(درەو میدیا): لە یەكەمین سەردانیدا  بۆ چین، وەك وەزیری نوێی دەرەوەی بەریتانیا جیریمی هانت، قسەیەكی لەدەم دەرچوو و ئەوەش ئەو وەزیری دووچارەی شەرمەزاری كرد و خۆشی قسەكەی بە هەڵەیەكی گەورە وەسفیكرد كاتێك لە جیاتی ئەوەی بڵێت كە ژنەكەی چینییە، وتی ژاپۆنییە و خێراش بە هەڵەكەی زانی و داوای لێبوردنی كرد. ئەم هەڵەیەی وەزیری دەرەوەی بەریتانیا بووە ناونیشیانی هەواڵ و راپۆرتی میدیاكانی بەریتانیا و جیهانیش و زیاتر لە وردەكاری سەردانە گرنگەكەی بۆ چین تیشكی خرایەسەر. لە دەستپێكی گەشتەكەیدا بۆ چینن هانت لە بەیجین بە وەزیری دەرەوەی چین " وانگ لی" راگەیاند كە پەیوەندی ئەو لەگەڵ چیندا پەیوەندییەكی كۆنە و بە گەشتێكی بە كۆڵەپشت بۆ ئەو وڵاتە دەستیپێكردووە كاتێك تەمەنی 19 ساڵان بووە. هانت وتیشی:" هاوسەرەكەم ژاپۆنییە... هاوسەرەكەم چینییە، ئەمە هەڵەیەكی گەورەیە" ، وتیشی:" هاوسەرەكەم چینییە و منداڵەكان نیوە چینیین، لەبەرئەوە داپیرە و باپیرەیەی چینیمان هەیە و لە شاری شیان دەژیت و پەیوەندیی خێزانیش لە چین زۆر بەهێزە". وەزیری دەرەوەی بەریتانیا هیواخوازە سەردانەكەی بۆ چین ببێتە مایەی پتەوكردنی پەیوەندییە بازرگانییەكانی وڵاتەكەی لەگەڵ چین و چارەسەركردنی پرسە هەستیارەكان بە تایبەتی پرسی مافەكانی مرۆڤ لە هۆنگ كۆنگ. هەروەها هانت هیواخوازبوو پەیوەندی تایبەتی خۆی لەگەڵ چین لە رێگەی لوسیای هاوسەرە چینییەكەیەوە هاوكاربێت لە بونیادنانی پەیوەندی بەهێز لەگەڵ حكومەتی بەیجین، بەڵام لە باسكردنی رەگەزنامەی هاوسەركەیدا هەڵەی كرد. " هەڵەیەكی گەورە" قسە لەدەم دەرچوونەكەی وەزیری دەرەوەی بەریتانیا لە چین هەڵەیەكی گەورە بووە، لەبەر چەند هۆكارێك: •    چین و ژاپۆن كێبركێیەكی دوورودرێژیان لە نێواندا هەیە، هەروەها تێكەڵاوكردنی چین لەگەڵ هەر دەوڵەتێكی تردا هەڵەیە ئەگەر بتەوێت پشتیوانی حكومەتی چین بەدەستبهێنیت، بەڵام یەكێك لە خراپترین ئەو دەوڵەتانەی كە ئەگەر لەگەڵ چیندا تێكەڵاوی بكەیت ژاپۆنە، چونكە ئەو دوو وڵاتە بۆ دەیان ساڵ پەیوەندییەكی خراپ  لە نێوانیاندا هەبووە و هەردوولا لە دوو جەنگدا دژی یەكتر شەڕیان كردووە، هەروەها هێشتا هەردوو وڵات لە ململانێی و ناكۆكیدان لەسەر چەند ناوچەیەكی دەریای چینی خۆرهەڵات و لە ساڵی 2012 دا چەندین خۆپیشاندان دژ بە ژاپۆنییەكان لەسەر ئەو ناوچە و دوورگانە ئەنجامدران. •    هۆكاری دووەم ئەوەیە كە هانت باسی لە هاوسەرەكەی دەكرد، هەرچەندە ئاساانە هەموو كەسێك قسەی لەدەم دەربچێت و هەڵەبكات، ئەگەر باس لە كەسێكی تر بكات نەك هاوسەرەكەی. •    هۆكاری سێیەم ئەوەیە كە قسەیەكی بەربڵاو هەیە كە دەڵێت هەموو دانیشتوانی خۆرهەڵاتی ئاسیا لە یەك دەچن، بەڵام دانیشتوانی وڵاتە جیاوازەكانی خۆرهەڵاتی ئاسا بەو قسەیە بێزار دەبن و بە شیاوی دانانێن.   هەڵەكەی هانت كاریگەری دەبێت لەسەر سەردانەكە؟ بازرگانی و كۆریای باكور و چەكی ئەتۆمیی و گۆڕانی كەشوهەوا ئەو بابەتانەن كە, جیریمی هانت وەزیری دەرەوەی بەریتانیا لەگەڵ بەرپرسانی چیندا گفتوگۆیان لەبارەیەوە دەكات و لە كۆنگرەی رۆژنامەوانیدا لەگەڵ وانگ لیی هاوتا چینییەكەی دەربارەی بارودۆخی هۆنگ كۆنگ پرسیار لە هانت كرا كە بەریتانیا ساڵی 1997 رادەستی چینی كردەوە. چین لە كاتی وەرگرتنی هۆنگ كۆنگدا بەڵێنیدابوو بە جێبەجێكردنی بیرۆكەی " یەك دەوڵەت و دوو سیستم" و بەخشینی ئۆتۆنۆمییەكی خاوەن دەسەڵاتێكی بەرفراوان و ئازادییە مەدەنییەكان بە هۆنگ كۆنگ، بەڵام مەترسییەكان  زیاتردەبن سەبارەت بەوەتی كە سەركردەكانی چین بە سەركوتكردنی ئۆپۆزسیۆنی سیاسی لە بەڵێنەكانیان پاشگەزدەبنەوە. وەزیری دەرەوەی بەریتانیا لەو بارەیەوە وتی:" گفتوگۆی چڕمان دەربارەی دۆخی ئێستای هۆنگ كۆنگ كرد، بە راشكاوانە گفتوگۆمان دەربارەی ئەو مەترسیانە كرد كە چەند كەسێك باسیان لێوەكردووە". هەروەها وتیشی:" هۆنگ كۆنگ بەشێكە لە چینن بەڵام راگەیەندراوێكی هاوبەشمان ئیمزا كردووە، بەریتانیا تا رادەیەكی زۆر پابەندە بە نمونەی یەك وڵات و دوو سیستمی، كە باوەڕمان وایە بەشێوەیەكی زۆر باش خزمەت بە چین و هۆنگ كۆنگیش دەكات". وەزیری دەرەوەی چینیش وتی:" كاروباری هۆنگ كۆنگ كاروباری ناوخۆی چینە، رازی نابین هیچ دەوڵەتێك دەستوەربداتە كاروباری ناوخۆمان". هاوكات جەختیشیكردەوە كە پێویستە" چین لە پشتیوانیكردن و پابەندبوونی بە رێبازی یەك دەوڵەت و دوو سیستم بەردەوام دەبێت". جێریمی هانت دوای دەستلەكاركێشانەوەی بۆریس جۆنسۆن، وەك وەزیری نوێ دەرەوەی بەریتانیا دەستبەكاربووە و سەردانەكەی بۆ چین دووەمین سەردانیەتی بۆ دەرەوە وەك وەزیری دەرەوەی بەریتانیا. سەرچاوە: بی بی سی  

( درەو میدیا): نزیكەی ساڵێكە پەیوەندییەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەگەڵ توركیا تێكچووە و ئەو حزبە ماوەیەكە هەوڵێكی چڕی بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ ئەنكەرە دەستپێكردووە، بەپێی زانیاریەكان لەماوەی رابردوودا دووجار وەفدی یەكێتی سەردانی توركیای كردووە، هاوكات بەهۆی ئەوەی ئەو وڵاتە گرێبەستی پەنجا ساڵەی لە بواری نەوت و هەناردەكردنیدا لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان بە گشتی و پارتی دیموكراتی كوردستان بە تایبەتی هەیە. سەرەتای كێشەی یەكێتی و توركیا 24ی حوەزیرانی 2017 توركیا نوێنەرایەتی یەكێتی لە ئەنكەرە داخست و داوای لە بەهرۆز گەڵاڵی نوێنەری یەكێتی كرد لەماوەی سێ رۆژدا ئەو وڵاتە بەجێ بهێڵێت، ئەوەش دوای ئەوەی دوو گەورە بەرپرسی میتی توركیا لە ئۆپەراسیۆنێكدا لە شارۆچكەی دوكانی پارێزگای سلێمانی لەلایەن پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە" ەوە دەستگیركران. قەدەغەخستنە سەر فڕۆكەخانەی سلێمانی لە دوای ریفراندۆمەكەی 25ی ئەیلولی رابردوو، حكومەتی بەغدا گەمارۆی خستە سەر هەردوو فڕۆكەخانەی سلێمانی و هەولێری نێودەوڵەتی و دواتر و لە 13ی ئازاردا قەدەغەی سەر فڕۆكەخانەكانی هەرێم لەلایەن بەغداوە هەڵگیرا، بەڵام ئەمجارە توركیا قەدەغەی خستە سەر فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی و تائێستاش بەردەوامە و بەو هۆیەشەوە زیانێكی زۆری ئابوریی  بە پارێزگای سلێمانی گەیاندووە. لەگەڵ هەڵگرتنی قەدەغەی سەر فڕۆكەخانەكانی هەرێم بن عەلی یەڵدرم سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتەی توركیا رایگەیاند گەشتی بازرگانی و  هاتوچۆی هێڵە ئاسمانییەكانی توركیا بۆ فڕۆكەخانەی هەولێر دەستپێدەكاتەوە، بەڵام قەدەغە دەخەنە سەر گەشتی فڕۆكەكان بۆ فڕۆكەخانەی سلێمانی بە پاساوی ئەوەی كە یەكێتی نیشتمانی كوردستانی  هاوكاری پەكەكە دەكات. دوای یەڵدریمیش تا ئێستا دووجار مەلود چاوەش ئۆغڵۆ وەزیری دەرەوەی توركیا یەكێتی و بزوتنەوەی گۆڕانی بە هاوكاریكردنی پەكەكە تۆمەتباركردووە و لە دواهەمین جاریدا وەزیری دەرەوەی توركیا ئاشكرایكرد كە لەلایەن وەزیرێكی یەكێتییەوە لە حكومەتی هەرێمی كوردستاندا ئاگاداركراوەتەوە كە پەكەكە بە تەواوەتی هەژمونی بەسەر ناوەندی بڕیاری یەكێتیدا كردووە. هەوڵی یەكێتی بۆ ئاساییكردنەوە لە دوای ئەو لێدوانانەی بەرپرسانی توركیا و تۆمەتباركردنی یەكێتی بە هاوكاریكردن و پشتیوانیكردنی پەكەكە، ئەو حزبە هەوڵێكی چڕی بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ ئەنكەرە دەستپێكردووە. بە گوێرەی زانیارییەكانی " درەو میدیا" لە ماوەی رابردوودا دووجار وەفدی یەكێتی بۆ كۆبوونەوە لەگەڵ بەرپرسانی ئەنكەرە سەردانی توركیای كردووە. هاوكات ئەمڕۆ دووشەممە 30 تەمموزی 2018،  هاكان كاراچای باڵیۆزی توركیا لە هەولێر سەردانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كرد لە هەولێر و لەگەڵ سەعدی ئەحمەد پیرە لێپرسراوی مەكتەبی پەیوەندییە گشتییەكانی یەكێتیدا كۆبووەوە. بە گوێرەی میدیاكانی یەكێتی  پەیوەندییەكانی نێوان یەكێتی و توركیاش تەوەرێكی گرنگی  كۆبوونەوەكەی پیرە و كاراچای بووە ،  هەروەها  لە كۆبوونەوەكەدا  سەعدی ئەحمەد پیرە، تەئكیدیكردوەتەوە بوونی پەیوەندیەكی باش و دۆستانە لە نێوان هەردوولادا دەبێتە مایەی سەقامگیری و ئایندەیەكی روون بۆ گەشەی سیاسی و بازرگانی كە بە سوود و قازانجی هاوبەشی توركیا و ناوچەكە دەبێت. كونسوڵی گشتی توركیاش جەختیكردوەتەوە كە ئامادەی هەموو هەماهەنگی و هاوكاریەكن كە ببێتە مایەی بەهێزكردن و بەرەوپێشەوە بردنی پەیوەندییەكان لە ئاستە جیاوازەكاندا.    

درەو میدیا:  لە ئێستا حكومەتی هەرێم رۆژانە 10 كاتژمێر كارەبای نیشتیمانی و مۆلیدە ئەهلیەكانیش 14 كاتژمێر كارەبا دەدەنە هاوڵاتیان نرخی هەر ئەمپێرێكیش كارەبای مۆلیدە 18 هەزار دینارە, بەڵام مانگی رابردوو نزیكەی 11 هەزار دینار بووە. بەپێی راگەیەنراوی وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی گشتی كارەبای سلێمانی " نرخی كاتژمێرێك ئەمپێری كارەبای مۆلیدە ئەهلییەكان بۆمانگی تەمووز بە (41.5) چل و یەك دینار و نیو دیاركراوە، كە تێكرای كاركردنی موەلیدەكان لەنێوان (400) بۆ (420) كاتژمێر كاریان كردوە، بۆیە نرخی ئەمپێڕێك لە گەرەكێك بۆ گەرەكێكی تر جیاوازە" خۆ ئەگەر  مانگانە مۆلیدە ئەهلیەكان ( 420 ) كاتژمێر كاربكەن ئەوا مانگانەی كارەبای نیشتیمانی دەكاتە ( 320 ) كاتژمێر، وە نرخی مانگانەی مۆلیدەی ئەهلی ( 420 x  41.5 = 17,430 دینار ) واتا نزیكەی 18 هەزار دینار بۆ هەر ئەمێرێكی مانگانە.  ووتەبێژی بەرێوەبەرایەتی كارەبای سلێمانی، نرخی كاتژمێرێك ئەمپێری كارەبای مۆلیدە ئەهلیەكان بۆ مانگی تەمووز و خشتەی پێدانی كارەبای مۆلیدە ئەهلییەكان لە سنوری پارێزگای سلێمانی بۆ مانگی ئاب ئاشكرا دەكات. سیروان محەمەد، ووتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی گشتی كارەبای سلێمانی رایگەیاند؛ نرخی كاتژمێرێك ئەمپێری كارەبای مۆلیدە ئەهلییەكان بۆمانگی تەمووز بە (41.5) چل و یەك دینار و نیو، كە تێكرای كاركردنی موەلیدەكان لەنێوان (400) بۆ (420) كاتژمێر كاریان كردوە، بۆیە نرخی ئەمپێڕێك لە گەرەكێك بۆ گەرەكێكی تر جیاوازە، دەربارەی بەرز بونەوەی نرخی ئەمپێر لەم مانگەدا گەڕاندەوە بۆ زۆركاركردنی مۆلیدەكان لەم مانگەدا كە زیاتر لە (400) كاتژمێر كاریانكردوە لەگەڵا بەرز بونەوەی نرخی گازوایل. بەبەراورد بە مانگی رابردوو نرخی ئەمێرێك مۆلیدە 7 هەزار دینار زیادیكردووە, بەو پێیەی نرخی كاتژمێرێك ئەمپێری كارەبای موەلیدە ئەهلییەكان بۆمانگی حوزەیران ٣٨،٥ سی و هەشت دینار و نیوە، كە تێكڕای كاركردنی موەلیدەكان لەنێوان (٢٧٠) بۆ (٣٠٠) كاتژمێر كاریان كردووە،و بەمەش نرخی ئەمپێرێك كارەبای موەلیدە ئەهلیەكان لە نێوان ١٠ هەزار و دووسەد و پەنجا بۆ ١١ هەزار و پێنج سەد دینار دەبێت .    

(درەو میدیا): لە 15ی شوباتی 1999دا توركیا لە ئۆپەراسیۆنێكدا بە هاوكاری هەواڵگری ئیسرائیل و ئەمریكا و چەند وڵات و لایەنێكی تر عەبدولا ئۆجەلان رێبەری پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە" ی لە نایبرۆبی پایتەختی كینیای كیشوەری ئەفریقا رفاند، بەڵام هەینی رابردوو هەوڵێكی هاوشێوە بۆ رفاندنی كەسایەتییەكی سەر بە فەتحوڵا گولەن رێبەری رەوتی خزمەت لە مەنگۆلیا شكستیهێنا. هەینی رابردوو دەسەڵاتدارانی مەنگۆلیا رێگە بە فڕۆكەیەكی گوماناوی سەر بە هێزی ئاسمانی توركیا نەدا لە فڕۆكەخانەی جەنگیزخانەوە بفڕێت، كە بەوتەی چەند شایەدحاڵێك كەسێكی رفێنراو لەناو فڕۆكەكەدا بووە و ئەنكەرە دەڵێت سەر بە گروپی فەتحوڵا گولەنە كە لەلایەن دەسەڵاتدارانی توركیاوە بە پلانداڕێژەری كودەتا شكستخواردووەكەی 15ی تەمموزی 2016 دادنرێت. بەوتەی چەند شایەدحاڵێك پێنج كەس فەیسەڵ ئاكجای ( 50 ساڵ) یان لە بەردەم ماڵەكەیدا بە ئۆلان باتوری پایتەختی مەنگۆلیا دەستبەسەركردووە و كردویانەتە  مینی پاسێكەوە. ئاكجای بەڕێوەبەری خوێندنگەیەكە لە مەنگۆلیا و دەوترێت سەر بە فەتحوڵا گولەنە بەڵام، مامۆستاكانی ئەو خوێندنگەیە ئەو تۆمەتە رەتدەكەنەوە. كاتێك ئاكجای ئەو رۆژە لە خوێندنگە ئامادەنابێت، خێزانەكەی و هاوڕێكانی پۆلیس ئاگاداردەكەنەوە و لە هەمان كاتیشدا رفێنەرەكانی دەیبەنە فڕۆكەخانەی جەنگیزخانی نێودەوڵەتی و لەوێ‌ فڕۆكەیەكی نەفەرهەڵگری بچوك رۆژی هەینی نزیكەی كاتژمێرێك دوای یەكی نیوەڕۆ بەكاتی مەنگۆلیا چاوەڕوانیان دەكات. ئاژانسی هەواڵی فرانس پرێس رایگەیاند بە گوێرەی داتاكانی سایتی چاودێریكردنی گەشتی فڕۆكەكان " فلایت رادار 24" فڕۆكەكە سەر بە هێزی ئاسمانیی توركیا بووە و گەشتەكەی ژمارە تی تی 4010 بووە. دوای ئاگاداربوونی دەسەڵاتدارانی مەنگۆلیا لەو هەوڵی رفاندنە ماوەی هەشت كاتژمێر كێشە لە فڕۆكەخانەی جەنگیزخاندا دروست دەبێت و فڕۆكەخانەكە رێگە بە فڕۆكەكە نادات بفڕێت، پاشان دەسەڵاتدارانی مەنگۆلیا لێپرسراوانی باڵیۆزخانەی توركیا بانگهێشت دەكەن و چەندین پەرلەمانتار و خۆپیشاندەریش دەگەنە فڕۆكەخانەكە و داوای ئازادكردنی ئاكجای دەكەن و چالاكانیش لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە هەڵمەتێك بۆ پشتیوانیكردن لە ئاكجای دەستپێدەكەن. دواتر  سەرچاوەیەك لە وەزارەتی گواستنەوەی مەنگۆلیا رایگەیاند فڕۆكەكەی هێزی ئاسمانی توركیا كاتژمێر 3:25 خولەكی دوانیوەڕۆی هەینی بەكاتی ئەو وڵاتە فڕۆكەخانەی جەنگیزخانی بەجێهێشتووە و بەبێ‌ ئەوەی ئاكجای لەسەر بووبێت. سەرچاوە: سایتی ئەلحوڕە  

(دەرەو میدیا): حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق قاسم فەهداوی وەزیری كارەبای لە پۆستەكەی دورخستەوە و فەرمانیدا لێكۆڵینەوە بكرێت لە دۆسیەی گرێبەستەكامی كارەبادا. لابردنی وەزیری كارەبا دوای سێ هەفتە دێت لە شەپۆلێكی بەرفراوانی خۆپیشاندان لە شارەكانی باشوری عێراق كە كەمی كارەبا یەكێكە لە هۆكارە سەرەكییەكانی ئەو ناڕەزایەتییانە. كێشەی كەمی كارەبا لە عێراق كێشەیەكی نوێ نییە، لەدوای ساڵی 2003 و روخانی رژێمی پێشووەوە، ساڵانە لە وەرزی بەرزبونەوەی پلەكانی گەرمادا كاتژمێرەكانی پێدانی كارەباش بە هاوڵاتیان كەمدەبێتەوە، لابردنی وەزیری كارەبا لە پۆستەكەی یەكێك بوو لە داواكارییەكانی خۆپیشاندەران لە چەند هەفتەی رابردوودا. بەپێی داتاكان، لەدوای ساڵی 2003 وە حكومەتە یەك لەدوای یەەكەكانی عێراق زیاتر لە (40 ملیار) دۆلاریان لە كەرتی كارەبادا خەرجكردووە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا بۆ دابینكردنی كارەبا، خەڵك پشت بە مۆلیدە ئەهلییەكان دەبەستن. خراپی كارەبا وایكردووە لە ساڵی 2003 وە هیچ وەزیرێكی كارەبا نەبووە بە خاوەنی بنكەیەكی جەماوەری، زۆربەی وەزیرەكان نەیانتوانیوە لەو پۆستەدا خولەكەیان تەواو بكەن، یان دەستیان لەكاركێشاوەتەوە یاخود هەڵاتوون و عێراقیان جێهێشتووە. ساڵی 2012 حسێن شەهرستانی جێگری سەرۆك وەزیران بۆ كاروباری وزە، دوای دەستلەكاركێشانەوەی رەعد شەلال، پۆستی وەزیری كارەبای بە وەكالەت وەرگرت، ئەوكات شەهرستانی بەڵێنیدا كارێك بكات عێراق لە ساڵی 2013دا كارەبا هەناردەی دەرەوە بكات، ئەمەش بووە بە بابەتێك كە تائێستا خەڵك بۆ گاڵتەكردن باسی دەكەن.  

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ پەیوەندییەكانی نێوان واشنتۆن و تاران دوای كشانەوەی ترەمپ لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە بەرەو ئاڵۆزی زیاتر ئاراستە دەنێت، راپۆرتێكی ئوسترالیی باس لەنزیكبوونەوەی وەشاندنی گورزێكی سەربازی دەكات بە پێگە و دامەزراوە ئەتۆمییەكانی ئێران، ئایا ئەوە راستە؟ وە ئایا ئەمریكا هەوڵ بۆ گۆڕینی رژێمی ئێران دەدات؟ وەڵام لای جەیمس ماتیسە. چەند بەرپرسێكی ئەمریكی و عەرەبیی رایانگەیاند ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بە نهێنی و شارەوایی هەنگاودەنێت بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانێتییەكی ئەمنیی و سیاسیی نوێ لەگەڵ وڵاتانی كەندا و میسر و ئوردن بە ئامانجی بەرپەرچدانەوەی هەژمونیی پاوانخوازیی ئێران لە ناوچەكەدا، ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز لەسەر زاری چوار سەرچاوەوە رایگەیاند كۆشكی سپی دەیەوێت هاوكاری لەگەڵ ئەو وڵاتانەدا پتەوتر بكات، بە تایبەتی لە بواری بەرگریی موشەكەیی و مەشق و راهێنانی سەربازیی و نەهێشینی تیرۆر و چەند پرسێكی تری وەك پشتگیركردنی پەیوەندیی ئابوریی و دیپلۆماتیەتی ئیقلمیی. " ناتۆی عەرەبیی" پلانەكە كە بەرپرسانی كۆشكی سپی و خۆرهەڵاتی ناوەڕاست باسیان كردووە بریتیە لە پێكهێنانی كۆپییەكی عەرەبی پەیمانی باكوری ئەتڵەسی " ناتۆی عەرەبیی" بۆ هاوپەیمانە سوننەكان، كە ئەوەش پێدەچێت ئاڵۆزیی نێوان ئەمریكا و ئێرانی شیعە زیاتر بكات. چەند سەرچاوەیەك رایانگەیاند ئیدارەی ترەمپ هیوادارە پێكهێنانی ئەو هاوپەیمانێتییە گفتوگۆی لەسەر بكرێت كە بە كاتی  لە كبوونەوەیەكدا بە شێوەیەكی سەرەتای لە واشنتۆن لە 12 و 13ی تشرینی یەكەمدا ناوی لێنراوە " هاوپەیمانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستی ستراتیژی". وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایی نەتەوەیی سەر بە كۆشكی سپی لەو بارەیەوە وتی :" هاوپەیمانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستی ستراتیژیی دەبێتە قەڵایەك بۆ رووبەڕبوونەوەی شەڕ و تیرۆر و توندڕەویی ئێران و ئاشتی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەچەسپێنێت." لە رابردوودا چەندین هەوڵی هاوشێوە لەلایەن حكومەتەكانی ئەمریكاوە بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانێتییەكی رەسمی لە نێوان وڵاتانی كەنداو عەرەب شكستیانهێناوە، یەكێك لە بەربەستە گەورە پێشبینیكراوەكانی ئەم هاوپەیمانێتییە نوێیەش ئەو ناكۆكییە كە 13 مانگە سعودیە و ئیمارات و بەحرەین و میسر لەگەڵ قەتەردا هەیانە و هەموو پەیوەندییەكیان لەگەڵ دەوحەدا پچڕاندووە كە گەورەترین بنكەی ئاسمانی ئەمریكای لە ناوچەكەدا لەخۆگرتووە و بەرپرسێكی ئێرانیش بە رۆیتەرزی راگەیاند :" ئەمریكا و هاوپەیمانە ئیقلیمییەكانی ئاڵۆزی زیاتر لە ناوچەكەدا دەنێنە بە پاسای و سەقامگیركردنی دۆخی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست". ئەمریكا بۆ گۆڕینی رژێمی ئێران هەوڵنادات سەرەڕای باسكردنی پێكهێنانی " ناتۆی عەرەبی" بەڵام " ویلایەتە یەكگرتووەكان سیاسەتی گۆڕینی رژێمی لە ئێران یان هەوڵدان بۆ رووخانی نەگرتوەتە ئەستۆ"، ئەوەش بە وتەی جەیمس ماتیس وەزیری بەرگری ئەمریكا كە رۆژی هەینی 26ی تەمموز لە وەزارەتی بەرگری " پێنتاگۆن" بە رۆژنامەنوسانی راگەیاند. ماتیس وتیشی:" ئامانجەكە هەتائێستاش بریتیە لە گۆڕینی رەفتاری ئێران لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا، دەمانەوێت رەفتاری خۆیان بگۆڕن دەربارەی ئەو هەڕەشانەی كە سوپا و هەواڵگری و ئەوانەشی بریكاریانن دروستیان كردووە". لەو كاتەوەی ترەمپ لە رێككەوتنە ئەتۆمییە ئیمزاكراوەكەی ساڵی 2015ی نێوان ئێران و وڵاتانی پێنج كۆ یەك كشاوەتەوە، رژێمی ئێران بەردەوام رووبەڕووی گوشار بوەتەوە و راپۆرتێكی ئوسترالی ئاشكرایكرد وەشاندنی گورزێكی سەربازی لە ئێران زۆر نزیك بوەتەوە. ئەو راپۆرتە ئاماژەی بەوەشدا كە لێپرسراوانی ئوسترالیا باوەڕیان وایە كە واشنتۆن ئامادەیە بۆ بۆردومانكردنی وێستگە و دامەزراوە ئەتۆمییەكانی ئێران لە كاتێكی زۆر نزیكدا كە لەوانەیە بكەوێتە مانگی داهاتووەوە. بەڵام ماتیس رۆژی هەیینی ئەو راپۆرتەی رەتكردەوە بەوە وەسفیكرد كە بە خەیاڵ داڕێژراوە و وتیشی:" دڵنیام ئەو پرسە لەم كاتەدا مایەی تاوتوێكردن نییە". سەرچاوە: بەشی عەرەبی " DW"  

( درەو میدیا): كارڵس پۆگدیمۆنت، سەرۆكی پێشووی هەرێمی كەتەلۆنیای ئیسپانیا ئەمڕۆ شەممە 29ی تەمموزی 2018 ئەڵمانیای بەجێهێشت و گەڕایەوە بەلجیكا، ئەوەش دوای ئەوەی حكومەتی ئیسپانیا شكستی هێنا لە دیپۆرتكردنەوەی بۆ مەدرید و دادگاییكردنی بە تۆمەتی هەڵگەڕانەوە لە ئیسپانیا و راگەیاندنی سەربەخۆیی كەتەلۆنیا. پۆگدیمۆنت رایگەیاند بەردەوام دەبێت لە سەردانكردنی هەموو ئەوروپا بۆ كۆكردنەوەی پشتگیری بۆ پرسی سەربەخۆیی كەتەلۆنیا. پۆگدیمۆنت دوای سەپاندنی حكومی راستەخۆ لەسەر هەرێمی كەتەلۆنیادا دوای راگەیاندنی سەربەخۆیی یەكلایەنە، مانگی تشرینی یەكەمی رابردوو بەرەو بەلجیكا هەڵات. پۆگدیمۆنت لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لە برۆكسل لەگەڵ كیم تورا سەرۆكی ئێستای هەرێمی كەتەلۆنیا وتی:" ئەمە دوا وێستگەم نابێت و كۆتایی گەشتەكەم نییەن بەڵكو لە رێگەی ئەوروپاوە سەردانی هەر چوار كیشوەرەكە دەكەم بۆ بەرگریكردن لە پرسەكەمان". 25ی ئازاری رابردووو لە وێستگەیەكی سوتەمەنی لە ناوچەی شلسڤیگ هۆڵشتاین لە باكوری ئەڵمانیا پۆگدیمۆنت لە گەڕانەوەیدا بۆ بەلجیكا لە فنلەنداوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئەڵمانیاوە دەستگیركرا، و دادگایەكی ئەڵمانیاش سەرەتای ئەم مانگە بڕیاریدا بەوەی كە دەكرێت پۆگدیمۆنتی تەمەن 55 ساڵان رەوانەی ئیسپانیا بكرێتەوە بۆئەوەی تۆمەتی خراپ بەكارهێنانی دارایی گشتی و تۆمەتی هەڵگەڕانەوە و یاخیبوونی ئاراستە بكرێت. لە چەند هەفتەی رابردوودا پەیوەندییەكانی نێوان حكومەتی ئیسپانیا و هەرێمی كەتەلۆنیا بەرەو باشتر چوون، پیدرۆ سانچێز سەرۆك وەزیرانی ئیسپانیا سەرەتای ئەم مانگە لە مەدریدی پایتەخت لەگەڵ كیم تورا سەرۆكی كەتەلۆنیا كۆبووەوە. پۆگدیمۆنت لەو بارەیەوە رایگەیاند ئەو ماوەیەی كە سانچێز دەربارەی پرسی كەتەلۆنیا دیاریكردبوو كۆتایی هات و ئێستا كاتی كردارە نەك قسە.  

( درەو میدیا): دوای گفتوگۆ و دانوستان لەگەڵ حكومەتی دیمەشق، ئەنجومەنی سوریای دیموكرات رایگەیاند لەگەڵ لێپرسراوانی رژێمی ئەسەد رێككەوتن لەسەر " داڕشتنی نەخشەرێگایەك بۆ سوریایەكی دیموكراتی لامەركەزیی کراوە"، بەڵام تا ئێستا دیمەشق لەو بارەیەوە بێ‌ دەنگی هەڵبژاردووە و هیچ راگەیەنراوێكی بڵاونەكردوەتەوە. ئەنجومەنی سوریای دیموكرات كە ئێستا بە دەسەڵاتداری تەواوەتی رۆژئاوای كوردستان و بەشێك لە باكور و خۆرهەڵاتی سوریایە راشیگەیاند لەگەڵ دیمەشق رێككەتون لەسەر پەرەپێدانی دانوستانەكان بە ئامانجی داڕشتنی نەخشە رێگایەك كە حكومڕانی سوریا بەرەو سیستمی لامەركەزیی " نا ناوەندێتی" بڕوات، هەروەها ئاشكراشیكرد دوای ئەم راگەیەندراوە هەنگاویی كردەیی دەستپێدەكات وەك پێكهێنانی چەند لیژنەیەك بۆ تاوتوێكردنی پێشنیازی زانستی بۆ كۆتاییهێنان بە جەنگ و توندوتیژی و رێكخستنی پەیوەندی نێوان هەردوولا و پلاندانان بۆ دوای جەنگ. ئەنجومەنی سوریای دیموكرات:  لەگەڵ لێپرسراوانی رژێمی ئەسەد رێككەوتین لەسەر " داڕشتنی نەخشەرێگایەك بۆ سوریایەكی دیموكراتی لامەركەزیی پەیوەندی نێوان حكومەتی سوریا و خۆبەڕێوەبەری كورد لە رۆژئاوای كوردستان لە شەڕی حەوت ساڵەی سوریادا زۆر گرنگە، هەردوولایەن زۆربەی خاكی سوریایان بەدەستوەیە، هەرچەندە هەردوولا خۆیان لە ململانێتی راستەوخۆی یەكتر بەدوورگرتووە، بەڵام جیاوازییەكی زۆر هەیە لە دید و بۆچوونی هەردوولا بۆ داهاتووی سوریا، كورد هەوڵدەدات لە دەوڵەتێكی لامەركەزییدا مافی خۆبەڕێوەبەریی " ئۆتۆنۆمیی" بەدەستبهێنێت و دیمەشقیش ئارەزووی ئەوەی هەیە وەك دەوڵەتێكی مەركەزیی هەموو وڵات كۆنترۆڵبكاتەوە. ئەنجومەنی سوریای دیموكراتی باڵی سیاسی هێزەكانی سوریای دیموكراتە كە كورد بڕبڕەی پشتی هێزەكەیە و لەلایەن ئەمریكاوە لە شەڕی دژ بە داعشدا پشتگیری لێدەكرێت و لە خۆرهەڵاتی فورات روبەرێكی بەرفراوانی خاكی سوریای لەژێر دەستدایە. تا ئێستا دیمەشق لەو بارەیەوە بێ‌ دەنگی هەڵبژاردووە و هیچ راگەیەنراوێكی بڵاونەكردوەتەوە. سیهانۆك دیبۆ، راوێژكاری هاوسەرۆكایەتی پارتی یەكێتی دیموكراتی " پەیەدە" رایگەیاند:" ئەوەی رێككەوتنی لەسەر كراوە كە لەسەر هەموو ئاستەكانی وەك ئابوریی، سەربازیی، یاسایی، سیاسیی و خزمەتگوزاریی لیژنە پێكبهێنرێت بۆ دانانی نەخشەرێگایەك بۆ سوریایەكی لامەركەزیی كە لە رێگەی خۆبەڕێوەبەرییەوە بەدیدەهێنرێت". دیبۆ وتیشی:" هێشتا زووە قسە لەسەر رێككەوتن بكرێت، بەڵام خەبات دەكەین لە پێناوی گەیشتن بە رێككەوتن، هەنگاو بەرەو سوریایەكی لامەركەزیی دەستیپێكردووە و وردەكارییەكەی لیژنەكان تاوتوێیدەكەن." ئەو بەرپرسەی پەیەدە جەختیشیكردەوە كە " پرۆسەی دانوستان قورس و دوورودرێژە، چونكە دەسەڵات لە دیمەشق لەسەر بنەمایەكی مەركەزیی توند بونیادنراوە". تائێستا حكومەتی دیمەشق بە فەرمیی هیچ راگەیەندراوێكی لەسەر دانوستان لەگەڵ ئەنجومەنی سوریای دیموكراتی بڵاونەكردوەتەوە. دیبۆ:" هێشتا زووە قسە لەسەر رێككەوتن بكرێت، بەڵام خەبات دەكەین لە پێناوی گەیشتن بە رێككەوتن، هەنگاو بەرەو سوریایەكی لامەركەزیی دەستیپێكردووە و وردەكارییەكەی لیژنەكان تاوتوێیدەكەن." دانوستان لەگەڵ بەشار ئەسەد لە كاتێكدایە كە كورد لە رۆژئاوای كوردستان دوودڵە لە هەڵوێستی واشنتۆنی هاوپەیمانی بەرامبەر بە هەنگاوەكانی حكومەتی بەشار ئەسەد بۆ كۆنترۆڵكردنەوەی هەموو سوریا بە هاوكاری روسیا و ئێران، ئەسەدیش لە چەند لێدوانێكیدا ئەوەی دركاندووە كە ئیدارەی كورد لە رۆژئاوای كوردستان و خۆرهەڵاتی سوریا كاتییە، و ئەوەش وەك ئاماژەیەك بۆ هەوڵدان بۆ كۆنترۆڵكردنەوەی لێكدەدرێتەوە. نوح بونسی گەورە توێژەر و پسپۆری كاروباری سوریا لە گروپی قەیرانی نێودەوڵەتی دەڵێت:" قورسە پێشبینی چۆنێتی گەیشتن بە رێككەوتنێكی بابەتیانەی هەردوولا بكرێت لە چەند مانگی داهاتوودا، چونكە كەلێنێكی زۆر لە نێوان هەردوولادا هەیە دەربارەی شێوەی ناوچەكە لە داهاتوودا". سەرچاوە: فرانس پرێس- رۆیتەرز  

(درەو میدیا): مام رۆستەم رەتیدەكاتەوە پەیوەندیی بە یەكێتی نیشتمانی كوردستانەوە كردبێت و راشیدەگەیەنێت كە هیچ روونكردنەوە و دەستلەكاركێشانەوەیەكی بڵاونەكردوەتەوە. مام رۆستەم  لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ " درەو میدیا" وتی: " من هیچ رونكردنەوە و دەستلەكاركێشانەوەیەكم بڵاونەكردوەتەوە و ئەوەی بڵاوكراوتەوە ئەسڵ و ئەساسی نیە". هەروەها مام رۆستەم  وتیشی:" ئەوەی بڵاوكراوەوەتەوە كە چومەتە ناو یەكێتیەوە ئەسڵ و ئەساسی نیە و هەر حزبێكم تەرككرد و جێمهێشت، هەرگیز ناچمەوە بەلایدا و بۆیە هەرگیز نابمەوە بە یەكێتی". زیاتر وتیشی:"  من سێ شۆڕشم بەرێكردووە، شۆڕشی ئەیلول و یەكێتی و گۆڕان، ئێستا لە ماڵی خۆم دانیشتوم و پەیوەندیم بە هیچ حزبێكەوە نەماوە". لە هەندێك ئەكاونت و پەیجەوە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی بەناوی مام رۆستەمەوە نامەی دەستلەكاركێشانەوەی بڵاوكراوەتەوە، مام رۆستەم سەبارەت بەوە رایگەیاند هیچ پەیج و ئەكاونتێكی نیە و ئەوەی بڵاوكراوەتەوە راست نیە و پەیوەندی بە ئەوەوە نیە، هەرشتێكی هەبێت بە ئاشكراو لە راگەیەندنەكانەوە بڵاویدەكاتەوە. ئەو رونكردنەوەیەی بەناوی مام رۆستەمەوە بڵاوكراوەتەوە:  

(درەو میدیا): سەرەڕای ئەوەی ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی ئەرسەلان بایزی كردە سەرۆكی لیستی یەكێتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام ئەرسەلان بایز كشایەوە و قوباد تاڵەبانی لەجێی دانرا. زوبێر عوسمان، جێگری سكرتێری ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بە PUKmedia ی راگەیاندووە: لە كۆبوونەوەی نائاسایی ئەمڕۆی ئەنجومەنی ناوەنددا ئەرسەلان بایز وەك سەرۆكی لیستی یەكێتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان پەسەندكرا، پاشان بەهۆی دۆخی تەندروستییەوە ئەرسەلان بایز داوای بەخشینی لەو پۆستە كردوە و مەكتەبی سیاسیش لەجێی ئەو قوباد تاڵەبانی وەك سەرۆكی لیستی یەكێتی دەستنیشانكرد.   ناوی بەشێك لە كانیدیداكانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان قوباد تاڵەبانی سەرۆكی لیستی یەكێتی  تەلار لەتیف دلێر ماوەتی بێگەرد تاڵەبانی رێواس فایەق ڕاهی ڕەهبەر سەید برایم  كنێر عەبدوڵا سەلمە شەهید فاتیح رۆژان شەهید حەمەڕەش سزا جەمال عەبدول عوسمان سێدەری شیلان بەرزنجی عەباس فەتاح خەڵەف ئەحمەد شاتوانی شادمان مەلا حەسەن د. هونەر دڵزار گەلاوێژ ساڵح ئامانج شەوكەت موشیر  

( درەو میدیا): دوای چەندین كۆبونەوە لیژنەی باڵای سەرپەرشتی هەڵبژاردنی بزوتنەوەی ئێوارەی ئەمرۆ بە دەنگدان سەرۆكی لیستی یەكلاكردەوە كە عەلی حەمە ساڵح 4 دەنگ و عەبدوڵای مەلا نوری 3 دەنگ و كوێستان محەمەد 1 دەنگ، بۆیە بڕیاردرا عەلی حەمە ساڵح بكرێتە سەرۆكی لیستی گۆڕان. هاوكات بە گوێرەی ئەو زانیاریانەی دەست " درەو میدیا: كەوتووە بزوتنەوەی گۆڕان ئەم ناوانەی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كاندید كردووە: نەسرەدین:  باژێروانی  كفری  شاخەوان رەئوف بەگ:  باژێڕوانی شارەزوور  گۆرانی ئینزبات ماردین ئیبراهیم  كاروخ عوسمان:  چۆمان  ئەمیر حاجی كەمال: سۆران سوعاد عەبدولڕەزاق :  هەولیر  بەڵێن ئیسماعیل : ژووری هەڵبژاردن دلێر عەبدولخالق شیرین : هاوسەری  كاوە گەرمیانی  بەرهەم مستەفا  : ئەندامی سکرتاریەتی یەکێتی مامۆستایان شۆخان كەریم: بێژەری  KNN ژینۆ محەمەد : بێژەری KNN ئاشنا عەبدوڵا: بێژەری  KNN ئارام ئەحمەد: بێژەری KNN دابان محەمەد: بێژەری KNN كاروان هاشم: هەولێر  جەبار جەلال:   باژێروانی سەیدسادق سیروان ماوەتی: باژێروانی شارباژێر  ژیلوان عادل شكور 

(درەو میدیا): دوای ململانێیەكی توند لە نێوان ژمارەیەك ركابەر بۆ سەرۆكی لیستی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی داهاتوو كە بڕیارە رۆژی 30ی ئەیلولی داهاتوو بەرێوەبچێت، كەمێك لەمەوبەر لیژنەی باڵای سەرپەرشتی هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان بڕیاریدا عەلی حەمە ساڵح بكاتە سەرۆكی لیستی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ پەرلەمانی كوردستان. كێبەركێكان لە نێوان عەلی حەمە ساڵح و عەبدوڵای مەلا نوری بووە هەریەكە لە كوێستان محەمەد و ئاراس وەلی و مستەفای سەید قادر هاتووە بۆ سەرۆكی لیست.

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ سەرچاوە: بەشی عەرەبی "DW"  بە فەرمی وەفدێكی هێزەكانی سوریای دیموكرات و ئەنجومەنی سوریای دیموكرات بۆ ئەنجامدانی دانوستانی بێ‌ مەرج لەگەڵ بەشار ئەسەد گەیشتە دیمەشق، ئەوەش لە كاتێكدایە بەرپرسێكی كورد لە رۆژئاوای كوردستان ئامادەیی هێزە كوردییەكان رادەگەیەنێت بۆ هاوكاریكردنی هێزەكانی ئەسەد لە شەری كۆنترۆڵكردنەوەی ئیدلبدا، ئایا هاوپەیمانێتی لەگەڵ ئەسەد دواهەمین كارتی دەستی كوردە لە رۆژئاوا ؟ ئەمە یەكەمجارە بەرپرسانی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات بچنە دیمەشق بۆ دانوستان لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی سوریا، تائێستا وردەكاری و ئامانجی ئەو دانوستان بە تەواوەتی ئاشكرانەبوون، جگە لەوەی باس لەوەدەكرێت كە داهاتووی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای كوردستان لە باكوری سوریا تاوتوێدەكرێت، ئەوەش لەسەر زاری بەرپرسێكی كوردەوە ئاشكرابووە، هەر لە هەمان چوارچێوەشدا هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات ریاز دەرار رایگەیاند پێشبینیدەكرێت سەرەتا دانوستانەكان تایبەت بن لە كاروباری وەك پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكان، بەڵام ئێستا پیشبینیدەكرێت بەرەوپێشچوونی نوێ هەبێت و دانوستانەكە لەوە فراوانتربێت و وتیشی :" دیدار و كۆبوونەوەكان هەندێكیان ئەمنیین و هەندێكیشیان سیاسیین". چەند رۆژێك بەر لەم دانوستانە ئاڵدار خەلیل هاوسەركی تەڤگەری كۆمەڵگەی دیموكراتی " تەڤدەم" ئامادەیی كوردی نیشاندا بۆ بەشداریكردن لە ئۆپەراسیۆنی نەهێشتنی تیرۆر لە ئیدلب" ئەوەش لە كاتێكدا بوو كە دیمەشق رایگەیاند دوای كۆتاییهاتنی ئۆپەراسیۆنی باشووری سوریا، ئامانجی داهاتووی پارێزگای ئیدلب دەبێت، ئەوەش بەواتای ئاڵۆزتربوونی پەیوەندییەكان لەگەڵ توركیا و دیمەنی سوریا دێت.  چی بە دیاریكراوی لە نێوان كورد و رژێمی سوریادا دەگوزەرێت. كورد چ سودێك دەكات لەهەر رێككەوتنێك لەم كاتەدا لەگەڵ سوریا كە ئێستا پێگەیان لاوازە؟ " دواهەمین كێشەی بەردەم ئەسەد" هەماهەنگی نێوان كورد و رژێمی سوریا ئەگەرچی تا ئێستا راستەوخۆ نەبووە، بەڵام نوێ نییە، و لە ماوەی رابردوودا چەندینجار گروپە ئۆپۆزسیۆنەكانی سوریا كوردیان بەوە تۆمەتبار دەكرد كە ئاسانكاریی بۆ حكومەتی سوریا كردووە لە كۆنترۆڵكردنەوەی چەند ناوچەیەكدا، پێش ئەم دانوستانەش هێزەكانی سوریای دیموكرات بەمدواییە چەند رێوشوێنێكی گرتبەر كە وەك ئامادەكارییەك بۆ رێككەوتنێكی خێرا لەگەڵ دیمەشق دەبینرا، وەك رادەستكردنی چەند ناوچەیەكی شاری حەسەكە بە هێزەكانی سوریا و لابردنی وێنەی ئۆجەلان و ئاڵای كوردستان لە چەند شەقامێك و گۆڕینی ناوی  هێزەكانی ئاسایشی كوردی. ئامادەیی كورد لە رۆژئاوای كوردستان بۆ دانوستان كردن لەگەڵ حكومەتی سوریا دوای دواهەفتە لە لێدوانێكی بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا دێت كە لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند دوای كۆنترۆڵكردنەوەی رووبەرێكی بەرفراوانی سوریا " تاكە كێشە لەبەردەمیدا " هێزەكانی سوریای دیموكراتە، وتیشی:" سەرەتا ئێستا ئێمە دەرگامان واڵا كردووە بۆ دانوستان ... ئەگەر ئەوە رووینەدا ئەوا پەنا بۆ ئازادكردنی ئەو ناوچانە بە هێز دەبەین ئەمریكییەكان هەبن یان نەبن". رامی عەبدولڕەحمان بەڕێوەبەری روانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ كە نزیكە لە ئۆپۆزسیۆنەوە باوەڕی وایە سوریا ئێستا چەند تەوافوقێك بەخۆیەوە دەبینێت كە هەندێك لایەن لە لایەن هێز ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەكانەوە ناچاركراون بچنە نێوی، ئەوەش بە ئامانجی رێكخستنەوەی كارتەكان و بەهۆی دژایەتیكردنی تیرۆرەوە كە بووە بە پاساو بۆ هەموو ئەوانەی دەیانەوێت دەستوەردان بكەن لە سوریا. بە بۆچوونی رامی عەبدولڕەحمان كورد بە گوشاری روسیا رەزامەندی نیشانداوە دانوستان لەگەڵ ئەسەددا بكات و بەبێ‌ مەرجیش، رامی لەو بارەیەوە دەڵێت:" هیچ لایەنێك نییە لە سوریا بە ئیرادەیەكی سەربەخۆوە جموجوڵ بكات، رژێمی سوریا كاتێك بانگهێشتنی كورد دەكات بۆ دانوستان لەسەر داواكاری روسیا كردوویەتی كە هەوڵ بۆ رێكخستنەوەی نێوماڵی سوریا دەدات". هەلێكە بۆ تۆڵەكردنەوە لە توركیا؟ كورد لە رۆژئاوای كوردستان خۆیان بێ‌ پشت و پەنا بینیوە لە رووبەڕووبونەوەی توركیا لە عەفرین كاتێك واشنتۆن پشتی تێكردن، دیمەشق تەنها بە هەڕەشە و بێدەنگی مۆسكۆش لەو كاتەدا وەك هەڵكردنی تیشكی سەوز بوو بۆ ئەردۆغان، لەبەرئەوە هیچ بژاردەیەك لە بەردەم كورددا نەماوە جگە لە دانوستان لەگەڵ ئەسەدن ئەوەش بە بۆچوونی یوخن هیپلەر شارەزای ئەڵمانیی بۆ كاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست. ئەو پسپۆرە ئەڵمانییە لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ بەشی عەرەبی " DW " وتی:" كوردەكان ناخوازنن خۆیان بە گەمارۆدراوی لەلایەن توركیا و رژێمی سوریاوە كە روسیا پشتگیری دەكات، ببینن، بە تایبەتی كە درك بەوەدەكەن ئێستا و زیاتر لە كاتی پێشوو، ناتوانن گرەو لەسەر پشتیوانی واشنتۆن بكەن لە سایەی هەڵوێستە ناجێگیرەكانی دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكاكە قورسە پێشبینی و خوێندنەوەی دروست بۆ هەڵوێست و بڕیارەكانی بكرێت". ئاماژەدانی لێپرسراوێكی كورد بۆ ئامادەیی هێزە كوردییەكان بۆ هاوكاریكردنی رژێمی سوریا لە شەڕی پارێزگای ئیدلب كە هاوسنوری توركیایە و لەژێر كۆنترۆڵی هێزە ئۆپۆزسیۆنەكاندایە، دەكرێت وەك هەلێك بۆ تۆڵەكردنەوە لە توركیای دوژمنی جێگیری كورد بخوێنرێتەوە، دوای كۆنترۆڵكردنی عەفرین لە ئازاری رابردوودا. بە بۆچوونی هیپلەر ئەم هەنگاوەی كورد، هەوڵێكە بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری بە رژێمی سوریا لە چوارچێوەی لێكنزیكبوونەوەكانی ئێستا بە تایبەتی كە دوژمنەكە هاوبەشە، بەڵام رامی عەبدولڕەحمان باوەڕی وایە كە كورد هەڵەیەكی گەورە دەكات ئەگەر بە كردەوە لەو شەڕەدا بەشداری بكات و دەڵێت:" باشترە ئەوان كار بۆ كۆنترۆڵكردنەوەی عەفرین بكەن، نەك قوربانی بە رۆڵەكانیان بدەن". چارەنوسی خۆبەڕێوەبەریی كورد هێزەكانی سوریای دیموكرات كە هێزە كوردییەكانی وەك " یەپەگە و یەپەژە" بڕبڕەی پشتی ئەو هێزانەن و پشتیوانی ئەمریكایان هەیە 28%ی خاكی سوریایان لەژێر دەستدایە، دوای سوپای حكومەتی سوریا دووەم هێزە لەسەر خاكی سوریا و لەم چەند ساڵەی دوایشدا ئەو هێزە كارایی خۆی لە شەڕی دژ بە داعشدا سەلماندووە. كورد لە سوریا لە شەڕ و ململانێی چەند ساڵی رابردووی سوریادا یەكێك بووە لە لایەن سودمەندەكان، دوای چەندین ساڵ لە ستەمی حكومەتی سوریا بە سەركردایەتی حزبی بەعس، كورد لەسەرەتای قەیرانی سوریادا توانی دوای كشانەوەی هێزەكانی سوریا لە ساڵی 2012 ناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان كۆنترۆڵ بكات و سیستمی خۆبەڕێوەبەریی و پاشان سیستنی فیدراڵی پێش دوو ساڵ رابگەیەنێت، ئێستا كورد لە رۆژئاوای كوردستان هەوڵدەدات پارێزگاری لە دەستكەوتە گرنگەكانی بكات كە لەم چەند ساڵەی دواییدا بەدەستی هێناون، كە ئەوەش وادەردەكەوێت قورس بێت لە كاتێكدا كە دانوستان لەگەڵ رژێمی سوریادا دەكات پێگەی وەك پێشووتر بەهێز نییە، بەڵام بەرای هیپلەری شارەزای كاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست سەرەڕای ئەوە پێشبیندەكرێت هەردوو لایەن لە نیوەدا بگەنە یەك بگەنە رێككەوتن و لەو بارەیەوە دەڵێت:" كوردەكان هەوڵدەدەن ئەوەی دەكرێت زۆرترین بەدەستبهێنن، و رژێمی سوریاش ئەگەر رێككەوتن لەسەر مافی ئۆتۆنۆمیی كرا هەوڵدەدات دەسەڵاتیان كەمبكاتەوە و لە كۆتاییدا دوای سازشكردنی هەردوولا دەگەنە رێككەوتن، چونكە رژێمی سوریا هەرچەندە پێگەی لە دانوستاندا بەهێزە، بەڵام لەبەرژەوەندیی نییە بچێتە شەڕەوە لەگەڵ لایەنێكدا كە دوای خۆی دووەم هێزە لە سوریا". دەربارەی وردەكاریی و سروشتی رێككەوتنەن ئەو پسپۆرە ئەڵمانیا بۆچونی وایە قورسە پێشبینی ناوەرۆكی رێككەوتنەكە بكرێت، بەڵام باوەڕی وایە كە هەر چۆنێك بێت دۆخی كورد ناچێتەوە پێش 2011 و دەڵێت:" باوەڕم وایە كە رژێمی سوریا رەزامەندی دەردەبڕێت لەسەر ئۆتۆنۆمییەك كە دەسەڵاتی سیاسیی دیاریكراوی هەبێت، بەڵام كوردەكات سودی ئابوریی و بە رادەیەكی زیاتر سەربەخۆیی رۆشنبیری لێ‌ بەدەستدەهێنن".

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت ماوەی دوو رۆژە وەفدێكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات لە دیمەشقی پایتەختی سوریایە و لەگەڵ بەرپرسانی حكومەت لە كۆبونەوە و گفتوگۆدایە. وەفدەكەی حكومەتی رۆژئاوای كوردستان خاتوو (ئیلهام ئەحمەد) سەرۆكایەتی دەكات كە سەرۆكی جێبەجێكاری ئەنجومەنی سوریای دیموكراتە. سایتی "هاوارنیوز"ی نزیك لە پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) لە رۆژئاوای كوردستان هەواڵی سەردانی وەفدەكەی بۆ دیمەشق پشتڕاستكردەوە و رایگەیاند" سەردانەكە لەسەر بانگهێشتی حكومەتی دیمەشقە". سایتەكە ئاماژەی بەوەكردووە" سەردانەكە بەمەبەستی دانوستانە لەگەڵ رژێمدا، بەڵام تائێستا نازانرێت ئەو بابەتانە چین كە لە نێوان هەردولا گفتوگۆیان لەبارەوە دەكرێت". ئەمە یەكەم سەردانی بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستانە بۆ دیمەشق كە هەواڵەكەی بەشێوەیەكی فەرمی لە راگەیاندنەكانی سەربە حكومەتەوە بڵاوبكرێتەوە. نزیكەی یەك لەسەر چواری خاكی سوریا ئێستا لەژێر كۆنترۆڵی شەرڤانانی كورددایە، بۆیە بەپێی لێكدانەوەكان ئامانجی سەرەكی ئەم سەردانەی وەفدەكەی حكومەتی رۆژئاوای كوردستان بۆ دیمەشق، كردنەوەی چەند كەناڵێكی نوێ بێت لەگەڵ بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا بەمەبەستی گەیشتن بە رێككەوتنێكی سیاسی كە بتوانرێت بەهۆیەوە پارێزگاری لە "خۆبەڕێوەبەری"ی كورد بكرێت لە سوریا. "كۆبونەوەیەكی بێ ئەجێندا" ریاز درار هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات لە ڤیەنناوە لە لێدوانێكى تەلەفۆنیدا بە ئاژانسی هەواڵی "رۆیتەرز"ی رایگەیاند" كۆبونەوەكانی وەفدەكەی رۆژئاوا لە دیمەشق هیچ ئەجێندایەكی دیاریكراوی نییە و كۆبونەوەكانی بەرفراوانن و هەندێكیان كۆبونەوەی ئەمنی و هەندێكی تر كۆبونەوەی سیاسی دەبێت". "نازانم كێ لە بەرپرسانی حكومەتی سوریا بەشداری كۆبونەوەكان دەكەن و وەفدەكە چەند رۆژی تر لە دیمەشق دەمێنێتەوە" ئەمە بەشێكی ترە لە قسەكانی هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات. خزمەتگوزاری.. تەوەرێكی گرنگ پێشبینی دەكرێت سەرەتای كۆبونەوەی وەفدی رۆژئاوای كوردستان لەگەڵ لێپرسراوانی رژێمی سوریا زیاتر جەختكردن بێت لەسەر فەراهەمكردنی خزمەتگوزارییەكان بۆ ئەو ناوچانەی رۆژئاوا كە لەژێر كۆنترۆڵی شەڕڤاناندان. ریاز درار هەر لەو لێدوانەدا لەبارەی كۆبونەوەكانی دیمەشقەوە دەڵێ" دەبێت ئێمە خۆمان كێشەكانی خۆمان چارەسەر بكەین، بەشی ئەوەش بابەتمان هەیە كە دانوستانیان لەسەر بكەین". ئەمریكا نیگەران دەبێ ؟ ئەم نزیكبونەوەیەی بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستان لەگەڵ رژێمی سوریا، كۆمەڵێك پرسیار بەدوای خۆیدا دەهێنێت، بەتایبەتی لەكاتێكدا ئەمریكا پشتیوانی لە شەڕڤانانی كورد لە رۆژئاوای كوردستان دەكات و سەربازانی ئەمریكی هێشتا لە چەند ناوچەیەكی رۆژئاوا جێگیرن. بەشار ئەسەد سەرۆكی سوریا كە ئێستا نوێنەرانی رۆژئاوای كوردستان گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتەكەیدا دەكەن، بونی هێزەكانی ئەمریكای لە رۆژئاوای كوردستان وەكو "داگیركەر" ناوبرد و هەڕەشەی بەكارهێنانی هێزی كرد بۆ كردنەدەرەوەیان، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا مانگی ئایاری رابردوو ئەسەد بۆیەكەمجار ئاماژەی بەوەكرد كە ئامادەیە لەگەڵ هێزەكانی سوریای دیموكرات گفتوگۆ بكات. نزیكبونەوەی بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستان لە حكومەتی دیمەشق رەنگە پەیوەندی بە نیگەرانییەكانی ئەوانەوە هەبێت لەبارەی سیاسەتەكانی ئەمریكا لە سوریا و لێدوانی دژبەیەكی بەرپرسانی واشنتۆن لەبارەی سوریاوە. هێزەكانی سوریای دیموكرات كە یەكینەكانی پاراستنی گەل (یەپەگە) سەرۆكایەتی دەكات و پێكدێت لە هەموو پێكهاتەكانی ناوچەكە، بەشێكی زۆری خاكی رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریای لەژێر دەستدایە، لەم ناوچەیەدا روبەرێكی بەرفراوانی خاكی كشتوكاڵی و سەرچاوەی نەوت و ئاو هەیە. لەشەڕی دژ بە رێكخراوی "داعش" سنوری قەڵەمڕەوی هێزەكانی سوریای دیموكرات ناوچە كوردنشینەكانی تێپەڕاند و گەیشتە شاری "رەققە" كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی عەرەبن. لەماوەی (7) ساڵ رابردووی قەیرانی ناوخۆی سوریادا، كورد لە رۆژئاوای كوردستان تاڕادەیەكی زۆر خۆی لە شەڕكردن دژ بە رژێمی سوریا پاراستوە، بەڵام سەرباری ئەوەش چەندجارێك پێكدادان لەنێوان هەردولا رویداوە. گرفتی بەنداوی تەبقە ساڵی رابردوو شەڕڤانانی سوریای دیموكرات بە پاڵپشتی ئەمریكا چەكدارانی رێكخراوی داعشیان لە بەنداوی "تەبقە" دەرپەڕاند كە گەورەترین بەنداوی سوریایە، بەمدواییە گفتوگۆیەك لەنێوان لێپرسراوانی رۆژئاوای كوردستان و حكومەتی سوریا دەستیپێكرد بۆ گەڕانەوەی كارمەندانی دەوڵەت و نۆژەنكردنەوەی بەنداوەكە. لە لێدوانەكەیدا بۆ ئاژانسی رۆیتەرز، ریاز درار هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات دەڵێ" لەبارەی بەنداوی تەبقەوە گفتوگۆ لەگەڵ ژمارەیەك وەفددا كراوە كە لە دیمەشقەوە هاتون"، جەختیش دەكات لەسەر ئەوەی "ئەمە یەكەمجارە وەفدی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات سەردانی دیمەشق بكات". لەماوەی رابردوودا لەسەر داوای توركیا، كورد لەو دانوستان و هەوڵە دیپلۆماسیانە دورخرایەوە كە نەتەوە یەكگرتووەكان سەرپەرەشتییان دەكات بەمەبەستی چارەسەركردنی قەیرانی سوریا. توركیا كە ئەندامی پەیمانی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ)یە، پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) لە رۆ    ژئاوای كوردستان بە درێژكراوەی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لە سوریا ناودەبات و وەكو گروپێكی "تیرۆرستی"ی لەسەر ئاستی جیهان دەیناسێنێت. ئەمەیە وایكردووە كە ریاز درار هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات پێشبینی شكستهێنانی ئەو كۆبونەوانە بكات كە نەتەوە یەكگرتووەكان پشتیوانی دەكات و ئێستا هەوڵی دروستكردنی لیژنەیەك دەدات بۆ نوسینەوەی دەستورێكی نوێ بۆ سوریا، بەجۆرێك لیژنەكە نوێنەری حكومەت و ئۆپۆزسیۆن و چەند كەسایەتییەكی سەربەخۆ لەخۆبگرێت. ریاز درار رایگەیاند" پرسی لیژنەی دەستوریی پرسێكی لاستیكییە.. لەوبڕوایەدام ئەم لیژنەیە لە داهاتودا بە ئەركی خۆی هەڵناسێت و بەبێ هیچ ئەندامێك دەرگای ژنێڤ دادەخات". كورد سەربەخۆیی ناوێت ! كورد لە رۆژئاوای كوردستان بۆ ئەم قۆناغە چاوی لە سەربەخۆیی و جیابونەوە لە سوریا نییە، تەنیا دەیەوێت بگاتە رێككەوتنێكی سیاسی لەگەڵ هەموو لایەنەكان كە بتوانێت لەڕێگەی ئەو رێككەوتنەوە پارێزگاری لەو "خۆبەڕێوەبەری"یە بكات كە بە خوێن و شەڕ بەدی هێناوە.

(درەو میدیا): دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا هەڕەشەی ئەوەی لە توركیا كرد كە رووبەڕووی شەپۆلێك سزای قورس دەبێتەوە ئەگەر دەستبەجێ‌ قەشەی ئەمریكیی " ئەندرۆ برۆنسۆن" ئازاد نەكات كە ئێستا دوای 18 مانگ لە زیندانیكردنی لە توركیا سزای ماڵبەندكردنی بەسەردا سەپێندراوە. ترەمپ كە هەمیشە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەرەوە هەڵوێست و بۆچوونەكانی رادەگەیەنێت لە تویتێكدا دەڵێت:" ویلایەتە یەكگرتووەكان سزای گەورە بەسەر توركیادا دەسەپێنێت، بەهۆی ئەوەی ماوەیەكی دوورودرێژە قەشە ئەندرۆ برۆنسۆنی دەستبەسەركردووە، ئەو مەسیحییەكی مەزنە و سەرپەرشتیاری خێزانێكە و مرۆڤێكی باشە". ترەمپ دەشڵێت:" قەشە برۆنسۆن زۆر لە نەهامەتیدایە و پێویستە دەستبەجێ‌ ئەو پیاوی ئایینە بێ‌ تاوانە ئازادبكرێت". پێش ترەمپیش، جێگری سەرۆكی ئەمریكا مایك پێن هەمان هەڕەشەی راستەوخۆ ئاراستەی سەرۆكی توركیا كرد. پێنس لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆنیدا وتی:" ئەگەر توركیا قەشە برۆنسۆن ئازاد نەكات و رەوانەی وڵاتەكەی نەكاتەوە، ئەوا ویلایەتە یەكگرتووەكان سزای گەورەی بەسەردا دەسەپێنێت". قەشە ئەندرۆ برۆنسۆن كێیە؟ برۆنسۆن ساڵی 1968 لە دایكبووە و ئێستا تەمەنی 50 ساڵە و ماوەی 23 ساڵە لە شاری ئیزمیری خۆرئاوای توركیا دەژی و سەرپەرشتی كڵێسایەكی ئینجیلی بچوك دەكات لەوێ‌ كە  پەیڕەوكارانی تەنها 25 كەسن. برۆنسۆن دوو منداڵی هەیە كە لە توركیا لە دایكبوون و بەوتەی پارێزەرەكەی لەماوەی رابردوودا لە ئامادەكاریدا بووە بۆئەوەی داواكاری نیشتەجێبوونی هەمیشەیی لە توركیا پێشكەشبكات. دوو ساڵ لەمەوبەر قەشە برۆنسۆن دەستگیركرا،  بە بوونی پەیوەندی لەگەڵ پارتی كرێكارانی كوردستان  " پەكەكە " و گروپی فەتحوڵا گولەن تۆمەتباردەكرێت،  كە توركیا ئەو دوو رێكخراوە بە تیرۆریستی دادەنێت و پارێزەرانی برۆنسۆن و ئەمریكاش بەتەواوەتی ئەو تۆمەتە رەتدەكەنەوە. رۆژی 25ی تەمموزی 2018 دادگایەكی توركیا قەشە برۆنسۆنی ئازادكرد، بەڵام بڕیاریدا ماڵبەند بكرێت، دادگا پێش هەفتەیەك لە دانیشتنێكدا بڕیاریدا دەستبەسەركردنی قەشە برۆنسۆن تا 19ی ئەم مانگە درێژبكاتەوە و ئەمریكاش خوازیاربوو ئازاد بكرێت. "سازشكردن نییە" داواكاری گشتی توركیا قەشە برۆنسۆن بە تێوەگلان لە چالاكی گروپەكەی سەربە گولەن و پەكەكە تۆمەتباردەكات، پارێزەرەكەشی دەڵێت كاری لە پێشینەی بەرگریكردنە لە مافی ئازادی برۆنسۆن و ئازادكردنی. مانگی ئەیلولی رابردوو رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا پێشنیازیكرد برۆنسۆن ئازاد دەگەن، ئەگەر واشنتۆن  بەر رێككەوتنێگی ئاڵوگۆڕكردن فەتحوڵا گولەن رادەستی توركیا بكاتەوە، بەڵام واشنتۆن ئەو بیرۆكەیی رەتكردنەوە و هەتائێستاش هەوڵی ئازادكردنی برۆنسۆن دەدات. دەسەڵاتدارانی ئەمریكا تشرینی دووەم و شوباتی رابردوو بە هێمنی هەموو ئەو تۆمەتانەیان پوچەڵكردەوە كە ئاراستەی 11 پاسەوانی تایبەتی ئەردۆغان كرابوون، كە تۆمەتی هێرشكردنە سەر خۆپیشاندەرانیان ئاراستەكرابوو لە میانی سەردانەكەی ساڵی رابردووی ئەردۆغاندا بۆ واشنتۆن، بەڵام ئەمریكا بە دۆسیەی برۆنسۆندا هەمیشە بیرۆكە و پێشنیازی سازشكردن رەتدەكاتەوە.