درەو میدیا:  -    ژمارەی قوتابخانە: 23450  -    قوتابی سەرەتایی: 6197870 -    قوتابی ناوەندی و ئامادەیی: 198498 -    بینای قوڕ: 149  -    لە 30% قوتابخانەكان دوو دەوامین  -    رزگاربوون لە دوو دەوامی پێویستی بە 5800 قوتابخانە هەیە  

( درەو میدیا): محەمەد بن راشد ئال مەكتوم جێگری سەرۆكی ئیمارات و  سەرۆك وەزیران و حاكمی ویلایەتی دوبەی، چەند نهێنییەكی كۆبوونەوەكانی لەگەڵ سەددام حسێن و بەشار ئەسەد و موعەمەر قەزافی ئاشكرادەكات. محەمەد بن راشد لە كتێبە نوێكەیدا " چیرۆكەكەم... 50 چیرۆك لە 50 ساڵدا" ئاشكرایدەكات كە ساڵی 2003 پێش دەستپێكردنی جەنگی ئەمریكا دژی عێراق، بە نهێنی گفتوگۆی لەگەڵ سەددام حسێندا كردووە و داوای لێكردووە دەستبەرداری دەسەڵات بێت و لە دوبەی بژی، بەڵام سەددام پێشنیازەكەی رەتكردوەتەوە و وتویەتی " دەمەوێت عێراق رزگاربكەم، نەك خۆم). لە بەشێكی تری كتێبەكەیدا بن راشد باس لە دیدارێكی خۆی و بەشار ئەسەد سەرۆكی ئێستای سوریا دەكات كە ساڵی 1999 و پێش ئەوەی ببێتە سەرۆك سەردانی دوبەی كردووە و دوور لە هەموو رێوشوێنێكی فەرمی بە ئۆتۆمبیلەكەی خۆی بن راشد گەشتێكی بە بەشار ئەسەد كردووە بەناو شارەكەدا، بەبێ‌ ئەوەی پێش وەخت لە وردەكارییەكەی ئاگاداری بكاتەوە. محەمەد بن راشد لە كتێبی " چیرۆكەكەم" دا دەڵێت:" هەتائێستاش هیوا و باوەڕم بە گەلی سوریایە كە توانیویەتی لەسەر 40 شارستانییەت لەسەر خاكی خۆە بونیاد بنێت، لە توانایدایە شارستانییەتێكی نوێ بونیادبنێت". لە یەكێك لە چیرۆكەكانی كتێبەكەیدا بن راشد باس لەو سەردانە مێژووییەی دەكات كە بە بانگهێشتی موعەمەر قەزافی سەرۆكی لیبیا سەردانی ئەو وڵاتەی كردووە و قەزافی ویستویەتی شارێكی هاوشێوەی دوبەی لە لیبیا بونیادبنێت. لەو بارەیەوە بن راشد دەڵێت:" قەزافی گۆڕانكاری نەدەویست، بەڵام هیواخوازی گۆڕانكاری بوو، گۆڕانكاری پێویستی بە وتاردان نیە، بەڵكو پێویستی بە دەستكەوت هەیە، گۆڕانكاری پێویستی بە ژینگەیەكی راستەقینە هەیە، گەل بە تەنها خۆی دەتوانێت گۆڕانكاری بەرەو باشتر بكات, گەلی لیبیا زانا و كەسانی بەهرەمەند و سەرمایەدار و خاوەنكار و توێژەر و ئەندازیاری و پزیشكی زۆر لەخۆدەگرێت، تەنها پێویستیان بە ژینگەیەكی گونجاوە بۆئەوەی تواناكانی خۆیان بخەنەگەڕ و گۆڕانكاریی ئیجابی ئەنجامبدەن".

درەو میدیا: -    كۆی گشتی بودجە ( 133.100.000.0000.000 ) 133 ترلیۆن و 100 ملیار دینار -    داهاتەكانی بودجە ( 105.500.000.000.000 ) 105 تلیۆن و 500 ملیار دینار -    داهاتی نەوت ( 93.700.000.000.000 ) 93 ترلیۆن و 700 ملیار دینار  -    داهاتەكانی تر ( 11.800.000.000.000 ) 11 ترلیۆن و 800 ملیار دینار  -    كۆی موچەی فەرمانبەران ( 43.400.000.000.000 ) 43 ترلیۆن و 400 ملیار دینار   

(درەو میدیا):  ئەمڕۆ نوێنەرانی كەركوك لە فراكسیۆنی  یەكێتی لە پەرلەمانی عێراق  لەگەڵ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبونەوە و عەبدولمەهدی رایگەیاندووە لە پرسی هەڵكردنی ئاڵای كوردستاندا چاوەڕوانی بڕیاری دادگای فیدراڵییە. جەمال شكور، پەرلەمانتاری فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی عێراق كە لە كۆبونەوەكەدا بەشداربووە بە میدیای فەرمی حزبەكەی راگەیاندووە: سەرۆك وەزیران پێی راگەیاندین بەهیچ شێوەك رێگە بە جوڵەی هێزی سەربازی نادات و بۆ یەكلاییكردنەوەی ئەو بابەتەش، چاوەڕێی بڕیاری دادگای فیدراڵیی دەكات. ئەو پەرلەمانتارەی یەكێتی ئاماژەی بەوەشداوە لە كۆبوونەوەكەدا بە سەرۆك وەزیرانمان راگەیاند "لەدوای ساڵی 2003ەوە لە كەركوك ئاڵای كوردستان تا ساڵی 2017 هەڵكراوەو هیچ كێشەیەك نەبووە، هەڵكردنی ئاڵای كوردستانیش لەسەر بارەگاكانی یەكێتی بەمافی خۆمان دەزانین و بەهیچ شێوەیەكیش ئاڵای كوردستان داناگیرێت."   ئەو پەرلەمانتارە ئاشكراشیكرد: عادل عەبدولمەهدی پێی راگەیاندین پارتی دیموكراتی كوردستان دەگەڕێتەوە كەركوك و بارەگاكانی دەكاتەوە.  

راپۆرت: نامیق رەسوڵ حكومەتی ئیسرائیل ئاشكرایكرد كە سێ‌ وەفدی عێراقی كە 15 كەس بووون، لەمیانی ساڵی رابردوو 2018 سەردانی ئەو وڵاتەیان كردووە و  پرسی ئاساییكردنەوەی پەیوەندی و ئێرانیان لەگەڵ بەرپرسانی تەلئەبیبدا باسكردووە، لیژنەی پەیوەندییە دەرەكییەكانی پەرلەمانی عێراقیش سەردانەكان رەتناكاتەوە، بەڵام باوەڕی وایە بڵاوكردنەوەی ئەو هەواڵە بۆ نانەوەی فیتنە و ئاژاوە بێت لە ناخۆی عێراقدا. بە گوێرەی هەواڵێكی ماڵپەڕی " روسیا تودەی" وەزارەتی دەرەوەی ئیسرائیل لە بەیاننامەیەكیدا كە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بڵاویكردەوەتەوە ئاشكرایكردووە كە دواهەمین سەردانی وەفدی عێراق بۆ ئیسرائیل چەند هەفتەیەك لەمەوبەر ئەنجامدراوە. وەفدەكان كێ‌ بوون؟ باسی چیان كردووە؟ وەزارەتی دەرەوەی ئیسرائیل ئاشكراشیكردووە كە وەفدەكانی عێراق  لە كەسایەتی سوننە وشیعە و چەند سەركردەیەكی نێوخۆیی كاریگەری لە خۆگرتووە و لە گەڵ چەند كەسایەتییەكی ئەكادیمی و بەرپرسی ئیسرائیلدا كۆبوونەتەوە و سەردانی مۆزەخانەی " یاد فاشیم" یان كردووە كە تایبەتە بە مێژووی جینۆسایدی جولەكە " هۆڵۆكۆست". ئیدی كوهین كە چاودێرێكی سیاسی ئیسرائیلیە لە ئەكاونتی خۆی لە  تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسیوێتی:" حكومەتی عێراق ئەو وەفدانەی رەوانەی ئیسرائیل كردووە بۆئەوەی دانوستان بكەن لەسەر كشانەوەی ئێران لە باشووری سوریا، لەبەرامبەر راگرتنی بۆردومانكردنی خاكی سوریا لەلایەن ئیسرائیلەوە". بەوتەی كوهین وەفدە عێراقییەكان باسیشان لە هەڵوەشاندنەوەی حزبە شیعەكانی عێراق و سوریا و لوبنان و وڵاتانی كەنداو كردووە لەگەڵ تاوتوێكردنی رێگاكانی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ ئیسرائیل". " پێویستە وەزارەتی دەرەوە لێكۆڵینەوە بكات" لە كاردانەوەیدا بەرامبەر بە گەشتی چەند وەفدێكی عێراقی بۆ ئیسرائیل، حەسەن كەعبی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق داوای لە وەزارەتی دەرەوە كرد لێكۆڵینەوە بكات دەربارەی گەشتی ئەو وەفدە عێراقیان بۆ ئیسرائیل كە لەچەند میدیایەكی خۆرئاوا و ئیسرائیلەوە بڵاوكراوەتەوە. كەعبی كە سەر بە رەوتی سەدرە لە بەیاننامەیەكدا وتی:" پرسی سەردانكردنی خاكی داگیركراو و  ئیسرائیل، هێڵی سورە و پرسێكی هەستیارە بەلای موسوڵمانانەوە". هاوكات لیژنەی پەیوەندییە دەرەكییەكانی پەرلەمانی عێراق رایدەگەیەنێت ئەو بابەتە تایبەت بە هەردوو دەزگای هەواڵگری و ئاسایشی عێراقەوە و پێویستە ئەوان  لێكۆڵینەوە بكەن و راستی و دروستی ئەو سەردانانە ئاشكرابكەن. فورات تەمیمی ئەندامی لیژنەكە لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی "سۆمەریە نیوز" رایگەیاند چوارشەممەی داهاتوو میوانداری وەزیری دەرەوە دەكەن و ئەو پرسەی لەگەڵدا تاوتوێدەكەن. بە بڕوای ئەو پەرلەمانتارەی لیژەی پەیوەندییە دەرەكییەكان پرسی ئەو سەردانە دەكەوێتە سەرشانی لایەنە دەرەكییەكانن بە تایبەتیش هەردوو دەزگای هەواڵگری و ئاسایشی نیشتمانی و لەسەریان پێویستە راستی و دروستی ئەو هەواڵە ئاشكرابكەن. تەمیمی باوەڕیشی وایە كە ئیسرائیل بە بڵاوكردنەوەی ئەو هەواڵانە دەیەوێت فیتنەوە دووبەرەكی و ئاژاوە لەناو عێراقدا بنێتەوە.

( درەو  میدیا):دەستەی نەزاهەی عێراق ئەمڕۆ پێنجشەممە یەكەمین پرۆسەی گەندەڵی لە ساڵی 2019دا ئاشكراكرد و چەند فەرمانبەرێكی لە كەركوك دەستگیركردووە كە گەنمی خراپیان كردووە بە ئارد. دەستەی نەزاهە لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند نوسینگەی كەركوكی دەستەكە یەكەمین پرۆسەی گەندەڵییان لە ساڵی 2019دا ئاشكراكرد. ئاشكراشیكرد لەو پرۆسەیەدا چەند فەرمانبەرێكی سایلۆی كەركوك و چەند خاوەن ئاشێكی ئەهلییان دەستگیركردووە بەهۆی ئەوەی گەنمی خراپیان كردووە بە ئارد كە بۆ بەكارهێنانی مرۆڤ شیاو نیە.

( درەو میدیا): وەزارەتی پلاندانانی عێراق وادەی ئەنجامدانی سەرژمێری گشتی دانیشتوانی دیاریكرد و رایگەیاند سود لە هەموو توانا نێوخۆیی و نێودەوڵەتییەكان بۆ سەرخستنی ئەو پرۆسەیە  وەردەگیرێت. نوری سەباح دلێمی، وەزیری پلاندانانی عێراق، لە بەیاننامەیەكدا كە كۆپییەكی بەدەست " درەو میدیا" گەیشتووە وتی:" ئەنجامدانی سەرژمێری گشتی دانیشتوان كۆتایی 2020 دەستپێدەكات". دلێمی ئاماژەیبەوەشداوە كە راستەوخۆ رێنمایی دەركردووە بۆئەوەی ئامادەیی پراكتیكی بۆ ئەو پرۆسە دەستپێبكرێت و هەموو توانا نێوخۆیی و نێودەوڵەتییەكان بۆ سەرخستنی ئەو پرۆسەیە دابینبكرێت. لە ساڵی 1997ەوە سەرژمێری گشتی دانیشتوان لە عێراق ئەنجامنەدراوە و ساڵی 2013 وەزارەتی پلاندانی عێراق رایگەیاند ئەنجامنەدانی سەرژمێری گشتی هۆكاری سیاسیی لە پشتەوەیە نەك تەكنیكی و ئیداریی. لەو سەرژمێرییەدا كە ساڵی 1997 ئەنجامدرا و لە سێ‌ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان ئەنجامنەدرا دانیشتوانی عێراق 19 ملیۆن كەس بوو، بەڵام بە گوێرەی ئاماری وەزارەتی پلاندان ئێستا دانیشتوانی عێراق 30 ملیۆن كەسی تێپەڕاندووە  

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ هاوینی ساڵی 2006 یەكەی 515ی سەر بە پۆلیسی سەربازی ئەمریكی لە عێراق جگە لە پاسەوانیكردن لە یەكێك لە نەخۆشخانەكانی ناوچەی سەوز یان جارجار هاوڕێیەتیكردنی كاروانێك هیچ ئەركێكی تری نەبوو، بەڵام لە كۆتایی ئەو ساڵەدا ئەركی ئەو یەكەكە وەرچەرخانێكی گرنگی بەخۆیەوە بینی و ئەركی پاراستی " زیندانێكی زۆر گرنگی" خرایە ئەستۆ،  ئەوەش ئەو زیندانە بوو كە سەددام حسێن سەرۆكی پێشووتری عێراقی تێدابوو. ئەفسەرێكی سوپای ئەمریكی بەناوی " ویڵ پاردنوێربەر"  لە كتێبەكەیدا  بەناوی " سەددام حسێن و پاسەوانە ئەمریكییەكانی، زیندانییەك لەناو كۆشكەكەیدا". بەمشێوەیە باس لە پەیوەندیی نێوان سەددام حسێن و ئەو 12 پاسەوانە دەكات كە لەو زیندانەدا لەگەڵیدا ژیاون. " دیداری سیمبوڵی خراپەكاری" یەكێك لە پاسەوانەكان  بۆ یەكەمجار كە رووبەڕوو بینی، لە دەموچاوی سەددام حسێن وردەبووە لە كاتێكدا ئەو لە خەوێكی قوڵدا بوو، هەرچەندە ئەو بەتەواوەتی سەدامی دەناسی بەهۆی ئەو ژمارە زۆرە لە هەواڵ و وێنەكەی كە لە لاپەڕەكانی رۆژنامە و گۆڤارەكاندا بڵاودەكرایەوە. لەو ماوەیەدا كە دادگاییكردنی سەددام حسێن لە دادگایەكی عێراقی كە ئەمریكا دایمەزراندبوو بەڕێوەدەچوو، لە زیندانییەكەوە كە لە یەكێك لە كۆشكەكانی سەر رووباری دیجلە بوو دەگوازرایەوە بۆ دادگا و یەكەی 515 بەرپرس بوو لە پاراستنی ژیانی و گەرەنتیكردنی سەلامەتی. ئەو گروپەی كە پاسەوانی سەددامیان دەكرد ناوی " سۆپەر 12" یان لە خۆیان نابوو، ئەركەكەیان بریتی بوو لە شەونخونیكردن بۆ سەلامەتی " سیبموڵی جەمسەری خراپەكاریی" بە گوێرەی پۆلێنكردنی ئەمریكا لەو كاتەدا، واشنتۆن زۆر بە پەرۆش بوو كە گیانی سەددام بپارێزێت و گەرەنتی دادگاییكردنی بكات، چونكە ئەوە نیشانی دەدا كە پەرۆشە بۆ جێبەجێكردنی دادپەروەریی نەك تۆڵەكردنەوە. لە رۆژەكانی سەرەتای دەستگیركردنیدا كە هێشتا دانیشنی دادگاییكردن دەستی پێنەكردبوو، كات زۆر بە هیواشی تێدەپەڕین چونكە هیچی ئەوتۆ نەبوو كە لەو كاتەدا ئەنجامی بدات. لەگەڵ تێپەڕینی كاتدا هەندێك پەیوەندی و هۆگری لە نێوان سەددام و پاسەوانەكاندا دروست بوو كە هیچ نیشانەیەكی " خراپەكاری" تێدا دیارنەبوو، ئەوەش بە گوێرەی یەكێك لە پاسەوانەكان و پاشان لەماوەیەكی كورتدا پەیوەندیی لە نێوان هەندێك لە پاسەوانەكان و سەددام حسێندا بۆ جۆرێك لە هاوڕێیەتی بەرەوپێشچوو. پاسەوانەكان سەریانسوڕمابوو كە سەدام حسێن لە جیاتی ژیانی نێو كۆشكە خۆشە زۆرەكان بە دۆخی دەستگیركردنی لە زیندانێكی بچوكدا قایل بوو، زۆر چێژی وەردەگرت بە دانیشتن لەسەر كورسییەكی بچوكە كە دەرەوەی زیندانەكە لەبەردەم مێزێكی بچوكدا بۆی دانرابوو، ئاڵایەكی بچوكی عێراقیشی لەسەربوو، لەسەر مێزەكە دەینوسی، جگەرەی كوهیبای كوبی گرانبەهای دەكێشا كە زۆر بە پەرۆش بوو بۆ هەڵگرتنی لە قوتوی تایبەتدا بۆئەوەی شێدارییەكەی بپارێزێت.                                                                    ئەو ژوورەی سەددام تێیدا زیندانی كرابوو " بكرێوە سمسم" سەددام زۆر بایەخی بە خواردنەكانی دەدات، بە چەند قۆناغێك خواردنی دەخوارد، سەرەتا بە خواردنی هێلكەورۆن دەستی پێدەكرد و پاشان پارچەیەك شیرینی و لە كۆتاییشدا میوەی دەخوارد، ئەگەر هێلكەورۆنەكەوی بەدڵ نەبوایە رەتیدەكردەوە. زۆر گوێی لە رادیۆ دەگرت و كاتێك گوێبیستی دەنگی كچە گۆرانیبێژی ئەمریكی " ماری بلیچ" بوایە لە گەڕان بە دوای ئیزگەكاندا دەوەستا،  هەروەها حەزی لە سواری پایسكیل بوو كە ناوی ناوبوو" جوانووە ئەسپ" و شۆخی لەگەڵ پاسەوانەكاندا دەكرد و دەیوت ئەو ئاسكە و لە رێگەی وەرزشكردنەوە  ئێسكەكانی بەهێزدەكات, بۆئەوەی دواتر بتوانێت بەسەر دیواری زیندانەكەدا بازبدات. جارێكیان سەددام حسێن پێكەنی كاتێك گوێی لە پاسەوانەكان بوو كە هاوڕێیەكی خۆیان بە كەسایەتی "دراكۆلا" دەچوان لە زنجیرە كارتۆنی " بكرێوە سمسم" دا. هەروەها بایەخی زۆری بە ژیانی تایبەتی پاسەوانەكان دەدات ودەربارەی خێزانەكانیان پرسیاری لێدەكردن هەتا ئەو رادەیەی هۆنراوەیەكی بۆ هاوسەری یەكێكیان نوسی و ژمارەیەكی زۆر لە پاسەوانەكان ژن و منداڵیان هەبوو، گفتوگۆی لەگەڵدا دەكردن دەربارەی ئەو كێشانەی وەك باوكێك لەگەڵ منداڵەكانیاندا رووبەڕووی دەبنەوە و چەند روداێكی سەرنجڕاكێشی ژیانی خۆی بۆ دەگێڕانەوە.                                                     ئەو كۆشكەی كە سەددام لەكاتی دادگاییكردنیدا تێیدا زیندانی كرابوو توڕەبوونێكی زۆر سەددام باسی لەوەكرد كە عودەی كوڕی تەقەی لەسەردانكەرانی یەكێك لە یانە شەوانەكانی بەغدا كردووە و كەسێكی كوشتووە و دەیانی برینداركردووە و پاسەوانەكان دەگێڕنەوە كە سەددام وتویەتی بەو رووداوە" زۆر توڕە بووەو ئاگری لە هەموو ئۆتۆمبیلەكانی عودەی بەرداوە" و عودەی خاوەنی ژمارەیەكی زۆر لە ئۆتۆمبیلی گرانبەهای وەك رۆڵز رۆیس و فیراری و پۆرش بوو. پاسەوانێكی تر وتی سەددام باشترین پەیوەندی هەبوو لە گەڵماندا و گەیشتبوینە ئەو باوەڕەی ئەگەر لایەنگرانی بیگەنێ‌ بۆ ئازادكردنی، ئەوا هیچ ئازارێكیان بە ئێمە نەدەگەیاند، چونكە پەیوەندی زۆر باشمان لەگەڵیدا هەبوو. سەددام  لە میانی دانیشتنەكانی دادگادا كەسایەتییەكی تر بوو، زۆر بەتەنگ بەرگریكردن بە خۆی نەبوو، بەڵكو وا قسەی دەكرد كە قسەكانی ئاراستەی ئەو كەسە بكات كە دواتر مێژوو دەنوسێتەوە و تیشك دەخاتە سەر ئەو میراتەی بەجێهێشتووە. ئەنجامی دادگاییكردنەكە نیمچە یەكلاییكراوەبوو، هەمووان ئەو راستییەیان دەزانی كە رووبەڕوووی مردن دەبێتەوە، بەڵام كاتێك لە دانیشتنەكانی دادگا دەگەڕایەوە دەبووە بە كەسایەتییەكەی پێشووی و بەشێوەیەك رەفتاری دەكرد، وەك ئەوەی باپیری پاسەوانەكان بێت. ساتێكی دژوار نوسەری كتێبەكە " ویڵ پاردنۆربەر" دەڵێت هەر 12 پاسەوانەكە زۆر پیشەیی و مرۆڤانە ئەركەكانیان جێبەجێدەكرد، سەرەڕای ئەو دۆخە خراپ و دژوارەی لەو كاتەدا باڵی كێشابوو ،"  هەرچەندە ئەو گەنجانە هیچ مەشق و راهێنانێكیان دەربارەی مامەڵەكردن لەگەڵ زیندانییەكی لەو جۆرەدا نەكردبوو، بەڵكو هاوشێوەی ئەندامانی هێزی پۆلیسی سەربازی مەشقیانكردبوو لەسەر شێوازەكانی مامەڵەكردن لەگەڵ زیندانییە سەربازەكان نەك سەرۆكی پێشووی دەوڵەتێك". نوسەرە ئەمریكییەكە روونیدەكاتەوە كە ئاڵنگاریی و كێشەكان كە رووبەڕووی ئەو پاسەوانانە بوونەوە هەرچییەك بوون ناگەنە ئەو ساتە دژوارەی كۆتاییهاتنی ئەركەكەیان،  هەستكردن بەوەی كە رۆڵێكت بینیوە لە مردنی كەسێك كە ناسیوتە و بۆماوەیەك لەگەڵیدا ژیاویت زۆر كاریگەرترە لە تەقەكردن لە مەودایەكی دوورەوە لە كەسێك كە نایناسیت، ناڵێم كە تەقەكردن لە كەسێك كارێكی ئاسانە، بەڵام زۆر جیاوازە لەگەڵ ژیان لەگەڵ كەسێكدا بە درێژایی چەندین كاتژمێر وەك ئەو پاسەوانانە كە لە كۆتاییدا رادەستی كەسانی تریان كرد بۆئەوەی بیكوژن". دوا ساتەكانی سەددام حسێن لەگەڵ پاسەوانەكانیدا ئەو رۆژە بوو كە سزای لە سێدارەدانی بەسەر جێبەجێكران سەددام باوەشی بەو پاسەوانانەدا كرد كە رادەستی ئەو كەسانەیان كرد كە ئەركی جێبەجێكردنی لە سێدارەدانەكەیان لە ئەستۆدا بوو، لە كۆتاییدا ئەوە پرسێكی ناوخۆیی عێراقە، نوسەرەكەی وادەڵێت، پاسەوانەكان پرۆسەی لەسێدارەدانەكەیان نەبینی، بەڵام تاریكاییەكەیان بینی و گوێیان لە دەنگی كردنەوەی ئەو دەرگایە بوو كە سەددام لەسەری وەستابوو، لەگەڵ بەربوونەوەی  و دەنگی شكانی گەردنی.  بچوكترین پاسەوان  سەربازێك بوو بەناوی ئادەم رۆجەرسۆن، تەمەنی 22 ساڵ بوو، رۆجەرسۆن لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵیدا سەرەتای 2018 باس لە ساتەكانی كۆتایی پێش لەسێدارەدانی سەددام دەككات و دەڵێت:" رۆژێكی زۆر غەمناك بوو، دوای نەمانی دەنگە دەنگ و قەرەباڵغی زانیمان ئێمە لە ناوچەیەكی پارێزراو سەلامەتین و ئیتر هیچ كەس نایات بۆئەوەی سەددام بەرێت. هەروەها پێش ئەوەی بچێتە ژووری لەسێدارەدان روویكردە ئێمە و ماڵئاوایی لێكردین و وتی: هەمووتان وەك  هاوڕێم وابوون، هەندێم لە پاسەوانەكان گریان و منیش زۆر غەمباربووم، چەند ساتێكی زۆر ناخۆش بوون لەگەڵ كەسانی تردا شەڕم كردن لە چەندین بۆمبی چێندراو رزگاربووم، بەڵام هەرگیز ئامادەنەبووك بۆ رووبەڕوبونەوەی دۆخێكی لەو شێوەیە".                    سەددام لەرێگەی رادیۆوە گوێی لە دەنگی كچە گۆرانیبێژی ئەمریكی ماری پلیچ دەگرت چەند ساتێكی بارگاوی وتیشی :"دوای چوونە ژوورەوەمان، گوێبیستی هەندێك دەنگە دەنگ بووین و پاشان گوێمان لەدەنگی هاوار و كەوتنی شتێك لەسەر زەوی بوو، دوای ئەوە بینیمان لەسەرشان هەڵیانگرت، هەروەها هەندێك تفیان تێكرد و شەقیان تێهەڵدا و گوێشمان لە دەنگی تەقەبوو، چەند ساتێكی زۆر بارگاویی بوو، ئەركی ئێمە پارێزگاریكردن بوو لە كەسێك و مەشقمان لەسەر ئەوە پێكرابوو، پاسان ئەو كەسەی كە پارێزگاری لێدەكەیت رادەستی كەسانی تری دەكەین بۆئەوەی بیكوژن و دوای مردنی هەندێك شەقی تێهەڵدەن و تفی لێبكەن،  هەستم بەرێز كرد بەرامبەری دوای مردنی". راشیگەیاند دادگاییكردنی سەددام لەسەر ئەو تاوانانەی ئەنجامیدابوون بەڕێوەچوون حكومی بەسەردا درا و هیچ دژایەتییەك بۆئەوە نییە و ناڵێم كە شایانی ئەو حكومە نەبوو، بەڵام كارەكە ئاسان نییە بەلای كەسێكەوە كە تەنها لە تەمەنی 22 ساڵیدا بێت، رەنگە من بۆ ئەوە ئامادەنەبووبم، هەچەندە من ئەو كەسە نەبووم كە تەرمەكەی كەوتە سەر زەویی، بەڵام هەندێكجار و هەتا ئێستا هەستدەكەم لە هەمان ئەزموندا دەژیم. سەرچاوە: بی بی سی   

( درەو میدیا): ترەمپ لە سەردانەكەیدا بۆ عێراق سەربازانی وڵاتەكەی بەسەركردەوە هیچ بەرپرسێكی ئەو وڵاتەی نەبینی و ئەوەش كاردانەوەی زۆری لێكەوتەوە. عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا كە نوسینگەی راگەیاندنەكەی بڵاویكردوەتەوە دەڵێت ترەمپ بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ عەبدولمەهدی كردووە. لە بەیاننامەكەدا هاتووە كە دەسەڵاتدارانی ئەمریكا، دەسەڵاتدارانی عێراقیان لە خواستی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ سەردانی عێراق لە ئێوارەی رۆژی 26ی كانونی یەكەم ئاگاداكردوەتەوە بەمەبەستی پیرۆزباییكردن لە حكومەتی نوێی عێراق و بۆ سەردانی سەربازانی ئەمریكا كە لە چوارچێوەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی " داعش" هاوكاری عێراق دەكەن و حكومەتی عێراقیش پێشوازی لە داواكارییەكە كردووە. لە بەشێكی تری بەیاننامەكەدا هاتووە كە پێویست بوو بە رەسمی پێشوازی لە ترەمپ بكرێت و لەگەڵ سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران عادل عەبدولمەهدی كۆببێتەوە، بەڵاك جیاوازی لە بیروبۆچونەكان بۆ رێكخستنی دیدارەكە بووە هۆی ئەوەی كە پەنا بۆ پەیوەندی تەلەفۆنی ببرێت و تێیدا گۆڕانكارییەكانی دۆخەكە بە تایبەتی دوای بڕیاری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كشانەوە لە سوریا و هاوكاری و هەماهەنگی بۆ نەهێشتنی داعش و دابینكردنی ئاسایش و سەقامگیری بۆ گەلان و وڵاتانی ناوچەكە تاوتوێكران. هەروەها بەیاننامەكەی سەرۆك وەزیرانی عێراق ئاشكراشیكردووە كە عەبدولمەهدی پێشوازی لە سەرۆكی ئەمریكا كردووە بۆ سەردانەكەی و بانگهێشتی كردووە سەردانی بەغدا بكات و ترەمپیش سەرۆك وەزیرانی عێراقی بانگهێشتی واشنتۆن كردووە و هەردوولا رێككەوتون لەسەر بەردەوامیدان بە پتەوتركردنی پەیوەندییە هاوبەشەكانی نێوان هەردوو وڵات.

(درەومیدیا):  (عاسم جیهاد) وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند" بەپێی ئاماری سەرەتایی كۆمپانیای بە بازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) بڕی هەناردەكراوی نەوتی خاو لە مانگی كانونی یەكەم  (١٠١)ملیۆن و (313)هەزارو (958) بەرمیل و بە بەهای زیاتر لە (٦) ملیارو (195) ملیۆن و (345) دۆلار، "تێكڕای نرخی بەرمیلیك نەوت بە (61.150)دۆلار فرۆشراوە" ئاماژەی بەوەشداوە"بڕی نەوتی خاوی هەناردەكراو لە مانگی تشرینی دووەم لە كێڵگە نەوتییەكانی ناوەڕاست و باشور گەیشتوەتە زیاتر لە (١٠٠)ملیۆن و (٨٩٥)هەزارو (٣٤٢) بەرمیل و بە بەهای زیاتر لە (٦) ملیارو (195) ملیۆن و (345) دۆلار، بڕی هەناردەكراویش لە ڕێی بەندەری جەیهانی توركییەوە (٢٦١) هەزارو (٤٦٦)بەرمیل بووەو، بەبەهای ( 14 ) ملیۆن و ( 149 ) هەزارو ( 494 ) دۆلار،  داهاتی سەرجەمی گەیشتوەتە زیاتر لە (٦) ملیارو (١٧5) ملیۆن و (٦٨٣) دۆلار. هەروەها بڕی هەناردەكراوی نەوتی گەیارە  (157) هەزارو (150)بەرمیل بووە، بەبەهای ( 5 ) ملیۆن و ( 578 ) هەزارو ( 825 ) دۆلار.   

 (درەو میدیا): لە عێراق‌و هەرێمی كوردستان هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان ماوەی نزیكەی ساڵێك دواكەوتووە، عێراق دەیەوێت لە شەش مانگی داهاتوودا هەڵبژاردن بكات، بەڵام لە هەرێم چارەنوسی هەڵبژاردنەكە نادیارە.  ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەبارەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانەوە لەگەڵ كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان گفتوگۆی كردووە. بەپێی قسەی میقدام جومەیلی ئەندامی كوتلەی میحوەر لە پەرلەمانی عێراق، پەرلەمان پرسیاری لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن كردووە سەبارەت بەوەی ئاخۆ دەكرێت لەماوەی شەش مانگی داهاتوودا هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بەڕێوەبچێت یاخود نا، بەڵام تائێستا كۆمسیۆن وەڵامی نەداوەتەوە. لە لێدوانێكدا بۆ سایتی (سۆمەریەنیوز) ئەو پەرلەمانتارە باسلەوەدەكات، پێشنیازێك هەیە بۆ سڕكردنی كاری ئەنجومەنی پارێزگاكان تا ئەوكاتەی هەڵبژاردنێكی نوێ دەكرێت، لەبری ئەوەی ئەندامانی پەرلەمان راسپێردرێن بە چاودێركردنی فەرمانگەكان لە پارێزگاكانی خۆیان، لەبەرامبەردا بۆچونێكی تر هەیە پشتیوانی ئەوە دەكات ئەنجومەنی پارێزگاكان بەردەوام بن لەسەر كاركردنی خۆیان  تا ئەوكاتەی وادەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان دیاری دەكرێت لە مانگی ئایار یاخود حوزەیرانی ساڵی نوێدا. ئەو پەرلەمانتارە دەڵێ" ئێمە پشتیوانی ئەو بۆچونە دەكەین ئەنجومەنی پارێزگان بەردەوام بن لەسەر كاركردنی خۆیان، چونكە سڕكردنی ئەنجومەنەكان بۆشایی یاسایی دروستدەكات‌و سەرباری ئەوەش كارێكی نادەستورییە‌و ئەم بابەتە لە دەستوردا بوونی نییە. لە عێراق‌و هەرێمی كوردستان هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان ماوەی نزیكەی ساڵێك دواكەوتووە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت ئەنجومەنی پارێزگاكان لە هەرێم هەڵوەشێنێتەوە‌و لەبری ئەوەی ئەنجومەنی شارەوانییەكان زیندوبكاتەوە، بەڵام لەبەرامبەردا یەكێتی نیشتمانی داوا دەكات ئەنجومەنی پارێزگاكان بەهێز بكرێت، دیارنییە ئەم ناكۆكییە بەچ شێوەیەك كۆتایی دێت.

( درەو میدیا): پەرلەمانی عێراق لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا متمانەی بە سێ‌ وەزیری كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی بەخشی و كاندیدی دوو وەزارەتیش رەتكردەوە و كاندیدی سێ‌ وەزارەتیش هێشتا رێككەوتنی لەسەر نەكراوە. دوای گفتۆگەیەكی چڕی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی فراكسیۆنەكان، ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق بۆ متمانەبەخشین بە چەند وەزیرێكی كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی بە ئامادەبوونی 261 پەرلەمانتار كۆبوەوە. لە كۆبوونەوەكەیدا كاندیدەكانی وەزارەتی خوێندنی باڵا و پلاندان و رۆشنبیری بە زۆرینەی دەنگ متمانەیان پێبەخشرا كە ئەمانەبوون: •    قوسەی سوهەیل: وەزیری خوێندنی باڵا  •    نوری ناتق حەمید دلێمی: وەزیری پلاندان •    عەبدولئەمیر حەمدانی: وەزیری رۆشنبیری هاوكات كاندیدەكانی وەزیرەكانی پەروەردە و كۆچ و كۆچبەران بە زۆرینەی دەنگ رەتكرانەوە و متمانەیان پێنەدرا كە ئەم دووو كاندیدەبوون: * سەبا تائی: كاندید بۆ وەزارەتی پەروەردە * هەنا عەمانوئێل: كاندید بۆ وەزارەتی كۆچ و كۆچبەران دوای متمانەبەخشی بەو سێ‌ وەزیرە و رەتكردنەوەی دوو كاندیدی تر، سەرۆكی پەرلەمان دانیشتنەكەی بۆ رۆژی پێنجشەممە هەڵگرت و تائێستاش كوتلەكان لەسەر كاندیدی وەزارەتەكانی بەرگری، ناوخۆ و داد نەگەیشتونەتە رێككەوتن.

( درەو میدیا): بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بە فەرمی دەستبەرداری رەگەزنامە بەریتانییەكەی دەبێت، ئەوەش وەك پابەندبوون بە بڕگەی چوارەمی مادەی 18ی دەستوری هەمیشەیی عێراق كە جەختدەكاتەوە لەسەرەوەی ئەو كەسانەی پۆستی سیادیی لە دەوڵەتی عێراقدا وەردەگرن دەبێت تەنها خاوەنی رەگەزنامەی عێراقی بن و دەسبەرداری رەگەزنامەی بیانی بن. لوقمان فەیلی، وتەبێژی سەرۆكایەتی كۆماری عێراق لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند بەرهەم ساڵح وەك پابەندبوون بە دەستورەوە، بە شێوەیەكی یاسایی دەستبەداری رەگەزنامە بەریتانییەی بووە و رێوشوێنە یاسایییەكانی بۆ دەستبەرداربوونی لە رەگەزنامەی بەریتانیا تەواوبووە. فەیلی وتیشی سەرۆك كۆمار سوپاس و ستایشی بەریتانیا دەكات كە لە رۆژانی كاری ئۆپۆزسیۆندا رەگەزنامەیان پێ بەخشیوە.

 ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت- نامیق رەسوڵ زۆربەی داهاتی خێزانەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان،  بۆ خۆراك دەڕوات و دوای ئەویش خەرجی سوتەمەنی و نیشتەجێبوون لە پلەی دووەمدا دێت، ئەوەش بە گوێرەی روپێوییەك كە وەزارەتی پلاندانی عێراق  بە هەماهەنگی لەگەڵ دەستەی ئاماری هەرێم و بانكی نێودەوڵەتی ئەنجامی داوە. هەر بە گوێرەی ئەو روپێوییە، (72%)ی خێزانەكانی عێراق و هەرێم واتە لە كۆی چوار خێزان، سێ خێزانیان خانوی خۆیان هەیە‌و كرێچی نین. وەزارەتی پلاندانانی عێراق بە هەماهەنگی لەگەڵ دەستەی ئاماری هەرێم‌و بانكی نێودەوڵەتی روپێوییەكیان بۆ ئاستی هەژاری لە عێراق بۆ ساڵی 2018 بڵاوكردەوە. وەكو خۆی دەڵێت، وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئەم روپێوییە بەمەبەستی گەیشتن بە ئاماژە كۆمەڵایەتی‌و ئابورییە نوێیەكانی كۆمەڵگەی عێراقی كردووە. بۆ ئەم روپێوییە، (8 هەزارو 640) خێزان وەكو سامپڵ لە هەموو پارێزگاكانی عێراق وەرگیراون، واتە لە هەر پارێزگایەك (360) خێزان، جگە لە بەغداد‌و هەرێمی كوردستان كە ژمارەی سامپلەكان گەیشتوەتە (900) خێزان. ئاماژەكانی روپێوییەكە: خەرجی ئەنجامی روپێوییەكە دەریخستووە پەیكەری خەرجی خێزان بۆ كڕینی كاڵا‌و خزمەتگوزاری بەكاربردن بە بەراورد بە ساڵانی 2012 بۆ 2014، لە ساڵانی 2017‌و 2018دا گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. كاڵا‌و خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەكان خەرجی خێزانی عێراقی لە ساڵی 2017 بۆ 2018 بەمشێوەیە دابەشبووە بەسەر پێداویستییەكاندا: •    ماددە خۆراكییەكان لە پلەی یەكەمدان‌و رێژەی (32%) خەرجی خێزانیان بردووە. •    سوتەمەنی‌و نیشتەجێبوون‌و روناككردنەوە لە پلەی دووەمدایە‌و رێژەی (24%)ی خەرجی خێزانیان بردووە. •    گواستنەوە لە پلەی سێیەمدایە‌و رێژەی (12.1%) خەرجی خێزانیان بردووە. •    جلوبەرگ‌و پێڵاو لە پلەی چوارەمدایە‌و رێژەی (6.4%) خەرجی خێزانەكانیان بردووە. •    كەلوپەل‌و پێداویستییەكانی ناوماڵ لە پلەی پێنجەمدایە‌و رێژەی (5.2%)ی خەرجی خێزانەكانیان بردووە. تێكڕای خەرجی خێزان بەپێی روپێوییەكە، تێكڕای خەرجی هەر خێزانێكی عێراقی لە مانگێكدا (ملیۆنێك‌و 276) هەزار دینارە، دینارە بە نرخی بازاڕ (ملیۆنێك‌و 503) هەزار.  تێكڕای گشتی خەرجییەكانی خێزانەكان بەپێی روپێوییەكە تێكڕای خەرجی خێزان بەمشێوەیە بەسەر خێزانی عێراقیدا دابەشبووە: * رێژەی (31%)ی خێزانەكان مانگانە كەمتر لە (یەك ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (48.2%)ی خێزانەكان مانگانە لەنێوان (ملیۆن)ێك بۆ كەمتر لە (دوو ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (14.6%)ی خێزانەكان مانگانە لەنێوان (دوو ملیۆن) بۆ كەمتر لە (سێ ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (5.7%)ی خێزانەكان مانگانە (سێ ملیۆن) دینار‌و زیاتر خەرج دەكەن روپێوییەكە ناوەندی خەرجی مانگانەی هەر خێزانێكی عێراقی بە نرخی بازار ئەژماركردووە، ئەمەش دوای خەمڵاندنی ماددەكانی ناو كۆبونی خۆراك بە نرخەكانیان لە بازاڕە بازرگانییەكاندا، هەروەها خەمڵاندنی بەكرێگرتنی هەموو جۆرەكانی شوێنی نیشتەجێبوون بەپێی نرخی بەكرێگرتنی بەربڵاو لە شوێنە بەرچاوەكاندا. تێكڕای خەرجی تاك بەگوێرەی روپێوییەكە، تێكڕای خەرجی مانگانەی تاك لە عێراق گەیشتوەتە (212.6) هەزار دینار، بە نرخی بازاڕیش خەرجی هەر تاكێك (253.3) هەزار دینارە. ئەنجامی روپێوییەكە لەبارەی خەرجی تاكەوە دەریخستووە: * رێژەی (45.7%)ی تاكەكان مانگانە كەمتر لە (200) هەزار دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (26%)ی تاكەكان مانگانە لەنێوان (200 هەزار) دینار بۆ كەمتر لە (300 هەزار) دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (14%)ی تاكەكان مانگانە لەنێوان (300 هەزار) دینار بۆ كەمتر لە (400 هەزار) دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (13.3%)ی تاكەكان مانگانە رێژەی (400 هەزار) دینارو زیاتر خەرجدەكات. ئاماژە دیمۆگرافییەكان روپێوییەكە لەبارەی خێزانی عێراقییەوە چەند ئاماژەیەكی نوێی ئاشكراكردووە، لەوانە: • ناوەندی ژمارەی ئەندامانی خێزان لە عێراق (6) كەسە‌و زۆرینەی خێزانەكان گوندنشینن. • دابەشبوونی تەمەنی تاكەكان لە كۆمەڵگەی بەپێی روپێوییەكە، دەریدەخات كۆمەڵگەی عێراقی هێشتا كۆمەڵگەیەكی گەنجە، بەجۆرێك رێژەی (38.9%) تاكەكانی كۆمەڵگەی عێراقی تەمەنیان لە خواروو (15) ساڵییەوە‌و رێژەی نێر زیاترە لە مێ. • ناوەندی تێكڕای خێزانداری لە عێراق (74%)ە، ئەم رێژەیەش لە ناوچە گوندنشینەكاندا بەرزترە لە شارەكان، لە گوندەكاندا (84%)ە لە شارەكان (71%)ە نیشتەجێبوون ئەنجامی روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق دەریخستووە، رێژەی (72%)ی خێزانەكانی عێراق واتە لە كۆی چوار خێزان، سێ خێزانیان خانوی خۆیان هەیە‌و كرێچی نین. خۆڵ ‌و خاشاك روپێوییەكە بەشێكی تەرخانكراوە بۆ خزمەتگوزاری پاككردنەوەی خۆڵ‌و خاشاكی خێزانەكان. بەگوێرەی روپێوییەكە، رێژەی (53%)ی خۆڵ‌و خاشاكی ماڵان لە عێراق لەلایەن شارەوانییەكانەوە كۆدەكرێتەوە، رێژەی (25%)ی خۆڵ‌و خاشاك فڕێدەدرێتە دەرەوەی ناوچەكانی نیشتەجێبوون، رێژەی (8%)ی خۆڵ‌و خاشاك دەخرێتە ناو حاویە تایبەتەكانەوە، ئەمە لەكاتێكدایە رێژەی (13%)ی ئەو خۆڵ‌و خاشاكانە دەسوتێندرێن. بەكارهێنانەكانی ناو ماڵ روپێوییەكە دەریخستووە رێژەی (98%)ی خێزانەكانی عێراق لە پرۆسەی چێشتلێناندا غازی شل بەكاردەهێنن. كارەبا بەپێی روپێوییەكە، ئاستی پێدانی كارەبا لە تۆڕە گشتییەكانەوە رۆژانە دەگاتە (17) كاتژمێر، بەڵام پێدانی كارەبا لە موەلیدە ئەهلییەكانەوە (6) كاتژمێرە لە رۆژێكدا. ئاو رێژەی (92%)ی كۆی خێزانەكان لە عێراقدا ماڵەكانیان بەستراوەتەوە بە تۆڕی ئاوی گشتییەوە، بەڵام رێژەی (11%)ی خێزانەكان لە ناوچە گوندنشینەكاندا ئاوی (رووبار- چەم- كانی- هتد) بەكاردەهێنن. لە عێراق رێژەی (69%)ی خێزانەكان ئاوی پێویست بە ماڵەكانیان دەگات، ئەوەی كە دەمێنێتەوە بەدەست نەبوونی ئاوی پێویستەوە دەناڵێنێت، بەوهۆیەشەوە رێژەی (97%)ی خێزانەكان تانكی ئەمباركردنی ئاو لە ماڵەكانیاندا بەكاردەهێنن. ئاوەڕۆ رێژەی (35%)ی خێزانەكانی عێراق ئاوەڕۆی ماڵەكانیان بەستراوەتەوە بۆ تۆڕی گشتی ئاوەڕۆوە، بەڵام رێژەی (58%)ی ئاوەڕۆی ماڵەكان بیری زێرابە‌و تەنیا رێژەی (4%)ی ماڵەكان ئاوەڕۆی سەرداپۆشراویان هەیە. كەلوپەلەكانی تر روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئاماژە بە چەند زانیارییەك دەكات لەبارەی دۆخی ئابوری خێزانی عێراقی. • رێژەی (41.7%)ی خێزانەكان ئۆتۆمبیلیان هەیە • رێژەی (15.9)ی خێزانەكان ئامێری لاپتۆپیان هەیە • رێژەی (10.9%)ی خێزانەكان ئامێری (ئایپاد) یان هەیە • رێژەی (78.5%) موبایلی زیرەكیان هەیە رۆشنبیری‌و فێركردن روپێوییەكە ئاماژە بەوەدەكات، رێژەی (87%)ی تاكەكانی كۆمەڵگەی عێراقی لەوانەی كە تەمەنیان لە سەرو (10) ساڵییەوەیە، خوێندنەوە‌و نوسین دەزانن، ئەمانە رێژەی (91.9%)یان نێرینە‌و (82.1%) مێینەن. تێكڕای ئاستی پەیوەندیكردنی منداڵان بە قۆناغی سەرەتایی خوێندنەوە (92.5%)ە، رێژەی پەیوەندیكردن بە خوێندن لە قۆناغی ناوەندی (56%)ە، بۆ قۆناغی ئامادەییش (29.6%)ە. روپێوییەكە دەریخستووە، هۆكاری سەرەكی ئەوانەی كە نەچونەتە بەر خوێندن دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی لە نزیك شوێنی نیشتەجێبونیان بە رێژەی (30.3%)، سەبارەت بە نەچوونی كچانیش بۆ خوێندن هۆكاری كۆمەڵایەتی تایبەت هەیە بەرێژەی (11.2%). هێزی كار • تێكڕای چالاكی ئابوری ئەو كەسانەی كە تەمەنیان لە (15 ساڵ) زیاترە، گەیشتوەتە (42.8%)، ئەمە لەگەڵ بوونی جیاوازی لەنێوان رێژەی پیاوان (72.7%)و ژنان (13%) • تێكڕای بێكاری بۆ ئەوانەی تەمەنیان (15 ساڵ)‌و زیاترە، گەیشتوەتە (13.8%) • تێكڕای بێكاری بۆ چینی تەمەن (15- 24) ساڵ بەرزبوەتەوەو گەیشتوەتە (27.5 %) • نیوەی كرێكارانی پیاو لە كەرتی حكومیدا كاردەكەن، بەڵام ژنان رێژەی (90%)یان لە كەرتی حكومیدا كاردەكەن دیاری‌و هاوكارییەكان • رێژەی (25.4%)ی خێزانەكان موچەی خانەنشینیان هەیە، رێژەی (95%)ی خێزانەكان بەشەخۆراكی مانگانەیان وەرگرتووەو رێژەی (7.5%)ی خێزانەكان هاوكاری داراییان بە نەخت لە حكومەت وەرگرتووە • رێژەی (4%)ی خێزانەكان دیاری‌و هاوكارییان لە رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی وەرگرتووە • رێژەی (98%)    ی خێزانەكان ئاماژەیان بۆ ئەوە كردووە، بەشەخۆراكی مانگانەی بەلایانەوە زۆر گرنگە "شۆك" ئەنجامی روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئاماژە بە باری دەرونی خێزانی عێراقی دەكان‌و دەڵێ خێزانەكان بەهۆی یەكێك لەم پاڵنەرانەوە دوچاری "شۆك" بوون: • توندوتیژی: 17.2% • نەبوونی ئاسایش: 16.9% • مردن: 16.4% • نەخۆشی: 15.9% • توشبونی ئەندامێكی خێزان: 15.5% • لەدەستدانی بەشە خۆراكی مانگانە: 13.7% • كۆچكردنی زۆرەملێ: 10.2%   باری كەسێتی باری ئابوری ئێستای خێزانەكان بەپێی روپێوییەكە: • (13%) خێزانەكان باری ئابورییان باشە • (56%)ی خێزانەكان باری ئابورییان ئاساییە • (31%)ی خێزانەكان باری ئابورییان خراپە باری ئابوری ئێستای خێزانەكان بەبەراورد بە كانونی دووەمی ساڵی 2014: • خراپ: ( 44%) • (40%): هاوشێوەی پێش 2014 بوون • (16%): باشتربوون چەند زانیارییەكی تر • رێژەی ئەو خێزانانەی كە دووچاری شۆك نەبوون، گەیشتوەتە (63.7%). • باری ئابوری ژیانی خێزانەكان لە دوو ساڵی داهاتوودا: - خراپ: (17%) - (34%): وەك خۆی دەبێت‌و ناگۆڕێت - (17%): باشتر دەبێت - (32%): ناڕوونە

 ( درەو میدیا): ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی، كاركردن بە بڕیارەكانی حكومەتەكەی حەیدەر عەبادی رادەگرێت و نوسینگەی عەبادیش ئەو هەنگاوە بە پێشهاتێكی خراپ وەسفدەكات و تانەش لە دەستوریبوونی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەدات. رۆژی سێشەممە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی كۆبووەوە و چەند بڕیارێكی پەسەندكرد. بە گوێرەی بەیاننامەیەكی نوسینگەی رۆژنامەوانی عەبدولمەهدی لە كۆبوونەوەكەدا بڕیاردراوە بە " راگرتنی كاركردن بە بڕیارەكان و رێنماییەكانی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی پێشوو لە 1/7/2018 بۆ 24/10/2018 و لەسەر وەزیرەكان پێویستە لە ماوەی حەوت رۆژدا هەڵسەنگاندنێك پێشكەشبكەن بۆ ئەو بڕیارانەی كە دەركراون لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران، یان سەرۆك وەزیران، یان وەزیرەكانەوە هەركەسەی و بە گوێرەی پسپۆریخۆی و پێشكەشی ئەو لیژنەیەی بكات كە پێكهێنراوە و لەسەر ئەو لیژنەیەش پێویستە لەماوەیەكی كورتی دیاریكراودا ئەو بڕیارانە یەكلابكاتەوە". زیان بە هاوڵاتیان دەگەیەنێت لە كاردانەوەیدا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشوو لە بەیاننامەیەكدا كە نوسینگەی راگەیاندنەكەی بڵاویكردوەتەوە، رەخنە لەو هەنگاوەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەگرێت و بە زیانگەیاندن بە هاوڵاتیان وەسفیدەكات. عەبادی لە بەیاننامەكەیدا جەختدەكاتەوە كە ئەو بڕیارەی ئەنجومەنی وەزیران لەگەڵ " چەمكەكانی دەوڵەتی دامەزراوە" یەكناكرێتەوە كە پێویستە وڵات لەسەریان بڕوات. جەختیشدەكاتەوە ئەوەی ئەنجومەنی وەزیران كردویەتی پێشهاتێكی مەترسیدارە و رێخۆشكەر دەبێت بۆ دروستكردنی پشێویی و وەستاندنی كاری حكومەت بەتەواوەتی و رێگریكردن لێی لە بڕیاردان لەكاتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانداو سەردەكێشێت بۆ ئەوەی حكومەتی نوێ‌ هەموو بڕیارەكانی حكومەتی پێشوو هەڵبوەشێنتێەوە و ئەوەش بەزیان بۆ بەرژەوەندی هاوڵاتیان دەشكێتەوە و بەوەش حكومەتی نوێ‌ تانە دەهێنێتە سەر بڕیارەكانی ئێستای بە تایبەتی كە " حكومەتی ئێستا ناتەواوە و چەند وەزیرێكی سكاڵایان لەسەرە و لە چۆنیەتی دیاریكردنیشیدا پێشێلكاریی دەستوریی كراوە". عەبادی لە بەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەو بڕیارانەش داوە كە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی رایگرتوون كە بریتین لە تەرخانكردنی پارەی پترۆدۆلار بۆ پارێزگای بەسرە، پشكی بەسرە لە داهاتی دەروازە سنورییەكان و پارەی تەرخانكراو بۆ داواكارییەكانی دانیشتوانی پارێزگاكانی باشوور و چەند پرسێكی تری تایبەت بە خزمەتگوزاری ئاو و كارەبا. عەبادی لە كۆتایی بەیاننامەكەشیدا ئیدانەی ئەو بڕیارەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەكات و داوادەكات پاشگەزببێتەوە لێی و هۆشداریشدەدات لەوەی ئەو جۆرە بڕیارانە كە سروشتێكی سیاسیان هەیە و بۆ بەرژەوەندی تایبەتە دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی پشێوی لە كاروباری حكومەت، ئەگەر هەڵنەوەشێنرێتەوە، ئەوا سەرۆك وەزیران و ئەنجومەنی وەزیران دەبێت بەرپرسیارێتی ئەنجامەكانی لە ئەستۆبگرن.