(درەو میدیا): رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا،  هۆشداریدەداتە سەرۆكی ئەمریكا و جەختدەكاتەوە كە ئەنكەرە بەدوای دۆست و هاوڕێی نوێدا دەگەڕێت ئەگەر واشنتۆن رێز لە سەروەریی ئەمریكا نەگرێت. ئەردۆغان لە وتارێكدا كە لە رۆژنامەی نیویۆرك تایمزی ئەمریكادا بڵاویكردوەتەوە،  ئەمریكا لە رێزنەگرتن لە سەروەریی توركیا ئاگاداركردووەتەوە و رایگەیاندووە ئەگەر واشنتۆن بەردەوام بێت لەسەر ئەوە، ئەوا ئەنكەرە بەدوای دۆست و هاوڕێی نوێدا دەگەڕێت. ئەم هەنگاوەی ئەردۆغان لە كاتێكدایە ماوەیەكە پەیوەندییەكانی نێوان واشنتۆن و ئەنكەرە بەهۆی دەستگیركردنی قەشەیەكی ئەمریكییەوە ئاڵۆزبووە و دوێنێ‌ سەرۆكی ئەمریكا بڕیاری زیادكردنی تەعریفەی گومركی راگەیاند لەسەر هاوردەی بەرهەمەكانی پۆڵا و ئەلەمنیۆمی توركی و بەو هۆیەشەوە بەهای لیرەی توركی بەرامبەر بە دۆلاری ئەمریكی زیاتر دابەزی.  

(درەو میدیا): پێناچێت ئەو بزنسمانە پۆپۆلیستەی سەرۆكایەتی زەبەلاحەترین هێزی جیهان دەكات، هاوشێوەی هاوتاكانی پێشخۆی بۆ تەمبێكردنی نەیارەكانی لەشكركێشی بكات و هێزی ڕووت بەكاربهێنێت ، ئەو كەهات زۆرێك پێشبینی شەڕێكی ماڵوێرانكەر و تەنانەت جەنگی جیهانی سێیەمی ئەكرد، بەڵام بە پێچەوانەی پێشبینیەكانەوە كۆمەڵێك دۆسییەی جیهانیی ئاڵۆزی یەكلاكردەوە، كۆتایی بەهەڕەشەی كۆریای باكور هێنا وەك مەترسی ژمارە یەكی جیهانی بۆ سەر ئەمن و ئاسایش، بەكردنی نینۆكەكانی قەتەر و سعودیە و سەرقاڵكردنیان بەكۆمەڵێ دۆسیەی ترەوە، دەستوەران و شەڕ و خوێنڕشتن لە وڵاتانی بەهاری عەرەبی لە كۆتاییەكەی نزیكبوەتەوە، جەنگی سوریا بەشێوەیەكی كرداری كۆتاییهاتووە و تەنها ڕاگەیاندنی ماوە، ئیتر ئەمریكا كچی خۆی ناكاتە قوربانی كوڕی كەس، موشەكی گرانبەهاش ناگرێتە كەس، نەك لەبەرئەوەی ڕەحم و بەزەیی بۆ ئینسانیەت جوڵاوە، بەڵكو پێش هاویشتنی، بیر لەتێچوەكەی ئەكاتەوە. ژەنەراڵی تویتەر ترەمپ ئێستا ژەنەڕاڵی شەڕێكی نوێ و ناتەقلیدیە، لەجیاتی جوڵاندنی كەشتیگەل و خەرجكردنی ملیارەها دۆلار بۆ خەرجی جەنگ و ئاوەدانكردنەوەی دوای وێرانكارییەكان، لە تویتەرەكەیەوە چەند دێڕێك ڕق و توڕیی بەسەر هەر نەیارێكیدا بڕێژێت، زیانەكانی كاریگەری سەدان موشەكی وێرانەكەر دەخاتەوە. تاران و ئەنكەرە كە زیاتر لە پێنچ سەدەیە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بەدەستیانەوە زەلالەتیەتی و  ملیۆنان هاوڵاتی  بەدرێژایی ئەو ماوەیە بونەتە قوربانی ململانێكانی ئەم دوو ڕكابەرە سەر سەختە، ئێستا پێكەوە گیرۆدەی تویتە دوورهاوێژەكانی ترەمپ بون و دوعای ئەوەیانە دوو دێر نەنوسێت و  ئابورییەكەیان توشی داتەپینی زیاتر نەكات. لەدوای ئەو تویتەی دۆناڵد ترەمپەوە "لیرەی توركی لە پاشەكشەدایە بەرامبەر بە دۆلاری بەهێزی ئەمریكی", ئەردۆغان هاواری لێهەستاوە و داوا لە هاوڵاتیانی وڵاتەكەی دەكات دۆلار و یۆرۆكانیان بێننە درەوە و بیكەن بە لیرە، بەڵام پێناچێت هیچی لێ سەوزبكات چونكە جگە لەدەنگە دەنگ و وتاری حەماسی، هیچ ستراتیژێكی ئابوریی دیاریكراو پاڵپشتی قسەكانی ناكات، بەوپێیەی تائێستا وتارەكانی نەبونەتە ڕێگر لە هاڕەی بەردەوامی دراوی وڵاتەكەی، ڕونیشە كە سەركەوتن لەجەنگی ئابوری لەگەڵ زەبەلاحێكی وەك ئەمریكادا، بەخیتابی حەماسی و سیاسی  بەدینایەت.   ئەردۆغان باس لە تێۆرەی پیلانگێڕی ( نظرية المؤامرة ) ئەكات، ئەو هێشتا لەكودەتاكەی ساڵی 2015دا ئەژی، لەكاتێكدا لەوكاتەوە تائێستا خۆی زیاد لە كودەتایەكی بەسەر سیستمی سیاسی و زیاد لەسەركێشەیەكی بەژیانی گەلەكەی و گەلانی ناوچەكەشەوە كردوە.  لە سەرەتای ئەمساڵەوە لیرەی توركی زیاتر سێ یەكی بەهاكەی لەدەستداوە، تمەنی ئێرانیش ئەگەر حاڵی زۆر لە لیرە خراپتر نەبێت ئەوە بەدڵنیایی باشترنیە، بەقسەی پسپۆرانی ئەو بوارەش بێت، ئابوری توركیا ئەوەندەی لە لێواری داڕمانەوە نزیكە چارەكی ئەوە پێشبینی خۆڕاگری و قوتاربونی لێناكرێت.   كورد و تەنی، ئەمجارە ئەردۆغان توشی پیاوی خۆی بووە، جا یان مامەڵەی ڕوسەكانیان لەگەڵ دووبارە ئەكاتەوە و واز لەسەركێشی دێنێت، یان دەیكەنە پەند و حیكایەتێك هەتا دوان دوعای خێر بۆ دەنێرێن، دەیانی تر تەشتێك بەردی لەدوا دەهاون. دۆخی ئێرانێیەكان لەم شەڕە تویتەی ترەمپدا كارەساتاویتر لە توركەكانی دراوسێیان دەردەكەوێت، بەوپێیەی كەرتی نەوت كە سەرچاوەیەكی گرنگی داهاتی ئەو وڵاتە و دراوی قورسیشە لەگەڵ هێزی كڕینی تمەنی ئێرانی بەیەكجار گورزی گەورەیان بەركەوتوە، بەپێی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت ژۆرناڵی ئەمریكی، لەدوای پاشەكشێی ئەمریكا لە ڕێکكەوتنە ئەتۆمییەكەی لەگەڵ ئێران زیانی مانگانەی تاران بە 6 ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت، تمەنیش ڕۆژ لەدوای ڕۆژ لە هاڕەی بەردەوامدایە و زیاتر لەنیوە بەهاكەی لەدەستداوە.  وێڕای ئەو تەوقە توندەی ترەمپ لە گەردنی تاران و ئەنكەرەی ئاڵاندوە و ڕۆژانە زیانی ملیۆنان دۆلار لە ئابورییەكانیان دەدات، بەڵام یەك ڕاستی حاشاهەڵەگر هەیە، ئەویش ئەوەیە، مێژووی سزا ئابورییەكان پێماندەڵێت تائێستا سەپاندنی نەبوەتە هۆی ڕوخاندنی هیچ ڕژێمێك و قوربانی یەكەمیش هەر هاوڵاتی ئاسایی بووە.

(درەو میدیا): " ئەگەر كێشە ناوخۆییەكان چارەسەرنەكرێن بایكۆتی هەڵبژاردن دەكەین" ئەمە داواكاری  كۆمەڵێك كادر و هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕانە كە ئەمرۆ لەسەر مەزاری نەوشیروان مستەفا لە گردی زەرگەتە خستیانە روو.  ئەو هەڵسوڕاوانەی گۆڕان كۆمەڵێك داواكاریان خوێندەوە و خستیانەروو كە دیارترینیان" هەڵوەشاندنەوەی خانەی راپەڕاندن و رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان"ە هاوكات داوایانكردووە" چارەسەری خاوەندارێتی گردی زەرگەتە و پشكەكانی گۆڕان لە كۆمپانیاكان بكرێ ، لایەنی دارایی و سەرچاوەی ئابوری شەفاف بێت بۆ هەمووان و مانگانە ڕاپۆرت هەبێت لەو بارەوە"   سەبارەت بە میدیاش ئەو كۆمەڵە هەڵسوڕاوەی بزوتنەوەی گۆڕان رایان گەیاندووە كە" میدیای گۆڕان و راگەیاندنەكەی سەربەخۆ نیەو پێویستە بێلایەنانە تەختیەی هەواڵ بكرێ" جەختیشیان لەسەر ئەوە كردوەتەوە كە دەبێت " ئەو دەستە لەرزۆكانەی كە ناوخۆی بزوتنەوەكەیان تێكداوە و گۆڕانیان بەلاڕێدا بردووە، دووربخرێنەوە، كە بەردەوام خەریكی دەستەگەری و تەكەتولن و بەدوای بەرژەوەندی خۆیانەوەن" لە كۆتایی بەیاننامەكەشدا كە لەسەر مەزاری نەوشیروان مستەفا خوێندیانەوە ئەو هەڵسوڕاوانەی بزوتنەوەی گۆڕان هۆشداریان داوەتەوە بزوتنەوەكەیان كە " لەم دۆخەی كە تێپەڕ دەبێت بەسەر ناوخۆی گۆڕاندا بێدەنگ نابین و خاوەندارێتی لە بزوتنەوەكە دەكەین و بەردەوام دەبین و پشتیوانی لە هەر چالاكی و جموجوڵ و كارێكی و ڕەخنەی دروستكەر دەكەی,لەپێناو جێبەجێ كردنی ئەم پرۆژە هەموو هەوڵ و تواناكانمان دەخەینە گەڕ ، داواكارین لە جەماوەر و دەنگدەری بزووتنەوەی گۆڕان بێ دەنگ نەبن و بە بەرپرسیارێتیەوە هەڵسوكەوت بكەن تاكو بتوانین نێو ماڵی خۆمان چارەسەر بكەین ، ئەگەر نا ئامادەنین بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی پارێزگاكان بكەین ، بایكۆتی دەكەین .   دەقی بەیاننامەكەی كۆمەڵێك هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان: (هەوڵ و پرۆژەی چارەسەری نێوماڵی گۆڕان) جەماوەر و كادر و هەڵسوڕاوە بەئەمەكەكانی بزوتنەوەی گۆڕان ، سەرجەم چین و توێژە زیندوو بەهەڵوێستەكانی بزووتنەوەی گۆڕان لە ساتە وەختی دامەزراندنی بزووتنەوەی گۆڕان كە ماوەی (۹) ساڵە هەتا ئەم چركەساتانە كە دەیگوزەرێنیین ئەندام و لایەنگرانی لەلایەن دەسەڵاتدارانی یەكێتی و پارتی و شاگردەكانیانەوە تووشی دەیان چەرمەسەری و ناڕەحەتی و نانبڕین و قوربانی بوونەتەوە . بەڵام هێشتا كادر و هەڵسوڕاوەكانی ئەم بزووتنەوە بە ئیرادەیەكی پۆڵاین و ئومێدەوە دژی دەسەڵاتی فاشستی یەكێتی و پارتی وەستاونەتەوە و پاڵپشتی بزووتنەوەكە و پرۆژەكەی دەكەن و چاوەڕێن گۆڕان بتوانێت لە داهاتوودا خەون و هیوای میللەتەكەمان بهێنێتە دی و نموونەی حوكمڕانیەكی دروست و جوان و خۆماڵی بنیادبنێ و لەسەر بنەمای ڕێبازی ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا سیستەمی سیاسی هەرێم زیندوو ڕۆشن بكاتەوە و شوێن پێ و هەنگاوەكانی ئەو زاتە هەڵگرێت . بەداخەوە دوای (۹) ساڵ دەزگا پەیوەندیدار و بەرپرس و دەست ڕۆیشتووەكانی بزووتنەوەكە نەیانتوانی ئەزموونێكی حیزبایەتی تەندروست و مۆدێڕن بنیادبنێن و پەرەی پێ بدەن ، بەتایبەتی دوای ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا هەنگاوەكان بەرەو دواوە دەگەڕێنەوە و خەون و ئاواتی دەیان هەزار لە شەقام و خەڵكی كوردستان بەرەو چارەنووسێكی نادیار هەنگاو دەنێت . لەم ماوەیەدا بە دراسەكردن و ڕاپۆرت و بەدواداچوونمان لە ناوخۆ و لە سۆشیال میدیا لەسەر كۆی بزووتنەوەكە ئەزموونێكی تاڵمان تاقیكردەوە لەگەڵ دەست ڕۆیشتوو ئارەستەكەرەكانی كاری سیاسی بزووتنەوەكە كە : ۱. لە دوای یەكەم كۆنگرەی بزووتنەوەكە لە كۆتاییەكانی ساڵی (۲۰۱۳) یەكەم دەستووری بزووتنەوەكە بە زۆرینەی زۆری ئەندامانی كۆنگرە داڕێژرا و پەسەندكرا ، بەڵام بەداخەوە نەتوانرا یەك ماددەی جێبەجێ بكرێ بەڕوون و ئاشكرا پێشێلكاری دەستووری كراوە ، داوا دەكەین بگەڕێنەوە بۆ دەستوور و كاری پێ بكەن. ۲.ڕێكخەری گشتی و خانەی ڕاپەڕاندن لە پرۆسەیەكی ئاڵۆز و نادیموكراسیدا هەڵبژێران ، چونكە شەرعیەتیان لە جڤاتی نیشتمانیەوە وەرگرت كە پێكهاتەی ئەندامانی جڤات هیچ شەرعیەتێكی یاسایی و دەستووریان نەبوو ، داوا دەكەین سەرلەبەری هەڵبوەشێتەوە. ۳. نەخشە ڕێگای كاری سیاسی بزووتنەوەی گۆڕان ڕوون نیە ، تەماشای هەڵوێستەكانی ڕابردووی دەربارەی ( ڕێككەوتن لەگەڵ یەكێتی ، پرسی ڕیفراندۆم ، پەیوەندی و دبلۆماسیەت ،  پشتیوانی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەكان ، یاسای تیرۆر ، یاسای خانەنشینی پلە باڵاكان ) پێویستە سیاسەتی ڕوون و شەفاف بێت . ۴. ماوەی پێنج ساڵە نەیتوانیوە كۆنفرانسی نیشتمانی و كۆنفڕانسی پارێزگاكان بگرێت كە بەپێی دەستوور دەبێت كۆنفڕانسی نیشتمانی چوار ساڵ جارێك و كۆنفڕانسی پارێزگاكان دوو ساڵ جارێك ببەستێت . ۵.لە ماوەی ڕابردوو هەیكەل و ئۆرگانەكانی بزووتنەوەكە بەشێوەیەك شێواوە و ناڕێك و بێ شیرازەیە كە دروست ناتوانرێ بازنە و ڕایەڵە و ئەنجومەنەكان كۆببنەوە و چالاكی بەرنامەڕێژی بكەن ، بۆیە داوا دەكەین كە هەڵبژاردنی ناوخۆیی بكرێ و بە میكانیزمی گونجاو ڕێك بخرێتەوە. ٦. بێ هەڵوێستی و بێ باكی و بێ منەتی سەركردایەتی گۆڕان بەرامبەر نیگەرانی و ناڕازی بوونی زۆرێك لە كادر و هەڵسوڕاو و جەماوەر و شەقامی ناڕازی ، داوا دەكەین بە زووترین كات شەقام و كادرە دڵسۆزەكان ئاشت بكرێتەوە و بەرپرسەكانی گردەكە بێنە ناو خەڵك و جەماوەر. ۷. سەربەخۆ نەبوونی ڕاگەیاندن و میدیای گۆڕان ، پێویستە پلان و بەرنامەڕێژی تەواو بكرێ ڕاگەیاندنەوە ، بێلایەنانە تەختیەی هەواڵ بكرێ. ۸. داوا دەكەین چارەسەری خاوەندارێتی گردی زەرگەتە و پشكەكانی گۆڕان لە كۆمپانیاكان بكرێ ، لایەنی دارایی و سەرچاوەی ئابووری شەفاف بێت بۆ هەمووان و مانگانە ڕاپۆرت هەبێت لەو بارەوە. ۹. دوورخستنەوەی ئەو دەستە لەرزۆكانەی كە ناوخۆی بزووتنەوەكەیان تێكداوە و گۆڕانیان بەلاڕێدا بردووە ، بەردەوام خەریكی دەستەگەری و تەكەتوولن و بەدوای بەرژەوەندی خۆیانەوەن. بۆیە ئێمە وەك كۆمەڵێك كادر و هەڵسوڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان لەم دۆخەی كە تێپەڕ دەبێت بەسەر ناوخۆی گۆڕاندا بێدەنگ نابین و خاوەندارێتی لە بزووتنەوەكە دەكەین و بەردەوام دەبین و پشتیوانی لە هەر چالاكی و جموجوڵ و كارێكی و ڕەخنەی دروستكەر دەكەین . لەپێناو جێبەجێ كردنی ئەم پرۆژە هەموو هەوڵ و تواناكانمان دەخەینە گەڕ ، داواكارین لە جەماوەر و دەنگدەری بزووتنەوەی گۆڕان بێ دەنگ نەبن و بە بەرپرسیارێتیەوە هەڵسوكەوت بكەن تاكو بتوانین نێو ماڵی خۆمان چارەسەر بكەین ، ئەگەر نا ئامادەنین بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی پارێزگاكان بكەین ، بایكۆتی دەكەین . بە پێچەوانەشەوە ئامادەین دژی گەندەڵی و ناعەدالەتی كۆمەڵایەتی سیاسەتی داسەپاوی یەكێتی و پارتی ببینەوە و ئامادەین قوربانی بە گیانی خۆمان بدەین . لەگەڵ ڕێزماندا كۆمەڵێك كادر و هەڵسوڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان ۱۱ / ۸ / ۲۰۱۸ شەممە  

درەو میدیا: -    پارتی دیموكراتی كوردستان / سلێمانی: 48706 ,  هەولێر: 321920 ,  دهۆك: 354101 /كۆی گشتی 724727  -    یەكێتی نیشتیمانی كوردستان /سلێمانی: 259378 , هەولێر: 79745 , دهۆك: 25515 / كۆی گشتی  364638  -    بزوتنەوەی گۆڕان  /سلێمانی: 154947 , هەولێر: 40863 ,دهۆك: 3801  / كۆی گشتی 199611  -    نەوەی نوێ /سلێمانی: 63760  , هەولێر: 70833  , دهۆك: 18052 / كۆی گشتی 152645  -    هاوپەیمانی /سلێمانی: 46552  , هەولێر: 50537  , دهۆك: 25664/  كۆی گشتی 122753  -    یەكگرتووی ئیسلامی /سلێمانی: 30019  , هەولێر: 24475  , دهۆك: 43525 / كۆی گشتی 98019  -    كۆمەڵی ئیسلامی /سلێمانی: 51563  , هەولێر: 36784  , دهۆك: 3621  / كۆی گشتی 91968  -    كۆی گشتی/ سلێمانی: 659796  , هەولێر: 627166 , دهۆك: 475532/ كۆی گشتی 1762494   

( درەو میدیا): لەدوای هەڵبژاردنەكانی 12 ئایاری پەرلەمانی عێراق و ڕاگەیاندنی ئەنجامە بەراییەكان، بەدرێژایی ئەو مانگە و مانگی حوزەیران، شەقامی عێراقی بە گشتی و هەرێمی كوردستان بە تایبەتی دووچاری شڵەژانێكی سیاسی گەورە بوو، بەتایبەتی دوای ئەوەی ژمارەیەك هێزی سیاسی لە هەرێم و كۆمەڵێك هێز و كەسایەتی لە ناوچە سونییەكان هاواری ساختەلێكردنیان لێبەرزبوەوە. بەشێكی زۆری چاودێران كۆكن لەسەر ئەوەی ئەنجامەكان بۆ زۆرێك شۆك هێنە رو چاوەڕواننەكراوبون، بەوپێیەی هەندێك هێز لە هەرێمی كوردستان دەبوایە سزا بدرانایە، بەڵام بەشێوەیەكی چاوەڕواننەكراو خەڵك پاداشتی كردن، لانی كەم ئەنجامی هەڵبژاردنەكان ئەم واقیعەی چەسپاند، ڕەنگە هەر ئەمەش بێت هۆكاری ئەوەی كە گومانێكی زۆر لەسەر ئەنجامەكان دروستبوو، ئەو ڕایەی كە پێیوابوو ساختەكاریی كراوە لە هەڵبژاردنەكان بە  جۆرێك لە جۆرەكان نزیكتر بوو لە حەقیقەتەوە، بەڵام وەك هەندێكی تر دەڵێن ئەمە هیچ لەو ڕاستیە كەمناكاتەوە كە جگە لەوەی بەشێكی زۆر هاوڵاتیان بایكۆتی پرۆسەكەی هەڵبژاردنیان كرد، بەشێكی تریشان سزای ئەو هێزانەیاندا كە پێشتر خۆیان وەك بەرگریكار لە خەڵك و مافەكانیان ناساندووە، بەوپێیەی لە زۆر ڕووەوە پاشەكشێیانكردوە لە دروشم و بانگەشەكانی ڕابردوویان. پەرلەمانی عێراق مەیدانی شەڕەكە بو  هاوشانی شڵەژانی شەقام، پەرلەمانی عێراق لەو ماوە یاساییەی دیاریكراوەی كە لەبەردەمیدا مابوو، بوە چەق و گۆڕەپانی سەرەكی  ململانێیەكان، بەو پێودانگەی لایەنی سەرەكی پەیوەندیدار بوو بە پرۆسەكە. كوتلە سیاسییەكان وەك هەمیشە دابەشی دووبەرە ببون بەشێوەیەكی گشتی، بەرەیەكیان تەواوی هەوڵكانی خستەگەڕ بۆ هەڵوەشانەوە پرۆسەكە یان لانی كەم بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان و زۆرێك لەو ڕێكارانەی تر كە بەهۆكاریان دەزانی بۆ گەڕاندنەوەی دەنگەكایان وەك خۆیان بانگەشەیان بۆ دەكرد، لایەنی بەرامبەریش كە بریتیبوو لەو هێزانەی كە لە ئەنجامەكان ڕازیبوون، ئەمانیش بەدوو ئاراستە دژایەتی هەنگاوەكانی بەرەی بەرامبەریان دەكرد، هەندێكیان بەتایبەت هێزە شیعەكان ژێر بەژێر دژی هەنگاوەكانی بەرەی یەكەم بوون، هەندێكی تریشیان وەك یەكێتی و پارتی بەئاشكرا دژایەتیان دەكرد. شیعەكان ترسی گەورەیان هەبوو بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان كاتێكی زۆر بخایەنێت، بەوەش پرۆسەی سیاسی مەترسی بكەوێتە سەر كە ئەوان بڕیاردەری یەكەمن تیایدا، وێڕایی ئەوەی زۆرینەی كورسییەكانی خولی داهاتوشیان بەدەستهێنابوو،  هیچ مەترسییەك لەسەر پێگە و ڕۆڵی ئایندەیان نەبوو، یەكێتی و پارتیش وەك براوەی یەكەم و دووەم لە كوردستان ترسیان هەبوو ژماردنەوەی دەستی دەنگەكان لە كورسیەكانیان كەمبكاتەوە بە تایبەتی لە كەركوك و موسڵ،ترسی گەورەشیان هەبوو كە دەنگدانی تایبەت و دەرەوە هەڵبوەشێتەوە كە ڕێژەیەكی بەرچاو دەنگیان تیادا بەدەستهێنابوو. ڕێكارەكان گیرانەبەر بەڵام ئەنجام شەرتە     پەرلەمانی عێراق تا دواین ڕۆژی مانگی حوزەیرانی ڕابردوو كە دوا ڕۆژی ماوەی یاسایی خولی پێشوی یاسادانان بوو بەردەوام بوو لە گرتنبەری ڕێكارەكان، دەسەڵاتی دادوەریی كۆمەڵیك دادوەری لەجێی كۆمسیاران دیاریكرد و كارەكانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنی عێراقی هەڵپەسارد، دوای بڕەیارەكانی دادگای فیدراڵی بڕیاری ژماردنەوەی دەستی دەنگەكان پەسەندكرا، بەڵام لەبری لەسەدا سەدی سندوقەكان وەك ئەوەی پەرلەمان بڕیاری لێدابوو، تەنها دەنگی ئەو سندوقانە بەدەست بژێردرانەوە كە تانەیان لێدرابوو، ناوەڕاستی مانگی ڕابردوو پڕۆسەی بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان پێكرد و چەند هێزێكیش لە كوردستان پرۆسەكەیان ڕەتیانكردەوە، بەوپێیەی ئەو بنەمایانەی تیادا فەراهەمنەكراوە كە پێویستە لە پرۆسەكەدا بێت. ڕۆژی 8 ئەم مانگە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان(دادوەرەكان) ئەنجامی كۆتایی بژاردنەوەی دەستی دەنگەكانیان لە پارێزگایانە ڕاگەیاند كە تانە لە ئەنجامەكانی درابوو، بەپێی ئەو ئەنجامانەش هیچ گۆڕانكارییەك لە كورسی هێزەكان لە هەرێمی كوردستان ڕوینەدا و كورسی هێزەكان وەك خۆیان مانەوە ، لە پارێزگاری زیقار كاندیدێك چوەتە شوێنێكی كاندیدێكی تر لە هەمان لیست، لە پاێزگاكانی نەینەواو و سەڵاحەدین و ئەنباریش بەهەمان شێوە، تەنها لە پاێزگای بەغداد كورسیەك لە لیستێكەوە چووە بۆ لیستێكی تر.  ژماردنی ئەلكترۆنی و دەستی وەك یەكبون بەپێی ئەو ئەنجامانەبێ كۆمسیۆنی هەڵبژاردن ڕایگەیاندوون، بژاردنی ئەلیکترۆنی دەنگەكان و بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان تائاستێكی زۆر لەیەكەوە نزیك بوون، لە پارێزگانی هەولێر ، سلێمانی ، دیوانیە ،  موسەننا ، نەجەف  ، بابل  ، دهۆك ، دیالە ،  كەربەلا ، كەركوك ، بەسرە ، میسان  و واست، 100% ئەنجامی ئامێرە ئەلیکترۆنییەكان و بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان وەك یەك بوون، ئەمە بەپێی بەیاننامەیەكی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق. لە پارێزگای بەغدا 99% ئەنجامەكان هاوشێوبون، جگە لە گواستنەوەی كورسیەك لە هاوپەیمانی بەغدادەوە بۆ ئیئتیلافی فەتح و گۆڕینی چوار كاندید لە هەمان لیست لە چوار پارێزگای تر. بەشداری دەكەن یان بایكۆت ئەوهێزانەی لە هەرێمی كوردستان تانەیان لە پرۆسەی هەڵبژاردن دا و ڕۆڵی دیاریان گێڕا لە سەپاندنی بڕیاری بژاردنەوەی دەستی دەنگەكان لە پەرلەمانی عێراق (بزوتنەوەی گۆڕان ، یەكگرتوی ئیسلامی، كۆمەڵی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیی و دادپەروەری)، هەموو هێلكەكانیان خستبووە سەبەتەی بژاردنەوەی دەستی و ڕاگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردن، تا بڕیار لەبارەی بەشداری یان بایكۆتی پرۆسەی سیاسی بدەن لە عێراق. لەگەڵ ئەوەی لەسەروبەندی ڕاگەیاندنی ئەنجامەكاندا دەنگی زاڵی ناو ئەو هێزانە بایكۆتی پرۆسەی سیاسی بوو، بەڵام لەدوای دوو ڕۆژ لە ڕاگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی، تائێستا هەڵوێستی ڕەسمی ئەم هێزانە دیارنیە ئاخۆ بەشداری دەكەن لە پرۆسەی هەڵبژاردن و ئەنجامەكان قبوڵدەكەن یان پرۆسەی سیاسی بایكۆت دەكەن، دوای ئەوەی نەیانتوانی لە هەوڵی گەڕاندنەوەی دەنگی دەنگدەرانیان سەركەوتووبن، وەك ئەوەی پێشتر بەڵێنیان دابوو، وێڕایی گرتنەبەری سەرجەم ئەو ڕێكارانەشی لەدەستیان هات. ئێستا هێزە ناڕازییەكان جارێكی دیكە ئەم ئەنجامەشیان رەتكردەوە, قسەكە لەسەر ئەوەیە هێزە باڵادەستەكانی عێراق و دۆخی ناوچەكە بەرگەی ئەوە دەگرێت كە ئەم دۆخە درێژە بكێشێت, یاخود رەتكردنەوە و تێهەڵچونەوە بە هەمان رێكارەكانی رابردوو ئەنجامێكی نوێ ئەدا بەدەستەوە كە بە دڵخوازی ئەوان بێت؟

ماوەی سێ رۆژە عادل مەلا ساڵح ئەندامی سەركردایەتی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان و بەرێوەبەری ناحیەی بەمۆ بەتۆمەتی وەرگرتنی بەرتیل ( رشوە ) راگیراوەو دەستگیركراوەو تا رۆژی 23ی مانگ دەخایەنێت,لە بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی گەرمیان. شەرچاوەیەكی ئەمنی لە گەرمیانەوە بە درەو میدیای راگەیاند: ئەو تۆمەتەی كە روبەرووی عادل مەلا ساڵح كراوەتەوە بە پێی مادەی ( 307 ) لە یاسای سزادانی عێراقی كە تایبەتە بەوەرگرتنی بەرتیل ( رشوە) راگیراوە, تۆمەتەكەی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو كاتەی بەرێوەبەری ناحیەی ئاوە سپی بووە تۆمەتی ئەوەی لەسەرە كە بەرتیلی لە كۆمپانیایەكی توركی وەرگرتووە. 

درەو میدیا: بەپێی ئەنجامی كۆتایی ئەژماری دەستی هەڵبژاردنەكانی عێراق لە پارێزگای سلێمانی دەنگی تەواوی لیستەكان كەمیكردووە. یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بەپێی ئەنجامی ئەلكترۆنی (267,442 ) دەنگی هێنابوو بەڵام لە ئەژماری دەستیدا (259,378 ) دەنگی هێناوە واتا ( 8064 ) دەنگ كەمیكردووە بزوتنەوەی گۆڕان بەپێی ئەنجامی ئەلكترۆنی (156,973 ) دەنگی هێنابوو بەڵام لە ئەژماری دەستیدا (154,947 ) دەنگی هێناوە واتا ( 2026 ) دەنگ كەمیكردووە هێزەكانی تریش بە پێی ئەم خشتەیەی خوارەوە كەمیكردووە 

درەو میدیا:  بەپێی ئەنجامی كۆتایی ئەژماركردنەوەی دەستی دەنگەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق كە لەلایەن کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەوە راگەیەنراوە, هیچ گۆڕانکارییەک لە کەرکوک و پارێزگاکانی هەرێم ڕووی نەداوە. هەولێر 1- پارتی 8 كورسی 2- یەكێتی 2 كورسی 3- نەوەی نوێ 2 كورسی 4- گۆڕان 1 كورسی 5- هاوپەیمانی 1 كورسی  6- كۆمەڵی ئیسلامی 1 كورسی سلێمانی 1-یەكێتی 8 كورسی 2-گۆڕان 4 كورسی 3- نەوەی نوێ 2 كورسی 4- كۆمەڵی ئیسلامی 1 كورسی 5- پارتی 1 كورسی 6- یەكگرتوو 1 كورسی 7-هاوپەیمانی 1 كورسی دهۆك 1- پارتی 10 كورسی 2- یەكگرتوو 1 كورسی 3- هاوپەیمانی رافیدەین 1 كورسی كەركووك 1-یەكێتی 6 كورسی 2-هاوپەیمانی عەرەبی 3 كورسی 3-بەرەی توركمانی 3 كورسی نەینەوا 1-هاوپەیمانی نەسر 7 كورسی 2-پارتی 6 كورسی 3-هاوپەیمانیی نیشتمانی 4 كورسی 3-نەینەوا ناسنامەمانە 3 كورسی 4- هاوپەیمانی فەتح 3 كورسی 5- هاوپەیمانی بڕیاری عێراق 3 كورسی 6- جەماوەری نیشتمانی 2 كورسی 7- رێبازی دیموكراتی 1 كورسی 8- یەكێتی 1 كورسی 9- تەمەدوون 1 كورسی دیالە 1- فەتح 3 كورسی 2- هاوپەیمانی قەرار 3 كورسی 3- هاوپەیمانی نیشتمانی 3 كورسی 4- سائیروون 2 كورسی 5- نەسر 1 كورسی 6- رەوتی حیكمە 1 كورسی 7- یەكێتی 1 كورسی  

( درەو میدیا): بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی لە نوسراوێكدا كەلە 7/8/2018 دەرچووەو ئاراستەی پۆلیسی چەمچەماڵكراوە داوای دەستگیركردنی عەبدوڵای كوێخا موبارەك دەكات.  بەپێی نوسراوەكەی بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی/ جوڵانەوەی تاوان/ تاوان, بە ژمارە ( 18299) لە 17/7/2018 كە بۆ بنكەی پۆلیسی چەمچەماڵ نێردراوە داوای دەستگیركردنی ( عەبدوڵای كوێخا موبارەك) دەكات و نوسراوەكە ئاماژەی بەوەشكردووە باژێروانی مەكۆی چەمچەماڵی بزوتنەوەی گۆڕان, لەبەرئەوەی فەرمانی دەستگیكردنی هەیە, دەستگیری بكەن. پێشتر عەبدوڵای كۆێخا موبارەك لە نوسێنێكدا رەخنەی توندی لە كۆسرەت رەسوڵ عەلی گرتبوو, هەربۆیە ناوبراو لەرێگەی بریكار و پارێزەرەكانیەوە سكاڵای یاسایی تۆماركردووە. عەبدوڵای كوێخا موبارەك كە باژێروانی چەمچەماڵی بزوتنەوەی گۆڕان بوو لە مانگی رابردوودا دەستی لەكاركێشایەوە.  

(درەو میدیا): بەناوبانگترین ئامار كە كرابێت بۆ دیاریكردنی ژمارەی ئەو كەسانەی كە بە زمانێكی دیاریكراو قسە دەكەن بریتیە لە ئامارەكانی كتێبی " راستییەكانی جیهان" كە لەلایەن دەزگای هەواڵگری ئەمریكاوە نوسراوە لەگەڵ كتێبی " ئینكارتا" و " ئیتنۆلۆج". زۆرینەی ئامارەكان كۆكن لەسەر ریزبەندی ئەو 10 زمانەی كە زۆر بەربڵاون لە رووی ژمارەی بەكارهێنەران و ژمارەی دانیشتوان لە جیهاندا و ریزبەندییەكەش بەمشێوەیەیە: 1-    پلەی یەكەم زمانی ئینگلیزیی:  رێژەی ئەو كەسانەی لە جیهاندا قسەی پێدەكەن دەگاتە 25% و ژمارەیان زیاترە لە یەك ملیارۆ و 800 ملیۆن كەس، زمانی فەرمییە لە ژمارەیەك وڵاتانی جیهان و قسەكەرانی خەڵی وڵاتی نیوزەلەندا، ئەمریكا، ئوسترالیان ئینگلتەران زیمبابۆی ، ناوچەی دەریای كاریب، هۆنگ كۆنگ، ئەفریقای باشوور و كەنەدا، جگە لە دانیشتوانی ئەم وڵاتانە چەندین ملیۆن كەسی تر لە جیهاندا قسەی پێدەكەن و زمانی دووەمە لە چەند وڵاتێكدا. 2-    پلەی دووەم زمانی ماندەرین " چینی": رێژەی ئەو كەسانەی قسەی پێدەكەن 18.05% و ژمارەیان لە ملیارێك كەس زیاترە، زمانی فەرمیی چینە كە زۆترین ژمارەی دانیشتوانی هەیە لە جیهاندا و زمانی چینی ئەلف و بێی دیاریكراوی نیە، بەڵكو سیمبوڵی رونكردنەوەیی بەكاردەهێنن و هەر وشەیەك وێنەیەكی تایبەتی هەیە و جگە لە چین لە تایوان و سەنگاپورەش قسەی پێدەكرێت و چەندین زاراوەشی هەیە. 3-    پلەی سێیەم زمانی هیندیی: رێژەی ئەوانەی قسەی پێدەكەن نزیكەی 11.51%ی دانیشتوانی جیهان پێكدەهێنن، زمانی فەرمییە لە هیندستان و دوورگەكانی ڤیجی و لە دەرەوەی هیندستانیش لە نیپاڵ و ئەفریقای باشوور و مۆریشیۆس و یەمەن و ئۆگەندا و هەتا ئەمریكاش قسەی پێدەكرێت. 4-    پلەی چوارەم زمانی عەرەبی: رێژەی قسەكەرانی 6.6%ی دانیشتوانی جیهانە، یەكێكە لە كۆنترین زمانەكانی جیهان،  زۆرینەی دانیشتوانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا قسەی پێدەكەن، بە تایبەتی وڵاتە عەرەبییەكان، جگە لەوەش بەهۆی ئەوەی زمانی قورئانە چەندین ملیۆن كەسی تر فێری بوون و بەكاریدەهێنن، لە ساڵی 1974دا وەك شەشەمین زمانی فەرمیی لە نەتەوە یەكگرتووەكان ناسێندرا. 5-    پلەی پێنجەم زمانی ئیسپانیی:  رێژەی قسەپێكەرانی 6.25% ە و ژمارەیان نزیكەی 400 ملیۆن كەسە، لە وڵاتانی ئەمریكای ناوەڕاست و باشوور و ئیسپانیا و كوبا و بەشێك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا قسەی پێدەكرێت. 6-    پلەی شەشەم زمانی روسیی: رێژەی بەكارهێنەرانی 3.95%ی دانیشتوانی جیهانە و لە وڵاتەكانی یەكێتی سۆڤیەتی پێشوو نیشەجێن، وەك روسیا، بیلا روسیا، كازاخستان، زمانی روسیی یەكێكە لە بەربڵاوترین زمانە سلاڤییەكان و یەكێكە لە زمانە رەسمییەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان و لە وڵاتانی وەك ئۆكرانیان لاتڤیا، ئیستۆنیا و لیتوانیشا بەكاردەهێنرێت، بەڵام زمانی رەسمیی نیە.  7-    پلەی حەوتەم زمانی پرتوگالیی: رێژەی بەكارهێنەرانی دەگاتە 3.26% ی ژمارەی دانیشتوانی جیهان و بەسەر بەرازیل، پرتوگال و ئەنگۆلا و ڤەنزوێلا و مۆزەمبیقدا دابەشبوون. ئەم زمانە لە سەدەی 16ی و شانزەی زاینیداو لەكاتی دەركەوتنی پرتوگال وەك هێزێكی داگیركەر لە هەموو جیهاندا بڵاوبووەوە و لە بەرازیلەوە درێژبوەوە بۆ ماكاو و چین و هیندستان، ئێستا یەكێكە لە زمانە رەسمییەكانی جیهان و گەورەترین زمانیشە لە ئەمریكای باشوور لەرووی ژمارەی بەكارهێنەرانییەوە، زمانی پرتوگالی زمانی رەسمییە لە چەند وڵاتێكی ئەوروپا و لە نۆ وڵاتی جیهاندا زمانی رەسمییە. 8-    پلەی هەشتەم زمانی بەنگالی: رێژەی بەكارهێنەرانی 3.19%ی دانیشتوانی جیهان پێكدەهێنێت و  نزیكەی 120 ملیۆن كەسیان كۆی دانیشتوانی بەنگلادیشە و هەروەها لە ویلایەتی بەنگالی خۆرئاوای هیندستان  بەكاردەهێنرێت و سەر بە زمانە هیندۆ ئارییەكانە وەك هیندیی و ئۆردۆ و سەندیی كە بنچینەیان سانسكریتییە. 9-    پلەی نۆیەم زمانی فەرەنسیی: 30.5%ی دانیشتوانی جیهان قسەی پێدەكەن، لە 32 وڵات زمانی رەسمییە، زۆرینەی ئەوانەی كە وەك زمانی دایك بە فەرەنسیی قسەدەكەن لە فەرەنسا دەژین و ئەوانی تریش بەسەر كەنەدا، سویسران ئەفریقان لۆكسمبۆرگ و مۆناكۆدا دابەشبوون. 10- پلەی دەیەم زمانی ئەڵمانیی: رێژەی قسەكەرانی 2.77%ی دانیشتوانی جیهان پێكدەهێنن، و سەر بە زمانەكانی جەرمانیی خۆرئاوایە و یەكێك لە بەربڵاوترین زمانەكان لە یەكێتی ئەوروپا و لە ئەڵمانیا و نەمسا و بەشێكی سویسرا و بەلجیكا قسەی پێدەكرێت. سەرچاوە: روسیا الیوم  

(درەو میدیا): برێت مەكگۆرك نوێنەری تایبەتی سەرۆكی ئەمریكا لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی دژ بە داعش رایدەگەیەنێت دیاریكردنی وادەی هەڵبژاردنەكان پرسێكی تایبەتی ناوخۆیی هەرێمی كوردستانە. مەكگۆرگ لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسیوێتی:" سەرۆك وەزیران بارزانی راست دەكات، ئێمە روونمانكردەوە كە دیاریكردنی وادەی هەڵبژاردنەكان پرسێكی ناوخۆییە و لە كۆتاییدا سەركردەكانی هەرێمی كوردستان و پەرلەمانەكەی دۆخی هەرێم و عێراق لەبەرچاودەگرن و هەر دەنگۆیەكیش پێچەوانەی ئەوە بێت راست نیە". لە چەند رۆژی رابردوودا بەرپرسانی بەشێك لە حزبەكانی هەرێمی كوردستان رایانگەیاند كە مەكگۆرك داوایكردووە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیاری 30 مانگی ئەیلولی داهاتوو بكرێت دوابخرێت و لە كۆنفراسێكی رۆژنامەوانیدا نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم رایگەیاند ئەو هەواڵانە راست نین كە باس لەوەدەكەن مەكگۆرك داوای دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی كردووە. https://twitter.com/brett_mcgurk/status/1027216906774896642  

(درەو میدیا): رۆژنامەكانی توركیا رایانگەیاند لێكۆڵینەوەی دادوەریی تایبەت بە هەوڵی كودەتا شكستخواردووەكەی هاوینی 2016 ئاشكرایكردووە كە بەرپرسێكی سەربازیی باڵای ئەمریكا بەناوی " جۆن" لە ئامادەكردنی بەیاننامەی كودەتا شكستخواردووەكەی شەوی 15ی تەمموزی 2016ی توركیاوە تێوەگلاوە. بە گوێرەی میدیاكانی توركیا، دەسەڵاتی دادوەری توركیا لێكۆڵینەوە لەناوی دوو كەس دەكات كە دوای كودەتاكە ئەركەكانیان لە توركیا كۆتاییهاتووە، كە بریتین لە جۆن باس باڵیۆزی پێشووی ئەمریكا لە ئەنكەرە و فەرماندەی پێشووی هێزەكانی ئەمریكا لە بنكەی ئەرنچەرلیك جۆن وۆڵكەر. بە گوێرەی لێكۆڵینەوەكان، بەیاننامەی كودەتاكە كە بۆ یەكەكانی سوپای توركیا نێردراوە لە ئیمەیلی " حسێن عومەر" ەوە نێردراوە، بەڵام بەیاننامەكە 7ی تەمموز ئامادەكراوە، واتە هەفتەیەك پێش كودەتاكە و شەوی 15ی تەمموزی 2016 كەمێك دەستكاریی كراوە. داواكاری گشتی توركیا گەیشتوەتە ئەو ئەنجامەی كە یەكەمین بەیاننامەی كودەتاچییەكان لە ئیمەیلی " حسێن عومەر" ەوە نێردراوە كە لە سێ‌ لاپەڕی وۆرد پێكهاتووە و رۆژی 7ی تەمموزی 2016 ئامادەكراوە و كاتژمێر 22:45 خولەكی شەوی كودەتاكە 15ی تەمموزی هەمان ساڵ كەمێك گۆڕانكاریی تێداكراوە. لێكۆڵینەوەكان جەختیشیدەكەنەوە كە لە خانەی ئامادەكەری بەیاننامەكە ناوی " جۆن" هەیە كە ئاماژە بەوەدەكات بەیاننامە راستەقینەكە لە كۆمپیوتەرێكەوە نوسراوە كە بەكارهێنەرەكەی ناوی " جۆن" ە ، ئەو كۆمپیوتەرەش لەناو سەرۆكایەتی ئەركانی سوپای توركیادا نەدۆزراوەتەوە، ئەوەش ئەوەدەگەیەنێت كە ئەو ئامێرە لە دەرەوەی دامەزراوەی سەربازی توركیادایە. لە ئەنجامی لێكۆڵینەوەی داواكاری گشتی توركیا لە " جۆن" و بەدواداچوون بۆ هەموو ئەو كەسانەی لەو ماوەیەدا لە توركیا ناویان جۆن بووە، دەركەوتووە كە تەنها دوو كەس ئەو ناوەیان هەیە و بریتین لە جۆن باس باڵیۆزی پێشووی ئەمریكا لە توركیا و جۆن وۆڵكەر فەرماندەی پێشووی سوپای ئەمریكا لە ئەنچەرلیك و هەردووكیشیان دوای كودەتا شكستخواردووەكە ئەركەكانیان لە توركیا كۆتایی هاتووە. بە  بۆچوونی داواكاری گشتی توركیا ئەگەری ئەوە هەیە " جۆن وۆڵكەر" بەیاننامەی كودەتاكەی ئامادەكردبێت، بەهۆی ئەوەی كەسێكی سەربازییە.

راپۆرتی/ محەمەد رەئوف لەدوای روخانی رژێمی بەعس لە 2003 وە ئێران و ئەمریكا یاریكەری سەرەكی پرۆسەی سیاسی و هەڵبژاردنەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان بوون, ئەنجامی هەموو هەڵبژاردنەكان لە تاران و واشنتۆنەوە یەكلاكراوەتەوە, لە گۆڕینی ئەنجامەكان و دیاریكردنی كاندیدی سەركەوتۆ بۆ حكومەت و پۆستە هەستیارەكان. لە هەرێمی كوردستانیشدا بەپلەی یەكەم ئێران رۆڵی سەرەكی گێڕاوە لە هەڵبژاردنەكانداو هەر جوڵەیەكی سیاسی لە هەرێمی كوردستان بەبێ كارەكتەرە سەرەكیەكانی ئێران سەركەوتوو نەبووە یاخود ئەنجامەكەی بە زیان كەوتۆتەوە. ئیران یان ئەمریكا هەڵبژاردن یەكلا دەكەنەوە نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ شەڕی داعش, جموجوڵ و كۆبونەوەكانی لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی كوردستان زیاتركردووە, لەبەرامبەریشدا دوور لەچاوی كامێراكان, وەفدی ئێرانی لەگەڵ تەواوی هێزە سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان كۆبۆتەوە, بەڵام هەردوو وەفدی ئێران و ئەمریكاش لەسەر دووخاڵ كۆكن و لە گفتوگۆكانیاندا لەگەڵ بەرپرسانی هەریم جەختیان لەسەر كردۆتەوە لەوانە. یەكەم/ بەشداریكردن و پشتیوانی كردنی پرۆسەی سیاسی لە عێراق و سەرخستنی پرۆسەی حكومەتی نوێی عێراق. دووەم/ ئەنجامنەدانی هیچ جوڵەیەكی سیاسی گەورە لە هەرێمی كوردستان بەتایبەتیش ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان چونكە پێیان وایە كاتەكەی گونجاو نیە. هەرچی ئەمریكایە پێی وایە ئاساییە هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت, بەڵام پێیان وایە كاتەكەی گونجاو نیە, بەڵام هەرچی ئێرانە داوا دەكات هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئەنجام نەدرێت، كە بەپێی زانیاریەكان یەكێتی نیشتیمانی كوردستان دوای ئەوەی لە كۆبونەوەكانیان لەگەڵ پارتی نەیانتوانی قەناعەت بەو حزبە بەكەن بۆ ئەوەی هەڵبژاردن دوابخات, بۆیە داوایان لە ئێرانیەكان كردووە كە فشار بكەن بۆ دواخستنی هەڵبژاردن بۆ ئەوەی خۆیان ئامادە بكەن بۆ بەشداری جدی لە حكومەتی داهاتووی عێراق, لایەنە ناڕازیەكانیش ترسیان لە ئەنجامی هەڵبژاردن هەیە لەلایەك بەهۆی ساختەكاری و لەلایەكیش چاوەڕەوانی باكۆتی زۆری هەڵبژاردن دەكرێت. محەمەدی حاجی مەحمود دركاندی ئەگەرچی لەناو شەقامی كوردیدا باس لە فشاری برێت مەكگۆرك دەكرێت كە داوای دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی كردووە, بەڵام محەمەدی حاجی مەحمود بەروونیرایگەیاند" كە ئەمریكا داوای دواخستنی هەڵبژاردنی نەكردووە، بەڵكو ئێرانیەكان داوای دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیان كردووە", سكرتێری حزبی سۆسیالیستی دیموكراتی كوردستان بە ئێن ئاڕتی راگەیاند, كە لایەنەكان ناوێرن باسی فشاری ئێران بكەن بۆ دواخستنی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان, دەڵێن ئەمریكا داوای دواخستنی دەكات, لە كاتێكدا ئەمریكا داوای دواخستنی نەكردووەو ئەوەی داوای كردووە كۆماری ئیسلامی ئێران بووە, نەك ئەمریكا. ئەم لێدوانەی محەمەدی حاجی مەحمود لەوەوە سەرچاوەی گرتووە كە وەفدی ئێران چڕو پڕتر و مەیدانی تر لەچاوی ئەمریكا سەردانی تەواوی لایەنە سیاسیەكانیان كردووەو بە رونی پێیان راگەیاندوون كەلەگەڵ ئەنجامدانی هەڵبژاردن نین, بەڵكو دەیانەوێت لە ئێستادا هەموو تەركیزێكیان لەسەر پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق بێت. بارزانی دیسان قبوڵی ناكات! مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان جارێكی تر رایگەیاند "قبوڵی ناكەم هیچ كەسێك داوا لە خەڵكی دیكە بكات، بۆ ئەوەی هەڵبژاردن دوابخرێت". ئەم قبوڵنەكردنەی مەسعود بارزانی هەمان لێدوانە توندەكانی سەردەمی ریفراندۆمی بەبیر هاولاتیان هێنایەوە كە چەندین جار بارزانی رایگەیاندبوو" حیساب بۆ هیچ كەسێك ناكەم" و " لەكەسی قوبڵناكەم بڕیارەكانی بەسەرماندا بسەپێنێت... قبوڵی ناكەم .. قبوڵی ناكەم ...." كە دواجار بە كارەساتێكی گەورە بۆ هاوڵاتیانی كوردستان كۆتایی هات. بارزانی كە لەدوای ریفراندۆمەكەی 25ی ئەیلولی 2017 ەوە بۆ یەكەمجار بەو شێوەیە وتار پێشكەش بكات و رایگەیاند" هیچ كەسێك داوای لێنەكردووین هەڵبژاردن دوابخەین" سەبارەت بە فشارەكانی نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بارزانی وتی: لەگەڵ برێت مەكگۆرك كۆبوومەوە و باسی هەڵبژاردنیشمان كرد، بەڵام ئەوەی كە دەگوترێت لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردن بڕیاریدابێت ئەسڵ و ئەساسی نییە و نەیگوتووە هەڵبژاردن دوابخەن، گوتی ئەوە پەیوەندی بە حیزبەكانی نێوخۆی كوردستانەوە هەیە و خۆتان بڕیاری لەسەر بدەن"  بۆیە ئەوەی لە قسەكانی مەسعود بارزانیدا دەخوێنرایەوە, جدیەتی زۆری پێوە دیاربوو بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن و دەیەوێت هەرچۆنێك بێت هەڵبژاردن بكرێت, قۆناغەكە تێپەڕێنرێت. حكومەت هەڵبژاردن ئەنجامدەدات ئێستا بڕیاری دواخستنی هەڵبژاردن لەلای سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستانە, بەو پێیەی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بۆ دیاریكردنی رۆژی هەڵبژاردن درایە سەرۆكی حكومەت, نێچیرڤان بارزانیش جەختی لەسەر ئەنجامدانی هەڵبژاردن كردەوە لە 30ی ئەیلولی داهاتوو. نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان, لە كۆنگرەی رۆژنامەنووسی هەفتانەی خۆیدا ئاماژەی بەوەكرد"لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیراندا تەئكیدمان لەوەكردەوە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە وادەی خۆیدا بەڕێوەبچێت". نێچیرڤان بارزانی جەختیشی كردەوە كە" هیچ لایەنێك بە فەرمی داوای دواخستنی هەڵبژاردنی پەلەمانی كوردستانی نەكردووە". ئەمە لە كاتێكدایە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم رۆژی رابردوو رایگەیاند" هەموو لایەنەكان لەگەڵ دواخستنی هەڵبژاردنن بەڵام كەسیان ناوێرن بیڵێن"  بە پێی زانیاریەكان هەموو لایەنەكان جگە لە ( پارتی و نەوەی نوێ) لەگەڵ دواخستنی هەڵبژاردنن بەڵام كەسیان جورئەتی ئەوە ناكەن بە رەسمی رایبگەیەنن هەڵبژاردن دوابخەن.     كێ دەسەڵاتی دواخستنی هەڵبژاردنی هەیە ئەگەرچی لەفۆرمە یاساییەكەیدا بڕیاری دواخستنی هەڵبژاردن لای سەرۆكی حكومەتەو دەبێت لە پەرلەمانەوە بڕیاری لەسەر بدرێت چونكە ئیشكالیەتەكە لەوەدایە هەر دواخستنێكی هەڵبژاردن دەبێت تەمەنی پەرلەمانیش درێژبكرێتەوە. بەڵام ئەوەی دەسەڵاتی دواخستنی پەرلەمانی لایەو هەموو هێزەكانی دیكە چاویان لەدەستیەتی پارتی دیموكراتی كوردستانە, بەو پێیەی ئێستا جومگە سەرەكیەكانی دەسەڵات لە هەرێم لای پارتیە( سەرۆكی حكومەت, سەرۆكی پەرلەمان، سەرۆكی كۆمسیۆن , سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەری, وەزیرانی پێشمەرگەو ناوخۆو نەوت و دارایی ..هتد.). واتا دەسەڵاتی كۆتایی لای پارتی دیموكراتی كوردستانەو بەپلەی یەكەمیش لای خودی مەسعود بارزانیە, كە لە ئێستادا پارتی وەك مەرجەعی خۆی سەیری دەكات و ئەویش سورە لەسەر ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەكاتی خۆیدا, لەلایەك لەبەر ئەوەی بارودۆخەكە لەبەرژەوەندی حزبەكەیەتی و لەلایەكیش دەیەوێت كۆتایی بەم حكومەت و پەرلەمانە پڕ كێشەو قوفڵبووە بهێنێت. هەرچی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە كە خۆی بە هاوپەیمانی پارتی دەزانێت چەندجارێك پێشنیازی دواخستنی هەڵبژاردنی خستۆتە بەردەم پارتی بەڵام پارتی رەتی كردۆتەوەو تەنانەت بە پێی زانیاریەكان یەكێتی داوای لە بزووتنەوەی گۆڕانیش كردووە كە بە وەفدێكی هاوبەش یاخود بە داواكاری هاوبەش داوای دواخستنی هەڵبژاردن بكەن, چونكە هیچ هێزێك نایەوێت خۆی بخاتە ژێر باری ئەو بەرپرسیاریەتیەوە. لێدوانەكانی ئەمرۆِی بەرپرسانی هەرێم بەتایبەتیش بەرپرسانی پلە یەكی پارتی جدی بوونی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی پێوە دیاربوو, بەڵام ئەگەر لە دوو سێ رۆژی داهاتوودا ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنی 12ی ئایاری عێراق رابگەیەنرێت و لایەنەكان سەرقاڵ بكەن بە پێكهێنانی حكومەتی عێراقەوەو بەو هۆیەشەوە هەڵبژاردنی هەرێم دوابخەن, بەتایبەتیش كە ئێران رۆڵی گەورەی هەیە لە درووستكردنی سیناریۆ بۆ جێبەجێكردنی پلانەكانی. ئێستا دیمەنەكە تەواو لە دیمەنەكانی ساتی ئەنجامدانی ریفراندۆمی 25ی ئەیلولی 2017 دەچێت، بارزانی هەمیشە دەيوت قبوڵی ناكەم، ئەمریكا و ئێران داوای ئەنجامنەدانی ریفراندۆمیان دەكرد لایەنەكانی دیكەش دژی بوون, بارزانی ریفراندۆمەكەی كردوو كارەساتەكە رویدا, ئێستاش بۆ هەڵبژاردن هەمان پرۆسە رودەدەنەوە ئایا ئەمجاریش بارزانی بەقسەی كەس ناكات و قبوڵی ناكات و هەڵبژاردنەكە دەكات یاخود ئەمجار ملدەدات.  هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیارە لە 30ی ئەیلولی داهاتوو بەرێوە بچێت, تیایدا   لە هەرێمی كوردستان ( 3,088,642 ) سێ ملیۆن و 88 هەزارو 642 كەس مافی دەنگدانیان هەیە -    لە پارێزگای هەولێر( 1,103,732)  یەك میلۆن و103 هەزارو 732 كەس مافی دەنگدانیان هەیە -     لە پارێزگای سلێمانی (1,193,768) یەك ملیۆن و 193 هەزارو 768 كەس مافی دەنگدانیان هەیە. -    لە پارێزگای دهۆك( 722,920)  722 هەزارو 920 كەس مافی دەنگدانیان هەیە -     لە پارێزگای هەڵەبجە(68,234) 68 هەزارو 234 كەس مافی دەنگدانیان هەیە

  كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمی كوردستان لە راگەیێندراوێكدا ناوە سڕاوەكانی بڵاوكردەوەو رایگەیاند: "پێویستە لەو ماوەیەی كە بۆ نوێكردنەوەی تۆماری دەنگدەران دیاریكراوە سەردانی بنكەكانی نوێكردنەوەی تۆماری دەنگدەران بكەن بۆ دووبارە چالاككردنەوەی ناوەكانیان بۆ ئەوەی بتوانن لە رۆژی دەنگداندا دەنگ بدەن". كۆمیسیۆن لە سێ خاڵدا زیاتر رونی دەكاتەو:  1-سەرجەم ئەو ناوانەی كە لە تۆمارەكەدا ناوەكانیان و فۆرمی خۆراك و زۆرینەی زانیارییە كەسێتیەكانیان هاوشیوەیە لەگەڵ كەسێكی دیكە، ئەوا هەردوو ناوە لێكچووەكە سڕكراون. 2-سەرجەم ئەو كەسانەی كە تەمەنیان لە سەرو 90 ساڵەوەیە ناوەكانیان سڕاكراوە لە تۆمارەكەدا. 3- ئەو پلە باڵایانەی كە مووچەكانیان بەرزە و لەلایەن وەزارەتی بازرگانییەوە بریكاری خۆراكیان بڕدراوە و و فۆرمی خۆراكیان نەماوە، ناوەكانیان لەلایەن كۆمیسیۆنەوە بەسەر بنكەكاندا دابەشكراوە و پێویستە سەردانی بنكەكان تۆماری دەنگدەران بكەن بۆ دیاریكردنی ناوەندی دەنگدانی نزیك لە شیونی نیشتەجێبونی خۆیان. لینكی لیستی ناوە سڕكراوەكان: ناوە لێكچووە سڕكراوەكان ناوە سڕكراوە سەرو 90 ساڵەكان ناوە سڕكراوە بێ بنكەكان  

درەو میدیا: دوای حەوت ساڵ پارتی دیموكراتی كوردستان فایلی 17ی شوباتی لەسەر هیوا ئەحمەد بەرپرسی پێشووی لقی چوار داخست كە تۆمەتباربوو بە تەقەكردن لە خۆپیشاندەران. دادگای لێكۆڵینەوەی هەولێر لە نوسراوێكدا بۆ وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێم, بڕیاریداوە بە هەڵوەشاندنەوەی بڕیاری دەستگیركردنی ( هیوا ئەحمەد مستەفا ), كە تۆمەتبار بووە بە مادەی ( 405 ) لە یاسای سزاكان لەلایەن دادگای لێكۆڵینەوەی سلێمانی و دواتر پەڕاوەكە بەپێی بریاری دادگای پێداچوونەوەی هەرێمی كوردستان بە ژمارە ( 1428/ه.ج2 /2017 ) لە رێكەوتی 29/10/2017 رەوانەی ئەو دادگایە كراوە, ئەو دادگایەش بریاریدا بە ئیفراجكردنی ناوبراوو بڕارەكەش پلەی كۆتایی وەرگرتووە. ئەو بڕیارە لە كاتێكدایە كە پارتی دیموكراتی كوردستان چەندین هەوڵێ داوە كە بە رێگەی سوڵحی عەشایەری كێشەكە چارەسەربكات چەندین ئیمتیازیان خستە بەردەم بنەماڵەی شەهیدەكانی 17ی شوبات بەڵام ئەوان رەتیان كردووە, بۆیە پارتی دیموكراتی كوردستان بڕیاری دادگاكەی لە سلێمانیەوە گواستەوە بۆ هەولێرو لەوێ كۆتاییان بەو فایلە هێنا. لە لایەن خۆشەوە هیوا ئەحمەد تۆمەتباری سەرەكی 17ی شوبات دەڵێت: من بێتاوانم و دادگا بڕیاری داخستنی پەراوەكەمی داوە لە رونكردنەوەیەكدا لە ئاكاونتی خۆی هیوا ئەحمەد نوسیویەتی: دوای ئەوەی لەسەر ڕوداوی ۱۷ی شوباتی ۲٠۱۱ لەدادگای سلێمانی بە ماددەی ٤٠٥ تۆمەتباركرام، لەوكاتەوە چەندین جار ئامادەیی خۆم دەربڕی كە بچمەبەردەم دادگا,دوای ئەوەی لە ساڵی ۲٠۱۷ مەلەفەكە گواسترایەوە هەولێر، لەوێش خۆم ڕادەستی پۆلیسی تاوانەكان كرد و پاش ماوەیەك بەكەفالەتی دوو كەس ئازاد كرام, دواتر چەند جاریتر لێكۆڵینەوەم لەگەڵداكراوە و تاسەر ئەنجام دادگا گەیشتە ئەوەی من تاوانبارنیم، بۆیە دوای چەندین مانگ لەلێكۆڵینەوە داگا بڕیاری داخستنی پەڕاوەكەی دەركردووە. رۆژی 17ی شوباتی 2017 لە لقی چواری پارتی دیموكراتی كوردستانەوە تەقە لە خۆپیشاندەران كراو (رێژان عەلی) شەهید بوو, زیاتر لە 57 كەسی دیكەش برینداربوون.