Draw Media

درەو میدیا:  ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی رایدەگەیەنێت كە پارتی لەماوەی یاساییدا بەبێ یەكێتی نەیتوانی حكومەت پێكبهێنێت، بەپێی یاسا دەبوو پارتی رێگە بۆ قەوارەی دووەم چۆڵ بكا تاكو ھەوڵی پێكھێنانی حكومەت بدا" ئارێز عەبدوڵا ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی دەڵێت: پارتی دەیەوێ لایەنەكان تەسلیم بن و برا گەورەیی لێ قبول بكەن، ئەویش كاتێك مرۆڤ بیر لە دیدی پارتی دەكاتەوە كە دەڵێ ھەرێمی كوردستان و ناوچە دابڕێندراوەكان و بەغدا سێ دۆسیەی لێك جیاوازن تێ دەگا كە مەبەستی چارەسەركردنی كێشەكان و رێككەوتن لە پێناوی ھەڵومەرجێكی باشتر نیە" دەقی نوسینەكەی ئارێز عەبدوڵا رێككەوتن و ھاوكاری یان تەسلیم بوون ؟ رێككەوتن و ھاوكاری نێوان یەكێتی و پارتی یان ئەو دوو حزبە و حزبەكانی تر بۆ ئەم قۆناغە گرنگە، بەڵام لە ئەنجامی گفتوگۆكان دەركەوت كە پارتی نایەوێ لە پێناوی ھاوكاریكردن و بەیەەكەوە بەرێوەبردنی وڵات لەگەڵ ھیچ لایەنێك رێك بكەوێ، ئەمە لەلایەك و لە لایەكی دیكەش نەیتوانی لەماوەی یاسایی بەبێ یەكێتی حكومەت پێك بێنێ. كەواتە بەپێی یاسا دەبوو پارتی رێگە بۆ قەوارەی دووەم چۆڵ بكا تاكو ھەوڵی پێكھێنانی حكومەت بدا. بەپێی مەسئولیەتی سیاسیش دەبوو بۆ بەرژەوەندی گشتی بە ھەر نرخێك بوایە رێك بكەوێ، بەڵام بەداخەوە. لەجیاتی ئەوەی كە ئەمڕۆ حزبی یەكەمە دەبوو سینگی فراوانتر و مێشكی كراوەتر و مەیدانی گەورەتركردبا، دەیەوێ بە شێوازی خۆی چی دەوێ ئەوە بسەپێنێ. كاتێك مرۆڤ بیر لە دیدی پارتی دەكاتەوە كە دەڵێ ھەرێمی كوردستان و ناوچە دابڕێندراوەكان و بەغدا سێ دۆسیەی لێك جیاوازن تێ دەگا كە مەبەستی چارەسەركردنی كێشەكان و رێككەوتن لە پێناوی ھەڵومەرجێكی باشتر نیە، بەڵكو دەیەوێ لایەنەكان تەسلیم بن و برا گەورەیی لێ قبول بكەن، بەبێ ئەوەی رەچاوی بۆچوونی جیاواز و بەرژەوەندی ئەوانەی تر بكا. ئەمڕۆ ئۆباڵی سەرشانی پارتی گەورەیە ئەگەر بەراستی نەیەتە مەیدان ئەوا بارودۆخەكە بە ئاقارێكدا دەڕوا كە كەس ھیوای بۆ ناخوازێ. ھەر رێككەوتنێكش بەو پێداگرییەی ئێستای پارتی بكرێ تەنانەت ئەگەر حكومەتیش پێك بھێندرێ ئەوا ھەرگیز قەیران و كێشەكان چارەسەر ناكات، بۆیە باشتر وایە پارتی و یەكێتی و ئەوانی تریش بیر لە رێككەوتنێكی تری پێویست بۆ خەڵكی كوردستان بكەینەوە نەك سەپاندنی سیاسەت و ئیرادەی تاقە لایەن كە ئەزموون لە مەیداندا شكستەكەی نیشانداوە.  


( درەو میدیا): چەند سەرچاوەیەكی بازرگانی وردە لە عێراق رایدەگەیەنن، گروپەكانی حەشدی شەعبی سەربە ئێران، بازاڕی بازرگانی ئاسنە شكاوی پاشماوەی جەنگی دژ بە داعشیان كۆنترۆڵكردووە. بە گوێرەی راپۆرتێكی ئاژانسی رۆیتەرز، لە شاری موسڵ هێزەكانی حەشدی شەعبی ئۆتۆمبیل و چەك و تانكەری شكاو ئاسنە شكاوی باڵاخانەكان لە بازرگانە ناوخۆییەكان دەكڕنەوەو رەوانەی هەرێمی كوردستانی دەكەن و لەو رێگەیەوە چەندین ملیۆن دۆلاریان دەستدەكەوێت و ئەو بازرگانیە بوەتە سەرچاوەیەكی باشی داهات بۆ ئەو گروپانە. خاوەن گۆڕەپانێكی كۆكردنەوەی ئاسنە شكاو لە موسڵ كە قسەی بۆ ئاژانسی رۆیتەرز كردووە ئاشكرایكردووە كە یەك تۆن ئاسنە شكاو بە 100 هەزار دیناری عێراقی " 84 دۆلاری ئەمریكی" دەكڕن و بە 110 هەزار دینار دەیفرۆشنەوە و هێزەكانی حەشدی شەعبی یان ئەو بازرگانانەی كە كاریان بۆ دەكەت یەك تۆن لەو ئاسنە شكاوە لە هەرێمی كوردستان بە 200 دۆلار دەفرۆشنەوە. راشیدەگەیەنێت گۆڕەپانەكەی لەلایەن هێزەكانی حەشدی شەعبییەوە كۆنترۆڵكراوە و بەزۆر ناچاركراوە كە بە هەرزان ئاسنە شكاویان پێ بفرۆشێت. بە گوێرەی راپۆرتەكەی " رۆیتەرز" لە پارێزگاەی ئەنباریش بەوتەی شۆفێران و بازرگانەكان، هێزەكانی حەشدی شەعبی ژمارەیەكی زۆر ئۆتۆمبیلی شكاوی پاشماوەی جەنگیان لە نزیم رێگەی فەلوجە كۆكردوەتەوە و لە رێگەی چەند بازرگانێكەوە یان چەند كۆمپانیایەكی سەربەخۆیانەوە ئەو وردە ئاسنە رەوانەی هەرێمی كوردستان و بەسرە دەكەن. لە دوای كۆتاییهاتنی جەنگی دژ بە داعشەوە چەندین ملیۆن تۆن پارچە ئاسن كۆكراوەنەتەوە، محەمەد كیكۆ كە كارگەیەكی تواندنەوەی ئاسن لە هەولێر بەڕێوەدەبات، دەڵێت رۆژانە 300 بۆ 400 تۆن لە ئاسنە شكاوی موسڵ دەكڕن و ئاشكراشیدەكات كە ئێستا تۆنی بە 150 بۆ 160 دۆلار دەكڕن.


( درەو میدیا): عادل عەبدولمەهدی، سەرۆك وەزیرانی عێراق رایدەگەیەنێت: رێگە بە گۆڕینی دۆخی ئێستای كەركوك نادات و جەختیشدەكاتەوە دۆسیەی ئەمنیی كەركوك جگە لە هێزەكانی حكومەتی فیدراڵی رادەستی هیچ هێزێك ناكات. ئەمڕۆ چوارشەممە، خالید مەفرەجی، پەرلەمانتاری عەرەبی كەركوك بە یاوەری ئەرشەد ساڵحی پەرلەمانتاری توركمان و سەرۆكی بەرەی توركمانی لەگەڵ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبوونەوە. دوای كۆبوونەوەكە مەفرەجی لە پۆستێكیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك نوسیویەتی:"لە كۆبوونەوەماندا كەمێك پێش ئێستا لەگەڵ سەرۆك وەزیران عادل عەبدولمەهدی "جەختیكردەوە لەسەر ناڕاستی هەموو ئەو هەواڵانەی كە ئاماژە بەوەدەدەن هێزێكی هاوبەشی سوپای عێراق و پێشمەرگە لە كەركوك پێكدەهێنرێت و رایگەیاند رێگە بە گۆڕینی دۆخی ئێستای پارێزگاكە نادات و روونیشیكردەوە هیچ هێزێك جگە لە هێزەكانی حكومەتی فیدراڵی دۆسیەیە ئەمنی كەركوكیان رادەستناكرێت". ئەم واتەی مەفرەجی لە كاتێكدایە چەند رۆژێكە باس لە گەڕانەوەی هێزی پێشمەرگە دەكرێت بۆ پارێزگای كەركوك و ناوچەكانی مادەی 140 كە لە 16ی ئۆكتۆبەرەوە پێشمەرگە پاشەكشێی لێكرد.


راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف لە كابینەی نوێی حكومەتدا، رێژەی (95%)ی دەسەڵاتەكانی هەرێمی كوردستان بەدەست پارتی دیموكراتی كوردستانەوە دەبێت، دۆسیەكانی (نەوت، ئاسایش، هێزی چەكدار، پەیوەندی دەرەوە، دەسەڵاتی دادوەریی) لای پارتی دەبن. دانوستانەكان بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم لە قۆناغی كۆتاییدان، بڕیارە رۆژی 18ی ئەم مانگە پەرلەمانی كوردستان كۆببێتەوە‌و دەستەی نوێی سەرۆكایەتی پەرلەمان هەڵبژێردرێت. ئەگەر كۆبونەوەی پەرلەمان لەو وادەیەدا بەڕێوەبچێت كە پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەری رێككەوتوون، یەكەمین هەنگاوی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە، بەڵام هێشتا روون نییە ئایا كۆبونەوەكەی پەرلەمان لە 18ی مانگدا بەڕێوەدەچێت یاخود نا؟ لە نوێترین پەرەسەندندا، ئەمڕۆ مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆبوەوە، لە راگەیەندراوی كۆبونەوەكەدا مەكتەبی سیاسی یەكێتی، كۆبونەوەی رۆژی 18ی مانگی پەرلەمانی وابەستەكردووە بە ئیمزاكردنی رێككەوتنی سیاسی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەسەر پرسی پێكهێنانی حكومەتی هەرێم‌و دۆسیەی بەغدادو كەركوك، بە یەك پاكێج. یەكێتی‌و گۆڕان چۆن بەشدار دەبن؟ ئەوەی تائێستا لە دانوستانەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم دەخوێندرێتەوە ئەوەیە، پارتی هاوشێوەی كابینەكانی پێشتر هەموو جومگە سەرەكییەكانی حكومەتە نوێیەكە لای خۆی دەهێڵێتەوە. یەكێتی نیشتمانی كە لەسەرەتاوە بە هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری عێراق لە دەرەوەی رێككەوتنی سیاسی لەگەڵ لایەنە كوردییەكان سەركەوتنی بەدەستهێنا، ئێستا باجی سەركەوتنەكەی وەردەگرێتەوە‌و لە پێناو زامنكردنی پۆستی وەزارەتی دادی عێراق‌و پۆستی پارێزگاری كەركوك، باج بە پشكەكانی خۆی دەدات لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمدا. بزوتنەوەی گۆڕانیش كە لە كابینەی پێشوودا چەند پۆستێكی گرنگ‌و هەستیاری وەک (سەرۆك پەرلەمان- وەزارەتی دارایی- وەزارەتی پێشمەرگە- وەزارەتی بازرگانی) وەرگرتبوو، لە كابینەی نوێدا بەشێكی زۆری پشكەكانی خۆی لەدەستدەدات. ئەمە بەشێكی پەیوەندی بە كەمبونەوەی دەنگەكانی بزوتنەوەی گۆڕانەوە هەیە لە هەڵبژاردندا، بەشەكەی تری پەیوەندی بەو كێشانەوە هەیە كە لە خولی پێشووی پەرلەماندا رویاندا، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە پارتی لە سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و جومگە هەستیارەكانی تردا هیچ پۆستێك بە بزوتنەوەی گۆڕان نادات. "شەراكەتی راستەقینە" لەدوای دەستپێكردنی دانوستانەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتەوە، یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕان بەردەوام لە بەیاننامە‌و لە رێگەی میدیاكانەوە جەخت لەسەر چەمكی "شەراكەتی راستەقینە" دەكەن، چەمكی "شەراكەت" لە كۆتایی هەشتاكانی سەدەی رابردوودا هاتوەتە ناو فەرهەنگی سیاسییەوە. لەدوای ساڵی 2005‌و گواستنەوەی سەنگی یەكێتی لە هەرێمەوە بۆ بەغداد، یەكێتییەكان بەردەوام گلەییان لەوە هەبووە، حزبەكەیان لە حكومەتی هەرێمدا شەریكی راستەقینە نییە‌و پارتی زۆرینەی جومگەكانی دەسەڵاتی بەدەستەوەیە، بزوتنەوەی گۆڕانیش لە چوار ساڵی یەكەمی ئۆپۆزسیۆنبوونیدا بەردەوام لە میدیاكانییەوە جەختی لەسەر ئەو لاسەنگییە دەكرد‌و وەكو تیری تانە ئاڕاستەی جەستەی یەكێتی دەكرد‌و تۆمەتباری دەكرد بەوەی لەبەرامبەر پارتیدا چۆكی داداوە. دوای 14 ساڵ لە دەستپێكردنی ناڕەزایەتی لەبارەی چەمكی "شەراكەتی راستەقینە"، هێشتا یەكێتی‌و گۆڕانەكان خەمی گەورەیان شەراكەتی راستەقینەیە لە كابینەی نوێی حكومەتدا. شەراكەتی راستەقینە لەكابینەی نوێدا ! پارتی دیموكراتی كوردستان ئێستا زۆرینەی جومگە سەرەكییەكانی دەسەڵاتی لە هەرێمی كوردستان بەدەستەوەیە‌و بەنیازە لە كابینەی نوێی حكومەتدا ئەم نەخشەیە وەكو خۆی بهێڵێتەوە. لە كابینەی نوێی حكومەتدا ئەم دەسەڵاتانە هەر لە دەستی پارتیدا دەمێننەوە: * سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان (دەسەڵاتی جێبەجێكردن) * فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی هەرێم (بەپێی ماددەی سیانزەیەمی یاسای ژمارە 1ی ساڵی 2005 ی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم، سەرۆكی هەرێم فەرماندەی هێزە چەكدارەكانە، واتە ئەگەر پارتی پۆستی وەزارەتی پێشمەرگە بە هەر لایەنێكی تریش بدات، فەرماندەیی هێزی چەكدار هەر لەدەستی خۆیدا دەمێنێتەوە‌و سەرۆكی هەرێم بڕیاردەری یەكەم دەبێت)  * ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان (دەسەڵاتی ئەمنی هەرێم)   * نەوت‌و سامانە سروشتییەكان (دەسەڵاتی دارایی، بەوپێیەی نەوت سەرچاوەی سەرەكی داهاتی هەرێمی كوردستانە) * پەیوەندییەكانی دەرەوە * دەسەڵاتی دادوەری  هەموو ئەم دۆسیەیانە كە لە كابینەی نوێدا لەدەستی پارتیدا دەمێننەوە، وادەكات پارتی بڕیاردەری یەكەم بێت‌و ئاڕاستەی بڕیارە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان بكات.  تاكە دەسەڵاتێك كە پارتی سەرۆكایەتییەكەی جێهێشتووە بۆ یەكێتی، پەرلەمانی كوردستانە، لەم جومگەیەشدا، پارتی زامنی جێگری یەكەم‌و دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی كردووە، تاوەكو لەو دامەزراوەیەوە حكومەتی داهاتووی مەسرور بارزانی روبەڕووی هیچ هەڕەشە‌و بەربەستێك نەبێتەوە لە بڕیارەكانیدا، هاوكات بەپێی یاسا پۆستی سەرۆكی پەرلەمانیش دەسەڵاتی تەواوەتی بڕیاردانی نییە‌و دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆكی پەرلەمان، جێگری یەكەم، جێگری دووەم) پێكەوە بڕیار لەسەر پرسەكانن دەدەن. شەراكەت بەپێی كورسی پارتی دیموكراتی كوردستان براوەی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی پەرلەمانی كوردستان بوو كە 30 ئەیلولی ساڵی رابردوو بەڕێوەچوو، پارتی لەو هەڵبژاردنەدا (45) كورسی بردەوە، یەكێتی نیشتمانی لە پلەی دووەمدا هات‌و (21) كورسی بردەوە، لە پلەی سێیەمیشدا بزوتنەوەی گۆڕان (12) كورسی پەرلەمانی بردەوە. بەتەواوی كورسییەكانی پەرلەمانی كوردستانەوە (111 كورسی)، پارتی رێژەی 40%ی پەرلەمانی كوردستانی بەدەستەوەیە، لەبەرامبەردا یەكێتی‌و گۆڕان پێكەوە 30%ی كورسییەكانی پەرلەمانیان هەیە، ئەگەر كۆمەڵی ئیسلامیش بەشداری كابینەی نوێی حكومەت بكات، رێژەی كورسییەكانی یەكێتی‌و گۆڕان‌و كۆمەڵ دەبێت بە 36%ی كۆی كورسییەكانی پەرلەمانی كوردستان. پارتی بەرێژەی 40%ی كورسییەكانی پەرلەمانەوە زۆرینەی جومگەكانی دەسەڵات دەبات، بەڵام ئەو سێ لایەنە پێكەوە بەرێژەی 36%ی كورسییەكانەوە جگە لە پۆستی سەرۆكی پەرلەمان، هیچ دەسەڵاتێكی ئەوتۆیان لەدەستدا نابێت. بە لەبەرچاوگرتنی هاوكێشەی دابەشكردنی دەسەڵاتەكان‌و بەراوردكردنیان بە كورسییەكان پەرلەمانی كوردستان، دەردەكەوێت یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕان‌و رەنگە كۆمەڵی ئیسلامیش، "بەشداری" لە كابینەی نوێی حكومەتدا دەكەن، نەك "شەراكەت"‌و هاوبەشی لە دەسەڵات‌و بڕیاری سیاسی. 


سەرتیپ وەیسی كەریم  ئەو بابەتانەی هەفتەی ڕابردوو، لە نێوانی پارتی و یەكێتیی بووە بڕیارو ڕێككەوتنی لەسەركرا، خەریكە لە باردەچێت، ئەمەش دوای ئەوە دێت پارتی پاشەكشەی كرد، لەسەر ڕازیبوون بە داواكارییەكانی یەكێتیی، لەبارەی پارێزگاری كەركوك و مامەڵەكردن لەگەڵ بەرهەم ساڵح و بەشێك لە ناوەڕۆكی ڕێككەوتنی سیاسی نێوانیان . یەكێتیی پێیوایە: پارتی دەستی داوەتە جۆرێك لەیاری و فشاردروستكردن، بە تایبەت دوای ئەوەی ئەو حزبە هەوڵەكانی دەستپێكردوە، تاوەكو بەبێ یەكێتیی كۆبوونەوەی 18ی شوباتی پەرلەمان ئەنجامبدات، لەبەرامبەردا پارتیش پێیوایە : سازشی زۆریان بۆ یەكێتیی كردوە، بەڵام ئەوان كۆبوونەوە دوای كۆبوونەوە مەرجەكانیان لەسەر پارتی زیاد دەكەن. ئێستا مەرجی سەرەكی یەكێتیی ئەوەیە: بەر لە دانیشتنی 18ی شوباتی پەرلەمانی كوردستان، پرسی كەركوك یەكلابكرێتەوە، مەرجی لاوەكیشی واژووكردنی ڕێككەوتنی سیاسی و مامەڵەكردنە لەگەڵ بەرهەم ساڵح. پرسیاری هەرە سەرەكی ئەوەیە، ئایە پارتی لە ڕۆژی 18ی شوبات بەبێ یەكێتی دانیشتنی پەرلەمان سازدەكات ؟ ئەگەر ئەو كارەی كرد پاشان چی ڕوودەدات ؟  پلانی پارتی ئەوەیە ئەگەر یەكێتیی نەیەتە پێش تاوەكو ئەو بەروارە، ئەوا لە 18ی شوبات، دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان بەبێ سەرۆك هەڵبژێرێت، پاشان دەستبكرێت بە هەمواری یاسایی سەرۆكایەتی هەرێم، ئەمەش دیسانەوە هەرێمی كوردستان دەباتە قۆناغێكی دیكەی چەقبەستووی سیاسی. بە نسبەت یەكێتی سەرۆكی پەرلەمان گرینگی ئەوتۆی نییە، كەركووك بەلای ئەوانەوە گرینگە، لە هەنگاوەكانی پارتیش ئەوەدەخوێندرێتەوە، كە ئەوان نایانەوێ بابەتەكانی هەرێم و بەغدا بەیەكەوە تێكەڵ بكرێت و دەیانەوێ جیایبكەنەوە، ئەم كارەشیان بۆئەوەیە یاری بكەن و فشاربخەن سەر یەكێتیی، تاوەكو لەو چەند ڕۆژەدا سازش بە یەكێتیی بكەن.  


 ( درەو میدیا): كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ئەمڕۆ سێشەممە هەڵوەشاندنەوەی "هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەریی" پەسەندكرد. رزگار محێدین، جێگری سەرۆكی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند: ئەنجومەنی كۆمسیاران ئەمڕۆ هەڵوەشاندنەوەی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەریی پەسەندكرد لەسەر داوایەك كە لەلایەن ئەنجومەنی بەڕێوەبردنی ئەو حزبەوە پێشكەشكرابوو". رونیشیكردەوە ئەنجومەنی كۆمسیاران بە گوێرەی مادەی 31ی یاسای حزب و رێكخراوە سیاسییەكانی ژمارە 36ی ساڵی 2015 هەڵوەشاندنەوەی هاوپەیمانی پەسەندكردووەو لە دەقەكەیدا هاتووە هەموو حزبێكی سیاسی بەگوێرەی پەیڕەوی ناوخۆی حزبەكە دەتوانێت خۆی هەڵبوەشێنێتەوە. ئەمە لە كاتێكدایە كە بەشێك لە ئەندامانی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری حزبێكی نوێیان درووست كرد بەناوی( هاوپەیمانی نیشتیمانی) و ئارام قادر سەرۆكی حزبەكەیە. هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری لەلایەن بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری ئێستای عێراقەوە دامەزرێنرا و لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراقدا بە لیستێكی سەربەخۆ بەشداریكرد ودوو كورسی بەدەستهێنا، بەڵام دواتر بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانێتییەكە گەڕایەوە ناو یەكێتی و بووە سەرۆك كۆماری عێراق و پلەكەی خۆی جێگری دووەمی سكرتێری یەكێتی بەدەستهێنایەوە. ئەمە   


( درەو میدیا): پاتریك شاناهان، وەزیری بەرگری ئەمریكا بەوەكالەت بە سەردانێكی رانەگەیەندراو گەیشتە بەغدای پایتەختی عێراق و پرسی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا تەوەرەی سەرەكی كۆبوونەوەكانی دەبێت لەگەڵ بەرپرسانی بەغدا. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە رۆژنامەی " ئەلعەرەبی جەدید"ی قەتەری راگەیاند وەزیری بەرگری ئەمریكا لەگەڵ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران كۆدەبێتەوە و پرسی مانەوەی سەربازانی ئەمریكا و هاوكاری نێوان واشنتۆن و بەغدا لە بواری ئاسایشدا تاوتوێدەكەن. سەردانی وەزیری بەرگری ئەمریكا بۆ عێراق لە كاتێكدایە كە چەند هێزێكی سیاسی عێراق لە هەوڵدان لەرێگەی پەرلەمانەوە پرسی دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق یەكلا بكەنەوە. هادی عامری یەكێك لە سەركردەكانی حەشدی شەعبی و هاوپەیمانی " بونیاتنان" دوای كۆبوونەوەیان لەگەڵ هاوپەیمانی " چاكسازی" لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، پێویستە بە بڕیاری پەرلەمان بێت". جەختیشیكردەوە كە لە پەرلەماندا هەڵوێستی روون و ئاشكرایان دەربارەی هێزە بیانییەكان دەبێت.  


 (درەو میدیا): ئەمرۆِ هێزێكی پێشمەرگە لە سنوری نێوان قەزای كفری‌و دووزخورماتوو گەڕایەوە بۆ ئەو ناوچانەی كە بەر لە رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر تێیدا جێگیربووبوو، بەڵام ئاڵای كوردستانیان پێداگرتن. ئەو هێزەی كە ئەمڕۆ جوڵەی كرد، لیوای (136)ی هێزەكانی (70)ی پێشمەرگەیە‌و لەچوارچێوەی رێككەوتنێكدا لەنێوان سوپای عێراق‌و وەزارەتی پێشمەرگە گەڕانەوەتەوە‌و نزیكەی (3 كیلۆمەتر) چوەتەپێشەوە. ئەو شوێنەی كە هێزەكەی پێشمەرگەی بۆ گەڕاوەتەوە، چەند بارەگایەكە كە پێشترو لەسەردەمی شەڕی دژ بە "داعش" بەدەست پێشمەرگەوە بووە، بەڵام دوای كشانەوەی پێشمەرگە لە ناوچەكە لە 16ی ئۆكتۆبەردا، سوپای عێراق دەستی بەسەر ئەو بارەگایانەدا نەگرتووە‌و وەكو ناوچەیەكی چۆڵ كە هیچ هێزێكی ئەمنی تێدا نەبووە، ماوەتەوە. لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ (درەو میدیا)، لیوا حاجی عوسمان فەرماندەی لیوای (136)ی هێزەكانی (70)ی پێشمەرگە رایگەیاند:" ئێمە بە رەزامەندی سوپای عێراق گەڕاوینەتەوە بۆ شوێنەكانی پێشتری خۆمان، بۆ ئەوەی چەكدارانی داعش سود لەو بۆشاییە وەرنەگرن كە نە ئێمەی تێدابوین، نە سوپای عێراق". ئاماژەی بەوەكرد" گەڕانەوەیان بۆ ناو ئەو بارەگایانە لەچوارچێوەی ئەو رێككەوتنە گشتییەدا نییە كە بڕیارە لەنێوان هەرێمی كوردستان‌و بەرپرسانی بەغداد بكرێت بۆ گەڕانەوەی هێزی پێشمەرگە بۆ ناوچە جێناكۆكەكان". بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەكاتی گەڕانەوەی هێزی پێشمەرگە بۆ ئەو ناوچەیە، بەرپرسانی سوپای عێراق ناڕەزاییەتیان دەربڕیوە لە هەڵكردنی ئاڵای كوردستان لەلایەن هێزەكەی پێشمەرگەوە. لیوا حاجی عوسمان بە (درەو میدیا)ی وت:" ئێمە بەبڕیاری خۆمان ئاڵای كوردستانمان هەڵنەكرد، بۆ ئەوەی لەم سەرەتایەوە هەستیاریی لەنێوانماندا دروست نەبێت".    بەڵام لە رونكردنەوەیەكدا ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگە  رەتیدەكاتەوە هیچ یەكەیەكی هێ.ەكانی پێشمەرگە جوڵەی پێكرابێت و هێزی پێشمەرگە نەگەڕاوەتەوە بۆ نزیك خورماتوو   دەقی روونكردنەوەكەی وەزارەتی پێشمەرگە: هەندێك لەهۆكارەكانی راگەیاندن‌و لەسەر زمانی فەرماندەیەكی هێزەكانی پێشمەرگە‌و كەسانی دیكە هەواڵی گەڕانەوەی هێزەكانی پێشمەرگە بۆ نزیك دوزخورماتوو یان جوڵەپێكردنی دوو فەوجی هێزەكانی پێشمەرگە بەرەو فەلوجە بڵاوكراوەتەوە. ئێمە وەكو وەزارەتی پێشمەرگە ئەو هەواڵانە بەگشتی رەتدەكەینەوە‌و جەختدەكەینەوە كە نەهیچ یەكەیەكی هێزەكانی پێشمەرگە جوڵەی پێكراوە‌و نەفەرمانی جوڵە كردنیشی هەیە بۆهیچ یەكەیەك‌و گشت هێزەكانی پێشمەرگە لەبنكە‌و بارەگا‌و هێڵی سەرەكی بەرگری‌و شوێنەكانی خۆیانن‌و بۆئاگاداری هەموو لایەك كە هەرهەواڵێك لە هەرسەرچاوەیەك بلاوبكرێتەوە فەرمی نەبێت‌و لەلایەن وەزارەتی پێشمەرگە وە رێگاپێدراو نەبێت هەواڵی ناڕاستە‌و بێ بنەمایە‌و پەسەند نییە. فەریق جەبار یاوەر مەندە ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە  


 (درەو میدیا): رێژەی 75%ی دەرمانی كەرتی تایبەت لە عێراق بە كوالیتی كۆنترۆڵدا تێنەپەڕیوە‌و پێش بەكارهێنانی پشكنینی بۆ نەكراوە، ئەمە بەپێی دانپێدانانی وەزیری تەندروستی عێراق. بەهای بەكاربردنی دەرمان لە ساڵێكدا لە عێراق دەگاتە (3 ملیار‌و 300 ملیۆن) دۆلار، پیشەسازی دەرمان یەكێكە لە پیشەسازییە ستراتیژییەكان‌و پاڵپشتیكاری ئابوری وڵات، لە عێراق هەندێك كارگە هەن كە دەرمان بەرهەمدەهێنن، ئەم كارگانە ئەو جۆرە دەرمانانە بەرهەم دەهێنن كە بەبێ گەڕانەوە بۆ داهێنەرەكانیان دەتوانن لە بازاردا بیفرۆشن، واتە ماوەی یاسایی خاوەندارێتی داهێنان بۆ داهێنەرەكانیان تەواوە بووە كە 12 ساڵە. خەرجی هەر تاكێك بۆ كڕینی دەرمان بەهای تێكڕای بەكاربردنی دەرمان لە ساڵێكدا بۆ هەر تاكێكی عێراقی دەگاتە (94) دۆلار. بەر لە ساڵی 2003و روخانی رژێمی پێشووی عێراق، وەزارەتی تەندروستی بەرپرس بوو لە هاوردەكردنی دەرمان لە دەرەوە، بەڵام لەدوای 2003وە رێگە بە كۆمپانیا تایبەتەكان‌و نوسینگە زانستییەكانیش درا دەرمان هاوردە بكەن. ئێستا (13 هەزارو 45) جۆر دەرمان لە وەزارەتی تەندروستی عێراق تۆماركراون، لەم رێژەیە (382) جۆریان دروستكراوی ناوخۆین، واتە رێژەی 28.4%ی كۆی دەرمان لە عێراق لەناوخۆی وڵاتدا دروستدەكرێت، لەبەرامبەردا (963) جۆر دەرمان لە دەرەوە هاوردە دەكرێت، واتە 71.6%ی كۆی دەرمان لە عێراق هاوردەكراوە. زیانەكانی دەرمانی ساختە •    مردنی نەخۆش •    دوچاربوون بە نەخۆشی درێژخایەن •    كاریگەری دەرونی بۆچی پشكنین بۆ دەرمان ناكرێت؟ •    بوونی ژمارەیەكی زۆر لە كارگەی دروستكردنی دەرمان لە ناوخۆی وڵات •    كۆنترۆڵنەكردنی پرۆسەی تۆماركردنی دەرمان‌و كۆمپانیاكانی دەرمان •    بوونی گیروگرفت لە كۆنترۆڵكردنی سنورو هاوردەكردنی دەرمان •    بوونی گرفت لە سیستم‌و یاساو رێوشوێن‌و رێنماییەكان لەڕووی یاسادانان‌و جێبەجێكردنەوە •    نەبوونی توانای پشكنینی هاوتایی بایۆلۆژی بۆ هەموو دەرمانەكان  بەراوردكارییەك ! بەپێی زانیارییەكان، كارگە ناوخۆییەكانی عێراق تەنیا رێژەی 7%ی پێداویستی ناوخۆیی دەرمان پڕدەكەنەوە، ئەمە لەكاتێكدایە لە وڵاتێكی وەكو ئێران، بەرهەمهێنانی ناوخۆیی رێژەی 97%ی پێداویستی ناوخۆ پڕدەكاتەوە، لە ئوردن 70%ی پێداویستی دەرمان لە ناوخۆ بەرهەم دەهێنرێت، لە میسر‌و سوریا 93%ی دەرمان بەرهەمی ناوخۆییە.  سەرچاوەی زانیارییەكان: سۆمەریەنیوز


راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  دوای ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌نجامی كۆبوونه‌وه‌كانی ڕابردووی پارتی و یه‌كێتیی، بڕیاری كۆبوونه‌وه‌ی 18ی شوباتی په‌رله‌مانی كوردستان و ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوكی لێكه‌وته‌وه‌، له‌ ئێستادا ئه‌و بڕیارانه‌ ڕووبه‌رووی چه‌ند گرفتێك بۆته‌وه‌، هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ری هه‌یه‌ كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان و ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك له‌ كاتی خۆیدا ئه‌نجامنه‌درێت، یاخود به‌ته‌واوی ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی جێبه‌جێنه‌كرێت. یه‌كێك له‌ ڕێگرییه‌كانی كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان، یه‌كلاینه‌بوونه‌وه‌ی یه‌كێتیه‌ بۆ دیاریكردنی كاندیدی سه‌رۆكی په‌رله‌مان، چونكه‌ هه‌ردوو كاندیده‌كه‌ ( ڕێواس فایه‌ق و بێگه‌رد تاڵه‌بانی) له‌ڕووی خاڵی لاوازو به‌هێزیان بۆ بوون به‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان له‌یه‌كه‌وه‌ نزیكن، بۆیه‌ ئاسان نابێت سه‌ركردایه‌تی و مه‌كته‌بی سیاسی ئه‌و حزبه‌ ئه‌و پرسه‌ له‌ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌كدا یه‌كلابكه‌نه‌وه‌. به‌شێك له‌ یه‌كێتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان، مه‌كته‌بی سیاسی كاندیدی سه‌رۆكی په‌رله‌مان یه‌كلابكاته‌وه‌و به‌شێكیش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن له‌ كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی ئه‌م كاره‌بكرێت، بۆچوونێكی دیكه‌ش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وبابه‌ته‌ له‌ نێو په‌رله‌مان چاره‌سه‌بكرێت، ئه‌وان سه‌رپشك بن كێ ده‌بێته‌ سه‌رۆك له‌و دوو كاندیده‌ی یه‌كێتیی. تاوه‌كو ئێستا بڕیاری 18ی شوبات، كه‌ واده‌ی كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مانه‌ وه‌ك خۆیه‌تی، به‌ڵام ئه‌گه‌ر له‌ حاڵه‌تێكدا ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ ئه‌نجامنه‌درێت، ئه‌گه‌ری هه‌یه‌ دانیشتنه‌كه‌و هه‌ڵبژاردنی ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان هه‌فته‌یه‌ك دوابخرێت. یه‌كێتیی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یه‌ هه‌ردوو كۆبوونه‌وه‌كه‌ی په‌رله‌مان و ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك له‌یه‌ك ڕۆژدا ئه‌نجامبدرێت، بۆیه‌ ئه‌گه‌ر پارتی گرفت بۆ دانیشتنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك دروستبكات، ئه‌وانیش كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان په‌كده‌خه‌ن. به‌هۆی ناڕه‌زایی لایه‌نه‌ توركمانی و عه‌ره‌بییه‌كان و ترسی ته‌واونه‌بوونی رێژه‌ی یاسایی بۆ ئه‌نجامدانی كۆبوونه‌وه‌كه‌، ئه‌گه‌ری زۆره‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركووك ،كه‌ وابڕیاربوو له‌ ڕۆژی 18ه‌ی شوبات هه‌ولێر ئه‌نجامبدرێت، بگۆڕدرێت به‌ دانیشتنی لیستی برایه‌تی له‌ هه‌ولێر، كه‌ ئه‌مه‌ش دیسانه‌وه‌ ده‌بێته‌ گرفت له‌به‌رده‌م ڕێككه‌وتنی پارتی و یه‌كێتیی. پارتی و یه‌كێتیی و هه‌ندێك له‌ ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان له‌و كۆبوونه‌وه‌ی لیستی برایه‌تی بڕیار له‌سه‌ر كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا بدرێت. به‌شێك له‌یه‌كێتیی به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانین كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا له‌ هه‌ولێر ئه‌نجامبدرێت، چونكه‌ له‌ڕووی سیاسی و یاسایه‌وه‌ كێشه‌ دروستده‌كات، به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش هه‌ندێك پێیانوایه‌: پێویسته‌ ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ له‌ هه‌ولێر ئه‌نجامبدرێت، تاوه‌كو به‌رپرسیاریه‌ته‌كه‌ به‌ته‌واوی بكه‌وێته‌ ئه‌ستۆی پارتی و به‌ ناچاری و به‌زوویی به‌ دانانی پارێزگار ڕازیبێت. پارتی دیموكراتی كوردستان ئاماده‌نییه‌، ته‌نها یه‌ك كاندید له‌ یه‌كێتیی وه‌رگرێت بۆ پۆستی پارێزگار، مه‌رجیان ئه‌وه‌یه‌ چه‌ند كاندیدێك پێشكه‌شبكرێـت، پاشان به‌یه‌كه‌وه‌ له‌سه‌ر كه‌سێك ڕه‌زامه‌ندی ده‌رببڕن. له‌باره‌ی رێككه‌وتنی سیاسی نێوانیان، كه‌ وابڕیاره‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا له‌ نێوان شاندی باڵای هه‌ردوولا واژووبكرێت، له‌ ئێستادا ڕه‌شنووسی ئه‌و رێككه‌وتنه‌ كۆتایی پێهاتووه‌و هه‌ر ئه‌مڕۆش مه‌كته‌بی سیاسی له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ كۆبۆوه‌، چاوه‌ڕێده‌كرێت ڕه‌زامه‌ندی كۆتایی له‌سه‌ر بدرێت. سه‌باره‌ت به‌ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان به‌رپرسانی پارتی ئاماژه‌به‌وه‌ده‌كه‌ن: گۆڕان لاری نییه‌ له‌و نزیكبوونه‌وه‌ی پارتی له‌گه‌ڵ یه‌كێتیی، هه‌ر هه‌نگاوێكی نزیكبوونه‌وه‌ی پارتی له‌گه‌ڵ یه‌كێتیی گۆڕانی لێ ئاگاداركراوه‌ته‌وه‌. ڕێككه‌وتنی پارتی و گۆڕان له‌باره‌ی به‌ژداریكردنی گۆڕان له‌ حكومه‌تی نوێ، كێشه‌ی گه‌وره‌ی له‌به‌رده‌مدا نییه‌، چونكه‌ له‌دوای گه‌یشتنی پارتی به‌ ئه‌نجامێك له‌گه‌ڵ یه‌كێتیی، له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا ده‌توانن له‌گه‌ڵ گۆڕانیش ڕێككه‌وتنی كۆتایی ئه‌نجامبده‌ن.


( درەو میدیا): فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی كەركوك پێكدەهێنرێتەوە و هێزی پێشمەرگەش بەشدار دەبێت تێیدا. سەرچاوەیەكی سەربازیی ئاگادار، ئەمڕۆ یەكشەممە بە میدیا عێراقییەكانی راگەیاندووە كە فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی كەركوك پێكدەهێنرێتەوە و لیوا روكن سەعد حەربیە فەرماندەیی دەكات و بارەگاكەشی لە بنكەی " كەی وەن" دەبێت لەباكوری خۆرهەڵاتی كەركوك. ئەو سەرچاوەیە ئاشكراشیكرد، هەریەك لە هێزەكانی پێشمەرگە، دەزگای دژە تیرۆری عێراق، فیرقەی تایبەت و راوێژكارانی سوپای ئەمریكا بەشداردەبن لەو فەرماندەییەدا. رۆژی سێشەممەی رابردوو، بە فەرمانی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق و فەرماندەی باڵای هێزە چەكدارەكان، هێزەكانی دژە تیرۆری عێراق لە كەركوك پاشەكشێیانكرد و دۆسیەی ئەمنی پارێزگاكە رادەستی فەریق روكن كەریم تەمیمی، فەرماندەی فیرقەی تایبەت كرا.


( درەو میدیا): وتەبێژی پارتی دیموكراتی كوردستان، وەڵامی ئەمیر كینانی، راوێژكاری سەرۆكایەتی كۆمار دەداتەوە كە رایگەیاندبوو "ئێران بۆ سەرخستنی كاندیدی مەسعود بارزانی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار ئامادەبووە 100 ملیۆن دۆلار بدات". مەحمود محەمەد، وتەبێژی پارتی دیموكراتی كوردستان لە راگەیەندراوێكدا دەڵێت:" ئەگەر ئێران حەزی لێ نەبا و نەیویستبا نە بەڕێزت ئێستا ڕاوێژكاری سەرۆك كۆمار دەبووی و نە ئەوەی ئێستا بووەتە سەرۆك كۆمار، دەبوو بە سەرۆك كۆمار". دەقی راگەیەندراوەكە: وەڵامێك بۆ ئەمیر كینانی ڕاوێژكاری سەرۆكایەتیی كۆماری عێراق قسەكانی ڕاوێژكاری سەرۆكایەتیی كۆماری عێراق (ئەمیر كینانی) لەبارەی بابەتی سەرۆككۆمار و بارزانی و پارتی لەگەڵ تەلەفزیۆنی ئەلعێراقیە جێگەی سەرسووڕمانە. پێدەچێ ئەو كابرایە لەوەتای بووەتە ڕاوێژكار، ھەوڵی گەوجاندن و شۆردنی مێشكی درابێت. لە وەڵامی قسە ناڕاستەكانیشیدا دەڵێین، ئەگەر ئێران حەزی لێ نەبا و نەیویستبا نە بەڕێزت ئێستا ڕاوێژكاری سەرۆك كۆمار دەبووی و نە ئەوەی ئێستا بووەتە سەرۆك كۆمار، دەبوو بە سەرۆك كۆمار. مەحمود محەمەد وتەبێژی پارتی دیموكراتی كوردستان  


( درەو میدیا): ئەمیر كینانی، یەكێك لە سەركردەكانی رەوتی سەدر رایگەیاند ئێران لە پێناوی ئەوەی كورسی سەرۆكایەتی كۆمار بۆ كاندیدەكەی مەسعود بارزانی بێت، ئامادەبووە 100 ملیۆن دۆلار بدات. كینانی لە بەرنامەیەكدا لە كەناڵی عێراقییە وتی:" مەسعود بارزانی بە ریفراندۆم و راگەیاندنی سەربەخۆیی  زیادەڕەوی كرد و ئەمریكاش پشتی تێكرد‌و دوای شكستهێنانی پرۆژەكەی ئێران گرتییە خۆی، و بە ئێرانییەكانی وت لەگەڵتاندا رێكدەكەوم بە مەرجێك هەموو دەستكەوت و ئیمتیازاتەكانم بۆ بگەڕێننەوە بۆئەوەی گەلی كورد قایل بكەم كە پاڵەوان بووم لە پرۆژەكەمەدا". كینانی لە بەشێكی تری قسەكانیدا وتیشی:" رێكەتنی سیاسی لەگەڵ ئێراندا بوو پاشان بوو بە رێككەوتن لەگەڵ هاوپەیمانی بونیاتناندا، دەقی رێككەوتنەكە دەڵێت كە سەرۆكایەتی كۆمار پشكی بارزانی دەبێت، بەڵام شكستیهێنا، چونكە هێزەكانی بونیاتنان رەتیانكردەوە سەرۆكایەتی كۆماری بدەنێ‌ و دەستكەوتنی چەند وەزارەتێكیان لە حكومەتەكەی عەبدولمەهدی هەڵبژارد". ئەو سەركردەی رەوتی سەدر ئاشكراشیكرد ئێران ئامادەیی خۆی دەربڕی 100 ملیۆن دۆلار بدات بە ركابەرەكانی كاندیدەكەی بارزانی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار، بەڵام ئەوان رەتیانكردەوە و ئەوەبوو بەرهەم ساڵح بە سەرۆك كۆمار هەڵبژێردرا.


( درەو میدیا): سوپای ئەمریكا كۆتایی مانگی نیسانی داهاتوو بە تەواوەتی لە سوریا پاشەكشێ دەكات، ئەوەش بە گوێرەی چەند بەرپرسێكی ئێستا و پێشووی سوپای ئەمریكا كە قسەیان بۆ رۆژنامەی " وۆڵ ستریت جۆرناڵ" كردووە. ئەو بەرپرسانە ئاشكراشیانكردەووە كە تا ناوەڕاستی مانگی ئازار بەشێكی زۆری سوپای ئەمریكا لە سوریا پاشەكشێ دەكات و كۆتایی مانگی نیسان پرۆسەكە بە تەواوەتی كۆتایی دێت. هاوكات بەرپرسێكی ئەمریكی لە رێگەی تەلەفۆنەوە بە ئاژانسی " رۆیتەرز"ی راگەیاند پاشەكشێی سوپای ئەمریكا لە سوریا بنكەی " تەنەف" یش دەگرێتەوە كە خاڵی سنوریی بەیەكگەیشتنی سوریا و عێراق و ئوردنە. لایخۆشیەوە بەرپرسێكی توركیا رایگەیاند ئەمریكا هیچ زانیارییەكی دەربارەی كاتی كۆتاییهاتنی كشانەوەی سوپای ئەمریكا لە سوریا نەداوەتە ئەنكەرە. بەرپرسێكی هێزەكانی سوریای دیموكراتیش لە لێدوانێكیدا بۆ رۆیتەرز وتی:" ئەوەی دەیزتنین هەتائێستا هیچ پاشەكشێییەك نەبووە، دۆخەكە لەسەر زەویی وەك خۆی وایە، هیچ گفتوگۆیەك بۆ دیاریكردنی وادەیەك یان سەقفێكی زەممەنی بۆ كشانەوەكە لە ئارادا نیە".  


( درەو میدیا): ئەوپۆلراتانا ماهیدول، خوشەكە گەورەی پادشای تایلاند، ئەو كچە شازادەیەی لە پێناوی خۆشەویستیی و هاوسەرگیریكردن لەگەڵ پیاوێكی ئەمریكی دەستبەرداری نازناوی شاهانەی بوو، نەریتە باوەكانی وڵاتەكەی تێكدەشكێنێت و لە هەڵبژاردنی گشتی وڵاتدا خۆی بۆ پۆستی سەرۆكی حكومەت كاندیدەكات كە مانگی داهاتوو بەڕێوەدەچێت، ئەمەش هەنگاوێكی بێ پێشینەیەو ئەندامانی خانەوادەی شاهانە  لە تایلاند، خۆیان لە سیاسەتكردنی راستەوخۆ بەدوورگرتووە. ماهیدولی تەمەن 67 ساڵ لەسەر پارتی " تای راكسا چارت" خۆی كاندیدكرد كە هاوپەیمانی سەرۆك وەزیرانی پێشووی تایلاند " تاكسین شیناواترایە" و سوپای تایلاند پێنج ساڵ لەمەوبەر لە پۆستەكەی دووریخستەوە. ماهیدول، بەرپرسیاریەتێكی زۆر گەورەی دەكەوێتە سەرشان، چونكە ئەو هەڵبژاردنەی مانگی داهاتوو بەڕێوەدەچێت، هەلێكە بۆئەوەی دوای پێنج ساڵ لە حكومی سەربازیی، دیموكراتیەت بۆ ئەو وڵاتە بگەڕێتەوە. لەو هەڵبژاردنەدا، ئەو ژنە شازادەیە ركابەرێكی بەهێز و سەرسەخت دەبێت بۆ هەموو كاندیدەكانی تر، لەسەروو هەموشیانەوە " برایۆت چان ئۆ چا" سەرۆكی ئەنجومەنی سەربازی كە پێنج ساڵە فەرمانڕەوایی تایلاند دەكات. برایۆت لە ماوەی رابردوودا لە هەوڵێكیدا بۆ داڕشتنەوەی كۆی سیستمی سیاسی وڵات دەستورێكی نوێی دانا، بۆئەوەی رۆڵی سوپا لەدەسەڵاتدا لە دوای هەڵبژاردنەكانی 24ی ئازاری داهاتوو، گەرەنتی بكات، بەڵام بەوتەی جۆناسان هید، پەیامنێری "بی بی سی" لە بانكۆك، وادەردەكەوێت خۆكاندیدكردنی ماهیدول گورزێكی بەهێز بێت بۆ ستراتیژیی سوپا كە هەوڵدەدات هەژمونی خۆی لە جیهانی سیاسەتدا بهێڵێتەوە. " برایۆت چان ئۆ چا" سەرۆكی ئەنجومەنی سەربازی تایلاند شازادە ئەوپۆلراتانا ماهیدو كێیە؟ شازادە ئەوپۆلراتانا راجاكانیا سیریڤاندانا پاراناڤادی ساڵی 1951 لە دایكبووە، كچە گەورەی " پۆمیپۆل ئەدۆلیادیچ" پادشای كۆچكردووی تایلاندەو خوێندنی لە پەیمانگای تەكنیكی ماساچوستس لە ئەمریكا تەواوكردووە. ماهیدول، هەمیشە بە كەسێكی رۆشنبیر و سەرنجڕاكێش وەسفدەكرێت، جگە لە سادەیی و تێكەڵاویی لەگەڵ خەڵك, بە پێچەوانەی براكەیەوە " ماها ڤاجیرالۆنگۆرن" كە ئێستا پادشای تایلاندە. شازادە ماهیدول، ساڵی 1972 لە پێناوی هاوسەرگیریكردن لەگەڵ هاوڵاتییەكی ئەمریكیدا، دەستبەداری نازناوی شاهانەبوو، پاشان لە ئەمریكا نیشتەجێبوو، دوای جیابوونەوەی لە هاوسەرەكەی گەڕایەوە بۆ تایلاند.                                                                   شازادە ئەوپۆلراتانا ماهیدول ٢٠١٠ سەرەڕای ئەوەی هێشتا بە فەرمی نازناوی شاهانەی بەدەستنەهێناوەتەوە، بەڵام لەلایەن گەلی تایلاندەوە وەك هەر ئەندامێكی تری خانەوادەی شاهانە مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت‌و دوای گەڕانەوەشی بۆ وڵاتەكەی، بڕیاریدا پەیوەندیی لەگەڵ خەڵكدا پتەوتربكات و ئێستا لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا كەسێكی زۆر چالاكە و لە ژمارەیەكی زۆری فیلمە تایلاندییەكاندا دەردەكەوێت و بە شێوەیەكی رێكخراویش چەندین چالاكی خێرخوازیی ئەنجامداوە لە بوارەكانی چاودێری كۆمەڵایەتی و تەندروستی، چەند هەڵمەتێكیشی بۆ نەهێشتنی مادە هۆشبەرەكان دەستپێكردووە. ماهیدول كە ساڵی 2004 یەكێك لە سێ‌ كوڕەكەی بەهۆی شەپۆلی تسۆنامییەوە لەدەستداوە، خەڵكانێكی زۆر بەراوردی دەكەن بە سەركردە مێژووییە بەهێزەكان، خۆشی خوازیاری ئەوەیە كەسایەتی لەبەرچاوبگرن نەك نازناوی شاهانە كە دەستبەرداری بووە و لە یەكێك لەو چاوپێكەوتنە تەلەفزیۆنیانەی لەگەڵیدا ئەنجامدراوە بە شۆخییەوە دەڵێت ئومێدەوارە لەبری رستەی " سڵاو شازادەی خاوەن شكۆ" گوێی لە رستەی " سڵاو قەدباریكەكە" بێت و لەو كاتەشە و لایەنگرانی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان چەندین هاشتاگیان بەناونیشانی " #LongLiveSlender." داناوە.



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand