Draw Media

(درەو میدیا):  لەدوای راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانەوە، بەشێك لە كاندیدەكانی لیستی ئازادی گومانیان لە دەنگەكانیان هەیە پێیان وایە جێگۆڕكی بە ناوەكانیان كراوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، (فاخیر رەسوڵ شێخە دێگەی)ی كاندیدی ژمارە (9)ی لیستی ئازادی حزبی شیوعی كوردستان لە دادگای تێهەڵچونەوەی هەولێر سكاڵای تۆماركردوەو گومانی لەوە هەیە دەستكاری دەنگەكانی كرابێت.  ئەو كاندیدەی حزبی شیوعی وەكو خۆی دەڵێت" پێشتر لەلایەن كاوە مەحمودی سكرتێری حزەكەیە‌وە پیرۆزباییان سەركەوتنی بۆ پەرلەمان لێكراوە، بەوپێیەی تەنها لە دەڤەری رانیەو پشدەر 820 دەنگی بەدەستهێناوە". هەر لە لیستی حزبی شیوعی، كاندیدێكی سەرنەكەوتووی تر بەناوی (فەرهاد عەبدوڵا) سكاڵای لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی هەرێمی كوردستان‌و دادگای‌ تێهەڵچوونەوەی هەولێر تۆماركردووە بەتۆمەتی گۆڕینی ئەنجامی دەنگەكانی لە بەرژەوەندی سەرۆكی لیستەكە. ئێستا لە حزبی شیوعیدا گفتوگۆی زۆر لەسەر ئەو پرسە دروستبووە، بەرپرسێكی باڵای حزبی شیوعی كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، گومانێك دروستبووە  گۆڕانكاری لە دەنگی كاندیدەكاندا كرابێت لەبەرژەوەندی سەرۆكی لیستەكە. سەرچاوەكە ئاماژەی بەوەكرد، لەناو كادیرانی حزبی شیوعیدا گومانی ئەوە دروستبووە سەرۆكی لیستەكە نزیك بێت لە پارتییەوە‌و بەوهۆیەوە لەلایەن كۆمسیۆنەوە دەنگی كاندیدەكانی تری حزبی شیوعی پێدرابێت. حزبی شیوعی بە لیستی "ئازادی" بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی كردو (8 هەزارو 63) دەنگی بەدەستهێنا، (محێدین حسێن) سەرۆكی لیستەكە بە كۆكردنەوەی (هەزارو 22) دەنگ سەركەوت بۆ پەرلەمان.  


(درەو میدیا): كەناڵی "ڕووداو"بەئاشكراكردنی زانیاری نوێ‌ لەبارەی وەزیرەكانی پارتی لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، ناڕاستەوخۆ وەڵامی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دەداتەوە. كەناڵی "ڕووداو" كە خاوەندارێتییەكەی بۆ نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم‌و جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان دەگەڕێتەوە، ئەمڕۆ زانیاری نوێی لەبارەی  پشكی پارتی لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق ئاشكراكردووە. كەناڵی (رووداو) ڕایگەیاند، پارتی (فوئاد حسێن)ی بۆ وەزیری دارایی‌و (بەندی ڕێكانی)ی بۆ وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن كاندیدكردووە.  بڵاوكردنەوەی ئەم زانیارییە لەلایەن كەناڵی "ڕووداو"ەوە لەكاتێكدایە، دوێنێ‌ مەكتەبی مەسعود بارزانی لە ڕاگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەدا "ماوەی دوو ڕۆژە تۆڕیی میدیایی ڕووداو لەسەر ناوی بەربژێرەكان‌و پشكی پارتی لە پۆستە وەزارییەكانی حكومەتی تازەی عێراق‌و پشكی لایەنە كوردییەكان هەندێ هەواڵ‌و زانیاری بڵاودەكاتەوە، لێرەدا ڕایدەگەیەنین كە ئەو هەواڵ‌و زانیارییانە ڕاست نین". بڵاوكردنەوەی زانیاری نوێ‌ لەبارەی پشكەكانی پارتی لە حكومەتی عێراق لەلایەن كەناڵی "ڕووداو"ەوە، وەڵامدانەوەیەكی ناڕاستەوخۆی ئەو كەناڵەیە بۆ ڕاگەیاندراوەكەی مەكتەبی مەسعود بارزانی‌و ڕەتكردنەوەی ڕاگەیەندراوەكەی دوێنێی مەكتەبی بارزانییە. بەپێی زانیارییەك كە لەسەرچاوەیەكی ئاگادارەوە دەست (درەو میدیا) كەوتووە، هۆكاری سەرەكی نیگەرانی بارزانی لە بڵاوكردنەوەی ناوی كاندیدەكانی پارتی بۆ وەزارەتەكانی حكومەتی عێراق بەدیاریكراوی پەیوەندی بە ناوی (فوئاد حسێن)ەوە هەیە. بارزانی نایەوێت وەكو هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار، جارێكی تر ناوی فوئاد حسێن بكەوێتە ناو ناوان، ئەگەر پێشوەخت زامنی وەرگرتنی پۆستێكی وزاری بۆ نەكردبێت، چونكە بارزانی نایەوێت جارێكی تر فوئاد حسێن دوچاری شكست بكاتەوە.   


راپۆرتی: درەو میدیا بڕیارە ئێوارەی ئەمڕۆ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو كابینەی نوێی حكومەتەكەی پێشكەش بەپەرلەمانی عێراق بكات، ئەم زانیارییانە شەوی ڕابردوو كەناڵی عێراقییەی نیمچە ڕەسمی حكومەتی عێراق ئاشكرای كرد، پێشتریش نوسینگەی عەبدولمەهدی ڕایگەیاندبوو، تاكۆتایی ئەم هەفتەیە سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو كابینەی حكومەتەكەی دەخاتە بەردەم پەرلەمان. شەڕی وەزارەتە سیادییەكان كۆتایی نەهاتووە بەگوێرەی سەرچاوەئاگادارەكان، تائێستا مشتومڕو و گفتوگۆی نێوان هێزە سیاسیەكان بۆ گەیشتن بەڕێككەوتنی كۆتایی لەسەر كابینەی حكومەت بەردەوامەو لەسەر زۆرێك لەناوی وەزیرەكانیش ڕێككەوتن كراوە، ئەوەش دوای ئەوەی دوێنێ ئەو مشتومڕانە گەیشتۆتە لوتكە بەتایبەت دوای دزەكردنی ناوی هەندێك وەزیری سەربەخۆ بەتایبەت بۆ وەرگرتنی وەزارەتەكانی نەوت و كارەبا و ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن. هەر لەوچوارچێوەیەدا، سەرچاوەیەكی نزیك لەعادل عەبدولمەهدی بەڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی،ڕاگەیاندووە" گفتوگۆی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو لەگەڵ حزبەكان كۆتایهاتووە، دوای ئەوەی لە 70% پێكهاتەی كابینەی تەواوكردووە، لەم چەند سەعاتەی لەبەردەستیشیدا ماوە درێژە بەدیدارەكانی دەدات بۆ یەكلاكردنەوەی وەزارەت سیادییەكان كە هێشتا بەهەڵواسراوی ماونەتەوە بەهۆی ناكۆكی كوتلە سیاسیەكان كەبریتین لە وەزارەتەكانی( بەرگریی و ناوخۆ و دەرەوە و نەوت و دارایی)، ئەوە لەكاتێكدایە هەندێك لەسەرچاوەكان دەڵێن، عەبدولمەهەدی ڕەزامەندی لەسەر مەرجەكانی هەندێك لەو كوتلە سیاسیانە دەربڕیوە كە خاوەن كورسی زۆرن لەپەرلەمانی عێراق بەتایبەت هاوپەیمانی "سائیرون"  و هاوپەیمانی "فەتح" كە لەماوەی چەند ڕۆژی ڕابردودا كاریان كردوە بۆ ڕێكخستنی حكومەتی نوێ بەپێی پێوەرێكی هاوسەنگ لەنێوان كوتلە سیاسیەكان و خۆشیان پشكی شێریان بەركەتووە. پارتی داوای چوار وەزارەت دەكات  لەگەڵ ئەو فشارانەی لەچەندڕۆژی ڕابردودا عادل عەبدولمەهدی ڕوبەڕوی بۆوە، بەڵام بەوتەی سەرچاوە ئاگادارەكان  ئاستەنگی سەرەكی كەهاتۆتە بەردەمی بەدیاریكراوی لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە بووە و، مەرجی ئەوەی بۆ عادل عەبدولمەهدی داناوە كە چوار وەزارەتیان پێبدرێت و خۆشیان كاندیدی بۆ دەستنیشانبكەن نەك عەبدولمەهدی دەستنیشانی بكات، بەڵام تائێستا ڕوون نیە پارتی لەگەڵ عەبدولمەهدی گەیشتۆتە ڕێككەوتن یان نا. ئەوناوانەی بڵاوكراونەتەوە ناڕاستن   بەقسەی كەسە نزیكەكانی عەبدولمەهدی بێت، وەزیرە بێلایەنەكان ڕێژەی لە 40% حكومەتەكەی پێكدێنن، زۆرینەی ئەوكەسانەشی دەستنیشاینكردون خەڵكی شارەزاو پسپۆڕی ناو وەزارەتەكانن، هاوكات ئەو ناوانەشی كە دزەیان كردۆتە ناو ڕاگەیاندنەكان بەناڕاست و لێكدانەوەی كیانە سیاسەكان وەسفدەكەن. لەماوەی چەند سەعاتی ڕابردودا میدیا عێراقیەكان بەناوی سەرچاوەی نادیارەوە  زیاد لەلیستێكیان لەناوی وەزیرەكانی كابینەكەی "عادل عەبدولمەهدی" بڵاوكردەوە، بەڵام تائێستا نوسینگەی عەبدولمەهدی بەشێوەیەكی ڕەسمی هیچ لێدوانێكی لەبارەی ڕاستی و ناڕاستی ئەوناوانە بڵاونەكردووە، ئێوارەی دوێنیش مەكتەبی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لەڕاگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەكردبو "تائێستا هچ بەربژێرێكیان بۆ وەزارەتەكانی بەغداد یەكلانەكردۆتەوەو ئەو هەواڵانەشی كەناڵی ڕوداو  لەوبارەیەوە بڵاویدەكاتەوە ناڕاستن".  


( درەو میدیا):  موقتەدا سەدر،  گەڕانەوەی دەموچاوە كۆنەكان و متمانەدان بە كابینەی نوێی حكومەت لەڕێی دەنگدانی نهێنی ڕەتدەكاتەوە. ڕابەڕی ڕەوتی سەدر لە تویتێكدا كە ئەمڕۆ لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بڵاویكردوەتەوە ڕایدەگەیەنێت "نەخێر بۆ دەنگدانی نهێنی و نەخێر بۆ دابەشكردنی دەستكەوتەكان و نەخێر بۆ پشكێنە تائیفی و نەخێر بۆ دەموچاوە كۆنەكان و نەخێر بۆ هەژمونی دەرەكی و نەخێر بۆ گەندەڵی و گەندەڵكاران و نەخێر بۆ تۆراندنی گەل". سەدر ڕاشیگەیاندووە: گەل دەیەوێت چاكسازی لە سیستمی حوكمڕانی بكرێت لەڕێی حكومەتی دەستپاكی باوكانەوە بە خەڵكانی تەكنۆكراتی بێلایەن كە سەرۆك وەزیران سەرپەرشتیان بكات، بەبێ‌ هیچ فشارێك لەلایەن پارت و كوتلە سیاسییەكانەوە.   ڕابەڕی ڕەوتی سەدر داواشی لە سەرجەم كوتلە سیاسییەكان كردووە"دەست هەڵبڕن، چونكە گەل چاوی لە ئازادی و كەرامەتە و بێدەنگ نابێت". 


 راپۆرتی: (درەو میدیا)  "ساختەكاری" ناونیشانی دیاری دوو هەڵبژاردنی یەك لەدوای یەك بوو، كە لەماوەی كەمتر لەچوار مانگدا لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەچوون،  یەكەمیان هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە (12) ئایارو دووەمیشیان، هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە (30) ئەیلول، ئەمساڵ بەڕێوەچوون. (بزوتنەوەی گۆڕان‌و جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌‌و یەكگرتوی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی)، كە بەهێزە دیارەكانی دەرەوەی یەكێتی‌و پارتی ناسراون یان وەك هەندێك بە"ناڕازیی" ناویان دەبەن، لەگەڵ دەركەوتنی ئەنجامە سەرەتاییەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئاماژەیان بە ئەنجامدانی ساختەكارییەكی گەورە كرد لەهەردوو هەڵبژاردنەكە‌و تەواوی پرۆسەكەیان ڕەتكردەوە. "بایكۆتی پرۆسەی سیاسی" یەكێك بوو لەو بژاردانەی زۆرینەی ئەم هێزانە ئاماژەیان پێكرد، وەك كاردانەوەیەك لەبەرامبەر "بردنی دەنگی دەنگدەرانیان"، بەڵام ئەمە ڕای هەموویان نەبوو، لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا (جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌) هەر لەسەرەتاوە ڕایگەیاند، هێزە عێراقییەكان ساختەكارییان لێنەكردون تا بەشداری پرۆسەی سیاسی نەكەن، ئەوەی فێڵی لێكردون (پارتی و یەكێتی)یە، سەرەنجام ئەم ڕایە بووە ڕای (گۆڕان‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتوو)ش، بەو پاساوە بەشداری پرۆسەی سیاسی عێراقیان كرد. بەڕای هەندێك لە چاودێران، ئەگەر بەشداریكردن لە پرۆسەی سیاسی عێراق بەو پاساوەی سەرەوە واتە پاساوی ئەوەی "هێزە عێراقییەكان ساختەكارییان لێنەكردوین" تائاستێك لۆژیك‌و مەعقولیەتی تێدابوبێت، ئەوا بەشداریكردن لە پرۆسەی سیاسی لە هەرێمی كوردستان پاساوێكی بۆ نەماوەتەوە، بەتایبەت لەدوای ئەو تۆمەتانەی ئەو هێزانە ئاڕاستەی (یەكیتی‌و پارتی)یان كرد سەبارەت بە ئەنجامدانی ساختەكارییەكی بەربڵاو. یەكگرتوی ئیسلامی كوردستان كە یەكێكە لە هێزە"ناڕازییەكان"، دوێنێ‌ ئۆپۆزسیۆنبوونی خۆی ڕاگەیاند، جوڵانەوەی نەوەی نوێ-ش لەدوای ڕاگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردن لەیەكێك لەپێشنیازەكانیدا بۆ هێزەكانی دەرەوەی (پارتی‌و یەكێتی) داوای "دروستكردنی بەرەیەكی ئۆپۆزسیۆن دەكات لە پەرلەمان"، (بزوتنەوەی گۆڕان)یش لەمە دورتر دەڕوات‌و دەڵێ "بەمەرج بەشداری حكومەت دەكات". تائێستا (كۆمەڵی ئیسلامی) هەڵوێستی خۆی ڕانەگەیاندووە، بەڵام لەدوورترین باریدا ڕەنگە بژاردەی ئۆپۆزسیۆنبوون هەڵبژێرێت، ئەگەر بەشداری حكومەت نەكات.  ئەوەی لەم بۆچونانە گەڵاڵە دەبێت، هیچكام لەم هێزانە بەنیازی بایكۆتی پرۆسەی سیاسی نین، بەڵكو بژاردەكەیان لەنێوان بەشداریكردن‌و بەشدارینەكردنە لە حكومەت، نەك بایكۆتی پرۆسەی سیاسی و، پێیانوایە بژاردەی ئۆپۆزسیۆنبوون‌و بەشداریكردن لە پەرلەمانی كوردستان جۆرێكە لە سزادانی یەكێتی‌و پارتی‌و چۆڵنەكردنی گۆڕەپانەكەیان بۆیان، لەكاتێكدا زۆرێكی تر پێیانوایە، وەڵامی "ساختەكاریی" یەكێتی‌و پارتی نەچوونە پەرلەمان‌و شەرعیەتنەدانە بە دامەزراوەیەك كە لەسەر بنەمای (باتڵ‌و ساختە) دروستببێت، نەك بژاردەی ئۆپۆزسیۆنبوون كە خۆی لەخۆیدا شەرعیەتدانە بە دامەزاراوەیەك لە دەرەنجامی پرۆسەیەكی ناشەرعی "هەڵبژاردنێكی پر لە ساختەكاری" پێكبێت‌و بۆ چوارساڵی داهاتوو نوێنەرایەتی خەڵكی كوردستان بكات. بۆچونێكی تریش پێیوایە، بەشداریكردن لە پرۆسەیەك بەم هەموو عەیب‌و عارەوە وەك پێشتر خۆیان  بانگەشەیان بۆ كردووە، خۆی لەخۆیدا ڕازیبوون‌و تێپەڕاندنی پرۆسەیەكە كە گومانێكی زۆری لەسەر دروستكراوە، جگە لەوەش ئاسایكردنی پرۆسەی ساختەكاری‌و مامەڵەكردنە لەگەڵی وەك واقیعێكی سیاسی لە هەرێمی كوردستان، كە لەبارە گشتییەكەیدا كاریگەرییەكی نەرێنی لەسەر پرۆسەی دیموكراسی دادەنێت‌و نائومێدییەكی گەورەش لەسەر ئاستی شەقام دروستدەكات، هاوكات ئەو ڕاستییەش دەچەسپێنێت كە سندوقەكانی دەنگدان گۆڕانكاری دروستناكەن‌و هەڵبژاردنیش وەك پایەیەكی گرنگی دیموكراسی لەهەموو بەهایەكی خۆی بەتاڵدەكاتەوە، جگە لەوەی تەواوی هێزەكانیش بەڕازی‌و ناڕازییەوە دەبنە بەشێك لەو پرۆسەیەو پێكیشەوە ئەو وێنە گشتییە تەواو دەكەن كە پێی دەوترێت پرۆسەیەكی  سیاسی پڕ لەعەیب‌و خەوشدار لە هەرێمی كوردستان.


 (درەو میدیا): پشكی كورد لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق بۆ چوار وەزارەت زیادكراوە، پارتی دەیەوێت یەكێتی‌و لایەنەكانی تر لە پۆستە وزارییەكان بێبەشبكات. بڕیارە سبەینێ یاخود دوو سبەی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق لەلایەن عادل عەبدولمەهدییەوە بخرێتە بەردەم پەرلەمانی عێراق بۆ دەنگدان لەسەری. سەرچاوەیەكی ئاگادار لە دانوستانەكانی تایبەت بە پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا پشكی كورد لە سێ وەزارەتەوە كراوە بە چوار وەزارەت. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە وتی: پارتی دیموكراتی كوردستان هەوڵدەدات هەر چوار وەزارەتەكەی كورد لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق بۆ خۆی ببات، بەوهۆیەشەوە چەند رۆژێكە وەفێدكی یەكێتی نیشتمانی بە سەرۆكایەتی بافڵ تاڵەبانی لەگەڵ لایەنە عێراقییەكان لەوبارەیەوە لە گفتوگۆدایە. (درەو میدیا) زانیویەتی، بەپێچەوانەی ئەو هەواڵانەی كە پێشتر بڵاوكرانەوە، لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا وەزارەتی (داد) بە كورد نەدراوە ‌و ئەو چوار وەزارەتەی كە بۆ كورد دانراوە ئەمانەن: •    وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكان •    وەزارەتی دارایی •    وەزارەتی كۆچ‌و كۆچبەران •    وەزارەتی رۆشنبیری‌و كەشتوگوزار هەمان سەرچاوە بۆ (درەو میدیا) ئاشكرایكرد، كاندیدی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ وەزارەتی دارایی (فوئاد حسێن)ە‌و بۆ وەزارەتی كۆچ‌و كۆچبەرانیش (ڤیان دەخیل) دانراوە. ئەوە لە كاتێكدایە حسێن نەرمۆ پەرلەمانتاری یەكێتی لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاندووە كە پارتی هەوڵ دەدات پشكی كورد لە كابینەی وزاری بەغداد بۆ خۆی بێت، بەڵام یەكێتی وەزارەتی دادی بەردەكەوێت و كاندیدیشی بۆ ئەو پۆستە هەیە، بەپێی سەرچاوەكانیش كاندیدی یەكێتی بۆ ئەو پۆستە خالید شوانیە     


( درەو میدیا): هاوپەیمانێتی پارتی داد و گەشەپێدانی توركیا " ئاكەپە"ی دەسەڵاتدار و پارتی بزوتنەوەی نەتەوە پەرستی توركیا " مەهەپە" كۆتاییهات. دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی مەهەپە لە وتەیەكیدا لەبەردەم پەرلەمانتارانی حزبەكەی كۆتاییهاتنی هاوپەیمانی ئاكەپە و مەهەپەی راگەیاند و وتی:" هیچ سودێكی نییە ئەو هاوپەیمانێتییە بەردەوام بێت و هیچ ئەگەرێك نییە بۆئەوەی بۆ هەڵبژاردنە ناوخۆییەكانی مانگی ئازاری داهاتوو هاوپەیمانێتی لەگەڵ ئاكەپە بكەن". ئاكەپە و مەهەپە بۆ هەڵبژاردنی رابردووی سەرۆكایەتی و پەرلەمانیی توركیا كە حوەزیرانی رابردوو بەڕێوەچوو هاوپەیمانێتییان پێكهێنا و بە هەردوو حزب زۆرینەی كورسییەكانی پەرلەمانی توركیایان بەدەستهێنا. بە گوێرەی هەواڵی میدیاكانی توركیا، هەڵوەشاندنەوەی هاوپەیمانێتی نێوان ئاكەپە و مەهەپە بۆئەوە دەگەڕێتەوە، دەوڵەت باخچەلی داوای لە ئەردۆغان كردووە  فەرمانی لێخۆشبوون بۆ چەند تاوانبارێكی نەتەوە پەرست دەربكات، بەڵام ئەردۆغان رەتیكردوەتەوە و رایگەیاندووە نایەوێت لە داهاتوودا ناوی وەك سەركردەیەك بهێنرێت كە بڕیاری لێخۆشبوونی بۆ مافیا و تاوانبارانی مادە هۆشبەرەكان دەركردووە. لایخۆشیەوە رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا و سەرۆكی ئاكەپە لە وتەیەكیدا لە پەرلەمان رایگەیاند خوازیاربوو هاوپەیمانێتییان لەگەڵ مەهەپە بەردەوام بوایە، بەڵام بۆ هەڵبژاردنی ئازاری 2019 بە جیا بەشداری دەكەن.  


راپۆرتی: ( درەو میدیا)  جیهان ئەمڕۆ چاوی لەئاشكراكردنی ڕاستیەكانە سەبارەت بەوردەكاریی كوشتنی جەمال خاشقچی نوسەر و ڕۆژنامەنوسی سعودی، لەلایەن ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیاوە. ئەردۆغان ڕۆژی یەكشممەی ڕابردوو ڕایگەیاند: ڕۆژی سێ‌ شەممە واتە ئەمڕۆ لەبەردەم كوتلەی پەرلەمانیی پارتی داد و گەشەپێدان تەواوی زانیارییەكانی تایبەت بەدۆسیەی خاشقچی بەشێوەیەكی جیاواز ئاشكرادەكات. زانیاری مەترسیدار ئاشكرادەبێت  سات لەدوای زانیاری نوێ‌ لەبارەی ئەو دۆسیەیە ئاشكرادەبێت، شەوی ڕابردو ئاژانسەكانی هەواڵی توركیا دۆزینەوەی یەكێك لەئوتۆمبیلانەی كونسوڵخانەی سعودیەیان لەئەستنەبوڵ لەیەكێك لەگەراجەكانی ئەو شارە ڕاگەیاند، كەگومان دەكرێت یەكێك بێت لەو سێ‌ ئۆتۆمبیلەی كە دەسەڵاتدارانی توركیا بەدوایدا دەگەڕێن و گومانیان هەیە  لاشەكەی خاشقچیان شوێن بزر كردبێت. لەتازەترین پێشهاتیشدا، ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بلاویكردەوە (سعود قەحتانیی) كە بەدەستە ڕاستی شازادە(محەمەد بن سەلەمان) دادەنرێت، بەشێوەیەكی شەخسی سەرپەشتی پرۆسەی كوشتنی خاشقچی كردووە لەڕێی سكایپەوە، پێشتریش سەرپەرشتی دەستبەسەركردنی (سەعدحەریری) سەرۆك وەزیرانی لوبنانی كردووە، لەگەڵ دەستگیركردنی شازادەكانی سعودیە و بەندكردنیان لە ئۆتێل(ریتز كارلتۆن) . پرۆسەی كوشتن و پارچەكردنی خاشقچی تۆماركراوە ڕۆیتەرز لەزاری سەرچاوە هەواڵگرییەكانەوە ڕایگەیاندووە، (قەحتانیی) پەیوەندی كردووە بەتیمەكەی لەناو كونسوڵخانەكە بوون و جوێن و قسەی ناشرینی بەخاشقچی وتووە و ئەویش وەڵامی داوەتەوە، دوای  ئەوەی فەرمان داوە بەكوشتنی خاشقچی بەتیمەكەی وتووە"سەری ئەو سەگەم بۆبێنن". بەگوێرەی ئاژانسەكە، سەرۆك كۆماری توركیا ئەو تۆمارەی لایە كە لەڕێی سكایپەوە ئەنجامدراوەو ڕەتیكردۆتەوە بیدات بەئەمریكییەكان.   پێشتریش كەناڵی جەزیرە لەزاری سەرچاوەیەكی توركیەوە ڕایگەیاند: تەواوی پرۆسەی كوشتن وپارچە پارچەكردنی خاشقچی لەلایەن تیمە سعودیەكەوە تۆماركراوە. (سعود قەحتانیی) كە ڕاوێژكاربوو بەپلەی وەزیر لەدیوانی شاهانەی سعودیە لەچەند ڕۆژی ڕابردودا بەفەرمانێكی شاهانە لەپۆستەكەی دورخرایەوە. ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز ئاماژەی بەوەداوە، سێ‌ لەهاوڕێكانی خاشقچی ڕایانگەیاندووە، دوای چەند مانگێك لەڕۆیشتنی خاشقچی بۆ ئەمریكا قەحتانیی چەند جارێك پەیوەندی پێوەكردووە و دوای لێكردووە بگەڕێتەوە بۆ سعودیە و مامەڵەیەكی باشی لەگەڵ دەكەن، پێشنیازی پۆستی باڵاشی بۆ كردووە، بەڵام خاشقچی متمانەی پێنەكردووە. لەسەعد حەریری داوە ڕۆیتەرز باسی لەڕۆڵی (قەحتانیی) كردووە لەڕوداوی دەستبەسەركردنی (سەعد حەریری) سەرۆك وەزیرانی لوبنان و دەڵێت، (قەحتانیی) كە پێشتر لەتویتێكدا ڕایگەیاندووە، ئەو هیچ شتێك ناكات لەخۆیەوە بەفەرمانی پادشا و شازادەی جێنشین نەبێت، سەرپەرشتی پرۆسەی دەستبەسەركردنی سەرۆك وەزیرانی لوبنانی كردووە. بەگوێرەی ڕۆیتەرز، (قەحتانیی) لەژوورەكەی خۆی  پێشوازی لە(حەریری) كردووەو بەتیمەكەی وتووە لێیبدەن و جوێنیشی پێداوە، پێش ئەوەی ناچاری بكات دەستلەكاركێشانەوە لە(ڕیاز)ەوە پێشكەشبكات. ڕۆیتەرز لەزاری سەرچاوەیەكەوە ئەوەشی ئاشكراكردووە، (قەحتانیی) بە(حەریری) وتووە"هیچ بژاردەیەكت لەبەردەمدانیە جگە لەدەستلەكاركێشانەوەو خوێندنەوەی بەیاننامەكە"، سەرچاوەكە تەئكیدی كردووە بەهۆی دەستوەردانی (ئیمانوێل ماكرۆن)ی سەرۆكی فەرەنساوە حەریری ئازادكراوەو گەڕاوەتەوە بۆ لوبنان. سەبارەت بەدەستگیركردنی شازادە و پیاوانی كاری سعودیەو زیندانیكردنیان لە ئوتێل (ریتز كارلتۆن) لەڕیاز لە مانگی تشرینی دووەمی ساڵی 2017دا، ئاژانسەكە لەزاری سەرچاوەكانیەوە وتویەتی، (قەحتانیی) سەرپەرشتی لێكۆڵینەوەكانی كردووە لەگەڵیان.  


( درەو میدیا): زیاتر لە 100 پەرلەمانتاری عێراق داواكارییەك ئاراستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان دەكەن و داوادەكەن دەنگدان لەسەر كابینەی نوێی حكومەت بە شێوەی دەنگدانی نهێنی بەڕێوەبچێت. سەرچاوەیەك لە پەرلەمانی عێراق بە سایتی " سۆمەریە نیوز"ی راگەیاند داواكارییەكە گەیشتوەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان و تاوتوێی دەكات. هاوكات سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار ئاشكرایكرد، 70%ی كابینەی نوێی حكومەت یەكلاكراوەتەوە و هێشتا ناكۆكی لەسەر وەزارەتە سیادییەكان هەیە و یەكلانەكراونەتەوە.  


راپۆرتی: محەمەد رەئوف ئەگەر  لێكدانەوەیەكی وردتر بۆ ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بكرێت و بایكۆت و دەنگی لایەنەكانی دەرەوەی دەسەڵات ئەژماربكرێت، پارتی و یەكێتی دەبنە كەمینە و بەپێی شیكارییەكی ( درەو میدیا)ش پارتی و یەكێتی پێكەوە نزیكەی ( 32%)ی دەنگی ئەو هاوڵاتیانەی هەرێمیان بەدەستهێناوە  كە مافی دەنگدانیان هەبووە بە دیوێكی تر 68%ی ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەبووە دەنگیان بە پارتی و یەكێتی نەداوە.  بەپێی ئاماری دەستەی ئاماری هەرێم ژمارەی دانیشتوانی هەرێم (5.577.815) پێنج ملیۆن و پێنج سەد و حەفتاو حەوت هەزارو هەشت سەدو پانزە كەسە، لەو ژمارەیە بۆ هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 پەرلەمانی كوردستان ( 3,088,642) سێ ملیۆن و هەشتاو هەشت هەزارو شەش سەدو چل و دوو كەس مافی دەنگدانیان هەبوو واتا لە 55%ی كۆی دانیشتوانی هەرێم مافی دەنگدانیان هەبووە . بەپێی راگەیەندراوی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنی هەرێمیش ( 1.845.979 ) یەك ملیۆن و هەشت سەدو چل و پێنج هەزارو نۆسەد و حەفتاو نۆ كەس بەشداریان لە پرۆسەكەدا كردووە  کە دەکاتە رێژەی ( 59%). لەو ژمارەیە (1.242.663) یەك ملیۆن و دوسەد و چل و دوو هەزارو شەش سەدو شەست و سێ كەس دەنگی نەداوە یاخود بایكۆتی هەڵبژاردنیان كردووە كە دەكاتە ( 41%)ی كۆی ئەو كەسانەی كە مافی دەنگدانیان هەبووە. پارتی دیموكراتی كوردستان (686،070 ) دەنگی بەدەستهێناوە ئەگەر رێژەكە لە كۆی ئەوانە وەرگرین كە مافی دەنگدانیان هەبوە كە( 3,088,642) كەسە  دەكاتە ( 22.2%) كۆی ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەبووە، واتا( 77.8%)ی ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەبوە دەنگیان بە پارتی نەداوە وە دەنگەكانی پارتی تەنها لە 12%ی كۆی ژمارەی دانیشتوانی هەرێمی هەیە لەكۆی ژمارەی دانیشتوانی هەرێم .  یەكێتی نیشتیمانی كوردستانیش(319،912) دەنگی بەدەستهێناوە رێژەكە لە كۆی ئەوانە وەرگرین كە مافی دەنگدانیان هەیە كە ( 3,088,642) كەسە  دەكاتە ( 10.3%) كۆی ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەبووە ( 89.7%) دەنگیان بە یەكێتی نەداوە. واتا بە یەكێتی و پارتی ( 32.5%)ی كۆی دەنگی ئەو هاوڵاتیانەی هەرێمیان بەدەستهێناوە كە مافی دەنگدانیان هەبووە، واتا ( 67.5%) هاوڵاتیان دەنگیان بە یەكێتی و پارتی نەداوە. ئەمە سەرەڕای ئەوەی زۆربەی لایەنەكان جەخت لەوە دەكەنەوە كە تەزویر و ساختەكاریی كراوە، تەنانەت بەشیك لە ئەندامانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنیش دانیان بەوەدا نا  كە ساختەكاری كراوە ، ئەندامانی پارتی و یەكێتی لە كۆمسیۆن ئەنجامەكەیان پەسەند كرد رایانگەیاند ئەو دەنگانەی كە رەتكراونەتەوە بەهۆی ئەوەی گومانی لەسەر بووە دەستكاریكراوە:  -    دەنگی هەژمار نەكراو ( 119617 ) سەد و نۆزە هەزارو شەش سەدو حەڤدە بەهۆی قردێلەی سورەوە كە ساختەكاری تیاكراوە. -    دەنگی پوچەڵ ( 116383 ) سەدو شانزە هەزارو سێسەد و هەشتاو سێ. -    دەنگی بەتاڵ ( 42432 ) چل و دوو هەزارو چوارسەدو سی و دوو. لە كاتێكدا پارتی و یەكێتی هەمیشە بەناوی هاوڵاتیانی كوردستانەوە قسە دەكەن و بڕیار دەدەن و دەڵێن زۆرینەی هاوڵاتیانمان لەگەڵە ، بەڵام بەپێی ئەم شیكاری و لێكدانەوەیەی سەرەوە بێت پارتی 22% ی دەنگی هاوڵاتیانی لەگەڵە و یەكێتی 10%ی دەنگی هاوڵاتیانی  هەرێمی كوردستانی لەگەڵە، بەهەردووكیشیان لە 32%ی دەنگی هاوڵاتیانیان لەگەڵە، لە كاتێكدا 41%ی هاوڵاتیانی كوردستان بەهۆی نائومێدیان لە حوكمڕانی ئەوان بایكۆتیان كردووەو بەشێكی تریش دەنگی بەلایەنەكانی دەرەوەی ئەو دوو هێزە داوە. كە كۆی گشتی دەكاتە لە 68%ی هاوڵاتیان دەنگیان بەو دوو حزبە نەداوە.    


(درەو میدیا):  لەدوای گەڕانەوەی بەرهەم ساڵح بۆ ناو یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و بەشدارینەكردنی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا، ئێستا چارەنووسی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری لەبەردەم ئاسۆیەكی ناڕووندایە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، چەند رۆژێكە لەناو هاودیدەكانی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری گفتوگۆی چڕ دەستیپێكردووە لەبارەی چارەنوسی حزبەكەیانەوە. سێ بۆچونی جیاواز (درەو میدیا) زانیویەتی، ئێستا هاودیدەكانی هاوپەیمانی‌و هاوڕێكانی پێشووی بەرهەم ساڵح لەبارەی چارەنوسی حزبەكەیانەوە دابەشبوون بەسەر سێ بۆچونی جیاوازدا. بۆچونی یەكەم: ئەمانە داوا دەكەن هاودیدانی هاوپەیمانی هاوشێوەی بەرهەم ساڵحی سەرۆكی پێشووی هاوپەیمانێتییەكەیان بگەڕێنەوە بۆ ناو یەكێتی نیشتمانی. بۆچونی دووەم: ئەمانە بۆچونیان وایە دەبێت هاوپەیمانی بەردەوام بێت‌و لەدوای رۆشتنی بەرهەم ساڵحەوە جارێكی تر خۆی رێكبخاتەوە‌و ئامادەكاری بۆ قۆناغی ئایندەی كاری سیاسی بكات. بۆچونی سێیەم: ئەم بۆچونە داوا دەكات هاوپەیمانی هەڵوەشێندرێتەوە‌و كۆتایی بە خولی ژیانی نوێترین حزب لەسەر گۆڕەپانی سیاسی هەرێمی كوردستان بهێنرێت. سێ گروپ‌و یەك چارەنوس ئەو سێ بۆچونەی كە لەناو هاوپەیمانێتیدا هەن سەبارەت بە چارەنوسی حزبەكەیان، دابەشبوون بەسەر سێ گروپی جیاوازدا، كە لەدوای رۆشتنی بەرهەم ساڵحەوە لەناو هاوپەیمانیدا ماونەتەوە. گروپی یەكەم: ئەم گروپە پێكدێت لە پاشخان ئیسلامییەكان، ئەمانە لەگەڵ ئەوە نین بچنە ناو یەكێتی‌و دەیانەوێت هەرچۆنێك بێت هاوپەیمانی بمێنێتەوە‌و بەردەوام بێت. گروپی دووەم: ئەم گروپە پێكدێن لەوانەی كە لەناو یەكێتییەوە هاتوون‌و پێشتر پۆستی باڵاو مامناوەندییان هەبووە لەناو یەكێتیدا‌و ئێستا دەیانەوێت هەرچۆنێك بێ بگەڕێنەوە بۆ ناو حزبی دایك‌و پۆستەكانیان وەرگرنەوە. گروپی سێیەم: ئەم گروپە بریتین لەو گەنجە ناڕازییانەی كە بەشێكیان پێشتر یەكێتی بوون‌و  بەشێكی تریان گەنجانی ناڕازی دەرەوەی حزبەكان بوون، ئەمانە دەیانەوێت بەمەرجەوە بچنە ناو ریزەكانی یەكێتییەوە. گفتوگۆیەكی نهێنی! بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئەو گروپەی ناو هاوپەیمانی كە پێشتر لەناو یەكێتی پۆستیان هەبووە، لە ماوەی رابردوودا چەندجارێك لەگەڵ سەركردەكانی یەكێتی كۆبونەتەوە بەمەبەستی گەڕانەوە، بەڵام سەركردەكانی یەكێتی لەگفتوگۆكانیاندا لەگەڵ ئەو گروپە زۆر جدی نەبوون، رەنگە ئەمەش بەهۆی ئەوە بێت دوای گەڕانەوەی بەرهەم ساڵح چیتر هاوپەیمانی ئەو جادووەی نەماوە كە یەكێتی ترسی لێی هەبێت. داوای رۆڵی بەرهەم ساڵح دەكرێت گروپی سێیەم لەناو هاوپەیمانی واتە ئەو گروپەی كە پێكهاتوون لە گەنجە ناڕازییەكان‌و هەندێكیان پێشتر یەكێتی بوون، نیگەرانن لە كۆبونەوەی گروپی یەكێتییە كۆنەكان لەگەڵ سەركردایەتی‌و یەكێتی. ئەم گروپە داوا دەكەن، هاودیدانی هاوپەیمانی بەشێوەیەكی راستەوخۆ‌و وەكو حزبێكی جیاواز گفتوگۆ لەگەڵ یەكێتیدا بكەن بۆ گەڕانەوە بۆ ناو یەكێتی، نەك وەكو كادری پێشووی یەكێتی. ئەم گروپە پرۆژەیەكیان ئامادەكردووەو بۆ گەڕانەوە بۆ ناو یەكێتی‌و داوا دەكەن لە گفتوگۆكاندا زامنی جێبەجێكردنی بكرێت، كورتەی پرۆژەی ئەم گروپە خۆی لە دوو خاڵدا دەبینێتەوە: یەكەم: بەفەرمی لەگەڵ یەكێتی دانیشتن‌و گفتوگۆ بكرێت وەك قەوارەیەكی سیاسی، نەك وەك گروپێك كە پێشتر لەناو یەكێتی بوون. دووەم: سەرۆكی پێشووی قەوارەی هاوپەیمانی (بەرهەم ساڵح) خۆی سەرپەرشتی دانیشتن‌و گفتوگۆكان بكات لەگەڵ یەكێتی. ناڕەزایەتی لەناو یەكێتیدا (درەو میدیا) لە چەند سەرچاوەیەكی جیاوازەوە زانیاری دەستكەوتووە، لەناو یەكێتی ناڕەزایی دروستبووە‌و داوا دەكرێت ئەو گروپەی كە پێشتر یەكێتییان جێهێشتووە‌و چونەتە ناو هاوپەیمانییەوە، بەهەمان پۆستی پێشووتریانەوە لە یەكێتی وەرنەگیرێنەوە، چونكە بەوتەی ئەوانەی بانگەشە بۆ ئەم بۆچونە دەكەن، ئەو هاودیدانەی هاوپەیمانی بەر لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان نەگەڕاونەتەوە بۆ ناو یەكێتی‌و گەڕانەوەی ئێستایان بێسودە.


( درەو میدیا)  لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان 30ی ئەیلولی 2018، سەرۆكی سێ فراكسیۆنی خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان دەرنەچون  1-    مەروان گەڵاڵی سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی  2-    دلێر ماوەتی سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان 3-    بەهزاد زێباری سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان 


راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیارەی سەرەتاكانی مانگی داهاتوو دەستبەكاربێت، روخساری گەنج زۆربەی كورسییەكانی داگیركردووە. لە جیهاندا گەنج بەو كەسانە دەوترێت كە تەمەنیاندەكەوێتە نێوان (18 بۆ 40) ساڵی، لە هەرێمی كوردستان هەموو حزبە سیاسییەكان رێكخراو و بەرنامەی تایبەتیان بۆ توێژی گەنجان داناوە، تا لەو رێگەیەوە بتوانن دەنگ‌و سۆزی ئەو توێژە زیندووەی كۆمەڵگە بەلای خۆیاندا رابكێشن. لایەنە سیاسییەكان ئەگەرچی لەواقیعدا نەیانتوانیوە وەكو پێویست خزمەت بە توێژی گەنجان بكەن، بە تایبەتی لەبواری دامەزراندن و رەخساندنی هەلی كار، بەڵام بەمدواییانە هەموویان زیاتر روویان بەرەو لای گەنجان وەرگێڕاوە، ئەمەش بەدیاریكراوی لە كاندیدەكانی ئەم خولەی پەرلەمانی كوردستاندا رەنگیداوەتەوە. بەتەمەنترین ‌و گەنجترین پەرلەمانتار بەپێی ئەو ئەنجامانەی كە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن ‌و راپرسی هەرێمی كوردستان بڵاویكردنەوە، بە تەمەنترین ئەندامی ئەم خولەی پەرلەمان، پەرلەمانتارێكی پارتییە بەناوی (رێڤنگ هروری) كە لەدایكبووی ساڵی 1951ە‌و بەپێی یاساش بەهۆی تەمەنەكەیەوە سەرۆكایەتی یەكەم دانیشتنی پەرلەمان دەكات تا ئەوكاتەی پەرلەمان دەستەی سەرۆكایەتی هەڵدەبژێرێت. لە بەرامبەردا گەنجترین پەرلەمانتاری خولی نوێ كاندیدێكی سەركەوتووی پارتی گەشەپێدانی توركمانییە كە ناوی (سارا دڵشاد ئەبوبەكر چاوشلی)ە‌و لەدایكبووی ساڵی 1992ە‌و بەهۆی كۆتای كەمینەكانەوە بە (194) دەنگ بووە بە ئەندامی پەرلەمان. پارتی خۆی گەنج كردوەتەوە پارتی دیموكراتی كوردستان كە پیرترین پارتی سیاسی هەرێمی كوردستانە ‌و براوەی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمان بوو، لەم خولەی پەرلەماندا سەرباری ئەوەی خاوەنی بەتەمەنترین كاندیدی سەركەوتووە، بەڵام تاڕادەیەكیش خۆی گەنج كردوەتەوە ‌و ناوەندی تەمەن لە لیستی پارتی لەنێوان (1951 بۆ 1991) دایە. (پێشەوا هەورامی) گەنجترین ئەندامی لیستی پارتییە كە لەدایكبووی ساڵی 1991ە، لە لیستی پارتی كاندیدێكی دەرچووی تر هەیە كە تەمەنی (28) ساڵە‌و لەدایكبووی ساڵی 1990 كە ئەویش (ئەرشەد حسێن محەمەد)ە. گەنجەكانی یەكێتی براوەبوون یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش كە یەكێكی ترە لە پارتە پیرەكانی هەرێمی كوردستان لەڕووی مێژووی دروستبونییەوە، لەم هەڵبژاردنەدا براوەی دووەم بوو. ناوەندی تەمەن لە لیستی یەكێتیدا لە نێوان (1956 بۆ 1990)دایە‌و سێ كاندیدی دەرچوو لەدایكبووی ساڵی 1990ن، ئەو كاندیدانەش بریتین لە هەریەكە لە (شنۆ عەشقی عەبدوڵا- هاوڕێ پەنا محەمەد- كاروان عەبدولڕەحمان عەبدوڵا).    لە بەرامبەردا بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی لیستی یەكێتی بریتییە لە (جەمال حەوێز مستەفا) كە لەدایكبووی ساڵی 1956ە. گۆڕان و گەنج بزوتنەوەی گۆڕان كە ساڵی 2009 دروستبووە‌و گەنج پێكهاتەیەكی سەرەكییە تێیدا، لەم هەڵبژاردنەدا كەوتە دوای لیستەكانی ترو ناوەندی تەمەن لە لیستەكەیدا لەنێوان (1961 بۆ 1988)دایە‌و گەنجترین كاندیدی دەرچووە (شیرین ئەمین) هاوسەری رۆژنامەنوسی تیرۆركراو (كاوە گەرمیانی)یە كە لەدایكبووی ساڵی 1988ە. لە بەرامبەردا بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی لیستی گۆڕان (گوڵستان سەعید محەمەد)ە كە لەدایكبووی ساڵی 1961ە‌و بە كۆتای ژنان ‌و بە (825) دەنگ سەركەوتووە بۆ پەرلەمانی كوردستان. نەوەی نوێ لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ براوەی چوارەمی هەڵبژاردنە، ناوەندی تەمەن لەم لیستەدا لەنێوان (1974 بۆ 1991)ە. (سیپان ئامێدی) لەدایكبووی ساڵی 1991 گەنجترین كاندیدی دەرچووی جوڵانەوەی نەوەی نوێیە، لەبەرامبەردا بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی نەوەی نوێ بریتییە لە (مەم بورهان قانع)ە كە لەدایكبووی ساڵی 1974ە. كۆمەڵی ئیسلامی لە لیستی كۆمەڵی ئیسلامیش ناوەندی تەمەن لەنێوان (1970 بۆ 1989)دایە، لەم لیستە (روپاك ئەحمەد رەحمان) گەنجترین پەرلەمانتارە ‌و لەدایكبووی ساڵی 1989یە. لەبەرامبەردا (عەبدولستار مەجید) بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی لیستی كۆمەڵە كە لەدایكبووی ساڵی 1970یە. یەكگرتوو پاشەكشێی كردووە لیستی یەكگرتووی ئیسلامی بەپێچەوانەی لیستەكانی ترەوە ناوەندی تەمەن تێیدا بەرزە‌و لەنێوان (1966 بۆ 1978)دایە‌و گەنجترین ئەندامی ئەم لیستە بۆ ئەم خولە (هەڵز ئەحمەد محەمەد)ە كە لەدایكبووی ساڵی 1978ە. لە بەرامبەردا بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی لیستەكەی یەكگرتوو بریتییە لە (ئیسماعیل عەلی تەها) كە لەدایكبووی ساڵی 1966ە. 


(درەو میدیا): دەسەڵاتدارانی توركیا پێیانوایە، بەشێك لە لاشەی جەمال خاشقچی نوسەر و ڕۆژنامەنوسی سعودی گواستراوەتەوە بۆ دەرەوەی خاكی توركیا و گەیەنراوەتە (ڕیاز)ی پایتەختی سعودیە، لەڕێی (ماهر عەبدولعەزیز مترب)ئەفسەری هەواڵگری سعودیە،كە یەكێكە لە ئەندامانی ئەو تیمە 15 كەسییەی تۆمەتبارە بە كوشتنی خاشقچی.  پێگەی "میدل ئیست ئەی" بەریتانی لەزاری سەرچاوە ئاگادارەكانی توركیاوە بڵاویكردوەتەوە، (ماهر عەبدولعەزیز مترب) كە كەسێكی نزیكە لە شازادە (محەمەد بن سەلمان)، بەشێك لەلاشەی خاشقچی لە جانتایەكی گەورەدا و بە فڕۆكەیەكی تایبەت گواستوەتەوە بۆ سعودیە. (مترب) دوای كوشتنی خاشقچی بە فڕۆكەیەكی تایبەت ئەستەنبوڵی بەجێهێشتوە، جانتاكانیشی لە فڕۆكەخانە پشكنینی بۆ نەكراوە، بەو پێیەی هەڵگری پاسپۆرتی دیبلۆماسی بووەو  لە هۆڵی كەسایەتیە گرنگەكانی(vip) فڕۆكەخانەی ئەتاتوركەوە ڕۆیشتووە. ئەردۆغان قسەدەكات  بەرپرسانی توركیا پێیانوایە، خاشقچی بەدەستی ئەنقەست لەناو كۆنسوڵگەریی سعودیە لە ئەستەنبوڵ بەدەستی ئەندامانی تیمێكی تایبەت كوژراوە و لاشەكەشی پارچەپارچەكراوە، ئاماژە بەبوونی تۆماری دەنگیش دەدەن كە وەك بەڵگەی كوشتنی لەناو كۆنسوڵگەرییەكە.  ڕۆژی یەكشەممەی ڕابردوو، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان ڕایگەیاند: ڕۆژی سێشەممە لێدوانی پێویست لەبارەی كوشتنی خاشقچی دەدات و وردەكاری ڕوداوەكە بەشێوەیەكی جیاواز ئاشكرادەكات. ئەردۆغان ڕاشیگەیاند" ڕۆژی  سێشەممەی داهاتوو لە كۆبونەوەی حزبدا ڕونكردنەوەی خۆم لەبارەی ئەو پرسەوە دەدەم ". درەنگانێكی شەوی ڕابردووش ئاژانسی هەواڵی ئەنادۆڵ بڵاویكردەوە: ئەردۆغان لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە پەیوەندییەكی تەلەفونیدا ڕێككەوتون لەسەر پێویستی ئاشكراكردنی وردەكاری كوشتنی خاشقچی. سەرەتای ئەم هەفتەیە دۆناڵد ترەمپ كاتێك لەبارەی لێكۆڵینەوەكانی سعودیەوە پرسیاری لێكرا، وتی " ڕازینیم تا ئەوكاتەی وەڵامەكانم دەستدەكەوێت، هەنگاوی یەكەم باشبوو، بەڵام ئەمەوێت وەڵامەكانم دەستبكەوێت".  لە چاوپێكەوتنێكیشدا لەگەڵ ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست ترەمپ ڕایگەیاند" ڕوون و ئاشكرایە كارەكە فێڵی تیادایە، درۆكراوە لە پرسەكەدا".  بن سەلمان لەپشت كوشتنی خاشقچییەوەیە ڕۆژنامەی (وۆڵ ستریت جۆرناڵ)ی، ئەمریكی دەڵێت، (محەمەد بن سەلمان)  جێنشینی شای سعودیە بە (جارید كۆشنەر) زاوای (دۆناڵد ترەمپ) و گەورە ڕاوێژكاریی، ڕاگەیاندووە، هەڵگەڕانەوەی خۆرئاوا بەرامبەری لەیاد ناكات، وەك ئاماژەیەك بۆ ئەو ڕەخنانەی وڵاتانی خۆرئاوا لە (ڕیاز) و گێڕانەوەكەی سەبارەت بەكوژرانی جەمال خاشقچی هەیانە.   ڕۆژنامەكە لەزاری سەرچاوەكانەوە بڵاویكردوەتەوە، (بن سەلەمان) لە هەشتەم ڕۆژی دیارنەمانی (خاشقچی)دا، پەیوەندیكردووە بە (كۆشنەر) و پرسیاری نهێنی ئەو توڕەییەی كردووە كە لە واشنتۆن سەریهەڵداوە سەبارەت بەو كێشەیە. لەبەرامبەردا، زاواكەی ترەمپ پەیامێكی بەهێزی داوە بە بن سەلمان كە ناوەرۆكەكەی پێویستی ئاشكراكردنی چۆنیەتی ڕووداوی كوشتنی خاشقچی لە كونسوڵگەریی سعودیە لە ئەستەنبوڵ.    لە كاتێكدا هەڵوێستەكانی سەرۆكی ئەمریكا ڕۆژانە گۆڕانی بەسەردا دێت سەبارەت بەسعودیە لە پرسی كوشتنی خاشقچی، سیاسییەكانی ئەمریكا هەڵوێستی توند دەردەبڕن كە دواینیان قسەكانی (پۆپ كۆركەر) سیناتۆری كۆمارییەكان و سەرۆكی لیژنەی كاروباری دەرەوەی كۆنگرێسی ئەمریكایە كە دەڵێت "پێمیوایە شازادەی جێنشینی سعودیە لەپشت كوشتنی خاشقچییەوەیە و بڕوا بەو گێڕانەوە ناكات كە ئاماژە بە پێچەوانەی ئەوە دەكات".  هەر لەوچوارچێوەیەدا سیناتۆری كۆماری (راند بۆل) دەڵێت، ناكرێت 15 كەس بۆ كوشتنی كەسایەتیەكی ئۆپۆزسیۆن ڕەوانەبكرێت بەبێ‌ ڕەزامەندی شازادەی جێنشین" و  چیرۆكەكەی سعودیەش بۆ ڕوداوەكە بە "ئیهانە" وەسفدەكات.  لە پێشهاتێكی نوێی ئەو دۆسیەیەدا، ئاژانسی هەواڵی سعودیە بڵاویكردەوە، دوێنێ‌ شا (سەلمان) پادشای سعودیە و (محەمەد بن سەلمان) شازادەی جێنشین لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا سەرەخۆشیان لە (سەلاح خاشقچی) كوڕی جەمال خاشقچی كردووە بەبۆنەی كوژرانی باوكییەوە.   عادل جوبێر وەزیری دەرەوەی سعودیەش لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ تۆڕی هەواڵی (فۆكس نیوزی) ئەمریكی ڕایگەیاند: كوژرانی خاشقچی لە كونسوڵگەریی سعودیە "هەڵەیەكی گەورەی مەترسیدار"  بوو، بەڵام "شازادە محەمەد بن سەلمان هیچ زانیارییەكی لەسەر ڕووداوەكە نەبووە". جوبێر لەو چاوپێكەوتندا ئاماژەی بەوەشداوە، كەسەكان لەو پرۆسەیەدا دەسەڵاتی خۆیان تێپەڕاندووە، هەڵەیانكرد كاتێك خاشقچیان كوشت و هەوڵیشیاندا كارەكەیان بشارنەوە.   


( درەو میدیا): لە هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان كە لە 30ی ئەیلولی 2018دا  -    ( 1845979 ) یەك ملیۆن و هەشت سەدو چل و پێنج هەزارو نۆسەد و حەفتاو نۆ كەس بەشداریان لە پرۆسەكەدا كردووە -    رێژەی بەشداری ( 59%) لە سەداپەنجاو نۆ  -    دەنگی پوچەڵ ( 116383 ) سەدو شانزە هەزارو سێسەد و هەشتاو سێ  -    دەنگی بەتاڵ ( 42432 ) چل و دوو هەزارو چوارسەدو سی و دوو  -    دەنگی هەژمار نەكراو ( 119617 ) سەد و نۆزە هەزارو شەش سەدو حەڤدە  -    دەنگی درووست ( 1567547 ) یەك ملیۆن و پێنج سەدو شەست و حەوت هەزارو پێنج سەدو صل و حەوت -    بەهای كورسیەك ( 15391 ) پانزە هەزارو سێسەد و نەوەد و یەك 



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand