راپۆرت: نامیق رەسوڵ – فازڵ حەمەرەفعەت  عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەبڕیارێك كۆتایی هێنا بە فۆرم‌و شێوازی كاركردنی ئێستای حەشدی شەعبی. عەبدولمەهدی بڕیاریدا سەرجەم هێزەكانی حەشدی شەعبی ببنە بەشێكی جیانەكراوە لە هێزە چەكدارەكانی عێراق‌و سەرجەمیان لەژێر فەرمانی فەرماندەیی گشتی هێزە چەكدارەكاندا بن، فەرمانەكە لە (10) خاڵدا چارەنوسی هێزەكانی حەشدی شەعبی‌و شێوازی كاركردنیان دیاریكردووە، كورتەی خاڵەكان ئەمانەن:  •    تەواوی ئەو یاسایانەیان بەسەر هێزە چەكدارەكاندا جێبەجێدەكرێن، بەسەر حەشدی شەعبیشدا جێبەجێبكرێن. •    ناوە جیاوازەكانی میلیشیاكانی حەشدی شەعبیی كۆتاییان پێدەهێندرێت‌و دەگۆڕدێن بە ناوە سەربازییەكانی (یەكە، لیواو هتد..). •    حەشدی شەعبی بەپێی بڕیارەكە چ وەكو پێكهاتەو چ وەكو فەرد هەموو پەیوەندییەك لەگەڵ ئەو لایەنە سیاسییانەدا دەپچڕێنێت كە پێشتر لەگەڵیدا بووە •    ئەو یەكانەی حەشدی شەعبی كە نایانەوێت پەیوەندی بە هێزە چەكدارەكانەوە بكەن، دەتوانن ببن بە رێكخراوی سیاسی ملكەچ بۆ یاسای حزبەكان‌و یاساكانی تایبەت بە كاری سیاسی، ئەوكاتیش رێگەیان پێنادرێت چەكیان هەبێت، جگە لەو چەكانەی كە بۆ پاسەوانیكردنی بارەگای حزب بەكاردەهێنرێن •    سەربازگە‌و شوێنی جێگیربوونی هێزەكانی حەشدی شەعبی هاوشێوەی هێزە چەكدارەكانی تر دیاری دەكرێن •    هەموو ئەو بارەگایانە دادەخرێن كە ناوی گروپێكی حەشدی شەعبییان لەسەر نوسراوە، چ لەناو شارەكان یان لە دەرەوەی شار •    هەر گروپێك لە دەرەوەی خاڵەكانی ئەم بڕیارە بەشێوەی نهێنی یاخود ئاشكرا كاربكات، بە گروپێكی لەیاسادەرچوو ئەژماردەكرێت‌و بەپێی یاسا لێپرسینەوەی لێ دەكرێت •    هەموو ئەو ئۆفێسە ئابوری‌و بارزگانە دادەخرێن كە لە دەرەوەی ئەم چوارچێوەی نوێیەی كاركردنن •    كۆتایی ئەم مانگە دواین وادەیە بۆ جێبەجێكردنی ئەم بڕیارانە •    لەكاتێكی تردا فەرمانی نوێ لەبارەی پەیكەری حەشدی شەعبی‌و پێكهاتەكانییەوە دەردەچێت كاردانەوەكان لەیەكەم كاردانەوەدا، موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدر پاڵپشتی خۆی بۆ بڕیارەكانی سەرۆك وەزیرانی عێراق ڕاگەیاند. سەدر وتی:" بڕیارەكانی سەرۆك وەزیرانی لەبارەی حەشدی شەعبییەوە، هەنگاوێكی گرنگە بۆ بنیاتنانی دەوڵەتێك كە ڕەشەبا بە ئاسانی نەیخاتە جوڵە". موقتەدا سەدر تەنها بە پاڵپشتییەكەی بۆ بڕیارەكەی عەبدولمەهدی رانەوەستا، هاوكات بڕیاریدا هێزەكانی "سەرایا سەلام"ی سەربە رەوتەكەی هەڵوەشێنێتەوە. ئەبو یاسر یاریدەدەری موقتەدا سەدر بۆ كاروباری جیهادی، لەیەكەم كاردانەوەدا پابەندبوونی بە فەرمانەكەی موقتەدا سەدر بۆ هەڵوەشاندنەوەی "سەرایا سەلام" راگەیاند. قەیس خەزعەلی ئەمینداری گشتی هێزەكانی عەسائبی ئەهلی حەق بەهەمان شێوەی موقتەدا سەدر پشتیوانی خۆی بۆ بڕیارەكەی سەرۆك وەزیران لەبارەی حەشدی شەعبییەوە دەربڕی. قەیس خەزعەلی لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسی:" دورخستنەوەی حەشدی شەعبی لە كێشمەكێشی سیاسی‌و دابینكردنی پێداویستییە لۆجستییەكانی، گرەنتییە بۆ پاراستنی هێزی حەشدی شەعبی..". فراكسیۆنی بەدری سەربە هادی عامری ئەمینداری رێكخراوی بەدر، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لە پەرلەمانی عێراق پشتیوانی خۆیان بۆ بڕیارەكەی سەرۆك وەزیران دەربڕی. هادی عامری خۆی یەكێكە لە دیارترین سەركردەكانی هێزی حەشدی شەعبی، بەپێی قسەی فراكسیۆنەكەی، ئەو بڕیارانەی كە عادل عەدبولمەهدی سەرۆك وەزیران دوێنێ لەبارەی حەشدی شەعبییەوە دەریكردووە، روانگەی هادی عامری بووە بۆ ئەو هێزانە بەر لە دوو ساڵ. هاوپەیمانی میحوەری نیشتمانیش، كە نوێنەرایەتی بەشێكی گەورەی لایەنە سوننەكانی عێراق دەكات، پشتیوانی خۆی بۆ بڕیارەكەی عەبدولمەهدی راگەیاند. دەبێت پێشمەرگەش بگرێتەوە هاوپەیمانی نەسر كە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق سەرۆكایەتی دەكات پشتیوانی خۆی بۆ هەنگاوەكەی عەبدولمەهدی بەرامبەر حەشدی شەعبی دەربڕیو جەختیشدەكاتەوە كە پێویستە ئەو بڕیارە هێزی پێشمەرگەش بگرێتەوە. نەسر لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت:" هاوپەیمانی نەسر پشتیوانی خۆی بۆ فەرمانی دیوانی ژمارە 237ی تایبەت بە رێكخستنی دامەزراوەی حەشدی شەعبی رادەگەیەنێت‌و پشتیوانی لەهەر ئاراستەو هەنگاوێك دەكات كە هێز‌و سەروەریی دەوڵەت بەهێزتربكات". نەسر لە بەشێكی تری بەیاننامەكەیدا داوادەكات فەرمانكەی عەبدولمەهدی هێزی پێشمەرگەش بگرێتەوە‌و دەڵێت:" داوادەكەین فەرمان‌و رێنمایی بۆ رێكخستنی هێزی پێشمەرگە‌و هەموو هێزە سەربازی‌و نیمچە سەربازییەكانی تر دەربكرێت". حەشدی شەعبی  حەشدی شەعبی رۆژی 13ی حوەزیرانی 2014 بە فەتوایەكی عەلی سیستانیی مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق دامەزرێندرا، ئەوەش دوای ئەوەی سوپای عێراق لە موسڵ لەبەردەم هێرشی چەكدارەكانی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی "داعش" خۆی رانەگرت‌و تێكشكا. لەدوای ئەو فتوایەی عەلی سیستیانیەوە نوری مالیكی لە رۆژی 18/6/2014 فەرمانی ژمارە 47 ی دەركرد تیایدا ( دەستەی حەشدی شەعبی ) راگەیاند، كە پەیوەستە بە ئەنجومەنی وەزیرانەوەو پێكدێت لە ( ئیدارەی حەشدی شەعبی ، راهێنان، پڕچەككردن ، دابەشكردنیان بەسەر ئۆپەراسیۆنەكاندا)،  لە هەمان رۆژ نوری مالیكی بریاری ژمارە 48ی راگەیاند كە تایبەت بوو بە موچەو پاداشتی هێزەكانی حەشدی شەعبی كە تیایدا هاتووە :. 1-    هەر خۆبەخشیكی حەشدی شەعبی مانگانە بڕی ( 500 هەزار ) دیناری بۆ خەرجدەكرێت. 2-    هەر خۆبەخشێك مانگانە بری ( 125 هەزار دینار)ی وەك پاداشتی خواردن بۆ خەرج دەكرێت.  3-    هەر خۆبەشێك كە دەنێردرێت بۆ یەكێك لە بەرەكانی جەنگ بری ( 250 هەزار ) دیناری بۆ خەرج دەكرێت.  لەدوای ئەو بڕیارانەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ئیتر چەكدارانی حەشدی شەعبی لە كۆمەڵێك میلیشیای چەكداریەوە خرایە سەربە هێزە چەكدارەكانی عێراق و لە چوارچێوەی حكومەتی عێراقدا چەك و پارەیان بۆ خەرج دەكرێت. تەنانەت لە پڕۆژە یاسای بودجەی 2016ی عێراق بودجەیەكی زەبەلاحی بۆ تەرخانكراوەكە بودجەی ساڵێكی حەشدی شەعبی (بەپڕچەككردنیەوە) بڕەكەی ( یەك تریلیۆن و 301 ملیار و 242 ملیۆن و 388 هەزار دینارە)  كە  ئەم بودجەیە بۆ حەشدی شەعبی بەردەوام زیادراو لە یاسای بودجەی 2019 كرا بە ( 2 ترلیۆن و 500 ملیار دینار) و موچەی چەكدارێكی حەشدی شەعبی لە ( 850 ) هەزارەوە زیادكرا بۆ ( یەك ملیۆن ) دینار.     پێكهاتەو ژمارەی حەشدی شەعبی  لەدوای بریاری ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە پێكهێنانی حەشدی شەعبی، وەكو دەستەیەكی سەربە ئەنجومەنی وەزیران و فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراق، ئێستا عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران و فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراقەو فەرماندەی باڵای هێزەكانی حەشدی شەعبیە، فالح فەیاز سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبیە و ئەبومەهدی موهەندیس جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبیەو سامر تەمیمی یاریدەدەری سەرۆكی دەستەو ئەحمەد ئەسەدی وەتەبێژی دەستەی حەشدی شەعبی،  لە دیاردرین رێكخراوەكانی كە چونەتە پاڵ حەشدی شەعبی و بەشێكی كاریگەری ئەو گروپەن، هادی عامری سەرۆكی رێكخراوی بەدر، عەمار حەكیم لە سەرایای عاشورا ، قەیس خەزعەلی لە عەسائیبی ئەهلی حەق، موقتەدا سەدر سەرایای سەلام، ئەحمەد سافی فیرقەی عەباسیەی قیتالی ، دەیانی تر. ژمارەی چەكدارانی حەشدی شەعبی بە پێی  لە یاسای بودجەی عێراق بە 150 هەزار چەكدار بووە‌و زۆربەی گروپەكانی حەشدی شەعبی شیعە مەزهەبن، جگە لە گروپی " بابلیون"ی مەسیحییەكان كە رەیان كلدانی سەرۆكایەتی دەكات، هەندێك گروپی تریش لە ناوچە سوننە نیشنەكان بەناونیشانی " حەشدی عەشایەر" دامەزرێندراون. بەپێی ئامارە نارەسمییەكان لە حوزەیرانی 2014 حەشدی شەعبی لەدوای 2014ەو لە شەڕەكاندا 3 هەزار چەكداری حەشد كوژراون‌و 10 هەزاریشیان برینداربوون. دیارترین گروپەكانی حەشدی شەعبی: * رێكخراوی بەدر: ساڵی 1982 لەكاتی شەڕی عێراق- ئێراندا دامەزرێندراوە، هادی عامری سەرۆكایەتی دەكات، پێشتر باڵی سەربازی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی عێراق بوو، ساڵی 2012 لەو ئەنجومەنە جیابوەوە. * سەرایا سەلام:  باڵی سەربازی رەوتی سەدرە، ساڵی 2007 دوای هەڵوەشاندنەوەی سوپای مەهدی دامەزرێندراوەو سەدر رابەرایەتی دەكات‌و ئامانجیان پاراستنی مەزارگە‌و شوێنە پیرۆزەكانی شیعەیە. * كەتیبەكانی حزبوڵای عێراق: ساڵی 2017 راگەیەندراوە، دوای چەند ساڵێك شەڕ دژی هێزەكانی ئەمریكا، سەركردایەتییەكی ئاشكرا‌و راگەیەندراوی نیە، هەمیشە لە بەیاننامەكانیدا وەلائی خۆی بۆ ئێران دووپاتدەكاتەوە، تۆمەتباردەكرێت بەوەی كە راستەوخۆ لەلایەن سوپای پاسدارانی ئێرانەوە بەڕێوەدەبرێت. * عەسائیبی ئەهلی حەق: ساڵی 2007 دوای بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی سوپای مەهدی لەلایەن موقتەدا سەدرەوە، لەلایەن قەیس خەزعەلی‌و ئەكرەم كەعبییەوە دامەزرێندراوە، دواتر كەعبی جیابوەوەو خەزعەلی بووە فەرماندەی گشتیو چەندین جار دڵسۆزی خۆی و گروپەكەی بۆ عەلی خامنەیی دووپاتكردوەتەوە. * حزبوڵا/ نوجەبا: ساڵی 2013 بە فەرماندەیی ئەكرەم كەعبی لە عەسائیب جیابوەتەوە. * سەریای جیهاد‌و بینا: یەكێكە لە میلیشیاكانی سەربە  ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی كە دوای جیابوونەوەی بەدر دامەزرێندراوەو ساڵی 2011 لە تێكەڵكردن سێ‌ گروپی حزبوڵای عێراق، كەتائیبی سەیدو شوهەدا، حزبی نەهزەی عێراق دامەزرێندراوە. * سەرایای خوراسانی: گروپێكی چەكداری سەربە حزبی تەلیعەی ئیسلامییە بە سەرۆكایەتی عەلی یاسری، ساڵی 2013 بە دروشمی بەرگریكردن لە پیرۆزییەكان لە سوریا دامەزرێندراوە، فەرماندەی فیغیی گروپەكە حامد جەزائیرییە‌و عەلی خامنەیی بە مەرجەعی باڵای خۆی دادەنێت‌و سێ‌ لیوای راستەوخۆ سەربە ئێرانن‌و لیوایەكیش سەربە دەستەی حەشدی شەعبییە. * كەتائیبی تەیاری رسالی:  عەلی شەحمانی سەرۆكایەتی دەكات، خۆی بە پەیڕەوكاری كازم حائیری مەرجەعی شیعە دادەنێت كە زۆر نزیكە لە عەلی خامنەییەوە. * دەیان گروپی تر كە ئەمانەن: كتائب سید الشهدا‌ء، أبو فضل العباس، كتائب الإمام علی، سرایا الجهاد، قوات العباس، سرایا علی الاكبر، جیش المختار، كتائب مالك الاشتر، كتائب جند الإمام، أنصار العقیدة، سرایا أنصار عاشورا‌ء، كتائب الشهید اڵاول، كتائب الشهید الصدر اڵاول، كتائب النخبە، لوا‌ء الشباب الرسالی، أنصار المرجعیە، أسد الله الغالب، فیلق الوعد الصادق، كتائب أنصار الحجە، كتائب قمر بنی هاشم، لوا‌ء قاصم الجبارین، لوا‌ء الإمام القائم، كتائب أئمە البقیع، حركە أنصار الله،  لوا‌ء المنتظر، كتائب ثائر الله، كتائب القصاص، كتائب أشبال الصدر، كتائب ثائر الحسین، كتائب الدما‌ء الزكیە، لوا‌ء ذو الفقار، كتائب مسلم بن عقیل، لوا‌ء أنصار المهدی، لوا‌ء المؤمل، كتائب العدالە، كتائب الفتح، سرایا الزهرا‌ء، حركە العراق الإسلامی، العتبە الحسینیە، لوا‌ء زینب، لوا‌ء الطف، كتائب الإمام الغالب، كتائب الإمام الحسین، كتائب القیام الحسینی، كتائب درع الولایە، كتائب القارعە، كتائب یدالله، كتائب بقیە الله، كتائب الشبیبە الإسلامیە، كتائب الطفل الرضيع، سرایا المختار الثقفي، سرایا لوا‌ء السجاد، كتائب وعدالله، كتائب جمعیە ال البیت، سرایا الدفاع الشعبی، كتائب الغوث اڵاعظم.

درەو میدیا: بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی سلێمانی  لەماوەی شەش مانگی یەكەمی ئەمساڵدا 75 هاوڵاتی بەهۆی روداوەكانی هاتوچۆوە گیانیان لەدەستداوە، ئەمە لە كاتێكدایە داهاتی شەش مانگی هاتوچۆی سلێمانی( 67 ملیار) دینارەو بەبەراورد بە ساڵی رابردوو(31%) داهاتەكەی زیادیكردووە.  بەپێی ئاماری راگەیاندنی هاتوچۆی سلێمانی كە ئەمڕۆ لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لە شەش مانگی یەكەمی 2019 روداوەكانی هاتوچۆ بەم شێوەیە بووە:  -    گیانلەدەستدان 75 كەس -     بریندار 1459 كەس هۆكارەكانی روداوەكانی هاتوچۆ لە پارێزگای سلێمانی: -    195 تیژڕەوی ئۆفێر -    80 بێئاگایی شۆفێر -    75 مەینۆشی  -    28 گۆڕینی ساید -    26 پابەندنەبونی بە یاساو رێنمایی هاتوچۆ -    26 لە ئیشارەتدان -    19 كەمتەرخەمی  -    17 پێچكردنەوەی هەڵە -    68 هۆكارەكانی تر هەر بەپێی راگەیاندنی هاتوچۆی سلێمانی داهاتی هاتوچۆی سلێمانی 31% زیادیكردووە: -    داهاتی شەش مانگی یەكەمی 2019ی هاتوچۆی سلێمانی ( 67 ملیار 779 ملیۆن 456 هەزار) دینار -    داهاتی شەش مانگی یەكەمی  2018ی هاتوچۆی سلێمانی( 46 ملیار و 50 ملیۆن و 32 هەزار) دینار  بەو پێیەش داهاتی هاتوچۆی سلێمانی ( 21 ملیار )دینار زیادیكردووە بەرێژەی ( 31%)، ئەو داهاتە لە ڕێگەی ((مۆڵەت، سزادان، پێدانی ژمارە، بەڵێننامە، بەناوكردن، ژینگە، ڕێگاوبان)) ئەم پارەیە لە شۆفێران وەردەگیرێت، %83 ی ئەم داهاتە دەچێتەوە وەزارەتی دارایی، % 17 ی تەرخان دەكرێتەوە بۆ بەڕێوەبەرایەتیەكان و ڕایی كردنی ئیش و كارەكانیان. داهاتێكی زۆرو رێگاوبانێكی خراپ داهاتی هاتوچۆی هەرێمی كوردستان ساڵانە زیاترە لە ( 300) ملیار دینار، كۆی داهاتی ساڵی 2018ی هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی بریتیی بووە لە ( 114 ملیار و 338 ملیۆن و 840 هەزار) دینار، كە بەتەنها بە داهاتی هاتوچۆ دەتوانرێت تەواوی رێگاوبانەكانی هەرێمی كوردستان چاكبكرێن و نۆژەنبكرێنەوە،بەو پێیەی نەوزاد هادی پارێزگاری هەولێر لەكاتی دەستپێكردنی نۆژەنكردنەوەی رێگای هەولێر - كۆیە لە 23/6/2019 رایگەیاند" نۆژەنكردنەوەی رێگای كۆیە – هەولێر  بە درێژی 52 كیلۆمەترە و ئەو رێگایە سێ مانگ دەخایەنێت و تێچوەكەشی ( 4 ملیارو 700 ملیۆن )دینارە.  ئەگەر ئەو بڕە پارەیەی كە بۆ نۆژەنكردنەوەی ( هەولێر – كۆیە )  وەربگرین و بۆ رێگاوبانەكانی دیكەی هەرێمی كوردستان تەخمینی بكەین ئەوا بەداهاتی ساڵێكی هاتوچۆی هەرێم كە ( 300 ملیار ) دینارە دەتوانرێت تەواوی رێگاوبانەكانی هەرێمی كوردستانی پێ نۆژەنبكرێنەوە.  رووداوەكانی هاتوچۆ لە هەرێمی كوردستان بە دووەمین هۆكاری مردن دادەنرێن  بەجۆرێك بەپێی ئامارەكانی بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی هەرێمی كوردستان لەماوەی 15 ساڵدا زیاتر لە نزیكەی( 10 هەزار) كەس بە رووداوی هاتوچۆ گیانیان لەدەستداوەو، زیاتر لە ( 100 هەزار) كەسی دیكەش برینداربوون، نزیكەی( 400 )كەسیش كەمئەندام بوون.  

راپۆرت: فازڵ حەمەرەفعەت – محەمەد رەئوف لە چەند كاتژمێری داهاتوودا دوای 15 ساڵ، زیاد ئەسعەد بێدەنگی دەشكێنێت‌و قسە دەكات، وەڵامی ئەو دەنگۆیانە دەداتەوە كە لەبارەی تێكچوونی باری دەرونییەوە بڵاودەكرێنەوە، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا بەپشتبەستن بەچەندین سەرچاوەی نزیك، زانیاری ورد لەباری شوێنی ژیان‌و دۆخی تەندروستی زیاد ئەسعەد بڵاودەكاتەوە. نزیكەی هەفتەیەكە بارودۆخی دەروونی‌و تەندروستی زیاد ئەسعەد گۆرانیبێژو ئاوازدانەر بووەتە باسی گەرمی میدیا‌و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان. مشتومڕەكان دوای چاوپێكەوتنێكی سەردار كەركوكی هونەرمەندی میللی هات لەگەڵ رادیۆی (نەورۆز)ی سەربە وەزارەتی رۆشنبیری حكومەتی هەرێمی كوردستان. لەو چاوپێكەوتنەدا، سەردار كەركوكی وتی:" كاك زیاد ئەسعەد كە كاك سامی ئەسعەد ناوە ئەسڵییەكەیەتی، لە وڵاتی سویدە، لە شێتخانەیە لە نەخۆشخانەی لیلا هاگنە لە یۆتۆبۆری لە ئوستراخویگز".  ئەم لێدوانەی سەردار كەركوكی هەرزوو كاردانەوەی بەرفراوانی لەسەر ئاستی میللی بەدوای خۆیدا هێنا، زیاد ئەسعەد لە ساڵی 2004وە واتە ماوەی 15 ساڵە  هیچ دەركەوتنێكی لە نە بە (دەنگ)‌و نە بە (رەنگ) لە میدیای كوردیدا نەبووە، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە خەڵك‌و هەوادارانی دەیانەوێت بەدوای چارەنوسیدا بگەڕێن.  لەگەڵ بڵاوبونەوەی قسەكانی سەردار كەركوكیدا، چەند هونەرمەندێك رونكردنەوەیان لەبارەی زیاد ئەسعەدەوە بڵاوكردەوە‌و رایانگەیاند، دۆخی تەندروستی باشە‌و قسەكانی سەردار كەركوكی دورن لە راستییەوە، لەوانە ئاوازدانەر هەڵكەوت زاهیر‌و چەند هونەرمەندێكی تر. تەندروستی زیاد ئەسعەد باشە ؟ بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، زیاد ئەسعەد دۆخی تەندروستی دروونی باشە‌و تەنانەت ئەوەی زۆر بێتاقەتی كردووە بڵاوكردنەوەی دەنگۆی "شێتبوونیەتی".  بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، كێشی جەستەی زیاد ئەسعەد زۆر زیادیكردووە، بەجۆرێك قەڵەویی بەتەواوەتی شێوازی جەستەی گۆڕیوە، هەر بەهۆی زیادبونی كێشەوە، قاچی چەپی توشی ئازار بووە‌و دەشەلێت، پشتی تاڕادەیەك چەماوەتەوە. ئەم زیادبونەی كێش وای لە زیاد ئەسعەد كردووە، زۆرترین كات لەماڵەوە بمێنێتەوە‌و نەیەتە دەرەوە. (درەو میدیا) زانیویەتی، زیاد ئەسعەد لە شارۆچكەیەكی بچوكدا دەژی لەنزیك ستۆكهۆڵمی پایتەختی سوید، بەهۆی ئەوەی تێكەڵاوی‌و هاتنەدەرەوەی زۆر كەمە، كەم كەس دەیبینن‌و پەیوەندییەكانی زیاتر لەڕێگەی تەلەفۆنەوە ئەنجام دەدات. زیاد لە نەخۆشخانەیە ؟ سەردار كەركوكی لە قسەكانیدا بۆ رادیۆی نەورۆز دەڵێت" زیاد ئەسعەد لە نەخۆشخانەیەكی دەروونییە بەناوی نەخۆشخانەی لیلهاگن لە شاری یۆتۆبۆری سوید". بەپێی بەدواداچوونی (درەو میدیا)، ئەو نەخۆشخانەیەی كە سەردار كەركوكی باسی كردووە، لە ساڵی 2013وە داخراوە، عەبدوڵ قەرەگۆلی كە كوردێكی شارەزای دانیشتووی سویدە، ئەم زانیارییەی بۆ (درەو میدیا) پشتڕاستكردەوە. زیاد قسە دەكات ! هاوڕێكانی دەڵێن دۆخی تەندروستی باشە‌و رۆژانە بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ دەكەن، ئەگەر ئەمە راستە بۆچی زیاد ئەسعەد خۆی قسەناكات‌و ئەو دەنگۆیانە رەتناكاتەوە كە لەبارەیەوە بڵاوكرانەوە، ئەمە پرسیاری (درەو میدیا) بوو بۆ ئاسۆ هاشم پارێزەری دەستنیشانكراوی زیاد ئەسعەد. ئاسۆ هاشم بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، پێموتووە خەڵكی چاوەڕەوانی قسەو درەكەوتنی ئێوەن، خەڵكی دەڵێن مادام دەرناكەوێت‌و قسە ناكات، كەواتە قسەكانی سەرداركەركوكی راستە ! زیاد لە وەڵامدا وتی:" من 15 ساڵە خۆم دەرنەخستووە چۆن بە قسەی هونەرمەندێكی میللی خۆم دەربخەم، بەڵام خەڵكی كوردستان دڵنیادەكەمەوە كە بە پرۆژەیەكی گەورەوە دێمەوە ناوتان".  زیاد ئەسعەد بەتەلەفۆن ئاسۆ هاشمی كردووە بە پارێزەری خۆی، هێشتا بەفەرمی وەكالەتنامەی بۆنەكردوەتەوە، بەهۆی ئەوەی ئاسۆ لە هەرێمی كوردستانە‌و ئەو سویدە‌و لە سویدیش لەماڵەكەی خۆی نەچوەتەدەرەوە تاوەكو لەوێ وەكالەتنامەی بۆ بكاتەوە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پێدەچێت لە چەند رۆژی داهاتوو ئەم كاروبارە یاساییە جێبەجێ بكرێت.  واتە لەمەودوا ئاسۆ هاشم بەفەرمی لەبەردەم یاسادا نوێنەرایەتی زیاد ئەسعەد دەكات‌و دەتوانێت كاروبارە یاساییەكانی جێبەجێ بكات. ئاسۆ هاشم بەتایبەتی بۆ (درەو میدیا)ی ئاشكراكرد، زیاد ئەسعەد وتویەتی لە نزیكترین كاتدا قسەدەكات‌و گرێبەستێكی لەگەڵ كۆمپانیای (بابلیۆن) كردووەو تۆمارێكی (40) خولەكی بڵاودەكاتەوەو باسی پرۆژە گەورەكەی دەكات‌و ئاماژە بەو دەنگۆیانەش دەكات كە لەسەری دروستبوون‌و ئێستا سەرقاڵی دانانی ئاوازو گۆرانی نوێیە".  (درەو میدیا) زانیویەتی، ئەو تۆمارە دەنگییە لە چەند كاتژمێری داهاتوودا بڵاودەبێتەوە. زیاد بەدوای شێركۆ دەگەڕێت ! هەڵۆ شێركۆ بێكەس كوڕی شاعیری گەورە شێركۆ بێكەس یەكێكە لە هاوڕێ نزیكەكانی زیاد ئەسعەد كە بەردەوام پێكەوە گفتوگۆ دەكەن. دوێنێ شەو كاتێك بۆ هەواڵپرسینی تەندروستی زیاد ئەسعەد (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ هەڵۆ شێركۆ بێكەس كرد، هەڵۆ كە رۆژی پێشتر لەگەڵ زیادی هاوڕێی قسەی كردبوو، جارێكی تر بۆ دڵنیاكردنەوەی (درەو میدیا) بەتەلەفۆن پەیوەندی بە زیاد ئەسعەدەوە كردەوە. هەڵۆ داوای لە زیاد ئەسعەد كرد لەبارەی ئەو دەنگۆیانەی لەسەری بڵاوكراونەتەوە قسە بكات، زیاد پێی وت:" چەندین ساڵە من دەرنەكەوتووم، پێم ناخۆشە بۆ شتێكی وا قسە بكەم"، هەڵۆ داوای لێكرد قسە بكات، زیاد بەڵێنیدا لە زوترین كاتدا قسە بكات.   زیاد ئەسعەد ئەم رۆژانە بەشوێن شعرێكی شاعیری كۆچكردوو (شێركۆ بێكەسدا) دەگەڕێت كە لەبارەی (دكتۆر فەرهاد پیرباڵ) لە دیوانی سێیەمیدا نوسیویەتی. شێركۆ بێكەس یەكێك بوو لەوانەی كە سەرسام بوو بە توانای هونەری زیاد ئەسعەد، ئەو جارێك لەبارەی زیادەوە وتی:" هونەرمەند زیاد ئەسعەد لە دنیای گۆرانی‌و مۆسیقای مندا لە نەورەسێكی سپی ئەچێ كە لەبەر هەتاوی ژیاندا دەبرسیكێتەوە.. لەنێو شەپۆلە تازەكانی گۆرانی مۆزیكی كوردیدا، لەو ساڵانەی دوایدا، زیاد ئەسعەد بە گوڕوتین‌و تۆنێكی تاسەشكێنەوە هاتە نامانەوەو هەندێ سنوری تەقلیدی بەزاندو دڵ‌و گوێچكەمانی بەریتمی تازەو داهێنەرانە زاخاو دایەوە، چۆن و بۆچی ؟! یەكەم: لەبەر ئەوەی لاسایكەرەوەو تەقلیدی نەبوو، واتە هەمان سەدای گۆرانییەكانی رابردووی نەدایەوە بەگوێچكەماندا، فۆلكلۆریشی بۆ خۆی نەكرد بە بەندینخانە. دووەم: هونەرمەند زیاد ئەسعەد بە تەنها هەر بەهرەو سەلیقە نییە، بەڵكو لە هەمانكاتدا شارەزایی دنیای موزیك‌و مەقاماتەو ئەزانێت چی ئەكات‌و عاشقانە لەگەڵ كارەكەی خۆیدا هەڵسوكەوت ئەكات، یان ئەتوانم بڵێم (مۆسیقاو گۆرانی بووە بەدڵدارو تەنانەت – هاوسەری ئەو). پێشینەیەكی كورت ئەمە یەكەمجار نییە زیاد ئەسعەد دەبێت بە باسی گەرمی ناو میدیا‌و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان. مانگی شوباتی 2018 دەنگۆی مردنی زیاد ئەسعەد لە سوید بڵاوكرایەوە، دواتر راستی هەواڵەكە رەتكرایەوە. مانگی تشرینی یەكەمی 2018 وێنەیەك لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوكرایەوە، باس لەوەكرا ئەوە وێنەی زیاد ئەسعەدە، دواتر رەتكرایەوە‌و دەركەوت پیاوێكی كوردە كە هاوشێوەی زیاد ئەسعەدە. پرۆفایلی زیاد ئەسعەد زیاد ئەسعەد ساڵی 1966 لە گەڕەكی (تەیراوە)ی شاری هەولێر لەدایكبووە، ئامادەیی پیشەیی لە هەولێر تەواوكردووە. ئەو لەیەككاتدا گۆڕانبێژو مۆسیقارو ئاوازدانەرو هۆنراوەنوسە، یەكەمین گۆڕانی خۆی لە ساڵی 1983 بەناوی "دوعادەكەم" تۆماركردووە، یەكەمین كاسێتی لە ساڵی 1988دا بڵاوكردوەتەوە، تائێستا خاوەنی پێنج ئەلبومی گۆڕانییە. زیاد تا ئەم تەمەنە ژمارەیەكی زۆر وڵات گەڕاوە، لەوانە ئێران‌و روسیا‌و كەنەداو وڵاتانی ئەوروپا، بەپێی زانیارییەكان، زمانەكانی روسی‌و ئینگلیزی‌و سویدی‌و فارسی دەزانێت. دواین بەرهەمی زیاد گۆرانییەك بوو بە ناوی "سكاڵا" كە لە ساڵی 2003 بڵاوبووەوە، ئەو سەرباری ئەوەی ئاوازی بۆ زۆرینەی گۆڕانییەكانی خۆی داناوە، تائێستا زۆرترین ئاوازیشی بە هونەرمەندەكانی تر داوە. زیاد لەو هونەرمەندانەیە كە لەدوای راپەڕینەوە خۆی لە ژیانی حزبایەتی‌و كاری سیاسی پاراستووە‌و زیاتر خەریكی هونەرەكەی بووە، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە دوای چەندین ساڵ دوركەوتنەوە هێشتا جەماوەرەكەی لەدەستنەداوە.

درەو میدیا: حكومەتی عێراق ئیدانەی بۆردومانی فرۆكەكانی توركیا دەكات لە كورتەك،  بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان تەنها نیگەرانی دەردەبڕێت.  وەزارەتی دەرەوەی عێراق و حكومەتی هەرێمی كوردستان  بەیاننامەیان لەسەر بۆردومانی كورتەك لە لایەن فڕۆكە جەنگییەكانی توركیاوە دەركردووە، هەڵوێستی حكومەتی عێراق و هەرێمی كوردستان جیاوازە لەسەر ئەو بۆردومانەی كە بەهۆیەوە سێ هاوڵاتی شەهیدبوون و پێنجی دیكەش برینداربوون. • حكومەتی عێراق ئیدانەی بۆردومانەكە دەكات لەلایەن فڕۆكە جەنگیەكانی توركیاوە، حكومەتی هەرێمی كوردستان نیگەرانی خۆی دەردەبڕێت  بە بۆردومانەكە دەردەبڕێت. • حكومەتی عێراق داوا دەكات  رێ لە هەر كردەیەك بگیرێت دژ بە وڵاتانی دراوسێ، بەڵام حكومەتی هەرێم  قبووڵی ناكات و ڕێگە نادات خاكەكەی بۆ هێرشكردنەسەر و تێكدانی ئاسایشی وڵاتانی دراوسێ بەكار بهێنرێت • حكومەتی عێراق جەخت دەكاتەوە كە بیانوەكان هەرچیەك بن دەبێت توركیا رێز لەسەروەری خاكی عێراق بگرێت و بۆردومانەكان رابگرێت، بەڵام حكومەتی هەرێم دەڵێت هۆكاری ئەو بۆردومانانە بونی چەكدارانی پەكەكەیە لە ناوچەكەدا. • حكومەتی عێراق ئۆباڵی روداوو بۆردومانەكان راستەوخۆ دەخاتە ئەستۆی توركیا، بەڵام حكومەتی هەرێم راستەوخۆ ئۆباڵی روداوەكە دەخاتە ئەستۆی چەكدارانی پەكەكە.  دەقی بەیاننامەیەك لە وەرزارەتی دەرەوەی  عێراق  بۆردومانكردنی چڕی ناوچەی كورتەك – پارێزگای سلێمانی لەلایەن دوو فڕۆكەی جەنگی هێزی ئاسامانی توركیاوە، ئیدانە دەكات، كە بوە هۆی گیان لەدەستدانی چوار هاوڵاتی و برینداربوونی چوار هاولاتی دیكەو ترسان و تۆقاندنی هاوڵاتیانی مەدەنی. لە كاتێكدا  زۆر بە پەرۆشی بۆ بونیادنانی پەیوەندی ستراتیژی درێژخایەن، رێگە گرتن لە هەركردەوەیەك دژی ئاسایشی توركیای دراوسێ لە خاكی عێراقەوە بەكار بهێنرێت لە هەمانكاتدا هەر كردەوەیەكی سەربازی تاكلایەنە پێشێلكردنی سەروەری عێراقەو دژی بنەماكانی دراوسێیەتیە كە پەیوەندیەكانی نێوان دوو وڵاتی دراوسێ و دو لەگەل رێكدەخات. پێشێلكردنێكی ئاشكرای یاسای مرۆیی نێودەوڵەتیە. بارودۆخ و پاساوەكان هەرچیەك بن جەخت دەكەینەوە لەسەر ئەوەی توركیا بۆردومانكردنی ناوچەكانی عێراق رابگرێت رێز لەسەروەری خاكی عێراق بگرێت و هاوكاری دولایەنە گرنتی ئاساییشی سنوری هەردووڵات دەكات . وەزارەتی دەرەوەی عێراق 30/6/2019 دەقی ڕاگەیەندراوەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان حكومەتی هەرێمی كوردستان دڵگرانی و نیگەرانیی قووڵی خۆی بۆ كەوتنەوەی قوربانیانی سڤیل لە ئەنجامی بۆمبارانی ناوچە سنوورییەكان لەگەڵ توركیا دەردەبڕێت و سەرەخۆشی لە خانەوادە و كەسوكاریان دەكات.   هەبوونی چەكدارانی پەكەكە لەو ناوچانە و نزیكبوونەوە و هاتنی بەئەنقەستیان بۆ ناو گوند و ئاواییەكان، بێباكانە ژیانی گوندنشینانی ئەو ناوچانەی خستووەتە مەترسییەوە،  هەروەها بووەتە ڕێگر لە گەڕانەوەی ژیان و ئاوەدانكردنەوەیان.  حكوومەتی هەرێمی كوردستان قبوڵ ناكات و ڕێگە نادات خاكەكەی بۆ هێرشكردنەسەر و تێكدانی ئاسایشی وڵاتانی دراوسێ بەكار بهێنرێت و بەو هۆیەوە ژیانی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان بكەوێتە مەترسییەوه. ‌  ناوچە گوندنشینەكانی سنور دەبێ نەكرێنە مەیدانی پێكدادانی سەربازی و بۆمباران، چەكدارانی پەكەكەش دەبێ لە گوندنشینان دووركەونەوە و نەیانخەنە مەترسییەوە.  حكومەتی هەرێمی كوردستان دەربارەی ڕووداو و بۆمبارانەكانی چەند ڕۆژی ڕابردووی ناوچە سنوورییەكان، نیگەرانیی خۆی گەیاندووەتە توركیا و  داواكارین دووبارە نەبنەوە.   ٢٩/٦/٢٠١٩  حكومەتی هەرێمی كوردستان  

درەو میدیا:  دوای دوو رۆژ لە بۆردومانی فڕۆكەكانی توركیاو شەهید بونی 3 هاوڵاتی مەدەنی لە كورتەكی بناری قەندیل، ئەمڕۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوەو رایگەیاند: لە پەكەكەی قبوڵ ناكەین و نیگەرانیشمان گەیاندۆتە توركیا. لە راگەیەنراوەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا هاتووە" حكوومەتی هەرێمی كوردستان قبووڵ ناكات و رێگە نادات خاكەكەی بۆ هێرشكردنەسەر و تێكدانی ئاسایشی وڵاتانی دراوسێ بەكار بهێنرێت و بەو هۆیەوە ژیانی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بكەوێتە مەترسییەوه" حكومەتی هەرێم نیگەرانی خۆی بە توركیاش راگەیاندووە" دەربارەی ڕووداو و بۆمبارانەكانی چەند رۆژی رابردووی ناوچە سنوورییەكان، نیگەرانیی خۆی گەیاندووەتە توركیا و  داواكارین دووبارە نەبنەوە" ئێوارەی 2019/6/27 بە بۆردومانی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا، 3 هاوڵاتی شەهیدبوون و 5ی دیكەش برینداربوون، لە نزیك مۆنۆمێنتی شەهیدانی كورتەك  كە هەشت ساڵ لەمەوبەر لە بۆردومانێكی هاوشێوەی فڕۆكەكانی توركیادا 7 هاوڵاتی مەدەنی شەهیدبوون. دەقی راگەیەندراوی حكوومەتی هەرێمی كوردستان حكوومەتی هەرێمی كوردستان دڵگرانی و نیگەرانیی قووڵی خۆی بۆ كەوتنەوەی قوربانیانی سڤیل لە ئەنجامی بۆمبارانی ناوچە سنوورییەكان لەگەڵ توركیا دەردەبڕێت و سەرەخۆشی لە خانەوادە و كەسوكاریان دەكات. هەبوونی چەكدارانی پەكەكە لەو ناوچانە و نزیكبوونەوە و هاتنی بەئەنقەستیان بۆ ناو گوند و ئاواییەكان، بێباكانە ژیانی گوندنشینانی ئەو ناوچانەی خستووەتە مەترسییەوە،  هەروەها بووەتە رێگر لە گەڕانەوەی ژیان و ئاوەدانكردنەوەیان. حكوومەتی هەرێمی كوردستان قبووڵ ناكات و رێگە نادات خاكەكەی بۆ هێرشكردنەسەر و تێكدانی ئاسایشی وڵاتانی دراوسێ بەكار بهێنرێت و بەو هۆیەوە ژیانی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بكەوێتە مەترسییەوه.  ناوچە گوندنشینەكانی سنوور دەبێ نەكرێنە مەیدانی پێكدادانی سەربازی و بۆمباران، چەكدارانی پەكەكەش دەبێ لە گوندنشینان دووركەونەوە و نەیانخەنە مەترسییەوە. حكوومەتی هەرێمی كوردستان دەربارەی ڕووداو و بۆمبارانەكانی چەند رۆژی رابردووی ناوچە سنوورییەكان، نیگەرانیی خۆی گەیاندووەتە توركیا و  داواكارین دووبارە نەبنەوە. 29/6/2019  

راپۆرتی: محەمەد رەئوف پێچەكانی كورتەك، دەروازەی "هەرێمی‌ پاراستنی‌ میدیا"، كە سنوری دەسەڵاتدارێتی پارتی كرێكارانی كوردستانە، بۆ دووەمجار دەبێتە پێچی مەرگی هاوڵاتییانی مەدەنی. ئێوارەی دوێنێ بە بۆردومانی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا، 3 هاوڵاتی شەهیدبوون و 5ى دیكەش برینداربوون، لە نزیك مۆنۆمێنتی شەهیدانی كورتەك  كە هەشت ساڵ لەمەوبەر لە بۆردومانێكی هاوشێوەی فڕۆكەكانی توركیادا 7 هاوڵاتی مەدەنی شەهیدبوون.  تا ئێستا سەرۆكی هەرێم و حكومەت بێدەنگیان هەڵبژاردووە، بە پێچەوانەی هەڵوێستیان بەرامبەر بە بۆردومانی فڕۆكەخانەی ئەبهای سعودیە كە بە توندی ئیدانەیان كرد. بۆردومانی كورتەك پێچەكانی كورتەك كۆتایی سنوری دەسەڵاتی حكومەتی هەرێم و سەرەتای سنوری دەسەڵاتی ( هەرێمی پاراستنی میدیا)ی سەربە پارتی كرێكارانی كوردستانە، كە تەنها 20 خولەك لە ناحیەی‌ سەنگەسەری‌ قەزای‌ پشدەرەوە دورەو دەكەوێتە نێوان بازگەكانی ئاسایشی هەرێم و گەریلاکانی پەكەكەوە. رۆژانە گوندنشیانی ئەو ناوچەیە هاتوچۆ دەكەن لە نێوان گوندەكەیان كە لەژێر دەسەڵاتی پەكەكەدایە، بەپێی‌ ئامارێكی‌ شارەوانی‌ بناری‌ قەندیل (هەرێمی پاراستنی میدیا) زیاتر لە (8 هەزار) هاوڵاتی، لە( 62 )گوندی ئەو ناوچەیە دەژین و سەرقاڵی‌ ژیانی‌ ئاسایی‌و بەخێوكردنی‌ مەڕو ماڵات‌و باخداری‌و هەنگەوانین‌.  ئێوارەی دوێنێ خێزانێكی گوندی (ئاشقوڵكە)ی بناری قەندیل كە لەوێ رەزو باخ و كشتوكاڵیان هەیە رۆژانی پێنجشەممان لە ناحیەی چوار قوڕنەوە دەچنەوە بۆ گوندەكەیان لە كاتی گەڕانەوەیاندا لە پێچەكانی كورتەك لە لایەن فڕۆكەكانی توركیاوە بۆردومانكران، بەهۆیەوە سەرۆكی خێزانەكە بەناوی ( عەبدوڵا ئاڵی مینە) تەمەن ( 53 ) ساڵ لەگەڵ كوڕو كچێكیدا بەناوەكانی (كوردستان عەبدوڵا ئاڵی مینە) تەمەن 30 ساڵ و (هەریاد عەبدوڵا ئاڵی مینە) تەمەن 19 ساڵ شەهیدبوون، لەگەڵ ( 5 )كەسی تری خیزانەكەی برینداربوون بەناوەكانی ( محەمەد عەبدوڵا ئاڵی مینە، مەلیكە محەمەد عەبدوڵا ئاڵی مینە، تەیب محەمەد عەبدوڵا ئاڵی مینە، رابی حەمد خیزانی عەبدوڵا،  بەناز محەمەد خێزانی محەمەد عەبدوڵا ئاڵی مینە).    نێچیرڤان بارزانی بێدەنگ بوو! نێچیرڤان بارزانی كە 18 رۆژە وەك سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەستبەكاربووە لەبەرامبەر ئەو بۆردومانەو شەهیدبونی هاوڵاتیانی مەدەنی بێدەنگی هەڵبژارد و هیچی نەوت، لە كاتێكدا ( سوێندی خوارد كە پارێزگاری لە مافی هاوڵاتیانی هەرێم بكات)، چونكە فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا ئاسمانی هەرێمی كوردستانیان بەزاندوەو لەناو خاكی هەرێمدا هاوڵاتی شەهید كردووە. لە كاتێكدا حكومەتی هەرێمی كوردستان 15 رۆژ پێش روداوەكەی كورتەك لە 13/6/2019 لە بەیاننامەیەكدا بە توندی ئیدانەی هێرشەكەی سەر فڕۆكەخانەیەكی سعودیە كرد، كە تەنها چەند كەسێكی تیادا برینداربون، حكومەتی هەرێمی كوردستان لە بەیاننامەكەیدا دەڵێت" بە توندی ئیدانەی ئەو‌ هێرشه مووشەكییە دەكەین كە دوێنێ چوارشەممە 12/6/2019 كرایە سەر فڕۆكەخانەی ئەبها لە شانشینی سعوودیە و لە ئەنجامدا بیست و شەش كەسی سڤیل بریندار بوون و زیانی گەورەش بەر فڕۆكەخانەكە كەوت، هیوای چاكبوونەوە بۆ برینداران دەخوازین" لە كورتەك مێژوو خۆی دوبارە دەكاتەوە  ئەو بۆردومانەی كە دوێنێ  فڕۆكەكانی توركیا ئەنجامیاندا، هەشت ساڵ لەمەوبەر لە هەمان ناوچەو هەمان شوێن  بەرامبەر هاوڵاتیانی مەدەنی هەمان ناوچە ئەنجامیاندا.   لە ڕۆژی ٢١/٨/٢٠١١  فرۆكە جەنگیەكانی توركیا بەبیانوی بۆردومانكردنی بارەگاكانی پەكەكە ئۆتۆمبێلی خێزانێكی گوندنشینیان لە پێچەكانی كورتەك كردە ئامانج كە ژمارەیان حەوت كەس بون ھەرھەمویان شەھیدبوون، كە لەدوای بۆردومانەكە ئۆتۆمبیلەكەیان گڕی گرت و سەرەرای پارچەبونی جەستەیان سوتان و تەرمەكانیان لەیەك جیانەدەكرانەوە، سەرۆك خێزانەكەیان بەناوی ( حسێن مستەفا حەسەن) و لەگەڵ كوڕو كچەكان و منداڵەكانی بەناوەكانی ( ڕێزان حسێن مستەفا، سۆنیا شەماڵ حسێن، زانا شەماڵ حسێن،  سۆلین شەماڵ حسێن،  ئۆسكار عوزێر حەسەن، میر حاجی مام كاك). لەدوای روداوەكە و لە شوێنەكەیدا مۆنۆمێنتێك بۆ ئەو شەهیدانە درووستكراوە بەناوی ( مۆنۆمێنتی شەهیدانی كورتەك). ئەو روداوە هاوشێوەی ئێستا بە هەمان بێدەنگی بەرپرسانی حكومەتی هرەێمی كوردستاندا تێپەڕیوە، روداوەكان بەم شێوەیە بەردەوام بن، ئەگەری دوبارەو سێبارەی روداوەكەی كورتەك دەبینرێت. بۆردومانی بەردەوام بۆردومانە بەردەوامەكانی فڕۆكەكانی توركیا چەندین روداو قوربانی بەدوای خۆیدا هێناوەو چەندین روداوی هاوشێوەی كورتەكی لە هەرێمی كوردستان دروستكردووە. •    لە ١/٨/٢٠١٥ فرۆكە جەنگییەكانی توركیا بۆردومانی  گوندی زارگەڵییان كردو نۆ كەسی مەدەنیان لەو گوندە شەھید كرد، سەرباری وێرانكردنی خانوەكانی گوندەكەو سوتانی رەزوباخەكانیان.   •      رۆژی 22ی ئاداری 2018، فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا گوندەكانی (وەسان، ماونان، سەركان)ی دۆڵی باڵەیانی قەسرێی سەر بەقەزای چۆمانیان بۆردومان كردو بەهۆی بۆردومانەكەشەوە لەناو گوندی سەركان چوار كەس شەهیدبوون كە سەرجەمیان پێشمەرگەبون، بەناوەكانی (شەرۆ مەحمود برایم ، بێژەن مستەفا ئەبوبەکر، محمد ئیسماعیل حمد، دەرباز محمد یوسف) . •    رۆژی 23/1/2019  فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا لە دوو بۆردومانی جیاوازدا لە گەلی رەشاڤە ( كەمەری ئامێدی) لە ناحیەی دیرەلوكی سەربە قەزای ئامێدی شەش هاوڵاتی ناوچەكەیان كردە قوربانی، كە بەمەبەستی راوە ماسی چوبونە ئەو ناوچەیە (  ئەو ناوچەیە چۆڵە لە نێوان دەسەڵاتی حكومەتی هەرێم و پەكەكەدا) لەو بۆردومانەدا چواریان شەهیدبوون و دوانیشیان برینداربوون، لەدوای ناشتنی تەرمەكانیان، گەنجانی ناوچەكە بە خۆپیشاندان بەرەو بنكەی سەربازی ( سیرێ) كە لە كۆمەڵگەی سیرێیە بەڕێكەوتن ، دوای ئەوەی سەربازانی ناو بنكە سەربازیەكە تەقە بەسەر خۆپیشاندەراندا دەكەن، خۆپیشاندەران زیاتر بەرەو پێش دەچن و تا دەچنە ناو بنكەكەوەو تەواوی كەلوپەلی  سەربازی ناو بكە سەربازییەكەی توركیا دەسوتێنن و  سەربازەكانی توركیاش بنكەكە چۆڵ دەكەن و دەكشێنەوە، بەهۆی ئەو خۆپیشاندانەوە 7 هاوڵاتی برینداربوون و خۆپیشاندەرێكیش شەهیدبوو بەناوی ( حسێن رێكان بەنستانی )رێكانی،  لەدوای ئەو روداوەش هێزە ئەمنییەكانی حكومەتی هەرێم ژمارەیەك رۆژنامەنوس و چالاكیان بۆ ماوەیەك دەستگیركرد. ئەو هێرش و پەلامارانەی سوپای توركیا بۆسەر باشوری كوردستان بە بیانوی بونی گەریلاکانی پارتی كرێكارانی كوردستانە لە ناوچە شاخاوییەكانی هەرێمی كوردستان. پەكەكەو باشوری كوردستان  پارتی كرێكارانی كوردستان لە ساڵی 1978 دامەزراوە، یەكەم كۆنفرانسی خۆی لە ساڵی 1981 ئەنجامداوە، لە ساڵی 1984ەوە شۆڕشی چەكداری دەستپێكردووە، لەوكاتەوە بنكەو بارەگای لە باشوری كوردستان كردوەتەوە. لەدوای پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و یەكخستنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، لە یەكەم هەنگاودا بە فشاری توركیا هێزی پێشمەرگە لە ساڵی 1993 چووە شەڕی براكوژییەوە لەگەڵ هێزەكانی پەكەكە لە باشوری كوردستان، هێزی پێشمەرگە نەیتوانی شەڕەكە یەكلابكاتەوە‌و پەكەكە لەناوچەكە دەربكات، بەڵام نیازپاكی بەرپرسانی هەرێمی نیشانی توركیادا. ئێستا بنكەو بارەگاكانی پەكەكە تەواوی ناوچە شاخاوی‌و سنورییەكانی رۆژهەڵات‌و باشور تا رۆژئاوای كوردستانی گرتوەتەوەو ناوچەیەكی فراوانیان بۆخۆیان كۆنترۆڵكردووە، لەگەڵ فراوانبوونی ناوچەی چەكداریان جموجوڵی سیاسی‌و مەدەنیشیان لە باشوری كوردستان زیادیكردووە. لە باشوری رۆژهەڵاتی هەرێمی كوردستان واتە سنوری نێوان هەرێمی كوردستان‌و ئێران، ناوچەیەكی فراوان‌و ناوەندی دەسەڵاتی پەكەكەی لێیە، ئەوەش زنجیرە چیای "قەندیل"ە، كە لە سنوری ناوچەكانی قەزای قەڵادزێ، قەزای رانیە، قەزای چۆمان، قەزای رەواندوز، قەزای سۆران، پێكدێت، واتا دەسەڵاتیان لە سنوری قەزای قەڵادزێوە درێژ دەبێتەوە بۆ باڵەكایەتی‌و سیدەكان‌و حاجی ئۆمەران، لەم ناوچەیەدا (62) گوند لەژێر دەسەڵاتی شارەوانییەكانی پەكەكەدایە.  بەپێی بەدواداچونێكی رۆژنامەی (رووداو)، لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستانیش زیاتر لە (658) گوند لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایەو زیاتر لە 34%ی كۆی خاكی پارێزگای دهۆك لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە.  زۆرترین سنوری دەسەڵاتی پەكەكە لە ناوچەی قەزای ئامێدیە، كە نزیكەی (250) گوندی ئەو ناوچەیە لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایەو زۆرینەی بنكەو بارەگا سەربازییەكانی توركیاش لەو قەزایەدایە كە بنكەكانی بامەڕنێ، دێرەلوك، كانی ماسی دەگرێتەوە، بەواتایەكی تر جێگیركردنی ئەو بنكە سەربازیانەی توركیا تەواو لەبەرمەترسی هەژموونی پەكەكەیە، چونكە زۆرینەی خاكی ئەو قەزایە لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە، بەو پێیەی لە كۆی (2700) كیلۆمەتر دوجای خاكی ئەو قەزایە، زیاتر لە 70%ی لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە. لەدوای ئامێدی، زۆرترین سنوری جوگرافی ژێر دەسەڵاتی پەكەكە لە قەزای زاخۆیە، بەوپێیەی زیاتر لە (120) گوندی ئەو قەزایە لەژێر دەستی پەكەكەدایە، واتە 35% خاكی ئەو قەزایە، لە قەزای ئاكرێش زیاتر لە (20) گوندی ئەو قەزایەش لەژێر دەستی پەكەكەدایە. بەگشتی لە سنوری پارێزگای دهۆك بەوپێیەی هەرێمەكانی بادینانی پەكەكە لەوێیە، پەكەكە پێگەیەكی گەورەی هەیە، كە بە نزیكەی 30% بۆ 36%ی خاكی پارێزگای دهۆك ئەژماردەكرێ، واتا تەواوی ناوچە شاخاوی‌و سنورییەكانی پارێزگای دهۆك لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە. لە سنوری قەزای مێرگەسور كە ناوچەكانی بارزان‌و پیران‌و شیروان دەگرێتەوە، زیاتر لە (150) گوند لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدایە، واتا بەگشتی لە سنوری قەزاكانی پارێزگای هەولێر زیاتر لە (200) گوند لەژێر كۆنترۆڵی پەكەكەدان، جگە لە مەخمور كە كەمپێكی گەورەی پەكەكەی لێیە. لە رۆژئاواشەوە لە سنوری قەزای شەنگال ناوچەیەكی بەرفراوان‌و دەیان گوندو بەرزایی بەدەست پەكەكەوەیە، بەگشتی زۆرینەی بنكەو بارەگاو پێگەی پەكەكە لە سنوری ناوچەی جێنفوزی پارتیدایە، كە ئەتوانرێت بوترێت پەكەكە بەتەواوی  پارتی گەمارۆداوە. توركیا لە باشوری كوردستان  توركیا دەیان بنكەو بارەگای لە ناو خاكی هەرێمی كوردستاندا هەیە، لەدوای هاتنی داعش و بە بیانوی رزگاركردنی موسڵ لە مانگی كانوونی یەكەمی 2015 توركیا هێزێكی گەورەی هێنایە باشیكی نزیك موسڵ كە بە نزیكەی 900 سەرباز و 16 تانك و 20 زرێ پۆشبون، بیانوی توركیا ئامانج لە هێرش و ئۆپەراسیۆنەكانی  لەناوخاكی هەرێم دژ بە چەكدارانی داعشە. لەڵام لە ماوەی ساڵی 2015 دا لە كۆی( 300 )هێرش و ئۆپەراسیونی ئاسمانی سوپای توركیا تەنها 3 هێرشیان بۆسەر داعش بووە، لەبەرامبەردا(297) هێرشی بۆسەر بنكەو ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی پەكەكە بووە، واتا بەرێژەی 1% بۆسەر داعش و 99%ی هێرشەكانی بۆسەر پەكەكە بووە، ئەگەرچی توركیا لە هەرێمی كوردستان چەندین بنكەی سەربازی دیكەی هەیە، بەتایبەتیش لە دوای  شەری ناوخۆوە بەرەزامەندی پارتی دیموكراتی كوردستان و لەچوارچێوەی هێزی ئاشتی پارێز هێزێكی گەورەی توركیا لە 1997 لە بامەڕنێی سەربە قەزای ئامێدی جێگیر بوون، كە فرۆكەخانەیەكی سەربازی و 38 دەبابە و 738 سەربازی تورك پێكهاتووە هاوكات هەر لە ساڵی 1997 سێ بنكەی دیكەی سەربازی لە ناحیەی دێرەلوكی سەربە قەزای ئامێدی كە 40 كم دەكەوێتە باكوری ئەو قەزایەوەكردەوە، ساڵی 1997 بنكەیەكی دیكەی سەربازی لە ناحیەی كانی ماسی سەربە قەزای ئامێدی و لە هەمان ساڵدا لە گوندی سێرسی كە 30كم باكوری شاری زاخۆیە بنكەیەكی دیكەی سەربازی جێگیركرد، تەواوی ئەو بنكە سەربازیانەی سوپای توركیا لە خاكی هەرێمی كوردستان لە نزیكی سنوری نێوان ناوچەی جێ نفوزی پەكەكەو پارتین. ئەگەرچی لەشكركێشی سوپای توركیا بۆ ناو خاكی هەرێم بە پێشیلكردنی سەروەری خاكی عێراق دادەنرێت، بەڵام تا ئێستا عێراق بێدەنگە، چونكە عێراق و توركیا لە ساڵی 1982 دا رێكەوتنێكیان واژووكردووە كەهەریەكەیان دەتوانن 20 كیلۆمەتر سنوری خاكی یەكدی ببەزێنن بە بیانوی پاراستنی سنورەكانیان كە ئەوكاتیش بۆ دژایەتیكردنی پەكەكە بوو. هاوكات لە ساڵی 1995 رێكەوتنێكی تری نێوان عێراق لەگەڵ توركیا واژووكراوەو لە ساڵی 2007 رێكەوتنەكەی ساڵی 1982 نوێكرایەوە بەڵام بەزاندنی سنوریان لە 20 كم زیادكرد بۆ 25 كم ئەم رێكەوتنانە هەموویان لەسەر داوای توركیا بووەو فشار بووە لەسەر عێراق بۆ وەردەرنانی چەكدارانی پەكەكە لە خاكی عێراق.  بەپێی راپۆرتێكی تۆڕی ناڕەزایەتییەكانی باشوور لەمانگی كانونی یەكەمی 2015 بڵاویكردۆتەوە هاتووە"لەئێستادا ژمارەی ھێزەكانی توركیا  لەناو خاكی ھەرێمی كوردستاندا (٣٢٣٥) ئەفسەرو سەربازو ژەندرمە لەگەڵ چەندین جۆر چەك و تەقەمەنی"ە. بەپێی راپۆرتەكە توركیا (٥٨) تانك، (٢٧) زرێپۆش، (٣١) تۆپ‌و (٢٦) ھاوەن، (١٧) ئاڕبیجی‌و (١٠) دۆشكە، (٤٠) ئۆتۆمبیلی سەربازیی، جیھازێكی پێشكەوتووی دەنگھەڵگری سیخوڕی‌و سەدان پارچە چەكی مامناوەندو هەزارانی بچوكیان لەهەرێم جێگیكردووە.  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف "شۆرت لیست".. ئەمە دیارترین دەستەواژەی سیاسی ئەم رۆژانەیە لە گردی زەرگەتەی شاری سلێمانی، كە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕانە. لیژنەی یەكلاكردنەوەی كاندیدی پۆستەكان لەناو بزوتنەوەی گۆڕان دواین ئەركی خۆی جێبەجێكرد، بۆ هەر پۆستێك لە نێوان (3 بۆ 5) كاندیدی دیاریكرد، بڕیاربوو سبەینێ جڤات نیشتمانی دەنگ لەسەر كاندیدەكان بدات، بەڵام بەهۆی ناكۆكییەكانەوە پێناچێت كۆبونەوەكە بكرێت. لیژنەكەی گۆڕان  بزوتنەوەی گۆڕان لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە یەكەمین لایەن بوو رێككەوتنی سیاسی بۆ بەشداریكردن لە حكومەت لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان وەكو براوەی یەكەمی هەڵبژاردن، ئیمزاكرد. گۆڕان كە پۆستو پێگەی خۆی لە حكومەت چەسپاندووە، ئێستا سەرقاڵی یەكلاكردنەوەی ناوی كاندیدەكانیەتی بۆ پڕكردنەوەی پۆستەكان. مانگی نیسانی رابردوو بەفەرمانی خانەی راپەڕاندن، كە ئەم خانەیە بەپێی دەستوری ناوخۆیی بزوتنەوەی گۆڕان بەرزترین دەسەڵاتی جێبەجێكردنە لەناو حزبەكەدا، لیژنەیەك بۆ یەكلاكردنەوەی دۆسیەی كاندیدەكان دروستكرا. لیژنەكە پێكهاتووە لە (13) كەس، ئەركی ئەم لیژنەیە بریتییە لە پۆلێنكردن‌و جیاكردنەوەی ناوی ئەوانەی سیڤییان بۆ وەرگرتنی پۆستەكان پڕكردوەتەوە، ئەم لیژنەیە پێوەرێكی داناوە‌و بەپێی ئەو پێوەرە هەر كاندیدێك لەسەر (10 نمرە) خەمڵاندنی بۆ دەكرێت‌و بەپێی ئەو ئەنجامەی لە كۆی ئەو (10) نمرەیە بەدەستی دەهێنێت، بڕیار لەسەر دانان یان دورخستنەوەی لە لیستی كاندیدەكان دەدرێت. شۆرت لیستی كاندیدەكان بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لیژنەكە چەند كاتژمێرێك بەر لە نوسینی ئەم راپۆرتە دواین كاری خۆی تەواوكردووە كە "شۆرت لیست"كردنی ناوی كاندیدەكانە، واتە كورتكردنەوەی لیستی كاندیدەكان، چونكە بەپێی ئەوەی بڕیاری لەسەر دراوە، دەبێت ئەم لیژنەیە بۆ هەر پۆستێك لەو پۆستانەی كە لە حكومەت بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە، لەنێوان (3 بۆ 5) كاندید بهێڵێتەوە، بۆ ئەوەی جڤاتی نیشتمانی كە بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردانە لەناو بزوتنەوەكە، بتوانێت بەئاسانی‌و بەدەنگدان لەنێوان ئەو ناوانەدا بۆ هەر پۆستێك یەكێكیان هەڵبژێرێت‌و دواجار ناوی ئەو كاندیدە بدرێت بە مەسرور بارزانی كاندیدی راسپێردراو بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم. بازەكە لەسەر شانی كێ دەنیشێتەوە ؟ بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لیژنەكەی بزوتنەوەی گۆڕان تەنیا لیستی ئەو كاندیدانەی "شۆرت لیست" كردووە كە سیڤییان بۆ وەرگرتنی وەزارەتەكان پڕكردوەتەوە، بزوتنەوەی گۆڕان بەپێی ئەو رێككەوتنەی لەگەڵ پارتی كردویەتی، لەم كابینەیەدا (4) وەزارەتی بەدەستەوە دەبێت. سەرباری وەزارەت، بزوتنەوەی گۆڕان دوو پۆستی گرنگیشی بەدەستەوە دەبێت كە بریتین لە پۆستەكانی (جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان)‌و (یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی). بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم، سێ كەسایەتی دیار لەناو بزوتنەوەی گۆڕان خۆیان كاندید كردووە، كاندیدەكان بریتین لە (جەمال محەمەد سكرتێری جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەكە، مستەفا سەید قادر وەزیری پێشووی پێشمەرگە، محەمەد تۆفیق رەحیم ئەندامی خانەی راپەڕاندنی بزوتنەوەكە). بۆ پۆستی (یاریدەدەری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری چاكسازی) تائێستا بەهێزترین كاندید (جەلال جەوهەر) ئەندامی خانەی راپەڕاندنە. لیژنەی تایبەت بە كاندیدەكان تائێستا هیچ بڕیارێكی لەبارەی كاندیدەكانی ئەو دوو پۆستە باڵایە نەداوە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، كاندیدەكانی (4) وەزارەتەكەی بەمشێوەیە "شۆرت لیست" كردووە‌و تەنیا ئەم ناوانەی هێشتوەتەوە‌و دواجار ئەم ناوانە دەخرێنە بەردەم جڤاتی نیشتمانی‌و بەدەنگدان بۆ هەر پۆستێك یەكێكیان هەڵدەبژێردرێت: •    وەزارەتی دارایی‌و ئابوری/ ئاوات شێخ جەناب- هاوار شێخ رەئوف- شۆڕش حەمید •    وەزارەتی بازرگانی/ داهێن هاشم- كاروان هاشم- چالاكی موهەندیس- بەشدار حسێن •    وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە‌و نیشتەجێكردن/ دانا عەبدولكەریم- هیوا قلیاسانی- بەختیاری رانیە •    وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی/ ئاراس وەلی-     چیمەن حەمەڕەشید- هەژار مەعروف كاندیدی بێ سیڤی ! بۆ نوسینی ئەم راپۆرتە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ ژمارەیەك بەرپرسی بزوتنەوەی گۆڕان كرد، بەپێی قسەی ئەوان هەندێك بەرپرسی باڵای بزوتنەوەكە خۆیان بۆ پۆستەكان كاندید كردووە، بەڵام هیچ سیڤییەكیان پێشكەش نەكردووە. نازانرێت لیژنەكە بە چ شێوەیەك خەمڵاندن بۆ ئەو كەسانە دەكات كە كاندیدن بۆ وەرگرتنی پۆستەكان، بەڵام سیڤییان پێشكەش نەكردووە. (درەو میدیا) زانیویەتی، چەند كەسێك لە بەرپرسانی باڵای بزوتنەوەكە‌و ئەندامانی خانەی راپەڕاندن خۆیان بۆ پۆستە باڵاكان كاندید كردووە، بەڵام سیڤییان پێشكەش نەكردووە. ئەوانەی سیڤییان پێشكەش نەكردووە چانسی گەورەیان هەیە بۆ وەرگرتنی پۆستەكان. ناڕەزایەتییەكان لەگەڵ بڵاوبونەوەی دەنگۆی "شۆرت لیست"كردنی لیستی كاندیدەكان، شەپۆلێك ناڕەزایەتی لەنێوان ئەو كەسانەدا دەستیپێكردووە كە سیڤییان بۆ پڕكردنەوەی پۆستەكان پێشكەشكردووە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، هەندێك نیگەرانن لەكاری لیژنەكە‌و پێیانوایە ستەمیان لێكراوە، بەتایبەتی لە دانانی نمرەی تایبەت بە كاندیدبوونیان كارو ماندوبونیان لەناو بزوتنەوەكە لەماوەی رابردوودا لەبەرچاونەگیراوە. ژمارەیەك كاندید هەن كە پشتیوانی بەهێزیان لەناو جەمسەرەكانی بڕیاردا لە گردی زەرگەتە هەیە، بەڵام بەپێی زانیارییەكان لیژنەكە "شۆرت لیست"ی كردون، واتە دوریخستونەتەوە، سەرباری ئەوە، هەندێك كاندیدیش هەن كە سیڤییەكەیان لەڕووی پیشەییەوە بەهێز بووە، بەڵام دورخراونەتەوە، دیارترین كاندیدە دورخراوەكان ئەمانەن: •    كوێستان محەمەد، كاندید بۆ پۆستی وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی، لەلایەن عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەكەوە پشتیوانی لێدەكرێت •    عومەر عینایەت، پەرلەمانتاری پێشووی بزوتنەوەكە لە پەرلەمانی كوردستان، كاندید بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە‌و نیشتەجێكردن، وەكو باسدەكرێت سڤییەكەی لە زۆربەی كاندیدەكانی تر بۆ ئەو پۆستە دەوڵەمەندتر بووە، بەوپێیەی خۆی ئەندازیارە‌و ئەزمونێكی زۆری كاركردنی لە بواری ئاوەدانكردنەوەدا هەیە  •    برزۆ مەجید، كاندید بۆ وەرگرتنی وەزارەتی بازرگانی‌و پیشەسازی، سەرۆكی پێشووی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان كە لەلایەن كوڕەكانی نەوشیروان مستەفاوە پشتیوانی دەكرێت  جڤات كەی بڕیار دەدات ؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئەمشەو لیژنەی كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان كۆبوەتەوە، بڕیاربووە سبەینێ جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان كۆببێتەوە بۆ دەنگدان لەسەر كاندیدەكان، بەڵام كۆبونەوەكەی جڤات بۆ كاتێكی نادیار دواخراوە. هەندێك لە بەرپرسانی بزوتنەوەی گۆڕان كە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون، هۆكاری دواخستنی كۆبونەوەی جڤات‌و یەكلاكردنەوەی كاندیدەكان بۆ دواخستنی كۆبونەوەی پەرلەمان تایبەت بە پێدانی متمانە بە حكومەت دەگێڕنەوە، هەندێكی تر باسلەوەدەكەن ناكۆكی قوڵ هەیە لەسەر لیستی كاندیدەكان‌و بەوهۆیەوە كۆبونەوەكە دواخراوە. بەپێی زانیارییەكان، لیژنەی تایبەت بە كاندیدەكان بەو "شۆرت لیست"ەی كە ئامادەی كردووە، ریسی رێككەوتنی ژێربەژێری نێوان جەمسەرەكانی گۆڕانی لەسەر كاندیدەكان كردووەتەوە بەخوری، ئەمەش كێشەی دروستكردووە. ئەندامانی لیژنەكە كێن ؟ ئەم لیژنەیە هەر لەگەڵ دەستبەكاربوونیدا هەندێك ناڕەزایەتی لەناو بزوتنەوەی گۆڕان دروستكرد، هەندێك رەخنەیان لەوە هەبوو لیژنەكە لەسەر فەرمانی خانەی راپەڕاندن دروستكراوە، لەكاتێكدا بەپێی قسەی ئەم كەسانە دەبوو لەسەر فەرمانی جڤاتی نیشتمانی ئەم لیژنەیە دروستبكرێت‌و ئەندامەكانی دیاری بكرێت، بەوپێیەی جڤاتی نیشتمانی بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردانە بەپێی دەستوری ناوخۆیی حیزبەكە. ئەندامانی لیژنەكە بریتین لە: •    سەفین مەلاقەرە •    مستەفا سەلیم •    د. محەمەد شوانی •    چۆمان عەلی •    د. دەرباز محەمەد •    شێخ كامیل پێنجوێنی •    ئاكۆ وەهبی •    د. سنور قادر كۆكۆیی •    لیوا جەلال •    بایەزید حەسەن •    هێمن شێخانی •    ئاسۆ رەحیم •    فوئاد جەمال

درەو میدیا:  "بەڕاشكاوی بە یەكێتیمان وتووە ئێمە قارەمانەكانی شانزەی ئۆكتۆبەر بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك قبوڵ ناكەین، چۆن سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆكی هەرێممان بێ یەكێتی هەڵبژارد دەتوانین حكومەتیش پێكبهێنین" ئەمە نوێترین لێدوانی فازڵ میرانی سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانە كە بەدەنگی ئەمریكای راگەیاندووە. با بارزانی مەرجەع بێت! سەبارەت بە مەرجەعبونی مەسعود بارزانی فازڵ میرانی دەڵێت "من لەقسەكانی"كاك سەعدی پیرە" تێگەیشتم، خوێندمەوە لەدەنگی ئەمریكا كە دەڵێ پارتی دەیەوێت"كاك مەسعود" مەرجەع بێت ئەمە چیتر ناخوات، هەر خۆیان بە خۆ-شیەوە (كاك سەعدی پیرە) كە ئیشێكیان كەوتۆتە لای "كاك مەسعود" و بۆیان جێ بەجێ كراوە دواتر خۆیان وتویانە "كاكە ئەم پیاوە نەك تەنها سەرۆكی پارتیە، ئەمە بكەنە "مەرجەعێك" بۆ هەموومان، بەڵام دیارە ئیتر بەرژەوەندییەكان (مەبادیئی) داپۆشیوە." سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان زیاتر ڕونیكردەوە" من ناڵێم یەكێتی بەفەرمی داوای كردووە، باسی ئەوانە لە یەكێتی دەكەم كە ئێستا ڕەخنە دەگرن و دەڵێن كاك مەسعود دەیەوێت ببێتە مەرجەع، بەڵام بەشێك لە خۆیان لە ئەندامانی سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی بە "بەندە" و بەشێك لەبرادەرانی مەكتەبی سیاسی ئێمەیان وتووە بە (كاك مەسعود بارزانی" بڵێن تەنها وەك سەرۆكی پارتی نەبێت بەڵكو ببێتە مەرجەعی كوردستان بۆ هەموومان چونكە هەر ئەو-مان (كاك مەسعود بارزانی) ماوە بەدەستەوە (جا بەبێ بەڵگە ئەو قسەیە ناكەم و بەڵگەمان لایە لەسەر ئەو قسەیە)، بەدڵنیاییەوە بەشێكی زۆرییان ئەو "مەرجەعیەتە"قبوڵ دەكەن بەو مەرجەی "تەئمینی بەرژەوەندی ئەوان بكات". لە قسەكانی سەنگاوی نیگەرانن!  فازڵ میرانی لە گفتوگۆكەیدا لەگەڵ دەنگی ئەمریكا نیگەرانی زۆری پارتی لە قسەكانی مەحمود سەنگاوی دەردەبڕێت" خۆی قسەكانی "مەحمود سەنگاوی" هی ئەوە نیە مرۆڤ وەڵامی بداتەوە ئێمە بە ئەنقەست گەورەمان كردەوە خۆ ئەگەر بۆ ئێمە بوایە ئێمە قوتمان دەدا بەڵام "زماندرێژی" بەوجۆرەكرد كە باسی "مەلا مستەفا" بكات كە هەرچوار پارچەی كوردستان و یەكێتیەكانی پێش 1964 یش سوێندییان بەسەری دەخوارد، ئێمە جوابی ئەو-مان نەدا جوابی ئەو ڕونكردنەوە شەرمنانەی یەكێتی-مان دا چونكە ڕونكردنەوەكە وابوو بڵێن" كاك مەحمود دەستت خۆش بێت ئەمە بەدڵی ئێمە بوو بەزاری تۆ بوو" نەیانتوانی بڵێن ئێمە ئیدانەی دەكەین و تۆ مافت نیە باسی "مەلا مستەفا" بكەی كە مەرجەعی كوردە و هەرچوار پارچەی كوردستانی پێی ڕازیبووە 16ی ئۆكتۆبەر مێژویەكی رەشە فازڵ میرانی 16ی ئۆكتۆبەر بە مێژویەكی رەش ناودەبات و دەڵێت " لێت ناشارمەوە ئێمە قارەمانەكانی شانزەی ئۆكتۆبەر بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك قبوڵ ناكەین ئەوە ڕاستیەكەیە، بەشێكی زۆری ئەو كاندیدانە لەوانە بوون، خۆ ئەو پۆستە بەتەنها هی یەكێتی نیە هی هەموو خەڵكی كەركوكە دەبێت ئێمەش لەسەری ڕازی بین."  میرانی رونتر دەڵێت:  ئێمە ڕاشكاوانە بە برادەرانی یەكێتیمان وتتوە كە بەوانە ڕازی نابین بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك كە قارەمانی شانزەی ئۆكتۆبەر-ن، ئەگەر خۆتان "تەعینی" دەكەن لەگەڵ حكومەتی عیراق بیكەن."   سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان ئەوەش دەڵێت" شانزە ڕێككەوتنیش بكەین لەسەر باس نەكردنی 16 ی ئۆكتۆبەر، بەدڵی من و یا برادەرێكی یەكێتی یا بەڕێككەوتنی پارتی و یەكێتی نابێت كەباس نەكرێت چونكە ئەو ڕۆژە ڕۆژێكی ڕەشە لە مێژووی كوردستاندا منداڵەكانی ئێمە و ئەوان دەزانن 16ی ئۆكتۆبەر چیە؟ تەنانەت منداڵەكانی قارەمانانی شانزەی ئۆكتۆبەریش كە ئێستا لەكەركوك ناژین "وەڵاه" پێیان ناخۆشە 16ی ئۆكتۆبەر، ئنجا با ئەوانە بچن لەكەركوك بژین، دەمی ئەو خەڵكە بە ئێمە ناگیرێت بڵێین باسی شانزەی ئۆكتۆبەر مەكەن، باشە ئەی بەیاننامەكانی كاك كۆسرەت و مەلا بەختیار چی لێبكەین كە هی خۆیانە ئەوانیش بسڕینەوە لە مێژوو؟"    بێ یەكێتیش حكومەت پێكدێنین فازڵ میرانی  بەراشكاوی دەڵێت كە بەبێ یەكێتیش ئەتوانین حكومەت پێكبهێنین "  به‌ دڵنیایی و بێ گومان پڕۆسه‌ی سیاسی له‌سه‌ر حیزبێك ناوه‌ستێنین، ڕێزمان بۆ براده‌رانی یه‌كێتی هه‌یه‌، جێگه‌ی ئه‌ساسیان له‌ناو حكومه‌تدا هه‌یه‌ به‌ڵام ده‌بێت ئه‌وانیش ئه‌و سنوره‌ بزانن پارتی خاوه‌نی زۆرینه‌یه‌كی له‌به‌رچاوی په‌رله‌مانه‌ وه‌ ئێمه‌ زۆرینه‌ی حكومه‌تین، چۆن سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان و سه‌رۆكی هه‌رێممان هه‌ڵبژارد ده‌توانین ئه‌وه‌ش بكه‌ین له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كانی ترمان وه‌ پارێزگاری له‌ پێگه‌ و پۆسته‌كانی یه‌كێتیش ده‌كه‌ین جاری پێشوش وابوو، به‌ڵام ئه‌مه‌ ناچاریه‌ هه‌روه‌ك له‌ شه‌رعدا ده‌وترێت (اكره الحلال فی الاسلام الگلاق به‌دڵنیایی پۆسته‌كانیان به‌به‌تاڵی داده‌نێین خۆ یه‌كێتی "مه‌حروم ناكه‌ین". ئه‌گه‌ر یه‌كێتی بڕیاری ئۆپۆزسیۆن بونی دا چی؟ فازڵ میرانی ده‌ڵێت" ئۆپۆزسیۆن بونی پارتی و یه‌كێتی به‌و ڕاده‌ و قه‌باره‌یه‌ی هه‌یانه‌ ناتوانن ببنه‌ ئۆپۆزسیۆن، چونكه‌ ئێمه‌ به‌رپرسی ئه‌م ئه‌زمونه‌ین كه‌ له‌ وڵاته‌كه‌ی ئێمه‌دا هه‌یه‌ ناچارین ئه‌م وڵاته‌ به‌ڕێوه‌ ببه‌ین ببینه‌ ئۆپۆزسیۆنی كێ؟ جا له‌به‌ر ئه‌وه‌ ناكرێت پارتی و یه‌كێتی ببنه‌ ئۆپۆزسیۆن."

راپۆرت: فازل حەمەرەفعەت- نامیق رەسوڵ- محەمەد رەئوف دادوەرێك كە تا ساڵی 2003‌و روخانی رژێمی پێشووی عێراق لە سیستمی دادوەری عێراق كاریكردووە‌و نەگەڕاوەتەوە بۆ كوردستان، ناكۆكی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەسەر پۆستی وەزارەتی دادی عێراق چارەسەركرد‌و بوو بە وەزیری داد لەسەر پشكی كورد، ئەم پیاوە شەشەمین كوردە لە مێژووی عێراقدا كە پۆستی وەزارەتی داد وەردەگرێت، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا زانیاری ورد بڵاودەكاتەوە. دوای زیاتر لە ساڵێك، دواجار پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەر ناوێك وەكو كاندید بۆ پۆستی وەزیری دادی عێراق رێككەوتن. ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق ناوی دادوەر (فاروق ئەمین شوانی) وەكو كاندیدی كورد بۆ پۆستی وەزارەتی داد پەسەندكرد. ئەم پیاوە، لەسەر پشكی كورد‌و لەناو پشكی كوردیشدا لەسەر پشكی یەكێتی نیشتمانی پۆستی وەزارەتی دادی عێراقی وەرگرتووە. فاروق ئەمین شوانی كێیە ؟ بەپێی ئەو پرۆفایلەی كە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق پێشكەشی پەرلەمانی كردووە: •    فاروق ئەمین شوانی، ناوی تەواوەتی بریتییە لە (فاروق ئەمین عوسمان محەمەد شوانی) •    ساڵی 1957 لە كەركوك لەدایكبووە •    ساڵی 1980 بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە قانون‌و زانستی سیاسییدا بەدەستهێناوە •    ساڵی 1993 بڕوانامەی دیپلۆمی باڵای لە زانستی دادوەرییدا لە پەیمانگای دادوەریی بەغداد بەدەستهێناوە •    ئەم پیاوە تاوەكو ساڵی 2003‌و روخانی رژێمی بەعس نەگەڕاوەتەوە بۆ هەرێمی كوردستان •    ساڵی 1993 تاوەكو 1997 سەرۆكی دادگای تێهەڵچونەوەی زیقار بووە •    ساڵی 1998 تاوەكو 2003 سەرۆكی دادگای تێهەڵچونەوەی ئەنبار بووە •    لە ساڵی 2003‌و دوای روخانی رژێمی بەعسەوە تاوەكو ئەمڕۆ، سەرۆكی دادگای تێهەڵچونەوەی كەركوك بووە  بەپێی ئەوەی لە سڤییەكەیدا نوسراوە، دیارترین دەستكەوت‌و كارەكانی ئەم پیاوە لەدوو خاڵدا كورتكراوەتەوە: •    بەشداری پرۆگرامی (IVLP)ی كردووە لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە ساڵی 2006 بۆ 2007 •    ژمارەیەكی زۆر نوسراوی رێزلێنانی پێدراوە لەلایەن حكومەتی عێراقەوە لەبواری مافەكانی مرۆڤ‌و روبەڕووبونەوەی تیرۆردا     بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، دادوەر فاروق شوانی خەڵكی گوندی (كڵاوقوت)ی ناوچەی شوانە، ئەم پیاوە لەماوەی رابردوودا كە سەرۆكی دادگای تێهەڵچوونەوەی كەركوك بووە، سەرباری ئەوەی سەربە یەكێتی بووە، بەڵام زیاتر وەكو بێلایەنێك كاریكردووە‌و ئەمە وایكردووە كە پارتی قایل ببێت بە كاندیدكردنی لەلایەن یەكێتییەوە بۆ پۆستی وەزارەتی دادی عێراق. كورد لە وەزارەتی دادی عێراقدا وەزارەتی دادی عێراق سەرەتا لە ساڵی 1920 دامەزرێندراوە، یەكەم وەزیری داد لە مێژووی عێراقدا (ناجی سویدی) بووە، لەسەرەتای دروستكردنی ئەم وەزارەتەوە، چەند كەسایەتییەكی كورد پۆستی وەزارەتی دادی عێراقیان بەدەستەوە بووە، بەمشێوەیە: •    یەكەمین كورد كە بووە بە وەزیری دادی عێراق (داود حەیدەری) بووە لە ساڵی 1928، ئەم پیاوە خەڵكی شاری هەولێر بووە •    دووەمین كورد كە پۆستی وەزارەتی دادی وەرگرتووە (جەمال بابان) بووە لە ساڵی 1930 •    سێیەمین كورد كە ئەم پۆستەی وەرگرتووە ناوی (ئەحمەد موختار بابان) بووە لە ساڵی 1943 •    چوارەمین كورد كە پۆستی وەزارەتی دادی وەرگرتووە (موسڵیحەدین نەقشبەندی) بووە لە ساڵی 1965دا، ئەم پیاوە خەڵكی بامەڕنی-ی سەربە قەزای ئاكرێ بووە •    پێنجەمین كورد دادوەر (دارا نورەدین) لە ساڵی 2008دا پۆستی وەزیری دادی عێراقی وەرگرتووە •    دادوەر (فاروق ئەمین شوانی) شەشەمین كوردە پۆستی وەزارەتی دادی عێراق دەگرێتەدەست بایەخی وەزارەتی داد ئەم وەزارەتە پەیوەندی بە دەسەڵاتی دادوەرییەوە نییە وەكو پایەیەكی سەرەكی پێكهێنەری دەسەڵات لە سیستمی سیاسیدا، لەكەیسی تایبەت بە دەسەڵاتی دادوەریدا، وەزارەتی داد تەنیا دەسەڵاتی سەرپەرەشتیكردنی گرتوخانەكان (چاكسازییەكان)ی پێدراوە. لایەنی گرنگی ئەم وەزارەتە بۆ كورد ئەو دەسەڵاتەیە كە لەبواری تۆماری زەوی‌و خانوبەرەدا هەیەتی، كورد لە كەركوك‌و ناوچە جێناكۆكەكانی تر دەتوانێت سود لەم دەسەڵاتە وەرگرێت بۆ یەكلاكردنەوەی كێشەی موڵكایەتی. ئەركێكی تری ئەم وەزارەتە دەركردنی رۆژنامەی وەقایعی عێراقییە كە یاساكان پەسەندكراوەكانی تێدا بڵاودەكرێتەوە‌و دوای بڵاوكردنەوەیان یاساكان دەكەونە بواری جێبەجێكردنەوە. ساڵی 2003 دوای روخانی رژێمی پێشووی عێراق، دەسەڵاتی كاتی هاوپەیمانان، بەفەرمانی ژمارە (35) دەسەڵاتێكی گرنگی لەدەستی وەزارەتی داد سەندەوە كە دەسەڵاتی "چالاكی دادوەریی" بوو، ئەم دەسەڵاتە درا بە ئەنجومەنی باڵای دادوەریی. ململانێكان لەسەر وەزارەتی داد وەزارەتی دادی عێراق هەر لەسەرەتاوە كە بۆ كورد یەكلاكرایەوە، بووە سەرچاوەی ناكۆكییەكی نوێ لەنێوان پارتی‌و یەكێتی، ماوەیەكیش بزوتنەوەی گۆڕان هاتەسەر هێڵی ململانێكان بۆ بەدەستهێنانی ئەم پۆستە. لەماوەی رابردوودا ناوی چەند كەسێك بۆ وەزارەتی دادی عێراق خرانەبەردەم عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق، بەڵام هیچ یەكێكیان پەسەندنەكران، دیارترین ئەو ناوانەی كە لەماوەی رابردوودا بۆ پۆستی وەزارەتی داد باسكران ئەمانەبوون: •    خالید شوانی (كاندیدی یەكێتی بوو) •    حاكم ئیسماعیل عومەر، دادوەری دادگای بەرایی سلێمانی (كاندیدی بزوتنەوەی گۆڕان بوو) •    ئازاد چۆمانی (كاندیدی بزوتنەوەی گۆڕان) •    بەشدار حەسەن (كاندیدی بزوتنەوەی گۆڕان) •    دارا نورەدین (كاندیدی پارتی دوای ئەوەی پارتی لەوە گەیشت عەبدولمەهدی دەیەوێت كاندیدێكی بێلایەنی كورد دابنرێت، دارا نورەدین 2008 بۆ 2010 وەزیری دادی عێراق بوو، ئێستا لە ئوردن دەژی) •    حاكم رزگار حەمەئەمین (كاندیدی بێلایەنی عادل عەبدولمەهدی بۆ پۆستەكە) پشكی كورد لە عێراق ئەوەی وەكو پشكی كورد لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق دیاریكراوە، هەمووی لەنێوان پارتی‌و یەكێتیدا دابەشكراوە، چونكە هیچ لایەنێكی تری كوردی چ لەگەڵ پارتی‌و یەكێتی بە هاوبەشی، چ بەشێوەی سەربەخۆ بەشداری حكومەتیان لە عێراق نەكردووە، بزوتنەوەی گۆڕان هەوڵێكیدا بە وەرگرتنی وەزارەتی داد بچێتە ناو حكومەتەوە، بەڵام سەركەوتوو نەبوو. ئێستا كورد یاخود بەدیاریكراوی (پارتی‌و یەكێتی) لە حكومەتی عێراق خاوەنی ئەم پۆستانەن: •    پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق (بەرهەم ساڵح- یەكێتی) •    پۆستی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق (بەشیر حەداد- پارتی) •    پۆستی وەزیری دارایی‌و جێگری سەرۆك وەزیرانی عێراق (فوئاد حسێن- پارتی) •    پۆستی وەزیری ئاوەدانكردنەوەی عێراق (بەنگین رێكانی- پارتی) •    پۆستی وەزیری دادی عێراق (فاروق ئەمین شوانی- یەكێتی) واتە لەم كابینەیەی حكومەتی عێراقدا كورد جگە لە پۆستی سەرۆك كۆمار‌و پۆستی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان، تەنیا (3) پۆستی وزاری وەرگرتووە، ئەمە لەكاتێكدایە لەكابینەی پێشوودا جگە لە دوو پۆستە باڵاكە، كورد (5) پۆستی وزاری بەدەستەوە بوو.   

درەو میدیا: محەمەد رەئوف – نامیق رەسوڵ بڕیارێكی حكومەتی عێراق بۆ قەدەغەكردنی هاوردەكردنی هێلكە، نرخی هێلكە لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بە رێژەی 100% بەرزدەكاتەوە، هەرێمی كوردستان ساڵانە توانای بەرهەمهێنانی (ملیارێك‌و300 ملیۆن )هێلكەی هەیە، بەڵام ئەو بڕە ناتوانێت پێداویستی ناوخۆ پڕبكاتەوە كە ساڵانە تەنها ( 800 ملیۆن ) هێلكەیە، چونكە بڕێكی زۆر لەو هێلكەیەی لە ناوخۆی هەرێم بەرهەمدەهێنرێت هێلكەی رەنگ سورە رەوانەی شارەكانی تری عێراق دەكرێتو لە هەرێمی كوردستان خواستی لەسەر نییە. هۆكاری گرانبوونی هێلكە وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق، رۆژی 30ی نیسانی رابردوو نوسراوێكی فەرمی ئاراستەی وەزارەتی ناوخۆ كردووە بۆئەوەی رێگە بگرێت لە هاوردەكردنی هێلكە لە دەرەوەی عێراق لەسەرجەم دەروازە سنورییەكاندا بە تایبەتی دەروازەكانی هەرێمی كوردستان، وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق هۆكاری ئەو بڕیارەی بۆئەوە گەڕاندوەتەوە كە بڕێكی زۆر هێلەی خراپ بە شێوەیەكی نایاسایی‌و بە نرخێكی كەم لە رێگەی هەرێمی كوردستانەوە هاوردەكراوە‌و ئەوەش زیانی بە بەرهەمی ناوخۆ گەیاندووە، ئەو بڕیارەی وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق، بەشێوەیەكی خێرا نرخی هێلكەی لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بەرزكردەوە. پێداویستی ناوخۆیی هێلكە  لەدوای دەركردنی ئەو بڕیارەوە وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق، نرخی تەبەقێك هێلكە بە رێژەی 100% بەرزبوەوە‌و لە 3 هەزار دینارەوە بۆ نزیكەی 6 هەزار بەرزبوەوە. بەپێی ئامارەكانی وەزارەتی كشتوكاڵی هەرێمی كوردستان, لە 11 پڕۆژەی پەلەوەری بەرهەمێنانی هێلكە، ئێستا پێنجیان بەرهەمیان هەیە، ئەگەر هەر 11 پڕۆژەكە بكەونەوە كار ساڵانە (ملیارێك ‌و 300 ملیۆن) هێلكە بەرهەمیان دەبێت، ئەوە لە كاتێكدا پێویستیی هەرێمی كوردستان بە هێلكە لە ساڵێكدا نزیكەی 800 ملیۆنە". بەوەش هەرێمی كوردستان دەتوانێت ساڵانە ( 500 ملیۆن) هێلكە لە پێداویستی خۆی زیاتر بەرهەمبهێنێت. بە بڕوای چەند شارەزایەكی ئابوریی بڕیاری قەدەغەی هاوردەی هێلكەی سودیشی هەیە بەوە بووەتە هۆی بووژانەوەی پرۆژەكانی پەلەوەر لە ناوخۆی هەرێم. بەپێی ئاماری وەزارەتی كشتوكاڵی هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2017 دا خواست لەسەر هێلكەی كوردستان لە شارەكانی عێراق زۆربووە‌و، 90%ی ئەو هێلكەیەی لە كوردستان بەرهەمدێت، هەناردە دەكرێ‌ بۆ شارەكانی عێراق، لە هەمانكاتدا هەرێمی كوردستان ساڵانە بایی(45 ملیۆن دۆلار) هێلكە لە توركیا‌و ئێران دەكڕێت.   هێلكە لە توركیا هەرزان دەبێت لەدوای بڕیاری قەدەغەی هاوردەكردنی هێلكە لەلایەن وەزارەتی كشتوكاڵی عێراقەوەو گەڕاندنەوەی سەدان تۆن هێلكە بۆ توركیا لە هەرێمی كوردستانەوە، نرخی هێلكە لە بازاڕەكانی توركیا دادەبەزێنێت، بەوتەی سەرۆكی یەكیتی سەنتەری بەرهەمهێنانی هێلكە لە توركیا" پێشتر لە توركیا یەك تەبەقی هێلكە بە (٢٠)لیرەی توركی بووە، بەڵام لەدوای قەدەغەكردنی هاوردەی هێلكەی توركی بۆ عێراق، نرخی یەك تەبەق هێلكە بووە بە(١٠)لیرەی توركی. ئیبراهیم ئافیۆن سەرۆكی یەكێتی سەنتەری بەرهەمهێنانی هێلكە لە توركیا، بە رۆژنامەی (جمهوریەت)ی توركی راگەیاندووە" بۆیە نرخی هێلكە لە ناوەوەی توركیا هەرزارن بووەو لە عێراق گران بووە، ماوەی چەندین ساڵە ٩٥٪ی هێلكەی وڵاتەكەیان لە عێراق ساغدەكەنەوە" هاوڵاتیەك ساڵانە 145 هێلكە دەخوات هەرێمی كوردستان ساڵانە پێویستیی بە ( 800 ملیۆن ) هێلكەیە، واتا ساڵانە هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان (800 ملیۆن) هێلكە دەخۆن، ژمارەی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان بە نزیكەی ( 5 ملیۆن و 500 هەزار)كەسە, ئەگەر ئەو هێلكانە دابەشی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان بكرێت، ئەوا هەر هاوڵاتیەكی هەرێم ساڵانە ( 145 ) هێلكەی بەردەكەوێت.      

( درەو میدیا): ئەنگێلا مێركڵ، راوێژكاری ئەڵمانیا دژایەتی خۆی بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێكی سەربەخۆی كورد لە عێراق راگەیاند، بەڵام جەختیكردەوە لەگەڵ پێویستی رەخساندنی دۆخێكی دادپەروەرانەیە بۆ كورد لە عێراق. بە گوێرەی ئاژانسەكانی هەواڵ، مێركڵ رۆژی چوارشەممە لە سەردانێكیدا بۆ یەكێك لە خوێندنگەكانی شاری گۆسلار لە ویلایەتی سەكسۆنیای خوارۆۆ لە باكوری ئەڵمانیا  لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتویەتی:" باوەڕم نیە كە بوونی دەوڵەتێك بۆ كوردەكان خزمەت بە ئاشتی بكات لە ناوچەكەدا". مێركڵ داوایكرد مافی ئۆتۆنۆمی زیاتر بە كورد بدرێت‌و وتی:" پێویستە كوردەكان لە عێراق دۆخێكی دادپەروەرانەیان هەبێت".

(درەو میدیا): خامنەیی رابەری باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ رێکخەرانی کۆنگرەی " پێنج ھەزارو ٤٠٠ شەھیدی کوردستان" کۆبووەوە. بەیانی ئەمڕۆ کۆنگرەکە لەشاری سنەی رۆژھەڵاتی کوردستان دەستیپێکرد، ڤیدیۆی دیداری رێکخەرانی کۆنگرەکە لەگەڵ خامنەیی دەستپێکی کردنەوەی کۆنگرەکە بوو. لە دیدارەکەدا خامنەیی لەبارەی کوردەوە دەڵێ:" شەھیدانی ئازیزی کوردستان جیاوازن لە شەھیدانی ناوچەکانی تر، چونکە خەباتکارانی کورد ھاوکات لەگەڵ بەرەنگاربوونەوەی دوژمنانی بیانی، لە ناوچەکانی خۆیان لەدژی دوژمنانی شوڕش شەڕیان دەکرد، واتە شەھادەت لەم ناوچەیە ئازایەتی و دلێری زیاتری تێدا بووە". لەبارەی پرسی خزمەتگوزارییەکانەوە لە ناوچەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان، خامنەیی رژێمی پێشووی ئێران "پەھلەوە" تۆمەتبارکرد. خامنەیی باسی لەوەکردووە" لەڕووی فرە نەتەوەییەوە ئێران کەم وێنەیە، سەرەتا دوژمنان ویستویانە لەو رێگەیەوە کۆماری ئیسلامی بڕوخێنن، بەڵام خەڵکی باوەڕدارو ھۆشیاری کوردستان بە خزمەتکردنی شۆڕش دوژمنانیان نائومێد کردووە". ھاوکات میدیاکانی ئێران چەند وێنەیەکی کۆنی سەردانی عەلی خامنەییان بۆ شاری سنەو شارۆچکەی دزی ناوچەی مەریوانیان بڵاوکردەوە.    

درەو میدیا: سێ پەرلەمانتاری بزوتنەوەی گۆڕان وەڵامی رونكردنەوەكەی بزوتنەوەی گۆڕان دەدەنەوەو دەڵێن" لەو هەوڵانەمان بەردەوام دەبین" لە رونكردنەوەیەكدا هەریەك لە (هۆشیار عەبدوڵا، د.غالب محەمەد و كاوە محەمەد) پەرلەمانتارانی بزوتنەوەی گۆڕان لە عێراق رایدەگەیەنن" روونكردنەوەكەی ئەمڕۆ (٢٠١٩/٦/١٩)ی بزووتنەوەی گۆڕان، وەك ناوەرۆك و وەك نەفەس، رێك پێچەوانەی دید و دنیابینی بزووتنەوەی گۆڕان بوو، ئەو دۆسێیانەیش كە قسەی لەسەر كردبوون، تەواو پەیوەستن بە ئێمەی پەرلەمانتارانی بەغدا كە بەردەوام و بەتایبەتیش لەم ماوانەی دواییدا كار و قسەی جدیمان لەسەر كردوون" .................. لەبارەی روونكردنەوەكەی بزووتنەوەی گۆڕان-ەوە روونكردنەوەكەی ئەمڕۆ (٢٠١٩/٦/١٩)ی بزووتنەوەی گۆڕان، وەك ناوەرۆك و وەك نەفەس، رێك پێچەوانەی دید و دنیابینی بزووتنەوەی گۆڕان بوو، ئەو دۆسێیانەیش كە قسەی لەسەر كردبوون، تەواو پەیوەستن بە ئێمەی پەرلەمانتارانی بەغدا كە بەردەوام و بەتایبەتیش لەم ماوانەی دواییدا كار و قسەی جدیمان لەسەر كردوون، پێشتر هاوڕێمان هۆشیار عەبدوڵا لەوبارەیەوە روونكردنەوەیەكی بڵاوكردەوە، بەڵام بەپێویستمانزانی لێرەوە بە تەواوی گۆڕانخوازان و رایگشتی رابگەیەنین كە ئەم روونكردنەوەیە تەعبیر لەرای هەرسێكمان (هۆشیار عەبدوڵا، د.غالب محەمەد و كاوە محەمەد) دەكات و هەموو لایەكیش لەبەردەوامبوونمان لەسەر ئەو رێگەیە دڵنیا دەكەینەوە: رونكردنەوەیەكی پێویست بزوتنەوەی گۆڕان لە دامەزراندنیەوە دژی ناشەفافیەت و بەهەدەردانی سامانی هەرێمی كوردستان بوە و هەرگیز لە سیاسەتی نەوتی هەرێم كە پڕیەتی لە تاڵان و بڕۆ رازی نەبوە و بەردەوامیش داوای گۆرینی ریشەیی تێداكردوە. نەوت ؛ سامانێكی سروشتی و موڵكی خەڵكی كوردستانە. دەبێ داهاتەكەشی بۆ خەڵكی كوردستان بێت،هەر داكۆكیەك لە سیاسەتی نەوتی هەرێمی كوردستان بەم شیوازەی ئێستای لە دیدی ئێمەدا تاوانێكی نیشیمانیی گەورەیە. هەڵبەتە لە بەغداد ، ئێمە داكۆكی لە مافی دەستوری هەرێم دەكەین لە بواری نەوت و وزە و چۆنێتی دابەشكردنی داهات لە نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی ئیتیحادی بە شیوەیەك لەبەرژەوەندی خەڵكی كوردستاندا بێت بەڵام ئەوە مانای ئەوە نیە بێدەنگ بین لەوەی لە ناوخۆی هەرێمدا خراپ مامەلەی پێوەبكرێت. ئێمە جگە لەوەی كە داوامانكردوە كێشەی نەوت بە دەستور و یاسا چارەسەر بكرێ و دوربگیرێ لە رێكەوتنی سیاسیی ژێر بە ژێر شتێكی ترمان نەگوتوە ئیدی ئەم هەمو هاوئاوازیە لەگەڵ مافیاكانی نەوت بۆ ؟! ئەوانەی دژی ئەجێندای مافیاكانی نەوت دەوەستنەوە خەریكی خۆنواندن و موزایەدە نین بەڵكو ملیان لە چەقۆ دەسون و موجازەفە بە ژیانی خۆیان و ماڵ و منداڵیانەوە دەكەن ئەوەش تەنها لە پێناوی گوتنی راستیەكاندا،چونكە لە ئێستادا و لەم سەردەمە تاریكەی هەرێمدا هیچ شتێك لەوە ئاسانتر نیە بێدەنگ بیت و دەست بەكڵاوەكەتەوە بگری با نەیبات، بەڵام بزوتنەوەی گۆڕان لەدایكبو بۆ ئەوەی كۆتایی بە بێدەنگی بهێنێت و دەبێ هەرواش بمێنیتەوە. لێرەوە سەرلەبەری ئەو نەفەسە رەتدەكەینەوە كە رونكردنەوەكەی ئەمڕۆ(چوارشەممە)ی بزوتنەوەی گۆڕانی پێنوسراوە ، ئەم جۆرە لە پاكانەكردن بۆ سیاسەتی پڕ تاڵانی نەوتی هەرێم بزوتنەوەی گۆڕان بێبەریە لێی جا هەر كەسێك لە هەر ئاستێكی بزوتنەوەكەدا نوسیبێتی. چاوەرێبوین و (بریاریش وابو)! كە گۆڕان بە رونكردنەوەیەك پشتیوانی هەوڵەكانمان بێت نەك بە كۆمەلێك قسەی لاستیكی داكۆكی لە سیاسەتی نەوتی هەرێم بكات و هیچ ئاماژیەك بەو هەمو تاڵانی و تاوانە نەدات كە بە نەوت و داهاتەكەیەوە دژی خەڵكی كوردستان كراوە و دەكرێت . هەركەسێك بگەرێتەوە بۆ ئەرشیفی بزوتنەوەی گۆڕان،بەرنامە سیاسیەكەی،ئامانجەكانی،میدیاكەی دەزانێت كە ئەوەی ئێمە دەیكەین و دەیڵێن سیاسەتی راستەقینەی گۆڕانە،هەربۆیە بە بێ هیچ دودڵەیەك لەو هەوڵانەمان بەردەوام دەبین. لەگەڵ رێزدا كاوە محەمەد د.غالب محەمەد هۆشیار عەبدوڵا ۱۹ی حوزەیرانی ۲٠۱۹  

راپۆرت: فازل حەمە رەفعەت - محەمەد رەئوف  فڕۆكەوانێكی سوپای عێراق كە تۆمەتبارە بە تێوەگلان لە شاڵاوەكانی ئەنفال خەریكە دەبێت بە كاندیدی هاوبەشی یەكێتی‌و پارتی بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا زانیاری ورد بڵاودەكاتەوە. وادەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆتاییەكانی نزیكبوەتەوە، مەسرور بارزانی كاندیدی راسپێردراو بە پێكهێنانی كابینەی نوێ، دەیەوێت بەر لە كۆتایی ئەم مانگە لیستی ناوی كاندیدی وەزارەتەكان بخاتەبەردەم پەرلەمان بەمەبەستی وەرگرتنی متمانە. بەرپرسانی یەكێتی باسلەوەدەكەن، ئەگەر هاوكات لەگەڵ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتدا، پارتی رەزامەندی لەسەر كاندیدێكی یەكێتی بۆ وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری كەركوك دەرنەبڕێت، یەكێتی بەشداری كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم ناكات. بڕیارە هەفتەی داهاتوو لایەنەكان كاندیدی خۆیان بۆ پۆستەكان پێشكەشی مەسرور بارزانی بكەن، هاوكات لەگەڵ نزیكبونەوەی وادەی پێكهێنانی حكومەت، یەكێتی نیشتمانی هەوڵێكی نوێی بۆ رێككەوتن لەگەڵ پارتی لەسەر پۆستی پارێزگاری كەركوك دەستپێكردووە. فڕۆكەوانێك پارتی‌و یەكێتی رێكدەخات  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئێستا ژمارەیەك بەرپرسی باڵای یەكێتی ناوی (فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین) فەرماندەی هێزی ئاسمانی عێراقیان هێناوەتە پێشەوە وەكو كاندیدی بەهێز بۆ وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری كەركوك‌و پارتیش رەزامەندە بە كاندیدكردنی. (درەو میدیا) زانیویەتی، ئێستا لە پشتی پەردەوە هەوڵی چڕ هەیە بۆ ئەوەی كۆدەنگییەك لەناو سەركردایەتی یەكێتی دروستبكرێت لەسەر كاندیدكردنی (فەریق روكن ئەنوەر حەمە ئەمین) بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك. ئەنوەر حەمەئەمین كێیە ؟ ئەم پیاوە كە ئێستا بڕیارە ببێت بە كاندیدی هاوبەشی پارتی‌و یەكێتی بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك، لە ساڵی 2008وە فەرماندەی هێزی ئاسمانی عێراقە، وەكو كاندیدی یەكێتی ئەو پۆستەی پێدراوە، ئێستا تەمەنی خانەنشینبوونی نزیكبووەتەوە. فەریق روكن ئەنوەر حەمە ئەمین مانگی كانونی دووەمی ساڵی 2017 تۆمەتباركرا بە گەندەڵیكردن لە گرێبەستی كڕینی فڕۆكەی چیكی بۆ هێزی ئاسمانی عێراق، بەوهۆیەوە فەرمانی دەستگیركردنی بۆ دەركرا، لەوكاتەوە رووی لە هەولێر كردووە‌و لەوێ دەمێنێتەوە، دەوترێت لەوكاتەوە پەیوەندی بەهێزی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان دروستكردووە، بەڵام پێدەچێت مێژووی پەیوەندییەكەی لەگەڵ پارتی كۆنتر بێت، چونكە ساڵی 2015 كاتێك بابەكر زێباری سوپاسالاری عێراق خانەنشین كرا، دەنگۆی دانانی فەریق روكن ئەنور حەمەئەمین لە شوێنەكەی بڵاوبوەوە، بەڵام كاتێك دۆسیەی ئەنفالی بۆ هەڵدرایەوە، پارتی لە كاندیدكردنی ئەنوەر حەمەئەمین بۆ پۆستی سوپاسالار كشایەوە. فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین ساڵی 1978 كۆلیژی سەربازی بە پلەی مولازم تەواوكردووە، ساڵی 1980 بووە بە فڕۆكەوان لە پۆلی چوارەمی هێزی ئاسمانی عێراق‌و لەماوەی جەنگی عێراق- ئێران‌و جەنگی رژێمی بەعس دژ بە كورد، بەشداری زۆربەی شەڕەكانی كردووە‌و فڕۆكەوان بووە‌و فڕۆكەی هێلیكۆپتەری پێبووە. ئەم پیاوە تۆمەتبارە بەوەی بەهێلیكۆپتەرەكەیەوە بەشداری شاڵاوەكانی ئەنفالی كردووە لەدژی گەلی كورد كردووە‌و ناوی لە ریزبەندی ژمارەی (21)ی ئەو لیستەدایە كە دادگای باڵای تاوانەكانی عێراق بڵاویكردوەتەوە‌و داوای دەستگیركردن‌و سزادانیان دەكات. فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین هەموو ئەو تۆمەتانە رەتدەكاتەوە كە ئاڕاستەی دەكرێن، ساڵی 2015 لە لێدوانێكدا وتی"من ئەگەر تاوانبار بم چۆن لەدوای روخانی رژێمەوە دوو پۆستی گرنگم لە وەزارەتی بەرگری پێدراوە، یەكێكیان پشكنەری گشتی‌و ئەوی تر فەرماندەی هێزی ئاسمانی..". ساڵی 1992 كە كوردستان دوای رزگاربوون لە دەستی رژێمی بەعس سەرقاڵی بنیادنانی پەرلەمان‌و حكومەت بووە، فەریق روكن ئەنوەر حەمە ئەمین لە بەغداد بووە‌و كۆلیژی فەرمانبەرانی عێراقی تەواوكردووە، دوای بەدەستهێنانی بڕوانامە، هەمان ساڵ وەكو فەرمانبەری تایبەت بە كاروباری پلاندانان لە فەرماندەیی هێزی ئاسمانی سوپای عێراق دامەزرێندراوە. ساڵی 1996 پلەكەی بۆ (عەمید) بەرزكراوەتەوە، ساڵی 1999 كۆلیژی جەنگیی عێراقی تەواوكردووە، ساڵی 2000 كراوە بە بەڕێوەبەری سەلامەتی فڕۆكەوانی لە هێزی ئاسمانی عێراق. پاشان پلەكەی بۆ (لیوا) بەرزكراوەتەوە، ساڵی 2003 كە رژێمی سەددام حسێن روخا، فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین فەرماندەی فەرماندەیی هێزی ئاسمانی بووە لە بێجی، واتە تا دواین سات كە رژێمی عێراق لەدەسەڵاتدا بووە، لە سوپای عێراق كاریكردووە. دوای روخانی رژێمی پێشووی لەلایەن هێزی هاوپەیمانانەوە وەكو فەرماندەیەكی سوپای عێراق داوای هاوكاری لێكراوە، بەتایبەتیش لە پرسی چۆنیەتی دروستكردنی یەكەی ئاسایشی سەربازییەوە لە كەركوك‌و سلێمانی‌و تكریت، یارمەتی هاوپەیمانانی داوە لە دروستكردنی ئەنجومەنە سەربازییەكانی دوای روخانی رژێمی پێشوودا، لەچەندین كاری تردا هەماهەنگی لەگەڵ هێزی هاوپەیمانان كردووە، كە ئەمریكا سەرۆكایەتی دەكرد. فەریق روكن ئەنوەر حەمە ئەمین لەدایكبووی پارێزگای كەركوكە.   زیاتر لە 40 كاندید بۆ پۆستێك ! یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەدوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە، ناوی زیاتر لە (40) كاندیدی بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك خستوەتەبەردەم پارتی دیموكراتی كوردستان‌و هەموو ئەو ناوانە رەتكراوەتەوە. پارتی دەڵێت هیچ كەسێك لەوانە وەكو پارێزگاری كەركوك قبوڵ ناكات كە لەڕووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017 تێوەگلاون یاخود پاڵپشتییان كردووە، پارتییەكان دەستەواژەی "ئۆكتۆبەرچی" بۆ ئەو كەسانە بەكاردەهێنن‌و وەكو "خیانەتكار" ناویان دەبەن. پارتی تائێستا بەفەرمی یەك ناوی بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك قبوڵكردووە كە ئەویش (فەرەیدون عەبدولقادر) ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی یەكێتییە،  بەڵام یەكێتی رەتیكردەوە. یەكێتی كە لە رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەردا پۆستی پارێزگاری كەركوكی لەدەستدا، ئێستاش ئەو پۆستە بە پشكی خۆی دەزانێت، دیارترین ئەو ناوانەی یەكێتی لەدوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە بۆ پڕكردنەوەی شوێنەكەی نەجمەدین كەریم پارێزگاری پێشووی كەركوك پێشكەشی پارتی كردووە ئەمانەن: •    رزگار عەلی- ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی •    رەفعەت عەبدوڵا- ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی •    ئاسۆ ئەڵمانی- بەرپرسی مەڵبەندی كەركوك‌و ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی •    خالید شوانی- ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی •    كاكە رەش سدیق- ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك، یەكێتی •    ئەحمەد عەسكەری- ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك- یەكێتی •    رەوەند مەلا مەحمود- جێگری بەرپرسی مەڵبەندی یەكێتی لە كەركوك •    لیوا جەمال تاهیر- بەرپرسی پێشووی پۆلیسی كەركوك، یەكێتی •    دكتۆر عومەر ئینجە- جێگری سەرۆكی زانكۆی كەركوك، یەكێتی    

درەو میدیا:    بزوتنەوەی گۆڕان رەخنە گرتن بە زمانی گوڵ بە بابەتێكی حەیاتی ناودەبات، هەر جۆرە رەخنەیەكیش كە بۆ بەرژەوەندی كەسی و بۆ خۆنواندن و خۆدەرخستن بێت رەت دەكاتەوە. لە رونكردنەوەیەكدا بزوتنەوەی گۆڕان ئاماژەی بەوە كردووە" هەر رەخنەیەك لەلایەن هەڵسوڕاوانی حیزبی و حكومەت و پەرلەمانەوە بگیرێ بە ناڕەوا بۆ مەرام و بەرژەوەندی كەسێتی، و بۆ خۆنواندن و خۆدەرخستن ، و بە زمانێكی ناشایستەو ناشارستانی ئاراستەی كەس و لایەن و دەسەڵاتدارانی عێراق و هەرێم بكرێ، گوزارشت لە سیاسەت و بەرنامەی بزوتنەوەی گۆڕان ناكات، بەڵكو رەتیشی دەكاتەوە" بەڵام بزوتنەوەی گۆڕان "رەخنەگرتن بە زمانی گوڵ بە بابەتێكی حەیاتی بۆ بزوتنەوەی گۆران" لەقەڵەم دەدات  سەبارەت بە پرسی نەوت و گاز لە هەرێمی كوردستان  لە رونكردنەوەكەی بزوتنەوەی گۆڕاندا هاتووە"  بۆ بابەتی نەوت و غازو بودجەی هەرێمیش، بزوتنەوەی گۆڕان جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە، كە دەبێ بەرێگای دەستوری و یاسایی چارەسەر بكرێ، تا دەركردنی  ئەم یاسایەش مافی دەستوری هەرێمی كوردستانە نەوت و غاز بەرهەم بهێنێ و ئیدارەی سامانە سروشتیەكانی هەرێم بكات"       دەقى رونکردنەوەکە بزوتنەوەی گۆڕان، وەک هێزێکی سیاسی مەدەنی رەخنەگر دروست بووە، و واشدەمێنێ، هەر لەگەل دەسپێکی کاری سیاسی و راگەیاندنی ئەم بزوتنەوەیەدا، دروشمی (رەخنە بە زمانی گوڵ) ی هەڵگرت. هەر لەبەر ئەوەیە، کە رەخنەگرتن بە زمانی گوڵ بابەتێکی حەیاتیە بۆ بزوتنەوەی گۆران، بۆ ئەوەی هەمیشە بە شێوازێکی شارستانی لە دژی کارە نا دەستوری و نایاساییەکان، و لە دژی هەموو شێوازەکانی گەندەڵی خەبات بکات و بوەستێتەوە.  بۆیە بزوتنەوەی گۆڕان بەهەموو توانای پشتگیری لە سەرجەم ئەو رەخنانە دەکات، کە لە پێناو بەرژەوەندی گشتی دەگیرێ، و بە زمانی گوڵ و بە شێوازی شارستانی ئاراستەی دەسەڵاتدارانی عێراق و هەرێم دەکرێت.  و هەر رەخنەیەکیش لەلایەن هەڵسوڕاوانی حیزبی و حکومەت و پەرلەمانەوە بگیرێ بە ناڕەوا بۆ مەرام و بەرژەوەندی کەسێتی، و بۆ خۆنواندن و خۆدەرخستن ، و بە زمانێکی ناشایستەو ناشارستانی ئاراستەی کەس و لایەن و دەسەڵاتدارانی عێراق و هەرێم بکرێ، گوزارشت لە سیاسەت و بەرنامەی بزوتنەوەی گۆڕان ناکات، بەڵکو رەتیشی دەکاتەوە.  سەبارەت بە کێشەو پرسی نەوت و غاز، مادەی ١٤٠، بودجەی ساڵانەو پێشمەرگە، کە هەمویان پرسی نیشتیمانین، و نابێ بکرێ بە بابەتی موزایەدە لەنێوان لایەنەکانی هەرێم، ودەبێ بە رێکاری دەستوری و یاسایی چارەسەر بکرێ لەنێوان هەرێم و بەغدا، بەبەشداری و هاوکاری و هەماهەنگی تەواوی لایەنەکانی کوردستان لە بەغدا.  بۆ بابەتی نەوت و غازو بودجەی هەرێمیش، بزوتنەوەی گۆڕان جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە، کە دەبێ بەرێگای دەستوری یاسایی چارەسەر بکرێ، ئەویش بە دەرکردنی یاسای نەوت و غاز و، و دەرکردنی یاسای دەستەی گشتی چاودێریکردنی داهاتە تەرخانکراوەکانی فیدڕاڵی بەپێی ( مادەی ١٠٦ی دەستوری هەمیشەیی عێراق)و دروستکردنی ئەو دەستەیە بە زوترین کات، کە چواردەساڵە دەسەڵاتدارانی عێراق بەگشتی خۆیان لە دەرکردنی ئەو یاسایانە ئەدزنەوە، کە دەرکردنی ئەو یاسایانە و دروستکردنی ئەو دەستەیە تەنیا زامنە بۆ ئەوەی جارێکی تر بودجەی هەرێم و موچەی فەرمانبەران بدرێ، و نەوتیش بە گشتی بخرێتە خزمەتی هاوڵاتیان لە عێراق و هەرێم . تا دەرکردنی  ئەم یاسایەش مافی دەستوری هەرێمی کوردستانە نەوت و غاز بەرهەم بهێنێ و ئیدارەی سامانە سروشتیەکانی هەرێم بکات، بەڵام جەخت لەوە دەکەینەوە کە دەبێ ئەو داهاتانە شەفاف بێت و لەژێر چاودێری پەرلەمانی کوردستان، و بە بڕیاری حکومەتی هەرێم بۆ بەرژەوەندی هاونیشتیمانیانی کوردستان سەرف بکرێ .      بزوتنەوەی گۆران   19/6/2019