راپۆرتی: درەو هەینی داهاتووتر، گۆڕەپانی تەحریری بەغدادی پایتەخت دەبێتە گۆڕەپانی خۆپیشاندانێكی ملیۆنی جیاواز، بە دروشم‌و داواكاریی جیاواز لە خۆپیشاندانەكانی سێ‌ مانگی ڕابردووی عێراق، ئەم خۆپیشاندانە باسی گەندەڵی‌و ناعەدالەتی تیادانییە، داواش لە نوخبەی سیاسی ناكات بڕوات. كێشەی ئەمان بوونی هێزی بێگانەیە لەسەر خاكی عێراق، كە بۆتە هەڕەشەی جدیی لەسەر وجودی خۆیان. حزب‌و گروپە شیعییەكانی عێراق كاراكتەری ئەم نمایشە تازەیەن، سیناریستەكەی تارانە، نیازیانوایە ئەم دراما سیاسیە لە ڕەهەندە تائیفەییەكەی داماڵن‌و، بەرگێكی ڕەنگاو ڕەنگی لەبەر بكەن.   ئێوارەی ڕۆژی سێ‌ شەممەی ڕابردوو  "موقتەدا سەدر" ڕابەڕی ڕەوتی سەدر لە تویتێكدا ڕایگەیاند:" ئاسمانی عێراق‌و خاكەكەی‌و سەروەریی لەلایەن هێزە داگیركەرەكانەوە پێشێلدەكرێت". داواشی لەگەلی عێراق كرد دژی بوونی سوپای ئەمریكا لەسەر خاكی عێراق خۆپیشاندانێكی ملیۆنی ئاشتیانە ئەنجامبدەن. دوابەدوای تویتەكەی "سەدر"، "هادی عامری" سەرۆكی ڕێكخراوی بەدرو "قەیس خەزعەلی" ئەمینداری عەسائیبی ئەهلی حەق‌و زۆرێك لەسەركردەی حزب و گروپە شیعییەكان پشتیوانی خۆیان بۆ داواكەی "سەدر" دەربڕی‌و داوایان لە خەڵكی عێراق كرد بە تەواوی پێكهاتەكانییەوە بەشداری ئەو خۆپیشاندانە بكەن. ڕۆژێك پێش ئەم پەیامەی "سەدر"  گروپە چەكدارە شیعییەكان (ڕەوتی سەدر، عەسائیبی ئەهلی حەق، ڕێكخراوی بەدر، كەتائیبی حزبوڵا، كەتایبی سەیدلشوهەدا، نوجەبا) كۆبونەوەیەكیان ئەنجامدا بە ناوی كۆبونەوەی "گروپەكانی بەرەنگاری" بۆ تاوتوێكردنی میكانیزمی دەركردنی هێزە داگیركەرەكانی ئەمریكا لە عێراق. بەپێی ئەو زانیارییانەی لەكۆبونەوەكەوە بڵاوبوەوە، لیژنەیەكی هەماهەنگی بۆ ڕێكخستنی كاری ئەم گروپانە پێكهێنراوە بۆ دەركردنی هێزی داگیركەری ئەمریكا لە عێراق. دەوڵەوت‌و دامەزراوە غائیبن غائیبی سەرەكی لەم ڕێكخستنە تازەیەی ناو ماڵی شیعەدا "دەستەی حەشدی شەعبی"یە، لەكاتێكدا تەواوی ئەم گروپانە لەژێر ڕەشماڵی ئەو دەستەیەدا كۆكراونەتەوە، كە جگە لەوەی چەترێكی یاسایی بۆ دەستەبەركردوون، چەك‌و پێداویستی‌و مووچەشیان دابین دەكات، لەویش غائیبتر حكومەت‌و فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكان‌و وەزارەتی بەرگریی‌و دامەزراوە ئەمنییەكانی تری وڵاتە، ئەمانە هیچ محلەلێكیان نییە لە ئیعرابی ئەم پێشهاتە تازانەدا، هیچ قسەیەكشیان نییە لەبارەی یاساییبوون‌و نەبوونی كاری تاك‌و كۆی ئەم گروپانە لە حزوری دەوڵەتدا. خالێكی تر كە مایەی سەرەنجە، كۆبونەوەو ڕێككەوتنی ئەم هێزو گروپە نەیارو دژ بەیەكانەیە، كە هەندێكیان بەخوێنی سەری یەك تینون،  ئەوەش دەلالەتێكی ڕوونە لەگەورەیی ئەو هەڕەشە وجودییەی لەسەریانە، ڕەنگە هەر ئەوەش ناچاری كردبێتن هەموو ناكۆكییەكان وەلابنێنن‌و باوەش بەیەكدا بكەن.  هێزە شیعییە باڵادەستەكانی عێراق لەگەڵ ئەم پێشهاتە تازەیەدا لەسەر سێ‌ ئاست كاردەكەن: 1-     بە جەماوەریكردنی داواكاری ڕۆیشتنی هێزە بیانییەكان‌و كردنی بەقەزییەی ڕایگشتی، بۆ ئەوەش خۆپیشاندانی ملیۆنی بۆ ڕێكدەخەن. 2-     پیشاندانی نینۆك بە سوپای ئەمریكاو هێزە بیانییەكانی تر، بەوەی ئەگەر بەخۆشی نەرۆن ئەوا لەڕێی شەڕی چەكدارییەوە ناچاریان دەكەن عێراق بەجێبهێڵن. 3-    بەكارهێنانی هەژموونیان لەدەسەڵاتی جێبەجێكردن لەڕێی سەرۆك وەزیرانی عێراقی كاربەڕێكەر، هاوشێوەی دەسەڵاتی یاسادانان‌و تێپەڕاندنی بڕیارەكە. كێشەی هەر گەورەی شیعییەكان لەم پرسەدا ئەوەیە، تائێستا نەیانتوانیوە داواكاری دەكردنی هێزە بیانییەكان لە عێراق بكەنە داواكارییەكی عێراقی، بەومانایەی خواست‌و داوای تەواوی پێكهاتەكانی عێراق بێت، هەرچەندە لەلایەن پەرلەمانی عێراقیشەوە بڕیاری لەبارەوە دراوە، بەڵام بەوپێیەی نوێنەرانی كوردو سوننە بەشداری ئەو دانیشتنەیان نەكردووە، بڕیارەكە زیاتر ڕەهەندێكی تائیفی وەرگرتووە وەك لەوەی بڕیارێكی دەستەجەمعیی گەلانی عێراق بێت‌و، كۆدەنگیی تەواوی پێكهاتەكانی لەسەربێت. "مۆرگان ئۆرتاگۆس" وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لەمباریەوە دەڵێت:" بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق لەبارەی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق ناتەواوەو، كێشەی شەرعییەتی هەیە بەهۆی بەشدارینەكردنی نوێنەرانی پێكهاتەكانی تر لەدانیشتنی پەرلەماندا". عەبدولمەهدی عەرابی پرۆژەكەیە "عادل عەبدولمەهدی" سەرۆك وەزیرانی دەستلەكاركێشاوە، كە خۆپیشاندانەكانی ئەمدواییەی عێراق ئەستێرەی بەختی كوژاندنەوە‌و، ژیانی سیاسی بەتراژیدیترین شێوە كۆتایهات، ڕووداوی بۆردومانكردنی بارەگاكانی "كەتائیبی حزبوڵا" لەكۆتا ڕۆژەكانی ساڵی ڕابردوداو كوژرانی "قاسم سولەیمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس" لەلایەن ئەمریكاوە جارێكی تر ئومێدی بەدەستهێنانی شكۆی بۆ گەڕاندەوە. ئەو باش لەوەگەیشتووە دۆزینەوەی بەدیل‌و شوێنگرەوەیەك بۆی كارێكی هەروا ئاسان نییە، زیرەكانەش كار بۆ مانەوەی خۆیدەكات، كارتی بەهێزی "عەبدولمەهدی" لەم قۆناغەدا قسەكردنە بەو ئاوازەی هێزە شیعییەكان‌و ئێران پێی دەخوێنن. "عەبدولمەهدی" كە ئەندازیارو داواكاری ڕێكخستنی كۆبونەوەكەی پەرلەمانی عێراق‌و پەسەندكردنی بڕیاری دەركردنی هێزە بیانییەكانە لە عێراق، ئێستا عەرابی ئەم پرۆژە"شیعییە عێراق _ئێران"یەیە.  بەدەگمەن هەوالێك لە نوسینگەی ڕۆژنامەوانییەكەیەوە بڵاودەبێتەوە باسی پێویستی كشانەوەی هێزە بیانییەكان‌و جێبەجێكردنی بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراقی تیادا نەبێت، هیچ شتێك بۆ ئەو لەئێستادا لەو قسەیە گرنگترو كاریگەرتر نییە، ئەو بەتەنها زامنی مانەوەی خۆی ناكات، لەكەی ئەوانەش لەسەرخۆی خۆی لابادەبات كە بەلاواز ناویدەهێنن. "عەبدولمەهدی" هێندە توندە لەم پرسەدا، هیچ سیاسییەكی شیعە ناتوانێت شانبدات لەشانی، چەند ڕۆژێك لەمەوبەر لەپەیوەندییەكی تەلەفونی لەگەڵ "مایك پۆمپیۆ" وەزیری دەرەوەی ئەمریكا،  دوایلێكردبوو وڵاتەكەی تیم ڕەوانەی عێراق بكات بۆ داڕشتنی میكانیزمی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لەعێراق.     یەك بژاردەی لەبەردەمدایە جوڵاندنی كارتی كردنە دەرەوەی ئەمریكا لەعێراق ڕەنگە دوا كارتی بەهێزی ئێرانییەكان بێت كە هیوایان پێدا هەڵواسیوە، ئێران‌و شیعییەكانی عێراق لەگەڵ ئەوەی لەترس‌و چارەنوسدا هاوبەشن، ئەوەشیان لا ڕوونە كە ئەمریكا هەروا بە ئاسانی عێراق جێناهێلێت، ئەگەر لەژێر فشاری شەقامیشدا ئەو بڕیارە بدات، ئاكام‌و دەرەنجامێكی زۆر كارەساتاویی بۆ خەڵكی عێراق دەبێت. سەرۆكی ئەمریكا لەزیاد لە بۆنەیەكدا ئەو هەڕەشەیەی كردووەو بەوتەی ئاگایانیش"ترەمپ" بە بڕیارێك دەتوانێت ئابوری عێراق بە تەواوی داتەپێنێت.    ئەوەی وای لە ئێران‌و شیعەكان كردووە پەنا بۆ ئەم بژاردەیە بەرن ئەوەیە، هەردوولایان بەباشی لەوە گەیشتوون كردنە ئامانجی "سولەیمانی‌و موهەندیس" لەلایەن ئەمریكاوە سەرەتای یارییەكەیە، نەك كۆتاییەكەی، دڵنییان لەوەی واشنتۆن لێرەدا ناوەستێت‌و بەرنامەی پەكخستنی تەواوی تواناكانی گروپە چەكدارەكانی شیعەی هەیە كە لەچوارچێوەی "حەشدی شەعبی"دا خڕكراونەتەوە، لەڕێی وشككردنی سەرچاوەی داراییان‌و وەشاندنی گورزی ئاسمانی‌و كردنە ئامانجی سەركردەكانیان، كە ئەمە ڕاستەخۆ دەكاتە بڕینی دەستی ئێران‌و دورخستنەوەی بە تەواوی لەبڕیاری سیاسی عێراق، لەوەش زیاتر توندكردنەوەی گەمارۆ ئابورییەكان لەسەری‌و بڕینی ئەو بڕە ئۆكسجینەی زۆرەی عێراقە كە ڕۆژانە دەیكاتە سییەكانی ئابوری داتەپیووی ئێرانەوە. باشترین بژاردە بۆ ئەوان لەئێستادا بژاردەی دەركردنی سوپای ئەمریكایە لەعێراق لەڕێی فشاری جەماوەریی‌و ئەگەر بكرێت شەڕی پارتیزانی گروپە چەكدارە شیعییەكانەوە، ئەگەر نەشكرێت پرسی دەركردنی سوپای ئەمریكا بكاتە كارتێكی سیاسی‌و مامەڵەی لەگەڵ "واشنتۆن"پێبكات، بەو مانایەی ئەمریكا ناچاربكات لەبەرامبەر وازهێنانی شیعەكان لەداواكاری كردنەدەرەوەی ئەمریكا لە عێراق، فشارەكانی سەر تاران كەمبكاتەوە، لەگەڵ دەستهەڵگرتن لەپاكتاوكردنی گروپەچەكدارە شیعییەكان‌و  سەركردەكانیان لە عێراق.  لەكورد مۆڕ دەبێتەوە  كۆماری ئیسلامی ئێران لەپرسی كردنە دەرەوەی ئەمریكادا چاوی زۆری لەسەر كوردە، پارتە كوردییەكان بەدیاریكراوی "یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان" لەگەڵ ئەوەی دۆستایەتییەكی مێژووییان هەیە لەگەڵ تاران، لەگەڵ ئەمریكاش پەیوەندییەكی توندتوڵیان هەیە، كورد لەم پێشهاتە تازیەدا كەوتۆتە نێوان دوو بەرداش، دراوسێیەكی ئەبەدی‌و هاوپەیمانێكی گرنگ‌و پێویست، هەردوولا لەهەوڵی ڕاكێشانی كوردن بەرەو سەربازگەی خۆیان، دەسەڵاتدارانی ئەمریكا زیاد لەجارێك لەسەر ئەو پرسە پەیوەندییان بە بەپرسانی هەرێمەوە كردووە، دیارنییە لەپەیوەندییەكاندا هەڕەشەیان كردبێت یان بەڵێنێكی تایبەتیان دابێت، بەڵام ئەوەی ڕوونە تائێستا بەرپرسانی هەرێم لەهەڵوێستی ئەمریكاوە نزیكن‌و نەچوونەتە بەرەی شیعەكان. لەبەرامبەردا دەسەڵاتدارانی ئێران بە ئاشكرا هەڕەشە دەكەن‌و زیاد لە پەیامێكیان بۆ بەرپرسانی هەرێم ناردووە. ڕۆژی سێ‌ شەممەی ڕابردوو "ئیرەج مەسجدی"  باڵیۆزی ئێران لە عێراق كە پێشتر ڕاوێژكاری "قاسم سولەیمانی" بووە هاتە هەرێمی كوردستان‌و لەگەڵ بەرپرسانی هێزو لایەنە سیاسییەكان كۆبوەوە، پرسی هاوهەڵوێستی كورد لەگەڵ شیعە لەپرسی چوونەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا ئەگەر ئەجێندای هەموو كۆبونەوەكە نەبوبێت ئەوا بابەتی سەرەكی بووە. سەرەتای ئەم هەفتەیەش "عادل عەبدولمەهدی" سەرۆك وەزیرانی دەستلەكاركێشاوەی عێراق سەردانی هەولێرو سلێمانی كرد. بەوتەی سەرچاوە ئاگادارەكان، بەشێك ئەجێندای ئەم سەردانەش گەیاندنی پەیامی حكومەتی تاران بووە لەبارەی هەمان پرس. پێشتریش سەرچاوەیەكی باڵای سیاسی هەرێم بە(درەو)ی ڕاگەیاند: كۆماری ئیسلامی لەڕێی نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران پەیامێكی توندی ئاڕاستەی سەرۆكی هەرێم‌و سەرۆكی حكومەت‌و جێگرەكەی كردووەو، لەپەیامەكەدا تاران هۆشداری ئەوەی داوە بە بەرپرسانی هەرێم كە دەبێت پەیوەست بێت بە بڕیاری پەرلەمانی عێراق بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا، بەوپێیەی هەرێم لەگەڵ عێراقدا یەك جوگرافیای سیاسی‌و سەربازییەو، دوای كردنە دەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق نابێت هەرێم ببێتە پەناگە بۆ هێزەكانی ئەمریكا.  

درەو: بەپێی ئاماری سەنتەری عێراقی بۆ بەدۆكیۆمێنتكردنی تاوانی جەنگ، كە ژمارەی قوربانیانی خۆپیشاندەرانی مەدەنی لە عێراقدا دۆكیۆمێنتكردووە ، لە 1ی تشرینی یەكەم بۆ 31ی كانونی یەكەمی 2019 بەم شیوەیە بووە :   ژمارەی كوژراو: 669 ژمارەی بریندار: 24488 ژمارەی دەستگیركراو: 2806  زۆرترین كوژراو لە پارێزگای بەغدایە كە ( 394) كەسەو پارێزگای زیقار لە پلەی دووەمدایە كە (105) كوژراوی هەیە 

(درەو): كۆماری ئیسلامی ئێران لەڕێگەی نوێنەری هەرێمەوە لە تاران، پەیامێكی بەزمانێكی توند بۆ هەرێمی كوردستان ناردووە. سەرچاوەیەكی باڵای سیاسی بە (درەو)ی راگەیاند، كۆماری ئیسلامی ئێران لەڕێگەی نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران، نامەیەكی بەزمانێكی توند ئاڕاستەی هەریەكە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان‌و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت‌و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت كردووە. سەرچاوەكە وتی:" لە پەیامەكەدا، تاران هۆشداری بە هەرێمی كوردستان دەدات لەبارەی ئەوەی دەبێت پەیوەست بێت بە بڕیاری پەرلەمانی عێراقەوە بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق". لەپەیامەكەدا جەجت كراوە لەسەر: •    هەرێمی كوردستان لەگەڵ عێراقدا یەك جوگرافیای سیاسی‌و سەربازییە. •    دوای كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، هەرێمی كوردستان نابێت ببێت بە پەناگە بۆ هێزەكانی ئەمریكا.  (درەو) پەیوەندی بە نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمەوە كرد لە تاران، دەباغ رەتیكردەوە هیچ نامەیەكی لەلایەن ئێرانییەكانەوە پێدا رەوانەی هەرێمی كوردسان كرابێت‌و وتی:" من چەند رۆژێكە لە هەرێمی كوردسانم‌و لە تاران نیم". رۆژی (5)ی ئەم مانگە، دوای كوژرانی قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانی ئێران‌و ئەبومەهدی موهەندیس جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی لە هێرشێكی ئەمریكادا لەنزیك فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغداد، پەرلەمانی عێراق كۆبووەوە بۆ بڕیاردان لەسەر دەركردنی هێزە بیانییەكان لە عێراق. نوێنەرانی كورد بە هەموو پارتە سیاسییەكانەوە بەشدارییان لەو كۆبونەوەی پەرلەمانی عێراقدا نەكرد، نوێنەرانی پێكهاتەی شیعە بەتەنیا‌و بەبێ پێكهاتەی كورد‌و سوننە بڕیاریاندا لەسەر دەركردنی هێزە بیانییەكان‌و هەڵوەشاندنەوەی رێككەوتنی ئەمنی نێوان ئەمریكا‌و عێراق. كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، لەدوای كوژرانی قاسم سولەیمانییەوە ئێستا هێڵی سەرەكی سیاسەتی ئێرانە لە عێراقدا، بەرپرسانی ئێران ئەمە بە تۆڵەی گەورەی خوێنی سولەیمانی ناودەبەن، بۆیە فشارەكانیان لەسەر هێزە سیاسییەكانی عێراق لەوبارەیەوە توندكردوەتەوە. سێ سەرۆكایەتییەكەی هەرێمی كوردستان (سەرۆكایەتی پەرلەمان، حكومەت، هەرێم) پێشتر لەبارەی ئەم بابەتەوە كۆبونەوە، سەرۆكایەتییەكان رایانگەیاند، ئەوان مانەوەی هێزەكانی هاوپەیمانان كە ئەمریكا سەرۆكایەتی دەكات بەپێویست دەزانن بۆ روبەڕووبونەوەی هەڕەشەكانی "داعش". رۆژی شەممەی رابردوو عادل عەبدولمەهدی سەرۆكی حكومەتی كاربەڕێكەری عێراق سەردانی هەرێمی كوردستانی كرد، لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم‌و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم‌و دواتریش كۆسرەت رەسوڵ عەلی سەرۆكی ئەنجونی باڵای سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆبووەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لەو سەردانەدا عادل عەبدولمەهدی پرسی مانەوەی لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق‌و بەدەستهێنانی پشتیوانی هەرێمی بۆ مانەوەی لە پۆستەكەیدا خستوەتەڕوو، تەوەرێكی تری گفتوگۆكانی بابەتی كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا بووە لە عێراق، لەوبارەیەوە داوای لە بەرپرسانی حزبی‌و حكومی هەرێم كردووە پێكەوە هەڵوێستان لەبارەی ئەو بابەتەوە یەكبخەن. عەبدولمەهدی لەژێر فشار خۆپیشاندانی ناڕەزایەتی شەقام، ناچاركرا دەستلەكاربكیشێتەوە، ئەو نەك لە شەقام، لەناو هێزە شیعەكانی عێراقیشدا پشتیوانی لەدەستدا، بەڵام لەدوای كوژرانی قاسم سولەیمانی‌و پشتیوانیكردنی لە كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا، ئێستا چانسی مانەوەی لەناو هێزە شیعەكان‌و لەلایەن ئێرانییەكانیش بەهێز بووە.  

راپۆرتی: درەو دوای تێپەڕبوونی هەفتەیەك بەسەر كوژرانی "قاسم سولەیمانی" فەرماندەی سوپای قودسی ئێران‌و "ئەبومەهدی موهەندیس" جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی، ڕووبەری ناكۆكییەكانی ناو گروپە چەكدارەكانی شیعە ڕوونترو زەقتر دەكەونە بەرچاو، بەتایبەت پابەندنەبوونی ئەو گروپانە بەبڕیارو ڕێنماییەكانی حكومەتی عێراق پەیوەست بەكارو جوڵەكانیان، بەوپێیەی بەشێكن لە سیستمی بەرگری عێراق. لەگەڵ ئەوەی حكومەتی عێراق لەمانگی تەمموزی ساڵی ڕابردوودا بەپێی یاسایەك كاری گروپەكانی حەشدی ڕێكخست، بەوپێیەش ڕێگەنادات ئەو گروپە چەكدارانە ناوە كۆنەكانیان بەكاربهێنن‌و، دەبێت پابەندبن بەو دابەشكارییە نوێیەی كە لەچوارچێوەی لیوا و فەوجی سەربازیدا بۆی ڕێكخستوون،بەڵام لەماوەی چەند ڕۆژی ڕابردوودا، هەریەك لەم گروپانە گەڕانەوە بۆ كاركردن بەشێوەیەكی سەربەخۆو، دەركردنی بەیاننامە بەناوی گروپەكانیان‌و، تەبەنی كردنی هەڵوێستی سیاسی و ئەمنیی دوور لە دەستەی حەشدی شەعبی‌و، بڕیارەكانی حكومەتی عێراق. بەقسەی بەرپرسێكی دیاری عێراق، ئەو گروپانەی كە نزیكن لە ئێرانەوە لەمانگێكدا ڕۆژێك پەیوەندییان بە حكومەتی عێراقەوە هەیە، ڕۆژی" 26 هەموو مانگێك" وەك ئاماژەیەك بۆ ڕۆژی وەرگرتنی موچەكانیان. ئەو بەرپرسە عێراقییە كە بۆ ڕۆژنامەی "عەرەبی ئەلجەدید" ئەو قسانەی كردووە، ڕاشیگەیاندووە:  یاخیبون و سەرپێچی هەیە لە یاساكانی تایبەت بەحەشدی شەعبی‌و(مەرسومی دیوانی ژمارە 331)كە لە مانگی تەمموزی ساڵی ڕابردودا دەرچووە. ڕونیشكردۆتەوە دانانی ئاڵای حەشدی شەعبی لەلایەن سوپای پاسدارانی ئێرانەوە لەكۆنگرە ڕۆژنامەوانییەكەیاندا لەپاڵ ئاڵای گروپەكانی تر كە ئێران بە میحوەری بەرەنگاربوونەوە لەناوچەكە ناویاندەبات، ئیحراجییەكی زۆری بۆ حكومەت‌و، هێزە سیاسیەكانی عێراق دروستكردووە.    گروپە چەكدارەكانی ( حزبوڵا‌و نوجەباو عەسائیب‌و بەدرو بودەلاو ئیمام عەلی‌و سەیدلشوهەداو خۆراسانی) پێیانوایە بڕیارەكانی حكومەتی عێراق پەیوەست نییە بەوان‌و وەك گروپی سەربەخۆ مامەڵە لەگەڵ پێشهاتەكانی عێراق دەكەن، نەك لەژێر باڵی حەشدی شەعبی وەك دامەزراوەیەكی فەرمی دەوڵەتی عێراق. لەدوای هێرشی فرۆكە جەنگییەكانی ئەمریكاوە بۆ سەربنكەو بارەگاكانی گروپی (كەتائیبی حزبوڵا) لە قەزای "قائیم" لە خۆرئاوای عێراق‌و، پەلاماردانی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە عێراق لەلایەن لایەنگرانی گروپە چەكدارەكانی ناو حەشدی شەعبی‌و بەشداریكردنی سەركرد دیارەكانی ئەو گروپانە، سەرەتای یاخیبوونی ئاشكرا لە بڕیارەكانی حكومەتی عێراق دەركەوت. كوژرانی (قاسم سولەیمانی‌و ئەبومەهدی موهەندس)یش، هێندەی تر كێشە ناوخۆییەكانی قوڵكردنەوە، كە ڕەنگە سیمای دیاری ئەو ململانێیانە لەئێستادا كێبڕكێ كردن بێت لەنێو سەركردەكانی ئەو گروپانە لەسەر دەسەڵات‌و هەژموون‌و نزیكبوونەوەو بەدەستهێنانی سۆزی زیاتری ئێران لە قۆناغی داهاتوودا. دوای تێپەڕبوونی كەمتر لە (24) كاتژمێر بەسەر كوژرانی "ئەبومەهدی موهەندیس"ی جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی، سەركردەی گروپەكانی حەشدی شەعبی ڕایانگەیاند، بەكۆی دەنگ"هادی عامری" سەرۆكی ڕێكخراوی (بەدر)یان بۆ شوێنكەی"موهەندیس" دەستنیشانكردووەو، پەیامیان ئاراستەی سەرۆك وەزیران كرد ڕێكارە یاساییەكان بۆ دانانی "عامری" ئەنجامبدات، بەڵام تائێستا هیچ هەنگاوێكی فەرمی لەوباریەوە نەنراوە، باسێكیش بەناوی پڕكردنەوەی ئەو شوێنە لەگۆڕێ‌ نییە، ئەگەری زۆر هەیە ئەوەش بەشێك بێت لەكێشەی ناو گروپەكانی حەشدی شەعبی، یان كێشەكانی تر ڕێگربن لەم هەنگاوە.    خراپی دۆخی سیاسی سەرۆك وەزیرانی كاربەڕێكەرو، لاوازی لەبڕیاردان وەك زۆرێك لە چاودێران دەڵێن،  وایكردووە حەشدی شەعبی لەئێستادا زیاتر قاوغێكی كارگێڕیی‌و سەرچاوەی دارایی گروپە چەكدارە شیعییەكانبێت‌و، حكومەتی عێراق ڕۆلێكی ئەوتۆی نەمابێت لەئاراستەكردنییان. لەدوای دەستنیشانكردنی "ئیسماعیل قائانی" بە فەرماندەی سوپای قودسی ئێران لەلایەن ڕابەری شۆڕشی ئێرانەوە، زۆرێك لەسەركردەی گروپەكانی حەشدی شەعبی سەردانیان كردووەو لەنزیكەوە بینویانە‌و لەتۆڕە كۆمەڵایەتییەكان وێنەكانیان بڵاوكردۆتەوەو، پشتیوانی خۆیان بۆ دووپاتكردۆتەوە، ئەوە لەكاتێكدایە حكومەتی عێراق بەردەوام باس لەسەروەری وڵات‌و، ڕەتكردنەوەی تەرفگیری دەكات لە كێشەكانی نێوان "تاران‌و واشنتۆن"دا، سەركردەكانی ئەم گروپانەش سەربازو پلەداری فەرمی دەوڵەتی عێراقن!. "محمەد ئەلبەسری"  كە یەكێكە لە سەركردەكانی حەشدی شەعبی لەلێدوانێكدا بۆ هەمان سەرچاوە، ئاماژەی بەبوونی ناكۆكی كردووە لەنێو گروپەكانی حەشدی شەعبی، بەقسەی ئەو بەشێك لە گروپەكان پێداگری دەكەن لەسەر وەشاندنی گورز لە سوپای ئەمریكا، لەكاتێكدا هەندێكی تریان داوای دانبەخۆداگرتن دەكەن. ڕاشیگەیاندووە: ئەو موشەكانەی بەمدواییە ئاراستەی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەناوچەی سەوزو بنكەی ئاسمانی (بەلەد)كراون، هەندێك گروپی دیاریكراو ئەنجامیانداوە، ئەوەش تەحەدایەكی گەورەیە بۆ "فالح فەیاز" سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی‌و ڕێنماییەكانی ئەم دواییەی دەریكردوون، زیاتر لەوەی بیانەوێت هێزەكانی ئەمریكا بكەنە ئامانج.   پاشگەزبوونەوەی زۆرێك لە گروپەكانی حەشدی شەعبیش لەو هەڕەشانەی لەدوای كوژرانی "سولەیمانی و موهەندیس"لەسوپای ئەمریكایان كرد لە عێراق، زیاتر لەژێر فشاری ئێراندا بووە، نەك ڕێنماییەكانی حكومەتی عێراق. "مایك پێنس" جێگری سەرۆكی ئەمریكا لەچەند ڕۆژی ڕابردودا لەوبارەیەوە وتی: ئاماژەمان پێگەیشتووە كە ئێران داوای لەگروپەكانی چەكدارەكانی حەشدی شەعبی كردووە سوپای ئەمریكا لە عێراق نەكەنە ئامانج، ئەوەشی بە هەنگاوێكی ئەرێنی وەسفكرد.   "عەسائیبی ئەهلی حەق" كە یەكێكە لەگروپە چەكدارەكانی نزیك لە ئێران‌و لەدوای هێرشی ئەمریكا بۆ سەر بارەگاكانی گروپی  "كەتائیبی حزبوڵا" لە قەزای "قائیم" و لەدوای كوشتنی "سولەیمانی و موهەندیس" زۆرترین هەڕەشەی لە ئەمریكا كرد، ئێستا بە ئاشكرا دژایەتی ئەو هێرشانە دەكات.  "جەواد تلێباوی" سەركردە لە گروپی "عەسائیب" لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە: قسەكردن لەبارەی ئەوەی حەشدی شەعبی ناوچەی سەوزی بەغدادو باڵیۆزخانەی ئەمریكای بە مووشەك كردۆتە ئامانج، ناڕاستە. ئەو كارەشی بەڕەفتاری شەخسی ناوبردووە، وتوشیەتی ڕەنگە بۆ شێواندنی ناوبانگی حەشد بێت.  تەئكیدیشی كردووە: حەشد هیچ پرۆسەیەكی سەربازی دژی باڵیۆزخانەی ئەمریكاو بوونی سەربازیی ئەمریكی ئەنجامنادات‌و، ڕێنماییەكانی سەرۆكی حكومەت پێشێلناكات. "هیشام هاشمی" شارەزایی بواری ئەمنیی لەلێدوانێكدا دەڵێت: لێدوانی سەركردەكانی حەشدی شەعبی‌و قسەكان‌و هەڕەشەكانیان بە بەرەنگاربوونەوەی چەكداریی بۆ دەركردنی سوپای ئەمریكا، ئاماژە بە دابەشبونێكی ڕووندەدات لەنێو سەركردەكان‌و گروپە چەكدارەكانی شیعە. لەدوای كوژرانی  (قاسم سولەیمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس)وە، گروپە چەكدارەكانی شیعە چوار هێرشی مووشەكییان كردۆتە سەر باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەناوچەی سەوزی شاری بەغدادو بنكەی ئاسمانی (بەلەد) لەپارێزگای سەڵاحەدین، بەپێی ڕاگەیاندراوەكانی شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنیی عێراق بێت، هیچكام لەو هێرشانەی ئامانجەكانیان نەپێكاوەو زیانی بە سوپای ئەمریكا نەگەیاندووە، تائێستا سوپای ئەمریكاش لەبارەی ئەو هێرشانەوە هیچ ڕوونكردنەوەیەكی نەداوە.        

(درەو): عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی دەستلەكاركێشاوەی عێراق ئێستا لە هەرێمی كوردستانە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) عەبدولمەهدی لە هەرێمەوە دەیەوێت پشتیوانی مانەوەی لە پۆستی سەرۆك وەزیران زامن بكات. سەرچاوەیەكی ئاگار لە بەغدادەوە بە (درەو)ی راگەیاند، عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی حكومەتی كاربەڕێكەری عێراق بەمەبەستی بەدەستهێنانی پاڵپشتی بۆ مانەوەی لە پۆستی سەرۆك وەزیران، سەردانی هەرێمی كوردستانی كردووە. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە وتی:" عەبدولمەهدی تاڕادەیەك پشتیوانی موقتەدا سەدر سەرۆكی هاوپەیمانی سائیرون-ی بەدەستهێناوە بۆ مانەوە لە پۆستەكەی، كە لەگەڵ هادی عامریدا لەچوارچێوەی هاوپەیمانێتییەكدا بەناوی (هاوپەیمانی بونیادنان) كوتلەی گەورەی ناو پەرلەمانی عێراقن. سەدر سەرەتاو دوای توندبوونەوەی ناڕەزایەتییەكان لە شەقام، بەتوندی لەدژی عەبدولمەهدی وەستایەوە‌و داوای لێكرد دەستلەكاربكێشێتەوە، بەڵام ئێستا دۆخەكە گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە، هەڵوێستی عەبدولمەهدی لەبارەی كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان لە عێراق سەرەنجی لایەنە شیعەكانی بەلای خۆیدا راكێشاوە‌و دەوترێت تاڕادەیەكیش مەرجەعیەت ئێستا كێشەی لە مانەوەی عەبدولمەهدی نییە لە پۆستی سەرۆك وەزیران، بەتایبەتیش لەكاتێكدا هێشتا نەتوانراوە كەسێك بۆ بەدیلی ئەو دیاری بكرێت لە پۆستی سەرۆك وەزیران. یەكێك لە میدیا عێراقییەكان لەزاری سەرچاوەیەكی باڵای كوردەوە رایگەیاند، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانیش لە دیداری ئەمڕۆدا پشتیوانی خۆی بۆ مانەوەی عەبدولمەهدی دەربڕیوە، بەڵام (درەو) لەئێستادا بەهۆی نەبوونی سەرچاوەی پێویست، ناتوانێت راستی ئەم هەواڵە پشتڕاستبكاتەوە. مانگی رابردوو عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق دەستلەكاركێشانەوەی لە پۆستی سەرۆك وەزیران راگەیاند، پەرلەمان دەستلەكاركێشانەوەكەی پەسەندكرد، لەوكاتەوە تاوەكو ئێستا بەشێوەی كاربەڕێكەر حكومەت بەڕێوەدەبات، كاندیدی جێگرەوە بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران هێشتا یەكلانەبووەتەوە، ئەمە لەكاتێكدایە وادەی دەستوری لەدانانی كاندیدی جێگرەوەدا بەتەواوەتی لەلایەن بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقەوە پێشێلكراوە. عادل عەبدولمەهدی لە ساتی نوسینی ئەم هەواڵەدا لە شاری سلێمانییە‌و لەماڵی كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە، دیارنییە یەكێتی هەڵوێستی چۆن دەبێت لەبارەی مانەوەی عەبدولمەهدی لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق، بەتایبەتی لەكاتێكدا بەرهەم ساڵح كە یەكێكە لە سەركردە دیارەكانی یەكێتی‌و سەرۆك كۆماری عێراقە، ماوەیەكە پەیوەندییەكانی لەگەڵ عەبدولمەهدی ئاڵۆزی تێكەوتووە‌و دەوترێت متمانە لەنێوانیاندا لاواز بووە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو) پێدەچێت یەكێتی نیشتمانیش پشتیوانی بۆ مانەوەی عەبدولمەهدی رابگەیەنێت، چونكە بەم هەنگاوە یەكێتی بەرهەم ساڵح لە كێشەی كاندیدی سەرۆك وەزیران رزگار دەكات‌و زامنی مانەوەی دەكات لە پۆستی سەرۆك كۆماری عێراقدا. هەوڵی مانەوەی عەبدولمەهدی لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەكاتێكدایە هێشتا لەلایەن شەقامی ناڕازیی‌و گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندانەوە لە شاری جیاوازەكان، دژایەتی مانەوەی دەكرێت لەو پۆستە.  

(درەو): لە ساتەكانی سەرەتای كردنە ئامانجی "قاسم سولەیمانی" فەرماندەی فەیلەقی قودس و عەرابی ژمارە یەكی سیاسەتی دەرەوەی ئێران لەناوچە گەرمەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، جیهان پێشبینی ئاگرێكی گەورەو شەڕی چوارەمی كەنداوی دەكرد، زۆرێك لەمە دوورتریش دەڕۆیشتن و باسیان لە ئەگەری هەڵگیرسانی سێیەمین جەنگی جیهان دەكرد. بەڵام دوای چەند كاتژمێرێك لە ڕووداوەكە، ڕوونبۆوە "واشنتۆن" بەم گورزە ویستی تەنها پەیامێك بدات بە دەسەڵاتدارانی "تاران" كە پێویستە لێرەدا بوەستن و، چیتر بێدەنگ نابن لەنادیدەگرتنی ڕۆڵ و پێگەی ئەمریكا لە ناوچەكە بەگشتی و عێراق بەتایبەتی. بەرپرسانی ئەمریكا و بەدیاریكراوی "دۆناڵد ترەمپ" لەچەندین بۆنەی جیاوازدا ئەو دەستەواژەیەیان دووبارەكردۆتەوە:" هەوڵی گۆڕینی ڕژێمی ئێران نادەین، بەڵام ڕەفتارە دوژمنكارەكانی پێویستە بوەستێت". وەڵامەكەی "ئێران"یش وەك ئەوە نەبوو پێشینی دەكرا چەخماخەی دەستپێكی جەنگێكی وێرانكەربێت لەناوچەكە. "تاران"یش تەنها پەیامێكی هەبوو بەوەی لەئاستی لەدەستدانی سەركردەیەك بەسەنگی  "سولەیمانی" بێدەنگ نابێت، ئەگەر بۆ پاراستنی شكۆی وڵات و بەكاربردنی ناوخۆیش بێت دەبێت وەڵامێكی هەبێت.  دوای هێرشە مووشەكییەكەی "ئێران" بۆ سەر هەردوو بنكەی ئاسمانی (عەین ئەسەد و هەریر) كەناڵی (cnn)  لەزاری بەرپرسانی ئەمریكاوە ئاشكرایكرد: "ئێران نەویست هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق بكاتە ئامانج، تەنها پەیامێكی نارد". ڕۆژنامەی (us today)یش بڵاویكردەوە: "تاران بەغدادی لە هێرشەكە ئاگاداركردۆتەوە، بەغدادیش ئەمریكییەكانی لەهێرشە ئاگاردار كردۆتەوە". هەوڵی هێوركردنەوە دەدەن دوای كوژرانی "قاسم سولەیمانی" لێشاوێك هەڕەشە لەلایەن بەرپرسانی تاران و واشنتۆنەوە دەستیپێكرد، ژێر بەژێریش هەوڵی هێوركردنەوە لەئارادابوو، هەر ئەو ڕۆژەی "سولەیمانی" كوژرا، وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند: "پەیامێكیان لە ئیدارەی ئەمریكاوە پێگەیشتووەو هەمان ڕۆژ لەڕێی باڵیۆزی سویسرا لە تاران وەڵامێكی گونجاویان داوەتەوە". بێئەوەی  وردەكارییەكی هیچكام لەو نامانە ئاشكرابكات.  "مایك پۆمپیۆ" وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لە پەیوەندییەكی تەلەفونیدا لەگەڵ هاوتا بەریتانییەكەی وتی: "كوشتنی سولەیمانی ڕێوشوێنێكی خۆپارێزی بووە". لە پەیوەندییەكیشی لەگەڵ وەزیری دەرەوەی (چین) ڕایگەیاند: "ئەمریكا خواستی ئەوەیە دوای كوشتنی سولەیمانی ئاڵۆزییەكان هێورببنەوە". "پۆمپیۆ" لەوەڵامی بەرپرسانی فەرەنسادا كە ڕایانگەیاندبوو : كوشتنی "سولەیمانی" جیهانی بەرەو مەترسی زیارتر بردووە، وتی : "فەرەنسییەكان لەوەدا هەڵەن.. ئەمڕۆ جیهان لەهەموو كات زیاتر سەقامگیر بووە".  دوای چەند كاتژمێرێكیش لەكوژانی "سولەیمانی" سەرۆكی ئەمریكا لە توتێكدا وتی: "ئێران هەرگیز لەشەڕدا نەیبردۆتەوە، بەڵام هەرگیز دانوستانی نەدۆڕاندووە". هەڕەشەی بەردەوامیی بەرپرسانی "ئێران" بەوەڵامێكی توندو هەژێنەرو كردنە ئامانجی دامەزراوە سەربازییەكانی "ئەمریكا" لەناوچەكە دۆخەكەی تەمومژاوی كردبوو، بەتایبەتی كە لەچەند ڕۆژی ڕابردودا زیاد لەبەرپرسێكی باڵای "ئەمریكا" ئاماژەیان بەوەكرد "ئێران" جدییە لە هەڕەشەكانی و بەرژوەندییەكانی "ئەمریكا" دەكاتە ئامانج. بەڵام دوای هێرشەكە، دۆخەكە بەجۆرێكی تر گۆڕا، وەك ئەوەی ڕێككەوتنی پێشوەختی لەسەركرابێت، "محەمەمەد جەواد زەریف" وەزیری دەرەوەی ئێران لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دوای هێرشە مووشەكییەكە ڕایگەیاند: "وەڵامی تاران بۆ كوشتنی جەنەڕاڵ  قاسم سولەیمانی كۆتایهات".  ئەمریكا وەڵامەكەی ئێرانی قبوڵكرد "دۆناڵد ترەمپ" سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەدواین كۆنگرەی ڕۆژنامەوانیدا كە لەبارەی هێرشە مووشەكییەكی ئێرانەوە ڕێكیخست، ڕزامەندی زۆری پێوەدیاربوو لەدۆخەكە، "ترەمپ" ڕایگەیاند: "هیچ ئەمریكییەك بەهۆی هێرشەكەوە نەكوژراوەو سەربازەكانمان سەلامەتن، ڕەنگە ئێران ترسی هەبێت لە ئاڵۆزبونی دۆخەكە، ئەوەش شتێكی باشە بۆ هەموولایەنەكان، دەمانەوێت ئێران خاوەندی ئایندەیەك بێت كە شایەنێتی، ئەمریكا ئامادەیە بۆ لە ئامێزگرتنی ئاشتی لەگەڵ هەموو ئەوانەی ئاشتیان دەوێت". "موقتەدا سەدر" ڕابەری ڕەوتی سەدر لەدواین بەیاننامەیدا ئاماژە بەوەكرد:"قەیرانی ئێستای تاران و واشنتۆن كۆتایهات، بەتایبەت دوای وتارەكەی ترەمپ و وتاری كۆماری ئیسلامی ئێران".  پێشتریش كەناڵی "فۆكس نیوز"ی ئەمریكا، دوای هێرشە موشەكییەكەی ئێران بۆ سەر هەردوو بنكە ئاسمانییەكەی ئەمریكا لە عێراق لەزاری بەرپرسێكی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) بڵاویكردەوە: "واشنتۆن و تاران هەوڵی هێوركردنەوە دەدەن، ئێران بەمەبەست ئەمریكییەكانی نەكردووەتە ئامانج لە عێراق".  ڕەنگە ئەو نەكردنە ئامانجە ئەو خاڵە گرنگەبێت بەنیسبەت "دۆناڵد ترەمپ" سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بۆ ڕێككەوتن لەگەڵ ئێرانییەكان، بەتایبەت لەم كاتە هەستیارەدا كە لەبەردەم هەڵبژاردنێكی چارەنوسسازدایەو كوشتنی هەر سەربازێكی سوپای ئەمریكا لەعێراق بۆ ئەو كارەساتێكی گەورەیەو، ڕەنگە ببێتە هۆی خستنی لەهەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و، مادەیەكی بانگەشەی بەهێزیش بۆ نەیارەكانی، بەڵام "ترەمپ" بۆ ئەوەی ئەو دەرفەتەیان نەداتێ‌ ئامادەبوو بەسنگێكی فراوانەوە موشەكەكانی ئێران قبوڵبكات. ڕەنگە وردەكاری ڕێككەوتنی نێوان (واشنتۆن و تاران) ئەم خاڵەبێت"ئێران وەڵامێكی سنورداری ئەمریكا بداتەوە بەجۆرێك هیچ سەربازێكی ئەمریكا نەكاتە قوربانیی، لە بەرامبەردا ئەمریكاش وەڵامەكە قبوڵبكات، بەوەش ئێران لە لۆمە و ئیحراجیی لەسەر ئاستی ناوخۆ و دەرەوەش ڕزگاری دەبێت و، ناوچەكەش لە جەنگێكی ماڵوێرانەكەر دەپارێزرێت. ئەگەریش هەیە ئاسۆیەكی نوێ بۆ ڕێككەوتن بخولقێنێت و سنورێك بۆ ئەو ململانێ توندە دابنێت كە بەهۆی  زیاد لە دۆسیەیەكی گەرمەوە، ساڵانێكی دورودرێژە بەریەككەوتن و تەقینەوەی لەناوچەكە كردووەتە یەكێك لەئەگەرە بەهێزەكان".  قەیرانێكی بەسوود  "دۆناڵد ترەمپ" سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەیەكەم ساتی ئەنجامدانی پرۆسەی كوشتنی "سولەیمانی"یەوە پاساوی ئەوەی هێناوەتەوە كە ناوبراو ئامادەكاری كردووە بۆ هێرشێكی گەورەو مەترسیدار بۆ سەر بەرژوەندییەكانی ئەمریكا بەڵام تائێستا هیچ بەڵگەیەك لەوبارەیەوە نەخراوەتەڕوو، تانەی ئەوەشی لەسەرۆكەكانی پێش خۆیداوە كە نەیانتوانیوە بڕیاری لە ناوبردنی "قاسم سولەیمانی" جێبەجێبكەن. ئەو كە ئێستا لەدۆخێكی ناوخۆیی خراپدایە، دۆسیەی كوشتنی "قاسم سولەیمانی" دەكاتە یەكێك دەستكەوتە گرنگەكانی هەڵمەتی هەڵبژاردن  لە هەڵبژاردنە سەرۆكایەتیەكەی وڵاتەكەی لە پاڵ كوشتنی (ئەبوبەكر بەغدادی) سەرۆكی ڕێكخراوی داعش. "ترەمپ" بەمە دەیەوێت ئەو وێنەیە بگەیەنێتە ئەمریكییەكان كە پیاوێكی ئازاو بەدەستەو، هەركەسێك بێتەمایەی هەڕەشە بۆ ئەمریكاو بەرژوەندییەكانی سڵناكات لەوەی  لە ناویببات. ئەگەر بۆ شەخسی "ترەمپ" دۆسیەی كوشتنی "سولەیمانی" هەمووی قازانجبێت، ئەوا بۆ ئێرانییەكانیش ئەو دۆسییە یەكپارچە كارەسات و كەوتن و نەهامەتی نییە، دەسەڵاتدارانی ئێران لەماوەی چەند مانگی ڕابردودا ڕووبەڕووی خۆپیشاندانێكی جەماوەری گەورە بوونەوەو بە زەبری هێز سەركوتیان كرد، بەهۆی گەمارۆی ئەمریكاوە دۆخی ئابوری  ئێران لەوپەڕی خراپیدایە، كوژرانی "قاسم سولەیمانی" بڕێك ئۆكسجینی زۆری كردەوە بە گەرووی دەسەڵاتدارانی كۆماری ئیسلامیدا، بەجۆرێك لە جۆرەكان سەدان هەزار ئەگەر ملیۆنان نەبێت لەهاوڵاتیانی ئێرانی لەدەوری دەسەڵاتدارانی ئێران كۆكردەوە. ڕێوڕەسمی بە خاكسپاردنی "سولەیمانی" لەو ڕێوڕەسمە قەرەباڵغتربوو كە بۆ "ئیمام خومەینی" دامەزرێنەری كۆماری ئیسلامی ئێران لەساڵی 1989دا ئەنجامدرا، دەیان كەس لە پاڵەپەستۆی بەڕێكردنی تەرمی "سولەیمانی"دا گیانیان لەدەستدا.  بۆ دەسەڵاتدارانی ئێران ئەم پشتیوانی و پرسە میللەیە لەم كاتەدا پێشهاتێكی گرنگبوو لەسەرجەم ڕووەكانەوە، پێگەی دەسەڵاتدارانی "تاران"ی چی لەسەر ئاستی ناوخۆ و چی لەسەر ئاستی دەرەوەش بردە قۆناغێكی تر.  

درەو: گومان لەسەر تەواو بوونی نیسابی یاسایی كۆبونەوەكەی پەرلەمانی عێراق دەكرێت كە تایبەت بوو بە دەركردنی هێزە بیانییەكان لە عێراقدا، و پێشتریش گروپی 15 لەپەرلەمانی عێراق نامەی ناڕەزایی داوەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان. سەركەوت شەمسەدین ئەندامی فراكسیۆنی ئاییندە لە پەرلەمانی عێراق بە(درەو)ی راگەیاند: ئێمە گۆمانمان هەیە لە سەر تەواو بونی نیسابی یاسایی كۆبونەوەكەی رۆژی 5/1/2020ی تایبەت بە دەركردنی هێزە بیانییەكان لە عێراقدا. ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بەوەشكرد" ئێمە وەك گروپی 15 ( گۆڕان، یەكگرتوو، كۆمەڵ، ئاییندە، سەربەخۆكان) پێش دوو هەفتە یاداشتێكی ناڕەزاییمان ئاراستەی سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراق كرد سەبارەت بەو گوماناننەی هەمان بوو لەسەر رێژەیی یاسایی دەنگدانی هەندێك لەیاساكان و نیسابی یاسایی ئامادەبوان هەندێك لە كۆبونەوەكان" لەكۆی (329) ئەندامی پەرلەمانی عێراق، نیسابی یاسایی بە (50+1) تەواو دەبێت واتا (165) ئەندامی پەرلەمانی عێراق، سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند كە(168) ئەندام ئامادەی كۆبونەوەكە بوون،  بەڵام بەپێی زانیارییەكان بەسەرۆكایەتی پەرلەمانیشەوە تەنها (142) پەرلەمانتار ئامادەبوون. لە كاتی كۆبونەوەكەدا لیستێك لە ناوی فراكسیۆنەكان لە ئەنجومەنی نوێنەران بڵاوكرایەوە، هەرزوو ئەو لیستە رەتكرایەوە كە چونكە ناوی چەند فراكسیۆنێكی تێدایەو ئامادەنەبوو بەم شێوەیە:. -    هاوپەیمانی فەتح ( 44) ئەندام -    دەوڵەتی قانون (22) ئەندام -    كوتلەی نەسر (7) ئەندام  -    كوتلەی حیكمە (15) ئەندام -    كوتلەی ئائیرون (27) ئەندام -    هاوپەیمانی قوە (13) ئەندام -    هاوپەیمانی كورد (4) ئەندام -    لیستی گۆڕان (4 ) ئەندام  -    سەربەخۆكان ( 3) ئەندام كۆی گشتی ناوی ئەندامانی ئەو لیستە (139) ئەندام   بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق بەبێ ئامادەیی دوو پێكهاتەی سەرەكی (كورد و سونە) بەڕێوەچوو كە لە پێكهاتەی كورد تەنها ( بەشیر حەداد) جێگری سەرۆكی پەرلەمان و لە پێكهاتەی سونەش تەنها (9) ئەندامیان ئامادەبوو، بڕیار بوو بەشێك لەپەرلەمانتارانی كورد بەشداری كۆبونەوەكە بكەن، بەڵام بەهۆی ناردنی مەسجی هەڕەشە لەلایەن حزبوڵاوە بۆ پەرلەمانتارانی كورد و سونە، بۆیە پەرلەمانتارانی كورد بەشدارییان نەكرد  

(درەو): بڕیارەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق (12) وڵات دەگرێتەوە كە هێزیان هەیە لەسەر خاكی عێراق،  تائێستا حكومەتی عێراق هیچ ئامارێكی فەرمی یان زانییارییەكی لەبارەی ژمارەی ئەو هێزە بیانیانە بڵاونەكردوەتەوە كە لەخاكی عێراقدا بونیان هەیە، بەڵام بەپێی هەندێك ئاماری نا فەرمی زیاتر لە (17 هەزار) سەرباز كە نوێنەرایەتی (12) دەوڵەت دەكەن لەناو خاكی عێراقن و، لە ناوچە جیاوازەكانی عێراق جێگیربوون. زۆرینەی ئەو هێزانە ئەركیان لەچوارچێوەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتیدایە بۆ شەڕی داعش، لەدوای بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق ئەوەی دەمێنێتەوە، وەڵامدانەوەی هەریەك لەم وڵاتانەیە بە بەجێهشتنی خاكی عێراق و بەكارنەهێنانی خاك و ئاو و ئاسمانی. بەپێی ئامارێك كە (ئیندپێندنت عەرەبی)ئەنجامیداوە لەسەر بنەمای زانیاری لەسەرچاوەی باوەڕپێكراو، نزیكەی( 8 هەزار) سەرباز و ڕاوێژكار و ڕاهێنەری ئەمریكی لە عێراق بوونیان هەیە.  پشكی شێر ئەمریكییەكانن    دیارترین پێگەی ئەمریكییەكان لە عێراق لە پارێزگای (ئەنبار)ە، كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی سوننە مەزهەبن، هێزەكانی ئەمریكا لەم پارێزگایە ڕووبەڕێكی گەورەی هەردوو بنكەی سەربازی (عەین ئەلئەسەد و تەقەدوم)یان بەدەستەوەیە. بەوتەی سەرچاوەتایبەتەكان، هێزەكانی ئەمریكا دەستكاری بنەڕەتی ژێرخانی هەردوو بنكەكەیان كردووە بەجۆرێك ڕێگە بە فرۆكەی گەورە بدات بۆ نیشتنەوەو فڕین. سێیەم بنكەی ئەمركییەكان بنكەی ئاسمانی (گەیارە)یە لەنزیك شاری موسڵ، لەم بنكەیەدا ئەمریكا خاوەنی هێزێكی 1000 سەربازییە، بۆ پاراستنی ئەو ڕاوێژكارانەی كە سەرپەرشتی ڕاهێنانی هێزەكانی دەزگای دژە تیرۆری عێراق دەكەن.  لەڕووی كردارییەوە، ئەمریكا هیچ بونێكی تری نییە لەهیچ ناوچەیەكی عەرەبی لە عێراق، جگە لە دەوروبەری بارەگای باڵیۆزخانەی ئەمریكا نەبێت لە بەغداد، ئەوەش دوای پێشهاتەكانی ئەم دواییە، لەچەند ڕۆژی ڕابردوشدا هێزەكانی ئەمریكا بنكەیەكی سەربازییان لە ناحییەی (بەلەد)ی باكوری بەغداد چۆڵكرد بەهۆی پەلاماردانی لەلایەن گروپە چەكدارەكانەوە. ئێران ئەگەر ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا خاوەنی زۆرترین هێزی سەربازی بێت لە عێراق،  ئەوە ئێران لە پلەی دووەم دێت لەڕووی ژمارەی سەرباز بە ناونیشانی ڕاوێژكاری ئەمنیی و سەربازیی، بوونی سەربازی ئێران لەعێراق بونێكی زۆر نهێنیە، ئەم هێزانە بە ئاشكرا دەرناكەون، هەموو جوڵەكانیان بە یاوەری حەشدی شەعبیەو هیچ سەربازگەو بنكەیەكی تایبەت بەخۆشیان نییە. ئێرانییەكان دەڵێن، ئەوان لەهێڵەكانی پێشەوەو بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ شەڕناكەن، بەڵكو ڕێنمایی و پلانی سەربازی و سەرپەرشتی حەشدی شەعبی دەكەن كە بە پێی زانیارییە نارەسمییەكان ژمارەیان نزیكەی (6 هەزار) سەرباز هەیە .  توركیا  بوونی سوپای توركیا لەسەر خاكی عێراق وەك سێیەم هێز دێت لەڕووی ژمارەوە، كە ناوچە لە سنوری پارێزگای (نەینەوا) نیشتەجێیە، ژمارەی هێزەكەی توركیا لەم سنورەو ئەوەی بەدیاریكراوی لەناوچەی (باشیك) جێگیرە، نزیكەی 700 سەربازە، بەشێوەیەكی بەردەوام هاوكاری و پشتیوانیان پێدەگات لەلایەن 300 سەربازی ترەوە، ئەوەش وایكردووە زۆربەی كاتەكان ئەو ژمارەیە بگاتە 1000 سەرباز. ئەركی ئەم هێزانە بەدیاریكراوی نازانرێت چییە، بەلای حكومەتی عێراقەوە زیاتر لە داگیركارییەوە نزیكە، كە لەدوای هێرشی داعش و داگیركردنی یەك لەسەرسێی خاكی عێراق، ئەم هێزەش بە ئاشكرا هاتۆتە ناو خاكی عێراق بەناوی پاراستنی سنورەكانی، بەڵام دوای كۆتایهاتنی داعش، ئەركێكی تری بۆخۆی دەستنیشانكردووە كە ئەویش ڕاهێنانی نزیكەی 3 هەزار چەكداری سونە مەزهەبە لە پارێزگای موسڵ، لە چوارچێوەی هێزەكانی پۆلیسی عێراقدا. فەرەنساو بەریتانیا ئامارە تایبەتەكانی (ئیندپێندنت) ئاماژە بەوەدەكەن، فەرەنسا خاوەنی نزیكەی 400 سەربازە لە عێراق، لەچوارچێوەی هێزەكانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی كە زۆرینەیان لەبەشی باكوری عێراق نیشتەجێن.  بەشێك لەم هێزانە پشتیوانی موشەكییان بۆ هێزە عێراقییەكان دابینكرد لەو جەنگانەی هەردوو پارێزگای (نەینەواو  ئەنبار) دژی ڕێكخراوی داعش بەخۆیەوە بینی، بەشێكی تری ئەو هێزانەش بەدوای ئەو توندەڕوانەوەن كە هەڵگری ڕەگەزنامەی فەرەنسین لە عێراق و سوریا. بەریتانیاش خاوەنی ژمارەیەكی هاوشێوە سەربازە لە عێراق، زۆرینەیان لە بەغدادی پایتەخت و هەرێمی كوردستانن، ئەركی سەرەكییان پشتیوانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتییە دژی دعش. ڕوسیا بەگوێرەی سەرچاوە ئاگادارەكان، ڕوسیا خاوەنی نزیكەی 200 شارەزاو ڕاوێژكار و سەربازە لەعێراق، لە چوارچێوەی ڕێككەوتنێكی هاوبەشی چوارقۆڵی كە هەریەك لە سوریا و ئێران و عێراق و ڕوسیا ئەنجامیانداوە. سەربازەكای ڕوسیا لە هیچ سەربازەگەیەكی عێراقدا نیشتەجێنەكراون، بەڵكو شوێنی تایبەتیان هەیە لە باڵیۆزخانەی وڵاتەكەیان لەبەغدادو هەرێمی كوردستان.       ئیتاڵیا وڵاتی ئیتاڵیا تاكە وڵاتی خۆرئاواییە كە خاوەنی زۆرترین سەربازە لە عێراق و ژمارەیان دەگاتە 450 كەس، بەڵام سروشتی ئەو ئەركەی ئەنجامیدەدەن جیاوازە، ئەم هێزە لەنزیك بەنداوی موسڵ نیشتەجێن، كە مەترسی داڕمانی بەردەوامی لەسەرە، ئەركی چاككردنەوەی ئەم بەنداوە سپێردراوە بە كۆمپانیاییەكی ئیتاڵی، ئەركی سەرەكی زۆینەی هێزە ئیتاڵیەكەش خۆی لەپاراستنی ئەندامانی ئەو كۆمپانیایەدا دەبینێتەوە كە سەرقاڵی پاراستن و چاككردنی بەنداوی موسڵن.  ئەڵمانیاو هۆڵنداو دانیمارك و ئوسترالیا و سوید      نزیكەی 750 سەربازی ئەم وڵاتانەش لەعێراق بڵاوكراونەتەوە، ئەركیان پشتیوانیكردنی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعشە.  

درەو: "بڕیارەكەی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراق لە پێناو هێوركردنەوەی شەقامی توڕەی شیعەكانی عێراقەو هێزی یاسای نیە بۆیە حكومەت مولزەم نیە بە جێبەجێكردنی" ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە زۆرینەی دەنگی ئامادەبووی (168 ئامادەبوو) پرۆژە بڕیاری دەركردنی هێزە بیانییەكانی لە عێراق پەسەندكرد. دانیشتنەكەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە عادل عەبدولمەهدی ( سەرۆكی حكومەتی كاربەڕێكەر) ئامادەی بوو، لەناو توڕەیی و رقی ئەندامانە توڕەكانی شیعە بەڕیوەچوو كە لەبری گفتوگۆكردنی ووردی پرۆژە بڕیارەكە، زیاتر دروشمی دژ بە ئەمریكایان دەوتەوە. بەپێی بۆچونی بەشیر حەداد جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق، ئەو بڕیارەی ئەمڕۆ مولزەم نیە و حكومەت دەتوانێت جێبەجێی نەكات، بڕیارەكەی هێزی یاسای نیە، كە یاسای دەبێت حكومەت پێوەی پابەند بێت، بەڵام بڕیار حكومەت دەتوانێت پێوەی پابەند نەبێت. بەڵام بۆچونێكی تر ئەوەیە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆخۆی لەپەرلەمان بووەو خۆی داوای كردووە ئەو بڕیارە بدەن و ئەو جێبەجێی دەكات، ئەمەسەرەرای ئەوەی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق زۆر توندە بەرامبەر بە ئەمریكاو پێی وایە ئەمریكا لەپشت خۆپیشاندان و ناڕەزاییەتییەكانی عێراقەوەیە كە ناچار بە دەستلەكاركێشانەوە كرا، بۆیە پێدەچێت عەبدولمەهدی سور بێت لەسەر جێبەجێكردنی بڕیارەكەی پەرلەمان  بڕیارە پەسەندكراوەكەی پەرلەمانی عێراق چەند لێكدانەوەیەكی بەدوای خۆیدا هێناوە: -    بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق بەبێ ئامادەیی دوو پێكهاتەی سەرەكی (كورد و سونە) بەڕێوەچوو كە لە پێكهاتەی كورد تەنها ( بەشیر حەداد) جێگری سەرۆكی پەرلەمان و لە پێكهاتەی سونەش تەنها (9) ئەندامیان ئامادەبوو، بڕیار بوو بەشێك لەپەرلەمانتارانی كورد بەشداری كۆبونەوەكە بكەن، بەڵام بەهۆی ناردنی مەسجی هەڕەشە لەلایەن حزبوڵاوە بۆ پەرلەمانتارانی كورد و سونە، بۆیە پەرلەمانتارانی كورد بەشدارییان نەكرد -    ئەم بڕیارە زیاتر بۆ هێوركردنەوەی شەقامی شیعییە كە لەدوای هێرشەكەی فڕۆكەكانی ئەمریكا بۆسەر بنكەكانی حەشدی شەعبی لە قەزای قائیم و كوژرانی قاسم سولەیمانی و ئەبومەهدی موهەندیس، درووست بوو بەرامبەر بە ئەمریكا. -    پرۆژە پەسەندكراوەكەی پەرلەمانی عێراق لەبەر ئەوەی (بڕیار)ە بۆیە حكومەت مولزم نیە بە جێبەجێكردنی. -    پەسەندكردنی ئەو بڕیارە بۆ حكومەتێكە كە ( كاربەڕێكەر)ەو توانای جێبەجێكردنی نیە. -    ئەمریكا رێككەوتنی ئەمنی هەیە لەگەڵ عێراق، بەپێی بڕگەی سێیەمی بەشی ( سی-یەم) لە رێككەوتننامەكەی نێوان ئەمریكا - عێراق، دەبێت ساڵێك پێشتر لە هەڵوەشاندنەوەی لایەنی بەرامبەر ئاگادار بكرێتەوە. دەقی بڕیارەكەی ئەمڕۆی  پەرلەمانی عێراق: ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی بیست‌و هەشتەمینیدا لە رۆژی 5/1/2020ی وەرزی یاسادانانی یەكەمی ساڵی یاسادانانی دووەم/ خولی چوارەمی پەرلەمان، بەپشتبەستن بە حوكمەكانی ماددەی (59/ دووەم)‌و (1)‌و (109)ی دەستور هەروەها بە پشتبەستن بە ئەركی نیشتمانی‌و چاودێری ئەنجومەنی نوێنەران وەكو نوێنەری گەلی عێراق بە هەموو پێكهاتەكانییەوە، لە سوربوونەوە لەسەر سەلامەتی عێراق‌و سەروەریی بەسەر خاك‌و گەلەكەیدا، بەگوێرەی ئەو دەسەڵاتانەی كە بەپێی دەستور پێی دراوە، ئەم بڕیارەی دەركرد: 1-    پابەندكردنی حكومەتی عێراق بە هەڵوەشاندنەوەی ئەو داوایەی كە بۆ وەرگرتنی یارمەتی پێشكەشی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی كردووە بۆ شەڕی رێكخراوی داعش لە رۆژی / /2016، بۆ كۆتایهێنان بە ئۆپراسیۆنە سەربازی‌و جەنگییەكان لە عێراق، سەركەوتن بەدیهاتووە‌و پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كاربكات بۆ كۆتایهێنان بە بوونی هێزە بیانییەكان لەسەر خاكەكەی‌و رێگریكردن لە بەكارهێنانی ئاسمانی عێراقی . 2-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكاندا دەبینێتەوە، ژمارەی هونەرییەكان‌و راهێنەرانی بیانی رابگەیەنێت كە پێویستیان پێیەتی لەگەڵ شوێنی جێگیربوون‌و ئەرك‌و ماوەی گرێبەستەكانیان. 3-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە وەزیری دەرەوەدا دەبینێتەوە بچێت بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان‌و ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی‌و سكاڵایەك لەدژی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشكەش بكات بەهۆی پێشێلكردنی مەترسیداری سەروەری‌و ئاسایشی عێراق. 4-    ئەم بڕیارە لە رۆژی پەسەندكردنییەوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە. 5- دەبێت چەك تەنها لەدەستی حكومەتدا بێت.   

(درەو): ئێستا پەرلەمانی عێراق لە كۆبونەوەدایە بۆ دەنگدان لەسەر پرۆژەبڕیارێك كە لایەنە شیعەكان ئامادەیان كردووە‌و تێیدا داوا لە حكومەتی عێراق دەكەن بڕیار بدات لەسەر كۆتایهێنان بە ئەركی سەربازی هێزە بیانییەكان لە عێراق، لەمەش زیاتر پرۆژەكە حكومەت ناچار دەكات لەرێگەی وەزیری دەرەوە لە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی سكاڵا لەدژی ئەمریكا تۆمار بكات. ئەمە هەمووی كاردانەوەی لایەنە شیعەكانە بەرامبەر بە كوشتنی قاسم سلێمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس لە هێرشێكدا لە فڕۆكەخانەی بەغداد. دەقی پرۆژە بڕیارەكە بە زمانی كوردی: ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی بیست‌و هەشتەمینیدا لە رۆژی 5/1/2020ی وەرزی یاسادانانی یەكەمی ساڵی یاسادانانی دووەم/ خولی چوارەمی پەرلەمان، بەپشتبەستن بە حوكمەكانی ماددەی (59/ دووەم)‌و (1)‌و (109)ی دەستور هەروەها بە پشتبەستن بە ئەركی نیشتمانی‌و چاودێری ئەنجومەنی نوێنەران وەكو نوێنەری گەلی عێراق بە هەموو پێكهاتەكانییەوە، لە سوربوونەوە لەسەر سەلامەتی عێراق‌و سەروەریی بەسەر خاك‌و گەلەكەیدا، بەگوێرەی ئەو دەسەڵاتانەی كە بەپێی دەستور پێی دراوە، ئەم بڕیارەی دەركرد: 1-    پابەندكردنی حكومەتی عێراق بە هەڵوەشاندنەوەی ئەو داوایەی كە بۆ وەرگرتنی یارمەتی پێشكەشی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی كردووە بۆ شەڕی رێكخراوی داعش لە رۆژی / /2016، بۆ كۆتایهێنان بە ئۆپراسیۆنە سەربازی‌و جەنگییەكان لە عێراق، سەركەوتن بەدیهاتووە‌و پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كاربكات بۆ كۆتایهێنان بە بوونی هێزە بیانییەكان لەسەر خاكەكەی‌و رێگریكردن لە بەكارهێنانی ئاسمانی عێراقی بۆ هیچ هۆكارێك لەماوەی (). 2-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكاندا دەبینێتەوە، ژمارەی هونەرییەكان‌و راهێنەرانی بیانی رابگەیەنێت كە پێویستیان پێیەتی لەگەڵ شوێنی جێگیربوون‌و ئەرك‌و ماوەی گرێبەستەكانیان. 3-    پێویستە بەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە وەزیری دەرەوەدا دەبینێتەوە بچێت بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان‌و ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی‌و سكاڵایەك لەدژی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشكەش بكات بەهۆی پێشێلكردنی مەترسیداری سەروەری‌و ئاسایشی عێراق. 4-    ئەم بڕیارە لە رۆژی پەسەندكردنییەوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە.

رەحیم عێراق 🔹 رێککەوتنی ئەمنی بەشێکە لە رێککەوتنی ستراتیژی نێوان عێراق و ئەمریکا کە لە مانگی ۱۱ی ساڵی ۲۰۰۸ ئیمزاکرا- یاسای ٥۲. 🔹رێککەوتنەکە لە (۱۱) بەش پێکدێت، چەندین رێککەوتن لەخۆدەگرێت تایبەت بە هاوکاری سیاسی، رۆشنبیری، رێککەوتنی تر، لە هەمووی گرنگتر رێککەوتنی بەرگری و ئەمنییە (بەشی سێیەم). 🔹ئەم رێککەوتنە بە رەزامەندی و پەسەندکردنی (هەموو هێزە سیاسییەکان) کراوە، جگە لە رەوتی سەدرو حزبی شیوعی، هەموو هێزو کەسایەتییە سیاسییەکانی ئەوکات (۲۰۰۸) کە تائێستاش لە دەسەڵاتدان، لە پەرلەمان بەزۆرینەی رەهای دەنگ، پەسەندکرا. 🔹لەناو وردەکاری رێککەوتنەکەدا لەبەشی (سییەم)یەمدا- (۳) رێگە بەهەردوولا دەدات کۆتایی بەکارکردن بەم رێککەوتنە بهێنن لەڕێگەی ئاگادارکردنەوە لایەنی دووەم بەشێوەیەکی فەرمی، دوای ساڵێک لە پێشکەشکردنی ئاگادارکردنەوەکە، کارکردنی بە رێککەوتنەکە کۆتایی دێت، ئەمەش دەرفەتی ئەوە بە عێراق دەدات لە رێککەوتنەکە دەرچێت بەوشێوەیەی لەو بڕگەیەدا هاتووە، بەواتای ئەوەی پێویستمان بەوە نییە پەرلەمان دەنگی لەسەر بدات، هەمووی ئەوەی پێویستمانە ئەوەیە بەشێوەیەکی فەرمی داواکارییەک پێشکەشی لایەنی ئەمریکی بکرێت بۆ کۆتایهێنان بە رێککەوتنەکە، لەماوەی (ساڵێک) داواکارییەکە دەچێتە بواری جێبەجێکردن، واتە هیچ پێویست بە شۆکردنی بەتاڵی پەرلەمان ناکات. 🔹لەگەڵ ئەمەشدا دەکرێت پەرلەمان دەنگ بدات لەسەر دەرکردنی هێزەکانی ئەمریکا (تەنیا دەنگدان) وەکو نمایشکردنی شانۆگەرییەک لەبەردەم جەماوەردا وەکو ئەوەی راهاتوین لەسەری. 🔹 بەڵام هەندێک بابەت هەن دەبێت گرنگییان پێبدرێت. 🔸 ئەو رێککەوتنە ئەمنییە کە ئیمزاکراوە، (هەموو لایەنە سیاسی و کەسایەتییەکان بەبێ جیاوازی) پەسەندیان کردووە. 🔸رێککەوتنی ئەمنی گرێبەستی پێدانی چەک و راهێنانی فڕۆکەی ئێف ۱٦و تانکی ئەبرامزو جۆرەکانی تر لەخۆدەگرێت- بەبەهای (۱٤۰ ملیار دۆلار) کە بە قیستی درێژخایەن پارەکە دەدرێت و تائێستا عێراق جگە لە بەشی تایبەت بە پێدانی فڕۆکەی ئێف ۱٦ هیچ پارەیەکی نەداوە، بەواتای ئەوەی عێراق دەبێت بە بارمتەی ئەو قەرزو گرێبەستانەو دەبێت پابەندبێت بەوەی لەسەریەتی. 🔸 بەندەکانی پێدانی چەک لە رێککەوتنەکەدا رێگە بە عێراق نادات جۆراوجۆری بکات لەسەرچاوەکانی چەکدا بەبێ وەرگرتنی رەزامەندی لایەنی ئەمریکی.. کۆنترۆڵی لایەنی ئەمریکی بەسەر تەکنیکی هاتوچۆی ئاسمانی و جوڵەی فڕۆکەوانی سەربازی لەچوارچێوەی ژووری ئۆپراسیۆنی هاوبەش. 🔸 رێککەوتنەکە سەقفێکی دیاریکراوی بۆ کشانەوە هێزەکانی ئەمریکا دیارینەکردووە لەدوای ئەو ساڵەی کە رێککەوتنەکە چەسپێندراوە. 🔴 شکستەکانی لایەنی عێراقی لەکاتی رێککەوتنەکەدا: لەژێر فشارێکی سیاسی بێ بەهانەدا، لایەنی عێراقی جەختی کرد لەسەر کردنەدەرەوەی هێزەکانی ئەمریکا بەهەر رێگایەک بێت، ئەمەش وەکو هەوڵێک بۆ نیشاندان هێزی ماسولکەی سیاسی لەناوخۆی عێراق لە نەزانی و نەبوونی شارەزاییەوە لە دانوستان و بنیادنانی ستراتیژیەتێک کە بەرژەوەندی عێراق وەکو بەهایەکی باڵا هەڵگرێت و دانوستاندنی لەسەر نەکات، لایەنی عێراقی شەڕی لەسەر هەندێک لایەن کردووە کە بەهای باڵایان نییە لە رێککەوتنی لەم چەشنەدا، لەوانە جەختکردن لەسەر پرسی ئازادکردنی دەستگیرکراوان لەلایەنی ئەمریکییەکان- سەپاندنی ویلایەتی دادوەریی عیراق بەسەر بوونی هێزەکانی ئەمریکا- هەڵگرتنی پارێزبەندی یاسایی (حەسانە) لەسەر کارمەندەکانیان- خەمی گەورە بووە لەلای لایەنی عێراقی (سیاسییەکان) کە گۆرانییان دەوت بەم دەستکەوتانەیاندا. لەحاڵێکدا ئەمانە لای ئەمریکا هیچ قورساییەکی نەبووەو وەکو دەستکەوتێکی گەورە بۆی جێهێشتوون.

 (درەو): لە مەراسیمی بەڕێكردنی تەرمی قاسم سلێمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس ژمارەیەك كەسایەتی دیاری عێراق بەشدارییان كرد، هەندێك كارەكتەری تر لە تارانەوە بەشداری پرسەكەیان كرد، بەرپرسانی كورد‌و سوننە غائیب بوون‌و هەڵوێستیان لەبارەی رووداوەكەوە تائێستا ناڕوونە. غایبەكانی مەراسیمەكە: -    حەیدەر عەبادی  - سەركردەكانی سوننە - ئەیاد عەلاوی -    محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق  -    بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق -    بەرپرسانی حزبی‌و حكومی هەرێمی كوردستان - موقتەدا سەدر سەرۆكی رەوتی سەدر (لەدوای رووداوەكانی ئەمدواییەوە عێراقی بەجێهێشتووە‌و لە ئێران دەژی، سەدر لە تاران بەشداری پرسەی قاسم سلێمانی كرد) -    قەیس خەز عەلی سەرۆكی عەسائیبی ئەهلی حەق - هەندێك لە فەرماندە دیارەكانی حەشدی شەعبی ئامادەبوانی مەراسیمەكە: -    عادل عەبدولمەهدی  سەرۆك وەزیرانی عێراق -    هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح -    نوری مالكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا‌و حزبی دەعوە   -    عەمار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە  -    هومام حمودی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی   

 (درەو): تەلەفزیۆنی روسیا تودەی لەزاری سەرچاوەیەكی ئاگاداری عێراقیەوە هەندێك زانیاری نوێی لەبارەی پرۆسەی كوشتنی قاسم سلێمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانی ئێرانەوە، بڵاوكردەوە. سەرچاوەكە باس لەوەدەكات، ئەو فڕۆكەیەی كە قاسم سلێمانی لە سوریاوە گواستوەتەوە بۆ عێراق، سەربە كۆمپانیای "ئەجنحە شام" بووە‌و دەسەڵاتدارانی عێراق هیچ ئاگادارییەكیان نەبووە لەبارەی ئەوەی كەسایەتییەكی باڵا‌و گرنگ لەناو ئەو فڕۆكەدایە. سەرچاوەكە دەڵێ:" كاتی گەیشتنی فڕۆكەكە لە كاتژمێر 11:30ی خولەكی ئێوارەی رۆژی پێنج شەممە بووە، بەڵام فڕۆكەكە دوای كاتژمێرێك لە وادەی دیاریكراو گەیشتووە، ئەمەش بەهۆی دواكەوتنی هەستانی فڕۆكەكە لە سوریا". "فڕۆكەكە لە دەرگای ژمارە 21ی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغداد راوەستاوە، سلێمانی بەناو دەروازەی فەرمی فڕۆكەخانەكەدا تێنەپەڕیوە، لەبەردەم فڕۆكەكەدا دوو ئۆتۆمبیل چاوەڕوانی بوون، ئۆتۆمبیلی یەكەم لە جۆری (ستارێكس)بووە، دووەم لەە جۆری (ئەڤەلۆن)، سواری یەكێك لە ئۆتۆمبیلەكان بووە‌و بەر لە سەرنشینەكانی فڕۆكەكە دەرچووە". سەرچاوەكە ئاماژە بەوەدەكات" كاتێك بۆردومانەكە رویداوە، دەسەڵاتدارانی ئەمنی بەشێوەیەكی نافەرمی پرسیاریان لە فڕۆكەخانە كردووە ئایا هیچ كەسایەتییەكی گرنگ لەناو ئەو فڕۆكەیەدا بووە، هەندێكیان وەڵامیانداوەتەوە‌و وتویانە بەڵێ: قاسم سلێمانیمان بینی.. هەر لەوكاتەدا دەسەڵاتدارانی ئەمنی دەستیانكردووە بە لێكۆڵینەوە لەگەڵ هەندێك لە گەشتیاران‌و نوێنەری كۆمپانیاكە كە وتویەتی ناتوانم سەرنشینەكان بناسمەوە، ئەوانە وەكو هەر كەسێكی تر گەشتیاربوون". سەرچاوەكە دەڵێ": دوای گەڕانەوە بۆ تەماشاكردنی كامێراكانی فڕۆكەخانەی بەغداد، دوو ئۆتۆمبیل دەركەوتوون كە چاوەڕوانی سلێمانییان كردووە". هەندێك میدیای عێراقی ئەمڕۆ رایانگەیاند، دەسەڵاتدارانی ئەمنی عێراق هاوڵاتییەكی عێراقی‌و كەسێكی سوری‌و تیمی فڕۆكەكەی قاسم سلێمانییان دەستگیركردووە‌و لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ دەكەن، بەڵام سەرچاوەی كەناڵە روسییەكە راستی ئەم قسانە رەتدەكاتەوە‌و دەڵێت كەس دەستگیرنەكراوە. لەبارەی چۆنیەتی دۆزینەوەی قاسم سلێمانی لەلایەن سوپای ئەمریكاوە، قسەی جۆراوجۆر دەكرێت، موحسین رەزایی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێم لە ئێران وتی:" سەردار قاسم لە سوریاوە چووەتە بەغداد، رەنگە ئیسرائیل لە سوریا چاودێری گەشتەكەی كردبێت‌و زانیاری بە ئەمریكا دابێت".

  درەو:  ئەبومەهدی موهەندیس (جەمال جەعفەر محەمەد عەلی ئال ئیبراهیم) جێگری فەرماندەی حەشدی شەعبی، بەرەبەیانی ئەمڕۆ لەگەڵ قاسم سولەیمانی فەرماندەی سوپای قودسی ئێرانی لە ئاكامی بۆردومانی فڕۆكەكانی ئەمەریكا لە نزیك فڕۆكەخانەی بەغدا كوژران، دوای ئەوەی نیوەشەی رابردوو قاسم سولەیمانی بە فڕۆكەیەكی بارهەڵگر لە دیمەشقەوە گەیشتۆتە فرۆكەخانەی بەغداو لەوێ بۆ پاراستنی ئەمنیەتی قاسم سولەیمانی، موهەندیس بە ئۆتۆمبیلی تایبەت لەبارەگای حەشدی شەعبیەوە چۆتە پێشوازی قاسم سولەیمانی.  ئەبومەهدی موهەندیس لە چاوپێكەوتنێكدا دەڵێت" لە كاتی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە لە 1988 لەو شارەبووم و بە كامێرای خۆم وێنەی دەیان ژن و منداڵو پیری ئەو شارەم گرتووە" ئەبومەهدی موهەندیس كێیە؟ - ئەبومەهدی موهەندیس ناوی (جەمال جەعفەر محەمەد عەلی ئال ئیبراهیم)ە. ناسراوە بە (ئەبومەهدی موهەندیس) و لە ئێران پێی دەوترێت جەمال ئیبراهیمی  - لە ساڵی 1954 لە شارۆچكەی قوڕنەی بەسرە لەدایكبووە.  - لە 1973 زانكۆی تەكنۆلۆجی، بەشی ئەندازیاری مەدەنی خوێندووە - لە 1977 زانكۆی تەواو كردووە. - دوای تەواوكردنی خوێندن وەك ئەندازیار كاریكردووە و دواتر دكتۆرای لە ئەندازیاری خوێندووە. - لەساڵی ١٩٨٠دا كە رژێمی سەدام حسێن هەڵمەتی كوشتن‌و رەشبگیری سەركردەو چالاكوانانی شیعە دەستپێدەكات، ئەبو مەهدی رودەكاتە وڵاتی كوەیت‌و بەشوناسنامەیەكی ساختە وەك ئەندازیار كار دەكات. - لە حەوزەی مەزهەبی لای موحسین حەكیم لە بەسرە خوێندوویەتی. - لە قۆناغی ناوەندییەوە پەیوەندی بە حزبی دەعوەی ئیسلامییەوە كردووە. - لە دوای سەركەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئێران چەند جارێك رووبەڕووی دەستگیركردن و راوەدوونان بووەتەوە. - دوای كوژرانی محەمەد باقر سەدر، ناچار بووە رووبكاتە ئێران و لە 1980 عێراقی بەجێهێشتووە. - لە 1985 بووەتە ئەندامی ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی عێراق. - وەك سیاسی و سەربازی لە فەیلەقی بەدر كاری كردووە و دواتر بووەتە فەرماندەی فەیلەقەكە تا دوای مانگێك لە رووخانی بەعس لە عێراق فەرماندە بووە و دواتر وازی لە ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی و فەیلەقی بەدر هێناوە. - تۆمەتبار كراوە بە هێرشكردنە سەر باڵیۆزخانەكانی فەرەنسا و ئەمەریكا لە كوەیت لە ساڵی 1983 و لە ساڵی 1984 لە لایەن دادگای كوەیتەوە سزای لەسێدارەدانی بۆ دەركراوە. - هەواڵگری كوەیت تۆمەتباری كردووە بە هەوڵدان بۆ رفاندنی فڕۆكەیەكی هێڵی ئاسمانی كوەیت و هەوڵدان بۆ كوشتنی میری كوەیت لە 1985دا. - لە 2003 بە دواوە روویكردووەتە كاری سیاسی و رۆڵی سەرەكی هەبووە لە درووستكردنی هاوپەیمانییەكانی شیعەدا. - ساڵاَی 2014 لە دامەزراندنی حەشدی شەعبی رۆڵێكی سەرەكی گێڕاوە و بووەتە جێگری سەرۆكی حەشدی شەعبی - لە 27ی ئۆكتۆبەری 2017دا، هێزەر ناوێرت، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا، لە بارەی ئەبومەهدی موهەندیس گوتی: ئەبومەهدی موهەندیس تیرۆریستە. - موهەندیس لە ساڵی 2009دا خراوەتە ناو لیستی تیرۆری ئەمریكاوه. ئەبو مەهدی لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی ئەخبار-ی لوبنانی دەڵێت "لەكاتی كیمیابارانی هەڵەبجەدا لەو شارە بوم‌و بەچاوی خۆم كارەساتی مەرگی هەزاران منداڵ‌و ژن‌و پیرەمێردم بینیوەو كامێراشم پێبوەەو وێنەشم گرتوە". دەشڵێت "لەنەوەدەكانی سەدەی رابردودا، لەدوای راپەڕین وەك موجاهیدنە عێراقییەكان بنكەمان لەكوردستان كردەوەو لەشاری سلێمانی تیپێكمان جێگیر كرد بەناوی تیپی مستەفا كە لە ١٥٠٠ چەكدار پێكدەهات‌و پەیوەندییەكی توندوتۆڵمان هەبو لەگەڵ تاڵەبانی‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و گۆڕی چەندین موجاهیدیشمان لەگۆڕستانێكی ناوچەی قەرەداغە".  

(درەو): چەند زانیارییەكی نوێ لەبارەی كوژراوانی هێرشەكەی ئەمشەوی فڕۆكەخانەی بەغداد بەپێی ئەوەی لە میدیاكانی عێراق بڵاوكراوەتەوە كوژراوەكان بریتین لە: •    قاسم سلێمانی- فەرماندەی فەیلەقی قودسی ئێران •    ئەبومەهدی موهەندیس- جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی •    سامر عەبدوڵا- زاوای عیماد موغنیە (عیماد موغنیە یەكێكە لە فەرماندە باڵاكانی حزبوڵای لوبنان‌و لە شەڕی سوریادا كوژرا) •    مێردی كچەكەی قاسم سلێمانی •    محەمەدرەزا جابری- بەڕێوەبەری پرۆتۆكۆڵی حەشدی شەعبی لە فڕۆكەخانە •    حەسەن عەبدولهادی- حەشدی شەعبی •    محەمەد شەیبانی- حەشدی شەعبی •    حەیدەر عەلی حەشدی شەعبی ئەمە تەنیا ناوی (6) كەسە لە كوژراوەكان، ئیرەج مەسجدی باڵیۆزی ئێران لە بەغداد بە تەلەفزیۆنی فەرمی ئێرانی راگەیاند، لەكاتی هێرشەكەدا (10) كەس هاوەڵی قاسم سلەیمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس بوون‌و هەموویان كوژراون. زانیارییەكان باسلەوەدەكەن، قاسم سولەیمانی بەفڕۆكەیەك لە لوبنانەوە گەڕاوەتەوە بۆ عێراق (هەندێكی تر دەڵێن لە سوریاوە گەڕاوەتەوە)، ئەبومەهدی موهەندیس لەو گەشتەدا لە فڕۆكەدا هاوەڵی قاسم سلەیمانی نەبووە، بەڵكو چووە بۆ فڕۆكەخانەی بەغداد بۆ پێشوازیكردنی، پێشبینی دەكرێت زانیاری لەبارەی گەشتەكەی قاسم سلێمانی‌و ساتی نیشتنەوەی فڕۆكەكەی لە فڕۆكەخانەی بەغداد لەلایەنی عێراقیەوە دزەی كردبێت بۆلای ئەمریكییەكان. ئاژانسی ئەسۆشەیتد پرێس دەڵێ:" هەر دوای دەرچوونی لە فڕۆكەكەی، ئەمریكییەكان قاسم سلێمانیان كردووەتە ئامانج"، سەرچاوە عێراقییەكان باسلەوەدەكەن، دوای ئەوەی سورای ئۆتۆمبیل بووە لە فڕۆكەخانەی بەغداد بچێتەدەرەوە، لەكاتی گەیشتنی بە یەكەمین خاڵی پشكنین لە دەرەوەی فڕۆكەخانە، كاروانەكەی قاسم سلێمانی كراوەتەئامامج. زانیارییەكان باسلەوەدەكەن، فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی ئەمریكی هێرشەكەی جێبەجێ كردووە، دوای كوژرانی، تەرمی قاسم سلێمانی گواستراوەتەوە بۆ نەخۆشخانەی (كازمیە)‌و ئێرانییەكان رێوشوێنیان دەستپێكردووە بۆ گواستنەوەی تەرمەكەی بۆ تاران، ئەمڕۆ دوای نوێژی هەینی لەسەرتاسەری ئێران، خۆپیشاندان دژی ئەمریكا بەڕێوەدەچێت. لایەنگرانی ئێران لەناوچەكە لەوانە حزبوڵای لوبنان‌و هێزە عێراقییەكان هەڕەشەی وەڵامدانەوە‌و تۆڵەكردنەوەی خوێنی قاسم سلێمانی دەكەن، ئەمریكا داوای لە هاوڵاتیانی خۆی كرد بەخێرایی عێراق بەجێبهێڵن، پێشبینی دەكرێت لەسەر ئاستێكی فروان روبەڕووبونەوەی سەربازی لەنێوان ئێران‌و ئەمریكا روبدات. كوشتنی قاسم سلێمانی لەلایەن ئەمریكاوە، لێدانە لە خاڵی بەهێزی ئێران لە عێراق‌و سوریا‌و لوبنان، ئەمە لەسەر بڕیاری تایبەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بووە، وادەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی لە ئەمریكا نزیك بووەتەوە، كاندیدە ركابەرەكانی ترەمپ خەڵكانی بەهێز، پێشبینی دەكرێت ترەمپ بەم هەنگاوە بیەوێت گەلی ئەمریكا ناچار بكات بۆ ویلایەتی دووەم دەنگی بۆ بدەنەوە.