( درەو میدیا): حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق جەختدەكاتەوە لەسەر خێرا دەستپێكردنەوەی كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی نوێنەران و ئامادەیی خۆشی دەردەبڕێت بۆ ئامادەبوون لە كۆبوونەوەیەكی پەرلەماندا بۆ تاوتوێكردنی دۆخی بەسرە. نوسینگەی راگەیاندنی عەبادی لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت:" سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران دكتۆر حەیدەر عەبادی جەختدەكاتەوە لەسەر بایەخی بەپەلە دەستپێكردنەوەی كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی نوێنەران و پەكنەخستنی و پابەندبوون بە وادە دەستورییەكان بۆ جێبەجێكردنی ئەو ئەركانەی لەسەرشانییەتی". هەروەها دەشڵێت:" سەرۆك وەزیران ئامادەی خۆی دەردەبڕێت بۆ ئامادەبوون لە دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەانی لەگەڵ وەزیرەكان و بەرپرسە پەیوەندیدارەكان بۆ تاوتوێكردنی دۆخی بەسرە و پێداویستییەكانی پارێزگای بەسرەی خۆشەویست و گرتنبەری رێوشوێنی پێویست بۆ كۆتاییهێنان بە نەهامەتییەكانی خەڵكەكەی و پێشكەشكردنی باشترین  خزمەتگوزاریی بۆیان."

(درەو میدیا): موقتەدا سەدر، هەڕەشەی هەڵوێستێكی یەكلاكەرەوە دەكات كە "بەخەیاڵی كەسدا نەهاتبێت" دەشڵێت، كۆشكی گەندەڵكاران دەهەژێنن. سەدر لە وتەیەكیدا بۆ گەلی عێراق كە تایبەتە بەپێشهات و ڕوداوەكانی پارێزگای بەسرە، دەڵێت ئیتر ناتوانێت تەماشكاربێت و  سەبری نەما سەبارەت بەو ستەمكاریی و دەستدرێژیانەی دەكرێتە سەر خۆپیشاندەرانی بەسرەو بەناحەق خوێنیان دەڕێژرێت.. موقتەدا سەدر، هەڕەشەی گرتنەبەری هەنگاوێكیش دەكات كە بەخەیاڵی كەسدا نەهاتبێت، دەشڵێت، كۆشكی گەندەڵكاران دەهەژێنن، داواش لەپەرلەمانی عێراق دەكات دەستبەجێ كۆببێتەوەو دەزگا پەیوەندارەكانی حكومەت بەدەم كێشەو گرفتەكانی هاوڵاتیانەوە بچن لەو پارێزگایە. سەدر داوا لە حزبەكان و میلیشیا چەكدارەكان و حەشدی شەعبی دەكات دەستوەردان نەكەن لە بەسرە، داواش لە هاوڵاتیانی عێراق دەكات هەڵمەتێكی كۆكردنەوەی كۆمەك و هاوكاری بۆ پارێزگای بەسرە دەستپێبكەن و ئامادەكاریش بكەن بۆ خۆپیشاندانێكی ئاشتیانە لەو پارێزگایە كە بە مزوانە كاتەكەی دیاردەكەن. دەقی وتەكەی موقتەدا سەدر بۆ گەلی عێراق:          بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان هیچی تر ناتوانم وەك تەماشاكەرێك بوەستم و سەبر و ئارامیم تەواو بوو.. بەرامبەر ئەوەی لە بەسرە روودەدات لە ستەم و دەستدرێژیكردنە سەر خۆپیشاندەران و هەتا كوشتنیان بە ناحەق و خراپی خزمەتگوزارییەكان، نە ئاو هەیە، نە كارەبا، نە كەرامەت ، لە چەند ساڵی دوورودرێژی حكومەتە یەكلەدوای یەكەكان جا لەسەردەمی دیكتاتۆری وێرانكەرەوە یان دوای رووخانی. ئێمە ئەو پشتگوخێستنە دەبینین لەلایەن هەندێك لە سیاسییەكانەوە بەرامبەر ئەوەی لەو پارێزگا كارەستبارە روودەدات، ئەوان سەرقاڵی پێكهێنانی " گەورەترین كوتلە" ن كە هەر وەك حكومەتەكان و هاوپەیمانێتییەكانی پێشوو دەبێت  كە بە تایەفەگەری و گەندەڵی و ستەم سیمایان بوو. لە سۆنگەی ئەركی شەرعیی و مرۆیی و نیشتمانی و لەو وتەیەی كە دەڵێت " ئەوەی بایەخ بە كاروباری موسوڵمانان دەدات لەوان نییە"هەروەها وەك پەیڕەوكردنی رێبازی عەلی سەڵامی خوای لێبێت كە نەئەنوست هەتا لە كۆڵانەكانی ویلایەتەكەیدا برسییەك یان ستەملێكراوێك هەبێت لەبەرئەمانە وەك قۆناغی یەكەم ئەم چەند خاڵەتان بۆ دەخەمەڕوو كە تایبەتە بە پارێزگای بەسرەی ستەملێكراوەوە: خاڵی یەكەم: بانگهێشتكردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی نوێ‌ دەستبەجێ‌ بۆ كۆبوونەوەیەكی  ئاشكرا و نائایاسیی كە راستەوخۆ لەرێگەی كەناڵە رەسمییەكانەوە بگوازرێتەوە بۆئەوەی گەل ئاگاری سەرچاوەی كاروبارەكان بێت. ئەو كۆبوونەوەیە تا رۆژی یەكشەممەی داهاتوو بەڕێوەبچێت بە ئامادەبوونی هەریەك لە: یەكەم: سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران دووەم: وەزیری ناوخۆ سێیەم: وەزیری تەندروستی چوارەم: وەزیری سەرچاوەكانی ئاو پێنجەم: وەزیری  نیشتەجێكردن و ئاوەدانكردنەوە و شارەوانییەكان شەشەم: وەزیری كارەبا حەوتەم: پارێزگاری بەسرە و یاریدەدەرەكانی هەشتەم : سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای بەسرە بۆ دانانی چارەسەری ریشەیی و خێرا و ئایندەیی.. ئەگەرنا لەسەر هەموان ئەوانەی كە لە سەرەوە ناویان هاتووە، دەستبەرداری پۆستەكانیان بن دەستبەجێ،  ئەگەرچی خولەكەیان كۆتایی هاتووە. خاڵی دووەم: هەماهەنگیكردن لە رێگەی وەفدی رەسمییەوە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ بۆ لێكتێگەیشتن لەسەر چەند دۆسییەكی گرنگی خزمەتگوزاریی و زیادكردنی پشكی ئاو و ئەوانی تر بۆ بەسرە و هەموو پارێزگاكانی تر. خاڵی سێیەم: پاراستنی دامەزراوە حكومییەكان لە بەسرە.. بە تایبەتی بەندەر و فڕۆكەخانەكان لە دەستێوەردانی دەرەكی و ناڕەسمی. خاڵی چوارەم: كاركردن بۆ كۆتاییهێنان بە دەستێوەردانە نارەسمییەكان لە پارێزگای بەسرە دەستەبەجێ ، بە تایبەتی دەستوەردانی حزبەكان و میلیشیاكان و بەڵكو حەشدی شەعبیی موجاهیدیش، ئەوەش بۆ پاراستنی ناوبانگی. ئەگەر دانیشتنەكەی پەرلەمان لە وادەی خۆیدا كرا و ئەو خاڵانەی سەرەوە بەدیهات، ئەوا سەرتایەكی باشە و خاڵی دەستپێكی نوێی پەرلەمانی نوێ و كوتلەكانییەتی، و دەكرێت هاوكار و هەماهەنگیان لەگەڵد بكرێت... ئەگەرنا ئەوا هەڵوێستێكی توند و یەكلاكەرەوەمان دەبێت كە بە خەیاڵتاندا نەهاتووە و عەرشی گەندەڵكاران و ئەوانەی بەشبەشێنەی تایبەتی دەهێنێتە لەرزە،  كە رێز لە خوێنی گەل  و پاروی ژیان و كەرامەتیان ناگرن و وڵاتیان گەیاندووەتە هەڵدێر و ئیتر هەرگیز  چاوپۆشی ناكەین چاوەڕوان بن.... خاڵی پێنجەم: داوادەكەین لەم ماوەیەدا هەڵمەتی كۆكردنەوەی كۆمەك و هاوكاری لە هەموو پارێزگاكان بكرێت بۆ بەهاناوەچوونی بەسرەی كارەستبار. خاڵی شەشەم: داوادەكەین گردبونەوەیەكی ناڕەزایەتی لەگەڵ خەڵكی پارێزگای بەسرە و خۆپیشاندەرانی و شەهید و بریندارەكانی بكرێت، ئەوەش لەرێگەی خۆپیشاندانێكی " ئاشتیانە"ی توڕە و یەكگرتووەوە لە پارێزگای بەسرە ی موجاهید و لە وادەیەكی دیاریكراودا كە دواتر رادەگەیەنرێت. براتان  موقتەدا محەمەد سەدر

راپۆرتی: درەو میدیا ڤینیسیای خۆرهەڵات لە تینوێتيدا دەخنكێت پارێزگای بەسرە كە نازناوی " ڤینیسیای خۆرهەڵاتی" پێبەخشراوە، زۆرێك بەشادەمار و، هەندێكی تریش بە بۆری هەناسەدانی ئابوری عێراق وەسفیدەكەن، بێكەڵكی دەسەڵاتی سیاسی و بیرۆكراسییەتی دامەزراوە شكستخوارد و بێ چاودێرییەكانی، خەڵكی ئەو پارێزگایە و ملیۆنان هاوڵاتی لەمسەری عێراقەوە بۆ ئەوسەری، غەرقی هەژاری كردووە و ژیانی پڕكردوون لە نەبوونی و نەهامەتی. نەبوونی پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیان، لە ئاو و كارەبا و هەلی كار و دابینكردنی لانی كەمی ژیانێكی شەرەفمەندانە بۆ هاوڵاتیان و لێپرسینەوە لە بەرپرسە ئیدارییە گەندەڵەكان و زۆرێك لە داواكارییە سەرەتاییەكانی تر، كە داواكاریی بنەڕەتی زۆرینەی خەڵكی عێراقیشە لە شار و شارۆچكە جیاوازەكان، هۆكاری تەقینەوەی ڕق و توڕەیی خەڵك و خۆپیشاندانی چین و توێژە جیاوازەكانی خەڵكە لەو پارێزگایە كە وەك دەوترێت بۆ بەدەستهێنانی ئاوی خواردنەوە خوێن دەبەخشن. دەسەڵاتی ناوەندی ستەمیان لێدەكات زۆرێك لە هاوڵاتیانی بەسرە دەڵێن، بەدرێژایی چەندین ساڵانی ڕابردوو خەڵكی بەسرە زیاد لە دەسەڵاتێكی سیاسی مەركەزیان لە بەغدا تاقیكردەوە و سەرجەمیان شكستیانهێناوە لە ئیدارەدانێكی شایستە بەو پارێزگایە، بەقسەی خۆیان، دەمێكە هەست بەوە دەكەن كە حكومەتی ناوەندی عێراق ستەمیان لێدەكات، ئەوەش وایكردووە ئەو بڕوایەیان زیاتر لا تۆخبێتەوە كە چارەسەر تەنها بەدەستهێنان و فراوانكردنی زیاتری دەسەڵاتە ئیداری و ئابورییەكانە بۆئەوەی چیتر بۆ بنیاتنانی پڕۆژەیەكی خزمەتگوزرای پێویستیان بەگەڕانەوە نەبێت بۆ بەغداد،  ئەم ناڕەزایەتی و هەستكردنە بە ستەم وایكردوە چەند جارێك ئەنجومەنی پارێزگای بەسرە هەوڵی دروستبونی هەرێمێكی سەربەخۆ بدات ، بەڵام هەوڵەكان لەلایەن حكومەتی ناوەندەوە شكستیان پێهێنراوە. پایتەختی ئابوری عێراقی فەرامۆشكراو  لەگەڵ ئەوەی بەسرییەكان لە دەوڵەمەنترین شارەكانی جیهاندا دەژین، برسێتی و هەژاری و بێكاری و نەبونی ئاوی خواردنەوە و خراپی خزمەتگوزرای تەندروستی و پەككەوتنی زۆرینەی كەرتەكانی تر، بەپاكوخاوێنی شارەكەشەوە، تەنگی پێهەڵچنیون، بەڵام لە داواكردنی مافەكانیاندا توانیویانە ببنە سەرمەشقی ناڕەزایەتییەكان و بەرجەستەكردنی وێنەی ڕاستەقینەی ئازارەكانی تەواوی خەڵكی عێراق و وێنەی ئازار و داواكارییەكانی خۆشیان لەیەككاتدا، بەڕوای زۆرێك لە چاودێران، ئەو پێگە گرنگەی بەسرە لە نەخشەی ئابوری و سیاسی عێراقدا هەیەتی هۆیەكی گرنگی گەورەیی دەنگدانەوەی ناڕەزایەتیەكانی ئەوشارەیە لەسەر ئاستی عێراق، كە مەترسی نەك هەر بۆ دەسەڵاتی سیاسی لەبەغداد  بگرە بۆ وڵاتانی ئیقلیمیشی دروستكردووە.  بەسرە تاكە ڕێڕەوی ئاویی و گەورەترین سەبەتەی خێروبێری عێراقە كە بەپێی هەندێك ئامار سەرچاوەی زیاتر لە 85%ی كۆی داهاتەكەیەتی و بەپێی ئامارێكی وەزارەتی نەوتی عێراق لە مانگی تەمموزی ئەمساڵدا تەنها لەڕێی ئەو پارێزگایەوە، حكومەتی عێراق بە بەهای 7ملیار و532 ملیۆن دۆلار نەوتی فرۆشتوە، ئەوەش بەو مانایەی دروستبونی هەر ئاڵۆزییەك تیایدا زیانی ئابوری گەورە بە حكومەتی عێراق دەگەیەنێت، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وەك زۆرێك لە هاوڵاتیانی بەسرە دەڵێن، تائێستا هەر گوێیان لە بەڵێن بووە و كردار و جێبەجێكردنی داواكارییەكانیان نەبینیوە و ڕۆژانە بە بەرچاویانەوە ملیۆنان دۆلار لە داهاتی نەوت وغاز و گومرگ و داهاتی دامەزراوەكانی تر ڕەوانەی بەغداد دەكرێت و خەڵكەكەشی بۆ بچوكترین پێداویستیەكانی ژیان خۆپیشاندان دەكەن و ڕوبەڕوی توندوتیژی و خوێنڕشتن دەبنەوە.  سامانی سروشتی و جوگرافیای بەسرە پارێزگای بەسرە خاوەنی سامانێكی گەورەی نەوتە، كە زیاتر لە نیوەی نەوتی عێراق لەخۆدەگرێت، لە كۆی 15 كێڵگەی نەوت ، 10 كێڵگەیان نەوتی تیادا بەرهەمدێت و5 كێڵگەشیان لە بواری پێشخستندایە. پارێزگای بەسرە دەكەوێتە دواین خاڵی باشوری عێراق، لە باشورییەوە هاوسنوری دەوڵەتی كوەیت و شانشینی عەرەبی سعودییە، لە خۆرهەڵاتیشەوە ئێران، بە سێیەم گەورەترین پارێزگای عێراق دادەنرێت لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە كە بە نزیكەی 3 ملیۆن كەس دەخەمڵێنرێت، لە ڕووی ئابورییەوە تاكە ڕێڕەوی ئاویی  عێراق و دەرگای سەرەكییەتی لەگەڵ وڵاتانی كەنداو.

راپۆرتی: درەو میدیا سەرۆكی كاتی پەرلەمان، گەیشتە ئەو بڕوایەی ئەو شەڕەی لەسەر كورسییەكانی دەسەڵات دەكرێت لە عێراق و ئەو بەڕێكەوت و بەهۆی زۆری تەمەنییەوە لەسەر یەكێكیان دانیشتوە، چیتر ناتوانێت لەڕێی بەكراوە هێشتنەوەی دانیشتنەكانەوە نیساب پەیدابكات بۆ هەڵبژاردنی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی پەرلەمان، كە هێزە سیاسییەكان ناكۆكەكان لە دەرەوەی پەرلەمان گەیشتونەتە شەڕی ئێسقان شكاندن لەسەری. ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق لە دووەم هەوڵیدا بۆ هەڵبژاردنی سەرۆك و  دوو جێگرەكەی شكستیهێنا، ئەوەش بەڕای زۆربەی ئەوانەی چاودێری دۆخی سیاسی عێراق دەكەن، ئەنجامێكی ئاساییە بۆ پەرلەمانێك كە هەموو بڕیارە گرنگ و چارەنوسسازەكانی لە دەرەوە دەدرێن. بەپێی زانیارییەكانی "دەرەو میدیا" لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا دوای ئەوەی نیسابی یاسایی تەواونەبووە، ژمارەیەك لە سەرۆكی كوتلە سیاسییەكان داوایانكردووە لە هۆڵی دەستوریی كۆبوونەوەیەك بكرێت بۆ تاوتوێكردنی ئەو پرسە"هۆكاری تەواونەبوونی نیساب و شكستهێنان لە هەڵبژاردنی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی پەرلەمان". لە كۆبونەوەكەدا ئەوە خراوەتەڕوو كە بەردەوامیی دانیشتنەكان بەبێ‌ بوونی نیسابی یاسایی و ڕێكنەكەوتن لەسەر هەڵبژاردنی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی پەرلەمان پەیامێكی نەرێنیە بۆ شەقامی عێراقی و زیانی دەبێت بۆ پرۆسەی سیاسی، دواتر پرسی هەڵگرتنی كۆبوونەوەكان هاتوەتە بەرباس لەپێناو پێدانی دەرفەتێكی زیاتر بە كوتلە و هێزە سیاسییەكان و چڕكردنەوەی دیدار وكۆبوونەوەكان و گەیشتن بە چارەسەرێك كە ببێتە هۆی ڕێككەوتن لەسەر پێكهێنانی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی پەرلەمان و حكومەتی نوێ‌،  لەسەر ئەو بنەمایەش دانیشتنی پەرلەمانی عێراق بۆ ڕۆژی 15ی ئەم هەڵگیرا.     ئەیاد عەلاوی داوای وازهێنان لەبیرۆكەی زۆرینەی سیاسی و گەڕانەوە بۆ بنەمای تەوافوق و بەشداری هەموان دەكات لەحكومەتی ئایندەدا شكستهێنانی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان مەترسیدارە ڕەنگە ڕاشكاوترین قسە، قسەكانی ئەمڕۆی ئەیاد عەلاوی سەرۆكی ئیئتیلافی نیشتمانی عێراقی بێت كە لەبارەی شكستی كۆبوونەوەكانی پەرلەمانی عێراقەوە و مەترسیەكانییەوە كردونی و دەڵێت، وەك چاوەڕواندەكرا بەهۆی ئەو جەمسەربەندییە توندەی هاتوەتە ئاراوە، پەرلەمانی عێراق نەیتوانی لە یەكەم كۆبوونەوەیدا سەرۆك و دوو جێگرەكەی هەڵبژێرێت، ئەوەش وایكردووە ترسیان لە ئایندەی عێراق هەبێت.  عەلاوی بە پێچەوانەی هەردوو سەربازگە شیعییە دژ بەیەكەكەوە، كە خۆی پاڵیداوە بە یەكێكیانەوە، پێیوایە دۆخی ئێستای عێراق ڕێگە بە بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی ڕاستەقینە نادات و پێشیباشە لایەنە ناكۆكەكان، كە مەبەستی لە بەرەكەی (سەدر وعەبادی ) و (مالیكی و عامری) و(پارتی و یەكێتی)یە، گفتوگۆیەكی نیشتمانی بەپەلە دەستپێبكەن و لەسەر بەرنامەی حكومەتی داهاتوو ڕێكبكەون. عەلاوی لەو پەیامەدا، بەڕاشكاوی "داوای وازهێنان لە بیرۆكەی زۆرینەی سیاسی و گەڕانەوە بۆ بنەمای تەوافوق و بەشداری هەموان دەكات لە حكومەتی ئایندەدا".   دوو كوتلە هەیە هەریەكەیان خۆی بەگەورەترین كوتلە دەزانێت بەپێی تێگەیشتنی خۆی بۆ دەستور، دادگای فیدڕاڵی دەستنیشانیدەكات كامە گەورەترین كوتلەیە   دادگای فیدڕاڵی سەنگی مەحەكە هاوپەیمانێتی (سائیرون و نەسر) و هاوپەیمانێتی (فەتح و دەوڵەتی یاسا) كە دوو ڕكابەری سەرەكی یەكن بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، یەكەمیان لیستێكی بەناوی كوتلەی (چاكسازی و بنیاتنان) پێشكەش كردووە و بانگەشەی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی دەكات و، دووەمیشیان لیستێكی بەناوی (بنیاتنان) پێشكەشکردووە و خۆی بە گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی دەزانێت. ئەحمەد ئەسەدی، وتەبێژی هاوپەیمانی (بنیاتنان) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت، دوو كوتلە هەیە هەریەكەیان خۆی بە گەورەترین كوتلە دەزانێت بەپێی تێگەیشتنی خۆی بۆ دەستور، ڕونیشكردوەتەوە، دادگای فیدراڵی دەستنیشانیدەكات كامە گەورەترین كوتلەیە. لای خۆیەوە، حەنین قەدۆ كە ئەویش ئەندامی كوتلەی بنیاتنانە كە كوتلەكەی ئەسەدییە، بۆچونێكی یاسایی پێچەوانەی ئەوی هەیەو پێیوایە، ڕەوانەكردنی پرسی یەكلاكردنەوەی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، تەنها لە دەسەڵاتی كوتلە سیاسییەكان و سەرۆكی پەرلەمانی هەڵبژێردراودایە، دەسەڵاتەكانی سەرۆكی كاتی پەرلەمانیش تەنها بانگهێشتكردنی پەرلەمانتارانە بۆ سوێندی یاسایی و داواكردن بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان، ئەوەش لە كاتێكدایە، سەرۆكی كاتی ئیستای پەرلەمانی عێراق لە یەكەم كۆبونەوەی پەرلەمانی عێراق كە ڕۆژی 3 ئەیلول بەڕێوەچوو، داوایەكی پێشكەش بە دادگای فیدراڵی عێراق كردووە بۆ شرۆڤەكردنی ئەو مادە دەستورییەی كە ئاماژە بەگەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی دەكات.    

راپۆرتی: درەو میدیا وەك چاوەڕوان دەكرا، لە یەكەم دانیشتنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق، كە ئەمڕۆ 3ی ئەیلول بەڕێوەچوو، بەهۆی ڕێكنەكەوتنی لایەنەكان و شكستهێنانی هەردوو بەرە شیعییەكە لە پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی و یەكلاكردنەوەی پۆستەكان، ئەندامانی خولی نوێی پەرلەمانی عێراق نەیانتوانی دەستەی سەرۆكایەتی نوێی پەرلەمان هەڵبژێرن، كە لە سەرۆك ودوو جێگرەكەی پێكدێت و بەپێیی ئەو سیستمی تەوافوقەی ل ەعێراق پیادەدەكرێت، سەرۆكی پەرلەمان لە پشكی سوننەكانەو جێگری یەكەم پشكی شیعەكانە و جێگری دووەمیش بەر كورد دەكەوێت. لەگەڵ ئەوەی بەتەمەنترین ئەندامی پەرلەمان كە سەرۆكی دانیشتنەكەی ئەمڕۆی كرد، دەرگای خۆپاڵاوتنی بۆ خۆكاندیدكردن بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمان كردەوە، بەڵام بەشێك لە كوتلە سیاسییەكان (فراكسیۆنەكانی پارتی و یەكێتی و فەتح و دەوڵەتی یاسا) دوای ئەوەی سوێندنی یاساییان خوارد، دانیشتنەكەی پەرلەمانیان بایكۆتكرد و بەهۆی نەبوونی نیسابی یاساییشەوە دانیشتنەكە بۆ سبەینێ‌ هەڵگیرا، بەگوێرەی هەندێك سەرچاوە، لە دانیشتنەكەی ئەمڕۆدا زیاد لە ئەندامێكی پەرلەمان ناوی خۆیان وەك كاندید بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمان پێشكەشكردووە كە ئەمانەن: ( محمەد حەلبوسی، محەمەد تەمیم، ئوسامە نوجێفی، ڕەشید ئەلعەزاوی، ئەحمەد ئەلجبوری، تەڵاڵ زەوبەعی).   بەڕای زۆرێك لە چاودێران پێناچێت سبەینێش سەرۆكایەتی پەرلەمان یەكلابكرێتەوە، لانی كەم تا ئەو كاتەی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنرێت، یان لایەنە ڕكابەرەكان دەگەنە ڕێككەوتن كە ئەمەیان بەڕای زۆرێك بەدوور دەزانرێت. هاوكێشەی ئیستای هێز و لایەنەكان  ئەمڕۆ هاوپەیمانی سەدر و عەبادی پێكهێنانی كوتلەیەكی پەرلەمانیان ڕاگەیاند بەناوی كوتلەی (الاصلاح والاعمار) كە بەوتەی خۆیان 20 هێز و لایەن وكیانی سیاسی لەخۆدەگرێت، بەبێ ئەوەی ژمارەی ئەندامەكانی ئاشكرابكات، ئەوە لە كاتێكدایە لە شەوی ڕابردووەوە زیاد لە لیستێكیان بەناوی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕاگەیاندووە، بەڵام تائێستا شكستیانهێناوە لە بەدەستهێنانی زۆرینەی ڕەهای كورسییەكانی پەرلەمان (50+1)  كە دەكاتە 165 كورسی. بەرەی مالیكی_عامریش كە درەنگانێكی شەوی ڕابردوو لە ئوتێل ڕەشیدی شاری بەغدا كوتلەی (البنا‌و) یان ڕاگەیاند، ئاماژەبەوەدەكەن كە 13 هێز و لایەنی سیاسی لە چوارچێوەی هاوپەیمانێتیەكەیاندایە، ئەمڕۆش لەكۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا هادی عامری سەرۆكی لیستی فەتح ناوی 150 پەرلەمانتاری بەئیمزاكانیانەوە ئاشكراكرد كە چونەتە ژێر چەتری هاوپەیمانێتییەكەیان، پێشتریش ئەحمەد ئەسەدی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی فەتح  ڕایگەیاند كە هاوپەیمانییە تازەكەیان خاوەنی 150 كورسی پەرلەمانە. لەنوێترین پێشهاتیشدا،حەسەن عالوقی سەرۆكی ئیئتیلافی سائیرون لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ژمارەی ئەندامانی كوتلەی  (الاصلاح والاعمار) 180 پەرلەمانتاری تێپەڕاندووە و پێویستە بەپێی دەستور سەرۆك كۆمار كوتلەكەیان ڕابسپێرێت بۆ پێكهێنانی حكومەت.  بە وتەی هەندێك سەرچاوەش، لە دانیشتنی ئەمڕۆدا حەیدەر عەبادی یاداشتی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی پێشكەشی بەتەمەنترین ئەندام پەرلەمان كردووە كە سەرۆكایەتی دانیشتنەكەی ئەمڕۆی كردووە، لایەنەكانی ڕكابەریشی لە ڕێی كۆنگرەی ڕۆژنامەوانیەوە هێز و بازووی سیاسییان نمایشكرد وەك گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، سەرۆكی كاتی پەرلەمانیش دۆسیەكەی ڕەوانەی دادگای فیدراڵی كرد بۆ یەكلاكردنەوە. كورد لە كوێی ئەم هاوكێشەیەدایە؟ تائێستا تەنها جوڵانەوەی نوێ‌ خۆی یەكلاكردوەتەوە كە خاوەنی چواركورسییە و بەڕەسمی چونەتە پاڵ بەرەكەی سەدر-عەبادی، پارتی و یەكێتی كە خاوەنی 45 كورسین و گۆڕان و كۆمەڵ و یەكگرتوو و هاوپەیمانی كە خاوەنی 11 كورسی پەرلەمانن لەسەر هیچكام لەبەرەكان ساغنەبوونەتەوە.  بەپێی زانیارییەكان دانوستانەكانی پارتی و یەكێتی لەگەڵ هێز و لایەنە جیاوازەكانی عێراق بەردەوامە و ئەو چوار هێزەی تریش كە پێشتر بە بەرەی ناڕازی ناسرابوون هیچ جوڵەیەكیان لەسەر گۆڕەپانی سیاسی عێراق بەدیناكرێت، لەگەڵ ئەوەی چەند ڕۆژێ لەمەوبەر هاوپەیمانێتییەكیان بۆ كاری پێكەوەیی لە بەغداد ڕاگەیاند. بەڕای بەشێك لەچاودێران، زیاد لەشرۆڤەیەك بۆ ئەم بێدەنگییەی هێزە كوردییەكان هەیە بە تایبەتی یەكێتی و پارتی و ساغنەبوونەوەیان لەسەر هیچكام لەم دووبەرەیە، لە كاتێكدا بچنە لای  هەركامێك لەم دوو لایەنە دەیكەنە زۆرینەی ڕەها، كە دیارترینیان ئەمانەن: خوێندنەوەی یەكەم: پارتی و یەكێتی لەنێوان ململانێكانی ئێران و ئەمریكادا گیریان خواردووە و پێیانوایە بچنە پاڵ هەریەكێك لەم دوو بەرەیە بەتەواوی لەسەر لایەك ساغدەبنەوە (ئێران یان ئەمریكا) و ئەوی تر دەكەن بەدوژمنی خۆیان كە ڕەنگە باجەكەی زۆر قورس بێت، بۆیە چاوەڕێ دەكەن تادواساتەكان و ڕودانی پێشهاتێكی نوێ. خوێندنەوەی دووەم: پارتی و یەكێتی دڵنیان لەوەی بەبێ ئەوان هیچ كام لەبەرەكان ناتوانن زۆرینەی پەرلەمانیی پێكبهێنن، بۆیە تا دوا ساتەكان هەڵوێستی خۆیان یەكلاناكەنەوە، ئەوەش لەپێناوی بەدیهێنانی داواكارییەكانیان و چنینەوەی زۆرترین دەستكەوتی سیاسی و پۆست و ئیمتیازات. خوێندنەوەی سێیەم: دووبارەبونەوەی سیناریۆی بەشداری كورد لە ساڵی 2014 كە لە دواین ساتەكاندا بوو، پێگەی سیاسی كورد هەم سەنگێكی وای نەمابوو و هەمیش نەیتوانی بچوكترین داواكاریی لە پێكهێنانی كابینەی ئەو كاتەی حكومەتی عێراق جێبكاتەوە.  

(درەو میدیا): حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق شوێنی فالح فەیازی سەرۆكی دوورخراوەی دەستەی حەشدی شەعبی پڕكردەوە و بوو بە سەرۆكی حەشد. نوسینگەی ڕۆژنامەوانیی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە راگەیەندراوێكدا بۆ جاری یەكەم ناوی حەیدەر عەبادی وەكو سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی هێنا، ئەوەش كاتێك بوو كە ئەمڕۆ عەبادی سەردانی دەستەی حەشدی كرد. بە وتەی قسەی نوسینگەكەی، لەو سەردانەدا، عەبادی ستایشی ئازایەتی حەشدی شەعبی و قوربانیدانەكانی كردوون و جەختیکردوەتەوە لەسەر پێویستی دابینكردنی سەرجەم مافەكانیان ودەستەبەركردنی هەموو پشتیوانیەك بۆیان.  

ڕاپۆرت: درەو میدیا تا درەنگانێکى شەوى ڕابردو، هەردوو بەرە شیعیە دژبەیەکەى عێراق خەریکى ناونوسینى هێز و کوتلە سیاسیيە جیاوازەکانى عێراق و کۆکردنەوەى زۆرترین ژمارەى کاندیدە دەرچووەکان بوون بۆ خولى چوارەمى پەرلەمانى عێراق، لیستى لەدواى لیست بڵاویاندەکردەوە، بەرەکەى سەدر و عەبادى هەر زوو بانگەشەى کۆکردنەوەى زۆرترین کورسى و پێکهێنانى گەورەترین کوتلەى پەرلەمانیى کرد و دوو لیستى جیاوازى بەناو و ئیمزاى ئەو لایەنانە بڵاوکردەوە کە چونەتە بەرەکەى، بەرەکەى تریش (ماليكى – عامرى) وەنەبێ دەستەوستان دانیشتبێتن، ئەوانیش بەچڕى هاتنە سەرخت و دواى بڵاوکردنەوەى لیستێکى تایبەت بەو هێزانەى چونەتە پاڵیان، لەنیوە شەودا نورى ماليکى سەرۆکى ئیئتیلافى دەوڵەتى یاسا لە کۆنگرەیەکى ڕۆژنامەوانیدا پێکهێانى گەورەترین کوتلەى پەرلەمانیى ڕگەیاند. هەردوو بەرەکە شکستیان هێناوە  چاودێرانى دۆخى عێراق پێیانوایە، نە بەرەکەى (سەدر-عەبادى)و نە بەرەکەى (ماليکى عامرى)، لانى کەم تائەم ساتە نەیانتوانیوە گەورەترین کوتلەى پەرلەمانیى پێکبهێنن و ڕێژەی پێویستى (50+1) کۆبکەنەوە، کە (165) کورسى پەرلەمان دەکات، بەڵام لەوەدا سەرکەوتوبوون ڕێگرى جدى بۆیەکتر دروستبکەن و هیچیان نەتوانن پشتى ئەوى تریان بدات بە زەویداو هەموو ئەو بانگەشانەشى بۆ کۆکردنەوەى زۆرترین کورسى دەکرێت بەشێکە لە جەنگى دەرونى کە هەردوو بەرەکە دژ بەیەکترى دەیکەن، هاوکاتیش دروستکردنى فشار لەسەر هێز و لایەنە جیاوازەکان تا بەپەلە بکەن لەخۆیەکلاکردنەوە و پاڵدان بە یەکێک لەم دوو بەرەیە. غائیبى سەرەکى کورد بوو  ڕەنگە هیچ هێز و لایەنێکى عێراق شەوى ڕابردوو، هێندەى هێز و لایەنە کوردییەکان بێدەنگ و سەنگ نەبوبێت، کە هەندێک بە بەحازرى غائیب ناویان دەبەن، جگە لە (جوڵانەوەى نەوەى نوێ) کە خاوەنى چوار کورسیيە و لە یەکێک لەو لیستانەدا ناوى هات کە بەرەکەى سەدر و عەبادى بڵاویانکردەوە، نە (پارتى و یەکێتى) و نە "هێزە ناڕازییەکان" (بزوتنەوەى گۆڕان و یەکگرتووى ئیسلامى و کۆمەڵى ئیسلامى و هاوپەیمانى بۆ دیموکراسى و دادپەروەرى) ناویان لەهیچ لیست و هاوپەیمانێتیەکەدا نەهات. شرۆڤەکارانى دۆخى عێراق بۆ ئەم بێدەنگییەى کورد بەتایبەت پارتى و یەکێتى کە پێکەوە خاوەنى (45) کورسى پەرلەمانى عێراقن و بدەنە پاڵ هەر یەکێک لەم دوو بەرەیە دەیکەنە زۆرینەى ڕەها، چەند خوێندنەوەیەکیان هەیە: خوێندنەوەى یەکەم: پارتى و یەکێتى لەنێوان ململانێکانى ئێران و ئەمریکادا گیریان خواردووە و پێیانوایە بچنە پاڵ هەریەکێک لەم دوو بەرەیە بەتەواوى لەسەر لایەک ساغ دەبنەوە (ئێران یان ئەمریکا)و ئەوى تر دەکەن بەدوژمنی خۆیان کە ڕەنگە باجەکەى زۆر قورس بێت، بۆیە چاوەڕوێ دەکەن تادواساتەکان و ڕودانى پێشهاتێکى نوێ. خوێندنەوەى دووەم: پارتى و یەکێتى دڵنیان لەوەى بەبێ ئەوان هیچ کام لەبەرەکان ناتوانن زۆرینەى پەرلەمانیى پێکبهێنن، بۆیە تادواساتەکان هەڵوێستى خۆیان یەکلاناکەنەوە، ئەوەش لەپێناو بەدیهێنانى داواکارییەکانیان و چنیەوەى زۆرترین دەستکەوتى سیاسى و پۆست و ئیمتیازات. خوێندنەوەى سێیەم: دوو بارەبونەوەى سیناریۆى بەشدارى کورد لەساڵى 2014 لەدواین ساتەکان ، کە پێگەى سیاسى کورد هەم سەنگێکى واى نەمابو و هەمیش نەیتوانى بچوکترین داواکارییەکانى لەپێکهێنانى کابینەى ئەوکاتەى حکومەتى عێراق جێبکاتەوە. هەرچى "هێزە ناڕازییەکان"ە، تائێستا هەڵوێستیان ڕوون نیە دەدەنە پاڵ کام بەرەیە، بزوتنەوەى گۆڕان کە لایەنێکى سەرەکى ئەم بەرەیەیەو پێکەوە لەگەڵ یەکگرتووى ئیسلامى و کۆمەڵى ئیسلامى و هاوپەیمانى بۆ دیموکراسى و دادپەروەرى فراکسیۆنێکى هاوبەشیان بۆ کارى پێکەوەیى لە پەرلەمانى عێراق ڕاگەیاندووە، بڕیاریداوە بایکۆتى دانیشتنى ئەمڕۆ بکات، ئەوەش بەپێى وتەى سەرچاوەیەکى تایبەت لەو بزوتنەوەیە کە پێشتر بە"درەو میدیا"ى، ڕاگەیاند.  

( درەو میدیا): ئێوارەی ئەمڕۆ و چەند كاتژمێرێك پێش دەستپێكردنی دانیشتنی یەكەمی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق، میدیاكانی عێراق هەواڵی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیان ڕاگەیاند، كە دیارترین ئەو لایەنانەی بەشدارن تیایدا ئەم هێز و لایەنانەن: (هاوپەیمانی سائیرونی موقتەدا سەدر و ئیئتیلافی نەسر حەیدەر عەبادی و لیستی حیكمەی عەمار حەكیم و ئیئتیلافی نیشتمانی ئەیاد عەلاوی و بەرەی توركمانی و بەیارقی خەیر و پێكهاتەی سابئە و كریستیان و ئێزدی و عابرون و هاوپەیمانی بڕیاری عێراقی (ئوسامە نوجێفی) و هاوپەیمانی تەمەدون و هاوپەیمانی سەلاحەدین ناسنامەمانە، هاوپەیمانی نەینەوا ناسنامەمانە، ئەنبار ناسنامەمانە، هاوپەیمانی بەغداد، نەوەی نوێ، هاوپەیمانی عەرەبی کەرکوک)، بەهۆی ئەوەی گوماندەدەكرێت لیستەكەی عەبادی لێكترازان تیایدا ڕویدابێت، ژمارەی ئەم هاوپەیمانێتیە ڕوون نیە، هەندێك بە 177 و هەندێكی تر 171 و هەندێكی تریش دەڵێن، تائێستا نەگەیشتونەتەئەوەی زۆرینەی پەرلەمانیی بەدەستبهێنن. ئەوەی جێی سەرنجە ناوی هیچ كوتلەیەكی كوردی لەنێو ئەم هاوپەیمانێتیەدا بەدی ناكرێت،لەكاتێكدا هێز و كوتلەی پێكهاتە جیاوازەكان پەیتا پەیتا پەیوەندی بەم هاوپەیمانێتیەوە دەكەن،  بەگوێرەی هەندێك سەرچاوە یەكێتی و پارتی تائێستا خۆیان یەكلانەكردۆتەوەو بەهۆی فشاری زۆری ئێرانیەكانیەوە نەیانتوانیوە لانی كەم تائەم ساتە پاڵبدەن بەم هاوپەیمانێتیەوە كە ڕەنگە لەم چەند كاتژمێری لەبەردەستدا ماوە ئەوانیش بڕیاری یەكلاكەرەوەی خۆیان بدەن و هێزە كوردییەكانی تریش تائێستا هەڵوێستیان ڕون نیە دەچنە پاڵ ئەم هاوپەیمانێتیە یان هەر لەدورەوە تەماشاكەر دەبن. بەڕای بەشێك لەچاودێران، بەنیسبەت كوردەوە ڕەنگە هەمان سیناریۆی ساڵی 2014 دوبارەبێتەوەو لەساتەكانی كۆتایدا بڕیاری بەشداری بدەن و سودێكی وا لەو كورسیانە نەبینن كەبەدەستیان هێناوە، نە لەبەدەستهێنانی پرسە نەتەوەییەكان و نەدەستكەت و ئیمتیازێكی زیاتر لەوەی ڕابردو بەدەستیان هێناوە.    بەڵام وەك دەوترێت ئەمە هەموو دیمەنەكە نیە، لەوبەریشەوە كوتلیەكی بەهێز بونی هەیە كە ژمارەی كورسیەكانی نزیكدەبێتەوە لە 100 كورسی و وێڕایی ئەو پشتیوانیە بەهێزەی ئێرانیەكان كە هەمیشە وادەكات پێشهاتە سیاسیەكان بەڕووی هەمو ئەگەرەكاندا كراوەبن.

(درەو میدیا): سبەی پەرلەمانی نوێی عێراق یەكەمین كۆبوونەوەی خۆی ئەنجامدەدات و بە گوێرەی خشتەی كاری راگەیەنراو دوای خوێندنەوەی چەند ئایەتێك لە قورئان، هەریەك لە سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی خولی سێیەمی پەرلەمان وتار پێكەش دەكەن و پاشان بە تەمەنترین ئەندامی پەرلەمان كە " محەمەد ساڵح زەینی" پەرلەمانتاری هاوپەیمانی مەدەنی سەرۆكایەتی دانیشتنەكە وەردەگرێت و ناوی پەرلەمانتارە نوێكان دەخوێنرێتەوە و سوێندی دەستوریی دەخۆن. ئەركە قورسەكە گرنترین ئەركی پەرلەمانی نوێی عێراق سبەینێ بریتیە لە هەڵبژاردنی سەرۆك و دوو جێگرەكەی كە لە رابردوودا سەرۆك بۆ پێكهاتەی سوننە بووە و جێگری یەكەم بۆ شیعە و جێگری دووەم بۆ كورد، بەڵام تائێستا كوتلە براوەكان رێككەوتنیان لەسەر نەكردووە، چونكە رێككەوتنەكە پەیوەستە بە یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار و پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، و هەتا ئەو دوو پۆستە رێككەوتنی لەسەر نەكرێت ئەستەمە پەرلەمان سبەی دووشەمە بتوانێت سەرۆك و دوو جێگرەكەی سەرۆك هەڵبژێرێت. دواخستنی كۆبوونەوەكە بە گوێرەی مەرسومی سەرۆك كۆماری عێراق سبەی دەبێت پەرلەمانی عێراق یەكەمین كۆبوونەوە بكات، بەڵام زۆر باس لە دواخستنی ئەم كۆبوونەوەیە دەكرێت و شارەزایانی یاساییش رای جیاوازیان لەسەری هەیە. بە بڕوای تارق حەرب شارەزایی یاسایی پەرلەمانی عێراق سبەی دووشەممە دوای خواردنی سوێندی دەستوری پەرلەمانتاران دەتوانن بە زۆرینەی دەنگ كۆبوونەوەكە بۆ ماوەی 15 رۆژ درێژبكەنەوە. حەرب لە نوسینێكیدا لە پەیجی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك نوسیوێتی:" ئەنجومەنی نوێنەرانی نوێ دەسەڵاتی ئەوەی هەیە كە دانیشتنی یەكەمی بۆ 115 رۆژ درێژبكاتەوە، دوای سوێندخواردنی دەستوریی و سەرۆكایەتی كۆمار دەسەڵاتی نیە دانیشتنەكە درێژبكاتەوە، تەنها دەسەڵاتی ئەوەی هەیە بانگەواز بۆ دانیشتنەكە بكات". حەرب دەشڵێت هەتا ئەگەر سەرۆكی نوێی پەرلەمانیش هەڵنەبژێردرێت، سەرۆكی پەرلەمان كە بەتەمەنترین پەرلەمانتارە دەرگا دەنگدان لەسەر هەڵگرتنی دانیشتنەكە دەكات بۆ 15 رۆژ بە گوێرەی حوكمەكانی هەردوو مادەی 54 و 55ی دەستور. بەڵام عەلی تەمیمی شارەزای یاسایی بە پێچەوانەی حەربەوە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایدەگەیەنێت كە " دانیشتنەكەی سبەی پەرلەمان حەتمییە و پێویستە سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی هەڵبژێرن و نابێت راگەیاندنی گەورەترین كوتلە یان هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلمان دوو جێگرەكەی دوابخرێت". دەشڵێت:" لە حاڵەتێكدا ئەگەر دانیشتنەكەی سبەینێ‌ بەبێ‌ هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرەلمان دوابخرێت بۆ رۆژێكی تر، ئەوا دانیشتنە نوێكە نا شەرعیی و نادەستورییە و مایەی ئەوەیە لە دادگای فیدراڵی تانەی لێبدرێت". كێ‌ گەورەترین كوتلە رادەگەیەنێت؟ بە گوێرەی دەستوری عێراق كاندیدی گەورەترین كوتلە كە لە یەكەم دانیشتنی پەرلەماندا رادەگەیەنرێت لەلایەن سەرۆك كۆماری نوێی عێراقەوە بە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت رادەستپێدرێت و لە سێ‌ خولی رابردوودا كوتلە شیعییەكان گەورەترین كوتلەیان راگەیاندووە و پۆستی  سەرۆك وەزیرانیش لە نێویاندا بە دیاریكراوی بۆ حزبی دەعوە بووە، بەڵام بۆ ئەم خولی چوارەمە شیعەكان بەسەر دووبەرەدا دابەشبوون و هیچكامیان ناتوانن بە تەنها گەورەترین كوتلەی پەرلەمان رابگەیەنن و بۆ ئەوەش كێبركێیانە لەسەر رێككەوتن لەگەڵ كوتلەكانی كورد و سوننەدا.

(درەو میدیا): نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق و سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایدەگەیەنێت جارێكی تر خۆی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندیدناكاتەوە. مالیكی لە نامەیەكدا كە ئاراستەی پەرلەمانتارانی كوتلەی دەوڵەتی یاسای كردووە دەڵێت:" كاتێك چەند ساڵێك لەمەوبەر رامگەیاند كە خۆم بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندیدناكەم، جدی بووم و لە دیدێكەوە سەرچاوەی گرتبوو كە ئێستاش پابەندم پێوەی و باوەڕەم وایە كە قازانجە و ئێستاش بڕیارەكەم دووبارەدەكەمەوە كە لەبەرهەمان هۆكار و تێڕوانین خۆم كاندید ناكەن بۆ ئەو پۆستە". مالیكی لە نامەكەیدا سوپاسی ئەوانەشی كردووە كە پەرۆش بوون بۆئەوەی ئەو بەرپرسیارێتییە وەرگبرێت و راشیدەگەیەنێت كە هاوكار و پشتیوانی هەركەسێك دەبێت كە پۆستی سەرۆك وەزیران وەردەگرێتن بۆئەوەی بەشداریبكات لە راستكردنەوەی دۆخەكە و جێبەجێكردنی ئەركە نیشتمانییەكان. نوری كامیل مالیكی دوو خولی لەسەریەك 2006 – 2014 سەرۆك وەزیرانی عێراق بووە و لە دوای ئەوەشەوە تا 30 حوەزیرانی 2018 جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بووە، هاوكات ئەمینداری گشتی حزبی دەعوەی ئیسلامی و سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسایە كە چەند كوتلەیەك لەخۆدەگرێت.

(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق ئاستی هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی ئابی رابردووی راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهاتی نەوت زیادیكردووە. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی نەوتی عێراق، مانگی ئابی رابردوو عێراق (111 ملیۆن و 61 هەزارو 618) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 583 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (69.593) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (7 ملیار و 729 ملیۆن و 57 هەزار) دۆلار بووە، بەراورد بە مانگی تەمموز داهاتی نەوتی ئاب  ( 200 ملیۆن دینار ) زیادیكردووە كە (7 ملیار و 532 ملیۆن و 500 هەزار) دۆلار بووە.  

( درەو میدیا): جینین هێنیس پلاسخارت, وەزیری پێشووی بەرگری هۆڵەندا دەبێتە  نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ عێراق و سەرۆکی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاری عێراق " یونامی" و جێگەی یان كۆبیچ دەگرێتەوە، ئەوەش بە گوێرەی  راگەیەندراوێکی نوسینگەی رۆژنامەوانی ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان. لە راگەیەندراوەکەداهاتووە:" سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكان ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس نوێنەری هۆڵەندا جینین هێنیس پلاسخارت، وەك نوێنەری تایبەتی لە عێراق و سەرۆكی نێردەی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ هاوكاری عێراق دیاریكرد". ئاماژەی بەوەشداوە كە پلاسخارت 20 ساڵ شارەزایی لە چالاكی سیاسیی و دیپلۆماتی هەبووە و ساڵی 2012 بۆ 2017 وەزیری بەرگری هۆڵەندا بووە و بەوەش دەبێتە یەكەمین ژن كە ئەو پۆستەی پێدەسپێردرێت. جگە لەوەش جینین هێنیس پلاسخارت  ساڵی 2010 بۆ 2012 ئەندامی پەرلەمانی هۆڵەندا بووە و ساڵی 2004 بۆ 2010ش ئەندامی پەرلەمانی ئەوروپا بووە و لە تیمی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق لە كۆمسیۆنی ئەوروپا لە برۆكسل و ریگا و ئەمستردامیش كاریكردووە. نوێنەرەكانی سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق: 1-    سێرجیو ڤێیرا دی میلۆ: 14ی ئابی 2003  تا 19ی ئابی 2003 و لە تەقینەوەیەكدا لە بەغدا كوژرا 2-    ئەشرەف قازی : 14ی تەمموزی 2004 تا 18ی ئەیلولی 2007 3-    ئاد میلكەرت   :  7ی تەموزی 2009  تا یەكی تشریی 2011 4-    مارتن كۆپلەر : یەكی تشرینی یەكەمی 2011  تا ئابی 2013 5-    نیكۆلای میلادنیۆڤ : دووی ئابی 2013   تا 5ی شوباتی 2015 6-    یان كۆبیچ  : 5ی شوباتی 2010 تا ئێستا...

وەرگێڕان و ئامادەكردنی : نامیق رەسوڵ چەند سەرچاوەیەكی ئێرانی و عێراقی و خۆرئاوایی رایدەگەیەننئێران موشەكی بالیستی پێشكەشی ئەو میلیشیا شیعانە كردووە كە هاوپەیمانی ئێرانن لە عێراقدا و تاران پەرە بە تواناكانی دەدات بۆ دروستكردنی موشەكی زیاتر بۆ دوورخستنەوەی هەر هێرشێكی چاوەڕوانكراو بۆسەر بەرژەوەندییەكانی لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و هەروەها وەك رێگاچارەیەكیش بۆ لێدان لە دوژمنەكانی لە ناوچەكەدا. هەر ئاماژەیەك كە نیشانی بدات ئێران سیاسەتی گەڕاندنەوەی موشەكە بەهێزەكانی بۆ عێراق پەیڕەودەكات، لەوانەیە ببێتە زیاتر ئاڵۆزبوونی پەیوەندییەكانی لەگەڵ ئەمریكا دوای كشانەوەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە كە ساڵی 2015 وڵاتانی پێنج كۆ یەك لەگەڵ ئێراندا ئیمزایان كرد. هەروەها دەشبێتە مایەی ئیحراجكردنی فەرەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا ئەو سێ‌ دەوڵەتە ئەوروپییەی كە رێككەوتنە ئەتۆمییەكەیان ئیمزاكردووە و هەوڵدەدەن بۆ رزگاركردنی رێككەوتنەكە سەرەڕای گەڕاندنەوەی سزاكانی ئەمریكا بۆسەر تاران. سێ‌ لێپرسراوی ئێرانیی و دوو سەرچاوە لە هەواڵگری عێراق و دوو سەرچاوە لە هەواڵگری خۆرئاوا بە ئاژانسی " رۆیتەرزیان" راگەیاندووە لەم چەند مانگەی دواییدا ئێران موشەكی بالیستی كورت مەودای بۆ هاوپەیمانەكانی لە عێراق رەوانەكردووە و پێنج لە لێپرسراوانەش رایانگەیاندوووە كە ئێران هاوكاری ئەو میلیشیایانە دەكات بۆ ئەوەی دەست بە دورستكردنی موشەك بكەن. لێپرسراوێك بۆ رۆیتەرز وتی:" لۆژیك ئەوەیە كە ئێران پلانێكی جێگرەوەی هەیە ئەگەر هێرشی بكرێتەسەر". وتیشی:" ژمارەی موشەكەكان زۆر نین، تەنها دەیان موشەكن، بەڵام ئەگەر پێویست بكات دەتوانرێت زیادبكرێت". لەماوەی رابردوودا چەندینجار ئێران رایگەیاندووە كە چالاكییە موشەكییە بالیستییەكانی سروشتێكی بەرگریی تەواوەتیان هەیە و لێپرسراوای ئێران ئامادەنەبوون هیچ قسەیەك لەسەر ئەم هەنگاوە نوێیە بكەن. هاوكات حكومەت و سوپاش لە عێراق ئامادەنەبوون هیچ قسەیەك لەو بارەیەوە بۆ رۆیتەرز بكەن. ئەو موشەكانەی كە رەوانەی عێراق كراون لە جۆری " زلزال و فاتح 110 و زولفیقار" ن و مەوادەكەیان لە نێوان 200 بۆ 700 كیلۆمەتردایە، ئبەوەش شاری ریازی پایتەختی سعودیە و تەلئەبیبی پایتەختی ئیسرائیل لە مەودایەكدا كە دەتوانرێت لێبانبدرێت ئەگەر ئەو موشەكان لە باشوور یان خۆرئاوای عێراق جێگیربكرێن. فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانیش كە بەرپرسە لە ئۆپەراسیۆنەكانی دەرەوەی وڵات لەو دوو ناوچەیەدا بنكەی هەیە و سێ‌ سەرچاوە بە رۆیتەرزیان راگەیاند قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودس سەرپەرشتی ئەو پرۆگرامە دەكات. لە ماوەی رابردووشدا وڵاتانی خۆرئاوا  بە كردەوە ئێرانیان تۆمەتباركردووە بەگواستنەوەی موشەك و تەكنۆلۆژیا بۆ سوریا و هاوپەیمانەكانی تری وەك حوسییەكان لە یەمەن و حزبوڵا لە لوبنان و وڵاتانی سوننەی دراوسێش لە كەنداو و هەروەها ئیسرائیل دوودڵی خۆیان بەرامبەر بە چالاكییەكانی ئێران لە ناوچەكەدا دەربڕیوە و وەك هەڕەشەیەك بۆسەر ئاسایشیان لێكیانداوەتەوە و بەرپرسانی ئیسرائیل ئامادەنەبوون لە پرسی گواستنەوەی موشەكەكان هیچ قسەیەك بۆ رۆیتەرز بكەن، و بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رۆژی چوارشەممە وتی:" ئەوانەی بە سڕینەوەمان هەڕەشەمان لێدەكەن، خۆیان دەخەنە بەر مەترسییەكی لەو شێوەیە و بەهیچ جۆرێك لە جۆرەكان ئامانجەكەیان بەدی ناهێنن". هێڵی بەرهەمهێنانی موشەكەكان بەوەی ئەو سەرچاوە خۆرئاواییەی كە قسەی بۆ رۆیتەرز كردووە ژمارەی ئەو موشەكانەی كە ئێران رەوانەی عێراق كردووە لە دەیان موشەك تێناپەڕێت و ئامانج لێی گەیاندنی پەیامێكە بە ئەمریكا و ئیسرائیل بە تایبەتی دوای هێرشە ئاسمانییەكان بۆ سەر هێزە ئێرانییەكان لە سوریا و ئەمریكا ئامادەگییەكی سەربازیی ئاشكرای لە عێراقدا هەیە. سەرچاوە خۆرئاواییەكە دەڵێت:" وادەردەكەوێت كە ئێران عێراقی كردووە بە بنكەی موشەكی بەرەی پێشەوە". سەرچاوە ئێرانییەكان و سەرچاوەیەكیش لە هەواڵگری عێراق رایانگەیاند كە 18 مانگ لەمەوبەر بڕیارێك دراوە بۆ پشتبەستن بە گروپە چەكدارەكان بۆ بەرهەمهێنانی موشەك لە عێراق، بەڵام چالاكییەكە لەم چەند مانگەەی دواییدا زیادیكردووە و موشەكەكانیش گەیشتوون. فەرماندەیەكی باڵای سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامیی ئێران كە لەمیانی شەڕی عێراق- ئێراندا لە هەشتاكاندا خزمەتیكردووە لە لێدوانێكیدا بۆ رۆیتەرز دەڵێت:" بنكەی لەو شێوەیەمان لە زۆر شوێن هەیە لە نێویشیاندا عێراقن ئەگەر ئەمریكا هێرشمان بكاتە سەر، ئەوا دۆستەكانمان هێرشدەكەنە سەر بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی لە ناوچەكەدا". سەرچاوە خۆرئاواییەكە و عێراقییە بۆ رۆیتەرزیان ئاشكراكردووە كە ئەو كارگانەی بۆ پەرەپێدانی موشەك لە عێراق بەكاردەهێنرێت لە ناوچەی زەعفەرانیەی خۆرهەڵاتی بەغدا و ناوچەی جرف ئەلسەخری باكوری كەربەلان و سەرچاوە ئێرانییەكەش دەڵێت كارگەیەكیش لە هەرێمی كوردستان هەیە. ئەو ناوچانەش لەلایەن گروپە شیعەكانی وەك كەتیبەكانی حزبوڵا كە نزیكترین گروپن لە ئێرانەوە كۆنترۆڵكراون و سێ‌ سەرچاوەش ئاشكرایانكردووە كە چەند عێراقییەك لە ئێران مەشقیان لەسەر چۆنێتی بەكارهێنانی موشەكەكان كردووە. سەرچاوەكەی هەواڵگری عێراق رایگەیاندووە كە كارگەی زەعفەرانییە لەسەردەكی سەددام حسێندا كڵاوەی جەنگی و مادەی سیرامیكی بەرهەمهێناوە كە بۆ دروستكردنی قاڵبی موشەكە بەكارهێنراوە و راشیگەیاندووە چەند گروپێكی شیعە بەهاوكاری ئێران لە ساڵی 2016ەوە كارگەیان نۆژەنەكردوەتەوە چالاكیان دەستپێكردوەتەوە. ئەو سەرچاوەیە ئاشكراشیكردووە پشت بە چەند ئەندازیارێكی شیعە بەستراوە كە لە سەردەمی سەددام حسێندا لەو كارگەیە كاریان كردووە و دوای پشكنینی تۆمارەكانیان دەستیانكردووە بە بەگەڕخستنەوەی كارگەكە و چەند موشەكییش لە نزیك " جورف ئەلسەخر" تاقیكراونەتەوە. لایخۆشیانەوە ئاژانسی هەواڵی ئەمریكا" سی ئای ئەی " و وەزارەتی بەرگری " پێنتاگۆن" ئامادەنەبوون لەسەر ئەو پرسە هیچ قسەیەك بۆ رۆیتەرز بكەنن بەڵام لێپرسراوێكی ئەمریكا كە بە مەرجی ئاشكرانەكردنی ناسنامەكەی قسەی بۆ ئاژانسەكە كردوووە جەختیكردوەتەوە كە تاران لەم چەند مانگەی دواییدا موچەكی بۆ گروپە عێراقییەكان رەوانەكردووە، بەڵام نەیتوانی جەختلەوەبكاتەوە كە ئایا هیچ توانایەك هەیە بۆ تەقاندنی ئەو موشەكانە لەو شوێنانەی ئێستایان. سەرچاوە : رۆیتەرز  

( درەو میدیا): سەركردە "دیارەكانی" لیستەكەی عەبادی، فالح فەیاز بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران كاندید دەكەن. لە بەیاننامەیەكدا كە ئەمڕۆ هەینی ژمارەیەك سەركردەی ئیئتیلافی (نەسر)كە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق سەرۆكایەتی دەكات، بڵاویانكردوەتەوە و وێنەیەكی دەست "درەو میدیا" كەوتوە، ڕایدەگەیەنن: ئەوان وەك سەركردە ئەساسییەكانی ئیئتیلافی نەسر (فالح فەیاز) بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران كاندید دەكەن، ئەو بڕوایەشیان لە تواناكانیەوە بۆ بەجێگەیاندنی پرۆگرامێكی حكومی سەرچاوەی گرتوە، كە خواستەكانی هاوڵاتیان بەدیدەهێنێت و زۆرینەی لایەكانیش پەسەندیدەکەن. لە بەشێكی تری بەیاننامەكەی ئەو سەركردانەی نەسردا هاتووە، بە پێویستی دەزانن حكومەتی داهاتوو گوزارشت بكات لە خواستەكانی خەڵكی بێبەشكراو لە ژیانێكی شەرەفمەندانە و ژینگەیەكی خاڵیی لە گەندەڵێ و جەختكردنەوە لەسەر پڕۆژەی "سەركەوتن"كە لە ساتەوەختی ڕاگەیاندنییەوە بەشداریكردوە لە خولقاندنی ژینگەیەك كە پشت بە پێوەرە تائیفی و میكانیزمەكانی پشكێنە نابەستێت، بەڵكو پشدەبەستێت بە بنەمای شەراكەتی ڕاستەقینە كە بەرپرسیارێتی نیشتمانی دەخاتە سەرشانی هەموان بەشێوەیەكی هەماهەنگ. ئەو ڕاگەیەندراوەی ژمارەیەك لەسەركردەكانی ئیئتیلافی نەسر دوای ئەوەدێت دوێنێ حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق بە فەرمانێك فالح فەیازی لە ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی دوورخستەوە.

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ بەدەستهێنانی سەرۆكی دەسەڵاتی جێبەجێكردن، لایەنەكانی شیعەی لە عێراق پەرتەوازەكرد و بەسەر دووبەرەی ( مالیكی – عامری ) و ( سەدر_ عەبادی- حەكیم) دابەشیكردن، ململانێی ئەو دووبەرەیەش بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان و بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆك وەزیران چووە قۆناغێكی نوێیە و هەردوولا هەوڵەكانیان چڕكردوەتەوە بۆ لاوازكردنی یەكتری و كێشكردنی پەرلەمانتارانی یەكتر. یەكەم هەنگاوی لێدان لە عەبادی كاتێك حەیدەر عەبادی و موقتەدا سەدر و عەمار حەكیم و ساڵح موتڵەگ دوای پەسەندكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار لە هۆتێل " بابل"ی شاری بەغدا كۆبوونەوە بۆ پێكهێنان و راگەیاندنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی، بەرەی " مالیكی- عامری" توانیان یەكەم گورزیان بوەشێنن و ناكۆكی بخەنە نێو هاوپەیمانی " نەسر"ی حەیدەر عەبادییەوە لە رێگەی جیاكردنەوەی لیستەكەی " فالح فەیاز" سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی و راوێژكاری ئاسایشی نیشمانییەوە كە بە لیستی حزبی " العگا‌و" لە چوارچێوەی هاوپەیمانی نەسردا بەشداری هەڵبژاردنەكانی كردووە چەند  كورسییەكی پەرلەمای بەدەستهێناوە. ئەو هەنگاوەی بەرەی " مالیكی- عامری" ریسەكەی بەری " سەدر- عەبادی" یان كردەوە بەخوری و كۆبوونەوەكەی هۆتیڵ بابلیان شكستپێهێنا و جگە لە دەركردنی بەیاننامەیەك بۆ پێكهێنانی " نواە" بنچینەی پێكهێنانی گەورەترین كوتلە هیچی تری لێنەكەوتەوە. كاردانەوەی عەبادی لەبەرامبەر ئەو هەنگاوەداو لە یەكەمین كاردانەوەیدا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیران، هەموو پۆستە ئەمنییەكانی لەفالح فەیازی هاوپەیمانی دوێنێ و نەیاری ئەمڕۆی سەندەوە. عەبادی بە فەرمانێكی دیوانی بڕیارییدا فالح فەیاز لە راوێژكارێتی ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی دووربخاتەوە بە پاساوی ئەوەی فەیاز خۆی بۆ كاری سیاسی تەرخانكردووە و نابێت بەرپرسی دەزگا ئەمنیی و هەواڵگرییەكان تێكەڵاوی كاری سیاسی بن. دەقی فەرمانەكەی حەیدەر عەبادی: فەرمانی دیوانی ژمارە ( 286) بۆ ساڵی 2018 بە رەچاوكردنی ئەوەی كە بەڕێز فالح فەیسەڵ فەهد فەیاز چوەتە ناو كاری سیاسی و حزبیی و ئارەزووی ئەوەدەكات رەوبەڕووی كاروباری سیاسی ببێتەوە، ئەوەش پێچەوانەی ئەركە ئەمنییە هەستیارەكان كە بەرپرسیانە و بە پشت بەستن بە دەستوری عێراق تایبەت بە بێلایەنی دەزگا ئەمنیی و هەواڵگرییەكان و یاسای دەستەی حەشدی شەعبیی و سیستم و رێنماییەكانی تایبەت بەو پرسە و رێنماییەكانمان كە رێگەدەگرن لە بەكارهێنانی پۆستە ئەمنییە هەستیارەكان بۆ چالاكیی حزبی و بە پشتن بەستن بەو دەسەڵاتانەی پێمانبەخشراوە بڕیارماندا: 1- بەخشینی بەڕێز فالح فەیسەڵ فەهد فەیاز لە ئەركەكەی وەك راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی و سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی. 2- بەم بڕیارە لە مێژووی دەرچوونییەوە جێبەجێدەكرێت. دكتۆر حەیدەر عەبادی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران 30 – ئاب- 2018   فەتح هەڕەشە دەكات ئەم بڕیارەی حەیدەر عەبادی بەبێ كاردانەوەی توندی بەرەی " مالیكی- عامری" تێنەپەڕی و لە یەكەمین كاردانەوەیدا هاوپەیمانی " فەتح" بەیاننامەیەكی توندی لە دژی حەیدەر عەبادی دەركرد و تێیدا عەبادی تۆمەتباردەكات بە تێوەگلاندنی حەشدی شەعبی و دەزگا ئەمنییەكان لە ململانێ و ناكۆكییە سیاسییەكان و بە دەستپێكێكی مەترسیداریش وەسفیدەكات. ئیئتیلافی" فەتح" عەبادی بە سەرۆك وەزیران ماوە كۆتایی هاتوو وەسفدەكات و تۆمەتباریشیدەكات بەوەی كە فەیاز پشتیوانی لە عەبادی نەكردووە بۆ دووبارە بەدەستهێناوەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران بۆیە ئەو بڕیارەی لەدژ دەكراوە. لە كۆتایی بەیاننامەكەشیدا "فەتح "هەڕەشەدەكات و هۆشداریدەدات لەتێكچوونی دۆخی ئەمنیی و سەقامگیری عێراق بەهۆی ئەو بڕیارەوە. دەقی بەیاننامەمەی ئیئتیلافی فەتح: " دەركردنی بڕیاری بەخشینی بەڕێز فالح فەیاز لە  سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و دەزگای ئاسایشی نیشتمانی و راوێژكارێتی ئاسایشی نیشتمانی، دەستپێكێكی مەترسیدارە بۆ تێوەگلانی حەشدی شەعبی و دەزگا ئەمنییەكان لە ململانێی و ناكۆكییە سیاسییەكان و تەسفیەی حساباتی كەسیی و بەهیچ شێوەیەك مایەی قبوڵكردن نییە كە سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر ( سەرۆك وەزیرانی ماوەی كۆتایی هاتوو) بڕیارێك دەربكات بۆ لەسەركارلابردنی بەرزترین بەرپرس كە سەرپەرشتی گرنگترین دەزگای ئەمنیی دەكات، لەبەرئەوەی ئەو بەرپرسە باوەڕی وەهایە كە هیچ بەرژەوەندییەك نییە لە نوێكردنەوەی و بەدەستهێنانەوەی ویلایەتی دووەمی سەرۆك وەزیران و ئەوەش ئاماژەیەكی نوێیە كە سەرۆك وەزیرانی ماوە كۆتایی هاتوو بە پێی بەرژەوەنی كەسی خۆی مامەڵە لەگەڵ دەزگا ئەمنییەكان و دامودەزگاكانی تری حكومەتدا دەكات و قبوڵكردنی سەپاندنی ویلایەتی دووەمی كردوەتە مەرجێك بۆ مانەوەی بەرپرسەكان لە پێگەكانیاندا، لەبەرئەوە ئەو بڕیارانە نایاسایین بە گوێرەی دەستور، چونكە بەڕێز فالح فەیاز ئەو بەرپرسیارێتیانەی لەسەر شانیەتی و بە پلەی وەزیر دادەنرێت كە ئەوەش هاوشێوەی وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ پێگەی سیاسیین، هەروەها ئەو رێوشوێنانە بڕیاری كەسین و دۆخی ئەمنیی تێكدەدەن و سەرچڵیكردنە بە سەقامگیری وڵات و كردنەوەی بەرەیەكی نێوخۆی بەرووی تیرۆردا لە پێناوی بەدیهێنانی ویستی تاكڕەویی لە دەسەڵاتدا". هاوپەیمانی فەتح 30/8/2018 هاوكات هیشام ركابی بەرپرسی نوسینگەی نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند ئەو هەنگاوەی عەبادی كاردانەوەی پێچەوانەی بۆسەر هاوپەیمانی نەسر دەبێت.  ركابی لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر رایگەیاندووە، بڕیاری دوورخستنەوەی فالح فەیاز لە سەرۆكایەتی دەستەی حەشدی شەعبی و راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی كارتی هاوپەیمانی نەسر لە دانوستانەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتدا لاوازدەكات. سەدر بە دۆسیەی موسڵ و سپایكەر وەڵامدەداتەوە هاوپەیمانی " سائیرون" كە موقتەدا سەدر سەرۆكایەتی دەكات و لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراقدا پلەی یەكەمی بەدەستهێناوە، بەرامبەر بە هەنگاوەكانی بەرەی " مالیكی- عامری" دەستەوەستان نەوەستاوە، خودی سەدر لە یەكەم هەنگاویدا هەوڵی جوڵاندنی شەقام دەدات كە لە چەند ساڵی رابردوودا كردبوویە دێوەزمە بەسەر حكومەتی عێراق و بەردەوام نمایشی هێزی جەماوەریی تێدادەكرد. جگە لە جوڵاندنی شەقام  هاوپەیمانێتییەكەی سەدر كارتێكی تر لە دژی مالیكی رادەكێشێت كە ئەویش كارتی كەوتنی موسڵە لەلایەن داعشەوە كە نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی ئەو كاتە تێیدا تۆمەتبارە. مەناهل حمێداوی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی " سائیرون" ئەمڕۆ هەینی وتی:" سائیرون هەوڵدەدات بۆ چاككردنی دۆخی خراپی حكومەتی عێراق بەهۆی كارە سیاسییە نادروستەكانی حكومەتەكانی پێشووە و ئامانجیشی لە قۆناغی داهاتوودا هەڵدانەوەی دۆسییەكانی گەندەڵیی و لێپرسینەوە لایەنە كەمتەرخەمەكانە". حمێداوی ئاماژەی بەوەشداوە وەك پەرلەمانتار داوادەكەن دۆسیەی گەندەڵی دارایی و ئیداریی و ئەمنیی هەڵبدرێنەوە و لێپرسینەوەش لە هەموو ئەوانە بكرێت كە بەشداربوون لەكەوتنی موسڵ و چەند پارێزگاریەكی عێراق و كۆنترۆڵكردنی لەلایەن داعشەوە. ئەو پەرلەمانتارەی " سائیرون" جەختیشدەكاتەوە كە پێویستە هەموو ئەوانەی هۆكاربوون بۆ روودانی تاوانی سەربازگەی سپایكەر رەوانەی دادگابكرێن". هەڵدانەوەی دۆسیەی موسڵ و سپایكەر و گەندەڵی دارایی حكومەتەكانی پێشوو بە دیاریكراوی لەدژی نوری مالیكی دەگیرێتەبەر چونكە لەو كاتەدا وەك سەرۆك وەزیران بەرپرسی یەكەمی دەسەڵاتی جێبەجێكردن و فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراق بووە.   عێراق بەرەو كوێ؟ سەرۆك كۆماری عێراق رۆژی سێی ئەیلولی بۆ یەكەمین دانیشتنی پەرلەمانی نوێی عێراق دیاریكردووە، بەڵام بەهۆی ناكۆكی و ململانێی نێوان پێكهاتەكان " شیعە و كورد و سوننە" و ململانێ و ناكۆكی لایەنەكانی نێو خودی ئەو پێكهاتانەش چاوەڕوان ناكرێت ئەو كۆبوونەوەیە سەركەوتوو بێت لە یەكەمین هەنگاوی قۆناغی نوێ و پێكهێنانی حكومەت، كە هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان و جێگرەكانییەتی و پاشان هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار و راسپاردنی كاندیدی گەورەترین كوتلە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. .