (شوان قلیاسانی  ) كاندیدی بەهێزن بۆ وەرگرتنی پۆستەكە، بەڵام هێشتا بە فەرمی یەكلانەكراوەتەوە، ئەم پۆستە پێویستی بە دەكردنی یاسایەك هەیە لە پەرلەمانی كوردستان. •    پۆستی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، ئەم پۆستە بەر پارتی دیموكراتی كوردستان كەوتووە، ئاشتی هەورامی وەزیری پێشوو دورخراوەتەوەو كراوە بە یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پێدەچێت لەم كابینەیەدا ئەم پۆستە ناوەكەی بگۆڕدرێت بۆ وەزارەتی نەوت هاوشێوەی ئەوەی لە عێراق هەیە، هەندێك زانیاری تر هەن باسلەوە دەكەن رەنگە بەیەكجاری پۆستەكە لاببرێت‌و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت خۆی ئیدارەی دۆسیەی نەوت بدات. جگە لەو (6) پۆستەی كە تائێستا پڕنەكراونەتەوە، (2) پۆستێكی تر هەن لە كابینەی نوێدا كە پڕكراونەتەوە، بەڵام كێشەیان هەیە، كە ئەوانیش بریتین لە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت (قوباد تاڵەبانی)‌ تا ئێستا دەسەڵاتەكانی دیاری نەكراوە، پۆستی وەزیری هەرێم بۆكاروباری نێوان هەرێم و بەغداد (خالید شوانی) كە تا ئێستا ناونیشانی ئەو پۆستە دیارینەكراوە قوباد تاڵەبانی كوڕی بچوكی جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بۆ جاری دووەم لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەتی وەرگرتەوە، پۆستێك كە ئێستا كێشەی دەسەڵاتی هەیە. قوباد تاڵەبانی بەدەسەڵاتی كەم رازیە؟ تاڵەبانی كوڕ لە هەڵبژاردنی 30 ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان براوەی ژمارەی یەك بوو لەسەر ئاستی هەرێم، ئەو كە سەرۆكی لیستی یەكێتی بوو، بەتەنیا خۆی (182 هەزارو 551) دەنگی هێنا. قوباد تاڵەبانی دەنگی زۆری هێنا، بەڵام دەسكەوتی كەمی چنییەوە، ئەو ئێستا جێگری سەرۆكی حكومەتە، بەڵام دەسەڵاتەكانی دیارنین، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵاوە لە ناو پارتی دیموكراتی كوردستان دەستیكەوتووە، بەپێچەوانەی نێچیرڤان بارزانی ئامۆزایەوە كە لە كابینەی پێشوودا دەسەڵاتی زۆری بە قوباد تاڵەبانی دابوو، مەسرور بارزانی سەرۆكی نوێی حكومەت نایەوێت هیچ دەسەڵاتێكی ئەوتۆ بە قوباد تاڵەبانی بدات.. لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیراندا بەروونی ئەوەی بە گوێی قوباد تاڵەبانیدا داوە كە ئەو دەسەڵاتانەی پێشووی پێناداتەوە، بۆیە دواجار رەنگە قوباد تاڵەبانی بە كۆت و بەند و دەسەڵاتە دیاریكراوەكەی مەسرور بارزانی رازی بێت و كۆتایی بە نیگەرانی و سكاڵاكانی بێنێت كە دەیخستە بەردەم مەكتەبی سیاسی حزبەكەی.      

درەو میدیا: د. نەجمەدین كەریم پارێزگاری پێشوی كەركوك و ئەبوشەهاب پارێزگاری پێشوتری كەركوك ( ئیدارەی سلێمانی) دوو لیستی جیای سەربەخۆ بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك درووست دەكەن، یەكێتی نیشتیمانی كوردستان گومانی هەیە لە پاڵپشتیكردنی پارتی لە لیستەكەی د. نەجمەدین كەریم و پارتیش دڵنیایی دەدات كە لیستی سێبەریان نابێت.  چاوەڕەوان دەكرێت كورد بە چوار لیست بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بكات ( لیستی هاوپەیمانی كوردستانی، لیستەكەی د. نەجمەدین كەریم، لیستەكەی ئەبو شەهاب، لیستی نەوەی نوێ)  ترسی یەكێتی لە نەجمەدین كەریم؟    د. نەجمەدین كەریم  ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی یەكێتی و پارێزگاری پێشووی كەركوك ( 2011 – 2017 )، لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە 2014 سەرۆكی لیستی یەكێتی بوو لە پارێزگای كەركوك،  لەكۆی ( 209 هەزارو 964 ) دەنگی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لەو پارێزگایە، بەتەنها ( 150 هەزارو 84 )دەنگی بەدەستهێنا، بەرێژەی ( 71.5%)ی دەنگەكان. بەپێی بەدواداچوونەكانی ( درەو میدیا) لەدوای پێكهێنانی لیستی هاوپەیمانی كوردستانیش كە 16 پارت و لایەنی سیاسی لەخۆ دەگرێت، د. نەجمەدین كەریم  جموجوڵەكانی بۆ درووستكردنی لیستی سەربەخۆ بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك، بۆ ئەو مەبەستەش پەیوەندی بە زۆرێك لە حزب و كارەكتەرە  سیاسیەكانەوە كردووە. یەكێتی نیشتیمانی كوردستان گومانی هەیە لەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان ( نەجمەدین كەریم) وەك فشار بەكار بهێنێت لەبەرامبەر یەكێتی و بۆیە وەك لیستی سێبەری پارتی ناوی دەبات.  بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) لە كۆبونەوەی رۆژی 29/9/2019ی لایەنە سیاسیەكان كە لە شاری هەولێر بەرێوەچوو سەبارەت بە پێكهێنانی لیستی هاوپەیمانی كوردستانی، رزگار عەلی بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی یەكێتی چەند جارێك ئەو پرسی درووستكردنی لیستی لەلایەن ( د. نەجمەدین كەریم) ەوە وروژاندووەو بە گوێی نوێنەری پارتیدا داوە كە ئەوان پاڵپشتی دەكەن، لەبەرامبەردا خەسرەو گۆران بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان، دڵنیایی داوە كە ئەوان كاندیدەكانی خۆیان دەخەنە ناو لیستی هاوپەیمانی كوردستانیەوەو پاڵپشتی پشتیوانی لە لیستی سێبەرناكەن وەك ئاماژەیەك بە.    لیستەكەی ئەبو شەهاب ئیحسان نەجم (ئەبو شەهاب) ئەندامی پێشووی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، بڕیاریداوە بە لیستێكی سەربەخۆ بەشداری لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا بكات. بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا)، ئەبو شەهاب كە لە ساڵی ( 1994 – 1996 ) پارێزگاری كەركوك بووە لە دەربەندیخان، لە ئێستادا سەرقاڵی درووستكردنی لیستێكە بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك. ئەبو شەهاب لەیەكەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە 2005، لیستێكی سەربەخۆی درووست كرد بەناوی ( لیستی قەڵا) لە كاتێكدا لایەنە كوردیەكان بە لیستی ( برایەتی كەركوك ) بەشداری ئەو هەڵبژاردنەیان كردوو لە كۆی ( 41 ) كورسی ئەنجومەنی پارێزگا(26) كورسی ئەو ئەنجومەنەیان بەدەستهێنا.     ئەبو شەهاب كێیە؟  •    ئیحسان نەجم ( ئەبو شەهاب) لە ساڵی 1948 لە كەركوك لەدایك بووە •    یەكێكە لە دەستەی دامەزرینەرانی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان •    لەكۆنگرەی یەكی یەكێتی ( 1992 )بووەتە ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی •     پارێزگاری كەركوك بووە لە ساڵی ( 1994 – 1996 ) لەدەربەندیخان •    دەرچووی پەیمانگای تەكنیكی نەوتە. •    لەیەكەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لیستێكی سەربەخۆی دروستكرد بەناوی (لیستی قەڵا) •    ئێستا كەسایەتیەكی بێلایەنە   22/7/2019 ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق هەمواری یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی پەسەندكردو رۆژی 1ی نیسانی 2020 ی دیاریكرد بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بە پارێزگای كەركوكەوە، جگە لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان. بەپێی یاساهەمواركراوەكە( 14 )كورسی بۆ پارێزگای كەركوك دیاریكراوە كە ( 13 كورسی گشتی و  1 كورسی كۆتای)ە، كورسیە گشتیەكان بەپێی ژمارەی دانیشتوان دیاریكراوە كە ژمارەی دانیشتوانی كەركوك بە ( یەك ملیۆن و 639 هەزارو 953 )كەس دیاریكراوە. ئەگەرچی ئێستا ژمارەی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ( 41 ) ئەندامە چونكە كەركوك تەنها بەشداری لەیەك هەڵبژاردندا كردووە ئەویش بەپێی یاسای ژمارە 71ی پۆڵ بریمەری حاكمی مەدەنی عێراق بووە، كە بۆ هەر پارێزگایەك 41 كورسی دیاریكرابوو. لە هەڵبژاردنی 30/1/2005ی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا لیستی (برایەتی كەركوك) كە لایەنە كوردیەكانی لە خۆ دەگرت لەكۆی (385 هەزارو 861) دەنگدەر  لیستی برایەتی( 261 هەزارو 577) دەنگی بەدەستهێناوە، بەرێژەی ( 67.8%) دەنگەكان، واتا  لە كۆی( 41 )كورسی پارێزگە (26 )كورسی بەدەستهێنا بەرێژەی( 63.4% ) كورسی ئەو پارێزگایە، لەبەرامبەردا بەرەی توركمانی 8 كورسی و بەرێژەی ( 19.5% )ی كورسیەكان و  گردبوونەوەی عەرەبی 5 كورسی و بەرێژەی ( 12.2% ) و هاوپەیمانی ئیسلامی توركمانی 1 كورسی  بەرێژەی ( 2.4% ) و گردبوونەوەی نیشتیمانی عێراقی  1 كورسی و بەرێژەی ( 2.4% ) كورسی واتا كورد ( 63.4% ) كورسی ئەنجومەنی ئەو پارێزگایەی بەدەستهێنا 

راپۆرتی: محەمەد رەئوف لایەنە كوردیەكان لەسەر پێكهێنانی لیستێكی هاوبەش رێككەوتن بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە ناوچە جێناكۆكەكان، ئێستا كورد (63%)ی كورسیەكانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكی بەدەستەوەیەو ناتوانن پارێزگارێك دابنێن، لە یەكەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكاندا لیستی برایەتی كورد لە پارێزگای كەركوك ( 68%)ی دەنگەكانی بەدەستهێنا، ئایا كورد دەتوانێت پارێزگاری لە دەنگ و كورسیەكانی خۆی بكات لەو پارێزگایە. (درەو میدیا) لەم شیكاریەدا ئاستەنگەكانی بەردەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بۆ كورد دەخاتە روو. لیستی هاوبەش دوای سێ كۆبونەوە 16 لایەنی كوردی  هاوپەیمانێتییەكیان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە ناوچە جێناكۆكەكان رایگەیاند بەناوی ( هاوپەیمانی كوردستانی )و (عەبدولڕەحمان مستەفا) پارێزگاری پێشوی كەركوك وەك سەرۆكی هاوپەیمانێتیەكە دیاریكرا، سەرۆكی لیستی هاوپەیمانی كوردستانی  لە پارێزگای كەركوك ژمارە (1 ) بۆ یەكێتی دەبێت و سەرۆكی لیستی هاوپەیمانی كوردستانی لە نەینەوا ژمارە (1 ) بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان دەبێت. 22/7/2019 ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق هەمواری یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی پەسەندكردو رۆژی 1ی نیسانی 2020 ی دیاریكرد بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بە پارێزگای كەركوكەوە، جگە لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان. بەپێی یاساهەمواركراوەكە( 14 )كورسی بۆ پارێزگای كەركوك دیاریكراوە كە ( 13 كورسی گشتی و  1 كورسی كۆتای)ە، كورسیە گشتیەكان بەپێی ژمارەی دانیشتوان دیاریكراوە كە ژمارەی دانیشتوانی كەركوك بە ( یەك ملیۆن و 639 هەزارو 953 )كەس دیاریكراوە. ئەگەرچی ئێستا ژمارەی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ( 41 ) ئەندامە چونكە كەركوك تەنها بەشداری لەیەك هەڵبژاردندا كردووە ئەویش بەپێی یاسای ژمارە 71ی پۆڵ بریمەری حاكمی مەدەنی عێراق بووە، كە بۆ هەر پارێزگایەك 41 كورسی دیاریكرابوو. لەگەڵ ئەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان تانەی داوە لە هەمواری یاسای هەڵبژاردن و پێكهێنانی لێژنەیەك بۆ پێداچونەوە بە ئەژماری دەنگدەران، بەڵام ئەگەر هەڵبژاردن لەوناوچانە بكرێت كورد لە هەڵبژاردنی داهاتوودا رووبەرووی كۆمەڵێك گرفت دەبێتەوەو ترسی لە كەمبونەوەی دەنگەكانی هەیە. ئاستەنگەكانی كورد لە هەڵبژاردندا لە ئێستادا كورد لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لەكۆی (41) كورسی (26) كورسی هەیە، بەڵام بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو كێشەو بەربەستەكانی بەردەم كورد زۆرن و ئەستەمە بتوانێت پارێزگاری لە پێگەكەی خۆی بكات، ئەمە لە كاتێكدایە كە بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ژمارەی كورسیەكانی لە ( 41 ) كورسیەوە بۆ (14) كورسی كەم دەبێتەوە، بۆیە بەپێی رێژەی كورسیەكانی كورد لە ئێستادا كە(63%) ئەگەر كورد ئەو رێژەیە بهێنێتەوە ئەوا لەكۆی (14) كورسیەكە دەبێت (9) كورسی بەدەستبهێنێت. •    لەدوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017 ەوە كۆتایی بەدەسەڵاتی 14 ساڵەی كورد هات لە كەركوك كە پێشتر پارێزگارو زۆرینەی پۆستە هەستیارەكانی لەدەستدابوو بەڵام هەمووی لەدەستدا و ئێستا بە 26 كورسی ئەنجومەنی پارێزگاوە توانای دانانی پارێزگاری كەركوكیان نیە، كێشەو بەربەستەكانی بەردەم كورد لە پارێزگای كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان: •    كورد لیستی هاوبەشی پێكهێناوە بەڵام هێشتا متمانە نیە لە نێوانیاندا، بەو پێیە تائێستاش سەرەرای چەندین رێككەوتن لە نێوان یەكێتی و پارتی نەیانتوانیوە پارێزگار دابنێن. •    بەپێی یاسای هەڵبژاردنی رێگە نادرێت هیچ سندوقێك لەدەرەوەی كەركوك دابنرێت، لە كاتێكدا ژمارەیەكی زۆر كە بە زیاتر لە 50 هەزار كەس ئەژمار دەكرێت لەدەرەوەی كەركوكن و لە هەولێر و چەمچەماڵ و سلێمانی نیشتەجێن و رێگە نادرێت سندوقی دەنگدان لەوناوچانە دابنرێت، بەوەش دەنگێكی زۆری كورد لەدەست دەچێت، ئاوارەیەكی زۆری پارێزگای نەینەوا كە بە نزیكەی 250 هەزار كەس ئەژمار دەكرێت لە دهۆك و هەولێرن، كە زۆرینەی زۆری دەنگی كوردە، ئەگەر سندوقی دەنگدانیان بۆ دادەنرێت، چئن دەتوانن دەنگ بدەن. •    بڕیاردراوە لە رۆژانی هەڵبژاردندا قەدەغەی هاتوچۆ لە نێوان پارێزگاكاندا بكرێت، واتا ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارە لە ناوچەكانی دەرەوەی كەركوك و موسڵن ناتوانن بگەڕێنەوە بۆ دەنگدان.  •    هێنانی ژمارەیەكی زۆری عەرەب بۆ كەركوك و ناوچەكانی دەوروبەری كە بە واژۆی بەرپرسی ئۆفیسی كەركوكی مادەی 140، لەماوەی سێ مانگدا زیاتر لە (600)  خێزانی پێكهاتەی عەرەب لە پارێزگاكانی سەڵاحەدین , دیالە, ئەنبار‌و بەغداد، دەگەڕێنرێنەوە بۆ پارێزگای كەركوك، كە ئەمەش كاریگەری لەسەر كەمبونەوەی دەنگی كورد لەو پارێزگایە دەگەڕێتەوە  •    ئەو ناوچانەی كە بایۆمەتریان نەكردووە ئەتوانن بە یەكێك لە ناسنامەكانیان دەنگبدەن، كە ئەمەش زیاتر بۆ هاوڵاتیانی ناوچەی حەویجەیە كە زۆرینەیان بایۆمەتریان نیە.    كەركوك لە هەڵبژاردنی 2005 دا  لە هەڵبژاردنی 30/1/2005ی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا لیستی (برایەتی كەركوك) كە لایەنە كوردیەكانی لە خۆ دەگرت لەكۆی (385 هەزارو 861) دەنگدەر  لیستی برایەتی( 261 هەزارو 577) دەنگی بەدەستهێناوە، بەرێژەی ( 67.8%) دەنگەكان، واتا  لە كۆی( 41 )كورسی پارێزگە (26 )كورسی بەدەستهێنا بەرێژەی( 63.4% ) كورسی ئەو پارێزگایە، لەبەرامبەردا بەرەی توركمانی 8 كورسی و بەرێژەی ( 19.5% )ی كورسیەكان و  گردبوونەوەی عەرەبی 5 كورسی و بەرێژەی ( 12.2% ) و هاوپەیمانی ئیسلامی توركمانی 1 كورسی  بەرێژەی ( 2.4% ) و گردبوونەوەی نیشتیمانی عێراقی  1 كورسی و بەرێژەی ( 2.4% ) كورسی واتا كورد ( 63.4% ) كورسی ئەنجومەنی ئەو پارێزگایەی بەدەستهێنا    •    لیستی برایەتی ( 261577 )دەنگ بەرێژەی ( 67.8%) •    بەرەی توركمانی ( 54213 ) دەنگ بەرێژەی ( 14%) •    بەرەی عەرەربی بۆ دیالۆگی نیشتیمانی ( 17275 ) دەنگ بەرێژەی ( 4.5%)  •    بەرەی تەوافوقی عیراقی ( 14458 ) دەنگ بەرێژەی ( 3.7%)  •    هاوپەیمانی عێراقی یەكگرتوو (12051 ) بەرێژەی (3%) •    لیستی عێراقیەی نیشتیمانی ( 9262 ) بەرێژەی (2.4%) •    یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان ( 5739) بەرێژەی ( 1.5%)  كەركوك لە هەڵبژاردنی 2010 دا  لە هەڵبژاردنی 7/3/2010 ی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا كە كورد بە چەند لیستێك بەشداری كرد، لەكۆی ( 557 هەزارو 37 ) دەنگدەری پارێزگای كەركوك ، لە لیستە سەركەوتووەكاندا لیستی هاوپەیمانی كوردستانی كە لە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان و چەند پارتێكی دیكە پێكهاتبوو، توانی(37%)ی دەنگەكانی بەدەستهێنا. •    لیستی هاوپەیمانی كوردستانی  (206 هەزارو 542 ) دەنگ بەرێژەی (37% )ی دەنگەكانی ئەو پارێزگایە بەدەستبهێنێت و 6 كورسی  لە كۆی 12 كورسی پشكی ئەو پارێزگایە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەدەستبهێنێت، كە رێژەی كورسیەكانی ( 50%) دەكات •    لیستی عێراقیە (211 هەزارو 336 ) دەنگ و بەرێژەی ( 37.9% )ی دەنگی لیستە سەركەوتوەكانی ئەو پارێزگایەو  6 كورسی بەدەستهێنا واتا (50% )  •     لیستی رافیدەین (28 هەزارو 78 ) دەنگ و بەرێژەی ( 5% )  و 1 كورسی لە كورسی كۆتا بەدەستهێنا. سەرەرای دەنگی لیستی هاوپەیمانی كوردستانی كە (206 هەزارو 542 ) دەنگی بەدەستهێنابوو دەنگی سەرجەم لیستە كوردیەكان لەو پارێزگایە ( 278هەزارو 170 ) دەنگی بەدەستهێنابوو بەرێژەی ( 49.9% )ی دەنگی ئەو پارێزگایە بەو پێەی لیستی گۆران ( 36هەزارو 554 ) دەنگ و یەكگرتووی ئیسلامی ( 24هەزارو 274 ) دەنگ، كۆمەڵی ئیسلامی ( 7 هەزارو 175) دەنگی بەدەستهێنابوو حیزبی شیوعی ( 3 هەزارو 397 ) دەنگی بەدەستهێنا بوو، كە نزیكەی ( 70 هەزار ) دەنگە كە ئەو دەنگانە لەبەر ئەوەی دەنگی پێویستیان نەهێنا بۆ كورسیەك كە بەهای كورسیەك ( 46 هەزارو 419 ) دەنگ بووە، هیچ كورسیەكیان بەدەستنەهێناو دەنگەكانیان سوتا. بەو پێیەش دەنگی كورد لە نێوان 2005 بۆ 2010 لە ( 63.4% ) دەنگی ئەو پارێزگایەوە بۆ ( 49.9% )ی دەنگی ئەو پارێزگایە دابەزی واتا بەرێژەی ( 13.5% )ی دەنگەكانی دابەزی رێژەی كورسیەكانیشی بەهەمان شێوە( 13.4% ) دابەزی. كەركوك لە هەڵبژاردنی 2014دا  بەڵام لە هەڵبژاردنی 30/4/2014 ی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە پارێزگای كەركوك لە كۆی (570795 ) دەنگدەری ئەو پارێزگایە كە 12 كورسی هەبوو بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق یەكێتی ( 209964 ) دەنگی بەدەستهێنا 6 كورسی و پارتی ( 63076 ) دەنگی بەدەستهێنا 2 كورسی بەدەستهێنا بەهای كورسی لەو پارێزگایە ( 47566 ) دەنگ دەكات . - یەكێتی 209964 دەنگ    6 كورسی  - پارتی 63076 دەنگ 2 كورسی  - بەرەی توركمانی 71492 دەنگ  2 كورسی  - هاوپەیمانی عەرەبی 53796 دەنگ  1 كورسی  - هاوپەیمانی عەرەبی كەركوك 38328 دەنگ 1 كورسی   كەركوك لە هەڵبژاردنی 2018 دا  لە دوایین هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە 12ی ئایاری 2018 دا  لە پارێزگای كەركوك پارتی دیموكراتی كوردستان بەشداری هەڵبژاردنی ئەو پارێزگایەی نەكرد، لە كۆی ( 12) كورسی و ( 487 هەزارو 142 ) دەنگدەر.  -    یەكێتی نیشتیمانی  6 كورسی و ( 177 هەزارو 920 ) دەنگی بەدەسهتهێنا -    هاوپەیمانی عەرەبی لەكەركوك 3 كورسی و ( 86 هەزارو 452 ) دەنگی بەدەستهێنا -    بەرەی توركمانی 3 كورسی و ( 82 هەزارو 33 ) دەنگی بەدەستهێنا -    لیستی نیشتیمانی ( گۆڕان، هاوپەیمانی، كۆمەڵ) لە كەركوك ( 14 هەزارو 914 ) دەنگی بەدەستهێنا بەبێ كورسی -    نەوەی نوێ (  13 هەزارو 665 ) دەنگی بەدەستهێنا -    حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان ( 7 هەزارو 509 ) دەنگی بەدەستهێنا -    یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان ( 4 هەزارو 784 ) دەنگ   دەنگ و كورسیەكانی كورد كەمدەكات؟ لەیەكەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكاندا لە كەركوك كورد زۆرینەی رەها(50+1)ی دەنگ و كورسی پارێزگای كەركوكی بەدەستهێنا، بەڵام چاوەڕەوان ناكرێت كورد بتوانێت ئەو دەنگ و كورسیانە بەدەستبهێنێتەوە.  لە هەڵبژاردنی 30/1/2005ی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا لیستی برایەتی كەركوك كە لایەنە كوردیەكانی لە خۆ دەگرت لە كۆی 41 كورسی پارێزگە 26 كورسی بەدەستهێنا بەرێژەی( 63.4% ) كورسی ئەو پارێزگایە و لە (68%)ی دەنگی پارێزگای كەركوكی بەدەستهێناوە. بەڵام لەدوای ئەو هەڵبژاردنی 2005 ەوە لە زۆربەی هەڵبژاردنەكاندا كورد نیوە یان كەمتر لە نیوەی كورسیەكانی ئەو پارێزگایەی بەدەستهێناوە، بۆ هەڵبژاردنی داهاتووش، رێوشوێنەكان زۆر توند بوونە بەتایبەت بەرامبەر بەو ناوچانەو شوێنانەی كە زۆرترین دەنگی كوردی تێدایە، لە رێگەكردن لە دانانی سندوق لەناوچە ئاوارە نشینەكان و قەدەغەی هاتوچۆ و بایۆمەتری و نەمانی دەسەڵاتی كورد لەو پارێزگایە.  ئەنجامی هەڵبژاردنی داهاتوی ئەنجومەنی پارێزگاكان كاریگەری لەسەر چارەنوسی ناوچە جێناكۆكەكان دەبێت، بەتایبەتیش پارێزگای كەركوك كە لەماوەی 14 ساڵی رابردوودا ئەمە دووەم هەڵبژاردنە بكرێت، كە كاریگەری راستەوخۆی لەسەر شێوازی بەڕێوەبردن و  چارەنوسی ئەو پارێزگایە دەبێت        

گفتوگۆی رۆژنامەوانی: نیاز عەبدوڵا " كابینەی نۆیەم تا ئێستا نەیتوانیوە چاكسازی ئەنجامبدات بەڵام جارێ زووە بڕیار بدەین كە ئەم حكومەتە شكستی هێناوەو چاكسازی پێناكرێت" ئەمە بۆچونی عەبدولستار مەجید ئەندامی مەكتەبی سیاسی و سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامیە لە پەرلەمانی كوردستان.  عەبدولستار مەجید چاكسازی بەزەحمەت دەبینێت بەتایبەتیش" تا دەسەڵاتی ئەو دوو هێزە بەسەر هەرێمی كوردستانەوە زاڵ بێت" سەبارەت بە فۆرم و شێوازی ئۆپۆزسیۆن بوونی كۆمەڵی ئیسلامی، ئەو ئەندامەی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵ رونیدەكاتەوە كە" ئۆپۆوسیۆنێكین بە تێڕوانین و تێگەیشتنی خۆمان، بە سیاسەت و بە مەنهەجی خۆمان ئۆپۆزسیۆنین، بەلای ئێمەوە ئۆپۆزسیۆن مانای ئەوە نیە كە ئێمە دژی ئەو حزبانە بین كە لەدەسەڵاتدان، یان دژی ئەو فراكسیۆنانەبین كە حزبەكانیان لەدەستەڵاتن، ئیمە ئۆپۆزسیۆنی حكومەتین". دەقی گفتوگۆ رۆژنامەوانیەكە   درەو میدیا: ئێوە لەماوەی رابردوو سەردانی مەسعود بارزانیتانكرد، دەرئەنجامی ئەو كۆبونەوەیە كە ئێوە لەمستان كردبێت لەرووی سیاسیوە بریتیە لە چی؟ عەبدولستار مەجید: كۆبونەوەكەی ئێمە لەگەڵ بەرێز  مەسعود بارزانی بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان كۆمەڵی ئیسلامی و پارتی دیموركاتی كوردستان بوو، كە لەو چەند ساڵەی رابردوودا پەیوەندییەكانمان بە قۆناغێكی ساردو سڕدا تێپەڕی، ئەمەش هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەڕایەوە بەلای ئیمەوە، ئەو هەڵوێست و قەناعەتانەی ئێمە هەمانبوو سەبارەت بە هەندێك پرس و بابەت  كە هاتە پێشەوە، ئێمە دیارە هەر لەسەر هەمان قەناعەت و مەبدەئو هەڵوێستەكانی خۆمان بەردەوامین، بەڵام دیارە بۆ ئەوكات پێویست بوو كە ئێمە هەڵوێستی خۆمان رۆشن بكەینەوە،  سەردانەكەمان ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان بوو وەكو دوو حزب، ئێمە ئەوەشمان رونكردەوە كە ئێستا ئۆپۆزسیۆنین لە كوردستان، ئۆپۆوسیۆنێكین بە تێڕوانین و تێگەیشتنی خۆمان، بە سیاسەت و بە مەنهەجی خۆمان ئۆپۆزسیۆنین، بەلای ئێمەوە ئۆپۆزسیۆن مانای ئەوە نیە كە ئێمە دژی ئەو حزبانە بین كە لەدەسەڵاتدان، یان دژی ئەو فراكسیۆنانەبین كە حزبەكانیان لەدەستەڵاتن، ئیمە ئۆپۆزسیۆنی حكومەتین. درەو میدیا: ئەو بۆچونە رونە كە ئێوە دەڵێن ئۆپۆزسیۆنی حكومەتن، نەك پارتە سیاسیەكان، بەڵام هۆكار چیە ئەمجارە جیاواز لە جارەكانی پێشووی ئۆپۆزسیۆن بونتان، ئێوە دەڵێن ئۆپۆزسیۆنی حكومەتن نەك پارتە سیاسیەكان، لە كاتێكدا لە رابردوو ئێوە ئۆپۆزسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستانیش بوون. وەك لایەنێكی بەشدار لە حكومرانی و حكومەت؟  عەبدولستار مەجید: ئەو حاڵەت و روداوانەی كە لە رابردودا رویدا ئەگەر دوبارە ببێتەوە ئێمە هەمان هەڵوێست و هەمان قەناعەت و مامەڵەمان دەبێت، ئەویش ئەوەیە ئەگەر ئێمە كاتێك ئۆپۆزسیۆنی حكومەت بین، ئەوا ئێمە قسە لەسەر حكومەت دەكەین و چاودێری كاروبارەكانی حكومەت دەكەین دیارە دەبێت پەنجە لەسەر كەموكوڕی و گەندەڵی و ناعەدالەتییەكان دابنێین ، ئەگەر ئێمە بەئەركی خۆمان هەڵساین ، دیسان حزب هاتە سەر خەت، بێ بەرگری لەو دامەزراوانە بكات كە ئێمە ئۆپۆزسیۆنی ئەو حكومەت و دامەزراوانەین، ئەوكات ئێمە ناچار دەبین ببینە ئۆپۆزسیۆنی حزبیش، ئێمە ئۆپۆزسیۆنی حزب نین بەڵام كاتێك حزب بێت پشتگیری گەندەڵی و ناعەدالەتی بكات پشتگیری قۆرخكاری بكات، ئێمە ئەو كاتە ناچارین، ئەو هەڵوێست و قەناعەتەی هەمانە بۆ حكومەت ئەوانیش دەگرێتەوە . درەو میدیا: كەواتا پێتان وایە شتێك لە خەسڵەتی پارتی دیموكراتی كوردستان گۆڕا بێت، بۆ ئەوەی ئێوە والێبكات تێگەیشتنێكی تر لەبارەی ئۆپۆسیۆن نەبوونی پارتی دیموكراتی كوردستان بگرنە بەر؟  عەبدولستار مەجید: ئێمە نازانین گۆڕاوە یان دەگۆڕێت، ئێمە بینا لەسەر بڕیارێكی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان دەكەین كە لەدوای هەڵبژاردنەكان بڕیارماندا، پەیوەندییەكانمان ئاسایی بكەینەوە لەگەڵ حزب و لایەنە سیاسیەكان ئەگەر بەشداری حكومەتمان كرد، حاڵەتێك و ئەگەر بوینە ئۆپۆزسیۆنیش ئەوا حاڵەتێكی كەیە، ئێمە لەسەر ئەو بنەمایە مامەڵەمان كردووە، دەبێت بزانین ئەوانیش چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەوبارودۆخە دەكەن، بۆیە لە داهاتوودا ئەمانە دەیسەلمێت، بەرای من زۆر زەحمەتە ئەم عەقڵیەتە كۆتایی بێت لە هەرێمی كوردستان ئەمە یەكێكە لە هەرە كێشە گەورەكانی حوكمڕانی لە هەرێمی كوردستان بەیەكێك لە هۆكارەكانی شكستی حومكرانی و كە حزب هەمیشە دەستی لەكاروبارەكانی دامەزراوەكانی حكومەت وەرداوە و هەمەكارەبووە، خاوەن بڕیاربووە، بڕیاری بۆ پەرلەمان و حكومەت داوە بڕیاری بۆ سەرۆكایەتی هەرێم و قەزا داوە، بۆیە زەحمەتە واز لەو كارە بهێنن خۆ ئەگەر واز بهێنن، ئەوكات كێشەمان لەگەڵ حزب نیە. درەو میدیا: پێشتر هەوڵ هەبووە ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی  سەردانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بكات پێش ئەوەی ئێوە بڕیاری ئۆپۆزسیۆن بوون رابگەیەنن؟ بۆچی لەو قۆناغەدا ئەمیری كۆمەڵ سەردانی مەسعود بارزانی نەكرد، بەڵام لەكاتی ئۆپۆزسیۆن بوندا سەردانیكرد؟ عەبدولستار مەجید: تەنها لەپێناو ئەوە بووە كە خەڵكی كوردستان ئەوەی لەلا دروست نەبێت كە كۆمەڵی ئیسلامی لە هەڵوێستەكانی پەشیمان بۆتەوە، چونكە لەوكاتەدا ئەگەر ئەو سەردانە كرابایە، خەڵكی وای لێكدەدایەوە كە ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی بۆیە سەردانی مەسعود بارزانی كردووە بۆ ئەوەی ببرێتە حكومەت، ئەو قسەیە دەشكرا بەراستی، بۆیە ئێمە وتمان نەخێر ئەو سەردانە دوادەخەین بۆ كاتێكی گونجاو بۆیە بەرای مەكتەبی سیاسی ئەم سەردانە لە كاتێكی گونجاودایە، هیچ كاریگەریەكی لەسەر نەبووە، جگە لە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان، كارمان بەوە نەبووە كە ئێمە دەبینە ئۆپۆزسیۆن یان دەچینە حكومەت چونكە ئەمە كۆتایی پێهاتبوو، وە هیچ كێشەیەكی واشمان نەبوو كە كێشەیەكی ئانی بێت، تەنها باسی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان كرا، باسی بارودۆخی كەركوك كرا، باسی پەیوەندی حزبەكان كرا. درەو میدیا: ئایا لە كۆبونەوەكە شتێكی وا باسكرا كە تا ئێستا ئێوە بۆ رای گشتیتان بڵاونەكردبێتەوە، بتانەوێت ئاشكرای بكەن؟  عەبدولستار مەجید: نەخێر كۆبونەوەیەكی زۆر ئاسایی بوو، پەیوەندییەكانی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و كۆمەڵی ئیسلامی، هەروەها پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغداد، ئەو هەوڵانەی كە بۆ گەیشتن بە رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی ناوەند، باسی كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان كرا، ئێمە هەوڵ ئەدەین هاوهەڵوێست بین بەتایبەتی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك. درەو میدیا: دوای  رێگری لە مەحمود سەنگاوی و روداوی تەقەكردن لە بارەگای حزبەكان لە سلێمانی و هەولێر، چەند ئومێدت ماوە بە گۆڕانكاری لە عەقڵیەتی حزبەكاندا؟ عەبدولستار مەجید: ئومێدمان زۆر لاوازە ئێمە هەمیشە وتومانە ئەم دامەزراوانەی حكومەتی هەرێم دامەزراوەی راستەقینە بن، بەرئەركەكانی خۆیان هەڵستن، دووربن لە دەستوەردانی حزب و پاشخانی كێشە حزبیەكانی رابردوو بەڵام بەداخەوە ئەم دامەزراوانەی هەرێم وەك كەڵەكی سەرئاو وایە، كەڵەكێك چەند بەردێك دادەنێیت لەناو ئاو بەڵام كە شەپۆلێكی بەهێز دێت دەیروخێنێت، ئەو لێكتێگەیشتن و رێككەوتنانەی لە هەرێمی كوردستانیش هەیە بەشێكی بۆ ئەوەیە كە دەستی حزب بەهێز بكات لە حكومەت و دامەزراوەكانی هەرێمی كوردستان من پێم وایە ئەمە كۆتایی پێنەهاتووە چەندین رێگریش بەتایبەت رێگری لە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی و تەقەكردن لە بارەگاكانی یەكتر، ئەگەر رێككەوتنەكان لەسەر بناغیەكی بەهێز بن، روداوەكان بەو ئاراستەیە نابن كە مەترسی دوو ئیدارەیی   درووست ببێتەوە. درەو میدیا: ئەی چەند مەترسی لەسەر كۆمەڵی ئیسلامی هەیە، بەتایبەت پێشتر فشارتان لەسەر بوو تەقە لە بارەگاكانتان كرا؟ تا ئێستا چەندین ئەندامی ئێوە بێسەرو شوێنن ئازاد نەكراون؟ چارەنووسیان دیارنیە؟ ئەم مەترسیانە هێشتا چەند بەهێزن لەسەر ئێوە؟   عەبدولستار مەجید: مەترسیەكان نەك لەسەر كۆمەڵی ئیسلامی مەترسیەكان لەسەر ئەزمونی هەرێمی كوردستانیشە، مەترسیەكان لەسەر تاك بە تاكی هاوڵاتی هەرێمی كوردستانە، ئەو مەترسیانە هەیە بەڵام ئێمە لە رابردوودا ئەو قۆناغانەمان تێپەراندووە،  درەو میدیا: ئێوە مەترسی ئەوەتان هەیە ئەو حاڵەتانە دوبارە بنەوە بەرامبەر بە كۆمەڵی ئیسلامی بەتایبەت ئەوانەی رابردوو هیچیان نەگەیشتنە ئەنجام  ؟ عەبدولستار مەجید: ئومێدەوارم ئەوەی لە رابردوو بینیمان چ لەشەڕی ناوخۆ چ لە دوو ئیدارەیی، هەوڵدان بۆ ترساندن و تۆقاندنی خەڵكی دوبارە نەبێتەوە، دەخوازین ئەو روداوانەی كە لە نێوان پارتی و یەكێتیش روودەدەن نەیگەیەننە روداوی نەخوازراو هێز كۆبكەنەوە، ئەوان كە باسی یاسا و دادگا دەكەن فەرموون با كێشەكانی خۆیان ببنە بەردەم یاسا و لە دادگا یەكلای بكەنەوە ، پێم وایە بارودۆخ و روداوەكان بە شێوەیەكە كە رێگە نادەن ئەو روداوانە دووبارە ببنەوە، وە ئەگەر دووبارە ببێتەوە زیانی زۆر گەورە دەكەن.    درەو میدیا: دەرئەنجام و باسی گۆنگرەی كۆمەڵی ئیسلامی بە كوێ گەیشتووە؟ عەبدولستار مەجید: ئێمە هەوڵەكانمان بەردەوامە بۆ كاركردن لەسەر رێوشوێنەكانی كۆنگرە پێی ناوەتە قۆناغێكی نوێ لیژنەی ئامادەكاری كۆنگرە درووستكراوە، بڕیار وایە لەم مانگەدا كۆبونەوەكان لە مەڵبەندەكان بكرێت كە ئەوە قۆناغی یەكەمە، قۆناغی دووەم دەستپێكردنی كۆنفرانسە ناوچەییەكانە، ئامادەبونە بۆ بەستنی كۆنگرە. درەو میدیا: هیچ جۆرە ململانێیەك لەسەر كۆنگرە رویداوە، بەجۆرێك باس لە دوو بۆچونی دەكرێت، جۆرێكیان داوای ئۆپۆزسیۆنی توند دەكەن و جۆرێكیشیان داوای بەنەرمی مامەڵەكردن دەكەن لەگەڵ ئەو حزبانەی لە حكومەتن، ئەو دوو دیدگایە چۆن جێگەیان دەبێتەوە؟ عەبدولستار مەجید: جارێ پێویستە بۆ هەموولایەك رونبێتەوە، كە ململانێیەكمان نیە لە ئێستادا، وەك باسی دەكەیت لە وادەی نزیك بونەوەی گۆنگرە، هەمیشە بڕیارو هەڵوێستەكانمان بە راوێژ بووە، راوێژكردن یەكێكە لە سەرەكیترین بنەمای بڕیاردان، ئێمە بڕیارمانداوە كە ئۆپۆزسیۆن بین كاتی خۆی مەكتەبی سیاسی بریاریدا بۆ بەشداری لە كابینەی هەشتەم ، ئێمە لە مەكتەبی سیاسی بڕیارمانداوە كە بە عەقڵ و تێگەیشتنی خۆمان لەم كابینەیە ببینە ئۆپۆزسیۆن نەك بە تێروانینی كەسی دیكە، ئۆپۆزسیۆن بۆخۆی كۆمەڵێك مەبادیئی خۆی هەیە كە پابەند دەبین پێیەوە، ئێمە لە ئێستادا هیچ كێشەیەكمان نیە لەو رووەوە ئێمە نە ئەوەیە هەندێك نەرم مامەڵە بكات و هەندێكی تر توند بەڵكو مامەڵەیەكی میانڕەو دەكەین لە ساحەكەدا، ئێمە بەزۆرینە لە مەكتەبی سیاسی ئەوەمان چەسپاندووە كە ببینە ئۆپۆزسیۆن رەنگە كەمینەیەكیش هەبوبن دژی بوون بەڵام دەبێت پەیوەست بن بە زۆرینەوە.  درەو میدیا: ئەوەی حكومەت لە سەرەتاوە بانگەشەی چاكسازی دەكرد پێتان وایە چەندی جێبەجێكراوە، ئایا حكومەت لە ماوەی ئەم چەند مانگە توانیویەتی چاكسازی بكات؟ عەبدولستار مەجید: بەڕای ئێمە نەخێر نەیتوانیوە چاكسازی ئەنجام بدات، بەڵام جارێ زووە ئەو بڕیارە بدەین كە ئەم حكومەتە شكستی هێناوەو چاكسازی پێناكرێت،بەڵام ماوەی زیاتر لە دوو مانگە ئەم حكومەتە پێكهاتووە شتێكی زەق و گەورە نەبینراوە كە ئەنجامی دابێت، كوردەواری خۆشمان دەڵێت شەوە زەنگ لە ئێوارەوە دیارە، ئێمە ئومێدمان وایە بتوانێت چاكسازی بكات گەندەڵی نەهێڵێت قۆرخكاری بنەبڕبكات، بەڵام ئێمە ئەمە بەزەحمەت دەبینین تا دەسەڵاتی ئەم دوو هێزە بەسەر هەرێمی كوردستانەوە زاڵ بێت، هەروەك پەندە عەرەبیەكە دەڵێت:( سێبەر چۆن راست دەبێت گەر دار خوار بێت).   درەو میدیا: ئەگەر چاكسازی نەكرێت و ئەم بارودۆخە هەر بەردەوام بێت ئێوە بانگهێشتی مەسرور بارزانی دەكەن بۆ پەرلەمان؟ دەنگی بۆ كۆ دەكەنەوە؟ عەبدولستار مەجید: هەڵبەت ئێمە هەموو رێكارە یاساییەكان كە لەپەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستاندا هاتووە بۆ چاودێریكردنی حكومەت و كاروبارەكانی حكومەت دەیگرینەبەر هەرلە پرسیارپێكردن كە ئێمە چەند جار پرسیارمان ئاراستەی وەزارەتەكانكردووە، هەوڵماندووە تا پرسیاركردن و بانگهێشتكردنی سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی و وەزیرەكان، خۆ ئەگەر بە ئەركی خۆیان هەڵنەستان ئێمە بۆ رای گشتی بڵاودەكەینەوە.   

شیكاری: كارۆخ عوسمان جیابونەوەی عەلی باباجان و ئەحمەد داود ئۆغڵۆ دامەزرێنەرانی پارتی دادو گەشەپێدانی توركیا لە پارتەكەیان و هەوڵدان بۆ درووستكردنی پارتێكی نوێ، پرسی گەرمی سیاسی ناوخۆی توركیایە، ئەو دوو كارەكتەرە سیاسیە بەشێكی زۆری پەرلەمانتار و سیاسی و كەسە دیارەكانی ئاك پارتیان لەگەڵدایە. بەپێی راپرسی كۆمپانی ( ADA)ی توركی، كە پرسیویەتی ئەگەر ئێستا ھەڵبژاردن بكرێت دەنگ بەكێ دەدەن؟ ئەنجامەكەی (37.5%) دەنگ بە ئاكپارتی دەدەن و (11.5%) دەنگ بە پارتە نوێیەكەی داود ئۆغڵۆ و باباجان دەدەن  سەبارەت بەوەی لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی داهاتوودا دەنگ بەكێ دەدەن؟ (39.1%) دەنگ بە ئەردۆغان دەدەن و (32.6%) دەنگ دەدەن بە علی باباجان، بەڵام داود ئۆغڵۆ دەڵێت" ئامانجی ئێمە بەدەستهێنانی دەنگی (50+1)ە تا بتوانین بەتەنھا حوكمڕانی ئەو وڵاتە بكەین. كاردانەوەكان لەگەڵ ڕاگەیاندنی دەستلەكاركێشانەوەی تیمی (دادو ئۆغڵۆ و عەلی باباجان) دامەزرێنەرانی پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەڵاتدار، بەشێكی زۆر لە پەرلەمانتار و سیاسی و جەماوەری ئەو پارتە پشتیوانیان بۆ راگەیاندن، لەبەرامبەریشدا روبەرووی سەرزەنشت و تەشهیرو تەخزوینی بەشێك لە لایەنگرانی ئاكپارتی بوونەوە، ئەوانەی كە بەئاشكرا پەیوەندیان پێوەكردن زۆرینەیان سیاسەتڤانی ناسراو و پسپۆرانی حزبی و ئیدارین كە پێشتر ئەزمونیان ھەبوە. جگە لەو ٣٥ پەرلەمانتارەی كە ئێستا لەئەركدان بەگوتەی داودئۆغڵۆ كە خۆی تەكلیفی مانەوەی لێكردوون لەگروپەكەی ئاكپارتیدا، بەلێشاو خەڵكیتر پەیوەندی ڕاستەوخۆیان پێوە دەكات.  پەرلەمانتارانی پێشووی وەك (كانی تۆرون، علی ساریكایا، فەراموز ئوستون، ئیبڕاھیم توڕھان، جومعە ئیچتەن، تڵعە ئیڕۆڵ دوڕماز، جۆشكون چەكر، دالیا كارداش، عەبدوڵا باشچی، عومەر ئوناڵ، محمد علی پوڵجو) كە نوێنەری شارە گەورەكانی وەك (بوڕسا، ئیزمیر، دیاربەكر، ئەرزنجان، تۆكات، استانبۆڵ، ئانكەڕە، ماڵاتیا، مانیسا و كۆنیا)ن. -    ئایھان سەفەر ئوستون- ئەندامی پێشووی كۆمیتەی مافەكانی مرۆڤ لە TBMM -    سەلجوق ئۆزداغ- جێگری پێشووی سەرۆكی گشتی ئاكپارتی. -    ئاینور ئالگول- ئەندامی كۆمیتەی باڵای ژنانی ئاكپارتی. جگە لەپەرلەمانتاران كە رۆڵی كاریگەریان بەسەر ئیدارەو سیاسەت و كۆمەڵگەوە ھەیە كاریگەری والیەكان بە بەرچاوتر دەبینرێت بەتایبەت لەدوای ھەمواری دەستوری دەوڵەت. -    سەلیم تەموڕجو- والی پێشوی استانبۆڵ -    نەدیم یاماڵی- والی پێشوی ئەنكەڕا -    عەبدولڕەحمان دیمەز- والی پێشوی ئادیامان و سەیفەدین بیلەن والی پێشوتری ھەمان شار. -    جاسم گۆكچە- والی پێشوی ئاگری و پەرلەمانتاری پێشو. -    عەبدوڵا یەشیل- گەورە پارێزگاری ئەمنی ئاكپارتی لەئوڕفا. -    نامیق ئەرگون- والی پێشوی موش. -    موسا ئاڕات- والی پێشوی كۆنیا. -    ئەحمەد ئاكچای- والی پێشوی تەكرداغ. -    ئایدن ئاڵتاچ- والی پێشوی دیاربەكر. -    ئەنوەر چەكر ئۆغڵو- والی ئومڕانیە. -    ئیسلام مەراڵ- سەرۆكی گشتی ڕێكخراوی گەشەپێدانی جیھانی كەمئەندامان. سەلجوك ئۆزداغ جێگری پێشووی سەرۆكی گشتی ئاكپارتی دەڵێت: تا ئێستا زیاتر لە ٣٠ پەرلەمانتاری ئەركدارو چەندین وەزیرو كاربەدەستی گەورەی دەوڵەت پەیوەندیان كردووە كە بێنە ڕیزمانەوە بەڵام ئێمە تەكلیفی مانەوەمان لێكردن تا دوای ڕاگەیاندنی پارتە نوێیەكە. رای ناودارانی توركیا  مەراڵ ئاكشەنەر، سەرۆكی (iyi parti ) دەڵێت: داودئۆغڵۆ و تیمەكەی جگە لەپارتەكانیتر بەشیك لە دەنگی ئێمەش دەبات كە(11.1%)یی دەنگمان ھەیەو زۆرتری ئەو دەنگانەش لەھەرێمی باشوری ڕۆژھەڵاتە (مەبەستی كوردستانی توركیایە)، دەشڵێت؛ بەخاتری (علی باباجان) زۆرینەی دەنگی MHP بۆ حزبە نوێیەكە دەڕوات و ڕەنگە دوای بەشداری حزبە نوێیەكە لەھەڵبژاردندا دەنگی MHP دابەزێت بۆ لە(٤٪‏)، سەرەڕای ئەوەی كە دڵنیایە دەنگیان لێ دەبات ھیوای سەركەوتنیان بۆ دەخوازێت. داودئۆغڵۆ دەڵێت: ئێمە لەئێستادا كەھیچ ناوێكمان نیەو ڕەنگی ئاڵاو لۆگۆی حزب، پەیڕەوی ناوخۆیی و ئەنجومەنی بەڕێوەبردنما نیە، بەڵام لەوە دڵنیاین كە زۆرینەی دەنگی AKP، HDP و MHP دەبەین. دەشڵێت؛ زۆرینەی حزبەكانیتر مەبەستیان تەنھا تێپەڕاندنی ١٠٪‏ یە بۆ ئەوەی بڕۆنە پەرلەمان بەڵام ئامانجی ئێمە تێپەڕاندنی(50+1)ە تا بتوانین بەتەنھا حوكمڕانی ئەو وڵاتە بكەین. داودئۆغڵۆ گوتویەتی: جگە لەسیاسەتڤانان سەدان پسپۆری جیاجیاو ئوستادی زانكۆو چالاكوانی مەدەنی و شەریكە گەورەكانی وەبەرھێنان ئامادەیی پشتیوانیان نیشانداوە بەرامبەرمان، بەھیممەتی ھەموان سەركەوتوو دەبین. باباجان دەڵێت؛ توركیا سیاسەتی ئیداری پێویستی بەجارێكیتر پێداچوونەوە ھەیە، ئێمە لەپڕۆژەكەماندا گرنگیمانداوە بەپاراستنی ئەمنیەتی ناوخۆیی توركیا بۆ ئەوەی گشت پێكھاتەكان پێكەوە بەرەو پێشەوە بڕۆن و بەرقەراركردنی ئاشتیش بەئەولەویەتی كاركردنمان دەزانین. ڕاپرسیەكان چی دەڵێن؟ بەپێی ڕاپرسیەكی كۆمپانیای (Araştırma Değerlendirim Analaiz) ( ADA)كە لە 19/5/2019  ئەنجامیداوەو (١٧٢١ )كەس بەشداریان كردووەو ڕایان دەربڕیوە. -     (44.9%)ی هاولاتیان تەركیزیان لەسەر ئابوری بووە -    (26%) بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی توركیا-ناتۆ-ئەمریكا و مەسەلەی سیستەمی بەرگری S-400 ڕووسی بڕوایان بە علی باباجان ھەیە. -    (74.9%)ی بەشداربوانی راپرسیەكە  بڕوایان وایە كەتوركیا مافی خۆیەتی دەوڵەت پڕ چەك بكات و ھێزی بەرگری ھەوایی گرنگی پێبدات. راپرسیەكە سەبارەت بەھەڵبژاردن پرسیویەتی؛ ئەگەر ئێستا ھەڵبژاردن بكرێت دەنگ بەكێ دەدەن؟ -    ( 37.5%) دەنگ بە ئاكپارتی دەدەن -    (11.5%) دەنگ بە پارتە نوێیەكە دەدەن  پرسیاری راپرسیەكە سەبارەت بەوەی لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا دەنگ بەكێ دەدەن (39.1%) دەنگ دەدەن بە ئەردۆغان (32.6%) دەنگ دەدەن بە علی باباجان   بوڵەنت توران؛ سەرۆكی فراكسیۆنی ئاكپارتی لەساڵی ٢٠١٧، بەتەنزەوە باسی سیاسەتی تیمەكەی باباجان و داودئۆغڵۆ دەكات و دەڵێت؛ نازانم ئەوان لەسەرووی فەلسەفەی سیاسی ئاكپارتی چ جۆرە سیاسەتێك دەكەن. لێرەدا بولەنت توران بێخەبەرە لەوەی كەداودئۆغڵو داڕێژەری سیاسەتی ئاكپارتی و پەیڕەوی ناوخۆیی حزبە. لەفەزڵی كەسایەتی داودئۆغڵۆش بوو كە زۆرینەی دەنگی ناوچە كوردیەكانی بەشێنەیی دەھێنا. جاھید ئۆزكانیش سەرۆكی ئێستای فراكسیۆنی ئاكپارتی لەپەرلەمان گوتویەتی؛ داودئۆغڵۆ بەدوای كورسیە لەدەست چوەكەی كەوتووە. ئەویش لەوە بێ ئاگایە كە خەڵكی دەرەوەی توركیاش دەزانێت كە ئەگەر داودئۆغڵۆ بەپێی بڕیارەكانی ئەردۆگان ھەنگاوی نابا ھێشتا ھەر كەسی یەكەمی ئاكپارتی و كەسی دوەمی توركیا دەبوو.  ئاكپارتی خەمی ئایندەیەتی  لەكاتی دەستلەكاركێشانەوەی بەلێشاوی ئەندامانی ئاكپارتی، لەكۆنفڕانسێكدا نوێنەری سەرۆك كۆمار بەھیوابڕاوی و وەڕەسیەوە باسی لەداڕشتنەوەی نێوخۆیی ئاكپارتی كردو گوتیشی لەمانگی ١٠ی ساڵی ئایندەدا كۆنگرەی گشتی دەبەستین، ئەوەش ئاماژەیەكی ڕوونە لەسەر بێداربوونەوەی سەرانی ئاكپارتی. ئەردۆگان لەكۆبوونەوەی والیەكانی سەربەحزبەكەی ئاماژەی بەدابەزینی دەنگی حزبەكەی كردووە لەدواھەمین ھەڵبژاردندا، گوتویەتی: ئێمە( ٢٩٠ ھەزار) دەنگمان كەم كردووە، بەڵام بەدوایدا نەچوون،  ئاكپارتی خاوەنی(10 ملیۆن و 600 هەزار) ئەندامە، كەچی لە (٢٩٠ )ھەزار دەنگ دەپێچێتەوە.!!! دوای جیابوونەوەی داودئۆغڵۆ و باباجانیش زیاتر لە( ٨٠٠ ھەزار )كەس دەستیان لەئاكپارتی كێشایەوە، كەوایە ئێستا ژمارەی ئەندامانی ئاكپارتی( ٩ ملیۆن و ٨٧٠ )ھەزار كەسە. بۆیە ئەردۆگان لەحاڵێكی شپرزەدایەو زۆرینەی كات بەدوای لێكۆڵینەوەیە لەئۆرگانەكانی حزب و ئەندامانەكانی. لاوڕاو پیتەل چی دەڵێت؟ داود ئۆغڵۆ بە یۆرۆنیوزی راگەیاندووە:  لەچەند مانگی ئایندەدا بەتەواوی دێینە مەیدان دڵنیاشین لە ٢٠٢٣ براوەی یەكەمی ھەڵبژاردنەكان دەبین. لەلایەكیترەوە ڕۆژنامەی( TIME )ی بڕیتانی لەڕێی (Laura Pitel) نوسیویەتی؛ ئەگەر علی باباجان لەھەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا ١٠٪‏ی دەنگەكان بەدەست بێنێت ئەوا ئەكڕەم ئیمامۆغڵوی سەرۆكی شارەوانی ئیستانبۆڵ دەبێتە براوەی یەكەمی كۆماری. ئەو ڕۆژنامەیە پێی وایە كە باباجان و داودئۆغڵۆ تەنھا دەنگی ئاكپارتی دەبەن، لەم سۆنگەیەشەوە تێڕوانینەكەیان ڕاستە. بانگھێشتنامەی ڕەفا  لەدوای دەستھەڵگرتنی داودئۆغڵۆ و باباجان و تیمەكەیان لەئاكپارتی حزبی ڕەفا لەڕێی (محەمەد ئاڵتنۆز) جێگری بەڕێوەبەری گشتی مالیەی حزب بانگی داودئۆغڵۆ و یاوەرانی دەكات بۆ ناو حزبەكەی و دەڵێت؛ پارتی ڕەفا دایكی گشت پارتە ئیسلامیەكانی توركیایەو داواتان لێدەكەین بێنەوە ناو پارتەكەتان و لێرە درێژە بەسیاسەت بدەن، وەك گەنجترین سەرۆكی توركیا (فاتیح ئەربەكان) دەوڵەت لەنوێوە داڕێژنەوەو ئیدارەی وڵات بگرنەدەست، لەوڵامدا داودئۆغڵۆ ڕێزی نواندووەو دەڵێت؛ ئێمە بەگڕوتینێكی نوێ و تیم و بەرنامەیەكی نوێ دەمانەوێ توركیا بەڕێوە ببەین. داودئۆغڵۆ سەردانی كوێ دەكات؟ دەوترێت عەبدوڵا ئۆجەلان سەرۆكی زیندانیكراوی( PKK )گوتویەتی؛ دوای ئازادبوونم لەزیندان دەمەوێ  ئەو شوێنەی كە یەكەمجار پێی لێ دادەنێم شاری (ھەكاری) بێت، چونكە زۆرترینی خەڵكی ئەو شارە ئاپۆچیەو زۆرینەی ماڵەكان لەگەریلایەك زیاتریان بەخشیوە بە پەكەكە. داودئۆغڵۆش یەكەم شار دوای جیابوونەوەی لەئاكپارتی كە بۆی چووە (مانیسیا)یە، بەڵام ھێشتا مەبەستی سەردانكردنی بۆ ئەم شارە دیار نیە. یەكێ لەوشارە كوردیانەی كە داودئۆغڵۆ لەوكاتەی سەرۆكی حكومەت بوو چەندینجار سەردانی كرد (ھەكاری) بوو. دووجار سەردانی قەزای گەڤەری كرد كە دەنگی بەدەر لەھەدەپە بە پۆینت بوو، كەچی دوای ئەوسەردان و كۆمەڵێك خزمەتی شارەكە ڕێژەی دەنگی ئاكپارتی گەیشتە(9%). جگە لەوەش، داودئۆغڵۆ  جیاواز لەھەر سەركردەیەكی سیاسی توركیا چەندین جار بەبەكارھێنانی چەند وشەیەكی كوردی ئاماژەی بەئارەزووكردنی بەقسەكردن بەكوردی كردووە. ساڵی ٢٠١٦ لەوان بووم، داودئۆغڵۆ سەردانی شارەكەی كرد، لەتیڤی بینیم داودئۆغڵۆ بەزمانی كوردی ستایشی خەڵكی شارەكەی دەكردو باسی لەزاناو نوسەرە بەناوبانگەكانی كورد دەكرد. یەكێكیش بوو لەوانەی كەدژی دەستپێكردنەوەی شەڕی دەوڵەت-پەكەكە بوون، بڕواشی بەبەشداری كوردان ھەیە لەحوكمڕانی توركیادا. بۆیە بێشك دەنگێكی زۆر لەناوچە كوردیەكان بەلایدا كێش دەبن و جگە لەئاكپارتی لەخودی ھەدەپەش دەنگ دەبات، چونكە ھەوادارێكی زۆری لەناو نوخبەی سەرنجدەرو رۆشنبیری كوردان و توركە ئاشتی خوازەكاندا ھەیە.  

راپۆرت: فازل حەمە رەفعەت – محەمەد رەئوف ریفراندۆم سنوری ئیداری‌و دەسەڵاتی هەرێمی كوردستانی بچوككردەوە، بەڵام پارتی دیموكراتی كوردستان گەورە كرد، یەكێتی نیشتمانی كوردستان دۆڕاوی گەورەی ریفراندۆم بوو، پشتیوانی ریفراندۆمی كرد، بەڵام وەكو "خیانەتكارێك" لە پرۆسەكە كرایە دەرەوە.  ریفراندۆم وەك بۆنەیەكی نیشتمانی پارتی دیموكراتی كوردستان ئامادەكاری دەكات بۆ یادكردنەوەی پرۆسەی ریفراندۆم‌و دەیەوێت لە یادی دوو ساڵەی ریفراندۆمدا لە ز‌ورینەی ناوچەكانی هەرێمی كوردستان مەراسیم‌و بۆنەی تایبەت رێكبخات. پارتی كە خۆی رێبەرایەتی ریفراندۆمی كرد، وردە وردە دەیەوێت رۆژی 25ی ئەیلول بكات بە رۆژێكی نیشتمانی لە پاڵ رۆژەكانی تردا، دورنییە لە داهاتوودا بە یاسایەك لە پەرلەمانی كوردستانەوە ئەم رۆژە نەكات بە پشووی فەرمی. ئەمساڵ بۆ یەكەمجار لە ناو پەرلەمانی كوردستانەوە رێز لە یادی ریفراندۆم دەگیرێت، رێواس فایەق سەرۆكی پەرلەمان كە سەربە یەكێتی نیشتمانییە، سبەینێ دانیشتنی پەرلەمان بە خوێندنەوەی وتارێك لەبارەی یادی دوو ساڵەی ریفراندۆمەوە دەستپێدەكات.  ریفراندۆم.. لە خەونەوە بۆ كاڵا هەموو وڵاتانی زلهێزی جیهان‌و ناوچەكە لەوانە، ئەمریكا، بەریتانیا، ئەڵمانیا، توركیا‌و ئێران، تەنانەت نەتەوە یەكگرتووەكانیش داوایان كرد دەستبەرداری ریفراندۆم ببێت، بەڵام مەسعود بارزانی قسەكەی خۆی بردەسەرو لە وادەی دیاریكراودا ریفراندۆمی كرد، ئەوكات خەونی سەربەخۆیی‌و جیابونەوە لە عێراق تەواوەتی دیمەنەكەی داگیركردبوو، بەڵام ئێستا‌و دوای دوو ساڵ ریفراندۆم تەنیا وەكو كاڵایەكی بانگەشە ماوەتەوە كە پارتی‌و سەركردەكانی دەیانەوێت لەڕێگەوە زیاتر جڵەوی پرسی كێشە نەتەوایەتییەكانی كورد بكەن لە عێراق‌و ئەو پرسە لە چنگی خۆیاندا بهێڵنەوە، وەك چۆن بەهۆی ریفراندۆمەكەوە پارتی‌و بارزانی ئاڵای شەڕی نەتەوایەتییان لەدەستی هێزەكانی تر سەندەوە. ئێستا پارتی‌و سەركردەكانی لەڕێگەی تەقدیسكردنی ریفراندۆمەوە دەیانەوێت وای نیشان بدەن هێشتا دەستبەرداری خەونی سەربەخۆیی نەبوون، بەڵام بە كردار دانیان بە شكستی ریفراندۆمدا ناوە‌و گەڕاونەتەوە بۆ بەغداد. بەرهەمی ریفراندۆم ریفراندۆم بەكارهێنانی كارتێكی بەهێز‌و مێژوویی كورد بوو بۆ سەربەخۆیی، بەكارهێنانی ئەو كارتە لە كاتێكی نەگونجاودا (نەگونجاو بەو واتایەی ئەوكات زۆرینەی وڵاتانی زلهێزی جیهان دژی ریفراندۆمەكە بوون، جگە لە ئیسرائیل كە بە فەرمی پشتیوانی كرد، روسیاش تا كۆتایی هەڵوێستی خۆی یەكلانەكردەوە)، وایكرد كورد بۆ ماوەیەكی درێژ جارێكی تر نەتوانێت بەئاسانی پەنا بۆ بەكارهێنانی ئەو كارتە بباتەوە.  بارزانی كە رێبەرایەتی ریفراندۆمی كرد، بۆ سازدانی ریفراندۆم هیچ زەمانەتێكی نێودەوڵەتی وەرنەگرت، تەنیا شەڕی پێشمەرگەی دژ بە چەكدارانی "داعش" كرد بە سیمبولی جیابونەوە، بەڵام ئەمە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی قایل نەكرد. بەرهەمی ریفراندۆم‌و هەوڵی سەربەخۆیی لەدەستدانی رێژەی 51%ی خاكی كوردستان بوو لە "16ی ئۆكتۆبەر"و رۆژانی دواتریدا، سەرباری ئەمە هەرێمی كوردستان بۆ ماوەیەكی درێژ كەوتە ژێر سزای عێراق‌و ئێران‌و توركیا‌و ئاسمان‌و زەوی لێداخرا. ریفراندۆم پارتی گەورە كرد ؟ هەرێمی كوردستان بە گشتی لەسەر ئاستی دەرەوە بە زیان لە پرۆسەی ریفراندۆم دەرچوو، بەڵام لەسەر ئاستی ناوخۆ، پارتی دیموكراتی كوردستان كە سەرۆكەكەی رێبەرایەتی رێفراندۆمەكەی كرد، دەستكەوتی سیاسی گەورەی چنییەوە. پارتی لە یەكەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لەدوای ریفراندۆمەكەوە، بوو بە گەورەترین حزب لەسەر ئاستی عێراق‌و (28) كورسی پەرلەمانی بردەوە، كە هیچ حزبێك بە تەنیا نەیتوانی ئەو ژمارە كورسییە بباتەوە. دواتر پارتی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا بەهەمان شێوە بوو بە هێزی ژمارەیەك‌و بێ ركابەر‌و ژمارەی كورسییەكانی لە (38) كورسییەوە كرد بە (45) كورسی، پارتی لە هەردوو هەڵبژاردنەكەدا كەیسی ریفراندۆمی بەشێوەیەكی بەهێز بەكارهێنا‌و دەنگی دەنگدەرانی بۆ خۆی راكێشا، واتە ریفراندۆم لەبری بچوككردنەوە، پارتی گەورە كرد‌و كردی بە حزبی حاكم. لەبەرامبەردا یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە لە ریفراندۆمدا پاڵپشتی پارتی‌و بارزانی كرد، بە زیان لە پرۆسەكە دەرچوو، پارێزگای كەركوكی لەدەستدا، پارێزگایەك كە لەدوای دروستبوونی بزوتنەوەی گۆڕانەوە، بەردەوام خاڵی پارسەنگ بوو بۆ یەكێتی، لەڕووی سیاسیشەوە نە توانی ببێت بە خاوەنی شانازییەكانی ریفراندۆم، نە توانی دوای ریفراندۆمیش بەڕەكە لەژێر پێی پارتی راكێشێت‌و وەكو نوێنەری كورد لە عێراق خۆی پەیوەندییەكان لەگەڵ بەغداد رێكبخاتەوە، سەرباری هەموو ئەمانەش، پارتی دەیەوێت لەڕێگەی رووداوەكانی "16ی ئۆكتۆبەر"ەوە بەرپرسیارێتی شكستی ریفراندۆمەكە بخاتە ئەستۆی یەكێتی‌و تۆمەتێكی تری "خیانەت" لە مێژوودا لەسەر یەكێتی ساغ بكاتەوە. دوو ساڵ دوای ریفراندۆم دوای دوو ساڵ لە ریفراندۆم، ئێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان چاوی لەوەیە لە بودجەی گشتی عێراق زامنی موچەی فەرمانبەرانی بكات، واتە لە خەونی جیابونەوەوە پاشەكشێی كردووە بۆ خەونی زامنكردنی موچە. ئێستا شەڕی گەورەی بەرپرسانی هەرێم، لەسەر چارەنوسی نەوت‌و بودجەیە، نەك ئەو خاكەی كە لەدوای ریفراندۆمەوە لەدەستدرا. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، مەسعود بارزانی هێشتا لەسەر هەمان بیرۆكەی رۆژانی پێش ریفراندۆمە‌و لەگەڵ ئەوەدا نییە حكومەتی هەرێم كە كوڕەكەی سەرۆكایەتی دەكات (مەسرور بارزانی) نەوت رادەستی بەغداد بكات‌و لەبری ئەوەی بودجە لە عێراق وەرگرێت، بارزانی رادەستكردنی نەوت بە بەغداد وەكو "شكاندنی ئیرادەی هەرێمی كوردستان" لێكدەداتەوە، ئیرادەیەك كە خۆی بەر لە كێشەی نەوت، لە پرسی ریفراندۆم‌و سەربەخۆیدا وردوخاش كرا.  دوای ساڵێك‌و دوو مانگ لە ریفراندۆم، مەسعود بارزانی سەردانی بەغدادی كرد، دوای ئەم سەردانە ئیتر پارتی گەڕایەوە سەر ئاڕاستە كۆنەكەی پێش ریفراندۆم‌و كەوتەوە ناو شەڕو ململانێ لەگەڵ لایەنە كوردستانییەكان لەسەر كێكەكەی بەغداد. پارتی بۆ یەكەمینجار لەدوای شكستی ریفراندۆمەوە، كاندیدی بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق پێشكەش كرد (فوئاد حسێن)، شەڕی گەورەشی كرد پۆستی سەرۆك كۆمار وەرگرێت، پاشان لەسەر پۆستی وەزیری دادی عێراق چەند مانگێك لەگەڵ یەكێتی كێڵای.  دواین چیرۆكی ریفراندۆم دواین چیرۆكی پشتی پەردەی ریفراندۆم، ئەیاد عەلاوی جێگری پێشووی سەرۆك كۆمار عێراق گێڕایەوە. مانگی ئایاری ساڵی رابردوو، لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ رۆژنامەی (الغد)ی ئوردنی، عەلاوی ئاشكرایكرد، دوای ئەوەی هەرێمی كوردستان بڕیاریدا ریفراندۆم بكات، سەردانی شا عەبدوڵای دووەم پادشای ئوردنی كردووە، بەوپێیەی سەرۆكی لوتكەی عەرەبی بووە، داوای لێكردووە كارێك بكات بۆ رێگرتن لە دابەشبوونی عێراق. وەكو خۆی لەو چاوپێكەوتنەدا باسی دەكات، شا عەبدوڵا بە عەلاوی وتووە، دەتوانین چ كارێك بكەین بۆ رێگرتن لە دابەشبوونی عێراق، لەبەرامبەردا عەلاوی داوای لێكردووە دوور لە چاوی میدیاكان هەریەكە لە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق‌و مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بانگهێشتی عەممان یان عەقەبە بكات‌و پاڵپشتیان بكات بۆ ئەوەی دابنیشن‌و كێشەكان چارەسەر بكەن، شا عەبدوڵا پێشنیازەكەی قبوڵكردووە، دوای چەند كاتژمێرێك شا عەبدوڵا تەلەفۆنی بۆ كردووەو ئاگاداری كردووە لەوەی مەسعود بارزانی ئامادەیە بۆ ئەو دیدارە بێتە ماڵی شا لە عەقەبە، دواتر پەیوەندی بە حەیدەر عەبادییەوە كردووە، بەڵام عەبادی مەرجی هەبووەو وتویەتی بەر لە دەربڕینی رەزامەندیم بۆ ئەو كۆبونەوەیە، دەبێت بارزانی بچێتەسەر تەلەفزیۆن‌و داوای لێبوردن بكات. هەر لەو چاوپێكەوتنەدا ئەیاد عەلاوی دەڵێ" سێ رۆژ بەر لە ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان، لەگەڵ بارزانی بە زمانێكی توند قسەی كردووەو پێی وتووە:" كەركوك هێڵی سورە، ریفراندۆم هەنگاوێكی شكستخواردووە، پێویستە لەسەرت بۆ عێراقییەكانی ئاشكرا بكەیت چۆن گەیشتویت بەم بڕیارە، بارزانی وەڵامی دایەوەو وتی: حكومەت وەكو سەگ مامەڵەمان لەگەڵ دەكات، بۆچی لە عێراق بمێنینەوە ؟". لە وەڵامی پرسیارێكی رۆژنامەكەدا سەبارەت بەوەی بۆچی بارزانی سوربوو لەسەر ئەوەی ریفراندۆم بكات، عەلاوی دەڵێ:" هەڵەی كرد، ئەوە پلانگێڕی بوو، نامەوێت بچمە ناو ئەو بابەتەوە".

راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازڵ حەمەرەفعەت  لەماوەی هەشت ساڵی رابردوودا لە هەرێمی كوردستان رێژەی جیابونەوەی نێوان هاوسەرەكان سێ هێندە زیادیكردووە، پارێزگای سلێمانی لە جیابونەوەی هاوسەراندا پێشەنگی هەموو ناوچەكانی كوردستانە، بەجۆرێك لە كۆی (سێ) گرێبەستی هاوسەرگیری، گرێبەستێكیان بە جیابونەوە "تەڵاق" كۆتایی هاتووە، لەبەرامبەردا بەشێوەیەكی گشتی لە هەرێم هاوسەرگیری بەڕێژەی 42% كەمكردووە. كەمبونەوەیەكی مەترسیدار  چەند رۆژێكە قسەی پەرلەمانتارێك سەبارەت بە مەترسی كەمبوونەوەی ژمارەی كورد لە عێراقدا بووەتە باسی گەرمی میدیا‌و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، بەدیاریكراویش قسەیەكی پەرلەمانتارەكە كە داوا لە خەڵك دەكات وەچەی زیاتر بخەنەوە. بەوپێیەی هەرێمی كوردستان وەك ناوچەیەك كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی موسڵمانەو پابەندی شەریعەتی ئیسلامە، پرسی وەچەخستنەوە وابەستەیە بە گرێدانی ژیانی هاوسەگیرییەوە، واتا بەپێچەوانەی ئەوەی لە وڵاتانی خۆرئاواو چەندین وڵاتی جیهان هەیە، لە هەرێم شتێك نیە بەناوی وەچەخستنەوە لەدەرەوەی گرێبەستی هاوسەرگیرییەوە (واتە رێگەپێدراو نییە لەڕووی كۆمەڵایەتی‌و یاساییەوە)، بۆیە قسەكردن لەسەر پرسی هاوسەرگیری لە كوردستان وەڵامی بەشێك لەو پرسیارانە دەداتەوە كە لەبارەی وەچەخستنەوە دروستبوون.  بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا) كە پشتئەستور بە ئامارو داتا فەرمییەكان ئامادەكراوە، رێژەی هاوسەرگیری لە هەرێمی كوردستان زۆر كەمیكردووە. بەپێی ئاماری ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان، بەرزترین رێژەی گرێبەستی هاوسەرگیری لە ساڵی 2012دا بووە، لەو ساڵەدا (56 هەزارو 2) گرێبەستی هاوسەگیری كراوە. بەڵام دوای دەركەوتنی قەیرانی دارایی، بەتایبەتیش لەدوای ساڵی 2014ەوە رێژەی گرێبەستی هاوسەرگیری كەمیكردەوە، لە ساڵی 2014دا لە هەرێمی كوردستان (47 هەزارو 444) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە، واتا بەراورد 2012و پێش قەیرانی دارایی نزیكەی (9 هەزار) گرێبەستی هاوسەرگیری كەمیكردووە. لە ساڵی 2015دا رێژەكە بووە بە (43 هەزارو 410) گرێبەستی هاوسەرگیری، ساڵی 2016 كە قەیرانی دارایی گەیشتە لوتكە‌و حكومەت سیستمی "پاشەكەوت"ی بەسەر موچەی فەرمانبەراندا سەپاند، رێژەی هاوسەرگیری زیاتر كەمیكردو گەیشتە (32 هەزارو 789) گرێبەستی هاوسەرگیری، بەبەراورد بە ساڵی 2012 كەمكردنەكە گەیشتە (23 هەزارو 213) گرێبەستی هاوسەرگیری، كە بەرێژەی سەدی كەمبونەوەكە دەگاتە (42%). قەیرانی دارایی‌و بڕینی پێشینەی هاوسەرگیری‌و سیستمی پاشەكەوتی موچە كاریگەری راستەوخۆیان لەسەر كەمبونەوەی گرێبەستی هاوسەرگیری هەبوو. ئەم ساڵانەی دوایی‌و بەر لە قەیرانی دارایی، پێشینەی هاوسەرگیری رۆڵی گەورەی بینی لە زیادبوونی پرۆسەی هاوسەرگیریدا، حكومەت لەرێگەی ئەو قەرزە بچوكەوە كە بەپێی یاسای ژمارەی (17)ی ساڵی 2010 یاسای پێشینەی هاوسەرگیری بڕیاری لەسەردرابوو، بۆ هەر هاوسەرگیرییەك بڕی (5 ملیۆن) دینار قەرزی بە كچ‌و كوڕە گەنجەكان دەدا. ئامارەكان چی دەڵێن ؟ بەپێی ئامارە فەرمییەكان رێژەی هاوسەرگیری لە هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2010وە بۆ 2018 بەمشێوەیە بووە: •    لە 2010دا (39 هەزارو 414) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2011دا (50 هەزارو 418) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2012دا (56 هەزارو 2) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2013دا (52 هەزارو 749) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2014دا (47 هەزارو 444) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2015دا (43 هەزارو 410) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2016دا (32 هەزارو 789) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  •    لە 2017دا (35 هەزارو 761) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە •    لە 2018دا (39 هەزارو 763) گرێبەستی هاوسەرگیری كراوە  ئامارەكان لەبارەی تەڵاق چی دەڵێن ؟ ئامارە فەرمییەكان دەریدەخەن، هەڵوەشانەوەی گرێبەستی هاوسەرگیری "تەڵاق" لە ماوەی هەشت ساڵدا لە 2010 بۆ 2018 بەرێژەی (150%) زیادی كردووە. بەگوێرەی ئاماری ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان، لە ساڵی 2010دا لەكۆی (39 هەزارو 414) گرێبەستی هاوسەرگیری (3 هەزارو 726) گرێبەستیان هەڵوەشاوەتەوە، واتە بە جیابونەوە‌و تەڵاق كۆتایی هاتووە، واتە رێژەی (9.5%)ی كۆی گرێبەستەكانی هاوسەرگیری هەڵوەشاوەتەوە. ساڵی 2018 رێژەی جیابونەوە بەشێوەیەكی مەترسیدار زیادیكردووە، بەجۆرێك لەكۆی (39 هەزارو 763) گرێبەستی هاوسەرگیری (9 هەزارو 192) گرێبەستیان بە جیابونەوە‌و تەڵاق كۆتایی هاتووە، واتە زیادبوونی تەڵاق لەو ساڵەدا بەرێژەی (23%) زیادی كردووە. بەراوردكردنی ژمارەكان دەریدەخات جیابونەوە هاوسەرەكان لەیەكتر لەماوەی 2010وە بۆ 2018 بەرێژەی (130%) زیادی كردووە، بەڵام دەبێت باس لەوەبكرێت كە لەكۆی ئەم هەشت ساڵەی كە رێژەی جیابونەوەی زیادی كردووە، چوار ساڵیان هەرێمی كوردستان بە قەیرانی دارایی قورس‌و ناكۆكی سیاسی نێوان لایەنەكان‌و شەڕی "داعش"دا تێپەڕیوە. سلێمانی لە پلەی یەكەمدایە ! لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان، پارێزگای سلێمانی لە رێژەی تەڵاقدا لە پلەی یەكەمدایە‌و لە پێش پارێزگاكانی ترەوەیە. رێژەی هاوسەرگیری‌و تەڵاق لە ساڵی 2018 لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان بەمشێوەیە بووە: •    پارێزگای سلێمانی: ( 13 هەزارو 836) گرێبەستی هاوسەرگیری هەبووەو (4 هەزارو 85) تەڵاق هەبووە، بەڕێژەی (30%). •    پارێزگای هەولێر: (15 هەزارو 25) گرێبەستی هاوسەرگیری هەبووەو (3 هەزارو 598) تەڵاق هەبووە، بەڕێژەی (24%). •    پارێزگای دهۆك: (10 هەزارو 902) گرێبەستی هاوسەرگیری هەبووەو (هەزارو 509) تەڵاق هەبووە، بەڕێژەی( 14%) بەپێی ئەم ئامارانە، رێژەی جیابونەوەی هاوسەرەكان لە سلێمانی دوو هێندەی جیابونەوەی هاوسەرەكانە لە پارێزگای دهۆك. چەند بەراوردكارییەكی تر •    پارێزگای سلێمانی: لە 2017دا (هەزارو 360) جیابونەوەی هاوسەرگیری هەبووە، بەڵام لە 2018 زیادیكردووە بۆ (4 هەزارو 85)، واتا ( 2 هەزارو 725) حاڵەت زیادیكردووە. •    پارێزگای هەولێر: لە 2017دا (2 هەزارو 985) جیابونەوەی هاوسەرگیری هەبووە، بەڵام لە 2018 زیادیكردووە بۆ (3 هەزارو 598)، واتا (613) حاڵەت زیادیكردووە. •    پارێزگای دهۆك: لە 2017دا (هەزارو 384) جیابونەوەی هاوسەرگیری هەبووە، بەڵام لە 2018 زیادیكردووە بۆ (هەزارو 509)، واتا (125) حاڵەت زیادیكردووە.

 (درەو میدیا): رۆژێك بەر لە رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی، مشتومڕ لەنێوان بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق‌و مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان رویداوە.  رۆژی 18ی ئەم مانگە، بەرهەم ساڵح سەردانی مەسعود بارزانی كرد، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكی سیاسی باڵاوە دەستیكەوتووە، لەو كۆبونەوەیەدا بەرهەم ساڵح بە موجامەلەكردنی مەسعود بارزانی دەستی بە قسەكردن كردووە. بەرهەم ساڵح بە بارزانی وتووە:" ئێوە پیاوێكی گەورەن‌و هەمیشە رۆڵی براگەورەتان بینیوە، ئێستاش ئەتوانن لە ئاستی هەرێم‌و عێراق رۆڵتان هەبێت لە چارەسەركردنی كێشەكاندا". لە وەڵامدا، مەسعود بارزانی بە توانجەوە وتویەتی:" من گەورە نیم، پیاوێكی بچوكم"، بارزانی ئەمەی وەكو ئاماژەیەك بۆ قسەكانی مانگی رابردووی مەحمود سەنگاوی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی باسكردووە كە وتی:"  مەسعود بارزانی زۆر بچوكە، ئەگەر پیاوێكی بچوك نەبوایە دوای كۆچی دوایی مام جەلال‌و نەوشیروان مستەفا، بەیانێكی‌ دەردەكردو دەیوت ئیتر من پارتی‌ نیم‌و سەرۆكی‌ كوردم‌و هەرچی‌ كێشەیەكتان هەبوو بێنە لای‌ من". بارزانی بە ڕوونی بە بەرهەم ساڵحی وتووە:" ئێوە لێرە دەڵێن پیاوی گەورەن‌و لە دەرەوەش هاوڕێكانتان پێمان دەڵێن پیاوی بچوك.. من هەرگیز شتم بیر ناچێت، بەتایبەت ئەو قسانەی لە میدیاكانەوە پێم دەڵێن". لەبەرامبەردا بەرهەم ساڵح، زمانی قسەكردنی لە موجامەلەوە گۆڕیوە بۆ رەخنەو كۆمەڵێك گلەیی ئاڕاستەی مەسعود بارزانی كردووە‌و پێی وتووە:" بڕیاری حكومی‌و سیاسی ماوەیەكی درێژ لای ئێوە بووە، كوا ئەو بەڵێنانەی بەخەڵك دراوە، ئێوە هۆكاری ئەم دۆخەن، گەندەڵی‌و مەحسوبیەت زیادیكردووە‌و كەمینەكردووە". بەرهەم ساڵح پرسیاری لە بارزانی كردووە:" ئێوە ئاگادارن چی رودەدات ؟ ئێستا خەڵك نائومێدە، حزب بازاڕو كەسابەتی لە خەڵكی سەندوەتەوە.. دۆستەكانمان لە بەغداد گلەییمان لێدەكەن، ئێوە پشتیوانی جدی نین، لە عێراق بەهەموو خراپییەكانەوە لێپرسینەوە هەیە، بەڵام لە كوردستان نییە". بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بەشێوەیەكی گشتی مەسعود بارزانی ساردسڕ بووە لە میوانداریكردنی بەرهەم ساڵح. هەندێك لە بەرپرسانی یەكێتی كە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون، هۆكاری ساردوسڕییەكەی بارزانی لەبەرامبەر بەرهەم ساڵح بۆ ئەوە دەگەڕێننەوە" سەردانی بەرهەم ساڵح بۆ هەولێر لەسەر بانگهێشتی نێچیرڤان بارزانی بووە، مەسعود بارزانی ئەو سەردانەی بەرهەم ساڵحی بەدەستوەردان لە كێشەكانی ناو بنەماڵەكەی لەم كاتەدا لێكداوەتەوە". سایتی بارەگای بارزانی هەواڵی سەردانەكەی بەرهەم ساڵحی بۆلای مەسعود بارزانی بەمشێوەیە روماڵكردووە" لە دیدارەكەدا پرۆسەی سیاسیی هەرێمی كوردستان خرایە بەر باس‌و تەئكید لە پێویستیی تەبایی‌و یەكڕیزیی لایەنە كوردستانییەكان كرایەوە". رۆژێك دوای ئەم مشتومڕەی نێوان بەرهەم ساڵح‌و مەسعود بارزانی، بەدیاریكراوە لە رۆژی 19ی ئەم مانگە، هێزێكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە بازگەی سماقوڵی رێگری كرد لە مەحمود سەنگاوی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی بچێت بۆ ناو شاری هەولێر، كە یەكێكە لە كەسە نزیكەكان لە بەرهەم ساڵحەوە.

راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت نزیكەی (ملیۆنێك‌و 800 هەزار) قوتابی‌و خوێندكار بۆ ساڵی نوێی خوێندن رویان لە خوێندنگەكان كردەوە، لە دواین یاسای بودجەدا كە ساڵی 2013 دەرچووە، كەرتی پەروەردە رێژەی 16%ی بودجەی گشتی بۆ تەرخانكراوە، بەڵام هێشتا ئەم كەرتە یەكێك لە خراپترین كەرتە گشتییەكان لە هەرێمی كوردستان، ئامارەكانی خوێندنی ساڵی 2017-2018 باسلەوە دەكەن، رێژەی 60%ی بینای خوێندنگەكان پێویستیان بە نۆژەنكردنەوەیە، نزیكەی (2 هەزار) خوێندنگە زیاتر لە دوو دەوام تاوەكو پێنج دەوامیان تێدا دەكرێت، زیاتر لە (3 هەزار) خوێندنگە كارەبا‌و دیوارو باخچەی تایبەت بەخۆیان نییە، ئەم راپۆرتە بە داتاو ژمارە وردەكاری دۆخی پەروەردە لە هەرێمی كوردستان دەخاتەڕوو. زەنگێكی مەترسیدار مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە خوێندنگەیەكی بنەڕەتی شاری دهۆك بەقەیرانێكی كۆنەوە زەنگی دەستپێكردنی ساڵی نوێی خوێندنی 2019-2020ی لێدا. نزیكەی (7 هەزار) خوێندنگە ئەمڕۆ دەرگایان بەڕووی نزیكەی (ملیۆنێك‌و 800 هەزار) قوتابی‌و خوێنكاردا كردەوە، واتە رێژەی 32%ی كۆی دانیشتوانی هەرێمی كوردستان وەكو قوتابی داخڵی پرۆسەی خوێندن بوون، ئەمە جگە لە نزیكەی (130 هەزار) مامۆستا‌و فەرمانبەر كە پرۆسەكە بەڕێوەدەبەن. ئەو خوێندنگایەی كە سەرۆكی حكومەت زەنگی ساڵی نوێی خوێندنی تێیدا لێدا، دوو ناوی هەیە (قوتابخانەی نی رەنگ- قوتابخانەی رێباز)، واتە لە یەك بینادا دوو خوێندنگە هەیە، ئەمە حاڵی زۆربەی خوێندنگەكانە لە هەرێمی كوردستان، یەك بیناو دوو خوێندنگە‌و دوو كاتی جیاوازی دەوامكردن. سەرۆكی حكومەت لە وتاری دەستپێكی خوێندندا وتی:" بەپێی بەداواچوونی لایەنە پەیوەندیدارەكان، هەرێمی كوردستان پێویستی بە 3500 پۆلی دیكە هەیە بۆ ئەوەی لە كێشەی چەند دەوامی رزگاری بێت‌و قوتابییە خۆشەویستەكانمان لە قوتابخانەی شیاودا بخوێنن". كورتەیەك لەبارەی وەزارەتی پەروەردەوە وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ یەكەم كابینەی حكومەتی هەرێم لە 1992 دامەزراوە، وەزارەتی پەروەردە بە یاسای ژمارە (4) ساڵی (1992) كاری خۆی دەكات.  بەپێی ئەو زانیاریانەی كە لە سایتی فەرمی وەزارەتی پەروەردەدا بڵاوكراوەتەوە، لە دیوانی وەزارەت (5) راوێژكار هەیە، لەناو دیوانی وەزارەتدا (12) بەرێوەبەری گشتی هەیە، سەرەڕای بەرێوەبەری گشتی پەروەردەكان، لەگەڵ (7) بەرێوەبەرایەتی لەناو دیوانی وەزارەتی پەروەردە.  وەزیری نوێی پەروەردە لە هەرێمی كوردستان ناوی (ئالان حەمەسەعید)ە كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، ئەم وەزیرە لەگەڵ دەستبەكاربوونیدا بە گوڕو تینەوە داخڵی پرۆسەكە بووە، بەڵام نازانرێت ئایا دەتوانێت چارەسەری هەندێك لە كێشە زۆرو زەوەندەكانی پەروەردە چارەسەربكات، یاخود وەكو وەزیرەكانی تر هەندێك كێشەی تر بۆ كەرتەكە بەدێدەهێڵێت. وەزارەتی پەروەردە لەدوای دروستبوونیەوە، زۆرینەی كات لای پارتی دیموكراتی كوردستان بووە، بۆیە بەرپرسیارێتی گەورەی شكستی ئەم كەرتە بەپلەی یەكەم لە ئەستۆی پارتیدایە، یەكێتی نیشتمانی بەرپرسیارێتی یەك كابینەی دەكەوێتە ئەستۆ كە ئەو پۆستەی لەدەستدابووە، ئەمە سەرباری بەرپرسارێتی ئەو ماوەیەی كە شەڕی ناوخۆ هەبووە لە نێوان هەردوو پارتەكەدا. لیستی ناوەی وەزیرەكانی پەروەردە لە كابینە یەك لەدوای یەكەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا. •    ناسیح غەفور كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، ساڵی 1992 بوو بە یەكەمین وەزیری پەروەردە لە هەرێمی كوردستان. •    لە كابینەی دووەمی حكومەتی هەرێم ناسیح عەفور لە پۆستەكەی مایەوە. •    ساڵی 1996 بەهۆی شەڕی ناوخۆوە كابینەی حكومەت لەنێوان پارتی‌و یەكێتیدا دابەشبوو، حكومەتی هەر لایەك وەزیری پەروەردەی بۆخۆی دانا. •    ساڵی 2005 حكومەت یەكیگرتەوە، دڵشاد عەبدولرەحمان كە سەربە یەكێتی نیشتمانی بوو، بوو بە یەكەم وەزیری حكومەتی یەكگرتووی نوێی هەرێم. •    سەفین دزەیی كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە لە ساڵی 2009 بوو بە وەزیری پەروەردە‌و تاوەكو ساڵی 2014 مایەوە. •    پشتیوان سادق كە سەربە پارتی بوو، لە 2014 بۆ 2018 پۆستی وەزیری پەروەردەی وەرگرت. •    ئالان حەمە سەعید كە سەربە پارتییە ئێستا وەزیری پەروەردەیە. پەروەردە بە زمانی ژمارە‌و داتا ! بەپێی راپۆرتی ئینستتیۆتی (پەی) بۆ پەروەردەو گەشەپێدان كە  تایبەت بە خوێندنی ساڵی 2017-2018 ئامادەی كردووە، لەكۆی (5 هەزارو 234) خوێندنگە لە هەرێمی كوردستان: •    (30)  قوتابخانە بیناكانیان لە گڵ‌و قوڕ دروستكراون. •    (3 هەزارو 162) خوێندنگە پێویستان بە نۆژەنكردنەوە، واتە 60%ی كۆی گشتی قوتابخانەكان لە هەرێم.  •    (هەزارو 785) قوتابخانە دوو دەوامی تێدا دەكرێت. •    (134) قوتابخانە سێ دەوامی تێدا دەكرێت. •    (5) قوتابخانە چوار دەوام‌و پێنج دەوامی تێدا دەكرێت. •    (194) قوتابخانە لە بینای كرێدان. •    (100) قوتابخانە كارەبایان نیە.  •    (501) خوێندنگە شورا (دیوار)یان نیە، ئەم ژمارەیە دەكاتە رێژەی (9%)ی كۆی گشتی خوێندنگەكان لە هەرێم. •    (194) قوتابخانە لە بینای كرێدان. •    (هەزارو 395) قوتابخانە، قوتابخانەی میوانن، واتە لە بینای تایبەتی خۆیاندا نین.  •    (2 هەزارو 411) قوتابخانەی باخچەی نیە، كە دەكاتە رێژەی (46%) كۆی گشتی قوتابخانەكان لە هەرێم. •    لەكۆی (317 هەزارو 619) رەحلەی یەك كەسیی، (36 هەزارو 84) رەحلە پێویستی بە چاككردن هەیە، ( 30 هەزارو 583) رەحلە خراپە. •    لەكۆی ( 650 هەزارو 82) رەحلەی دوو كەسیی، (78 هەزارو 86) رەحلە پێویستی بە چاككردن هەیەو ( 53 هەزارو 483) رەحلە خراپە. •    (350) قوتابخانە تەوالێتی مامۆستای نیەو (159) قوتابخانە تەوالێتی قوتابی نیە. •    (716) قوتابخانە تۆڕی ئاوی خواردنەوەی خاوێنی نیە. •    ژمارەی مامۆستا لەگەڵ میلاكدا یەكناگرێتەوە. •    (128 هەزارو 424) مامۆستا هەیە، كە (54 هەزارو 110) مامۆستای لە رەگەزی نێر بەرێژەی (42%)و (74 هەزارو 311) مامۆستا لە رەگەزی مێن بە رێژەی (58%). •    ناڕێكی لە دابەشكردنی مامۆستادا هەیە، قوتابخانە هەیە رێژەی زیاد لە پێویستی مامۆستای هەیە، قوتابخانە هەیە ژمارەی مامۆستاكانی ئەگەر بەقەد خوێندكارەكانی نەبێت هیچی وای كەمتر نیە، قوتابخانەش هەیە بە نزیكەی (700) خوێندكارەوە (10) مامۆستای هەیە، لە هەرێم هەر مامۆستایەك 17 خوێندكاری بەردەكەوێت. پەروەردە.. بودجەیەكی نادیار ! سەرۆكی حكومەت هیچ قسەیەكی لەبارەی ئەوە نەكرد ئایا بودجەی تەرخانكردووە بۆ كردنەوەی بینای نوێی خوێندنگە یاخود نا، لەبری باسكردنی پرۆژەی حكومەت بۆ چارەسەری كێشەی بینا، داوای لە سەرمایەدارو وەبەرهێنەرانی ناوخۆ كرد رۆڵی "نیشتمانپەروەرانەی خۆیان بگێڕن"و لە هەڵمەتی كردنەوەی قوتابخانەی نوێ بەشداربن. ماوەی (70) رۆژە كابینەی نوێی حكومەت دەستبەكاربووە، بەڵام بەهۆی ئەوەی حكومەت تائێستا بودجەی پەسەندنەكردووە، نازانرێت رێژەی لەسەدا چەندی بودجەی گشتی بۆ كەرتی پەروەردە تەرخان دەكات. لە ساڵی 2013وە تاوەكو ئێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان بودجەی نەبووە، بەرپرسان هۆكاری ئەمە بۆ شەڕی "داعش"‌و قەیرانی دارایی دەگێڕنەوە. لەدواین بودجەی حكومەتی هەرێمدا كە ساڵی 2013 كاری پێكراوە، لە كۆی بودجەی ئەو ساڵە بڕی (ترلیۆنێك‌و 860 ملیار) دینار بۆ كەرتی پەروەردە تەرخانكراوە كە دەكاتەی 16%ی كۆی گشتی بودجەی ئەو ساڵە، ئەوە ساڵی زێڕینی كەرتی پەروەردە بوو لە هەرێمی كوردستان، چونكە بودجەی تەرخانكراوی وەزارەتی پەروەردە لە هەموو كەرتەكانی تر زیاتربوو، بەڵام ئەمە نەبووە هۆی بوژاندنەوەی ژێرخانی كەرتی پەروەردە لە هەرێمی كوردستان، چونكە زۆرینەی بودجەكە بۆ موچەی مامۆستاو فەرمانبەرانی پەروەردە دەرۆیشت نەك كردنەوەی بینای خوێندنگە‌و پرۆژەی پەروەردەیی نوێ. ساڵی 2013 كە بودجەی وەزارەتی پەروەردە بەرێژەی 16%ی كۆی بودجە دیاریكرا، ژمارەی مامۆستاو فەرمانبەر (167 هەزارو 566) كەس بوو. وازهێنان لە خوێندن  دیاردەی وازهێنان لە خوێندن دیاردەیەكی خراپ‌و مەترسیدارە لە هەرێمی كوردستاندا، بەپێی ئامارەكانی وەزارەتی پەروەردە، ساڵانە ژمارەیەكی زۆر لە منداڵان واز لە خوێندن دەهێنن، ئەمە جگە لەوانەی كە هەر پەیوەندیان بە خوێندنەوە نەكردووەو ناونوس نەكراون، كە ئەمانە هیچیان لەم ئامارانەدا نین. ژمارەی ئەو قوتابیانەی وازیان لە خوێندن هێناوە لە ساڵی خوێندنی 2017-2018 لەكۆی (ملیۆنێك‌و 741 هەزارو 762) قوتابی (34 هەزارو 527) قوتابی وازیان لە خوێندن هێناوە، لەگەڵ ئەوەی بەشێكیان فاكتەری ئابوری كۆمەڵایەتی هەیە، بەشێكیشی پەیوەستە بە ژینگەی قوتابخانەوە كە ژینگەیەكی نەگونجاوە لەگەڵ خواست‌و ویستەكانیاندا، زۆرێك لە قوتابخانەكان وەك سەربازگە یاخود زیندانێك وان بۆ قوتابیان، بۆیە هەست بە خۆشی‌و ئاسودەیی ناكات لە ناو بینای قوتابخانە، كەمی‌و نەبوونی وانەكانی (وەرزش، میوزیك، هونەر..هتد) كاریگەری زۆری لەسەر وازهێنانی قوتابی هەیە. چارەسەر وەزیری نوێی پەروەردە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا ماوەی زیاتر لە 40 رۆژە دەستبەكاربووە، ئەو وەزارەتێكی وەرگرتووە كە بەدەست ئەو كێشە كەڵەكەبووانەی سەرەوە دەناڵێنێت. لە دەستپێكی كارەكانیدا وەزیری نوێ چەند بڕیارێكی دەركرد بۆ چارەسەركردنی هەندێك لەو كێشانە كە بریتین لە: * هەڵوەشاندنەوەی خوێندنی هەردوو بابەتی ( بیركاری‌و زانست) بە زمانی ئینگلیزی لە قوتابخانە بنەڕەتییەكاندا، كە ئەمە لە رابردوودا كێشەیەكی زۆری بۆ خودی خوێندكاران‌و كەسوكاریان‌و تەناتەت مامۆستایانیش دروست كردبوو. * قەدەغەكردنی وتنەوەی وانە لە خوێندنگە ئەهلییەكاندا لەلایەن مامۆستایانی قوتابخانە حكومییەكانەوە، ئەوەش بەمەبەستی رەخساندنی هەلی كار بۆ دەرچوانی زانكۆ‌و پەیمانگاكان كە چەند ساڵێكە دامەزراندن لە كەرتی حكومییدا وەستاوە. * پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ ڕێكخستنەوەی میلاكاتی مامۆستایان و فەرمانبەران لە سەنتەری شارەكان بۆ ساڵی خوێندنی (2019- 2020). * ڕێگەنەدان بە كردنەوەی خولی بەهێزكردن و وتنەوەی پرۆگرامەكانی خوێندن لەو پەیمانگە پیشەییانەی كە لەلایەن وەزارەتی پەروەردەوە مۆڵەتی پیشەییان پێدراوە. ئەم بڕیارانەی وەزیری پەروەردە ئەگەرچی بۆ  پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردن لە هەرێمدا گرنگن، بەڵام چارەسەری بنەڕەتی كێشە قوڵە‌و گەورەكانی ئەو پرۆسەیە ناكات، چونكە چارەسەری كێشەكانی پەروەردە پێویستی بە بودجەی باش‌و پلانی ستراتیژی هەنوكەیی‌و درێژخایەن هەیەۆ بەشێك لەو كێشانە بەمشێوەیە چارەسەر دەبن: * كەرتی پەروەردە بەدەست كەمی بینا‌و خراپی بیناوە دەناڵێنێت، بۆیە پێویستە حكومەت‌و وەزارەتی پەروەردە لەم بوارەدا بودجەیەكی تایبەت تەرخان بكەن بۆ بونیاتنانی خوێندنگەی نوێ‌و نۆژەنكردنەوە‌و چاككردنی بیناكان‌و گونجاندنیان لەگەڵ سەردەمدا. * دابینكردنی كەلوپەل‌و پێداویستییەكانی تایبەت بە پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردن كە ئێستا تەكنۆلۆژیای پێشكەتوو رۆڵی بەرچاو دەبینێت لەو پرۆسەیەدا. * رێكخستنەوەی میلاكی خوێندنگەكان لە مامۆستا‌و فەرمانبەر‌و كارگوزار‌و باخەوان بە شێوەیەكی دادپەروەرانە، چونكە كێشە لە كەمی میلاكدا بەو شێوەیە نییە بەڵكو كێشەكە لە رێكخستنی میلاكاتدا هەیەو هەندێك خوێندنگە میلاكی زۆرە‌و هەندێكیش میلاكی زۆر كەمە. * چاوخشاندنەوە بە بابەتەكانی خوێندن‌و گونجاندنیان لەگەڵ سەردەم‌و دۆخی پەروەردە لە هەرێمی كوردستاندا. * بایەخدان بە مامۆستایان، كە بڕبڕەی پشتی پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردنن‌و گۆڕانكاریكردن لە دەستەی بەڕێوەبردنی خوێندنگەكاندا بەشێوەیەك كە ئەوانەی خوازیارن لەو بوارەدا خزمەت بكەن بواریان بۆ بڕەخسێت‌و ئەوانەشی چەندین ساڵە لەو ئەركەدان‌و ماندووبون پشوو بدەن‌و بگەڕێنەوە‌و خوێندكاران‌و پەروەردەش سود لە ئەزمونیان وەربگرن.

درەو میدیا: هۆشیار زێباری  لەبری  (مەسعود بارزانی)، وەڵامی زارەكی نامەكەی كۆسرەت رەسوڵ دەداتەوە" ئاگاداری رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی نیە"، دوای دوو كاتژمێر لە كۆبونەوە، مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە سلێمانی دەیەوێت بارودۆخەكە ئارامبكاتەوە، مەسرور بارزانی بەنوسراو كۆمەڵێك دەسەڵات دەداتە قوباد تاڵەبانی، بەڵام قوباد تاڵەبانی رەتی دەكاتەوە.    یەكێتی لە سلێمانی كۆبوەوە! ئەو كۆبونەوەیەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كە بڕیار بوو لە شاری هەولێر ئەنجامی بدات و پەیامێك بگەیەنێتە پارتی لەسەر رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی، ئێوارەی ئەمڕۆ لە شاری سلێمانی ئەنجامیدا. بەپێی زانیارییەكانی(درەو میدیا) لە كۆبونەوەكەدا چەند بژاردەیەك بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان خراوەتە روو، بەڵام دواتر بژاردەی ( ئارامگرتن)یان لەم قۆناغەدا پەسەندكردووەو پێیان وابووە كە دۆخەكە هەستیارەو هەرجۆرە هەڵوێستێكی توند، بارودۆخەكە تێكدەكات. هەربۆیە چانسێكی تریان داوە بە پارتی دیموكراتی كوردستان كە رێككەوتنەكە جێبەجێبكات، چونكە یەكێتی بەتەواوی نیگەرانە لە جێبەجێنەكردنی رێككەوتنەكە، لە كۆبونەوەكەدا ئاماژە بەوەكراوە كە تا ئێستا نزیكەی ( 20%)ی رێككەوتنەكەی نێوانیان جێبەجێكراوە، خۆ ئەگەر پارتی رێككەوتەنەكە وەك خۆی جێبەجێ نەكات، ئەوا بیر لە بژاردەی تر دەكەنەوە.  لە دوای كۆبونەوە دوو كاتژمێریەكە، لەتیف شێخ عومەر وتەبێژی یەكێتی رایگەیاند" جێبەجێكردنی ناوەڕۆكی رێكەوتنی سیاسی‌و ئەو رێكەوتنەی پەیوەستە بەكابینەی نوێی حكومەتەوە گرنتی درێژە پێدانی رێكەوتنەكانمانە، لەكۆبونەوەكەدا جەختمان لەوە كردەوە پابەندی رێكەوتنی خۆمان دەبین لەگەڵ پارتی، هەرچیەك لەناوەڕۆكەكەیدا هەیە جێبەجێ بكرێت" قوباد بە دەسەڵاتەكان رازی نیە! بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لەسەرەتای ئەم هەفتەیەدا مەسرور بارزانی كۆمەڵێك دەسەڵاتی داوە بە جێگرەكەی( قوباد تاڵەبانی) بەڵام ئەو دەسەڵاتانە زۆر كەمترە لەو دەسەڵاتانەی كە لە كابینەی هەشتەمدا( نێچیرڤان بارزانی) بۆ ( قوباد تاڵەبانی) دیاریكردبوو، بۆیە قوباد تاڵەبانی ئەو دەسەڵاتانەی رەتكردۆتەوەو نیگەرانیەكانی گەیاندۆتە مەكتەبی سیاسی یەكێتی، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا بڕیاردراوە كە داوای رونكردنەوە بكرێت لە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، لەسەر دیارینەكردنی دەسەڵاتی تەواو بە جێگرەكەی.  بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) قوباد تاڵەبانی رایگەیاندووە، ئەو دەسەڵاتانەی كە بۆم دیاریكراوە، زۆر كەمترە لە دەسەڵاتەكانی رێباز حەملان یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وەبەرهێنانو راژەی گشتی، تەنانەت لە دەسەڵاتەكانی شەعبان شەعبان چالیش كەمترە كە بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆك وەزیرانە.  زێباری لەبری مەسعود بارزانی وەڵام دەداتەوە   لەدوای ناردنی نامەكەی كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی بۆ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی بە تەلەفۆن قسە لەگەڵ كۆسرەت رەسوڵ عەلی دەكات و پێی رادەگەیەنێت " مەحمود سەنگاوی سوکایەتی بە مەسعود بارزانی کرد ئێمە شتەکەمان وا قورس نەکرد ئێوەش ئەوەندە روداوەكە قورس مەکەن" زێباری ئەوەشی بە كۆسرەت رەسوڵ راگەیاندووە  " مەسعود بارزانی پێی وتووە كە ئەو ئاگاداری روداوی رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی نیەو ئەو پرسە پەیوەندی بە حكومەتەوە هەیە" بۆیە تیمی یەكێتی لە حكومەت نامەیەك بۆ مەسرور بارزانی دەنێرن لەسەر روداوی رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی، بەڵام تا ئێستا مەسرور بارزانی وەڵامی تیمی یەكێتی نەداوەتەوەو لە رێگەی وەزیری ناوخۆوە رونكردنەوەیەكی لەسەر روداوەكە بڵاوكردەوەو رایگەیاند" لێكۆڵینەوە لە روداوەكە دەكەین".  نامەكەی كۆسرەت رەسوڵ بۆ مەسعود بارزانی توندبووە، سەعدی ئەحمەد پیرە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی بە (خەندان)ی راگەیاندووە" لەنامەكەدا داوای رونكردنەوەمان لە كاك مەسعود كردوە و پێمانوتوە كە ئەم جۆرە هەڵسوكەوتانە جێگەی قبوڵكردن نییە و دەبێت لێی بكۆڵدرێتەوە و چارەسەربكرێت، ئەمە یەكەمین جاری نییە پارتی كاری وادەكات، لەگەڵ یەكگرتو، لەگەڵ حزبی دیكە، بۆیە دەبێت بزانن چۆن چارەسەردەكرێت، ئێمە ئەگەر بمانەوێت ببینە شەریكی راستەقینە لە سەرەتاسەری كوردستان، ئەو مامەڵەیەی ئەمڕۆ كراوە مامەڵەی دروستبونی دو ئیدارەیی و ئیجباركردنە بۆ دروستبونی دو ئیدارەیی، ئەوە مامەڵەی یەك ئیدارەیی و یەك هەرێمی و نەهێشتنی كارەساتی دوئیدارەیی كۆتایی پێ بهێنێت". هۆكاری رێگری لە مەحمود سەنگاوی؟ تا ئێستا بەرەسمی بەرپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستان باسیان لە هۆكاری رێگریكردن نەكردووە لە ( مەحمود سەنگاوی) ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كە دوێنی لە بازگەی سماقوڵی رێگری لێكرا كە دەویست بچێتە هەولێر بۆ كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی حزبەكەی، بەپێی ئەو زانیاریانەی كە( درەو میدیا) لەچەند سەرچاوەیەكەوە دەستی كەوتووە باس لە دوو هۆكار دەكرێت:. •    هۆكاری سەرەكی رێگریكردن لە مەحمود سەنگاوی، نیگەرانی پارتی دیموكراتی كوردستان بووە لە زیاد بونی جموجوڵی سەركردە و كۆبونەوەكانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانی كوردستان لەو شارە. سەرچاوەیەكی باڵا لە پارتی دیموكراتی كوردستان بە( درەو میدیا)ی راگەیاند: راستە پارتی دیموكراتی كوردستان و خودی مەسعود بارزانی زۆر نیگەران بوون لە وتارەكەی مانگی حوزەیرانی رابردوی مەحمود سەنگاوی بەرامبەر بە مەسعود بارزانی، بەڵام  تەنها ئەوە هۆكاری رێگریكردن نەبوو، بەڵكو هۆكارە سەرەكیەكە زیادبونی جموجوڵ و كۆبونەوەكانی یەكێتی بووە لە هەولێر. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەكانی پێشووتری مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستاندا، بڕیاردراوە لە پێناو دوورخستنەوەی كێشەو فەوزا لە دەڤەری سلێمانی و زیادكردنی چالاكیان لە هەولێری پایتەخت، بەشێك لە كۆبونەوەكانی سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی یەكێتی بگوازرێتەوە هەولێر و سەركردەكانی یەكێتیش زیاتر و بونیان هەبێت لە هەولێر، چونكە سەركردەكانی یەكێتی پێیان وابووە كە یەكێتی بەتەواوی لە هەولێر پاشەكشەی كردووەو دەیانەوێت پێگەی یەكێتی لە هەولێر بەهێز بكەنەوە. سەرچاوە باڵاكەی پارتی ئەوەشی بۆ(درەو میدیا) ئاشكراكرد، كە " لە ماوەی رابردوودا جموجوڵی یەكێتی لە هەولێر سەركردایەتی پارتی نیگەرانكردووە، زۆرینەی هەرە زۆری سەركردەكانی یەكێتی لە سلێمانین بەڵام بۆ كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسیان هاتونەتە هەولێر، سەرەرای ئەوەیش بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لەو ماوەیەدا گەشتێكی بۆ هەولێركردووە، هەموو ئەو جموجوڵانەی یەكێتی پارتی نیگەرانكردووە. •    تۆڵەكردنەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان لە وتارێكی (مەحمود سەنگاوی) كە لە حوزەیرانی رابردوو  هێرشی توندی كردە سەر مەسعود بارزانی و بە "پیاوێكی زۆر بچوك"ی لەقەڵەمدا، ئەو لێدوانە لە كاتی خۆیدا مەسعود بارزانی و لایەنگرانی پارتی زۆر توڕەكرد بە جۆرێك بارەگای بارزانی لە وەڵامی مەحمود سەنگاویدا دەڵێت" مافیا و تاڵانچی و بكوژ هی ئەوە نین وەڵامیان بدرێتەوە". لێدوانی بەشێك لەبەرپرسانی پارتی ئەوە دەخەنە روو كە ئەو لێدوانە توندەی (مەحمود سەنگاوی) هۆكارێك بووە بۆ  رێگریكردنەكە، شاخەوان عەبدوڵا پەرلەمانتاری پێشووی پارتی لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی نوسیویەتی" مانگێك نابێت كاك محمود لەمیدیای بینراو بێرێزی بەرامبەر مەرجەعی گەلەكەمان و سەرۆكی پارتی كرد خۆ تا ئێستا وامانگێك تێپەر دەبێت نە یەكێتی نە كاك محمود داوای لێبوردنیان لە قیادەو ئەندام و لایەنگرانی پارتی نەكردوە"