(درەو میدیا): سبەی پەرلەمانی نوێی عێراق یەكەمین كۆبوونەوەی خۆی ئەنجامدەدات و بە گوێرەی خشتەی كاری راگەیەنراو دوای خوێندنەوەی چەند ئایەتێك لە قورئان، هەریەك لە سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی خولی سێیەمی پەرلەمان وتار پێكەش دەكەن و پاشان بە تەمەنترین ئەندامی پەرلەمان كە " محەمەد ساڵح زەینی" پەرلەمانتاری هاوپەیمانی مەدەنی سەرۆكایەتی دانیشتنەكە وەردەگرێت و ناوی پەرلەمانتارە نوێكان دەخوێنرێتەوە و سوێندی دەستوریی دەخۆن. ئەركە قورسەكە گرنترین ئەركی پەرلەمانی نوێی عێراق سبەینێ بریتیە لە هەڵبژاردنی سەرۆك و دوو جێگرەكەی كە لە رابردوودا سەرۆك بۆ پێكهاتەی سوننە بووە و جێگری یەكەم بۆ شیعە و جێگری دووەم بۆ كورد، بەڵام تائێستا كوتلە براوەكان رێككەوتنیان لەسەر نەكردووە، چونكە رێككەوتنەكە پەیوەستە بە یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار و پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، و هەتا ئەو دوو پۆستە رێككەوتنی لەسەر نەكرێت ئەستەمە پەرلەمان سبەی دووشەمە بتوانێت سەرۆك و دوو جێگرەكەی سەرۆك هەڵبژێرێت. دواخستنی كۆبوونەوەكە بە گوێرەی مەرسومی سەرۆك كۆماری عێراق سبەی دەبێت پەرلەمانی عێراق یەكەمین كۆبوونەوە بكات، بەڵام زۆر باس لە دواخستنی ئەم كۆبوونەوەیە دەكرێت و شارەزایانی یاساییش رای جیاوازیان لەسەری هەیە. بە بڕوای تارق حەرب شارەزایی یاسایی پەرلەمانی عێراق سبەی دووشەممە دوای خواردنی سوێندی دەستوری پەرلەمانتاران دەتوانن بە زۆرینەی دەنگ كۆبوونەوەكە بۆ ماوەی 15 رۆژ درێژبكەنەوە. حەرب لە نوسینێكیدا لە پەیجی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك نوسیوێتی:" ئەنجومەنی نوێنەرانی نوێ دەسەڵاتی ئەوەی هەیە كە دانیشتنی یەكەمی بۆ 115 رۆژ درێژبكاتەوە، دوای سوێندخواردنی دەستوریی و سەرۆكایەتی كۆمار دەسەڵاتی نیە دانیشتنەكە درێژبكاتەوە، تەنها دەسەڵاتی ئەوەی هەیە بانگەواز بۆ دانیشتنەكە بكات". حەرب دەشڵێت هەتا ئەگەر سەرۆكی نوێی پەرلەمانیش هەڵنەبژێردرێت، سەرۆكی پەرلەمان كە بەتەمەنترین پەرلەمانتارە دەرگا دەنگدان لەسەر هەڵگرتنی دانیشتنەكە دەكات بۆ 15 رۆژ بە گوێرەی حوكمەكانی هەردوو مادەی 54 و 55ی دەستور. بەڵام عەلی تەمیمی شارەزای یاسایی بە پێچەوانەی حەربەوە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایدەگەیەنێت كە " دانیشتنەكەی سبەی پەرلەمان حەتمییە و پێویستە سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی هەڵبژێرن و نابێت راگەیاندنی گەورەترین كوتلە یان هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلمان دوو جێگرەكەی دوابخرێت". دەشڵێت:" لە حاڵەتێكدا ئەگەر دانیشتنەكەی سبەینێ‌ بەبێ‌ هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرەلمان دوابخرێت بۆ رۆژێكی تر، ئەوا دانیشتنە نوێكە نا شەرعیی و نادەستورییە و مایەی ئەوەیە لە دادگای فیدراڵی تانەی لێبدرێت". كێ‌ گەورەترین كوتلە رادەگەیەنێت؟ بە گوێرەی دەستوری عێراق كاندیدی گەورەترین كوتلە كە لە یەكەم دانیشتنی پەرلەماندا رادەگەیەنرێت لەلایەن سەرۆك كۆماری نوێی عێراقەوە بە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت رادەستپێدرێت و لە سێ‌ خولی رابردوودا كوتلە شیعییەكان گەورەترین كوتلەیان راگەیاندووە و پۆستی  سەرۆك وەزیرانیش لە نێویاندا بە دیاریكراوی بۆ حزبی دەعوە بووە، بەڵام بۆ ئەم خولی چوارەمە شیعەكان بەسەر دووبەرەدا دابەشبوون و هیچكامیان ناتوانن بە تەنها گەورەترین كوتلەی پەرلەمان رابگەیەنن و بۆ ئەوەش كێبركێیانە لەسەر رێككەوتن لەگەڵ كوتلەكانی كورد و سوننەدا.

(درەو میدیا): نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق و سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایدەگەیەنێت جارێكی تر خۆی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندیدناكاتەوە. مالیكی لە نامەیەكدا كە ئاراستەی پەرلەمانتارانی كوتلەی دەوڵەتی یاسای كردووە دەڵێت:" كاتێك چەند ساڵێك لەمەوبەر رامگەیاند كە خۆم بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندیدناكەم، جدی بووم و لە دیدێكەوە سەرچاوەی گرتبوو كە ئێستاش پابەندم پێوەی و باوەڕەم وایە كە قازانجە و ئێستاش بڕیارەكەم دووبارەدەكەمەوە كە لەبەرهەمان هۆكار و تێڕوانین خۆم كاندید ناكەن بۆ ئەو پۆستە". مالیكی لە نامەكەیدا سوپاسی ئەوانەشی كردووە كە پەرۆش بوون بۆئەوەی ئەو بەرپرسیارێتییە وەرگبرێت و راشیدەگەیەنێت كە هاوكار و پشتیوانی هەركەسێك دەبێت كە پۆستی سەرۆك وەزیران وەردەگرێتن بۆئەوەی بەشداریبكات لە راستكردنەوەی دۆخەكە و جێبەجێكردنی ئەركە نیشتمانییەكان. نوری كامیل مالیكی دوو خولی لەسەریەك 2006 – 2014 سەرۆك وەزیرانی عێراق بووە و لە دوای ئەوەشەوە تا 30 حوەزیرانی 2018 جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بووە، هاوكات ئەمینداری گشتی حزبی دەعوەی ئیسلامی و سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسایە كە چەند كوتلەیەك لەخۆدەگرێت.

(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق ئاستی هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی ئابی رابردووی راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهاتی نەوت زیادیكردووە. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی نەوتی عێراق، مانگی ئابی رابردوو عێراق (111 ملیۆن و 61 هەزارو 618) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 583 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (69.593) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (7 ملیار و 729 ملیۆن و 57 هەزار) دۆلار بووە، بەراورد بە مانگی تەمموز داهاتی نەوتی ئاب  ( 200 ملیۆن دینار ) زیادیكردووە كە (7 ملیار و 532 ملیۆن و 500 هەزار) دۆلار بووە.  

( درەو میدیا): جینین هێنیس پلاسخارت, وەزیری پێشووی بەرگری هۆڵەندا دەبێتە  نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ عێراق و سەرۆکی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاری عێراق " یونامی" و جێگەی یان كۆبیچ دەگرێتەوە، ئەوەش بە گوێرەی  راگەیەندراوێکی نوسینگەی رۆژنامەوانی ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان. لە راگەیەندراوەکەداهاتووە:" سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكان ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس نوێنەری هۆڵەندا جینین هێنیس پلاسخارت، وەك نوێنەری تایبەتی لە عێراق و سەرۆكی نێردەی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ هاوكاری عێراق دیاریكرد". ئاماژەی بەوەشداوە كە پلاسخارت 20 ساڵ شارەزایی لە چالاكی سیاسیی و دیپلۆماتی هەبووە و ساڵی 2012 بۆ 2017 وەزیری بەرگری هۆڵەندا بووە و بەوەش دەبێتە یەكەمین ژن كە ئەو پۆستەی پێدەسپێردرێت. جگە لەوەش جینین هێنیس پلاسخارت  ساڵی 2010 بۆ 2012 ئەندامی پەرلەمانی هۆڵەندا بووە و ساڵی 2004 بۆ 2010ش ئەندامی پەرلەمانی ئەوروپا بووە و لە تیمی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق لە كۆمسیۆنی ئەوروپا لە برۆكسل و ریگا و ئەمستردامیش كاریكردووە. نوێنەرەكانی سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق: 1-    سێرجیو ڤێیرا دی میلۆ: 14ی ئابی 2003  تا 19ی ئابی 2003 و لە تەقینەوەیەكدا لە بەغدا كوژرا 2-    ئەشرەف قازی : 14ی تەمموزی 2004 تا 18ی ئەیلولی 2007 3-    ئاد میلكەرت   :  7ی تەموزی 2009  تا یەكی تشریی 2011 4-    مارتن كۆپلەر : یەكی تشرینی یەكەمی 2011  تا ئابی 2013 5-    نیكۆلای میلادنیۆڤ : دووی ئابی 2013   تا 5ی شوباتی 2015 6-    یان كۆبیچ  : 5ی شوباتی 2010 تا ئێستا...

وەرگێڕان و ئامادەكردنی : نامیق رەسوڵ چەند سەرچاوەیەكی ئێرانی و عێراقی و خۆرئاوایی رایدەگەیەننئێران موشەكی بالیستی پێشكەشی ئەو میلیشیا شیعانە كردووە كە هاوپەیمانی ئێرانن لە عێراقدا و تاران پەرە بە تواناكانی دەدات بۆ دروستكردنی موشەكی زیاتر بۆ دوورخستنەوەی هەر هێرشێكی چاوەڕوانكراو بۆسەر بەرژەوەندییەكانی لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و هەروەها وەك رێگاچارەیەكیش بۆ لێدان لە دوژمنەكانی لە ناوچەكەدا. هەر ئاماژەیەك كە نیشانی بدات ئێران سیاسەتی گەڕاندنەوەی موشەكە بەهێزەكانی بۆ عێراق پەیڕەودەكات، لەوانەیە ببێتە زیاتر ئاڵۆزبوونی پەیوەندییەكانی لەگەڵ ئەمریكا دوای كشانەوەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە كە ساڵی 2015 وڵاتانی پێنج كۆ یەك لەگەڵ ئێراندا ئیمزایان كرد. هەروەها دەشبێتە مایەی ئیحراجكردنی فەرەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا ئەو سێ‌ دەوڵەتە ئەوروپییەی كە رێككەوتنە ئەتۆمییەكەیان ئیمزاكردووە و هەوڵدەدەن بۆ رزگاركردنی رێككەوتنەكە سەرەڕای گەڕاندنەوەی سزاكانی ئەمریكا بۆسەر تاران. سێ‌ لێپرسراوی ئێرانیی و دوو سەرچاوە لە هەواڵگری عێراق و دوو سەرچاوە لە هەواڵگری خۆرئاوا بە ئاژانسی " رۆیتەرزیان" راگەیاندووە لەم چەند مانگەی دواییدا ئێران موشەكی بالیستی كورت مەودای بۆ هاوپەیمانەكانی لە عێراق رەوانەكردووە و پێنج لە لێپرسراوانەش رایانگەیاندوووە كە ئێران هاوكاری ئەو میلیشیایانە دەكات بۆ ئەوەی دەست بە دورستكردنی موشەك بكەن. لێپرسراوێك بۆ رۆیتەرز وتی:" لۆژیك ئەوەیە كە ئێران پلانێكی جێگرەوەی هەیە ئەگەر هێرشی بكرێتەسەر". وتیشی:" ژمارەی موشەكەكان زۆر نین، تەنها دەیان موشەكن، بەڵام ئەگەر پێویست بكات دەتوانرێت زیادبكرێت". لەماوەی رابردوودا چەندینجار ئێران رایگەیاندووە كە چالاكییە موشەكییە بالیستییەكانی سروشتێكی بەرگریی تەواوەتیان هەیە و لێپرسراوای ئێران ئامادەنەبوون هیچ قسەیەك لەسەر ئەم هەنگاوە نوێیە بكەن. هاوكات حكومەت و سوپاش لە عێراق ئامادەنەبوون هیچ قسەیەك لەو بارەیەوە بۆ رۆیتەرز بكەن. ئەو موشەكانەی كە رەوانەی عێراق كراون لە جۆری " زلزال و فاتح 110 و زولفیقار" ن و مەوادەكەیان لە نێوان 200 بۆ 700 كیلۆمەتردایە، ئبەوەش شاری ریازی پایتەختی سعودیە و تەلئەبیبی پایتەختی ئیسرائیل لە مەودایەكدا كە دەتوانرێت لێبانبدرێت ئەگەر ئەو موشەكان لە باشوور یان خۆرئاوای عێراق جێگیربكرێن. فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانیش كە بەرپرسە لە ئۆپەراسیۆنەكانی دەرەوەی وڵات لەو دوو ناوچەیەدا بنكەی هەیە و سێ‌ سەرچاوە بە رۆیتەرزیان راگەیاند قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودس سەرپەرشتی ئەو پرۆگرامە دەكات. لە ماوەی رابردووشدا وڵاتانی خۆرئاوا  بە كردەوە ئێرانیان تۆمەتباركردووە بەگواستنەوەی موشەك و تەكنۆلۆژیا بۆ سوریا و هاوپەیمانەكانی تری وەك حوسییەكان لە یەمەن و حزبوڵا لە لوبنان و وڵاتانی سوننەی دراوسێش لە كەنداو و هەروەها ئیسرائیل دوودڵی خۆیان بەرامبەر بە چالاكییەكانی ئێران لە ناوچەكەدا دەربڕیوە و وەك هەڕەشەیەك بۆسەر ئاسایشیان لێكیانداوەتەوە و بەرپرسانی ئیسرائیل ئامادەنەبوون لە پرسی گواستنەوەی موشەكەكان هیچ قسەیەك بۆ رۆیتەرز بكەن، و بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رۆژی چوارشەممە وتی:" ئەوانەی بە سڕینەوەمان هەڕەشەمان لێدەكەن، خۆیان دەخەنە بەر مەترسییەكی لەو شێوەیە و بەهیچ جۆرێك لە جۆرەكان ئامانجەكەیان بەدی ناهێنن". هێڵی بەرهەمهێنانی موشەكەكان بەوەی ئەو سەرچاوە خۆرئاواییەی كە قسەی بۆ رۆیتەرز كردووە ژمارەی ئەو موشەكانەی كە ئێران رەوانەی عێراق كردووە لە دەیان موشەك تێناپەڕێت و ئامانج لێی گەیاندنی پەیامێكە بە ئەمریكا و ئیسرائیل بە تایبەتی دوای هێرشە ئاسمانییەكان بۆ سەر هێزە ئێرانییەكان لە سوریا و ئەمریكا ئامادەگییەكی سەربازیی ئاشكرای لە عێراقدا هەیە. سەرچاوە خۆرئاواییەكە دەڵێت:" وادەردەكەوێت كە ئێران عێراقی كردووە بە بنكەی موشەكی بەرەی پێشەوە". سەرچاوە ئێرانییەكان و سەرچاوەیەكیش لە هەواڵگری عێراق رایانگەیاند كە 18 مانگ لەمەوبەر بڕیارێك دراوە بۆ پشتبەستن بە گروپە چەكدارەكان بۆ بەرهەمهێنانی موشەك لە عێراق، بەڵام چالاكییەكە لەم چەند مانگەەی دواییدا زیادیكردووە و موشەكەكانیش گەیشتوون. فەرماندەیەكی باڵای سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامیی ئێران كە لەمیانی شەڕی عێراق- ئێراندا لە هەشتاكاندا خزمەتیكردووە لە لێدوانێكیدا بۆ رۆیتەرز دەڵێت:" بنكەی لەو شێوەیەمان لە زۆر شوێن هەیە لە نێویشیاندا عێراقن ئەگەر ئەمریكا هێرشمان بكاتە سەر، ئەوا دۆستەكانمان هێرشدەكەنە سەر بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی لە ناوچەكەدا". سەرچاوە خۆرئاواییەكە و عێراقییە بۆ رۆیتەرزیان ئاشكراكردووە كە ئەو كارگانەی بۆ پەرەپێدانی موشەك لە عێراق بەكاردەهێنرێت لە ناوچەی زەعفەرانیەی خۆرهەڵاتی بەغدا و ناوچەی جرف ئەلسەخری باكوری كەربەلان و سەرچاوە ئێرانییەكەش دەڵێت كارگەیەكیش لە هەرێمی كوردستان هەیە. ئەو ناوچانەش لەلایەن گروپە شیعەكانی وەك كەتیبەكانی حزبوڵا كە نزیكترین گروپن لە ئێرانەوە كۆنترۆڵكراون و سێ‌ سەرچاوەش ئاشكرایانكردووە كە چەند عێراقییەك لە ئێران مەشقیان لەسەر چۆنێتی بەكارهێنانی موشەكەكان كردووە. سەرچاوەكەی هەواڵگری عێراق رایگەیاندووە كە كارگەی زەعفەرانییە لەسەردەكی سەددام حسێندا كڵاوەی جەنگی و مادەی سیرامیكی بەرهەمهێناوە كە بۆ دروستكردنی قاڵبی موشەكە بەكارهێنراوە و راشیگەیاندووە چەند گروپێكی شیعە بەهاوكاری ئێران لە ساڵی 2016ەوە كارگەیان نۆژەنەكردوەتەوە چالاكیان دەستپێكردوەتەوە. ئەو سەرچاوەیە ئاشكراشیكردووە پشت بە چەند ئەندازیارێكی شیعە بەستراوە كە لە سەردەمی سەددام حسێندا لەو كارگەیە كاریان كردووە و دوای پشكنینی تۆمارەكانیان دەستیانكردووە بە بەگەڕخستنەوەی كارگەكە و چەند موشەكییش لە نزیك " جورف ئەلسەخر" تاقیكراونەتەوە. لایخۆشیانەوە ئاژانسی هەواڵی ئەمریكا" سی ئای ئەی " و وەزارەتی بەرگری " پێنتاگۆن" ئامادەنەبوون لەسەر ئەو پرسە هیچ قسەیەك بۆ رۆیتەرز بكەنن بەڵام لێپرسراوێكی ئەمریكا كە بە مەرجی ئاشكرانەكردنی ناسنامەكەی قسەی بۆ ئاژانسەكە كردوووە جەختیكردوەتەوە كە تاران لەم چەند مانگەی دواییدا موچەكی بۆ گروپە عێراقییەكان رەوانەكردووە، بەڵام نەیتوانی جەختلەوەبكاتەوە كە ئایا هیچ توانایەك هەیە بۆ تەقاندنی ئەو موشەكانە لەو شوێنانەی ئێستایان. سەرچاوە : رۆیتەرز  

( درەو میدیا): سەركردە "دیارەكانی" لیستەكەی عەبادی، فالح فەیاز بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران كاندید دەكەن. لە بەیاننامەیەكدا كە ئەمڕۆ هەینی ژمارەیەك سەركردەی ئیئتیلافی (نەسر)كە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق سەرۆكایەتی دەكات، بڵاویانكردوەتەوە و وێنەیەكی دەست "درەو میدیا" كەوتوە، ڕایدەگەیەنن: ئەوان وەك سەركردە ئەساسییەكانی ئیئتیلافی نەسر (فالح فەیاز) بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندید دەكەن، ئەو بڕوایەشیان لە تواناكانیەوە بۆ بەجێگەیاندنی پرۆگرامێكی حكومی سەرچاوەی گرتوە، كە خواستەكانی هاوڵاتیان بەدیدەهێنێت و زۆرینەی لایەكانیش پەسەندیدەکەن. لە بەشێكی تری بەیاننامەكەی ئەو سەركردانەی نەسردا هاتووە، بە پێویستی دەزانن حكومەتی داهاتوو گوزارشت بكات لە خواستەكانی خەڵكی بێبەشكراو لە ژیانێكی شەرەفمەندانە و ژینگەیەكی خاڵیی لە گەندەڵێ و جەختكردنەوە لەسەر پڕۆژەی "سەركەوتن"كە لە ساتەوەختی ڕاگەیاندنییەوە بەشداریكردوە لە خولقاندنی ژینگەیەك كە پشت بە پێوەرە تائیفی و میكانیزمەكانی پشكێنە نابەستێت، بەڵكو پشدەبەستێت بە بنەمای شەراكەتی ڕاستەقینە كە بەرپرسیارێتی نیشتمانی دەخاتە سەرشانی هەموان بەشێوەیەكی هەماهەنگ. ئەو ڕاگەیەندراوەی ژمارەیەك لەسەركردەكانی ئیئتیلافی نەسر دوای ئەوەدێت دوێنێ حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق بە فەرمانێك فالح فەیازی لە ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی دوورخستەوە.

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ بەدەستهێنانی سەرۆكی دەسەڵاتی جێبەجێكردن، لایەنەكانی شیعەی لە عێراق پەرتەوازەكرد و بەسەر دووبەرەی ( مالیكی – عامری ) و ( سەدر_ عەبادی- حەكیم) دابەشیكردن، ململانێی ئەو دووبەرەیەش بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان و بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆك وەزیران چووە قۆناغێكی نوێیە و هەردوولا هەوڵەكانیان چڕكردوەتەوە بۆ لاوازكردنی یەكتری و كێشكردنی پەرلەمانتارانی یەكتر. یەكەم هەنگاوی لێدان لە عەبادی كاتێك حەیدەر عەبادی و موقتەدا سەدر و عەمار حەكیم و ساڵح موتڵەگ دوای پەسەندكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار لە هۆتێل " بابل"ی شاری بەغدا كۆبوونەوە بۆ پێكهێنان و راگەیاندنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی، بەرەی " مالیكی- عامری" توانیان یەكەم گورزیان بوەشێنن و ناكۆكی بخەنە نێو هاوپەیمانی " نەسر"ی حەیدەر عەبادییەوە لە رێگەی جیاكردنەوەی لیستەكەی " فالح فەیاز" سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی و راوێژكاری ئاسایشی نیشمانییەوە كە بە لیستی حزبی " العگا‌و" لە چوارچێوەی هاوپەیمانی نەسردا بەشداری هەڵبژاردنەكانی كردووە چەند  كورسییەكی پەرلەمای بەدەستهێناوە. ئەو هەنگاوەی بەرەی " مالیكی- عامری" ریسەكەی بەری " سەدر- عەبادی" یان كردەوە بەخوری و كۆبوونەوەكەی هۆتیڵ بابلیان شكستپێهێنا و جگە لە دەركردنی بەیاننامەیەك بۆ پێكهێنانی " نواە" بنچینەی پێكهێنانی گەورەترین كوتلە هیچی تری لێنەكەوتەوە. كاردانەوەی عەبادی لەبەرامبەر ئەو هەنگاوەداو لە یەكەمین كاردانەوەیدا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیران، هەموو پۆستە ئەمنییەكانی لەفالح فەیازی هاوپەیمانی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆی سەندەوە. عەبادی بە فەرمانێكی دیوانی بڕیارییدا فالح فەیاز لە راوێژكارێتی ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی دووربخاتەوە بە پاساوی ئەوەی فەیاز خۆی بۆ كاری سیاسی تەرخانكردووە و نابێت بەرپرسی دەزگا ئەمنیی و هەواڵگرییەكان تێكەڵاوی كاری سیاسی بن. دەقی فەرمانەكەی حەیدەر عەبادی: فەرمانی دیوانی ژمارە ( 286) بۆ ساڵی 2018 بە رەچاوكردنی ئەوەی كە بەڕێز فالح فەیسەڵ فەهد فەیاز چوەتە ناو كاری سیاسی و حزبیی و ئارەزووی ئەوەدەكات رەوبەڕووی كاروباری سیاسی ببێتەوە، ئەوەش پێچەوانەی ئەركە ئەمنییە هەستیارەكان كە بەرپرسیانە و بە پشت بەستن بە دەستوری عێراق تایبەت بە بێلایەنی دەزگا ئەمنیی و هەواڵگرییەكان و یاسای دەستەی حەشدی شەعبیی و سیستم و رێنماییەكانی تایبەت بەو پرسە و رێنماییەكانمان كە رێگەدەگرن لە بەكارهێنانی پۆستە ئەمنییە هەستیارەكان بۆ چالاكیی حزبی و بە پشتن بەستن بەو دەسەڵاتانەی پێمانبەخشراوە بڕیارماندا: 1- بەخشینی بەڕێز فالح فەیسەڵ فەهد فەیاز لە ئەركەكەی وەك راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی. 2- بەم بڕیارە لە مێژووی دەرچوونییەوە جێبەجێدەكرێت. دكتۆر حەیدەر عەبادی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران 30 – ئاب- 2018   فەتح هەڕەشە دەكات ئەم بڕیارەی حەیدەر عەبادی بەبێ كاردانەوەی توندی بەرەی " مالیكی- عامری" تێنەپەڕی و لە یەكەمین كاردانەوەیدا هاوپەیمانی " فەتح" بەیاننامەیەكی توندی لە دژی حەیدەر عەبادی دەركرد و تێیدا عەبادی تۆمەتباردەكات بە تێوەگلاندنی حەشدی شەعبی و دەزگا ئەمنییەكان لە ململانێ و ناكۆكییە سیاسییەكان و بە دەستپێكێكی مەترسیداریش وەسفیدەكات. ئیئتیلافی" فەتح" عەبادی بە سەرۆك وەزیران ماوە كۆتایی هاتوو وەسفدەكات و تۆمەتباریشیدەكات بەوەی كە فەیاز پشتیوانی لە عەبادی نەكردووە بۆ دووبارە بەدەستهێناوەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران بۆیە ئەو بڕیارەی لەدژ دەكراوە. لە كۆتایی بەیاننامەكەشیدا "فەتح "هەڕەشەدەكات و هۆشداریدەدات لەتێكچوونی دۆخی ئەمنیی و سەقامگیری عێراق بەهۆی ئەو بڕیارەوە. دەقی بەیاننامەمەی ئیئتیلافی فەتح: " دەركردنی بڕیاری بەخشینی بەڕێز فالح فەیاز لە  سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی و راوێژكارێتی ئاسایشی نیشتمانی، دەستپێكێكی مەترسیدارە بۆ تێوەگلانی حەشدی شەعبی و دەزگا ئەمنییەكان لە ململانێی و ناكۆكییە سیاسییەكان و تەسفیەی حساباتی كەسیی و بەهیچ شێوەیەك مایەی قبوڵكردن نییە كە سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر ( سەرۆك وەزیرانی ماوەی كۆتایی هاتوو) بڕیارێك دەربكات بۆ لەسەركارلابردنی بەرزترین بەرپرس كە سەرپەرشتی گرنگترین دەزگای ئەمنیی دەكات، لەبەرئەوەی ئەو بەرپرسە باوەڕی وەهایە كە هیچ بەرژەوەندییەك نییە لە نوێكردنەوەی و بەدەستهێنانەوەی ویلایەتی دووەمی سەرۆك وەزیران و ئەوەش ئاماژەیەكی نوێیە كە سەرۆك وەزیرانی ماوە كۆتایی هاتوو بە پێی بەرژەوەنی كەسی خۆی مامەڵە لەگەڵ دەزگا ئەمنییەكان و دامودەزگاكانی تری حكومەتدا دەكات و قبوڵكردنی سەپاندنی ویلایەتی دووەمی كردوەتە مەرجێك بۆ مانەوەی بەرپرسەكان لە پێگەكانیاندا، لەبەرئەوە ئەو بڕیارانە نایاسایین بە گوێرەی دەستور، چونكە بەڕێز فالح فەیاز ئەو بەرپرسیارێتیانەی لەسەر شانیەتی و بە پلەی وەزیر دادەنرێت كە ئەوەش هاوشێوەی وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ پێگەی سیاسیین، هەروەها ئەو رێوشوێنانە بڕیاری كەسین و دۆخی ئەمنیی تێكدەدەن و سەرچڵیكردنە بە سەقامگیری وڵات و كردنەوەی بەرەیەكی نێوخۆی بەرووی تیرۆردا لە پێناوی بەدیهێنانی ویستی تاكڕەویی لە دەسەڵاتدا". هاوپەیمانی فەتح 30/8/2018 هاوكات هیشام ركابی بەرپرسی نوسینگەی نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند ئەو هەنگاوەی عەبادی كاردانەوەی پێچەوانەی بۆسەر هاوپەیمانی نەسر دەبێت.  ركابی لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر رایگەیاندووە، بڕیاری دوورخستنەوەی فالح فەیاز لە سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی كارتی هاوپەیمانی نەسر لە دانوستانەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتدا لاوازدەكات. سەدر بە دۆسیەی موسڵ و سپایكەر وەڵامدەداتەوە هاوپەیمانی " سائیرون" كە موقتەدا سەدر سەرۆكایەتی دەكات و لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراقدا پلەی یەكەمی بەدەستهێناوە، بەرامبەر بە هەنگاوەكانی بەرەی " مالیكی- عامری" دەستەوەستان نەوەستاوە، خودی سەدر لە یەكەم هەنگاویدا هەوڵی جوڵاندنی شەقام دەدات كە لە چەند ساڵی رابردوودا كردبوویە دێوەزمە بەسەر حكومەتی عێراق و بەردەوام نمایشی هێزی جەماوەریی تێدادەكرد. جگە لە جوڵاندنی شەقام  هاوپەیمانێتییەكەی سەدر كارتێكی تر لە دژی مالیكی رادەكێشێت كە ئەویش كارتی كەوتنی موسڵە لەلایەن داعشەوە كە نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی ئەو كاتە تێیدا تۆمەتبارە. مەناهل حمێداوی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی " سائیرون" ئەمڕۆ هەینی وتی:" سائیرون هەوڵدەدات بۆ چاككردنی دۆخی خراپی حكومەتی عێراق بەهۆی كارە سیاسییە نادروستەكانی حكومەتەكانی پێشووە و ئامانجیشی لە قۆناغی داهاتوودا هەڵدانەوەی دۆسییەكانی گەندەڵیی و لێپرسینەوە لایەنە كەمتەرخەمەكانە". حمێداوی ئاماژەی بەوەشداوە وەك پەرلەمانتار داوادەكەن دۆسیەی گەندەڵی دارایی و ئیداریی و ئەمنیی هەڵبدرێنەوە و لێپرسینەوەش لە هەموو ئەوانە بكرێت كە بەشداربوون لەكەوتنی موسڵ و چەند پارێزگاریەكی عێراق و كۆنترۆڵكردنی لەلایەن داعشەوە. ئەو پەرلەمانتارەی " سائیرون" جەختیشدەكاتەوە كە پێویستە هەموو ئەوانەی هۆكاربوون بۆ روودانی تاوانی سەربازگەی سپایكەر رەوانەی دادگابكرێن". هەڵدانەوەی دۆسیەی موسڵ و سپایكەر و گەندەڵی دارایی حكومەتەكانی پێشوو بە دیاریكراوی لەدژی نوری مالیكی دەگیرێتەبەر چونكە لەو كاتەدا وەك سەرۆك وەزیران بەرپرسی یەكەمی دەسەڵاتی جێبەجێكردن و فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراق بووە.   عێراق بەرەو كوێ؟ سەرۆك كۆماری عێراق رۆژی سێی ئەیلولی بۆ یەكەمین دانیشتنی پەرلەمانی نوێی عێراق دیاریكردووە، بەڵام بەهۆی ناكۆكی و ململانێی نێوان پێكهاتەكان " شیعە و كورد و سوننە" و ململانێ و ناكۆكی لایەنەكانی نێو خودی ئەو پێكهاتانەش چاوەڕوان ناكرێت ئەو كۆبوونەوەیە سەركەوتوو بێت لە یەكەمین هەنگاوی قۆناغی نوێ و پێكهێنانی حكومەت، كە هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان و جێگرەكانییەتی و پاشان هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار و راسپاردنی كاندیدی گەورەترین كوتلە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. .  

(درەو میدیا): كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق بەنیازە سكاڵا لەسەر ئەو لایەنانە تۆماربكات، كە تۆمەتباریانكردون بەئەنجامدانی ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكان. كەریم تمیمی وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق، لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ڕاگەیاند: بەئەنقەست هەوڵی شێواندنی پرۆسەی دیموكراسی دەدرێت لە عێراق. ئاشكراشیكرد، ژمارەیەك سەركردەی سیاسی سەردانی كۆمسیۆنیان كردوە و پشتیوانی خۆیان بۆ دامەزراوەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن دەربڕیوە بەتایبەتی دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنەكان.  وتەبێژی كۆمسیۆن ڕاشیگەیاند: بەنیازن سكاڵا لەسەر ئەوانە تۆماربكەن كە تۆمەتباریان كردن بەساختەكاری لە هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان. ئاماژەی بەوەشدا، دەستوەردان ناكەن لە پرسی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، بەڵام گرنگە هاوپەیمانێتییەكان لە كۆمسیۆن تۆماربكرێن. جەختیشیكردەوە، هاوپەیمانییە سیاسییەكان هیچ نرخێكیان نابێت ئەگەر خۆیان لە كۆمسیۆن تۆمارنەكەن. قسەكانی وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان دوای ئەوەدێت، ڕۆژی 28 ی، ئەم مانگە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەكۆبوونەوەی هەفتانەی خۆیدا بڕیاریدا بەردەوامیی بڕیاری هەڵپەساردنی كارەكانی ئەنجومەنی كۆمسیاران، پاڵپشت بە هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردن كە خولی سێیەمی پەرلەمانی عێراق بەر لە تەواوبونی وادەكەی پەسەندیكرد.   

راپۆرتی: ئارام مەحمود  حەیدەر عەبادی سەرۆک وەزیرانی عێراق، داننانێت بەشەرعیەتی ئەنجومەنی کۆمیسیارانی هەڵبژاردنەکان و هیچ بڕیاڕێکێشیان بەیاسایی نازانێت، تا ئەوکاتەی لێکۆڵینەوەکانی دەستەی نەزاهە لەو تۆمەتانەی ئاڕاستەیان کراوە بەتێوەگلان لەئەنجامدانی ساختەکاری لەهەڵبژاردنی 12ی ئایاری ئەمساڵ یەکلادەبێتەوە، ئەمە لێدوانی سەرچاوەیەکی باڵایە لەحکومەتی عێراق کە تایبەت بە"درەومیدیای" ڕاگەیاند. عەبادی ڕێگەنادات بگەڕێنەوە سەرکارەکانیان ڕۆژی 28 ئەم مانگە بەشێوەیەکی چاوەڕواننەکراو، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەکۆبونەوەی ئاسایی هەفتانەی خۆیدا، بڕیارێکی تایبەتی بەکۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان دەرکرد، کە ئەمە دەقەکەیەتی" پاڵپشت بە ئەحکامەکانی ماددەی 4 لەهەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ژمارە 45ی، ساڵی 2013، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بەپێویستی جێبەجێکردنی ئەحکامەکانی ئەو یاسایە کە جەخت دەکات لەسەر وەستاندنی کاری ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمیسیارانی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان، تا ئەوکاتەی لێکۆڵینەوە لەتاوانەکانی ساختەکاری کۆتایدێت، کە ئەنجومەنی وەزیران بەبڕیار ئاماژەی پێداوە، هەموو بڕیارێکیش کە لەوانەوە دەردەچێت بە بەتاڵ ئەژمار دەکرێت"، بەوتەی سەرچاوەکەی "درەومیدیا" عەبادی ڕێگەیان نادات بگەڕێنەوە سەرکارەکانیان و بە جێگەی متمانەیان نازانێت. ئەو بڕیارەی عەبادی دوای ئەوەدێت، ڕۆژی  27 ئەم مانگە ئەنجومەنی باڵای کۆمیسیارانی هەڵبژاردنەکان لەئاگادارینامەیەکەدا، داوای لەهەموو ئەو کاندید و حزب ئیئتیلافانە کرد کە دەیانەوێت هاوپەیمانێتی پێکبهێنن، ڕۆژی 28ی ئاب، سەردانی بارەگای کۆمیسۆن بکەن بۆ وەرگرتنی فۆرمی تایبەت بەپێکهێنانی هاوپەیمانێتی، ئەوەش لەکاتێکدایە، دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی عێراق کە ڕۆژی 12ی ئایاری ئەمساڵ بەڕێوەچو و، دواتر لەلایەن چەند هێزێکەوە تۆمەتی تێوەگلان لەساختەکاری و یاریکردن بەئەنجامەکانی هەڵبژاردن ئاراستەی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان کرا، پەرلەمانی عێراق بەر لەکۆتایهاتنی خولی سێیەم و، دوای زنجیریەک کۆبونەوە، لەکۆتایی مانگی حوزەیراندا و لەچوارچێوەی هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردندندا بڕیاریدا بەهەڵپەرساردنی کارەکانی ئەنجومەنی کۆمیسیاران و گرتنەبەری کۆمەڵێک ڕێکاری یاسای تر دژیان، وێڕای بڕیارەکانی ئەنجومەنی وەزیران لەوچوارچێوەیەدا.  کۆمیسیۆن ولایەنەکان کاردانەوەیان هەیە بڕیارە سبەی، پێنج شەممە 30 ئاب، ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمیسیاران لەبارەگای کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی ڕێکبخەن و تیایدا ئاماژە بەدواین پێشهاتەکانی تایبەت بەکاری کۆمیسیۆن بکەن، بەپێی ئەو زانیارییانەی لەم چوارچێوەیەدا دەست "درەو میدیا" کەوتوە، چاوەڕواندەکرێت نوری مالکی بەسیفەتی جێگری سەرۆک کۆمار و ژمارەیەک کەسایەتی سیاسی لەکۆمیسیۆن ئامادەبن، ئەگەرچی  ڕون نیە هۆکاری ئامادەبونی ئەوان چیە لەو بۆنەیەدا، بەڵام وەک بەشێک لەچاودێران دەڵ ێن، ڕەنگە لەچوارچێوەی پشتیوانی و کاردانەوەی ئەو لایەنانەدابێت کە دژی بڕیارەکەی عەبادین و وەستاندنی کارەکانی کۆمیسیۆن بەنایاسایی دەزانن. بڕیارەکەی عەبادی زیاد لەکاردانەوەیەکی بەدوای خۆیدا هێناوە، هادی عامری سەرۆکی هاوپەیمانی فەتح کە ڕکابەرێکی دیاری عەبادی و بەرەکەیەتی، داوا لەحکومەتی عێراق دەکات کۆتایی بەدەستوەردان لەکاروبارەکانی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان بهێنێت، یەکێتی هێزە عێراقیەکانیش لەبەیاننامەیەکدا دەڵێت، مافی ئەنجومەنی وەزیران نیە کارەکانی کۆمیسۆن پەکبخات و بەپێشلکاریی یاسای دەزانێت.  زۆرێکی تر لەو لایەنانەی ڕەخنە لەبڕیارەکەی سەرۆک وەزیرانی عێراق دەگرن پێیانوایە، بڕیارەکە پێچەوانەی دەستوری عێراقە، کە بەدەق دەڵێت، کۆمیسیۆن لەژێر چاودێری پەرلەماندایە و لەچوارچێوەی دەسەڵاتەکانی حکومەتدا نیە دەستوەربداتە کارەکانیان، هاوکات پێشێلکارییەکی ئاشکرای بنەمای جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان و کاری دەستە سەربەخۆکانیشە، بەوپێیەی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوەو پاڵپشت بەمادەی 102 لەدەستوری عێراق پێکهێنراوە و پەرلەمان دەتوانێت لێپرسینەوەی لێبکات لەبەرامبەر کارەکانی. هەندێک لایەنی تریش دەڵێن، کۆمیسیۆن بەشێوەیەکی دروست کارەکانی ئەنجامداوە، بەبەڵگەی ئەوەی ئەنجامی ژماردنەوەی دەستی دەنگەکان، بەڕێژەی 99% هاوتای ئەنجامە ئەلەکترۆنیەکان بوە و، پێویستە هەموو ئەوانەی خراپەکارییان بەرامبەر بەکۆمیسیۆن کردوە، لەسیاسیەکان و کاندیدە دەرنەچوەکان، داوای لێبوردن لەکۆمیسیۆن بکەن.  هاوکات بڕیارەکانی ئەنجومەنی وەزیرانیش بەئامانجی و مەبەستی شەخستی ڕووت وەسفدەکەن و پییانوایە، ئامانجەکەی وەستاندنی تۆماری گەورەترین کوتلەیە لەپێناو بەردەوامی حکومەتی ئێستا لەسەر کارەکانی کە شکستیهێناوە لەجێبەجێکردنی داواکارییەکانی خەڵکی عێراق.  

 ( درەو میدیا): هەموو چاوەكان لەسەر ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو و گرێدانی یەكەم دانیشتنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراقن، كە هەندێك پێیانوایە ساتەوەختی كرانەوەی كۆی گرێ و گۆڵە سیاسییەكانی پێێكهێنانی حكومەت و كۆتاییهێنانە بەو ململانێیانەی نزیكەی سێ‌ مانگە تەواوی لایەنە سیاسییەكان و شەقامی عێراقی بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە. بەپێی بڕگەكانی خشتەی كاری یەكەم دانیشتنی پەرلەمانی عێراق كە ئەمڕۆ فەرمانگەی ڕاگەیاندنی پەرلەمان بڵاویكردوەتەوە و بڕیارە ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو بەڕێوەبچێت، لە دانیشتنەكەدا وتاری سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی خولی سێی پەرلەمانی عێراق دەخوێنرێتەوە و بەپێی ماددەی 54ی، دەستور بە تەمەنترین ئەندام سەرۆكایەتی دانیشتنەكە دەكات و دوای خوێندنەوەی ناوی ئەندامانی خولی چوارەم، سوێندی یاسای دەخۆن و دواتر سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی هەڵدەبژێرێن.  زیادەڕۆیی لەگەشبینییەكاندا دەكرێت  بەڕای بەشێك لە چاودێران، بەڕێوەچونی ئەم ڕێكارە یاساییانە لە زۆنێكی پڕ ململانێی وەك عێراق كاتێك بەشێوەیەكی ئاسایی بەڕێوەچێت، لایەنەكان لەسەر دابەشكارییەكانی سێ‌ سەرۆكایەتیەكە و پۆست و پایەكانی تری حكومەت گەیشتبێتنە ڕێككەوتن، بەڵام بەهۆی ئەوەی تائێستا هیچكام لەبەرەكان نەیانتوانیوە زۆرینەی پەرلەمانیی، یان وەك خۆیان ناویانناوە "گەورەترین كوتلە" پێكبهێنن، وەك بنەمای سەرەكی بۆ پێكهێنانی حكومەت، هەم ڕێكارەكان یاساییەكانی دانیشتنی پەرلەمان بەوشێوەیە زەحمەتە ڕووبدەن و، هەم  چاوەڕوانیی زۆریش لەو دانیشتنە بەجۆرێك زیادەڕۆییكردن لە گەشبینی خوێندنەوەی بۆ دەكرێت، هەر ئەوەشە هۆكاری ئەوەی، قسەكردن لەسەر كۆمەڵێك سیناریۆی جیاواز ببێتە ڕۆژەڤ و خوێندنەوەی هەمەلایەنەی بۆ بكرێت. ئەگەرەكانی بەڕێوەچونی یەكەم دانیشتن  ئەگەر لایەنەكان نەیانتوانی گەورەترین كوتلە پێكبهێنن، ئەوا پێشبینی دوو سیناریۆ بۆ یەكەم دانیشتنی پەرلەمانی عێراق دەكرێت ،  سیناریۆی یەكەمیان، پەنابردنی زۆرینەی لایەنەكانە بۆ ڕێكارێكی یاسایی كە ڕێگە بە درێژەكێشانی گفتوگۆ سیاسییەكان بدات، بەجۆرێك پێشێلكردنی وادە دەستورییەكانی تیانەبێت. سیناریۆی دووەمیش، هێزە سیاسییەكان كاربكەن بۆ تەواونەكردنی نیسابی دانیشتنەكە، بەوەش هیچ ئیحراجییەك ناكەوێتە لەسەر هیچ لایەنێك و دواتر لەڕێی نوسراوێكەوە داوای دیاریكردنی وادەیەكی نوێ لەسەرۆك كۆمار بكرێت بۆ دانیشتنی نوێی پەرلەمان، كە ڕەنگە بكەوێتە ڕۆژی 15ی ئەیلولی داهاتو و بەوەش دەرفەتێكی نوێ‌ بدات بەكوتلە سیاسییەكان بۆ یەكلاییكردنەوەی بژاردەكانیان سەبارەت بە پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و كاندیدەكانی پۆستی سێ‌ سەرۆكایەتیەكە، ئەمە بە بۆچونی سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار كە بۆ ماڵپەڕی " سۆمەرییە نیوز " قسەیكردوە. سیناریۆی سێیەم ئەوەیە، ئەندامانی پەرلەمان سوێندی یاسای بخۆن و دانیشتنەكە هەڵبگیرێت بێئەوەی دەنگ لەسەر سەرۆك و دوو جێگرەی بدرێت و، بابەتەكە بخرێتە دانیشتنی داهاتوو، كە هەفتەیەك دوای دانیشتنی یەكەم ڕێكدەخرێت. هەر لە چوارچێوەی شرۆڤەكردنی ئەم پرسەدا (واسق هاشمی) شارەزای سیاسی پێیوایە، دانیشتنی پەرلەمان ڕێكناخرێت ئەگەر كاندیدەكانی سێ‌ سەرۆكایەتییەكە یەكلانەكرێنەوە، پێشبینی ئەوەشیكردوە، بەتەمەنترین ئەندام كە سەرۆكایەتی دانیشتنەكە دەكات داوا لەئەندامان بكات سوێندی یاسای بخۆن و دانیشتنەكە بە كراوەیی جێبهێڵێت، باس لە سێ‌ سیناریۆش دەكات بۆ یەكلاكردنەوەی دیمەنی سیاسی، هۆشداریشی داوە لە پەرتبونی زیاتری ناوماڵی شیعە.   دیمەنی سیاسی چۆن یەكلادەكرێتەوە؟ هاشمی بە هەمان سەرچاوەی وتوە، ململانێی ناو پێكهاتەكان هێشتا بەردەوامە، ململانێكانی ناو پێكهاتەی سوننە لەسەر پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بەردەوامە، پارتە كوردییەكانیش لە هەمان دۆخدان سەبارەت بە پۆستی سەرۆك كۆمار، ناوماڵی شیعەش لە ئەنجامی ململانێ لەسەر پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و پۆستی سەرۆك وەزیران لە حاڵێكی باشتردا نیە.  لەبارەی سیناریۆكانی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان و پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو، ڕایگەیاندووە، سێ‌ سیناریۆ بۆ یەكلاكردنەوەی دیمەنی سیاسی لەئارادایە كە ئەوانیش: یەكەمیان: میحوەری دەوڵەتی یاسا و فەتح سەركەوتووبن لەر ِاكێشانی سوننە و كورد بۆ بەرەكەیان و بەوەش گەورەترین كوتلە پێكبهێنن. دووەمیان: میحوەری سائیرون و نەسر و وەتەنیە وحیكمە سەركەوتووبن لە ڕاكێشانی سوننە و كورد بۆ بەرەكەیان و بەوەش گەورەترین كوتلە پێكبهێنن، ئەم دوو سیناریۆیەشی بەدوور زانیوە. سێیەم: كە لەلایەن وڵاتانی دەرەكییەوە فشار بۆ ئەنجامدانی دەكرێت، ڕێكخستنەوەی ناوماڵی شیعە و سوننە و كورد و گەڕانەوەیە بۆ چوارگۆشەی یەكەم و پێكهێنانی حكومەتێكی شەراكەتی نیشتمانی بەبێ‌ بوونی ئۆپۆزسیۆن. بە وتەی ئەو شارەزا سیاسییە، پەرتبونی ناوماڵی شیعە زیانی بە بەرژوەندییەكانی نیشتمان گەیاندووە، بەوپێیەی هەردوو لایەنی كورد و سوننە پرسەكەیان قۆستوەتەوە بۆ بەرزكردنەوەی سەقفی داواكارییەكانیان كە ڕەنگە پرسی نەكردە و نادەستوری لەخۆبگرێت و دوو لایەنە شیعەییەكە كە خوازیاری پێكهێنانی گەورەترین كوتلەن ملی بۆ بدەن.   بەپێ زانییارییەكانی "درەومیدیا" كە لەسەرچاوەیەكی سیاسی باڵای عێراقەوە دەستیكەوتوە، نوری مالیكی و هادی عامری بەچڕی دەستیانكردوەتەوە بەكۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە شیعییە جیاوازەكان وەك هەنگاوی یەكەم و دواتر سەرلەنوێ پەیوەندیكردن بەلایەنەكانی ناو سوننە و كورد، سەرچاوەكە لە زاری ئەندامانی ئەو وەفدەی كە چەند ڕۆژێك لەمەوبەر هاتنە هەولێر و  لەگەڵ بەرپرسانی هەرێم كۆبوونەوە، ئەوەشی ئاشكراكرد، دانیشتنەكەیان زۆر بەئیجابی وەسفكردوە و لایەنە كوردییەكان پێیان ڕاگەیاندون كە بەمزوانە وەڵامیان دەدەنەوە. 

(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق ئاستی هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی تەمموزی رابردوو راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهات زیادیكردووە. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی نەوتی عێراق، مانگی  تەمموزی رابردوو عێراق (109 ملیۆن و 857 هەزارو 705) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 661 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (68.322) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (7 ملیار و 532 ملیۆن و 500 هەزار) دۆلار بووە، بەڵام داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی حوزەیرانی رابردوودا (7 ملیار و 323 ملیۆن و 150 هەزار) دۆلار بووە. واتا داهاتی نەوت بە بەراورد بە مانگی رابردوو زیاتر لە ( 200 ملیۆن دۆلار ) زیادیكردووە.

راپۆرتی: درەو میدیا ئەمڕۆ سەرۆك كۆماری عێراقی بە نوسراوی ڕەسمی ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوی بۆ كۆبوونەوەی یەكەم دانیشتنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق دیاریكرد، كە تەنها حەوت ڕۆژی ماوە، بەوەش مەعسوم  خۆی لەدەستی ئەو لایەنانە قوتاركرد  كە هەڕەشەی سكاڵاكردنیان لێدەكرد لەسەر دیارینەكردنی وادەی یەكەم كۆبوونەوەی پەرلەمان دوای پەسەندكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن لەلایەن دادگای فیدراڵیەوە لەڕۆژی 20 ئەم مانگە، كە تا ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو ڕێك ئەو 15 ڕۆژە دەكات كە لە دەستوردا دیاریكراوە. مەعسوم بەم هەنگاوە تۆپەكەی فڕێدایە گۆڕەپانی لایەنە سیاسییەكان و پێویستە لە ماوەی ئەو حەوت ڕۆژەی لەبەردەستیان ماوە لانی كەم دەبێت لەسەر دیاریكردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و دوو جێگرەكەی) ڕێكبكەون. بەپێی دەستوری عێراق یەكەمین كۆبوونەوەی پەرلەمان بەسەرۆكایەتی بەتەمەنترین ئەندامی بەڕێوەدەچێت، كە پێشتر "درەو میدیا " ئاشكرایكرد (محەمەد علی ساڵح زەینی) كاندیدی دەرچوو لە لیستی هاوپەیمانی مەدەنی سەرۆكایەتی یەكەم دانیشتن دەكات، كە دوای سوێندخواردنی یاسایی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق هەڵدەبژێرێت. سوننەكان و پۆستی سەرۆکی پەرلەمان بەپێی ئەو تەوافوقەی لەدوای ساڵی 2003وە، وەك سیستمی سیاسی لە عێراق پیادە دەكرێت، سەرۆكی پەرلەمان لە پشكی پێكهاتەی سوننە دەبێ‌ و جێگری یەكەم بۆ شیعە و جێگری دووەم بۆ كورد. تائێستا هێزە سوننیەكان سێ‌ كاندیدیان هەیە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە و بەڕسمی ڕێكەوتنیان لەسەر دیاریكردنی یەكێكیان ڕانەگەیاندوە: * كاندیدی یەكەم: ئوسامە عەبدولعەزیز نوجێفی كاندیدی هاوپەیمانی میحوەری نیشتمانییە ساڵی 1956 لە موسڵ لەدایكبووە بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ئەندازیاریی كارەبادا هەیە 2005 وەزیری پیشەسازیی و كانزاكان بووە لە 2010 ەوە بۆ 2014 سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران بووە لە 2014 بۆ 2018 جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بووە * كاندیدی دووەم: محەمەد رێكان حەلبوسی كاندیدی هاوپەیمانی عێراق ناسنامەمانە ساڵی 1982 لە قەزای گەرمەی پارێزگای ئەنبار لەدایكبووە كۆلێژی ئەندازیاری تەواوكردووە لە 2014دا بە ئەندامی پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردرا ئابی 2017 بە پارێزگاری ئەنبار هەڵبژێدرا * كاندیدی سێیەم: محەمەد عەلی تمیم كاندیدی چەند لایەنێكی میحوەری نیشتمانیە  سالی 1974 لە كەركوك لەدایکبووە لە ساڵی 2010 وەزیری پەروەردەی عێراق بووە ساڵی 2014 ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمان بووە  بڕوانامەی دكتۆرای مێژووی نوێ وهاوچەرخ لە زانكۆی موسڵ بەدەستهێناوە كوردیش هیچی دیارنیە وێڕای یەكلانەبوونەوەی كاندیدی سەرۆكی پەرلەمان، تائێستا یەكلانەبوەتەوە جێگری یەكەم كێیە و لەناوشیعەدا بەركام هێز دەكەوێت، جێگری دووەمیش كە پشكی كوردە، دیارنیە كێ دەبێت و دەبێت بەپشكی كام هێزە. زۆرێك لە ئاگایانی دۆخی عێراق پێیانوایە، ئەم پرۆسەیە لە چوارچێوەی پاكێجێكدایە، واتە دەبێت لایەنەكان سەرەتا لەسەر پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی ڕێكبكەون، دواتر بەپێیی  دوو ئیستحقاق، ئیستحقاقی هەڵبژاردن و  نەتەوە و پێكهاتە، پرۆسەی دابەشكاری پۆستەكان دەستپێبكات، ئەم پرۆسەیەش زۆرجار  لە شێوەی سەفقەی سیاسی و جۆرێ لە ڕێككەوتندا ئەنجامدەدرێت، كە زۆرجار دیوە شاراوەكانی بۆ ڕایگشتی ئاشكراناكرێن و لە تاریكدا دەمێنێتەوە. كۆمسیۆن لەشوێنی خۆیەتی و فەرمانیش دەكات لە پێشهاتێكی تازەی دیمەنی سیاسی عێراقدا كە زیاد لە خوێندنەوەیەكی بۆ دەكرێت، ئەمڕۆ ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق، ڕێوشوێنەكان و فۆرمەكانی تایبەت بە پێكهێنانی هاوپەیمانێتی سیاسی لەناو پەرلەمانی عێراق پەسەندكرد و وەك ڕایگەیاندوە، ئەوكارەیان پاڵپشتە بە مادەی 29 لە یاسای ژمارە 36ی ساڵی 2015ی، تایبەت بەڕێكخستنی ژیانی سیاسی و حزبیی لە عێراق. داواشی لە حزب و ئیئتیلاف و كاندیدە سەركەوتووەكان كردوە كە دەیانەوێت هاوپەیمانی پێكبهێنن، لە سبەینێ‌ 28ی ئابەوە سەردانی كۆمسیۆن بكەن بۆ تۆماركردنی بەپێی یاسا. بەڕای بەشێك لە ئاگایانی دۆخی سیاسی عێراق، ئەم هەنگاوە یاساییە زیاد لە پەیامێك لەخۆدەگرێت كە دیارترینیان ئاماژەیە بۆ نەبوونی متمانە لە نێوان هێز و لایەنە سیاسییەكانی عێراق كە بەشێوەیەكی بەردەوام لەدژی یەكتری بانگەشەی كۆكردنەوەی زۆرترین ژمارەی هێز و كاندیدی دەرچوو لەخۆیان دەكەن و دەڵێن بەمزوانە گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنن، ئەم هەنگاوە ڕەنگە ببێتە ڕێگرێكی جدی و عەمەلی  لەسەرهەڵدانێكی قەیرانێكی نوێ‌ بەهۆی ئەو پرسەوە. وێڕای ئەوەی ئەو پەیامەش دەدات بەگوێی هەمو لایەنەكاندا (ڕازی وناڕازی) كە كۆمسیاران و بەرپرسانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق لەشوێنی خۆیان دەمێننەوە و هەموو ئەو هەنگاوانەشی لە ڕابردوودا لەدژیان گیرانەبەر و بەتێوەگلان لە ساختەكاری تۆمەتباركران، لەگەڵ هەڵبژاردن و ئەنجامەكانیدا بوون بە بەشێك لە مێژوو.     

(درەو میدیا): فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراق بە مەرسومێكی كۆماری 3ی ئەیلولی  2018ی بۆ یەكەمین كۆبوونەوەی پەرلەمانی نوێی عێراق بە سەرۆكایەتی بە تەمەنترین پەلەمانتار دیاریكرد. ئەمەش دەقی مەرسومەكەیە: مەرسومی كۆماری ژمارە ( 62) بە پشتبەستن بە مادەی ( 54 ) و (73/ چوارەم)ی دەستور و پەسەندكردنی ئەنجامی كۆتاییی هەڵبژاردنەكان لەلایەن دادگای باڵای فیدراڵییەوە بڕیارماندا بە: یەكەم: بانگهێشتنكردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی هەڵبژێردراو -خولی چوارەم بۆ كۆبوونەوە رۆژی دووشەممە رێكەوتی 3/9/2018 ، كە بە تەمەنترین ئەندام سەرۆكایەتی دانیشتنەكە دەكات. دووەم: ئەم مەرسومە لە رۆژی دەرچونییەوە جێبەجێدەكرێت و لە رۆژنامەی رەسمیدا بڵاودەكرێتەوە. فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراق  

( درەو میدیا) ئەوحزب و فراكسیۆنانەی دەیانەوێت لە پەرلەمانی عێراقدا هاوپەیمانێتی پەرلەمانیی پێكبهێنن، دەبێت لە كۆمسیۆن فۆرمی تایبەت وەربگرن و بە رەسمی تۆماریبكەن. كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا داوا لەو حزب و فراكسیۆن و كاندیدە براوەكانی هەڵبژاردنی عێراق دەكات لە سبەی سێشەممەوە بۆ تۆماركردنی هاوپەیمانێتییەكانیان سەردانی كۆمسیۆن بكەن. ئەمەش دەقی بەیاننامەكەی كۆمسیۆنە: بەیاننامەیەكی ئەنجومەنی كۆمسایارنی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان  ( هاوپەیمانێتی پەرلەمانیی) دوای پەسەندكردنی ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق/ خولی چوارەم لە 12ی ئایاری 2018، و بۆ جێبەجێكردنی یاسای حزبەكانی ژمارە ( 36) ی ساڵی 2015 مادەی ( 29) ی تایبەت بە رێكخستنی ژیانی سیاسی و حزبیی لە عێراقدا، ئەنجومەنی كۆمسیاران ئەمڕۆ رێوشوێنەكان و فۆرمەكانی تایبەت بە پرۆسەی پێگهێنانی هاوپەیەمانێتی سیاسی ( پەرلەمانیی) پەسەندكرد. لەبەرئەوە كۆمسیۆن داوا لە هەموو ئەو حزب و ئیئتیلاف و كاندیدە سەركەوتووانە دەكات كە دەیانەوێت هاوپەیمانێتی پەرلەمانیی پێبكهێنن، سەردانی  بارەگای فەرمانگەی حزبەكان و رێكخراوی سیاسییەكان بكات لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان لە رۆژی سبەی سێشەممە 28ی ئابی 2018بە ئامانجی تۆماركردنی بە گوێرەی یاسا و بۆ زانیاریش رۆژی هەینی و شەممەی داهاتوو دەوامی رەسمی دەبێت لەو فەرمانگەیەی سەرەوە. ئەنجومەنی كۆمسیاران  27ی ئابی 2018

راپۆرت: ئارام مەحمود چەند ڕۆژێك لەمەوبەر دەوڵەتی یاسا گرەوی لەسەر لەبەریەكهەڵوەشاندنی لیستەكەی عەبادی و سەنگەر گواستنەوەی ژمارەیەكی بەرچاو لە كاندیدە دەرچوەكانی دەكرد، بەڵام ئێستا هاوكێشە پێچەوانە بوەتەوە، سەدرییەكان و عەبادی گرەو لەسەر پەیوەندیكردنی ژماریەك لە كاندیدە دەرچووەكانی دەوڵەتی یاسا و هاوپەیمانی فەتح و چەند كوتلەیەكی نزیك لەوان دەكەن، بەوەش هەم سەربازگەكەی خۆیان قەڕەباڵغتر بكەن بۆ گەیشتن بە ئامانجە گەورەكە، كە پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانییە، هەم دەرفەتی ئەوەش لە كیس نەیارەكانیان دەدەن ببنە خاوەنی گەورەترین كوتلەو كێكی حكومەتیان لەدەست بڕفێنن. مەعسوم داوای كۆبونەوەی پەرلەمان دەكات سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا لە شاری بەغداد بە (درەو میدیا) راگەیاند، سبەینێ‌ یان دوو سبەی، فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراق داوای دانیشتنی پەرلەمان دەكات، چونكە بەپێی دەستور پێویستە دوای پەسەندكردنی ئەنجامی هەڵبژاردن لەلایەن دادگای باڵای فیدراڵییەوە، دەبێا لەماوەی 15 ڕۆژدا سەرۆك كۆمار پەرلەمانی نوێ بانگهێشت بكات بۆ سازدانی یەكەم كۆبونەوە. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە ئاشكرایكرد" سەدرییەكان بەنیازن سكاڵا لەسەر سەرۆك كۆمار تۆماربكەن، بەوپێیەی دەبوو لەدوای پەسەندكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن لەلایەن دادگای فیدڕاڵی لە ڕۆژی 9ی ئەم مانگەو ڕەوانەكردنی بۆ سەرۆك كۆمار، مەعسوم داوای كۆبونەوەی پەرلەمانی بكردایە، بەڵام ئەو خستویەتیە دوای پشووەكانی جەژن كە دەبوو چەند ڕۆژێك پێش جەژن و ڕۆژانی جەژنیش لەچوارچێوەی مۆڵەتی ئەو 15 ڕۆژەدا بوایە. مالیكی و عامری كۆبونەوەكانیان دەستپێدەكەنەوە بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەچەند كاتژمێری داهاتوودا دەوڵەتی یاسای نوری مالیكی و هاوپەیمانی فەتحی هادی عامری و چەند كوتلەیەكی سیاسی نزیك لێیان، كۆبونەوەیەكی فراوان ڕیكدەخەن بۆ تاتوێكردنی پرسی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، بەڵام نە سەردییەكان، و نە گروپەكەی مالیكی و عامری، تا یەكەم كۆبونەوەی پەرلەمان پێكهێنانی كوتلەكانیان ئاشكراناكەن، ڕەنگە هۆكاری ئەوەش بۆ پاراستنی بەرەكەیان بێت لە دەستوەردان و فشارە ناوخۆیی و دەرەكییەكان بۆ پەشیمانكردنەوەیان. محەمەد عگێلی، كە ئەندامێكی دەوڵەتی یاسایە، ئاشكرایكردووە، ڕاگەیاندنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی لەڕێی نوسراوێكی فەرمییەوە دەبێت كە لە یەكەم دانیشتنی پەرلەماندا پێشكەش دەكرێت.  عگێلی باسیلەوەكردووە، كۆبونەوەكەی ئۆتێل (بابل) پرسی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ئاڵۆزتركرد و وایكرد سەقفی داواكارییەكانی میحوەری نیشتمانی سوننەكان و هێزە كوردستانییەكان بەرزترببێتەوە. بازاڕگەرمی و تەرویجی سیاسی   بڵاوكردنەوەی پڕوپاگەیاندە یەكێكە لەو چەكە كاریگەرانەی كە جەمسەرە دژبەیەكەكان بەكاریدەهێنن لەشەڕی یەكتریدا، كە زیاتر لە رەهەندێك لەخۆدەگرێت، بەشێكی شەڕێكی دەرونی توندە بۆ بێهواكردنی بەرامبەرو ورەبەردان و دەستەبەرداربونی لە هەوڵی گەڕان بەدوای هاوپەیمانی نوێ و  پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، بەشێكی تری بۆ بازاڕگەرمی و تەرویجی سیاسی و بەدەستهێانی دەستكەوتی زیاترە كە سەرجەم كوتلە سیاسییەكانی عێراق لەم پرۆسەیەوە گلاون و بەشەڕێكی ڕەوای دەزانن بۆ بەرگریكردن لەپێگەی خۆیان و بچڕینی زۆرترین پشكی سیاسی، لەكاتێكدا بەشێكی زۆری ئەو پڕوپاگەندانە درۆی سیاسین و هیچ بونێكیان نیە لەسەر زەمینی واقیع.  نزیكبونەوەی پارتی لە سوننەكان دەنگۆی ئەوە بە گەرمی بڵاوە كە پارتی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ ئەو بەرەیەی كە بە (میحوەری نیشتمانی) سوننەكان ناسراون، هاوپەیمانێتی ژێربەژێری كردبێت، بەتایبەت كە بەمدواییانە ژمارەیەك لە سەركردەی سوننە سەردانی هەولێریان كردو  لەگەڵ بەرپرسانی باڵای پارتی كۆبونەوەیان ئەنجامدا، بەڵام بەرپرسێكی پارتی بوونی هەر جۆرە هاوپەیمانێتییەكی  لەگەڵ  میحوەری نیشتمانی ڕەتكردوەتەوە. ئەو بەرپرسەی پارتی كە قسەی بۆ "سۆمەرییە نیوز" كردووە، ئاماژەی بەوەداوە، ڕێككەوتنی ستراتیژی و لێگەیشتنی قوڵیان لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی كوردستان هەیە پێكەوە بچنە بەغداد و كۆمەڵێك داواكاری هاوبەشیان هەیە و هەر لایەنێك ڕەزامەندی لەسەر داواكانیان نیشانبدات لەگەڵی ڕێكدەكەون بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو. بەرپرسەكەی پارتی دەڵێ" حزبەكەی بەیەك دوری لە سەرجەم هێزە سیاسەكانی بەغداد ڕادەوەستێت و گفتوگۆكانیشیان لەگەڵ میحوەری سوننی بۆ ئەوە بووە  دیدێكی هاوبەشیان هەبێت بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو و لەسەر كارنامەیەك ڕێككەوتوون كە داواكارییەكانی كورد و سوننە لەخۆدەگرێ، بەڵام نەگەیشتونەتە ئەو ئاستەی هاوپەیمانێتی ڕابگەیەنن.