(درەو): جگە لە چۆنیەتی پڕكردنەوەی پۆستە وزارییەكان، لایەن‌و پێكهاتەكانی عێراق چەندین مەرجیان لەبەردەم محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێدراوی عێراق داناوە كە رەنگە دواجار حكومەتەكەی دوچاری ئیفلیجبوون بكات، بەتایبەتیش كە هەندێك لە مەرجەكان جێبەجێبونیان لە ماوەی ساڵێكدا كە تەمەنی حكومەتە كاتییەكەیە، كارێكی ئەستەمە. مەرجی لایەنەكان بۆ عەلاوی: •    لایەنەكانی ناو پێكهاتەی شیعە داوای لێدەكەن بڕیاری پەرلەمان بۆ كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق بە دیاریكراویش هێزەكانی ئەمریكا بخاتە بواری جێبەجێكردنەوە. •    لایەنەكانی پێكهاتەی سوننە داوای لێدەكەن ئاوارەكان بگەڕێنێتەوە بۆ شوێنی خۆیان‌و دۆسیەی رفێندراوەكان‌و گۆڕە بەكۆمەڵەكان‌و زیندانیكراوان‌و یەكلابكاتەوە‌و ناوچە وێرانبووەكانی شەڕی داعش لە باكورو خۆرئاوای وڵات ئاوەدان بكاتەوە‌و هاوسەنگی وەزیفی لەناو دامەزراوەكانی دەوڵەتدا رابگرێت. •    لایەنە سیاسییەكانی هەرێم بە سەرۆكایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان داوا دەكەن پشكی كورد لە كابینەكە لەلایەن حزبەكانەوە دابنرێت نەك لە كەسانی سەربەخۆ، ئەمە جگە لە دۆسیەی ناوچە جێناكۆكەكان‌و نەوت‌و بودجە. •    شەقامی ناڕازی‌و گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندان لە شارەكانی عێراق داوای لێدەكەن دەوڵەتێكی مەدەنی بنیاد بنێت‌و بكوژی خۆپیشاندەران دەستگیربكات‌و روبەڕووی دادگایان بكاتەوە. •    مەرجەعیەتی باڵای شیعەكان لە نەجەف داوای لێدەكات روبەڕووی گەندەڵی ببێتەوە‌و ئەو كەسانە دادگایی بكات كە هۆكاری ئاژاوەو ناكۆكین لە وڵاتدا.   

 (درەو): تۆڕی هەواڵی (بی بی سی) راپۆرتێكی لەبارەی كاری كۆڵبەری لە سنورەكانی نێوان باشورو رۆژهەڵاتی كودستان بڵاوكردەوە، راپۆرتەكە دەڵێت، رێژەی 40%ی كۆڵبەرەكان دەرچووی زانكۆن‌و نوسراوی ئایەتوڵا خامنەیی رێبەری باڵای ئێران هەیە كە رێگە بە هێزی پاسەوانی سنور دەدات تەقە لە كۆڵبەران بكەن‌و بیانكوژن. دەقی راپۆرتەكە: ئێران: بۆچی كۆڵبەران ئەو بارانە هەڵدەگرن كە ئەسپ‌و گوێدرێژ نایتوانن . راپۆرت: بی بی سی وەرگێڕانی: فازل حەمەڕەفعەت ناوەڕاستی ئەم مانگە، دەزگاكانی راگەیاندنی كوردی‌و فارسی هەواڵی كوژرانی كۆڵبەرێك‌و برینداربوونی دەیان كۆڵبەری تریان راگەیاند، ئەوەش دوای ئەوەی هێزی پاسەوانی سنوری ئێران لە شاری نەوسود لە پارێزگای كرماشانی ئێران كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی كوردە، تەقەیان لە كۆڵبەرەكان كرد. وشەی "كۆڵبەر" لە زمانی كوردی‌و فارسی بەواتای "هەڵگرتنی كێشی قورس" دێت، ئەمانە زۆربەیان خەڵكی كوردی شارۆچكە‌و گوندە سنورییەكانن لەگەڵ هەرێمی كوردستانی عێراق. سەرباری ئەوەی كارەكەیان پڕ مەترسییە، بەڵام ئەم كەسانە ماوەی دەیان ساڵە ئەم كارە دەكەن بۆ دابینكردنی بژێوییان لە تەنگژەی ئابوری ئێراندا. سایتی دۆزینەوەی تەرمی فەرهاد خوسرەوی لەناو بەفردا لەلایەن خەڵكی خۆبەخشەوە "رەقبووەوە تاوەكو مرد" كامێرای (BBC) چووە ئەو چیا سەختانە‌و قسەی لەگەڵ ئەو كۆڵبەرانەدا كرد لەبارەی ئەو كارە مەترسیدارەی كە دەیكەن‌و ژیانی خۆیان لەپێناویدا دادەنێن؛ لەكاتێكدا داهاتەكەی ناتوانێت پێداویستی بنەڕەتی كەسێك پڕبكاتەوە. ئەو كۆڵبەرانە لە دوو لاوە روبەڕووی مەترسی مردن دەبنەوە، ئەگەر كەسێكیان بە گولەی پاسەوانی سنوری ئێران نەكوژرێت، ئەوا لەناو بەفردا رەقدەبێتەوە تاوەكو دەمرێت یان لە لوتكەی چیا دەكەوێتە خوارەوە یاخود بەهۆی سەختی ناوچەكەوە، هەرەسهێنانی بەفرو رووداوی تر روودەدات. تەنیا ساڵی رابردوو، لانی كەم (74) كۆڵبەر لە سنور كوژراون، (174) كۆڵبەر برینداربوون، لەناو ئەمانەدا (50) كەسیان بەدەستی هێزەكانی پاسەوانی سنوری ئێران كوژراون؛ (23) كەس بەهۆی كەوتنەخوارەوە لە شوێنە سەختەكان‌و هەرەسهێنانی بەفرەوە گیانیان لەدەستداوە، هاوشێوەی حاڵەتەكەی فەرهاد خوسرەوی‌و ئازاد خوسرەوی برای كە تەرمەكانیان لەژێر بەفردا دۆزرایەوە. (ئەم ژمارانە سایتی "ایران وایر"ی ئۆپۆزسیۆن كە بارەگاكەی لە لەندەنە، لە رێكخراوی مافی مرۆڤەوە لە كوردستانی عێراق دەستی كەوتووە). بەهۆی مردنی ئەو دوو برا مێردمنداڵەوە لە چەند شارێك لە ئێران خۆپیشاندان كرا‌و داوا لە حكومەت كرا بایەخ بە دۆخی ژیانیان بدات‌و بژێوییان باش بكات. وێنەی ئەو مێردمنداڵەی كە رەقبووەوە، دوای دۆزینەوەی تەرمەكەی دایكی لە باوەشتی گرتووه ئەركێك كە بۆ ئەسپ‌و گوێدرێژ سەختە ئەو پیاوانە كاڵای ئاودیوكراوی جۆراوجۆر هەڵدەگرن بە دوری 10 بۆ 15 كیلۆمەتر، باری هەر كەسێك 50 بۆ 120 كیلۆیە‌و بەڕێگایەكی پێچاوپێچ‌و زۆر سەختدا دەیگوازنەوە. بەمدواییە منداڵانی خوار تەمەنی 18 ساڵی لەپاڵ چەندین ژندا هاتونەتە ناو ئەم پیشەیەوە. تەمەنی كۆڵبەران لەنێوان 15 بۆ 70 ساڵی‌و زیاتردایە. مەرگەساتی كۆڵبەران بووە بە ماددەیەك بۆ هونەرمەندە شێوەكارەكان‌و پەیكەرتاش‌و سینەماكاران‌و شاعیران لە ئێران سزاكان ئەركی كۆڵبەران خۆی دەبینێتەوە لە هەڵگرتنی كاڵا لەسەر شانیان‌و گواستنەوەی لە كوردستانی عێراقەوە بۆ بازرگانەكان لە ئێران، ئەمە لەبەرامبەر پاداشتێكدا كە زۆر كەمە بۆ پڕكردنەوەی پێداویستییە سەرەكییەكانیان. كێشی ئەو كاڵایانەی كە هەریەكێكیان هەڵیدەگرن زیاتر لە 100 كیلۆیە، چونكە پاداشتەكەیان پشت بەو بڕە دەبەستێت كە دەتوانن لە یەك كارواندا بیگوازنەوە. كاڵاكان بریتین لە خواردنی لەقتونراو، ئامێری كارەبایی وەكو بەڕاد‌و سپلیت‌و تەلەفزیۆن، یاخود پێڵاو و جلوبەرگ‌و كەلوپەلی چێشتخانە‌و تایەی ئۆتۆمبیل‌و موبایل‌و لە هەندێك كاتیشدا جگەرە. زۆرینەی كۆڵبەرەكان خۆیان بەدوردەگرن لە گواستنەوەی خواردنەوە كحولییەكان، ئەمە سەرباری ئەوەی كە كرێی گواستنەوەی چەند هێندە زیاترە لە كرێی گواستنەوەی ماددە بەكاربەرەكانی تر، چونكە سزای دەستگرتن بەسەر خواردنەوە كحولییەكان دوو هێندەی سزای ماددەكانی ترە، بەڵام سەرباری ئەمەش هەندێك سەرچڵی دەكەن‌و خواردنەوە كحولییەكانیش دەگوازنەوە. بەپێی یاسای ئێران كاری ئەم كەسانە دەچێتە چوارچێوەی پرۆسەی قاچاخچێتییەوە، سزای كەسەكە زیندانكردنە بۆ ماوەی چەند مانگێك یاخود پێدانی سەرپێچییەكی داراییە كە هاوتایە لەگەڵ بەهای ئەو كەلوپەلەی كە دەستی بەسەردا گیراوە.  لوتكەی بەردەكان ئەو كۆڵبەرانە بە بی بی سی فارسییان- وت، پاسەوانی سنوری ئێران بەشێوەیەكی هەڕەمەكی تەقەیان لێدەكەن بەبێ گوێدانە ژیانیان، ساڵانە دەیان كەس دەمرن‌و بریندار دەبن. ئەوانە رێگایەكی شاخاوی سەخت دەگرنە بەر كە بەرزییەكەی هەندێكجار دەگاتە 4000 هەزار مەتر، كە بۆ ئەسپ‌و گوێدرێژ سەختە پێیادا سەركەون. یەكێك لە كۆڵبەرەكان بە بی بی سی وت، نرخی هەر كیلۆیەك لە باری كاڵاكان لەنێوان 40 بۆ 80 سەنتی ئەمریكیدایە، واتە كەمتر لە یەك دۆلار. ناوەندی ئەو بڕە پارەیەی كە هەر كەسێك لە یەك رۆژی كاركردندا دەستی دەكەوێت 25 دۆلارە، ئەمە پێش لێدەكردنی خەرجییەكانی گواستنەوە. واتە دوای لێدەكردنی خەرجی گەشتەكەیان 12 بۆ 15 دۆلاریان بۆ دەمێنێتەوە. هیچ كەسێك ناتوانێت لە هەفتەیەكدا دوو كاروان بكات، چونكە بەهۆی بەرزبوونەوەی رێژەی بێكارییەوە، كێبركێكە بەهێزە. سەرباری سەختییەكەی، ژنانیش هاتونەتە ناو كارەكەوە ئاڵنگاری سروشت‌و یاسا سەرباری ترسی مردن كە لە هەر ساتێكدا روبەڕووی دەبنەوە، بەڵام هیچ بژاردەیەكی تریان نییە بۆ بەدەستهێنانی بژێوییان لەو دۆخە خراپەی ئابوریدا لە ئێران بە گشتی‌و لە ناوچە كوردییەكان بەتایبەتی. لەنێوان ساڵانی 2015 بۆ 2019، (368) كەس كوژراون‌و (595) كەس برینداربوون بەپێی قسەی رێكخراوی "هەنگاو" بۆ مافەكانی مرۆڤ‌و تۆڕی مافەكانی مرۆڤ لە ئێران‌و كوردستانی عێراق. 16ی كانونی دووەمی رابردوو، ئاژانسی فەرمی هەواڵی ئێران (IRIB) رایگەیاند، نزیكەی 20 هەزار كەس هەن كە لەم بوارەدا لە ئێران كاردەكەن، ئەمە بەپێی ئامارە نافەرمییەكان. ئەمە لەكاتێكدایە ئاژانسی هەواڵی (ILNA)ی سەربە وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی لە ئێران ژمارەیان بە 80 هەزار كەس دەخەمڵێنێت‌و سەرباری مەترسییەكانیش ژمارەكە لەزیادبووندایە. كۆڵبەرەكان دەڵێن:" ئێمە ئەو رێگایانە بەكارناهێنین كە ئۆپۆزسیۆنی چەكداری كورد لە ئێران بەكاری دەهێنن، بۆ ئەوەی تێكەڵ نەكرێین لەگەڵ ئەواندا، لەگەڵ ئەوەشدا، پاسەوانی سنور بەشێوەیەكی راستەوخۆ تەقەمان لێدەكەن‌و لەسەر سەرو سنگمان نیشانە دەگرنەوە بۆ ئەوەی بمانكوژن، نازانین بۆچی سەرەتا بۆ ئاگاداركردنەوە تەقەمان لێناكەن لەبری ئەوەی بمانكوژن". كوشتنی ئاژەڵەكان كۆڵبەرەكان دەڵێن هێزە ئەمنییەكان‌و پاسەوانی سنور هیچ رەحمێكیان نییە بەرامبەر ئەو ئاژەڵانەش كە هیچ گوناحێكیان نییە جگە لەوەی كە خاوەنەكانیان بەكاریاندەهێنن لە كاری قاچاخچێتیدا، لە ئایاری 2018دا كوشتارگەیەك لە كەرتی خۆرئاوای ئازەربایجان لەسەر دەستی هێزە ئەمنییەكان رویدا، تێیدا نزیكەی (90) ئەسپ كوژران كە هیچ كاڵایەكیشیان هەڵنەگرتبوو. یەكێك لە كۆڵبەرەكان لەبارەی پاسەوانی سنورو هێزە ئەمنییەكانەوە دەڵێ:" ئەوان سەرچاوەی بژێویمان دەدزن بەبێ ئەوەی هیچ رەحمێك بە حاڵمان بكەن". ئەسپ‌و گوێدرێژ كە بە دەستی هێزەكانی سنوری ئێران كوژراون دەسەڵاتدارانی ئێران چی دەڵێن ؟ بۆچوونی بەرپرسانی ئێرانی لەبارەی كۆڵبەران‌و كارەكەیانەوە دابەشبووە، هەندێك وەكو قاچاخچی دەیانبینێت كە بە كاری نایاسایی هەڵدەستن، چونكە ئەو كەلوپەلانەی كە لەسەر كۆڵیان هەڵیدەگرن لەڕێگە یاساییەكانەوە نەهاتوون‌و گومرگیان نەداوە، بۆیە دەوڵەت بەرپرسیارێتی هەر شتێك هەڵناگرێت كە بەسەریاندا بێت‌و سزا دەدرێن لەبەرئەوەی قاچاخچین. هەندێكی تر بەرگرییان لێدەكەن بە خستنەڕووی پرسیاری وەكو: كەسێكی بێبەشكراو لە مافەكانی وەكو هەر هاوڵاتییەكی تری ئێران بۆچی دەبێت رەچاوی ئەو یاسایانە بكات كە هیچ مافێكی بۆ دەستەبەر ناكەن، مافە بنەڕەتییەكانی هاوڵاتیان گرنگترن لە یاساكان، لەكاتێكدا ئەو كەسانە بێبەشكراون لە مافەكانیان، بۆچی دەبێت پابەندی ئەو یاسایانە بن كە چاودێرییان ناكات ؟ سایتی "ایران وایر" لەزاری یەكێك لە پارێزەرەكانەوە بڵاویكردەوە، ئەو كاتێك دۆسیەیەكی یاسایی پەیوەندیدار بە كوژرانی یەكێك لە كۆڵبەرەكانەوە لەسەر دەستی هێزەكانی پاسەوانی سنور لە شارۆچكەی "بانە"ی كوردنشین بەرزدەكاتەوە، سكاڵاكارێكی سەربازی لە پارێزگاكە نامەیەكی نوسینگەی مورشیدی باڵای بۆ دەرهێناوە كە تێیدا هاتووە:" نابێت پاسەوانی سنور سزا بدرێن لەسەر ئەوەی تەقەیان لە كۆڵبەران كردووەو برینداریان كردوون یاخود كوشتویانن". ژمارەیەك كۆڵبەر لە كاتی پەڕینەوەیان بە ناوچەیەكی سەختی نێوان ئێران‌و عێراقدا بێكارییەكی زۆر بەپێی قسەی هەندێك رێكخراوی فەرمی لە ئێران، ناوچە كوردییەكانی وڵات دواكەوتوترین ناوچەن لەڕووی كۆمەڵایەتی‌و سیاسیی‌و رۆشنبیری‌و ئابورییەوە، لەناوچە كوردییەكاندا بەرزترین رێژەی بێكاری لەسەر ئاستی وڵات تۆماركراوە. بەپێی ئامارەكان پارێزگای كوردستان لە ساڵی 2018دا، پشكی پارێزگاكە لە كۆی گشتی داهاتی ناوخۆیی تەنیا رێژەی 0,5% بووە.  بەپێی ئەو ئامارانەی كە ئاژانسی هەواڵی (ILNA)ی سەربە وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی لە ئێران بڵاویكردوەتەوە، زیاتر لە 40%ی كۆڵبەران دەرچووی زانكۆكانن لەو ناوچانەی كە زۆرینەی دانیشتوانەكەیان كوردن (كە كۆڵبەرانیان تێدایە)‌و بەدەست بێكارییەوە دەناڵێنن.

(درەو): (درەو) ناوی ئەو كەسانە ئاشكرادەكات كە لەلایەن محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراقەوە كاندید كراون بۆ وەرگرتنی پۆستە وزارییەكانی پشكی كورد لە كابینەی نوێی حكومەتدا. بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لە چەند سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە لە بەغداد دەست (درەو) كەوتوون، لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا كە محەمەد  تۆفیق عەلاوی سەرۆكایەتی دەكات، پشكی كورد لە سێ وەزارەتەوە زیاد دەكرێت بۆ پێنج وەزارەت. (درەو) زانیویەتی، محەمەد تۆفیق عەلاوی كە دەیەوێت خەڵكانی سەربەخۆ لە پۆستە وزارییەكاندا دابنێت، لەناو كوردا خۆی چەند كەسێكی كاندیدكردووە‌و دەیەوێت پشكەكانی هەرێمی كوردستان بەو كەسانە بدات. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، تا ساتی نوسینی ئەم هەواڵە، ئەگەر گۆڕانكارییان تێدا نەكرابێت، كاندیدە كوردەكانی محەمەد تۆفیق عەلاوی بۆ پۆستە وزارییەكان ئەم كەسانەن: •    حاكم رزگار محەمەد ئەمین- كاندید بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزیری داد •    شوان ئیبراهیم تەها- پسپۆڕی ژمێریاریی‌و دارایی لە سلێمانی- كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزیری دارایی •    ئەندازیار عادل كەریم- بریكاری وەزیری پیشەسازی‌و كانزاكانی عێراقە‌و كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستی بازرگانی •    پۆستی وەزارەتی دەوڵەت- ئەمەش پۆستێكی ترە كە بە كورد دراوە لە كابینەی عەلاویدا، بەڵام (درەو) نازانێت چ كەسێك بۆ وەرگرتنی ئەم پۆستە كاندید كراوە •    پۆستی وەزیری كاروباری هەرێم‌و بەغداد، ئەمە تاكە پۆستێكە كە عەلاوی لایەنەكانی هەرێمی كوردستان سەرپشككردووە خۆیان كاندیدەكەی دیاری بكەن، واتە كاندیدەكەی لە كەسانی سەربەخۆ نابێت بڕیارە رۆژی دوو شەممە محەمەد تۆفیق عەلاوی پێكهاتەی كابینەكەی بخاتە بەردەم پەرلەمانی عێراق بۆ وەرگرتنی متمانە، بەڵام دیار نییە ئاخۆ ئەو كۆبونەوەیە لە وادەی دیاریكراو بەڕێوەدەچێت یاخود نا. كابینەی عەلاوی بەپێی ئەوەی رێككەوتنی لەسەر كراوە، كابینەیەكی كاتییە‌و بۆ ماوەی یەك ساڵ بەردەوام دەبێت، دەبێت لەو ماوەیەدا عەلاوی بانگەشەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێكی پێشوەختە بكات بۆ ئەوەی پەرلەمان‌و حكومەتێكی نوێ لە عێراق دەستبەكارببێت. رۆژی 19ی ئەم مانگە وەفدێكی لایەنەكانی هەرێمی كوردستان لە بەغداد لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاویدا كۆبونەوە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) وەفدەكە لەو كۆبونەوەیەدا داویان لە عەلاوی كردووە رێگە بدات حزبە سیاسییەكان خۆیان كاندیدی پۆستە وزارییەكان دابنێن، بەڵام عەلاوی رەتیكردوەتەوە‌و وتویەتی تەنانەت ئامادە نییە لەسەر ئەو بابەتە گفتوگۆش بكات. بەڵام لەبەرامبەر رەتكردنەوەی دانانی كاندیدی پۆستە وزارییەكان، عەلاوی هەندێك بەڵێنی بە وەفدی هەرێمی كوردستان داوە كە ئەمانەن:  •    بە هیچ جۆرێك دەستكاری موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان ناكات‌و بڕینی موچەی خەڵك بەلای ئەوەوە كارێكی نا ئەخلاقییە. •     پارەی تایبەت تەرخان دەكات بۆ جێبەجێكردنی ماددەی 140ی تایبەت بە ناوچە جێناكۆكەكانی نێوان هەرێمی كوردستان‌و عێراق. •    پارەی جوتیارانی هەرێمی كوردستان كە بەروبومی كشتوكاڵیی خۆیان رادەستی عێراق كردووە مافێكی رەوایە‌و دەبێت حكومەتی عێراق پارەكانیان بۆ بگەڕێنێتەوە.

درەو: مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ رۆژنامەی (ئیندیپێندنت)ی بەریتانی: 🔹 ئێمە تائێستا بەشێكین لە عێراق، ئەگەر ئیسرائیل لە بەغداد باڵیۆزخانە بكاتەوە، ئێمەش لە هەولێر كونسوڵگەری بۆ دەكەینەوەو پێشوازییان لێدەكەین. 🔹 ئێمە پێمانوایە پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل بوەتە شتێكی ئاسایی و ناكرێت فڕێی بدەیتە دەریاوە، زۆربەی وڵاتانی عەرەبی ئێستا پەیوەندییان لەگەڵ ئیسرائیل هەیە. 🔹كاتێك بابەتی سازدانی ریفراندۆممان خستەڕوو، ئەمریكییەكان دژایەتییان نەكردو وتیان ئێمە هەڵوێستێكی بێلانەنانەمان دەبێت، بەڵام دواتر كە ریفراندۆم كرا، لایەندارییان كرد لە بەرژەوەندی بەغداد، هەرگیز چاوەڕێی ئەو هەڵوێستەمان لە ئەمریكا نەدەكرد. 🔹لە پرسی ریفراندۆمدا هەڵوێستی وڵاتانی كەنداوی عەرەبی زۆر باشتر بوو لە هەڵوێستی ئەو وڵاتانەی كە پێشبینیمان دەكرد بێلایەن بن. 🔹كەركوك ئێستا لە ژێر داگیركاری سەربازی حەشدی شەعبیدایە، لەوێ كورد دەچەوسێندرێتەوە، ئەمەش بابەتێكە ناكرێت تا كۆتایی قبوڵی بكەین. 🔹هەندێك كەس لە ناوخۆدا خیانەتیان كردو ئەوانە هۆكاربوون بۆ ئەوەی حەشدی شەعبی بێتە كەركوك. 🔹 بوونی هێزەكانی هاوپەیمانان لە عێراق بە سەرۆكایەتی ئەمریكا گرنگە بۆ ئاسایش و ئایندەی عێراق. 🔹ئەگەر ئەمریكا لە عێراق بكشێتەوە، هێزی هەموو وڵاتانی تریش دەكشێنەوە، ئەوكاتە لەماوەی شەش مانگدا داعش بەشێوەیەكی بەهێزتر لە جاران دەگەڕێتەوە، ئەمە هۆكارەكە بوو كە ئێمە لە پەرلەمانی عێراق دەنگما بە كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق نەدا.  

درەو: محەمەد تۆفیق عەلاوی وەڵامی وەفدی لایەنە كوردیەكان دەداتەوە كە بەهیچ شێوەیەك رازی نیە بە كاندیدی حزبی، بەڵام ئامادەیە نوێنەرێكی هەرێم لە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق دیاری بكات . كاوە محەمەد ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە فراكسیۆنی گۆڕان بە (درەو)ی راگەیاند: ئەمڕۆ محەمەد تۆفیق عەلاوی وەڵامی وەفدی لایەنەكانی هەرێمی كوردستانی داوەتەوە، كە بەهیچ شێوەیەك رازی نیە كاندیدی حزبی دیاری بكرێت بۆ ئەو (3) وەزارەتەی كە بەر كورد دەكەوێت. بەڵام محەمەد عەلاوی بە وەفدی كوردی راگەیاندووە لەبەر ئەوەی ئێوە دەڵێن هەرێم تایبەتمەندی خۆی هەیە، دەتوانن لەسەر كاندیدێك رێكبكەون وەك نوێنەری هەرێمی كوردستان لە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە پلەی وەزیرو دەبێتە ئەندامی ئەنجومەنی وەزیران بەڵام مافی دەنگدانی نابێت، ئەمە نوێترین وەڵامی محەمەد نۆفیق عەلاوییە كاندیدی راسپێردراو بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق بۆ وەفدی لایەنە كوردییەكان كە لەچەند رۆژی رابردوودا سەردانی بەغدادیان كردوو وەك لە میدیاكانەوە بڵاوكرایەوە بە دەستی بەتاڵ گەڕانەوە.  وەفدی كوردستان ئێوارەی رۆژی 18/2/2020 وەفدی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان گەییشتنە بەغداد  بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ محەمە تۆفیق عەلاوی و لایەنە عێراقییەكان سەبارەت بە پشك و شێوازی بەشداری كورد لەو كابینەیەدا:لە دوای گەرانەوەیان رایان گەیاند كە محەمەد تۆفیق عەلاوی رازی نیە بەوەی كاندیدی حزبی بۆ وەزارەتەكان دیاری بكرێن و خۆی كاندیدی سەربەخۆ دیاری دەكات.   وەفدی كورد پێكهاتوون لەم كەسانە: * لە پارتی دیموكراتی كوردستان (هۆشیار زێباری، جەعفەر ئیمینیكی) ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پارتی  * لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان  (سەعدی ئەحمەد پیرە، جوان ئیحسان، ئاڵا تاڵەبانی) ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی * لە بزوتنەوەی گۆڕان (دەرباز محەمەد) ئەندامی خانەی راپەڕاندن * لە یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان (خەلیل ئیبراهیم) كارگێری ئەنجومەنی جێبەجێكردنی یەكگرتوو، (جەمال كۆچەر) سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی عێراق * لە كۆمەڵی ئیسلامی (سەلیم شوشكەیی) سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی لە پەرلەمانی عێراق * نوێنەرانی پێكهاتەی توركمان‌و كلدو ئاشوری بەشدارن لە وەفدەكەدا ( 

راپۆرتی: درەو   (ڕەجەب تەیب ئەردۆغان) دەیەوێت بەهەر نرخێك بووە ئەو پەیامە بگەیەنێتە شەقامی توركی كە هەر قسەیەك بكات دەیباتەسەر، هەر هەڕەشەیەكیش بكات جێبەجێدەكات. پێشتر (ئەردۆغان) تا كۆتایی ئەم مانگەی دیاریكردبوو بۆ رژێمی سوریا تا سەربازەكانی لەو ناوچانە بكشێتەوە كە بەمدواییە كۆنترۆڵی كردونەتەوە، بەڵام دوێنی چوارشەممە لەبەردەم پەرلەمانی وڵاتەكەی وتی: "ئەو ئەنجامانەی لەگفتوگۆكانمان لەگەڵ ڕوسیا چاوەڕوانی بووین بەدینەهات، گفتوگۆكان زۆر دوورن لە جێبەجێكردنی داواكارییەكانی توركیا". تەئكیدیشی كرد:" ئەنجامدانی پرۆسەی سەربازی لە ئیدلیب تەنها مەسەلەی كاتە‌و، ئەنكەرە دواین ئاگاداركردنەوەی ناردووە بۆ حكومەتی سوریا".  هێرشەكە بەڕێككەوتن بووە دوای كەمتر لە 24 كاتژمێر لەم هەڕەشەیەی سەرۆك كۆماری توركیا، هەواڵی دەستپێكردنی هێرشی سوپای توركیا بە هاوكاری گروپەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا بڵاوبوەوە، هێرشەكە وەك ئەوەنەبوو پێشبینی دەكرا هێرشێكی فراوان بێت بۆ سەر سوپای سوریا لەناوچەی ئیدلیب، بەپێی بەیاننامەیەكی وەزارەتی بەرگری توركیا:" پرۆسە سەربازییەكەیان بە ئاراستەی شارۆچكەی (نەیرەب) بووە لەخۆرئاوای شاری ئیدلیب‌و، تێیدا سوپای توركیا گورزی لەچەند ئامانجێكی دیاریكراو وەشاندووە، ئەویش دوای بۆردومانێكی ئاسمانی كە بەهۆیەوە دوو سەربازی توركیا كوژراون و 5ی دیكەش برینداربوون. لەبری ڕوسیا سوریا تۆمەتباردەكات پرۆسە سەربازییە سنوردارەكەی ئەمڕۆی سوپای توركیا بە ئاگاداری مۆسكۆ و لەچوارچێوەی ڕێككەوتنێكی پێشوەختەدا بووە. لەهێرشی فرۆكەجەنگییەكانی ڕوسیاشدا بۆ سەر گروپە توندڕەوەكان ژمارەیەك سەربازی سوپای توركیا كوژراون‌و برینداربوون بەڵام وەزارەتی بەرگری توركیا لە بەیاننامەكدا كە كوژران‌و برینداربوونی سەربازەكانی ڕاگەیاند، تەنها ئاماژەی بەوەكردبوو سەربازەكان لەبۆردومانێكی ئاسمانیدا بەركەوتوون بەبێئەوەی ئاماژە بە لایەنی پەلاماردەر بكات، بەڵام دواتر سەرۆكایەتی كۆماری توركیا لەبەیاننامەیەكدا بەرپرسیارێتییەكی خستەئەستۆی حكومەتی دیمەشق.   بەگوێرەی میدیا جیهانییەكان كە لەزاری سەرچاوە باڵا دبلۆماسی‌و سەربازییەكانی توركیاوە دەستیانكەوتووە، ئەو پرۆسە سەربازییە سنوردارەی ئەمڕۆ سوپای توركیا لەئیدلیب ئەنجامیداوە، لەچوارچێوەی ڕێككەوتنێكی پێشوەختەدا بووە لەگەڵ ڕوسیا، پێدەچێت لەڕۆژانی داهاتووشدا كۆمەڵێك پرۆسەی تری هاوشێوە بەڕێوەبچێت.  وەزارەتی بەرگری ڕوسیاش بەبێئەوەی ئاماژە بە ناوچەی (نەیرەب) بكات كە ئەمڕۆ لەلایەن سوپای توركیاو گروپە ئۆپۆزسیۆنەكانی سوریاوە كرایە ئامانج، لەبەیاننامەیەكدا ڕاگەیاند: فرۆكە جەنگییەكانیان چەند گورزێكی ئاسمانیان لە توندڕەوەكان وەشاندووە كە پەلاماری هێڵەكانی بەرگری سوپای سوریایان داوە لە ئیدلیب. ئاماژەی بەوەشكردووە، بەهۆی ئەو گورزە ئاسمانیانەوە سوپای سوریا توانیویەتی هێرشەكان تێكبشكێنێت.بەپێی بەیاننامەكەی وەزارەتی بەرگری ڕوسیابێت، كوژران و برینداربوونی سەربازەكانی توركیا لەوناچەیە بووە كە فرۆكە جەنگییەكانیان بۆردومانیان كردووە. ئەردۆغان بەلوتكەوە سەرقاڵدەكات ڕوسیا بەردەوامە لەدەستی دەستیكردن بە بەرپرسانی توركیاو داوای گەڕانەوەیان لێدەكات بۆ جێبەجێكردنی ڕێككەوتنی (سوچی) سەبارەت بە ئیدلیب، ئەوەش بۆ پێدانی كاتی زیاترە بە رژێمی سوریا بۆ جێگیركردنی سوپاكەی لەو ناوچانەی كە بەپشتیوانی هێزی ئاسمانی ڕوسیا كۆنتڕۆلی دەكاتەوە.تازەترین پێشنیازی ڕوسیا بۆ توركیا، ڕێكخستنی لوتكەیەكی سێقۆڵی نوێیە بۆ (ڕەجەب تەیب ئەردۆغان‌و فلادیمێر پۆتن‌و حەسەن ڕۆحانی) لەتارانی پایتەختی ئێران لەسەرەتای مانگی داهاتوو، دوای تەواوبوونی ئەو وادەیەی (ئەردۆغان) دیاریكردووە بۆ كشانەوەی هێزەكانی سوریا. مۆسكۆ لەگەڵ ئەوەی بەردەوامە لەگەڵ بەرپرسانی ئەنكەرە بۆ ڕێگیركردن لەقوڵبونەوەی زیاتری دۆخی ئیدلیب، لەهەمان كاتدا هۆشداریشی داوەتێ‌، لەپەنابردن بۆ خراپترین سیناریۆ كە ئەویش پەنابردنی (ئەردۆغان)ە، بۆ جێبەجێكردنی هەڕەشەكانی بە ئەنجامدانی پرۆسەیەكی سەبارزی فراوان دژی هێزەكانی رژێمی سوریاو دەركردنی سوپاكەی بۆ ناوچەكانی پێشویان. ئەمەش بەمانای مردنی ڕێككەوتنی سوچی دێت.  دۆخەكە ناگەڕێتەوە بۆ پێش شەڕ (سێرگی لاڤرۆڤ)وەزیری دەرەوەی ڕوسیا لەمبارەیەوە دەڵێت: "ناكرێت لەمەسەلەی ئیدلیبدا قسە لەسەر گەڕانەوە بۆ دۆخی ساڵونیوێك پێش ئێستا بكرێت" ، ئەم لێدوانە دەریدەخات  بژاردەی دیبلۆماسی بۆ چارەسەری كێشەی ئیدلیب بە بنبەست گەیشتوە و ڕوسیا پێداگرە لەسەر سەپاندنی نەخشەیەكی نوێ‌ بۆ ئیدلیب. لەنێوان پێداگری ڕوسیا و فشاری هێزە توندڕەوەكانی توركیا، (ئەردۆغان) هیچ بژاردەیەكی لەبەردەمدا نەماوەتەوە، هێرش بكاتە سەر سوپای سوریا ڕووبەڕووی ڕوسیا دەبێتەوە، نەخشەی نوێی هێز و ئەمری واقیعش قبوڵبكات ڕووبەڕووی نەفرەتی هێزە توندڕەوەكان دەبێتەوە. ڕەنگە بە ئەنجامدانی زنجیرەیەك  هێرشی سنورداری تر هاوشێوەی هێرشەكەی ئەمڕۆ بە ڕێككەوتن لەگەڵ ڕوسیا  كە پێناچێت هیچ لە نەخشەو هاوسەنگی تازەی هێز لەباكوری خۆرئاوای سوریا بگۆڕێت، (ئەردۆغان) بتوانێت توڕەیی توندڕەوەكان لەناوخۆ هەڵلوشێت و، توركیاش لەڕووبەڕووبونەوەیەكی كارەسات ئامێز بپارێزێت.         

درەو: محەمەد تۆفیق عەلاوی بە وەفدی كوردی راگەیاندووە ئامادە نیە یەك كاندیدی حزبی وەربگرێت و وەفدی كوردیش چاوەڕێی دوا قسەی مەسعود بارزانیە. ئەمڕۆ وەفدی حزبە سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان ( پارتی، یەكێتی، گۆڕان، یەكگرتوو، كۆمەڵ، توركمان ، مەسیحی) لەگەڵ محەمەد عەلاوی كاندیدی راسپێردراو بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق كۆبونەوە، بەپێی ئەو زانیارییانەی لە چەند سەرچاوەیەكەوە دەست (درەو) كەوتووە، محەمەد تۆفیق عەلاوی بە وەفدی كوردی راگەیاندووە" ئامادە نیە تەنانەت گفتوگۆش لەبارەی وەرگرتنی كاندیدی حزبیەوە بكات، پشكی كورد دیاریكراوە، هەموو هێزوو لایەن و كەسەكان دەتوانن كاندید پێشكەش بكەن، بەڵام خۆم كاندیدەكان هەڵدەبژێرم" بەپێی زانیارییەكانی (درەو) وەفدی حزبە كوردییەكان لە كۆبونەوەكانیاندا لەگەڵ عەلاوی نەگەیشتونەتە هیچ ئەنجامێك و بڕیارە ئەمشەو لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان قسە بكەن، بۆ وەرگرتنی دوایین هەڵوێست و بڕیار لەبارەی بەشداری كورد لە كابینەكەی محەمەد عەلاویدا. ئێوارەی ئەمڕۆ محەمەد عەلاوی لە وتارێكدا رایگەیاند كە رۆژی دووشمەی داهاتوو كابینەكەی دەخاتە بەردەم پەرلەمانی عێراق بۆ دەنگدان لەسەری، جەختی لەسەر ئەوە كردەوە" حكومەتی داهاتوو دور لە بەشداری حزبە سیاسییەكان دەبێت و وەزیرەكانی لەسەر بنەمای لێهاتووی دیاریكراون". بەشداربوونی پەرلەمانتارانی كورد لە كۆبونەوەی رۆژی دووشەمەی داهاتووی پەرلەمانی عێراق سەبارەت بە متمانەجان بە كابینەكەی عەلاوی پەیوەستە بە دوایین قسەو بڕیاری بارزانیەوە جگە لە نوێنەرانی پارتی فراكسیۆنەكانی ( یەكێتی، بزوتنەوەی گۆڕان، یەكگرتوو، كۆمەڵ) كە بەشدارن لە وەفدی هاوبەشی لایەنەكاندا ئەوانیش چاوەڕەوانی دواقسەی بارزانین، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی ( درەو) چەند ئەندامێكی پەرلەمانی عێراق لە گروپی (15) دەیانەوێت لەدەرەوەی بڕیاری بارزانی و لایەنە كوردیەكان دەنگ بە كابینەكەی محەمەد عەلاوی بدەن.   ئەو زانیارییانەی دەست ( درەو) كەوتووە پشكی كورد لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا (3 بۆ 4) وەزیرە، كە ئەوانیش لە وەزیرانەكانی ( دارایی، داد ، بازرگانی) پێكهاتوون.  پارتی دیموكراتی كوردستان چاوی لەوەیە وەزیرانی ( دارایی و بازرگانی) خۆی دیاری بكات و وەزیری ( داد)یش لەلایەن یەكێتی نیشتیمانی كوردستانەوە دیاری بكرێت، لە چوارچێوەی كاندیدی حزبی یاخود كاندیدی دەرەوەی حزب بەڵام خۆیان سەپۆرتیان بكەن. وەفدی كوردستان ئێوارەی دوێنێ وەفدی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان گەییشتنە بەغداد  بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ محەمە تۆفیق عەلاوی و لایەنە عێراقییەكان سەبارەت بە پشك و شێوازی بەشداری كورد لەو كابینەیەدا:  وەفدی كورد پێكهاتوون لەم كەسانە: * لە پارتی دیموكراتی كوردستان (هۆشیار زێباری، جەعفەر ئیمینیكی) ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پارتی  * لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان (لاهور شێخ جەنگی) هاوسەرۆكی یەكێتی‌ ( بەڵام بەشداری كۆبونەوەی لایەنەكان ناكات) و (سەعدی ئەحمەد پیرە، جوان ئیحسان، ئاڵا تاڵەبانی) ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی * لە بزوتنەوەی گۆڕان (دەرباز محەمەد) ئەندامی خانەی راپەڕاندن * لە یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان (خەلیل ئیبراهیم) كارگێری ئەنجومەنی جێبەجێكردنی یەكگرتوو، (جەمال كۆچەر) سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی عێراق * لە كۆمەڵی ئیسلامی (سەلیم شوشكەیی) سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی لە پەرلەمانی عێراق * نوێنەرانی پێكهاتەی توركمان‌و كلدو ئاشوری بەشدارن لە وەفدەكەدا (درەو) زانیویەتی، كۆكردنەوەی لایەنە كوردییە سەرەكییەكان لە وەفدێكی هاوبەشی دانوستاندا لە بەغداد، بە هەوڵی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بووە.  

درەو:  میدیاكانی نزیك لە (ڕەجەب تەیب ئەردۆغان) سەرۆك كۆماری توركیاو، پارتی دادو گەشەپێدان جارێكی تر پرسی ئەگەری ڕوودانی كودەتایەكی چاوەڕوانكراو دەورژێننەوە. هێنانەوە پێشەوەی ئەم مەترسیەش دوای بڵاوكردنەوەی ڕاپۆرتێك دێت لەلایەن سەنتەری "راند"ی ئەمریكی بۆ لێكۆڵینەوە سەربازییەكان، كە چەند ڕۆژێك لەمەوبەر باسی لەمەترسی ڕوودانی كودەتایەكی سەربازی نوێ‌ كرد لەتوركیا بەهۆی توڕەیی لەناو هێزە چەكدارەكان. ڕاپۆرتەكە چی دەڵێت؟ ڕاپۆرتەكە دەڵێت، دوای كودتا شكستخواردووەكە (ئەردۆغان) دەستیبردوە بۆ گۆڕانكاری ڕیشەیی لەڕیزەكانی سوپا، لەوانەش دەركردنی ژمارەیەكی زۆر لە ئەفسەرە پلەباڵاكان. بۆ نمونە، 46% ئەو ئەفسەرانەی پلەی لیوایان هەیە لەهێزەكانی پیادەو دەریایی و ئاسمانی ڕەوانەی خانەنشینی كراون یان دەركراون لەكارەكانیان. هاوشانی ئەمانیش زیاتر لە 15 هەزار سەرباز لەكارەكانیان دەركراون، ئەوەش زیانێكی گەورەی بە سوپای توركیاو گەیاندووە ، كاریگەری لەسەر ورەو و  توانای ستراتیجی و تەكتیكیان دروستكردووە. بەگوێرەی ڕاپۆرتەكە، ئەو ئەفسەرانەی كە پلەكانیان مامناوەندە هەست بە نائومێدی دەكەن بەرامبەر بە فەرماندە سەربازییەكانیان‌و ترسیان هەیە پرۆسەی پاكتاو ئەوانیش بگەرێتەوە، ئەوكارەش بوەتە هۆی تۆڕەكردنیان كە ڕەنگە كوتادەیەكی نوێی لێبكەوێتەوە.  (ئەردۆغان) بۆ پڕكردنەوەی كەموكوڕییەكانی ناو سوپا پەنای بردووە بۆ دامەزراندنی پشتیوانەكانی خۆی، ئەوەش كارێكە خوێندنەوەی بە سیاسیكردنی دامەزراوەی سوپای بۆ دەكرێت كە پێویستە ئەو دامەزراوەیە بەدوور بێت لەسیاسەت. میدیاكانی ئەردۆغان چی دەڵێن؟    میدیاكانی نزیك لە ئەردۆغان بایەخێكی زۆریان داوە بە ڕاپۆرتەكەو، كاردەكەن بۆ گەورەكردن‌و دروستكردنی ترسی پێشوەختە لێی، بەجۆرێك باسی دەكەن ڕوودانی چاوەڕانكراوبێت، بەرپرسە باڵاكانی پارتەكەی (ئەردۆغان)یش بەچڕی كاری لەسەردەكەن.  (كاهیت ئۆزگان) سەركردە لە پارتی دادوگەشەپێدان لەبەیاننامەیەكدا ڕایگەیاندووە: ئەگەری ڕوودانی كودەتا زۆر چاوەڕوانكراوە، تەئكیدیشی كردووە" ئەركی حكومەتەكەمانە ڕێوشوێنی دروست‌و گونجاو بۆ بیركردنەوە لەم پرسە بگرێتەبەرو، هەڕەشە چاوەڕوانكراوەكان لەناوبەرێت".  رۆژنامەنوس (مەلیح ئالتینوك) لە ڕۆژنامەی "سەباح"ی نزیك لە حكومەتی توركیا وتارێكی نوسیوە بە ناونیشانی "پروپاگەندەكانی كودەتا"و تێیدا نوسیویەتی: ئەردۆغان گەورەترین زامنكەری سەقامگیری توركیایە بەڕووی هەر كودەتایەكدا. هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانیشی تۆمەتباركردووە بە بازاڕگەرمكردنی ڕوودانی كودەتا لەپێناو بەدەستهێنانی دەستكەوتی سیاسی. ئاماژەی بەوەشكردووە، ئێمە چاوكراوەین دژی هەر هەوڵێك بۆ كودەتا. (ئیبراهیم كرغول)یش لە ڕۆژنامەی "یەنی شەفەق" وتارێكی نوسیوەو تێیدا دەڵێت: كودەتا چاوەڕوانكراوەكە دەرفەتێكە بۆ نەیارەكانی سەرۆك (ئەردۆغان)، كە ئەو بە پشتیوانانی دەستوەردانی بێگانە وەسفیكردوون.  پێشیوایە: بڵاوبونەوەی تەنها ڕاپۆرتێكی ئەمریكی لەبارەی نیگەرانی لەناو هێزە چەكدارەكان، مانای وایە واشنتۆن خۆی بۆ ئەنجامدانی شتێك ئامادە دەكات، كودەتای نوێش كارێكی ئاسایی نابێت، بەڵكو بە ڕێوشوێنێكی نوێ‌ ئەنجامدەرێت لەڕێی كەرتكردنی حزبەكەی (ئەردۆغان) و پێكهێنانی هاوپەیمانێتیەكی سیاسی كە دەبێتە پشتی ئەو كودەتایە. ئەو نوسەرە هێرشێكی توندی كردووەتە سەر(عەبدوڵا گویل) سەرۆك كۆماری پێشوی توركیاو هاوڕێی (ئەردۆغان)، كە لەهەوڵی پێكهێنانی حزبێكی سیاسیدایە بۆ كێبڕكێكردن لەگەڵ ئەردۆغان و حزبەكەی.  شاردنەوەی شكست   پێدەچێت حكومەتی (ئەردۆغان) ڕاپۆرتەكەی قۆستبێتەوە بۆ كۆنتڕۆڵكردنی زیاتری دامەزراوەی سوپا، ڕۆژی سێ‌ شەممەی ڕابردوو دەسەڵاتدارانی توركیا فەرمانی دەستگیركردنی 700 كەسیان دەركرد كە لەنێویاندا 157 سەربازی تێدایە ئەوەش لەتازەترین هەڵمەتی پاكتاوكردن  كە فەرمانبەرەكانی دەوڵەتی كردوەتە ئامانج.  (بوڵنت كوش) ئەندامی پارتی گەلی كۆماری ئۆپۆزسیۆن پێشبیینكردن كە دووبارە دەبێتەوە لە میدیاكانی پشتیوانی حكومەت سەبارەت بە نزیكی ڕوودانی كودەتایەكی نوێ‌، هیچ نییە جگە لە تاكتیكێك بۆ شاردنەوەی داڕمانی ئەزمونی پارتی دادوگەشەپێدان و شكستهێنانی حوكمی تاكەكەس. بەوتەی (كوش) وەك ئەوەی لە پێگەی (ئەحوال)توركیدا هاتووە، كودەتایەكی تر ڕوونادات لەسایەی هەژموونی حكومەتی توركیا بەسەر تەواوی دامەزراوەكانی دەوڵەتدا، بە سوپا و هەواڵگری و دادوەری و میدیاكانیشەوە. دەشڵێت: حكومەتی ئەردۆغان میدیاكان بەكاردەهێنێت بۆ خولقاندنی وێنەیەك كە ئاماژە بە بوونی مەترسی ڕوودانی كودەتا بكات.   

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف دواجار یەكێتی نیشتمانی كوردستان كەوتە دەست ماڵباتی تاڵەبانی، بەڵام ئەمە سەرەتای گەمەكەیە، كۆسرەت رەسوڵ‌و مەكتەب سیاسییەكانی پێشتری حزب هێشتا ئاڵای سپییان بەرزنەكردوەتەوە، چەندین ئاڵنگاری چاوەڕوانی لاهور شێخ جەنگی‌و بافڵ تاڵەبانی دەكەن، ئامۆزاكان (نەوەی دووەمی تاڵەبانییەكان) لە زەمەنێكدا دەسەڵات دەگرنەدەست، كە حزب بەدۆخێكی پەرتەوازەیی دارایی‌و سەربازی‌و میدیایدا تێدەپەڕێت، ئایا هاوسەرۆكەكان یەكێتی هەڵدەسێننەوە ؟  یەكێتی لەسەردەمی حوكمی ئامۆزاكاندا  دوای نزیكەی دوو مانگ لە بەڕێوەچوونی كۆنگرە، دواجار یەكێتی نیشتمانی كوردستان دوو هاوسەرۆكی بۆ بەڕێوەبردنی حزبەكە هەڵبژارد. ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی كە لە (121) كەس پێكدێت، ئەمڕۆ كۆبووەوە، لەم ژمارەیە (91) كەس بەشداربوون لە كۆبونەوەكەدا، (90) كەسیان دەنگیاندا بۆ هەڵبژاردنی هەریەكە لە لاهور شێخ جەنگی‌و بافڵ تاڵەبانی وەكو هاوسەرۆكی یەكێتی‌و بەمجۆرە سەردەمی حوكمی ئامۆزاكان‌و نەوەی دووەمی تاڵەبانییەكان دەستیپێكرد. هاوكات لەگەڵ هەڵبژاردنی هاوسەرۆكەكان، ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی هەموو ماددەكانی پەیڕەوی ناوخۆی پەسەندكرد كە لە (77) مادە پێكدێت، بەمەش یەكەمین كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی كە لە دوای كۆنگرەوە بەشێوەیەكی كراوە هێڵدرابووەوە، كۆتایی هات. لە جێگرەوە بۆ كارگێڕ پرسی جێگرانی هاوسەرۆكی یەكێتی كە یەكێك لە بابەتە كێشە لەسەرەكان بوو لەنێوان جەمسەرەكانی یەكێتیدا، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا یەكلاكرایەوە. بەپێی ئەوەی لە پەیڕەودا بڕیاری لەسەر دراوە، هاوسەرۆكەكانی یەكێتی جێگریان نابێت، لەبری جێگر (5) كارگێڕیان دەبێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لەبارەی پڕكردنەوەی پۆستەكانی كارگێڕ ناكۆكی هەیە، كۆسرەت رەسوڵ عەلی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی داوا دەكات هەردوو كوڕەكەی (دەربازو شاڵاو) دوو پۆستی كارگێڕ وەربگرن، ئەمە تائێستا رێككەوتنی لەسەر نەكراوە. بۆ پۆستی كارگێڕ ناوی چەند كەسێكی تر لە ئارادایە لەوانە (رەفعەت عەبدوڵا)‌و (قادر عەزیز). چارەنوسی بەرهەم ساڵح بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق كە پێشتر كاندیدی بەهێز بوو بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی یەكێتی، دواجار لە گەمەكە كرایەدەرەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆ ئەنجومەنی سەركردایەتیدا پێشنیاز كراوە بەرهەم ساڵح بكرێت بە سەرۆكی ئەنجومەنی سەركردایەتی، بەڵام ئەو پێشنیازە دەنگی نەهێناوە. پێشبینییەكان بۆ ئەوە دەچن، مستەفا چاوەڕەش بكرێت بە سەرۆكی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی، بەوپێیەی بەتەمەنترین ئەندامی سەركردایەتییە‌و هەموو كۆبونەوەكانی یەكەمین دانیشتنی ئەنجومەنی سەركردایەتی ئەو سەرپەرەشتی كردوون. بەمەش بەرهەم ساڵح تائێستا تەنیا یەك پۆستی حزبی هەیە لەناو یەكێتیدا كە ئەویش ئەندامی سەركردایەتییە‌و بە "تەزكیە" لە كۆنگرەی چوارەمدا ئەو پۆستەی پێدراوە. یەكێتی لە دەستی ماڵباتی تاڵەبانیدا لەدوای نەخۆشكەوتی جەلال تاڵەبانی سەركردەی مێژوویی حزبەكەوە لە ساڵی 2012دا، كێشمەكێشی زۆر لەنێوان سەركردەكانی یەكێتی لەبارەی خاوەندارێتی حزبەكەوە دروستبوو، ئەو كێشمەكێشانە لە قۆناغێكدا دروستبوونی "ناوەندی بڕیار"ی لێكەوتەوە بە سەرۆكایەتی كۆسرەت رەسوڵ، لە قۆناغێكی تردا سەریكێشا بۆ جیابونەوە‌و بەرهەم ساڵح جێگری سكرتێری ئەوكاتی یەكێتی لە حزبەكە، بەر لە كۆنگرەی چوار، بەرهەم ساڵح لەڕێگەی وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراقەوە گەڕایەوە بۆ ناو یەكێتی، پێشتریش ناوەندی بڕیار كە باڵێكی بەهێز بوو لەدژی ماڵباتی تاڵەبانی، لە مانۆڕێكی كۆسرەت رەسوڵدا لەگەڵ ماڵباتی تاڵەبانیدا لەناوچوو. دواجار كۆنگرەی چوارەم، یەكێتی نیشتمانی لەسەر سینییەكی زێڕین خستەبەردەم ماڵباتی تاڵەبانی، ئێستا لە كۆی (121) كەس لە سەركردایەتی نوێی یەكێتی، (90) كەسیان یەكلابونەتەوە بۆ ماڵباتی تاڵەبانی. لەدوای هەڵبژاردنی كوڕە گەورە‌و برازایەكی جەلال تاڵەبانی وەكو هاوسەرۆك، ئێستا پرسیارە گەورەكە ئەوەیە ئایا یەكێتی نیشتمانی هاوشێوەی پارتی دیموكراتی كوردستان بەتەواوەتی بووە بە حزبێكی بنەماڵەیی یاخود نا ؟ هەندێك پێیانوایە لە ئێستاوە سەرەتای قۆناغی بەبنەماڵەیی بوونی یەكێتی دەستپێدەكات، هەندێكی تر چاوەڕوانی كات دەكەن‌و دەڵێن هێشتا لەناو یەكێتی دیار نییە كێ سەنتەری بڕیارە، كۆسرەت رەسوڵ‌و مەكتەب سیاسییەكانی پێشتری حزب بەهێزن‌و دەتوانن بەرەنگاری بەبنەماڵەبوونی حزبەكە بینەوە. ئاڵنگاریی بەردەم هاوسەرۆكەكان لە ساڵی 2012وە بەهۆی نەخۆشكەوتنی تاڵەبانییەوە، یەكێتی بەبێ سەرۆك بەڕێوەچووە، دوای هەشت ساڵ ئەمڕۆ لەبری یەك سەرۆك یەكێتی دوو سەرۆكی هەڵبژارد. هاوسەرۆكەكانی یەكێتی وەكو ئەوەی پێشبینیی دەكرا، دوای هەڵبژاردنیان هیچ قسەیەكی ئەوتۆیان نەكرد كە تینوێتی یەكێتییەكان بۆ سەرۆك بشكێنێت. یەكێك لەو دروشمانەی كە هەریەكە لە بافڵ تاڵەبانی‌و لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆكە نوێیەكانی یەكێتی لە چەند ساڵی رابردوودا هەڵیانگرتبوو، دروشمی "هەستانەوەی یەكێتی" بوو، ئایا دەتوانن یەكێتی هەڵسێننەوە ؟  چەند ئاڵنگارییەك لەبەردەم هاوسەرۆكە نوێیەكانی یەكێتیدایە، ئەو ئاڵنگارییانە چارەنوسی یەكێتی‌و دەسەڵات لەناو یەكێتی لە چەند ساڵی داهاتوودا دیاری دەكەن، دیارترین ئاڵنگارییەكان ئەمانەن: هاوسەرۆكایەتی.. كێشە یان چارەسەر بەڕێوەبردنی حزب بەشێوەی هاوسەرۆكایەتی یەكێك لە دیارترین ئەو ئاڵنگارییانەیە كە لە چەند ساڵی داهاتوودا روبەڕووی یەكێتی دەبێتەوە. بەڕێوەبردنی حزب لەلایەن دوو سەرۆكەوە مۆدێلی كاركردنی پارتی كرێكارانی كوردستان‌و حزبەكانی سەربە (پەكەكە)یە بە جۆرێك لە دەستكارییەوە، بۆ یەكێتی ئەمە یەكەمین ئەزمونی بەڕێوەبردنە. لەناو پەكەكە‌و حزبەكانی سەربە پەكەكەدا هاوسەرۆكایەتی بە پلەی یەكەم بۆ راگرتنی باڵانسی جێندەرییە لەنێوان پیاوان‌و ژناندا، بەڵام لە مۆدێلەكەی یەكێتیدا كۆتایهێنانە بە ناكۆكی دوو كارەكتەری سیاسی بەهێزی ناو یەك ماڵباتدا كە هەریەكە لە لاهور شێخ جەنگی‌و بافڵ تاڵەبانییە، ئایا هاوسەرۆكایەتی كۆتایی بە ناكۆكییەكان دەهێنێت، یاخود بڕیاری سیاسی یەكێتی لە داهاتوودا دوچاری ئیفلیجبوون دەكات، كێشەیەك كە لەدوای نەخۆشكەوتن‌و كۆچی دوایی جەلال تاڵەبانی باوكەوە یەكێتی بەدەستییەوە دەناڵێنێت.  دارایی یەكێتی كە پێشتر لەچوارچێوەی ئیدارەی گشتی‌و كۆمپانیای نۆكاندا لە قاڵبدرابوو، لەدوای نەخۆشكەوتنی تاڵەبانییەوە پەرش‌و بڵاوبووە لەنێوان جەمسەرەكانی یەكێتیدا، بەجۆرێك ئێستا بە دیاریكراوی نازانرێت موڵك‌و ماڵەكانی حزب لای كێن، كۆكردنەوەی دارایی حزب ئاڵنگاریەكە لەبەردەم هاوسەرۆكەكاندا، بەتایبەت لە كاتێكدا لەكاتێكدا پەیڕەوی ناوخۆ دەسەڵاتی دارایی بە هاوسەرۆكەكان بەخشیوە. یەكێتی لەسەر ئاستی ناوخۆ یەكێكی تر لەو ئاڵنگارییانەی كە روبەڕووی هاوسەرۆكە نوێیەكانی یەكێتی دەبێتەوە، چۆنیەتی مامەڵەكردنە لەگەڵ كێشەكانی ناوخۆی هەرێمی كوردستاندا. لاهور شێخ جەنگی‌و بافڵ تاڵەبانی كە ئێستا هاوسەرۆكایەتی یەكێتی دەكەن، لەماوەی رابردوودا بە دروشمی وەستانەوە لەدژی سیاسەتەكانی پارتی لەناو جەماوەریی یەكێتیدا دەنگ‌و پشتیوانییان كۆكردەوە، دوای دەستبەكاربونیان وەكو سەرۆك چۆن مامەڵە لەگەڵ پارتی دەكەن ؟ مامەڵەیان لەگەڵ بارودۆخی سیاسی‌و ئەو دابەشبوونە حزبییەدا چۆن دەبێت كە لە زۆنی سەوزدا هەیە ؟  پارتی كە پێشتر ڤیتۆی لەسەر بافڵ تاڵەبانی‌و لاهور شێخ جەنگی هەبوو، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) ئێستا ڤیتۆكەی هەڵگرتووە‌و بڕیاریداوە مامەڵە لەگەڵ ئەمری واقیعدا بكات، واتە پارتی بەپێی هێزی هەریەكەیان مامەڵە لەگەڵ دامەزراوە تازە هەڵبژێردراوەكانی یەكێتیدا دەكات. پەیوەندییەكانی یەكێتی لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان ئاڵنگارییەكی تری ناوخۆییە لەبەردەم هاوسەرۆكەكاندا، یەكێتی دوو رێككەوتنی لەگەڵ گۆڕاندا هەیە، یەكێكیان رێككەوتنی سیاسییە‌و ئەوی تریان رێككەوتنی پێكهێنانی حكومەتی خۆجێییە لە سلێمانی‌و هەڵەبجە، رێككەوتنی یەكەم لەلایەن بزوتنەوەی گۆڕانەوە هەڵپەسێردراوە‌و رێككەوتنی دووەمیش كە حكومەتی خۆجێییە وادەكەی بەسەرچووە‌و پێویستی بە نوێكردنەوە هەیە. سەرباری ئەو دوو رێككەوتنە، رووداوەكانی تەقەكردن لە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان لە سلێمانی، پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو حزبی ئاڵۆزكردووە، بەڵام سەرباری هەموو ئەو رووداوانە، سەركردایەتی بزوتنەوەی گۆڕان چاوەڕوانی ئەوەیە دوای هەڵبژاردنی هاوسەرۆكەكان، كۆبونەوەیەكی سێقۆڵی لەگەڵ یەكێتی‌و پارتیدا بكات. چۆنیەتی مامەڵەكردنی لەگەڵ گۆڕان لە قۆناغی داهاتوودا، سیاسەتی یەكێتی لەبەرامبەر ئەو هێزانە نیشان دەدات كە لە سلێمانی پێگەی جەماوەرییان هەیە، هاوسەرۆكەكانی یەكێتی لەوانەن كە چاویان لەوەیە لەڕووی پێگەی جەماوەرییەوە فەرشەكە لەژێر پێی گۆڕان رابكێشن‌و خەونی ئەوەیان هەیە شەقامی سلێمانی بەتەواوەتی لە گۆڕان داببڕن، سەركەوتنی ئەم سیاسەتە ئەنجامەكانی لە قۆناغی داهاتوودا دەردەكەون، بەتایبەتش لەكاتێكدا ئێستا سازدانی هەڵبژاردنێكی پێشوەختە لە عێراق لە ئارادایە، ئەو هەڵبژاردنە یەكەمین تاقیكردنەوە دەبێت بۆ هاوسەرۆكەكانی یەكێتی. یەكێتی لەسەر ئاستی دەرەوە هێشتا یەكلانەبوەتەوە هاوسەرۆكەكانی یەكێتی لەسەر ئاستی وڵاتانی دەرەوە‌و عێراق چۆن مامەڵەیان لەگەڵ دەكرێت، قۆناغی داهاتوو دەریدەخات ئێران، توركیا، عێراق، ئەمریكا‌و وڵاتانی ئەوروپا مامەڵە لەگەڵ كۆسرەت رەسوڵ‌و ئەنجومەنی باڵای سیاسی دەكەن یاخود هاوسەرۆكەكانی یەكێتی ؟  یەكێتی كە لەسەردەمی تاڵەبانی باوكدا رۆژگارێك لەسەر ئاستی هەرێمایەتی‌و نێودەوڵەتی پێگەیەكی بەهێزی سیاسی‌و دیپلۆماسی هەبوو، ئێستا ئەو پێگەیە پاشەكشێی گەورەی كردووە، ئایا هاوسەرۆكەكان جڵەوی ئەو پەیوەندییانە لە دەستی خۆیاندا توند دەكەن، یاخود لەبەردەم لەبەردەم بەرهەم ساڵحی سەرۆك كۆمارو مەكتەب سیاسییەكانی ناو ئەنجومەنی باڵای سیاسیدا پاشەكشێ دەكەن ؟ یەكێتی‌و هەستانەوەی سلێمانی لەدوای جیابونەوەی بزوتنەوەی گۆڕان‌و نەخۆشكەوتنی تاڵەبانییەوە بەردەوام باس لە پاشەكشێی سیاسەتی سلێمانی دەكرێت لەبەرامبەر پارتی‌و دەسەڵاتدا لە هەولێر، ئەمە بۆ هاوسەرۆكەكانی یەكێتی ئانگارییەكی ترە. ئایا هاوسەرۆكەكان چۆن هێزی سیاسی بۆ زۆنی سەوز‌و سلێمانی دەگێڕنەوە ؟ لەكاتێكدا هەموو ئەو پاشەكشێیانەش دەبەسترێتەوە بەوەی بڕیار لەناو یەكێتی پەرتبووە‌و كەسی بڕیار بەدەست لەناو حزبەكەدا نەماوە. پاشەكشێی سلێمانی لەڕووی ئابوری‌و بازرگانی‌و خزمەتگوزارییەوە یەكێكی ترە لە ئاڵنگارییەكانی بەردەم هاوسەرۆكەكان، دەستگرتنی بەرپرسە حزبییەكان بەسەر دۆخی بازاڕو بازرگانیدا لە زۆنی سەوز چۆن چارەسەر دەكرێت ؟ ئایا هاوسەرۆكەكان دەتوانن دەستی سیاسی لەناو بازاڕدا ببڕن یاخود درێژە بە بارودۆخی باو دەدەن ؟ ئاشتكردنەوەی شەقام لەگەڵ یەكێتی پێویستی بە پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانە بە خەڵك، لەم بوارەدا هاوسەرۆكەكان چییان پێدەكرێت ؟ یەكێتی‌و گوتاری میدیایی یەكێتی نیشتمانی كە سەردەمانێك لە شاخ‌و شار خاوەنی یەهێزترین گوتاری میدیایی بوو، ئەم ساڵانەی دوایی پاشەكشێی گەورەی كردووە، ئێستا میدیاكانی یەكێتی بەدەست كێشەی دارایی‌و نەبوونی گوتارێكی سیاسی روونەوە دەناڵێنن، میدیا بەهێزەكەی جاران بووە بە چەندین میدیای بچوك كە گوزارشت لە كارەكتەرو جەمسەرەكانی ناو حزب دەكەن، نەك گوتارێكی یەكگرتوو، ئایا هاوسەرۆكەكان دەتوانن هاوسەنگی میدیایی لەبەرامبەر پارتیدا دروستبكەن بەتایبەتیش دوای ئەو پاشەكشێ گەورەیەی كە لەو مەیدانەدا كردویانە ؟ یەكێتی‌و هێزی سەربازی هێزی سەربازی یەكێتی كە پێشتر لەژێر كۆنترۆڵی تەواوەتی كۆچكردوو جەلال تاڵەبانیدا بوو، ئێستا پەرتبووە بەسەر كارەكتەرە سیاسییەكاندا. هەریەكێك لە جەمسەكانی ناو یەكێتی لیواو فەوجی تایبەت بەخۆیان هەیە، دەسەڵاتی سەربازی تائێستا لە پەیڕەوی ناوخۆدا یەكلانەبووەتەوە لای كام دامەزراوە دەبێت، بەڵام پێشبینی دەكرێت فەرماندەیی هێزەكانی پێشمەرگەی یەكێتی بدرێت بە كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی. بڕیاری سەربازی یەكێتی لە رۆژی 16ی ئۆكتۆبەری 2017دا بەتەواوەتی لەنێوان ماڵباتی تاڵەبانی‌و كۆسرەت رەسوڵدا لە كەركوك، دابەشبوو. هێزی سەربازی‌و ئەمنی یەكێتی بەمشێوەیە دابەشبووە: •    هێزەكانی دژە تیرۆرو دەزگای زانیاری لای لاهور شێخ جەنگییە •    هێزەكانی (70)ی پێشمەرگەی یەكێتی لای مستەفا چاوڕەشە •    زۆربەی بەرپرسەكانی ئاسایش‌و پۆلیس لەژێر كۆنترۆڵی بافڵ تاڵەبانیدان  •    لیواكانی سكرتاریەت لەژێر كۆنترۆڵی بافڵ تاڵەبانیدان •    لیوای (3)‌و لیوای (7)ی هێزی پێشمەرگە لەژێر كۆنترۆڵی كۆسرەت رەسوڵدایە •    هەریەكە لە مەحمود سەنگاوی‌و جەعفەر شێخ مستەفا‌و عومەر فەتاح خاوەنی لیواو فەوجی تایبەت بە خۆیانن یەكێتی‌و ئازادی رادەربڕین ئەو ناوچەیەی كە هاوسەرۆكەكانی یەكێتی دەیانەوێت تێدا هەستنەوە ناوچەیەكە كە بەوە ناسراوە، ناوچەی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتی‌و گلەیی‌و پلارو تانەی سیاسییە، مامەڵەی هاوسەرۆكەكانی یەكێتی بە باگراوەندێكی ئەمنییەوە لەگەڵ پرسی ئازادییە گشتییەكان لە سلێمانی‌و ئەوەی ناوی لێنراوە زۆنی سەوز چۆن دەبێت ؟ لەسەردەمی تاڵەبانی باوكدا، یەكێتی پەراوێزێكی بۆ ئازادی كاری میدیا‌و خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتی شەقام هێشتبووەوە، ئایا كوڕەو برازاكەی تاڵەبانی چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەو دۆخەدا دەكەن ؟ بەتایبەتی لەكاتێكدا كە یەكەمین ئەزمونی سەرۆكایەتی تاقیدەكەنەوە‌و نایانەوێت دوچاری شكست ببن.  

(درەو): كورد بە یەك وەفدی هاوبەشەوە لە بەغداد لەبارەی دابەشكردنی پۆستەكان لەگەڵ پێكهاتەی شیعە‌و سوننەدا كۆدەبێتەوە، كۆبونەوەی لایەنەكان لە یەك وەفددا دوای ئەوە هات دانوستانەكانی بارزانی لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی گەیشتە بنبەست، دروستكردنی وەفدی هاوبەش لەگەڵ پارتی‌و یەكێتی، كۆتایی بە كارەكانی "گروپی 15" دەهێنێت. وەفدی كوردستان وەفدی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان بەرەو بەغداد بەرێكەوتن، بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، ئێوارەی ئەمڕۆ لەماڵی عەممار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە لەگەڵ سەركردەی لایەنە شیعەكان یاخود ئەوەی ناوی لێنراوە "بەیتی شیعی" كۆدەبنەوە. (درەو) زانیویەتی، وەفدە هاوبەشەكەی كورد سبەینی لەگەڵ هەریەكە لە محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێدراوی عێراق‌و بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماردا‌و نوێنەرانی پێكهاتەی سوننەدا كۆدەبنەوە. وەفدی كورد پێكهاتوون لەم كەسانە: * لە پارتی دیموكراتی كوردستان (هۆشیار زێباری، جەعفەر ئیمینیكی) ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پارتی  * لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان (لاهور شێخ جەنگی) هاوسەرۆكی یەكێتی‌و (سەعدی ئەحمەد پیرە، جوان ئیحسان، ئاڵا تاڵەبانی) ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی * لە بزوتنەوەی گۆڕان (دەرباز محەمەد) ئەندامی خانەی راپەڕاندن * لە یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان (خەلیل ئیبراهیم) كارگێری ئەنجومەنی جێبەجێكردنی یەكگرتوو، (جەمال كۆچەر) سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی عێراق * لە كۆمەڵی ئیسلامی (سەلیم شوشكەیی) سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی لە پەرلەمانی عێراق * نوێنەرانی پێكهاتەی توركمان‌و كلدو ئاشوری بەشدارن لە وەفدەكەدا (درەو) زانیویەتی، كۆكردنەوەی لایەنە كوردییە سەرەكییەكان لە وەفدێكی هاوبەشی دانوستانداردا لە بەغداد، بە هەوڵی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بووە. ئەجێندای وەفدی كوردستان كۆكردنەوەی لایەنە كوردییەكان لە وەفدێكی هاوبەشدا دوای ئەوەدێت هەوڵ‌و دانوستانەكانی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق گەیشتە بنبەست. بارزانی دانانی كاندیدی سەربەخۆ بۆ پڕكردنەوەی وەزارەتەكانی حكومەتی عێراق ئەوانەی لە پشكی كوردن رەتدەكاتەوە، داوا دەكات حزبەكان كاندید بنێرن، بەڵام محەمەد تۆفیق عەلاوی رەتیدەكاتەوە‌و سورە لەسەر ئەوەی پۆستەكانی حكومەتەكەی لە خەڵكانی سەربەخۆ پڕبكاتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، بەر لە رۆیشتنیان بۆ ماڵی عەممار حەكیم، لایەنە كوردییەكان لە بەغداد پێكەوە كۆدەبنەوە. پێكهاتەی شیعە كە زۆرینەی پەرلەمان پێكدەهێنن، پشتیوانی خۆیان بۆ محەمەد تۆفیق عەلاوی راگەیاندووە لەوەی خەڵكانی سەربەخۆ لە پۆستە وزارییەكاندا دابنێت، بەڵام پێكهاتەی سوننە، بەدیاریكراویش محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان هاوڕای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتییە‌و داوای كاندیدی حزبی دەكات. ئەجێندای كۆبونەوەی لایەنە كوردییەكان لەگەڵ شیعەكاندا تائێستا روون نییە، بەڵام بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لە چەند سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە دەست (درەو) كەوتوون، وەفدی كوردی لە كۆبونەوەكانیدا جەخت لەسەر هەمان داواكاری بارزانی دەكات لە دانانی كاندیدەكاندا. بەشداربوونی نوێنەری بزوتنەوەی گۆڕان‌و یەكگرتووی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی لە وەفدە هاوبەشەكەدا كۆتایی بە رۆڵی ئەو گروپە دەهێنێت كە لە 15 پەرلەمانتاری هەرسێ حزبەكە‌و چەند پەرلەمانتارێكی سەربەخۆ لە پەرلەمانی عێراق دروستكراوە‌و ناوی لێنراوە "گروپی 15". گروپی 15 پێشتر دووجار لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی كۆبونەوە‌و داوایانكرد خەڵكی سەربەخۆ لەو پۆستانەدا دابنێت كە لە كابینەكەدا بەر كورد كەوتوون. ئەجێندای وەفدی كوردستان تائێستا پرسی یەكلاكردنەوەی كاندیدی ئەو پۆستانەیە كە لە كابینەی نوێی حكومەتدا لە عێراق بەر كورد دەكەون، بەهۆی ئەوەی حكومەتەكە كاتییە‌و بۆ ماوەی یەكساڵ كاردەكات، هێشتا بابەتی كێشەی ناوچە جێناكۆكەكان‌و بودجە‌و پێشمەرگە‌و دەسەڵاتەكانی هەرێم نەبووە بە تەوەری سەرەكی گفتوگۆی وەفدی دانوستانكاری كورد. كورد لە كابینەی عەلاویدا كابینەی نوێی حكومەتی عێراق كە عەلاوی سەرۆكایەتی دەكات، كابینەیەكی كاتییە‌و بۆ ماوەی یەك ساڵ بەردەوام دەبێت، بەپێی ئەوەی بڕیاری لەسەر دراوە دەبێت لەماوەی ئەو ساڵەدا عەلاوی بانگەواز بكات بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێكی پەرلەمانی پێشوەختە لە عێراقدا. لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا هاوشێوەی كابینەكەی عەبدولمەهدی، سێ پۆستی وزاری بۆ كورد دانراوە، هەوڵێك هەیە بۆ ئەوەی كورد داوای زیادكردنی پۆستەكانی بكات بۆ (4) بۆ (5) وەزارەت. لەكابینەی عەبدولمەهدیدا كورد وەزارەتەكانی (دارایی- ئاوەدانكردنەوە‌و نیشتەجێكردن- داد)، پارتی وەزارەتی (دارایی‌و ئاوەدانكردنەوە)ی وەرگرت، یەكێتیش وەزارەتی داد. لەكابینەی عەبدولمەهدیدا كورد بە پەرتەوازەیی گفتوگۆی كرد، پۆستی سەرۆك كۆمار كە بەر كورد كەوتەوە، لە دەرەوەی رێككەوتنی سیاسی لایەنە كوردییەكان بەدیاریكراویش پارتی‌و یەكێتی یەكلاكرایەوە، پۆستە وزارییەكانیش دوای ناكۆكییەكی زۆر لەنێوان پارتی‌و یەكێتیدا یەكلاكرانەوە، وەزارەتی داد كە بەر یەكێتی كەوتبوو، بەهۆی ناڕەزایەتی پارتییەوە، كاندیدەكەی دوای شەش مانگ دەستبەكاربوو. دیارنییە وەفدی لایەنە كوردییەكان تا چ كاتێك بە یەكگرتوویی دەمێننەوە لە دانوستانی ئەمجارەیاندا لە بەغداد.  

(درەو): دوای هەڵبژاردنی وەكو هاوسەرۆكی یەكێتی، لاهور شێخ جەنگی لە یەكەمین ئەركیدا وەكو هاوسەرۆك، بە سەرۆكایەتی وەفدێك بەرەو بەغداد بەرێكەوت. وەفدەی هاوڕێی لاهور شێخ جەنگی پێكهاتوون لە هەریەكە لە سەعدی ئەحمەد پیرە‌و ئاڵا تاڵەبانی ئەندامانی سەركردایەتی یەكێتی‌و جوان ئیحسان سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی عێراق.  سەردانی هاوسەرۆك‌و وەفدی یەكێتی بۆ بەغداد بەمەبەستی گفتوگۆكردن لەبارەی پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق بە سەرۆكایەتی محەمەد تۆفیق عەلاوی. لە كابینەی عادل عەبدولمەهدیدا لە كۆی سێ وەزارەت كە بەر كورد كەوت، یەكێتی تەنیا یەك وەزارەتی وەرگرت كە وەزارەتی داد بوو، فاروق ئەمین شوانی پۆستەكەی وەرگرت. رۆژی یەكشەممە محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق كە سەربە پێكهاتەی سوننەكانە سەردانی هەرێمی كوردستانی كرد‌و لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان كۆبووەوە‌و دواتریش سەردانی سلێمانی كردو لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی كۆبووەوە. سەردانی وەفدی یەكێتی بۆ بەغداد لەبارەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لەكاتێكدایە، پێَشتر سەرۆكایەتی هەرێم‌و لایەنە سیاسییەكان لەسەر ئەوە رێككەوتن دانوستانی كورد لەگەڵ بەغداد لەڕێگەی سەرۆكایەتی هەرێمەوە بێت. پێشتر مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لە دەرەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم دانوستانی لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی دەستپێكرد، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە یەكێتیش بەشێوەی سەربەخۆ دانوستان دەستپێدەكات. بارزانی‌و محەمەد حەلبوسی دانانی كاندیدی سەربەخۆ بۆ پڕكردنەوەی پۆستە وزارییەكان رەتدەكەنەوە، ئەمە ئاستەنگی بۆ كارەكانی محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق دروستكردووە. سەرچاوەكان باسلەوەدەكەن، عەلاوی كاندیدی زۆربەی وەزارەتەكانی یەكلاكردوەتەوە، تەنیا پۆستەكانی كوردو پێكهاتەی سوننە ماون، كە بەهۆی ناڕەزایەتی حەلبوسی‌و بارزانییەوە تائێستا كاندیدەكانیان یەكلانەبوەتەوە. نازانرێت هاوسەرۆكە نوێیەكانی یەكێتی چۆن مامەڵە لەگەڵ پرسەكە دەكەن، لە دوای سەردانی ئەمڕۆی لاهور شێخ جەنگییەوە بۆ بەغداد، مامەڵەی یەكێتی لەگەڵ كەیسی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق روون دەبێتەوە. پێشتر كە یەكێتی هاوسەرۆكەكانی هەڵنەبژاردبوو، دۆسیەی بەغداد لای بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بوو كە هاوكات ئەندامی سەركردایەتی یەكێتییە، بەڵام بە رۆیشتی لاهور شێخ جەنگی بۆ بەغداد، چیتر دۆسیەكە بەتەنیا لای بەرهەم ساڵح نامێنێتەوە.

درەو: ئەمڕۆ لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیدا بە زۆرینەی رەها (90) دەنگی ئەندامانی ئامادەبووی كۆبونەوەكە هەریەك لە ( بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی ) بە هاوسەرۆكی یەكێتی هەڵبژێردران. لە كۆبونەوەكەدا بە تەواوی مادەكانی پەیرەوی ناوخۆ كە (77) مادەیە پەسەندكراو، جێگری هاوسەرۆكیش لابرا

درەو: ئەمڕۆ لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیدا بە زۆرینەی رەها (90) دەنگی ئەندامانی ئامادەبووی كۆبونەوەكە هەریەك لە ( بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی ) بە هاوسەرۆكی یەكێتی هەڵبژێردران. لە كۆبونەوەكەدا بە تەواوی مادەكانی پەیرەوی ناوخۆ كە (77) مادەیە پەسەندكراو، جێگری هاوسەرۆكیش لابرا

راپۆرتی: درەو دەستەكەوتەكانی ئەمدواییەی سوپای سوریا لە (حەڵەب‌و ئیدلیب)، هاوكاریی و ڕێككەوتنە لەرزۆكەكانی نێوان (ئەنكەرەو مۆسكۆ) بەتەواوی لاوازكرد. بەدرێژایی 9 ساڵی ڕابردووی جەنگی ناوخۆی سوریا، ئەم دوو وڵاتە هەریەكێكیان بە ئاشكرا پشتیوانی لایەنێكی شەڕەكە دەكات، ئێستا ململانێكە لەخاڵی یەكلاكردنەوە نزیكبوەتەوە، سوپای رژێمی سوریا بەپشتیوانی هێزی ئاسمانی ڕوسیا خەریكە توركیاو گروپە توندڕەكانی هاوپەیمانی لەناوچەیەكی فراوان‌و ستراتیجی باكوری خۆرئاوای سوریا دەكاتە دەرەوە، سوپای توركیاش لەدوای كوژرانی سەربازەكانیانەوە لەخاڵەكانی چاودێری (ئیدلیب)، سەرقاڵی لەشكركێشی‌و ناردنی چەك‌و جبەخایەكی زۆرە بۆ ناوچەكەو ، هەڕەشەی ئەنجامدانی پرۆسەیەكی سەربازی گەورە دەكات دژی سوپای رژێمی سوریا بۆ دەرپەڕاندنی لەوناوچانەی كۆنتڕۆڵی كردووەتەوە. جەنگ ئەگەرێكی چاوەڕوانكراوە      ئاماژەكان بۆ ئەوەدەچن سوپای توركیا بەهاوكاری گروپە چەكدارە توندڕەوەكان بە نیازی ئەنجامدانی پرۆسەیەكی سەربازی بێت لە (ئیدلیب) دژی سوپای سوریا، بەتایبەت دوای كۆنتڕۆڵكردنەوەی چەندین ناوچەی ستراتیجی وەك (موعەرەت ئەلنوعمان‌وسەراقیب  ) لەلایەن سوپای رژێمی سوریاوە. میدیا جیهانییەكان لەزاری گروپە توندڕەوەكانی نزیك لە توركیاو سەرچاوەكانی ناوی سوپای توركیاشەوە، بڵاویانكردوەتەوە، "كاتژمێری سفر" بۆ دەستپێكردنی پرۆسەی سەربازی بە ئاراستەی ئەو ناوچانە نزیكبوەتەوە كە هێزەكانی رژێمی سوریا دەستیان بەسەردا گرتووە، بەتایبەت لەدەوروبەری (سەراقیب)و نزیك ڕێگای نێودەوڵەتی نێوان(سەراقیب‌و موعەرەت ئەلنوعمان). هاوشانی لەشكركێشی و هەڕەشەكانی توركیا، سوپای سوریا ڕۆژانە ناوچەی نوێ‌ كۆنتڕۆڵدەكاتەوەو لەژێر دەستی گروپە توندڕەوەكانی هاپەیمانی توركیای دەردێنێت، گەمارۆی سەربازیش لەسەر خاڵەكانی چاودێری سوپای توركیا لە(ئیدلیب‌و حەلەب) توندتر دەكاتەوە. بەگوێرەی سەرچاوەكانی هەواڵ، بەرەبەیانی ئەمڕۆ سوپای رژێمی سوریا توانیویەتی باڵادەستی خۆی لەناوچەی خۆرئاوای (ڕیفی حەلەب) فراوانتر بكات‌و، گوندی (شێخ عەقیل) كە خالێكی چاودێری سوپای توركیای تێدا جێگركراوە، كۆنتڕۆڵبكات. ئێوارەی دوێنێش، ژمارەیەك سەربازی توركیا كە لەوناوچەیە جێگیركراون لە بۆردومانێكی سوپای سوریادا برینداربوون. لەدوای دەستپێكردنی هێرشەكانی سوپای سورپاوە بۆ ئەو ناوچانە، 14 سەربازی توركیا كوژراون‌و دەیانی دیكەش برینداربوون. فەرماندەیی گشتی سوپاو هێزە چەكدارەكانی سوریاش لەبەیاننامەیەكدا كە ئەمڕۆ بڵاویكردوەتەوە، ئازادكردنی ناوچەیەكی فراوانی لە (ڕیفی حەلەب‌و ئیدلیب) ڕاگەیاندووەو، تەئكیدیكردووە، پرۆسە سەربازییەكان بەردەوام دەبن تا لەڕەگەوە هەڵكێشانی تیرۆر لەسوریا.  یەكێك لەو سیناریۆ نزیكانەی بۆ دۆخی ئیدلیب پێشبینی دەكرێت، ئەگەر زۆرە توركیا ناچار بە قبوڵكردنی هێڵە نوێكانی گەڕانەوەی سوپای سوریا بۆ ناوچەكە بكرێت، ئەگەر پرۆسە سەربازییەكان لە دەوروبەری هەردوو ڕێگای "ئێم 4 و ئێم5" بمێننەوە، بەڵام ئەگەر ڕووبەڕی پرۆسە سەربازییەكان فراوانتربكرێت، ئەگەری بەهێز ئەوەیە سوپای توركیا پەلاماری سوپای سوریا بدات. هاوكێشەی هێز گۆڕاوە  نەخشەی هەژموونی هێزە لەباكوری خۆرئاوای سوریا بەشێوەیەكی خێرا گۆڕانكاری بەسەردا دێت، سوپای ئەسەد لەماوەی 9 ساڵی ڕابردوودا بۆ یەكەمجارە توانیویەتی كۆنتڕۆڵی 30 شارۆچكەو گوند لە خۆرئاواو باشوری (ڕیفی حەلب) بكاتەوە، بەوەش كۆنتڕۆڵی 95% هەردوو ڕیفەكەی كردوەتەوەو، ئەوەش دەخاتە پاڵ ئەو ناوچەیەی كە  لەباشوری خۆرهەڵاتی (ڕیفی ئیدلیب) لەژێر دەستیدایە.  سەركەوتنەكانی ئەم دواییەی سوپای سوریا، ناوچەكانی ژێر كۆنتڕۆڵی گروپە چەكدارەكانی لە خۆرئاوای (ڕیفی حەڵەب‌و خۆرهەڵاتی ڕیفی ئیدلیب) كردووەتە ناوچەیەكی تەواو دابڕاو، دوای ئەم سەركەوتنانەش چەند ناوچەیەك ماوە لەبەردەم سوپای سوریا بۆ كۆنتڕۆڵكردنی تەواوەتی شاری (حەڵەب)، بەوتەی وەزیری گواستنەوەی سوریا، ڕۆژی چوارشەممەی داهاتوو فرۆكەخانەی نێودەوڵەتی حەڵب دوای 9 ساڵ داخستنی دەكەوێتەوە كارو  گەشتە ئاسمانییەكانی دەستپێدەكاتەوە.  ئاستەنگەكانی بەردەم توركیا  وێڕایی ئەو هەموو هێزو تانك و زریپۆشەی لەماوەی چەند ڕۆژی ڕابردودا توركیا ڕەوانەی باكوری خۆرئاوای سوریا كردووەو، بەرپرسانی (ئەنكەرە)تاكۆتایی ئەم مانگەیان بۆ سوپای سوریا دیاریكردووە بۆ كشانەوە لەو ناوچانەی كۆنتڕۆڵی كردووەتەوە، بەڵام شارەزایان بەدووری دەزانن توركیا خۆی بخاتە ناو ڕووبەڕووبونەوەیەكی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ڕوسیا لەسەر خاكی سوریا، دیارترین هۆكاریش دەگێڕنەوە بۆ پەیوەندییە ئابورییەكان كەهەردوو وڵات لەهەوڵدان قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیان بۆ 100 ملیار دۆلار بەرزبكەنەوە. یەكێك لەو سیناریۆیانەی پێشبینی دەكرێت توركیا پەنای بۆ بەرێت بۆ دەرچوون لەم پێشهاتە تازانە بەكەمترین زیان، كارتی "ئاوارە"كانە.  ئەگەر سوپای سوریا بچێتە ناو قوڵایی شاری ئیدلیب و دەشتی ئیدلیب كە نزیكەی 3 ملیۆن‌و 500 هەزار كەسی تێدا نیشتەجێیەو، ئەنكەرە ئەمانە بە هەڕەشە لەسەر ئاشایشی نەتەوەیی خۆی دەزانێت، ئەگەر زۆرە سنورەكانیان لەبەردەم وڵابكات و ڕەوانەی وڵاتانی ئەوروپایان بكات. تائێستا (ڕەجەب تەیب ئەردۆغان) سەرۆك كۆماری توركیاو بەرپرسانی ئەو وڵاتە چەندین جار ئەم هەڕەشەیەیان لەوڵاتانی ئەوروپا كردووە، ئەمەش زیاتر بۆ دروستكردنی فشارو هاتنە سەرخەتی وڵاتانی ئەوروپایە تا ئەوانیش فشارەكانیان بۆ سەر (مۆسكۆ و واشنتۆن) چڕبكەنەوە بە ئاراستەی ڕاگرتنی شەڕو ڕێگەگرتن لەگۆڕینی هاوكێشەی هێزە لە باكوری خۆئاوای سوریا. 

راپۆرتی: درەو بەرپرسانی ئەنكەرە هەموو ئومێدێكیان لەسەر ئەو وەفدەیە باڵایە هەڵچنیوە كە بڕیارە ڕۆژی دووشەممە بگاتە مۆسكۆ بۆ چارەسەركردنی ناكۆییەكانیان لەگەڵ بەرپرسانی ڕوسیا سەبارەت بە ئاڵۆزییەكانی ئیدلیب. وەفدەكە هەریەك لە "مەولود چاوش ئۆغلۆ" وەزیری دەرەوەو "خلوسی ئاكار" وەزیری بەرگری لەخۆدەگرێت، ڕەنگە ئەمە دوا دەرفەتی دبلۆماسی بێت بۆ چارەسەری ئاشتیانەی ئەو كێشەیە، بەتایبەت دوای شكستهێنانی دوو كۆبونەوەی ڕابردووی نێوان بەرپرسانی ئەو دوو وڵاتە كە لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا لەئەنكەرەی پایتەختی توركیا بەڕێوەچوو. ئەو وادەیەش لەكۆتایی نزیكدەبێتەوە كە "ڕەجەب تەیب ئەردۆغان" بۆ سوپای سوریای دەستنیشانكردووە تا لەو ناوچانە بكشێتەوە كە بەم دواییە كۆنتڕۆڵی كردوەتەوە، كەكۆتایی ئەم مانگەیە. ئیدلیب توركەكانی شڵەژاندووە "ئەردۆغان" لەبارەی ئاڵۆزییەكانی ئیدلیب، ئەمڕۆ لە كۆنگرەی "میونشن" بۆ ئاسایش ڕایگەیاند: "رژێمی سوریا دەستیكردووە بە گەمارۆدانی خاڵەكانی پشكنینی سوپای توركیا، ناتوانین بێدەنگبین لەئاست ئەو كارەو ئەوەی پێویست بێت دژی ئەنجامیدەدەین". سەرۆك كۆماری توركیا وەك ئاماژەیەك بۆ بێمتمانەیشی بە ئەمریكا وتی:" وەسفكردنی سەربازە كوژراوەكانمان لەلایەن جێمس جێفری(نوێنەری تایبەتی ئەمریكا) بەشەهید قەناعەتپێكەر نییە". سەبارەت بە پەیوەندییە تەلەفونیەكەشی لەگەڵ هاوتا ڕوسییەكەی، ئەردۆغان وتی: لەگەڵ ڤلادیمێر پۆتین گفتوگۆیەكی ئیجابیمان كردووە. وەزیری دەرەوەی توركیاش لە پەراوێزی كۆنگرەكە‌و لەمیانی كۆبونەوەی "سێرگی لاڤرۆڤ" هاوتا ڕوسیەكەی ڕایگەیاند:" ئاڵۆزییەكانی ئیدلیب هیچ كاریگەرییەكان لەسەر گرێبەستی سیستمی موشەكی ئێس 400 نابێت ".  وتیشی:" هەڵوێست‌و سیاسەتمان ناگۆڕین كە لەسەر بنەمای پرنسیپ دارێژاوە بەهۆی ناكۆكی لەگەڵ وڵاتێكی تر، پێویستە ڕێگەنەدەین كێشەكانی سوریا زیان بە پەیوەندییەكانمان بگەیەنێت". بەڵام "چاوش ئۆغلۆ" لەمیانی كۆبونەوەی لەگەڵ هاوتا ئەڵمانییەكەی قسەیەكی تری كردو وتی:" رژێمی سوریا چارەسەرەی سەربازی پێباشتر وەك لە چارەسەری سیاسی" وەك ئاماژەیەك بۆ ئامادەیی ئەنكەرە بۆ ئەنجامدانی هێرشی سەربازی بۆ سەر سوپای سوریا. "ئۆغلۆ" بە ڕۆژنامەونوسانیشی ڕایگەیاند:" وڵاتەكەی چارەسەری دبلۆماسی بەلاوە پەسەندە، بەڵام ئەگەر پێویست بكات هەنگاوی تر دەگرنەبەر". لای خۆیەوە"فوئاد ئاكتای" جێگری سەرۆك كۆماری توركیا لەچاوپێكەوتنێكی تەلەفیزیۆنیدا ڕایگەیاند: "ئیدلیب بەلای توركیاوە پەیوەستە بە ئاسایشی نەتەوەیی، تەنها ناوچەیەكی سنوریی نییە، ئەنكەرە ئاگاداری پیلانگێڕییەكانە‌و سەرجەم ڕێوشوێنەكانی شكستپێهێنانی دەگرێتەبەر"، هەڕەشەی ئەوەشی كرد، ئەگەر سوپای سوریا تاكۆتایی ئەم مانگە نەكشێتەوە، ئەنكەرە هێزی سەربازی بۆ دەرپەڕاندنی بەكاردێنێت.  ڕوسیا هیچ نادات بە توركیا تائێستا بەرپرسانی ڕوسیا ئامادەنین هیچكام لە داواكارییەكانی توركیا جێبەجێبكەن، "سێرگی لاڤرۆڤ" وەزیری دەرەوەی ڕوسیا لەمیانی وتەیەكدا كە لەكۆنگرەی "میونخ"پێشكەشیكرد، ڕایگەیاند: مۆسكۆ بڕوای وایە كە سەركەوتن بەسەر تیرۆردا بەڕێوەیە، تەئكیدیشی لەسەر لەناوبردنی دواین مۆڵگەی تیرۆرستان كردەوە لەخۆرهەڵاتی فورات، كە یەكەمیان "بەرەی نوسرە"یە كە ئێستا بە" تەحریری شام" ناسراوە. ئەم قسانەی وەزیری دەرەوەی ڕوسیا لەكاتێكدایە، ئەمڕۆ میدیاكانی ئەووڵاتە بڵاویانكردەوە، توركیا موشەكی بەرگری ئاسمانی ڕادەستی "بەرەی نوسرە" كردووە، كە بە گروپێكی تیرۆرستی ڕیزبەندكراوەو لەپارێزگای ئیدلیب لەباكوری خۆرئاوای سوریایە. میدیاكانی ڕوسیا لەزاری سەرچاوە سەربازییەكانی وڵاتەكەیانەوە ئەوەشیان بڵاوكردوەتەوە، توركیا موشەكی دژە فرۆكەی ئەمریكی سەرشانی ڕادەستی گروپە توندڕەوەكان كردووە. ئاژانسی هەواڵی "سپۆتینگ" لەوبارەیەوە دەڵێت: سیستمی دژە ئاسمانی ئەمریكی كە كەشتییە توركییەكان بەكاریدەهێنن ئێستا لەدەستی تیرۆرستەكاندایە. خستنەخوارەوەی دووكۆپتەری سوریاش لەمڕۆژانەی دوایدا لەشەڕەكانی ئیدلیب بۆ ئەوموشەكانە دەگێڕنەوە.  بەگوێرەی سەرچاوە سەربازییەكانی ڕوسیا، تائێستا سوپای توركیا 70 تانك و نزیكەی 200 زریپۆش‌و 80 تۆپهاوێژی ڕەوانەی ئیدلیب كردووە.