راپۆرت: فازڵ حەمە رەفعەت – محەمەد رەئوف
سبەینێ لە شاری سلێمانی تەرمی دوو سەركردەی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لە مەراسیمێكدا بەرێ دەكرێت، ئەوان هەفتەیەك لەمەوبەر لە هێرشێكی فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی توركیادا لە چیای ئەزمەڕ تیرۆركران.
زیاتر لە دوو ساڵە، شەڕی توركیا لەدژی پارتی كرێكارانی كوردستان پێی ناوەتە قۆناغێكی نوێوە، ئێستا سوپا‌و هەواڵگری توركیا تەنیا لە ناوچە سنورییەكان شەڕ ناكەن، تیرۆری سەركردە سیاسی‌و سەربازییەكانی (پەكەكە)یان گواستوەتەوە بۆ ناو شارەكانی هەرێمی كوردستان‌و لەماوەی ساڵێكدا (5) ئەندامی كۆنسەی سەرۆكایەتی (كەجەكە) تیرۆركراون، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا وردەكاری شەڕەكە لەسەر خاكی هەرێمی كوردستان‌و شكستهێنانی هەوڵێك بۆ دەستپێكردنەوەی پرۆسەی ئاشتی ئاشكرادەكات.

ئێوارەیەك لە ئەزمەڕ !
هەفتەیەك لەمەوپێش‌و بەدیاریكراوی لە ئێوارەی رۆژی 15ی مانگدا، هەواڵی روودانی تەقینەوەیەك لە چیای ئەزمەڕ لە شاری سلێمانی، بڵاوبووەوە، ئەوكات چەند سەرچاوەیەك بە (درەو میدیا)یان راگەیاند، روداوەكە هێرشی فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی توركیا بووە‌و دوو سەركردەی (پەكەكە) لە هێرشەكەدا تیرۆركراون.
رۆژی دوای تەقینەوەكە، (درەو میدیا) پەیوەندی بە سەركەوت ئەحمەد وتەبێژی پۆلیسی سلێمانییەوە كرد، ئەو پێی راگەیاندین، هیچ شتێك لەسەر رووداوی تەقینەوەكەی چیای ئەزمەڕ نازانێت‌و ئەو كەیسە لای ئاسایشە‌و ئەوان لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكەن.
بەلەبەرچاوگرتنی هەستیاریی رووداوەكە لەسەر بارودۆخی هەرێمی كوردستان‌و نەبووی سەرچاوەی پێویست بۆ پشتڕاستكردنەوەی زانیارییەكان، (درەو میدیا) خۆی لە بڵاوكردنەوەی زانیارییەكان بەدورگرت، دواتر زانیارییە پشتڕاستنەكراوەكان دزەیانكردە ناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان.

ئاسایشی هەرێم چی دەڵێت ؟
دواجار‌و دوای هەفتەیەك لە رووداوەكە، بەیانی ئەمڕۆ (دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان) بەفەرمی هەواڵی تیرۆركردنی دوو بەرپرسەكەی (پەكەكە)ی پشتڕاستكردەوە‌و رایگەیاند:" ئێوارەی رۆژی 15/10/2019 لەنێوان سەعات 17:10 دەقیقە بۆ 17:15 دەقیق، دوو كادری باڵای پارتی كرێكارانی كوردستان بەناوەكانی (جەمیل)‌و (دەمهات) لەسەر شاخی ئەزمەڕ لەناوچەیەكی گەشتیاری‌و لەناو خەڵكی مەدەنیدا بەشێوەیەكی دڕندانە كراونەتەئامانج".
دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان لە رونكردنەوەكەیدا بۆ رایگشتی جەختی لەسەر چەندخاڵێك كردووە كە ئەمانەن:
•    ئەو دوو كەسەی كە كراونەتەئامانج، ئەندامی باڵای كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە)ن.
•    بێ ئاگاداری لایەنە پەیوەندیدارەكانی هەرێمی كوردستان هاتونەتە ناوچەكە.
•    لەلایەن فڕۆكە بێ فڕۆكەوانەكانی توركیاوە لەناو خەڵكی مەدەنیدا كراونەتەئامانج.
•    ئەوەی رویداوە دەستپێشخەری‌و پێشهاتێكی مەترسیدارە‌و خزمەت بە ئاسایشی هاوبەش‌و پێكەوەژیان ناكات (واتە لەنێوان توركیا‌و هەرێمی كوردستان)دا.
•    ئیدانەی هەموو پێشێلكارییەك دەكەین لە خاك‌و سیادەی عێراق‌و هەرێمی كوردستان.
•    داوا لە هەموو لایەك دەكەین خاكی عێراق‌و كوردستان بەكارنەهێنن بۆ هێرشكردنەسەر وڵاتانی دراوسێ.
•    ئاسمانی هەرێمی كوردستان لەژێر كۆنترۆڵی دەسەڵاتی فڕۆكەوانی مەدەنی عێراقدایە، ئەو رادارەی كە كەشفی ئاسمانی هەرێمی كوردستان دەكات لەژێر كۆنترۆڵی هەرێمدا نییە.

كەجەكە چی دەڵێت ؟
لەدوای راگەیەندراوەكەی دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستانەوە، كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە) كە چەتری كۆكەرەوەی دامەزراوەكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)یە، راگەیەندراوێكی بۆ رایگشتی بڵاوكردەوە‌و ئاشكرایكرد، تەرمی ئەو دوو كەسەی كە لە چیای ئەزمەڕ كرانەئامانج، سبەینێ لە شاری سلێمانی بەخاكدەسپێردرێن، بەپێی ئەوەی لە راگەیەندراوەكەدا هاتووە:
•    ئەو دوو كەسەی كە كراونەتە ئامانج لە چیای ئەزمەڕ یەكێكیان ناوی (سەیدخان ئایاس)ە بە "دەمهات عەگید" ناسراوە، ئەوی تر ناوی (ئەسەر ئرماك)ە‌و بە "جەمیل ئامەد" ناسراوە.
•    ئەو دوو كەسەی كە كراونەتە ئامانج، یەكەمیان بۆ كاری "سیاسی‌و دیپلۆماتی" لە سلێمانی بووە، دووەمیشیان برینداری سەنگەر بووە‌و بەهۆكاری "تەندروستی" لە سلێمانی بووە.
•    ئەو دوو كەسە لە ئۆپراسیۆنێكی سەربازی "ئاسمانی"دا بەئامانجگیراون.
•    هەندێك "هێزی هەرێمی"‌و "سیخوڕ" لەم هێرشەدا هاوكاری توركیایان كردووە.
•    پێویستە یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و پەرلەمان‌و حكومەتی هەرێم رونكردنەوە لەسەر هێرشەكە بدەن.
•    نابێت مافی ژیان بەو كەسانە بدرێت كە خۆفرۆش‌و سیخوڕن، گەل دەبێت وەڵامی ئەو هێرشە بداتەوە.

كورتەیەكی پێویست
رۆژی 3ی ئابی ساڵی 2017 هێزێكی تایبەتی (پەكەكە) لە سنوری قەزای دوكانی سەربە پارێزگای سلێمانی دوو ئەفسەری سەربە دەزگای هەواڵگری توركیا (میت)یان رفاند، بەپێی قسەی (پەكەكە)، ئەو كەسانە پلانیان داڕشتبوو بۆ تیرۆركردنی (جەمیل بایك) هاوسەرۆكی (كەجەكە).
رفاندنی ئەو دوو ئەفسەرە لەلایەن (پەكەكە)وە لە سنوری دەسەڵاتی یەكێتی، لە ناوخۆی توركیا كاردانەوەی زۆری لێكەوتەوە، لە یەكەم كاردانەوەدا توركیا رۆژی 24/8/2018 (بەهرۆز گەڵاڵی) نوێنەری یەكێتی نیشتمانی لە ئەنكەرە دەركرد‌، گەڵاڵی گەڕایەوە بۆ هەرێمی كوردستان‌و دواتر نوێنەرایەتی یەكێتی لە ئەنكەرە كرایەوە.
رووداوی رفاندنی ئەفسەرەكانی (میت) لەلایەن (پەكەكە)وە سەرەتای دەستپێكردنی قۆناغێكی نوێی روبەڕووبونەوەی نێوان توركیا‌و (پەكەكە) بوو لەسەر گۆڕەپانی هەرێمی كوردستان بەدیاریكراویش لە زۆنی "سەوز"ی ناوچەی قەڵەمڕەویی یەكێتی.
لەدوای ریفراندۆمەكەی هەرێمی كوردستانیش، توركیا گەشتە ئاسمانییەكانی هەردوو فڕۆكەخانەی هەولێرو سلێمانی داخست، پاش گەڕانەوەی كورد بۆ بەغداد‌و كۆتایهاتنی ریفراندۆم‌، توركیا لە رۆژی 24ی ئازاری 2018دا دوای (پێنج) مانگ ئاسمانی خۆی بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی هەولێر كردەوە، بەڵام دوای ساڵێك‌و چوارمانگ ئاسمانی خۆی بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا كردەوە.
بەرپرسانی ئەنكەرە یەكێتی نیشتمانی تۆمەتبار دەكەن بەوەی ناوچەی ژێر دەسەڵاتی خۆی كردوەتەوە بۆ پەكەكە.
ساڵی رابردوو كەناڵێكی تەلەفزیۆنی توركیا بەناوی (ئەی خەبەر) راپۆرتێكی لەبارەی جموجوڵەكانی (پەكەكە) لە شاری سلێمانی بڵاوكردەوە‌و تێیدا وێنەی پەرلەمانتارێكی خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی یەكێتی نیشان دەدات كە لەگەڵ جەمیل بایك هاوسەرۆكی (كەجەكە) دایە.
راپۆرتەكەی ئەو كەناڵەی توركیا دیمەنی رێستۆرانتێكی شاری سلێمانی نیشان دەدا كە وێنەی سێ سەركردەی (پەكەكە)ی هەڵواسیوە، ئەو سێ سەركردەیە بریتین لە هەریەك لە (جەمیل بایك- دۆران كاڵكان- مورد قەرەیلان) كە نەك توركیا، بەڵكو ئەمریكاش خەڵاتی دارایی داناوە بۆ هەر كەسێك كە زانیاری لەبارەی شوێنیانەوە بدات. 
رۆژی شەشی تەمموزی ساڵی رابردوو، مەولود چاوەشئۆغڵۆ وەزیری دەرەوەی توركیا لە دیدارێكدا لەگەڵ سەرنوسەرانی ئاژانسی (ئەنادۆڵ)ی وڵاتەكەی ئاشكرایكرد:" لەگەڵ وەزیرێكی سەربە یەكێتی نیشتمانی لە حكومەتی هەرێم كۆبوەتەوە‌و ئەو وەزیرە پێی راگەیاندووە پەكەكە لەناو یەكێتیدا خاوەنی هەژمون‌و بڕیارە".

پەیوەندییەكی ناجێگیر !
رۆژی 4ی تشرینی دووەمی ساڵی رابردوو، هاكان كاراچای كونسوڵی گشتی توركیا لە هەولێر سەردانی سلێمانی كرد‌، لە دەباشان لەگەڵ بافڵ تاڵەبانی كۆبوەوە، هەر ئەوكات لە بەغداد فاتیح یەڵدز باڵیۆز توركیا لەگەڵ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆمار‌و جێگری دووەمی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتمانی كۆبوەوە.
لەوكاتەدا سەركردەكانی یەكێتی هەوڵێكیان دەستپێكردبوو بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانیان لەگەڵ توركیا‌، ئامانجی هەوڵەكە كردنەوەی ئاسمانی توركیا بوو بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا.
ئەوكات (درەو میدیا) ئاشكرایكرد، توركیا چەند مەرجێكی هەبووە بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی، یەكێك لە مەرجەكان كۆتاییهێنان بوو بە جموجوڵەكانی (پەكەكە) لە زۆنی سەوز‌. 
27ی تشرینی یەكەمی 2018، هێزێكی ئاسایشی سلێمانی بارەگای (تەڤگەری ئازادی كۆمەڵگەی كوردستان)ی لە گەڕەكی (چوارباخ)ی شاری سلێمانی، گەمارۆدا، ئاسایش ماوەی (24) كاتژمێر مۆڵەتی بە تەڤگەری ئازادی دا بارەگاكەی دابخات، ئەمەش بە بەهانەی ئەوەی ئەو حزبە مۆڵەتی یاسایی نییە.
تەڤگەری ئازادی ساڵی 2014 دامەزراوە، باڵی سیاسی (پەكەكە)یە لە هەرێمی كوردستان‌و درێژكراوەی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان (پەچەدەكە)یە كە پێشتر خۆی هەڵوەشاندەوە.
دوای نزیكەی سێ مانگ لە داخستنی بارەگای ئەو پارتە لە سلێمانی، توركیا ئاسمانی خۆی بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانی كردەوە.
پەیوەندی نێوان یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و توركیا بەدرێژایی سێ دەیەی رابردوو بەردەوام پەیوەندییەكی پڕ لە هەڵبەرزو دابەرزو ناجێگیر بووە.
نەوەدەكانی سەدەی رابردوودا لە سەردەمی سەرۆكایەتی تۆرگۆت ئۆزال (1989-1993)، جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی هەوڵیدا پەیوەندییەكانی حزبەكەی لەگەڵ توركیا توندوتۆڵ بكات‌، ساڵی 1992 تاڵەبانی لەگەڵ ئۆزال كۆبوەوە.
هەر لەو ساڵەدا یەكێتی‌و پارتی شەڕیان لەدژی (پەكەكە) راگەیاند، بە بەهانەی ئەوەی بەهۆی ئەوانەوە هەرێمی كوردستان كەوتوەتەبەر هەڕەشەی هێرش‌و گەمارۆی توركیا.
لەدوای نەخۆشكەوتنی جەلال تاڵەبانی‌و دووركەوتنەوەی لە شانۆی سیاسی، سەركردەكانی یەكێتی سەرباری ئەوەی حزبەكەیان لە ئەنكەرە نوێنەرایەتی هەبوو، بەشێوەیەكی ئاشكرا پەیوەندییان لەگەڵ (پەكەكە) توندوتۆڵ كرد، بەتایبەتیش لەسەروەختی شەڕەكانی رۆژئاوای كوردستان‌و ئازادكردنی شاری (كۆبانێ) دا.
لەوكاتەوە بەرپرسانی یەكێتی جۆرێك لە كرانەوەیان بۆ جموجوڵی لایەنگرانی (پەكەكە) لە سنوری دەسەڵاتی خۆیان دروستكردووە، ئەم هەنگاوە لەكاتی خۆیدا وەكو موزایەدەی سیاسی یەكێتی‌و بۆ پەردەپۆشكردنی كێشە ناوخۆییەكانی یەكێتی لێكدرایەوە، بەم هەنگاوە یەكێتی جارێك پشتیوانی (پەكەكە)ی بەدەستهێنا‌و سەركردەكانی (پەكەكە) لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا لە ساڵی 2014 داوایان لە لایەنگرەكانیان كرد لە هەرێمی كورستان دەنگ بە یەكێتی نیشتمانی بدەن.

تیرۆری كۆنسە لە باشور !
لەدوای روداوی رفاندنی ئەفسەرەكانی (میت) لە قەزای دوكان، شەڕی نێوان (سوپای توركیا)‌و (پەكەكە) لەسەر خاكی باشوری كوردستان پێی نایە قۆناغێكی ترەوە، لەوكاتەوە تائێستا ئەم رووداوانە لەناوچەكە رویانداوە:
•    15ی ئابی 2018 زەكی شەنگالی یەكێكە لە فەرماندە باڵاكانی (پەكەكە)و ئەندامێكی كۆنسەی بەڕێوەبردنی (كەجەكە) لە هێرشێكی فڕۆكە بێ فڕۆكەوانەكانی توركیا لە شەنگال تیرۆركرا.
•    21ی ئازاری 2019 سەرحەد ڤارتۆ (ئەمروڵڵا دورسون) ئەندامی كۆمیتەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی كەجەكە لە هێرشێكی فڕۆكە بێ فڕۆكەوانەكانی توركیادا تیرۆركرا. 
•    5ی تەموزی 2019 دیار غەریب، ئەندامی كۆنسەی سەرۆكایەتیی (كەجەكە) لە هێرشێكی فڕۆكە بێ فڕۆكەوانەكانی توركیادا لە قەندیل تیرۆركرا. 
•    15ی ئۆكتۆبەری 2019 دەمهات عەگید بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی (كەجەكە) لە چیای ئەزمەڕی شاری سلێمانی لە هێرشێكی فڕۆكە بێ فڕۆكەوانەكانی توركیا تیرۆركرا. 
•    15ی ئۆكتۆبەری 2019 جەمیل ئامەد (كەجەكە) لە چیای ئەزمەڕی شاری سلێمانی لە هێرشێكی فڕٍۆكە بێ فرۆِكەوانەكانی توركیاوە تیرۆركرا.
•    هەر بەمدواییە چەند روداوێكی تر لە هەرێمی كوردستان رویانداوە كە وابەستە كراون بە شەڕی نێوان پەكەكە‌و توركیا، لەوانە تیرۆركردنی دیپلۆماتكارێكی توركیا (هەندێك لە سەرچاوەكان دەڵێن ئەفسەری هەواڵگری میت) لە ریستۆرانتی "هۆقەباز" لە شاری هەولێر لە رۆژی 17ی تەموزی ئەمساڵدا، ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان ژمارەیەك لە ئەنجامدەرانی هێرشەكەی دەستگیركرد‌و رایگەیاند (پەكەكە) لە پشت هێرشەكەوە بووە، بەڵام تا ساتی نوسینی ئەم راپۆرتە (پەكەكە) نكولی لەوە دەكات رۆڵی لەو هێرشەدا هەبووبێت‌و جەمیل بایك هاوسەرۆكی (كەجەكە) دەڵێ:" روداوەكە پەیوەندی بە ململانێی نێوان توركیاوە هەبووە".
•    سەرباری ئەم رووداوانە بەردەوام سوپای توركیا لە لەشكركێشیدا بووە بۆ ناو سنوری هەرێمی كوردستان بەبیانووی بوونی (پەكەكە)وە لە ناوچەكە.

هەوڵێكی شكستخواردوو
لەدوو ساڵی رابردوودا بەردەوام سوپای توركیا لە شەڕدا بووە بۆ لێدان لە (پەكەكە)‌و هیچ هەوڵێك بۆ ئاگربەست‌و دەستپێكردنەوەی دانوستانی ئاشتی لە ئارادا نەبووە.
بەڵام بەرپرسێكی پارتی دیموكراتی كوردستان كە داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە، بە (درەەو میدیا)ی راگەیاند، لەگەڵ دەستبەكاربونیدا وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستان، نێچیرڤان بارزانی لەسەردانێكیدا بۆ توركیا لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی ئەو وڵاتە كۆبوەتەوە‌و پرسی دەستپێكردنی قۆناغێكی نوێی دانوستانی لەگەڵ كورد پێشنیازكردووە.
سەرچاوەكە وتی:" ئەردۆغان تاڕادەیەك پێشنیازەكەی نێچیرڤان بارزانی پەسەندكردووە"، بەوتەی ئەو رووداوی تەقەكردنەكەی ریستۆرانی "هۆقەباز" لە شاری هەولێر، هەوڵێك بووە بۆ تێكدانی كارەكەی نێچیرڤان بارزانی، تاوەكو (پەكەكە)‌و توركیا دەست بە دانوستان نەكەوە.

پەكەكە لە هەرێمی كوردستان 
(پەكەكە) لە ساڵی 1978 دامەزراوە، یەكەم كۆنفرانسی خۆی لە ساڵی 1981 ئەنجامداوە، لە ساڵی 1984ەوە شۆڕشی چەكداری دەستپێكردووە، لەوكاتەوە بنكەو بارەگای لە باشوری كوردستان كردوەتەوە.
لەدوای پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و یەكخستنی هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە، لە یەكەم هەنگاودا بە فشاری توركیا هێزی پێشمەرگە لە ساڵی 1993 چووە شەڕی براكوژییەوە لەگەڵ هێزەكانی (پەكەكە)، هێزی پێشمەرگە نەیتوانی شەڕەكە یەكلابكاتەوە‌‌و (پەكەكە) لەناوچەكە دەربكات، بەڵام نیازپاكی بەرپرسانی هەرێمی نیشانی توركیادا.
ئێستا بنكەو بارەگاكانی (پەكەكە) تەواوی ناوچە شاخاوی‌و سنورییەكانی رۆژهەڵات‌و باشور تا رۆژئاوای كوردستانی گرتوەتەوە، ناوچەیەكی فراوانیان بۆخۆیان كۆنترۆڵكردووە، لەگەڵ فراوانبوونی ناوچەی چەكداریان، جموجوڵی سیاسی‌و مەدەنیشیان لە باشوری كوردستان زیادیكردووە. لە باشوری رۆژهەڵاتی هەرێمی كوردستان، واتە سنوری نێوان هەرێمی كوردستان‌و ئێران، ناوچەیەكی فراوان‌و ناوەندی دەسەڵاتی (پەكەكە)ی تێدایە، ئەوەش زنجیرە چیای "قەندیل"ە، كە لە سنوری قەزاكانی (قەڵادزێ، رانیە، چۆمان، رەواندوز، سۆران) پێكدێت، واتا دەسەڵاتیان لە سنوری قەزای قەڵادزێوە درێژ دەبێتەوە بۆ باڵەكایەتی‌و سیدەكان‌و حاجی ئۆمەران، لەم ناوچەیەدا (62) گوند لەژێر دەسەڵاتی شارەوانییەكانی (پەكەكە)دایە. 
بەپێی بەدواداچونێكی رۆژنامەی (رووداو)ی نزیك لە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان زیاتر لە (658) گوند لەژێر كۆنترۆڵی (پەكەكە)دان، زیاتر لە 34%ی كۆی خاكی پارێزگای دهۆك لەژێر كۆنترۆڵی (پەكەكە)دایە. 
زۆرترین سنوری دەسەڵاتی (پەكەكە) لە ناوچەی قەزای ئامێدیە، كە نزیكەی (250) گوندی ئەو ناوچەیە لەژێر كۆنترۆڵی (پەكەكە)دایەو زۆرینەی بنكەو بارەگا سەربازییەكانی توركیاش لەو قەزایەدایە كە بنكەكانی (بامەڕنێ، دێرەلوك، كانی ماسی) دەگرێتەوە، بەواتایەكی تر جێگیركردنی ئەو بنكە سەربازیانەی توركیا تەواو لەبەرمەترسی هەژموونی (پەكەكە)دایە، لە كۆی (2700) كیلۆمەتر دوجای خاكی ئەو قەزایە، زیاتر لە 70%ی لەژێر كۆنترۆڵی (پەكەكە)دایە.
لەدوای ئامێدی، زۆرترین سنوری جوگرافی ژێر دەسەڵاتی (پەكەكە) لە قەزای زاخۆیە، بەوپێیەی زیاتر لە (120) گوندی ئەو قەزایە لەژێر دەستی (پەكەكە)دایە، واتە 35% خاكی قەزاكە، لە قەزای ئاكرێش زیاتر لە (20) گوندی لەژێر دەستی (پەكەكە)دایە.
بەگشتی لە سنوری پارێزگای دهۆك، بەوپێیەی هەرێمەكانی بادینانی پەكەكە لەوێیە، (پەكەكە) پێگەیەكی گەورەی هەیە، كە بە نزیكەی 30% بۆ 36%ی خاكی پارێزگای دهۆك ئەژماردەكرێت، واتا تەواوی ناوچە شاخاوی‌و سنورییەكانی پارێزگای دهۆك لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە.
لە سنوری قەزای مێرگەسور كە ناوچەكانی (بارزان‌و پیران‌و شیروان) دەگرێتەوە، زیاتر لە (150) گوند لەژێر كۆنترۆڵی (پەكەكە)دایە، واتا بەگشتی لە سنوری قەزاكانی پارێزگای هەولێر زیاتر لە (200) گوند لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدان، جگە لە مەخمور كە كەمپێكی گەورەی (پەكەكە)ی تێدایە. 
لە رۆژئاواشەوە لە سنوری قەزای شەنگال ناوچەیەكی بەرفراوان‌و دەیان گوندو بەرزایی بەدەست (پەكەكە)وەیە، بەگشتی زۆرینەی بنكەو بارەگاو پێگەی پەكەكە لە سنوری ناوچەی جێنفوزی پارتیدایە، تا ئەو رادەیەی دەتوانرێت بوترێت "پەكەكە بەتەواوی  پارتی گەمارۆداوە".

توركیا لە هەرێمی كوردستان
توركیا دەیان بنكەو بارەگای لە ناو خاكی هەرێمی كوردستاندا هەیە، لەدوای هاتنی داعش، بە بیانوی رزگاركردنی موسڵ، لە مانگی كانوونی یەكەمی 2015دا توركیا هێزێكی گەورەی هێنایە باشیكی نزیك موسڵ كە نزیكەی 900 سەرباز و 16 تانك‌و 20 زرێ پۆشبوون، بیانوی توركیا بۆ هێنانی ئەو هێزە شەڕی روبەڕووبونەوەی "داعش" بوو، بەڵام لە ماوەی ساڵی 2015 دا لە كۆی (300) هێرش‌و ئۆپەراسیونی ئاسمانی سوپای توركیا، تەنها (3) هێرشیان بۆسەر "داعش" بوو، لەبەرامبەردا (297) هێرشی بۆسەر بنكەو ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی (پەكەكە) بوو، واتا بەڕێژەی 1% هێرشەكانی توركیا بۆسەر "داعش"‌و 99%ی هێرشەكان بۆسەر (پەكەكە) بووە.
ئەمە لەكاتێكدایە توركیا لە هەرێمی كوردستان چەندین بنكەی سەربازی دیكەی هەیە، بەتایبەتیش لەدوای شەڕی ناوخۆوە بەرەزامەندی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و لەچوارچێوەی هێزی "ئاشتیپارێز" هێزێكی گەورەی توركیا لە 1997 لە بامەڕنێی سەربە قەزای ئامێدی جێگیر بووە، كە لە فڕۆكەخانەیەكی سەربازی‌و 38 دەبابەو 738 سەربازی تورك پێكهاتووە.
هەر لە ساڵی 1997دا توركیا سێ بنكەی دیكەی سەربازی لە ناحیەی دێرەلوكی سەربە قەزای ئامێدی كە 40 كم دەكەوێتە باكوری ئەو قەزایەوە كردەوە، هەمان ساڵ بنكەیەكی دیكەی سەربازی لە ناحیەی كانی ماسی سەربە قەزای ئامێدی‌و لە گوندی سێرسی كە 30كم باكوری شاری زاخۆیە، بنكەیەكی دیكەی سەربازی جێگیركرد.
تەواوی بنكە سەربازییەكانی سوپای توركیا لە خاكی هەرێمی كوردستان، لە نزیكی سنوری نێوان ناوچەی جێنفوزی (پەكەكە)و (پارتی)دان.
لەشكركێشی سوپای توركیا بۆ ناو خاكی هەرێم بە پێشیلكردنی سەروەری خاكی عێراق دادەنرێت، بەڵام تا ئێستا عێراق بێدەنگە، چونكە عێراق‌و توركیا لە ساڵی 1982دا رێككەوتنێكیان واژووكردووە، بەپێی ئەو رێككەوتنە تائێستاش هەریەكەیان دەتوانن (20 كیلۆمەتر) سنوری خاكی یەكدی ببەزێنن بەبیانوی پاراستنی سنورەكانەوە، كە ئەوكاتیش ئامانجی سەرەكی رێككەوتنەكە لێدانی (پەكەكە) بوو.
ساڵی 1995 رێككەوتنێكی تر لەنێوان عێراق‌و توركیا واژووكرا، ساڵی 2007 رێككەوتنەكەی ساڵی 1982 نوێكرایەوە، بەڵام بەزاندنی سنور لە (20 كیلۆمەترەوە) زیادكرد بۆ (25 كیلۆمەتر)، ئەم رێكەوتنانە هەموویان لەسەر داوای توركیا بووەو فشار بووە لەسەر عێراق بۆ وەردەرنانی گەریلاكانی (پەكەكە) لەسەر خاكی عێراق.
بەپێی راپۆرتێكی تۆڕی ناڕەزایەتییەكانی باشوور كە لەمانگی كانونی یەكەمی 2015دا بڵاوكراوەتەوە، ژمارەی هێزەكانی توركیا  لەناو خاكی هەرێمی كوردستاندا بەمشێوەیەیە:
•    توركیا (3 هەزارو 235) ئەفسەرو سەربازو ژەندرمەی لەناو خاكی هەرێمدا هەیە.
•     (58) تانك، (27) زرێپۆش، (31) تۆپ، (26) هاوەن، (17) ئاڕ بی جی، (10) دۆشكە، (40) ئۆتۆمبیلی سەربازی، جیهازێكی پێشكەوتووی دەنگهەڵگری سیخوڕی، سەدان پارچە چەكی مامناوەند، هەزارانی بچوكی لە هەرێمی كوردستان هەیە.