تەنیا کوردی ((ئەگەر کۆمەڵگەی بەختەوەر دروستبوو ھیچ ھێزێکی سیاسی ناتوانێ گرژی سیاسی و فەوزا بخاتە نێو کۆمەڵگە، ئێستا کاتیەتی کۆمەڵگەی کوردستانی خۆی تێست بکات و بازنەیەک بە دەوری ھەر ھێزێک بکێشێ کە بیەوێ سەقامگیری سیاسی و کۆدەنگی و تەبایی لەبار ببات، ئەم تێستە دەریدەخات کە ئایا کۆمەڵگەی کوردستانی بەختەوەرە یانیش ھێشتا کۆمەڵگەیەکی تەقسیمە.)) کۆمەڵگەی کوردستانی لەسەردەمی زێڕیندا توانی ھێزی ئەرێنی دروست بکات، ئەم دەستەواژەیە لەلایەن سەرۆک نێچیرڤان بارزانی خرایە نێو ئەدەبیاتی سیاسی کوردستان کاتێک لە رۆژانی رابردوو لەمیانی گوتارێکیدا سەردەمی کارایی رێککەوتنی ستراتیژی پارتی و یەکێتی بە سەردەمی زێڕین راگەیاند. سەردەمەی کۆمەڵگەی بەختەوەر لە کوردستان لە قۆناغی زێڕیندا بە ئاوەدانی دەستی پێکرد، ھێزی زیاتری دایە پێکەوەژیان و ھەرێمی کوردستانی لە ناوچەکەدا لە ڕووی دەسکەوت و دیپلۆماسی بەھێز کرد، ئەوکات ئۆپۆزسیۆن و دەسەڵات بەیەکەوە لە حوکمڕانیدا کاریان دەکرد، ئێستاش بەرھەمی ئەو سەردەمە پێویستە بپارێزرێ و پارێزگاری لێبکرێ، چونکە لە ئەنجامی پەرتەوازەیی ھێزە سیاسییەکان کۆمەڵگە تەقسیم دەبێت و لێکەوتەی نەرێنی دەبێت و کار لە سەقامگیری ھەرێمی کوردستان دەکات. لە کۆمەڵگەی بەختەوەردا خۆشەویستی بۆ نیشتمان زیاد دەبێت و ململانێی سیاسی و حزبی دەسکاری کۆمەڵگەی پێناکرێت، بەڵکوو لە کۆمەڵگەی بەختەوەردا ھەموو ململانێیەکی سیاسی و حزبی تێیدا وەک ھێزی ئەرێنی لە چوارچێوەی دیموکراسیەتێکی تەندروست رێکخراو دەبێت. گەورە فەیلەسوفی پۆڵەندی جولیان کۆراب دەڵێت، ھەرکاتێک خەڵک ھەستیان بە ناسنامەی نەتەوەیی و ئاینیی لە مێژوویەکی ھاوبەشدا کرد کە بەیەکەوەی گرێداون، ئەوکاتە یەکگرتوو دەبن و کردەوەکانیان کاریگەر دەبێت و دەچێتە خزمەتی کۆمەڵگەی بەختەوەر. ئەم فەیلەسوفە دروستکردنی ھێزی ئەقڵانی ئەرێنی بە بناغەی دروسکردنی کۆمەڵگەی بەختەوەر دەزانێ، ئەم ھێزە ئەرێنییە بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەی بەختەوەر دەیگەڕێنێتەوە بۆ حەفت بنەما و ھاوکێشە: یەکەم..کاری ھاوباش. دووەم..بەختەوەری بۆ ھەموان بەڵام لەسەر حسابی یەکتر نا. سێیەم..رەوشتبەرزی ھاوڵاتیان و حیکمەتی سەرکردەکان. چوارەم..پەروەردە لە پێناو زانست و رەوشتی باش دا. پێنجەم..یاسای باش و رەوا. شەشەم..مەعریفەی سیاسی. حەوتەم..بەردەوامی نەوەکان. لە کۆی ئەم خاڵانەدا: -کاری ھاوبەش واتە دروستکردنی پێوەندی کۆمەڵگە لەسەر بنچینەی لێکتێگەیشتن، لەسەر بنەمای پێشکەوتن و یەکتر خوێندنەوە و یەکتر قبوڵکردن. -گەڕانەوە بۆ ھاوبەشیکردن لە کەلتورێکی ھاوبەش، دۆزینەوەی خاڵی ھاوبەش لە ئاین و پێکەوەژیاندا. -پتەوکردنی متمانە لەسەر بنەمای بەیەکەوە کارکردن بە ئامانجی کۆمەڵگەیەکی بەختەوەر کە دواجار لە بەختەوەری کۆمەڵگەدا خۆشەویستی بۆ نیشتمان قوڵایی خۆی وەردەگرێت و دەبێتە باوەڕێکی بەھێز. -ئەزمونکردن بۆ دروستکردنی بەرگری کۆمەڵگە لە پێشکەوتن و پەروەردە و مەعریفەی سیاسی، بژێوی باش و ئابووری بەھێز، لەسەر بنەمای لۆژیک و یاسا، لەسەر بنەمای تێگەیشتن بۆ پێڕاگەیشتن بە گەشەکردنی حوکمڕانیەکی تەندروست لەسەر کارنامەی ھاوبەش و سەرکردەی داناو قیادەکردنی مۆدێرن بە ئامانجی کۆکردنەوەی ھەموان لە دەوری یەکتر، ئەمانە گشتی ئومێدێکن کە بەردەوامی دەداتە نەوەکان کە دوارۆژێکی گەشیان ھەبێت. -لە کۆمەڵگەی بەختەوەردا تاک دووجار مرۆڤە جارێک بۆ ژیانکردن و تێگەیشتن لە سەنگی خۆی لە کۆمەڵگە و پێشخستنی، جارێک بۆ مرۆڤایەتی و گەیشتن بە پێناسەی ئەرێنی خۆی و باشترکردنی ئەدای لە پێشخستنی خۆیی و کۆمەڵگەدا. ئێستا درەنگ نییە کە بتوانین ھەموو ھەوڵێک بکەینە کۆدەنگەیەکی بەھێز و ئەرێنی بۆ دروسکردنی بەرگری لە کۆمەڵگەیەکی بەخەتەوەردا. ئەگەر کۆمەڵگەی بەختەوەر دروستبوو ھیچ ھێزێکی سیاسی ناتوانێ گرژی سیاسی و فەوزا بخاتە نێو کۆمەڵگە، ئێستا کاتیەتی کە کۆمەڵگە بازنەیەک بە دەوری ھەر ھێزێک بکێشێ کە بیەوێ سەقامگیری سیاسی و کۆدەنگی و تەبایی لەبار ببات، ئێستا کۆمەڵگە لە تێستدایە کە ئایا بوەتە کۆمەڵگەی بەختەوەر یان ھێشتا کۆمەڵگەیەکی تەقسیمە.
.gif)
سامانی وەستا بەکر سەرەتای گەمەکە: ئەگەر کەمێک بەووردی لە دیمەنی شانۆی هەڵبژرادنی سەرۆک کۆمار بڕوانی ئەتوانرێ بە ئاسانی لایەنی سەرکەوتووی شانۆکە ببینرێ و هەرئەوەشنا بەڵکو ئەتوانرێ لەوەش تێبگەی کە سیاسەت چ زەلکاوێکە. ی.ن.ک و سەرۆکەکەیان زۆر بە سانایی ی.ن.ک گەمەیەکی زۆر زیرەکانەیان کردوو و توانیان بەجۆرێک پ.د.ک فریووبەن کە نەک بەس تەنها پۆستی سەرۆک کۆماریان لێبردنەوە و جارێکی تریش مۆری موڵکی یەکێتی پێوەنایەوە، بەڵکو بەجۆرێک گەمەیان کرد کە پارێزگاری داهاتووی کەرکوکیش ئەگەر جارێکیتر بۆ کوردبێ ئەوا هەر بۆ ی.ن.ک ئەبێ. سەرەتا یەکێتی باش ئەوەی ئەزانی کە سەرۆکی پ.د.ک هەمیشە شەری کۆنە قین ئەکات و شکستی پێشووی فواد حسێنی بەرامبەر د.بەرهەم ساڵح لەبیرناچێ و بەهیچ جۆرێک بەئاسانی ڕێگە بە هەڵبژاردنەوەید. بەرهەم نایەن، هەربۆیە بۆیە بە مسۆگەرکردنی ئەو پۆستە د. بەرهەم ساڵحیان وەک کەپشی فیدا لەدژی خواستی سەرکۆی پارتی دیاریکرد. کەواتە ئەمەیان بۆ کرد؟ ئەوان باش لەوە تێگەشتبوون و ئەیانزانی کە هەر کەسێک بەربژێر و دیاریبکەن بێ هیچ گومانێ ڕکابەرێکی پارتی بەرامبەر دیاری ئەکرێ، بۆیە ئەبوو ئەو کاندیدە د. بەرهەم ساڵح بێت، کە بەهیچ جۆرێ شانسی متمانە وەرگرتنی پارتی و سەرۆکەکەی نابێ، لەهەمان کاتیشا ترسێکی زۆر لەدڵی پارتی و سەرۆکەکیا دروست ئەکات، بەجۆرێک کە ئەبێتە شورەییەکی گەورە ئەگەر دووجار بەرامبەر هەمان کاندید شکست بهێنن، ئەوەش وا لە پ.د.ک و سەرۆکەکەیان ئەکات کە بۆ دەربازبوون لە شکست داوای کشانەوەی د. بەرهەم ساڵح بکەن، لەبەرامبەریشا هەر کاندیدێکیتر ی.ن.ک دیاریبکات ئەوان دەنگی پێئەیەن، ئەمەش نهێنی ئەو گەمەیە بوو کە یەکێتی کاری لەسەر ئەکرد. بەو جۆرە ی.ن.ک پۆستی سەرۆک کۆمار هەر لای خۆیان ئەهێڵنەوەو بۆ جاری چوارەم، بەڵام ئەمجارەیان بە ڕەزامەندی پارتی و سەرۆکەکەیان مۆری مۆرکی یەکێتی بوونی ئەو پۆستە بەدەستی خودی پارتی و سەرۆکەکەی لە کۆشکی کۆماری عێراق بۆ یەکێتی ئەنەخشێنن، سەرنجامیش یەکێتی کاندیدە دڵخوازەکەی خۆیان و گەیاندنی پوری سەرۆکی یەکێتی وەک خانمی یەکەمی عێراق بە کۆشکی کۆماری بەدەستئەهێنن، بەمەش ئەوترێ زیرەکی ئەگەر وا بیریان لێکردبێتەوە. خواستی ی.ن.ک یان بنەماڵە؟ بۆ یەکێتی و سەرۆکەکەی بێگومان کەسێک لەبنەماڵەی خۆیان باشترە تا هەر بەربژرێکیتر، بەتایبەتی ئەگەر ئەو کەسە هاوسەری کارگێڕی مەکتەبی سیاسی حیزبەکە و مێردی پوری سەرۆکی حیزبیش بێت، نابێ ئەوەش لەبیر بکرێ کە کچانی ئیبراهیم ئەحمەد هیچ کاتێ کەیفیان بە خێزانی د. بەرهەم ساڵح نەهاتووەو ناشیەت، پێشتریش ناڕەزای زۆریان هەبوو وە ڕێگری زۆریان کرد تا ڕێگەنەیەن ببێتە خانمی یەکەمی عێراق، بەڵام ئەو کاتە ناچاربوون چونکە د. بەرهەم ساڵح بەربژێری پەسەندکراوی زۆربەی لایەنە عێراقییەکان بوو. ئەگەر لەسەرەتاوە ی.ن.ک د. لەتیف ڕەشیدی کاندید کردایە بۆ سەرۆک کۆمار هیچ گەرەنتیەک نەبوو بۆ سەرخستنی بۆ ئەو پۆستە، بەڵام زیرەکانە و وەک بەربژێری سەربەخۆ ڕێگەیان لێنەگرت، بەڵام هیچ کاتێکیش وەک کاندیدی ئەو حیزبە ڕەفزیان نەکردەوە، بەڵکو تەنها ئەیان ووت تاکە کاندیدی ئێمە د. بەرهەمە، ئەمەش بەو واتایەی کە ئەو حیزبە بەئاگری سوتاندنی شانسی د. بەرهەم ساڵح ڕێگەی بەردەمی د. لەتیف ڕەشیدی ڕووناک ئەکردەوە. یەکێتی چی تریشی بردەوە؟ ی.ن.ک بەم کارەی تەنها پۆستی سەرۆک کۆماری بۆ خۆی قۆرخ نەکرد، بەڵکو کارێکی کرد کە بەربژێرە دڵخوازەکەیان لەلایەن پارتی و سەرۆکەکەیانەوە وەک کاندیدی ناچاری پارتی دیاری بکرێ بۆ ڕێگری کردن لە هەڵبژاردنەوەی د. بەرهەم ساڵح، بەوەش یەکێتی نەک هەر سەرۆک کۆماری بردەوە، بەڵکو یاریەکەی بەجۆرێک زیرەکانە کرد کە لەپۆستەکانی تری حکومەتی داهاتوو بێبەش نەبێ، لەهەمان کاتیشا پۆستی داهاتووی پارێزگاری کەرکوکیش هەر بۆ ئەو حیزبەبێت. لە نەخشە ڕێگای بەرەو کۆشکی کۆماری ی.ن.کوردستانا بەجۆرێک پ.د.ک فریویرا کە بەربژێرە دڵخوازەکەی یەکێتی و سەرۆکەکەیان وەک بەربژێری دڵخوازی پارتی و سەرۆکەیان دەستنیشان بکرێ، بەجۆرەش لە داهاتووا ی.ن.ک داشی سوارئەبێ، ئەتوانێ شەڕی ئەوە بە پارتی بفرۆشێ کە پۆستی سەرۆک کۆمار بەدڵ و خواستی پارتی و سەرۆکەکەیان بووە، بۆیە لەبەرامبەرا ئەبێ پۆستی پارێزگاری کەرکوک بۆ یەکێتی بێت، واتە ی.ن.ک و سەرۆکەکەیان بە بەردێک نەک دوو چۆلەکە بەڵکو دووجار پ.د.ک و سەرکۆکەکەشیان کوشت. سیمای سیاسەت: لە کۆی جیهانابەشێوەیەکی گشتی نە سیاسەت کارێکی بێ نیشانەی پرسیارە، نە سیاسەتوانانیش خەڵکانێکی بێ گومانلێکراون، ئەم نێسانەی پرسیار و گومانەش لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکیتر ڕێژەکەی ئەگۆڕێ، تا لە ڕۆژهەڵات نزیک ببیتەوە ڕێژەکە زیائەکا، وە لە عێراق و هەرێمی کوردستان ڕێژەکە بەجۆرێک بەرزە تەنانەت خودی سیاسیەکان لە مێدیاکانەوە باس لە گومان و نیشانەی پرسیار لەسەر ئەو ئەزموونە ئەکەن کە خۆیان خوڵقێنەر و بەڕێوەبەرین. یەکێک لە نەشارینیەکانی سیاسەت ئەوەیە کە شوێنێک نیە بۆ متمانە بوون و باوەڕکردن، بۆیە هەمیشە مرۆڤە ڕاستگۆو بێ فێڵ تەڵەکەکان تیایا شکست ئەهێنن. براوەی سیاسەت ئەوانەن کە هەمیشە لەیەک کاتا دوو ڕوو، دوو زمان و دوو دیویان هەیە. لەسیاسەتا گرنگ نیە چەن وە بەچی پێبکەنی، گرنگ ئەوەیە لەکۆتاییا پڕ بردڵی خۆت پێبکەنی، تاکە ڕێگاش بۆ ئەمە تەنها درۆ، فێڵ، تەڵەکەبازی، فریودان، فرۆشتنی نزیکترین هاوڕێکان بۆ کڕینی کورسی زیاتر.
.gif)
عەدالەت عەبدوڵڵا لە كۆتاییدا، سەرۆك كۆماری عێراق هەڵبژێردرا. ئەوەی یاریكەری سەرەكیی ناو ئەم رووداوەیە كە زنجیرەیەك پێشهاتی تریشی بەدوادا دێت تەنانەت ئەگەر بە نەشتەگەریی زۆر گەورەشدا تێپەڕێت!، بریتییە لە هەریەكە لە ئێرانییەكان و بلۆكی چوارچێوەی هەماهەنگی. ئەم دوو جەمسەرەی ناو هاوكێشەكە كە یەكێكیان دەرەكییەو ئەویتریان ناوخۆیی، لە بەرەبەرەكانییەكاندا سنورێكیان بۆ رەوتی سەدر دانا، خۆپیشاندانەكانیان بە خۆپیشاندانی پێچەوانەو ئاماژەی بەكارهێنانی هێز كپ كردەوە. كازمی كە دڵخوازی سەدر بوو رەتكردەوەو، سودانی-یش كە تاقیكراوەو رەتكراوی سەدرییەكان بوو گەیاندە قۆناغی ئەوەی هەر لە سبەینێوە دەست بە ئەركی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت بكات. لەوەش زیاتر، كاتێك كە موقتەدا هەڵوێستی لە ئاست سەرۆك كۆماردا گۆڕی و لەگەڵ مانەوەی د. بەرهەم ساڵح-دا بوو، مالیكی و دەوڵەتی قانون گەمەی پشتیوانییان لە كاندیدی یەكێتی بە چوارچێوەی هەماهەنگی گۆڕی و ناڕاستەوخۆش ئەو پەیامەیان بە یەكێتی-دا كە بۆ رازیكردنی بارزانی و پارتی پێویستە چاو بە پێداگرتن لەسەر كاندیدەكەیان بخشێننەوە، كاتێك كە سەرۆكی یەكێتی رۆژێك پێش هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار لە تویتێكدا داوا لە چوارچێوەی هەماهەنگی دەكات كە ئەوانیش بەرامبەر بە پشتیوانییەكانی یەكێتی بەوەفابن، مەبەستی بوو كە ناڕاستەوخۆ بۆ رای گشتی و بۆ ناوخۆی حزبەكەشی رابگەیەنێت كە سەرخستنی پلان (A) سەخت بووە، دەرچوواندنی د. بەرهەم تەنها لە ئیرادەی یەكێتیدا نەماوه، بۆیە پلان (B) كە سەرخستنی د. لەتیف رەشیدە، چانسی زیاتر دەبێت، بەتایبەتی كە پارتی لە بنەڕەتدا ئەوەی مەبەستی بوو ئەوەبوو كە پلان (A)ی یەكێتی سەرنەگرێت وەك ناڕاستەوخۆ لە پیرۆزباییەكەی بازانیدا لە سەرۆك كۆماری نوێ گوزارشتی لێكرا، هەرچی یەكێتییە ئەوا مەبەستی بوو، بە هەر نرخێك بێ، ئەو پۆستە، لەكۆتاییدا، هەر لەلای خۆی بێت، جا بۆ زەید بێت یان عوبەید..! ئێرانییەكان و چوارچێوەی هەماهەنگی توانیان تەنانەت قەناعەت بە یۆنامی و دیبلۆماتكارانی باڵوێزخانەی ئەمریكاش بكەن كە سەدرییەكان لەكۆتاییدا، دەبنە هۆكاری ئاڕاستەكردنی عێراق بەرەو نادیار، بەڵگەش ئەوەیە دواین ئاگاداركردنەوەی یۆنامی ئەوەبوو كە دەبێ هێزە عێراقییەكان بەبێ مەرجی پێشوەخت كۆببنەوە كە ئەوە هەر خۆی بەمانای رەتكردنەوەی تەعەنودی سەدرییەكان بوو. لەوەش زیاتر، ئەو دوو جەمسەرە، ئەو بلۆكەشیان پەرتەوازە كرد كە سەدرییەكان لەدوای هەڵبژاردنەكانی پارەوە پێكیان هێنابوو، توانیان سیادەو پارتی بهێننە ناو ئەو بەرەیەكەوە كە بە رواڵەت مۆركێكی نیشتمانیی هەیە، بەڵام لە گەوهەردا، ئیتاری!. بە گشتی، گێمی یەكەمی، هاوكێشەكە تەواو بوو، ئێستا سودانی لەبەردەم ئاڵەنگاری پێكهێنانی حكومەتدایە، كێ بەشدار بكات؟ كێ رەت بكاتەوە؟، لەم رووەوه، رەنگە چوارچێوەی هەماهەنگی لە پشتی پەردەوە هەموو رێگایەكی پێ پیشان بدەن و هەموو ئاسانكارییەكی بۆ بكەن تەنانەت ئەگەر هەر هێزەی ناوی چوارچێوەكە تەماحی تایبەتیشی لە پشكی كێكی كابینەی نوێدا هەبێت!. گەمەكە سەرەتایەتی، مەرج نییە نە سەدرییەكان سەیركەر بمێننەوە، نە شەقامی ناڕازیش، وەك چۆن ئەمریكییەكانیش چاودێریی رووداوەكان دەكەن و هەندێ وڵاتی هەرێمایەتییش!. پاشان سودانی تەنانەت ئەگەر حكومەتیش پێك بهێنێت خۆی لەبەردەم هێزێكی گەورەی سیاسیی بەرهەڵستكار و وڵاتێكی پڕ قەیرانا دەبینێتەوە كە روبەڕوبوونەوەیان یەكجار پڕوكێنەرە.
.gif)
رێبوار کەریم وەلی ئەمە دووەمجارە کە بەرهەم ساڵح لە بەرامبەر حزبەکەی خۆی شکست دەخوات. جارێک لە 2014 لە بەرامبەر فوئاد مەعسوم و ئەمجارەش لە بەرامبەر لەتیفی پشت بە فوئاد حوسێن قاییم! فوئاد بەخاوی، فوئاد بە کوڵاوی و فوئاد بە برژاوی! * لە سەرەتاوە دیار بوو کە رێککەوتنێکی ژێر بە بۆ ئاوت کردنی بەرهەم ساڵح لە مەنزومەی حوکمڕانیی یەکێتی هەیە. سەرەتا بە لاهور شێخ جەنگی دەستیان پێکرد و دوایی نۆرەی دکتۆر بەرهەم بوو، لێرەش بەولاوە نۆرەی کوڕانی کۆسرەت رەسوڵە. * پارتی نەیبردۆتەوە، یەکێتیش نەدۆڕاوە، لەو بەینەدا، بەرهەم ساڵح کراوەتە قۆچی قوربانی بۆ جێگیرکردنی پایەکانی بنەماڵەی تاڵەبانی لە حوکمڕانیدا. * دەڵێن نەتیجە شەرتە. ئا وایە. * ئەگەر رۆژی یەکەم کوڕانی تاڵەبانی چوبانە لای پارتی و بیانگوتبایە زەحمەت نەبێ دەمانەوێ مێردی شازادەی پورمان کە یەکێک بووە لە عەڕابەکانی بڕینی بودجەی کوردستان بکەین بە سەرۆککۆمار، پارتی شاربەدەری دەکردن. بەڵام چاک پارتییان ناسیبوو بۆیە رێک خاڵی لاوازی پارتییان دۆزییەوە کە ئەویش رقی شۆڕشگێڕانە بوو لە بەرهەم ساڵح. ئەوان بە قۆنتەرات بەرهەم ساڵحیان بۆ پارتی کرد بە مێژوو! * پارتیش لە دۆڕان رزگاری بوو. پارتی سور دەیزانی تەنها رێگەی ئاوتکردنی بەرهەم ساڵح لێدانی بەرهەم ساڵحە بە یەکێتییەکی دیکە. چونکە ئەم پۆستە دەبوایە هی یەکێتی بێت و ناو ماڵی شیعەش وەک چارەسەری نە شیش و نەکەباب قەبوڵیان بوو. هەر لە رۆژی یەکەمەوە، لەتیف رەشید بە ئاگاداری و رەزامەندیی هەردوولا خۆی کاندید کردبوو، ئەو شتەی کە بەرهەم ساڵح لێی تێنەگەیشت و دەرسی لێ وەرنەگرت ئەوە بوو کە چۆن بڕوا بکات کە ئەو تاکە کاندیدی یەکێتییە!؟ قەت پرسیاری ئەوەی نەکرد ئەدی کاندیدی هاوبەش کێیە؟ * ئەمما گورزی گەورە مالیکی وەشاندی و تۆڵەی خۆی لە بەرهەم ساڵح کردەوە، چونکە جاری پێشوو رێک پێچەوانەی رێککەوتنی پێشوەختە، عادل عەبدولمەهدیی بۆ سەرۆک حکومەت راسپارد. بۆیە ئەوجارەش گومان هەبوو ئەگەر دەربچێتەوە لە دەرەوەی رێککەوتن، کازمی راسپێرێتەوە. پێڕانەگەیشت. * ئەڵبەتە ئێرانیش ئەگەر یەک ددانیشی پێوە نەمابێ دەتوانێ بە پووکەکانی گۆشت لە عێراق بکاتەوە، سەدری وا کوژاندەوە کە کەلیمەی نیسابی لە بیر خەڵک بردەوە.
رێبوار کەریم وەلی لە تازەترینەوە کە بەحیساب (تەززاندنی) رۆژنامەنووسی نەیارە. هێزە رەشەکەی کاک قوباد تاڵەبانی کە جاران لە ژێر فەرمانی کوڕی بەرپرسێکی دیکەی یەکێتی بوون (پۆڵۆ شاڵاو عەلی عەسکەری) دوای تەقەکردن لە ئۆتۆمبێلی رۆژنامەنووسەکان لە سلێمانی، دەیانگرن و بەرەبەیانی رۆژی دوشەممە 10ی ئۆکتۆبەر رادەستی ئاسایشیان دەکەن. هەر لەگەڵ ئەوە لە بازگەی عەربەت سوکایەتی بە پەرلەمانتارێکی پارتی دەکەن، کابرا بێدەنگ دەبێ، خۆی گوتەنی نیەتییان ئەوە بووە خوێن بڕژێت. * پێش ئەوە، ئاسایش و هێزە ئەمنییەکانی هەولێر لە دوو رۆژی رابردوودا، 14 کەس بە تۆمەتی تێوەگلان لە دۆسییەی تیرۆرکردنی هاوکار جاف لە هەولێر دەستگیر دەکەن. * هەر ئەو رۆژەش (دژە)تیرۆری یەکێتی هەموو مێدیا ناوخۆییەکان لە بیتوێن کۆدەکاتەوە گەورەتری هەواڵیان پێیە و 85 کیلۆ حەبی پاراسیتامۆلیان نیشان دەدەن کە گوایە کریستاڵە و ئەوان گرتوویانە! * ئەسڵی قەزییە چییە؟ هەمووی لە دەوری تیرۆرکردنی هاوکار جافە کە بەپێی زانیارییەکان، تۆمەتبارە گیراوەکانی لای ئاسایشی هەولێر دانیان بەوە داناوە کە بە فرمانی سەرۆکی یەکێتی ئەو کارەیان کردووە، تەنانەت دەگوترێ خودی سەرۆکیش گوتویەتی کە ئەوان کوشتویانە، بەڵام با چارەسەری بکەین! * شەوی رابردووش تا بەرەبەیان لە هەولێر چاوەڕوانی وەڵامی پارتی بوونە بۆ دیدار لەگەڵ سەرۆکایەتییەکان، بەڵام بە نائومێدی گەڕاونەتەوە بەغدا. پارتی لەناو ماڵی خۆی ئەتک کراوە و دۆسییەی تیرۆرکردنی هاوکار جاف یش رەهەندێکی نێودەوڵەتی هەیە و ئەمریکییەکان بەوردی چاودێری دەکەن و زانیارییان دەدرێتێ. بۆیە پارتی سورە لەسەر ئەوەی دانپێدانانی تۆمەتباران بڵاو بکاتەوە. مەعلوم نییە کێ لە دەزگا تیرۆرییەکەی یەکێتی دەکرێتە قوربانی، بەڵام لێرە بە دواوە ئیتر ئەم جووت برایە، ئەهلییەتی ئەوەیان نییە لە هیچ پلە و پۆستێکی کوردستاندا بمێنن. * جووت برا، ئەوە سێ رۆژە خەریکی ئەوەن چۆن بتوانن پێش بەو کەیسە بگرن و وەک ئەوەی موراد کانی کوردەیی دیزە بە دەرخۆنە بێت. لەو پێناوەشدا، تەنانەت ویستویانە فەوزایەک دروست بێت، خەڵکی پارتی بگرن و لەگەڵ گیراوەکانی لای ئاسایشی هەولێر دیل بە دیلیان پێ بکەن! * لەوەش واوەتر مامەڵەکردن بووە بە پۆستی سەرۆککۆمار! پارتی دڵنیایە لەوەی ئەگەر بافڵ سور بێ لەسەر کاندیدکردنی بەرهەم ساڵح، کاندیدەکەی پارتی دەیباتەوە، بۆیە ئەو مەسەلەیە گرنگیی ئەوەی نەماوە تا لەگەڵ یەکێتیدا یەکلایی بکەنەوە. * بۆ حکومەت و پارتی کەیسی تیرۆکردنی هاوکار جاف پێش ئەوەی مەسەلەیەکی ئەمنی بێت، دەبێ مەسەلەیەکی ئەخلاقی و ویژدانی بێت کە قاتیلەکان هێندە بێبەزەییانە و ترسنۆکانە کردوویانە کە تەنانەت رشتنی خوێنی ماڵ و منداڵی قوربانیشیان حەڵاڵ کردووە! ئەمە سەرەتاییەکی مەترسیدارە و ئەگەر پێش بە بڕیاردەر و جێبەجێکارەکانی نەگیرێ و سزا نەدرێن، هیچ کەسێک لە کوردستان هەست بە ئەمان ناکات.
نه‌وشیروان مسته‌فا یه‌که‌م پارله‌مانی کوردستان که ئه‌بو دوای 6 مانگ به پێی رێککه‌وتنی هه‌ردو حیزبی گه‌وره و، دوای 4 ساڵ به پێی ئه‌و قانونه‌ی رێکی خست بو، دوباره بێته‌وه، به‌ڵام به‌هۆی نه‌بونی ویستی سیاسی لای سه‌رکردایه‌تی هه‌ردو حیزب، هه‌ڵبژاردن دوباره نه‌بوه‌وه تا ئه‌مه‌ریکا هاته عیراق و رژێمی به‌عسی روخان و، رێوشوێنی هه‌ڵبژاردنی گشتی له عیراق و له کوردستان دانا. کاتێ باسی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی پارله‌مانی کوردستان هاته‌کایه‌وه له ناو خه‌ڵک‌دا دو بۆچون هه‌بو: یه‌که‌میان، داوای ئه‌کرد خه‌ڵک به‌گه‌رمی به‌شداری بکا له هه‌ر 3 هه‌ڵبژاردنی کوردستاندا: ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی کوردستان، ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراق، ئه‌نجومه‌نی پارێزگاکان. ئه‌مانه وایانئه‌زانی ته‌جروبه له رابردو وه‌رگیراوه. ئه‌مجاره‌یان پارله‌مان کارا و چالاکئه‌بێ له ئه‌نجامدانی فرمانه‌کانی‌دا. دوه‌میان، بێ هیوا بو له‌م پارله‌مانه‌ش، پێی وابو کۆپیه‌کی ئه‌وه‌ی پێشو ئه‌بێ و، ئه‌میش کارا نابێ، ئه‌رکه‌کانی پێ جێبه‌جێ ناکری، چونکه بڕیار له ده‌س سه‌رکردایه‌تی حیزبه‌کان‌دا ئه‌مێنێته‌وه. له‌به‌رئه‌وه به‌شداری له هه‌ڵبژاردنه‌کان‌دا هیچ سودێکی راسته‌قینه‌ی نابێ. من خۆم له گه‌ڵ بۆچونی یه‌که‌م بوم، به هیوا بوم که هیچ نه‌بێ پارله‌مان هه‌ندێ له ئه‌رکه‌کانی جێبه‌جێ ئه‌کا، به تایبه‌تی: • چاودێری بودجه‌ی ساڵانه‌ی هه‌رێم و جۆری دابه‌شکردن و سه‌رف کردنی. • لێپرسینه‌وه‌ی وه‌زیره‌کان و کاربه‌ده‌ستانی وه‌زاره‌ته‌کان. به داخه‌وه ئێمه‌مانان که بانگه‌شه‌مان بۆ بۆچونی یه‌که‌م کرد و، داوامان له هه‌مو ده‌نگده‌ران، له کوردستان و له ده‌ره‌وه، کرد به په‌رۆش و گه‌رمیه‌وه بچن بۆ ده‌نگدان ده‌رکه‌وت به هه‌ڵه چوبوین، چونکه ئه‌میش ئه‌گه‌ر له‌وی پێشو لاوازتر نه‌بوبێ ئازاتر نه‌بو. ئه‌گه‌ر به‌هانه‌ی پارله‌مانی پێشو هه‌ڵگیرسانی شه‌ڕێکی ناوخۆی خوێناوی بو که به‌وان نه‌ئه‌کوژایه‌وه، ئه‌وا ئیستا یه‌کێتی وپارتی به هاوپه‌یمانێتیه‌کی ستراتیجی به‌رامبه‌ر جۆری به‌ڕێوه‌بردنی کوردستان و جۆری به‌شداری له داووده‌زگا ناوه‌ندیه‌کانی عیراق به‌ستروانه‌وه‌ته‌وه و، حیزبه‌کوردیه‌کان و ته‌نانه‌ت ره‌نگه جیاوازه‌کانی تورکومان و مه‌سیحی و فه‌یلی و ئیزیدی و شه‌به‌ک و کاکه‌یی.. له ئیئتیلافێکی پارله‌مانی و حکومه‌تی فراوان دا به‌شدارن و، مه‌ترسی شه‌ڕی ناوخۆ، هیچ نه‌بێ له‌م قۆناغه‌دا، له گۆڕێ نیه. ئه‌بێ چی کۆسپێله رێ‌ی ئه‌نجامدانی کاره‌کانیان دا بێ؟ ئه‌و کۆسپه: ئایا سه‌رکۆماری عیراقه؟ ئایا سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستانه؟ ئایا سه‌رۆکی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه؟ ئایا سه‌رۆکی پارله‌مانه؟ ئایا سه‌رکردایه‌تی یه‌کێتی و پارتیه؟ ئه‌ندامانی به‌ڕێزی پارله‌مان! وا خه‌ریکه ماوه‌ی قانونی‌تان له ته‌واو بون نزیک ئه‌بێته‌وه، کاتی ئه‌وه هاتوه حسابیکی سه‌ره‌تایی‌تان له گه‌ڵ بکه‌ین: ئه‌گه‌ر منه‌تی په‌سه‌ندنی ده‌ستوری عیراقمان به سه‌را ئه‌که‌ن، به‌بێ هیچ ئیعتیرازێ له سه‌ر هیچ ماده و بڕگه‌یه‌کی، به کۆی ده‌نگ.. ئه‌وه جێگه‌ی شانازی نه‌بو چونکه ئه‌و ده‌ستوره چه‌ندین ماده‌ی نه‌شیاو و قابیلی گفتوگۆی تێدا بو، که ئه‌بو ئیعتیرازی له سه‌ر بگرن. ئه‌گه‌ر منه‌تی نوسینی پرۆژه‌ی ده‌ستوری هه‌رێمی کوردستانمان به سه‌ردا ئه‌که‌ن، ئه‌و ده‌ستوره به پێشه‌کیه درێژه کاڵ و کرچه‌که‌یه‌وه و، به هه‌مو ماده باش و خراپه درێژه کۆنه‌په‌رسته‌کان و پێشکه‌وتوه‌کانیه‌وه باشتره بۆ خۆتانی ببه‌نه‌وه. ئه‌گه‌ر منه‌تی ئه‌وه‌مان به سه‌ردا ئه‌که‌ن چه‌ند قانونێکتان بۆ رێکخستنی وه‌زاره‌ته یه‌کگرتوه‌کان و تازه داهێنراوه‌کان داناوه، ره‌نگه ئه‌وه شێرپه‌نجه‌ی گه‌نده‌ڵی هه‌ڵاوسانی بیرۆکراتی بێ به‌رهه‌می له وه‌زاره‌ته‌کان دا کوشنده‌تر کرد بێ. ئه‌گه‌ر منه‌تی ئه‌وه‌مان به سه‌ردا ئه‌که‌ن هه‌مو جار، به فه‌رمانی سه‌رکردایه‌تی حیزبه‌کان کۆبونه‌ته‌وه، بێ لێکدانه‌وه‌ی ئه‌نجامه‌م ه‌ترسیداره‌کانی، بۆ پشتیوانی و په‌سه‌ندنی هه‌ڕه‌شه ئاگراویه‌کانیان، له تورکیا و عیراق و ئیران... به مه ئاڵۆزی سنوره‌کانتان گرژتر کردوه. له‌ماوه‌ی 3 ساڵی رابوردودا زیاتر له حه‌وت ملیار دۆلاری ئه‌مه‌ریکی له بودجه‌ی گشتی عیراقه‌وه هاتۆته سه‌ر بودجه‌ی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان، جگه له داهاتی ناوکوردستان خۆی. کوردستان به درێژایی مێژوی خۆی بودجه‌ی وا گه‌وره‌ی به خۆیه‌وه نه‌دیوه. بۆچی رۆژی له رۆژان پێتان دانه‌گرت بڵێن: تاووتوێکردنی بودجه و، گوێزانه‌وه‌ی به‌شه‌کانی له که‌رتێکه‌وه بۆ که‌رتێکی تر و، ئینجا په‌سه‌ندنی جێبه‌جێکردنی له ده‌سه‌ڵاتی ئێمه‌یه. ئه‌م چه‌ند ملیاره کێ سه‌رفی کردوه و چۆن و له چی‌دا سه‌رف کراوه؟ له ماوه‌ی 3 ساڵی رابوردودا گه‌نده‌ڵی به‌هه‌مو جۆره دزێوه‌کانیه‌وه له ناو وه‌زاره‌ته‌کان و دائیره‌کانیان‌دا به‌ئه‌ندازه‌ی زیاد بونی بودجه‌که زیادی کردوه. بۆچی رۆژی له رۆژان پێتان دانه‌گرت بڵێن: فڵانه وه‌زیر یا فیساریان بانگ بکه‌ن بۆ لێپرسینه‌وه له سه‌ر کاروباری وه‌زاره‌ته‌که‌ی و، ئه‌گه‌ر گه‌نده‌ڵی له سه‌ر بو به ماڵ، باوه‌ڕی لێ بسێننه‌وه و حه‌واڵه‌ی دادگای بکه‌ن. له ماوه‌ی 3 ساڵی رابوردودا چه‌ند جار خه‌م و په‌ژاره، سکاڵا و گازانده، ناڕه‌زایی و هه‌ڕه‌شه‌كانی خه‌ڵکتان برده به‌رده‌م پارله‌مانه‌که‌تان و، گفتوگۆی جدی‌تان له سه‌ر کرد و، هه‌وڵی دۆزینه‌وه‌یچاره‌سه‌ریتان دا؟ ئه‌وه بۆچی که دێنه سه‌ر خواسته تایبه‌تیه‌کانی خۆتان: زیاد کردنی موچه و ئیمتیازات، کڕینی سه‌یاره، کڕینی شوقه، وه‌رگرتنی زه‌وی، سه‌فه‌رکردن بۆ وڵاتانی ده‌ره‌وه... بیرتان رۆشن و چاوتان تیژ و زمانتان پاراوه، که‌چی له ئاست خواسته‌کانی خه‌ڵک‌دا گوێتان گران و له ئاست جێبه‌جێکردنی ئه‌رکه پارله‌مانیه‌کانتان‌دا له‌شتان قورسه؟ ئێوه ئه‌ی ئه‌ندامانی به‌ڕێزی پارله‌مانی کوردستان! له به‌رده‌م پرسیارێکی مێژویی‌دان: له خه‌می کێ دان جگه له خۆتان؟ ئەم وتارە لە 2007/11/24 بڵاوكراوەتەوە
د. دانا حه‌مه‌عه‌زیز بە پلەی یەکەم ئەوەی لەم جەنگەدا پوتین ی شۆك کرد، دەرکەوتنی ئاستی سوپاکەی بوو وەك یەکێك لە سوپا خراپەکانی جیهان. سەد ساڵ زیاترە، سوپای ڕوسیا وەك دووەم بەهێزترین سوپای سەر زەوی گرەوی لەسەر دەکرێت، بەڵام شەڕی ئۆکرانیا، پێچەوانەکەی سەلماند. شکستی سوپای ڕوسیا، بەر لەوەی بەرزیی مۆراڵی ئۆکرانیەکان بێت، ئەنجامی بێ سەروبەرەیی و گەندەڵی سوپای روسیا خۆیەتی کە ڕەنگدانەوەی مۆدێلی حکومڕانی دیکتاتۆرێکی دەورەدراوە بە کۆمەڵێ ئۆلیگارژی ملیاردێر. نزمیی ئاستی تەکنۆلۆجیای سەربازی ڕوسیا لەم جەنگەدا سەلماندی کە هاوشێوەی پیشەسازییەکانی دیکەی زۆر لەوە لاوازترە لەگەڵ تەکنۆلۆجیای خۆرئاوا و تەنانەت وڵاتێکی وەك تورکیاش بەروارد بکرێت. پوتین، هێشتا خۆی بە ڕابەری ڕوسەکان دەزانێ کە ژمارەیان هێندەی دانیشتوانی میسرە، ئەو بەڵێنی پێداون بە چەك بەسەر گەلانی ئەوروپا و جیهاندا بیان سەپێنێت، هاوشێوەی ئەو بەڵێنەی کاتی خۆی هیتلەر بە ئەڵمانەکانی دابوو. بەڵام ئەوەی لە بەرەکانی جەنگ دەگوزەرێ تەواو پێچەوانەی ئەم بەڵێنەیە، شکستی سوپای ڕوسیا و کۆڵەواریی تەکنۆلۆجیای جەنگی وڵاتەکەیان، ئەزمونێکی ترسناکە بۆ ڕوسەکان. خاڵە لاوازەکانی ئەم سوپایە، لە ئایندەدا پاراستنی یەکگرتویی خاکی ڕوسیای فیدراڵ وەك فراوانترین وڵاتی جیهان لە ژاپۆنەوە تا نەرویج، دەخاتە ژێر پرسیارەوە. بۆ شەڕی ڕوبەڕوبونەوەی توڕەیی خەڵكی ڕوسیا، پوتین جگە لە سەرقاڵکردنیان بە خۆئامادەکردن بۆ بەکارهێنانی بۆمبی ئەتۆم، بژاردەی دیکەی پێ نیە. بەڵام بەکارهێنانی چەکی ئەتۆم، بەر لە جیهان، هەڕەشەیە بۆ سەر ڕوسیا و بەر لەهەموان سەری پوتین خۆی دەخوات. دیکتاتۆرەکان داوای لێبوردن نازانن، بەرپرسیارێتی شکست و ماڵوێرانیەکانی جەنگ هەڵناگرن، ئەوان لە هیچ دۆخێکدا خۆیان بە شەرمەزار نازانن، لە سەر کەلاوەی شکستەکانیش خۆیان بە پاڵەوان دەزانن، ئەوان تام و شیرینی ژیان بە مردن ناگۆڕنەوە، پوتین وەك دکتاتۆرێکی ملیاردێر، لەجیاتی بەکارهێنانی چەکی ئەتۆم، دەیەوێت بژی!
(1).gif)
سالاری بازیان چەند شانۆگەرییەكى پڕ بینەرە، چ كەرنه‌ڤاڵێكى ديموكراتیيه كاتێك لهنێوان درێژکردنەوەی تەمەن يان نەکردنەوە، زۆرینەیەك (بەناوی دیموكراتیەتەوە) تەمەنی خۆیان درێژدەكەنەوەو ناوچەكه لەژان و كوڵاندايە. باشوری كوردستان و هەرێمەکەی لەناو خوێنى دەیان برینی ساڕێژ نەبوودا تل دەخوات، ئێوەش لەو هەموو بێدادییەدا، لەکوێی ئازارو کێشەکانی ئەم کۆمەڵگەیەدان، هیچیشتان پێنەوتین چیتان پێیە بۆ ئەمە تەمەنە نەو بەهاریەتان.. ساڵانێکە پەڕلەمان بووەتە شانۆی نمایشی جوراوجۆر، ساڵانێکە ئەم دەزگا گەورەیەی یاسادانان بووەتە هۆیەک بۆ ڕووپۆشکردنی سیستمێکی خێزانی بێ فەر، بووتە جێگەی شەرعیەتدان بەناهەقی و نادادپەروەریی، ئەمەیە ديموكراسى درۆزن و هەڵبژاردنى ساخته دوا فۆرمى شكستخواردووى حوكمرانى خاورميانه‌و هەرێممەکەى ئێمەیە چونكە حزبەكان لەگەڵ هەموو دنیا سیاسەت ناكەن لەگەڵ خەڵكەكەی خۆیان نەبێت. ئیستا دەپرسين، هەڵبژاردنی ئالەو چەشنە دەتوانێت چى بگۆڕێت؟. كومەڵگەی كوردەواری بەئومێدێكی زۆرەوە متمانەی خستە بەردەستی ئێوە، ئێوەش نەك هیچتان نەكرد ئەو تروسكاییەی ئومێدی كوردەواریشتان فەنا كرد، هەقە خەڵك تەنانەت هەموو ئەوانەشی كە هێشتا تەمەن رێگەی پێنەداون بەشداری هەڵبژاردن بكەن، بپرسن لەم ٣٢ ساڵە ئەم پەرلەمانە نازدارە کام بەردی خستووەتە سەر بەرد بۆ بیناكردنی كۆمەڵگەیەكی ساخڵم، ئاخۆ توانیویەتی چى بكات کە خێرو بێری میللەتی تێدا بێت؟. ئیستا لەسایەیی سیاسەتی فشەكردن بە پەڕلەمان و هەڵبژاردنەوە، ئەو دوانە بوونەتە دوا بزماری ئەو تابوتەی كە نەوەی ئایندە بەنیازبوون هیواو ئومێدی لەسەر هەڵچنن و داهاتوویەکی گەشی پێ بینابكەن. خەڵکانی هەلپەرستی ناو ئەم شانۆیە کە دەسته دەسته بوون بەسەربار بەسەر كۆمەڵگەوه، ئێستا گەرمتر هات و هاواریانەو دەیانەوێت خۆیان كاندید بكەنەوەو کڵاوێکی تر بخەنەوە سەر میللەت، ڕووداوه سياسيیەكانی ناوچەکەو جیهانیش ئاماژەن، کە سەرجەم نەخشەی سياسى ناوچەكه گوڕانكاری بەسەردا دێت، جا مژده بێت لەو پەرلەمانەى كە هەر بەنيوه ناچڵ له دايك بووە، بەنيوه ناچڵيش دەمرێت.
ئارام سەعید ئیدی نوێنەرایەتی ئێوە کۆتایی دێت، تا ئەوکاتە نوێنەرن و لەدوای ئەوەوە هەرچی بکەن و بڵێن بەتاڵە، بەڵام ئایا هەر ئێوەن کە شەرعیەتان نامێنێت؟ یان زۆرن ئەو حزب و دامەزراوانەی دەمێکە شەرعیەتیان نەماوەو هەر بەردەوامن؟ گەر راستگۆ بین بەتەنها پارلەمان نیە کە شەرعیەتی نەماوە بەڵکو زۆر لە سەرکردایەتی حزبەکانیش هەیە شەرعیەتی یاساییان نەماوەو سەرکردەکان بەردەوامن لە کارەکانیان، ئەنجومەنی پارێزگاکانیش هەروەها، بۆیە ئەو وادەیەی دانراوە بۆ نوینەرایەتی لەزۆر دامەزراوە کۆتایی هاتووە، هەر ئەوانەی شەرعیەتیان لەحزبدا نەماوە بە ئەندامەکانیان دەڵین ئەوانیش شەرعیەتی خۆیان لە پارلەمان درێژ بکەنەوەو ئەوانیش وەک ئەندامی گوێرایەڵی حزب فەرمانەکە جێبەجێ دەکەن. ئەمە پاساو نیە بۆ پارلەمانتاران و سەرۆکایەتیەکەیان چونکە ئەوان لەبەردەم بەرپرسیاریتییەکی ئەخلاقی دان لەوەی درێژە بە نوینەرایەتیەک نەدەن کە کاتی بۆ دانراوەو سوێندیان خواردووە پابەند بن، بەڵام گرنگە لەوە بگەین لەم دەڤەرەی ئێمە دەمێکە سەردەمی نوینەرایەتیکردن و شەرعیەت بەسەرچووەو ئەوەی دەبێت بکرێت ئەوەیە لە خوێندنگایەکەوە تا رێکخراو و کۆمپانیاو حزب کە خۆی بە پەیڕەوەکەی دەبێت هەڵبژاردن بکرێت و نوێنەر هەڵبژێرن پابەندبن بەو رێسایەوە دەنا هەتا ماوە هەر شەرعیەت لەژێر پرسیاردا دەبێت. دەبێت پارلەمان پێمان بڵێت بەناوی کێوە؟ چۆن؟ بە چ یاسایەک نوێنەرایەتیەک درێژ دەکەنەوە کە ماوەی نوێنەراتیکردنیان دەستنیشانکراوە! گرنگە مرۆڤی راستگۆو بەویژدان بەرپرس و حوکمڕان بێت بەڵام لەوە گرنگتر ئەوەیە سیستمێک هەبێت رێگە نەدات بە دریژکردنەوەی شەرعیەت بەپاساوی نابەجێ و هەڵخەلەتاندنی هاوڵاتیان. لەبەغدا ئەگەر پارلەمان نەیتوانی یان نەیوست کارێک بکات سکاڵاکار دەتوانێت پەنا بەرێتە بەر دادگای فیدراڵی، بەڵام لە هەرێم شوێنێک ماوە بۆ سکاڵا لە پارلەمانی کوردستان؟
.gif)
فارس نەورۆڵی مرۆڤ لە حاڵەتی سروشتیدا هەموو ڕێگایەک دەگرێتەبەر بۆ بە دەسهێنانی حەزەکانی، کە زۆرجار زەبرو زەنگ و توندوتیژی تێدەکەوێت، بەڵام لە حاڵەتی مەدەنیبووندا کاتێک بە یاساو بە گرێبەست بەرژەوەندییەکان ڕێکدەخرێت، ئەوکات مرۆڤ لە دڵنیاییدا دەژی، مرۆڤ بۆ ئەوەی بگاتە سەقامگیری پێویستی بە کلتوری ناتوندوتیژی هەیە ئەوکات لەنێوان تاکەکاندا، لەنێوان نەتەوەو ئاینەکاندا، لەنێوان حزبەکاندا بەبێ زەبرو زەنگ هەموولا لە سەقامگیریدا دەژین. کۆی کێشەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەوەیە نەتوانراوە ڕێبازی ناتوندوتیژی بکرێتە ستراتیج و پەروەردە (کاتێک من توندوتیژی بەکاربێنم دژی بەرامبەرەکەم پاساو دەدەمە ئەو توندوتیژبێت ئەگەر باوەڕی بە کلتوری ناتوندوتیژی نەبێت، بەڵام ئەگەر ناتوندوتیژیم بەکارهێنا ئەوە بەرامبەر ناچار دەبێ بکەوێتە حاڵەتی داکۆکیکردن لە خۆی لەبەرامبەر ڕایگشتی، بۆیە زەبرو زەنگ و توندوتیژی ناوبانگ دەزڕێنێ و پاڵپشتی بۆ بەرامبەرەکەی دروست دەکات لەنێو ڕای گشتیدا) وەک سەعدی شیرازی دەڵێ: (لەتەک دۆستدا نەرمی و لەتەک دوژمن هەڵکردن) لێرەدا دەگەینە ئەو دەرەنجامەی کلتوری ناتوندوتیژی بریتیە لە تێکۆشان و هەوڵدان بۆ یەکێتی ژیان لە نێوان سۆزو بۆچوون و کارکردنماندا بۆ گەڕان بە دوای کلتوری ژیان، بەتایبەتی بۆ نەتەوەیەکی وەک کورد بێ دەوڵەت و فرە دوژمن لەهەموو ئاستەکاندا، چ لەنێوان تاکەکانی کۆمەڵگا چ لەنێوان هێزە سیاسیەکان چ لەنێوان ئاین و ئاینزاکاندا چ لە نێوان کوردو دەرەوەی کورددا پێویستمان بە کلتورو فەرهەنگی ناتوندوتیژی هەیە ئەم ڕێگایە بۆ هەموو میللەتانی ناوچەکەش هەروایە بۆیە، ئەمە ڕێگا ڕاستەکەیە بۆ پێکەوە ژیان و سەقامگیری.
بارام مەجیدخان - وه‌رزنامه‌ی ئێرانناسی ئێران بە بێ ژینا لە دوای سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئێران بە ماوەیەکی کورت لە ئەنجامی فەتوایەکی ئایەتوڵڵا خومەینی سەبارەت بە حیجابی ئیسلامی، یەکەم خۆپیشاندانی سەرتاسەری لە ئێران لە ٨ مارسی ١٩٧٩ وەک یەکەم کاردانەوەی ژنان بەرامبەر ڕووپۆشی زۆرەملێ ئەنجام درا کە وەک دەستپێکی تێکۆشانی ژنان بەرامبەر مافەکانیان هەژمار دەکرێت. حکومەتە یەکلەدواییەکەکانی ئێران بە باڵی پەڕگیر و ریفۆرمخوازەوە بەشدار بوون لە یاساییکردنی باڵاپۆشی لە ئێران و میکانیزمیشیان بۆ جێبەجێکردنی دانا. بزوتنەوەی خەباتی مەدەنی ژنان لە ئێران تا ساڵانی پێشتر بە خامۆشی مایەوە و تا کوژرانی ژینا ئەمینی ئاگری لە خەرمانی حکومەت بەردا. ژینا بوو بە سیمبولی ناڕەزایەتییەکان و دروشمی ژن، ژیان، ئازادی کرایە دروشمی خۆپیشاندەران. گرفتە ئابووری، کۆمەڵایەتی، کولتووری و سیاسییەکانی ئێران لە پاڵ خەباتی مەدەنی ژنان هۆکاری سەرەکی ناڕەزایەتییەکانی خەڵک بوون. کاریگەری خۆپیشاندانەکانی ئێران لە سەر حکومەت و دەزگای دیپلۆماسی ئێران بە قورسی دیارە. خۆپیشاندانەکانی ئێران هەموو سنورە جوگرافی و ئیتنیکی و ئایدۆلۆجیەکانی تێپەڕاندوە. هێزە سیاسییەکانی دەرەوە و ناوەوەی ئێرانیشی تێپەڕاندوە، هەر بۆیە لە فراوانبوون و پەرسەندندایە. هیچ بە پیرەوەهاتنێکیش لە لایەن حکومەتەوە دیار نیە. لە دوای شۆڕشی ئێرانەوە ئەمە یەکەم خۆپیشاندانە کە زۆر بە قوڵی ڕەگی لە کێشە چارەسەرنەکراوەکانی ساڵانی دوای شۆڕش داکوتاوە. ژنانەبوونی ئەم خۆپیشاندانانە سەرنجی جیهانیشی بە لای خۆێدا ڕاکێشاوە و ناوخۆ و دەرەوەی ئێرانیشی پێکەوە گرێداوە. خۆپیشاندانی بزوتنەوەی سەوزی ئێران لە ١٦-٥-٢٠٠٩ کە لە لایەن میرحسەینی موسەوی و دژی نەیارەکەی کە دکتۆر مەحمودی ئەحمەدینەژاد بوو. کە تێیدا مەسەوی حکومەتی بە ئەنجامدانی ساختەکاری تۆمەتبار کرد. لە هەموو شارەکانی ئێران بە ڕابەرایەتی کەڕوبی و موسەوی خۆپیشاندانی دژی حکومەت سازکرا. لە تاران نزیکەی چوار ملیۆن کەس بەشدارییان تێدا کرد. کە وەک مەزنترین خۆپیشاندانی دژەحکومەتی لە مێژووی ئێراندا تۆمار کرا. بەڵام بە بەراورد بەم خۆپیشاندانانە قاڵبی سیاسی و ئایدۆلۆجی نەشکاند و نەفەسیشی درێژ نەبوو. بەڵام ئەوەی ئێستا لە ئێران و لە سەر شەقام دەبینریت بە ئامانج گرتنی کۆی سیستمی سیاسییە لە ئێران کە ئاڕاستەی ئەم ئامانجە ڕووداوەکانی داهاتوو دیاری دەکەن. ئێرانی پێش ژینا و ئێرانی دوای ژینا بە دڵنیاییەوە لە گەڵ کراوەبوونی هەموو ئەگەرەکانی یەک ئێران نابن. ئێران بە بێ جیهان ئێران گەورە و پڕ شکۆیە (صادق هدایت) و جیهانێکە لە ناو ئەم جیهانە فراوانە. دڵی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ڕێڕەوی مێژوویی جادەی ئاوریشم بووە. ئەم جیهانە لە ناوخۆی خۆیدا، هەوراز نشێوی زۆری بینیوە. ئاڵەنگارییەکانی بەردەم ئێران لە پەیوەستبوون بە جیهانی دەرەوەی خۆی فرەچەشنن. بەڵام بە دوو شێوازی سەرەکی دەتوانینن پۆڵێنیان بکەین. کە شێوازێکی ئاڵۆز و تایبەت و تێگەیشتنی بۆ جیهانی دەرەوەی خۆی سەخت و درێژخایەنە و شێوازی دووەم ڕووخساری سیاسی و دبلۆماسی و ئابووری هەیە کە لەسەر مێزی دانوستانی هێزە جیهانییەکانە. بەربەستی ئایدۆلۆژی: بونیادی سیاسی حکومەتی ئێران بەر مەبنای تێزی ویلایەت دامەزراوە. ئایدۆلۆجیای سیاسی و حکومەتی ڕێبازی شیعە بۆ گەلانی جیهان ئاشنا نییە و تا ئێستا بە باشی لەگەڵ سیستەمی نێودەوڵەتی نەگونجاوە. هەر بۆیە وەرگێڕانی خواستی ئایدۆلۆجیای جیهانی شیعە بۆ کارنامەیەکی سیاسی و دبلۆماسی کارێکی سەخت و دژوارە. پشتیوانیکردنی بزووتنەوە شیعەکان و بەشێکی مسوڵمانانی جیهان لە لایەن ئێرانەوە وەک واجبێکی ئەخلاقی و ئایینی لێکدانەوەی بۆ دەکرێت و لە سیستەمی نێودەوڵەتی بە دەستوەردان لە کاروباری وڵاتانی دیکە دەخوێنرێتەوە. بەربەستی سیاسی: کێشەکانی ئێران لەگەڵ کۆمەڵگەی جیهانیی، تا ئێستا بە هەڵواسراوی ماونەتەوە. کێشەکانی ئێران بە گشتی لە سێ کێشەی سەرەکی پێکدێن. یەکەمیان کێشەی ئەتۆمی ئێرانە لەگەڵ گەشبینی ئێران بۆ ڕێکەوتنێکی جێگیر، بەڵام ئەم گەشبینییە بە ڕێژەیەکی زۆر لای وڵاتانی کۆمەڵگەی جیهانیی بەدیناکرێت. لە ئەگەری هەر ڕێکەوتنێکی نوێ و گەڕانەوەی ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا بۆ چواچێوەی یەکەمی ڕێکەوتننامەی ٢٠١٥ (بەرجام)، پێناچێت ئەم ڕێکەوتننامەیەش بۆ ماوەیەکی درێژخایەن بەستەڵەکی پەیوەندییەکانی ئێران لە گەڵ وڵاتانی جیهان بتوێنێتەوە. دووەم کێشەی بەهێز بوونی ئێرانە لە ڕووی سەربازییەوە. ئێران بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر پەرەی بە توانای موشەکی و دروستکردنی درۆنی سەربازیی داوە. کە ئەمەش بووەتە جێگەی نیگەرانی بۆ وڵاتانی جیهان و ناوچەکە و بە تایبەت کە ئیسرائیل بە مەترسی ڕاستەوخۆ بۆ سەر وڵاتەکی خۆی دەزانێت. جێگیرکردنی سوپای پاسدارانی ئێران لە لیستی تیرۆری نێودەوڵەتی بە بەربەستێکی گەورە دادەنرێت لەم دۆسیە ئاڵۆزەدا. سێیەم گرفت هێزی نەرم و ڕەقی ئێرانە لە جێگیرکردنی هەژموونی خۆی لە وڵاتانی ناوچەکە. ئەم کاریگەرییەی ئێران، پاشەکشەی لێ ناکرێت لەبەر ئەو سەرمایەگوزارییە مادی و مەعنەوییانەی کە ئێران لە ناوچەکە خەرجی کردووە. لە وڵاتانی ڕۆژئاوا بە سلوکی سیاسی ئێران ناوزەدی دەکەن و بە چاوی گومانەوە لێیدەڕوانن، لە هەموو ئەم بەربەستانەی بەردەم ئێران لە پەیوەستبوونی ئێران بە کۆمەڵگەی جیهانییەوە. ئێرانیش تێڕوانینی جیاوازی بۆ هەریەک لەم دۆسیانە هەیە، کە ئامادەیە سازشیان لە سەر بکات. پەیوەست نەبوون بە کۆمەڵگەی جیهانییەوە لەسەر ئاستی ناوخۆ و ئەو فشارانەی کە دەکەونە سەر ئێران کێشەی ناوخۆییەکانی ئێران زیاتر بەرجەستە دەکات. بە تایبەت لە ڕووی ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتووی و بابەتی شوناس و هەوییەی ئێران. ئێرانناسی لەم وەرزەدا خواستی ئەوەی هەبووە لە بەشێکی زۆری ئەو گرفتانەی کە هەن کۆمەڵێک وتار و وەرگێڕان و بابەتی ئەکادیمی بە خۆێنەری ببەخشیت، کە هەریەک لە ڕوانگەیەکی جیاوازەوە نووسراون. هەریەک لەو بابەتانەش وەک خستنەڕووی ڕووخساری کێشەکان کۆکراونەتەوە کە ئامانج لێیان پەردەلادانە لە سەر بابەتەکان و بەخشینی بەرگێکی ئەکادیمییە پێیان.
.gif)
كارزان سه‌باح هه‌ورامی ئه‌و فراكسیۆنانه‌ی كه ئێستا دژی درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی په‌رله‌مانن خۆیان هۆكاری سه‌ره‌كی دواخستنی هه‌ڵبژاردن بوون بۆچی؟ چونكه ئه‌گه‌ر ئه‌وان له‌گه‌ڵ پارتی بونایه بۆ ئه‌وه‌ی له‌كاتی خۆی هه‌ڵبژاردن بكرابایه یه‌كێتی به ته‌نیا له‌به‌ره‌یه‌ك ده‌مایه‌وه و ناچار ده‌بوو ملكه‌چی هه‌ڵبژاردن بێت به‌ڵام ئه‌مانیش واته (گۆران و كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو و نه‌وه‌ی نوێ)، له‌گه‌ڵ داواکاری یه‌كێتی له هه‌مواری یاسایی هه‌ڵبژاردن و پرسی كۆتاكان ده‌ستیان كرد به ده‌نگ به‌رزكردنه‌وه و بۆچونی خۆیان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی نزیك كرده‌وه سه‌رجه‌میان داوایان له پارتی ده‌كرد كه یاساكه هه‌موار بكاته‌وه و كورسی كۆتاكان ده‌ستكاری بكرێت. ئێستاش كه كۆنگره‌ی رۆژنامه‌نووسی ده‌كه‌ن و نیگه‌رانن له‌و دۆخه‌كه ده‌بوو ئه‌و كاته ئه‌وه‌یان بزانیایه كه ئه‌گه‌ر ده‌ستیان شل بكردبایه و به‌ربه‌ست نه‌بونایه له‌به‌رده‌م هه‌ڵبژاردنه‌كان ئێستا هه‌لبژاردن به‌بێ گرفت له كات و ساتی خۆی به‌رێوه ده‌چوو بۆیه ئه‌وان به‌رپرسیارن له‌وه‌ی رێگر بوون له‌وه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌كاتی خۆی بكرێت. ئه‌وه‌ی لێره قازانجی كرد گۆران و یه‌كێتی بوون له‌پله‌ی یه‌كه‌م، گۆران له دواین هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق ته‌نیا 1 كورسیشی نه‌هێناوه،بۆیه بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستانیش دۆخی له‌وه باشتر نابێت بۆه‌ی درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی په‌رله‌مان بۆ ئه‌وان قازانج بوو چونكه 12 كورسیان له‌په‌رله‌مان هه‌یه، بۆ یه‌كێتی هه‌ر زۆر باش بوو یه‌كێتی به‌م درێژكردنه‌وه‌یه دۆخی ئیستای سلێمانی و ناوخۆی خۆشی تێده‌په‌رێنێت و یه‌كێتی عاقڵانه یاره‌كه‌ی له‌به‌رژه‌وه‌ندی خۆی كرد و ته‌مه‌نی په‌رله‌مانی درێژكرده‌وه و له‌داهاتوو بۆشی ده‌بێته عورفێك كه هه‌ركاتێك دۆخه‌كه‌ی به‌دڵ نه‌بوو ئاوا ته‌مه‌نی په‌رله‌مان درێژی ده‌كاته‌وه له‌وه‌ش گرنگتر ئه‌وه‌یه كه ئیستا یه‌كێتی شوێن پێی خۆی له حكوومه‌ت قایم كردووه به‌سه‌دان به‌رێوه‌به‌ری گشتی و وه‌زیرو بریكاری وه‌زیری هه‌یه به‌م پێكهاته‌وه به‌قه‌د پارتی پشكی له حكوومه‌ت هه‌یه نایه‌وێت له‌خۆی تێك بدات. هه‌رچی پارتییه زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌م بوو پارتی خاوه‌نی جه‌ماوه‌رێكی نه‌گۆر و فراوانه و ئێستا هه‌ڵبژاردن بكرێت پارتی كورسیه‌كانی خۆی به‌زیاده‌وه ده‌هێنێته‌وه، پارتی ته‌مه‌نی په‌رله‌مانی درێژكرده‌وه بۆ یه‌كێتی به‌بێ ئه‌وه‌ی ئه‌وه چاره‌سه‌ر بكه‌ن كه دوای ساڵێك له درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی په‌رله‌مان ئایا یه‌كێتی هه‌ر سووره له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه یاسای هه‌ڵبژاردن هه‌موار بكرێته‌وه و كورسی كۆتاكان دابه‌شكاری بكرێت، بۆیه گه‌ره‌نتی نییه دوای ته‌واوكردنی ئه‌م خوله یه‌كێتی چ داواكاری دیكه‌ی هه‌یه. پارتی له ئاستی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان و حكوومه‌تیش نیه‌تی خۆی له‌ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن ده‌ربری سه‌رۆكی هه‌رێم رۆژێكی دیاری كرد و سه‌رۆكی حكوومه‌تیش بودجه‌ی بۆ دانا به‌ڵام له‌درێژكردنه‌وه‌ی ته‌مه‌نی په‌رله‌مان واقعیه‌تێك دروست بوو به‌وه‌ی یه‌كێتی له‌گه‌ڵ (هه‌ڵبژاردنه‌كان نه‌بێت و په‌سه‌ندی ده‌رئه‌نجامه‌كانیشی نه‌كات)هه‌ڵبژاردن له وكردستان ناكرێت ئه‌مه‌ش یه‌كێكه له عه‌یبه‌كانی پرۆسه‌ی دیموكراتی له كوردستان.
.gif)
سەرتیپ جەوهەر درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمان جگە لەوەی ناقانونییە، هاوكات زیانێكی گەورە بەدیموكراسی و سومعەی دامەزراوەكانی حوكمڕانیی دەگەینێت. پەرلەمان هیچ دەقێكی قانونیی نییە خۆی تەمەنی خۆی درێژبكاتەوە، هەروەك ئەم كارەی پەرەلەمان پێچەوانەی مەنتق و بنەماكانی قانونە، چونكە پەرلەمان و پەرلەمانتاران شەرعیەت لەدەنگی دەنگدەرانەوە وەردەگرن، بۆیە ئەگەر بیانەوێ تەمەنیان درێژبكەنەوە دەبێ بگەڕێنەوە بۆ دەنگدەران نەك بۆخۆیان تەمەنی خۆیان درێژبكەنەوە. ئەم كارەی پەرلەمان زیانێكی ئێجگار گەورە بەدیموكراسی و دامەزراوەكانی حوكمڕانی دەگەینێت. بنەمای سەرەكی بوونی دیموكراسی بریتیە لەهەڵبژاردن، بەڵام بەمەرجێك هەڵبژاردن لەوادەی خۆی دووبارە ببێتەوە! ئەوەی دەكرێت، تەنها درێژكردنەوەی پەرلەمان نییە، بەڵكو درێژكردنەوەی تەمەنی حكومەتیشە، واتە جگە لەپەرلەمان، حكومەتیش دەبێتە حكومەتێك لەدەرەوەی شەرعیەتی قانونیی. ئەنجامی ئەم بێقانونیی كردن و بێشەرعیكردنەی حوكمڕانیی كە چەندجارێكە دووبارە دەبێتەوە، نەهێشتنی متمانەی خەڵكە بەحوكمڕانیی، بۆیە دەبینین نزیكەی لە 70% خەڵك لەهەڵبژاردنی رابردوو نەچوونە سەر سندوقەكانی دەنگدان. راستیەكەی ئەم حكومڕانیەی هەرێم قەیرانیی جددی شەرعیەتی هەیە، دەبینین پەتای گەندەڵیی و ناشەرعیی بوون دامەزراوە رەقابیی و زۆر هەستیارەكانی گرتۆتەوە كە لەبنەڕەتدا دەبوو پارێزەری قانون و نەزاهەت و خاوێنی دامەزراوەكانی دەسەڵات بن. تۆ كە ئەنجومەنی دادوەریی كاری ناقانونیی بكات چ ئومێدێكت بە ئایندەی ئەم حكومڕانیە دەبێت. كاتێك دەستەی نەزاهە كە دەبوو پێشەنگی نەزاهەت بێت، كەچی خۆی ماوەكەی بەسەرچووەو باسی گەندەڵیش دەكات! یان كاتێك دەستەی سەربەخۆی هەڵبژاردن ساڵانێكە بەسەرچووە، باسی چ هەڵبژاردنێك بكەین! دەستەی مافی مرۆڤیش بەسەرچووبوو، بەمدواییانە سەرۆكی نوێی دەستەكە داندرا، كەچی لەمرۆژانە لەهەولێر دەرگای بەندیخانەیان لێنەكرایەوە تاوەكو راپۆرتی چاودێریی خۆیان لەسەر رەوشی مافی مرۆڤ بنوسن، كەچی رێگریان لێكرا سەردانی بەندیخان بكەن.
.gif)
هیوا سەید سەلیم پەرلەمانی کوردستان کاتێک لە یەکەمین هەڵبژاردن لە ١٩/٥/١٩٩٢ دامەزرا، بۆ ئەو هەڵبژاردنە، پشت بە یاسایەک بەسترا کە لە لایەن بەرەی کوردستانی لە ٨/٤/١٩٩٢درەچوو بوو، لەو یاسایە هاتبوو کە پەرلەمانی کوردستان بۆ ماوەی چوار ساڵ هەڵدەبژێردرێت. دوای ئەو هەڵبژاردنە، یەکەمین کاری پەرلەمانی هەڵبژێردراوی کوردستان بریتی بوو لە دەرکردنی یاسای ژمارە (١) ، کە لە یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ناسرابوو، ئەو یاساییە تا ئێستا حەوت جار هەمواری بۆ کراوە، دوایین هەمواریش لە ساڵی ٢٠١٣ بە پێی یاسای ژمارە (١٥) ئەنجامدراوە. شایانی باسە، لە ماددەی (٥١)ی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان هاتووە : " ماوەی پەرلەمان چوار ساڵە، لە یەکەم دانیشتنیەوە دەست پێدەکات و، لە دوا دانیشتنی ساڵی چوارەمدا کۆتایی دێت" بەڵام دەبینین کە لە یەکەمین خولی پەرلەمانی کوردستان ئەو بڕگە یاسایە پێشێلدەکرێت، وە کار بەو ماوە زەمەنیە ناکرێت، بگرە بە هۆی شەڕی ناوخۆی نێوان پارتی و یەکێتی خولی یەکەمی پەرلەمان بۆ ماوەی چەند جارێک درێژکرایەوە، تەنانەت دوایین جار تەمەنی خولی یەکەم لە مەیدانی ئاژەڵان درێژکرایەوە. شایانی باسە، جگە لە درێژکردنەوەی خولی یەکەمی پەرلەمانی کوردستان، چوار جاری دیکە تەمەنی پەرلەمانی کوردستان درێژکراوەتەوە، ئەگەر ئەو جارەش تەمەنی پەرلەمان درێژ بکرێتەوە، دەبێتە پێنجەمین جار کە پەرلەمان لە وادەی خۆی هەڵبژاردنی بۆ ناکرێت، بۆیە دەتوانین بڵێین لە هەرێمی کوردستان بۆتە نەریت کە هەمیشە تەمەنی ئەو پەرلەمانە بەدەر لە یاسای هەڵبژاردن و پەیڕەوی ناوخۆ پەرلەمانی کوردستان درێژ دەکرێتەوە. درێژکردنەوەی ماوەی پەرلەمانی کوردستان لە لایەک شەرعیەتی خودی پەرلەمان و حکومەت و سەرۆکایەتیەکان و دامەزراوەکانی دیکە دەخاتە ژێر پرسیارێکی جدی، جگە لەوەش درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان، بن پێخستنی ئیرادەی خەلکی کوردستان کە تەنیا بۆ ماوەی چوار ساڵ دەنگی بەو پەرلەمانە داوە. شایانی باسە، هەموو بیانوی حزبەکانی دەسەڵات بۆ درێژکردنەوەی ماوەی پەرلەمانی کوردستان بریتیە لەوەی گوایە نایانەوێت هەرێمی کوردستان بکەوێتە بۆشایی دەستووری، هەروەها پەرلەمان مەبەستیەتی لەو ماوەیە کار بکا بۆ هەموارکردنەوەی یاسای هەلبژاردن وهەڵبژاردنەوەی کۆمسیۆنێکی تازە. جگە لەو دوو ئەرکەی کە پەرلەمان دەیەوێت پێیهەڵسێ، دەبیستین کە پەرلەمانی کوردستان دەیەوێت لە ماوەی بەسەرچووی تەمەنی، لیژنەیەکی دەستووری دابمەزرێنێت، تا پرسی دەستوور یەکلایی بکاتەوە، پێنچ خولی پەرلەمان تێدەپەڕێت پڕۆژەی دەستوور لە رەفەکانی پەرلەمان تۆزی لێنیشتووە، کەچی پەرلەمانی ماوە بەسەرچوو دەیەوێت هەرێم بکاتە خاوەنی دەستوور. بۆشایی دەستوری ئەگەر درووست بێت ئەوە خودی ئەو هێزانە لێی بەرپرسیارن کە رێگریان کرد لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن لە کاتی خۆیدا، وەک چۆن ئەوان کۆسپ بوون لەبەردەم هەموارکردنەوەی یاسای هەڵبژاردن، دامەزراندنی کۆمسیۆنێک کە بە تەواوی ماناوە سەربەخۆ و بێلایەن بێت. سەیرەکە لەوەدایە لە هەر سیستەمێکی سیاسی کاتێک رووبەڕووی قەیرانێکی حوکمڕانی دەبێتەوە، ئەوا ئەو وڵاتە پەنا بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختە دەبا، عێراق بە نموونە، لەگەڵ هەموو ئەو قەیرانانەی بەرۆکی پڕۆسەی سیاسی ئەو وڵاتەی گرتووە، لە دوای پڕۆسەی ئازادی عێراق، هەرگیز عێراق ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەوادەی خۆیی دوانەخستووە، بگرە چەند جارێکیش پەنا بۆ هەڵبژاردنی پێشوەختە بردراوە. درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان بۆ ماوەی ساڵێک و چەند مانگێک، درێژەدانە بە دەسەڵاتێک کە لە پشتی چەندین قەیرانی جدی حوکمڕانی دابووە لە چەند سالی رابردوودا، بە تایبەت قەیرانی لێبڕین و دواخستنی مووچە. لە هەمووشی سەیرتر ئەوەیە کە پەرلەمانی کوردستان بەدەر لە یاسا و عورفی بەرکار پەنا بۆ درێژکردنەوەی تەمەنی خۆی دەبات، لەپاڵ ئەو کارەشی شەرعیەت دەدات بە درێژکردنەوەی تەمەنی کابینەیەکی وەزاری کە پەرلەمان بۆ ماوەی چوار ساڵ متمانەی پێداوە. دوا جار دەڵێین، درێژکردنەوەی ئەم جارەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان لە کاتێک دایە کە نێردەی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان "جنین پلاسخارت" ، لە دوایین کۆبوونەوەی ئەنجومەنی ئاسایش ڕەخنەی زۆری ئاڕاستەی دەسەڵاتدارانی هەرێم کرد، هۆشداریشی پێدان لە لێکەوتەی ئەنجام نەدانی هەڵبژاردن لە کاتی خۆیدا، بەڵام ئەمان نەک هەر گوێ بە رەخنەی پلاسخارت نادەن بگرە ساڵێکی دیکەیش لێدەخوڕن، دیاریش نیە کە دوای ئەم ساڵ و چەند مانگە لە هەرێمی کوردستان هەڵبژاردن بۆ پەرلەمانی کوردستان ئەنجام دەدرێت یان نا؟
.jpeg)
دكتۆر شێركۆ عەبدوڵا تایبەت بە (درەو) بۆکڕوزەکەی زڕگوێز و دوکەڵی نێرگەلەخانەکانی وڵات بە داڵانی خەستەخانەیەکدا ڕەت دەبن کە سیاسەتگوزارێکی لاخەبەر جوابی بۆ ناردووە بڕۆ چۆن خۆت بەخێو دەکەی بەخێوی بکە. ئەمەیە سەبەبی ساردبوونەوەی دیشلەمەکەی باوکم کە جاران لە پێناوی ئازادکردنی تەپۆڵکەیەکدا فیشەکی گڕداری دەنا بە ماڵی موختارەوە، موختارێک کە ڕەززای ئەوەندە گران بوو هەستت دەکرد لە موستەقبەلدا دەبێتە ڕابوردویەکی درێژەداری جوان ، جوانتر لە ڕەنجڕۆڤەرەکانی وەبەرهێنە دوبەی نشینەکەی پشت خەیاڵە هەندەسییەکانی سپینۆزا وەختێک لە کەلاوەکانی سەندیکادا کرێکارە بێکارەکان دووشەش لەدەستی یەکتریدا دەتۆپێنن ، بۆیە فڕۆکە بەیرەقدارەکان لە ڕەشبەڵەکێکی خوێناویدا سنگ و بەرۆکی کۆترەباریکەکان لە بەشی پێشوازیدا نمایش دەکەن بۆ مشتەرییە شەپقەلەسەرەکانی دایەگوڕگوڕ. لەمەوە ئیتر سۆشیالیزمێک نامێنێ هیچ تفەنگێکی هەتیوباز بتوانێ خۆی لە پەنایدا بشارێتەوە. بەردێک نامێنێ بیگریتە داڵەکەرخۆرەکانی قەسابخانەکەی تەنیشت ماڵی باجی عەیلە ، کە خۆی لە ئەسڵا عەدلە یە و بە مەبەستێکی ئایدیۆلۆجی سەروگوێلاکی شکێنراوە.. بەڵێ شکێنراوە ، وەک کەرامەتی هاووڵاتی و شەرمی دوای چارەکێ ویسکی و وەکو کامێرای چاودێری و دڵی شەهید و قەراری ئەنجومەن و زۆر شتی تر .
.gif)
.jpg)
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
