(درەو): وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان زیادكردنی ئاشكرای بۆ فرۆشتنی موڵكەكانی كۆمیانیای (چاڤی) راگەیاند، كە شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ خاوەندارێتیی دەكات. دەقی ئاگادارییەكانی وەزارەتی دارایی 🔹بەڕێوەبەرایەتی جێبەجێکردنی دووەمی سلێمانی، لە ڕێگەی زیادکردنی ئاشکراوە هەڵدەستێت بە فرۆشتنی سەرجەم ئەو موڵکانەی کە هاوپێچی ئەم ئاگاداریەن، کە ژمارەیان (٦٠ / شەست) موڵکە و سەرجەمیان [ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان] ن تۆمارن بە ناوی [ کۆمپانیای چاڤی بۆ وەبەرهێنانی گەشتیاری – هاوپشکی تایبەت] ، ئەویش بەرامبەر قەرزی خاوەن قەرز [ بانکی سلێمانی / ١ ] کە بڕەکەی [٩١,٧٦٠,٦٦٠.٣٥٠] نەوەد و یەک ملیار و حەوت سەد و شەست ملیۆن و شەش سەد و شەست هەزار و سێ سەد و پەنجا دینارە بە ڕەسمی جێبە جێكردنی بەڕێوەبەرایەتیمانەوە، زانیاری زیاتر لەسەر موڵکەکان لە هاوپێچی ئەم ئاگاداریە نوسراوە، جا هەر کەسێک ئارەزووی بەشداری کردنی هەیە با سەردانی بەڕێوەبەرایەتیمان بکات و لە بەشی ژمێریاری بارمتەی یاسایی بە ڕێژەی (١٠٪)ی نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکانی ئاماژەبۆکراو دابنێت و ناسنامەی نیشتیمانی و کارتی زانیاری لەگەل خۆیدا بهێنێت ، زیادکردنەکە لە ماوەی (٣٠/ سی) رۆژدا لە رۆژی دوای بڵاوکردنەوەی ئەم ئاگادارییە لە ڕۆژنامەدا لە بەڕێوەبەرایەتیەکەمان لە کاتژمێر (١٢)ی نیوەڕۆ ئەنجام دەدرێت، ڕەسمی تۆمارکردن و کرێی جاڕجی لەسەر کڕیارە.  زانیاریەکان لەسەر موڵکەکان: ناوی خاوەن قەرز / [ بانکی سلێمانی / ١ ] ناوی قەرزار/ [ کۆمپانیای نالیا / سەرەڕای کارەکەی ] جۆری موڵکەکان/ موڵکی پوخت ژمارەی موڵکەکان :  تێبینی/ - پێویستە کەسی بەشداربوو لە ڕۆژی دەرچوونی ئەم ئاگاداریە لە ڕۆژنامەدا تا کاتژمێر (١٠:٣٠)ی سەرلە بەیانی ڕۆژی زیادکردنەکە (تێ‌مینات) دابنێت، بەهۆی ئەوەی کە بەشی وەرگرتنی پارەی بەڕێوەبەرایەتیمان لە کاتژمێر (١١) دادەخرێت . - ئەگەر ڕۆژی زیادکردنەکە کەوتە ڕۆژی پشوی فەرمیەوە ئەوا رۆژی دواتر زیادکردنەکە ئەنجام دەدرێت. ١- موڵکی ژمارە (٢١٢ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک / زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەر دروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢- موڵکی ژمارە (٢١٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک / زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەر دروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣- موڵکی ژمارە (٢١٥ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک / زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەر دروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٤- موڵکی ژمارە (٢٢٠ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک / زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەر دروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٥- موڵکی ژمارە (٢٢٥ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٦- موڵکی ژمارە (٢٢٦ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٧- موڵکی ژمارە (٢٣٢ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٨- موڵکی ژمارە (٢٣٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٩- موڵکی ژمارە (٢٣٧ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٠- موڵکی ژمارە (٢٣٨ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١١- موڵکی ژمارە (٢٣٩ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٢- موڵکی ژمارە (٢٤٠ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٣- موڵکی ژمارە (٢٤١ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٤- موڵکی ژمارە (٢٤٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٥- موڵکی ژمارە (٢٤٤ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٢) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٢) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٢) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٢). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار.  ١٦- موڵکی ژمارە (٢٤٥ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٧- موڵکی ژمارە (٢٤٦ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٨- موڵکی ژمارە (٢٥٠ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ١٩- موڵکی ژمارە (٢٥٢ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار.  ٢٠- موڵکی ژمارە (٢٥٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢١- موڵکی ژمارە (٢٥٤ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٢- موڵکی ژمارە (٢٥٨ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٣- موڵکی ژمارە (٢٦١ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٤- موڵکی ژمارە (٢٦٥ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی ، لەسەر نەخشە کابینەی گەشتیاریە و بەڵام هیچی لەسەر دروست نەکراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی. مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە، هیچ شتێک لەسەر زەویەکە دروست نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٥- موڵکی ژمارە (٢٦٤ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٦- موڵکی ژمارە (٢٦٦ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٧- موڵکی ژمارە (٢٦٧ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٨- موڵکی ژمارە (٢٦٨ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٢٩- موڵکی ژمارە (٢٦٩ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٠- موڵکی ژمارە (٢٧٠ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣١- موڵکی ژمارە (٢٧١ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٢- موڵکی ژمارە (٢٧٢ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٣- موڵکی ژمارە (٢٧٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٤- موڵکی ژمارە (٢٧٤ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە و بەڵام بۆ شوێنی گەشتیاری  بەکارنەهاتووە و باڵندەی تێدا بەخێو کراوە. شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە ، باڵندەی تێدا بەخێو دەکرێت. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٥- موڵکی ژمارە (٢٧٥ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٦- موڵکی ژمارە (٢٧٦ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە و بەڵام سەقفی بۆ دروست نەکراوە و  لەسەر نەخشەش هەر کابینەی گەشتیاریە شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری تەواونەکراو). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / داهاتی نیە ، لەبەر ئەوەی تەواو نەکراوە. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (١٠٠،٠٠٠) سەد و هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ١٠٠،٠٠٠ = ١٠،٠٠٠،٠٠٠ دە ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (١٠،٠٠٠،٠٠٠) = (١٣٢،٠١٠،٠٠٠) سەد و سی و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٧- موڵکی ژمارە (٢٧٧ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٨- موڵکی ژمارە (٢٧٨ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٣٩- موڵکی ژمارە (٢٧٩ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە  شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (١٧٤،٣٠) م٢ زەوی + (١٠٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٤) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٤) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٤) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٤). داهاتی ساڵانەی / (٢٧،٠٠٠،٠٠٠) بیست و حەوت ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٠٠،٠٠٠) حەوت سەد هەزاردینارە. (١٧٤،٣٠) م٢ * ٧٠٠،٠٠٠ = ١٢٢،٠١٠،٠٠٠سەد و بیست و دوو ملیۆن و دە هەزار دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٠٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٣٥،٠٠٠،٠٠٠ سی و پێنج ملیۆن دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٢٢،٠١٠،٠٠٠) + (٣٥،٠٠٠،٠٠٠) = (١٥٧،٠١٠،٠٠٠) سەد و پەنجا و حەوت ملیۆن و دە هەزار دینار. ٤٠- موڵکی ژمارە (٢٢٣ / ١٣٩ کەرتی (١) ی ملکندی و دباشان )  جۆری مولک / موڵکی پوخت  شێوازی موڵک/ زەوی کە کابینەی گەشتیاری لەسەردروست کراوە شوێنی موڵک / سلێمانی ، ناو پرۆژەی گەشتیاری چاڤی لاند ڕووبەری موڵک / (٢٢٨) م٢ زەوی + (١٥٠) م٢ بینا (کابینەی گەشتیاری). مافی ڕەفتارکردن / (دراوسێیەتی) سنورەکانی موڵک / باکوری رۆژهەڵات (١٣٩/٣٠٣) ، باکوری رۆژئاوا (١٣٩/٣٠٣) ،  باشوری رۆژئاوا (١٣٩ /٣٠٣) ، باشوری رۆژهەڵات (١٣٩ /٣٠٣). داهاتی ساڵانەی / (٣٦،٠٠٠،٠٠٠) سی و شەش ملیۆن دینار. نرخی خەمڵێندراوی موڵکەکە: نرخی (١ م٢) لە زەویەکە (٧٥٠،٠٠٠) حەوت سەد و پەنجا هەزاردینارە. (٢٢٨) م٢ * ٧٥٠،٠٠٠ = ١٧١،٠٠٠،٠٠٠سەد و حەفتا و یەک ملیۆن دینار. نرخی (١ م٢) لە بیناکە (٣٥٠،٠٠٠) سێ سەد و پەنجا هەزاردینارە. (١٥٠) م٢ * ٣٥٠،٠٠٠ = ٥٢،٥٠٠،٠٠٠ پەنجا و دوو ملیۆن و پێنج سەد هەزار دینار. کۆی گشتی موڵک = نرخی زەوی + نرخی بینا (کابینەی گەشتیاری) واتە: (١٧١،٠٠٠،٠٠٠) + (٥٢،٥٠٠،٠٠٠) = (٢٢٣،٥٠٠،٠٠٠) دوو سەد و بیست و سێ ملیۆن و پێنج سەد هەزار دینار.  

نوسـینی: لوقمـان حـەوێز * تێبیـنیەکی گرنگ: ئەو زانیاری و لێکدانەوانەی دەیانخەمەڕوو پشت بەو زانیاریانە دەبەستن کە کۆکراونەتەوەو لەبەردەستمانە، پێشبینەکان و داتایەکان بۆ ئەگەری بەردەوامی دۆخی نیوتڕاڵ و سەرهەڵدانەوەی دۆخی لانینا ENSO لەلایەن دەزگای کەشناسی NOAA بڵاوکراونەتەوە کە ئاژانسی سەرەکی ئاو هەوا و کەشناسی و چاودێریکردنی دۆخی زەریاکانە لە هەموو جیهان و لە ئەمەریکایە، لە ساڵانی پێشتر هەموو ئەو پێشبینیانەم بە پشتبەستن بووە بە داتایەکانی ئاژانسی NOAA، لایەنی کەم ئەو پێشبینیانە تا ڕادەی %70 بۆ %80 راست دەرچوون، بەڵام لەبەر ئەوەی بە گشتی پێشبینیەکانی ئاو و هەوا پشت بە کۆمەڵێک گۆڕاو variables دەبەستن بۆیە مەرجیش نیە سەدا سەد هەموو جارێک پێشبینیەکان وەک خۆیان دەربچن، بۆ ئەوەی بەباشی لە هەموو بابەتەکە تێبگەیت تکایە بەشەکانی کۆتاییش بخوێنەوە کە لێکدانەوەی زیاتری تێدایە بۆ داتایەکان، بەداخەوە لە سۆشیاڵ میدیای باشوری کوردستان دوو سێ برادەر نەبێت کە بە وردی و بەشێوەیەکی زانستیانە باسی دۆخەکان دەکەن لەوانە کاک ئاراس جەبار و کاک سیروان ساڵح لەوانەیە هی تریش هەبن نەیانناسم، بەڵام خەڵکێکی زۆری تر دێن بەناوی کەشناسیەوە باسی کەش و هەوا دەکەن و لە خۆیانەوە کۆمەڵێک پێشبینی دەخەنە ڕوو بەبێ خستنەڕووی هیچ بنەمایەکی زانستی و بەبێ پشت بەستن بەداتای ورد، بۆیە تکایە وریا بن و بڕوا بە هەموو قسەیەک و هەموو پێشبینیەک مەکەن کە کەسانی نەشارەزا دەیانخەنەڕوو. * بەکورتی پێشبینیەکان بەپێی داتایەکان ئەمانەی خوارەوەمان پێدەڵێن، دواتر لە خوارەوە داتایەکان دەخەمەڕوو: - زۆر بە کورتی، ڕێژەی باران لە وەرزی بارینی داهاتووش 2025-2026 لە ڕێژەی بارانی ساڵێکی ئاسایی کەمتر دەبێت بەتایبەتی لەمانگی 10 و 11 و 12 و 1، بەگشتی دەتوانم بڵێم ڕێژە و بڕی باران بارین لەمانگی دە واتە تشرینی یەکەمی ئەمساڵ 2025 تاوەکو مانگی ئاداری ساڵی داهاتوو 2026 لە خوار ڕێژەی بارانی ساڵێکی ئاسایی دەبێت، بەڵام ڕێژەکە هەندێک زیاتر دەبێت بە بەراورد بە بڕی باران لە ساڵی ڕابردو ئەویش بەهۆی ئەوەی ئەو دۆخەی لانینا کە لەو ماوەیەدا بەرجەستە دەبێت لانیایەکی لاوازترە بە بەراورد بەو لانیانەیەی کە لە ساڵی ڕابردو هەبوو، بەگشتی ڕێژەی بارین بۆ زۆربەی ناوچەکان لە هەرێمی کوردستان لە نێوان %40 بۆ %60 ی ڕێژەی بارانی ساڵێکی ئاسایی دەبێت، ئەو ڕێژەیەش بە پێی شوێنەکان هەندێک دەگۆڕێت. -- وردەکاری و لێکدانەوەی زانستی زیاتر: * بە گشتی لە هەر وەرزێکی بارین کاتێک دۆخی ئێل نینۆ لە زەریای هێمن El.Nino بەرجەستە بووە ڕێژەی باران لە زۆربەی ناوچەکەکانی شام و باشور و ناوەراستی عێراق و هەرێمی کوردستان و ئێران یان ئاسایی بووە یان لەسەروی ئاسایی بووە، زۆربەی کاتەکان لەسەروی ئاسایی بووە، کاتێکیش دۆخی نیوتراڵ بەرجەستە بووە بڕی باران یان ئاسایی بووە یاخود کەمێک لە خوار ئاسایی بووە، لە دۆخی لانینا La.Nina  ڕێژەی باران بە بەرچاوی لە خوار ئاسایی بووە و بە گشتی وەرزێکی وشک یان نیمچە وشک بووە. دۆخی ئێل نینۆ چیە و دۆخی لانینا چیە و دۆخی نیوتڕال ENSO لە زانستی کەشناسی چیە..؟ -    ئەو دۆخانە لە ناوەڕاستی زەریای هێمن نزیک کەمەری ناوەراست بەردەوام ڕوودەدەن، دیاردەی لانینا بریتیە لە ساردبوونەوەی ئاوی سەر ڕووی پانتاییە ئاویەکانی ناوەڕاست و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی زەریای هێمن لە نزیک هێڵی کەمەری ناوەڕاست بە بڕی نێوان 1 بۆ 2 پلەی سەدی لەخوار تێکڕای پلەی گەرمیە ئاساییەکەی، دیاردەی ئێلنینۆ بریتیە لە گەرمتربوونی ئاوی زەریای هێمن بە هەمان ڕێژە لە سەروی پلەی گەرمیە ئاساییەکەی، دۆخی نیوتڕالیش ئەو دۆخەیە کە پلەی گەرمی سەر ڕووی ئاوی ئەو شوێنەی زەریای هێمن نزیکە لە تێکڕای پلەی گەرمیە ئاساییەکەی، ئەو گۆرانکاریانە بەشێوەیەکی بەردەوام ڕوودەدەن بەهۆی گۆڕانی خێرایی و ئاڕاستەی با لەسەر ئەو شوێنانەی زەریای هێمن، ئەو گۆڕانکاریانە کاریگەریان لەسەر ئاو هەوای زۆربەی ناوچەکانی جیهان هەیە بەتایبەتی هەردوو کیشوەری ئەمەریکا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەوڕوپا و ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، دۆخەکانی ئێل نینۆ و لانینا کاتێک سەرهەڵدەدەن دەکرێت لەنێوان چەند مانگێک بۆ یەک دوو ساڵ بەردەوام بن. دۆخی ئێل نینۆ و لانیناو نیوتڕاڵ لە ماوەی ساڵی ڕابردو و ئێستا چۆن بووە..؟ بۆ وەرزی بارینی ئەم پایزە و زستان و بەهاری ساڵی داهاتوو چۆن دەبێت..؟ - ئێل نینۆ لە وەرزی دابارینی 2023-2024 بەرقەرار بوو بۆیە ئەو وەرزە پڕباران و تەڕ بوو، لە هاوینی 2023 پێشبینی ئەوەم کرد وەرزی دابارینی 2023-2024 باش و تەڕ بێت و وا دەرچوو، بەڵام لە مانگی شوباتی 2024 دۆخی ئێلنینۆ ‌تەواو بوو. - لە مانگی ئاداری 2024  دۆخی لانینایەکی توند سەریهەڵداو تاوەکو مانگی شوباتی 2025 بەردەوام بوو، بۆیە لە هاوینی 2024 پێشبینی ئەوەم کرد وەرزی بارینی 2024-2025 وشک و کەم باران بێت و وا دەرچوو. - لە مانگی ئاداری 2025 دۆخی نیوتڕال بەرجەستە بوو و تاوەکو ئێستا بەردەوامە، واتە لەوکاتەوە نە ئێل نینۆ و نە لانینا هەیە، بەڵام ئێستا بە پێی ئەو داتایانەی هەمانە ئێستا لە چاوەڕوانیداین دیسان لە پایزی 2025 دۆخی لانینا سەرهەڵداتەوە، بەڵام لانینایەکی لاوازتر دەبێت، پێشبینی دەکرێت پێش کۆتایی مانگی نۆ و یان لە مانگی دە 2025 دەستپێبکات و لایەنی کەم تا سەرەتا یان کۆتایی مانگی شوباتی 2026 بەردەوام بێت، ئەمەش بۆ دۆخی بارانی ئەم وەرزەی داهاتوو باش نابێت بۆ ناوچەکانی ئێمە، دوای ئەوکاتەش و بە وردی لە ئاداری 2026 دۆخی نیوتڕال دەستپێدەکاتەوە، ئەمە لەوانەیە ببێتە هۆی ئەوەی کۆتایی زستان و مانگەکانی 3  و 4 ڕێژەی باران هەندێک گۆڕانکاری بەسەردا بێت و ڕێژەی باران لە مانگەکانی بەهاردا باشتر بێت بە بەراورد بە مانگەکانی زستان. - لەبەر ئەوەی بەهۆی گۆڕانی ئاو و هەواو گەرمبوونی گۆی زەوی تێکڕای پلەکانی گەرمای ئاوی دەریای سور لەبەرزبوونەوەیەیەکی بەردەوامدا بووە لە ساڵانی ڕابردو ئەمەش ڕێژەی شێی زۆرتر کردوە لەنێو لەو نزمە پاڵەپەستۆیانەی کە لە دەریای سورەوە دێن، بۆیە ئەمساڵیش وەک ساڵانی پێشوو ئەگەری ڕوودانی لافاو و دابارینی بەخوڕ ناوە ناوە لە ناوچەکانی سعودیە دەبێت وەک ساڵانی پێشوو، ئەو کاریگەریە هەندێک جار دەگاتە ناوچەکانی باشورو ناوەڕاستی عێراقیش بۆیە بەدوری نازانرێت لەوناوچانە ڕێژەی لافاو و بارانی بەخوڕ زۆرتر بێت، دورنیە ئەو  کاریگەریەی نوێیەی دەریای سور لەسەر ناوچەکانی ئێمەش ئەمساڵیش چەند جارێک لەگەڵ هاتنی نزمە پاڵەپەستۆیەکان هەستی پێبکرێت و ڕووبدات بەڵام بەڕێژەیەکی زۆر کەمتر لە ناوچەکانی سعودیە و باشوری عێراق.  

درەو:  🔹 لە دوو دەیەی ڕابردووداو لە یەکەم خولی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، تا هەڵبژاردنی خولی شەشەم  کە بڕیارە لە (11/11/2025) بەڕێوەبچێت، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبووە/هەیە لە (2 ملیۆن و 290 هەزار و 736) هاوڵاتییەوە بۆ (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتی بەرزبووتەوە، بەو مانایایەی لە ماوەی (2005 – 2005) بەڕێژەی (70%) و (ملیۆنێک و 592 هەزار و 765) هاوڵاتی نوێ مافی بەشداریکردنیان بەدەستهێناوە. 🔹 لە هەڵبژاردنی خولی دووەم لە ساڵی (2010)ەوە بۆ خولی شەشەم لە (2025)، ژمارەی گشتی دەنگدەر لە پارێزگای هەولێر (54%) و سلێمانی (40%) دهۆک (64%) زیادی کردووە. 🔹 بەپێی دوا ئاماری کۆمسیۆن لەسەر ئاستی سێ پارێزگاکەی هەرێم، بۆ خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەران، ئەوانەی مافی بەشدارییان هەیە ژمارەیان (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتییە و (79%) بایۆمەتریان هەیەو (21%)یان بایۆمەترییان نەکردووە. یەکەم؛ ژمارەو ڕێژەی گەشەی گشتی دەنگدەر لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان لە هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق 2005 – 2025 لە دوو دەیەی ڕابردووداو لە یەکەم خولی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، کە لە (30/1/2005) لەسەر ئاستی گشتی عێراق بە یەک بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبوو لە هەڵبژاردنەکەدا (2 ملیۆن و 290 هەزار و 736) هاوڵاتی بوون، تا هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەران کەوا بڕیارە لە (11/11/2025) بەڕێوەبچیت، ئەو ژمارەیە بۆ (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتی لە سەر ئاستی هەرێمی کوردستان بەرزبووتەوە، بەو مانایایەی لە ماوەی (2005 – 2005) بەڕێژەی (70%) و (ملیۆنێک و 592 هەزار و 765) هاوڵاتی ژمارەیان زیادی کردووەو مافی بەشدارییان بەدەستهێناوە، ئەگەر وردتری بکەینەوە، ئەوا؛ 1.    لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە (30/1/2005) لەسەر ئاستی عێراق بە یەک بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبوو لە هەڵبژاردنەکەدا (2 ملیۆن و 290 هەزار و 736) هاوڵاتی بوون، بەراورد بە خولی یەکەمی هەڵبژاردن. 2.    لە خولی دووەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە (7/3/2010) لەسەر ئاستی عێراق بە (18) بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبوو لە هەڵبژاردنەکەدا (2 ملیۆن و 590 هەزار و 274) هاوڵاتی بوون، بەم پێیە ژمارەی ئەوانەی لە خولی دووەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مافی بەشداییان هەبوو (299 هەزار و 538) هاوڵاتی بە ڕێژەی (13%) زیادیانکردووە. 3.    لە خولی سێیەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە (30/4/2014) لەسەر ئاستی عێراق بە (18) بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبوو لە هەڵبژاردنەکەدا (2 ملیۆن و 717 هەزار و 82) هاوڵاتی بوون، بەم پێیە ژمارەی ئەوانەی لە خولی سێیەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مافی بەشداییان هەبوو (126 هەزار و 808) هاوڵاتی بە ڕێژەی (5%) زیادیانکردووە، بەراورد بە هەڵبژاردنی پێش خۆی. 4.    لە خولی چوارەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە (12/5/2018) لەسەر ئاستی عێراق بە (18) بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەبوو لە هەڵبژاردنەکەدا (3 ملیۆن و 144 هەزار و 730) هاوڵاتی بوون، بەم پێیە ژمارەی ئەوانەی لە خولی چوارەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مافی بەشداییان هەبوو (427 هەزار و 648) هاوڵاتی بە ڕێژەی (16%) زیادیانکردووە، بەراورد بە خولی سێیەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق. 5.    لە خولی پێنجەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە (10/10/2021) لەسەر ئاستی عێراق بە (83) بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەچوو، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر (4) بازنەی هەڵبژاردن، سلێمانی (5) بازنەی هەڵبژاردن و دهۆک (3) بازنەی هەڵبژاردن بوو) مافی بەشداریکردنیان هەبوو  لە هەڵبژاردنەکەدا (3 ملیۆن و 450 هەزار و 773) هاوڵاتی بوون، بەم پێیە ژمارەی ئەوانەی لە خولی چوارەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مافی بەشداییان هەبوو (306 هەزار و 43) هاوڵاتی بە ڕێژەی (10%) زیادیانکردووە، بەراورد بە خولی خولی چوارەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق. 6.    لە خولی شەشەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کەوا بڕیارە لە (11/11/2025) لەسەر ئاستی عێراق بە (18) بازنەی هەڵبژاردن بەڕێوەبچێت و هەر پارێزگایەک بازنەیەکی هەڵبژاردن پێکبهێنێت، ژمارەی گشتی ئەوانەی لەسەر ئاستی پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) مافی بەشداریکردنیان هەیە لەم هەڵبژاردنەدا (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتین، بەم پێیە ژمارەی ئەوانەی لە خولی شەشەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مافی بەشداییان دەبێت (432 هەزار و 728) هاوڵاتی بە ڕێژەی (13%) زیادیانکردووە، بەراورد بە خولی پێنجەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق. بۆ وردەکاری و بەرچاوڕوونی زیاتر لەسەر بڕو ڕێژەی گەشەی ژمارەی گشتی دەنگدەر لەسەر ئاستی گشتی هەرێم و پارێزگاکانی (هەولێر، سلێمانی و دهۆک) بڕوانە خشتەی ژمارە (1)، کە بە جۆرێک لە هەڵبژاردنی خولی دووەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە ساڵی (2010)ەوە بۆ خولی شەشەم لە (2025)، ژمارەی گشتی دەنگدەر لە پارێزگای هەولێر (54%) و (492 هەزار و 427) کەس، سلێمانی (40%)  و (434 هەزار و 442) کەس و دهۆک (64%) و (366 هەزار و 358) کەس زیادیان کردووە. خشتەی ژمارە (1) یەکەم؛ ژمارەی گشتی دەنگدەر لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان بۆ هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق وا بڕیارە لە (11/11/2025) خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەڕێوەبچێت، ئەم هەڵبژاردنە هەر پارێزگایەک و بازنەیەکی هەڵبژاردن دەبێت، بەم پێیەش هەرێمی کوردستان دابەشی سەر سێ بازنەی هەڵبژاردنی (هەولێر، سلێمانی و دهۆک بووە) بە پێی دواین ئامارەکانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق کە دوا نوێکردنەوەی (4/8/2025)ە، لەسەر ئاستی هەرسێ بارێزگاکەی هەرێمی کوردستان؛     ئەوانەی مافی بەشدارییان هەیە ژمارەیان: (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتییە.     ئەوانەی بایۆمەتریان كردووە ژمارەیان:(3 ملیۆن و 070 هەزار و 839) هاوڵاتییە بە  رێژەی 79%.     ئەوانەی بایۆمەتریان نەكردووە ژمارەیان: (812 هەزار و 662) بە ڕێژەی (21%). ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەیە و ژمارەیان: (3 ملیۆن و 883 هەزار و 501) هاوڵاتییە، بەجۆرێک دابەشبوون بەسەر پارێزگانی هەرێمی کوردستان، وەک؛     پارێزگای هەولێر: (ملیۆنێک و 410 هەزار و 112) هاوڵاتی.     پارێزگای سلێمانی: (ملیۆنێک و 530 هەزار و 893) هاوڵاتی.     پارێزگای دهۆك: (940 هەزار و 496) هاوڵاتی. ئەوانەی بایۆمەتریان كردووە كۆی گشتی ژمارەیان (3 ملیۆن و 70 هەزار و 839) هاوڵاتییەو دابەشبوون بەسەر پارێزگانی هەرێمی کوردستان، وەک؛     پارێزگای هەولێر: (ملیۆنێک و 88 هەزار و 601) هاوڵاتی بەڕێژەی (77%).     پارێزگای سلێمانی: (ملیۆنێک و 202 هەزار و 502) هاوڵاتی  بەڕێژەی (78%).     پارێزگای دهۆك: (779 هەزار و 736) هاوڵاتی بەڕێژەی (83%). ئەوانەی بایۆمەتریان نەكردووە كۆی گشتی ژمارەیان (662 هەزار و 812) هاوڵاتییەو دابەشبوون بەسەر پارێزگانی هەرێمی کوردستان، وەک؛     پارێزگای هەولێر: (321 هەزار و 511)  هاوڵاتی بەڕێژەی (23%).     پارێزگای سلێمانی:(330 هەزار و 391) هاوڵاتی بەڕێژەی (22%).     پارێزگای دهۆك: (160 هەزار و 760)  هاوڵاتی بەڕێژەی (17%). بۆ بەرچاوڕونی بڕوانە خشتەی ژمارە (2) و گرافیکەکانی هاوپێچ.        

  درەو: لاهور شێخ جەنگی سەرۆكی بەرەی گەل، لە ئێستادا لە زیندانی ئاسایشی سلێمانیدایە، دادگایی دەكریت؟ یان رەوانەی بەریتانیا دەكرێت وەك هاوڵاتییەكی بەریتانی، لاهور شێخ جەنگی خۆی رادەستكرد، یان دەستگیركرا، ئەو فەرماندەیەی لالەزار كێ بوو خۆی رادەستنەكردو دەربازی بوو؟ سەرەتای روداوەكە  لەماوەی دوو مانگی رابردوودا بەتایبەتیش لە دوای هەوڵی خۆپیشاندانەكانی سلێمانی و رێگریكردنی لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە بەبیانووی ئەوەی خەڵكی تر دەیانەوێت بیقۆزنەوە، ئەوكات بەشێك لەسەركردەكانی یەكێتی پێیان وابووە كە جموجوڵی ئەمنی هەیەو بەتایبەت كۆمەڵێك لە بەرپرسە سەربازییەكانی یەكێتی لە شوێنان كۆبوونەوە دەكەن و نیگەرانی دەردەبڕن، بۆیە گۆمان دەكرێت كە هەوڵی كودەتا و جموجوڵی ئەمنی هەبێت لەناو یەكێتی، یەكێتی دەست دەكات بە گرتنە بەری رێوشوێنی ئەمنی.     هەفتەیەك پێش هێرشكردنە سەر لالەزار هێزێك دەچێتە سەر لالەزار سەعات پێنجی بەیانی روبەروبونەوە روو دەدات لەگەڵ هێزەكەو هیزەكەی لالەزار دوو كەسیان لێ بریندار دەكەن و دواتر نزیكەكانی لاهور شێخ جەنگی لەو دۆسێیە بەرپرسانی ئاساییش ئاگادار دەكەنەوە بەڵام بە وتەی بەرپرسانی لالەزار ئەوكات باسیان لەوە كرد بە وێنەو ڤیدیۆ دۆسیەكەمان دایە ئاسایش و هیچ لێپرسینەوەیەكیان نەكرد.  بەڵام نزیكەكانی بافڵ تاڵەبانی باس لە هەوڵێكی تیرۆركردن دەكەن و لاهور شێخ جەنگی و بەرپرسێكی دیكەی ئەمنی پێ تۆمەتبار دەكەن، كە چەند رۆژێك پێش هەڵكوتانە سەر لالەزار هەوڵیانداوە لە رێگای درۆنەوە بافڵ تاڵەبانی تیرۆر بكەن، بەڵام لاهور شێخ جەنگی پێی وابوو ئەوە راست نەبووەو هەوڵەكە لەناو خۆی یەكێتی بووەو چەند سەركردەیەكی باڵای یەكێتی هەوڵی جوڵەیان داوەو هیچ پەیوەندی بە لاهور شێخ جەنگیەوە نەبووەو پێش دەستگیركردنیشی رایگەیاند پەلاماردانی لالەزار بۆ ئەوەیە چاوترسێنی سەركردەكانی ناوخۆی یەكێتی پێبكرێت، واتا تەنیا ئامانجەكە لاهور شێخ جەنگی نەبووەو بەڵكو ناڕاستەوخۆ سەركردەكانی تری ناوخۆی یەكێتی بووە، كە بەشێكیان نیگەران بوون و بە ئاشكرا قسەیان لەسەر سیاسەتەكانی بافڵ تاڵەبانی كردووە.    بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو)  رۆژی 20ی مانگ بافڵ تاڵەبانی دەچێتە بەغداد بەشێك لە باڵیۆزخانەكان ئاگاداردەكاتەوە بەتایبەتی ئەمریكا و بەریتانیا و فەرەنسا و بەشێك لەسەركردە سیاسیەكانی عێراقیش لە هێرشكردنە سەر لاهور شێخ جەنگی ئاگادار دەكاتەوە، عەسرەكەی دەگەڕێتەوە دەباشان لەرێگەی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانیەوە، بە نزیكەی 40 ئۆتۆمبێل و ژمارەیەك هێلیكۆپتەریش پاسەوانی دەكەن و بۆ ماوەیەك هێلێكۆپتەرەكان بەسەر دەباشان و بەرزاییەكانی سلێمانی دەسوڕێنەوە.  رۆژی 21ی ئاب  دوای نیوەڕۆ هێز لە سەرجەم بازگەكان بڵاو دەكرێنەوەو  فەرمان بە تەواوی بازگەكان  دەدرێت و رێگە لە دەرچون و هاتنە ناوەوەی كەسانی نزیكی لاهور شێخ جەنگی دەگیرێت. تەواوی هێزەكانی نزیكی بافڵ تاڵەبانی دەخرێنە ئامادەباشی تەواوەوە(دژەتیرۆر، كۆماندۆ، سواتی ئاسایش) بەتەواوی كارمەند و ئەفسەر و چەك و جبەخانەی قورسەوە، ئامادەباشی دەكەن، سەعاتی سفر (3)ی بەیانیە.   لە لالەزار ئامادەكاری دەكرێت، ئەوەی ئامادەبووە، ئەو هێزەی كە پاسەوانی لالەزار بووە و سەربە وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمە كە نزیكەی (200) كەس بووە ، لەگەڵ پۆڵاد شێخ جەنگی و رێبوار حامید حاجی خالی و ئەحمەد ئەسەفو هیچ كەسێك لەوانەی پێشتر وەك خۆبەش و وەك كەسانی لایەنگری لاهور شێخ جەنگی دەردەكەوتن لەوێ نەبوون.  شەو ئامادەكاری دەكرێت و بافڵ تاڵەبانی خۆی سەرپەرشتی دەكات و ژووری عەملیات پێكدەهێندرێت، بەڵام لە دەرەوەی دەباشان واتا بافڵ تاڵەبانی لە دەباشان نابێت، شەو لاهور شێخ جەنگی پەیوەندی بە بەڕێوەبەری دەزگای ئاساییشی سلێمانیەو دەكات، ئەم هێزە چیەو چۆنە بۆچی هێناوتانە؟ بەرپرسی دەزگای ئاسایشی هەرێم لە ژووری پرۆسەكان دەبێت دەڵێت فەرمانی گرتنت هەیە پێویستە خۆت رادەست بكەیت، لەكاتی قسەكاندا بافڵ تاڵەبانیش لەوێ دەبێت و گوێی لە قسەو دەنگی بەرزی لاهور شێخ جەنگی دەبێت كە هەڕەشە دەكات، بافڵ تاڵەبانی  تەلەفۆنەكە وەردەگرێت، ئیتر پەیوەندی و قسەكردنەكە لەگەڵ بافڵ تاڵەبانی درووست دەبێت، ئەو شەوە زیاتر لە (5) جار قسە دەكەن بافڵ تاڵەبانی دەڵێت دەبێت خۆت رادەست بكەیت و لاهور شێخ جەنگیش دەڵێت منەتان نەبێت وەرن چیتان لەدەست دێت بیكەن. سەعات (3) سەعاتی سفر دەبێت، كات لە سەعاتی سفر نزیك دەبێتەوە، هەوڵێكی تر دەدرێت كە خۆیان رادەست بكەن، لاهور شێخ جەنگی بە ڤیدیۆیەك وەڵام دەداتەوە كە " بەپێوە وەستاوین و بە پێوەش دەمرین" بۆیە سەعات (3:30)ی بەیانی شەڕ دەستیپێكرد، دەنگی تۆپ و چەكی قورس و بانگی بەیانی تێكەڵ بوو، بۆ ماوەی زیاتر لە (3) كاتژمێر شەڕ بەردەوام بوو، سەرەتا هێزەكان روبەرووبونەوەی سەخت روویداوە، بەهێزێ زۆری دژەتیرۆر و كۆماندۆ و ئاسایش بە نزیكەی (15) دەبابە و (120) باجەرو دەیان تۆپ و هاوەن و درۆن بەشدارییان تێداكردووە، تا نزیكی (5:30) شەڕی سەخت دەبێت و هێزە ئەمنییەكان ناتوانن پێشڕەوی بكەن لەلالەزارەوە بەرگری زۆر دەكرێت، بۆیە هێزە ئەمنییەكان نەخشەی شەڕ دەگۆڕن، بە درۆنێكی زۆری خۆكوژی هێرش دەكرێتە سەر لالەزار، دواتر هێزەكەی كۆماندۆ چەند ئۆتۆمبێلێكی باجەری گولە نەبڕ دێنن و دەچنە ژوورەوە، شەڕەكە زۆر توند دەبێت، (درەو) قسەی لەگەڵ چەند كەسێك كرد كە ئاگاداری شەڕەكەن، هێزەكەی لاهور شێخ جەنگی  دوای زیاتر لە (3) كاتژمێر فیەشكیان پێنامێنێت، هێزەكەی كۆماندۆ دەچنە ژوورەوە ژمارەیەك لەو هێزەی لاهور شیخ جەنگی دەگرن كە فیشەكیان پێنامێنێت، لاهور شێخ جەنگی سەرقاڵی تیماركردنی قاچی پۆڵاد شێخ جەنگی دەبێت كە خوێنێكی زۆری لێدەڕوات، دەڵێن خۆتان رادەست نەكەن هەمووتان رەمی دەكەین، بۆیە وەهاب هەڵەبجەیی دەچێتە ژوورە و لەگەڵ خۆیان دەیانهێنێت، لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی پۆڵاد شێخ جەنگی و ژینۆ محەمەد و فێنك ئەحمەدی لەگەڵ دەبێت.  ئاوات شێخ جەنگی   لە كاتی دەستگیركردنیدا ئاوات شێخ جەنگی خوشكی لاهور شێخ جەنگی لەكاتی دەستگیركردنی لاهور شێخ جەنگی دەردەكەوێت، یەكێك لە خانەوادەی شێخ جەنگی بە (درەو)ی راگەیاند ئاوات زۆر نەخۆش بوو زۆر هەوڵیاندا نەچێتە لالەزار بەڵام وتی ناتوانم براكانم جێبهێڵم خۆ ئەزانم هیچم پێناكرێت بەڵام هەر دەچم بۆیە تا كۆتایی شەڕەكە لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی بوو، تەنانەت لەگەڵ دەستگیركردن و بردنیشی لێدانەبڕا، ئاراس شێخ جەنگی و هیوا شێخ جەنگی و ئاكۆ شێخ جەنگی براكانی لاهور شێخ جەنگی لەدەرەوەی وڵاتن، ژن و منداڵەكانی لاهور شێخ جەنگی لەوێ نەبوون و لەدەرەوەی وڵات بوون. رێبوار حامید حاجی غالی  سەبارەت بە گرتنی رێبوار حامید حاجی غالی بە پێی بەدواداچوونەكانی (درەو) كەلەگەڵ بەرپرسانی نزیكی لالەزار و بەرپرسە ئەمنییەكان قسەی كرد، رووداوەكە بەم شێوەیە بووە، لەدوای ئەوەی بۆ ماوەی زیاتر لە (3) كاتژمێر شەڕ و نەمانی فیشە پێیان دوای دەستگیركردنی لاهور شێخ جەنگی و پۆڵاد شێخ جەنگی، زۆر هەوڵ ئەدەن رێبوار حامید حاجی غالی خۆی رادەست بكات خۆی رادەست ناكات و شەڕ دەكات، بەڵام یەكێتی پەیوەندی بە باوكییەوە دەكەن (حامید حاجی خالی)و دەڵێن خۆی رادەست نەكات دەیكوژین، بۆیە باوكی پەیوەندی پێوە دەكات و لە رێگەی باوكیەوە خۆی رادەست دەكات، نەك ئەوەی پێش شەڕەكە خۆی رادەستكردبێت، چونكە رێبوار لە گەرمەی شەڕەكەدا دوای دوو كاتژمێر شەڕ پۆستێك دەكات و دەڵێت سەردەكەوین،  ئەحمەد ئەسەف دەربازی بوو بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو) ئەوەی لە لالەزار بوو هەموویان دەستگیركران و خۆیان رادەستكرد، تاكە كەسێك و بەخۆی مەفرەزەكەیەوە رزگاری بوو ئەحمەد ئەسەفە كە فەرماندەیەكی نزیكی لاهور شێخ جەنگی بووە تا كۆتایی لەحزە شەڕی كردووەو دواتر بەشەڕ خۆی دەرباز كردووەو تا ئێستا دەستگیر نەكراوە، ئەمڕۆ ئەحمەد ئەسەف لە ئاكاونتەكەی  لە تۆڕی كۆمەلایەتی فەیسبووك نوسیویەتی " من هەڵۆی لوتكەی بەرزی داڵانیم، هەرگیز وەك قاڵاو ناكەومە چینە". ژمارەی كوژراوو بێسەرو شوێنەكان ئەوەی بەڕەسمی راگەیەندراوەو بەپێی راگەیەندراوی دەزگای ئاسایشی هەرێم (سلێمانی) لە روداوەكەدا (3) كارمەندی هێزە ئەمنییەكان كوژراون و (19)ی دیكەش برینداربوون. لەبەرامبەریشدا دەوترێت كوژراوو بریندار هەیە لەبەرەی لالەزارهەرچەندە هێشتا رانەگەیەندراوەو یەكلا نەكراوەتەوە بەڵام باس لەوە دەكرێت كوژرا و بریندار لە لالەزاریش هەیەو نزیكەی (30) كەس لەهێزەكەی لاهور شێخ جەنگی كوژراو و بریندارن تەنانەت باس لەوە دەكرێت شەش پاسەوانی تایبەتی لاهور شێخ جەنگی كوژراو و بێسەروشوێنن، هەرچەندە (درەو) قسەی لەگەڵ بەرپرسانی بەرەی گەل كرد ئەوان وتیان تەنیا ژمارەیەك (بریندار) هەیە و تا ئێستا نەمانبیستووە كوژراو هەبێت.   چارەنووسی لاهور شێخ جەنگی دوای دەستگیركردنیان لاهور شێخ جەنگی راستەوخۆ بە ئۆتۆمبێلەكانی فەرماندەی دژە تیرۆر دەبرێتە زیندانی ئاساییش، پۆڵاد شێخ جەنگی گولەیەك بەر قاچی دەكەوێت و دەبرێتە نەخۆشخانەی فاروق و چارەسەری بۆ دەكرێت، دەستگیركراوانی تریش دەبرێنە زیندانی كانی گۆمە، ژینۆ محەمەد و فێنك ئەحمەد ئازاد دەكرێن. لە ئێستادا باس لە چەند سیناریۆیەك دەكرێت بۆ چارەنوسی لاهور شێخ جەنگی، سەرەتا باس لە مادەی (56) دەكراو دوای شەڕەكە باس لە مادەی (406) دەكرێت، پێش دەسپێكردنی شەڕەكە حاکم سەڵاح حەسەن وتەبێژی دادگای سلێمانی رایگەیاند"  لە دادگای لێكۆڵینەوەی ئاسایشی سلێمانی فەرمانی دەستگیركردن بۆ لاهور شێخ جەنگی دەرچووە، بەپێی مادەی (56) كە تایبەتە بە (كۆمەڵێك كەس یەكبگرن بۆ تێكدانی ئەمن و ئاساییش). بەڵام دوای كۆتایی شەڕەكە دەزگای ئاسایش راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوەو دەڵێت: لەلایەن دادگای لێكۆڵینەوەی ئاسایشەوە فەرمانی دەستگیركردن بەمادەی (٤٠٦) لەیاسای سزادانی عیراقی بۆ داواكراو لاهور جەنگی بورهان و ژمارەیەك داواكراوی دیكە دەرچوو، كە تایبەتە بە كوشتنی بە ئەنقسەت. بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی سورە لەسەر ئەوەی دەبێت دادگایی بكرێن چونكە  -    پلانیان دانەوە بۆ نانەوەی ئاژاوەو تێكدانی ئارامی و هەوڵی كودەتا -    روبەرووی هێزە ئەمنییەكان بووەنەتەوە -    چەند كارمەندێكی هێزە ئەمنییەكان كوژراون. بەڵام ئەوەی دەزگای ئاسایش بڵاویكردووەتەوە تەنیا تاوانباركردنییەتی بە مادەی (406) واتا كوشتن، ئەویش كوشتنی ئەو كارمەندانەی هێزە ئەمنییەكانە، چونكە هەرزوو حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بەیاننامەیەك ئەوەی رونكردەوە كە ئەو هێزانەی چونەتە سەر لاهور شێخ جەنگی هێزی حزبی یەكێتی بوون و هێزی حكومەت نەبوون، نوسینگەی سەرۆکی حکومەت لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەداوە: هێرشی سەر لالەزار لە لایەن هێزەکانی یەكێتی نیشتمانی كوردستانەوە ئەنجام دراوە، کە کێشەیەکی نێوان یەكێتی و بەرەی گەل بووە و سەرۆکایەتی حکومەتی هەرێم ئاگادار نەبووە تا دوا ساتەکانی گەمارۆدان و پەلاماردان.  هەرچەندە باس لەوە دەكرێت كە یەكێتی، پارتی لەو رووداوە ئاگاداركردووەتەوەو باس لەوە دەكرێت كە بەڕێككەوتن كراوە، بەڵام (درەو) قسەی لەگەڵ بەرپرسێكی بالای پارتی كرد و ئەو راگەیاند: پارتی پەیوەندی بەو رووداوەوە نەبووەو نەك پارتی تەنانەت  نێچیرڤان بارزانی فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی هەرێمەوە و ئاگاداری جوڵەی هێزەكان نەبووە، مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت و ئەنجومەنی ئاسایشەو ئاگادری جوڵەی هێزەكان نەبووە، بۆیە ئەو هێزانە نەك بەفەرمانی حكومی نەچوڵاون بەڵكو حزبیش نین و كەسین فەرمان لە قوباد تاڵەبانیش وەك جێگری سەرۆكی حكومەت وەرناگرن، بەڵكو راستەوخۆ سەربە خودی بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتین و فەرمان لەو وەردەگرن. رەگەز نامەی بەریتانییان هەیە  لاهور شێخ جەنگی و پۆڵاد شێخ جەنگی هەڵگری رەگەزنامەی بەریتانین و هەرزوو بەریتانییەكان چونە سەر خەت و بە پێی زانیارییەكان قسەیان لەگەڵ بافڵ تاڵەبانی كردووە چونكە ئەوان هاوڵاتی بەریتانین، بەپێی بەدواداچوونەكان بافڵ تاڵەبانی سوربووە لەسەر ئەوەی دەبێت دادگایی بكرێن و ئەوان تاوانبارن بە كوشتن، بەڵام رێگەیەكی تر خراوەتە بەردەمی كە ئەوان بەڵێن بدەن كاری سیاسی نەكەن و ببرێنەوە بۆ بەریتانیا لەوێ نیشتەجێبنو چونكە پێشتریش داواكاری بافڵ تاڵەبانی ئەوەبوو كە دەبێت لاهور شێخ جەنگی بڕوات و كوردستان بەجێبهێڵێت. بەڵام هەموو روانینەكان بەو ئاراستەیەن كە لاهور شێخ جەنگی و پۆڵاد شێخ جەنگی دادگایی دەكرێن و حوكم دەدرێن.  سەبارەت بە چارەنووسی بەرەی گەل شادمان مەلا حەسەن یەكێك لە سەركردەكانی بەرەی گەل بە درەوی راگەیاند: بەرەی گەل لەكاركردن بەردەوام دەبێت و لە پرۆسەی سیاسیش بەردەوام دەبێت   بۆ ئەم راپۆرتە (درەو) قسەی لەگەڵ ژمارەیەك بەرپرسی ئەمنی و سەربازی (یەكێتی و پارتی و بەرەی گەل) كرد   

  درەو:  🔻 ئەنجومەنی باڵای دادوەری عێراق، ئامارەکانی لەسەر ئاستی (15) پارێزگاکەی عێراق، تایبەت بە ژمارەی (هاوسەرگیری و جیابوونەوە) مانگانە بڵاو دەکاتەوە، پاڵپشت بە کۆی ئەو ئامارانەی لە (6) مانگی یەکەمی ساڵی (2025) بڵاوی کردوونەتەوە؛ 🔹 لە نیوەی یەکەمی ساڵی (2025)دا ئامارەکان دەگاتە (171 هەزار و 846) حاڵەتی هاوسەرگیری تۆمارکراو، بەرزترین ژمارەی هاوسەرگیری بەڕێژەی (18.3%) لە مانگی شوباتدا تۆمارکراوە، هاوکات زۆرترین هاوسەرگیری بە ڕێژەی (16%) لە سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی بەغداد/ ڕەسافە تۆمار کراوە. کەمترین هاوسەرگیری بە ڕێژەی (13.4%) لە مانگی ئازاردا بووە، کەمترین ڕێژەی هاوسەرگیری بە ڕێژەی (2.5%) لە پارێزگای موسەننا بووە. 🔹 هەر لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵ (34 هەزار و 522) حاڵەتی جیابوونەوە تۆمارکراوە. بەرزترین ژمارەی جیابوونەوە بەڕێژەی (18.7%) لە مانگی کانونی دووەمدا تۆمارکراوە، هاوکات زۆرترین جیابوونەوە بە ڕێژەی (19.2%) لە سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی بەغداد/ کەرخ تۆمار کراوە. کەمترین جیابوونەوە بە ڕێژەی (14.4%) لە مانگی ئازاردا، کەمترین ڕێژەی جیابوونەوە بە ڕێژەی (1.9%) لە پارێزگای موسەننا بووە. یەکەم؛ ئامارەکانی هاوسەرگیری و جیابوونەوە لە (15) پارێزگاکەی عێراق بۆ نیوەی یەکەمی ساڵی 2025 ئەنجومەنی باڵای دادوەری عێراق، داتاکانی خۆی لەسەر ئاستی (15) پارێزگاکەی عێراق تایبەت بە ژمارەی (هاوسەرگیری و جیابوونەوە) بڵاو دەکاتەوە، کۆی ئەو داتایانەی بۆ نیوەی یەکەمی (2025) بڵاویکردووەتەوە بەجۆرێکە؛ 1.    هاوسەرگیری؛ لە نیوەی یەکەمی ساڵی (2025)دا ئامارەکان دەگاتە (171 هەزار و 846) حاڵەتی هاوسەرگیری تۆمارکراو، بەرزترین ژمارەی هاوسەرگیری بەڕێژەی (18.3%) لە مانگی شوباتدا تۆمارکراوە، کەمترین هاوسەرگیری بە ڕێژەی (13.4%) لە مانگی ئازاردا بووە، بەجۆرێک؛ -    لە کانونی دووەمی 2025 دا، (29 هەزار و 119) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە بە ڕێژەی (16.9%) ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون. -    لە شوباتی 2025 دا، (31 هەزار و 411) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە، بە ڕێژەی (18.3%)ی ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون ئەم ژمارەیەش بەرزترین تۆماری ئاماری هاوسەرگیرییە لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا. -    لە مانگی ئازاری 2025 دا، (22 هەزار و 967) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە، بە ڕێژەی (13.4%)ی ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون ئەم ژمارەیەش نزمترین تۆماری ئاماری هاوسەرگیرییە لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا.  -    لە مانگی نیسانی 2025 دا، (28 هەزار و 853) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە، بە ڕێژەی (16.8%)ی ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون. -    لە مانگی ئایاری 2025 دا، (31 هەزار و 274) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە، بە ڕێژەی (18.2%)ی ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون. -    لە مانگی حوزەیرانی 2025 دا، (28 هەزار و 222) حاڵەتی هاوسەرگیری ئەنجامدراوە، بە ڕێژەی (16.4%)ی ئەو هاوسەرگیرییانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ئەنجام دراون. 2.    جیابوونەوە؛ لە نیوەی یەکەمی ساڵی (2025)دا ئامارەکان دەگاتە (34 هەزار و 522) حاڵەتی جیابوونەوەی تۆمارکراو، بەرزترین ژمارەی جیابوونەوە بەڕێژەی (18.7%) لە مانگی کانونی دووەمدا تۆمارکراوە، کەمترین جیابوونەوە بە ڕێژەی (14.4%) لە مانگی ئازاردا بووە، بەجۆرێک؛ -    لە کانونی دووەمی 2025 دا، (6 هەزار و 448) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (18.7%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە. ئەو ڕێژەیەش بەرزترین تۆماری ئاماری جیابوونەوەیە کە لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا تۆمار کراوە. -    لە شوباتی 2025 دا، (6 هەزار و 392) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (18.5%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە تۆمار کراوە. -    لە مانگی ئازاری 2025 دا، (4 هەزار و 974) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (14.4%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە. ئەو ژمارەیەش نزمترین تۆماری ئاماری جیابوونەوەیە کە لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا تۆمار کراوە. -    لە مانگی نیسانی 2025 دا، (5 هەزار و 665) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (16.4%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە تۆمار کراوە. -    لە مانگی ئایاری 2025 دا، (6 هەزار و 15) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (17.4%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە تۆمار کراوە. -    لە مانگی حوزەیرانی 2025 دا، (5 هەزار و 28) حاڵەتی لێکهەڵوەشانەوەی خێزان و جیابوونەوە بە ڕێژەی (14.6%)ی ئەو جیابوونەوانەی لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا ڕوویداوە تۆمار کراوە.  (بڕوانە خشتە و چارتی ژمارە (1))     دووەم؛ ئامارەکانی هاوسەرگیری و جیابوونەوە لە دادگاکانی تێهەڵچوونەوەی پارێزگاکانی عێراق بۆ نیوەی یەکەمی ساڵی 2025 لەسەر ئاستی پارێزگاکانی عێراق کە (بەغداد)ی پایتەخت دابەش بووە بەسەر دادگاکانی تێهەڵچوونەوەی (رەسافە و کەرخ) لەگەڵ (14) پارێزگاکەی دیکەی عێراق جگە لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان وەک لە چارت و خشتەی ژمارە (2) رونکراوەتەوە؛  دادگای تێهەڵچوونەوەی رەسافە لە پارێزگای بەغداد زۆرترین رێژەی هاوسەرگیری و دادگای تێهەڵچوونەوەی کەرخ هەر لە پارێزگای بەغداد، بەرزترین رێژەی جیابوونەوەی تێدا تۆمار کراوە، بەراورد بە تەواوی دادگاکانی دیکەی عێراق. هاوکات دادگای تێهەڵچوونەوەی پارێزگای موسەننا کەمترین رێژەی هاوسەرگیری و کەمترین رێژەی جیابوونەوەی تێدا تۆمار کراوە، بەراورد بە تەواوی دادگاکانی دیکەی عێراق.          

درەو: هەڵسەنگاندنێکی دەزگای هەواڵگری وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن) کە بۆ ئەندامانی کۆنگرێس ئامادەکراوە، ئاشکرایکردووە: ئەوەی بەناوی سوپای نوێی سوریای سەر بە حکومەتی راگوزەر ناودەبرێت، خاوەن پەیكەرێكی رێکخراوەیی یەکگرتوو نییەو پشت بە هاوپەیمانییەکی فشۆڵ و پارچەپارچە دەبەستێت، کە سەرکردەکانی دەستەی تەحریری شام كە پێشتر بە بەرەی نوسرە ناسرابوو و چەند میلیشیایەکی توندڕەوی سوننە لەخۆدەگرێت. راپۆرتەکە دەریخستووە، ئەو گروپانەی کە واشنتۆن بە مەترسیدار ریزبەندی كردوون، وەک رێکخراوی (حراس الدین)، هەژمونێكی بەرچاوی لە دیمەشق بەدەستهێناوەتەوە، سەرەڕای بانگەشەی هەڵوەشاندنەوەی، دوای رووخانی رژێمی ئەسەد.  ئەم گروپانە تائێستا كاریگەرییان هەیە لە  لەسەر سیاسەتەکانی حکومەتی راگوزەر، سەرەڕای ناکۆکییەکانی پێشوییان لەگەڵ دەستەی تەحریری شام. راپۆرتە ، كە بەشێوەیەكی وردو تێروتەسەل ئامادەكراوەو نزیکەی (٧٠) لاپەڕەیە، ئاماژە بەوە دەکات: پنتاگۆن بە وریاییەوە لە فراوانبونی دەسەڵاتەکانی حکومەتی راگوزەر یان زیادکردنی سەرچاوەکانی روانیویەتی.  راشیگەیاندووە: پێدەچێت ئەم دۆخە هەژمونی هێزەکانی سوریای دیموکرات لە باکوری رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە بەهێزتر بکات و سەربەخۆیی زیاتریان پێببەخشێت لە جاران. راپۆرتەکە ئاماژە بۆ گۆڕانکاری لە هەڵوێستی ئەمریکا دەكات، لە پاڵپشتیکردنی بیرۆکەی یەکخستنی هێزەکانی سوریای دیموکرات لەگەڵ دیمەشق بۆ کەمکردنەوەی بارگرانی پاراستنی لە هەڕەشەکانی تورکیا، جەختیش دەکاتەوە، هێشتنەوەیان خزمەت بە بەرژەوەندی ئاسایشی نەتەوەيی ئەمریکا دەکات.  رونیشكردووەتەوە: ئیسرائیل مەیلی بەرەو فراوانکردنی ناوچەی پارێزراوی هەیە لەسەر سنورەکانی لەگەڵ سوریا، رەنگە بەشێک لە باشوری سوریاش کۆنترۆڵ بكات، كە ئیسرائیل لە دیمەشقی پایتەخت نزیک دەکاتەوە. راپۆرتەکە، نیگەرانییەکانی ناو کۆنگرێسی سەبارەت بە هەرچەشنە سوککردنێكی سزاکانی سەر دیمەشق وروژاندووە، ئەمەش وایکردووە بۆ ئیدارەی ئەمریکا قورس بێت بۆ نوێكردنەوەی لێخۆشبونەكان یان رێگەدان بە جێبەجێکردنی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنی ئابوری، کە لەلایەن حکومەتی راگوزەرەوە لەگەڵ هەندێک وڵات واژۆ کراوە. راپۆرتەكە، کە لەلایەن ماڵپەڕی "ئەلمۆنیتۆرە"وە بڵاوکراوەتەوە: ئاشکرایکردووە، هەندێک لە شوێنکەوتوانی رێکخراوی (حراس الدین) بەدوای هەژموندا دەگەڕێن لەناو حکومەتی نوێی دیمەشقدا. بەگوێرەی هەڵسەنگاندنی بەرپرسانی دەزگای هەواڵگریی بەرگریی ئەمریکا، گروپەکانی پەیوەست بە قاعیدە بە جۆرێك لە سەربەخۆیی كاردەكەن لەژێر چاودێری دەستەی تەحریر شام و درێژە بە چالاکییەکانیان دەدەن، ئەوەش ئازادیی هاتوچۆ بە چەكدارانی پێشوی (حراس الدین) داوەو توانای پێداون کاریگەرییان لەسەر سیاسەتەکانی حکومەتی راگوزەر لە سوریا هەبێت. لە راپۆرتەکەدا ئاماژە بەوە کراوە،  هێزی ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکانی ئەمریکا لە ساڵی (٢٠١٦)ەوە کە ئەم گروپە دامەزراوە، لە دەیان چەكداری (حراس الدین) کوشتووە لەڕێی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لە باکوری رۆژئاوای سوریا. هەرچەندە ئەو گروپە  دوای هاتنە سەرکاری شەرع لە دیمەشق لە کۆتاییەکانی ساڵی رابردوودا هەڵوەشاندنەوەی خۆیان راگەیاند، بەڵام سەرجەم ئەندامەکانی لە دەرەوەی کۆنترۆڵی ئۆپەراسیۆنی ئیدارەی نوێی سوریا ماونەتەوە، ئەوەش دواى نزیکەی حەوت مانگ لە رووخانی رژێمی سوریا. راپۆرتەکەدا جەختی لە بەردەوامی نیگەرانییەکانی واشنتۆن کردووەتەوە سەبارەت بە بازنەی ناوەوەی شەرع ، تەنانەت لە کاتێکدا سوپای ئەمریکا بوونی سەربازی خۆی لە سوریاو عێراق کەم دەکاتەوە.

درەو: تا ئێستا پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەر پۆستەكان رێكنەكەوتون و پۆستەكانیان پێ یەكلا نەكراوەتەوە، تەنیا رێككەوتوون كە هەوڵەكانیان چڕ بكەنەوە بۆ ئەوەی مانگی ئەیلول پەرلەمان دەستبەكار و چالاكییەكانی بكات، لەكاتێكدا لەسەر پۆستەكانی پەرلەمانیش رێكنەكەوتوون. دوێنێ لە بارەگانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە هەولێر وەفدی پارتی و یەكێتی كۆبوونەوە بۆ گفتوگۆكردن لەسەر پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان، لە راگەیەندراوی كۆبوونەوەكەدا هاتبوو: هەردوولا هاوڕا بوون لەسەر ئەوەی کە پێویستە هەوڵی چڕ و جددی بدرێت بۆ ئەوەی ئەیلوولی داهاتوو، خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان دەست بە کار و چالاکیی ئاسایی و یاساییی خۆی بکات و هەنگاوەکانی تری پێکهێنانی کابینەی نوێ بەردەوام بن. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو) كە لەبەرپرسانی پارتی و یەكێتیەوە دەستی كەوتووە، تا ئێستا یەكێتی و پارتی لەسەر پۆستەكان رێككنەكەوتوون و هیچ پۆستێكیان یەكلا نەكردووەتەوە، پارتی بە بەشێك لە پێشنیازو داواكانی یەكێتی رازی نیەو یەكێتیش بە داواكانی پارتی بۆ دابەشكردنی پۆستەكان رازی نیە. سەبارەت بە راگەیەندراوەكەی دوێنێش، تەنیا ئاماژە بەوە كراوە كە پێویستە هەوڵی چڕ بدرێت كە لە مانگی ئەیلولدا كۆبوونەوەی پەرلەمان بكرێت، نەك رێككەوتبێتن بۆ ئەوەی پەرلەمان دانیشتنەكانی دەستپێبكات، چونكە یەكێتی و پارتی تا ئێستا لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان رێكنەكەوتوون بە پۆستەكانی پەرلەمانیشەوە، ئیتر چۆن كارو چالاكییەكانی پەرلەمان دەستپێدەكاتەوە، رەنگە ئەوە بۆ دامركانەوەی داواو فشاری كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بێت كە بەردەوام داوا دەكەن پەلە بكرێت لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم، بەردەوام لە راگەیەندراوی كۆبوونەوەی بەرپرسانی باڵای حكومەت و پارتی و یەكێتی لەگەڵ باڵیۆز و كونسوڵی وڵاتان جەخت لەوە دەكەنەوە كە كابینەی نوێ پێش هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق پێكبهێندرێت.  سەبارەت بە كۆبوونەوەكانی وەفدی دانوستانكاری پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە لەسەر وەرەقەو كارنامەی حكومەت رێككەوتوون و شوباتی رابردوو رێككەوتنەكەیان راگەیاند، تەنیا دابەشكردنی پۆستەكان ماوەو تا ئێستا نەگەیشتوونەتە هیچ رێككەوتنێك، گفتوگۆكان لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان بەردەوامە بەشێوەیەك هەرلایەكیان پێشنیاز و داوكاری خۆی هەیە:  -    پارتی دیموكراتی كوردستان ئەو پۆستانەی بۆخۆی دایناوە: •    سەرۆكی هەرێمی كوردستان •    سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان •    سەرۆكی ئەنجومەنی دادوەری كوردستان •    جێگری سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان •    وەزارەتی ناوخۆ •    وەزارەتی سامانەسروشتییەكان •    وەزارەتی كارەبا •    وەزارەتی پەروەردە •    وەزارەتی شارەوانی  •    سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران ئەو پۆستانەی پارتی بۆ یەكێتی پێشنیاز كردووە: •    سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان •    جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان •    جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم  •    وەزارەتی دارایی  •    وەزارەتی خوێندنی باڵا •    وەزارەتی پلاندانان •    وەزارەتی كاروكاروباری كۆمەلایەتی  •    وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە  •    وەزارەتی كشتوكاڵ  •    وەزارەتی بازرگانی  •    وەزارەتی پێشمەرگە  ئەوەی یەكێتی داوای دەكات تا ئێستا  •    سەرۆكی هەرێمی كوردستان •    یان سەرۆكی حكومەت دوو ساڵ بە دووساڵ •    وەزارەتی ناوخۆ  •    وەزارەتی سامانەسروشتییەكان •    وەزارەتی كشتوكاڵ •    وەزارەتی دارایی •    وەزارەتی خوێندنی باڵا •    وەزارەتی كشتوكاڵ  •    وەزارەتی پلاندانان •    سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران  بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو) تا ئێستا گفتوگۆكان دوورن لەیەكەوە بۆ دابەشكردنی پۆستەكان، تا ئێستا چەندین پێشنیازی یەكترییان رەتكردووەتەوەو هەرلایەك پێشنیازی نوێ پێشكەشی ئەوەی تریان دەكات. رێكارەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێ بەرپرسانی پارتی و یەكێتی لە كۆبوونەوەیان لەگەڵ باڵیۆزانی وڵاتان و نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان ئاماژەیان بەوە كردووە كە پێویستە پێش هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق كابینەی نوێ پێكبهێندرێت، بۆیە بە هەموو پێوەرەكان پێكهێنانی حكومەت بۆ دوای هەڵبژاردن دەكرێت چونكە كات نەماوە:  بەپێی یاسای ژمارە (1)ی ساڵی 2019یاسا كاراكردنی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان هەمواری شێوازی سەرۆكی هەرێم، بەپێی مادەی (4) لە خاڵی یەكەمی بڕگەی یەكەمی دا هاتووە دوای هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان لەماوەی (30)رۆژدا رێكارەكانی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم دەستپێدەكات. واتا هەڵبژاردن و سوێندخواردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان ماوەی (30) رۆژ دەخایەنێت، بەپێی بڕگەی (3) و (4) لەمادەی (56)ی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان هەمواركراوی 1992 دەستنیشانكردنی سەرۆكی دەسەڵاتی جێبەجێكردن و متمانەپێدانی سەرۆكی ئەنجومەن و كابینەكەی لەدەسەڵاتی پەرلەمانی كوردستانە وبەڵام بەپێی برگەی (12) لەماددەی (10)ی یاسای سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان ژمارە (1) ساڵی 2005ی هەموارکراو، (پاش  ناونانی لە لایەن پەرلەمانی کوردستانەوە، کاندیدی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران رادەسپێرێت بۆ پێکهێنانی کابینەی وەزاری لە ماوەیەکدا کە لە (30) رۆژ تێپەر نەکات. واتا ناونان و راسپاردن و سوێندخوادرنی كابینەی نوێ ئەویش (30) رۆژی پێدەچێت بۆیە، واتا دوای رێككەوتنی یەكێتی و پارتی لەسەر پێكهێنانی كابینەی نوێ،  لەبەر ئەوە ئەگەر ناوەڕاستی مانگی ئەیلول سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان پێكبهێندرێت ئەوا هەڵبژاردن و سوێندخواردنی سەرۆكی هەرێم و رێكارەكانی كابینەی نوێ و سوێندخواردنی بەهەردووكیان (60) رۆژی پێویستە،  بە تێكڕای ئەم كاتانە پرۆسەی پێكهێنان و متمانە بەخشین بە كابینەی نوێ ئەوا دەكەوێت ناوەڕساتی مانكی تشرینی دووەم واتا هەفتەیەك دوای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ئەمە لە كاتێكدا ئەگەر لەسەر تەواوی پۆستەكان رێكەوتبێتن و هیچ كێشەیەكیان نەیەتەڕێ.  

درەو:  🔻 وەزارەتی دارایی عێراق بە دوو ڕاپۆرتی مانگانەی یەک لەدوای یەک داهات و خەرجی خۆی بۆ پێنج مانگی یەکەمی ئەمساڵ بڵاوکردەوە، بەپێی ڕاپۆرتەکان؛ 🔹 تا کۆتایی مانگی ئایاری ساڵی (2025)، کۆی داهاتی گشتی وەزارەتی دارایی عێراق بە هەردوو داهاتی (نەوتی و نانەوتییەوە) سەروو (46 ترلیۆن و 157 ملیار) دینار بووە. نزیک لە (41 ترلیۆن و 931 ملیار) دیناری بە رێژەی (91%) داهاتی نەوت و زیاتر لە (4 ترلیۆن و 226 ملیار) دیناری بە رێژەی (9%) داهاتی نانەوتی بووە. 🔹 کۆی گشتی خەرجییەکانی وەزارەتەکە بە هەردوو خەرجی (بەگەڕخستن و وەبەرهێنان)ەوە، پتر لە (46 ترلیۆن و 979 ملیار) دینار بووە، کە (94%)ی بۆ خەرجی بەگەڕخستن و (6%) بۆ خەرجی وەبەرهێنان بووە. 🔹 وەزارەتەکە بە زیاتر لە (5 ترلیۆن و 166 ملیار و 760 ملیۆن) دینار تەمویلی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کردووە، بەجۆرێک؛ بە بڕی نزیک لە (3 ترلیۆن و 916 ملیار و 670 ملیۆن) دینار بۆ موچەی فەرمانبەران و نزیک لە (4 ملیار و 768 ملیۆن) دینار بۆ بواری هاریکای و یارمەتی و خەرجی دیکە و زیاتر لە (ترلیۆنێک و 245 ملیار و 303 ملیۆن) دیناری موچەی چاودی کۆمەڵایەتی بۆ حکومەتی هەرێم بە نێردراوە. 🔹 دوای لێدەرکردنی سەرجەم خەرجییەکان لە کۆی داهاتی گشتی وەزارەتی دارایی، بەڕێژەی (3%) خەرجی لە داهات زیاتر بووە و نزیکەی (822 ملیار و 146 ملیۆن) دینار و کورتهێنان ڕویداوە. 🔹 نزیکەی (3 ترلیۆن و 793 ملیار و 862 ملیۆن) دینار خەرجی سێ سەرۆکایەتییەکە بووە، ئەنجومەنی نوێنەران زیاتر لە (214 ملیار و 710 ملیۆن) دینارو سەرۆکایەتی کۆمار پتر لە (19 ملیار و 496 ملیۆن) دینار و ئەنجومەنی وەزیران زۆرتر لە (3 ترلیۆن و 532 ملیار و 655 ملیۆن) دینار خەرجیان هەبووە. داهات و خەرجی گشتی وەزارەتی دارایی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی (2025)دا وەزارەتی دارایی عێراق بە دوو ڕاپۆرتی مانگانەی یەک لەدوای یەک داهات و خەرجی خۆی بۆ پێنج مانگی یەکەمی ئەمساڵ بڵاوکردەوە، بەپێی ڕاپۆرتەکان یەکەم؛ تەمویلی وەزارەتی دارایی عێراق بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025)  بەپێی ڕاپۆرتەکانی وەزارەتی دارایی عێراق کە بۆ پێنج مانگی یەکەمی (2025) بڵاوکراوەتەوە، لە سەرەتای ساڵەوە بۆ کۆتایی ئایاری (2025)، وەزارەتی دارایی عێراق لە چوارچێوەی خەرجییەکانیدا ئاماژەی بەوە کردووە، بە بڕی (5 ترلیۆن و 166 ملیار و 760 ملیۆن و 773 هەزار و 383) دینار تەمویلی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کردووە، بەجۆرێک؛ 1.    بە بڕی (3 ترلیۆن و 916 ملیار و 689 ملیۆن و 567 هەزار و 289) دینار و بە ڕێژەی (75.8%)ی خەرجییەکانی وەزارەتەکە لە چوارچێوەی خەرجییەکانی هەرێمی کوردستان بۆ موچەی فەرمانبەران نێردراوە. 2.    بڕی (4 ملیار و 767 ملیۆن و 852 هەزار) دینار بە ڕێژەی (0.1%)ی خەرجییەکان بۆ بواری بەخشین و هاریکای و یارمەتی و خەرجی دیکە (المنح والاعانات والفوائد والمصروفات الاخری) نێردراوە. 3.    بڕی (ترلیۆنێک و 245 ملیار و 303 ملیۆن و 353 هەزار) دینار بە ڕێژەی (24.1%)ی خەرجییەکان بۆ چاودێری کۆمەڵایەتی (الرعایة الاجتماعیة) نێردراوە. بۆ وردەکاری زیاتر لە بارەی تەمویلە داراییەکانی عێراق بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان لە سەرەتای ساڵەوە تا کۆتایی خەرجییەکانی مانگی (5ی 2025) بەپێی مانگەکانی ساڵەکە، بڕوانە (خشتە و چارتی ژمارە (1)).     دووەم: داهاتی گشتی وەزارەتی دارایی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی 2025 بەپێی ڕاپۆرتەکانی وەزارەتی دارایی عێراق، بۆ پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025)، کۆی داهاتی گشتی عێراق بە هەردوو داهاتی (نەوتی و نانەوتییەوە)، بریتی بووە لە (46 ترلیۆن و 157 ملیار و 110 ملیۆن و 408 هەزار و 761) دینار، بەجۆرێک بڕی (41 ترلیۆن و 930 ملیار و 805 ملیۆن و 332 هەزار و 802) دیناری بەڕێژەی (91%)ی لە داهاتی نەوتەوە سەرچاوەی گرتووە، بڕی (4 ترلیۆن و 226 ملیار و 305 ملیۆن و 75 هەزار و 959) دیناری بەڕێژەی (9%)ی داهاتی نانەوتی پێکیهێناوە. سەبارەت بە وردەکاری مانگەکانی کانونی دووەم، شوبات، ئازار، نیسان و ئایاری (2025) بڕوانە (خشتەو چارتی ژمارە (2)). خشتەو چارتی ژمارە (2) سێیەم: خەرجی گشتی (بەگەڕخستن و وەبەرهێنان)ی وەزارەتی دارایی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی 2025 هەر بەپێی بە ڕاپۆرتەکانی وەزارەتی دارایی عێراق، لە مانگی یەک، تا کۆتایی مانگی پێنجی ساڵی (2025)، کۆی گشتی خەرجییەکانی وەزارەتەکە بە هەردوو خەرجی (بەگەڕخستن و وەبەرهێنان)ەوە، بریتی بووە لە (46 ترلیۆن و 979 ملیار و 256 ملیۆن و 244 هەزار و 693) دینار، بەجۆرێک بڕی (43 ترلیۆن و 951 ملیار و 426 ملیۆن و 645 هەزار و 150) دیناری بەڕێژەی (94%)ی لە لەبواری خەرجی بەگەڕخستن و بڕی (3 ترلیۆن و 27 ملیار و 829 ملیۆن و 599 هەزار و 543) دیناری بەڕێژەی (6%)ی بۆ بواری خەرجی وەبەرهێنان تەرخان کراوە. سەبارەت بە وردەکاری مانگەکانی کانونی دووەم، شوبات، ئازار، نیسان و ئایاری (2025) بڕوانە (خشتەو چارتی ژمارە (3)). خشتەو چارتی ژمارە (3) چوارەم: بوارەکانی خەرجی وەبەرهێنان لە وەزارەتی دارایی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی 2025 خەرجییە گشتییەکانی وەزارەتی دارایی عێراق لە بواری خەرجی وەبەرهێنان لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025)، کەرتەکانی (کشتووکاڵ، پیشەسازی، گواستنەوەو گەیاندن، ڕێگاوبان و چاکسازی و پەروەردەو فێرکردن)ی گرتووەتەوەو بە سەرجەمیان بڕی (3 ترلیۆن و 27 ملیار و 829 ملیۆن و 599 هەزار و 543) دیناری بەڕێژەی (6%)ی خەرجییە گشتییەکانی بۆ تەرخان کراوە، بە جۆرێک؛ 1.    کەرتی کشتوکاڵ بڕی (67 ملیار و 537 ملیۆن و 661 هەزار) دیناری بە ڕێژەی (2%) بۆ خەرج کراوە. 2.    کەرتی پیشەسازی بڕی (635 ملیار و 520 ملیۆن و 755 هەزار و 622) دیناری بە ڕێژەی (21%) بۆ خەرج کراوە. 3.    کەرتی گواستنەوە گەیاندن بڕی (590 ملیار و 828 ملیۆن و 392 هەزار و 444) دیناری بە ڕێژەی (20%) بۆ خەرج کراوە. 4.    کەرتی و خزمەتگوای و ڕێگاوبان بڕی (ترلیۆنێک و 490 ملیار و 912 ملیۆن و 43 هەزار و 916) دیناری بە ڕێژەی (49%) بۆ خەرج کراوە. 5.    کەرتی پەروەردەو فێرکردن بڕی (243 ملیار و 30 ملیۆن و 745 هەزار و 624) دیناری بۆ بە ڕێژەی (8%) بۆ خەرج کراوە. بۆ وردەکاری خەرجییەکانی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکان لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025) بڕوانە (خشتەو چارتی ژمارە (4)). خشتەو چارتی ژمارە (4) پێنجەم: بەراوردکردنی کۆی داهات و خەرجی وەزارەتی دارایی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی 2025 لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025)، کۆی گشتی خەرجییەکانی عێراق بە هەردوو خەرجی (بەگەڕخستن و وەبەرهێنان)ەوە، بریتی بووە لە (46 ترلیۆن و 979 ملیار و 256 ملیۆن و 244 هەزار و 693) دینار. لە کاتێکدا کۆی داهاتی گشتی عێراق بە هەردوو داهاتی (نەوتی و نانەوتییەوە)، بریتی بووە لە (46 ترلیۆن و 157 ملیار و 110 ملیۆن و 408 هەزار و 761) دینار. واتە بڕی (822 ملیار و 145 ملیۆن و 835 هەزار و 932) دیناری بەڕێژەی (3%) لە داهاتی گشتی کورتهێنان ڕویداوە. سەبارەت بە وردەکاری مانگەکانی کانونی دووەم، شوبات، ئازار، نیسان و ئایاری ساڵی (2025) بڕوانە (خشتەو چارتی ژمارە (5)). خشتەو چارتی ژمارە (5) شەشەم: خەرجی سێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق لە پێنج مانگی یەکەمی 2025 لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025)، کۆی خەرجییەکانی هەر سێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق (ئەنجومەنی نوێنەران، سەرۆکایەتی کۆمار و ئەنجومەنی وەزیران)، بە هەردوو خەرجی (بەگەڕخستن و وەبەرهێنان)ەوە، بریتی بووە لە (3 ترلیۆن و 793 ملیار و 861 ملیۆن و 971 هەزار و 758) دینار. بە جۆرێک؛ 1.    ئەنجومەنی نوێنەران بڕی (241 ملیار و 710 ملیۆن و 33 هەزار و 638) دیناری خەرجکردووە، لەو بڕەش تەنها (165 هەزار) دیناری لە بواری خەرجی وەبەرهێنان بووە.  2.    سەرۆکایەتی کۆمار بڕی (19 ملیار و 496 ملیۆن و 81 هەزار) دیناری خەرجکردووە، لەو بڕەش (57 ملیۆن و 159 هەزار) دیناری لە بواری خەرجی وەبەرهێنان بووە. 3.    ئەنجومەنی وەزیران بڕی (3 ترلیۆن و 532 ملیار و 655 ملیۆن و 857 هەزار) دیناری خەرجکردووە، بڕی (3 ترلیۆن و 191 ملیار و 204 ملیۆن و 849 هەزار و 737) دیناری بە ڕێژەی (90%) لە چوارچێوەی خەرجی بەگەڕخستن و بڕی (341 ملیار و 451 ملیۆن و 7 هەزار و 384) دیناری بە ڕێژەی (10%) بۆ وەبەرهێنان بەخەرج دراوە.  بۆ وردەکاری خەرجی سێ سەرۆکایەتییەکە لە پێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2025) بڕوانە (خشتەو چارتی ژمارە (6)). خشتەی ژمارە (6) سەرچاوەکان؛ ڕاپۆرتەکانی وەزارەتی دارایی عێراق -    حساب الدولة لغایة کانون الثاني لسنة 2025 للموازنە الاتحادیة -    حساب الدولة لغایة شباط لسنة 2025 للموازنە الاتحادیة -    حساب الدولة لغایة آذار لسنة 2025 للموازنە الاتحادیة -    حساب الدولة لغایة نیسان لسنة 2025 للموازنە الاتحادیة -    حساب الدولة لغایة آیار لسنة 2025 للموازنە الاتحادیة https://www.mof.gov.iq/pages/MOFPublicReports.aspx    

  ئامادەكردنی: د. قاسم حەمەخورشید  لەسەردەمی نوێی جیهانگیریدا و لە جیهانێکدا کە سیستەمی دیجیتاڵی تا دێت ئاڵۆزتر و بەیەکەوە گرێدراوتر دەبێت، ئاسایشی ئەلیکترۆنی وەک یەکێک لە ئاڵۆزترین ئاستەنگەکانی بەردەم تاک و ڕێکخراو و تەنانەت وڵاتان سەرهەڵدەدات. لەگەڵ زیادبوونی پشتبەستن بە زیرەکی دەستکرد و فێربوونی ئامێرە زیرەکەکان و بەکارهێنانیان لە هەموو بوارەکانی ژیاندا، هێرشە ئەلیکترۆنیەکان چیتر تەنها هەڕەشەی هەڕەمەکی نین. هێرشە ئەلکترۆنیەکان لە ئێستادا کە ساڵی ٢٠٢٥ ە پەرەیان سەندووە بۆ هێرشی زیرەک کە توانای خۆگونجاندن و فێربوون و شاردنەوەی لەناو پێکهاتە دیجیتاڵییەکاندا هەیە بۆ چەند مانگێک و ڕەنگە ساڵانێک. لە نێوان ئەم نوێگەریانەو دیمەنە گۆڕاوانەدا، هاککردنی ئەخلاقی (هاکی ڕەوشتدار) Ethical Hacking وەک زیرەکترین و واقیعیترین هێڵی بەرگری سەرهەڵدەدات. نەک هەر ڕێگری لە هاککردن دەکات بەڵکو بە وردی ھاوشێوەی دەکات بۆ ئاشکراکردنی لاوازییەکان پێش ئەوەی هێرشبەران ئیستغلالیان بکەن. لەگەڵ سەرهەڵدانی زیرەکی دەستکرد، ئەم جۆرە هاککردنە ئاڵۆزتر بووە، ئێستا هاکەرە ئەخلاقییەکان هەمان ئامرازەکانی هاکەرە زیانبەخشەکان بەکاردەهێنن، بەڵام بۆ مەبەستێکی ئەخلاقی (ڕەوشتدار) وەک؛ پاراستنی داتا، ئاشکراکردنی لاوازییەکان و دۆزینەوەی گاپەکان و دروستکردنی سیستەمی پارێزراوتر، هەمیشە وەک سەربازی وون لە گۆرەپانی جەنگی سەردەمدا بەراستەوخۆ یان ناراستەوخۆ. "هاککردنی ئەخلاقی" چییە؟ هاککەر کەسێکی شارەزایە لە بواری تەکنەلۆجیای زانیاری کە ئامانجەکان بەدەست دەهێنێت و کێشەکان بە ڕێگەی بەدکاریانە (ناستاندارد ؛ بەدەر لە پێوانە ئەخلاقیەکان) چارەسەر دەکات. ئەم زاراوەیە لە کولتوری باودا پەیوەست بووە بە هاکەرێکی ئاسایشەوە کەسێک کە زانیاری لەسەر بۆشاییە تەکنیکیەکان یان هەڵەو کەموکوریەکانی پرۆگرامەکان (سۆفتوێر) یان ئامێرەکان (هاردوێر) هەیە یان توانای ئیستغلالکردنی هەیە بۆ ئەوەی بچێتە ناو سیستەمی کۆمپیوتەر و سستەمەکانی بەرگی و سستەمە هێرش بەرەکان و دەستڕاگەیشتن بە داتاکان و زانیاریە بەهادارەکان. بەڵام بە واتایەکی ئەرێنی، دەتوانرێت هاککردن لەلایەن کەسایەتییە یاساییەکانەوە لە دۆخی یاساییدا کەڵکی لێ وەربگیرێت. بۆ نموونە، دەزگاکانی جێبەجێکردنی یاسا هەندێک جار تەکنیکەکانی هاککردن بەکاردەهێنن بۆ کۆکردنەوەی بەڵگە لەسەر تاوانباران و بەرکاروهۆکارە زیانبەخشەکانی تر. ئەمەش دەتوانێت بەکارهێنانی ئامرازەکانی بێناونیشان (وەک VPN یان وێبی تاریکDark web ) لەخۆبگرێت بۆ داپۆشینی ناسنامەکانیان لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە و خۆیان وەک تاوانبار نیشان بدەن. ڕەنگە "هاککردنی ئەخلاقی" هاکی بەرەوشت وەک زاراوەیەکی دژبەیەک دەرکەوێت، بەڵام لە ڕاستیدا ئامرازێکی گرنگە لە ئاسایشی ئەلیکترۆنی کۆمپانیاکان و ناوەندەکانی زانیاری و تەکنەلۆژی لەم سەردەمدا. هاکەری ئەخلاقی کە بە "کڵاو سپیەکان" تەپلەسپیەکان ناسراوە، کەسێکی پسپۆڕی ئاسایشە کە ئەرکی لاسایکردنەوەی شێوازەکانی هاکەرە زیانبەخشەکانە بۆ دۆزینەوەی لاوازییەکانی سیستەمی بەرگری ڕێکخراوێک. کاتێک ئەم لاوازییانە دەدۆزرێتەوە، دەرفەتێک دەدات بە ڕێکخراوەکە کە چارەسەریان بکات پێش ئەوەی تاوانبارێکی ئەلیکترۆنی ڕاستەقینە بیانقۆزێتەوە. هۆکارەکانی هاککردن دەتوانن زۆر بن: دامەزراندنی بەرنامەی زیانبەخش، دزین یان لەناوبردنی داتا، تێکدانی خزمەتگوزاری و زۆر شتی تر. هەروەها دەتوانرێت هاککردن بە هۆکاری ئەخلاقی ئەنجام بدرێت، وەک هەوڵدان بۆ دۆزینەوەی لاوازییەکانی نەرمەکاڵا بۆ ئەوەی بتوانرێت چارەسەر بکرێن. هەروەها هاککردن دەتوانێت هەستێکی فراوانتری هەبێت بۆ هەر چارەسەرێکی دەوری بۆ کێشەیەک، یان پەرەپێدانی بەرنامەسازی و ئامێرەکان بەگشتی، و کولتوری هاکەرەکان بەکارهێنانی فراوانتری ئەم زاراوەیەی بۆ خەڵکی گشتی بڵاوکردۆتەوە تەنانەت لە دەرەوەی پیشە یان خولیای ئەلیکترۆنی (بڕوانە هاکی ژیان). لە بنەڕەتدا هاکەرێکی ئەخلاقی هەوڵدەدات بە ڕەزامەندی پێشوەختە دزە بکاتە ناو سیستەمەکانی ڕێکخراوێکەوە، بە ئامانجی دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوە یان داتا بەبێ مۆڵەت. بەڵام لە پاڵنەرێکی ئەخلاقیەوە، لاوازییەکان ناقۆزنەوە و لەبری ئەوە ڕاپۆرتیان دەکەن بۆ ئەوەی ڕێوشوێنی خۆپارێزی گونجاو بگیرێتەبەر. لەگەڵ زیادبوونی هێرشە ئەلیکترۆنییەکان لە ئاستی جیهانیدا، پشتبەستن بەم پسپۆڕانە لە گەشەکردندایە. کۆمپانیا گەورەکانی تەکنەلۆژیا وەک گووگڵ ڕوویان لێدەکەن. "تیمی سوور Red Team " ئەو کۆمپانیایەیە کە ئەرکی ھاوشێوەکردنی هێرشە ئەلیکترۆنیەکان و تاقیکردنەوەی کاریگەری بەرگرییەکان و پەرەپێدانی چارەسەری واقیعی یەکانن لەسەر بنەمای ئەنجامی ئەم ھاوشێوەکردنانە.   لایەنە دژبەیەکەکانی دزەپێکردن (هێرشبردن بەرامبەر بەرگری) لە کاتێکدا هاکەرە ئەخلاقییەکان بەردەوامن لە بەهێزکردنی بەرگرییە ئەلیکترۆنییەکان، خێرایی هێرشە زیانبەخشەکان خێراتر دەبێت. ڕاپۆرتێکی ئەم دواییەی کۆمپانیای Check Point Software ئاشکرای کردووە کە ژمارەی هێرشە ئەلیکترۆنییەکان لە سەرانسەری جیهاندا بە ڕێژەی ٤٤% لە ماوەی ساڵی ڕابردوودا زیادی کردووە. ئەم هێرشانە تەنها لە سەرئاستی تاکە کەسان یان کۆمپانیاکاندا سنووردار نین، بەڵکو لەلایەن ئەکتەرە ئاڵۆزەکانەوە ئەنجام دەدرێن، لە باندەکانی فدیەو و باندە جیاوازەکانی بواری سیخوری تا دەگاتە لایەنە پاڵپشتیکراوەکانی دەوڵەت، کە تەکنیکە پێشکەوتووەکان بەکاردەهێنن بۆ هاککردنی سیستەمەکان و دزینی داتا، یان چاندنی بەرنامەی زیانبەخش، ئەمەش زیانێکی بەرچاوی ماددی یان مەعنەوییان پێدەگەیەنێت. لە بەرامبەردا هاکەرە ئەخلاقییەکان بە هەمان زانیاری چەکدارن، بەڵام بە مەبەستی پێچەوانە. بەهۆی توانای بەرجەستەکردنی بیرکردنەوەی هێرشبەرێکەوە، دەتوانن ئەو لاوازییانە بدۆزنەوە کە لە ڕێگەی سکانکردنی تەقلیدییەوە دەستنیشان ناکرێت، ئەمەش وایان لێدەکات ببێتە توخمێکی سەرەکی لە هەر ستراتیژییەکی پێشکەوتووی ئەمنیدا. ‌ هۆکارەکانی پێویستمان بە "هاککردنی ئەخلاقی" بەتایبەت لەم سەردەمەدا پێویستی "هاککردنی ئەخلاقی" چیتر تەنها بژاردەیەکی ستراتیژی نییە؛ بەڵکو بووەتە پێویستییەک کە سروشتی سەردەمی دیجیتاڵی خێراتر سەپاندوێتی. لە ساڵی ٢٠١٥ ا ئەم گرنگییە زیاتر دەرکەوت بەهۆی زیادبوونی پشتبەستن بە تەکنەلۆژیا، لەگەڵ پەرەسەندنی خێرای شێوازەکانی هەڕەشەی ئەلیکترۆنی. بڕوانە ئەم لینکە .. لە کاتێکدا هاکەرەکان و تاوانبارانی ئەلیکترۆنی بەردەوامن لە پەرەپێدانی تەکنیکە نوێیەکان بۆ ئیستغلالکردنی لاوازییە ئەمنییەکان، جا چ بۆ دەستڕاگەیشتن بە زانیاری هەستیار بەبێ مۆڵەت، پەکخستنی خزمەتگوزارییەکان، یان ئەنجامدانی تاوانی دارایی، هاکەرە ئەخلاقییەکان وەک هێڵێکی بەرگری چالاکانە سەریان هەڵداوە، پێش ئەوەی ئەم لاوازییانە دەستنیشان بکەن و چارەسەریان بکەن پێش ئەوەی لەلایەن ئەکتەرە زیانبەخشەکانەوە بقۆزرێنەوە. لەگەڵ بڵاوبوونەوەی هەڵگرتنی هەور و ئامێرە بەستراوەکانی ئینتەرنێت و خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکان، زانیارییەکانی تاک و ڕێکخراوەکان زیاتر بەرەوڕووی هێرشی ئەلیکترۆنی دەبنەوە. بۆیە هاکەرە ئەخلاقییەکان هەڵسەنگاندنی ئاسایشی گشتگیر و تاقیکردنەوەی توندی چوونە ژوورەوە ئەنجام دەدەن بۆ دەستنیشانکردنی لاوازییەکان، ئەمەش ڕێکخراوەکان دەتوانن بە شێوەیەکی کاریگەر بەرگرییەکانیان بەهێز بکەن. لە ئاستی ژێرخانی ئابووریدا، هاککردنی ئەخلاقی ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە دڵنیابوون لە سەلامەتی کەرتە گرنگەکان، وەک تۆڕەکانی وزە، گواستنەوە، دامەزراوە داراییەکان و سیستەمی چاودێری تەندروستی، کە تادێت بەیەکەوە گرێدراون، ئەمەش وایکردووە ببنە ئامانجی سەرنجڕاکێش بۆ هێرشەکان. بە وەهمییکردنی هەڕەشەکانی ژیانی ڕاستەقینە، هاکەرە ئەخلاقییەکان دەتوانن لاوازییەکان ئاشکرا بکەن و بەشداری بکەن لە پەرەپێدانی ڕێوشوێنی خۆپارێزی کە ڕێگری لە کارەساتەکان دەکەن. جگە لەوەش، هاککردنی ئەخلاقی بەشدارە لە بەرزکردنەوەی متمانە بە فەزای دیجیتاڵی، چونکە تاک و ڕێکخراوەکان زیاتر ئامادە دەبن بۆ بەشداریکردن لە چالاکییە ئۆنلاینەکاندا کاتێک هەست بە سەلامەتی دەکەن. ئەمەش بەهۆی هەوڵە بەردەوامەکانی هاکەرە ئەخلاقییەکانەوەیە، کە کاردەکەن بۆ ئاشکراکردنی لاوازییەکان و هاوکاری لەگەڵ گەشەپێدەران و بەڕێوەبەرانی سیستەم دەکەن بۆ چاککردنیان، دڵنیابوون لەوەی سیستەمەکان خۆڕاگرن بەرامبەر هێرشە ئاڵۆزەکان. بە کورتی لە ساڵی ٢٠١٥ ەوە ئاسایشی زانیاری و پاراستنی ژێرخانی و متمانەی دیجیتاڵی بەبێ هاککردنی ئەخلاقی پێشکەوتوو و کاریگەر مسۆگەر نابێت. بڕوانە ئەم بەستەرە: ئەرکی هاکەرێکی ئەخلاقی چی یە؟ هاکەری ئەخلاقی بریتییە لە پسپۆڕێکی ئاسایشی ئەلیکترۆنی کە لێهاتوویی و زانیارییەکانیان بەکاردەهێنێت بۆ دەستنیشانکردنی لاوازی و لاوازییەکانی سیستەمی کۆمپیوتەر و تۆڕ و نەرمەئەفزارەکان. ئەمانەی خوارەوە گرنگترین ئەرک و بەرپرسیارێتییەکانن کە هاکەرێکی ئەخلاقی ئەنجامی دەدات: دەستنیشانکردنی لاوازییە ئەمنییەکان، بە گەڕانی چالاکانە بۆ لاوازییەکان لە سیستەم و تۆڕ و بەرنامەکاندا، بەکارهێنانی ئامراز و تەکنیکەکانی هاککردنی ئەخلاقی بۆ ھاوشێوەکردنی هێرشی ڕاستەقینە و ئاشکراکردنی لاوازییە ئەگەرییەکان. تاقیکردنەوەی کاری دزەکردن Penetration Testing: ئەمەش بریتییە لە ئەنجامدانی تاقیکردنەوە بە ئامانجی هەڵسەنگاندنی ئاستی ئاسایش، بە ئیستغلالکردنی لاوازییەکان بە شێوەیەکی کۆنترۆڵکراو، کە ڕێگە بە پێوانەکردنی کاریگەریی ڕێوشوێنە ئەمنییەکانی ئێستا دەدات. هەڵسەنگاندنی لاوازی Vulnerability Assessment: جگە لە تاقیکردنەوەکانی چوونە ژوورەوە، هەڵسەنگاندنێکی گشتگیر ئەنجام دەدرێت بۆ دیاریکردنی نەرمەکاڵا بەسەرچووەکان، ڕێکخستنە هەڵەکان، یان وشەی نهێنی لاواز، بۆ یارمەتیدانی ڕێکخراوەکان بۆ چارەسەرکردنی ئەم لاوازییانە پێش ئەوەی ئیستغلال بکرێن. وردبینیکردنی ئاسایشی Security Auditing : ئەمە پێداچوونەوە بە سیاسەت و پراکتیکەکانی ئاسایشی ڕێکخراوەکە دەکات، پابەندبوونیان بە ستانداردە ڕێکخراوەییەکان و باشترین پراکتیزەکان پشتڕاست دەکاتەوە، و پاشان پێشنیارەکان دەدات بۆ باشترکردنی دۆخی ئاسایشی گشتی. ڕاهێنانی هۆشیاری ئاسایشی، کە بەشدارە لە بەرزکردنەوەی هۆشیاری کارمەندان لە هەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان لە ڕێگەی ڕێکخستنی خولی ڕاهێنان و هەڵمەتی هۆشیاری کە گرنگی بە مەترسییەکانی وەک فیشینگ، ئەندازیاری کۆمەڵایەتی، و بەرنامە زیانبەخشەکان دەدەن. وەڵامدانەوەی ڕووداوەکە: لە ئەگەری پێشێلکارییەکی ئەمنی، هاکەری ئەخلاقی بەشداری لە هەوڵەکانی وەڵامدانەوە دەکات، لێکۆڵینەوەیەک ئەنجام دەدات بۆ دیاریکردنی مەودای ڕووداوەکە، بەشداری دەکات لە پاراستنی سیستەمی زیانلێکەوتوو، و ڕێگریکردن لە دووبارەبوونەوەی هێرشەکە. توێژینەوە و پەرەپێدانی ئاسایشی ئەلیکترۆنی: بەردەوام بوون لەگەڵ نوێترین ڕەوتەکانی تەکنیک و شێوازەکانی هاککردن، و بەردەوام لێکۆڵینەوە لە هەڕەشە سەرهەڵداوەکان بۆ پەرەپێدانی چارەسەری داهێنەرانە و کاریگەر بۆ بەرپەرچدانەوەیان. ڕاپۆرتکردن و دۆکومێنتاری: تیمەکانی هاکەری ئەخلاقی بە وردی ئەنجامی کارەکانی بەڵگە دەکات، لەوانەش ئەو لاوازیانەی کە دۆزراونەتەوە، ئامرازەکانی بەکارهێنراو و پێشنیارەکانی پێشکەشکراو، بۆ ئەوەی یارمەتی ڕێکخراوەکان بدات لە لاوازییەکان تێبگەن و ڕێوشوێنی گونجاو بگرنەبەر.  پابەندبوونی ئەخلاقی : تیمەکە پابەندە بە کۆدێکی توندی ئەخلاق کە یاسایی و نهێنی هەموو چالاکییەکانی مسۆگەر دەکات. بەبێ مۆڵەتی فەرمی هیچ تاقیکردنەوەیەک ئەنجام نادات، بۆ دڵنیابوون لە نهێنی ڕێکخراوەکە و پاراستنی زانیاریەکانیان.   چۆن ببیتە هاکەرێکی ئەخلاقی پیشەیی؟ زۆرجار بەشداربوانی خولەکانی تەکنەلۆژیای زانیاریەکان ئەم پرسیارە دەکەن : ئایا دەتوانم هاککردنی ئەخلاقی فێرببم ؟ وەڵامەکە بەڵێیە. هاکەرێکی ئەخلاقی تواناکانی کۆمپیوتەری خۆی بەکاردەهێنێت بۆ پاراستن و بیمەی سیستەمە دجیتەڵیەکان لە بەرامبەر هەڕەشەکان. ئەگەر دەتەوێت کارێکی سەرکەوتوو لە هاککردنی ئەخلاقیدا بەدەستبهێنیت، پێویستە بزانیت کە ئەم پیشەیە پشت بە خاوەندارێتی کۆمەڵێک کارامەیی و زانیاری دەبەستێت کە پێویستە بۆ دەستنیشانکردنی لاوازییە ئەمنییەکان لە سیستەمی تەکنەلۆجیای زانیاریەکانداو چارەسەرکردنیان بە شێوەیەکی یاسایی و ئەخلاقی. ئەم کارامەییانە بەسەر دوو جۆری بنەڕەتیدا دابەش دەکرێن: کارامەیی تەکنیکی و کارامەیی کەسی، کە هەردووکیان پێویستن بۆ سەرکەوتن لەم بوارەدا. یەکەم: کارامەیی تەکنیکی سەرەتایی 1- رایەڵەکردن Networking: تێگەیشتن لە پێکهاتەی تۆڕکردن یان ڕایەڵەکردن زۆر گرنگە، لەوانە ئایپی (ئنتەرنێت پرۆتۆکۆل) ناونیشان یان ژمارەی  IP و پرۆتۆکۆڵی TCP/IP و ڕاوتەر Routers و سویچ (نۆرەکرد) Switches و دیواری ئاگرین Firewalls. هاکەرێکی ئەخلاقی دەبێت بتوانێت ترافیکی داتاکان شی بکاتەوە و خاڵە ئەگەرییەکانی چوونە ژوورەوە بدۆزێتەوە. 2- پرۆگرامسازی Programming: شارەزایی لە زمانەکانی وەک جاڤا Java، سی ++C، پایثۆن Python، یان زمانەکانی سکریپت وەک پاوەرشێڵ PowerShell. گرنگە بۆ پەرەپێدانی ئامرازە تایبەتەکان، ئەنجامدانی فرسەتهێنان و ئستغلال کردن، یان ئۆتۆماتیکیکردنی تاقیکردنەوەی ئاسایش. 3- کریپتۆگرافی وجفرەکردن Cryptography: زانین و شارەزایی بون لە ئەلگۆریتمەکانی کۆدکردن، پرۆتۆکۆڵی پارێزراو، و واژۆی دیجیتاڵی؛ پێویستە بۆ تێگەیشتن لە چۆنیەتی پاراستنی داتا و دیاریکردنی بۆشاییەکان لە تەکنەلۆژیاکانی کۆدکردندا. 4- هەڵسەنگاندنی لاوازی و تاقیکردنەوەی دزەکردن (VAPT) Vulnerability Assessment and Penetration Testing-VAPT: هاکەرێکی ئەخلاقی دەبێت شارەزا بێت لە ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکانی دزەکردن و شیکردنەوەی ئەنجامەکانیان، بۆ دەستنیشانکردنی لاوازییەکان و پەرەپێدانی پێشنیاری گونجاو بۆ چارەسەرکردنیان. 5- ئاسایشی ڕایڵەو تۆڕە بێ سیمەکان (بێ وایەر- هەوایی) Wireless Security: زۆر گرنگە هاکەرێکی ئەخلاقی ئاشنا بێت بە پرۆتۆکۆلەکانی وەک WPA و WPA2، هەروەها تێبگات لە چۆنیەتی شیکردنەوەی پاکەتەکان و پاراستنی تۆڕە بێ وایەرەکان لە بەرامبەر هاککردندا. 6- وەڵامدانەوەی ڕووداوەکان و پشکێنەری دادی دجتەڵی Incident Response and Forensics: پێویستە هاکەری ئەخلاقی بنەماکانی شیکردنەوەی تۆمارەکان و پاراستنی بەڵگەکان و لێکۆڵینەوە لە ڕووداوە ئەمنییەکان بزانێت بۆ دەستنیشانکردنی ڕەگ و ڕیشەیان و ڕێگریکردن لە دووبارەبوونەوەیان. دووەم: کارامەیی کەسی (مرۆیی) پێویست  1- چارەسەرکردنی کێشەکان: توانای شیکردنەوەی سیستەمەکان، دۆزینەوەی لاوازییەکان، و دیزاینکردنی چارەسەری داهێنەرانە، هاکەرێکی ئەخلاقی دەکاتە لێکۆڵەرێکی دیجیتاڵی لێهاتوو. 2- بیرکردنەوەی ڕەخنەیی: بیرکردنەوەی ڕەخنەیی یارمەتیدەرە لە هەڵسەنگاندنی مەترسییەکان و دانانی ئەولەویەتەکان و بڕیاردانی ئاگادارانە لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ هەڕەشە ئەگەرییەکان. 3- خۆهەڵقورتاندن (ئارەزوی دەمتێوەردان) کنجکۆڵ: ڕۆحی کنجکۆڵکردن و خۆهەڵقورتاندن هاکەری ئەخلاقی پاڵدەنێت بۆ ئەوەی بەردەوام بێت لەگەڵ پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکان و فێربوونی شێوازی هێرشی نوێ، و بەردەوام فێربوونی ئامرازە مۆدێرنەکان. 4- بیرکردنەوەی ئەخلاقی : هاکەری ئەخلاقی هەستێکی بەرزی بەرپرسیارێتی هەیە و لێهاتووییەکانی بۆ خزمەتکردنی چاکەی گشتی بەکاردەهێنێت، هاوکات پابەندی یاسا و ڕێزگرتن لە تایبەتمەندی. 5- شارەزایی پەیوەندیکردن: توانای سادەکردنی چەمکە تەکنیکیەکان و خستنەڕووی ڕاسپاردەکان بە ڕوونی بۆ تیمە تەکنیکی یان بەڕێوەبردنەکان زۆر گرنگە بۆ سەرکەوتووانە جێبەجێکردنی چارەسەرە ئەمنییەکان. 6- خۆگونجاندن: بە لەبەرچاوگرتنی سروشتی هەمیشە گۆڕاوی بوارەکە، بەردەوام بوون لەگەڵ پێشهاتەکان و گونجاندن لەگەڵ کەرەستەی نوێ و هەڕەشەکان زۆر گرنگە بۆ مانەوە لە پێشەوە. بە کورتی، بوون بە هاکەرێکی ئەخلاقی نەک تەنها پێویستی بە شارەزابوون لە ئامرازە تەکنیکییەکان هەیە، بەڵکو پێویستی بە وەرگرتنی بیرکردنەوەیەکی کنجکۆڵی و خۆهەڵقورتاندن و بەرپرسیار و یەکگرتوو هەیە. گەشتێکی بەردەوامی فێربوون و گەشەکردنە، لە بنەڕەتەوە دەست پێدەکات و هەرگیز کۆتایی نایەت.   دەرفەتەکانی کار بۆ هەکەری ئەخلاقی وەک دەرچوەیەکی یەکێک لە کۆلیژەکانی بواری سستەمەکانی زانیاری و تەکنەلۆژیای سەردەم یان بەدەستهێنانی بڕوانامە یان خود فێرکردن لە بواری هاکی ئەخلاقیدا، ئەو پرسیارە دێت بە بیرتدا کە پرسیار دەکەیت دوای فێربوونی کارامەییەکان و بەدەستهێنانی بڕوانامە چاوەڕوانی چی دەکەیت، لێرەدا چەند کارێکی دیار دەخەینەڕوو کە دەتوانیت وەک پیشەیی ئاسایشی ئەلیکترۆنی بەدوایدا بگەڕێیت: تاقیکەرەوەی دزەکردن  (تێپەڕکردن) Penetration Tester: تاقیکەرەوەکانی دزەکردن و تێپەڕکردنی هێرشی ئەلیکترۆنی ھاوشێوە دەکەن بۆ دیاریکردنی لاوازییەکان لە سیستەمی کۆمپیوتەر و تۆڕ و بەرنامەکاندا. ئەوان ڕێوشوێنە ئەمنییەکان هەڵدەسەنگێنن و پێشنیار بۆ باشترکردن دەکەن. ڕاوێژکاری ئاسایش Security Consultant: ڕاوێژکارانی ئاسایش لەگەڵ ڕێکخراوەکان کاردەکەن بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخی ئەمنی خۆیان، پەرەپێدانی ستراتیژییەکانی پاراستن و جێبەجێکردنی چوارچێوەی بەڕێوەبردن و کۆنترۆڵکردنی مەترسیەکان. شیکارکەری ئاسایش Security Analyst: شیکارانی ئاسایش چاودێری سیستەمەکان دەکەن بۆ پێشێلکاری یان چالاکیی گوماناوی، و ستراتیژییەکان بۆ بەرزکردنەوەی ئاسایش دادەڕێژن. وەڵامدەرەوەی ڕووداوەکان Incident Responder: بەرپرسیارە لە وەڵامدانەوەی خێرا بۆ ڕووداوە ئەمنییەکان، لێکۆڵینەوە لە پێشێلکارییەکان، کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانیان، و باشترکردنی ڕێوشوێنەکانی داهاتوو. ئەندازیاری ئاسایش Security Engineer: دیزاین و جێبەجێکردنی سیستەم و تۆڕە پارێزراوەکان و پەرەپێدانی پرۆتۆکۆڵی ئاسایش و ئامادەکردنی ژێرخانەکان بۆ ئەوەی بەرگریان هەبێت لە بەرامبەر هەڕەشەکان. شارەزای جفرەکردن (کۆدین) کریپتۆگرافەر Cryptographer : تایبەتمەندە لە دیزاینکردن و جێبەجێکردنی سیستەمی کۆدکردن بۆ پاراستنی داتا و دڵنیابوون لە نهێنی و یەکپارچەیی. تەلارسازێکی ئاسایش Security Architect : تەلارسازییەکی ئاسایشی گشتگیر بۆ ڕێکخراوەکە دیزاین دەکات، لەوانەش سیاسەت و ژێرخان و ڕێوشوێنی خۆپارێزی. هەڵسەنگێنەری لاوازیەکان Vulnerability Assessor: ئامرازەکانی شیکاری بەکاردەهێنێت بۆ دۆزینەوەی لاوازییە ئەمنییەکان و دابینکردنی چارەسەر بۆ چاککردنیان پێش ئەوەی لەلایەن لایەنە زیانبەخشەکانەوە بقۆزرێنەوە. وردبینیکەری ئاسایش Security Auditor: پێداچوونەوە بە سیاسەت و ڕێکارەکانی ئاسایش دەکات و پابەندبوونی ڕێکخراوەکە بە ستاندارد و ڕێساکانی ئاسایش هەڵدەسەنگێنێت. • توێژەری ئاسایشی ئەلیکترۆنی  Cybersecurity Researcher: بەدواداچوون و توێژینەوە بۆ هەڕەشە مۆدێرنەکان دەکات، چارەسەری داهێنەرانە پەرەپێدەدات بۆ پاراستن لە بەرامبەریان، هەروەها بەشداری دەکات لە پەرەپێدانی زانیاری گشتی لەو بوارەدا. داهاتووی هاککردنی ئەخلاقی بەرەو کوێ ؟ داهاتووی هاککردنی ئەخلاقی زۆر ئومێدبەخشە، لەگەڵ بەردەوامبوونی خواست لەسەر کەسانی پیشەیی لەم بوارەدا. چەند هۆکارێک لە پشت ئەم ڕەوتە خێراترەوەن، دیارترینیان زیادبوونی وردبینی هێرشە ئەلیکترۆنییەکانە. ئێستا هاکەرەکان خاوەنی کارامەیی و تەکنیکە پێشکەوتووەکانن کە توانای ئەوەیان پێدەدات بە شێوەیەک کە پێشتر مەحاڵ بوو، لاوازییەکان بقۆزنەوە. ئەمەش وا دەکات کە هەبوونی هاکەری ئەخلاقی لێهاتوو شتێکی بنەڕەتی بێت بۆ دۆزینەوە و چارەسەرکردنی لاوازییەکان پێش ئەوەی بقۆزرێنەوە. هۆکارێکی دیکە کە پێویستی ئەم پسپۆڕییە دەباتە پێشەوە، ئاڵۆزی تەلارسازی ئایتی مۆدێرن. تا سیستەمەکان هەمەچەشنتر و بەیەکەوە گرێدراوتر بن، دڵنیابوونیان قورستر دەبێت، ئەمەش گرنگی ئەو پسپۆڕانە زیاتر دەکات کە توانای وێرانکردن و بەهێزکردنی ئەم ئاڵۆزیانەیان هەیە. دیارترین ئەو بوارنەی کە لە داهاتوودا هۆکارە بۆ ئەوەی هاکەرە ئەخلاقییەکان خواستیان زیاتر بێت: • ئاسایشی هەورەناوەند  Cloud Security: لەگەڵ گۆرینی ناوەندی هەڵگرتنی زانیاریەکان لەلایەن کۆمپانیاکان بەگشتی بۆ هەوەرناوەندی زانیاریەکان، بەمەبەستی بەڕێوەبردنی بەرنامەکانیان، ئەوا پێویستی بە کەسانی پیشەیی کە بتوانن ئەم ژینگە داینامیکیانە لە هێرشە پێشکەوتووەکان بپارێزن لە زیادبووندایە. • ئاسایشی ئینتەرنێتی شتەکان (شتەنێت) (IoT): مەودای ئامێرە زیرەکەکانی پەیوەستکراو فراوانتر دەبێت، دەرگایەکی فراوان بەڕووی هەڕەشەکاندا دەکاتەوە. ئەمەش خواست لەسەر هاکەرە ئەخلاقییەکان زیاد دەکات بۆ پاراستنی ئەم ئامێرانە و ئەو ژێرخانانەی کە پشتگیریان دەکەن. • جەنگی ئەلیکترۆنی Cyberwarfare : لەگەڵ زیادبوونی گرژییە دیجیتاڵییەکان لە نێوان ووڵاتان و گەلان و یەکەکاندا، پێشبینی دەکرێت پشتبەستن بە هاکەرە ئەخلاقییەکان زیاد بکات بۆ پاراستنی ژێرخانی نیشتمانی و بەرگریکردن لە هێرشە ڕێکخراوەکان. ئەگەر ئامادە بیت هەوڵەکانت بدەیت، پیشەیەک لە هاککردنی ئەخلاقیدا دەتوانێت ورووژێنەر و پاداشت بەخش بێت. تۆ لێهاتووییەکانت بەکاردەهێنیت بۆ پاراستنی تاک و ڕێکخراوەکان لە هەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان، کارکردن لەگەڵ نوێترین تەکنەلۆژیاکان، و دروستکردنی جیاوازییەکی ڕاستەقینە لە جیهانێکدا کە زیاتر لە جاران بە شێوەیەکی دیجیتاڵی بەیەکەوە دەبەسترێتەوە. لەگەڵ گەشەکردنی هەڕەشە دیجیتاڵییەکان و پەرەسەندنی ئامرازەکانی هێرشکردن، هاککردنی ئەخلاقی وەک بەردی بناغەی هەر ستراتیژییەکی ئەمنی کاریگەر دەمێنێتەوە. هاکەرێکی ئەخلاقی بە ترسەوە ڕووبەڕووی هاکەرەکان نابێتەوە، بەڵکو بە زانین ڕووبەڕووی هاکەرەکان دەبێتەوە و بەدوای لەناوچوون ناگەڕێت، بەڵکو بەدوای پاراستندایە. لە ساڵی ٢٠٢٥دا جیهانی دیجیتاڵی تەنها لە سایەی ئەم "سەربازە نەناسراوانە" لە پشت شاشەکانەوە پارێزراو دەبێت، کە بە ئەخلاق ڕێنمایی دەکرێن و ویژدان سەرکردایەتیان دەکات.   بەستەرە ئەکادمیەکانی تایبەت بە توێژەر https://orcid.org/0000-0002-2684-5007  https://scholar.google.com.my/citations?user=RQ2UmScAAAAJ&hl=en  

راپۆرتی: درەو 🔹 بەهای هەناردەی چین بۆ عێراق لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵ نزیکەی (8.8 ملیار) دۆلار بووە، لەکاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024دا (8.1 ملیار) دۆلار بووە و لە نیوەی دووەمی ساڵی 2024دا (7.8) ملیار دۆلار بووە. 🔹 کەل‌وپەل و ئامێرە کارەباییەکان لە پێشەنگی کاڵا هەناردەکراوەکان بووە و بە ڕێژەی (23%)ی کۆی هەناردەکراوەکانی پێکهێناوە کە بەهای (2.1 ملیار) دۆلار بووە، لەکاتێکدا لە هەمان ماوەی ساڵی پێشوودا (1.9 ملیار) دۆلار بووە. 🔹 هەناردەکردنی ئامێرە کارەبایی و ئەلیکترۆنییەکان بە شێوەیەکی بەرچاو زیادیکردووە و گەیشتووەتە (ملیارێک و 400 ملیۆن) دۆلار، کە دەکاتە (15%)ی کۆی هەناردەکردن، لە کاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی (2024) دا (ملیارێک) دۆلار بووە. 🔹 بەهای هەناردەی ئۆتۆمبێلی چینی بۆ عێراق بەڕێژەی (30%) گەشەی کردووە و گەیشتووەتە (638 ملیۆن) دۆلار، لەکاتێکدا لە هەمان ماوەی ساڵی پێشوودا (490 ملیۆن) دۆلار بووە. 🔹 کۆی ئاڵوگۆڕی بازرگانی نێوان عێراق و چین لەم ماوەیەدا گەیشتووەتە (26.6 ملیار) دۆلار و هەناردەی عێراق بۆ چین گەیشتووە بە (17.7 ملیار) دۆلار کە زۆرینەی نەوتی خاو بووە. یەکەم: هەناردەی کەل‌وپەلی "چین"ی بۆ عێراق هەناردەی ڕاستەوخۆی چین بۆ عێراق لە ماوەی نیوەی یەکەمی ساڵی 2025دا بەرزبوونەوەی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بە بەراورد بە هەمان ماوەی ساڵی 2024 بە ڕێژەی (9.3%) گەشەی تۆمارکردووە، هەروەها بەراورد بە نیوەی دووەمی ساڵی 2024 (13.2%) زیادیکردووە. بەهای هەناردەی چین بۆ عێراق لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵ نزیکەی (8.8 ملیار) دۆلار بووە، لەکاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024دا (8.1 ملیار) دۆلار بووە و لە نیوەی دووەمی ساڵی 2024دا (7.8) ملیار دۆلار بووە. کەل‌وپەل و ئامێرە کارەباییەکان لە پێشەنگی کاڵا هەناردەکراوەکان بووە و بە ڕێژەی (23%)ی کۆی هەناردەکراوەکانی پێکهێناوە کە بەهای (2.1 ملیار) دۆلار بووە، لەکاتێکدا لە هەمان ماوەی ساڵی پێشوودا (1.9 ملیار) دۆلار بووە. هەروەها هەناردەکردنی ئامێرە کارەبایی و ئەلیکترۆنییەکان بە شێوەیەکی بەرچاو زیادیکردووە و گەیشتووەتە (ملیارێک و 400 ملیۆن) دۆلار، کە دەکاتە (15%)ی کۆی هەناردەکردن، لە کاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی (2024) دا (ملیارێک) دۆلار بووە. بەهای هەناردەی ئۆتۆمبێلی چینی بۆ عێراق بەڕێژەی (30%) گەشەی کردووە و گەیشتووەتە (638 ملیۆن) دۆلار، لەکاتێکدا لە هەمان ماوەی ساڵی پێشوودا (490 ملیۆن) دۆلار بووە. بەم شێوەیە ئەو سێ کاڵایەی پێشتر باسمان کرد لە ماوەی نیوەی یەکەمی ساڵی (2025)دا (47%)ی کۆی هەناردەکردنی ڕاستەوخۆی چینی بۆ عێراق پێکهێناوە. بەپێچەوانەوە کۆی ئاڵوگۆڕی بازرگانی نێوان عێراق و چین لەم ماوەیەدا گەیشتووەتە (26.6 ملیار) دۆلار و هەناردەی عێراق بۆ چین گەیشتووە بە (17.7 ملیار) دۆلار کە زۆرینەی نەوتی خاو بووە. سەرەڕای ئەم چالاکییە بازرگانییە، قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی نێوان هەردوو وڵات بە بەراورد بە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024 بە ڕێژەی (3.3%) دابەزیوە کە بڕی (27.5 ملیار) دۆلار بووە. زیادەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی عێراق گەیشتووە بە (8.8 ملیار )دۆلار، ئەمەش بەڕێژەی (21%) کەمبووەتەوە بە بەراورد بە (11.3 ملیار) دۆلار لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024. ئەم دابەزینە دەگەڕێتەوە بۆ بەرزبوونەوەی بەهای هاوردە لە چینەوە، هاوکات بەهای هەناردەی عێراق دابەزیوە بەهۆی دابەزینی نرخی نەوتەوە. بۆ وردەکاری زیاتر بڕوانە خشتەی ژمارە (1). خشتەی ژمارە (1) دووەم: هەناردەی ئۆتۆمبێلی "چین"ی بۆ عێراق و وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕات هەناردەی ئۆتۆمبێلی چینی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ماوەی نیوەی یەکەمی ساڵی 2025دا گەشەیەکی بەرچاوی تۆمارکردووە، ژمارەی ئۆتۆمبێلی هەناردەکراو بە ڕێژەی (65%) زیادیکردووە و گەیشتووەتە زیاتر لە (583 هەزار) ئۆتۆمبێل، لەکاتێکدا لە هەمان ماوەی ساڵی 2024دا (352 هەزار) ئۆتۆمبێل بووە. کۆی بەهای هەناردەکردنی ئۆتۆمبێلی چینی گەیشتووە بە نزیکەی (7.7 ملیار) دۆلار، لە کاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024دا کۆی بەهای هەناردەکردنی ئۆتۆمبێل (4.5 ملیار) دۆلار بووە، ئەمەش ڕەنگدانەوەی گەشەسەندنی بازرگانی چینە لە بازاڕەکانی ناوچەکە و بەرزبوونەوەی خواست لەسەر ئۆتۆمبێلی چینی. وڵاتانی هاوردەکاری سەرەکی ئۆتۆمبێلی "چین"ی: 1.    ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی لە پێشەنگی لیستی هاوردەکاراندایە و زیاتر لە (221 هەزار) ئۆتۆمبێلی چینی هاوردە کردووە، لە کاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024دا (102 هەزار) ئۆتۆمبێلی چینی هاوردە کردبوو. 2.    سعودیە لە پلەی دووەمدا دێت و نزیکەی (124 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردووە، ئەوە لە کاتێکدایە لە هەمان ماوەی ساڵی ڕابردوو (97 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردووە. 3.    تورکیا زیاتر لە (91 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردووە، لە کاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی ڕابردوودا (71 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردبوو. 4.    عێراق زیاتر لە (18 هەزار) ئۆتۆمبێلی چینی هاوردە کردووە، لە هەمان ماوەی ساڵی 2024دا (11 هەزار) ئۆتۆمبێلی چینی هاوردە کردبوو. 5.    ئوردن بەرزترین ڕێژەی گەشەی هاوردەکردنی تۆمارکردووە، هاوردەکردنی بەڕێژەی (1050%) بازدانی بەخۆیەوە بینیوە و گەیشتووەتە زیاتر لە (23 هەزار) ئۆتۆمبێل، لەکاتێکدا لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2024دا تەنها (2 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردبوو. بۆ وردەکاری زیاتر بڕوانە چارت و خشتەی ژمارە (2). چارت خشتەی ژمارە (2) ئۆتۆمبێلی کارەبایی ئامادەیییەکی گەشەسەندوو ئۆتۆمبێلە کارەباییەکان کە بە تەواوی بە بزوێنەری کارەبایی کاردەکەن، لە ماوەی نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا (10%)ی کۆی هەناردەکردنی چین بۆ بازاڕەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست پێکدەهێنن، بەجۆرێک؛ 1.    ئیمارات پێشەنگ بوو و (25 هەزار) ئۆتۆمبێلی کارەبایی هاوردە کردووە. 2.    تورکیا نزیکەی (20 هەزار) ئۆتۆمبێلی هاوردە کردووە. 3.    ئوردن بە هاوردەکردنی (15 هەزار) ئۆتۆمبێلی کارەبایی پلەی سێیەمی گرتووە. لەسەر ئاستی جیهان، چین لە ماوەی نیوەی یەکەمی ساڵی 2025دا زیاتر لە (750 هەزار) ئۆتۆمبێلی کارەبایی هەناردە کردووە، بەلجیکاش لە پێشەنگی لیستی هاوردەکارانی جیهانیدایە و لە هەمان ماوەی نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا زیاتر لە (100 هەزار) ئۆتۆمبێلی کارەبایی هاوردە کردووە. خەمڵاندنەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە هەناردەی ئۆتۆمبێلی چین بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانێت تا کۆتایی ساڵی 2025 یەک ملیۆن ئۆتۆمبێل تێپەڕێنێت، ئەمەش بەهۆی گەشەسەندنی خواست و نرخی کێبڕکێیەوەیە، بەتایبەتی لە جۆری ئۆتۆمبێلی کارەبایی کە بە خێرایی لە ناوچەکەدا فراوانتر دەبێت. ڕاپۆرتی پەیوەندیدار؛ بەهای شمەک و کاڵای هاوردەکراو بۆ عێراق لەساڵی 2024؛ https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=16637      

 شیكاری: بڵند دلێر شاوەیس  بە پێی ئەو دوو نوسراوەی بڵاو کراوەتەوە لە سۆشیال میدیا کە تایبەتە بە بڕیاری ژمارە(٢٨٥)ی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان و بڕیاری ژمارە (٥٥٠)ی ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵ، سەبارەت بە لێکتێگەیشتن و ڕێککەوتنی نێوان حكومەتی هەرێم و حکومەتی فیدراڵ، جیاوازییەکی زۆر لە نێوانیاندا هەیە، بە شێوەیەک ئەوەندە جێگای سەرسوڕمانە گومان دەکرێت لە ڕاستی و دروستی نوسراوەکان. جێی سەرنجە دوای ئەو هەموو دانوستان و دانیشتن و هاتوچۆی شاند و لیژنەی وەزاری و خەڵکە پسپۆڕ و شارەزایانە، هەردوو نوسراوی بڕیاری لێکتێگەیشتن یان ڕێککەوتنی نێوان حكومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی دوو ناوەڕۆکی جیاوازیان هەیە؟ بە گوێرەی ئەو دوو بڕیارەی بڵاوکراونەتەوە، جیاوازی ناوەڕۆکیان  خۆی دەبینێتەوە لەم خاڵانەی خوارەوەدا: یەکەم / دۆسێی نەوت  ١- بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان ژمارە(٢٨٥) لە ٢٠٢٥/٧/١٦، باس لە پەسەند کردنی لێکتێگەیشتن (التفاهم المشترك) لە نێوان هەردوو لایەنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی دەکات. بەڵام بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵی ژمارە (٥٥٠) لە ٢٠٢٥/٧/١٧ تایبەتە بە پەسەندکردنی ڕاسپاردەکانی(توصيات) ليژنەی وەزاری سەبارت بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان ژمارە(٢٨٥) لە ٢٠٢٥/٧/١٦. ٢- بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان پێکهاتووە لە بڕیارێکی(دوو) خاڵی و هاوپێچێک کە لە (چوار) خاڵ پێکهاتووە، خاڵی یەکەم (٢) بڕگە، خاڵی دووەم(٣) بڕگە.  بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵی پێکهاتووە لە(شەش) خاڵ،  خاڵی یەکەم (٢) بڕگە، خاڵی دووەم(٢) بڕگە. ٣- لە بڕیارەکەی حکومەتی هەرێمی کوردستاندا هاتووە:  دۆسێی نەوت (ملف النفط). بەڵام لە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵیدا هاتووە: دۆسێی تەسلیم کردنی نەوت (ملف تسليم النفط). ٤- بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم: حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕۆژانە دەست دەکات بە هەناردەکردنی تەواوی بەرهەمی نەوتی کێڵگەکانی هەرێم (٢٣٠ هەزار) بەرمیل نەوت لە گەڵ ئەو زیادەیەی لە داهاتوشدا ڕودەدات لە ڕێگای کۆمپانیای (سۆمۆ)، حکومەتی فیدراڵی بڕی (١٦ دۆلار ) دەدات بە هەرێم لە بری هەر بەرمیلێک بە گوێرەی یاسای هەمواری یەکەمی یاسای بودجەی فیدراڵی. بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی فیدراڵی:  حکومەتی هەرێمی کوردستان دەست دەکات بە تەسلیم کردنی تەواوی بەرهەمی نەوتی کێڵگەکانی هەرێم بە کۆمپانیای (سۆمۆ) بەمەبەستی هەناردەکردن، حکومەتی فیدراڵی پێشینەیەک بە بری (١٦ دۆلار ) دەدات بە هەرێم لە بری هەر بەرمیلێک بە شێوەی (عیني يان نقدي) بە گوێرەی یاسای هەمواری یەکەمی یاسای بودجەی گشتیی فیدراڵی ژمارە (١٣ی ساڵی٢٠٢٣)، بەمەرجێک لە ئێستادا بڕەکەی لە (٢٣٠ هەزار) بەرمیل نەوت کەمتر نەبێت و هەر زیادکردنێک لە بەرهەمدا ڕووبدات بخرێتە سەری، لە ڕێگای لیژنەی پێوانە و پێوەری هاوبەش، ئەگەر بەهەر هۆکارێک هەناردەکردنی نەوت ڕاگیرا، کۆی ئەو بڕە تەسلیم دەکرێت بە وەزارەتی نەوتی فیدراڵی. ٥- بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم:  ڕۆژانە بڕی (٥٠ هەزار) بەرمیل نەوت بۆ بەکارهێنانی ناوخۆیی هەرێم دابین دەکرێت، بە مەرجێک حکومەتی هەرێم بەڵێن دەدات تێچووی بەرهەمهێنانی ئەم بڕە بگرێتە ئەستۆ، لەکاتی پێویستی حکومەتی هەرێمدا وەزارەتی نەوتی فیدراڵی بڕێک لە بەرهەمەکانی بۆ دابین دەکات کە یەکسان بێت بە پاڵاوتنی(١٥ هەزار ) بەرمیل نەوت. لیژنەیەکی هاوبەش لە وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتیەکانی هەرێم هەڵسەنگاندن بۆ پێویستی ڕاستەقینەی هەرێم بۆ بەرهەمە نەوتییەکان دەکەن بەمەبەستی دابینکردنی و لە ماوەی دوو هەفتەدا ڕاپۆرتەکەیان بەرز دەکەنەوە. بەڵام لە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵی هاتووە: بە گوێرەی ڕاپۆرتەکانی هەرێم کۆی بەرهەمی نەوتی لە ئێستادا بریتییە لە (٢٨٠ هەزار) بەرمیل(٥٠ هەزار) بەرمیل بۆ پێویستی ناوخۆ دابین دەکرێت و باقیەکەی (٢٣٠ هەزار) بەرمیل نەوت ڕۆژانە لەگەڵ هەر زیادبوونێکی بەرهەم لە داھاتودا تەسلیم بە (سۆمۆ) دەکرێت بەمەبەستی هەناردەکردن.  ڕۆژانە بڕی (٥٠ هەزار) بەرمیل نەوت بۆ بەکارهێنانی ناوخۆیی هەرێم دابین دەکرێت، بە مەرجێک حکومەتی هەرێم بەڵێن دەدات تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی ئەم بڕە بگرێتە ئەستۆ و داهاتی فرۆشتنی بەرهەمە نەوتییەکان بگێڕێنێتەوە بۆ خەزێنەی گشتی فیدراڵی لە دوای لێبڕینی تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوە و پاڵاوتن.  لەکاتی پێویستی حکومەتی هەرێم وەزارەتی نەوتی فیدراڵی بڕێک لە بەرهەمەکانی بۆ دابین دەکات کە زیاتر نەبێت لە پاڵاوتنی (١٥ هەزار ) بەرمیل نەوت. دووەم/ دۆسێی داهاتە نانەوتییەکان ١- بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم: بڕی(١٢٠ ملیار دینار) تەسلیم دەکات بە وەزارەتی دارایی فیدراڵی بۆ هەر یەک لە مانگەکانی(٥ و ٦ /٢٠٢٥). تیمێکی هاوبەش لە هەردوو دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی و هەرێم پێکدێت بۆ وردبینی لە داهاتە نانەوتییەکان و پۆلێنکردنیان و دیاریکردنی پشکی حکومەتی فیدراڵی لە ماوەی زیاتر نەبێت لە مانگێک. بەڵام بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی فیدراڵی:  دەبێت هەرێم بڕی(١٢٠ ملیار دینار) وەک گوژمەیەکی سەرەتایی تەسلیم بکات بە وەزارەتی دارایی فیدراڵی وەک پشکی خەزێنەی فیدراڵی بۆ مانگی(٥ /٢٠٢٥). تیمێکی هاوبەش لە هەردوو وەزارەتی دارایی و دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی دارایی و دیوانی چاودێری دارایی هەرێم پێکدێت بۆ وردبینی لە داهاتە نانەوتییەکان و پۆلێنکردنیان و دیاریکردنی پشکی حکومەتی فیدراڵی لە مانگی(٢٠٢٥/٥) ەوە، لە ماوەی زیاتر نەبێت لە دوو هەفتەدا. سێیەم/ هەژماری موچەخۆران/ توطين الرواتب  بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم: لیژنەیەکی هاوبەش لە حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێم پێکدێت بۆ تەواوکردنی پرۆسەی بە هەژمار کردنی(توطين الرواتب)ی موچه‌ی هەموو موچەخۆرانی هەرێم. بەڵام بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی فیدراڵی:  لیژنەیەکی هاوبەش لە حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان پێکدێت بۆ تەواوکردنی پرۆسەی (توطين الرواتب) بە گوێرەی بڕیاری دادگای باڵای ئیتیحادی، بە مەرجێک لە ماوەی سێ مانگ تێنەپەڕێت، لە کۆتایی ئەو ماوەیەشدا (تمویل) پاڵپشتییە داراییەکان تەنها بۆ مووچە توطين كراوەکان دەبێت. چوارەم/ سەرفکردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم  بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم: وەزارەتی دارایی دەستبەجێ هەڵدەستێت بە سەرفکردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بۆ مانگەکانی(٥ و ٦) و مانگەکانی دواتر. بەڵام بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی فیدراڵی:  وەزارەتی دارایی فیدراڵی هەڵدەستێت بە سەرفکردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بۆ مانگی(٥) وەک سەرەتایەک بۆ جێبەجێکردنی ڕێکەوتنەکە دوای ئەوەی وەزارەتی نەوتی فیدراڵی/ سۆمۆ پشتگیری دەکەن کە تەواوی بڕە دیاریکراوەکەیان کە (٢٣٠ هەزار) بەرمیل نەوتە ڕۆژانە وەرگرتووە  لە بەندەری جیھان بە گوێرەی یاسای. پێنجەم/ زیادکردن لە سەرف بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی هەرێم: لیژنەیەکی هاوبەش لە دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی و دیوانی چاودێری دارایی هەرێم پێکدێت بۆ دیاریکردنی بڕی زیاد سەرفکردن و چارەسەرکردنی بە گوێرەی یاسای بودجەی فیدراڵی بۆ ساڵەکانی (٢٠٢٥،٢٠٢٤،٢٠٢٣). بەڵام بە گوێرەی بڕیارەکەی حکومەتی فیدراڵی:  لیژنەیەکی هاوبەش لە هەردوو وەزارەتی دارایی و دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی دارایی و دیوانی چاودێری دارایی هەرێم پێکدێت بۆ وردبینی لە دیاریکردنی بڕی زیاد سەرفکردن لە پشکی هەرێم لە (الانفاق الفعلي) و چۆنیەتی چارەسەرکردنی بە گوێرەی یاسای بودجەی فیدراڵی بۆ ساڵەکانی (٢٠٢٥،٢٠٢٤،٢٠٢٣).

درەو: لە كۆی گشتی حكومەتی عێراق بە خەرجی موچەو كرێی كۆمپانیاكانەوە مانگانە بڕی (ترلیۆنێك و 100 ملیار) دینار بۆ هەرێم خەرج دەكات، هەرێمی كوردستانیش بە داهاتی (230) هەزار بەرمیل نەوت و (120) ملیار دیناری ناوخۆوە  (270) ملیار دینار داهاتی بۆ عێراق دەبێت، سەرەتا موچەی موچەخۆران مانگەكانی (ئایار و حوزەیران ) خەرج دەكرێت و بە "هەژماری من" تەوتینی موچە دەكرێت  رێككەوتنەكەی كراوە لە هەولێرو بەغداد، بۆ دوو مانگی رابردوو (ئایار و حوزەریان) هەرێمی كوردستان مانگانە (120) ملیار دینار لە داهاتی ناوخۆ رادەستی بەغداد دەكات، دواتر لیژنەیەكی هاوبەش نێوان هەرێم و بەغداد پێداچوونەوە دەكەن و لەسەر ژمارەیەك رێك دەكەون بۆ داهاتی ناوخۆ بۆ ئەوەی مانگانە هەرێم لە چوارچێوەی (50%) رادەستی بەغدادی بكات. سەبارەت بە نەوت، هەرێمی كوردستان رۆژانە بۆ ماوەی مانگێك بڕی (230) هەزار بەرمیل نەوت رادەستی سۆمۆ دەكات و (52) هەزار بەرمیلیش بۆ بەكاربردنی ناوخۆ، دواتر پێداچوونەوەی پێدەكرێت بەوەی بەشی ناوخۆ چەند بێت، بۆ هەر بەرمیلێك نەوتیش (16) دۆلار خەرج دەكرێت. بەپێی لێدوانی ئەو سەرچاوانەی (درەو) قسەی لەگةڵ كردوون لەبەرامبەردا حكومەتی هەرێمی كوردستان موچەی مانگی (5 و 6)ی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بەزوویی خەرج دەكات، موچەش دەبێت تەوتین بكرێت، بەڵام تەوتینەكە لە رێگای "هەژماری من"ەوە دەكرێت، بەرپرسێكی حكومەتی هەرێم ئاماژەی بەوەكرد، موچەكە راستەوخۆ وەزارەتی دارایی هەرێم لە رێگای هەژماری منەوە دابەشی دەكات، واتا لە رێگای بەغدادەوە نابێت.   ئەوەی هەرێمی كوردستان رادەستی دەكات:  -    (230) هەزار بەرمیلی رۆژانە -    (120) ملیار داهاتی ناوخۆ. ئەوەی حكومەتی عێراق رەوانەی هەرێمی دەكات: -    (16) دۆلار بۆ هەر بەرمیلێك نەوت -    ناردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان مانگانە (ترلیۆنێك و 30 ملیار) دینار، بەڵام مانگانە (60 -65) ملیار دیناری بۆ قەرز و باجی موچە دەبڕێت نزیكەی (958) ملیار دینار لە بەغدادەوە رەوانەی هەرێم دەكرێت.   ئەگەر لێكدانەوەیەك بۆ داهاتی نەوت و موچەی موخۆرانی هەرێمی كوردستان بكرێت بەم شێوەیە دەبێت -    هەرێمی كوردستان بڕی (230) هەزار بەرمیل نەوت رادەستی سۆمۆ دەكات -    سۆمۆ بەرمیلی نەوت بە (65) دۆلار دەفرۆشێت -    كۆی داهاتی رۆژێكی نەوتی هەرێم دەكاتە (230،000 بەرمیل X  65 دۆلار = 14 ملیۆن و 900 دۆلار) -    بۆ مانگێك دەكاتە ( 14،900،000 دۆلار  30 رۆژ = 448 ملیۆن و 500 هەزار دۆلار) بەواتای نزیكەی (600 ) ملیار دینار -    واتا بەغداد بڕی (600) ملیار دیناری لە نەوتی هەرێمی كوردستان دەست دەكەوێت. كۆی پارەی بەرهەمهێنانی نەوتی (16) دۆلار بەغداد دەیداتە كۆمپانیاكان دواتر پێداچوونەوەی بۆ دەكرێت. -    (230) هەزار بەرمیلی رۆژانە X 16 دۆلار= 3 ملیۆن و 680 هەزار دۆلار -    مانگانە دەكاتە ( 9 ملیۆن و 900 هەزار بەرمیل X 16 دۆلار= 110 ملیۆن و 400 هەزار دۆلار  نزیكەی (150 ) ملیار دینار واتا بۆ حكومەتی عێراق:  -    (600) ملیار دیناری لە موچە دەست دەكەوێت -    (120) ملیار دیناری لە داهاتی ناوخۆ دەست دەكەوێت -    (150) ملیار بۆ كرێی كۆمپانیاكان خەرج دەكات -    (958) ملیار دیناریش بۆ موچە خەرج دەكات. •    واتا هەرێم (720) ملیار دینار داهاتی بۆ عێراق دەبێت •    عێراقیش (ترلیۆنێك و 108 ملیار) دینار بۆ هەرێم خەرج دەكات •    لە گشتیدا نزیكەی (400) ملیار دیناری دەستكەوت دەبێت. واتا بۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان: -    بڕی (120) ملیار دینار رادەستی بەغداد دەكات -    بەبەهای (600) ملیار دینار نەوت رادەستی سۆمۆ دەكات -    (958) ملیار دیناری بۆ موچە بۆ خەرج دەكرێت  -    (150) ملیار دینار بۆ كرێی كۆمپانیاكان بۆ خەرجدەكرێت بەپێی وتەی وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان رێككەوتنەكە سەرەتاییەو لێکتێگەیشتنەکە لەبارەی داهاتی نانەوتی و نەوتە و وەک دەستپێک، حکومەتی فیدراڵی مووچەی ئەم چەند مانگەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دەنێرێت، دوای ئەم لێکتێگەیشتنە، هەردوو حکوومەت دەچنە نێو ڕێککەوتنێکی فراوانترەوە، ئەوەی کراوە ڕێککەوتنێکی سەرەتاییە.   

شیكاری: درەو هەولێر و بەغداد نزیكن لە رێككەوتن لەسەر نەوت و داهاتی ناوخۆ ، ئەگەر حكومەتی هەرێم و عێراق رێكبكەون لەسەر نەوت و داهاتی ناوخۆ، حكومەتی هەرێم مانگانە (900) ملیار دیناری دەستدەكەوێت، بەغداد بە نەوت و داهاتی ناوخۆی هەرێم (520) ملیار دیناری دەستدەكەوێت. ئەو نەوتەی هەرێم دەیەوێت رادەستی عێراقی بكات (217) هەزار بەرمیلی رۆژانەیە، ئەگەر لەناوخۆی هەرێم بیفرۆشێت بەرمیلی بە (33) دۆلار، داهاتەكەی مانگانە دەكاتە (290) ملیار دینار، بەڵام ئەگەر لە رێگای سۆمۆوە بیفرۆشێت بەرمیلی بە (65) دۆلار ئەوا داهاتی مانگانەی دەكاتە (560) ملیار دینار. فرۆشتنی نەوتی هەرێم لە ئێستادا داهات و فرۆشی نەوتی هەرێمی كوردستان بەپێی رەشنوسی ڕێککەوتنەكەی هەرێمی كوردستان بەرهەمی ئێستا رۆژانە (282 هەزار) بەرمیل نەوتە، هەرێم داوا دەكات لەو ژمارەیە (65 هەزار) بەرمیل لە ڕۆژێکدا بۆ بەکارهێنانی ناوخۆیی بێت. لە ئێستادا بەپێی راگەیەندراوی رەسمی نەوتی هەرێم بە (33) دۆلار دەفرۆشرێت، بەو پێیە؛ -    رۆژانە (282 هەزار) بەرمیلی بە (33) دۆلار دەكاتە: (9 ملیۆن و 306 هەزار) دۆلار. -    مانگانە (8 ملیۆن و 460 هەزار) بەرمیلی بە (33) دۆلار دەكاتە: (279 ملیۆن و 180 هەزار) دۆلار. ئەگەر هەر ئەو نەوتە لەرێگای سۆمۆوە بفرۆشرێت -    رۆژانە (282 هەزار) بەرمیلی بە (65) دۆلار دەكاتە: (18 ملیۆن و 330 هەزار) دۆلار. -    مانگانە (8 ملیۆن و 460 هەزار) بەرمیلی بە (65) دۆلار دەكاتە: (549 ملیۆن و 900 هەزار) دۆلار بەپێی رەشنوسی ڕێککەوتنەكەی هەرێمی كوردستان، رۆژانە لەو (282 هەزار) بەرمیل نەوتە، (65 هەزار) بەرمیل نەوتی بۆ ناوخۆ پێویستە، (217 هەزار) بەرمیل نەوتی لە رێگای سۆمۆوە بفرۆشرێت بۆ هەر بەرمیلیك (16) دۆلار دەردرێت بە كۆمپانیاكان. داهاتی كۆمپانیاكان داهاتی كۆمپانیاكان (16) دۆلار بۆ هەر بەرمیلێك: -    رۆژانە (217 هەزار) بەرمیلی بە (16) دۆلار دەكاتە: (3 ملیۆن و 472 هەزار) دۆلار. -    مانگانە (6 ملیۆن و 510 هەزار) بەرمیلی بە (16) دۆلار دەكاتە: (104 ملیۆن و 160 هەزار) دۆلار داهاتی نەوتی هەرێم دوای لێدەرکردنی پێداویستی ناوخۆ داهاتی  (217) هەزار بەرمیل نەوت ئەگەر لە رێگای سۆمۆوە بفرۆشرێت و بەرمیلی بە (65) دۆلار بدرێت: -    رۆژانە (217 هەزار) بەرمیلی بە (65) دۆلار دەكاتە: (14 ملیۆن و 105 هەزار) دۆلار. -    مانگانە (6 ملیۆن و 510 هەزار) بەرمیلی بە (65) دۆلار دەكاتە: (423 ملیۆن و 150 هەزار) دۆلار. داهاتی لەبەرهەمی نەوتی هەرێم بۆعێراق كۆی ئەو داهاتەی كە لەبەرهەمی نەوتی هەرێم دەستی عێراق دەكەوێت: -    مانگانە (423 ملیۆن و 150 هەزار) دۆلار واتا ( 560 ملیار) دینار -    بڕی ئەو پارەیەی عێراق دەیدات بۆ حەقی كۆمپانیاكان: (104 ملیۆن و 160 هەزار) دۆلار واتا (140 ملیار) دینار -    واتا بەغداد (560 میار) دیناری دەست دەكەوێت لە نەوتی هەرێم، (140 ملیار) دیناری دەداتە خەرجی كۆمپانیاكان دەمێنێتەوە: (420 ملیار) دینار لە نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ عێراق. لەبەرامبەردا بڕی (ترلیۆنێك) دینار دەداتە هەرێمی كوردستان و (100 ملیار) دیناریشی لە داهاتی ناوخۆ لێوەردەگرێت واتا (900 ملیار) دینار بۆ هەرێمی كوردستان دەمێنێتەوە. -    عێراق بڕی (420 ملیار) دیناری نەوت و (100 ملیار) دیناری ناوخۆ دەكاتە: (520 ملیار) دیناری لە هەرێم دەستدەكەوێت. -    هەرێمی كوردستان بڕی (900 ملیار) دینارو چارەسەری كێشەی كۆمپانیاكان و موچەی موچەخۆرانی لەكۆڵ دەبێتەوە.

  درەو:  موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان (75) رۆژ واتا دوو مانگ و نیوە موچەیان وەرنەگرتووە، مانگانە بڕی پێویست بۆ موچە (998) ملیار دینارە كۆی گشتی ئەو (75) رۆژە دەكاتە ( 2 ترلیۆن و 495 ملیار) دینار، واتا ئەگەر موچەخۆرێك مانگانە (ملیۆنێك) دینار موچەكەی بێت ئەوا بۆ ئەو (75) رۆژە بڕی ( 2 ملیۆن و 500 هەزار) دینار موچەی لای حكومەتە. بەئەژماركردنی راپۆرتی وەزارەتی دارایی عێراق و هەردوو دیوانی چاودێری دارایی هەرێم و بەغداد بۆ چوارمانگی 2025 ، داهاتی (75) رۆژی ناوخۆی هەرێم (730) ملیار دینار و داهاتی نەوت (980) ملیار و پارەی هاوپەیمانانیش (50) ملیار دینار بووە، بەڵام كۆی خەرجییەكانی حكومەتی هەرێم لە (75) رۆژدا بەبێ موچە تەنیا (395) ملیار دیناربووە. راپۆرتێكی ژمارەیی لەو بارەیەوە داهاتی ناوخۆ هەرێمی كوردستان لە چوار سەرچاوەوە داهاتی دەست دەكەوێت: -    پارەی بەغداد -    داهاتی ناوخۆ -    داهاتی نەوتی  -    پارەی هاوپەیمانان یەكەم/ پارەی بەغداد دوایین مانگ لە ساڵی 2025 دا كە بڕی پارە لەلایەن حكومەتی عێراقەوە بۆ هەرێمی كوردستانی ناردووە خەرجی موچەی مانگی نیسانی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بووە: -    بۆ موچەی مانگی چوار: بڕی (954،514،000،000)دینار  لە 13/5/2025 -    بۆ موچەی مانگی سێ: بڕی (954،880،467،779)  دینار  لە 26/3/2025 -    بۆ موچەی مانگی دوو: بڕی (957،925،880،078)  دینار  لە 12/3/2025 -    بۆ موچەی مانگی یەك: بڕی (958,012,332,759)  دینار  لە 4/2/2025 وەزارەتی دارایی عێراق بە راگەیەندراوی فەرمی دەڵێت بۆ چوار مانگەكەی (2025) بڕی ( 4،117،485،644،441) ترلیۆن دیناری ناردووە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام بەشێكی قەرزی تی ئای و باجی موچەی لێبڕیوە. دووەم/ داهاتی نانەوتی  داهاتی نانەوتی هەرێمی كوردستان بە گوێرەی راپۆرتی وەزارەتی دارایی عێراق پشت بەست بە راپۆرتی چاودێری دارایی عێراق و هەرێم بۆ چوار مانگی 2025 واتا لە مانگانەكانی (1،2،3،4) دەكاتە (1،166،125،957،730) ملیار دینار واتا مانگانە دەكاتە (292) ملیار دینار، هەرچەندە بەپێی راپۆرت و راگەیەندراوی وەزارەتی دارایی فەرمی حكومەتی هەرێم  داهاتی ناوخۆ مانگانە (320) ملیار دینار، كە نزیكەی (65) ملیار دیناری بۆ مەقاسەو چەكە. كۆی داهاتی ناوخۆ بۆ شەش مانگ دەكاتە ( ترلیۆنێك و 752 ملیار) دینار داهاتی ناوخۆی شەش مانگی رابردووەو ( 730) ملیار دینار. ئەو پارەیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەك داهاتی نانەوتی رادەستی بەغداد كراوە بەپێی راپۆرتی وەزارەتی دارایی عێراق بڕی (199،346،211،877) ملیار دینار، بۆ چوار مانگی 2025، كە مانگانە دەكاتە (49) ملیار دینار. كە دەكاتە (17%)ی كۆی داهاتی نانەوتی كە بەغداد داوای  (50%) دەكات. سێیەم/ داهاتی نەوتی بەپێی وتەی وەزیرەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان داهاتی نەوتی هەرێمی كوردستان سفرە، بەڵام بەپێی راپۆرت و بەدواداچوونەكان هەرێمی كوردستان مانگی ئایار رۆژانە (299 هەزارو 705) بەرمیل نەوت بەرهەمهێندراوە لە كێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان و بە تێكڕا بەرمیلی بە (33) دۆلار فرۆشراوە، كۆی داهاتی مانگێك دەكاتە (297 ملیۆن) دۆلار بووە بە نزیكەی (400 ملیار) دینار. بەپێی راپۆرتی وەزارەتی دارایی عێراق لە چوارمانگی یەكەمی 2025 هەرێمی كوردستان بەبەهای (1،568،810،130،000) ملیار دینار نەوتی فرۆشتووە كە مانگانە دەكاتە (392) ملیار دینار دەكات، (بەڵام ئەمە بەشێكی بۆ كۆمپانیا و پاڵاوگەكانە). ئەگەر بەپێی راپۆرتەكەی وەزارەتی دارایی عێراق بێت مانگانە (392) ملیار دینار داهاتی نەوتە ئەوا بۆ شەش مانگی ئەمساڵ دەكاتە ( 2 ترلیۆن و 352 ملیار) دینارو بۆ (75) رۆژ داهاتی نەوت دەكاتە (980) ملیار دینار، كە بەشێكی بۆ كۆمپانیاو خەرجییەكانیەتی.  چوارەم/ پارەی هاوپەیمانان مانگانە هاوپەیمانان (20) ملیار دینار پارە وەك مینحە دەدەنە لیوا هاوبەشەكانی وەزارەتی پێشمەرگەو لە شەش مانگی رابردوو كۆی پارەكە دەكاتە (120) ملیار دینار.    بەپێی ئەو لێكدانەوانەی سەرەوە بێت كە پشت بەستە بە راپۆرتەكانی وەزارەتی دارایی عێراق و هەردوو دیوانی چاودێری دارایی عێراق و هەرێم: -    كۆی داهاتی شەش مانگی رابردوو ناوخۆی هەرێمی كوردستان : ( ترلیۆنێك و 752 ملیار) دینار. -    كۆی داهاتی شەش مانگی رابردوو نەوتی هەرێمی كوردستان : ( 2 ترلیۆن و 352 ملیار) دینار. -    كۆی پارەی شەش مانگی هاوكاری هاوپەیمانان: (120) ملیار دینار -    كۆی پارەی چوار مانگی پارەی بەغداد بۆ هەرێم: (4 ترلیۆن و 117 ملیار) دینار كۆی پارەی بەردەستی حكومەتی هەرێم واتا كۆی ئەو پارانەی لەبەردەستی هەرێمی كوردستاندا بووە لە شەش مانگی یەكەمی 2025دا: -    كۆی داهاتەكانی بەردەستی حكومەتی هەرێم: (8 ترلیۆن و 342 ملیار) دینار . -    كۆی خەرجی موچە لە شە مانگی رابردوو: (4 ترلیۆن و 117 ملیار) دینار. -    كۆی پارەی ماوە بەپێی راپۆرتەكانی وەزارەتی دارایی عێراق: (4 ترلیۆن و 225 ملیار) دینار. كۆی داهاتی (75) رۆژی هەرێم -    پارەی بەغداد: سفر -    داهاتی ناوخۆ: (730) ملیار دینار -    داهاتی نەوت: (980) ملیار دینار -    پارەی هاوپەیمانان: (50) ملیار دینار كۆی پارەی بەردەستی حكومەتی هەرێم بۆ (75) رۆژ: (ترلیۆنێك و 760 ملیار) دینار كۆی خەرجییەكانی حكومەتی هەرێم جگە لە موچە مانگانە: -    پێشینەی بەردەوام: 60 ملیار دینار -    كرێی وانەبێژی خوێندنی باڵاو پەروەردە : 24 ملیار دینار -    موچەی فەرمانبەرانی گرێبەست لەدوای 1/7/2024:  2 ملیار و 500 ملیۆن دینار -    زبڵ و خۆڵ و خاشاك : 10 ملیار دینار  -    خواردنی نەخۆشخانەكان و زیندانییان: 7 ملیار دینار -    سوتەمەنی : 8 ملیار دینار -    دەرمان و پێداویستی پزیشكی:7 ملیار دینار  -    كرێی گواستنەوە: 900 ملیۆن دینار -    كرێنی كەل و پەل و مەوادەی تەعقیمی ئاو: 800 ملیۆن دینار -    بەخشین (منح): 4 ملیار دینار  -    خەرجی جۆراوجۆر چاككردنەوەی كەل و پەلەكان: 30 ملیارو 800 ملیۆن دینار كۆی گشتی : (158) میار دینار كۆی خەرجییەكانی بۆ (75) رۆژ: (395) ملیار دینار  كۆی داهاتی نەوت و نانەوتی (75) رۆژ: (ترلیۆنێك و 760 ملیار) دینار كۆی خەرجی (75) رۆژ: (395) ملیار دینار كۆی خەرجی موچە بۆ مانگێك: (998) ملیار دینار   راپۆرتە پەیوەندیدارەكان - شێوازی خەرجکردنی موچە لە هەرێمی کوردستان  -پرسی موچەو داهاتەکانی حکومەتی هەرێم دوای راگرتنی نەوت - بەرهەم و داهاتی کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان - هەرێم چەندی لای بەغدایە، بەغداد چەندی لای هەرێمە - كۆی داهاتەكانی بەردەستی حكومەتی هەرێم لە (2023-2024) - لە سێ ساڵدا عێراق (12.5) ملیار دۆلاری بۆ هەرێم ناردووە - داهاتی نەوتی و نانەوتی هەرێم لەسێ ساڵدا (20 ترلیۆن) دینار بووە

    درەو: (ئاییندەی ژینگە) گۆشەیەكی هەفتانەیە مەعروف مەجید سەرۆكی رێكخراوی ئاییندە بۆ پاراستنی ژینگە رۆژانی شەممە بۆ (درەو) دەینوسێت 🔹 ڕێژەی سەوزایی لە هەرێمی کوردستاندا لە (15%)ـەوە بۆ زیاتر لە (20%) بەرزبووەتەوە. 🔹 لە ڕووپێوی ساڵی (2015)، کۆی گشتی ڕووپۆشی سەوزایی لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان (12.44%) بوو. 🔹 ڕێژەی سەوزایی ناو پایتەخت (19.8%)ە بۆ ساڵی (2025)، جیاوازی ڕێژەکە لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا لە (9.1%)ەوە بۆ (19.8%) هەڵکشاوە. 🔹 بەپێی داتاکانی بەڕێوەبەرایەتیی باخچەکانی سلێمانی، ڕووبەری سەوزایی (12 ملیۆن و 780 هەزار) مەتر دووجایە و بەمەش ڕێژەی سەوزایی (19.6%)ە، بە پێی ڕوپێوی ساڵی (2015) ڕێژەی سەوزایی سلێمانی (9.1%)بووە. 🔹 ڕێژەی سەوزایی سنووری پارێزگای دهۆک (12%)یە، لە کاتێکدا ڕووپێوی ساڵی (2015) ئاماژە بە (27.60%) بە گشتی سنووری پارێزگاکە دەکات. 🔹 لە ساڵی (1980) ژمارەی دانیشتوانی عێراق نزیکەی (14 ملیۆن) کەس بووە و (33 ملیۆن) دارخورمای هەبوو، بەڵام لە ئستادا ژمارەی دانیشتووانی عێراق گەیشتووەتە (46 ملیۆن) کەس و تا ساڵی (2018) ژمارەی دارخورماکان لە عێراقدا دابەزیون بۆ (16 ملیۆن). 🔹 لە مانگی ئابی ساڵی (2023) وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق ئاشکرای کرد کە وڵاتەکەی زیاتر لە (82 هەزار) دۆنم زەوی کشتوکاڵی لەدەستداوە. 🔹 لە پێش ساڵی (2003) عێراق هیچ کات ڕێژەیی سەوزایی (40%) کەمتر نەبووە بەڵام لە ئێستادا دابەزینی بەرچاوی بە خۆوە بینیوەو گەیشتووە بە (15%).   سەرەتا داتاکانی تایبەت بە ڕێژەی سەوزایی لەسەر ئاستی وڵات بە گشتی و پارێزگاکانی ناوەڕاست و خواری  عێراق، بەهەرێمی کوردستانیشەوە، وەکو پێویست لەبەر دەست نین، ئەوەی هەیە زانیاری کەم و کورتن و ئەوەشی بەردەستبێت زۆرجار ئامار و ڕووپێوی نوێ نیە، بۆیە بە ناچاری پشت بە ئامار و ڕووپێوییە کۆنەکان دەبەسترێت. ئەگەرچی هەرێمی کوردستان بەراورد بە شارەکانی ناوەڕاست و خوارووی عێراق لە ڕووی ڕێژەی سەوزاییەوە دۆخی باشترە، هەر چەندە ئەو ئامارە فەرمییانەی ئەوە دەسەلمێنن بۆ (10)ساڵ پێش ئێستا دەگەڕێنەوە. بەشی زۆری هۆکارەی کەمی ڕێژەی سەوزایی ئەوەیە، ئەم وڵاتە تووشی کێشەی ژینگەییەکانی وەک وشکەساڵی، بیابانبوون، و کەمی سەرچاوەکان بووەتەوە، بەڵام بەپێی زانیارییە گشتییەکان و لێکۆڵینەوەکانی پێشوو، دەتوانین هەندێک زانیاری سەرەتایی لەم شیکارییەدا پێشکەش بکەین. ڕێژەی سەوزایی گشتی لە هەرێمی کوردستان بەپێی ڕوپێوییەک کە لەلایەن وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوە ئاوییەکانی هەرێمی کوردستانەوە ئەنجام دراوەو مێژووەکەی بۆ ساڵی (2015) دەگەرێتەوە، بەگشتی ڕێژەی سەوزاییی لە هەرێمی کوردستان نزیک بۆتەوە لە (12%)یە. ڕوپێوییەکە پارێزگاکان و قەزا و ئیدارە سەربەخۆکانی بەم شێوەیە دیاری کردووە. ڕووبـەری ڕووپـۆشی سـەوزایی پارێزگای هەولێر (هەزار و 359 و پۆینت 75) کیلۆمەتر دووجایە، لە کاتێکدا و ڕووبـەری گشـتی پارێزگاكە (15 هەزار و 38 و پۆینت 93) کیلۆمەتر دووجایە، واتە: ڕێـژەی ڕووپـۆشی سـەوزایی لـە پارێزگای هـەولێر (9.05%).  هاوکات ڕێـژەی ڕووپـۆشی سـەوزایی لـە پارێزگای سـلێمانی (9.1%) كە دەكاتە (هەزار و 426 و پۆینت 24) کیلۆمەتر دووجای لـە كـۆى گشـتی ڕووبـەری پارێزگاكـە كە (15 هەزار و 654 و پۆینت 62) کیلۆمەتر دووجایە. هـەروەها ڕووبـەری ڕووپـۆشی سـەوزایی لـە پارێزگای دهـۆك ڕێژەکەی دەگاتە (27.6%) کە دەکاتە (3 هەزار و 52 پۆینت 6) کیلۆمەتر دووجا لـە كـۆى گشـتی ڕووبـەری پارێزگاكـە كـە (11 هەزارو 66) کیلۆمەتر دووجایە. ڕێـژەى ڕووپـۆشی سـەوزایی لـە پارێزگای هـەڵەبجە (10.04%)ە كـە دەكاتـە (91 پۆینت 28) کیلۆمەتر دووجا لـە كـۆى گشـتی، ڕووبـەری پـارێزگاكە كـە (909 پۆینت 20) کیلۆمەتر دووجایە.  بەڵام ڕێـژەی ڕووپـۆشی سـەوزایی لـە ئیداره‌ی گەرمیان (4.4%) كـە دەكاتە (341 و پۆینت 11) کیلۆمەتر دووجا لـە كـۆى گشـتی ڕووبـەری ئـیداره‌ی گەرمیان كـە ( 7هەزار و 711 پۆینت 05) کیلۆمەتر دووجایە.  چارتی ژمارە (1)     ڕووپۆشی سەوزایی لەسەر ئاستی قەزاکانی هەرێمی کوردستان بە پێی ئەنجامەكانی پڕۆژەی ڕووپێوی ڕووپۆشی سەوزایی بەشی دووەمی ڕووپێوی ساڵی (2015)، کۆی گشتی ڕووپۆشی سەوزایی لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان (12.44%).  بەرزترین ڕێژەی سەوزایی دەكەوێتە قەزای میرگەسوور بە ڕێژەی (21.65%). قەزای پێنجوێن بە ڕێژەی (18.53%). لەكاتێكدا كەمترین ڕێژەی ڕووپۆشی سەوزایی دەكەوێتە قەزای مەخمور بە ڕێژەی (2.49%). هەروەها بەرزترین ڕێژەی ڕووپۆشی سەوزایی لە پڕۆژەی ڕووپێوی پارێزگای دهۆك ساڵی (2014) دەكەوێتە قەزای ئامێدی و نزمترین ڕێژەش دەكەوێتە قەزای بەردەڕەش. (چارتی ژمارە (2)) ڕێژەی سەوزایی لەسەر ئاستی قەزاکان ڕووندەکاتەوە. چارتی ژمارە (2) بەپێی بەدواداچوونەکانمان سەبارەت بە ڕێژەی سەوزایی و ژمارەی باخچە و بلوار و ژمارەی درەختەکان بۆ ساڵی (2024 -2025) بەم شێوەیەی خوارەوەیە. گەشەی ڕێژەی سەوزایی لەسەر ئاستی پارێزگای هەولێر بەپێی ئامارێکی فەرمی بەڕێوەبەرایەتی ئەندازەی پارکەکانی پارێزگای هەولێر، لە ئێستادا بەم شێوەیەیە. -    ڕێژەی سەوزایی ناو پایتەخت (19.8%) کە ئەمە تازەترین ئامارە بۆ ساڵی (2025) واتە جیاوازی ڕێژەکە ئەمەیە لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا لە (9.1%)ەوە بۆ (19.8%) هەڵکشاوە. -    بەپێی ئاماری هەمان بەڕێوەبەرایەتی، لە ماوەی ساڵانی (2019 - 2025) تەنها لە ناوەندی پارێزگای هەولێر( 522 هەزار و 670) نەمام و (370 هەزار و 862) ڕوێنراون. -    ساڵی (2019)؛ •    چاندنی دار گەشتووە (60 هەزار) دارو دەوەن. •    چاندنی گۆڵ گەیشتووە  بە (80 هەزار) گۆلی جۆراو جۆر •    ڕووبەری چاندنی دار (48 هەزار و 166) مەتر دووجا گۆڕەپانی نوێ و دارستان و دوورگەی سیاج. -    ساڵی (2020)؛  •    چاندنی دار(93 هەزار و 200) دارو دەوەن. •    چاندنی گوڵ (75 هەزار و 100) گۆلی جۆراو جۆر. •    ڕووبەری چاندنی دار ( 316 هەزار و 625) مەتر دووجا گۆڕەپانی نوێ و دارستان و دوورگەی سیاج. -    ساڵی (2021)؛  •    چاندنی دار(70 هەزار) دارو دەوەن. •    چاندنی گوڵ (80 هەزار) گۆڵی جۆراو جۆر. •    ڕووبەری چاندنی دار (90 هەزار و 930) مەتر دووجا گۆڕەپانی نوێ و دارستان و دوورگەی سیاج. •    سەوزایی شەقامی 120 م هەولێر ڕووبەری شەقامی 120 مەتر هەولێر = 260 هەزار م2. -    ساڵی (2022) •    چاندنی دار: (90 هەزار و 100) دار و دەوەن. •    چاندنی گوڵ: (34 هەزار و 300) گوڵ. -    لە بەرواری 1/1/2023 تاوەکو 1/1/2024 •    چاندنی دار: (78هەزار و 100) •    چاندنی گوڵ: (35 هەزار و 648)گوڵ لە( 93) جێگای جیاجیای ناو شاری هەولێر چاندراون. -    لە بەرواری 1/1/2024 تاوەکو 1/1/2025 •    چاندنی دار: (131 هەزار و 270)دار. •    چاندنی گوڵ: (65هەزار و 814) گوڵ. كۆی گشتی دار لە ماوەی 6 ساڵ ( 522 هەزار و 670) كۆی گشتی گوڵ لە ماوەی 5 ساڵ (370 هەزار و 862) هەر بەپێی ئاماری ئەندازەی پارکەکان لە ناوەندی شاری هەولێر، (644) پارک و باخچە و بلوار بونیان هەیە.  لە پارک و باخچە گەورەکان (51 هەزار و 30)درەخت بونیان هەیە.  لە بلوار و ناوەندە سەربەخۆکان (111 هەزار و 173) نەمام و درەخت بونیان هەیە. کۆی گشتی دەکاتە (ملیۆنێک و 379 هەزار و 470) نەمام و درەخت تا بەرواری  ناوەڕاستی ساڵی 2025. ئامار و داتا و گەشەی ڕێژەی سەوزایی پارێزگای سلێمانی لە ئێستادا شاری سلێمانی خاوەنی (511) باخچە، (7)پارک، ژمارەی بلوار (85) و (1) نەمامگەی تایبەت هەیە. ژمارەی دار و درەخت و نەمام لە شارەکەدا، نزیک بۆتەوە لە (3 ملیۆن). بەپێی داتاکانی بەڕێوەبەرایەتیی باخچەکانی سلێمانی، ڕووبەری سەوزایی لەو پارێزگایە (12 ملیۆن و 780 هەزار) مەتر دووجایە و بەمەش ڕێژەی سەوزایی (19.6%)ە، بە پێی ڕوپێوی ساڵی (2015) ڕێژەی سەوزایی سلێمانی(9.1%) بووە. -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2019):  (32 هەزار و 600). -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2020): (36 هەزار و 711). -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2021): (42 هەزار و 383). -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2022): (53 هەزار و 336). -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2023): (93 هەزار و 657). -    ژمارەی دار و گوڵ و دەوەن بۆ ساڵی (2024): (40 هەزار و 851) (1 تا مانگی 5). -    کۆی گشتی ژمارەی (299 هەزار و 538)  نەمام بۆ ساڵەکانی (2019) تا (2024/6/1). -    ژمارەی ڕووبەری گشتی سەوزکردن (410 هەزار و 114) بۆ ساڵەکانی (2019) تا (2024/6/1).  ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی شاری دهۆک ڕێژەی سەوزایی سنووری پارێزگای دهۆک (12%)یە، لە کاتێکدا ڕووپێوی ساڵی (2015)  ئاماژە بە (27.60%) بە گشتی سنووری پارێزگاکە دەکات، ڕێژەی سەوزایی دارستانە خۆڕسکەکانی دەورووبەرى سەرووی (50%)ە. ژمارەی پارکەکانی (168) پارکە، ڕووبەری سەوزایی بلوارەکان ( 199 هەزار) مەتر چوارگۆشەیە. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی شاری هەڵەبجە لە کاتی ڕوپێوی ساڵی (2015)هەڵەبجە قەزابوو، لە ئێستادا، ئەو شارە بۆتە پارێزگا، بە پێی بە دواداچونەکانمان، ڕێژەی سەوزایی ناوەندی پارێزگاکە زیاد لە (15%)یە لە ئێستادا سەرقاڵی وەرگرتنی زانیاری وردترن، بە پێی ڕوپێوی ساڵی 2015 ڕێژەکە (10.04 )بووە هەروەها ژمارەی باخچە و پارکەکان (37) پارک و بلوارەکان (17)یە. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای کەلار بە پێی ئامارێکی سەرۆکایەتی شارەوانی کەلار، ڕێژەی سەوزایی لە ناوەندی قەزاکە دەگاتە (8.5%) بە پێی ڕووپێوی ساڵی( 2015) ئێستا ڕێژەکە بووە بە (5.50%). هەروەها خاوەنی (68) باخچە و (25)بلوار و (4) دارستانی دەستکردە. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی ئیدارەی سۆران. بە پێی ئامارێکی فەرمانگەی ژینگەی ئیدارەی سۆران، ڕێژەی سەوزایی ناوەندی قەزاکە (7%)ە، هەرچەندە ئەم ڕووپێوییە توێژینەوەیەک ئاماژەی پێدەدات. لە ڕوپێوی ساڵی 2015 ڕێژەی سەوزایی قەزاکە (11.38)بووە. سەبارەت بە باخچە و بلوارەکان، له‌ كۆی (39) گه‌ڕه‌كی قەزای سۆران ته‌نیا (9) گه‌ڕه‌ك باخچه‌ی تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌ ئه‌مه‌ش ده‌كاته‌ (23%) گه‌ڕەكەکانی قەزای سۆران. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای چەمچەماڵ بە پێی ئامارێکی سەرۆکایەتی شارەوانی چەمچەماڵ. ڕێژەی سەوزایی لە ناوەندی قەزاکە گەیشتووە بە (12%) لە کاتێکدا ساڵی 2015 ڕێژەکە (4.82%)بووە. هەروەها خاوەنی (36) باخچە و پارکن، (9) بلوار بە درێژایی، (152 هەزار و 140)مەتر دووجا. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای ڕانیە بەپێی ئامارێکی بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانییەکانی ئیدارەی ڕاپەڕین، ڕێژەی سەوزایی ناوەندی قەزای ڕانیە (7.8%)، ڕوپێوی ساڵی (2015) ئاماژە بەوە دەکات ڕێژەی ئەوکات (10.23%)، بە کۆی سنوورەکە، بەڵام ئێستا ڕێژەکە (27.38%). هەروەها ژمارەی باخچەکان (49) و ژمارەی بلوارەکان (16)یە. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای قەڵادزێ ڕێژەی سەوزایی ناوەندی قەزاکە (7.5%). ژمارەی پارک و باخچەکان (32) و بلوار(14)یە. کۆی گشتی ڕێژەی سەوزایی (13) شارەوانی لە سنوری ئیدارەی ڕاپەڕین (27.38%). هەروەها خاوەنی (175) باخچە و (13) پارک و (60) بلوارن. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای چوارتا بەپێی ئاماری بەشی باخچەکانی قەزاکە، ڕێژەی سەوزایی ئێستای ناوەندی قەزا(23%) زیاتری تێپەڕاندووە، ڕوپێوی ساڵی (2015) بریتی بووە لە(13.22%)، ژمارەی باخچەکانی ناوەند(11) ژمارەی بلوارەکان(3) بلوار بە درێژایی 600 مەتر، ژمارەی درەختی ناو قەزاکە، (3600).. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای بازیان. بەپێی ئاماری بەشی باخچەکانی سەرۆکایەتی شارەوانی بازیان، ڕێژەی سەوزایی(12%)یە، لە ڕوپێوی ساڵی (2015) بازیان بەو پێیەی قەزا نەبووە دیاری نەکراوە،  لە سنوری ناوەندی قەزاکە، (6) باخچەو (5) بلوار بە درێژایی(28)کیلۆمەتر  (7)سیاج به دار و نەمام بونی هەیە. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای سەیدسادق. بەپێی ئاماری بەشی باخچەکانی سەرۆکایەتی شارەوانی سەیدسادق، ڕێژەی سەوزایی ناوەندی قەزا(10.6)ە. بە پێی ڕووپێوی ساڵی 2015، (5.66%)ە، لە سنوری ناوەندی قەزاکە، (7) باخچە بەڕوبەری، 38دۆنم بونی هەیە، هەروها (6) بلواریش بونیان هەیە بە ڕووبەری(23450)م2، ژمارەی ئەو درەختانەی لەسەر شەقامەکانن(8000)دانەن. ئامار و داتای ڕێژەی سەوزایی قەزای کفری. بەپێی ئاماری بەشی باخچەکان، ڕێژەی سەوزایی(9.5%) لە ئێستادا، بەپێی ڕوپێویساڵی 2015 ڕووبەری سەوزایی(4.7) بووە، ژمارەی باخچەکانی ناوەندی قەزاکە، (74) ژمارەیبلوارەکانیش(18)دانەن. ڕێژەی سەوزایی عێراق لە ئێستا و ڕابردوودا لە ساڵی 1980 ژمارەی دانیشتوانی عێراق نزیکەی (14) ملیۆن کەس بووە. لەبەرامبەردا (33 ملیۆن) دارخورمای هەبوو، نیوەیان لە بەسرە بوو، جگە لەوەش درەختی هەمیشە سەوزی وەک یوکالیپتوس و چەندین جۆر درەختی تری سێبەر و جوانکاری و میوە هەبوو. بەڵام لە ئستادا ژمارەی دانیشتووانی عێراق زیاتر لە نیوە زیادی کردووە و گەیشتووەتە (46 ملیۆن) کەس. سەرەڕای زۆربوونی دانیشتوانەکەی ژمارەیەکی زۆر  دارخورما بەهۆکاری جیاواز لەناوچوون، بەهۆی شەڕ و زۆربوونی سنووری شارەکان و  بەهۆی شەڕ و فراوانبوونی شارەکان و گۆڕانی کەشوهەواوە. بەپێی ئامارە نافەڕمییەکان تا ساڵی (2018) ژمارەی دارخورماکان لە عێراقدا دابەزیوون بۆ (16) ملیۆن.  عێراق بە گشتی لەم ساڵانەی دوایی ڕووبەری سەوزایی کەمی هەبوو بەهۆی کەشوهەوای وشک و کەمی بارانبارین و زۆربەی خاکەکەی بیابانە، بە تایبەتی لە ناوچەکانی باشوور و ڕۆژئاوا، لە ساڵانی ڕابردوودا، حکومەتی عێراق هەوڵی داوە ڕێژەی سەوزایی زیاد بکات، بە چاندنی نەمام و دروستکردنی پارکەکان، بەڵام ئەم هەوڵانە تووشی کێشەی دارایی و کەمی ئاو بوونەتەوە. زیاتر لە دوو دەیە بەغدا و شارەکانی دیکە شایەتی پێشێلکاری بەرچاوی نەخشە ڕەسەنەکانیان بوون، لەوانە دەستبەسەرداگرتنی هەندێک شوێنی سەوزایی و گۆڕینی بۆ بینای بازرگانی و نیشتەجێبوون.  ئەمەش بووەتە هۆی قەرەباڵغی دانیشتووان و شێواندنی شارەکان و تێکچوونی کوالیتی خزمەتگوزارییەکان. بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی پلاندانان، نزیکەی (11 ملیۆن) کەس لە بەغدا دەژین، لە کۆی گشتیی دانیشتوانی عێراق کە (42) ملیۆن کەسە، زۆربەیان لە ناوچەکانی ڕۆژهەڵات و ناوەڕاستی پایتەخت دەژین، لە کاتێکدا وڵات بە دەست قەیرانێکی خنکاندنی خانووبەرە دەناڵێنێت، ئەمەش بووەتە هۆی لە دەستدانی ڕووبەری سەوزایی شارەکە. لە مانگی ئابی ساڵی (2023) وەزارەتی کشتوکاڵ ئاشکرای کرد کە وڵاتەکەی زیاتر لە (82 هەزار) دۆنم زەوی کشتوکاڵی لەدەستداوە لە ئەنجامی ئەو شتەی کە بە "ئۆپەراسیۆنی بولدۆزەری سیستماتیکی" وەسفی کردووە کە زەوییە کشتوکاڵییەکان و باخەکانی میوە دەکاتە ئامانج، ئەمەش بووە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی بیابانبوون و کەمبوونەوەی بەرهەمی کشتوکاڵی و ڕێژەی سەوزایی. بەپێی زانیارییەکان لە پێش ساڵی (2003) عێراق هیچ کات ڕێژەیی سەوزایی (40%) کەمتر نەبووە بەڵام لە ئێستادا دابەزینی بەرچاوی بە خۆوە بینیوە کە گەیشتووە بە (15%)، ئەمەش هەڕەشەی داڕمانێکی گەورە دەکات". لە تشرینی دووەمی ساڵی (2022)، محەمەد شیاع ئەلسودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بڕیارێکی دەرکرد و داوا لە شارەوانی بەغدا و دامودەزگاکانی شارەوانی لە پارێزگاکان دەکات، هەموارکردنەوەی دیزاینی بنەڕەتی شارەکان و گۆڕینی بەکارهێنانی جیاوازی ئەو زەوییانەی کە یەکەکانی نیشتەجێبوونیان لەسەر دروستکراون بە شێوەیەکی هەڕەمەکی و خاوەندارێتی دەوڵەت و پێش ئەم بڕیارە دروستکراون. لە مانگی ئەیلولی ساڵی (2023) شارەوانی بەغدا پلانێکی بۆ دروستکردنی (108) پارک و چاندنی زیاتر لە (5 ملیۆن) نەمام و (375 هەزار) نەمام و درەخت بۆ زیادکردنی فەزای سەوزایی لە پایتەخت ڕاگەیاند. بەپێی نەخشەی بنەڕەتی و ماستەرپلان، ئەو ڕێژەیەی بۆ ناوچە سەوزەکانی بەغدا تەرخانکراوە لەئێستادا (10%)یە، لەکاتێکدا بڕیارە هەموو ناوچەیەکی نیشتەجێبوون ڕووبەری سەوزایی هەبێت، ئاماژەی بەوەشکرد، دیزاینی بنەڕەتی بۆ بەغدا ڕێژەیەکی (40%) بۆ ناوچە سەوزەکان و (60%) بۆ ناوچەی نیشتەجێبوون دیاریکراوە، بەڵام ئەم ڕێژەیە لە ڕێگەی بیناسازی و خانووبەرە تێپەڕێنراوە و ئێستا ڕێژەی ناوچە سەوزەکان گەیشتووەتە (10%)". پارێزگاری نەینەوا پێشەنگی پارێزگاکانی عێراقە لە بەرەنگاربوونەوەی بیابانبوون و گۆڕانی کەشوهەوا، زیاتر لە(400) هەزار نەمامی چاندووە و نزیکەی دوو ملیۆن و (600) هەزار مەتر چوارگۆشە ڕووبەری سەوزایی لە نێوان ساڵانی (2024 بۆ 2025) دروستکردووە. ڕۆڵی حکومەت لە زیادکردنی ڕێژەی سەوزایی سەبارەت بە ڕێژەی سەوزایی لە هەرێمی کوردستاندا لە ماوەی تەمەنی کابینەی نۆیەمدا، ڕێژەی سەوزایی لە (15%)ـەوە بۆ زیاتر لە (20%) بەرزبووەتەوە، هاوکات حکومەتی هەرێمی کوردستان دەستی بە جێبەجێکردنی پلانێکی ستراتیجی کردووە کە تاوەکو ساڵی (2030) بتوانن (100 ملیۆن) داربەڕوو لە سنووری پارێزگای هەولێر بچێنن، لە قۆناغی ئێستادا زیاتر لە (300 هەزار) داربەڕوو چێندراون و پرۆژەی هاوشێوەش لەسەر ئاستی کوردستان جێبەجێ دەکرێت و بەردەوامیشە. لەگەڵ ئەوەشدا، کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان مەرجی داناوە کە هەر پرۆژەیەک کە مۆڵەتی وەرگرت، دەبێت ڕووبەری لە (25%)ـی پرۆژەکەی بکاتە سەوزایی، بەڵام ئەوانەی ئەو ڕێژەی پڕۆژەکەیان نەکردووەتە سەوزایی، دەبێت لە "پرۆژەی لەبری سەوزکردن" بەشداری بکەن کە پێویستە لە بری پڕۆژەکەی خۆی، شوێنێکی دیکە بکاتە سەوزایی بەو مەرجەی لەژێر چاودێری خۆیدا بێت و بایەخی پێ بدات، هاوکات لە بەرنامەدایە، ئەم پرۆژەیە قوتابخانەکان و زانکۆکانیش بگرێتەوە. بەداخەوە، هیچ ئامارێکی فەڕمی پارێزگاکانی عێراقمان دەستنەکەوت، سەرەڕای ئەوەی پەیوەندیمان بە چەند فەرمانگە و ناوەندێکی ژینگەییەوە کرد لەسەر ئاستی عێراق‌. ئەوەی لای ئێمە گرنگە جیاواز لە داتا و ئامارەکانی تر کە لە ڕابردوودا بڵاوکراونەتەوە، ئێمە توانیمان لەم ڕاپۆرتە شیکارییە زۆرینەی شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان کۆبکەینەوە، بە داخەوە پەیوەندیمان بە بەشێکیتری شارەوانییەکان کرد بەهۆکاری جیاواز نەیانتوانی زانیاری و ئامارەکانمان پێبدەن، ئەم ئامارانە ئەگەر کەمیش بن دڵنیاین لە داهاتوودا دەبێتە بانکێکی زانیاری باش بۆ دەزگاکانی ڕاگەیاندن و تەنانەت ناوەندەکانی حکومەتیش لە ڕووی ڕێژەی سەوزایی پارێزگا و ئیدارەسەربەخۆکان و قەزاکان.