(درەو میدیا): بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و كۆمەڵی ئیسلامی لە كەركوك كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانییان سازدا. ئەو سێ لایەنە كە لیستێكی هاوبەشیان بە ناوی (لیستی نیشتیمان) لە كەركوك هەیە بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران، داویان لە خەڵكی كەركوك كرد بچنەسەر سندوقەكانی دەنگدان و بەشداری هەڵبژاردن بكەن. كەمی ئاستی بەشداری دەنگدەران لە هەڵبژاردن بووەتە جێگای سەرەنجی هەموو قەوارە سیاسییەكان و چاودێران، بەپێی داتاكانی كۆمسیۆن تاوەكو كاتژمێر 12ی نیوەڕۆ ئاستی بەشداری دەنگدەران لە كەركوك 24% بووە.   

( درەو میدیا ) كاتژمێر شەشی ئێوارە وادەی دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كۆتایی دێت و كۆمسیۆن وادەكە درێژناكاتەوە. كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند ئامێرە ئەلیكترۆنییەكانی دەنگدان بە شێوەیەك پرۆگرام كراون كە كاتژمێر شەشی ئێوارە لە كار رادەوەستن، بەوەش وادەی دەنگدانی گشتی بەهیچ شێوەیەك درێژناكرێتەوە. لە كاتژمێر حەوتی بەیانی ئەمڕۆ شەممە 12ی ئایارەوە دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەستیپێكردووە و تا ئێستا رێژەی بەشداریكردن لەسەرتاسەری عێراقدا نەگەیشتوەتە 50%.  

چاوەڕوان دەكرێت ئاستی بەشداری هاوڵاتیانی لە هەرێمی كوردستان 60% تێنەپەڕێنێت،بەو پێیەش بەهای كورسیەك لە 49 هەزار دەنگدانەوە بۆ 43 هەزار دەنگ دادەبەزێنێت، بەجۆرێك ئەگەر لە هەڵبژاردنی 30ی نیسانی 2014 لە هەولێر 79% و لە سلێمانی 76% و لە دهۆك لە 81% بووە، ئەو كات بەهای كورسیەك سێ پارێزگاكەی هەرێم بەم شێوەیە بووە  -    بەهای  كورسیەك لە پارێزگای هەولێر ( 49.632 ) دەنگە لەبەر ئەوەی لە و پارێزگایە (  744489) كەس دەنگی داوە بۆ بەدەستهێنانی 15 كورسی لەو پارێزگایە.  -    لە پارێزگای سلێمانی كە بەهای كورسیەك ( 49.623 ) دەنگ لەبەر ئەوەی لە و پارێزگایە (  893226) كەس دەنگیداوە بۆ بەدەستهێنانی 18 كورسی لەو پارێزگایە.  -    لە پارێزگای دهۆك  كە بەهای كورسیەك ( 44.586 ) دەنگە لەبەر ئەوەی لە و پارێزگایە ( 490452 ) كەس دەنگیداوە بۆ بەدەستهێنانی 11 كورسی لەو پارێزگایە.  

(درەو میدیا) رێژەی بەشداریكردنی كورد لە دەنگدان لە پارێزگای كەركوك زۆر نزمە و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی عێراق لە پەیامێكدا داوا لە دەنگدەرانی كورد لەو پارێزگایە دەكات بچن دەنگ بدەن و دەڵێت ئەگەر  وانەكەین كورسیییەكانی كەركوكمان لەدەست دەچێت. دەقی پەیامەکەی قوباد تاڵەبانی به‌م ساردوسڕییه‌ی ئێستای ده‌نگده‌ران كه‌ركوكی كوردان زیاترو زیاتر ده‌كه‌وێته‌ به‌ر مه‌ترسییه‌ جۆربه‌جۆره‌كان. تكایه‌ به‌ده‌نگدانی پڕ جۆش و خرۆشتان له‌م دوو كاتژمێره‌ی كه‌ ماوه‌ شوناسی كوردستانی بوونی کەرکووک بسەلمێنن، ڕۆحی مامی خۆتان و هه‌موو شه‌هیده‌کان ئاسوده‌بكه‌ن..هه‌رچی حساب و كتاب و گله‌ییه‌ بیخه‌نه‌ پاش ره‌واندنه‌وه‌ی به‌ره‌نجامه‌ كاره‌ساتاوییه‌كانی ئه‌م سستی به‌شدارییه‌ی ئێستا له‌ ده‌نگدا.. گه‌ر وانه‌که‌ین کورسییه‌ کوردییه‌کانی قودسه‌که‌مان له‌ده‌ست ده‌چێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی تورکمان و عه‌ره‌به‌کان و ئەوانەی کە دەیانەوێت شکست بە کوردستان بهێنن  

(درەو میدیا): بەیانی ئەمڕۆ سەرۆك و سەركردەی لیست و قەوارە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان چونە سەر سندوقەكانی دەنگدان.  

تایبەت بە درەومیدیا لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری داهاتوی پەرلەمانی عێراقدا پارێزگای سلێمانی 18 كورسی هەیە، لەكۆی 329 كورسی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە دەكاتە رێژەی ( 5.5 )ی كورسیەكان، كە 12 لیست لە پارێزگای سلێمانی كێبەكێ دەكەن لەگەڵ 211 كاندید، كە ( 503 ) بنكەی دەنگدان هەیە لەگەڵ ( 2947 ) وێستگەی دەنگدان.  كۆی گشتی دەنگدەرانی پارێزگای سلێمانی( ژمارەی دەنگدەری گشتی   1305323     

هەموو سەركردە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان پەنجەی مۆركراویان بەرزكردەوە و داوای بەشداری هاوڵاتیانیان كرد لە هەڵبژاردنەكان، جگە لە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، ونبونی مەسعود بارزانی لە بانگەشەی هەڵبژاردن و ئێستاش لە پرۆسەی دەنگداندا نیگەرانیەتی لە رووداوەكانی رابردوو.  بەپێی زانیارییەكان لە كۆبونەوەی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستاندا مەسعود بارزانی لەگەڵ ئەوە بووە كە  كورد بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا نەكات، بەڵام لەو هەنگاوەیدا سەركەوتوو نەبوو، بۆیە بڕیاریشیداوە بەشداری بانگەشەی هەڵبژاردن نەكات و چاوەڕوانیش ناكرێت بەشداری دەنگدانیش بكات. ئەو ونبونەی مەسعود بارزانی لەدوای ریفراندۆمی 25ی ئەیلولی 2017 و روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر كە بە شكستی گەورە بۆ هەرێمی كوردستان ناوبرا.هەندێك سەرچاوەش ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن كە بەشێكی ونبونەكەی  بارزانی پەیوەندی بە فشاری توندی نێودەوڵەتیەوە، بەوەی بە قسەی هیچ هێزوو وڵاتێكی نەكرد و ریفراندۆمەكەی كرد. 

چەكدارانی داعش لە باشووری كەركوك هێرشیانكردە سەر خاڵێكی پشكنینی پۆلیسی فیدراڵی و حەشدی عەشایەری . سەرچاوەیەكی ئەمنی لە پارێزگاری كەركوك لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی " سۆمەریەنیوز" رایگەیاند بەیانی ئەمڕۆ شەممە 12ی ئایار چەكدارانی داعش لە نزیك گوندی سەعدونیەی ناحیەی رەشاد " 35 كیلۆمەتری باشووری خۆرئاوای كەركوك" هێرشیانكردە سەر خاڵێكی پشكنینی پۆلیسی فیدراڵی و حەشدی عەشایەری و لە ئاكامدا چوار پۆلیسی فیدراڵی و دوو چەكداری حەشدی عەشایەری كوژران و دوو چەكداری تری حەشدی عەشایەری برینداربوون.  

راپۆرتی: نیاز عه‌بدوڵڵا بڕی ئه‌و پاره‌یه‌ چه‌نده‌ كه‌ له‌هه‌ڵمه‌تی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان هه‌ر حیزبێكی سیاسی خه‌رجی ده‌كات؟ ئه‌و پرسیاره‌یه‌ كه‌ به‌ئاسانی وه‌ڵامه‌كه‌ی له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌ست ناكه‌وێت، وه‌ك ئه‌وه‌ی نازاندرێت تێچووی گشتی خه‌رجییه‌ داراییه‌كانی پڕوپاگه‌نده‌كانی "به‌ڵێ" له‌ رێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان چه‌ند بوو. له‌كۆی 6994 كاندیدی عێراق 677 كاندید له‌ 3 پارێزگای هه‌رێمی كوردستان (هه‌ولێر، سلێمانی، دهۆك) له‌نێوان 25 لیست و هاوپه‌یمانێتی كێبڕكێ له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانی 46 كورسی په‌رله‌مان ده‌كه‌ن. به‌ڵام هیچ یه‌كێك له‌لیسته‌كان بڕی تێچوونی دارایی هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018 و هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوویان ئاشكرانه‌كردووه‌، ئه‌مه‌ش ئه‌و پاره‌یه‌یه‌‌ له‌ سێبه‌ردا ماوه‌ته‌وه‌ و دواتر مه‌ترسییه‌كانی له‌ململانێی نێوان حیزبه‌كان باس كراوه‌ته‌وه‌.   به‌پێی بڕگه‌كانی 5 و 6 له‌ مادده‌ی 13ی  یاسای ژماره‌ 17ی ساڵی 1993ی حیزبه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق، حیزب بۆی هه‌یه‌ "پیتاك و به‌خشیش و یارمه‌تی ناوخۆیی" و "قبوڵكردنی ماڵوموڵكی عه‌ینی و كاش له‌هه‌ر لایه‌كه‌وه‌ بێ له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم به‌ ئاگاداری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران" وه‌ربگرێت. تائێستاش رێنمایی یاسایی له‌لا‌یه‌ن ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران و په‌رله‌مانی كوردستان كه‌ مادده‌ی‌ 14ی هه‌مان یاسا جه‌ختی لێده‌كاته‌وه‌ ده‌رنه‌چووه‌و ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش ئاگاداری خۆی له‌وه‌رگرتنی هاوكارییه‌ ده‌ره‌كی و ناوخۆییه‌كان رانه‌گه‌یاندووه‌. ئومێد قه‌ره‌داخی نووسه‌رو مامۆستای ئابووری له‌زانكۆی سلێمانی پێیوایه‌ له‌گه‌ڵ ناشه‌فافی سه‌رچاوه‌ی دارایی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان "بوونی یاسایه‌ك كه‌ رێگا به‌وه‌رگرتنی سه‌رچاوه‌ی دارایی ده‌ره‌كی بدات یه‌كێكه‌ له‌هه‌ڵه‌ سیاسییه‌ كوشنده‌كان له‌ناو ژیانی سیاسی كوردی". ئه‌و له‌باره‌ی مه‌ترسییه‌كانی ئه‌و جۆره‌ له‌سه‌رچاوه‌ی دارایی له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ده‌بێته‌ هۆی كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌یه‌كی پڕ له‌مه‌ترسی به‌سه‌ر ئاسایشی نیشتیمانی و ده‌ستتێوه‌ردانی زیاتر له‌ژیانی سیاسی هه‌رێم، چونكه‌ واده‌كات پێگه‌ی ئه‌و حیزبه‌ بكه‌وێته‌ ژێركاریگه‌ری ئه‌و لایه‌نه‌ی پاره‌كه‌ ده‌به‌خشێت، به‌مه‌ش ده‌توانن كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی رێژه‌یی دروست بكه‌ن، بۆیه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌رده‌وام مه‌ترسییه‌كانی ده‌ستی ده‌ره‌كی باس ده‌كرێت و به‌ڵگه‌كانیش به‌ شاراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌". سه‌عید كاكه‌یی ئه‌ندامی ئه‌نجوومه‌نی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "296ملیار دیناری عێراقی ته‌رخانكراوه‌ بۆ تێچووی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌نجوومه‌نی نوینه‌ران و تائه‌م قۆناغه‌ به‌رده‌وامین له‌خه‌رجییه‌كان و كورتهێنانمان نییه‌". به‌پێی قسه‌كانی سه‌عید كاكه‌یی، هه‌رێمی كوردستان له‌نێو ئه‌و بودجه‌یه‌دا وه‌ك كۆی پارێزگاكانی عێراق ئاماده‌كارییه‌كانی هه‌ڵبژاردنی بۆ ده‌سته‌به‌ركراوه‌. پاش تێپه‌ڕبوونی 21ساڵ به‌سه‌ر ده‌رچوونی یاسای حیزبه‌كانی هه‌رێم ئینجا یاسای ژماره‌ 5ی ساڵی 2014ی پێدانی بودجه‌ی حیزبه‌كان له‌هه‌رێم ده‌رچوو، دوای تێپه‌ڕبوونی 4ساڵ به‌سه‌ر ده‌رچوونیشی یاساكه‌ نه‌چۆته‌ بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‌و له‌كۆی 25ساڵی یاسای حیزبه‌كانیش ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران و په‌رله‌مانی كوردستان ئه‌و رێژه‌یه‌یان ئاشكرا نه‌كردووه‌ كه‌ حیزبه‌كان له‌بودجه‌ی گشتی وه‌ریانگرتووه‌.  نیشتیمان كه‌مال ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی حیزبی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان و كاندید له‌هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی دادپه‌روه‌ری به‌ (دره‌و میدیا)ی راگه‌یاند، حكومه‌تی عێراق خه‌رجییه‌ فه‌رمییه‌كانی بۆ هه‌ڵبژاردن راگه‌یاندووه‌ به‌ڵام حكومه‌تی هه‌رێم‌ به‌هۆی خراپ به‌كارهێنانی ده‌سه‌ڵاته‌ گشتییه‌كان و سه‌رچاوه‌كانی دارایی، له‌ڕێگای چه‌ند حیزبێكه‌وه‌ ئه‌و سه‌رچاوانه‌ ده‌خاته‌وه‌‌ خزمه‌ت بانگه‌شه‌ی لیسته‌كان و "ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی به‌ئاشكراو ناشه‌فافیش له‌ده‌ست هه‌ندێك حیزب هه‌یه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر جۆری بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن و ئه‌نجامه‌كان ده‌بێت‌، بۆنموونه‌ ئێمه‌ نه‌مانتوانی وه‌ك پێویست پۆسته‌ر بڵاوبكه‌ینه‌وه‌و رێكلام بكه‌ین له‌كه‌ناڵه‌كان، به‌ڵام‌ قۆرخكاری دارایی له‌لایه‌ن چه‌ند حیزبێكه‌وه‌ كه‌ تیایاندایه‌ 7كه‌ناڵی ئاسمانی هه‌یه‌‌ به‌فراوانی بانگه‌شه‌ ده‌كات، ئێمه‌ش له‌وكاتانه‌ وه‌ك پێویست ده‌نگمان نه‌گاته‌ ده‌نگده‌ر له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ی عێراق، كه‌واته‌ ده‌رفه‌تی ململانێی سیاسی دادپه‌روه‌ریش نابێت". به‌پێی قسه‌كانی دكتۆر به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكی هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری، به‌ته‌نیا پاره‌ی راسته‌و‌خۆ بۆبانگه‌شه‌ به‌كارنه‌هاتووه‌ به‌ڵكو له‌ئه‌گه‌ری ده‌نگنه‌دانیاندا هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی مووچه‌ "نان بڕین" له‌هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ كراوه‌، بۆیه‌ له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی بانگه‌شه‌كانی بۆ هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی له‌ بازیان وتی "ئه‌ڵێن هه‌ر كه‌س ده‌نگمان نه‌داتێ نان بڕوای ده‌كه‌ین، ده‌بێ به‌مۆبایل ره‌سمی ده‌نگه‌كانتان بگرن، ئه‌گه‌ر واش نه‌كه‌ن قه‌مه‌ر سناعی پێمان ده‌ڵێ كێ ده‌نگی داوه‌ به‌كێ، به‌ڕاستی عه‌یبه‌ ده‌چنه‌ گژ پیشمه‌رگه‌یه‌كی ئاسایی له‌به‌رئه‌وه‌ی پشتیوانی هاوپه‌یمانییه"‌.  قسه‌كانی به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌ گشتییه‌كانی جوڵانه‌وه‌ی نه‌وه‌ی نوێ ئارام سه‌عید بۆ (دره‌و میدیا) ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات كاندیده‌كانی جوڵانه‌وه‌كه‌یان رووبه‌ڕووی هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی مووچه‌كانیان بوونه‌ته‌وه‌، ئه‌و نموونه‌ی به‌دكتۆر كازم فاروق هێنایه‌وه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ی هیوا پزیشكه‌و وتی "كه‌ زانییان بووه‌ته‌‌ كاندیدمان بریارێكیان ده‌ركرد وتیان مووچه‌كه‌ی ده‌بڕین، دوایی بریارێكی تریان له‌هه‌مان رێككه‌وتی بریاری یه‌كه‌م ده‌ركردو وتیان مووچه‌ی یه‌ك رۆژی ده‌بڕین". ئارام سه‌عید وتیشی "به‌هه‌ندێك له‌ده‌نگده‌ره‌ تایبه‌ته‌كانیان وتووه‌ ئه‌گه‌ر ده‌نگ بده‌ن به‌نه‌وی نوێ سزا ده‌درێن و مووچه‌كانتان ده‌بڕدرێت و ده‌رده‌كرێن". ئاژانسی ئه‌مریكی بۆ په‌ره‌پێدانی نێوده‌وڵه‌تی له‌ رێبه‌ری "رۆڵی پاره‌ له‌ گه‌مه‌ی سیاسیدا" له‌ 4 خاڵدا مه‌ترسییه‌كانی سه‌رچاوه‌كانی دارایی له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كان خستۆته‌ڕوو: "یه‌كه‌م: دهر‌فه‌تی نایه‌كسان، ده‌سته‌به‌ركردنی پاره‌ی زۆر له‌سیاسه‌ت ده‌بێته‌هۆی پێشینه‌ی نه‌گونجاو له‌سه‌ر پێگه‌ی سیاسی هه‌ندێكی ترو لایه‌نی ململانێ به‌رته‌سك ده‌كاته‌وه‌. دووه‌م: گه‌یشتنی نایه‌كسان و هاوسه‌نگ به‌پۆست و پێگه‌كان، مه‌ترسییه‌كه‌ له‌وه‌دا خۆی ده‌بنێته‌وه‌ ئه‌و هاووڵاتیانه‌ی هه‌ژارن و خاوه‌ن پاره‌نین ناتوانن خۆیان بپاڵێون بۆ پۆستێك و بتوانن به‌ده‌ستی بهێنن. سێیه‌م: دیاركردنی كه‌سایه‌تییه‌ سیاسییه‌كان، مه‌ترسی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی سیاسه‌تمه‌داره‌كان له‌لایه‌ن سه‌رچاوه‌كانی به‌خشینی داراییه‌وه‌. چواره‌م: سیاسه‌تی گه‌نده‌ڵ، مه‌ترسی بڵاوه‌كردنی پاره‌ی گه‌نده‌ڵی له‌ناو دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كان و به‌كارهێنانی به‌ناوی حوكمی یاسا له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان". هه‌ڵۆ حه‌سه‌ن جێگری پێشووی مه‌ڵبه‌ندی 6ی سۆرانی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان و كاندیدی هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری به‌ پێچه‌وانه‌ی ئه‌و قسانه‌ی كه‌ له‌سه‌ری ده‌وتران گوایه‌ "له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی یه‌كێتی‌ ئۆتۆمبێل و پاسه‌وانه‌كانی یه‌كێتی راده‌ست كردۆته‌وه‌و مووچه‌ی خانه‌نشینی پێشمه‌رگه‌ی بڕاوه‌" به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "مووچه‌كه‌ی منیان رانه‌گرتووه‌و له‌م رۆژانه‌ وه‌رمگرتووه‌، به‌ڵام ده‌یانوت به‌پاره‌و ‌سه‌یاره‌و مه‌سئولییه‌تی یه‌كێتی ده‌تانه‌وێ یه‌كێتی بڕوخێنن، بۆیه‌ سه‌یاره‌كه‌م ته‌سلیمی ماڵی كاك كۆسره‌ت كرده‌وه‌و وتم سه‌یاره‌كه‌م ناوێت و مه‌سئولییه‌ته‌كه‌و‌ حیمایه‌كانیشم ته‌سلیمكردنه‌وه‌". سه‌باره‌ت به‌ڕاده‌ستنه‌كردنه‌وه‌ی موڵكوماڵی یه‌كێتی به‌ئیداره‌ی گشتی یه‌كێتی، هه‌ڵۆ حه‌سه‌ن وتی "له‌به‌رئه‌وه‌ی وه‌ختی خۆی په‌‌یوه‌ندییه‌كی تایبه‌تیم له‌گه‌ڵ كاك كۆسره‌ت هه‌بووهو ئه‌و مه‌سئولی یه‌كه‌می حیزبه‌كه‌یه، به‌ڵام هێشتا براده‌ران له‌سه‌ركردایه‌تی موحاوه‌له‌ ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن ده‌بێت بێیته‌وه‌و ده‌ست له‌كاربكیشه‌وه‌و چیتر له‌ڕیزی هاوپه‌یمانی مه‌مێنه".   رۆژی 25ی ئه‌یلولی 2017 رێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی له‌هه‌رێمی كوردستان كراو له‌سه‌ر خه‌رجی داموده‌زگا فه‌رمییه‌كان بانگهێشت و داوه‌ت به‌مه‌به‌ستی بانگه‌شه‌كردن بۆ "به‌ڵێ" ئه‌نجامدرا، به‌ڵام ئه‌و خه‌رجیانه‌ی له‌ده‌ستی حكومه‌ته‌وه‌ چوونه‌ته‌ ده‌ستی حیزب به‌ نادیاری ماونه‌ته‌وه‌. شێروان زرار وته‌بێژی كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردن و راپرسی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی بودجه‌ی فه‌رمی به‌كارخراو بۆ ئاماده‌كارییه‌كانی رێوشوێنی ئه‌نجامدانی ریفراندۆم له‌ كۆمسیۆن به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ئه‌و پاره‌یه‌ له‌لایه‌ن خودی سه‌رۆكی هه‌رێم دابینكرا و بریتی بوو‌ له‌ 20 ملیۆن دۆلار و وترا له‌ رێگای كۆمپانیاكانه‌وه‌ كۆكراوه‌ته‌وه‌، ئه‌و پاره‌یه‌ گۆڕدرایه‌وه‌ بۆ دیناری عێراقی و كۆمسیۆن خۆی سه‌رپه‌رشتی خه‌رجییه‌كه‌ی كرد‌، له‌ژێرچاودێری دارایی ئه‌و پارانه‌ خه‌رجكراوهو به‌شێكی پاره‌كه‌ش كه‌ نزیكه‌ی ملیارێك دیناربوو گه‌ڕێندرایه‌وه‌ شوێنی خۆی". به‌پێی زانیارییه‌كانی شێروان زرار "به‌شێك له‌و كه‌سانه‌ی له‌سه‌ر سندووقه‌كانی ده‌نگدان بوون له‌كه‌ركوك تائیستا پاره‌ی گرێبه‌سته‌كانیان بۆ خه‌رجنه‌كراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وله‌ویانی هه‌ندێك له‌وان له‌ رووداوه‌كانی ئه‌وێ سوو‌تێندراوه‌، پێویسته‌ ئه‌وان به‌پێی گرێبه‌سته‌كانیان بڕه‌ پاره‌كه‌یان وه‌ربگرن". سالار مه‌حمود ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان پێشتر به‌ رایۆ نه‌وای راگه‌یاندبوو "ده‌بێ له‌لایه‌ن په‌رله‌مانی كوردستانه‌وه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕێژه‌ی ئه‌و پاره‌ زۆره‌و سه‌رچاوه‌كانی بكرێت كه‌ له‌ماوه‌ی پڕوپاگه‌نده‌ی به‌ڵێ بۆ ریفراندۆم خه‌رج كراوه‌، له‌كاتێكدا خه‌ڵكی به‌ده‌ست هه‌ژارییه‌وه‌ ناڵاندوویانه‌و حكومه‌تیش نیومووچه‌ی پێنه‌داون، بۆیه‌ پێویسته‌ كۆی خه‌رجییه‌كانی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان و سه‌رچاوه‌كانی درایی بخرێنه‌ ژێر چاودێری و لێكۆڵینه‌وه‌".  

لە دەنگدانی تایبەتدا كە رۆژی پێنج شەمە بەرێوەچوو، بەشێك لە هێزە ئەمنیەكان وەرقەی دەنگدانیان بە مۆركردنی چوارگۆشەی چەند لیستێك دەنگەكانیان پۆچ كردووە، چاودێری یەكێك لە بنكەكانی دەنگدانی سلێمان بە درەو میدیای رایگەیاند كە لە وێستگەیەكی دەنگدانی تایبەت لە شاری سلێمانی لە كۆی 464 دەنگ 110 دەنگی پوچ بووە، كە ئەویش گومانی درووست كردووە كە ئامێرەكە هەڵەی كردبێت، بۆیە داوای وردبینیان كردووەو بەس تەنها سەیری دەنگی درووست و پۆچ كراو كراوەو كە دەركەوتووە ئامێرەكە هەڵەی نەكردووەو بەشێك لە دەنگدەران دەنگیان بە چەن لیستێك داوەو ئەمەش وای كردووەو دەنگەكەیان پۆچەڵ بێتەوە. زۆربونی دەنگی پۆچ لە زۆرینەی ویستەگەكاندا بوونی هەبووە.  یەكێك لە ئەفسەرەكان كە نەیویست ناوی بهێنرێت بە درەو میدیای راگەیاند: پێ دەچێت هۆكاری ئەو شێوازە لە دەنگدانەوە ئەوە بێت كە بەشێك لە هێزەكان سوێند و تەڵاق دراون كە دەنگ بە یەكێتی بدەن و ئەوانیش دەنگیان بە یەكێتی داوە بۆ ئەوەی تەڵاقەكەیان نەكەوێت و دواتر لە داخا مۆریان لەسەر چەند لیستێكی تریش داوە بۆ ئەوەی دەنگەكەیان پۆچەڵبێتەوە. 

درەو میدیا  دەنگدانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنی 12ی ئایار كۆتایی هات ئەنجامی دەنگدانەكەش لەگەڵ دەنگدانی گشتی رادەگەیەنرێت، ژمارە دەنگدەرانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان 247 هەزار و 431 هەزار دەنگدەربوو بە جۆرێك ،  لە پارێزگای هەولێری 114 هەزار و 172 دەنگدەری تایبەت مافی دەنگدانی هەبووە رێژەی دەنگدان لە 81% بووە لەپارێزگای دهۆك 50 هەزار و 476 كەس مافی دەنگدانی هەبووە بەڵام رێژەی دەنگدان لە 78% بووە، لە پارێزگای سلیمانی ( 82 هەزار و 783 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە و رێژەی دەنگدان لە 67% بووە.   دەنگی لیستەكان لە دەنگدانی تایبەتدا لە هەڵبژاردنی 2014 دا  یەكەم/ پارێزگای هەولێر لە 30/4/2014   1-    پارتی: 35 هەزار و 520 دەنگ 2-    یەكێتی: 9 هەزار و 250 دەنگ 3-    گۆڕان: 5 هەزار و 180 دەنگ 4-    كۆمەڵی ئیسلامی: هەزار و 750 دەنگ 5-    یەكگرتووی ئیسلامی: هەزار و 646 دەنگ دووەم/  پارێزگای سلێمانی لە 30/4/2014 1-    یەكێتی نیشتیمانی كوردستان 18 هەزار و 199 دەنگ  2-    بزوتنەوەی گۆڕان 9 هەزار و 518 دەنگ  3-    یەكگرتووی ئیسلامی  هەزارو 43 دەنگ  4-    كۆمەڵی ئیسلامی 889 دەنگ  5-    پارتی دیموكراتی كوردستان 911 دەنگ. سێیەم / پارێزگای دهۆك لە 30/4/2014    1-    پارتی دیموكراتی كوردستان بە (20 هەزار و 995) دەنگ،   2-    یەكێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستانیش (1 هەزار و 498) دەنگی هێناوە . 4-    یەكگرتوی‌ ئیسلامی بە (2 هەزار و 846) دەنگ. 5-    بزوتنەوەی‌ گۆڕان (1 هەزارو 239 ) دەنگ 6-    كۆمەڵی‌ ئیسلام(89) دەنگی هێناوە .   دەنگی لیستەكان لە دەنگدانی تایبەتدا لە هەڵبژاردنی 2013دا ژمارەی دەنگدەرانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنی 21/9/2013   لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان ( 148 هەزارو 553 ) كەس مافی دەنگدانیان هەبووە كە ئەویش دابەشبوو بووبەسەر وەزارەتەكاندا ، لە هێزی ئاساییش ( 16 هەزارو 869 ) كەس مافی دەنگدانیان هەبوو كە لە هەولێر و دهۆك ( 8هەزارو 314 ) كەس و لە پارێزگای سلێمانیش 8 هەزارو 555 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، لە وەزارەتی ناوخۆ ( 44 هەزارو 666 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، لەو ژمارەیەش ( 18هەزارو 560 ) كەسیان لە هەولێر و دهۆك و ( 26 هەزارو 106 ) كەس لە پارێزگای سلێمانی مافی دەنگدانی هەبوو. سەبارەت بە وەزارەتی پێشمەرگەش ( 85 هەزارو 16 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو وەزارەتی بەرگری عێراق ( 934 ) كەس و پاسەوانی سنوور ( 6 هەزارو 328 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، وەزارەتی كاریش ( 237 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو.  لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 دا لەكۆی(154 هەزارو 50 ) كەس  ( 144 هەزار و 434 ) كەس دەنگیان دا بە رێژەی  (93.8% ) بەپێی ئەنجامی كۆتایی دەنگدانی تایبەت لەسەر ئاستی سێ پارێزگاكەی هەرێم بەم شێوەیە بووە: یەكەم: پارێزگای سلێمانی لە 21/9/2013 لە دوای جیاكردنەوەی دەنگدانی تایبەت لە پارێزگای سلێمانی لە كۆی( 56هەزار و 656 )كەس كە مافی دەنگدانی هەبووە رێژەی بەشداری دەنگدان (95.6% ) زیاتر لە ( 54 هەزارو 164 ) دەنگی داوە بە جۆرێك :  6-    یەكێتی نیشتیمانی كوردستان 27هەزار و 335 دەنگ  7-    بزوتنەوەی گۆڕان 18هەزار و 614دەنگ  8-    یەكگرتووی ئیسلامی 2011 9-    كۆمەڵی ئیسلامی 1980 دەنگ  10-    پارتی دیموكراتی كوردستان 1665 دەنگ. 11-    لایەنەكانی تر   2 هەزار و 726  دووەم/ پارێزگای هەولێر لە 21/9/2013 ئەنجامی دەنگدانی تایبەت لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 لە پارێزگای هەولێر كە (62 هەزار و 900 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە  زیاتر ئاستی دەنگدان (93.7% ) لە ( 58 هەزارو 938 ) كەس دەنگیاندا، بەجۆرێك : 6-    پارتی: 38 هەزار و 487 دەنگ 7-    یەكێتی: حەوت هەزار و 148 دەنگ 8-    گۆڕان: پێنج هەزار و 390 دەنگ 9-    پارتی پیشكەوتنخوازی توركمانی: سێ هەزار و 978 دەنگ 10-    كۆمەڵی ئیسلامی: هەزار و 460 دەنگ 11-    یەكگرتووی ئیسلامی: هەزار و 211 دەنگ سێیەم / پارێزگای دهۆك لە 21/9/2013 لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 دا لە سنوری پارێزگای دهۆك، لە كۆی (28 هەزار و 997 ) كەس كە مافی دەنگدانیان هەبووە، بەرێژەی (91.5% ) دەنگیانداوە   (26 هەزار و 532) كەس دەنگیانداوە، ژمارەی دەنگی لایەنەكانیش بەم شێوەیەیە:  1-    پارتی دیموكراتی كوردستان بە (19 هەزار و 642) دەنگ،   2-    لیستی‌ كلدان و ئاشوری‌ بە (2 هەزار و 377) دەنگ. 3-    یەكێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستانیش (1 هەزار و 866) دەنگی هێناوە . 4-    یەكگرتوی‌ ئیسلامی بە (1 هەزار و 452) دەنگ. 5-    بزوتنەوەی‌ گۆڕانیش بە (799) دەنگی هێناوە . 6-    كۆمەڵی‌ ئیسلامیش تەنها (126) دەنگی هێناوە .  

درەو میدیا  لە پرۆسەی دەنگدانی تایبەتدا لە بەشێك لە ناوەندەكانی دەنگدان سەرپێچی و پێشێلكاریكراوە، بەجۆرێك لە هەندێك ناوەندی دەنگداندا پشێوی زۆر دروست بووە، بەشێ لە سەرپێچی و پێشێلكارییەكان بەپێی وتەی چاودێرانی پرۆسەكە دەگەرێتەوە بۆئەوەی كە رێوشوێنەكانی ئەم هەڵبژاردنە جیاوازە لە هەڵبژاردنەكانی پێشوو ئەویش بەهۆی ئامێر و تەكنەلۆجیای نوێوە و هاوكات رانەهاتنی چاودێرانی كۆمسیۆن لەگەڵ رێوشوێن و ئامێرەكانی دەنگداندا، بۆیە سەرپێچی و پێشێلكارییەكان خۆی لەچەندین شێوازدا بینیوەتەوە: -    لە بەشێك لە بنكەكاندا دەنگدانی بە كۆمەڵ هەبووە -    بەشێك لە بنكەكانی دەنگدان ئامێرەكان لە كاركەوتوون و بۆ ماوەیەك دەنگدان وەستاوە. -    بەهۆی فشار و قەرەباڵغی زۆرەوە دەرگای ناوەندەكانی دەنگدان داخراوە و دەنگدەران لە پەنجەرە و سەربانەوە چونەتە ناو بنكەكانی دەنگدانەوە -    چونە ژوورەوەی مۆبایلی كامێرا و بە چەك و تفەنگەوە چونەتە ناو بنكەكانی دەنگدانەوە. -    بانگەشەی بەشێك لە كاندیداكان لەناو بنكەكانی دەنگدان. -    نەبوونی ناوی بەشێك لە دەنگدەرانی تایبەت    https://www.facebook.com/drawmedia/videos/181608252668166/ https://www.facebook.com/MuhamadRauf76/videos/1783565905068434/

 حەمدی بەرواری، بەرپرسی لقی دهۆكی رێكخراوی مافەكانی مرۆڤی كوردستان بە درەو میدیای راگەیاند: ئامێری پەنجەمۆری دەنگدان رەنگە كێشە دروست بكات و ئەگەر هەیە پەنجەمۆرەكە دەرنەچێت، كۆمسیۆنی هەڵبژاردن رێوشوێنی زۆری گرتەبەر، بەڵام بە راستی هێشتا كێشەی زۆر هەیە، بۆ نمونە ئێستتا هەندێك هاوڵاتی هەن تا ئەمدواییەش لە دهۆك دەنگیان داوە، بەڵام ئێستا پێی دەڵێن بڕۆ بۆ هەولێر یان بۆ عەممارە یاخود بۆ موسڵ، لە زۆر شوێن ناوەكان گۆڕدراون، ئەوە كێشەیەكی تەكنیكی كۆمسیۆنە، كێشەیەكی تر ئەوەیە كارتی دەنگدان زۆر گەورەیە و درێژییەكەی نیو مەتر زیاتر و ئەمە كات دەخایەنێت و ئەگەری ئەوەی هەیە خەڵك لە ریزەكانی دەنگدان بێزار ببن. حەمدی بەرواری، راشیگەیاند:  كێشەیەكی تر هەیە كە لە هەر وێستگەیەكدا (4) كارمەند هەن، چاودێری سندوق ئەركەكەی ئەوەیە چاودێری سندوقەكە بكات، بەڵام ئێستا ئەركێكی تریشی گرتوەتەئەستۆ و كارتی دەنگدان لە دەنگدەران وەردەگرن و پسوڵەی دەدەنێ، لە هەر وێستگەیەكدا (450) دەنگدەر هەیە، لەڕوی كاتەوە هەر دەنگدەرێك لانی كەم (دەقیقەیەك و 43 خولەك)ی دەوێت، بەڵام ئێستا هەندێكجار پرۆسەی دەنگدان یەك كەس (5) دەقیقە دەخایەنێت، ئەمە وادەكات زۆر دەنگ بفەوتێن. بەپێی چاودێرییەكانی ئێمە تاوەكو كاتژمێر 12:30 خولەكی نیوەڕۆ ئاستی بەشداری دەنگدەرانی تایبەت لە دهۆگ گەیشتوەتە 30%.

درەو میدیا ئەفسەرێكی پۆلیس لە كەركوك كە نەیویست ناوی ئاشكرابكرێت  بە "درەو میدیا" ی راگەیاند: كە دەنگدانی تایبەت بۆ پۆلیس و هێزەكانی ناوخۆ بە ئاسایی بەرێوە دەچێت، بەڵام جوڵەیەكی زۆر دەبینرێت بە ئۆتۆمبێل و بارهەڵگری گەورە عەرەب دێن بۆ دەنگدان و دەنگدەدەن، هەرچەندە ئێمە نازانین كێن و چۆن هاتوون؟ ، ئەوان زۆر زۆرن لە دەنگدەرانی پۆلیس زۆرترن ، ئێمە بەهۆی ئەوەی  لە ئینزارداین بە دوو شەفت دەچین بۆ دەنگدان ، بەڵام کارتی دەنگدان دەهێڵنەوە لای خۆیان و ئەینرێنەوە بۆ فەرمانگەكەی خۆت و لەوێ وەریدەگریتەوە. ئەو ئەفسەرە راشیگەیاند: ئەو هێزانەی لەوێ دەنگ دەدەن هێزی نوێین و هێزەكان دەگۆڕین بەڵام هێزی دژە تیرۆر و پۆلیسی فیدراڵی و حەشدی شەعبی، پۆل پۆل دێن بۆ دەنگدان و بە ئۆتۆمبێل و ترێلە گەورە ئاڵوگۆریان پێدەكەن و بەشێكیان دەنگ دەدەن و دەیانبەنەوە و بەشی دیكە دێنن بۆ دەنگدان بۆیە زۆر زۆرن و ئێمە نازانین كێن و ناسنامەیان چیە؟  

 (درەو میدیا): ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆك كۆمارو یەكێك لە كەسایەتییە سیاسییە دیارەكانی عێراق هەندێك زانیاری نوێی لەبارەی پشتی پەردەی پرۆسەی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان ئاشكراكرد. لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ رۆژنامەی (الغد)ی ئوردنی، عەلاوی ئاشكرایكرد، دوای ئەوەی هەرێمی كوردستان بڕیاریدا ریفراندۆم بكات، سەردانی شا عەبدوڵای دووەم پادشای ئوردنی كردووە بەوپێیەی سەرۆكی لوتكەی عەرەبی بووە، داوای لێكردووە كارێك بكات بۆ رێگرتن لە دابەشبوونی عێراق. وەكو خۆی باسی دەكات، شا عەبدوڵا بە عەلاوی وتووە، دەتوانین چ كارێك بكەین بۆ رێگرتن لە دابەشبوونی عێراق، لەبەرامبەردا عەلاوی داوای لێكردووە دوور لە چاوی میدیاكان هەریەكە لە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق و مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بانگهێشتی عەممان یان عەقەبە بكات و پاڵپشتیان بكات بۆ ئەوەی دابنیشن و كێشەكان چارەسەر بكەن. عەلاوی ئاماژە بەوەدەكات، شا عەبدوڵا پێشنیازەكەی قبوڵكردووە، دوای چەند كاتژمێرێك شا عەبدوڵا تەلەفۆنی بۆ كردووە و ئاگاداری كردووە لەوەی مەسعود بارزانی ئامادەی نیشانداوە لە ئامادە بێت لە ماڵی شا لە عەقەبە، دواتر پەیوەندی بە حەیدەر عەبادییەوە كردووە، بەڵام عەبادی مەرجی هەبووە و وتویەتی بەر لە دەربڕینی رەزامەندیم بۆ ئەو كۆبونەوەیە، دەبێت بارزانی بچێتەسەر تەلەفزیۆن و داوای لێبوردن بكات. هەر لەو چاوپێكەوتنەدا ئەیاد عەلاوی باسلەوەدەكات، سێ رۆژ بەر لەوەی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان لەگەڵ بارزانی بە زمانێكی توند قسەی كردووە و پێی وتووە "كەركوك هێڵی سورە، ریفراندۆم هەنگاوێكی شكستخواردووە، پێویستە لەسەرت بۆ عێراقییەكانی ئاشكرا بكەیت چۆن گەیشتویت بەم بڕیارە، بارزانی وەڵامی دایەوە و وتی: حكومەت وەكو سەگ مامەڵەمان لەگەڵ دەكات بۆچی لە عێراق بمێنینەوە ؟". لە وەڵامی پرسیارێكی رۆژنامەكەدا سەبارەت بەوەی بۆچی بارزانی سوربوو لەسەر ئەوەی ریفراندۆم بكات، عەلاوی دەڵێ: هەڵەی كرد، ئەو پلانگێڕی بوو، نامەوێت بچمە ناو ئەو بابەتەوە.