درەو میدیا: پەرلەمانی كوردستان لە كۆبونەوەیەكدا 12 راسپاردەی لەسەر بارودۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان پەسندكرد و بەیەك وشە ناوی توركیای نەهێنا. دوای یەك هەفتە لە دەستپێكردنی لەشكركێشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، ئەمڕۆ پەرلەمانی كوردستان لەسەر ئەو پرسە كۆبوەوە، لە كۆبونەوەكەدا دوای وتاری سەرۆكی فراكسیۆنەكان و گفتوگۆی پەرلەمانتاران، 12 راسپاردەی لەسەر بارودۆخی رۆژئاوای كوردستان پەسەندكرد بەدەنگی (96) پەرلەمانتار، لەكۆی (97) پەرلەمانتاری ئامادەبوو، واتا تەنها یەك پەرلەمانتار دەنگی بە راسپاردەكان نەدا كە ئەویش ( ئەبوبەكر هەڵەدنی) پەرلەمانتاری یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بوو، لە نوسینێكدا بەناوی( بۆ دەنگم نەدا بەڕاسپاردەكانی ئەمڕۆی پارلەمان!؟؟) ئەبوبەكر هەڵەدنی هۆكاری دەنگنەدانی گەڕاندۆتەوە بۆ ئەوەی"بەهیچ شێوەیەك لەڕاسپاردەكاندا ناوی سوپای توركیا نەهاتوە،لەكاتێكدا بەقورسترین وپێشكەوتووترین چەكی سەربازی ڕووبەرووی گەلێكی سڤیل بۆتەوە كەلەسەر خاكی خۆی دەژی وداوای كەرامەت وئازادی خۆی دەكات" پهرلهمان 12 راسپاردهی لهسهر بارودۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان پهسندكرد هەڵوێست و راسپاردەکانی پەرلەمانی کوردستان لەسەر رەوشی رۆژئاوای کوردستان 1ـ پەرلەمانی کوردستان دژە شەڕە و داوا دەکەین هەرچی زووە شەڕ و لەشکرکێشی و ململانێی سەربازی کۆتایی پێبهێنرێت و لەبری ئەوە پشتیوانی بژاردەی چارەسەری ئاشتییانەین و دەخوازین لە رێگای دیالۆگەوە کۆتایی بە ناکۆکیەکان بهێنرێت. 2ـ وێڕای بە توندی ئیدانەکردنی هیرش و لەشکرکیشی و بە ئامانجگرتن و پەلاماری سەر هاولاتیان، داواکارین سەروماڵ و گیانی خەڵکی سڤیل و دامەزراوە مەدەنییەکان پارێزراو بێت. 3ـ پەرلەمانی کوردستان لە پێناوی پاراستنی ئاسایش و ئاشتی نێودەوڵەتی، بەرمەبنای ڕێکەوتتنامە نێودەوڵەتیەکان، داوا لە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی و نەتەوەیەگرتووەکان و یەکێتی ئەوروپا و رێکخراوە هەرێمایەتی و نێوەدەوڵەتییەکان دەکات، هەوڵ و توانایان چڕتر بکەنەوە و گوشارە سیاسی و دیپلۆماسییەکانیان زیاتر بکەن بەئاراستەی کۆتایی هێنان بەو شەرو لەشکرکێشیەی کە ئیستا لە رۆژئاوای کوردستان هەیە. 4- حکومەتی هەریمی کوردستان رادەسپێرین تاوەکو لە چوارچیوەی تواناکان، بە هاوکاری و هەماهەنگی لەگەڵ ریکخراوە نێوەدەوڵەتییەکان ئامادەسازی تەواو بکات بۆ پیشوازی و حەواندنەوە و بە دەمەوە چوونی ئەوپەنابەرانەی کە بەهۆی شەڕو ململانێکانی ئێستای ناوچە جیاجیاکانی رۆژئاوای کوردستانەوە ڕوو لەهەریمی کوردستان دەکەن. 5- داوا لە بەرێز سەرۆکی هەرێمی کوردستان و دامەزراوەی سەرۆکایەتی هەریمی کوردستان دەکەین ، وێڕای چرترکردنەوەی هەولە دیپلۆماسییەکان و هەماهەنگی لەگەل حکومەتی فیدرال، کاری زیاتربکات بۆ یەکخستنی هەلویستی تەواوی لایەنە سیاسیە بەڕێزەکانی هەریمی کوردستان بە ئاراستەی پشتیوانیکردن لە بژاردەی ئاشتیانە. 6- داوا لە حکومەتی عێراقی فیدراڵ دەکەین ، هاوکاری دامەزراوەکانی حکومەتی هەریمی کوردستان بێت بە دابینکردنی بەشێک لە بودجەی (گواری)بۆ فریاکەوتن و حەواندنەوەی ئاوارەکان، چونکە هاوکاری و بەدەمەوەچوونی پەنابەری نوێ و ئیدارەدانی ئاوارەو پەنابەرانی ئێستای ناو کامپەکانی هەریمی کوردستان ، بارگرانیەکی دارایی گەورە دەخاتە سەر هەرێمەکەمان و لە تواناکانمان زیاترە. 7- داوا لە سەرجەم ئەو کونسولخانەو نوێنەرایەتیە دیپلۆماسییانەی ولاتان دەکەین کە لەهەریمی کوردستانن، حکومەتەکانیان لەو دۆخەی ئیستای رۆژئاوای کوردستان بە وردەکاری رووداوەکانی و لێکەوتە ناوخۆیی و هەریمایەتی و جیهانییەکانی ئاگادار بکەنەوەو هەوڵ و توانا و گوشارە دیپلۆماسییەکانیان بۆ ڕاگرتنی شەڕ و ململانێی سەربازی و ماڵوێرانی خەلکی سڤیل و ئاوارە بوونیان، زیاتر بکەن و هەموو لایەنە ناکۆکەکان بۆ گفتوگۆ و چارەسەری ئاشتی هانبدەن. هاوکات داوایان لێدەکەین کە هاوکاری دامەزراوەکانی حکومەتی هەریمی کوردستان بن بۆ بەدەمەوە چوونی ئاوارەو پەنابەران. 8- پەرلەمانی کوردستان هەڵمەتیکی نیشتیمانی بۆ کۆکردنەوەی کۆمەک و پشتیوانی و بەدەمەوەچوونی ئاوارەو لێقەوماوانی رۆژئاوای کوردستان رادەگەینێت و لە روانگەی ئەرکی نیشتیمانی و مرۆیی و نەریتی کوردستانیانەمانەوە، داخوازیمان ئەوەیە خەڵکی کوردستان وەک نەریتیکی مرۆدۆستانەی کوردستانیانە، ئەوەی لە توانایاندایە لە ریگای ریکخراوە ناوخۆیی و نێوەدەوڵەتییەکان و دامەزراوەکانی حکومەتی هەرێمەوە ، بەدەم ئاوارەو پەنابەرانەوە بچن . پەرلەمانتارانی کوردستان بەشدارن لەم هەلمەتە نیشتیمانییە. 9- پەرلەمانی کوردستان نیگەرانییەکی قوڵی هەیە لەوەی ئاراستەی رووداوەکان و کاری هێزەچەکدارە توندرەوەکان بە جۆرێک بن کە دۆخی نەخوازراو و ناهەمواری عەفرین و پیشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ و کارە دژە مرۆڤایەتییەکانیان و بە تالان بردنی سەرو ماڵی هاولاتیان و گٶڕینی دیمۆگرافی لە ناوچەکانی دیکەی رۆژئاوای کوردستان دووبارە بکەنەوە. پیویستە هەموو هەولەکان بەو ئاراستیە بن کە رێ لەم هێزە چەکدارانە بگیریت تا دۆخی سەری کانێ و گرێ سپی و کۆبانێ و ناوچەکانی دیکە وەک عەفرین لێ نەکەن. 10- گەلی کورد و گەلانی دیکەی سوریا، مافیکی سروشتی و یاسایی و دیموکراسییانەی خۆیانە ، لە چوارچیوەی هەولە دیپلۆماسییەکانی چارەسەری دۆخی گشتی سوریا بە ئاراستەی جنێڤ وئاراستەی ئاستانە و بریارەکانی نەتەوەیەکگرتووەکان تایبەت بە سوریا، لە هەر ریککەوتنێک بۆ دۆخی سوریای دوای شەر ، مافی نەتەوەیی و هاولاتی بوون و یەکسانی و دادپەروەری لە ئەرک و مافیان لە دەستوری نویی سوریا و شیوەی حوکمرانی لە چوارچیوەی سوریادا بچهسپێت. 11- پەرلەمانی کوردستان داوا لەسەرجەم هێزە کوردستانییەکانی رۆژئاوای کوردستان دەکات، ململانیی حیزبی و ئایدیۆلۆژی تەسک بە لاوە بنێنن و قۆناغێکی نویی کاری پیکەوەیی و خەباتی بەرەیی لە سەر بنەمای بەرژەوەندی بالای خەلکی کوردستان لە رۆژئاوای کوردستان دەستپێبکەن و لە سەر بنەمای ئاشتی و دیموکراسی و دیالۆگ و پێکەوە ژیان و وەستانەوە دژی تیرۆر ، خەباتی گەلی کوردستان لەرۆژئاوای کوردستان زیاتر پێشبخەن و لاپەرەیەکی نوێ هەلبدەنەوە. 12- پەرلەمانی کوردستان سەرنجی کۆمەلگای نێوەدەولەتی بۆ ئەو راستییە رادەکیشیت کە رووداوەکانی ئەم دواییەی رۆژئاوای کوردستان و کشانەوەی هیزەکانی هاوپەیمانی نێودەولەتی و ئەو لەشکرکیشی و ناسەقامگیریەی کە لە چەند ناوچەیەکی رۆژئاوای کوردستان هاتۆتە ئارا، هەموو دەستکەوتەکانی شەری تیرۆر و شکاندنی ئەفسانەی داعش لە ناو دەبات و زەمینەی سەرهەڵدانەوەی داعش و تیرۆریستانی دیکە زیاتر دەکات و بەوەش جاریکی دیکە ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری هەریمایەتی و جیهانی دەکەویتەوە بەر مەترسی.
درەو میدیا: سەرۆكی ئەمریكا سزا بەسەر سێ وەزیری توركیادا دەسەپێنێت و پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ مەزڵوم كۆبانی فەرماندەی هێزەكانی هەسەدە ئەنجام دەدات وەزیری گەنجینەی ئەمریكا رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا واژۆی لەسەر سەپاندنی سزا بەسەر توركیادا كردووە و هەرسێ وەزیرانی (خەلوسی ئاكار بەرگری، سولەیمان سۆیلۆ ناوخۆ، فاتح دۆنمار وزەو سەرچاوەی سروشتی) حكومەتی ئەو وڵاتەی سزاداوە. لە راگەیێندراوێكیشدا وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاندووە، فەرمانی سەرۆكایەتییان بەدەستگەیشتووە بۆ جێبەجێكردنی سزاكانی ئەمریكا بۆسەر توركیا، كە سزاكان سێ بەرپرسی باڵای توركیای گرتووەتەوە لە نێویاندا وەزیری بەرگریی و وەزیری وزەی توركیا هەن. لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیشدا مایك پێنس جێگری سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند، سەرۆك ترەمپ لەگەڵ فەرماندەی كورد و هەسەدە، مەزڵوم كۆبانێ، قسەی كردووە، مەزڵوم كۆبانێ بە دۆناڵد ترەمپی راگەیاندووە، توركیا تاكو ئێستا نەیتوانیووە لەو30 كیلۆمەترەی ناوچەی ئارام كە دانرابوو تێپەڕ بكەن. بوتەی مایك بێنس ترەمپ دواتر لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا قسەی كردووە، سەرۆكی ئەمەریكا بە روونی داوای كردووە دەبێت هێرشەكان بوەستێنرێت و ئاگر بەست رابگەینرێت و دووپاتی كردووەتەوە دەبێت دانووستان هەبێت كێشەكان لەو رێگایەوە چارەسەر بكرێن. هاوكات لینزی گراهام سیناتۆری كۆمپارییەكانی ئەمریكا لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند "ترەمپ پەیوەندی بە مەزڵوم كۆبانیەوە كرد، دڵنیای كردووە هەموو شتێك دەكات بۆ ڕاوەستانی هێرشی توركیا و بەدوای چارەسەرێكدا دەگەڕێت كە بۆ هەموو لایەك بەسوود بێت". لینزی گراهام ئاماژەی بەوەشكردووە" ترەمپ ئەیەوێ كۆتایی بەم خوێنڕێژیە بێت، دەیەوی نیگەرانیەكانی توركیا بڕەوێنێتەوەو دڵنیاییش بداتە كوردەكان كە پشتگوێنەكخراون"
درەو میدیا: سەرۆكی ئەمریكا هەڕەشەی سزادانی بەرپرسان و تێكشكاندنی ئابوری توركیا دەكات . دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بەیاننامەیەكی توندو هەڕەشە ئامێز ئاراستەی بەرپرسانی توركیا دەكات" سزای بەپرسانی ئێستا و پێشووی توركیا دەدەین سزاكان هەموو ئەو كەسانە دەگرێتەوەكە مافی مرۆڤیان پێشێل كردووەو بوونەتە هۆكاری ئاوارەبوونی خەڵك لە باكوری سوریا" لە بەیاننامەكەی ترەمپدا ئاماژە بە كۆمەڵێك سزاكراوە كە" بە رێژەی 50% باج دەخەینە سەر كاڵاكانی توركیا و گفتوگۆكانی ئاڵوگۆری بازرگانی لەگەڵ توركیا رادەگرین كە بەبەهای 100 ملیار دۆلارە" سەرۆكی ئەمریكا ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بە هەڕەشە بۆسەر سەقامگیری ناوچەكە ناودەبات" ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا ئاشتی و سەقامگیری ناوچەكەی خستۆتە مەترسیەوەو كردنە ئامانجی خەڵكی سڤیل قبوڵكراو نیە" تەرمپ هەرشە دەكات" ئامادەم ئابوری توركیا تێكبشكێنم ئەگەر سەركردەكانی لەسەر ئەم رێگە مەترسیدارەو وێنكەرانەیە بەردەوام بن" هەر ئەمڕۆ لە دوو تویتدا دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا لەبارەی رۆژئاوای کوردستانەوە نوسیویەتی: 🔷 دوای ئەوەی داعش بەتەواوەتی لە سوریا شکستی هێنا ئێمە هەموو سەربازەکانمان لەو وڵاتە کشاندەوە. 🔷 رێگەبدەن سوریاو ئەسەد پارێزگاری لە کوردەکان بکەن و سنوری خۆیان بپارێزن و دژی تورکیا بجەنگن. هەركەسێك دەیەوێت یارمەتی سوریا بدات لە پاراستنی كوردەكان پێم باشە، روسیا بێت، چین بێت، ناپلیۆن پۆناپارت بێت. ️🔷 من بە ژنەڕاڵەکانی خۆمم وت بۆچی دەبێت ئێمە بەرگری لە ئەوەد بکەین و لە پێناو خاکەکەی ئەودا بجنگین. 🔷 ئێمە 7 هەزار کیڵۆمەتر لە سوریاوە دورین.
درەو میدیا: بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستان، بە ناوبژیوانی بەرهەم ساڵح و ئاگاداری راستەوخۆی روسیا لەگەڵ دیمەشق گەیشتنە رێككەوتن بۆ گەڕانەوەی سوپای سوریا بۆ رۆژئاوای كوردستان، چتوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا لەشكركێشی سوپای توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان رابگیرێت. لە بەیاننامەیەكدا رێڤەبەری خۆسەری لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا لە رێككەوتنیان لەگەڵ سوریا و روسیا راگەیاند "گەیشتووینەتە رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی سووریا.. تاوەكو سووپای سووریا بە درێژایی سنووری سووریا و توركیا جێگیربكرێت، بۆ ئەوەی هاوكاری هێزەكانی سووریای دیموكرات بكات بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو هێرشە و رزگاركردنی ئەو ناوچانەی كە سوپای توركیا و بەكرێگرتەكانیان كۆنترۆڵیان كردووە". مەزڵوم كۆبانی، فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات(هەسەدە) لە كۆبونەوەیەكدا بە ئەمریكییەكانی راگەیاندوە" ئەگەر واشنتۆن كوردانی سوریا لە هێرشی توركەكان نەپارێزێت، ئەوا لەگەڵ حكومەتی دیمەشق و روسیا رێكدەكەون " ووردەكاری رێككەوتنەكەی رۆژئاوای كوردستان : 🔷 بەئامانجی رێگریکردن لە هێرشی تورکیا، رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی سوریادا کرا کە ئەرکی سەرشانێتی پارێزگاری لە سنوری وڵات و سەروەری سوریا بکات. 🔷 ئەم رێککەوتنە ئامانج لێی چونەناوەوەو بڵاوبونەوەی سوپای سوریایە بەدرێژایی سنوری سوریاو تورکیا، هاوتا لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکراتدا، بۆ رێگرتن لەو دەستدرێژییەو ئازادکردنی پاشماوەی ئەو ناوچانەی تر کە سوپای تورکیاو مورتەزەقە بەکرێگیراوەکانی چونەتە ناوییەوە. 🔷 ئەم رێککەوتنە دەرفەتی ئەوە دەڕەخسێنێت هەموو خاکە داگیراوەکانی تری سوریا لەلایەن سوپای تورکیاوە ئازادبکرێن، وەکو عفرین و ناوچەکانی تر. 🔷 پرۆژەی خۆبەڕێوەبەرێتی سیاسی لە باکورو خۆرهەڵاتی سوریا داوای جیابونەوە ناکات، بەڵکو لە رابردوو و ئێستاشدا هێشتا داوای دیالۆگ و چارەسەری قەیرانی سوریا دەکات بەشێوەیەکی ئاشتیانە و هەرگیز هەڕەشەو دەستدرێژی نەکردوەتە سەر وڵاتانی دراوسێ تەنانەت تورکیاش، لەکاتێکدا ئەو هێشتاتۆمەتبارمان دەکات بە تیرۆر ەکاتێکدا خۆی لەسەرەتای قەیرانی سوریاوە رۆڵی هەبووە لە بڵاوکردنەوەی تیرۆردا. چۆن رێككەوتن؟ چەند رۆژێكە گفتوگۆی چڕ هەیە لە نێوان بەرپرسانی هەسەدەو روسیا بە نێوەنگیری بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق، بۆ گەییشتن بە رێككەوتن و بەرگرتن لە داگیركاری سوپای توركیا. بەپێی بەدواداچوونەكانی ( درەو میدیا ) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵاوە دەستی كەوتووە، لەماوەی سێ رۆژی رابردوودا پەیوەندی چڕو پڕ لە نێوان بەرپرسانی بەڕێوەبەری خۆسەری رۆژئاوای كوردستان و بەرهەم ساڵح سەرۆككۆماری عێراقدا هەبووە. زانیاریەكانی ( درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن كە سەرەتا ( دیمەشق) رازی نەبووە بەو رێككەوتنە، چونكە پێیان وابووە بەرپرسانی كورد خیانەتیان كردووەو هێزەكانی ئەمریكایان هێناوەتە خاكی سوریاوە، هەروەك فەیسەڵ میقداد، جێگری وەزیری دەرەوەی سوریا بۆ رۆژنامەی (وەتەن)ی راگەیاندبوو" كوردەكان هەموو شتێكیان دۆڕاند، بەڵام پێویستە خۆیان نەدۆڕێنن". دواتر بەرهەم ساڵح چەند جارێك پەیوەندی بە بەرپرسانی باڵای سوریاوە دەكات و بۆ رازیكردنیان بە رێككەوتن لەگەڵ ئیدارەی خۆسەری، پێشتر بەرهەم ساڵح لە رێگەی پەیوەندیەكانیەوە بە سەرۆكی میسر و سەرۆكی كۆمكاری عەرەبی و پادشای سعودیەوە هەوڵی گەراندنەوەی كورسیەكەی سوریای داوە بۆ كۆمكاری عەرەبی و ئەوانیش رەزامەندیان لەسەر داوە. دواجار بەرپرسانی سوریا بە رێككەوتن رازی دەبن. دواتر چەند جارێك لەرێگەی پەیوەندی تەلەفۆنیەوە قسە لەگەڵ سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا دەكات و پرۆژەیەك دەخاتە بەردەمیان بەمەبەستی رێككەوتن، چونكە سەرۆك كۆماری عێراق پێی وابووە كلیلی رێكەوتن لەگەڵ دیمەشق "مۆسكۆ"یە، بۆیە دواجار پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ فلادمیر پۆتن سەرۆكی روسیا دەكات و رازی دەكات بەو رێككەوتنە، سەرئەنجام ئەمڕۆ هەموو لایەنەكان رێككەوتن و سوریا هێزی بەرەو منبج و كۆبانی جوڵاند. بۆ پشت راستكردنەوەی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی سالار مەحمود راوێژكاری سەرۆك كۆماری عێراق نوسیویەتی" سەرۆككۆماری عێراق لەم هەفتەیەدا هەوڵی خۆیدا، بۆیە غەریب حەسۆ هاوسەرۆكی تەڤدەم لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنیدا هەوڵەكانی سەرۆككۆماری بەرزنرخاند" رێككەوتنەكە چۆن دەبێت؟ سەبارەت بە رێككەوتنی نێوان خۆسەر و دیمەشق، بەرپرسی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی تەڤدەم رایدەگەیێنێت، رێككەوتنی هەسەدە و سوپای سووریا تەنها سەربازییە و پەیوەندی نییە بە چارەنووسی دەسەڵاتی خۆجێی و بەڕێوەبردنی شار و شارۆچكەكان لە رۆژئاوا. رێككەوتنەكە بەجۆرێكە كە لەسەرەتادا تەنها رێككەوتنێكی سەربازی بێت بەڵام لە داهاتوودا خۆی لە رێككەوتن لە بواری ( ئیدارە، نەوت، چەك و بواری سەربازی، پەیوەندییەكان)دەبینێتەوە و لە داهاتوودا تەواوی رێككەوتنەكە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە، سوپای سوریا بە هاوكاری سوپای روسیا دەچنە شارەكانی رۆژئاوای كوردستان، سەرەتا دەچنە شارەكانی ( منبج ، كۆبانی، عەین عیسا )، دواتر بۆ شارەكانی تری رۆژئاوای كوردستان، بەپێی رێكەوتنی نێوانیان سوپای سوریا روبەرووی سوپای توركیا دەبێتەوەو هاوشانی هەسەدە شەڕ دەكات و رێگری لە هاتنی سوپای توركیا دەكات، واتا بەپێی رێككەوتنەكە هێزەكانی هەسەدە بەچەكی خۆیانەوە لەگەڵ سوپای سوریا هاوئاهەنگی دەكەن بۆ روبەرووبونەوەی سوپای توركیا بە پشتیوانی روسیا. سەبارەت بە هەڵوێستی توركیاش لەسەر رێككەوتنی نێوان سوریا و خۆسەری، چاوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا توركیا ئۆپەراسیۆنەكەی رابگرێت، ئەویش دوای جێبەجێكردنی قۆناغی یەكەمی ئۆپەراسیۆنەكەی، كە داگیركردنی ( گرێ سپی و سەرێ كانیە)، ئەگەر سوپای توركیا توانی ئەو دوو شارە رابگرێت ئەوا ئۆپەراسیۆنەكەی رادەگرێت. هەروەك روسیا و حكومەتی سوریاش هیچ هێزێك بۆ ئەو دوو شارە نانێرن، واتا بە سوریا و روسیا بە ئاگاداری ئێرانیش رازین بە داگیركردنی ئەو دوو شارە لەلایەن سوپای توركیاوە، بۆیە رێككەوتنەكە دڵرازیكردنی توركیاشی تیایە.
راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازل حەمەرەفعەت چوار رۆژە ئۆپەراسیۆنی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەستیپێكردووە، پلانی یەكەمی توركیا شاری (گرێ سپی)و (سەرێكانی)یە، لە رۆژهەڵاتو رۆژئاوای ئەم دوو شارەوە توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، تائێستا تەنها چەند گوندێكی ئەو ناوچانەی داگیركردووە. (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا بە وردی نەخشەی شەڕ لە رۆژئاوای كوردستان دەخاتەڕوو. نەخشەی شەڕەكە سوپای توركیا كە هێزی دووەم لەسەر ئاستی وڵاتانی (ناتۆ) لە چوار رۆژی دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكەدا، كەمترین پێشڕەویكردووە، شەڕڤانانی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئەگەرچی لەڕووی چەكەو كەلوپەلی سەربازیو لۆجستیەوە شەڕێكی نابەرامبەر دەكەن، بەڵام تائێستا بەرگرییەكی بەهێزیان كردووە. بەشێوەیەكی سەرەكی سوپای توركیا هێرشەكانی بۆ داگیركردنی (5) شارو شارۆچكەو ناوچەی سنورییە لە رۆژئاوای كوردستان كە ئەمانەن: • قامیشلۆ • سەرێ كانی • دربیسی • گرێ سپی • كۆبانی ئەم پێنج شارە لە سنوری نێوان سوریا- توركیادان، هەندێكیان بەتەواوی تێكەڵن لەگەڵ سنوری توركیاو هەندێكیشیان كیلۆمەترێك بۆ دوو كیلۆمەتر دوورن لە سنوری توركیاوە. سوپای توركیا بە تەكتیكی وردی سەربازی ئۆپەراسیۆنەكەی ئەنجام دەدات، سەرەتا بە تۆپو فڕۆكە بۆردومانی ناوچەكە دەكات بۆ ئەوەی خەڵكی مەدەنی لەو شارانەدا نەمێنن، دواتر هێرشی زەمینی دەكات. بەڵام ئێستا شارەكانی (قامیشلۆ، دربیسی، كۆبانی) بە تۆپی دوورهاوێژ بۆردومان دەكاتو بۆ شارەكانی (سەرێ كانی، گرێ سپی) هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، ئەمیش بۆ سێ ئامانج: • پلانی یەكەمی توركیا داگیركردنی ناوچەی نێوان گرێ سپیو سەرێ كانی-یە، توركیا دەیەوێت لەم ناوچەیە ئەو عەرەبە ئاوارانەی سوریا جێگیر بكات كە ئێستا لەناو كەمپەكانی توركیادان، ئەمە مەترسی گەورەی كوردو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە كە دەڵێن ئەردۆغان دەیەوێت دیمۆگرافیای ناوچەكە بگۆڕێت. • بڕینی رێگای سەرەكی نێوان كانتۆنی كۆبانیو كانتۆنی جەزیرەو دابڕینی ئەو دوو كانتۆنە لە یەكتر، بەتایبەتیش بڕینی رێگای سەرەكی نێوان شارەكانی (قامیشلۆ – كۆبانی)، ئێستا دەنگۆی ئەوە هەیە سوپای توركیا ئەم رێگەیەی كۆنترۆڵكردبێت، بەڵام میدیاكانی نزیك لە هێزەكانی سوریای دیموكرات رەتیدەكەنەوە. • ئەگەر بە فشاری نێودەوڵەتی ئۆپەراسیۆنی "كانیاوی ئاشتی" راگیرا (هەرچەندە ئەردۆغان وت:ی چی دەڵێن با بیڵێن ئێمە ئۆپەراسیۆن راناگرین)، توركیا دەیەوێت دەستكەوتی هەبێتو نایەوێت بەدەستی بەتاڵ لێی دەربچێت. توركیا ئۆپەراسیۆنەكانی بۆ سەر شارەكان بە شێوازو تەكتیكی جیاواز دەستپێكردووە، بەمشێوەیە: • گرێ سپی: دەكەوێتە سنوری توركیاو سەربە پارێزگای رەقەیە، 100 كیلۆمەتر لە سەنتەری پارێزگای رەقەوە دوورە، زۆرینەی دانیشتوانەكەی عەرەبن، توركمانو كوردو ئەرمەنی تێدا دەژین، زۆرینەی دانیشتوانەكەی بە كشتوكاڵ و بازرگانییەوە سەرقاڵن. سوپای توركیا سەرەنجی گەورەی لەسەر ئەم شارەیە، دەیەوێت بەشێكی زۆری عەرەبە ئاوارەكان لەو ناوچەیە نیشتەجێ بكات، بۆیە چڕترین هێرشی توركیا بۆسەر ئەو شارەیەو هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، بەڵام بەهۆی بەرگری گەورەی هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە كەمترین پێشڕەویان كردووە، بەپێی نەخشەیەك لەلای رۆژهەڵاتی شارەكەوە (8) گوندی كۆنترۆڵكردووەو لەبەشی رۆژئاواشەوە (2) گوندی داگیركردووە. • سەرێ كانی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریاو توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، 85 كیلۆمەتر لە حەسەكەوە دوورە، لە شاری قامیشلۆوە 90 كیلۆمەتر دورە، دەكەوێتە سەر رووباری خاپور، ناوچەیەكی شارستانی كۆنە، عەرەب و كورد و ئێزدی و مەسیحی و ئەرمەنی و توركمانی تێدا دەژی. لەناو پلانە داگیركارییەكەی توركیادا سەرێ كانی پلەی یەكەمی هەیە، بۆ گرتنی ئەم شارە، سوپای توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووەو تائێستا لە رۆژهەڵاتییەوە تەنها (3) گوندو لە رۆژئاواوە تەنها (1) گوندی داگیركردووە. ئەم شارۆچكەیە دەكەوێتە ناو پلانی توركیا بۆ نیشتەجێكردنی ئاوارە سورییەكان لەو ناوچەیەدا. • قامیشلۆ: دەكەوێتە باكوری رۆژهەڵات لە سنوری نێوان سوریاو توركیا، هەریەك لە ناحیەكانی (تەلحەمیس، عامودا، قەحتانیە) سەربە قامیشلۆن، (كورد، عەرەب، كریستیان و ئەرمەنی) لەم شارەدا دەژین. سوپای توركیا تائێستا تەنها بە تۆپو بۆردومانی فڕۆكە هێرشی بۆ سەر قامیشلۆ كردووە، هێشتا هێرشی زەمینی دەستپێنەكردووە. • ناحیەی دربیسی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریاو توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، (85) كیلۆمەتر لەناوەندی پارێزگای حەسەكەوە دوورە، شارەكە لە دوو ناوچە پێكهاتووە، ناوچەی رۆژئاوا كە زۆرینەی خەڵكەكەی مەسیحینو لەكۆنەوە بەكاری بازرگانیو پیشەسازییەوە سەرقاڵن، ناوچەی رۆژهەڵات كە زۆرینەی خەڵكەكەی كوردو عەرەبن، سوپای توركیا بە تۆپبارانو بۆمبارانی فڕۆكە پەلاماری ئەم شارە دەدات. • كۆبانێ: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریاو توركیا، بەدووری 30 كیلۆمەتر لە رۆژهەڵاتی فورات هەڵكەوتووە، سەربە پارێزگای حەلەبە، 150 كیلۆمەتر لەناوەنجی پارێزگای حەلەبەوە دورە، ساڵی 2015 چەكدارانی رێكخراوی "داعش" زۆرینەی شارەكەو گوندەكانی دەورەبەری گرت، بەڵام "داعش" لە كۆبانێی رۆژئاوای كوردستانەوە لەناوچەكەدا دوچاری تێكشكانی سەربازی هات، ئێستا كۆبانی لەلایەن سوپای توركیاوە بە تۆپو فڕۆكە بۆردومان دەكرێت، بەڵام كەمتر لە سەرێ كانیو گرێ سپی. ئەمریكا چی دەڵێ ؟ لەماوەی چوار رۆژی رابردوودا توركیا بە چەندین رێگا هێرشی ئاسمانیو زەمینی، تۆپبارانی دەستپێكردووە. مارك میڵی سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا كە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" توركەكان هێرشی ئاسمانییان ئەنجامداوەو بە تۆپیش ناوچەكەیان تۆپبارانكردووەو هەندێكجاریش بە تانك لە سنورەكانی باكوری سوریاوە تۆپبارانی ناوچەكەیان كردووە". سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا پێیوایە جوڵەی هێزە زەمینیەكانی توركیا سنوردار بووە "جوڵەی هێزە زەمینیەكان بەرەو باشوور، بەگوێرەی زانیارییەكانمان، تاڕادەیەك سنوردار بوون، ئێمە باس لەو دوو گوندە دەكەین كە دەكەونە رۆژئاواو رۆژهەڵاتی ئەو شوێنەی كە پێیان دەگوترێت میكانیزمی ناوچەی ئارام لە هەردوولاوە بەرەو باشوور چوونو فەرماندە سەربازییە توركەكان رابەرایەتییان كردوون، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ سوپای سوریای ئازاد". سەبارەت بە ژمارەی هێزەكانی توركیا مارك میڵی دەڵێ:" هێزی توركیا چەند سەد كەسێكنو سوپای سوریای ئازادیش لەوانەیە نزیكەی هەزار كەس یان زیاتر بن، ئەوان لە رۆژئاوا پێشڕەوییان كردووە، نزیكەی با بڵێین، پێنج تاوەكو 10 كیلۆمەتر، لە رۆژهەڵاتیش با بڵێین شتێك لەنێوان یەك دوو سێ كیلۆمەتر، بۆیە هێرشەكان لەسەر زەوی تاڕادەیەك سنوردارن، بەڵام هێرشە ئاسمانیو زەمینییە ناڕاستەوخۆكان، بەردەوامن". لەبارەی ناوچەی ئارامەوە بەپێی قسەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، ئامانجی توركیا لە ئۆپەراسیۆنەكە، دوورخستنەوەی مەترسییەكانی "تیرۆر"و دروستكردنی "ناوچەی ئارام"ە بە قوڵایی (32) كیلۆمەترو درێژی نزیكەی 500 كیلۆمەتر لەناوچەكە، ئەو قوڵایەی كە دانراوە تەواوی شارە كوردیەكانی رۆژئاوای كوردستان دەگرێتەوە، ئەمە بەپێی ئەو نەخشەیەی كە ئەردۆغان لە نەتەوە یەكگرتووەكان خستیەڕوو. ناوچەی ئارام لە سنوری رۆژئاوای كوردستانو توركیا، كە یەكێكە لە پلانەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغان: • ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد (یەكینەكانی پاراستنی گەل- یەپەگە) درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە رۆژهەڵات. • پلانی توركیا بۆ ئێستا داگیركردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانیو گرێ سپی- یە، كە درێژییەكەی 120 - 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە، چاوەڕەوان دەكرێت لە هەنگاو و پلانی یەكەمدا ئەم دوو ناوچەیە داگیربكرێن، بەمە توركیا لەلایەك رێگای نێوان كۆبانێو جەزیرە دەبڕێت، لەلایەكی تر بەپێی پلانەكە توركیا خەڵكی عەرەبی سوننە لەو ناوچەیە نیشتەجێ دەكات، كە ژمارەیان نزیكەی (2 ملیۆن) كەسەو لە كەمپەكانی توركیا نیشتەجێن. پشتێنەی ئەمنیو گۆڕینی دیموگرافی ناوچەكە نوێ نیە، پێشتر لەسەردەمی حافز ئەسەدی سەرۆك كۆماری پێشووی سوریادا (1971- 2000)، حەفتاكانی سەدەی رابردوو تەعریبێكی بەرنامەبۆدارێژراوی لە ناوچە كوردییەكان دەستپێكردووە، زیاتر لە (500) گوندی ناوچەكەی تەعریب كرد، تەنانەت ناوچی ناوچەكانیشی وەرگێڕا بۆسەر زمانی عەرەبی، بۆ نمونە: • ناوی (كۆبانی)ی گۆڕی بۆ "عین العرب" • ناوی (سەرێ كانی) گۆڕی بۆ "رەئس العین" • ناوی (دێرك)ی گۆڕی بۆ "مالكیە" • ناوی (گرێ سپی) گۆڕی بۆ "تەلئەبیەز"
درەو میدیا: مارك ئیسپەر، وەزیری بەرگری ئەمەریكا دوایین هەڵوێستی وڵاتەكەی سەبارەت بە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان راگەیاند"نامانەوێت ببین بەبەشێك لە شەڕی نێوان توركیاو پەكەكە، كە مێژوویەكی درێژی هەیە بۆیە بەشێك لە هێزەكانمان لەناوچەی شەڕ كشاندۆتەوە" وەزیری بەرگری ئەمریكا ئەوەشی خستەروو" توركیا بە بیانووی "پەكەكە" هێرشەكانی دەستپێكردووە و بیانووەكەیان ئەوەیە كە هێرش دەكەنە سەر توركیا" ئاماژەی بەوەشكرد" داوامان لە توركیا كردووە ئۆپەراسیۆنەكە رابگرێت، پشتمان لە هێزە كوردییەكانیش نەكردوو" سەبارەت بە پەیوەندیەكانیان لەگەڵ هەسەدە، مارك ئیسپەر رایگەیاندووە"ئەم ئۆپەراسیۆنە هێزەكانی سووریای دیموكرات كە هاوبەشی ئێمەن دەخاتە رەوشێكەوە كە زیانیان پێدەگەیێنێت و هەڕەشە لە ئاسایشی كەمپەكانی داعش دەكات و ناوچەكە بەرەو ناسەقامگیری زیاتر دەبات" لە كرنگرە رۆژنامەوانیەكەدا جەنەرال مارك میلی، سوپاسالاری ئەمەریكا، لە رایگەیاند" پەیوەندییان لەگەڵ هەسەدە ماوە و جێیان نەهێشتوون"
درەو میدیا: دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە نوێترین تویتیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بووك سێ بژاردە لەبەرامبەر ئۆپەراسیۆنەكانی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەخاتە روو، لە سێ بژاردە تەنها دەتوانین یەك بژاردە جێبەجێبكەین:. بژاردەی یەكەم: هەزاران سەرباز بنێرین و شەڕەكە بەرینەوە بژاردەی دووەم: سزای ئابوری توند بسەپێنین بەسەر توركیادا بژاردەی سێیەم: رۆڵێ نێوەندگیری لە نێوان توركیا و كوردەكان بگێڕین و بۆ گەیشتن بە رێككەوتن
درەو میدیا: رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆككۆماری توركیا ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكەی بەناوی ئاشتی" كانی ئاشتی" یەوە بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەستپێكرد، ئۆپەراسیۆنێك لەناو ململانێی ناوخۆیی توركیا و شەڕی گەرمی زلهێزەكان و دژایەتی زۆری وڵاتانی دونیا لە كوێدا و چۆن كۆتایی دێت؟ ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا داوی پەیوەندییەكی تەلەفۆنی نێوان دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا و رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، كۆشكی سپی لە بەیاننامەیەكدا" كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە رۆژئاوای كوردستان" راگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد" ئەمریكا خەلافەتی داعشی لە ناوچەكەدا تێكشكاند، بەڵام چیدیكە ئامادەیی لەو ناوچانە نابێت و توركیا ئۆپەراسیۆنی سەربازی تێدا ئەنجامدەدات" گۆڕینی هەڵوێستی لەناكاوی ترەمپ بەرامبەر بە رۆژئاوای كوردستان، بەربەستەكانی بەردەم ئەردۆغانی كۆتایی پێهێنا، كە ئامانجی چەند ساڵەی بوو هێرش بكاتە سەر رۆژئاوای كوردستان ئەویش بە ئامانجی:. یەكەم: دورخستنەوەی یەكینەكانی پاراستنی گەل لە سنورەكانی توركیا كە ئەنكەرە وەكو درێژكراوەی پەكەكە تەماشایان دەكات. دووەم: دروستكردنی "ناوچەیەكی ئارام" لە باكوری سوریا كە بتوانێت نزیكەی (دوو ملیۆن) ئاوارەی سوریای تێدا جێگیربكرێت كە ئێستا لەناو توركیادا دەژین. ناوچەی ئارام لە باكوری سوریا و سنوری توركیا، كە یەكێكە لە پلانەكانی ئەردۆغان:. 🔷 پلانی توركیا بۆ ئێستا كۆنترۆڵكردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی و گرێ سپی- یە كە درێژییەكەی 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە0 🔷 ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لە ژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە رۆژهەڵات. ئەگەر ئامانجی ئەردۆغان لە ئۆپەراسیۆنی ( كانی ئاشتی) بۆ دورخستنەوەی دەستی " تیرۆرستان و پشتێنەی ئەمنی "بێت بەششێكیشی لەم كاتەدا بۆ دوورخستنەوەی تەركیزی هاوڵاتیانی توركیا لەسەر ناكۆكی و مللامنێكانی ناو پارتەكەی( ئەكەپە) كە بەشێك لەسەركردە دیارەكانی ئەو پارتە جیابونەوەی خۆیان راگەیاندووە، لەلایەكی تر شاردنەوەی بەشێك لەو شكستەی پارتەكەی بێت كە لە دواین هەڵبژاردنی شارەوانیەكانی توركیا بەریكەوت، بەتایبەت لەدەستدانی سەرۆكی شارەوانی ئیستانبۆڵ كە ماوەی نزیكەی 20 ساڵ بەدەست پارتەكەیەوە بوو. رۆژئاوای كوردستان ناكۆكەكان كۆدەكاتەوە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان زۆرترین نەیاری لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بۆ درووست بووە، تەنانەت وڵاتە ناكۆكەكانی جیهان هەڵوێستیان لەسەر ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا یەكە. 🔷 كۆشكی سپی ئەمریكا لەدوای دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا راگەیاند" بە روونی بە توركیایان گوتووە بیرۆكەی ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەكەیان خراپە و ئەوان پاڵپشتی ئەو هێرشە ناكەن. 🔷 محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا بە هاوتا توركییەكەی راگەیاند" ئێران هێرشی سەربازی توركیا بۆسەر باكوری سوریا وەكو پێشێلكردنی سەروەری خاكی سوریا تەماشا دەكات و دژی ئەو ئۆپەراسیۆنەیە. 🔷 جان كلۆد یۆنكەر، سەرۆكی كۆمسیۆنی ئەوروپا داوای لە توركیا كرد، دان بەخۆیدا بگرێت و كردە سەربازییەكەی لە باكووری سووریا بوەستێنێت. 🔷 هایكۆ ماس، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا بە توندی هێرشی توركیای بۆ سەر باكووری سووریا ئیدانەكردو رایگەیاند "ئەو كردە سەربازییەی توركیا گرژییەكانی ناوچەكە زیاتر دەكات و سەقامگیری ناوچەكە دەخاتە مەترسی و یارمەتی دووبارە گەڕانەوە و چالاكبوونەوەی داعش دەدات". 🔷 سكرتێری گشتی ناتۆ رایگەیاند، كردەوە سەربازییەكانی توركیا ئارامی ناوچەكە تێكدەدات و پێویستە ئەو هێرشانە رابگرێت 🔷 فرەنسا و بریتانیا دژایەتی خۆیان بۆ ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا راگەیاند و داوای دانیشتنێكی بەپەلەی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیەكگرتوەكانیان كرد. 🔷 هەریەك لە میسر و سعودیەو كۆمكاری وڵاتانی عەرەبی دژایەتی خۆیان بۆ ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر باكوری سوریا راگەیاند. پێناچێت لە ناو ئەو هەموو ناكۆكی و ناڕەزاییەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئەردۆغان بتوانێت لە ئۆپەراسیۆنەكەیدا سەركەوتوو بێت" ئەگەرچی لە ئێستادا ئەردۆغان كارتی گەورەی بەدەستەوەیە بەرامبەر بە وڵاتانی ئەوروپا و ناوچەكە"، بە پێچەوانەی گرتنی عەفرین ناڕەزاییەكان لەسەر ئاستی جیهان خەرێكە گەڵاڵە بوونی هەڵوێستێكی یەكگرتووی لێدەكەوێتەوە، كە رەنگە دواجار بە زیانی ئەردۆغان كۆتایی بێت، چونكە بێدەنگ بون لەئاست ئەو سەرەڕۆییانەی ئەردۆغان تەنها مەترسی بەسەربازی بونی دەسەڵاتی توركیاو درووستبوونی دیكتاتۆرێكی لە ناوچەكە لێناكەوێتەوە، بەڵكو مەترسی لەسەر بارودۆخی زۆرێك لە وڵاتانی ناوچەكەو پرۆسەی دیموكراسی و مافی مرۆڤی لێدەكەوێتەوە، بۆیە ئەگەرەكان بەو ئاراستەیەن ئۆپەراسیۆنەكە نەگاتە خاڵی كۆتایی و لە روبەرێكی دیاریكراودا بوەستێنرێت. بارزانی نیگەرانە! لەسەر ئاستی باشوری كوردستان نیگەرانییەكی زۆر بە شەقامەوە دەردەكەوێت، بەڵام بە پێچەوانەی ناكۆكیەكانی نێوانیان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، كە حزبەكەی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەتی لایە، نایشارێتەوە كە نیگەرانە لە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، لە تویتێكدا رایگەیاند" ئێمە لەو دۆخەی لە ڕۆژئاوای كوردستان هاتۆتە پێش، زۆر نیگەرانین. بەهەموو توانایەك لە هەوڵداین و لەگەڵ زۆر لایەن لە پەیوەندیداین بۆ ئەوەی خوشك و براكانمان، لە ڕۆژئاوا تووشی كارەساتی تر نەبن". ئەمڕۆش بە تویتێك وەڵامی دۆناڵد تەرمپی دایەوە كە وتبوی" كوردەكان بە پارەو چەك شەڕیان بۆ كردووین" رایگەیاند" خوێنی كورد زۆر لە چەك و پارە، بەهادارترە". هەر ئەمڕۆش لەگەڵ كونسوڵی ئەمریكا و فەرەنسا لە هەولێر كۆبوەوەو داوایكرد" فەڕەنسا وەك بەشێكی گرینگ لە هاوپەیمانێتیی نێودەوڵەتی دژی تیرۆر، بۆ ڕێگرتن لە روودانی كارەسات، ڕۆڵی خۆی بگێڕێت" بە كونسوڵی ئەمریكاشی راگەیاندووە كە" چاوەڕوانیمان لە ئەمەریكا و هاوپەیمانان و كۆمەڵی نیودەوڵەتی هەیە ڕێگە نەدەن بە بەرچاوی ئەوانەوە گەلی كورد توشی كارەساتی تر بێت و لەو بارەیەوە بەرپرسیارێتی گەورە دەكەوێتە سەرشانی ئەمەریكا و هاوپەیمانان"
درەو میدیا: "داوای هاوكاریمان لە ئەمریكا نەكردووەو نایكەین، ئەمریكا بەرگری بكات یاخود نا ئێمە هەربەردەوامین لەبەرگریكردن و هەموو حساباتێكی خۆمان كردووە "ئەمە وتەی ساڵح موسلیم هاوسەرۆكی پەیوەندییە گشتیەكانی پەیەدەیە. ساڵح موسلیم لە لێدوانێكدا بۆ دەنگی ئەمریكا رایدەگەیەنێت" هێزەكانی ئەمریكا تەنها لەخاڵە سنورییەكان كشاونەتەوە و لەشوێنەكانی تر لەشوێنی خۆیان ماون و لەئەرك بەردەوامن، ئێمە داوا لەكەس ناكەین كە هاوكاریمان بكەن و چەكی خۆیان بەكاربهێنن بۆ پاراستنی خۆیان، ئێمە خۆمانین و باوەڕمان بەخۆمان هەیە داوای هاوكاریمان لە ئەمریكا نەكردووە و نایكەین چونكە ئەمریكا ئێمەی دروستنەكردووە بەڵكو خۆمان خۆمانمان دروست كردووە لەسەر پشتی ئەمریكا دروست نەبوین" هاوسەرۆكی پەیوەندییە گشتیەكانی پەیەدە سەبارەت بەوەی بەتەواوی هێزەكانی ئەمریكا لەكوێ كشاونەتەوە؟ وتی" ئەوەی كەباس دەكرێت هێزەكانی ئەمریكا كشاونەتەوە بەتەواوی لەسەر سنورە لەو خاڵانەی كە وەك خاڵی پاراستن بەكارییان دەهێنان و تەنها پێیان وتین ڕێنمایی هاتووە و دەكشێینەوە بەڵام لە شوێنەكانی تر لەشوێنی خۆیانن وەكو خۆیان ماونەتەوە، وەك لە "حەسەكە، نزیكی كۆبانی، هەروەها لە ڕەققە) لە شوێنی خۆیانن و هیچ گۆڕانكارییەك ڕوینەداوە سەبارەت بەوەی هێزەكانی ئەمریكا لەو شوێنانە كشابێتنەوە بەڵكو لە ئەركی خۆیان بەردەوامن." سەبارەت بە بەرگری هێزەكانی سوریای دیموكرات ساڵح موسلیم دەڵێت" ئەوەی ئێمە دەزانین هێزەكانی سوریای دیموكرات هەموو حساباتێكی خۆی كردووە، ئامادەكاری خۆی كردووە هەتا بتوانن بەرگری بكەن و گەل بپارێزن، بەڵام ئەوەش ناشاردرێتەوە كە ئێمە كەوتوینەتە شەڕێك لەگەڵ هێزێكی ئەندامی ناتۆ كە خاوەنی چەكی بەهێز و جبەخانەی بەهێزی هەیە، بەڵكو ناتۆ پێی بڵێت كە چەك و تەقەمەنی ناتۆ بەكارمەهێنە یاخود پێی بڵێ تۆ مافی هێرش كردنت نیە، یا نەتەوە یەكگرتووەكان ڕێگری هێرشكردنی لێ بكات، بەڵام لەسەر و هەمووشیەوە هیچ شتێك ئێمە لەبەرگری كردن ناوەستێنێت." ساڵح موسلیم بەدووری نازانێت دانوستان لەگەڵ رژێمی ئەسەدا بكەن و دەڵێت: ئێمە داوا لەكەس ناكەین كە هاوكاریمان بكەن و چەكی خۆیان بەكاربهێنن بۆ پاراستنی خۆیان، ئێمە خۆمانین و باوەڕمان بەخۆمان هەیە داوای هاوكاریمان لە ئەمریكا نەكردووە و نایكەین چونكە ئەمریكا ئێمەی دروستنەكردووە بەڵكو خۆمان خۆمانمان دروست كردووە لەسەر پشتی ئەمریكا دروست نەبوین،وەهەموو كەس دەزانێت ئێمە پەیوەندیمان لەگەڵ كێ هەیه وە ئازادیشین لەو پەیوەندییانە، ئێمە نازانین و دیار نیە كە ڕەنگە لەماوەكانی داهاتوو دانوستانەكانمان لەگەڵ ڕژێمی سوریا-دا دەست پێبكاتەوە بۆ دەستەبەركردن و ناساندنی مافی دیموكراسی ئێمە لەدەستوری نوێی سوریا بۆ ئەمەش كەسێك بیەوێت ڕێگری بكات و دەستمان ببەستێت شتی لەوجۆرە نیە. لەبارەی پەیامەكەی ,مەسعود بارزانی، پارتی دیموكراتی كوردستان لەبارەی پەیامەكەی لەسەر كوردانی سوریا، ساڵح موسلیم بەهەڵوێستی باش وەسفی كرد و وتی" بێگومان ئەو ھەڵوێستە بەشتێكی باش ئەزانین جێی سوپاسە پێویستە لەسەر ھەر كوردێك كەبەو شێوەیە بێت ئومێدی ئێمە لەسەر "كاك مەسعود" زیاترە لەوەی كە دەتوانێت دیالۆگ و یەكێتی كوردان دروستبكات دەتوانێت پەیوەندی خۆی لەگەڵ ھەمولایەنەكان باش بكات و لەگەڵ ئێمە-شدا پەیوەندی باشی ھەبێت، بەبڕوای ئێمە یەكێتی كوردان لە ئێستادا لەھەركاتێكی تر زیاتر پێویستە نەك تەنها بۆ "ڕۆژئاوا" بەتەنھا بۆ تەواوی كوردستان بە گشتی لەبەر ئەوەی ئەو مەترسیەی كەھەیە بۆ تەواوی كوردانە."
درەو میدیا: وەزیری دارایی و ئابوری حكومەتی هەرێم رایدەگەیەنێت، ئاگاداری وردەكاری داهاتی نەوتن و مانگانە لە وەزارەتی سامانە سروشتیەكانەوە پارەی داهاتی نەوت وەردەگرن. ئاوات شێخ جەناب بە ( درەو میدیا)ی راگەیاند" سەرچاوەی داهاتی ئێمە دوو بەشی گەورەیە، بەشێكیان لە عێراقەوە بۆمان دێت ئەویش دوای بڕینی پارەی 250 هەزار بەرمیل نەوت، بەشێكیشی لە وەزارەتی سامانە سروشتیەكانەوە بۆمان دێت، لەگەڵ داهاتی ناوخۆ" سەبارەت بە ئاگاداربوونیان لە وردەكاری داهاتی نەوت و رادەستكردنی بە وەزارەتی دارایی، وەزیری دارایی و ئابوری جەختی كردەوە" مانگانە وەزارەتی سامانە سروشتیەكان سنوری 300 ملیار دینار بۆ موچە رادەستی وەزارەتەكەیان دەكەن، ئەگەر ئەوان رادەستی نەكەن ئەی موچە لەچی دەدرێت؟" ئاواتی شێخ جەناب ئاماژەی بەوەشكرد " بەڵێ ئاگاداری ووردەكاری داهاتی نەوتن، راپۆرتەكانی كۆمپانیای دیلۆیت كە ئەركی وردبینی و ڕاوێژكارییە، بەراوردمان كردووە لەگەڵ داتاكانی كۆمپانیای سۆمۆ بەرێژەی 98% هاوتان، واتا كێشەیەك نیە لە داهاتی نەوتی هەرێم". وەزیری دارایی ئەوەش رەتدەكاتەوە كە ئاشتی هەورامی پارەی نەوت رادەست نەكات و دەڵێت"ئەو ئیستحقاقەی كە مانگانە وەزارەتی دارایی هەیەتی سامانە سروشتیەكان رادەستی دەكات" ئاوات شێخ جەناب ئەوەش ئاشكرا دەكات " حكومەتی عێراق مامەڵەیەكی شۆڤێنی و نادیموكراتیانە لەگەڵ خەڵكی كوردستان دەكات، تێكرای موچەی فەرمانبەر لە هەرێمی كوردستان (650 هەزار دینار)ی، بەڵام لە عێراق ( ملیۆن و 300 هەزار) دینار بەرەو ژوورە، بۆیە رێگەی مامەڵەكردنی عێراق لە بودجەدا لەگەڵ ئێمە نادیموكراتی و نایاساییە" ئەمە لە كاتێكدایە ئێوارەی ئەمڕۆ میدیای فەرمی بزوتنەوەی گۆڕان لە هەواڵێكدا بڵاویكردەوە" دوو مانگە، ئاشتی هەورامی وەزیری پێشوی سامانە سروشتییەكان و یاریدەردەی سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە كە هێشتا داهات و دۆسیەی نەوت لەلای ئەوە، نیوەی پارەی نەوت رادەستی وەزارەتی دارایی ناكات و بەهۆیەوە تەمویلی پڕۆژەكان و دانەوەی قەرزی بانك و كۆمپانیاكان راگیراوە". میدیای فەرمی بزوتنەوەی گۆڕان ئەوەش ئاشكرا دەكات كە نەوتی كیڵگەكانی عەین زالە لای مەسرور بارزانیە" دوو مانگە ئەنجوومەنی وەزیران پارەی تەواوكاریی مووچە لەحسابێكی تایبەتەوە دەهێنێت، بەهۆی ئەوەی داهاتی فرۆشتنی نەوتی كێڵگەی عەین زالە لەلای سەرۆكی وەزیرانە لەو رێگایەوە نەیهێشتوە ئەو دوو مانگە دابەشكردنی موچە دوا بكەوێت".
درەو میدیا: جارێكی تر له سەر سنوورەکانی سوریا لە خۆرههڵاتی ناوهڕاستدا تهپڵی جهنگێکی خوێناوی تر لێدهرێت. ههڕهشهی بەردەوامی سهرۆكی دهوڵهتی توركیا بۆ لەشکرکێشی و داگیركردنی ناوچە کوردستانییەکانی سوریا، رۆژاڤا، ھێما بۆ ڕوودانی ئەو جەنگە خوێناویە دەکات كه بێگومان دیسانەوە شەپۆلێکی تر لە خوێنڕشتن و وێرانکردن و ئاوارەبوون بەدوایخۆیدا دەھێنێت. ئهردۆگان دهیهوێت ئهو دورگه سیاسییه بچووک و ئارامەی خۆرههڵاتی فوراتیش لهناو خوێندا نقومبكات و دیمۆگرافیای ناوچەکە بگۆڕێت، لە شوێنی دانیشتوانە کوردەکەیدا دۆسته ئیسلامی و سهلهفییهكانی خۆی نیشتهجێ بكات. سهرههڵدانی ههر جهنگێكی نوێ له رۆژاڤادا درێژەدانە بەو دۆخی ناسهقامگیرییه ناوەکیی و ههرێمیی و جیهانییە کە چەندان ساڵە له سوریادا ئامادەیە و داخستنی ھەر ئاسۆیکی ڕاستەقینەیە بۆ چارەسەرکردنێکی یەکجارەکی. پەلاماردانی سهربازیی بۆسهر دەوڵەتێکی تر، بەر لە ھەموو شتێک، دژ بە پرنسیپه سیاسییهكانی نهتهوه یهكگرتووهكان و یاسا نێودهڵهتییهكانه. له دۆخی ئهمڕۆکەی رۆژههڵاتی ناوهڕاستیشدا ههموو لهشكركێشییهكی تازەی دهوڵهتی توركیا بۆ ناو خاکی سوریا درێژەدانە بەو دۆخی جەنگ و بێباکییە سیاسیی و ئەخلاقییەی کە وزەی پێویست به بەردەوامبوونی کێشەکان لەناوچەکەدا دەبەخشێت. رۆژههڵاتی ناوهڕاست پێویستی بە پشوویەکی سیاسیی درێژە، نەک به جهنگی درێژخایهنی تر، پێویستی به لهشكركێشیی نوێ نییه بەناوی دابینکردنی ئاساییش بۆ گهلانی ناوچهكه، بهڵكو پێویستی به پرۆسهیهكی ئاشتیی بهرفراوان و بیناكهر و پێویستی بە وازھێنان لە خەونی سوڵتانیی و ناسیۆنالیستیی و فهندهمێنتالیستیی ھەیە. ئەوە بهرپرسیارێتی کۆمەڵگای نێودەڵەتی، بەتایبەتی ئهمریكا و هاوپهیمانهكانی و نهتهوه یهكگرتووهكانه، ڕێگریی لەم ههڕهشه و پێشھاتە تازەیە بکەن و نەھێڵن شەپۆلێکی تر لە کارەساتی ئینسانیی ڕوو لە ناوچەکە و جیھان بکات. خۆدزینەوە لەم بەرپرسیارێتییە بەشداریکردنە لەو تاوانە گەورەنەدا کە بەڕێوەن، ھەڵنەسانە بەو ئەرکە سیاسیی و ئینسانییانە کە دەتوانێت ژیانی سەدان ھەزار کەس بپارێزێت. وەکچۆن دەستخۆشیکردنێکی ناڕاستەوخۆشە لەو تەماحە سیاسییە گەورانەی کە پیادهكردنیان بەناو سەدەھا قەسابخانەی ئەتنیی و دینیی و ئینسانییدا تێدەپەڕێت. دهشێت بۆ سهرۆك ترامپ جهنگی تیرۆر له سوریادا كۆتایی هاتبێت، بهڵام بۆ گهلانی ناوچهكه لهگهڵ ههر ئهكتێكی داگیركارانهی نوێی دهوڵهتی توركیادا، یان ھەر دەوڵەتێکی تردا، تیرۆر ھەم به مۆدێل و شێوازە کۆنەکەی و ھەم بە شێوازی تر سهرههڵدهداتهوه. راستییهكی حاشاههڵنهگره كه بهبێ پشتیوانی ئهمریكا جهنگی سەربازییانە دژ بە داعش نهدهبرایهوه، بهڵام لهوهش راستتر ئهوهیه كه بهبێ پشتیوانی رۆژاڤا و گهلانی سوریا و عێراق و ههرێمی كوردستان، بهتهنها ئەم شهڕە نهدهكرا و داعش تائێستاش خاوەن خەلافەتە تۆقێنەرەکەی خۆی بوو. لە ئێستاشدا بەھیچ مانایەک ھێزەکانی رۆژئاڤا مورتهزهقهی سهربازیی ئهمریكا و هیج دهوڵهتێكی زلهێزی تر نین، كه به پاره و چهك شهڕیان پێبكەن، بهڵكو بكهرێكی سیاسیی گرنگن و شایستهی پشتیوانیی و بەرگریلێکردنن. ئەم ھێزانە لەناو ئەو گێژاوە گەورەیەی سوریادا و له ڕێگای حوكمڕانییهكی خۆجێییهوه ژیانێكی نوێیان بۆ دانیشتوانە فرەڕەنگەکەی خۆیان و نهوهكانی داهاتوویان بنیاتناوە. بڕیاردانی سهرۆكی ئهمریكاش بۆ كشانهوهی هێزهكانی لهسهر سنوور، مانای بێلایهنیی نییه، بهڵكو مانای دهستههڵگرتنه له بهرپرسیارێتی نێونهتهوهیی بۆ پاراستنی ئاساییش و ئارامیی و پێكهوهژیان لە خۆرههڵاتی ناوهڕاستدا. وەک چۆن مانای بەشداربوونیشە لەو پەلامارەدا کە سوپاکەی ئەردۆگان بەتەمایە بەدیارچاوی دونیاوە ئەنجامیبدات. ئێمه بڕوای تهواوهتیمان بهوهیه كه ئاسایش لەم ناوچهیەدا به لەشکرکێشی و جهنگی تر و توندتوتیژیی زیاتر بهرههمنایهت، بهڵكو به ڕێگرتن و بهرگرتن له ههموو كردهیهكی دوژمنكارانه و جهنگاوهرانهی ناسیۆنالیستیی و ڕادیکالیزمی دینیی و بەڕێگرتن لە ھەر خەونێکی ئیمپراتۆریانە، بهرقهراردهبێت. بێدەنگی ئیدارهی ئەمریکا و ھاوپەیمانەکانی و نەتەوە یەکگرتوەکانیش، لە دەستدرێژی سهربازییانەی تورکیا بۆسەر رۆژاڤا، تهنها مانای دروستكردنی پشێوی و نائارامیی و وێرانكاریی و كوشتار و ئاوارهبوونی ههزاران خهڵكی مهدهنیی ناگهیهنێت، بهڵكو مانای لهدهستدانی ههموو متمانهیهكیشه لای گهلانی ناوچهكه بهو لانیکەمی ھاریکاریی و بەدەمەوەچوونە نێودەوڵەتییەی، کە بکەرە سەرەکییەکانی لە ئێستادا ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپیی و نەتەوە یەکگرتوەکانە. بەمەش دەگەڕێینەوە بۆ ڕۆژگاری سەروەری یاساکانی جەنگەڵ و دەستدرتێژی بەردەوامی بەھێز بۆسەر لاواز. لەم ڕوانگەیەوە داوا له ڕای گشتیی جیهانیی و دهوڵهتانی خۆرئاوا و ئیدارهی سیاسیی ئهمریكا و نهتهوه یهكگرتووهكان دهكهین ههرچی زووه لە خەمی ڕێگریکردن بن له سیاسهتی عهسكهرتاییانهی ئهردۆگاندا و نەھێڵن خەونە سوڵتانییهكانی ئەم سهرۆكه ئەوتۆریتێرە بچێتەسەر و ببێته دێوهزمەیەکی تازە بۆ گهلانی ناوچهكه. “ ناوەکان: 1- مەریوان وریا قانع مامۆستای زانکۆ 2- ئاراس فەتاح نوسەر 3- مەسعود عەبدولخالق توێژەر 4- رێبین ئەحمەد ھەردی نوسەر 5- جمال حسێن توێژەر 6- ئاسۆس ھەردی رۆژنامەنووس 7- ھیوا قادر شاعیر 8- ھیوا فایەق شانۆکار 9- خالید سلێمان رۆژنامەنووس 10- چۆمان ھەردی مامۆستای زانکۆ 11- کەمال رەئوف رۆژنامەنووس 12- ئارام سەعید نوسەر 13- کاوە محەمەد پەرلەمانتار 14- سەلاح رەشید وەزیری خانەنشین 15- عەبدولقادر سەعید نوسەرو شاعیر 16- ئیسماعیل قادر بازرگان 17- هاوژین عەلی نوسەر 18- کاوە شیخ عەبدوڵا رۆژنامەنووس 19- هیوا رەزا رۆژنامەنووس 20- وریا غەریب سینەماکار 21- ڕابەر ڕەشید رۆژنامەنووس 22- لە تیف فاتیح نوسەر 23- دانا عەسکەر رۆژنامەنووس 24- بورهان حاجی سلێمان نوسەر 25- مەلا فەرمان نوسەر 26- ئەحمەد عەزیز نوسەر 27- دیاری محەمەد رۆژنامەنووس 28- هێرش بەرزنجی رۆژنامەنووس 29- زانکۆ ئەحمەد رۆژنامەنووس 30- ئاسۆ جەبار رۆژنامەنووس 31- یەحیا بەرزنجی رۆژنامەنووس 32- بەڵین ساڵح رۆژنامەنووس 33- موفەق خالید مامۆستای زانکۆ 34- حیلمی رەسوڵ مامۆستای زانکۆ 35- خدر عەلی مامۆستا 36- لوقمان حاجی قادر وەرگێر 37- ئاکۆ عەبدوڵا نوسەر 38- محەمەد ئەمین عەلی مامۆستای زانکۆ 39- قادر محەمەد مامۆستای زانکۆ 40- بەکر شێخ سەلام پارێزەر 41- ئارام هادی رۆژنامەنووس 42- دڵشاد بابان مامۆستا 43- نەوزاد ساڵح میدیاکار 44- مەحمود البستانی شاعیر 45- خالید رەشید دەرهێنەر 46- جەواد فەیزوڵا سەرۆکی شارەوانی 47- کەنعان حاتەم شاعیر 48- بێوار عیماد ئەندازیار 49- جەمیل محەمەد مامۆستا 50- سمکۆ حسێن فەرمانبەر 51- خەیرەدین خالید ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگا 52- خەلیل رەشید نوسەر 53- عیماد عەلی نوسەر 54- ئەیاد عەلی رۆژنامەنووس 55- محەمەد رەئوف رۆژنامەنووس 56- چیا عەباس نوسەر 57- نیاز عەبدوڵا رۆنامەنووس 58- هەندرێن شێخ راغب رۆژنامەنووس 59- هەڤاڵ عەبدوڵا مافپەروەر 60- گۆران جەلال پارێزەر 61- بێکەس قادر پارێزەر 62- نیشتمان کەمال چالاکی مەدەنی 63- رێباز مستفا نووسەر و وەرگێر 64- ئاکۆ ئاکۆیی نووسەرو شاعیر 65- هیوا سەید سەلیم رۆژنامەنووس 66- ئاورنگ محەمەد پزیشک 67- بێستون ژالەیی چالاکی مەدەنی 68- عەبدوڵا مەلا نوری پەرلەمانتاری پێشوو 69- کەنێر عەبدوڵا نوسەر 70- رەحمان غەریب رۆژنامەنووس 71- بەرزان حەمەخورشید نوسەر 72- شوان حەمە رۆژنامەنووس 73- کەمال محەمەد نوسەر 74- ئەکرەم خالید عەبدولکەریم فەرمانبەر 75- شیرکۆ حەمە ئەمین پەرلەمانتاری پێشوو 76- بروا رەسوڵ ئەحمەد مامۆستای زانکۆ 77- خالید قادر محەمەد چالاکوان 78- شوان محەمەد رۆژنامەنووس 79- بەهمەن ئەحمەد تۆفیق مامۆستای زانکۆ 80- رەعد رەفعەت مامۆستای زانکۆ 81- فەرمان رەشاد رۆژنامەنووس 82- سەهل سابیر پزیشک 83- رزگار عەلی چالاکوان 84- کامەران خدر چالاکوان 85- پەریون عەزیز چالاکوان 86- مەجید ساڵح نوسەر 87- ستران عەبدوڵا رۆژنامەنووس 88- سەنگەر رەسوڵ توێژەر 89- هەنگاو هاشم رۆژنامەنووس 90- باری ساڵح چالاکوان 91- سامان رەشاد رۆژنامەنووس 92- ئاری ئازاد چالاکوان 93- شوان هەرکی رۆژنامەنووس 94- دڵێر محەمەد تاهیر شانۆکار 95- دڵشاد ئەنوەر رۆژنامەنووس 96- ئازاد عوسمان رۆژنامەنووس 97- عومەر عەبدولکەریم رۆژنامەنووس 98- ئاراز محەمەد رۆژنامەنووس 99- بەمۆ شێخانی رۆژنامەنووس 100- بێستون باجەلان رۆژنامەنووس 101- ئاری عوسمان پارێزەر 102- شاخەوان عەبدوڵا مامۆستای زانکۆ 103- خەبات رەشید مافپەروەر 104- رۆفان سەروەت چالاکوان 105- زانیار جەوهەر رۆژنامەنووس 106- سۆران عەلی چالاکوان 107- سەرهەنگ فەرەج پەرلەمانتاری پێشوو 108- محەمەد کیانی پزیشک 109- کامەران مەنتک مامۆستای زانکۆ 110- سەردار محەمەد رۆژنامەنووش 111- بەکر حەمە سدیق مامۆستای زانکۆ 112- پەیمان عیزەدین – پارلەمانتاری پێشوو 113- شادی نەوزاد- پارلەمانتاری کوردستان 114- رەوشەن ئەحمەد قاسم- رۆژنامەنوس 115- ئومید حەمە عەلی- پارلەمانتاری پێشوو 116- گەشە دارا – پارلەمانتاری خۆلی پێشوو 117- رازاو محەمەد فەرەج- پارلەمانتاری پێشوو 118- فریاد هیرانی- نوسەر و رۆژنامەنوس 119- حاکم فاروق جەمیل –وەزیری پێشوی داد لە حکومەتی هەرێم 120- خالید عەبدولکەریم -تویژەرو رۆژنامەنوس 121- رامان مەجید – پاریزەر 122- فەرهاد عەبدولرەحمان دۆسکی- چالاکوانی سیاسی 123- هاوژین مەلا ئەمین مامۆستای زانکۆ 124- شکراللە حەمە ئەمین چالاکوان 125- مانو بەرزنجی رۆژنامنووس 126- شیروان شیروانی رۆژنامەنووس 127- دانا رەوف. شانۆکار. 128- ئەنوەر رەشید عەولڵا، نووسەر 129- سەربەست نەبى مامۆستاى زانکۆ
(درەو میدیا): جێگری وەزیری دەرەوەی سوریا دەڵێ:" كورد هەموو شتێكی لەدەستدا، ئێمە رێگەنادەین توركیا زەڕەیەك لە خاكی سوریا داگیربكات". لە لێدوانێكدا بۆ رۆژنامەی (وەتەن)، فەیسەڵ میقداد جێگری وەزیری دەرەوەی سوریا لە وەڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بە كشانەوەی ئەمریكا لە ناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان و پشتكردنی ئەمریكا لە كورد رایگەیاند:" كوردەكان هەموو شتێكیان دۆڕاند، بەڵام پێویستە خۆیان نەدۆڕێنن، لە كۆتایدا نیشتمان باوەش بۆ هەموو رۆڵەكانی دەكاتەوە، هەركەسێك دڵسۆز نەبوو بۆ وڵاتی خۆی، ئەوكاتە خۆی دەبینێتەوە كە فڕێدراوەتە دەرەوەی مێژوو". سەبارەت بە هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، فەیسەڵ میقداد دەڵێ:" بەرگری لە هەموو خاكی سوریا دەكەین، رێگە بە داگیركاریكردنی زەڕەیەك لە خاكی سوریا نادەین.. پێویستە لەسەریان (توركیا) خۆیان نەخەنە مەترسییەوە، چونكە ئامادەباشین بۆ بەرگریكردن لە خاكو گەلەكەمان". ساڵێك لەمەوبەر توركیا هێرشی كردەسەر كانتۆنی عەفرینو داگیری كرد، بەر لە هێرشەكە بەرپرسانی كورد لە رۆژئاوا لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی دیمەشق گفتوگۆیان كرد، بەڵام حكومەتی سوریا تەنیا تەماشاكەر بوو، هیچ جوڵەیەكی ئەوتۆی نەكرد. ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لە رۆژئاوای كوردستان كشاونەتەوە، هیچ بەربەستێكی ئەوتۆ لەبەردەم روسیاو حكومەتی سوریادا نییە بۆ ئەوەی بەرگری لە هاتنەناوەوەی سوپای توركیا بكەن، بەڵام ئەمە رەنگە كۆتوبەندكرابێت بەچەندین مەرج لەسەر رۆژئاوای كوردستان.
(درەو میدیا): لە چەند تویتێكی نوێدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، چەند هەڵوێستێكی نوێی لەبارەی كورد لە رۆژئاوای كوردستان راگەیاند. ترەمپ لە تویتێكدا نوسیویەتی:" پێدەچێت بمانەوێت لە سوریا بكشێینەوە، بەڵام لەهیچ حاڵێكدا دەست لە كوردەكان بەرنادەین، ئەوان گەلێكی تایبەتن و جەنگاوەری ئازان. بەھەمانشێوە پەیوەندییەكانمان لەگەڵ توركیا كە ئەندامێكی ناتۆ و ھاوبەشێكی بازرگانیمانە زۆر باشە. توركیا خەڵكێكی زۆر كوردی ھەیە". لە تویتێكی تردا دەڵێ:" ئێمە تەنیا (50) سەربازمان هەبوو لەو بەشەی سوریا (رۆژئاوای كوردستان)، كشێنراونەتەوە، هەر جەنگێكی پێویست یان ناپێویست لەلایەن توركیاوە، وێرانكەر دەبێت بۆ ئابوری و دراوە لاوازەكەیان. ئێمە لەرووی دارایی/ چەكەوە یارمەتی كوردەكان دەدەین". قسەكانی ترەمپ لەبارەی كوردەوە دوای ئەو شەپۆلە ناڕەزایەتییانە هات كە لەلایەن ناوەندە جیاوازەكانی ئەمریكاوە ئاڕاستەی سەرۆكی وڵات كرا سەبارەت بە پشتكردنی لە كورد وەكو هاوپەیمانێكی سەرەكی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست.
درەو میدیا: لە ساڵی 2016وە ئەمە سێیەمجارە توركیا هێرش دەكات بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان، ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لە ژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد درێژییەكەی 480 كیلۆمەترە، پلانی توركیا بۆ ئێستا كۆنترۆڵكردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی و گرێ سپی- یە كە درێژییەكەی 100 كیلۆمەترە. 🔷 لە ساڵی 2016وە ئەمە سێیەمجارە توركیا هێرش دەكاتە سەر رۆژئاوای كوردستان و لە باكورەوە دەچێتە ناو سنوری خاكی سوریا بەمەبەستی لاوازكردنی دەسەڵاتدارێتی كوردی لەو ناوچانە. 🔷 توركیا لەم هێرشانەدا دوو ئامانجی سەرەكی هەیە. یەكەم: دورخستنەوەی یەكینەكانی پاراستنی گەل لە سنورەكانی توركیا كە ئەنكەرە وەكو درێژكراوەی پەكەكە تەماشایان دەكات. دووەم: دروستكردنی "ناوچەیەكی ئارام" لە باكوری سوریا كە بتوانێت نزیكەی (دوو ملیۆن) ئاوارەی سوریای تێدا جێگیربكرێت كە ئێستا لەناو توركیادا دەژین. 🔷 ئەوروپا و ئەمریكا دژی پلانەكەی توركیان بو دروستكردنی ناوچەی ئارام، چونكە پێیانوایە ئەنكەرە دەیەوێت ئاوارەی عەرەبی سوننە لەو ناوچەیە جێگیربكات، ئەمەش مەترسی تێكدانی دیمۆگرافیای دانیشتوان لە ناوچەكە دروستدەكات. 🔷 كورد لە رۆژئاوای كوردستان دیارترین هێزبوو لەسەر ئاستی سوریا كە هەماهەنگی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی كرد لەشەڕی "داعش" و ئازایەتی و گیانبەخشی ئەوان جێگای ستایشی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بوو، بەوهۆیەوە ئیدارەی (یەك لەسەر چوار)ی كۆی گشتی خاكی سوریا كەوتەژێر كۆنترۆڵی كورد، بەڵام تائێستا كورد لە رۆژئاوا تەنیا داوای "خۆبەڕێوەبەرێتی"ی كردووە نەك "سەربەخۆیی" و جیابوونەوە. 🔷 ساڵی رابردوو كاتێك رۆژئاوای كوردستان كەوتە بەردەم مەترسی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا، دەسەڵاتدارانی رۆژئاوای كوردستان پەنایان بۆ حكومەتی ناوەندی سوریا برد لە دیمەشق تاوەكو لە هێرشی توركیا بیانپارێزێت، ئەوكات دانوستانەكان هیچ بەرهەمێكیان نەبوو، بەڵام بۆ ئێستا گەڕانەوە بۆ دیمەشق جارێكی تر بژاردەیەكی كراوەیە لەبەردەم كورددا. 🔷 ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لە ژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە ۆرهەڵات. 🔷 پلانی توركیا بۆ ئێستا كۆنترۆڵكردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی و گرێ سپی- یە كە درێژییەكەی 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە، بەڵام توركیا هێشتا بەفەرمی كات و ئامانجی هێرشەكەی دیارینەكردووە. 🔷 كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە سوریا دەرفەتی ئەوە بە روسیا دەدات یارمەتی سەربازی زیاتری سوپای سوریا بدات تاوەكو ناوچەیەكی زیاتری وڵات بخاتەوە ژێر كۆنترۆڵی بەشار ئەسەد، ئەمە رەنگە كاریگەری هەبێت لەسەر دۆخی رۆژئاوای كوردستان لە داهاتوودا. 🔷 لەدوای كۆتایهاتنی یەكجارەكی داعش لە ناوچەكە، هێزەكانی سوریای دیموكرات بەردەوام لەشەڕدابووە بۆ لێدانی شانە نوستووەكانی داعش لە ناوچەكە، هێرشی توركیا بۆ سەر رۆژئاوا جارێكی تر دەرفەتی هەستانەوە بە داعش دەدات لە سوریا. 🔷 لەدوای دەركردنی چەكدارانی داعشەوە كورد لە ناوچەكانی ژێر دەسڵاتی خۆی ئیدارەی خۆجێیی دروستكردووە، ئێستا زیاتر لە (5 هەزار) دەستگیركراوی داعش لەو ناوچانە لە گرتوخانەكاندان، هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان مەترسی هەڵاتنی ئەو زیندانییانە دروستدەكات.
(درەو میدیا): مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان لە پیرمام لەگەڵ ئەیاد عەلاوی سەرۆكی ئیئتیلافی نیشتیمانیی عێراق كۆبووەوە، لە كۆبوونەوەكەدا لەسەر چەند خاڵێك رێككەوتن لەسەر ئەوەی" جگە لە رێگەی دەستور بە هیچ رێگەیەكی تر رازی نابن بۆ گۆڕانكاری و هەر گۆڕانكارییەك لە گۆڕانێك لە دەرەوەی ئەو چوارچێوانە قەبوولكراو نییە" بارزانی عەلاوی پشتیوانی خۆیان بۆ عەبدولمەهدی راگەیاند" پاڵپشتیی تەواوی حكوومەتی ئێستای عێراق بە سەرۆكایەتیی بەڕێز دكتۆر عادل عەبدولمەهدی دەكەین و داوایش دەكەین هەوڵی تەواو بدات بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری و كۆنتڕۆڵی بارودۆخ و سزادانی گەندەڵكاران و هەروەها ئەوانەی بوونەتە هۆی خوێنڕشتنی خەڵكی بێ تاوان" دوای کۆبونەوەکە راگەیەندراوێکی هاوبەشیان بڵاوکردەوە ئەمە دەقەکەیەتی: لە كۆبوونەوەكەدا بە دوورودرێژی بارودۆخی سیاسیی عێراق و پێشهاتە هەنووكەییەكان و ڕووداو و گرژییەكانی ئەم دواییەی بەغدا و چەند پارێزگای تری عێراق تاوتوێ كرا و لەسەر ئەم خاڵانە ڕێك كەوتن: یەكەم: جگە لە ڕێگەی دەستووری و بە پێی پڕۆسە و میكانیزمە دیموكراتییەكان نابێ هیچ ڕێگەیەكی تر بۆ گۆڕانكاری لە پڕۆسەی سیاسی هەبێت و، هەر جۆرە گۆڕانێك لە دەرەوەی ئەو چوارچێوانە قەبوولكراو نییە. دووەم: پاڵپشتیی تەواوی حكوومەتی ئێستای عێراق بە سەرۆكایەتیی بەڕێز دكتۆر عادل عەبدولمەهدی دەكەین و داوایش دەكەین هەوڵی تەواو بدات بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری و كۆنتڕۆڵی بارودۆخ و سزادانی گەندەڵكاران و هەروەها ئەوانەی بوونەتە هۆی خوێنڕشتنی خەڵكی بێ تاوان. سێیەم: داوا دەكەین پارێزگاری لە سەلامەتی و كەرامەتی گەلی عێراق و هاووڵاتیان بكرێت لە هەموو پێكهاتە و چینوتوێژەكان و، لە هەموو بوارە پێویستەكاندا هەماهەنگیی تەواو لەنێوانماندا دەبێت. چوارەم: سەرەخۆشی لە كەسوكاری قوربانیانی ئەو ڕووداوانە و زوڵملێكراوان دەكەین و هیوای چاكبوونەوەیش بۆ برینداران دەخوازین و داوایش لە حكوومەتی عێراقی دەكەین بایەخی تەواو بە قوربانی و برینداران و قەرەبوكردنەوەیان بدات.