Draw Media
هه‌واڵ / عێراق

 (درەو میدیا): دادگای باڵای فیدراڵی عێراق جارێكی تر بڕیاردانی لەسەر ئەو تانەیە دواخست كە لەبارەی نادەستوریبوونی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان بەشێوەی سەربەخۆ، تۆماركراوە. ئیاس ساموك وتەبێژی دادگای فیدراڵی لەبەیاننامەیەكدا رایگەیاند، دادگا بە سەرۆكایەتی مەدحەت مەحمود‌و ئامادەبوونی هەموو ئەندامەكانی كۆبوەتەوە‌و تەماشای ئەو تانەیەی كردووە كە لەبارەی نادەستوریبوونی دەرهێنان‌و هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان بەشێوەیەكی راستەوخۆ، پێشكەشكراوە. بەپێی قسەی وتەبێژەكە، دانیشتنەكەی دادگا تایبەت بووە بە تەماشاكردنی راپۆرتی پسپۆڕان‌و دادگا تێبینی ئەوەی كردووە پسپۆڕەكان یەك راپۆرتی یەكگرتوویان پێشكەشنەكردووە‌و هەریەكەیان بۆچونێكی جیاوازی خستوەتەڕوو، بۆیە دادگا دانیشتنەكەی بۆ رۆژی 9ی مانگی داهاتوو هەڵگرتووە، بۆ ئەوەی پسپۆڕان بتوانن بەر لە 10 رۆژ لە بەڕێوەچوونی دانیشتنی دادگا راپۆرتێكی یەكگرتووە پێشكەش بكەن. وەزارەتی نەوتی عێراق لەبارەی دەرهێنان‌و فرۆشتنی نەوت بەشێوەیەكی راستەوخۆ، پێشتر لەدادگای فیدراڵی عێراق سكاڵای لەسەر حكومەتی هەرێم تۆماركردووە. 


راپۆرتی: ئارام مەحمود  پەرلەمانی عێراق لە دانیشتنی دوێنێیدا، لیژیەنەكی بەدواداچوونی بۆ ڕووداوە ئەمنییەكانی پارێزگای (نەینەوا) پێكهێنا، ئەوەش لە كاتێكدایە بۆ چوارەمجار لەسەریەك خشتەی كاری دانیشتنەكانی، بڕگەی تایبەت بەدەنگدانی لەسەر كاندیدانی (8) وەزارەتە پڕنەكراوەكەی حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی) تیادا نەبوو.  تا ئێستا ناكۆكییەكانی نێوان هاوپەیمانی (فەتح) بە سەرۆكایەتی (هادی عامری)و، هاوپەیمانی (سائیرون) بە سەرۆكایەتی (موقتەدا سەدر) لەسەر كاندید كردنی (فالح فەیاز) بۆ پۆستی وەزارەتی ناوخۆ بەردەوامە، (عامری) پێداگری لەسەر دانانی دەكات‌و، (سەدر)یش، ڤیتۆی لەسەری هەیە.    (10) كاندید بۆ یەك وەزارەت! دۆخی (سوننەكان)یش جیاوازییەكی زۆری نیە بەهۆی فرە كاندیدییان بۆ وەزارەتی بەرگری بە جۆرێك ژمارەی كاندیدەكانیان بۆ ئەو پۆستە گەیشتوەتە (10) كەس. سەرۆك وەزیرانی عێراق لە ڕۆژی متمانەدان بە كابینەی حكومەتەكەی لە (24) تشرینی یەكەم، ناوی (فەیسەڵ جەربا)ی پێشكەشكرد و پەرلەمان لەگەڵ كاندیدی (7) وەزارەتی تردا، دەنگی لەسەر نەدا. ڕۆژنامەی (شەرقولئەوسەت) بڵاویكردوەتەوە، ئێستا كێبڕكێكە لەنێو دوو سەركردەی كوتلەی (ئیئتیلافی وەتەنییە)یەدا، كە  (ئەیاد عەلاوی) سەرۆكایەتی دەكات، ئەوانیش (سەلاح جبوری) سەرۆكی پێشوی كوتلەی هاوپەیمانی هێزە عێراقییەكان‌و، (سەلیم جبوری) سەرۆكی پێشوی پەرلەمانی عێراقە، هاوكات كوتلە سوننیەكانی ناو هاوپەیمانی (بونیاتنان)یش، هێشتا ناوی (هشام ئەلدەراجی) بۆ ئەو پۆستە پێشنیاز دەكەن كە (ئەیاد عەلاوی) بەتوندی دژیەتی. لای خۆیەوە، (عەبدولهادی موحان) پەرلەمانتاری (ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا) پێشبینی دەكات سەرۆك وەزیرانی عێراق لەم هەفتەیەدا كابینەی حكومەتەكەی تەواو بكات. ئەو پەرلەمانتار بە (سۆمەریە نیوز)ی وتوە"تا ئەم ساتە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران عێراق وادەی كۆتایی دیارینەكردووە بۆ پێشكەشكردنی كابینەی حكومەتەكەی بە ئەنجومەنی نوێنەران بۆ دەنگدان لەسەری و دیمەنی گشتی ئاماژەبۆئەوەدەكات كە عەبدولمەهدی كابینە وەزارییەكەی بەیەك سەبەتە پێشەكەش دەكات و ڕەنگە هەندێك لەو وەزارەتانەشی تیادابێت كە دەنگیان لەسەر دراوە و كێشەیان هەیە لەڕووی  لێپرسینەوەو دادپەروەری یان كۆتی تاوان".  ئەمریكا بەئەنقەست وایكردووە لەڕووی ئەمنیشەوە، پەرلەمانی عێراق لیژنەیەكی دەستنیشانكردووە بۆ لێكۆڵینەوە لە هۆكاری پێشێلكارییە ئەمنییەكانی ئەم دواییەی پارێزگای (نەینەوا) كە چەند پارێزگای خۆرئاوای عێراقیشی گرتوەتەوە و ڕێكخراوی (داعش) چەندین كردەوەی ئەنجامداوە. (حاكم زاملی) سەرۆكی پێشوی لیژنەی ئاسایش و بەرگری لە پەرلەمانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ئاشكرایدەكات، سوپای ئەمریكا بە ئەنقەست هەندێكی ناوچەی سنوریی بەبێ‌ كۆنترۆڵكردنی لەڕووی ئەمنییەوە بەجێهێشتووە، دەشڵێت" ئەم ڕۆژانەی دوایی سنوری سوریا-عێراق جوڵەی مەترسیداری بەخۆوە بینیوە، كە پێشتر  هۆشداریمان لە بارەیەوە داوە".  ڕونیشكردوەتەوە" سەرقاڵبونی هەندێك لە یەكە سەربازییەكان لەو ناوچانە بە پەیداكردنی پارەو فرۆشتنی زەوی و سەرانە و بەرتیل و قاچاخچێتی و ماددەی بێهۆشكەر و ئاودیوكردنی نەوت، ئاسانكاری بۆ گەڕانەوەی گروپە تیرۆرستییەكان بۆ شاری موسڵ و دەوروبەری كردووە ". 


ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود لەگەڵ ئەوەی (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی نوێی عێراق هێشتا دەرفەتی تەواوی وەرنەگرتووە بۆ بەجێگەیاندنی هیچ كارێك لەسەر ئاستی كەمی خزمەتگوزراییەكان لە شارەكانی عێراق، بەتایبەتیش شارەكانی باشوور، كە دانیشتوانەكەی وایدەبینن دواكەوتوو و ماڵوێرانی دەستی گەندەڵیین، هەروەك ناوچەكانی باكورو خۆرئاواش تیرۆر دووچاری وێرانیی كردن، هەندێك لە كوتلە سیاسیيەكان پەنایان بردووە بۆ بەرزكردنەوەی كارتی فشار لەسەر چەندین ئاست، دیارترینیان كوتلەی (دەوڵەتی یاسا)یە، كە (نوری مالیكی) سەرۆكایەتی دەكات. مالیكی داوای بە هەرێمكردنی بەسرە دەكات  لەكاتێكدا (مالیكی) یەكێكە لە دیارترین ئەو كەسانەی بیرۆكەی دامەزراندنی هەرێم لە عێراق ڕەتدەكاتەوە، بەڵام ئەمڕۆ بوەتە یەكێك لەوانەی بۆ (بەسرە) داوای دەكات، بە پاساوی نەبوونی خزمەتگوزرای و پەراوێزخستنی پارێزگاكە لەلایەن (بەغداد)ەوە.  (دەوڵەتی یاسا) دەستیكرووە بەجموجۆڵی سیاسی لە (بەسرە) بۆ جۆشدانی شەقام و داواكاری ڕاگەیاندنی پارێزگاكە وەك هەرێمێك، بۆ ئەوەش سودی لە خراپی ئاستی خزمەتگوزاری شارەكە و توڕەیی شەقام لە حكومەتە یەكە لەدوای یەكەكانی وڵات بینیوە.  عەبدولمەهدی دەترسێت‌و بەرهەم ساڵح دڵنیایی دەدات لە گەرمەی ئەو فشارە سیاسیيانەدا، بەرپرسە ناوخۆییەكانی (بەسرە) جەخت دەكەنەوە دۆخی شارەكە ناجێگیرەو ئەگەری جوڵەی تێدایە، كە ڕەنگە ببێتە مایەی قەیرانێكی سیاسی و لەسەر حكومەتەكەی (عەبدولمەهدی) زۆر بكەوێت. چاودێرانی سیاسی پێیانوایە، جوڵانی شەقام لەم ماوەیەدا مەترسیيەكی گەورە دەبێت لەسەر حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی)، بەتایبەت كە پایەكانی جێگیر نەبووە، بەپێویستیشی دەزانن (عەبدولمەهدی) هەنگاوی بەپەلە بگرێتەبەر بۆ چارەسەركردنی دۆخەكە، ئەوەش لەكاتێكدایە سەرۆك وەزیرانی عێراق لە سەرهەڵدانەوەی خۆپیشاندانەكان دەترسێت و هەوڵی هێوركردنەوەی شەقام دەدات بەتایبەت لە (بەسرە)و بەڵێنی باشتركردنی ئاستی خزمەتگوزراییەكانیشی داوە.  بەڵام (بەرهەم ساڵح) سەرۆك كۆماری عێراق دوێنێ‌ لە (كوەیت) وتی" ئێمە ئێستا لە قۆناغی گفتوگۆداین سەبارەت بە یاسایەك كە دەسەڵاتی یاسایی زیاتر بدات بە شارەكە بۆ ئەوەی ببێتە ناوچەیەكی ئابوری و گەشەكردوو". لای خۆیەوە، (خەڵەف عەبدولسەمەد) سەركردە لە (دەوڵەتی یاسا) لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاندووە" هەڵوێستمان جێگیرە سەبارەت بەدەستوريبوونی پشتیوانیكردنی داواكاری هەرێمی بەسرەو هیچ دەسەڵاتێك جگە لە دەسەڵاتى گەل ناتوانێت ئەو داوا دەستورییە پەكبخات". ڕونيكردەوە"  ئەزمونی سیاسی سەلماندویەتی هەرێم ئیمتیازات و مافی زیاتر وەردەگرێ لە پارێزگاكان و هەرێمی كوردستان نمونەیەكی بەرجەستەیە".   نەسرو حیكمە دژن.. فەتح پشتیوانی دەكات (موزاحم تەمیمی) پەرلەمانتار لە هاوپەیمانی (نەسر) دەڵێت" ناكرێت بیرۆكەی پێكهێنانی هەرێم قبولبكرێت، تەنها لەكاتێكدا نەبێت ئەگەر شتێكی گونجاوی بۆ بەدیهێنانی دەستكەوت بۆ خەڵك تێدابێت"، (تمیمی) بە ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی ڕاگەیاندووە" بەڵام داواكاری ڕاستەقینەو پابەندكەر هەیە لەپێناو پێكهێنانی هەرێمی بەسرە، شەقامی بەسرە دەیەوێت پڕۆژەی جدی ببینێت لە پارێزگاكە لەپێناو پێشخستنی ژێرخانی ئابوری و دابینكردنی دەرفەتی كارو پێشخستنی بەسرە بەوشێوەیەی شایستەیەتی".  هەر لەو باسەدا، (زەهرە بەجاری) پەرلەمانتار لە هاوپەیمانی (فەتح) بەهەمان سەرچاوەی ڕاگەیاندووە" ئێستا كاتێكی زۆر گونجاوە بۆ ڕاگەیاندنی هەرێمی بەسرە" جەختیشكردووە"دامەزراندنی هەرێم مافێكە كە دەستوری بە سەرجەم پێكهاتەكانی گەلی داوە، هەروەك ئەوەی لە هەرێمی كوردستان جێبەجێكراوە". ڕونیشیكردۆتەوە" 80% بودجەی عێراق سەرچاوەكەی پارێزگای بەسرەیە، كە دانیشتوانەكەی بەدەست هەژاری و بێكاری و سەرجەم جۆرەكانی ژەهراویبونەوە دەناڵێنن و حكومەتی عێراق وەڵامی داواكارییە مرۆیی و جەماوەرییەكانی نەداوەتەوە لە ماوەی چەند مانگی ڕابردوو، ئێستا كاتی  ڕۆیشتنە بەئاڕاستەی ئەو مافە دەستورییە بۆ دامەزراندنی هەرێمی بەسرە و ئەنجومەنی پارێزگاری شارەكەش هەڵدەستێت بە گرتنەبەری سەرجەم هەنگاوە یاساییەكانی پێویست بۆ دامەزراندنی هەرێم ".     (عەلی بدێری) پەرلەمانتار لە (ڕەوتی حیكمە) دەستكەوتی تایبەت و وروژاندنی ئەو بابەتەی بەیەكەوە گرێداوە و دەڵێت" زۆر بەداخەوە دیاردەی پەنابردن بۆ هەرێم لەڕێی كوتلە سیاسیيەكانەوە هاتەگۆڕێ‌ بەئامانجی ئیبتیزازو فشاركردن، تەئكیدكردن لەو بڕگە دەستورییەی كە ڕیگە بە پارێزگایەك یان چەند پارێزگایەك دەدات ببنە هەرێم، ئامانج لێی فشاركردنە لەسەر حكومەت و لە پرسی بەسرەدا بۆ زیادكردنی بڕی بودجەی شارەكەیە، یان بەدەستهێنانی كورسیيەكی وەزارەت" دەشڵێت" بەڵی بەسرە ستەمی لێكراوە لە كابینەی حكومەتداو هیچ وەزیرێك نیە نوێنەرایەتی پارێزگاكە بكات، بەڵام  فشاركردن بەوشێوەیە لەسەر حكومەت، دروست نیە".   


ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود (3) دانیشتنە پەرلەمانی عێراق وەزاەتە پڕ نەكراوەكان ناخاتە خشتەی كارەكانیەوە، پێناچێت لەدانیشتنی چوارەمیشدا كە سبەینێ‌ بەڕێوەدەچێت هیچ بەرەو پێشچونێك ڕوبدات، بەهۆی یەكلانەبونەوەی شەڕەكە لەدەرەوە پەرلەمان و بەردەوامی ناكۆكی كوتلە سیاسیەكان. تازەترین جوڵە بەئاڕاستەی چارەسەركردنی ئەو كێشەیە كە بە هەڕەشەیەكی جدی دادەنرێت بۆ سەر كابینەی حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی)، كۆبونەوەی سێ‌ سەرۆكایەتییەكەی عێراق و تەئكیدكرنێتی لەسەر پێویستی پەلەكردن لەیەكلاكردنەوەی وەزارەتە بەتاڵەكان و تەواوكردنی كابینەی حكومەت.  هۆكارەكەی سەدر و عامریە بەوتەی سەرچاوە ئاگادارەكان (عەبدولمەهدی) هانای بۆ سەرۆك كۆمار و سەرۆكی پەرلەمانی بردووە بۆ پشتیوانیكردنی لەتەواوكردنی كابینەی حكومەتەكەی، ئەوەش دوای ئەوەی لەسایەی ململانێی توندو مەرجی لایەنە سیاسیەكان نەیتوانی بەربەستەكان تێپەڕێنێت.  بەرپرسێكی سیاسی بەڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی ڕاگەیاندووە، (عەبدولمەهدی) لەكۆبونەوەكەی شەوی ڕابردوی سێ‌ سەرۆكایەتیەكەدا، دیارترین بەربەستەكانی بەردەم پڕكردنەوەی (8) وەزارەتەكە خستۆتە بەردەم (بەرهەم ساڵح و محەمەد حەلبوسی) و ململانێی لەسەر وەزارەتی ناوخۆ بەگرێی بەردەم تەواوكردنی حكومەت وەسفكردووە. نێوەندگیری  دەكەن سەرچاوە ئاگادارەكان ئاماژە بەوەدەكەن, (عەبدولمەهدی) هۆكاری كێشەو یەكلانەكردنەوەی وەزیرەكانی گەڕاندۆتەوە بۆ ناكۆكی (موقتەدا سەدر) ڕابەڕی ڕەوتی سەدر و هاوپەیمانی(سائیرون) لەگەڵ (هادی عامری) سەرۆكی هاویمانی (فەتح) لەسەر وەزارەتی ناوخۆ، ئەوەش بۆتە هۆكاری ئەوەی (عەبدولمەهدی) كاندیدەكانی بۆ پڕكردنەوەی (8) وەزارەتەكە پێشكەش بە پەرلەمان نەكات. لەبەرامبەردا سەرۆك كۆمار و سەرۆكی پەرلەمان بەڵێنیانداوە بێنە سەرخەت و  ڕۆڵی ناوبژیوان بگڕێن لەنێوان كوتلە سیاسیەكان، لەپێناو لابردنی ئەو بەربەستانەی بونەتە ڕێگر لە بەردەم متمانەدان بە كاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكان. تەقینەوەكان دژی عەبدلمەهدی بەكاردەهێنرێن یەكێكی تر لەو ئاستەنگانەی (عەبدولمەهدی)  وەك فشارێكی توند ڕوبەڕی دەبێتەوە، جوڵاندنی دۆسییەی ئەمنی و بەكارهێنانی تەقینەوەكانە لە دژی، كە نەیارەكانی هۆكارەكەی بۆ پڕنەكردنەوەی وەزارەتە ئەمنیەكان (بەرگری و ناوخۆ) دەگێڕنەوە. (مەنسور بعێجی) پەرلەمانتاری كوتلەی (بونیاتنان) لەبەیاننامەیەكدا دەڵێت، دواكەوتنی دیاركردنی وەزیری بەرگری و ناوخۆ هۆكاری پێشێلكارییە ئەمنییەكانی ئەم دواییەی (بەغدا و نەینەوا)یە. (بعێجی) داواشی كردووە پەلەبكرێت لەیەكلاكردنەوەی هەردو وەزارەتەكەو لەماوەی دوو ڕۆژی داهاتودا بخرێنە دەنگدانەوەو متمانەیان پێبدرێت بۆ ئەوەی ئەركەكان ڕاپەڕێنن، ڕاشیگەیاندووە، دواخستنی یەكلاكردنەوەی ئەو دوو وەزارەتە مایەی قبوڵكردن نیە چونكە ناكرێت دۆسیەی ئەمنیی وڵات دواخستنی تیادابكرێت و هەر دواخستنێكیش سەرۆك وەزیران و ئەو كوتلە سیاسیانە ئۆباڵەكەی هەڵدەگرن كەبەرپرسن لێی. شەڕی پۆست چۆتە ناو پێكهاتەكان وەزارەتە پڕنەكراوەكان كە ژمارەیان (8) وەزارەتە بریتین لە ( بەگری و ناوخۆ و داد و پلاندانان و پەروەردەو خوێندنی باڵا و كۆچ و كۆچبەران و ڕۆشنبیری ). (بەرگری و پەروەردە و پلاندانان) پشكی سوننەكانە، وەزارەتی (داد یان كۆچ و كۆچبەران) یەكێكیان بۆ كوردە ، (یەكێك لەو دوو وەزارەتە و  ناوخۆ و ڕۆشنبیری و خوێندنی باڵا) پشكی هێز و لایەنە شیعییەكانەو، هۆكاری یەكلانەبونەشی ململانێی ناوخۆیی هێزەكانە لەسەر ئاستی پێكهاتە، ئەوەش بەپێچەوانەی ڕابردوو كە ململانێ لەسەر پۆستەكان لەعێراق زیاتر لەنێوان پێكهاتەكان بووە.   


( درەو میدیا): سبەی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لە یەكەمین سەردانیدا بۆ دەرەوەی وڵات دوای دەستبەكاربوونی وەك سەرۆك كۆمار، بەسەردانێكی رەسمی یەك رۆژە  دەگاتە كوەیت و پاشان دەچێتە ئیمارات. بە گوێرەی سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار كە قسەی بۆ كەناڵی " ناس" ی عێراقی كردووە بەرهەم ساڵح لە سەردانەكەیدا بۆ كوەیت وەك نیازپاكییەك بەشێك لە ئەرشیڤ و كەلوپەل بۆ كوەیت دەگەڕێنێتەوە كە لەكاتی داگیركردنی كوەیتدا لەلایەن رژێمەكەی سەددام حسێنەوە دەستیان بەسەرداگیراوە. ئەو سەرچاوەیە راشیگەیاند سەرۆك كۆماری عێراق لە سەردانەكەیدا لەگەڵ ئەمیری كوەیت و ژمارەیەك لە لێپرسراوانی ئەو وڵاتە كۆدەبێتەوە و پاشان ئەو وڵاتە بەجێدەهێڵێت و  سەردانی ئیمارات دەكات. رونیشیكردەوە هاوكات لەگەڵ گەیشتنی فڕۆكەكەی بەرهەم ساڵح بە كوەیت فڕۆكەیەكی گواستنەوەی سەربازیش دەكاتە كوەیت كە بەشێك لە ئەرشیڤی كوەیتی هەڵگرتووە. و ئاماژەی بەوەشدا سەرۆك كۆماری عێراق  وەك دەستپێشخەرییەكی نیازپاكی ئەرشیڤەكە و كەلوپەلەكان رادەستی كوەیت دەكاتەوە پێش گفتوگۆكردن لەسەر سزا ئابورییەكانی سەر عێراق و بڕیارەكانی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی .


 (درەو میدیا): پەرلەمانتارێكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا دەڵێت، سێ‌ كۆمپانیا هاوردەكردنی ئۆتۆمبیلیان بۆ بازاڕەكانی عێراق  قۆرخكردووە، داوا لە عەبدولمەهدی دەكات ئەو قۆرخاكارییە بشكێنێت. (عالیە نسەیف) پەرلەمانتاری دەوڵەتی یاسا، لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند، پێشتر هۆشدارییان داوە كە كۆمپانیاكانی (قاسد- لەیس- سەردار) بۆ هاوردەكردنی ئۆتۆمبیلی بەكارهاتووی ئەمریكییان بەهاوكاری وەزارەتی بازرگانی قۆرخكردووە. كۆمپانیای سەردار كە ئەو پەرلەمانتارە ناوی هێناوە كۆمپانیایەكە كە خاوەنداریەتییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ كەسێكی كورد. نسەیف ئاماژە بەوەدەكات، وەزارەتی بازرگانی لەڕێی دەركردنی نوسراوێكی فەرمییەوە ماوەیەكی دیاریكراوی بۆ كۆمپانیاكان‌و خەڵكانی تر دەستنیشانكردووە بۆ هاودەكردنی ئۆتۆمبیل، پاشان بازرگانییەكەی لەدەستی كۆمپانیای (قاسد)دا قۆرخكردووە. ئەو پەرلەمانتارە دەڵێ: "ستەمە ڕیگە بە چەند كۆمپانیایەكەی دیاریكراو بدرێت بازرگانی جۆرێك لە ئۆتۆمبیل بكەن، بەهۆی پەیوەندییان بە وەزیری پێشووی بازرگانییەوە" . ڕونیشكردوەتەوە، مافی هەموو عێراقییەكان‌و كۆمپانیاكانە هەر ئۆتۆمبیلێك بیانەوێت هاوردەی بكەن بەپێی ڕێوشوێنە یاساییەكان‌و ناكرێت عێراقییەكان ناچاربكرێن لەچەند كۆمپانیایەكی دیاریكراوی ئۆتۆمبیل بكڕن‌و بەپێی ئارەزووی خۆیان نرخ بسەپێنن.   (نسەیف) بەپێویستی دەزانێت سەرۆك وەزیران دەرگای هاوردەكردنی ئۆتۆمبیلی (ئەمریكی‌و كەنەدی) بۆ سەرجەم كۆمپانیان بكاتەوە بەبێ‌ جیاوازی.  


( درەو میدیا): عادل عەبدولمەهدی ڕایدەگەیەنێت، داهاتی نەوت بەتەنیا بەشی گەشەپێدان ناكات و عێراق خاوەنی دەیان سەرچاوە بۆ هەستانەوەی ئابورییەكەی. عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەمیانی چاوپێكەوتنی لەگەڵ ژمارەیەك لەئەكادیمی و میدیاكاران ڕایگەیاند: قەیرانی عێراق ئیدارییە نەك دارایی  و پێویستە بایەخ بەدەستپێشخەریی لەسەر ئاستی كۆمەڵگای بدرێت،  بۆ ئەوەش پشت بەكەرتی تایبەت دەبەستێت.   عەبدولمەهدی ئاماژەی بەوەشداوە: داهاتی نەوت بەتەنیا بەشی گەشەپێدان ناكات و عێراق دەیان سەرچاوەی هەستانەوە و پێشخستنی دۆخی ئابوری هەیە. 


راپۆرتی: ئارام مەحمود  لە بەرنامەی كاری دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا، متمانەدان بە كاندیدانی وەزارەتە پڕنەكراوەكانی كابینەی نوێی حكومەتی تیادا نیە، كە ژمارەیان (8) وەزارەتە، لەكاتێكدایە بڕیاربوو لەدانیشتنی ڕۆژی (6)ی ئەم مانگە لەپەرلەلەمان یەكلابكرێتەوە، بەڵام بەهۆی ململانێی توندی لایەنەكان لەسەر  وەزارەتەكان ، تائێستا ئەو پرسە بەهەڵواسراوی ماوەتەوە. ڕەنگە عەبدلمەهدی ئەمڕۆ ناوەكان بهێنێتەوە سەرچاوەیەكی ئاگادار لەپەرلەمانی عێراق بە "درەومیدیا"ی ڕاگەیاند: لەگەڵ ئەوەی متمانەدان بەكاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكانی حكومەت لەخشەی كاری ئەمڕۆدا نیە، بەڵام دەنگۆیەكی بەهێز لە ناو پەرلەمان هەیە كە (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەمڕۆ بێتە پەرلەمان و ناوی كاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكان پێشكەش بكات بەمەبەستی متمانە وەرگرتن و تەواو كردنی كابینەی حكومەتەكەی. ڕێككەوتن نەكراوە و متمانەیان پێنادرێت  (محەمەد خالیدی) سەرۆكی كوتلەی (بەیارق ئەلخەیر) لەپەرلەمانی عێراق بەڕژنامەی (شەرقلئەوسەت)ی ڕاگەیاندووە"ناكۆكییەكان هێشتا گەورەن سەبارەت بە پێدانی وەزارەت بە كام لایەن لەلایەك و لەلایەكی دیكەش لەسەر كاندیدەكان" ڕونیشكردۆتەوە" هەندێك لەو تێبینیانەی هەیە سیاسین، لەكاتێكدا بەشێكی تریان پەیوەستن بەسیڤی  وەزیرەكان یان ڕابردوی سیاسیان".   لای خۆیەوە پەرلەمانتار (ئەحمەد جبوری) ئەندامی كوتلەی (تەمەدون) بەدوری دەزانێت لەدانیشتنی ئەمڕۆدا متمانە بەكاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكان بدرێت، (جبوری) بەهەمان سەرچاوەی ڕاگەیاندووە"ناكۆكییەكی زۆر هەیە سەبارەت بەو وەزارەتانەی پڕ نەكراونەتەوە، بەڵام ناكۆكی گەورە لەسەر  وەزارەتی بەرگرییە" ئاشكراشیكردووە" زیاتر لەلایەنێك داوای ئەو وەزارەتانە دەكات، سەرەڕای بەردەوامی گفتوگۆكانیش بەڵام تائێستا نەگەیشتونەتە ئەنجامی كۆتایی". عەبدولمەهدی گەشبینە ئەوە لەكاتێكدایە، سەرۆك وەزیرانی عێراق لەكۆنگرەی ڕۆژنامەوانی هەفتانەیدا ڕایگەیاند" كارەكان بەردەوامن بۆ جێبەجێكردنی پرۆگرامی حكومەت بەپێی ئەو كاتەی دیاریكراوە، هەماهەنگیش لەگەڵ ئەنجومەنی نوێنەران بەردەوامە بۆ یەكلایكردنەوەی وەزارەتە بەتاڵەكان". ئاماژەی بەوەشدا"لە ئێستادا هیچ بۆشاییەكی كارگێڕی لەوەزارەتەكاندا نیە و لە ڕۆژانی داهاتوشدا كۆتایی بە ناونانی وەزارەتە پڕ نەكراوەكان دەهێنن".            


ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود لەجیاتی پەرلەمان، (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی عێراق، چاوی لە مەرجەعەیەتی نەجەفە بێتە سەرخەت و لەقەیرانی وەزارەتە پڕنەكراوەكان و ململانێ هێزە سیاسیەكان قوتاری بكات، بەڵام پێناچێت كێشەكەی هەر ئەوەندە بێت، سێ وەزیری كابینەكەی كە تازە متمانەیان وەرگرتووە، دوانیان بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی (بەعس) و یەكێكیشیان لەڕێكخراوی (قاعیدە)، هەڕەشەی دورخستنەوەیان لەسەرە. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە میدیا عێراقییەكاندا بڵاوكراونەتەوە، ئەو وەزیرانەی هەڕەشەی سەندنەوەی متمانەیان لەسەرە ئەمانەن: ١_(نەعیم ئەلروبیعی ) وەزیری پەیوەندییەكان ، بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی بەعس. ٢_(بەنگین ڕێكانی) وەزیری ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن، بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی بەعس. ٣_ (ئەحمەد ئەلعوبەیدی) وەزیری وەرزش و لاوان، بەتۆمەتی ئەندامبون لەڕێكخراوی قاعیدە. ئەوە لەكاتێكدایە هەندێك سەرچاوە لە پەرلەمانی عێراق ئاماژە بەوەدەكەن، پەرلەمانتارەكانی هاوپەیمانی (بونیاتنان) سەرقاڵی كۆكردنەوەی زانیارین لەسەر دوو وەزیری كابینەكەی عەبدولمەهدی كە یەكێكیان (سیادییە) و ئەوی دیكەشیان (خزمەتگوزراییە) و تۆمەتی"گەندەڵی دارایی و كارگێڕی"یان لەسەرە و بەنیازن دوای بانگهێشتكردنیان بۆ پەرلەمان متمانەیان لێبسەننەوە. لەكۆی پێنج وەزارەتە سیادییەكەی عێراق تەنها سیانیان پڕكراونەتەوەو وەزارەتەكانی (ناوخۆ و بەرگریی)یش بەبەتاڵی ماونەتەوە، ئەوانیش كێشەیەكی زۆریان بەدواوەیە. كاندیدەكانی بەرگری و ناوخۆش گومانیان لەسەرە! بەپێی بەلگەنامەیەك كە لەمیدیا عێراقیەكان بڵاوبۆتەوەو بە بەڵگەنامەی دەستەی لێپرسینەوەو دادپەروەی ناودەبرێت، هەردوو كاندیدەكەی (وەزارەتی بەرگریی)، فەریقی فرۆكەوان (فەیسەڵ جەربا) و لیوا روكن (هشام ئەلدەراجی) كە كوتلە سیاسەكاندایە شەڕێكی توندیان لەسەریان دەكەن، سەر بە حزبی هەڵوەشاوە بوون. هەر لەو چوارچێوەیەدا (كەریم نوری) سەركردە لەڕێكخراوی (بەدر) كە (هادی عامری) سەرۆكایەتی دەكات، لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە، (فالح فەیاز) كاندید بۆ وەرگرتنی  وەزارەتی (ناوخۆ) لەسەردەمی رژێمی پێشودا زیندانی سیاسی بووە، بەڵام پێش تەواوكردنی وادەی حوكمەكەی ئازادكراوە، بەهۆی پەیوەندییە خێزانییەكان و ئەو پەیوەندییانەی لەو سەردەمەدا ئەنجامدراوە بۆ ئازادكردنی. كاندیدەكانی تریش وەزعیان شڕە سەبارەت بەكاندیدەكانی تریش، سەدرییەكان و سوننەكان بەتوندی (ئەسما سالم) بۆ وەرگرتنی وەزارەتی داد ڕەتدەكەنەوە، بەپاساوی ئەوەی "تەمەنێكی كەمی هەیەو ساڵی ٢٠١٥ كۆلیژی یاسای تەواوكردووە، لەپێكهاتەی (كریستیان)یشە، لەكاتێكدا وەزارەتی داد پێویستی بە دادوەرێكی پسپۆڕو بەتەمەن هەیە، وێڕای ئەوەی  زۆربەی ئەو یاسایانەی وەزارەتی داد لێی بەرپرسیارە یاسای ئیسلامین". ناوەندە ئەدەبی و ڕۆشنبیرییەكانیش كاندیدكردنی (حەسەن ئەلروبێعی) كاندیدی (عەسائبی ئەهلی حەق) بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری ڕەتدەكەنەوەو، دەڵێن لەگەڵ ئەوەی هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرایە بەڵام بەشێك نیە لەناوەندی ڕۆشنبیری، وێڕایی ئەوەی كاندیدی گروپێكی چەكدارە بۆ ئەوپۆستە، سەدرییەكانیش كە بەهێزترین كوتلەی پەرلەمانین سەرنجیان لەسەری هەیە ، بەهەمان شێوە لەسەر (قوسەی سوهەیل)یش كە كاندیدی وەزارەتی (خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستییە)، چونكە ئەم دوانە پێشتر سەربە ڕەوتی سەدر بوون و وازیانهێناوە. یەكێتی نیشتمانی كوردستان وپارتی دیموكراتی كوردستانیش بەشێكن لەگەرمكردنی ئەم شەڕە، پارتی هێشتا سورە لەسەر بێبەشكردنی یەكێتی و بەنیازی وەرگرتنی پۆستی وەزیری (كۆچ و كۆچبەران)ە، بەڵام بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست "درەومیدیا" كەوتووە، یەكێتی لەهەوڵی بەدەستهێنانی پۆستی وەزارەتی (داد)یە و نزیكیشبۆتەوە لەوەرگرتنی.    عەبدولمەهدی ئەڕوات یان لەكاری دەخەن؟ لەگەڵ ئەوەی زۆربەی وەزارەتە پڕ نەكراوەكان ململانێیەكی توندییان لەسەرە، پێشكەشكردنی ناوی كاندیدەكانی ئەو (٨) وەزارەتەی ماوە، وەك ئەگەرێك باس دەكرێت لەدانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا، لانی كەم چوار بۆ پێنج وەزارەتیان تێپەڕێت، خۆ ئەگەر  كار وا بڕوات و حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی) لەبری متمانە وەرگرتن بەو وەزیرانەی ماون، وەزیرە متمانە پێدراوەكانی لەكاربخرێن،  ئەوا پێویست ناكات ئەمجارە (عەبدولمەهدی) دەست بەگیرفانیدا بكات و دەستلەكاركێشانەوەی حازر دەربهێنرێت، چونكە بەر لەوە حكومەتەكەی دەڕوخرێت و خۆشی دور دەخرێتەوە، كە ئەمەیان ئەگەرێكی دوورەو عێراق بەرەو گێژاوێكی گەورە دەبات.   هەندێك لەئاگایانی دۆخی عێراق پێیانوایە، ئەو جموجۆڵەی  بۆ خستنی هەندێك وەزیرەكانی كابینەكەی (عەبدلمەهدی) لەئارادایە، لەچوارچێوەی چڕكردنەوەی فشارەكاندایە لەسەر سەرۆك  وەزیران لەپێناو دەستكەوتی سیاسی و وەرگرتنی یەكێك لەو وەزارەتانەی تائێستا پڕنەكراونەتەوەو، خستنەڕووی دۆسیەی وەزیرەكان و تۆمەتباركردنیشیان، بەشێكە لەو ململانێیە.  


راپۆرتی: ئارام مەحمود  وەزیرێكی پارتی و دوو وەزیری حكومەتەكەی عادل عەبدلمەهدی ڕێوشوێنەكانی دەستەی لیپرسینەوەو دادپەروەری دەیانگرێتەوە، ژمارەیەك لەكاندیدی (8) وەزارەتەكەش هەمان تۆمەتیان ڕوبەڕو دەكرێتەوە. دوو بەعسی و ئەمیرێكی قاعیدە بەپێی بەلگەنامەیەك كە لەمیدیا عێراقیەكان بڵاوبۆتەوەو بەبەڵگەنامەی دەستەی لێپرسینەوەو دادپەروەی ناودەبرێت،  هەریەك لەوەزیری پەیوەندییەكان (نەعیم ئەلروبیعی ) و وەزیری وەرزش و لاوان (ئەحمەد ئەلعوبەیدی) و وەزیری ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن ( بەنگین ڕێكانی) ڕێوشوێنەكانی لێپرسینەوەو دادپەروەری و ڕیشەكێشكردنی بەعس دەیانگرێتەوە.  لەبەڵگەنامەكدا هاتووە، هەریەك لەوەزیری (ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن و وەزیری پەیوەندییەكان) ئەندامی فیرقەی حزبی بەعسی هەڵوەشاوەبوون. (وەزیری وەزرش و لاوان)یش، تۆمەتی ئەنجامدانی كوشتنی لەناوچەی (لەتیفیە) لەساڵی 2004دا ڕوبەڕوكراوەتەوە، ئەوكاتەی كە (ئەمیری ڕێكخراوی قاعیدە) بووە، بەوتەی برای یەكێك لە قوربانییەكان (عوبەیدی) تێوەگلاوە لەكوشتنی براكەی لەو ناوچەیە كە دەكەوێتە خوار بەغدا و نازناوەكەشی (ئەلعانی)یە، وەك ئەوەی لەبەڵگەنامەكەدا ناوی هاتووە.  كاندیدەكانیش بەعسیان تیایە بەڵگانامەكە ئاماژە بەوەشدەكات، فەریقی فرۆكەوان (فەیسەڵ جەربا) و لیوا روكن (هشام ئەلدەراجی) كە هەردووكیان كاندیدن وەرگرتنی وەزارەتی بەرگری، سەر بە حزبی هەڵوەشاوە بوون. دۆستی نزیكی عودەی بووە ڕۆژی (29) ئەم مانگەش  (60) ڕۆژنامەنوس و چالاكوانی پارێزگای (دهۆك) لەبەیاننامەیەكدا كە ئاڕاستەی (دەستەی لێرسینەوەو دادپەروەری) عێراقیانكرد، تیادا داوایانكرد (بەنگین عەبدوڵا ڕێكانی) وەزیری (ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن) لەحكومەتی عێراق دوربخرێتەوە چونكە یەكێك بووە لەكەسە نزیكەكانی (عودەی سەدام حسێن) كوڕە گەورەی سەرۆكی ڕژێمی پێشوی عێراق. لەبەشێكی تری بەیاننامەكەیاندا هاتووە،(بەنگین رێكانی) پلەی دیاری هەبووە لەحزبی بەعس و ناسراو بووە بەپەیوەندییە كۆمەڵایەیتەكانی لەگەڵ (عودەی) و خاڵی پەیوەندی نێوان (عودەی) و بەرپرسانی پارتەكەی (مەسعود بارزانی) بووە. لەڕۆژی (31) مانگی ڕابردوودا (محەمەد حەلبوسی) سەرۆكی پەرلەمانی عێراق داوای لە دەستەی لێپسرینەوەو دادپەروەری كرد لێكۆڵینەوە بكەن لەكاندیدەكانی عادل عەبدلمەهدی بۆ وەزارەتەكانی حكومەتەكەی. ڕۆژی (24)مانگی ڕابردوو، پەرلەمانی عێراق متمانەی دا بەحكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی و (14) وەزیری كابینەی و تائێستا (8)وەزارەت ماوە  متمانەیان پێبدرێت.


ڕاپۆرت: ئارام مەحمود جموجۆڵەكان لەناو پەرلەمانی عێراق بۆ سەر لە نوێ‌ هەڵدانەوەی دۆسیەی كەوتنی (موسڵ) دەستیپێكردووە، كە لەناوەڕاستی 2014دا كەوتە دەست "ڕێكخراوی داعش"، "دواكەوتنی ئەودۆسیەیە بەدرێژایی چەندساڵی ڕابردوو بەهۆی تێوەگلانی كەسایەتی دیارەوە بووە لەو تاوانە" ئەمە قسەی هەندێك پەرلەمانتارە، لەكاتێكدا هەندێك لە سیاسیەكان هۆشداری دەدەن لەبونی جوڵەیەكی ترسناكی ئەندامانی "ڕێكخراوی داعش" لەنزیك شاری موسڵ كە ڕەنگە ببێتە هۆی دوبارەبونەوەی سیناریۆی ساڵی 2014.    سەرچاوەیەك لەپەرلەمانی عێراق تەئكیدكردووە" ماوەی چەند ڕۆژێكە ژمارەیەك پەرلەمانتار دەستیانكردووە بەكۆكردنەوەی ئیمزا و پێشكەشكردنی بەسەرۆكایەتی پەرلەمان بۆ سەر لەنوێ‌ كردنەوەی دۆسیەی كەوتنی موسڵ بەدەستی "داعش" . سەدر دەیەوێت مالیكی بداتە دادگا سەرچاوەكە بەڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی ڕاگەیاندووە" پەرلەمانتارەكان داوای پێكهێنانی لیژنەیەكی پەرلەمانی تایبەت بەو پرسە دەكەن، كە كارەكانی لەماوەیەكی دیاریكراودا بەئەنجام بگەیەنێت" ئاماژەی بەوەشداوە"پەرلەمانتارەكان بەرپرسیارێتیەكە دەخەنە ئەستۆی ئەو سەركردە سیاسی و سەربازییانەی كە لە ساڵی 2104 لەدەسەڵاتدابوون، لەسەرو هەمووشیانەوە (نوری مالیكی) فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكان". یەكێك لەو داواكارییانەی ئەو پەرلەمانتارانە بەنیازن پێشنیازی بكەن" ڕێگەگرتنە لە گەشتكردنی هەموو ئەوانەی ناویان دێت لە دۆسییەی كەوتنی موسڵدا".  بەپێی ئەوزانیارییانەی "درەومیدیا" دەستیكەوتووە، لیستی (سائیرون) كە (موقتەدا سەدر) ڕابەری ڕەوتی سەدر سەرۆكایەتی دەكات و بەدوژمنێكی سەرسەختی (نوری مالیكی) ناسراوە، سەرپەرشتی ئەو جموجۆڵە دەكات و لەخولی پێشوی پەرلەمانی عێراقیشدا هەوڵەكانی چڕكردەوە بۆ لێپێچینەوە لە(مالیكی) لەسەر دۆسیەی كەوتنی موسڵ، بەڵام هەوڵەكانی شكستیهێنا. (ستار ئەلعتابی) پەرلەمانتار لەهاوپەیمانی (سائیرون) لەبەیاننامەیەكدا دەڵێت" ئەنجومەنی نوێنەران لێكۆڵینەوەیەكی گشتگیر دەكات لەدۆسیەی كەوتنی موسڵ، لەپێناو لێپرسینەوە لەكەمتەرخەمەكان بەپێی یاسا". ڕاشیگەیاندووە"دۆسیەی كەوتنی موسڵ جارێكی دێتەوە بەر باس و كەمتەرخەمەكان دەدرێن بەدادگا و هەندێك لەكەسایەتییە دیارەكان بوونە هۆی پشتگوێخستنی دۆسیەی كەوتنی موسڵ وپەراوێزخستنی بۆ ماوەی چەندین ساڵ، وەك ئاماژەیەك بۆ (نوری مالیكی) و ژماریەك لەسەركردە سیاسی و ئەمنیەكانی نزیك لە ناوبراو. ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بەوەشداوە" هاوپەیمانی سائیرون دۆسیەی كەوتنی موسڵ و دۆسیەی گەندەڵی دەكاتە ئەولەویەتی كارەكانی لەپەرلەمان و كارە دەكات بۆ بەدادگای گەیاندنی ئەوانەی تێوەگلاون بەبێ‌ جیاوازی، بۆ ئەوەی سزای خۆیان وەربگرن". شەڕی پۆستە نەك كەوتنی موسڵ (سەعد مەتڵەبی) سەركردە لە (دەوڵەتی یاسا) بەڕۆژنامەكەی ڕاگەیاندووە" وروژاندنی دۆسیەی موسڵ لەم كاتەدا هەولێكە بۆ بە ئامانجگرتنی (مالیكی) كە هاوكاتە لە گەڵ دەنگۆی وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار" تەئكیدیشی كردووە" ئەوەی قسەی لەبارەوە دەكرێت زیاتر پەیوەستە بەپۆست وەك لەوەی پەیوەندی بە دۆسیەی كەوتنی موسڵەوە هەبێت". وتوشەیەتی" ئەوەی پەیوەستە بەوكەوتنی موسڵ، لیژنەیەك پێكهێنرا و ڕاپۆرتێكی لەبارەی كەوتنی شارەكە نوسی، هەندێك لەوانەی تێوەگلابون درانە دادگا و هەندێك لەئەفسەرەكانیش بەشێوەیەكی غیابی فەرمانی لەسێدارەدانیان بۆ دەركرا".  هەر لەو باسەدا (دڵدار زێباری) ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای (نەینەوا) ڕایگەیاندووە" هۆكارگەلێك لەپشت كەوتنی موسڵەوە بوون لەساڵی 2014دا، لەنێوانیاندا ناكۆكییە سیاسیەكان و بەربڵاوی گەندەڵی لەدەزگاكانی دەوڵەت" (زێباری) بەهەمان سەرچاوەی وتووە" هەندێك لەهێزە سیاسیەكان پێشتر و ئێستاش چارەنوسی موسڵیان بەدەستەوەیە و هەموو شتێك دەكەن لەپێناو بەدیهێنانی بەرژوەندییەكانیان". ترس هەیە داعش موسڵ بگرێتەوە  ئەم پێشهاتانە لەكاتێكدایە، هەندێك لەسیاسیەكان هۆشداری دەدەن لە ئەگەری دووبارەبونەوەی سیناریۆی كەوتنی (موسڵ)، ئەگەر دۆخی ئەمنیی لەسەر سنوری عێراق_سوریا كۆنتڕۆڵ نەكرێت.  (حاكم زاملی) سەرۆكی پێشوی لیژنەی ئاسایش و بەرگری لەپەرلەمانی عێراق، لەبەیاننامەیەكدا داوا لە(عادل عەبدولمەهدی) دەكات" بەدواداچوون بۆ دۆسیەی سنور لەگەڵ سوریا بكات تا ڕوداوی كەوتنی موسڵ دوبارە نەبێتەوە،  هاوكات دواشی كردووە" لیژنەیەكی تایبەت پێكبهێنرێت لەسەركردەو ئەفسەرو پسپۆڕانی بواری ئەمنیی بۆ داڕشتنی پلانێكی ئەمنی و چارەسەكردنی بونی "داعش" لە ناوچەی (ئەلبوكەمال)ی هاوسنوری عێراق"، ئاماژەی بەبونی جوڵەیەكی مەترسیداری ئەندامەكانی "ڕێكخراوی داعش" داوە لەناوچەكانی باشوری خۆرئاوای موسڵ، ئاماژەی بەوەشداوە: ئەوەی لەو ناوچانەی دەگوزەرێت هاوشێوەی ئەو ڕوداوانەیە كە ڕێگەی خۆشكرد بۆ كەوتنی شاری موسڵ بەدەستی داعش لەناوەڕاستی ساڵی 2014دا".


( درەو میدیا): وەزارەتی دەرەوەی عێراق باڵیۆزخانەی ئەمریكا بە پێشێلكردنی عورفە دبلۆماسییەكان تۆمەتبار دەكات و دەستوەردان لەكاروباری ناوخۆیی وڵاتیش ڕەتدەكاتەوە.    (ئەحمەد مەحجوب) وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق لەبەیاننامەیەكدا، كە وینەیەكی دەست "درەومیدیا" كەوتووە ڕایدەگەیەنێت، وەزارەتەكەیان بەیاننامەكەی باڵیۆزخانەی ئەمریكای لەبەغداد بەرچاوكەتووە، كە تایبەتە بە "جێبەجێكردنی سزا ئەمریكییە تاكلایەنەكان دژی كۆماری ئیسلامی ئێرانی هاوسێمان". دەشڵێت"بەشی دووەمی بەیاننامەكە عورفە دبلۆماسییەكان و ڕێزگرتنی سەروەری هاوبەشی وڵاتی وەك بنەمایەكی چەسپاو لەیاسایی نێودەوڵەتی تێپەڕاندووەو، عێراق دەستوەردان لەكاروبارە ناوخۆییەكانی ڕەتدەكاتەوە، بەتایبەت ئەوپرسانەی پەیوەستن بەچاكسازی ئاسایشی ناوخۆ و دۆخی هێزە ئەمنیەكانی عێراق كە ژێر دەسەڵاتی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و فەرماندەی هێزە چەكدارەكاندان".  مەحجوب لەبەشێكی تری بەیاننامەكەدا، داوا دەكات باڵیۆزخانەی ئەمریكا ئەو لێدوانانە بسڕێتەوە كە لە لەگەڵ ڕیسا و عورفە نێودەوڵەكانیاندا یەكناگرنەوەو خۆشیان بەدور بگرن لەدووبارە كردنەوەی لەئایندەدا.    چوارشەممەی ڕابردوو، باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەعێراق لەبەیاننامەكدا ڕایگەیاند: لەگەڵ ئەوەی شەش ڕۆژ ماوە وەك وادەی كۆتایی سەپاندنی سزاكان، ئەوە شەشەم داواكارییە بۆ ئەوەی رژێمی ئێران تا وەك وڵاتێكی ئاسایی مامەڵە بكات" پێویستە لەسەر رژێمی ئێران ڕێز لەسەروەری حكومەتی عێراق بگرێت، ڕێگەبدات بەداماڵینی چەكی ملیشیا تائیفییەكان و هەڵوەشاندنەوەیان و سەرلەنوێ‌ تێكەڵكردنەوەیان".   


ڕاپۆرت: ئارام مەحمود لەدوو ڕۆژی ڕابردودا و لەپێشهاتێكی تەمومژاوی و بێوێنەدا، هەزاران تۆن سامانی ماسی لەپارێزگای (بابل) كەدەكەوێتە ناوەڕاستی عێراق و خواروی بەغدادی پایتەخت، دووچاری لە"ناوچونی بەكۆمەڵ بوون" دیمەنەكانی ئەو ڕوداوە ڕوبەڕێكی فراوانی تۆڕە كۆمەڵایەتیە عێراقییەكانی داپۆشیوە. بەپێی ئەو گرتە ڤیدیۆییانەی لە میدیا عێراقییەكان و تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان بڵاوكراونەتەوە، سەدان هەزار ماسی بەكۆمەڵ لە ناوچون و لەكەناراوەكان سەر ئاو كەوتوون، وێڕای ئەوەی بڕێكی زۆریش كراون بەژێر گڵەوە.  لە فوراتەوە پەڕیوەتەوە بۆ دیجلە لەكاتێكدا ئەو پێشهاتە، لەحاڵەتێكی تایبەت بەناوچەیەكەیەوە بەرەو بەدیاردە بوون دەچێت و بۆ پارێزگاكانی باشور دەكشێت، هەندێك سەرچاوە باس لەبوونی "دەستی نادیار" دەكەن، لە لەناوچونی ئەو سامانە نیشتمانیە گرنگە.     لە"ناوچونی بەكۆمەڵ"ی سامانی ماسی، سەرەتا لەقەزای (موسەیەب)ی سەربە پارێزگای (دیالە) سەریهەڵداوە و، خاوەنی حەوزەكانی ماسی سەریان سوڕماوە لە لەناوچونی ماسییەكانیان بەشێوەیەكی كتوپڕ، وەك میدیا عێراقییەكان دەڵێن.   لەكۆتایی هەفتەی ڕابردودا، پۆلیسی (بابل) هاوردەكردنی ماسی زیند و بەستوی بۆ پارێزگاكە قەدەغەكرد، ئەوەش دوای لەناوچونی ماسیەكی زۆر لەقەزای (موسەیەب)، هاوكات پارێزگاری (موسەننا)ش، تاكاتێكی نادیار هاوردەكردنی ماسی بەستوی بۆ پارێزگاكە ڕاگرت. دوای بڵاوبونەوەی ئەو "نەخۆشیە نادیارە" كە لەڕوباری (فورات) لەپارێزگای (بابل) بڵاوبۆتەوە، گوازراوەتەوە بۆ ڕوباری دیجلە و گەیشتۆتە پارێزگای (واست) و هەمان دیمەن دووبارە بۆتەوە. كشتوكاڵ و سەرچاوە ئاوییەكان لێدوانی دژ بەیەك دەدەن وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكانی عێراق ئەمڕۆ لەبەیاننامەیەكدا ڕەتیكردۆتەوە"دابەزینی ئاستی ئاو هۆكاری لەناوچەنی بەكۆمەڵی ماسییەكان بێت"  ڕاشیگەیاندووە" ئاستی ئاو لەو ناوچانەی نەخۆشییەكەی تیادا بڵاوبۆتەوە لەساڵانی ڕابردوو بەرزترە و بەكوالێیتەكی باشتریش بەهۆی بارینی باران و بەرزبونەوەی ئاستی ئاو لەكاتی گونجاوی خۆیدا". ئەوە لەكاتێكدایە ڕۆژی پێنج شەممەی ڕابردوو، بریكاری هونەری وەزارەتی كشتوكاڵ، هۆكاری لەناوچونی ماسی لەڕوباری فورات لەقەزای (موسەیەب) لەباكوری پارێزگای (بابل) بۆ نزمبونەوەی ئاستی ئاو گەڕاندەوە، ڕاشیگەیاند: وێڕایی كێشەی شوێنەكانی بەخێوكردنی ماسی، پاشەڕۆ و خۆراكەكانیشیان لەناو ڕوبارەكە شیبۆتەوەو تێكچووەو ماسییەكانی ژەهراویكردووە.  بەوتەی بەرپرسەكەی وەزارەتی كشتوكاڵ"دیاردەی لەناوچونی ماسی بەو بڕە زۆرە دووەم جارە ڕودەدات، ئەوەش دوای ئەوەی جاری یەكەم لەناوچەی (جەدید ئەلشەت) لەپارێزگای (دیالە) و لەناوچەی (تارمیە) لەباكوری بەغداد. هاوكات بەرپرسێكی تر لەوەزارەتی كشتوكاڵ بۆ میدیا عێراقییەكانی ئاشكراكردووە" لێكۆڵینەوە زانستیەكانیان دەریدەخات، ماسییەكان بەكۆمەڵ و لەیەك كاتدا دووچاری نەخۆشیەكی گوازراوە بوون، كە بەدەگمەن ماسی لەعێراق توشی ئەو نەخۆشییە دەبێت بەتایبەت لەم وەرزەدا. پۆلیس و سیاسیەكان گومانیان هەیە پۆلیسی عێراق گومانی هەیە ئەو ڕوداوە تاوانكاری بێت، هەندێك لەبەخێوكەرانی ماسی لەلێكۆڵینەوەكاندا باسیان لەوە كردووە كە ڕوبەڕوی "ئیبتیزار" بونەتەوە لەپێناوی پێدانی "سەرانە" و دوای ئەوەی زۆرێكیان ڕەتیانكردۆتەوە دووچاری ئەو "كارەسات"ە، بوون. بەشێك لەخاوەنی حەوزەكانی بەخێوكردنی ماسی ئاماژە بە لەناوچونی سەدان تۆن لەماسیەكانیان دەكەن بەهۆكارێك كەتائێستا نازانن چییە، هەندێكیان ماسییە لەناوچوەكانیان كردووە بەژێر گڵەوە تا نەخۆشیەكە بڵاونەبێتەوە، هەندێكی تریشیان لەئاوەكان بەجێیانهێشتون، بەوتەی هەندێك سەرچاوەش" هەندێكی تر لەخاوەن حەوزەكان هەوڵیانداوە، دوای كۆكردنەوەیان لەئامێری ساردكەرەوەی تایبەت، لەبازاڕەكان بیانفرۆشن".  (خەڵەف عەبدولسەمەد)سەرۆكی كوتلەی دەوڵەتی یاسا لەپەرلەمانی عێراق لەلێدوانیكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت" مەترسی هەبونی دەستی نادیار هەیە كە ئابوری عێراقی كردۆتە ئامانج و خۆی لە سامانی ماسیدا دەبینێتەوە، كە پێشكەوتنێكی بەرچاوی بەخۆوە بینیوە لەڕووی پڕكردنی بازاڕی ناوخۆیی بەماسی".  مەترسی ئەوەشی نەشاردۆتەوە كاریگەری خراپ لەسەر تەندروسی هاوڵاتیان دانێت لەڕێی خواردنی ئەو ماسییانە و داواشی لەلایەنە پەیوەندیدارەكان كردووە پشكنینی پێویست ئەنجامبدەن و ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان ئاشكرابكەن.  


(درەو میدیا): فارس بەكوع وتەبێژی دەستەی لێپرسینەوە‌و دادپەروەری لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا ئاشكرایكرد، سبەینێ ناوی ئەو وەزیرانە ئاشكرا دەكرێت كە رێشوێنەكانی تایبەت بە ریشەكێشی بەعس دەیانگرێتەوە. بەكوع وتی: هەفتەی رابردوو نوسراوێكمان لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوە بەدەستگەیشتووە كە لیستی ناوی 22 وەزیرە بەمەبەستی وردبینیكردن لە دۆسیەكانیاندا. دەستەی لێپرسینەوە‌و دادپەروەری دەستەیەكی سەربەخۆیە‌و كاری ئەم دەستەیە ریشەكێشكردنی حزبی بەعسی لەناوچووی عێراقە لە دەزگاكانی دەوڵەتی نوێی عێراقدا، واتە ئەگەر هەریەكێك لە وەزیرەكانی كابینەی نوێی حكومەت كە عادل عەبدولمەهدی سەرۆكایەتی دەكات، تۆمەتبار بكرێن بە بەعسیبوون، لە كابینەكە دوردەخرێنەوە. بڕیارە سبەینێ ئەنجومەنی دەستەی لێپرسینەوە‌و دادپەروەری كۆدەبێتەوە‌و بڕیاری كۆتایی خۆی لەبارەی وەزیرەكانی كابینەی نوێی حكومەتەوە بدات.  ئەنجومەنی دەستەی لێپرسینەوە‌و دادپەروەری لە (6) كەس پێكدێت، بۆ بڕیاردان لەسەر دۆسیەی وەزیرەكان دەبێت نیسابی یاسایی  ئەنجومەنەكە تەواو ببێت.


(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق بڕی هەناردەی نەوت و داهاتەكەی بۆ مانگی تشرینی یەكەمی راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهاتی نەوت زیادیكردووە. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی نەوتی عێراق، مانگی تشرینی یەكەمی رابردوو عێراق (107 ملیۆن و 530 هەزارو 8) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 469 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (74.912) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (8 ملیار و 55 ملیۆن و 257 هەزار) دۆلار بووە،   مانگی ئەیلولی رابردوو كە كۆی داهاتی نەوت ( 7 ملیار و 900 ملیۆن) دۆلار بووە.



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand