( درەو میدیا): موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدر‌و هاوپەیمانی سائرونن لە بەیاننامەیەكدا باس لە مەترسییەكانی ململانێی ئەمریكا‌و ئَێران‌و هەژموونی هەردووكیان لە گۆڕەپانی سیاسی عێراقدا دەكات‌و لە بەیاننامەیەكدا چەند خاڵێك بۆ چارەسەركردنی پێشنیاردەكات كە ئەمانەن: 1- رەوانەكردنی وەفدێكی رەسمی‌و میللی بۆ رێكخراوی هاوكاری ئیسلامی‌و نەتەوە یەكگرتووەكان بۆئەوەی گوێ لە بیرو بۆچونو ئەو چارەسەرانە بگرن كە پێشەكەشی دەكەن. 2- رەوانەكردنی وەفدێك بۆ سعودیە كە لەم كاتەدا دەیەوێت لەگەڵ دەوڵەتی عێراق‌و گەلەكەی نزیك ببێتەوە، بۆئەوەی چارەسەرێك بدۆزرێتەوە لە نێوان سعودیە‌و ئێرانی دراوسێی خۆشەویستماندا. 3- ناردنی وەفدێك بۆ یەكێتی ئەوروپا بۆئەوەی فشاربخاتە سەر هاوپەیمانی دوو قۆڵی ئەمریكا‌و ئیسرائیل بۆئەوەی عێراق لەو كێشەیە ببێنە دەرەوە، چونكە عێراق پێویستی بە پشتیوانی هەیەو گەورەترین زەرەرمەند بووە لە تیرۆر‌و گەورەترین بەرگریكاربوو لە جیهاندا لە رووبەڕووبوونەوەی  ستەمكارترین‌و قێزەونترین تیرۆریستاندا. 4- پێكهێنانی فەوجێكی عێراقیی نیشتمانی لە سوپا‌و پۆلیس بەدیاریكراوی و بەسەرپەرشتی راستەوخۆی سەرۆك وەزیران بۆ پاراستنی سنورەكان بە شێوەیەكە ورد لە هەر دەستێوەردانێكی هەر لایەنێك بێت. 5- داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە عێراق لە حاڵەتێكیدا ئەگەر عێراق گلێندرایە ئەو ململانێیەوە بۆئەوەی ئیستیعاماری جیهانیی لغاوبكرێت، ئەگەرنا ئەوا باڵیۆزخانەكە دەبێتە ئامانجی بەرگریكاران جارێكی تر. 6- راگرتنی دەستبەجێی شەڕ لە یەمەن‌و بەحرەین‌و سوریاو دەستلەكاركێشانەوەی دەستبەجێی فەرمانڕەواكانیان و كاركردن بۆئەوەی نەتەوە یەكگرتووەكان بێتە ناوەوە لە پێناوی خێرا گەڕاندنەوەی ئاسایش بۆیان و ئامادەكاری بۆ هەڵبژاردنێی پاكوخاوێن‌و دوور لە دەستێوەردانی هەموو دەوڵەتان‌و پاراستنیان لە تیرۆی داعش‌و ئەوانی تر. 7- كشانەوەی گروپەكانی حەشدی شەعبی لە سوریاو گەڕاندنەوەی دەستبەجێیان بۆ عێراق بەبێ‌ دواكەوتن، چونكە بونیان بەواتی تێوەگلانی عێراق دێت لەو ململانێكە. 8- لە حاڵەتێكدا ئەگەر هاوپەیمانی دوو قۆڵی ( ترەمپ – نەتەنیاهۆ) بەردەوامبوو لەزیان گەیاندن بە عێراق‌و گەلەكەی‌و ئاسایشەكەی، ئەوا لەسەر حكومەتی عێراق پێویستە بە پێی توانا هەمان مامەڵە بكات وبەرگری لە خۆی بكات دژی داگیركاری ئەمریكی‌و سەهیۆنی لە خاكی عێراق‌و اكی تردا بۆ پاراستنی شكۆی عێراق‌و گەلەكەی. 9-  ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی دوو قۆڵی لەنێوان عێراق‌و ئێران لەسەر رێزگرتن لە سەروەریی هەردوو لایەنن یان رێككەوتنێكی سێ‌ قۆڵی لەگەڵ سعودیە بۆ رەخساندنی كەشی ئاشتی ئەگەر كەمیش بێت. 10- رەوانكردنی وەفدێك بۆ لای مەرجەعیەتە گرنگەكان لە عێراق‌و دەرەوە لەسەر هەمووشیانەوە شێخی ئەزهەر‌و پاپای ڤاتیكان.  

( درەو میدیا): سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراق داوا لە هەرێمی كوردستان دەكات پابەندی بەندەكانی یاسای بودجەی گشتی 2019 بێت، بە تایبەتی ئەوەی پەیوەندی بە هەناردەكردنی نەوتەوە هەیە. بە گوێرەی بەیاننامەیەكی نوسینگەی راگەیاندنی حەسەن كەعبی، جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق، كەعبی لە نوسینگەكەی  لە بەغدا خۆی پێشوازی كردووە لە مونا قەهوەچی سكرتێری پەرلەمانی كوردستان‌و وەفدی یاوەری كە بەشداری كارەكانی كۆبوونەوەی لوتكەی پەرلەمانەكانی وڵاتانی دراوسێی عێراق بوون. بە گوێرەی بەیاننامەكە كەعبی لەو كۆبوونەوەیەدا  جەختیكردوەتەوە لەسەر پێویستی پابەندبوونی بە رێككەوتنی لەگەڵ ناوەند دەربارەی هەناردەكردنی نەوت، هەروەها پابەندبوون بە بەندەكانی یاسای بودجەی گشتی". لایخۆشیەوە مونا قەهوەچی، سوپاسی سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراقی كرد كە بەشداریان بە پەرلەمانی هەرێم كردووە لە چالاكییەكانی كۆبوونەوەی پەرلەمانەكانی وڵاتانی دراوسێی عێراق.

راپۆرت: نامیق رەسوڵ- فازل حەمەڕەفعەت كابینەی نوێی حكومەتی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی لەلایەن دوو كوتلەی فراوانی نێو ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە پێكهێنراوە‌و پشتیوانی لێدەكرێت، كە بریتین لە " هاوپەیمانی بونیاتنان" بە سەرۆكایەتی هادی عامری‌و "هاوپەیمانی چاكسازی" كە موقتەدا سەدر رابەرایەتی دەكات. ئێستا ئەو دوو كوتلە گەورەیە لەبەردەم هەڵوەشانەوەدایە، پێدەچێت لە ئایندەیەكی نزیكدا كوتلەی نوێ‌و هاوپەیمانێتی نوێی لێبكەوێتەوە، كە رەنگە كاریگەری لەسەر مانەوە یان لابردنی عادل عەبدولمەهدی لە پۆستی سەرۆك وەزیران هەبێت، بەتایبەتی تائێستا كابینەكەی (4) وەزارەتی (بەرگری، ناوخۆ، پەروەردە، داد" بەهۆی ململانێ‌و ناكۆكی كوتلەكانەوە پڕنەكراوەتەوە‌و بەوەكالەت بەڕێوەدەبرێن. عەبادی‌و مالیكی‌و حەكیم یەكدەگرن چەند سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار ئاشكرایانكرد، پێكهێنانی هاوپەیمانێتییەكی نوێ زۆر نزیكبوەتەوە، هاوپەیمانێتییەكە پێكدێت بەشێك لە لایەنەكانی هەردوو هاوپەیمانی چاكسازی‌و بونیاتنان. بەگوێرەی ئەو سەرچاوانە، كە بۆ میدیا عێراقییەكان قسەیانكردووە، حەیدەر عەبادی، سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر‌و نوری مالیكی سەرۆكی دەوڵەتی یاسا‌و عەممار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە كاردەكەن بۆئەوەی هاوپەیمانێتییەكی نوێ پێكبهێنن‌و گفتوگۆكانیان لەوبارەیەوە قۆناغی باشی بڕیوە. خەونی گەڕانەوە بۆ سەر كورسی ئاژانسی ئاژانسی (فارس)ی سەربە كۆماری ئیسلامی ئێران، لە زاری رۆژنامەی (الاخبار)ی لوبنانییەوە نوسیویەتی:" ئامانجی ئەو كەسانەی كە ئەم بەرە نوێیە دروستدەكەن، دوورخستنەوەی عادل عەبدولمەهدی‌و گەڕاندنەوەی حەیدەر عەبادییە بۆ پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق". بەپێی قسەی كەسانی نزیك لە عەبادی، پاڵنەری سەرەكی پشت ئەم جموجوڵە سیاسییە نوێیە" میكانیزمی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت"ە، كابینەیەك كە بە رێككەوتنی دوولایەنەی نێوان هاوپەیمانی (سائیرون)‌و (فەتح) پێكهاتووە‌و هاوپەیمانی یەكەم (موقتەدا سەدر) رێبەری رەوتی سەدر سەرۆكایەتی دەكات‌و هاوپەیمانی دووەمیش (هادی عامری) سەرۆكی رێكخراوی بەدر سەرۆكایەتی دەكات. سەدر پشتیوانی دەكات ؟ وەكو رۆژنامە لوبنانییەكە باسی دەكات، سەرباری ئەوەی هەردوو لایەن، واتە سەدر‌و عامری لەناو دوو هاوپەیمانی گەورەتردان بەناوی هاوپەیمانی (چاكسازی)‌و هاوپەیمانی (بونیادنان)، بەڵام زۆرینەی ئەو لایەنانەی تر كە لەناو ئەو دوو هاوپەیمانێتییەدان، لەسەر رێككەوتنی پێكهێنانی حكومەت قایل نەبوون. سەرچاوەكانی نزیك لە عەبادی‌و عەممار حەكیم، هەردوو هاوپەیمانی سائیرون‌و فەتح تۆمەتبار دەكەن بەوەی ئەو دوو لایەنە بەبێ گەڕانەوە بۆ هاوپەیمانەكانی تریان پێكەوە كێكی دەسەڵاتیان لەنێوان خۆیاندا دابەشكردووە. لەبەرامبەردا سەرچاوەكانی نزیك لە هاوپەیمانی فەتح كە هادی عامری سەرۆكایەتی دەكات دەربارەی ئەو جموجوڵە سیاسییانەی كە بەمدواییە دەستیانپێكردووە، دەڵێن" ئەو جموجوڵانە ناتوانێت ئۆپۆزسیۆن دروستبكات‌و بە ئامانجەكەی خۆشی لە گەڕاندنەوەی عابادی بۆسەر كورسی دەسەڵات سەركەوتوو نابێت"، بەڵام بەوتەی رۆژنامە لوبنانییەك، عەبادی رایگەیاندووە كە لەم هەنگاوەیدا موقتەدا سەدر پشتیوانی لێدەكات. كەسانێك كە عەبادییان بینیوە، لەزاری ئەوەوە دەڵێن" موقتەدا سەدر قایلە بەوەی عەبادی ببێتە سەرۆك وەزیران"، بەڵام سەرچاوەكانی نزیك لە هاوپەیمانی فەتحی هادی عامری باسلەوەدەكەن" عەبادی لەناو خەیاڵەكانی خۆیدا نقوم بووە، چونكە سەدر لەم كاتەدا عامری ناكاتە قوربانی بۆ عەبادی، لەگەڵ عەبادیدا هاوبەشی ناكات كە دواجار نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاساش ببێتە شەریكی رێككەوتنەكەیان". لایەنە كوردییەكان لە هاوكێشەدا ! سەرچاوەكانی نزیك لە هاوپەیمانی چاكسازی دەڵێن، تاڕادەیەكی زۆر یەكلابوەتەوە عەبادی‌و حەكیم دەبن بە ئۆپۆزسیۆن لە كابینەكەی عادل عەبدولمەهدیدا، پایەكانی ئەم ئۆپۆزسیۆنەش بریتییە لە هاوپەیمانێتی نێوان عەبادی‌و حەكیم‌و مالیكی‌و جەمال كەربولی سەرۆكی حزبی حەل‌و شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ، ئەگەریش هەیە لە كۆتاییدا یەكێتی نیشتمانی پەیوەندی بە كاروانەكەوە بكات. ئەم هاوپەیمانێتییە نوێیە لەلایەن خودی عەبادییەوە سەرۆكایەتی دەكرێت‌و ناوبراو لە سەردانی ئەمدواییەدا بۆ نەجەف پێشنیازی خۆی بۆ سەرجەم مەرجەعەكانی شیعە خستەڕوو (جگە لە عەلی سیستانیی كە ئامادەنەبوو پێشوازی لێبكات). هەڵوێستی رەوتەكەی عەممار حەكیم كەمێك دەربارەی ئەم هەوڵە جیاوازە‌و ئەوان دەیانەوێت ببنە ئۆپۆزسیۆنێكی كارا چاودێری حكومەتی ئێستا بكەن، نەك هەوڵ بدەن بۆ رووخاندنی. سەرچاوەكانی نزیك لە عەممار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە رایانگەیاند" ئەوان پشتیوانی كابینەی حكومەت دەكەن، بەڵام لەوباوەڕەدان كە حكومەتەكە سائیرون‌و فەتح‌و پارتی دیموكراتی كوردستانەوە بەڕێوەدەبرێت.. حكومەت دەبێت كاروباری خۆی چاكبكاتەوە، چونكە ئێمە بەرپرسیارێتی هەڵەی ئەوان لە ئەستۆناگرین". هەڵوێستی نێودەوڵەتی‌و سەرۆك كۆمار بەگوێرەی زانیاری میدیاكانی ئێران، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق دژی هەموو هەوڵێكە بۆ گەڕاندنەوەی حەیدەر عەبادی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران‌و هاوكات دژی ئەوەشە نوری مالیكی پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار وەربگرێت. كەسە نزیكەكان لە عەبادی دەڵێن" بەرپرسانی ئەمریكا لە عادل عەبدولمەهدی نیگەرانن‌و ئاگاداریان كردەوەتەوە كە بە سیاسەتەكانی رازی نین، ئەمەش دوای ئەوەی عەبدولمەهدی خۆی لەسەر میحوەری ئێران یەكلاكردەوە".

(درەو میدیا): حكومەتی عێراق پاڵاوگەیەكی نەوت لە كەركوك دروستدەكات كە رۆژانە توانای پاڵاوتنی 150 هەزار بەرمیل نەوتی هەیە. سامر غەزبان وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاند، وەزارەتەكەی لە كەركوك پاڵاوگەیەك دروستدەكات كە توانای (150 هەزار) بەرمیل نەوتە لە رۆژێكدا. وەزیری نەوتی عێراق لەسەردانێكدا بۆ كەركوك، دوای كۆبونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی پارێزگاكە، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" وەزارەت گەیشتوەتە قۆناغی كۆتایی بنیادنانی پاڵاوگەكە كە پاڵاوگەیەكی سەرمایەگوزارییە‌و بە نوێترین تایبەتمەندی جیهانی دروستدەكرێت".

ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت چوار لایەنی عێراقی سەقاڵی نوسینەوەی پرۆژەیاسایەكن بۆ كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا، ئەمە كێشەی بۆ سێ سەرۆكایەتییەكە دروستكردووە‌و لەبەردەم ئێراندا توشی شەرمازاریی كردوون. ئێران نیگەرانە لە هەڵوێستی "ناڕوون"ی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق‌و محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان سەبارەت بە دۆسیەی كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق، بەدیاریكراوی هێزی ئەمریكا، ئەمە بەپێی راپۆرتی رۆژنامەیەكی قەتەری. ماوەیەكە هەندێك لە كوتلە سیاسییەكانی عێراق  كار دەكەن بۆ پێشكەشكردنی پرۆژەیاسایەك بە پەرلەمان سەبارەت كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق. هەوڵی خۆدزینەوە دەدەن ! رۆژنامەی (العربی الجدید)ی قەتەری لەزاری بەرپرسێكی باڵای عێراقییەوە رایگەیاندووە، لایەنی ئێرانی نیگەرانی خۆی دەربڕیوە لە هەڵوێستی ناڕوونی بەرهەم ساڵح‌و محەمەد حەلبوسی سەبارەت بە دۆسیەی هێزە بیانییەكان، لەسەرو هەموشیانەوە هێزەكانی ئەمریكا. بەپێی قسەی سەرچاوەكە، بەرپرسانی ئێرانی باوەڕیانوایە بەرهەم ساڵح‌و محەمەد حەلبوسی هەوڵی خۆدزینەوە دەدەن لە هەڵوێستەكانی پێشتریان سەبارەت بەو پرسە، كە پێشترو بەر لە دەستبەكاربوونیان لە پۆستەكانیان، زیاتر لە كەسایەتییەكی ئێرانی لە زاری خۆیانەوە گوێبیستی هەڵوێستی ئەوان بوون لەسەر بابەتەكە. كێ سەرۆكایەتی هەوڵەكە دەكات ؟ لە هەفتەی رابردووەوە چوار كوتلەی سیاسی عێراقی لە بەغداد‌و نەجەف دەستیانكردوەتەوە بە كۆبونەوەكانیان، ئەو چوار كوتلەیەش بریتین لە (دەوڵەتی یاسا، رێكخراوی بەدر، ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی، هاوپەیمانی سائیرون بە باڵەكەی موقتەدار سەدریشەوە). ئەو چوار كوتلەیە لەڕێگەی نوێنەرو ئەندام‌و راوێژكارە یاساییەكانیانەوە چاودێری ئەو پرۆژەیاسایە دەكەن كە بڕیارە بۆ كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق بنوسرێتەوە. پرۆژەیاساكە ناوی لێنراوە "پرۆژەیاسای كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق"‌و چەند بەندێك لەخۆدەگرێت، دیارترین بەندەكانی پرۆژەیاساكە بریتییە لەو بەندەی كە دەڵێ" تاوەكو بەر لە مانگی كانونی دووەمی 2012، دەبێت هیچ هێزێكی بیانی لە عێراقدا نەمێنێت". بڕیارەكە سوپای توركیا ناگرێتەوە رۆژنامەكە لە زاری سەرچاوەیەكی نزیك لەناو یەكێكە لەو هێزانەی كە بەشداری ئامادەكردنی پرۆژەیاساكە دەكەن، نوسیویەتی:" ئەمە بەواتای ئەوەدێت ماوەی 18 مانگ خراوەتە بەردەم حكومەت بۆ تەواوكردنی دۆسیەی كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق، كە دیارترینیان بریتین لە هێزەكانی ئەمریكا‌و بەریتانیا‌و فەرەنسا‌و ئەڵمانیا‌و ئوسترالیا‌و هێزەكانی تر، كە هەمویان لەژێر چەتری هاوپەیمانی نێودەوڵەتیدا كاردەكەن، جگە لە هێزەكانی توركیا كە لە كەمپی بەعشیقە‌و چیای قەندیل جێگیربوون‌و بەغداد دەڵێ ئەو هێزانە بەبێ هەماهەنگی لەگەڵ لایەنی عێراقی لەو سنورە جێگیربوون‌و لەبەرامبەردا ئەنكەرە رەتیدەكاتەوە‌و دەڵێ" هاتنی هێزەكانی بە لێكتێگەیشتن بووە لەگەڵ حكومەتەكەی حەیدەر عەبادیدا". هەڵوێستی بەرهەم ساڵح‌و حەلبوسی ! بەرپرسێكی باڵای عێراقی لە بەغداد بە رۆژنامە قەتەرییەكەی وتووە، ئێرانییەكان نیگەرانن لە هەڵوێستی بەرهەم ساڵح‌و محەمەد حەلبوسی، ئەوان چاوەڕوان بوون ئەو دوانە هەڵوێستی رونتریان هەبێت لەبارەی كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان، بەرهەم ساڵح‌و حەلبوسی رەتیانكردوەتەوە هەڵوێستی دژ بە بوونی ئەمریكی لە عێراق رابگەیەنن‌و هەندێك لێدوانیان داوە كە وا لێكدەدرێتەوە رێگرنین لەبەردەم بوونی بەردەوامی هێزی ئەمریكی‌و بیانی لە عێراق لەژێر چەتری هاوپەیمانی نێودەوڵەتیدا بۆ پاڵپشتیكردنی ئاسایش‌و سەقامگیری لە عێراق، بەتایبەتیش محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان كە لە واشنتۆن لێدوانێكی داو تێیدا ستایشی بوونی هێزی ئەمریكی كرد لە عێراق، ئەوەش شتێكە كە ئێرانییەكان دەڵێن پێچەوانەی ئەو قسانەیە كە پێشتر لە حەلبوسییان بیستووە‌و ئەوە هۆكار  بووە بۆ ئەوەی تاران لە كاتی خۆیدا دژایەتی هەڵبژاردنی نەكات وەكو سەرۆكی نوێی پەرلەمانی عێراق. عەبدولمەهدی چی دەڵێ ؟ بەرپرسەكە باسی لەوەكردووە، پرۆسەی خۆدزینەوە لە راگەیاندنی هەڵوێستی روون‌و راشكا‌و لەبارەی بوونی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، وای لە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانیش كردووە بە شوێن دەرفەتێكدا بگەڕێت بۆ مانۆڕكردن، لەكاتێكدا كەوتوەتە ژێر فشاری گەورەی ئێرانەوە. ئێستا عەبدولمەهدی جەخت لەسەر بایەخی رێككەوتنێكی عێراقی دەكات لەنێوان هەرسێ سەرۆكایەتییەكە (سەرۆكایەتی كۆمار، سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران، سەرۆكایەتی پەرلەمان)‌و هێزە سیاسییەكان بەر لە هەڵگرتنی هەر هەنگاوێك دژ بە بوونی هێزەكانی ئەمریكا. عەبدولمەهدی راپۆرتی فەرماندە سەربازییەكانی عێراق بەكاردەهێنێت كە پاڵپشتی هەنگاوی كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان ناكەن، هاوكات بەهانە دەهێنێتەوە بەوەی هێشتا هیچ یەكێك لە وەزیری بەرگری‌و ناوخۆ دەستبەكارنەبوون، هەموو ئەمانەش لەپێناو دواخستنی هەر بڕیارێكی عێراقییە كە لەبارەی بوونی هێزی سەربازیی بیانییەوە بدرێت. سەرچاوەكە ئاماژەی بەوەكردووە، ئێستا دۆخی هەرسێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق بەهۆی فشارەكانی ئێرانەوە ئاڵۆز بووە. كۆبونەوەكەی بەرهەم ساڵح‌و مەسجدی پێنج شەممەی رابردوو بەرهەم ساڵح لە دیدارێكدا لەگەڵ ئیرەج مەسجدی باڵیۆزی ئێران لە بەغداد وتی:" عێراق قبوڵی ناكات ببێت بە دەروازە بۆ هەر كارێك كە ببێتەهۆی ئازاردانی هاوسێكانی یان ئاڵۆزكردنی بارودۆخی ناوچەكە"، ئەمەش وەكو ئاماژەیەك بۆ لێدوانەكانی پێشتری دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكا كە تێیدا باسی لەوەكرد، بوونی هێزەكانی وڵاتەكەی لە عێراق بۆ چاودێریكردنی جموجوڵەكانی ئێرانە. جموجوڵی هەندێك لە لایەنە عێراقییەكان بە ئاڕاستەی كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا، هاوكاتە لەگەڵ بڕیاری ئەمریكا بۆ دانانی سوپای پاسدارانی ئێران لە لیستی تیرۆردا.

 (درەو میدیا): دوای كشانەوەی جەمال كەربولی سەرۆكی حزبی حەل لە هاوپەیمانێتی  بونیاتنان كە هادی عامری سەرۆكایەتی دەكات، نەخشەی هەژمونی سیاسی و پەرلەمانی لە بەرژەوەندی هاوپەیمانی " چاكسازی" گۆڕانكاری بەسەردا هات. كەربولی رۆژی چوارشەممە لە بەیاننامەیەكداوتی:" بەنیازی پاكەوە بووین بەبەشێك لە هاوپەیمانی بونیاتنان بۆئەوەی ببێتە چەترێكی نیشتمانی كە لەسەروو هەموو ئینتیما تەسكەكانەوە بێت،و خواستمان ئەوە بوو كە ئاسۆیەكی سیاسی نیشتمانی راستەقینە پێكبهێنیین، بەڵام ئەوە بەدینەهات بۆیە كشانەوەم لە هاوپەیمانی بونیاتنان رادەگەیەنم وەك هەنگاوێك بۆ راستكردنەوەی ئاراستەكە". لە پەرلەمانی عێراقدا دوو هاوپەیمانی گەورە هەن كە بە هەردووكیان پشتیوانی لە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران دەكەن‌و بەشداری كابینەی نوێ حكومەتن، بەڵام بەردەوام لە ناكۆكی‌و ململانێدان. بەكشانەوەی حزبی حەل هاوپەیمانی بونیاتنان كورسییەكانی لە پەرلەمانی عێراق بۆ كەمتر لە 115 كورسی لەكۆی 329 كورسی دادەبەزێت‌و دەبێتە دووەم گەورەترین كوتلەی پەرلەمان‌و هاوپەیمانی چاكساویش بە 140 كورسی دەبێتە گەورەترین كوتلەی ناو پەرلەمانی عێراق. هاوپەیمانی " چاكسازی‌و بونیاتنان" پێكدێت لە فراكسیۆنەكانی سەر بە موقتەدا سەدر، حەیدەر عەبادی، عەمار حەكیم، ئەیاد عەلاوی‌و ئوسامە نوجێفی و جوڵانەوەی نەوەی نوێش بەشێكە لەم هاوپەیمانێتیە. هاوپەیمانێتی " بونیاتنان" یش پێكدێت لە فراكسیۆنەكانی سەربە هادی عامرین قەیس خەزعەلی سەرۆكی عەسائیبی ئەهلی حەق، لەگەڵ چەند كوتلەیەكی سوننە.

( درەو میدیا): نەوەیەكی سەددام حسێن سەرۆكی پێشووتری عێراق رایدەگەیەنێت دوای كەوتنی بەغدا‌و لە ساڵی 2003 جەلال تاڵەبانی داوای لێكردوون میوانداریان بكات بۆئەوەی بێنە هەرێمی كوردستان، بەڵام خانەوادەكەیان داواكەیان رەتكردوەتەوە. حەریر حسێن كامل، كچەزای سەددام حسێن لە چاوپێكەوتنێكیدا  لەگەڵ كەناڵی " RT " وتی دوای كەوتنی بەغدا جەلال تاڵەبانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان داوایكرد میوانداری خانەوادەكەمان بكات، بەڵام خانەوادەكان داواكەیان رەتكردەوە. حەریر حسێن كامل كە كچی رەغد، كچە گەورەی سەددام حسێنە و نوسەری كێبی " نەوەكەی سەددام"ە وتیشی: " هۆكاری رەتكردنەوەی داواكەی تاڵەبانی كە دواتر بووە سەرۆك كۆماری عێراق لەبەر هۆكاری ئەمنی رەتكرایەوە‌و پەیوەندی نەبوو بە خودی تاڵەبانییەوە". هەر لەو چاوپێكەوتنەدا كچەزاكەی سەددام ئاماژەی بە هەڵەكانی سەددام حسێن كرد‌و وتی:" یەكێك لە گرنگترین هەڵەكانی سەرۆكی پێشووتری عێراق پشتبەستنی بوو بە خانەوادەكەی‌و ئەو بیرۆكەیەش بووە هۆی زیانگەیاندن بە خانەوادەكە و بازنەی نزیكی". حەریر حسێن كامل دەربارەی رەفتای كەسانی سەر بە خانەوادەی سەددام حسێن ئاشكرایكرد كە زۆربەی عێراقییەكان توشی نەهامەتی بوون بەهۆی رەفتاری هەندێك لە كەسانی خانەوادەی سەددام بەڵام ئەو كەسانە  لە كەسە نزیكەكان نەبوون". دەربارەی رەفتاری قوسەی‌و عودەی‌و كەسە نزیكەكانی تری سەددام كە هۆكاربوون بۆ دروستكردنی كەلێن لە نێوان رژێم‌و حزبی بەعس‌و رژێمۆ گەلی عێراقدا حەریر حسێن كامل رایگەیاند مەبەستی لە كەسە نزیكەكانی سەددام حسێن قوسەی‌و عودەی نەبووە‌و ئەمەی دووەمیان هیچ پۆستێكی سیاسی نەبووە تا كاریگەری لەسەر بڕیاری سیاسی یان كاروباری ناوخۆو عێراق بەگشتی هەبێت.  

( درەو میدیا): ئەفسەرێكی ئەمنی عێراق‌و ناوەندی توێژینەوەی تیرۆر لە فەرەنسا، ناسنامەی 10 چەكداری داعشی بە رەگەز فەرەنسییان ئاشكراكرد، كە مانگی رابردوو دەستگیركراون‌و لە عێراق رووبەڕووی سزای لەسێدارەدان دەبنەوە. كۆتایی مانگی رابردوو، بەرهەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عێراق لە پاریس رایگەیاند 13 چەكداری داعشی فەرەنسی لەلایەن شەڕڤانانی كوردەوە لە سوریا دەستگیركراون‌و رادەستی عێراق كراوەن و بە گوێرەی یاسا لە عێراق دادگایی دەكرێن. تائێستا وادەی دادگاییكردنی ئەو داعشە فەرەنسییانە ئاشكرانەكراوە، بەڵام بە گوێرەی یاسای عێراق هەركەسێك سەربەو رێكخراوە بێت سزای لەسێدارەدانی بەسەردا دەسەپێندرێت، بەشداری شەڕی كردبێت یاخودنا. بە گوێرەی راپۆرتێكی سایتی "سۆمەریە نیوڤ" ئەو داعشە فەرەنسییانە ئەمانەن: 1- لیۆنار لۆپێز( 32 ساڵ): لە پاریس سەرقاڵی فرۆشتنی كتێبی ئیسلامیی بووە، چالاك بووە لە سایتی " ئەنسار حەق" لە نێو ئەو جیهادییانەی كە بە فەرەنسی قسەدەكەن، لەكاتی هەوڵدان بۆ لێكۆڵینەوە لە چالاكییەكانی‌و چاودێریكردنی تەموزی 2015 فەرەنسای لەگەڵ ژن‌و دوو منداڵەكەی بەرەو موسڵ لە عێراق بەجێهێشتووە، پاشان چوەتە سوریا‌و بەبێ‌ ئامادەبوونی خۆی لە فەرەنسا سزای پێنج ساڵ زیندانیكردنی بەسەردا سەپێندراوە. لۆپێز یەكێكیشە لە دامەزرێنەرانی رێكخراوی " سەنابل"ی خێرخوازی كە كارەكانیان بریتی بووە لە گۆڕینی ئاراستەی زیندانییەكانی فەرەنسا بۆ كەسانی توندڕەو لەرێگەی هاوكاریكردنیانەوە. 2- كیڤن گۆنۆ( 32 ساڵ): لەگەڵ تۆماس كولانجی ( 31 ساڵ)ی برا‌و باوكی و هاوسەرەكەی لە سوریا دەستگیركراوە، لە دانپێدانانەكانیدا رایگەیاندووە كە باوكیشی چوەتە ریزی داعشەوە‌و لە شەڕی رەققەی سوریادا كوژراوە. 3- فازڵ تاهیر عوێدات (32 ساڵ): ساڵی 2014 لەگەڵ 22 ئەندامی خێزانەكەی هاتوەتە سوریا، لە گرتەیەكی ڤیدیۆییدا ساڵی 2015 دەردەكەوێت شانازی بەو هێرشانەی فەرەنساوە دەكات كە 130 كوژرایان لێكەوتەوە. 4- مستەفا مەرزوقی (37 ساڵ): لە ساڵی 2000 بۆ 2010 لە ریزی سوپای فەرەنسادا خزمەتیكردووە، بە رەگەز تونسییە و لە رێگەی توركیاوە بە نایاسایی چووتە سوریا‌و پەیوەندی بە ریزەكانی داعشەوە كردووە، بە گوێرەی دانپێدانانەكانی خۆی ئارەزوی ئەوەی كردووە كە شوێنی ژیانی بگۆڕێت بۆیە چوەتە سوریا. 5- یاسین سەقم (29 ساڵ): كۆتایی ساڵی 2014 فەرەنسا بەجێهێشتووە بۆئەوەی بچێتە ریزەكانی داعش، لەلایەن شەڕڤانانی كوردەوە لە سوریا دەستگیركراوە، براكەی بەناوی كەریم ساڵی 2015 هێرشێكی خۆكوژی لە دەروازەی سنوری نێوان عێراق‌و ئوردن ئەنجامداوە. 6- كەرەن حەرشاوی (32 ساڵ): ساڵی 2014 لە رێگەی بەلجیكاوە چوەتە سوریا و براكەی‌و هاوسەرەكانیشیان پەیوەندیان بە ریزەكانی داعشەوە كردووە. 7- سەلیم معاشو (41 ساڵ): چەكداری كەتیبەی " تاریق بن زیاد"ی رێكخراوی داعش بووە كەپێكهاتبوو لە 300 چەكداری داعشی ئەوروپی و لە رەققە نیشتەجێبووە. 8- ڤیانی ئۆراگی ( 28 ساڵ) بەرەگەز جەزائیرییە، ساڵی 2014 چوەتە ریزەكانی بەرەی نوسرەو پاشان داعش، پێش ئەوە لە فەرەنسا سەرقاڵی خوێندنی زانستی دەرونزانی بووەو لە موسڵ لە میوانخانەی تایبەت بە چەكدارە بیانییەكانی داعش كاریكردووە. 9- ئیبراهیم نەجارە (33 ساڵ): كاری بریتی بووە لە رەوانەكردنی چەكدار بۆ سوریا، لە چەند گرتەیەكی ڤیدیۆییدا دەردەكەوێت كە داعش ساڵی 2015 دوای هێرشەكانی فەرەنسا بڵاویكردنەوە. 10- بیلال كەباوی (32 ساڵ): خەڵكی شارۆچكەی سیڤری نزیك پاریسە، هاوینی 2014 چووتە ریزەكانی داعشەوە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- نامیق رەسوڵ- محەمەد رەئوف بەهۆی روداوی نقومبوونی كەڵەكە گەشتیارییەكەی موسڵەوە، پارتی دیموكراتی كوردستان پۆستێكی باڵای لە پارێزگای نەینەوا لەدەستدا، بەرزبوونەوەی ئاستی ئاوی روباری دیجلە تەنیا سەرنشینەكانی كەڵەكەكەی لەگەڵ خۆی نەبرد، پارێزگارو جێگرەكانیشی راماڵی. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو خەڵكی عێراق شایەتحاڵی مەرگەساتێكی تر بوون، كەڵەكێكی گەشتیاری لەناو روباری دیجلە لە موسڵ نقوم بوو، بەهۆیەوە زیاتر (100) كەس خنكان، كە زۆربەیان ژن‌و منداڵ بوون. بەپێی دواین ئاماری فەرمی، كەڵەكەكە لەكاتی روداوەكەدا زیاتر لە (219) كەسی لەسەربووە، تائێستا تەرمی (97) كەس دۆزراوەتەوەو (55) كەس رزگاركراون، (67) كەسیش بێسەروشوێنن. موسڵ كە نازناوەكەی "ام الربیعین- دایكی دوو بەهار"ە، سەرەتای وەرزی بەهاری ئەمساڵی بە رووداوێكی كارەساتبار دەستپێكرد، ئەمە لەكاتێكدایە هێشتا خەڵكی ناوچەكە شۆكی "داعش" بەرینەداون. روداوی نقومبوونی كەڵەكە گەشتیارییەكە، جارێكی تر موسڵی كردەوە بە مانشێتی میدیاكانی جیهان، سایتی گۆگڵ بە نیشانەیەكی رەش، پرسەنامەی بۆ خەڵكی موسڵ راگەیاند. زیاتر لە ساڵێك‌و هەشت مانگە موسڵ لەدەستی چەكدارانی "داعش" رزگاركراوە، خەڵكی شارەكە نیگەرانن لە خراپی خزمەتگوزارییەكان، بەڵێنەكانیش بۆ ئاوەدانكردنەوەی شارەكە دوای وێرانبوونی لە شەڕەكانی "داعش"دا، هێشتا شتێكی ئەوتۆیان لێ سەوز نەبووە. روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، جارێكی تر كەیسی ئاوەدانكردنەوەی موسڵی هێنایە پێشەوە، دوای روداوەكە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق‌و بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆمارو محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان سەردانی شارەكەیان كرد.   لادانی پارێزگارو جێگرەكانی لە یەكەم هەنگاوی كردەیدا لەدوای روداوی نقومبوونی كەڵەكەكەوە، ئەنجومەتی پارێزگای نەینەوا كۆبوەوە‌و بەزۆرینەی دەنگ پارێزگارو جێگرەكانی دورخستەوە، دوای ئەوەش عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق نوسراوی لەكارخستنی پارێزگاری نەینەواو دوو جێگرەكەی ئاڕاستەی سەرۆكی پەرلەمان كرد.  لە نوسراوەكەیدا، عەبدولمەهدی پارێزگارو جێگرەكانی پارێزگاری نەینەوای تۆمەتباركردووە بە "كەمتەرخەمی لە كارو بەرپرسیارێتی‌و بەهەدەردانی پارەو ئیسغلالكردنی پۆستەكانیان". هاوكات عەبدولمەهدی دەسەڵاتەكانی (نەوفەل عاكوب) پارێزگاری نەینەوای ڕادەستی لیژنەیەك كرد‌و بڕیاریدا: * بە پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ بەڕێوەبردنی كاروباری پارێزگای نەینەوا، لیژنەكە پێكهاتووە لە (سەرۆكی زانكۆی نەینەوا، فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەكانی نەینەوا، فەرماندەی پۆلیسی نەینەوا). * قەرەبوكردنەوەی زیانلێكەوتووانی نقومبوونی كەڵەكەكە. * پەلكردن لە لێكۆڵینەوەو سزادانی كەمتەرخەمەكان لادانی پارێزگارو جێگرەكانی، دەرگای لەسەر ململانێیەكی سیاسی نوێ لە موسڵ كردەوە‌و پڕكردنەوەی ئەو پۆستانە لە داهاتوودا جارێكی تر مشتومڕ دروستدەكاتەوە. كێ بەرپرسیارە ؟ روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە لە ئاوی روباری دیجلەدا لە پاركی (جەزیرەی ئوم رەبیعەین) رویدا كە ناوچەیەكی گەشتیارییە لەناوەڕاستی روباردا‌و دەكەوێتە ناوچەی غاباتی موسڵەوە. لێكۆڵینەوە سەرەتاییەكان دەڵێن، خاوەنەكانی ئەو پاركە گەشتیارییە بۆ دەستكەوتنی داهاتێكی زیاتر، ژمارەیەكی زۆر خەڵكی لە كەڵەكەكە باركردووە، ئەوەش بوەتەهۆی نقومبوونی. خێرایی ئاوی روباری دیجلە، هۆكاری سەرەكی بوو بۆ ئەوەی ژمارەیەكی زۆر لە سەرنشینەكانی كەڵەكەكە بخنكێن. روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە دوای رۆژێك هات لە ئاگادارییەك كە وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكان بڵاویكردەوە‌و تێیدا هۆشداری دابوو بە هاوڵاتیان لەبارەی بەرزبونەوەی ئاستی ئاوی روبارەكە بەهۆی  كردنەوەی دەرگاكانی بەنداوی موسڵ (دەكەوێتە باكوری شارەكەوە). زۆرینەی خەڵكی موسڵ پەنجەی تۆمەت لەو روداوەدا بۆ ئەو وەبەرهێنەرە رادەكێشن كە پرۆژەی پاركە گەشتیارییەكەی بەدەستەوەیە، بەهۆی ئەوەی گوێی بە بانگەوازەكەی وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكان نەداوە لەبارەی بەرزبونەوەی ئاستی ئاوی روبارەكە. لیوا نەجم جبوری فەرماندەی ئۆپراسیۆنەكانی نەینەوا رایگەیاند، لەسەر روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، (16) كەس دەستگیركراون، بەڵام ناو و ناسنامەی دەستگیركراوەكانی ئاشكرانەكرد. رۆژی هەینی نەوفەل عاكوب پارێزگاری نەینەوا ئاشكرایكرد، خاوەنی پاركە گەشتیارییەكە ئێستا لە دهۆكە‌و هەواڵ هەیە گەشتی توركیای كردووە. عاكوب وتی:" خاوەنی ئەو پاركە پێشتر لەسەر گرانی نرخەكان بانگهێشتی پارێزگا كراوە‌و بانگەشەی ئەوەی كردووە كە ئەو سەربە عەسائبی ئەهل حەقە". بەپێی قسەی پارێزگاری لەكارلابراو، خاوەنی پاركەكە سێ هێندەی توانای خۆی خەڵكی سواری كەڵەكەكە كردووە، كەڵەكەكە توانای هەڵگرتنی 45 بۆ 50 كەسی هەبووە.   عاكوب كێیە ! روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە بەپلەی یەكەم بە زیانی (نەوفەل عاكوب) پارێزگاری نەینەوا‌و دوو جێگرەكەی كۆتایی هات، كە یەكێك لە جێگرەكانی ناوی (عەبدولقادر شەنگالی)یە‌و سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، جێگری دووەمیش ناوی (حەسەن عەلاف)ە‌و سەربە حزبی ئیسلامی عێراقییە.  رۆژی 5ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2015 كە ئەوكات هێشتا شاری موسل    َ لەژێر دەستی چەكدارانی "داعش"دا بوو، لە ناحییەی (ئەلقوش) ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا كۆبوەوە بۆ هەڵبژاردنی پارێزگارێكی نوێ لە شوێنی ئەسیل نوجێفی كە پێشتر تۆمەتباركرابوو بە گەندەڵی. لە كۆبونەوەكەی (ئەلقوش)دا، ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا بەزۆرینەی دەنگ (نەوفەل عاكوب)ی وەكو پارێزگاری نوێ هەڵبژارد، عاكوب كە سەربە فراكسیۆنی (هاوپەیمانی نەهزەی عەرەبی) بوو، بەر لە هەڵبژاردنی وەكو پارێزگار، سەرۆكی لیژنەی یاسایی بوو لەناو ئەنجومەنی پارێزگا. عاكوب ناوی تەواوەتی (نەوفەل حەمادی سوڵتان عاكوب ئەحمەدی)یە، لەدایكبووی ساڵی (1964)ە، لە زانكۆی موسڵ بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە یاسادا وەرگرتووە، هاوكات بڕوانامەی دیپلۆمی هەیە لە بواری كارگێڕی‌و ئابوریدا. بەر لە روخانی رژێمی پێشووی عێراق لە ساڵی 2003دا، عاكوب ماوەیەك بەڕێوەبەری ناحیەی گیارە بووە، ماوەیەكیش بەڕێوەبەری ناحیەی حەمام عەلیل بووە، پاشان بووە بە بەڕێوەبەری ناحیەی فایدە‌و دواتر پۆستی بریكاری قایمقامی تلكێفی وەرگرتووە، دواجار بووە بە قایمقامی قەزای حەزر. سەیروسەمەرەكانی عاكوب ! ئەم پیاوە بەمدواییە چەندینجار بوو بە باس‌و خواستی میدیا عێراقییەكان، ئەو لەسەرەتاوە كە وەكو پارێزگار هەڵبژێردرا، تۆمەتباركرا بەوەی یەكێك لەو كەسانە بووە كە تێوەگلاوە لە رادەستكردنی شاری موسڵ بە چەكدارانی "داعش"، باسلەوەشدەكرا برایەكی بەیعەتی بە رێكخراوی "داعش" كردووە. عاكوب لەماوەی رابردوودا لە پۆستی پارێزگاری نەینەوادا هەندێك مامەڵەی كردووە كە لە میدیاكاندا كاردانەوەی لێكەوتوەتەوە. دواین مامەڵەی عاكوب كە بەتەواوەتی خەڵكی موسڵی توڕەكرد، دیمەنێكی ئەو بوو دوای روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، كە لەپشت عادل عەبدولمەهدی راوەستاوە‌و پێكدەكەنێت، بەبێ گوێدانە هەستی ئەو خەڵكەی كە كەسوكاریان لە روبارەكەدا خنكاوە. دوای كارەساتەكەی روباری دیجلە، مەرجەعیەتی شیعەكان لە نەجەف، لەڕێگەی نوێنەرەكەی خۆیەوە داوایكرد ئەو كەسانەی كەمتەرخەمبوون لەو روداوەدا دەستلەكاریكێشنەوە، نەوفەل عاكوب لەیەكەم كاردانەوەدا وەڵامی مەرجەعیەتی دایەوە‌و وتی:" من سوننیم‌و مەرجەعیەت شیعەیە، بۆیە پابەند نابم بە بانگەوازەكەیان بۆ دەستلەكاركێشانەوەم، قسەی مەرجەعیەتی شیعە تەنیا لە پارێزگاكانی باشور جێبەجێ دەبێت". دوای ئەم لێدوانە زۆری نەخایاند، عاكوب بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە‌و تێیدا رایگەیاند" بەهۆی ئەو فشارە زۆرەی كە لەم چەند رۆژەدا لەسەرمە، لەو دیدارەمدا لەگەڵ یەكێك لە كەناڵەكان كردومە، سەركەوتوو نەبووم لە قسەكردندا، ئەگەر مەرجەعیەت داوای دەستلەكاركێشانەوەم لێ بكات، یەك سات راناوەستم‌و رێز لە مەرجەعیەت ئەگرم". عاكوب لەماوەی رابردوودا بەردەوام كامێرامانێكی لەگەڵ خۆیدا دەگێڕا‌و دواتر دیمەنی چالاكییەكانی بۆ رایگشتی بڵاودەكردەوە، یەكێك لە چالاكییەكانی كە ناڕەزایەتی بەرفراوانی لەسەر ئاستی عێراق لێكەوتەوە، سوكایەتیكردنی بوو بە مامۆستایەك كە دەوترا ئەو مامۆستایە لە خوێندكارەكانی داوە. دیمەنێكی تری پارێزگار بڵاوبوەوە كە سەردانی فەرمانگەكانی موسڵ دەكات‌و زۆر بەتوندی سەرزەنشتی فەرمانبەران دەكات، ئەو بەشێوەیەكی توند مامەڵەی لەگەڵ خەڵكی موسڵ دەكرد كە خۆیان لە بنەڕەتەوە بەهۆی توندڕەوی چەكدارانی "داعش"ەوە زۆربەیان شارەكەیان بەجێهێشتبوو. بەمدواییە دەركەوتنێكی تری نەوفەل عاكوب لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بووە مایەی گاڵتەجاری، ئەو لەسەردانیدا بۆ یەكێك لە نەخۆشخانەكان، ئەو زەرفەی (كەپ شوز) لەسەر كردبوو، كە دەبێت لە نەخۆشخانەدا بۆ پاراستنی پاكوخاوێنی لە پێ بكرێت.

(درەو میدیا): ریشە درێژەكەی كورتكردوەتەوە‌و رەنگی پێستی گۆڕیوە، ئەمە دواین زانیارییە لەبارەی ئەبوبەكر بەغدادی رێبەری رێكخراوی "داعش". دواین پێگەی رێكخراوی "داعش" لە ناوچەكە لەسەروبەندی كۆنترۆڵكردنی تەواوەتیدایە، ئەبوبەكر بەغدادی رێبەری رێكخراوەكە تائێستا بێسەروشوێنە. (ئیبراهیم عەواد بەدری) ناوی راستەقینەی ئەبوبەكر بەغدادییە، ئەم رۆژانە دامودەزگا ئەمنییەكان سەرقاڵی دۆزینەوەی ئەو پیاوەن كە ساڵی 2014 لە پڕێكدا دەستی بەسەر روبەڕێكی بەرفراوانی خاكی سوریا‌و عێراقدا گرت‌و "خەلافەتی ئیسلامی" لەو ناوچانەدا راگەیاند. دواین پێگەی رێكخراوەكەی بەغدادی ناوچەی "باغۆز" بوو لە سوریا، شەڕڤانانی كورد ئێستا بەشێكی زۆری ناوچەكەیان كۆنترۆڵكردووە‌و چەكدارانی "داعش" پەیتا پەیتا خۆیان رادەست دەكەن، بەڵام رێبەرەكەیان بێسەروشوێنە. ئەبوبەكر بەغدادی كە رێكخراوەكەی بوو بەهۆی وێرانبوونی دوو شاری گەورەی مێژوویی، موسڵ لە عێراق‌و حەلەب لە سوریا، یەكەم دەركەوتنی لە مانگی تەموزی ساڵی 2014دا بوو لە مزگەوتی گەورەی شاری موسڵ، لەو كاتەوە تائێستا هیچ وێنەیەكی نەبینراوە. لەدوای یەكەم دەركەوتنیەوە، ئاژانسەكانی هەواڵ زیاتر لە (18) جار هەواڵی كوژرانی بەغدادییان بڵاوكردوەتەوە، بەڵام هێشتا هیچ هەواڵێكی ئەوتۆ لەبارەی چارەنوسییەوە نازانرێت.   "بەغدادی لە باغۆز نییە" بەپێی راپۆرتێك كە ئەمڕۆ رۆژنامەی (العربی الجدید)ی قەتەری بڵاویكردوەتەوە، پێشبینی دەكرێت بەغدادی جارێكی تر لە سوریاوە گەڕابێتەوە بۆ ناو خاكی عێراق بەدیاریكراویش بۆ بیابانی خۆرئاوا لە سنوری پارێزگای ئەنبار، یاخود هەندێك ناوچەی دورە دەستی سنوری ئەو پارێزگایە. رۆژنامەكە لە زاری سەرچاوەیەكی بەرپرسەوە لەناو دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراقەوە باسلەوەدەكات" ئەبوبەكر بەغدادی لە باغۆز نییە، بەڵام بەرلەوەی شەڕڤانانی كورد هێرش بكەن، چەندینجار سەردانی باغۆزی كردووە". سەرچاوەكە ئاماژەی بەوەكردووە، بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لەبەردەستی دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراقدان، بەغدادی لە ناوچەیەكی تری سوریادایە‌و چەندینجار هەوڵیداوە بێتە ناو عێراقەوە، بەڵام هێزی ئاسمانی هاوپەیمانان‌و بڵاوبونەوەی هێزەكانی حەشدی شەعبی لەسەر سنور، ناچاریان كردووە بگەڕێتەوە بۆ ناو سوریا. ئەو بەرپرسە ئەمنییەی عێراق دەڵێ" سەختە باوەڕ بەوەبكرێت بەغدادی گەڕاوەتەوە ناو عێراق، ئەو هێشتا لەناو خاكی سوریادایە".   روخساری خۆی گۆڕێوە ! بەپێی قسەی ئەو سەرچاوە ئەمنییەی عێراق، بەغدادی روخساری خۆی گۆڕێوە، ریشە درێژەكەی كورتكردوەتەوە‌و رەنگی پێستی سور كردووە‌و لەدوو ساڵی رابردوودا بەهۆی ئەوەی كەم جوڵاوە، كێشی زیادی كردووە‌و قەڵەو بووە، زۆربەی جار بۆ هاتوچۆكردن ئۆتۆمبیلی ئاسایی بەكاردەهێنێت، زۆرجار بە ئۆتۆمبیلی كرێ لە گەڕەكێكەوە بۆ گەڕەكێكی تر هاتوچۆ دەكات‌و هیچ كاروانێكی سەربازی لەگەڵدا نییە، بەڵام پاسەوانەكانی بە جلوبەرگی ئاساییەوە كە لە جلوبەرگی چەكدارانی "داعش" ناچێت، پاسەوانی دەكەن.   روسیا دەڵێ كوژراوە سەرچاوەكە باسی لەوەكردووە، هێشتا دەزگای هەواڵگری روسیا سورە لەسەر ئەوەی بەغدادی بەدەستی هێزەكانی روسیا كوژراوە، بەڵام رێكخراوی "داعش" دان بەو قسەیەدا نانێت، هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە "داعش"یش كە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا سەرۆكایەتی دەكات دەڵێ" بەغدادی بەشێوەیەكی سەخت بریندارە".   سنور ئارامە ؟ بەرپرسە ئەمنییەكەی عێراق دەڵێ" داعش جوگرافیای عێراق دەزانێت، چونكە زۆرینەی سەركردەكانی ئەو رێكخراوە عێراقین، لە ناوچەكانی بیابانی ئەنباردا ئەو تونێلانە دەزانن كە هێشتا ئاشكرانەكراون، رێكخراوەكە تونێلی گەورەی هەیە كە بەستراونەتەوە بە سنورەوە‌و پاشان دەگەنە ناو خاكی سوریا، لەگەڵ ئەوەشدا ئەگەری هاتنەناوەوەی بەغدادی بۆ قوڵایی خاكی عێراق هێشتا ئەگەرێكی لاوازە، بەڵام ئەگەرێكی زۆر لاوازیش نییە، چونكە بیابانی ئەنبار چەندین ناوچەی ئامادەی تێدایە كە بیشارێتەوە". عەمید روكن یەحیا رەسوڵ وتەبێژی فەرماندەیی ئۆپراسیۆنە هاوبەشەكانی عێراق قسەی بۆ رۆژنامەكە كردووە‌و دەڵێ" بابەتی بوونی داعش لە عێراق‌و سوریا‌و باغۆز كۆتایی هاتووە، هیچ زانیارییەكی وردمان لەبەردەستدا نییە سەبارەت بە تاوانبار ئیبراهیم بەدری، نازانین ئایا جارێكی تر پەنای بۆ عێراق هێناوەتەوە یاخود هێشتا لەناو سوریادایە". یەحیا رەسوڵ باسی لەوەكردووە، سنوری نێوان عێراق‌و سوریا زیاتر لە 600 كیلۆمەترە، هەندێك كەلێنی بچوك لەو هێڵە سنورییەدا هەیە، بەڵام چاودێری ئەمنیی سنورەكە بەردەوامە لەلایەن هێزە عێراقییەكانەوە". راجع عیساوی كە بەرپرسێكی خۆجێیی پارێزگای ئەنبارە قسەی پێچەوانە دەكات‌و دەڵێ" سنوری نێوان عێراق‌و سوریا هێشتا بەتەواوەتی ئارام نییە، بەغدادی‌و ئەو تیرۆرستانەی تر كە هێشتا لەگەڵیدا ماون، دەتوانن تێپەڕن‌و بگەنە بیابانی ئەنبار، بەتایبەتیش لەكاتێكدا ئەو ناوچەیە خۆی لە بنەڕەتەوە تیرۆرستانی تێدا بووە‌و هێزە عێراقییەكان نەگەیشتونەتە ئەو ناوچانە، كە ئەشكەوت‌و حەشارگە‌و تونێلی تێدایە، لەم ماوانەی دوایدا تێبینی هەڵاتنی چەكدارانی داعشمان كردووە لە عێراقەوە بۆ سوریاو بەپێچەوانەشەوە.

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ موقتەدا سەدر، رابەری رەوتی سەدر كە ماوەی چوار مانگە لە گۆڕەپانی سیاسی عێراق دووركەوتووەوە سەرقاڵی ئامادەكردنی پرۆژەیەكی نوێیە، كە بەوتەی چەند سەرچاوەیەك پرۆژە نوێكەی سەدر كۆتایی بە حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی دەهێنێت‌و رەنگە حەدەر عەبادی بگەڕێنێتەوە دەسەڵات. دوا پەیامی سەدر " رێككەوتن كرا كە مۆڵەتی ساڵێك بدرێت بە عەبدولمەهدی بۆئەوەی سەركەوتنی خۆی لەبەردەم خودا‌و گەلدا بسەلمێنێت و هەنگاوی خێرا‌و جدی بنێت بە ئاراستەی بونیادنانی عێراق لەسەر چەند بنەمایەكی دروست، كە سەرۆك وەزیرانی پێشووتر هەوڵی بۆدا، یان بەتەواوەتی سەركەوتوو دەبێت یان گەلی هەمووی لێی رادەپەڕێت". ئەمەی سەرەوە دوا هەڵوێستی موقتەدا سەدر، رێبەری رەوتی سەدر و هاوپەیمانی سائرون بوو بەرامبەر بە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق و عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران، لەدوای ئەم هەڵوێستەوە سەدر ماوەی نزیكەی چوار مانگە بە تەواوەتی لە گۆڕەپانی سیاسیدا دیارنەماوەو هیچ بەیاننامەیەك یان چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەوانی ئەنجامنەداوە‌و هیچ سەرنجێكیشی لە رێكەی تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەرەوە بڵاونەكردوەتەوە كە بەردەوام سەرنج و تێبینییەكانی دەربارەی پرۆسەی سیاسی عێراق دەخستەڕوو. سەرچاوەیەكی نزیك لە رێبەری رەوتی سەدر، رۆژی سێشەممە 19ی ئازار ناوەرۆكی نامەیەكی ئاشكراكرد كە بە جەعفەر سەدری ئامۆزایدا ئاراستەی هێزە سیاسییەكانی كردووە. بەوتەی ئەو سەرچاوەیە سەدر زۆر لە ئەدای عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران و حكومەتەكەی توڕەیە ‌و رایگەیاندووە كە عەبدولمەهدی شكستخواردووە‌و تائێستا هیچ شتێكی پێشكەشنەكردووە‌و بەمزوانە دەكەوێت. دەربارەی دیدار‌و كۆبوونەوەكانی جەعفەر سەدر لەگەڵ سەركردە سیاسییەكانی عێراق سەرچاوەكە ئاشكرایكردووە كە " جەعفەر سەدر وەك نێردراوی موقتەدا سەدر ئەو دیدار‌و كۆبوونەوانەی ئەنجامداوەو نامەیەكی ئاشكرا‌و روونی سەدری پێ گەیاندون و جەختیكردوەتەوە كە حكومەتەكەی عەبدولمەهدی بەمزوانە دەڕوخێت ئەگەر بەردەوام بێت لە شكستەكانی". هاوكات سایتی " ئیرەم نیوز" ئیمارانی لە راپۆرتێكیدا ئاشكرایكرد موقتەدا سەدر كە ماوەی چوار مانگە لە گۆڕەپانی سیاسی عێراق دووركەوتوەتەوە ئامادەكاریی دەكات بۆ پرۆژەیەكی نوێ كە رەنگە ببێتە هۆی كۆتاییهێنان بە حكومەتەكەی عەبدولمەهدی لەرێگەی خۆپیشاندانی جەماوەرییەوە. لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆنیشدا، بەها ئەعرەجی یەكێك لە سەركردەكانی پێشووتی رەوتی سەدر و جێگری پێشووی سەرۆك وەزیران، رایگەیاند: موقتەدا سەدر پرۆژەیەكی دژ بە حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی دەخاتەڕوو، حەیدەر عەبادی دەگەڕێتەوە دەسەڵات.  ئەعرەجی وتی:" دۆخی تەندروستی موقتەدا سەدر زۆر باشە، دەرنەكەوتنی لە شانۆی سیاسی، لە دایكبوونی پرۆژەیەكی سیاسی گەورەی لێدەكەوێتەوە". بەوتەی ئەعرەجی، سەد پرۆژەیەكی چاكسازیی دژ بە حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی پێشكەش دەكات و رەنگە ئەو حكومەتە ساڵێك تەواو نەكات. ئاماژەیبەوەشدا جموجوڵە سیاسییەكانی ئەم چەند رۆژەی جەعفەر سەدر پەیامی گرنگی بۆ هێزە سیاسییەكان تێدایە و رەنگی حەیدەر عەبادی پۆستی سەرۆك وەزیران بگرێتەوە دەست. ئەعرەجی لە درێژەی وتەكانیدا ئاماژەیبەوەشدا كە دانانی عادل عەبدولمەهدی بە سەرۆك وەزیران، بە رەزامەندی سەدر نەبووە‌و ئێران زۆر سودی لە حكومەتەكەی عەبدولمەهدی بینوە. جەعفەر سەدر.. ئەندازیاری پرۆژە نوێكە هاوكات لەگەڵ ئەو پەرەسەندنانەی سەرەوەدا، جەعفەر محەمەد باقر سەدر كوڕی دامەزرێنەری حزبی دەعوە جارێكی تر دەركەوتەوە لە رێگەی كۆبوونەوەی لەگەڵ حەیدەر عەبادی، سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر و محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان‌و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح. جەعفەر سەدر، تاكە كوڕی مەرجەعی ئاینی كۆچكردووە محەمەد باقر سەدرە كە ساڵی 1957 حزبی دەعوەی ئیسلامی دامەزراند، هەروەها ئامۆزای موقتەدا سەدریشە. بەوتەی بەها ئەعرەجی، جەعفەر سەدر قسەی لەگەڵ سەركردە سیاسییەكاندا كردووە دەربارەی سروشتی پرۆژە نوێكەی موقتەدا سەدر بۆئەوەی  هەڵوێست و كاردانەوەیان بزانێت. کوبوونەوەی جەعفەر سەدر لەگەڵ حەیدەر عەبادی

 ( درەو میدیا): لێدوانێكی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق، دەربارەی سەرچاوەی سەرەكی هاتنە ناوەی مادە هۆشبەرەكان بۆ عێراق مشتومڕێكی زۆری لە نێو عێراق و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا لێدەكەوێتەوە. عەبدولمەهدی رۆژی چوارشەممە لە كۆنگرەی رۆژنامەوانی هەفتانەیدا وتی:" مادە هۆشبەرەكان دیاریدەیەكی گەورەیە و هەوڵدەدرێت بەرفراوان بكرێت، لە ئەرجەنتینەوە دێتە عرسالی سوریا و لەوشێەوە دێتە ناو عێ{اق و لە ناو عێراقیشدا تۆڕ بۆ بڵاوبوونەوەی دروستدەكات". ئەم قسەیەی عەبدولمەهدی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا رووبەڕووی رەخنەی زۆر بووەوە و زۆر كەس وای لێكدەدەنەوە كە سەرۆك وەزیرانی عێراق بەو لێدوانەی دەیەوێت بابەتی هێنانەوەی مادە هۆشبەرەكان لە ئێرانەوە پەردەپۆش بكات. ئەوانەی رەخنەیان لە عەبدولمەهدی گرتووە باوەڕیان وایە كە دیاریكردنی ئەرجەنتین زیادەڕوی زۆری تێدایە بەهۆی دووری نێوان عێراق و ئەو وڵاتە. بەشداربوویەكی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان نوسیویەتی:" دووری نێوان عێراق و ئەرجەنتین 8000 میلە و چەندین وڵات كەوتوەتە نێوانیانەوە، بەڵام دووری نێوان ئەفغانستان وەك گەورەترین وڵاتی بەرهەمهێنەری مادە هۆشبەرەكان 790 میلە و تەنها ئێرانیش لە نێوان عێراق و ئەفغانستاندایە". هەندێكی تر ئاماژەیان بەوەداوە كە لێدوانەكەی عەبدولمەهدی دەربارەی سەرچاوەی هاتنی مادەی هۆشبەرەكان، ناكۆكە لەگەڵ لێدوانی پێشووی بەرپرسە ئەمنییەكان دەربارەی هاتنە ناوەوەی مادە هۆشبەرەكان بۆ عێراق.  

درەو میدیا:  -    بودجەی تەندروستی ( 3 ترلیۆن و 290 ملیار دینار) -    بودجەی كڕینی دەرمان ( 1 ترلیۆن و 500 ملیار دینار)  -    پشكی تاكی عێراق لە تەندروستی ( 125 هەزار دینار) -    بودجەی بەكاربردنی تەندروستی( 2 ترلیۆن و 900 ملیار دینار) -    بودجەی وەبەرهێنان بۆ تەندرووستی( 351 ملیار دینار)  -    ژمارەی كارمەندانی تەندروستی ( 99 هەزارو 630 )  -    

( درەو میدیا): كورد و سوننە لەگەڵ مانەوەی هێزەكانی ئەمریكادان لە عێراق و شیعەش دژیەتی و هێزە شیعەكان دەیانەوێت هەوڵەكانیان چڕبكەنەوە و لە پەرلەمانەوە كۆتایی بە مانەوە‌و هەژموونی هێزە بیانییەكان بەگشتی و هێزەكانی ئەمریكا بە تایبەتی بهێنن. سەرچاوەیەی سیاسی باڵا رایگەیاند، لە كۆبوونەوەی سەركردە سیاسییەكان و نوێنەری قەوارەكانی  عێراقدا كە بە بانگهێشتی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لە كۆشكی سەلام بەڕێوەچوو، هیچ رێككەوتنێك لەسەر چوونە دەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق نەكراوە. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی یەكێك بووە لە بەشداربوانی كۆبوونەوەكە لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی " غەد پرێس" وتی:" نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا مانەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە عێراق رەتكردەوە و هەڕەشەیەكی ئەمریكای رەتكردەوە كە لە كۆبوونەوەكدا باسكرا بەوەی دەرچوونی هێزەكانی ئەمریكا كاریگەری زۆر خراپی لەسەر عێراق دەبێت". ئاشكراشیكرد زۆرینەی هێزە سیاسییەكانی سوننە و كورد لەگەڵ مانەوەی هێزەكانی ئەمریكادان لە عێراق و هێزە سیاسییەكانی شیعەش ئاماژەیان بەوەدا كە لەرێگەی دەركردنی یاسایەوە یان رووبەڕووبوونەوەی سەربازییەوە هێزەكانی ئەمریكا ناچاردەكەن لە عێراق بچنە دەرەوە. بەوتەی ئەو سەرچاوەیە لە كۆبوونەوەكەی كۆشكی سەلامدا رێككەوتنكراوە كە بە لێكتێگەیشتنێكی سیاسی و بە رێككەوتن متمانە بە كاندیدی وەزارەتە بەتاڵەكانی كابینەی ئێستای حكومەت بدرێت و رێژەی یاسای پەرلەمان تێكنەدرێت و پشێوی لە پەرلەماندا نەنرێتەوە.

درەو میدیا:  وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند" بەپێی ئاماری سەرەتایی كۆمپانیای بە بازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) بڕی هەناردەكراوی نەوتی خاو لە مانگی شوباتی 2019 دا   (١٠١)ملیۆن و (387)هەزارو (615) بەرمیل و بە بەهای زیاتر لە (٦) ملیارو (167) ملیۆن و (815) دۆلار، "تێكڕای نرخی بەرمیلیك نەوت بە (60.834)دۆلار فرۆشراوە" ئاماژەی بەوەشداوە"بڕی نەوتی خاوی هەناردەكراو لە مانگی شویات لە كێڵگە نەوتییەكانی ناوەڕاست و باشور گەیشتوەتە زیاتر لە (99)ملیۆن و (120)هەزارو (6) بەرمیل و لە كێڵگە نەوتیەكانی كەركوكیش بڕی ( 1 ) ملیۆن و ( 753 ) هەزارو ( 373 ) بەرمیل هەناردەكراوە .