عەلی حەمە ساڵح سەرۆكی لیستی گۆڕان لە نوسراوێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی ئاماژەی بە كێشە ناوخۆییەكانی گۆڕانكردووەو رایگەیاندووە" هەموومان نیگەرانین لەو دۆخەی گۆڕانی تێكەوتووە. بزوتنەوەی گۆڕان ئومێدی گەورەی گۆڕانكاری و دەنگی ناڕازیە، بۆیە لەبری شكاندن چاككردن هەڵبژێرین" عەلی حەمە ساڵح سەبارەت بە گۆڕانكاریەكانی ناوخۆی گۆڕان نوسیویەتی " لەماوەی دوو مانگی ئایندەدا كۆنفرانسی ناوخۆی و هەڵبژاردنە ناوخۆییەكان دەكەین، لە خوارەوە بۆ سەرەوە گۆڕانكاری دەكرێت، بە هەڵبژاردن جڤاتێكی نوێ و خانەی ڕاپەڕاندن و ڕێكخەری گشتی" دەقی نوسینەكەی عەلی حەمەساڵح گۆڕانخوازان و هەڵسوڕاوە دڵسۆزەكان هەموومان نیگەرانین لەو دۆخەی گۆڕانی تێكەوتووە. بزوتنەوەی گۆڕان ئومێدی گەورەی گۆڕانكاری و دەنگی ناڕازیە، بۆیە لەبری شكاندن چاككردن هەڵبژێرین.  بزوتنەوەی گۆڕان بڕیاری گۆڕانكاری داوە لەسەرجەم ئۆرگانەكان.  لەماوەی دوو مانگی ئایندەدا كۆنفرانسی ناوخۆی و هەڵبژاردنە ناوخۆییەكان دەكەین. لە خوارەوە بۆ سەرەوە گۆڕانكاری دەكرێت، بە هەڵبژاردن جڤاتێكی نوێ و خانەی ڕاپەڕاندن و ڕێكخەری گشتی .  ئەركی هەموومانە ڕۆڵببینین بۆ دروستكردنی ڕۆحێكی پێكەوەی بۆ كاركردن، ڕێزگرتن لە سەركردەو ڕەمزەكانی گۆڕان، زەمینەخۆشكردن بۆ هاتنەپێشەوەی توانای نوێ و خوێنی نوێ.  من وەك خۆم بەڕێزو حورمەتێكی زۆرەوە لە هاوڕێكانی كاك نەوشیروان دەڕوانم، سوپاسیان دەكەم، لەكوێش پێویست بوو بێت سەرنجم و ڕەحنەی خۆم پێوتوون.  ئەم بەڕێزانە چۆن لە زیندان و لەشاخ نوخبەی بەرگریكردن لە مافی نەتەوەی بوون، لە ژوری سێدارەو ئەشكەنجەدان و ئوتووكردنی جەستەشیان چۆكیان دانەدا، دەیان جار ئامادەبوون ڕۆحی خۆیان ببەخشن لە پێناو خاكو خەڵكی كوردستان، لە حوكمڕانیشدا پشتیوانی ڕیفۆرم و گۆڕانكاریانكرد.  لەنێوان پۆست و دەسەڵات و پرۆژەی گۆڕانكاری و نەوشیروان مستەفادا، گۆڕانكاری و نەوشیروان مستەفایان هەڵبژارد.  لەپاڵ شۆڕشگێڕەكاندا سەدان گەنجی ئازاو هۆشیارو خوێندەوار پشتیوانی ئەم جوڵانەوەو نەوشیروان مستەفایان كرد، دەوری گەورەیان گێڕا، بەردەوام بەرگریان لە بەرنامەی گۆڕان دەكرد، زۆریان بون بە ڕەمزی ململانێی دەسەڵاتی ستەمكار، ئێستاش ڕۆحی ئەم بزوتنەوەیەن، ئومێدی گەورەن بۆ گۆڕانكاری.  ئەم دووانە تەواوكەری یەكتربوون، سەرباری هەبوونی ڕەخنە لە نەبوونی گەنج لە خانەی ڕاپەڕاندن.  كورسی و دەنگمان بەشێوەیەكی بەرچاو كەمیكردووە، بەرپرس و هۆكارەكان ڕوونن، لەبری یەكترشكاندن پێداچونەوە، لەبری تۆمەتباركردن و سڕینەوەی یەكتر كاری پێكەوەیی بۆ هەستانەوەی گۆڕان.  هەموومان لەبەردەم بەرپرسیاریەتیداین و هەركەس بە قەبارەی خۆی، كاممان دەوری زیاترمان هەبێت لە گۆڕانكاری و پێشخستنی بزوتنەوەكەو دروستكردنی تەبایی و كاری پێكەوەیی دڵسۆزترینمانە.   

(درەو میدیا): ساڵێك تێپەڕ دەبێت بەسەر روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر، پارتی روداوەكە بە خیانەت ناودەبات و یەكێتیش بە روداوێكی نەخوازراو و شەڕی روبەرووبونەوە، لەم راپۆرتەدا راستی ئەو روداوانە خراوتەوە روو كە یەكێتی و پارتی هێندەی یەك خاكی ناوچەی جێنفوزیان لە دەستداوە، لە سنوری دەسەڵاتی یەكێتی ( 11,800 ) كم2 خاك لەدەستدراوەو لە ناوچەی جێنفوزی پارتی ( 15,400 ) كم2 خاك لەدەستدراوە.   رۆژی 6/7/2017 لیژنەی باڵای ریفراندۆم كە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان و سەرۆكی ئەوكاتی هەرێمی كوردستان سەرۆكایەتی دەكرد، بڕیاریدا رۆژ 25/9/2017 ریفراندۆم بەڕێوەبچێت بۆ بڕیاردان لەسەر سەربەخۆیی و جیابونەوەی هەرێمی كوردستان لە عێراق، پەرلەمانی كوردستان كە ئەوكات ماوەی دوو ساڵ بوو پەكخرابوو، دەستی بەكاركردەوە و لە دانیشتنێكدا بڕیاری ریفراندۆمی پەسەندكرد. جگە لە بزوتنەوەی گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامی، لایەنە سیاسییە سەرەكییەكانی تر هەمویان بەشداربون لە لیژنەی باڵای ریفراندۆم. سەرباری ناڕەزایەتی و كێشمەكێشی زۆر لەسەر ئاستی ناوخۆیی و فشارەكان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بەتایبەتی ئەمریكاو توركیاو ئێران، لەو وادەیەی كە دیاریكرابوو، ریفراندۆم بەڕێوەچوو. 21 رۆژ دوای بەڕێوەچونی ریفراندۆم، حكومەتی عێراق كە تازە لە كۆتایی شەڕی دژ بە "داعش" نزیكدەبوەوە، بەشێوەیەكی كرداری ئاڕاستەی شەڕی گۆڕی بەرەو ئەو ناوچانەی كە لەدوای ساڵی 2003 و كەوتنی سەددامەوە كەوتبونە ژێر كۆنترۆڵی كورد.  كۆكردنەوەی هێز.. سەرەتای روداوەكان حكومەتی عێراق كە خۆی لە بنەڕەتەوە بە بیانوو بوو لە دەسەڵاتی كورد بەسەر ناوچە جێناكۆكەكان، لەدوای بەڕێوەچوونی ریفراندۆم بەهانەی شەڕی لەدژی كورد دەستكەوت، ئەوەشی زیاتر پاڵی بە سوپای عێراقەوە نا هێرش بكات، بەڕێوەچونی ریفراندۆم بوو لەو ناوچانە. سوپای عێراق هەڵمەتی سەربازی بۆسەر "داعش" لە قەزای حەویجەی سەربە پارێزگای كەركوك دواخست بۆ دوای شەڕی موسڵ، ئەمە پەیامێكی روون بوو بۆ دەسەڵاتدارانی هەرێمی كوردستان بەر لە ریفراندۆم كە سوپای عێراق جارێكی تر دەگەڕێتەوە بۆ كەركوك، بەڵام ئاستی هەڕەشەكە بە هەند وەرنەگیرا. سوپای عێراق بەبیانوی شەڕی حەویجەوە هێزێكی زۆری لە سنوری كەركوك كۆكردەوە، بەر لە شەڕی حەویجە، حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق سەردانی كەركوكی كرد، دەسەڵاتدارانی عێراق وایان نیشان دەدات كە بەهاوبەشی لەگەڵ هێزی پێشمەگە هێرش دەكەنەسەر "داعش" لە حەویجە، بەمشێوەیە سوپای عێراق هێزی خۆی لە سنورەكە جێگیركرد وەكو ئامادەكارییەك بۆ گەڕانەوە بۆ ناو كەركوك. بەوشێوەیەی بڕیاری لێدرابوو، سوپای عێراق هێرشی كردەسەر "داعش" لە حەویجە و سنورەكەی كۆنترۆڵكرد، هێزی پێشمەرگە بەهیچ جۆرێك بەشداری لە ئۆپەراسیۆنەكەدا نەكرد، دوای حەویجە، سوپای عێراق بەتەواوەتی دەستی كرایەوە بۆ روبەڕووبونەوەی پێشمەرگە. حكومەتی عێراق كە سەرەتا داوای دەكرد پێشمەرگە تەنیا ئەو ناوچانە رادەست بكاتەوە كە لە شەڕی دژ بە رێكخراوی "داعش" لە ساڵی 2014 وە دەستی بەسەردا گرتوون، بەڵام ئێستا كە شەڕ كۆتایهاتووە، دەیەوێت دەسەڵاتی كورد بگەڕێنێتەوە بۆ سنوری هەرێمی كوردستان بەر لە روخانی رژێمی سەددام لە ساڵی 2003دا. قایمكردنی سەنگەرەكان سوپای عێراق لە نزیك هێزەكانی پێشمەرگە دەستیكرد بە لێدانی سەنگەر، هێزەكانی فیرقەی نۆی تانك و پۆلیسی فیدراڵی و فیرقەی ئاڵتونی و حەشدی شەعبی لەناوچەكەدا كۆبونەوەو ژمارەیەكی زۆر چەك و تەقەمەنی قورسیان لەگەڵ خۆیاندا هێنا، لە رۆژی 14ی ئۆكتۆبەرەوە دەستیان بە جموجوڵ كرد. هەڕەشەی هێرشی سوپای عێراق و حەشدی شەعبی بۆسەر پێشمەرگە لە سنوری كەركوك گەیشتە خاڵی سفر، هەندێك لە بەرپرسانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان هەستیان بە مەترسیداری دۆخەكە كردبوو، دەرگای گفتوگۆیان لەگەڵ سەركردەكانی حەشدی شەعبی كردەوە بەمەبەستی رێگریكردن لە رودانی شەڕ، سەركردەكانی حەشد دەستپێشخەرییان بۆ گفتوگۆ قبوڵكرد، شەڕ لەبەردەرگای پێشمەرگەدا بوو، سەركردەكانی حەشد دووجار مۆڵەتیان بە فەرماندەكانی پێشمەرگەدا و هێرشیان دەستپێنەكرد، جاری یەكەم ماوەی (48) كاتژمێر و جاری دووەم ماوەی (24) كاتژمێر، بەڵام گفتوگۆكان هیچ شتێكیان لێ سەوز نەبوو. رۆژی 15ی ئۆكتۆبەر، پەرەسەندنێكی خێرا رویدا، كاتژمێر 11ی پێشنیوەڕۆ (حاجی ئیقبال پور) و (ئەبو عەممار) كە دەوترێت دوو فەرماندەی سەربازی ئێرانین، سەردانی بارەگای میحوەری (4)ی كەركوكی هێزی پێشمەرگەیان كرد، دوای كۆبونەوەكە، وەستا رەسوڵ فەرماندەی میحوەرەكە ئاشكرایكرد، ئیڤبال پور و ئەبو عیماد پێیانوتون، بەخۆشی بێت یان ناخۆشی دەبێت پێشمەرگە ئەم شوێنانە رادەستی هێزە عێراقییەكان بكات: •    سەربازگە كۆنەكانی كەركوك •    بیرە نەوتەكان •    جادە حەولییەكەی كەركوك تاوەكو گوندی كەڵوڕ لەنێوان ناحییەی پردێ و شاری كەركوك، كە شەقامی سەرەكی كەركوك- هەولێر كۆنترۆڵ دەكات پێشمەرگە بەم پێشنیازانە قایل نەبوو، ئیقباڵ پور و ئەبو عیماد كە دڵنیابوون، پێشمەرگە ئامادە نییە ئەو ناوچانە رادەستبكات، بە وەستا رەسوڵی فەرماندەی میحوەری (4)یان رایگەیاند: •    لەم ساتەوە چاوەڕوانی ئەوە بكەن هێرشی دەستپێدەكات •    تاكە هۆكارێك كە هێرشەكەمان رابگرێت، ئەوەیە چاوەڕوانی كۆبونەوەی دوكان دەكەین، ئەگەر سەركردایەتی سیاسی كور بڕیاریدا لەچوارچێوەی دەستوردا كێشەكانی لەگەڵ عێراق چارەسەر بكات، هێرش ناكرێت كۆبونەوەكەی دوكان رۆژی 15ی ئۆكتۆبەر لە قەزای دوكان كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان بەڕێوەچوو، مەسعود بارزانی سەرۆكایەتی كۆبونەوەكەی دەكرد، لە لایەنی یەكێتی، كۆسرەت رەسوڵ‌و هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدو مەلا بەختیار بەشداربون، پاشان بافڵ تاڵەبانی كوڕە گەورەی جەلال تاڵەبانی دەچێتە ناو كۆبونەوەكەوەو دەڵێت" دەبێت لێكتێگەیشتن لەگەڵ حكومەتی عێراق بكەین، ناچارین ئەو لێكتێگەیشتنە بكەین"، مەسعود بارزانی بە بەرپرسانی یەكێتی دەڵێت" هیچ رێككەوتنێك لەئارادایە؟"، كۆسرەت رەسوڵ‌و مەلا بەختیار دەڵێن" نەخێر، چونكە هێز لای ئێمەیەو ئەگەر رێككەوتنێك هەبێت، دەبێت ئێمە ئاگاداربین"، ئەمە وا دەكات بارزانی زۆر گوێ بۆ قسەكانی بافڵ تاڵەبانی شل نەكات. راگەیەندراوی كۆتایی كۆبونەوەی دوكان هیچ شتێكی تێدا نەبوو كە وەڵامدەرەوە بێت بۆ راگرتنی هەڕەشەكانی (ئیقبال پور و ئەبو عیماد)، بەدیاریكراویش راگەیاندنی ئەوەی كە هەرێمی كوردستان ئامادەیە لەچوارچێوەی دەستوری عێراقدا كێشەكانی لەگەڵ بەغداد چارەسەر بكات. رێككەوتنی یەكێتی و حكومەتی عێراق لە رۆژانی دوای 16ی ئۆكتۆبەر، كاتێك ململانێ ناوخۆییەكانی یەكێتی توندبونەوە لەبارەی هۆكارەكانی لەدەستدانی كەركوك و لەلایەكی تر پارتی هێرشی راگەیاندنی توندی دەكردەسەر هەندێك لەسەركردەكانی یەكێتی و تۆمەتباری دەكردن بە "خیانەت"، بافڵ تاڵەبانی دەقی رێككەوتنێكی نێوان یەكێتی و حكومەتی عێراقی بڵاوكردەوە، كە بەپێی قسەی خۆی، لە رۆژی 14ی ئۆكتۆبەردا لەلایەن (38) كەس لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی یەكێتییەوە ئیمزای لەسەر كراوە. دەقی رێككەوتنەكەی یەكێتی و حكومەتی عێراق بۆ رێگرتن لە روودانی شەڕ لەنێوان سوپای عێراق و پێشمەرگە لە سنوری كەركوك، ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت: •    سەركردایەتی سەربازی هاوبەش لەسنوری كەركوك پێكبهێنرێت، نوێنەری هێزەكانی ئەمریكاو پێشمەرگەو سوپای عێراقی تێدا بێت. ئەركی سەرەكی بریتییە لە دابینكردنی ئاساییش‌و ئارامی لەو ناوچانەو بارەگاكەشی لە سەربازگەی كەیوانی شاری كەركوك دەبێت. •    هیچ هێزێكی سەربازی نەهێنرێتە ناو شاری كەركوك. •     كێشەو ناكۆكییەكانی تر لەنێوان حكومەتی هەرێم‌و حكومەتی فیدراڵ لەڕێگەی دیالۆگ لەچوارچێوەی دەستوردا چارەسەر بكرێت. •    نەتەوە یەكگرتووەكان‌و ئەمریكا هاوكار‌و پشتیوان بن بۆ جێبەجێكردنی ئەو خاڵانەی سەرەوە.  رۆژی 16ی ئۆكتۆبەر، مەسعود حەیدەر ئەندامی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، بافڵ تاڵەبانی‌و هادی عامری فەرماندەی هێزەكانی حەشدی شەعبی رێككەوتنیان كردووە بۆ گەڕانەوەی هێزە عێراقییەكان بۆ ناوچە دابڕاوەكان. بەپێی قسەی مەسعود حەیدەر، ئەو رێككەوتنەی نێوان بافڵ تاڵەبانی و هادی عامری، بەسەرپەرەشتی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق و نێوەندگیری قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران كراوە. ئەو پەرلەمانتارە كوردە، ئەوكات ئاماژەی بەوەكردووە، خاڵەكانی ئەو رێككەوتنە لە بیرۆكەیەكی فەرەنسییەوە سەرچاوەی گرتووە بۆ دابەشكردنی هەرێمی كوردستان بۆ دوو ئیدارە یان دوو هەرێم، بۆ ئەوەی بەوتەی ئەو، كورد بیر لە مافی چارەی خۆنوسین نەكاتەوە لە ئایندەی نزیكدا. ناوەڕۆكی ئەو رێككەوتنە بەپێی ئەوەی مەسعود حەیدەر لەوكاتەدا بڵاویكردەوە، ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت: •    گەڕانەوەی هێزەكانی عێراق بۆ ناوچە دابڕاوەكان‌و كشانەوەی هێزی پێشمەرگە لەو ناوچانە بەبێ شەڕ. •    تەسلیمكردنی 17 یەكەی ئیداری (قەزاو ناحیەو ناوەندی كركوك) بە دەسەڵاتی ئیتحادی كە لەدوای ساڵی 2014 حكومەتی هەرێمی كوردستان ئیدارەی ئەدات. ئەگەر ئەوانە تەسلیم نەكرێت، ئەوا عێراق داوای 11 یەكەی ئیداری تریش دەكات كە پاش 2003 هەرێم ئیدارەی ئەدات. كۆی گشتی دەبێتە 28 یەكەی ئیداری. •    ناوەندی كەركوك ئیدارەی هاوبەش دەبێت، 15 گەڕەكی كوردی لەلایەن كوردەوە ئیدارە ئەدرێت‌و 25 گەڕەكی تری پێكهاتەكانی تر خۆیان ئیدارەی ئەدەن‌و ئەم حاڵەتە بۆ شەش مانگ بەردەوام دەبێت. •    جێگا ستراتیژییەكانی كەركوك لەلایەن حكومەتی ئیتحادی بەڕێوەدەبرێت، سەربازگەی كەیوان‌و فڕۆكەخانەو بیرە نەوتەكانی كەركوك. •    كردنەوەی فڕۆكەخانەی سلێمانی بەڕووی گەشتی نێودەوڵەتیدا. •    پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی سنووری سلێمانی‌و كەركوك لەلایەن حكومەتی ئیتحادییەوە. •    پێدانی مووچەی پێشمەرگەی سنووری سلێمانی بەپێی لیستی ئامادەكراو لەلایەن بافڵ تاڵەبانی. •    دروستكردنی هەرێمی هەلەبجە- سلێمانی- كركوك. •    تەشكیلكردنی حكومەتێك بۆ ئەم هەرێمە نوێیە. بارزانی لە هەڵوێستی وڵاتان تێنەگەیشت! پێش ئەوەی بافڵ تاڵەبانی هەواڵی رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی عێراقی پێبدات، بارزانی چەندین هەواڵی تری سەبارەت بە هەڵوێستی وڵاتانی لەبارەی ریفراندۆمەوە بیست، بەڵام گوێی بەهیچ یەكێك لەو هەڵوێستانە نەدا. ئەمریكاو بەریتانیاو فەرەنساو یەكێتی ئەوروپاو توركیا و ئێران بەفەرمی دژایەتی خۆیان بۆ ریفراندۆم راگەیاند، روسیا هەڵوێستی روون نەبوو، ئیسرائیل تاكە وڵات بوو بەفەرمی پشتیوانی ریفراندۆمی كرد، بارزانی پشتی لە هۆشداریدانی ئەو وڵاتانە كرد لەبارەی سازدانی ریفراندۆم، بۆیە لە 16ی ئۆكتۆبەردا، جیهان بێدەنگ بوون لە هێرشی سوپای عێراق بۆسەر كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكانی تر. 16ی ئۆكتۆبەر چی رویدا؟ كاتێك هەوڵە سیاسییەكان بۆ چارەسەر نەگەیشتە ئەنجام و كۆبونەوەی دوكان هیچ وەڵامێكە قایلكەری نەدایەوە كە هێرشی سوپای عێراق رابگرێت، شەوی 15 لەسەر 16ی ئۆكتۆبەر كاتژمێر (9:30) خولەك هێزە عێراقییەكان دەستیان بە جموجوڵ كرد بە ئاڕاستەی سەنگەرەكانی پێشمەرگە لە سنوری كەركوك. بەپێی ئەو زانیارییانەی كە (درەو میدیا) بۆ نوسینی ئەم راپۆرتە كۆیكردوەتەوە، بڕیاربووە سوپای عێراق كاتژمێر (1)ی شەو هێرش بكات، بەڵام كاتێك بینیویەتی هێزەكانی پێشمەرگە پاشەكشێ دەكەن، هەرزوو هێرشەكەی دەستپێكردووە. كشانەوەی هێزی پێشمەرگە بۆ خەڵك چاوەڕواننەكراو بوو، چونكە ئەوكات وەستا رەسوڵ فەرماندەی میحوەری باشوری هێزی پێشمەرگەی كەركوك كە سەربە یەكێتییە لێدوانێكی داو وتی:" تەمەننا ئەكەین بێن ئەوەندەیان پێ دەڵێن با بێن.. حەشدی شەعبی دوژمنمانن"، هاوكات كەمال كەركوكی فەرماندەی میحوەری رۆژئاوای كەركوكی هێزی پێشمەرگە كە سەربە پارتییە رایگەیاند:" ئەگەر بێن دەرسێكیان پێدەدەین قەت لەبیریان نەچێتەوە". دوای ئەم قسانە، هێزەكانی (70) كە سەربە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بوون، پاشەكشێیان كرد، هێزەكانی (80)ش كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، بە هەمان شێوە كشانەوە، دیمەنی كشانەوەی پێشمەرگە هەرزوو میدیاكانی جیهانی داگیركرد، خەڵێكی زۆری كورد كەركوكیان بەرەو شارەكانی هەرێمی كوردستان جێهێشت، لە شارەكانی هەرێم خەڵك بە خەمبارییەوە پێشوازییان لە هەواڵی شكانی هێزی پێشمەرگە كرد، نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركوك كە سەربە یەكێتی بوو، شارەكەی جێهێشت و رووی لە هەولێر كردو لەوكاتەوە تائێستا هەر لە هەولێرە، هەندێك دەڵێن بووە بە پارتی، بەڵام خۆی ئەو قسانە رەتددەكاتەوە. بەرپرسانی یەكێتی نیشتمانی دابەشبوون بەسەر دوو بۆچوندا، بەرەیەك كشانەوەی پێشمەرگەی وەكو "خیانەت" ناودەبرد، بەرەكەی تر دەیانوت" كشانەوەكە تەكتیكییە و هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق نابەرامبەرەو كورد لەو شەڕەدا زیانی گەورەی بەردەكەوت ئەگەر پاشەكشێ نەكات"، لەنێوان ئەم دوو بەرەیەدا، هەندێك لەسەركردەكانی تری یەكێتی باسیان لەوەدەكرد، پێشمەرگە بە رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی عێراق كشاوەتەوە، ئاراس شێخ جەنگی برای لاهور شێخ جەنگی بەرپرسی ئاژانسی پاراستن و زانیاری- زانیاری كە سەربە یەكێتییە رۆژی 16ی ئۆكتۆبەر لەناو شاری كەركوك دەركەوت و داوای لە خەڵك كرد بگەڕێنەوە، لەرۆژانی دواتردا زیاتر ناوی ئاراس شێخ جەنگی لە میدیاكانی كوردستانەوە درەوشایەوە، پارتییەكان وەكو "خیانەتكار" ناویان دەبرد، هەندێك لە یەكێتییەكانیش بەرگرییان لێدەكرد. ئاراس شێخ جەنگی ئەوكات رایگەیاند، ئەوان بەو هەنگاوەیان كەركوكیان لە كارەسات رزگاركردووە، چونكە گرتنی كەركوك لەلایەن هێزە عێراقییەكان لەچوارچێوەی رێككەوتنێكی نێودەوڵەتیدا بووەو توركیا و ئێران و تەنانەت ئەمریكاش پشتیوانی ئەوەیان كردووە دۆخی كەركوك بگەڕێندرێتەوە بۆ پێش ساڵی 2003. هەر ئەو رۆژانە بوو كە ئاراسی شێخ جەنگی هێرشی توندی دەكردەسەر بنەماڵەی بارزانی تۆمەتباری دەكردن بەوەی هۆكاری ئەو روداوانە بوون كە بەسەر كەركوكدا هاتووە و ئەوان نەوتی كەركوكیان دزیوە. ئاراس شێخ جەنگی بەرگری لە گەڕانەوەی هێزە عێراقییەكان دەكرد بۆ كەركوك و دەیوت، ئەگەر حكومەتی ناوەند بگەڕێتەوە بۆ كەركوك خەڵك بارودۆخیان باشتر دەبێت، چونكە لە حكومەتی ناوەنددا یاسا سەروەرە، ئەمەش باشترە لەوەی لە كەركوك یەكێتی و پارتی دوو هێزی ئاسایشیان هەبێت، ئەو هەر لەو رۆژانەدا باسی لەوەدەكرد، لەماوەی 24 كاتژمێردا پارێزگارێكی نوێ بۆ كەركوك دادەنرێت و پارێزگار كورد دەبێت و كەسێكی یەكێتی دەبێت، بەڵام تائێستا پارێزگارێكی عەرەب بە وەكالەت كاروباری كەركوك بەڕێوەدەبات، چەند رۆژێكە هاوكات لەگەڵ نزیكبونەوەی یادی 16ی ئۆكتۆبەر، یەكێتی هەوڵی ددەستپێكردووە بۆ وەرگرتنەوەی پۆستی پارێزگار. رۆژی 12/12/2017 ئاراسی شێخ جەنگی لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی:" ئامادەم بچمە بەردەم پەرلەمانی كوردستان و هەموو راستی رووداوەكان وەكو خۆی لەبەردەم ئەندام پەرلەمان و راگەیەندكاران بۆ هەموو هاوڵاتیان روون بكەمەوە، بەڵام پارتی دیموكراتی كوردستان بەهۆی ئەوەی نایەوێت خەڵك راستییەكان بزانن، رێگری دروستدەكەن". رۆڵی نەوت لە 16ی ئۆكتۆبەردا  كۆنترۆڵكردنی هەردوو بیرە نەوتی (ئاڤاناو بای حەسەن) لەلایەن پارتییەوە لەدوای هاتنی "داعش" بۆ ناوچەكە و كشانەوەی هێزەكانی عێراق، دەمێك بوو یەكێتی نیگەران كردبوو، پارتی لەو دوو بیرەوە رۆژانە زیاتر لە (260 هەزار) بەرمیل نەوتی هەناردە دەكرد، وەكو باسدەكرێت یەكێك لە هۆكارەكانی رێككەوتنی یەكێتی لەگەڵ حكومەتی عێراق لەبارەی كەركوكەوە پەیوەندی بەو بیرە نەوتانەوە هەبووە. بەشێكی تری هۆكاری روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر بۆ ئەوە دەگەڕێندرێتەوە پارتی كە دەستی بەسەر نەوتی ئەو دوو بیرەی كەركوكدا گرتووە، رێككەوتنی لەگەڵ كۆمپانیای (روسنەفت)ی روسی كردووە، لە حاڵێكدا حكومەتی عێراق رێككەوتنی لەبارەی نەوتەوە لەگەڵ كۆمپانیای (بریتش پترلیۆم)ی بەریتانی هەبووە، لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر، كۆمپانیا بەریتانییەكە رێككەونی لەگەڵ راكان سەعید پارێزگاری كەركوك بە وەكالەت كردو هەرزوو رێككەوتنەكەش چووە بواری جێبەجێكردنەوە،  ئەمەش بە ئاگاداری باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق. كورد نیوەی خاكەكەی لەدەستدا! ئەوە لە كەركوك‌و بەشێك لە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم رویدا، تەنها روداوێكی ئاسایی‌و كۆنترۆڵكردنی چەند ناوچەیەك نەبوو لەلایەن حەشدی شەعبی‌و هێزە عێراقییەكانەوە، بەڵكو لەدەستدانی بەشێكی زۆری خاكی كوردستان بوو بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ، كە لەماوەی سێ ساڵی پێشتردا بەخوێنی (هەزارو 700) پێشمەرگەو برینداربوونی زیاتر لە (12 هەزار) پێشمەرگەی تر لە شەڕی دژ بە "داعش"دا بەدی هاتبوو. ئەوەی لەماوەی (5 كاتژمێر)دا لە كەركوك‌و بەشێك لەناوچە كوردستانییەكانی تر دەرەوەی هەرێم روویدا لەدەستدانی زیاتر لە (12 هەزار) كیلۆمەتر دووجا خاك بوو، بەو پێیەی پارێزگای كەركوك بەتەواوی لەگەڵ قەزای دوزخورماتوو لە پارێزگای سەڵاحەدین‌و ناحیەكانی جەلەولاو قەرەتەپەو جەبارە لە پارێزگای دیالە بەتەواوەتی كەوتنە دەست حەشددی شەعبی و هێزە عێراقییەكان. سەرباری ئەوەی هەردوكیان یەكتری بە "خیانەتكردن" تۆمەتبار دەكەن، بەڵام بە تەماشاكردنی نەخشەی ئەو زەوییانەی كە دوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە رادەستی سوپای عێراق كراون، دەردەكەوێت هەردوو حزبە دەسەڵاتدارەكەی هەرێم بەرپرسیارن لەو شكستە مێژوییە. یەكێتی و پارتی كەمیان زیاتریان لەدەستداوە؟ لەدوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە لە سنوری ناوچەی دەسەڵاتی یەكێتی (11 هەزارو 800) كیلۆمەتر دوجار خاكی هەرێمی كوردستان كەوتوەتە ژێر دەسەڵاتی هێزە عێراقییەكانەوە، لە سنوری دەسەڵاتی پارتیش  (15 هەزارو 400) كیلۆمەتر خاك رادەستكراوە، سەرباری ئەوەی پارتی یەكێتی تۆمەتبار دەكات بە "خیانەتكردن"، بەڵام ئەو روبەرەی كە خۆی لەو رۆژانەدا چۆڵیكردووە بۆ هێزە عێراقییەكان، لە روبەرەكەی یەكێتی زیاترە. روبەڕی گشتی خاكی ناوچە جێناكۆكەكان (44 هەزارو 330) كیلۆمەتر دوجایە، ئەم روبەرە رێژەی 51.4ی كۆی گشتی خاكی هەرێمی كوردستان پێكدەهێنێت. لەو روداوانەدا، یەكێتی نیشتمانی دەسەڵاتی لەم ناوچانە لەدەستدا: •    كەركوك •    داقوق •    خورماتوو •    دوبز •    خانەقین •    جەلەولا •    قەرەتەپە •    پردێ لەو روداوانەدا، پارتی دیموكراتی كوردستان دەسەڵاتی لەم ناوچانە لەدەستدا: •    رۆژئاوای كەركوك •    مەخمور •    گوێر •    شەنگال •    سنونێ •    زوممار •    رەبیعە •    بەعشیقە

راپۆرتی: درەو میدیا بڕیارە ڕۆژی سێ‌ شەممەی داهاتوو ڕێكەوتی 16 ئۆكتۆبەر، كە ساڵیادی دەستبەسەراگرتنەوەی شاری كەركوكە لەلایەن حەشدی شەعبی و سوپای عێراقەوە، ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك پارێزگارێكی نوێ‌ بۆ هەڵببژێرێت و بەپێی زانیارییەكانی "درەومیدیا" خالید شوانی ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان زۆرترین چانسی هەیە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە. پارتی ئاستەنگ دروست دەكات پارتی دیموكراتی كوردستانیش ڕێكخستن و لایەنگر و ڕێكخراوەكانی سەربە حزبەكەی ئاگاداركردوەتەوە خۆیان بۆ ئەنجامدانی خۆپیشاندان و مانگرتن و ناڕەزایی ئامادەبكەن، لەژێر ناوی ئاساییكردنەوەی بارودۆخی كەركوك و هەڵگرتنی ئەو خاڵە گومرکییانەی كە بەم دواییانە حكومەتی عێراق لەنێوان كەركوك و شارەكانی هەرێمی كوردستان دایناون. پارتی دیموكراتی كوردستان كە لەدوای 16 ئۆكتۆبەرەوە تائەم ساتەش لە زاری بەشێك لە بەرپرسانییەوە كەركوك بە شارێكی داگیركراو ناودەبات و لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیشدا هیچ كاندیدێكی ڕەسمی نەبوو لەو پارێزگایە،  لەماوەی ڕابردوودا هەوڵەكانی چڕكردەوە بۆئەوەی پارێزگاری ئەو پارێزگایە وەربگرێت، دەنگۆی ئەوەش بە بەهێزی لەئارادابووە كە ململانێكانی لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمار زیاتر بۆ فشاركردن بووە لە یەكێتی تا دەستبەرداری پۆستی پارێزگار بێت، ئەوە لە كاتێكدایە پارتی بەردەوام ئەو زانیارییانەی ڕەتكردوەتەوە، بەڵام بەیەكلابونەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار لە بەرەژوەندی یەكێتی، پارتی تەواو بێهیوابوو لە پۆستی پارێزگاری كەركوك. ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە 41 ئەندام پێكدێت، كە پارتی دیموكراتی كوردستان زۆرینەیە تیایدا، كورسییەكانی بەمشێوەیە دابەشبووە،  لیستی برایەتی كورد 26 ئەندامە كە (12 پارتی، 6 یەكێتی، 3 یەكگرتوو،  شیوعی، 2 عەرەب ، 1 مەسیحی، 1 توركمان)، (عەرەب 6 ئەندام ، توركمان 9 ئەندام)، پارتی بەدرێژایی ساڵی ڕابردودا ئامادەنەبووە ئەندامەكانی بگەڕێنێتەوە بۆ كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بەپاساوی ئەوەی كەركوك داگیركراوە و تا حەشدی شەعبی  نەكشێتەوە و دۆخی شارەكە ئاسایی نەكرێتەوە ئامادەنین بگەڕێنەوە بۆ ناو كۆبونەوەكانی ئەنجومەنی پارێزگا. یەكێتی و عەرەب و توركمان پۆستەكانیان بەشكردووە لەدوای دەستبەراگرتنەوەی شاری كەركوك لەلایەن حەشدی شەعبی و سوپای عێراقەوە، حكومەتی عێراق پارێزگارێكی عەرەبی بەوەكالەتی بۆ دانا ئەوەش لە كاتێكدایە كە كورد زۆرینەی پارێزگاکە پێكدێنێت و بەپێی دواین هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لەكۆی 12 كورسی پارێزگاكە 6 كورسی بەدەستهێناوە و لە خولی پێشوتریشدا لە 12 كورسییەكە 8 كورسی پەرلەمانی عێراقی هەبووە. بەپێی زانیارییەكانی " درەومیدیا" ، یەكێتی تائێستا توانیویەتی دوو ئەندامی یەكگرتوو لەگەڵ دوو ئەندامی حزبی شیوعی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ڕازی بكات و  عەرەب و توركمانەكانیشی ڕازیكردووە بۆئەوەی نیسابی دانیشتنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك تەواوبكەن و بەوەش پێویستی بەئامادەبونی ئەندامەكانی پارتی نابێت، ئەوە لە كاتێكدایە توركمانەكان داوای سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا و جێگری پارێزگاری کەرکوک دەكەن، لە هەمان كاتدا داوادەكەن پارێزگار بەشێوەیەكی دەوری بێت واتە هەر چوارساڵ جارەو بۆ یەكێك لە پێكهاتەكانی كەركوك بێت، بەڵام زانیارییەكان ئاماژە بەوەدەكەن كە پۆستەكانی كەركوك بەمشێوەیە ڕێكەوتنی لەسەر كراوە، پارێزگار بۆ كورد(یەكێتی) و جێگری پارێزگار بۆ عەرەب و سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای  بۆ پێكهاتەی توركمان. 

(درەو میدیا): پارتی بەنیازە هۆشیاری زێباری بنێرێتەوە بۆ بەغداد و وەزارەتی دەرەوە یان دارایی بۆ وەربگرێتەوە كە لەكابینەی پێشوودا وەزیری دارایی بوو، بە تۆمەتی گەندەڵیی لەلایەن پەرلەمانەوە متمانەی لێ سەندرایەوە. سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار لە بەغداد بە " درەو میدیا"ە ڕاگەیاند: پارتی دیموكراتی كوردستان هەوڵەكانی چڕكردوەتەوە بۆ وەرگرتنی وەزارەتی دەرەوە یان دارایی و سپاردنی بە هۆشیار زێباری. ئاشكراشیكرد، چەند ڕۆژێكە هۆشیار زێباری هاتوەتە بەغداد و لەگەڵ هێز و لایەنە سیاسییەكان لە پەیوەندیدایە، بەدوریشی زانی سەرۆكی حكومەتی ڕاسپێردراو پۆستی وەزارەتی دارایی بە هۆشیار زێباری بدات، بەوپێیەی لە كابینەی پێشوی حكومەتدا، وەزیری دارایی بووە و بەتۆمەتی ئەنجامدانی گەندەڵی پەرلەمانی عێراق متمانەی لێسەندەوە. هەوڵەكانی پارتی بۆ وەرگرتنی یەكێك لە پۆستە سیادییەكانی بەغداد لەكاتێكدایە، سەرچاوەكانی هەواڵ لە چەند ڕۆژی ڕابردوو زانیاری ئەوەیان بڵاوكردەوە كە پارتی بەنیازە وەزارەتی دەرەوە وەربگرێت و فوئاد حسێن بۆ ئەو پۆستە ڕابسپێرێت، بەڵام تائێستا دیارنیە سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو بەچ ئالیەتێك وەزارەتەكانی كابینەی داهاتوو دابەشدەكات، وەك بەشێك لە ئاگایانی دۆخی عێراقیش دەڵێن، ئەوە هۆكاری سەرەكی پشتی ئەو هەڕەشانەیە كە پارتی دەیكات بەوەی بەشداری حكومەتی داهاتوو ناكات و، مەبەستی دروستكردنی فشارە بۆ وەرگرتنی یەكێك لەو دوو وەزارەتە(دارایی یان دەرەوە).   

( درەو میدیا): بەهۆی چڕبونەوەی فشارە نێودەوڵەتیەكان لەسەر دەسەڵاتدارانی سعودییە بۆ ئاشكراكراكردنی چارەنوسی نوسەر و ڕۆژنامەنوس (جەمال خاشقچی)، ناوەندەكانی بڕیاری ئەو وڵاتە لەهەوڵی ڕزگاكردنی ناوبانگی (محمەد بن سەلمان) جێنشینی پادشای سعوییەدان لەكاردانەوەكانی دۆسیەی دیارنەمانی ئەو ڕۆژنامەنوسە، لەو چوارچێوەیەشدا بەدوای خستەڕووی كۆمەڵێك گریمانەدا دەگەڕێن، كەیەكێكیان هەوڵی ڕازیكردینی دەسەڵاتدارانی توركیا بەبڵاوكردنەوەی بەیاننامەیەكی هاوبەش كە گوایە خاشقچی بە جەڵتەی مردووە، ئەم زانیارییانە ڕۆژنامەی (دەیلی تەلەگراف)ی بەریتانی لەژمارەی ئەمرۆیدا ئاشكرایكردووە. ڕۆژنامەكە ئاماژەی بەوەداوە، حكومەتی ڕیاز هەوڵەكانی چڕكردۆتەوە تا قەناعەت بەتوركەكان بێنێت بەیاننامەیەكی هاوبەش بڵاوبكەنەوەو تیایدا باس لەمردنەكەی خاشقچی بكەن، بەجۆرێك بێت كەمترین زیان بەناو و ناوبانگی جێنشینی سعودییە بگەیەنێت، كە پەنجەی تۆمەتی بۆ لەدیارنەمانی خاشقچی درێژدەكرێت .  یەكێك لەو سیناریۆیانەی ڕۆژنامەكە ئاشكرایكردووە، ئەوەیە، بوترێت خاشقچی بەجەڵتەی دڵ مردووە و تەرمەكەی لەلایەن دبلۆماسیەكانی سعودییەوە شاردراوەتەوە لەترسا، ڕۆژنامەكە بەدوری زانیوە توركیا ڕەزامەندی لەسەر ئەوسیناریۆیە دەربڕێت، بەتایبەت كە پێشتر بەرپرسانی ئەووڵاتە ڕایانگەیاندووە، پیاوانی ئەمنیی سعودییە پرۆسەی كوشتنەكەی خاشقچیان ئەنجامداوە.  سەرچاوەكە ڕاشیگەیاندوە، توركیا دەستیكردووە بەچڕكردنەوەی  فشارەكانی، دوای ئەوەی دوێنێ‌ شەممە سعودییەی تۆمەتباركرد بەهاوكارینەكردن لەمەسەلەی لێكۆڵینەوە لەدۆسیەی دیارنەمانی خاشقچی. ڕۆژنامەی دەیلی تەلەگراف لەڕاپۆرتەكەیدا ئەوەشی ئاشكراكردووە،  جێنشینی پادشای سعودییە بانگهێشتی ئەمیر خالید بن سەلمانی برابچوكی و باڵیۆزی سعودییە لەواشنتۆن كردۆتەوە بۆ وڵاتەكەی، بۆ تاتوێكردنی چۆنیەتی ڕازیكردنی هەریەك لەكۆشكی سپی و كۆنگرێسی ئەو ئەمریكا.  هەر لەچوارچێوەی زانیارییەكانیدا هاتووە، بن سەلمان تیمێكی لەبەرپرسانی سعودییە ڕەوانەی ئەنكەرە كردووە بۆ كۆبونەوە لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی توركیا، كە لەچوارچێوەی تیمێكی هاوبەش كە بەمنزیكانە پێكهاتووە، بۆ بەدواداچوونی دۆسیەی خاشقچی،  وەك ڕۆژنامەكە دەڵێت، سعودییە دەیەوێت بەناردنی ئەم تیمە و  ئەنجامدانی كاری هاوبەش لەگەڵ توركیا ئەو پەیامە بگەیەنێت كە دۆسیەی خاشقچی بەجدی گرتووە، لەهەمانكاتدا گرەو لەسەر ئەوەش دەكات كە پرۆسەی لیكۆڵینەوە هەندێك كاتی بۆ بگەڕێنێتەوەو دەرفەتی ئەنجامدانی گرێبەستێكی بۆ بڕەخسێنێت.    

( درەو میدیا): عەممار حەكیم لەهەوڵی ڕازیكردنی لایەنە كوردییەكاندایە بەو پشكەی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو لەحكومەتی داهاتوو بۆیان دیاریدەكات، نەك ئەوەی خۆیان داوای دەكەن. كەمێك لەمەوبەر وەفدێكی هاوپەیمانی چاكسازی و ئاوەدانكردنەوە بەسەرۆكایەتی عەمار حەكیم گەیشتە شاری هەولێر و بڕیارە لەگەڵ بەرپرسانی پارتی دیموكرانی كوردستان پرسی بەشداری كورد لەحكومەتی داهاتووی عێراق تاتوێبكەن. هەر لەچوارچێوەی سەردانەكەیدا، بڕیارە سبەینێ حەكیم بگاتە سلێمانی و لەگەڵ هێز و لایەنە سیاسیەكان بۆ هەمان مەبەست كۆببێتەوە. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە(درەومیدیا)ی، ڕاگەیاند: لەگەڵ ئەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت ئەو پەیامە بەلایەنە عێراقییەكان بگەیەنێت كە تائێستا خۆی یەكلاینەكردۆتەوە بەشداری لەحكومەتی ئایندە دەكات یان نا، یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش خۆی یەكلایكردۆتەوەو بەشداریدەكات، بەڵام هاتنی وەفدەكەی هاوپەیمانی چاكسازی و ئاوەدانكردنەوە بۆ دانوستان نیە لەگەڵ لایەنە كوردییەكان لەسەر وەرگرتنی پۆستی وەزارەتەكان هاوشێوەی كابینەكانی ڕابردوو، بەڵكو بۆ رازیكردنیانە بە بەشداریكردن لەحكومەتی داهاتو و بەوپشكەی كە عادل عەبدولمەهدی بۆیان دیاریدەكات. كورد لەكابینەكانی ڕابردودا، جگە لەپۆستی جێگری سەرۆك وەزیران، وەزارەتێكی سیادی كە (دەرەوە یان دارایی) و چەند وەزارەتێكی تریشی وەرگرتوە، بەڵام پێناچێت لەحكومەتی ئایندە بەهەمان پێگەو قەبارە پۆست وەربگرێتەوە، بەوپێیەی شێوازی پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو گۆڕانی بەسەردا هاتووە و هەزاران كەس لەسەرانسەری عێراق لەڕێگەی ئینتەرنێتەوە داواكارییان پێشكەش بەسەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو كردووە بۆ وەرگرتنی وەزارەت.

(درەو میدیا): داوایانكرد پێش هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان چارەسەرێكی دیموكراتی ‌و ڕیشەیی بۆ كێشەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بدۆزرێتەوە، ئەوەش لە چوارچێوەی پڕۆژەیەكدا كە ناویان لێنابوو "پڕۆژەی هەستانەوەی گۆڕان"، پرۆژەكە لە سەرەتای مانگی ئەیلولی ڕابردوودا بەئیمزای چەند هەڵسوڕاوێكی گۆڕان پێشكەشی ڕێكخەری گشتی ‌و خانەی ڕاپەڕاندن‌و جڤاتی نیشتمانی كرا، وەك خۆیان دەڵێن لەگەڵ دەستنیشانكردنی وردی زۆرێك لە نەخۆشییەكانی بزوتنەوەی گۆڕان، نەخشەڕێگای چارەسەریشی تێدا خراوەتەڕوو. دواخستنی كێشەكان.. قورسترین نەخۆشی حزب "پڕۆژەی هەستانەوەی گۆڕان" لە ناوخۆی گۆڕان كاردانەوەی زۆری بەدوای خۆیدا هێناو، بەوتەی یەكێك لە نوسەرانی پڕۆژەكە، زۆرێك لە ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی‌و جڤاتی گشتی‌و ئۆرگانە جیاوازەكانی گۆڕان پشتیوانی لێدەكەن، بەڵام لەسەروتر ئەو پشتیوانییەیان نەبینیوە‌و تەنها ئەوەندەیان پێوتون" پرۆژەكەتان بخەنە داوای هەڵبژاردن، گۆڕانكاری سەرتاسەری دەكەن‌و دەستكاری تەواوی جومگە و ئۆرگانەكانی گۆڕان دەكەن"، ئەمە بەوتەی یەكێك لە نوسەرانی پرۆژەكە. دواخستنێك كە لەزمانی سیاسییدا پێی دەوترێت "دواخستنی كێشەكان ‌و كەڵەكەكردنی تا لە خاڵێكدا دەتەقێتەوە"، ئەمەش كێشەیەكە كە زۆر لە حزبە كوردییەكان ئالودەی بوون‌و دونیایەك كێشەیان لە هەناوی خۆیاندا گلداوەتەوە و زۆرجار لەشێوەی كەرتبوون ‌و جیابونەوە و شێوازی تری پەرتەوازەبووندا، خۆی بەرجەستە دەكات. گۆڕینی كێلونی دەرگا سەرەتای گۆڕانكارییەكان  زۆرێك لە لایەنگرانی بزوتنەوەی گۆڕان كە لە زمانی سیاسی بزوتنەوەكەیاندا پێیان دەوترێت "گۆڕانخوازان" چاوەڕوانبوون بزوتنەوەكەیان لە دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان پەلەبكات لە هەنگاوەكانی چاكسازی ‌و ئەو گۆڕانكارییانەی كە پێش هەڵبژاردن بەڵێنی جێبەجێكردنی دابوو، بەتایبەتی دوای ئەوەی بزوتنەوەكە زیاتر لە (300 هەزار) دەنگی دەنگدەرانی‌و (12 كورسی)ی پەرلەمانی كوردستانی لەدەستدا، بەڵام ئەوەی چاوەڕواننەكرابوو بۆ ئەو هەڵسوڕاوانەی كە خاوەنی پڕۆژەی "هەستانەوەی بزوتنەوەكە"یان ‌و زۆرێكیش لە گۆڕانخوازان بوو، ڕۆژی 10ی ئەم مانگە ڕێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان، عەبدوڵای مەلانوری یەكێك لەوانەی كە بەشداربووە لە نوسینی پرۆژەكەدا، ئاگاداركردوەتەوە كە كلیلی ژووری سكرتاریەتی جڤاتی نیشتمانی ڕادەستی مەكۆی سەرەكی بكاتەوە و هەمان ڕۆژ كێلونی دەرگای سكرتاریەتی جڤاتی نیشتمانی گۆڕیوە، ئەمە بەپێی بەیاننامەیەك كە ڕۆژی 11ی ئەم مانگە كۆمەڵێك هەڵسوڕاوی گۆڕان بڵاویانكردوەتەوە و ئەم هەنگاوەیان بەسزای سیاسی ناوبردووەو هۆشداریشیان داوە لەوەی حزبەكەیان بەرەو حزبێكی داخراو دەبات ‌و هەموو هەوڵێكی چاكسازی پەكدەخات.  لە فەرمانی دەركردنەوە بۆ گۆڕینی كێلون  سەرچاوەیەك لە بزوتنەوەی گۆڕان بە " درەو میدیا"ی راگەیاند، فەرمانەكەی عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی سەرەتا دەركردنی عەبدوڵای مەلانوری ‌و هەڵسوڕاوەكانی تر بووە لە بزوتنەوەكە و دوایی گۆڕدراوە بۆ گۆڕینی كێلونی دەرگاكە. هەر بەپێی زانیارییەكانی "درەومیدیا"، لە رۆژی چوارشەممەی رابردووەوە زیاتر لە (20) ئەندامی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان داوادەكەن شوێنێكیان بۆ دیاری بكرێت بۆ كۆبوونەوە لەسەر ئەنجامەكانی هەڵبژاردن ‌و بارودۆخی ناوخۆیی بزوتنەوەی گۆڕان، بەڵام رێگەیان پێنادەن كۆبوونەوەكە بكەن.  وردەكاری ڕووداوەكە رۆژی 10/10/2018 لەلایەن ئیدارەی مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕانەوە تەلەفۆن بۆ عەبدوڵای مەلانوری دەكرێت، كلیلی ژووری سكرتاریەتی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان رادەستی رێكخەری گشتی بزوتنەوەكە بكات، كاتێك عەبدوڵای مەلا نوری پێی رادەیەگەیەنێت "ئەگەر كلیلی هەموو ژورەكانتان پێویستە و ژورێكی تر بۆ ئێمە دیاری دەكەن، ئاساییە، ئەگەرنا، كلیلتان بۆچیە ؟"، دوای نیو كاتژمێر عەبدوڵای مەلا نوری خۆی تەلەفۆن دەكاتەوە و پێی رادەیەگەنن" شوفێرەكەی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان كێلونی دەرگاكەی گۆڕیوە"، دوای ئەو روداوە، هەریەكە لە (د. ئەمین بەكر، د. شێركۆ حەمەئەمین، رەوەز هەڵكەوت) دەچنە لای رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان و لەبارەی هۆكاری گۆڕینی كێلونی دەرگاكەوە پرسیاری لێدەكەن، رێكخەری گشتی پێیان رادەگەیەنێت" عەبدوڵای مەلا نوری هیچ سیفەتێكی رەسمی ‌و فەرمانێكی رەسمی نیە، ئەو ژوورە لۆبی تێدا دەكرێت، ئەوەش لەگەڵ بنەماكانی بزوتنەوەی گۆڕاندا یەكناگرێتەوە". لەبەرامبەردا ئەو سێ كەسە بە رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕانیان راگەیاندووە" بەڵی ئەوان كۆبونەوە دەكەن ‌و گفتوگۆ دەكەن لەسەر كێشەكانی گۆڕان، خۆ داعش كۆبونەوەی تێدا ناكات"، لەبارەی ئەوەی عەبدوڵای مەلانوری هیچ سیفەتێكی رەسمی نییە، بە رێكخەری گشتییان راگەیاندووە" جگە لە عەبدولڕەزاق شەریف كە نەوشیروان مستەفا فەرمانی رەسمی بۆ دەركردووە، هیچ كەسێكی تر لەناو بزوتنەوەكەدا رەسمی نیە و فەرمانی كاركردنی بۆ دەرنەكراوە".  رەوەز هەڵكەوت یەكێك لەو كەسانەی كە بەشداری كۆبوونەكە بووە زانیارییەكانی بۆ " درەو میدیا" پشتراستكردەوە، كە بە رێكخەری گشتییان راگەیاندووە" ئەو بڕیارە سزای سیاسییە و لەبەرامبەر ئەوەدایە كە ئەوان پرۆژەیان هەبووە بۆ چاكسازی لە گۆڕاندا، هەروەها لەبەرامبەر ئەو چاوپێكەوتنەی (عەبدوڵای مەلا نوری)یدایە، كە لەگەڵ ڕۆژنامەی (هاوڵاتی)دا ئەنجامیداوە. ڕێكخەری گشتی باسی هۆكارەكانی شكستی گۆڕان دەكات بەپێی قسەی ڕەوەز هەڵكەوت، ڕێكخەری گشتی زیاد لە جارێك لە دانیشتنەكەدا باسی لە هۆكارەكانی شكستهێنانی بزوتنەوەی گۆڕانی كردووە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و هۆكارەكەی گەڕاندوەتەوە بۆ ئەم خاڵانە:  •    ئەو گروپەی كە پرۆژەیان بۆ "هەستانەوەی گۆڕان" پێشكەشكردووەو داوای گۆڕانكارییان كردووە. •    چونە ماڵەوە و خۆبەدوورگرتنی (عوسمانی حاجی مەحمود) و (قادری حاجی عەلی). •     هەندێك كەموكوڕی لە خانەی راپەڕاندن ‌و سەركردایەتی گۆڕان. لەنێوان پاكتاو و پیلانگێڕییدا یەكێك لە بەشداربوانی پڕۆژەی "هەستانەوەی گۆڕان" بە"درەومیدیا"ی ڕاگەیاند" ئێمە چاوەڕێمان دەكرد، ئەوانەی گۆڕانیان بەم هەموو شكستە یەك لەدوای یەكە گەیاند، داوای لێبوردن بكەن ‌و دەستبەرداری پۆستەكانیان بن، ئەوانەی لەدەرەوەی گۆڕان بازنەی بڕیاردانیان دروستكردووە و هەوڵی بەبنەماڵەییكردنی بزوتنەوەی گۆڕان دەدەن، واز لە كەڵكەڵە و بەرژوەندییە شەخسیەكانیان بێنن ‌و هەوڵی هەستانەوەی گۆڕان ‌و ڕێكخستنەوەی ڕیزەكانی بدەن، بەڵام ئەوان كەوتونەتە كاردانەوە و دەرپەڕاندنی ئەو خەڵكانەی هەوڵی گێڕانەوەی شكۆ بۆ گۆڕان دەدەن". بەوتەی ئەو سەرچاوەیە، لەدوای 30 ئەیلولەوە، لەبری داڕشتنی پلانی ڕێكخستنەوەی گۆڕان، پیلانی دەرپەڕاندنی ئەوانە داڕێژراوە كە خاوەنی پڕۆژەی "هەستانەوەی گۆڕان"ن ‌و لەناو خۆشیان بەوردی تەتەڵەی ئەو باسەیان كردووە و پیلانی پاكتاوكردنی هەموو ئەو دەنگانەیان داڕشتووە كە ڕەخنەی جدی دەگرن ‌و داوای ئەنجامدانی گۆڕانی ڕیشەیی دەكەن لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا. لەبارەی ئەنجامدانی هەنگاوەكانی گۆڕانكارییش سەرچاوەكە وتی: گۆڕانكاری بەوشێوەیە دەكەن كە خۆیان دەیانەوێت، نەك بەو شێوەیەی گۆڕان پێویستی پێیەتی ‌و خەڵك ‌و گۆڕانخوازانیش چاوەڕێی دەكەن.  لەلایەكی ترەوە، سەرچاوەیەك لە بزوتنەوەی گۆڕان لەبارەی ئەو پێشهاتە بە" درەومیدیا"ی، ڕاگەیاند، عەبدوڵای مەلای نوری ‌و چەند هەڵسوڕاوێكی تری گۆڕان، لە ژووری سكرتاریەتی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان سەرقاڵی كۆبوونەوەی تایبەت ‌و پیلانگێڕی بوون ‌و هەنگاوەكانیان بۆنی ئەنجامدانی كودەتای لێهاتووە بەسەر دامەزراوە ڕەسمییەكانی بزوتنەوەی گۆڕاندا، بۆیە ڕێكخەری گشتی ئەو هەنگاوەی گرتوەبەرو سنورێكی بۆ جموجوڵەكانیان داناوە. 

(درەو میدیا): لە گەرمەی ململانێی نێوەندە سیاسییەكاندا، عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو پەنجەرە ئەلیکترۆنیەكەی بۆ خۆكاندیدكردن بۆ پۆستی وەزارەتەكان لە حكومەتی داهاتوو داخست. بەوتەی سەرچاوە سیاسییە ئاگادارەكان، لەنێو 36 هەزار كەس لەوانەی لەڕێی ئینتەرنێتەوە داوایان پێشكەشكردووە، نزیكەی 200 كەسایەتیان لەو توانایانەن كە خاوەنی بڕوانانەی بەرزن و وڵاتانی تاراوگەیان كردووە بە نیشتمانی خۆیان، لە دیارترین ئەوانەی داوایان پێشكەشكردووە، (شەریف عەلی بن حسێن) سەرپەرشتیاری مەلەكی دەستورییە لە عێراق كە بەوەریسی عەرشی پادشایەتی دادەنرێت، خۆی بۆ بەدەستهێنانی پۆستی وەزارەتی دەرەوە كاندیدكردووە. عەبدولمەهدی سەرقاڵی لێكۆڵینەوە دەبێت لە ژیاننامەی پێشكەشكارەكان و شیاوترینی ئەوانە دەبێت كە لەلایەن كوتلە سیاسییەكانەوە پێشكەشیكراون بۆ بەدەستهێنانی پشتیوانیان و پێشكەشكردنی بەپەرلەمان بۆ بەدەستهێنانی متمانە بەكابینەی حكومەتەكەی.  گاڵتەكردنە بەعەقڵی هاوڵاتیانی عێراق نەدیم ئەلجابری سیاسی و ئەكادیمی بێلایەنی عێراقی لەلێدوانێكدا بۆ ڕۆژنامەی شەرقلئەوسەت ڕایگەاندووە"كردنەوەی دەرگای خۆكاندیدكردن لەڕێی پەنجەرەی ئەلەكترۆنیەوە، لەسایەی قەیرانی متمانە لەنێوان شەقام ونوخبەی سیاسیدا، گاڵتەكردنە بەعەقڵی هاوڵاتی عێراقی" ڕونیشیكردۆتەوە"ئەو ڕێگایە بەمیانیزمێكی ناشیاو دادەنرێت بۆ هەڵبژاردنی كابینەی حكومەت، پێویست بوو لەبیری سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراودا كۆمەڵێك كەسانی خاوەن لێهاتووی ناسراو هەبونایە و بەشەخسی قسەی لەگەڵ بكردنایە بۆ پڕكردنەوەی ئەو وەزارەتانەی كە خۆی پێشنیازی بۆ دەكردن".  ڕاشیگەیاندووە" كاندید بۆ پۆست پێش هەمووشتێك سیاسیە، لە دیارترین خەسڵەتەكانیشی كاریزمابونی كەسایەتیەتی، دوای ئەو توانا سیاسی و ئیدارییەكانێتی، ئەم پرسەش بەهیچ شێوەیەك لەشێوەكان لەڕێی پێگەی ئەلەكترۆنیەوە دەرفەتی پێشكەشكردنی بۆ ناڕەخسێت، مەگەر ڕێككەوتنێكی پێشوەختە هەبێ لەگەڵ حزبەكان بۆ تێپەڕاندنی هەندێك لەو كەسایەتیانە بەو ڕێگایە، بەسیفەتی بێلایەن وتەكنۆكرات".  حزبەكان لەژێر ناوی پێكهاتەدا پۆستەكان دەبەن سەبارەت بەتێڕوانیشیی بۆ حكومەتی داهاتوو، جابری ڕایگەیاندووە" حكومەتی داهاتوو بەدوو قۆناغ بنیات دەنرێت، یەكەمیان: دابەشكردنی پۆستە سیادییەكانە بەسەر پێكهاتەكاندا، دووەمیشیان دابەشكردنی وەزارەتەكان بەسەر ئەوپارتانەی لەژێر سایەی پێكهاتەكاندان". ئەوەش لەكاتێكدایە، وارسی عەرەشی پادشایەتی لە عێراق لەڕێی پەنجەرەی ئەلیکترۆنیەوە داوای وەزارەتی دەرەوەی عێراقی كردووە، بەوەش تائێستا بۆتە ناودارترین ئەو كەسانەی لەو ڕێیەوە داوایان پێكشەكردووە، شەریف دواین كەسە كە لە خانەوادەی پادشایەتی عێراق ماوەتەوە كە سەرجەمیان لە ڕۆژی 14 تەمموزی ساڵی 1958 كوژران و، ناوبراو لەو كاتەدا لە دەرەوەی كۆشكی (ئەلرحاب) بوو . شەریف هەفتەی ڕابردوو لەڕێی كۆڕێكی دیالۆگەوە كە سەنتەری ڕافیدەین لە عێراق ڕێكیخستبوو، چەندین تێبینی سەبارەت بەسیاسەتی دەرەوەی عێراق دەستنیشانكرد و ڕایگەیاند"سیاسەتی دەرەوەی عێراق سودی لەو دەستكەوتانە نەبیینوە كە عێراق بەدەستهێناوە لەپێناو بەرژوەندی نیشتمانی، بۆ نمونە سەركەوتن بەسەر داعشدا، لەگەڵ ئەوەی عێراقییەكان دژی داعش شەڕیانكردو تێكیان شكاندن و كشانیان بەرەو سەرجەم وڵاتانی جیهان ڕاگرت، بەڵام ئەوانەی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی عێراقن شكستیانهێنا لە تەرویجكردنی ئەو پرسە لە كۆنگرە نێودەوڵەتیەكان كە بۆ پشتیوانی عێراق ڕێكخران، لەوانەی كۆنگرەی كوێت".  عەبدولمەهدی ئازادە لە هەڵبژاردنی كابینەكەی هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح ڕایگەیاند: ئەوان لە هاوپەیمانی فەتح و سائیرون ئازادی تەواویانداوە بەعادل عەبدولمەهدی بۆ پێكهێنانی حكومەت و پێیانوتووە تەنها یەك مەرجیان هەیە ئەویش سەركەوتنە. عامری لە وتەیەكدا كە ئەمڕۆ  بە بۆنەی 37 ساڵەی دامەزراندنی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی پێشكەشیكرد، داوای لەپەرلەمانی عێراق كرد پەلەبكات لە تەواوكردنی ئیستحقاقە دەستورییەكان و هەڵبژاردنی سێ‌ سەرۆكایەتیەكە، ئەوە لەكاتێكدایە تائێستا سەرۆكایەتی ئەنجومەنی نوێنەران و سەرۆكی نوێی كۆماری عێراق هەڵبژێردراون، بەڵام تائێستا كابینەی نوێی حكومەت پێكنەهێنراوە، كە بەپێی وادە دەستورییەكان كەمتر لەسێ‌ هەفتەی ماوە.

( درەو میدیا): ڕۆژنامەی (دەیلی سەباحی) توركی ئاشكرایكردووە، سەعاتەكەی جەمال خاشقچی ڕۆژنامەنوسی سعودی لەجۆری (ئەپڵ) بووە و ساتەوەختی لێكۆڵینەوە لەگەڵی و ئەشكەنجەدانی تۆماركردووە، ڕاشیگەیاندووە، ئەو دۆسیانەی سەعاتەكەی خاشقچی تۆماریكردووە كەوتۆتە دەست دەسەڵاتدارانی توركیا. ڕۆژنامەكە ئەوەشی ئاشكراكردووە، تیمە سعودیەكە هەوڵیان داوە هەندێك لەو دۆسیانەی سەعاتەكەی خاشقچی تۆماریكردووە بیسڕنەوە، توانیویشیانە بگەنە ئەو دۆسیانە لەڕێی بەكارهێنانی پەنجەمۆری خاشقچیەوە، بەڵام كۆپیەك لەو دۆسیانە لەتایبەمەندی گلدانەوەی (ئای كلاود) ماوەتەوە، كە لەتەلەفون و سەعاتی (ئەپڵ)دا، بونی هەیە و كۆپیەك لە دۆسیەیە خەزن كراوەكان هەڵدەگرێت كە لەكاتی تێكچونی تەلەفون و سەعاتەكەدا دەكرێت بهێنرێتەوە. هێزە ئەمنیەكانی توركیا كە لێكۆِڵینەوەی لەدۆسیەی خاشقچی دەكەن، ئەو دۆسیە دەنگییەیان لەتەلەفونەكەی خاشقچیدا دۆزیوەتەوە كە لای دەزگیرانەكەی بەجێهێشتوە پێش ئەوەی بچێتە ناو كۆنسوڵخانەی سعودیە لەئەستنەبوڵ، وەك ڕۆژنامەكە بڵاویكردۆتەوە.    هەر لەوچوارچێوەیەدا، كەناڵی (سی ئێن ئێن) لەزاری سەرچاوەیەكی ئاگادار لە لێكۆڵینەوەكان ڕاگەیاندووە، ئاژانسی هەواڵگری وڵاتانی خۆرئاوا كۆمەڵێك بەڵگەیان بەدەستگەیشتوە كە ئاماژە بە ڕودانی شەڕ دەكەن لەناو كۆنسوڵخانەی سعودییە لەئەستنەبوڵ دوای ئەوەی خاشقچی چۆتە ژورەوە، لەڕۆژی 2ی تشیرینی یەكەم، ئاماژەی بە هەبوونی بەڵگەش كردووە سەبارەت بەكوژرانی خاشقچی، بەوتەی كەناڵەكە، ئاژانسەكە لەڕێی بەرپرسانی توركیاوە كۆمەڵێك بەڵگەی دەستكەوتووە، كە بە شۆككەرو قێزەون ناویبردووە.  لەلایەكی ترەوە، ئەمڕۆ ئاژانسی هەواڵی سعودی (واس) لەزاری  ئەمیر عەبدولعەزیز بن سعود وەزیری ناوخۆی سعودییە بڵاویكردەوە، هەموو ئەودەنگۆیانەی باس لەبونی فەرمان دەكەن بەكوشتنی خاشقچی درۆ و دەلەسەن و هیچ بنەمایەكی ڕاستی تیادانیە ، حكومەتی سعودیە پابەندە بە كلتور و بنەما جێگیرەكانی و  پابەندی سیستم و عورف و پەیمانە نێودەوڵەتیەكانە.  ئەم زانیارییە نوێیانە لەكاتێكدایە، دوێنێ‌ هەینی، ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست لەزاری بەرپرسانی ئەمریكا و توركیاوە بڵاویكردەوە، دەسەڵاتدارانی توركیا تۆماری دەنگی و وێنەیان دەستكەتووە كە دەنگی جەمال خاشقچی و لێكۆڵەرەوە سعودییەكان و شێوازی ئەشكجەدانی ناوبراوی تیادا تۆمار كراوە.

(درەو میدیا): نوسینگەی راگەیاندنی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی راسپێدراوی عێراق، دوێنێ‌ هەینی ئەنجامی كۆتایی خۆ كاندیكردنی بۆ پۆستە وزارییەكانی حكومەتی نوێی عێراق بە شێوەی ئەلیكترۆنیی راگەیاند و ئاشكرایكرد كۆی ئەوانەی كاندیدبوونیان تەواو بووە گەیشتوەتە 15184 كەس. نوسینگەی راگەیاندنی عەبدولمەهدی لە بەیاننامەیەكدا كە كۆپییەكی بە " درەو میدیا" گەیشتووە، دەڵێت:" لە وادەی خۆیدا و لە كاتژمێر چواری پاشنیوەڕۆی رۆژی پێنجشەممە 11ی تشرینی یەكەمی 2018 دەرگای خۆكاندیدكردن بۆ پۆستە وزارییەكان بە شێوەی ئەلیكترۆنیی داخرا و ژمارەی ئەوانەی كاندیدبوونیان تەواوبووە گەیشتوەتە 15184 كەس". ئاشكراشیكردووە ئەو كاندیدانە دانیشتوی سەرجەم پارێزگاكانن و ژمارەی ئەو كاندیدانەشی خاوەنی بڕوانامەی دكتۆران گەیشتوەتە 1778 كەس بە رێژەی 12% و بڕوانامەی ماستەریش 2200 كەسە بەرێژەی 14%. ئاماژەی بەوەشكردوووە كە رێژەی كاندیدە ژنەكان گەیشتوەتە 15% و پیاوانیش 85% و رێژەی كاندیدە سەربەخۆكانیش گەیشتوەتە 96%., نوسینگەی عەبدولمەهدی لە بەشێكی تری بەیاننامەكەیدا دەڵێت:" رێوشوێنی ئێستا بریتیە لە جیاكردنەوەی ئەلیكترۆنیی داواكارییەكان و دوورخستنەوەی ئەو داواكارییانەی كە مەرجە یاسایی و هونەرییەكانیان تێدا نیە". و ئاشكراشیكردوووە لە یەكەم وردبینیكردنی سەرەتاییدا بە گوێرەی پێوەرەكان 601 لە باشترین كاندیدەكان دیاریكراون و لیژنەیەك لە شارەزایان وردبینی داواكاری ئەو 601 كەسە دەكەن بۆ ئەوەی باشترینیان لێ‌ دەستنیشان بكرێت و بانگهێشتبكرێن بۆ چاوپێكەوتن لەگەڵیان. ئاماژەیبەوەشداوە هەنگاوی داهاتوو بریتیە لە ئەنجامدانی چاوپێكەوتنی راستەوخۆ لەگەڵ تیمی پسپۆر و وردبینی توانا و بڕوانامەكانیان و پاشان چاوپێكەوتنی كۆتایی و راستەوخۆی كاندیدە لێهاتووەكان لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی راسپێردراو. ئەنجامی كۆتایی كاندیدی پۆستە وزارییەكانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق: •    15 184 كەس داواكاریی كاندیدبوونیان تەواوبووە •    رێژەی ژنان 15 % یەو پیاوان 85%. •    12%ی كاندیدەكان خاوەنی بڕوانامەی دكتۆران. •    14%ی كاندیدەكان خاوەنی بڕوانامەی ماستەرن. •    96%ی كاندیدەكان سەربەخۆن. پارێزگاكان: دهۆك :  167 كەس خۆیان كاندیدكردووە هەولێر: 299 كەس  هەڵەبجە: 18 كەس سلێمانی: 280 كەس كەركوك: 741 كەس نەینەوا: 689 كەس بەغداد: 5827 كەس بەسرە: 912 كەس  

(درەو میدیا): سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا رایدەگەیەنێت، ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەرێگەی كوردەكانەوە دەیەوێت دەوڵەتێكی سەربەخۆ لە خۆرهەڵاتی فورات لە سوریا دابمەزرێنێت. لاڤرۆڤ لە لێدوانێكیدا بۆ " RT فرانس" و " باری ماچ" و " لۆفیگارۆ" وتی:" باوەڕم وایە كە ئیدلیب دوا ناوچەی كێشە نییە لەسەر خاكی سوریا، روبەرێكی بەرفراوان لە خۆرهەڵاتی فورات، كاروباری لێ بەڕێوەدەچێت كە بەهیچ شێوەیەك مایەی قبوڵكردن نییە". لاڤرۆڤ وتیشی:" ویلایەتە یەكگرتووەكان، لە رێگەی هاوپەیمانە سورییەكانییەوە و پێش هەموشیان كوردەكان، هەوڵدەدات ئەو رووبەرە خاكە بۆ بونیادنانێكی دەوڵەتێك بەكاربهێنێت و ئەوەش كارێكی نا شەرعییە". لە بەشێكی تری قسەكانیدا وەزیری دەرەوەی روسیا ئاشكرایكرد كە ئەمریكییەكان لە خۆرهەلاتی فورات دەسەڵاتی هاوتەریت و جێگرەوەی دەسەڵاتی شەرعی سوریا بونیاددەنێن و كاردەكەن بۆ گەڕاندنەوەی ئاوارەكان و نیشتەجێكردنیان". ئاماژەیبەوەشدا ئەوە لە كاتێكدایە ئەمریكا و فەرەنسا و وڵاتانی فەرەنسا نایانەوێت دۆخێكی وا بڕەخسێت ئاوارەكان بگەڕێنەوە ئەو ناوچانەی لەژێر دەسەڵاتی حكومەتی سوریادان. ئاشكراشیكرد ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەوانەیە سەرلەنوێ سەركێشییەكی مەترسیدار لە كوردستانی عێراق و بیرۆكەی ئەوەی ناودەبرێت كوردستانی گەورە دەستپێبكات.

( درەو میدیا):  ئێستا كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان سەرقاڵی یەكلاكردنەوەی سكاڵاكانە،لە پێناو ئەوەی ئەو سندوقانەی سكاڵایان لەسەرە یەكلایان بكاتەوە كە ئەگەر سەلمێنرا كە ساختەكاری تیاكراوە ئەوا دەنگەكانی دەستوتێت،  بەپێی ئەو بەڵگانەی دەست ( درەو میدیا) كەوتووە لە هەندێك وێستگەو بنكەی دەنگدان رێژەی دەنگدان لە 100%ی تێپەراندووە، كە ئەمەش بەڵگەیە بۆ ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكاندا. لە قوتابخانەی هەرمۆتە لە قەزای كۆیە بنكەی ژمارە ( 121708 ) وێستگەی ( 5 – 7 )  رێژەی دەنگدان گەیشتۆتە ( 110% ) و ژمارەیەكی زۆر فۆرمی دەنگدان خراوتە ناو سندوقی دەنگدانەوە، بەپێی قۆرمی ( 53 )ی ئەنجامی قەوارە سیاسیەكان لە بنكەكانی دەنگدان ئەنجامی دەنگدانە لە وێستگەی ژمارە ( 5 - 7 )  بەم شێوەیەیە: وێستگەی  ژمارە  7                                        وێستگەی ژمارە  5 یەكێتی : 426 دەنگ                                         443 دەنگ بەرەو ئیسڵاح : 1 دەنگ                                      4 دەنگ سەردەم: 3 دەنگ                                              1 دەنگ  نەوەی نوێ : 12 دەنگ                                       9 دەنگ گۆڕان : 15 دەنگ                                            8 دەنگ  پارێزگاران : سفر                                               سفر    ئازادی: 3 دەنگ                                               3 دەنگ پارتی : 11 دەنگ                                             2 دەنگ كۆمەڵ: 3 دەنگ                                               2 دەنگ  هاوكات لە قوتابخانەی ( هەلان ) لە قەزای شەقڵاوە بنكەی ژمارە ( 122701 ) لە وێستگەی ژمارە ( 4 ) رێژەی بەشداربوان ( 103%) بووە ، بەپێی قۆرمی ( 53 )ی ئەنجامی قەوارە سیاسیەكان لە بنكەكانی دەنگدان ئەنجامی دەنگدانە لە وێستگەی ژمارە ( 4 )  بەم شێوەیەیە: پارتی: 385 دەنگ یەكێتی : سفر  گۆڕان 2 دەنگ  كۆمەڵ: 1 دەنگ  نەوەی نوێ: 1 دەنگ بەرەو ئیسلاح : سفر  ئەمە لە كاتێكدایە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لە ئێستادا سەرقاڵی یەكلاكردنەوەی سكاڵاكانە كە ئێستا( 779 )سكاڵا ماونەتەوە، كە 348 سكاڵای زەرد، 270 سكاڵای سەوز و 161 سكاڵای سوورن. سكاڵاسوورەكان 77 دانەیان لە هەولێر، 72 سكاڵا لە سلێمانی و 12 سكاڵاش لە دهۆكن، جگە لە سكاڵا سوورەكان 228 سندووقیش قردێلەی سووریان لێدراو . تا ئێستا 85% دەنگەكانی راگەیاندووەو 15%ی دەنگەكان ماوە، هەندێك پێیان وایە ئەو رێژەیەی كە ماوە گۆڕانكاری لە دەنگ و كورسی لیستەكاندا درووست دەكات و هەندێكی دیكەش پێیان وایە ئەو دەنگانەی كەماوە بۆ دانوستانی نێوان هێزەكانەو چاوەڕەوان ناكرێت گۆڕانكاری درووست بكات، بەو پێیەی دۆخی دوای هەڵبژاردنی هەرێم توانای درووستكردنی كێشەی دیكەی نیە. 

( درەو میدیا): رۆژنامەی واشنتۆن پۆستی ئەمریكی لە ژمارەی ئەمڕۆ هەینیدا رایگەیاند حكومەتی توركیا، ئیدارەی ئەمریكای ئاگاداركردوەتوە كە تۆماری بیسترا و بینراوی لەبەردەستدایە كە ئەشكەنجەدان و كوشتنی جەمال خاشقچی رۆژنامەنوسی سعودیە لەناو كونسوڵگەری سعودیەدا لە ئیستانبوڵ دەسەلمێنێت. رۆژنامەكە لەسەر زاری چەند بەرپرسێكی ئەمریكا و توركیاوە بڵاویكردەوە كە ئەو تۆمارانە دەریدەخەن  رۆژی دووی ئۆكتۆبەر تیمێكی ئەمنیی سعودیە خاشقچیان لەناو كونسوڵگەریدا دەستبەسەركردووە، كە بۆ بەدەستهێنانی بەڵگەنامەی رەسمی سەردانی ئەو شوێنەی كردبوو. بەوتەی ئەو بەرپرسانە لە تۆمارەكەدا دەنگی چەند پیاوێكی تێدایە كە بە عەرەبی قسەدەكەن و هەروەها نیشانیشیدەدات كە چۆن خاشقچی لێپرسینەوەی لەگەڵدا دەكرێت و ئەشكەنجە دەدرێت و دەكوژرێت.

( درەو میدیا): " بۆ پارتی ویەكێتی، لەبری ئەو هەموو وەفدە باڵایە بۆ پۆستە كانتان دەنێرن بۆ بەغداد، وەفدیكیش بنێرن بۆ پێشمەرگەو وقوتی خەڵك".ئەمە وتەی ئەحمەدی حاجی رەشید پەرلەمانتاری فراكسیۆنی كۆمەڵە لە پەرلەمانی عێراق كە لە نوسینێكدا ئاماژەی بەوەكردووە،" لەپرۆژە یاسای بودجەی ۲٠۱۹ پشكی پێشمەگە لەبودجەی وەزارەتی بەرگری عێراق دادەنریت بەبڕی (۳۷) ملیار دینار مانگانە كە بەكۆی گشتی دەكاتە(٤٤٤) ملیار دینار بەڵام تەنها دەزگای دژە تیرۆری عێراق كە (۱۲٠٠٠) چەكدارە  بڕی (۷۳۸٠۹۱۱۸۷) حەوتسەدو سی و هەشت ملیار و نەوەدو یەك ملیۆن وسەدو هەشتاو حەوت هەزار دیناری بۆ تەرخان دەكرێت،هەروەها ژمارەی چەكدارەكانی  حەشدی شەعبی كەلەبوجەدا پەسەند كراوە بە(۱۲۲٠٠٠) چەكدار   بڕی (۲٠۹۸۲۹٠٤۷٠) دوو ترلیۆن ونەوەدو هەشت ملیارو دووسەدو نەوەد ملیۆن وچوارسەدو حەفتا هەزار دیناری بۆ تەرخان كراوە"  ئەو پەرلەمانتارەی كۆمەڵی ئیسلامی ئاماژەی بەوەكردووە" لەبەرانبەردا ئەم ژمارانە سەر ژمێری پێشمەرگە نازانرێت كامیان راستە": ۱_ بەپێی لیدوانی شارەزا یەكی ئابوری كەلە وەزارەتی دارای و ئابووری دەوامی دەكرد درایگەیاند، كە ژمارەی موچە خورانی وەزارەتی پێشمەرگە (٤۳۲٠٠٠) كەسن . ۲_ بەپێی لێدوانی ئەندام پەرلەمانەكانی پەرلەمانی كوردستان ژمارەی ئەو كەسانەی كەلەوەزارەتی پێشمەرگە موچە وەر دەگرن(٤۲۸٠٠٠)كەسن . ۳_بەپێی سەرژمێری بایۆ مەتریەكەی حكومەتی هەرێم بێت ژمارەی پێشمەرگە (۲٦٦٠٠٠) كەسن ٤_ بەپێی دەنگدانی تایبەت بێت كەلەم هەلبژاردنەی ۳٠\۹ ئەنجام درا (۱۷٠٠٠٠) كەسن٠  ٥_ بەپێی تەخمین و خەمڵاندی عێراق بیت ژمارەی پێشمەرگە (٤٥٠٠٠) كەسن. ٦_ بەپێی ئەو برە پارەیە  بیت كە ئەمریكیەكان تەرخانیان كردوە و بری (٤۲۱) ملیۆن دۆلارە تەنها (٦٠٠٠٠) كەسن .  ئەحمەدی حجی رەشید لەكۆتایی نوسینەكەیدا ئاماژە بەوە دەكات"بەتەنها بودجەی تەرخان كراو بۆ حەشدی شە عبی و وەزارەتی بەرگری (۹۹٦۳٥۷٥۱۷٠) نۆ ترلیۆن و نۆسەدو شەست و سێ ملیارو پینج سەدوحەفتاوپینج ملیۆن وسەدو حەفتا هەزار دینارە، بەڵام تەرخانكراو بۆ هەریمی هەرێمی بڕی(۸۹۷٠٤٦۷۲۲٦) ).هەشت ترلێۆن و نۆسەدوو حەفتا ملیارو چوارسەدوشەست و حەوتملیۆن دووسەدوو بیست و شەش هەزار دینارە"    

راپۆرتی: درەو میدیا هێشتا ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان رانەگەیەنراوە، بەڵام زانیاریەكان ئاماژە بەوە دەكەن كە لە پشتی پەردەوە گفتوگۆو دانوستان هەیە، بەشێكیان پەیوەستە بە ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردن و بەشێكیشی پەیوەستە بە سەرۆكایەتی پەرلەمان و حكومەتی داهاتوی هەرێمی كوردستانەوە. هەنگاوەكانی پێكهێنانی حكومەت و پەرلەمان ئەگەرچی پارتی دیموكراتی كوردستان لەدوای دیاریكردنی سەرۆك كۆمار لە یەكێتی نیگەران بووەو لە لێدوانی چەندین بەرپرسیدا رایگەیاندووە كە بەقەد قەبارەی خۆیان مامەڵە لەگەڵ یەكێتی دەكەن، بەڵام لێكدانەوەكان بۆ ئەوە دەچن كە پارتی بەبێ یەكێتی ناتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، هەربۆیە هاوشێوەی رابردوو حكومەت و پەرلەمان پێكدێت و پۆستەكان دابەش دەكەن، سەبارەت بە حزبەكانی دیكەش چاوەڕەوان ناكرێت وەك رابردوو بەشداریان پێبكرێت بەو پێیەی پارتی و یەكێتی زۆرینەی كورسیەكانیان بەدەستهێناوەو چاوەڕەوان دەكرێت پارتی دیموكراتی كوردستان ووردتر هەیكەلی حكومەت و پەرلەمان دابڕێژێتەوە بۆ ئەوەی وەك چوار ساڵی رابردوو لە پەرلەمان و حكومەت كێشە بۆ بڕیارەكانی درووست نەكرێت و چی بوێت بیكات. پێكهێنانی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان بەپێی زانیاریەكانی (درەو میدیا) هەوڵێكی سەرەتایی هەیە بۆ دیاریكردنی  نەخشەی پەرلەمان و حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئەگەرچی پارتی ژمارەیەكی زۆری كورسی بەدەستهێناوە بەڵام نایەوێت هەموو پۆستەكان بۆخۆی بەرێت، بەڵام دڵنیایی دەوێت لەو پۆستانەی دەدرێتە لایەنەكانی تر، زانیاریەكان ئاماژە بەوە دەكەن، كە لە پێكهێنانی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستاندا كە سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان دەدرێتە یەكێتی و بێگەرد تاڵەبانی پۆستەكە وەردەگرێت، جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان پارتی دەبێت و هێمن هەورامی وەری دەگرێت، جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمانیش دەدرێتە كۆمەڵی ئیسلامی و عەبدولستار مەجید وەریدەگرێت، بەو پێیەی لە پشتی پەردەوە جۆرێك لێكتێگەیشتن هەیە لە نێوان پارتی و كۆمەڵی ئیسلامی كە بۆ پێش هەڵبژاردنەكان دەگەرێتەوە. پێكهێنانی حكومەتی نوێ لە پرسی پێكهێنانی حكومەتی نوێی هەرێمی كوردستاندا، گفتوگۆ لە نێوان یەكێتی و پارتی رویداوەو بەپێی زانیاریەكانی (درەو میدیا)، پارتی هەموو وەزیرەكانی خۆی لە كابینەی پێشوو دەگۆڕێت، بەڵام بۆ سەرۆكایەتی حكومەت ئەگەرچی باسی مەسرور بارزانیش دەكرێت بەڵام هەموو ئەگەرەكان بەو ئاراستەیەن، كابینەكە دەستپێردرێتەوە بە نێچیرڤان بارزانی، هەر لە پارتی نەزهەت حالی بۆ پۆستی وەزیری ناوخۆ، فرسەت سۆفی بۆ وەزیری داد دیاریكراون، لە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، كە جێگرێكی سەرۆكی حكومەتی بەردەكەوێت قوباد تالەبانی وەری دەگرێت و دەرباز كۆسرەت رەسوڵ بۆ وەزیری تەندرووستی و د. عیزەت سابیر بۆ وەزیری دارایی پێشنیازكراون. كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان بە دوو وەزیر بەشدار دەبێت لە حكومەت و پێناچێت یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بەشداری لە حكومەتدا بكات، بەپێی زانیاریەكانی (درەو میدیا) یەكگرتوو نیازیەتی لە چوار ساڵی داهاتوودا خۆی رێكبخاتەوەو بەشداری حكومەت نەكات، هەرچی بزووتنەوەی گۆڕانە ئەگەر بەشداری حكومەت بكات ئەوا جێگرێكی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی بەردەكەوێت، كە چاوەڕەوان دەكرێت بدرێتە مستەفای سەید قادر. پارتی نیازیەتی دوو جێگر بۆ سەرۆكی حكومەت دابنێت، ئەگەر گۆڕان بەشداری بكات بیداتە گۆڕان ئەگەر گۆڕانیش بەشداری نەكات بیداتە كەمە نەتەوەییەكان، بەو پێیەی یەكێتی سەرۆكی پەرلەمانیشی بەردەكەوێت بۆیە یەك جێگری بەردەكەوێت. تا ئێستا ئەگەر و پێشهاتەكان بەم شێوەیەیە روداوو پێشهاتەكانی داهاتوو ئەگەری گۆڕانی ئەم پێشهاتانەی هەیە.