راپۆرتی: درەو میدیا کەمتر لە 48 کاتژمێری تر ئەو وادە یاساییە تەواو دەبێت کە دەستوری عێراق بۆ سەرۆک کۆماری دیاریکردووە تا کەسێک ڕابسپێرێت بۆ پێکهێنانی حەوتەمین کابینەی حکومەت لەدوای ڕوخانی ڕژێمی پێشووەوە. سەرۆک کۆمارو پەرلەمانی عێراق لە ترسی غەزەبی خۆپیشاندەران دۆشداماون، ناوێرێن هیچ بڕیارێک بدەن فوی زیاتر بە کورەی گڕگرتووی شەقامدا بکات، سەرۆک  کۆماری عێراق ڕۆژی 15ی ئەم مانگە داوای لەپەرلەمان کرد گەورەترین کوتلەی پەرلەمانیی دیاریبکات تا کاندیدەکەی ڕابسپێرێت بۆ پێکهێنانی حکومەت، بۆ ڕۆژی دواتر پەرلەمانی عێراق وەڵامی دایەوەو بەسەرۆک کۆمار دەڵێت،  پێشتر گەورەترین کوتلەی پەرلەمانیمان بۆ دیارکردویت و، لەسەر ئەو بنەمایەش عادل عەبدولمەهدیت بۆ پێکهێنانی حکومەت ڕاسپاردووە. پێدەچێت هەریەکەیان بیەوێت ئاگرەکە لەخۆی دوربخاتەوە بەڵام پێناچێت هیچکامیان بەسەلامەتی لێدەرچن. سەرچاوەیەک لەپەرلەمانی عێراق بە(درەومیدیا)ی ڕاگەیاند، سەرۆک کۆماری عێراق دەیەوێت پەرلەمان لە کێشەیەکی تازەوە بگلێنێت بە هێنانەوە پێشەوەی پرسی گەورەترین کوتلەی پەرلەمانیی کە یەکێک بووە لە دیارترین ناکۆکییە سیاسییەکانی عێراق لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق. ترس لە غەزەبی شەقام تەنها بەرۆکی پەرلەمان و سەرۆکایەتی کۆماری نەگرتووە، بەڵکو هێزە سیاسیەکانیش کەم تازۆر جورئەتی ئەوەیان نییە خۆیان نزیکی پرسی کاندیدکردنی سەرۆک وەزیران بکەنەوە، هەر کاتێکیش باسی ئەو پرسە بکەن بەمافی شەقامی دەزانن و بەپێویستی دەزانن سەرۆک وەزیرانی داهاتوو بەپێی ئەو مەرجانە بێت کە شەقامی ناڕازیی دیاریکردووە. محەمەد خالیدی پەرلەمانتاری عێراق ڕایگەیاندووە، پێویستە کاندیدی پۆستی سەرۆک وەزیران مەرجەکانی خۆپیشاندەرانی تێدابێت. خالیدی لە لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا کە لەبارەی ئەو نامەیەوە قسەیکردوە کە پەرلەمان بۆ سەرۆک کۆماری ناردووە دەڵێت: دیاریکردنی عادل عەبدولمەهدی لەڕێی ڕێککەوتنی کوتلە سیاسییەکانەوە بووەو، گەوەرەترین کوتلە لە پەرلەمانی عێراق بوونی نەبووە کاتێک عەبدولمەهدی ڕاسپێردراوە، بۆیە پێویستە کاندیدی داهاتووی پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق ئەو مەرجانەی تێدابێت کە خۆپیشاندەران داوایدەکەن. بەوتەی ئەو پەرلەمانتارە، بەمزوانە پەرلەمانی عێراق کۆدەبێتەوە بۆ دانانی میکانیزمێک بۆ هاوکاریکردن لەگەڵ سەرۆکایەتی کۆمارو، هەڵبژاردنی کەسایەتیەکی شیاو بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق. ئاماژەی بەوەشداوە، ڕۆژی پێنج شەممەی داهاتوو وادەی یاسایی دەستنیشانکردنی کەسێک بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆتایدێت، ئەگەری ئەوەش هەیە وادەکە بۆ ڕۆژی یەک شەممەی داهاتوو درێژبکرێتەوە. بەبۆچونی بەشێک لە چاودێران، ئەم ئاڕاستە تازەیەی لایەنە سیاسییەکان کە هیچکامیان ئامادەنین پۆستی سەرۆک وەزیران وەربگرن لە تێگەیشتنی تەواوەتییانەوە نییە بۆ ڕەوایەتی داواکارییەکانی خۆپیشاندەران و دورکەوتنەوەیان لەدەسەڵات لەپێناو بەرژوەندی خەڵک، بەڵکو گەیشتونەتە ئەو بڕوایەی کە حکومەتی داهاتوو حکومەتێکی ڕاگوزەر و کاتی دەبێت و کۆمەڵێک ئەرکی دیارکراوی لەسەر شان دەبێت کە دیارترینیان: + پێکهێنانی کۆمسیۆنێکی نوێی هەڵبژاردنەکان. + یاسایەکی نوێ بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق. + پڕۆژە یاسای بودجە. + ئامادەکاریکردن بۆ هەڵبژاردنی پێشوەخت.  لەبەر ئەوەیە هیچکام لە هێزە سیاسییەکان ئامادەیی ئەوەیان تێدانییە سەرکێشی بە چارەنوسی خۆیان و دەنگی دەنگدەرانیان بکەن و لەپێناو  چەند مانگێک لە سەرۆکایەتیکردنی حکومەتێکی پڕ کێشە و ئاشوبدا خۆیان بخەنە ناو گرەو و دۆڕانێکی حەتمییەوە.  سەدرییەکان لەگەڵ ئەوەی ئامادەنین وەک گەورەترین فراکسیۆنی ناو پەرلەمان کەسێک بۆ پۆستی سەرۆک وەزیران دیاریبکەن، لەگەڵ ئەوەشدا ڕەتیدەکەنەوە لایەنەکەی بەرامبەریان کە هاوپەیمانی (فەتح)ی هادی عامرییە ئەو پۆستە بۆ خۆی بەرێت.   مەرجە زۆر و زەوەندەکانی شەقامی ناڕازیی بۆ سەرۆک وەزیرەکانی داهاتوو، بە تایبەت کە ئامادەشنیین ناوێک پێشکەش بکەن بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە،  ترسی هێزو لایەنەکان و سەرۆکایەتییەکانیش لە بڕیاردان وادەکات یەکلاکردنەوەی کاندیدی پۆستی سەرۆک وەزیران لەو دەرفەتە کەمەی لەبەردەست ماوە هێجگار قورس و ئاڵۆزبێت، بەشێك لە ئاگایانی دۆخی عێراق پێیانوایە ڕەوشەکە بەرەو ئەوە دەچێت کە مۆڵەتە دەستورییەکە کۆتایبێت بەبێئەوەی  کەسێک ڕابسپێردرێت بۆ پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەت و، سەرەنجامیش دۆسیەکە بدرێتە دەست دادگای فیدڕاڵی بۆ یەکلایکردنەوەی ئەو پرسە. 

درەو میدیا: محەمەد شیاع سودانی كاندیدی بەهێزە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، كە رۆژی رابردوو دەستلەكاركێشانەوەی لە حزبی دەعوەو فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا راگەیاندو ئێستا وەك كەسێكی سەربەخۆ خۆی دەناسێنێت. رۆژی 19/12/2019 دوایین وادەیە لەبەردەم سەرۆك كۆماری عێراق بۆ راسپاردنی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، چاوەڕەوان دەكرێت پێش كۆتاییهاتنی ئەو وادەیە سەرۆك كۆمار كەسێك رابسپێرێت.  پەرلەمانی عێراق بە نوسراوی رەسمی لە 2/12/2019 داوای لە سەرۆك كۆمار كردووە كەسێك رابسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق كە پەرلەمان لە رۆژی 29/11/2019 دەستلەكاركێشانەوەی عادل عەبدولمەهدی پەسەندكرد، نوسراوەكەی پەرلەمان لە رۆژی 4/12/2019 گەیشتۆتە سەرۆكایەتی كۆماری عێراق بەو پێیەیش تا رۆژی 19/12/2019 بوار لەبەردەم سەرۆك كۆماری عێراقدا هەیە بۆ راسپاردنی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت.  سەرچاوەیەكی باڵا لە بەغداوە بە ( درەو میدیا)ی رایگەیاند محەمەد شیاع سودانی كاندیدی بەهێزە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق و بەشێكی زۆری لایەنەكانیش لارییان نیە لە كانیدیدكردنی ناوبراو، ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەشكرد، كە لە ئێستادا خستنەرووی ناوی ( محەمەد شیاع سودانی) بۆ وەرگرتنی رای شەقام و لایەنە سیاسیەكانە بۆ ئەوەی بزانرێت تا چەند رەزامەندی شەقام و لایەنە سیاسیەكانی لەسەرە. سەرچاوەكەی ( درەو میدیا) ئاماژەی بەوەشكرد كە هەریەك لە ئێران و ئەمریكا رۆڵیان دەبێت لە دیاریكردنی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو بەڵام ئەمجارە ئەستەمە بەبێ رەزامەندی ئەمریكا هیچ كاندیدێك دیاری بكرێت، چونكە ئەمریكا بە فۆرمێكی جیاوازترەوە هاتۆتە ناو گۆڕەپانەكەوەو كاندیدێكی دەوەێت كە جێگەی رەزامەندی خۆی بێت. لەپاڵ ناوی محەمەد شیاع سودانی ناوی ( مستەفا كازمی) سەرۆكی دەزگای هەواڵگری عێراقیش دێت كە نزیكە لە ئەمریكییەكانەوە، پێشتریش ناوی هەریەك لە ( ئیبراهیم بەحرلعلوم وەزیری پێشوی نەوتی عێراق و قوسەی سوهێل و عزەت شابەندەر و عەلی شوكری)یش دەهات، بەڵام ئێستا چانسی محەمەد شیاع سودانی لەهەموویان بەهێزترە.  سەرچاوەیەكی ئاگادار بە ژمارەی ئەمڕۆی رۆژنامەی شەرقلئەوسەتی لەندەنی راگەیاندووە" بڕیارە رۆژی دووشەممە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق  بە مەرسومێكی كۆماری محەمەد شیاع سودانی رابسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، ئەویش دوای رەزامەندی كوتلەی بینا كە كوتلەی زۆرینەن و نەبوونی ناڕەزایی لەلایەن زۆرینەی كۆتلە شیعییەكان، بە پێكهاتەی سونەو كوردیشەوە" محەمەد شیاع سودانی -    1970 لە بەغداد لەدایك بووە -    هاوسەرگیری كردووە و خاوەنی ( 5 ) منداڵە -    بەكالۆریۆسی لە كشتوكاڵدا هەیە لە زانكۆی بەغداد 1992  -    لە ساڵاَی 1980 لەتەمەنی 10 ساڵیدا باوكی لەسێدارەدراوە  -    2004 قایمقامی عەمارە بووە  -    2005 بوەتە ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای میسان لەسەر لیستی حزبی دەعوە  -    2009 جارێكی تر بە ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای میسان هەڵبژێردراوەتەوە -    2009 كراوە بە پارێزگاری میسان  -    2010 بوەتە وەزیری مافی مرۆڤ لە حكومەتی عێراق -    2011 بوەتە سەرۆكی دەستەی نیشتیمانی بۆ لێپرسینەوەو دادپەروەری -    2013 وەزیری كشتوكاڵ بووە  -    2014 سەرۆكی دامەزراوەی زیندانییە سیاسیەكان بووە  -    2014 وەزیری كۆچ و كۆچبەران بووە بە وەكالەت  -    2014 بوەتە وەزیری كاروكاروباری كۆمەڵایەتی -    2014 وەزیری دارایی بوە بە وەكالەت  -    ئێستا ئەندامی پەرلەمانی عێراقە   

 (درەو میدیا): دانیشتنی پەرلەمانی عێراق لەبارەی پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كاتێكی نادیار دواخرا، كوتلەكانی ناو پەرلەمان لەبارەی ماددەی (15)ی پرۆژەیاساكەوە ناكۆكن، (درەو میدیا) ناوەڕۆكی ئەو ماددەیە بڵاودەكاتەوە. ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كۆبونەوەی خۆی لەبارەی پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كاتێكی نادیار دواخست، بەپێی قسەی سەرچاوەكان، كۆبونەوەكە دواخراوە تا ئەوكاتەی كوتلەكانی ناو پەرلەمان لە لیژنەی یاسایی لەسەر رەشنوسێك رێكدەكەون لەبارەی ئەو مادانەی ناو پرۆژەیاسای هەڵبژاردنەوە كە كێشەو ناكۆكییان لەسەرە. ئەوە لەكاتێكدایە بڕیاربوو ئەمڕۆ پەرلەمان دەنگ لەسەر یاسا نوێیەكە بدات، یاسایەك كە بووە بە مەرجی پێشوەختە بۆ سازدانی هەر هەڵبژاردنێكی پێشوەختە لە عێراقدا. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، كێشەی سەرەكی پرۆژەیاسای هەڵبژاردن پەیوەستە بە ماددەی (15)ی ناو پرۆژەكەوە كە تایبەتە بە بازنەكانی هەڵبژاردنەوە. (درەو میدیا) رەشنوسی ماددەی (15)ی پرۆژەی یاسای هەڵبژاردنەكانی دەستكەوتووە، لەو پرۆژەیەدا چوار پێنشیاز لەبارەی بازنەكانی هەڵبژاردنەوە خراوەتەڕوو، زۆری پێشنیازەكان ناكۆكی دروستكردووە‌و دەبێت پەرلەمان یەكێك لەو چوار پێشنیازە یەكلابكاتەوە، تاوەكو بتوانرێت دواجار دەنگی لەسەر بدرێت‌و پەسەند بكرێت. پێشنیازەكانی بازنەی هەڵبژاردن لە پرۆژەكەدا ئەمانەن: پێشنیازی لیژنەی یاسایی:- یەكەم: دابەشكردنی بازنەكانی هەڵبژاردن لەسەر بنەمای بازنەیەكی هەڵبژاردن بۆ هەموو قەزایەك لە پارێزگایەكدا. دووەم: وەزارەتی پلاندانان ئەو ئەركە لە ئەستۆدەگرێت كە ژمارەی قەزاكان لە هەر پارێزگایەك‌و سنوری ئیداری‌و ژمارەی دانیشتوانی هەموو قەزایەكان بە كۆمسیۆن‌و لایەنە پەیوەندیدارەكان بدات. سێیەم: بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران، ئەگەر ژمارەی دانیشتوانی قەزایەك لە (100 هەزار) كەس كەمتر بوو ، ئەو قەزایە لەگەڵ نزیكترین قەزای دراوسێیدا تێكەڵ دەكرێن‌و دەكرێن بە یەك بازنەی هەڵبژاردن، بەجۆرێك ژمارەی قەزاكان نابێت زیاتر بێت لە ژمارەی ئەو كورسییانەی كە بۆ پارێزگاكە تەرخانكراوە. چوارەم: خۆكاندیدكردنی (تاكەكەسییە)‌و لەچوارچێوەی بازنەی هەڵبژاردندا. پێنجەم: ریزبەندی زنجیرەی كاندیدەكان لە بازنەكانی هەڵبژاردنەكاندا بەپێی ژمارەی ئەو دەنگدانە دادەنرێت كە هەریەكێكیان بەدەستیانهێناوە، ئەوەی زۆرترین دەنگی بەدەستهێناوە بە براوە ئەژماردەكرێت ئەمەش بەگوێرەی سیستمی براوەی یەكەم‌و بەوشێوەیە. شەشەم: لەحاڵەتی یەكسانبوونی دەنگی كاندیدەكان بۆ بەدەستهێنانی دواین كورسی، بە ئامادەبوونی كاندیدەكان پەنا بۆ تیروپشك دەبرێت. حەوتەم: ئەگەر هەر كورسییەكی ئەنجومەنی نوێنەران چۆڵ ببێت، كاندیدێكی تر شوێنی دەگرێتەوە كە لەسەر ئاستی بازنەی هەڵبژاردنەكە زۆرترین دەنگی بەدەستهێنابێت. پێشنیازی دووەم:- كورسییەكان دابەشدەكرێت بەسەر لیستە ركابەرەكاندا بەپێی سیستمی سانت لیگۆی هەموار كراو، بەمشێوەیە: یەكەم: دەنگی راستێندراوی لیستە ركابەرەكان دابەشدەكرێت بەسەر ژماری (1,7)‌و ژمارەی كورسییە تەرخانكراوەكان بۆ بازنەكانی هەڵبژاردن. پێشنیازی سێیەم:- ئەنجومەنی نوێنەران پێكدێت لە (329) كورسی، (320) كورسی دابەشدەكرێت بەسەر عێراقدا وەكو یەك بازنەی هەڵبژاردن تا ئەوكاتەی سەرژمێری گشتی دانیشتوان دەكرێت، (9) كورسیش پشكی كۆتاكانە بەگوێرەی  بڕگەی (دووەم)ی ئەم ماددەیە. پێشنیازی چوارەم:- دابەشكردنی كورسییەكانی بازنەیەكی هەڵبژاردن بەپێی میكانیزمێك دەبێت كە تێیدا سەرلەنوێ زنجیرەی كاندیدەكان لە لیستێكدا ریزبەنددەكرێت بەپێی ئەو ژمارە دەنگەی كە هەریەكەیان بەدەستیانهێناوە، براوەی یەكەم ئەو كەسە دەبێت كە زۆرترین دەنگی لەسەر ئاستی هەموو لیستەكان لەچوارچێوەی بازنەیەكی هەڵبژاردن (پارێزگا) بەدەستهێناوە، پاشان ئەوەی دواتری لە ژمارەی دەنگەگان‌و بەوشێوەیە تاوەكو هەموو كورسییەكانی بازنەی هەڵبژاردنەكە تەواو دەبێت.    

(درەو میدیا): سەرچاوە سیاسییە ئاگادارەكان لە بەغدادەوە باسلەوە دەكەن، لایەنە سیاسییەكانی عێراق لە چەند رۆژی رابردوودا لەبارەی دۆخی سیاسییەوە گەیشتووەتە هەندێك رێككەوتن‌و لێكتێگەیشتن. دیارترین ئەو خاڵانەی كە رێككەوتنیان لەسەر كراوە ئەمانەن: •    لە شوێنی حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی كە دەستیلەكاركێشاوەتەوە‌و ئێستا وەكو كاربەڕێكەر حكومەت بەڕێوەدەبات، حكومەتێكی كاتی نوێ لە عێراق پێكدەهینرێت. •    حكومەتە كاتییەكە بۆ ماوەی یەكساڵ بەردەوام دەبێت لە كاركردن. •    حكومەتی كاتییە نوێیەكە دوای دەستبەكاربوونی چەند ئەركێك دەكەوێتە سەرشانی كە دەبێت لەماوەی یەكساڵی تەمەنیدا جێبەجێیان بكات، ئەركەكان بریتین لە: 1-    ئامادەكاری بۆ هەڵبژاردنی پێشوەختە دوای پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكان لە پەرلەمان.  2-    كاركردن لەسەر دۆسیەكانی گەندەڵی‌و رەوانەكردنیان بۆ دادگا. 3-    جێبەجێكردنی پاكێجێك لەو چاكسازییانەی كە پێشتر‌و لەسەرەتای خۆپیشاندانەكاندا راگەیەندراون. 4-    تەواوكردنی پرۆژەبودجەی ساڵی 2020. •    سەرچاوەكان باسلەوەدەكەن، رێككەوتنی پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتی كاتیی، تائێستا دورە لە كەشوهەواو ئارەزووی مەرجەعیەت لە نەجەف. •    ئێستا گفتوگۆكان لەسەر ناوی كاندیدی سەرۆك وەزیران بۆ حكومەتە كاتییەكە چڕبووەتەوە، هەندێك لە كوتلەكان تێبینییان لەسەر چەند ناوێك هەیە‌و پشتیوانی هەندێك ناو و كاندیدی تر دەكەن، بەڵام لەمەشدا هەموان بەوردی رەچاوی ئەوە دەكەن ئەو كاندیدەی كە پشیتوانی دەكەن كەسێك نەبێت كە بەناوهێنانی شەقامی ناڕازیی زیاتر ئاڵۆز ببێت. •    لەچەند كاتژمێری رابردوودا ناوی چەند كەسێك وەكو كاندید بۆ سەرۆكایەتی حكومەتە كاتییەكە پێشنیازكراوە لەوانە (عەبدولحسێن عەبتان- وەزیری پێشووی وەرزش و لاوان)، (محەمەد شیاع سودانی- وەزیری پێشووی كاروكاروباری كۆمەڵایەتی)‌و (عامر عەبدولجەبار- وەزیری پێشووی گواستنەوە)، وەكو باسدەكرێت عامر عەبدولجەبار سەرباری ئەوەی لەناو شەقامی ناڕازیدا پێگەی باشە، بەڵام پێناچێت چانسی وەگرتنی پۆستەكەی هەبێت. •    بەپێی قسەی پەرلەمانتاران تاوەكو كۆتایی ئەم هەفتەیە‌و سەرەتای هەفتەی نوێ، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بەپێی دەستور ناوی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێ حكومەت رادەگەیەنێت، كاندیدە نوێیەكە ئەركی قورس دەبێت، لەلایەن دەبێت شەقامی توڕە قایل بكات، لەلایەكی تر مەرجەعیەتی ئاینیی لە نەجەف، لەنێوان ئەوانیشدا دەبێت پارسەنگێك لەنێوان كوتلە‌و لایەنە سیاسییەكاندا بكات.

درەو میدیا:  دەستەی دەستپاكی 256 فەرمانی دەستگیركردن‌و لێپێچینەوە بۆ بەرپرسانی عێراق دەردەكات. دەستەی دەستپاكی عێراق لە بەیاننامەیەكدا كە ئەمڕۆ بڵاویكردۆتەوە ئاشكرایدەكات، كۆی ئەو فەرمانانەی لەمانگی تشرینی دووەمی ئەمساڵدا بۆ دەستگیركردن‌و لێپێچینەوە دەریكردوون 9 وەزیرو 12 پەرلەمانتارو  11 پارێزگار و چەندین بەرپرسی تری  گرتۆتەوە. فەرمانەكان بەمشێوەیە: •    2 وەزیر لە حكومەتی ئێستا. •     5  وەزیر لە حكومەتی پێشوو. •    2  وەزیر لە حكومەتی پێشووتر. •     10 پەرلەمانتاری ئەم خولە. •    بریكاری وەزیرێكی حكومەتی ئێستا. •     3 بریكاری حكومەتی  پێشوو. •    2 بریكاری حكومەتی  پێشووتر. •    پارێزگارێكی ئێستا. •     11 پارێزگاری پێشوو . •    118 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای ئێستا. •    26 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای پێشوو. •    11 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای پێشووتر. •    32 بەڕێوبەری گشتی بانك كە 19 یان ئێستا بەڕێوەبەری گشتین لە وەزارەتەكانی نەوت‌و كارەباو پەروەردەو تەندروستی‌و پیشەسازی‌و دیوانی وەقفی سوننی. •    11 بەڕێوبەری گشتی پێشوو لە ئەنجومەنی وەزیران‌و ئەمیندارێتی بەغدادو وەزارەتەكانی خوێندنی باڵاو تەندروستی‌و شارەوانییەكان‌و گواستنەوەو پیشەسازی. •    دوو بەڕێوەبەری گشتی پێشووتر لەوەزارەتەكانی تەندروستی‌و گواستنەوە. دەستەی دەستپاكی عێراق لەبەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەوەشداوە، كۆی ئەو فەرمانانەی بۆ بەرپرسە تۆمەتبارەكانی دەركردووە 256 فەرمانەو  221 فەرمانیان بانگهێشتكردنە بۆ لێپێچینەوە و 35 فەرمانیشیان دەستگیركردنە، كە 51 فەرمانیان جێبەجێكراوەو 68 تۆمەتباری تریش ڕەوانەی دادگای لێكۆڵینەوەو لایەنەكانی تری لێكۆڵینەوە كراون.    

(درەو میدیا): ئاژانسی هەواڵی فەرەنسا لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگاداری عێراقەوە ئاشکرایکرد، قاسم سلێمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانی ئێران ئێستا لە شاری بەغدادە. بەپێی قسەی سەرچاوەکە، کە خۆی داوایکردووە ناوەکەی بڵاونەکرێتەوە، قاسمی سلێمانی یاخود وەکو بەرپرسانی کوردو عێراقی دەڵێن "حاجی قاسم" بەمەبەستی گفتوگۆ لەبارەی دانانی شوێنگرەوەی عادل عەبدولمەهدی سەرۆک وەزیرانی دەستلەکارکێشاوەی عێراق گەیشتوەتە بەغداد. سەرچاوەکە باسی لەوەکردووە، محەمەد کەوسەرانی یەکێک لە رۆحانی و پیاوە ئاینییەکانی شیعە کە نوێنەری حزبۆڵای لوبنانە لە بەغداد، لەوانەیە کە لەم گەشتەیدا پشتیوانی لە قاسم سلێمانی دەکات و هەوڵدەدات لایەنە سیاسییەکانی عێراق والێبکات هەموویان پشتیوانی کاندیدی دڵخوازی ئێران بکەن بۆ شوێنگرتنەوەی عادل عەبدولمەهدی. چەند بابەتێک هەن کە ئاڵنگاری گەورن لەبەردەم ئەو کەسەی کە لەدوای عادل عەبدولمەهدی پۆستی سەرۆک وەزیران وەردەگرێت، لەوانە: 🔴 چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو سزایانەی کە ئەمریکا بەسەر ئێرانیدا سەپاندووە. 🔴 بودجەی ساڵی 2020 و چارەسەری دۆسیەی بودجەو نەوتی هەرێمی کوردستان. 🔴 پرسی هەمواری دەستور. 🔴 چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ دۆسیەی ئەوانەی لە خۆپیشاندانەکانی ئەمدواییەدا کوژراون. لەدوای دەستلەکارکێشانەوەی عەبدولمەهدی، چەندین ناو وەکو کاندیدی جێگرەوە بڵاوکراونەتەوە، بەڵام سەرچاوەکان باسلەوە دەکەن تائێستا لایەنەکان لەسەر هیچ ناوێک یەکلانەبونەتەوە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت  بەرهەم ساڵح لانی كەم بۆ ماوەی (45) رۆژی تر هەم سەرۆك كۆمارو هەم سەرۆك وەزیرانی عێراق دەبێت، عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق دەستلەردەكێشێتەوە، لایەنەكان دەیانەوێت كەسێكی نوێ لە شوێنەكەی بۆ پێكهێنانی حكومەت كاندید بكەن، بەڵام شەقامی ناڕازی باسی هەڵبژاردنی پێشوەختە دەكات، لەم بارودۆخە كە چارەنوسی رێككەوتنی نەوت‌و بودجەی نێوان هەرێم‌و بەغداد بە نادیاری ماوەتەوە، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا وردەكاری زیاتر بڵاودەكاتەوە. دەستی لەكاركێشایەوە دواجار عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەژێر فشار شەقام‌و مەرجەعیەتی باڵای ئاینیی نەجەفدا، بڕیاریدا دەستلەكاربكێشێتەوە.  عەبدولمەهدی لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند، وەكو وەڵامدانەوەی بۆ بانگەوازی وتاری هەینی ئەمڕۆی مەرجەعیەتی باڵا، بە نوسراوێكی فەرمی داوای دەستلەكاركێشانەوەم لە سەرۆكایەتی حكومەتی ئێستا پێشكەشی پەرلەمان دەكەن. ساڵێك لەمەوبەر كاتێك دوای بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانیی، هەوڵی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دەدرا، موقتەدا سەدرو هادی عامری گەیشتنە بنبەست‌و نەیانتوانی كورسی پێویست كۆبكەنەوە بۆ ئەوەی خۆیان كەسێك لەخۆیان بۆ پۆستی سەرۆك  وەزیران كاندید بكەن، بەناچاری پەنایان بۆ كەسێك لە دەرەوەی لیستەكانی خۆیان برد، ئەو كەسە عادل عەبدولمەهدی یەكێك لە سەركردەكانی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی عێراق بوو، كە ماوەیەك بوو لە كاری حزبایەتی دوركەوتبووەوە. عەبدولمەهدی كە هیچ لیست‌و كورسییەكی لە پەرلەمان نەبوو، وەكو كاندیدی تەوافوقی، بە پاڵپشتی كورسییەكانی سەدرو عامری كە زۆرینەی پەرلەمان بوون، لە پەرلەمانەوە وەكو سەرۆك وەزیران هەڵبژێردرا، بەڵام ئێستا ئیتر ئەو پشتیوانییەی لەدەستداوە. دەستور چی دەڵێ ؟ دیارنییە پەرلەمان كەی دەستلەكاركیشانەوەكەی عادل عەبدولمەهدی پەسەند دەكات، بەڵام بە پەسەندكردنی، ئیتر بەپێی ماددەی (81) لەوكاتەوە هەموو دەسەڵاتەكانی سەرۆك وەزیران دەكەوێتە دەست سەرۆك كۆمارەوە‌و حكومەت دەبێت بە حكومەتێكی كاربەڕێكەر. لە دەستوری عێراقدا باسی دەستلەكاركێشانەوەی سەرۆك وەزیران نەكراوە، بەڵكو باس لە "چۆڵبوونی شوێنەكە"ی كراوە. بەگوێڕەی بڕگەی (یەكەم) لە ماددەی (81)ی دەستور:" سەرۆك كۆمار بە ئەركی سەرۆك وەزیران هەڵدەستێت، لەحاڵی چۆڵبوونی پۆستەكەدا لەبەر هەر هۆكارێك بێت". لە بڕگەی (دووەم)ی ماددەی (81)ی دەستوردا هاتووە" ئەگەر حاڵەتی بڕگەی یەكەم بەدیهات (واتە پۆستی سەرۆك وەزیران چۆڵبوو)، سەرۆك كۆمار هەڵدەستێت بە كاندیدكردنی كەسێكی تر بۆ پێكهێنانی كابینەی حكومەت لەماوەیەكدا كە لە (15) رۆژ زیاتر نەبێت. لەدوای دیاریكردنی كاندیدێكی نوێ بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە لایەن سەرۆك كۆمارەوە، ئیتر ماددەی (76)ی دەستور كارا دەبێت‌و رێوشوێنەكان بەپێی دەستور بەمشێوەیە بەڕێوەدەچن: •    دوای دیاریكردنی لەلایەن سەرۆك كۆمارەوە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، كاندیدە راسپێردراوەكە لەماوەیەكدا كە لە (30) رۆژ زیاتر نەبێت، پێكهاتەی كابینەكەی (وەزیرەكان) دیاریدەكات. •    دوای دیاریكردنی كاندیدی وەزارەتەكان، كاندیدی راسپێردراو ناوی (وەزیرەكان)‌و (بەرنامەی حكومەتەكەی) دەخاتە بەردەم پەرلەمان بەمەبەستی پەسەندكردنی، پەرلەمان بە زۆرینەی رەها (50+1) دەنگ بە وەزیرەكان دەدات (هەر كاندیدێك وەزارەتەكان بە جیاجیا دەنگدانیان بۆ دەكرێت)، هەروەها پەرلەمان بە هەمان رێژەی زۆرینەی رەها بەرنامەی حكومەت پەسەند دەكات، دوای ئەمانە، ئیتر كابینەكە بە كابینەیەكی شەرعی‌و دەستوری ئەژماردەكرێت‌و دەستبەكاردەبێت. •    خۆ ئەگەر كاندیدە راسپێدراوەكە، كابینەكەی متمانە لە پەرلەمان وەرنەگرت، ئەوكات سەرۆك كۆمار كەسێكی تر رادەسپێرێت بە پێكهێنانی كابینەی نوێ. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بۆچونی زاڵ لە ئێستادا ئەوەیە، عێراق نەكەوێتە بۆشایی یاسایی زۆرەوە، بەشێوەیەكی خێرا كاندیدێك بۆ پێكهێنانی حكومەت دیاری بكرێت‌و لەوادەی دەستوری دیاریكراودا لە پەرلەمان متمانە وەرگرێت، بۆیە لایەنەكان لە ئێستاوە بەدوای دانانی كاندیدی شوێنگرەوەی عادل عەبدولمەهدیدا دەگەڕێن. ئەگەر شەقامی ناڕازی عێراق قایل بێت بە بژاردەی پێكهێنانی كابینەیەكی نوێ بەبێ سازدانی هەڵبژاردنی پێشوەختە، ئەوا تاوەكو (45) رۆژی تر حكومەت لە عێراق كاربەڕێكەر دەبێت‌و بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات، بەڵام دوای ئەوە كابینەیەكی نوێ پێكدێت. بژاردەیەكی تر بژاردەی دووەم ئەوەیە، شەقامی ناڕازی سوربێت لەسەر داواكارییەكانی بۆ ئەنجامدانی "هەڵبژاردنی پێشوەختە"، لەم حاڵەتە بارودۆخێكی سیاسی عێراق دەكەوێتە ناو تونیلێكەوە كە وەكو دەوترێت ئەوسەری دیار نییە، چونكە سازدانی هەڵبژاردنی پێشوەختە بەپێی ئەوەی خۆپیشاندەران داوای دەكەن، سەرەتا پێویستی بە پەسەندكردنی یاسایەكی نوێی هەڵبژاردنە لە پەرلەمان، هەروەها دیاریكردنی كۆمسیۆنێكی نوێی هەڵبژاردن، ئەمەش بابەتێكی كە مشتومڕی زۆری لەسەرەو رەنگە كاتێكی زیاتر بخایەنێت. ئێستا پرۆژەیاسایەكی نوێی هەڵبژاردن‌و كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لە پەرلەمانی عێراقە، خوێندنەوەی یەكەم‌و دووەم بۆ پرۆژەیاساكان كراوە، بەڵام دەنگدانی لەسەر نەكراوە‌و پەرلەمانتاران دەڵێن پێویستی بەوەیە گفتوگۆی زیاتری لەسەر بكرێت. ئەگەر بارودۆخەكە بۆ سازدانی هەڵبژاردنی پێشوەختە سەربكێشێت، بارودۆخەكە سەختر دەبێت‌و بەپێی دەستوری عێراق بۆ سازادانی هەڵبژاردنی پێشوەخت دەبێت جگە لە حكومەت، پەرلەمانیش هەڵوەشێتەوە. ماددەی (64)ی دەستوری عێراق بەمشێوەیە رێوشوێنی سازدانی هەڵبژاردنی پێشوەختەی دیاریكردووە: یەكەم: داواكارییەك پێشكەش بكرێت بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان، كێ دەتوانێت دوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكات ؟ بەپێی دەستور تەنیا دوو لایەن دەتوانن داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكەن بەمشێوەیە: •    یەك لەسەر سێی ئەندامانی پەرلەمان داواكارییەك پێشكەشی سەرۆكی سەرۆكی پەرلەمان بكەن‌و تێیدا داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكەن، واتە لە كۆی (329) ئەندامی پەرلەمان (110) كەسیان ئیمزا لەسەر داواكاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكەن. •    یاخود سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران بە رەزامەندی سەرۆك كۆمار واتە داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان بكات (ئەگەر سەرۆك وەزیران دەستلەكاربكێشێتەوە، ئەم بژاردەیە ئیتر كاری پێناكرێت).  بەگوێرەی ئەوەی دەستور دیاریكردووە، پەرلەمان بە زۆرینەی رەها (50+1)ی دەنگی ئەندامەكانی هەڵدەوەشێتەوە، واتە لە كۆی (329) ئەندام (165) ئەندام دەنگی (بەڵێ) بدات بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان. دووەم: ئەگەر رێوشوێنەكانی خاڵی یەكەم جێبەجێبوون‌و پەرلەمان هەڵوەشێندرایەوە، ئەوكات سەرۆك كۆمار بانگهێشتی سازدانی هەڵبژاردنی گشتی لە وڵاتدا دەكات، بانگهێشتكردن بۆ سازادانی هەڵبژاردن لەلایەن سەرۆك كۆمارەوە نابێت لە (60) رۆژ زیاتر بخایەنێت لەدوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانەوە، لە حاڵەتی هەڵوەشانەوەی پەرلەماندا، حكومەت دەبێت بە حكومەتێكی "دەستلەكاركێشاوە"‌و تەنیا كاروبارەكان بەڕێوەدەبات، واتە دەبێت بە  "حكومەتی كاربەڕێكەر". چارەنوسی كورد لەدوای عەبدولمەهدی چەند رۆژی رابردوو، حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆتایی رێككەوتنێكی نوێ لەبارەی نەوت‌و بودجەوە لەگەڵ حكومەتی عێراق نزیكبووەوە. بەپێی ئەو رێككەوتنە كە تائێستا ئیمزای كۆتایی لەسەر نەكراوە‌و بڕیارە (یەكشەممە)ی داهاتوو ئیمزا بكرێت، حكومەتی هەرێم قایل بوو بەوەی رۆژانە بڕی (250 هەزار) بەرمیل نەوت رادەستی كۆمپانیای سۆمۆ كە كۆمپانیای نیشتمانی بەبازاڕكردنی نەوتی عێراقە، لەبەرامبەر ئەمەدا حكومەتەكەی عەبدولمەهددی قایل بوو بەوەی مانگانە بڕی (یەك ترلیۆن) دینار بودجە بە هەرێم بدات. عەبدولمەهدی دەستلەكاردەكێشێتەوە، دیارنییە چارەنوسی رێككەوتنەكەی نێوان هەرێم‌و بەغداد بەكوێ دەگات، فەرمانبەرانی هەرێم دوودڵن‌و نازانن چارەنوسی موچەكانیان چی بەسەردێت، بەڵام ئەگەر پرۆژە بودجەی ساڵی 2020 ئامادەنەكرێت‌و لە پەرلەمان پەسەندنەكرێت، هەر كابینەیەكی نوێش لە عێراق دەستبەكارببێت یاخود حكومەتی كاربەڕێكەر ئیشوكارەكان بەڕێوەببات، هەر كار بە رێككەوتنی پرۆژە بودجەی 2019 دەكات، واتە حكومەتی عێراق هەر بەردەوام دەبێت لە ناردنی بڕە پارەی تایبەت بە موچەی فەرمانبەران كە مانگانە (453) ملیار دینار، بەردەوام دەبێت‌و هیچ كێشەیەكی بۆ دروست نابێت. بەڵام بەشێوەیەكی گشتی چارەنوسی رێككەوتنەكە نادیارە‌و مەرج نییە، ئەو كەسەی لە شوێنی عادل عەبدولمەهدی دەستبەكاردەبێت، هەمان رێككەوتن پەسەند بكات. لەبارەی قەیرانی عێراقەوە عادل عەبدولمەهدی ماوەی ساڵێكە پۆستی سەرۆك وەزیرانی وەرگرتووە، بەڵام بەرپرسیارێتی كێشەو گرفتی زیاتر لە 16 ساڵی رابردووی دوای روخانی رژێمی پێشووی عێراق‌و كێشە كۆنەكانی تری پێدا هەڵواسراوە، كێشەگەڵێك كە چارەسەركردنیان كاتی زۆری دەوێت. عەبدولمەهدی ساڵێك لەمەوبەر كاتێك پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراقی وەرگرت، دۆخی عێراق بەمشێوەیە بوو: •    ساڵی 2003 هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە سەرۆكایەتی ئەمریكا رژێمی بەعسی روخاند، بەهۆی ئەو جەنگەوە ژێرخانی ئابوری عێراق وێران بوو، دووبارە بونیادنانەوەی ژێرخان پێویستی بە (60 ملیار) دۆلار هەبوو. • چیرۆكی قەرزەكان لەدوای كۆتایهاتنی جەنگی عێراق- ئێران دەستیپێكرد، عێراق بە (80 ملیار) دۆلار قەرزەوە لەو جەنگە هاتەدەرەوە. • ساڵی 2003 قەرزەكانی عێراق گەیشتە نزیكەی (120 ملیار) دۆلار، ئەمە بەر لە پاكتاوكردنی قەرزەكان لەگەڵ هەندێك لە وڵاتان، ئەوەش بەپێدانی قەرزە بنەڕەتییەكە بەبێ سودی قەرزەكان، ئەمە بە هەماهەنگی بوو لەگەڵ نەتەوە یەكگرتووەكان‌و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی. • ساڵی 2014 عێراق روبەڕووی قەیرانی دارایی بووەوە، هاوكات یەك لەسەر سێی روبەری خاكەكەی كەوتە دەست چەكدارانی رێكخراوی "داعش"، ئەمەش ناچاریكرد پەنا بۆ قەرزی بیانی‌و ناوخۆیی ببات بۆ پڕكردنەوەی ئەو كورتهێنانەی كە لە بودجەدا رویدا هەروەها بۆ دابینكردنی خەرجییەكانی جەنگ. • ئێستا بەپێی قسەی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی ریژەی قەرزەكانی عێراق گەیشتووەتە (85 ملیارو 300 ملیۆن) دۆلار، كە مافی دارایی كۆمپانیا بیانییەكانی بواری وزە‌و پارەی تایبەت بە كڕینی كارەبا‌و غاز لە ئێران لە خۆدەگرێت. • قەرزی ناوخۆیی حكومەتی عێراق (40 ملیار) دۆلارە، كە زۆرینەی ئەم قەرزەش قەرزی بانكی ناوەندی‌و سێ بانكە حكومییەكەی ترە (رافیدەین- رەشید، بانكی بازرگانی)، هەروەها دەستەی خانەنشینی نیشتمانی. • ئێستا عێراق نزیكەی (41 ملیار) دۆلار قەرزاری وڵاتانی كەنداوە، كە رژێمی پێشوو ئەم پارانەی قەرزكردووە، لەگەڵ (9 ملیار) دۆلاری قەرزی وڵاتانی ئەندامی یانەی پاریس. • قەرزەكانی عێراق گەیشتووەتە ئاستی هێڵی سور، چونكە قەرزەكان گەیشتووتە 55%ی كۆی گشتی داهاتی ناوخۆیی. • قەرزی دەرەكی كوەیت رێژەكەی نزیكەی (107 ملیار) دۆلار بوو، عێراق زۆربەی ئەو قەرزەی گێڕاوەتەوە‌و ئێستا تەنیا بڕی (4 ملیار‌و 600 ملیۆن) دۆلاری ماوە، قەرزەكەی وڵاتانی یانەی پاریس-یش تاوەكو ئەمساڵ تەنیا (نیو ملیۆن) دۆلاری گەڕێندراوەتەوە. • لە ساڵی 2003وە حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق بڕی زیاتر لە (40 ملیار) دۆلاری لە كەرتی كارەبادا خەرجكردووە، بەبێ ئەوەی كێشەی كارەبا چارەسەر بوبێت. • ئێستا ئێران لەڕێگەی چوار هێڵەوە بڕی (هەزارو 300) مێگاوات كارەبا بە عێراق دەدات. • عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق وتی:" بودجەی عێراق لە ساڵی 2003وە تاوەكو ئێستا 850 ملیار دۆلار بووە، 450 ملیار دۆلاری لە گەندەڵیدا بە هەدەر چووە". • بەپێی ئاماری وەزارەتی پلاندانان ژمارەی فەرمانبەرانی دەوڵەت ئێستا (3 ملیۆن‌و 500 هەزار) كەسە، ئەم ژمارەیە سێ هێندەی ئەو رێژە فەرمانبەرەیە كە فەرمانگەكانی دەوڵەتی پێویستیان پێیەتی. • (3  ملیۆن) هاوڵاتی عێراقی لە كۆمەڵگە‌و گەڕەكە هەژارنشینەكان‌و ناوچە هەڕەمەكییەكانی نیشتەجێبووندا دەژین. • لە وەرزی خوێندنی 2017-2018 لە قۆناغی سەرەتایدا نزیكەی (یەك ملیۆن) قوتابی دەرنەچوون. • زیاتر لە (131 هەزار) منداڵ تائێستا پەیوەندییان بە خوێندنی سەرەتاییەوە نەكردووە، رێژەی (47%)یان نەگەیشتونەتە قۆناغی ناوەندی. • (5 ملیۆن‌و 100 هەزار) منداڵی عێراقی پێویستیان بە یارمەتی تەندروستی‌و چارەسەر هەیە. • عێراق لەسەرووی لیستی ئەو وڵاتانەوەیە كە گەندەڵییان زۆرە، ئەمە بەپێی پێوانەی رێكخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی، بەپێی راپۆرتی ئاژانسی پلۆمبێگ عێراق لە دەرەوەی لیستی ئەو وڵاتانەدایە كە داهێنانیان هەبووە. •    كۆنگرەی نێودەوڵەتی داڤۆس لە كۆی 140 وڵات كە لەڕووی كوالیتی خوێندنەوە پلەبەندیی بۆكردوون، عێراقی خستوەتە دەرەوەی لیستەكە.

درەو میدیا:  عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە بەیاننامەیەكی كوردتدا دوای وتاری هەینی ئەمڕۆ رایگەیاند، دەستلەكاردەكێشێتەوە‌و دەستلەكاركێشانەوەكەی پێشكەشی پەرلەمان دەكات. لە بەیاننامەكەیدا دەڵێ: • گوێبیستی وتارەكەی ئەمڕۆی مەرجەعیەتی باڵای ئاینیی بووم. • وەكو وەڵامدانەوەیەك بۆ بانگەوازەكەی مەرجەعیەت، نوسراوێكی فەرمی بۆ پەرلەمان بەرزەدەكەمەوە‌و تێیدا داوای دەستلەكاركێشانەوەم لە سەرۆكایەتی حكومەتی ئێستا دەكەم بۆ ئەوەی پەرلەمان پێداچوونەوە بە بژاردەكانیدا بكات. • هەموان دەزانن من پێشتریش ئەم بژاردەیەم (بژاردەی پێداچوونەوەی پەرلەمان بە بژاردەكانیدا) بەشێوەیەكی ئاشكرا لە یاداشتە فەرمییەكاندا پێشنیاز كردووە. • خودا عێراق‌و خەڵكەكەی بپارێزێت، مەرجەعیەتی باڵا بپارێزێت كە چراو چەترە بۆ هەموومان.   دەقی راگەیێندراوی عەبدولمەهدی    به‌ناوی خوای گه‌وره‌ و میهره‌بان   ئه‌مڕۆ 29-11-2019 به‌ پەرۆشییەوە‌ گوێم له‌ گوتاری هه‌ینیی مه‌رجه‌عییه‌تی باڵای ئایینی گرت، كه‌ تێیدا باسی له‌وه‌كرد " سه‌رباری ئه‌و دۆخه‌ گرژییه‌ی وڵات پێیدا تێده‌په‌ڕێت به‌تایبه‌تی له‌ماوه‌ی ئه‌م دوو مانگه‌ی رابردوودا كه‌ كه‌مته‌رخه‌می روونی لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌ له‌ مامه‌ڵه‌كردنی لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان له‌گه‌ڵ پێشهاته‌كان، هه‌روه‌ها بۆ پاراستنی مافه‌كان و رێگریكردن له‌ خوێنڕشتن، بانگهێشتی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران ده‌كه‌ین كه‌ حكومه‌تی هه‌نووكه‌یی تێیدا هه‌ڵقوڵاوه‌، له‌مباره‌یه‌وه‌ چاو بگێڕێت به‌ بژارده‌كانی و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی عێراق و پارێزگاریكردنی له‌ خوێنی رۆڵه‌كانی ره‌فتار بكات و نه‌خزێته‌ نیو گێژاوه‌ی تووندوتیژی و پشێوی و كاره‌ساتبارییه‌وه‌". منیش به‌مه‌به‌ستی به‌ده‌مه‌وه‌هاتنی ئه‌م بانگهێشته‌ و بۆ ئاسانكاریكردن و خێراییكردن له‌ جێبه‌جێكردنی له‌ نزیكترین كاتدا، نووسراوی فه‌رمیی ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌م له‌ سه‌رۆكایه‌تیی حكومه‌تی ئێستا بۆ به‌ڕێز ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران به‌رز ده‌كه‌مه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌نجوومه‌نی نوێنەران چاو به‌ بژارده‌كانیدا بگێڕێت. له‌كاتێكدا هه‌موو كه‌س ده‌زانێت، من پێشتر ئه‌م بژارده‌یه‌م بۆ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ل و نیشتمان، به‌شێوه‌یه‌كی راشكاوانه‌ پێشنیاز كردبوو. له‌ یاداشتنامه‌ فه‌رمییه‌كانیشدا تۆمارکراوە‌.    خوای گه‌وره‌ عێراق و خه‌ڵكه‌كه‌ی بپارێزێت و مه‌رجه‌عییه‌تی باڵای ئایینیش بپارێزێت و وه‌ك رووناكییه‌ك و چه‌ترێك بۆ سه‌ر هه‌موومان بهێڵێته‌وه‌. خوا پشتیوانمان بێت.   عادل عه‌بدولمه‌هدی  سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران 29-11-2019

درەو میدیا: عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق، داوای لە پەرلەمانی عێراق كرد وەك چۆن متمانەی بە حكومەتداوە ئاواش چاو بە بڕیارەكەیدا بخشێنێتەوە. عەبدولمەهدی كەربەلایی، نوێنەری مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق ئەمڕۆ هەینی پەیامی عەلی سیستانی خوێندەوە و ڕایگەیاند، "پەرلەمانی عێراق بەرپرسیارێتی دەكەوێتە ئەستۆ بۆ چاوپێداخشاندنەوە بەبژاردەكانی مامەڵەكردن لەگەڵ حكومەتی عێراق". بەو پێیەش سیستانی تۆپەكە خستە گۆڕەپانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە بۆ سەندنەوەی متمانە لە كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی. سیستانی ئاماژەی بەچەند خاڵێك كردووە لەوانە:  🔹 پشتیوانی لە خۆپیشاندەرانی عێراق دەكەین 🔹 پەرلەمانی عێراق خۆی متمانەی بە حكومەتداوە دەبێت پێداچونەوە بە بڕیارەكانیدا بكات  🔹نابێت عێراق بگەڕێتەوە سەردەمی دیكتاتۆری  🔹 لایەنە پەیوەندیدارەكان نەیانتوانیوە داواكاری خۆپیشاندەران جێبەجێبكەن 🔹 پێویستە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق پەلە بكات لە هەمواری یاسای هەڵبژاردنەكان 🔹 ئامادەكاری بكرێت بۆ هەڵبژاردنێكی پاكو بێگەرد كە ئەنجامەكەی جێگەی باوەڕی گەلانی عێراق بێت

(درەو میدیا): موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدرو سەرۆكی گەورەترین كوتلەی ناو پەرلەمانی عێراق، لە نوێترین هەڵوێستیدا رایگەیاند، دەنگی خۆی دەخاتە پاڵ دەنگیی خۆپیشاندەران‌و داوای دەستلەكاركێشانەوەی حكومەت دەكات. سەدر لە بەیاننامەیەكدا كە ئێوارەی ئەمڕۆ بڵاویكردەوە، ناڕەزایەتی خۆی لە هەڵسوكەوتی خۆپیشاندەران نیشان دەدات‌و دەڵێ: ئال سەدر كەوتووەتە نێوان قەپاڵی گەندەڵكاران‌و كەڵپەی هەندێك خۆپیشاندەری توندڕەوەوە. كورتەی قسەكانی سەدر:  -    من پشتیوانی حكومەتێكی گەندەڵ ناكەم، بەڵكو لەدژی ئەو كارانەی رادەوەستم كە كردویەتی یاخود دەیكات. -    من ماوەی یەك ساڵ مۆڵەتم بە حكومەت دا، بەڵام سودی نەبوو. -    من سواری شەپۆلی خۆپیشاندانەكان نەبووم، بۆیە نە ئەمرم پێكردووە‌و نە نەهیم لێكردووە. -    ئیرادەی گەل لە من‌و هەموو كەسێكی تر گەورەترە، سیاسەتی من هاوسۆزییە لەگەڵ گەلاندا. -    هەمووتان خۆپیشاندانەكانی ئێمەتان بینیوە كە ئاشتیانە بووە‌و رێگەمان نەداوە خۆپیشاندان لە ناوچە پیرۆزەكاندا بكرێت‌و پەلاماری سیمبولە ئاینییەكان‌و نێردە دیپلۆماسییەكانمان رەتكردوەتەوە. -    ئەوەی هێرش نەكاتەسەر نێردەی بەدناوی ئەمریكا، هێرش ناكاتەسەر نێردەكانی تریش. -    من ئەگەر بمویستایە هێرش بكەمەسەر هەریەكێك لە نێردە دیپلۆماسییەكان نەمدەشاردەوە‌و بە ئاشكرا هێرشم دەكرد، بەڵام هێرشكردنەسەر میوانەكان لە ئاكاری ئال سەدر نییە. -    خەم و نیگەرانیم لە ئایندەی عێراق رادەگەیەنم، ئەویش وەكو ئێمە (ئال سەدر) كەوتوەتە بەر قەپاڵی گەندەڵەكان لەلایەك‌و كەڵپەی هەندێك خۆپیشاندەری توندڕەو لەلایەكی تر كە دەیانەوێت بەرێگایەكی گەندەڵ چاكسازی بكەن كە زۆرینەی خۆپیشاندەران پێی رازی نین. -    داوا لە لایەنی یەكەم دەكەن كە حكومەتە دەستلەكاربكێشیتەوە بەمەبەستی راگرتنی خوێنڕێژیی. -    داوا لە لایەنی دووەم دەكەم (خۆپیشاندەران) پابەندبن بە ئاكارە گشتییەكانی خۆپیشاندانەوە. -    ئەگەر حكومەت دەستی لەكارنەكێشایەوە، ئەوە سەرەتای كۆتایی عێراقە‌و ئامۆژگارییەكانم بۆ خۆپیشاندانی ئاشتیانە بێسود دەبێت، رەنگە داوا لە هەموو خۆشەویستانیش بكەن لەگەڵیاندا خۆپیشاندان بكەن. -    هاوكات داوا لە خۆپیشاندەران دەكەن سزای هەندێك لە خراپەكاران بدەن‌و لە گۆڕەپانەكان دوریان بخەنەوە. -    ئەی خۆپیشاندەرانی خۆشەویست، دەنگم دەخەمە پاڵ دەنگی ئێوە‌و پڕبەدەم داوای دەستلەكاركێشانەوەی حكومەت دەكەم، وەكو چۆن پێشتریش داوامكردووە. -    ئەگەر بینیتان مانەوەی كوتلەی (سائیرون) بێسودە، دەتوانن داوایان لێبكەن دەستلەكاربكێشنەوە. -    خۆشەویستانم، لێتان ناشارمەوە ناڕازیم لە زۆرێك لە هەڵسوكەوتەكانتان، بەڵام نامەوێت ببم بە هۆكارێك بۆ فشار لەسەرتان، بۆیە دوركەونەوە لە هەڵەو خراپەكاری.      

درەو میدیا:  لەماوەی كەمتر لە مانگێكدا دووەم كونسوڵخانەی ئێران لە عێراق دەسوتێنرێت، سوتاندنێك كە زیاد لەپەیامێكی بۆ ئێرانییەكان هەڵگرتووە، ڕق و توڕەیی شەقامی عێراقی لەبەرامبەر دەستوەردانی ئێرانییەكان لەكاروباری عێراق كە ئەكرێت خوێندنەوەی پەیامێكی سیاسی بۆ بكرێت، پەیامێكی  ڕەمزی‌و ئاینیش لەلایەن شەقامێك كە زۆرینەی ڕەهای  شیعە مەزهەبن، لە ناوچەیەك كە بە پایتەختی ڕۆحی‌و فیكری‌و بگرە سیاسی شیعەكانی عێراق‌و جیهانیش دادەنرێت، ئەوە بە ئێرانییەكان دەڵێت، مەزهەبیش  پارێزبەندیتان پێنابەخشێت. بەڕای زۆرێك لە چاودێرانی سیاسی، شڵەقاندنی دۆخەكە لەشاری نەجەف كە بە پایتەختی یەكەمی سیاسی عێراق ناویدەهێنن، بەوپێیەی مەرجەعییەتی باڵای شیعەكان هەر لەوێوە مۆری خۆی لە بڕیاڕە چارەنوسازەكانی عێراق دەدات، بەدەر نییە لە دروستكردنی فشاری میللی لەسەر مەرجەعییەت كە تائێستا گۆچانەكەی لەناوەراِستەوە گرتووەو، هەندێكجاریش كەمێك بەلای خۆپیشاندەراندا دایدەشكێنێت.  بەدوور نازانرێت ڕووداوەكانی شەوی ڕابردووی نەجەف كاریگەری خۆی لەسەر مەرجەعییەت جێبهێڵت‌و، ئەو بڕوایەی لاتۆخ بكاتەوە كە خۆپیشاندەران گەیشتونەتە خاڵی نەگەڕانەوەو، بە كەمتر لە گۆڕانكاری ڕیشەیی‌و ڕۆیشتنی حكومەت‌و، بەشێك لەو دەموچاوە سیاسیانەی بە هۆكاری قوڵبونەوەی قەیرانەكانی ژیان‌و گوزەرانیانی دەزانن ڕازینەبن، وەك چۆن بەدووریش نازانرێت ئەگەر ئەم قەناعەتە لەوتاری ئەم هەینییەیدا ڕەنگبداتەوە‌و، سیستانی قسەیەكی تازە بكات كە پێشتر سیاسیەكانی عێراق خۆیان بۆ بیستنی ئامادە نەكردووە. لە چوارچێوەی كاردانەوەكانی ئەم پێشهاتە تازەیەشدا، كە هەندێك بە سەركێشان‌و ڕۆیشتنی خۆپیشاندانەكانی عێراقی بەرەو توندنیژی‌و ڕاپەڕینی جەماوەرەی دەزانن، وەزارەتی دەرەوەی ئێران بەزمانێكی توند ئیدانەی هێرشەكەی شاری نەجەفی كرد بۆ سەر كۆنسوڵخانەكەی، داواشی لە حكومەتی عێراق كرد ئەرك‌و بەرپرسیارێتی خۆی ئەنجامبدات لە پاراستنی دبلۆماتە ئێرانییەكان‌و، شوێنە دبلۆماسییەكانی ئێران لەعێراق. بەدوایدا وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە بەیاننامەیەكدا بە توندی ئیدانەی سوتاندنی كونسوڵخانەی ئێرانی كردووە لە شاری نەجەف‌و دەڵێت" ئامانج لەوكار ڕوونە‌و زیانگەیاندنە بە پەیوەندی مێژوویی نێوان عێراق و ئێران". پێش وەزارەتەكانی دەرەوەی ئێران‌و عێراقیش، زیاد لە سەركردەیەكی حەشدی شەعبی لەبارەی پێشهاتەكانی شاری نەجەف لێدوانیان داو هەڕەشەیانكرد، بەڵام لەبری هەڕەشەی ڕاستەوخۆ لە خۆپیشاندەران، هەڕەشەیان لەوانەكرد كەتوخنی سیستانی دەكەون. توندترینیان قسەكانی (ئەبومەهدی موهەندیس) بوو، ئەو كە جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبیە لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت" ئەودەستانەی كە لە مەرجەعییەت نزیكدەبنەوە دەیانبڕین". ئەم قسانە گەرچی پڕن لەهەڕەشەكردن بەڵام بەدەریش نین لە دروستكردنی جۆرێك لە هاوسەنگی بۆ ئەو لاسەنگییەی خۆپیشاندەران لەسەر هەڵوێستی مەرجەعییەت دروستیان كردووە، كە لەوێنە گشتییەكەدا وا دەردەكەوێت مەرجەعییەت پشتیوانی لە مانەوەی ئەم حكومەت‌و نوخبە سیاسیە دەكات كەخۆپیشاندەران بە گەندەڵیان دەزانن.  بەڕای زۆرێك لە چاودێران ڕووداوەكانی شاری نەجەف‌و سوتاندنی كونسوڵخانەی ئێران تەنها ئیحراجی نییە بۆ ئێرانییەكان، بەڵكو پێش ئێرانییەكان دۆخێكی ئیحراجكەرترە بۆ مەرجەعی باڵا،  بەوپێیەی خۆپیشاندانەكان چۆتە حەوشەكەی ئەو و، ئەویش تا ئێستا قسەیەكی یەكلاكەرەوەی نەبووە بۆ ئەو خەڵكەی كە هاوارییانە لەدەست بێدادی، بۆیە پێدەچێت خۆپیشاندانەكانی شەوی ڕابردووی شاری نەجەف بەلای سیستانییەوە خاڵی یەكلاكەرەوەبێت‌و چیتر بەرگەی بەردەوامبوون نەگرێت لەسەر هەڵوێستەكانی ڕابردووی.        كوتلە پەرلەمانییەكانی سەر بە حەشدی شەعبیش لە كاردانەوە بەدەرنەبوون.( عودەی عەواد) پەرلەمانتاری كوتلەی سادقون كە سەربە گروپی (عەسائبی ئەهلی حەق)ە، لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت، گەورەبوونی مەترسی خۆپیشاندانەكان ئاماژەیەكی ڕوونە بۆ هەبوونی دەستوەردانی ئەمریكاو وڵاتانی كەنداو، دەشڵێت، ئەم هەوڵانە بۆ بەلاڕێدابردنی خۆپیشاندانەكانە لەڕێڕەوی ئاشتیانەی خۆی.    بەگوێرەی زانیاری میدیا عێراقییەكان، لە ڕوداوەكانی شەوی ڕابردوی شاری نەجەفدا، نزیكەی 100 كەس برینداربون، دوای ڕوداوەكەش هێزە ئەمنییەكانی عێراق بە چڕی لەو شارە بڵاوەیان پێكراوە، پارێزگاری نەجەفیش بە بڕیاڕێك داوامی ڕەسمی لەدامەزراوەكانی شارەكە ڕاگرتووە.   

درەو میدیا: وەزارەتی نەوتی عێراق بڕی داهات و فرۆشی نەوتی مانگی رابردوو ( 2019/10)ی بڵاویكردەوە  - هەناردەی نەوتی عێراق ( 106 ملیۆن و 859 هەزار و 982 )بەرمیل  بووە -  داهاتی نەوتی عێراق (6 ملیار و 120 ملیۆن و 586 هەزار دۆلار )بووە. - رۆژانە ( 3 ملیۆن و 561 هەزار ) بەرمیل فرۆشراوە - نرخی یەك بەرمیل نەوت بە ( 57.277) دۆلار فرۆشراوە -( 103ملیۆن و 540 هەزار 855 )بەرمیل لە کێڵگەکانی باشوور و ناوەڕاست هەناردە کراوە و داهاتەکەشی (پێنج ملیار و 944 ملیۆن و 317 هەزار) دۆلار بووە. - (2 ملیۆن و 579 هەزار و 837 )بەرمیل لە کێڵگەکانی کەرکووک هەناردە کراوە و داهاتەکەشی( 148 ملیۆن و 263 هەزار و 67 دۆلار( بووە. -( 432 هەزار و 147 )بەرمیل لە کێڵگەی گەیارە هەناردە کراوە و داهاتەکەشی( 14 ملیۆن و 576 هەزار و 750 )دۆلار بووە.

درەو میدیا:  عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق خوێنڕشتنی خۆپیشاندەران حەرام دەكات و رایدەگەیەنێت" دەسەڵات بە خوێنڕشتن ناچەسپێت" عەبدولمەهدی كەربەلایی، نوێنەری عەلی سیستانی، مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق وتاری مەرجەعیەتی خوێندەوە و رایگەیاند" عێراق بە قەیرانێكی قوڵدا تێپەڕدەبێت، داواكاری خۆپیشاندەرانی عێراق رەوایەو دەبێت جێبەجێبكرێت"  سەبارەت بە هەڵبژاردنەكانیش رایگەیاند"  بۆ ئەوەی قەیرانەكانی عێراق كەمبكرێتەوە، دەبێت پەلە بكرێت لە هەمواری یاسای هەڵبژاردن و گۆڕانكاری لە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق"   

درەو میدیا:  عەلی سیستانی بینیی موقتەدا سەدری ڕەتكردۆتەوەو قسەی بە قاسم سولەیمانیش وتووە. ئاژانسی هەواڵی فەرەنسا لەزاری سەرچاوەیەكی نزیك لە عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەكانی عێراق ئاشكرایكردووە، بەم دواییە حكومەتی تاران هەوڵی داوە پەیامی ئەوە بگەیەنێتە مەرجەعییەت كە لەوتارەكەیدا  پشتیوانی لە حكومەتی ئێستای عێراق بكات و، داوا لە خۆپیشاندەران بكات  لە شەقامەكان بكشێنەوەو، دەرفەتێكی زەمەنی دیاریكراو  بدەن بە ئەنجامدانی چاكسازییەكان. بەوتەی سەرچاوەكە، سیستانی وەڵامی پەیامەكەی ڕەتكردۆتەوەو، تەنانەت ئامادەنەبووە وەریشیبگرێت، لە بەر ئەوەش ڕازینەبووە پێشوازی لە موقتەدا سەدر_یش بكات دوای گەڕانەوەی ڕاستەوخۆی لە ئێران، بۆ ئەوەی شەقام گومانی ئەوە نەكات كە پەیامی لە ئێرانییەكانەوە بۆ هێناوە.   فرانس پرێس لەزاری سەرچاوەكەوە ئاماژەی بەوەشداوە، مەرجەعییەت قسەی توندی بە شەخسیی بە قاسم سولەیمانی وتووە لە بارەی ڕۆڵی ئێران لە كێشەكانی عێراق، بێئەوەی وردەكاری زیاتر ئاشكرابكات.

راپۆرتی: درەو میدیا بەپێچەوانەی وتاری هەینی هەفتەی ڕابردوو، ئەم هەینیە لەبری حكومەتی عێراق، خۆپیشاندەران پێشوازییان لەبەیاننامەكەی عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی باڵای شیعەكان كردو، لە گۆڕەپانە جیاوازەكانی خۆپیشاندان وەك مژدەی سەركەوتن بەسەر خۆپیشاندەراندا دابەشكرا، بەوپێیەی پەیامی جیاوازتری لەهەینییەكانی پێشوتر تیدابووە لەبەرژوەندی خۆپیشاندەران.   هەینی پێشتر حكومەتی عێراق بەگەرمی پێشوازی لەوتارەكەی سیستانی كرد، چونكە بە ئاشكرا ئەوەی لێدەخوێنرایەوە كە سیستانی گلۆپی سەوزی بۆ مانەوەی حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی هەڵكردووە، هەر ئێوارەی ئەو هەینیەش عەبدولمەهدی لە بەیاننامەیەكی پاڵشتیدا بۆ وتارەكەی مەرجەعییەت كۆمەڵێك بڕیاری بە ئاڕاستەی ئەنجامدانی هەنگاوەكانی بۆ چاكسازی ڕاگەیاند. بەدوایدا دەنگۆی ڕێككەوتنێكی سیاسی لەنێوان هێزە شیعییەكان بە سەرپەرشتی ئێران بڵاوبۆوە بۆ مانەوەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی، دوای ئەوەی ناوی (محەمەد ڕەزا سیستانی) كوڕی عەلی سیستانی وەك یەكێك لەبەشداربوانی ئەوكۆبونەوەیە لە میدیا عێراقییەكان بڵاوبوەوە، مەرجەعیەت بێبەریبونی خۆی لەو مەسەلەیە ڕاگەیاند. هاتنە سەرخەتی ئەمریكاو داواكردنی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت جارێكی تر دیمەنی سیاسی عێراقی ئاڵۆزكرد و بەشێك لە هێزە شیعییەكانی توڕەكرد، بیرۆكەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختی لە عێراق وەك پرۆژەیەكی ئەمریكی تۆختركردەوە، بەڵام وتارەكەی ئەم هەینییەی سیستانی، ڕیسەكەی لە سەربازگەی پشتیوانیكردن لەمانەوەی عەبدولمەهدی كردەوە بەخوری و، دەرگای لەكارخستنی سەرلەنوێ‌ بەكراوەیی هێشتەوە. پەیامی تازە لەوتارەكەی ئەم هەینییەی سیستانی_دا كە لای شەقامی شیعی (خۆپیشاندەران)و حكومەتیش كە هێزە شیعییەكان باڵادەستن تێیدا بایەخی خۆی هەیە، سیستانی لە بەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەوەداوە،  داواكاری خۆپیشاندەران بە تایبەت ئەوەی پەیوەستە بە دەستگیركردنی گەندەڵكارە گەورەكان جێبەجێنەكراوە، گومانی خۆشی پیشانداوە لەوەی ئەم هێزانە بتوانن داواكاری خۆپیشاندەران جێبەجێبكەن، وێڕای كۆمەڵێك پەیامی تر كە چاودێران ئەوەی لێدەخوێننەوە سیستانی متمانەی بەم حكومەت و نوخبە سیاسیە نەمابێت كە ئێستا جڵەوی دەسەڵاتیان لەدەستدایە بۆ باشكردنی گوزەرانی خەڵك و پاراستنی ئاسایش و ئۆقرەیی وڵات.   حزی دەعوەی عێراقی، حزبكەی نوری مالكی كە نزیكە لە ئێران و بۆچونی ئێرانیش لەم ڕوەوە ئاشكرایە كە بەتوندی پشتیوانی لەمانەوەی عەبدولمەهدی دەكات، لە بەیاننامەیەكدا ، ئامادەیی خۆی دەردەبڕێت بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت وەك پشتیوانییەك بۆ بەیاننامەكەی مەرجەعەیەت وەك ئەوەی لە بەیاننامەكەیاندا ئاماژیان پێداوە، ئەمە گۆڕانگارییەكی جەوهەرییە لە هەڵوێستی ئەم دۆستە تەقلیدییەی ئێران، وەك هەندێك دەڵێن ئەگەر بۆ نمایشی بازوی سیایش بێت، ئەوە دەگەیەنێ كە هەڵبژاردنی پێشوەخت لای هێزەكانی نزیك لە ئێران بۆتە ئەگەرێكی نزیك و چاوەڕەنكراو. سەڵاح عەرباوی بەڕێوەبەری نوسینگەی عەمار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حكیمەش لەتوتیتێكدا داوایكردووە"ئێستا نەك سبەینێ‌ پێویستە لەسەر پەرلەمان خۆی هەڵبوەشێنێتەوە بۆ ئەوەی هەڵبژاردنی پێشوەخت ئەنجامبدرێت، پێویستە لەسەر حكومەتیش دەست لەكاربكێشێتەوە بۆ ئەوەی ببێتە حكومەتی كاربەڕێكەر".  عەرباوی داواشی لە هێزە سیاسیەكان كردووە بگەڕێنەوە دواوە بۆ ئەوەی دەرفەت بۆ هێزی كۆمەڵایەتی نوێ بڕەخسێنن لەڕێی كێبڕكێی دیموكراتی بێگەردەوە. ئەوە لە كاتێكدایە موقتەدا سەدری ڕابەڕی ڕەوت سەدر كەخاوەنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیە، هاوكات حەیدەر عەبادی سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر_یش سەرسەختانە پشتیوانی لەهەڵبژاردنی پێشوەخت دەكەن، بەپێی  زانیارییەكانیش ئەیاد عەلاوی سەرۆك وەزیرانی پێشوتری عێراق لەگەڵ كۆمەڵێك هێزو كەسایەتی سیاسی سەرقاڵی پێكهێنانی بەرەیەكی نیشتمانی مەدەنیین كە پشتیوانی لە هەڵبژاردنی پێشوەخت و گۆڕینی یاسای هەڵبژاردن و كۆمیسۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان دەكەن لە عێراق. ئەو هێزانەی تائێستا بێدەنگن و پێدەچێت تا دوا هەناسەش پشتیوانی لە بۆچونی ئێران و مانەوەی عەبدولمەهدی بكەن، لە شیعەكان هاوپەیمانی (فەتح) بەسەرۆكایەتی هادی عامری و هەندێكهێزی ترن، سونەكانیش دابەشبون و بەشێكیان پشتیوانی مانەوەی دەكەن و بەشێكیشیان لەگەڵ ڕۆیشتنیدان،  كورد لەمەدا ڕەنگە تاكە پێكهاتە بێت كە لەبری جارێك دووجار پشتیوانی مانەوەی عەبدولمەهدی دەكات، جارێك زۆرینە (یەكێتی و پارتی) لەبەرخاتری ئێران و جارێكیش تەواوی كوتلەكان لەبەر ئەوەی عادل عەبدولمەهدی نەرمترین سەرۆك وەزیران بووە لەگەڵ كوردا لەدوای  2003و عێراقی دوای سەدام حسێن.