( درەو میدیا): باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە ئەنكەرەی پایتەختی توركیا ئەمڕۆ سێشەممە لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا چەندین ملیۆن دۆلاری وەك خەڵات دیاریكردووە لەبەرامبەر زانیاری كە ببێتە هۆی دەستگیركردنی سێ‌ سەركردەی پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە". باڵیۆزخانەكە دەڵێت:" ئەمریكا 5 ملیۆن دۆلاری بەرامبەر بە زانیاری بۆ دەستگیركردنی موراد قەرەیلان و 4 ملیۆن دۆلار بۆ جەمیل بایك و 3 ملیۆن دۆلاری بۆ دوران كاڵكان دیاریكردووە". ئەمەش دوای سەردانی ماتیۆ پاڵمەر یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا دێت بۆ ئەنكەرە. ماتیۆ لەو بەیاننامەیەدا كە سایتی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە توركیا بڵاویكردوەتەوە دەڵێت:" زۆر دڵخۆش بوووم بە یەكەم سەردانم بۆ ئەنكەرە لەو كاتەوەی پۆستی یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكام بۆ كاروباری ئەوروپا و ئۆراسیا وەرگرتووە و لەم سەردانەدا چاوم بە چەند بەرپرسێكی باڵای حكومەتی توركیا كەوت لەگەڵ سەرمایەداران، ئەندامانی پەرلەمان و بیروڕامان دەربارەی چەند پرسێكی جێگی بایەخی هەردوولا ئاڵوگۆڕكرد." ماتیۆ دەشڵێت:" ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هاوكاری توركیای هاوپەیمانمان لە ناتۆ لە بواری نەهێشتنی تیرۆردا بەرزدەنرخێنین و لە چوارچێوەی سەردانەكەمدا خۆشحاڵم كە پرۆگرانی خەڵاتەكان لە پێنداوی دادپەروەریی سەر بە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیەنم كەسێ‌ سەركردەی دیاری رێكخراوی تیرۆریستی پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە" بە ئامانج دەگرێت و ئیدارەی ئەمریكا لە بەرامبەر دەستكەوتنی زانیاری كە ببێتە خۆی دیاریكردنی شوێنی سەركردە باڵاكانی پەكەكە: موراد قەرەیلان دەگاتە 5 ملیۆن دۆلار،  جەمیل بایك دەگاتە 4 ملیۆن دۆلارن دوران كاڵكان دەگاتە 3 ملیۆن دۆلار  تەرخاندەكات".  

راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان یەكەم كۆبونەوەی خۆی گرێدا، بەڵام نەیتوانی دەستەی سەرۆكایەتی هەڵبژێرێت كە پێكدێت لە (سەرۆكی پەرلەمان- جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان- جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان). سەرۆكی كاتی پەرلەمان كە بەتەمەنترین پەرلەمانتارە، لەسەر داوای فراكسیۆنەكانی (پارتی دیموكراتی كوردستان- یەكێتی نیشتمانی كوردستان- بزوتنەوەی گۆڕان- یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان) بەبێ هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی، كۆتایی بە كۆبونەوەكە هێنا‌و دانیشتنەكەی بەكراوەیی هێشتەوە تا ئەوكاتەی دەستەی سەرۆكایەتی هەڵدەبژێردرێت. هەردوو فراكسیۆنی (جوڵانەوەی نەوەی نوێ- كۆمەڵی ئیسلامی) دژایەتی خۆیان بۆ هێشتنەوەی كۆبونەوەی یەكەمی پەرلەمان بەكراوەیی راگەیاند. رێكنەكەوتنی لایەنە سیاسییەكان لەسەر چۆنیەتی دابەشكردنی پۆستەكانی حكومەت‌و سەرۆكایەتی پەرلەمان هۆكاری سەرەكی هێشتنەوەی دانیشتنی یەكەمی پەرلەمانی كوردستان بوو بە كراوەیی. نازانرێت لایەنە سیاسییەكان تا چەند هەفتەی تر دەگەنە رێككەوتن، بەڵام تا رێككەوتن نەكرێت، دانیشتنی یەكەمی پەرلەمان هەر بە كراوەیی دەمێنێتەوە، چونكە بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان دەبێت لە دانیشتنی یەكەمدا دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان هەڵبژێردرێت، واتە تا رێككەوتنی سیاسی نەكرێت پەرلەمان هەر دانیشتنێك بكات، هەر بە كۆبونەوەی یەكەم ئەژماردەكرێت. لایەنەكان چی دەڵێن؟ عەلی حەمە ساڵح سەر‌وكی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان دوای كۆتایهاتنی دانیشتنی پەرلەمان لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، جێهێشتنی دانیشتنی پەرلەمان بەكراوەیی هیچ خیلافێكی یاسایی نیەو سەرۆكی یەكەم دانیشتن ئەتوانێت دانیشتنەكە بەكراوەیی بهێڵێتەوە. عەبدولستار مەجید سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی دەڵێ: " پەرلەمان بۆ خۆی بە شكاندنی ئەو پەیڕەوی ناوخۆییەی پەسەندی كردووە دەستیپێكردو ناكرێت دانیشتنەكە بەكراوەیی بهێڵدرێتەوە".  كازم فاروق ئەندامی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی كوردستان لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا وتی: سەرۆكی كاتی پەرلەمان گوێی بە پێشنیازی پەرلەمانتارەكان نەداوەو دانیشتنەكەی بەكراوەیی هەڵگرتووە، ئەمەش پێشلێكارییە دژ بە پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان. پێشینەیەكى خراپ! هێشتنەوەی دانیشتنی یەكەمی پەرلەمان بەكراوەیی، پێشینەیەكە كە سەرەتا لە پەرلەمانی عێراقەوە لە ساڵی 2010 دەركەوت، كاتێك زیاتر لە (5) مانگ دانیشتنی یەكەم بەكراوەیی هێڵدرایەوە، بەهۆی رێكنەكەوتنی لایەنەكان لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان، بەڵام ئەوكات دادگای دەستوری عێراق دواجار بڕیاریدا لەسەر ئەوەی هێشتنەوەی دانیشتنی یەكەم بەكراوەیی كارێكی نادەستورییە، بۆیە پەرلەمانی عێراق ئەوكات لەژێر فشاری دادگای دەستوریدا پەلەی كرد‌و سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و كابینەی حكومەت یەكلاكرایەوە. ئەم نەریتە ساڵی 2013 گواسترایەوە بۆ پەرلەمانی كوردستان‌و خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان دانیشتنی یەكەمی خۆی نزیكەی (6) مانگ بەكراوەیی هێشتەوە. هێشتنەوەی دانیشتن بەكراوەیی یاساییە؟ ئەگەر لە خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستاندا هەندێك كێشە هەبوبێت لەبارەی دەستەواژەی كۆبونەوەی یەكەمی پەرلەمان، لەم خولە نوێیەدا تاڕادەیەك تەمومژ نەماوە، چونكە رۆژی 17/7ی ئەمساڵ خولی چوارەمی پەرلەمان بەرلەوەی وادەكەی تەواو ببێت، پەیڕەوێكی ناوخۆی نوێی بۆ پەرلەمان پەسەندكرد، كە تاكە سەرچاوەی یاسایی چۆنیەتی بەڕێوەبردنی كاروبارەكانی پەرلەمانە. بەپێی ئەو پەیڕەوە ناوخۆ نوێیە، كە لەبەشی یەكەمدا‌و لە پێناسەكاندا هاتووە، مەبەست لە (دانیشتنی پەرلەمان) برتییە لە " كۆی گشتی ئەو كۆبونەوانەیە كە لە رۆژێكدا دەبەسترێن". بەپێی بەدواداچوونی (درەو میدیا) بۆ پرۆتۆكۆڵی دانیشتنەكانی خولی چوارەم، ئەم پێناسەیە هیچ دەرفەتێكی بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی یاسایبوون یان نایاسایبوونی هێشتنەوەی كۆبونەوەی پەرلەمان بە كراوەیی نەهێشتووەتەوە، چونكە ئەم پێناسەیە بەڕوونی یەكلایكردوەتەوە كە دانیشتنی پەرلەمان دەبێت تەنیا لە یەك رۆژدا بێت، نەك یەك بۆ چەند رۆژ یاخود چەند هەفتە‌و چەند مانگێك درێژبكرێتەوە، مەبەستی (مشرع- یاسادانەر)یش لە وشەی (رۆژێك) هەمان مەبەستە، واتە هێشتنەوەی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی كوردستان بەكراوەیی، كارێكی نایاسایی بوو. چەند پێشێلكارییەكی تر ئینستتیوتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان كە تاكە رێكخراوی چاودێری كارەكانی پەرلەمانە لە هەرێمی كوردستان‌و لە چوار ساڵی رابردوودا راپۆرتی وردی لەسەر هەموو كۆبونەوە‌و بڕیارەكانی پەرلەمان ئامادەكردووە، لەبارەی كۆبونەوەی یەكەمی پەرلەمانی كوردستان راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە. لە راگەیەندراوەكەدا ئینستتیوتی پەی دەڵێ" ئەوەی تێبینی كرا لە یەكەم دانیشتنی دەستپێكدا كۆمەڵێك پێشێلكاری لە یاساكان‌و پەیرەوی ناوخۆی پەرلەماندا كراوە". ئینستتیوتی پەی لەم خاڵانەدا پێشێلكارییەكانی دانیشتنی یەكەمی پەرلەمانی كوردستانی دیاریكردووە: 1-    بەپێی پەیرەوی ناوخۆی پەرلەمان دەبوایە هەر ئەمڕۆ دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك‌و هەردوو جێگری یەكەم‌و دووەم) هەڵبژێردرایە، بەڵام جگە لە مەراسیمی سوێندخواردنی پەرلەمانتاران هیچی تر نەكراو دانیشتنەكە بەكراوەیی هێڵدرایەوە، ئەمە لەكاتێكدایە كە بەپێی مادەی یەكەمی پەیرەو دانیشتنی پەرلەمان لە شەو و رۆژێكدایەو ناكرێت دانیشتن بەكراوەیی بهێڵدرێتەوە، ئەمەش یەكەم پێشێلی پەیرەو بوو لەلایەن خولی پێنجەمی پەرلەمانەوە ئەنجامدرا. 2-    بەپێی مادەی (21) لە پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان دەبوایە لیژنەیەك سەبارەت بە دروستی ئەندامێتی ئەندامانی پەرلەمان پێكبهێنرێت، بۆ پێداچوونەوەی ئەو تانانەی لەسەر دروستی ئەندامێتی پێشكەشكراون. ئەمەش پێشێلێكی تری پەیرەو بوو 3-    بەشێك لە پەرلەمانتاران لەساتی سوێندخواردنەكەدا پەیوەست نەبوون بەو دەقە یاساییەی سوێند كە لە مادەی (12)ی پەیڕەودا هاتووە. 4-    لەساتی خستنە دەنگدانی پێشنیاری دواخستنی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی، چەند ئەندامێك ویستیان بە (نقطة نظام) خاڵی پەیڕەوی رای خۆیان دەرببڕن بەڵام لەلایەن سەرۆكی كاتیەوە رێگەیان پێنەدرا، ئەمەش پێشێلی پەیرەو بوو.

ڕاپۆرت: ئارام مەحمود (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا وردەكاری ئەو كەرتانەی ئێران بڵاودەكاتەوە كە سزاكانی ئەمدواییەی ئەمریكا دەیانگرێتەوە‌و مامەڵەكردن لەگەڵیاندا سزا هاوشێوە بەدوای خۆیدا دەهێنێت. یەكەم: كەرتی بانكەكان لە هەر دوو بواری (بانكی‌و داریی)دا، سزاكان ئەو بانكە ئێرانیانەی بەدیاریكراوی كردوەتە ئامانج كە خاوەندارێتی یان لەلایەن ئەو كەسانەوە بەڕێوەدەبرێن كە پشتیوانی حكومەتی (تاران)یان كردووە لەم بوارانەدا وەكو ئەوەی ئەمریكییەكان دەڵێن. •    تیرۆری نێودەوڵەتی •    بڵاوبونەوەی چەكی كۆكوژ •    ئامرازەكانی پەیوەندیكردن •    پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤ.    زیاتر لە (70) دامەزراوەی دارایی‌و كۆمپانیا بیانی‌و ناوخۆییەكانی پەیوەست بە ئێران خراونەتە لیستی كەسایەتییە قەدەغەكراوەكان.  "بانكی میللی"و لقەكانی ئەم گروپە لە سزاكان، هەریەك لە بانكەكانی (بانكی میللی)و (ئاریان بانك)و 12 لقی تر دەگرێتەوە كە خاوەندارێتییەكەیان بۆ (بانكی میللی) دەگەڕێتەوە یان لەژێر كۆنتڕۆڵی ئەودایە، كە ئەوانیش: (بانكی كار گوشای)، (بانكی ملی بی. ئێل. سی)، (گروپی میللی وەبەرهێنان)، (كۆمپانیا میللی وەبەرهێنان)، (كۆمپانیای نیشتمانی بۆ پیشەسازی‌و كانزاكان)، (كۆمپانیای بیشەهر بۆ پێشخستنی پیشەسازی)، (كۆمپانیای پێشخستن‌و دروستكردن‌و وەبەرهێنانی چیمەنتۆ)، (كۆمپانیای میللی نێودەوڵەتی بۆ بونیاتنان‌و پیشەسازی)، (بی، ئێم، ئای، ئای، سی نێودەوڵەتی بۆ بازرگانی گشتی)، (كۆمپانیای چیمەنتۆی شومال)، (سابز كارافارارینان خەلیج)، (بانكی میر بۆ كار)، (بانكی موستەقبەل)، (گەشەپێدانی هەناردەكردن). (بانكی موستەقبەل) كارو بەرژوەندییەكانی قەدەغەكراوە بەهۆی ئەوەی (بانكی مللی)و (بانكی هەناردەكردن) كە سزادراون، خاوەنی زیاتر لە 50% پشكەكانی ئەو بانكەن. هەروەها سزاكانی ئەمریكا (بانكی گەشەپێدانی هەناردەكردنی ئێران)ی، گرتوەتەوە بەهۆی تۆمەتباركردنی بەپشتیوانی‌و هاوكاریكردنی دارایی‌و تەكنەلۆژی بۆ خزمەتگوزرای دارایی بە (بانكی میر بۆ كار)، سێ‌ لقی تریشی سزادراون كە ئەوانیش بریتین لە بانكەكانی (ئای.دی.بی، ئای ئێكسچاینج)، (ئای.دی.بی، ئای ئێكسچاینج بوركریدج)، (بانكۆ ئینتەرناسیونال دودیسار وللو). سزادانی بانكەكانی (ئێرانی-فەنزوێلی، غافامین، سپاە) وێڕایی سزادانی ئەو بانكانە، سزاكانی ئەمریكا (بانكی نیشتمانی ئێرانی-ڤەنزوێلی) كردوەتە ئامانج بەهۆی پێشكەشكردنی خزمەتگوزرای بە (بانكی گەشەپێدانی هەناردەكردنی ئێرانی)، هاوكات (بانكی غافامین)ی كردوەتە ئامانج بەهۆی پشتیوانی لە (ئێل.ئی،ئێف)ی ئێرانی تایبەت بەخزمەتگوزرای‌و كاڵا، هەروەها (بانكی سپاە) سزادراوە بەهۆی پشتیوانی لە وەزارەتی بەرگری‌و هێزە چەكدارەكان‌و (بانكی پیشەسازی و كانزاكان) بەهۆی پشتیوانی لە (بانكی سپاە).   بازنەی سزاكان بانكی (ئی، ئای، ئێچ)ی گرتوەتەوە، بەهۆی ئەوەی لەژێر كۆنتڕۆڵی (بانكی پیشەسازی‌و كانزاكان)و پشتیوانی یان هەوڵی پشتیوانی لە (بانكی سپاە)ی داوە.  (پۆست بانك ئێران) بەهۆی پشتیوانی لە (بانكی سپاە) سزادراوە، هەروەها (بانكی تیجارەت) بەهەمان هۆكار سزادراوەو بەهۆی هاوكاریشی بۆ كۆمپانیای (ماهان ئایەر)، سزاكان (تراید كابیتاڵ بانك)یشی گرتوەتەوە كە بارەگاكەی لە (بیلا ڕوسیا)یە، بەهۆی ئەوەی خاوەندارێتییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ (بانكی تیجارەت).  سزادانی بانكەكانی (ئایندەو دای بانك) سزاكانی ئەمریكا (ئایندە بانك)ی كردوەتە ئامانج بەهۆی هاوكاریكردنی لە (دەستەی ئێستگەو تەلەفیزۆنی ئێرانی)، هاوكات (دای بانك) سزادراوە بەهۆی هاوكاریكردنی (دامەزراوەی شەهید)، لەگەڵ 14 لقی تر كە خاوەندارێتی دەكات كە ئەوانیش (عەتیە سازان دای، كۆمپانیای بوالی بۆ وەبەرهێنان،  ئیدیداری ئێرانی قابزە، كۆمپانیای رویای ئەی روز كیش بۆ وەبەرهێنان، دای بۆ بازرگانی ئەلەكترۆنی، كۆمپانیای توز-ئەی دنیا شەهر شەهر كوهان، كۆمپانیای دماوند بۆ بەرهەمهێنانی وزە، كۆمپانیای ئومیدبوونیان بۆ خزمەتگوزاری دڵنیایی، كۆمپانیای عمران فامسكن ئاباد دای، كۆمپانیای دای ئێرانی بۆ خزمەتگوزرای درایی‌و وردبینی).   سزاكانی ئەمریكا (بانكی فارسی نێودەوڵەتی)و (بانكی هەناردەكردنی شەرق ئەول)و (كۆمپانیای بانكی میلەت ) گرتوەتەوە، بەهۆی ئەوەی لەژێر سایەی (بانكی میلەت)دایە. دووەم: كەرتی گواستنەوە لەكەرتی گواستنەوەی ئاویدا ئەو كۆمپانیایانەی كراوەتە ئامانج سەربە حكومەتی ئێرانن‌و بریتین لە: •    هێڵەكانی گواستنەوەی كۆماری ئیسلامی ئێران •    كۆمپانیای نەوتی نیشتمانی ئێران  بەپێی لیستی نوسینگەی سەرپەرشتیاری موڵك‌و ماڵە بیانییەكان لە وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا، سزاكانی ئەمریكا خەڵكانی پەیوەست بە هێڵەكانی گواستنەوەی حكومەتی گرتوەتەوەو ناوی (122) كەس‌و كەشتی دیاریكردووە، بەوپێیەی موڵكدارییەكەیان دەگەڕێتەوە بۆ كۆمپانیای (ئای، ئاڕ، ئای، ئێس، ئێڵ)یان بەرژەوەندی هەیە تێَیدا. یەكێك لە كۆمپانیاكانی سەر بە كۆمپانیای (ئای، ئاڕ، ئای، ئێس،ئێڵ)، (كۆمپانیای وەلفەجر بۆ گواستنەوەی ئاوی)یە، كە سوپای پاسداران بەشێوەیەكی ڕێكخراو بەكاریدەهێنێت (ئای، ئار،  جی، سی) بۆ گواستنەوەی سەرنشین‌و كاڵاو كۆنتێنەرو فەرمانبەرانی بەندەرەكان كە سوپای پاسداران كۆنتڕۆڵی كردووە بۆ بەندەرە سەرەكییەكانی ناوچەی كەنداو.  هاوكات (كۆمپانیای حافز دەریا بۆ گواستنەوەی ئاویی كە سەربە كۆمپانیای گواستنەوەی دایك (ئای، ئاڕ، ئای، ئێس،ئێڵ)ە، كەلوپەلی (ڕێكخراوی پیشەسازی بەرگری ئێرانی) گواستوەتەوە، كە لە چالاكی‌و هاوكاری ماددی  پێشخستنی پرۆگرامە ئەتۆمی‌و موشەكییەكانی ئێران بەشداربووە.  لەساڵی 2017، (كۆمپانیای سفیران بایام داریا بۆ گواستنەوە) كە سەر بە (ئای، ئاڕ، ئای، ئێس، ئێڵ)ی دایكە، هەستاوە بەگواستنەوەی زیاتر لە 136 هەزار تۆن لە نەوتی سوك لە ئێرانەوە بۆ سوریا.    (52)كەشتی بەر سزاكانی ئەمریكا كەوتوون بەهۆی بەشدارییان لە (كۆمپانیای نەوتی نیشتمانی ئێرانی)، هەموو ساڵێك ئەو كەشتیانە دەیان ملیۆن بەرمیل نەوت‌و ئێران دەگوازنەوە هەروەها گازی سروشتی كە سەرچاوەیەكی سەرەكی داهاتەكانی رژێمی ئێران بۆ ئەنجامدانی چالاكییەكانی، كە بەپێی وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا، ڕێگەگرتن لە گەیشتنی ئەو داهاتە زۆرە بۆ ئێران كارێكی پێویست بووە.  لەنێو ئەو كەشتیانەی كۆمپانیای (ئای، ئاڕ، ئای، ئێس، ئێڵ) كە سزاكان بە ئامانجی گرتوون، (4) كەشتین كە بەمدواییە ناوەكانیان گۆڕاوە، بەڵام هێشتا لەچوارچێوەی موڵكەكانی هەمان كۆمپانیادان.  سێیەم: ڕێكخراوی وزەی ئەتۆمی ئێران  وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا، (ڕێكخراوی وزەی ئەتۆمی ئێرانی)و 23 كۆمپانیاو كەسایەتی پەیوەنداری بۆ سزاكان زیادكردووە، بەوپێیەی یەكێكە لە دەزگاكانی حكومەتی ئێران‌و دەسەڵاتی بەكاربردن‌و ڕێكخستنی پرۆگرامی ئەتۆمی ئێرانی هەیە، بەرپرسیارێتی لێكۆڵینەوەو پێشخستنی ئەتۆمیشی لەئەستۆدایە. وێڕایی ئەوانە، وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا سزای (مورتەزا ئەحمەدی بەهزاد)ی داوە بەهۆی ئەوەی بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ كردووە نوێنەرایەتی كۆمپانی (پێشڕەو)ی كردووە، لەكاتێكدا ئەو كۆمپانیایە لە لیستی حكومەتی ئەمریكادایە بەوەی بەشدارە لە هەوڵەكانی گەڕان‌و پێشخستنی پڕۆگرامە ئەتۆمییەكە.  چوارەم: فڕۆكەوانیی مەدەنی كۆمپانیای فڕۆكەوانی (ئێران ئایەر) كە كۆمپانیایەكی نیشتمانی ئێرانە، یەكێكی ترە لەو كۆمپانیایانەی كە سزاكانی ئەمریكا گرتویەتیەوە، بەهۆی ئەوەی لەلایەن حكومەتی تارانەوە خاوەندارێتی دەكرێت، هاوكات (67) بارهەڵگری لە فەرمانگەكانی كۆمپانیاكەش خراونەتە ناو لیستەكەوە. وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا ڕێگەی گرتووە لە سەرجەم مامەڵەیەكی ئەمریكییەكان یان ئەو كەسانەی دانیشتونی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكان بەو مامەڵانەشی بە ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكادا تێپەڕدەبن‌و ئەوكەسانەشی بەشداری لە مامەڵەیەكی دیاریكراو دەكەن لەگەڵ ئەو قەوارەو كەسایەتیانەی سزادراون، خۆیان ڕوبەڕوی سزا دەكەنەوەو هەمان ئەو سزایانەیان بەسەردا دەسەپێنرێت. سەرچاوە: ئاژانسەكان

(درەو میدیا): یەكەم كۆبونەوەی خولی پێنجەم پەرلەمانی كوردستان بە سوێندخواردنی كاندیدە سەركەوتووەكان كۆتایی هات، بەڵام هیچ یەكێك لە قوباد تاڵەبانی‌و شاسوار عەبدولواحید بەشداری كۆبونەوەكەیان نەكرد‌و سوێندیان نەخوارد. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، قوباد تاڵەبانی سەرۆكی لیستی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‌و شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ سەرباری سەركەوتنیان بۆ پەرلەمان، بەڵام دەكشێنەوە‌و نابن بە ئەندامی پەرلەمان. (درەو میدیا) زانیویەتی، لە لیستی یەكێتی (راهی رەهبەر سەید ئیبراهیم) شوێنەكەی قوباد تاڵەبانی لە پەرلەمانی كوردستان پڕدەكاتەوە، شوێنەكەی شاسوار عەبدولواحیدیش لەلایەن (سیروان بابان)ەوە پڕدەكرێتەوە. قوباد تاڵەبانی كە لە كابینەی هەشتەمدا جێگری سەرۆك وەزیران بوو، جارێكی تر چاوی لە وەرگرتنی پۆستی حكومی باڵایە، شاسوار عەبدولواحیدیش دەیەوێت وەكو سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ بمێنێتەوە.

( درەو میدیا): ئەمڕۆ كاندیدە دەرچووەكانی هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان سوێندی یاساییان خواردو بوون بە ئەندامی پەرلەمانی كوردستان، دانیشتنەكە بە سەرۆكایەتی بەتەمنترین پەرلەمانتار بەرێوەچوو. بەهۆی رێكنەكەوتنی لایەنەكان لەسەر پۆستەكانی سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و حكومەت، دانیشتنەكە تەنها تایبەتكرا بە سوێندخواردنی پەرلەمانتاران‌و كۆبونەوەكە بەكراوەیی هێڵدرایەوە تا ئەوكاتەی رێككەوتنی سیاسی لەنێوان لایەنەكان دەكرێت لەسەر پۆستەكان. لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستاندا گۆڕانكاری لە ژمارەو پێگەی حزبەكاندا دروستبووە، هەندێك حزب كورسییەكانیان زیادی كردووەو هەندێكی تر كەم، بەشێوەیەكی گشتی ژمارەیەكی كورسییەكانی ئۆپۆزسیۆنی پێشوو لە (40) كورسییەوە بۆ (24) كورسی كەمیكردووە، واتا (16) كورسی كەمیكردووەو ژمارەی كورسییەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش لە (56) كورسییەوە بۆ (66) كورسی زیادیكردووە، واتا ئەو دوو لایەنە لە پەرلەمانی نوێدا (10) كورسی زیادیكردووە. بەپێی ئەنجامی كۆتای كۆمسیۆنی هەڵبژاردن‌و راپرسی، ژمارەی دەنگ‌و كورسی لایەنەكان لە خولی پێنجەمی پەرلەماندا بەمشێوەیەیە:  دەنگ و كورسی لایەنەكان  پارتی دیموكراتی كوردستان:  686،070 دەنگ-  45  كورسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان:   319،912 دەنگ-  21  كورسی بزووتنەوەی گــۆڕان:          186،903 دەنگ- 12  كورسی جوڵانەوەی نەوەی نوێ:       127،115  دەنگ-  8   كورسی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان:  109،494 دەنگ-  7  كورسی هاوپەیمانی بەرەو ئیسڵاح:    79،434 دەنگ -   5  كورسی هاوپەیمانی سەردەم:           15،581   دەنگ  -  1  كورسی لیستی ئازادی:                 8،063    دەنگ   - 1 كورسی كورسی پێكهاتەكان: - هاوپەیمانی یەكێتی نەتەوەیی:   3 كورسی - گەشەپێدانی توركمانی:          2 كورسی            - چاكسازی توركمانی:            1  كورسی - لیستی میللەت:                   1 كورسی - بەرەی توركمانی:               1 كورسی - لیستی رافیدەین:                 1 كورسی - ئەنجوومەنی گەلی كلدانی سریانی ئاشووری، 1 كورسی - قەوارەی تاكی ئەرمەن: 1 كورسی دەنگی  بەشێك لە سەرۆكی لیستەكان بەمشێوەیەیە:  * قوباد تاڵەبانی، یەكێتی: 182 هەزار و 551 دەنگ * شاسوار عەبدولواحید، نەوەی نوێ: 106 هەزار و 289 دەنگ * عەلی حەمە ساڵح، گۆڕان: 91 هەزار و 934 دەنگ هێمن هەورامی، پارتی: 47 هەزار و 436 دەنگ * سۆران عومەر، كۆمەڵی ئیسلامی: 42 هەزار و 459 دەنگ * شێركۆ جەودەت، بەرەو ئیسڵاح: 11 هەزار و 70 دەنگ ناوی كاندیدە دەرچووەكانی پارتی 1. هێمن هەورامی: 47،436  2. هێڤیدار ئەحمەد: 32،322 3. جەلال پەرێشان: 30،444 4. سەروان محەممەد هەركی: 24،286 5. پێشەوا هەورامانی: 24،125 6. بەهجەت عەلی سپینداری: 23،636 7. سەباح مەحموود زێباری: 16،272 8. شەعبان عەلی شەعبان: 15،347 9. رزگار عیسا سوار: 13،940  10. رێڤینگ محەممەد هرووری: 13،312  11. حیكمەت محەممەد ئەبو زێد: 12،972  12. ئومێد خۆشناو: 12،536 13. شوان كەریم: 11،942 14. عەبدولسەلام دۆڵەمەڕی: 11،930 15. بژار خالید عەبدوڵڵا: 11،366  16. رێبوار بابكەیی: 10،352 17. وەیسی سەعید: 10،309 18. موحسین حوسێن، 9،342 19. د. ڤالا فەرید: 8،548 20. سەفین ئاغا گەردی: 8،467 21. مەم ئەسكەندەر مەم ئەسكەندەر: 8،435 22. ئەرشەد حوسێن لۆلانی: 8،426  23. زانا مەلا خالید: 7،962 24. ئیحسان محەممەد: 7،707 25. بەهمەن عەبدوڵڵا: 7،552 26. بەختیار شوكری سلێمان: 7،548 27. جیهاد حەسەن: 7،544 28. سەعید مستەفا: 7،441 29. خەدیجە عومەر: 6،882 30. ئیدریس ئیسماعیل: 6،860 31. نزار مەلا عەبدولغەفار: 6،731 32. چیا حەمید: 6،702 33. تاهر محەممەد: 6،666 34. هەدیە موراد: 6،273 35. جوان یونس: 5،990 36. لیز فەلەكەدین كاكەیی: 5،978 37. رۆژان ئیبراهیم: 5،947 38. لەیلا عەبدولجەبار: 5،873، 39. نەجات شەعبان: 4،560 40. سەوسەن محەممەد: 4،555 41. گوڵیزار رەشید: 4،532 42. گەلاوێژ عوبێد عوسمان: 4،489 43. ژیان تاهر ئەحمەد: 4،078 44. حەسیبە سەعید: 3،962 45. گولستان باقی: 3،551 ناوی كاندیدە دەرچووەكانی یەكێتی 1. قوباد تاڵەبانی، 182،551 2. بێگەر تاڵەبانی، 8،097  3. رێواس فایەق ، 5،982  4. شنۆ ئەشقی 5،534 5. رۆژان محەممەد 5،296 6. جەمال حەوێز 3،900 7. زیاد جەبار 3،783  8. عوسمان كەریم 3،765 9. سەركۆ ئازاد 3،560  10. هەژان حەسەن 3،358 11. عەباس فەتاح 3،079 12. فەیسەڵ عەباس 2،909 13. لوقمان حەمەد 2،721  14. هێرش حەسەن 2،695 15. هاوڕێ بەنا 2،602 16. شەمۆل میرە 2،558 17. بالامبۆ محەممەد 2،476 18. كاروان عەبدولڕەحمان 2،434 19. زیكرا ئەحمەد 2،277 20. عەبدولناسر ئەحمەد 2،216 21. سەلمە فاتح 1،719   ناوی كاندیدە دەرچووەكانی گۆڕان 1. عەلی حەمە ساڵح، 91،934 2. شیرین ئەمین، 13،919 3. گۆران عومەر 7،675 4. ئامینە محەممەد 3،378 5. یاسین خزر 3،205 6. رزگار محەممەد 3،157 7. ئاشنا عەبدوڵڵا 3،121 8. جەلال محەمەد 2،803 9. شاخەوان رەئووف 2،782 10. دابان محەممەد 2،283 11. بەڵێن ئیسماعیل 1،268 12. گولیستان سەعید 825   ناوی كاندیدە دەرچووەكانی نەوەی نوێ 1. شاسوار عەبدولواحید، 106،289 2. كازم فارووق، 2،207 3. كاوە عەبدولقادر 1،694 4. دیاری ئەنوەر 1،393  5. سیپان سالم 1،355 6. مەم بورهان 1،147 7. موژدە محەممەد 1،080 8. شادی نەوزاد 561   ناوی كاندیدە دەرچووەكانی كۆمەڵ 1. سۆران عومەر، 42،459 2. عەبدولستار مەجید، 19،143 3. عوسمان كانی كوردەیی 10،862 4. هەورامان گەچێنەیی 4،179 5. موسلیم عەبدوڵڵا 4،072 6. بەدریە سیوەیلی 1325 7. شوكریە سمایل 955 ناوی كاندیدە دەرچووەكانی بەرەو ئیسڵاح 1. د. شێركۆ جەودەت: 11،070 دەنگ 2. ئیسماعیل سگێری: 9،983 دەنگ 3. ئەبوبەكر هەڵەدنی: 6،292 دەنگ 4. سەرچنار ئەحمەد: 2،084 دەنگ 5. هەلەز ئەحمەد: 1،230 دەنگ   ناوی كاندیدی دەرچووی لیستی سەردەم 1. عەبدوڵڵا مەحموود، 7،774 ناوی كاندیدی دەرچووی لیستی ئازادی (شیوعی) 1. محێدین حەسەن، 1،222 كۆتاكان هاوپەیمانی یەكێتی نەتەوەیی: 3 كورسی رومیو حوزیران 3،252 جەنان جەبار 1599 روبینە ئویلمك 815 - گەشەپێدانی توركمانی: 2 كورسی  محەممەد سەعدەدین 2،187 سارە دڵشاد، 194 - چاكسازی توركمانی: 1 كورسی مونا نەبی، 2،236 - لیستی میللەت: 1 كورسی ئازاد ئەكرەم، 346 - بەرەی توركمانی: 1 كورسی ئایدن مەعرووف، 866 - لیستی رافیدەین: 1 كورسی فەرید یەعقوب 869 - ئەنجوومەنی گەلی كلدانی سریانی ئاشووری، 1 كورسی كلارا عودیشو 678 - قەوارەی تاكی ئەرمەن: 1 كورسی فاهیك كەمال، 615 دەنگ

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود لەجیاتی پەرلەمان، (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی عێراق، چاوی لە مەرجەعەیەتی نەجەفە بێتە سەرخەت و لەقەیرانی وەزارەتە پڕنەكراوەكان و ململانێ هێزە سیاسیەكان قوتاری بكات، بەڵام پێناچێت كێشەكەی هەر ئەوەندە بێت، سێ وەزیری كابینەكەی كە تازە متمانەیان وەرگرتووە، دوانیان بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی (بەعس) و یەكێكیشیان لەڕێكخراوی (قاعیدە)، هەڕەشەی دورخستنەوەیان لەسەرە. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە میدیا عێراقییەكاندا بڵاوكراونەتەوە، ئەو وەزیرانەی هەڕەشەی سەندنەوەی متمانەیان لەسەرە ئەمانەن: ١_(نەعیم ئەلروبیعی ) وەزیری پەیوەندییەكان ، بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی بەعس. ٢_(بەنگین ڕێكانی) وەزیری ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن، بەتۆمەتی ئەندامبون لەحزبی بەعس. ٣_ (ئەحمەد ئەلعوبەیدی) وەزیری وەرزش و لاوان، بەتۆمەتی ئەندامبون لەڕێكخراوی قاعیدە. ئەوە لەكاتێكدایە هەندێك سەرچاوە لە پەرلەمانی عێراق ئاماژە بەوەدەكەن، پەرلەمانتارەكانی هاوپەیمانی (بونیاتنان) سەرقاڵی كۆكردنەوەی زانیارین لەسەر دوو وەزیری كابینەكەی عەبدولمەهدی كە یەكێكیان (سیادییە) و ئەوی دیكەشیان (خزمەتگوزراییە) و تۆمەتی"گەندەڵی دارایی و كارگێڕی"یان لەسەرە و بەنیازن دوای بانگهێشتكردنیان بۆ پەرلەمان متمانەیان لێبسەننەوە. لەكۆی پێنج وەزارەتە سیادییەكەی عێراق تەنها سیانیان پڕكراونەتەوەو وەزارەتەكانی (ناوخۆ و بەرگریی)یش بەبەتاڵی ماونەتەوە، ئەوانیش كێشەیەكی زۆریان بەدواوەیە. كاندیدەكانی بەرگری و ناوخۆش گومانیان لەسەرە! بەپێی بەلگەنامەیەك كە لەمیدیا عێراقیەكان بڵاوبۆتەوەو بە بەڵگەنامەی دەستەی لێپرسینەوەو دادپەروەی ناودەبرێت، هەردوو كاندیدەكەی (وەزارەتی بەرگریی)، فەریقی فرۆكەوان (فەیسەڵ جەربا) و لیوا روكن (هشام ئەلدەراجی) كە كوتلە سیاسەكاندایە شەڕێكی توندیان لەسەریان دەكەن، سەر بە حزبی هەڵوەشاوە بوون. هەر لەو چوارچێوەیەدا (كەریم نوری) سەركردە لەڕێكخراوی (بەدر) كە (هادی عامری) سەرۆكایەتی دەكات، لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە، (فالح فەیاز) كاندید بۆ وەرگرتنی  وەزارەتی (ناوخۆ) لەسەردەمی رژێمی پێشودا زیندانی سیاسی بووە، بەڵام پێش تەواوكردنی وادەی حوكمەكەی ئازادكراوە، بەهۆی پەیوەندییە خێزانییەكان و ئەو پەیوەندییانەی لەو سەردەمەدا ئەنجامدراوە بۆ ئازادكردنی. كاندیدەكانی تریش وەزعیان شڕە سەبارەت بەكاندیدەكانی تریش، سەدرییەكان و سوننەكان بەتوندی (ئەسما سالم) بۆ وەرگرتنی وەزارەتی داد ڕەتدەكەنەوە، بەپاساوی ئەوەی "تەمەنێكی كەمی هەیەو ساڵی ٢٠١٥ كۆلیژی یاسای تەواوكردووە، لەپێكهاتەی (كریستیان)یشە، لەكاتێكدا وەزارەتی داد پێویستی بە دادوەرێكی پسپۆڕو بەتەمەن هەیە، وێڕای ئەوەی  زۆربەی ئەو یاسایانەی وەزارەتی داد لێی بەرپرسیارە یاسای ئیسلامین". ناوەندە ئەدەبی و ڕۆشنبیرییەكانیش كاندیدكردنی (حەسەن ئەلروبێعی) كاندیدی (عەسائبی ئەهلی حەق) بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری ڕەتدەكەنەوەو، دەڵێن لەگەڵ ئەوەی هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرایە بەڵام بەشێك نیە لەناوەندی ڕۆشنبیری، وێڕایی ئەوەی كاندیدی گروپێكی چەكدارە بۆ ئەوپۆستە، سەدرییەكانیش كە بەهێزترین كوتلەی پەرلەمانین سەرنجیان لەسەری هەیە ، بەهەمان شێوە لەسەر (قوسەی سوهەیل)یش كە كاندیدی وەزارەتی (خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستییە)، چونكە ئەم دوانە پێشتر سەربە ڕەوتی سەدر بوون و وازیانهێناوە. یەكێتی نیشتمانی كوردستان وپارتی دیموكراتی كوردستانیش بەشێكن لەگەرمكردنی ئەم شەڕە، پارتی هێشتا سورە لەسەر بێبەشكردنی یەكێتی و بەنیازی وەرگرتنی پۆستی وەزیری (كۆچ و كۆچبەران)ە، بەڵام بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست "درەومیدیا" كەوتووە، یەكێتی لەهەوڵی بەدەستهێنانی پۆستی وەزارەتی (داد)یە و نزیكیشبۆتەوە لەوەرگرتنی.    عەبدولمەهدی ئەڕوات یان لەكاری دەخەن؟ لەگەڵ ئەوەی زۆربەی وەزارەتە پڕ نەكراوەكان ململانێیەكی توندییان لەسەرە، پێشكەشكردنی ناوی كاندیدەكانی ئەو (٨) وەزارەتەی ماوە، وەك ئەگەرێك باس دەكرێت لەدانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا، لانی كەم چوار بۆ پێنج وەزارەتیان تێپەڕێت، خۆ ئەگەر  كار وا بڕوات و حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی) لەبری متمانە وەرگرتن بەو وەزیرانەی ماون، وەزیرە متمانە پێدراوەكانی لەكاربخرێن،  ئەوا پێویست ناكات ئەمجارە (عەبدولمەهدی) دەست بەگیرفانیدا بكات و دەستلەكاركێشانەوەی حازر دەربهێنرێت، چونكە بەر لەوە حكومەتەكەی دەڕوخرێت و خۆشی دور دەخرێتەوە، كە ئەمەیان ئەگەرێكی دوورەو عێراق بەرەو گێژاوێكی گەورە دەبات.   هەندێك لەئاگایانی دۆخی عێراق پێیانوایە، ئەو جموجۆڵەی  بۆ خستنی هەندێك وەزیرەكانی كابینەكەی (عەبدلمەهدی) لەئارادایە، لەچوارچێوەی چڕكردنەوەی فشارەكاندایە لەسەر سەرۆك  وەزیران لەپێناو دەستكەوتی سیاسی و وەرگرتنی یەكێك لەو وەزارەتانەی تائێستا پڕنەكراونەتەوەو، خستنەڕووی دۆسیەی وەزیرەكان و تۆمەتباركردنیشیان، بەشێكە لەو ململانێیە.  

ڕاپۆرت: ئارام مەحمود سبەینێ‌ سێ‌ شەممە (6) ی تشرینی دووەم، ئەمریكییەكان ڕوو لەسندوقەكانی دەنگدان دەكەن بۆ بەشداریكردن لە "هەڵبژاردنی تازەكردنەوەی نیوەیی" كە هەردوو ساڵ جارێك بەڕێوەدەچێت و خۆی لەزنجیرەیەك پرۆسەی هەڵبژاردندا دەبینێتەوە لەسەر هەردوو ئاستی نیشتمانی و ناوخۆیی (ویلایەتەكان و هەرێمەكان) و زیاتر وەك جۆرێك لە ڕاپرسیشی لێدێت بۆ بڕیاردان لەسەر حوكمی دوو ساڵی ڕابردووی سەرۆكی ئەمریكا لەڕێی پاداشتكردنی حزبەكەی یان سزادانی و  پاراستنی زۆرینە یان لەدەستدانی لەیەكێك لەئەنجومەنەكانی كۆنگرێس (ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پیران) یان هەردووكیان پێكەوە. ئەمریكییەكان لەم هەڵبژادنەدا ڕوخساری نوێی كۆنگرێسی ئەمریكا و نیوەی دووەمی ولایەتی (دۆناڵد ترەمپ) سەرۆكی ولایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا ڕەنگدەكەن، دیموكراتەكان هەوڵی وەرگرتنەوەی زۆرینەی دەدەن لەكۆمارییەكان لەیەكێك لەئەنجومەنەكانی كۆنگرێس ( ئەنجومەنی پیران یان ئەنجومەنی نوێنەران) یاخود هەردووكیان پێكەوە.  دەنگدەران لە "هەڵبژاردنی تازەكردنەوەی نیوەیی" دا، دەنگ بۆ 35 كورسی ڕیپێدراو لەئەنجومەنی پیران و 435 كورسی ئەنجومەنی نوێنەران و 36 حاكمی نوێ‌ بۆ ویلایەتەكان دەدەن. هەڵبژاردنی نیوەیی چییە؟ هەڵبژاردنی نیوەیی هەڵبژاردنە بۆ دیاریكردنی ئەندامانی هەردوو ئەنجومەنی كۆنگرێس (ئەنجومەنی پیران و نوێنەران)، لەهەندێك لەویلایەتەكانیش دەنگ بۆ هەڵبژاردنی حاكمی نوێ‌ دەدرێت، ئەو هەڵبژاردنە بە"نیوەیی" ناودەبرێت چونكە دوای نیوەی ماوەی سەرۆكایەتی سەرۆكی ویلایەتەیە كگرتوەكانی دێت. كورسیە ڕێپێدراوەكان لەئەنجومەنی پیران كامانەن؟ كۆمارییەكان خاوەنی زۆرینەیەكی لاوازن لەئەنجومەنی پیران كە (51) كورسیە بەرامبەر (47) كورسی دیموكراتەكان و دوو كورسی سەربەخۆكان. هەڵبژاردنی نیوەیی بۆ (9)كورسی كۆمارییەكان لەئەنجومەنی پیران و دوو كورسی سەربەخۆ و 24 كورسی دیموكراتەكان بەڕێوەدەچێت، ئەوەش مانای ئەوەیە دەرفەتی پارێزگاریكردنی كۆمارییەكان لەزۆرینەكەیان زیاترە لە لەدەستدانی. كورسیە ڕێپێدراوەكان لەئەنجومەنی نوێنەران كامانەن؟ لەئەنجومەنی نوێنەران، كۆمارییەكان خاوەنی زۆرینەیەكی (236) پەلەمانتارن بەرامبەر بە (193)پەرلەمانتاری دیموكراتەكان، لەگەڵ بونی (6) كورسی بەتاڵ.  دیموكراتەكان كە هەوڵی زۆرینە دەدەن لەئەنجومەنی نوێنەران پێویستیان بە لانی كەم بەدەستهێنانی (218)كورسییە، ئەوەش درەفەتێكی باشتری بۆ ڕەخساندون، چونكە هەڵبژاردن بۆ سەرجەم كورسیەكانی ئەنجومەنی نوێنەران دەكرێت. كاریگەری هەڵبژاردنی نیوەیی لەسەر ترەمپ چییە؟ ئەو حزبەی زۆرینەی كۆنگرێس بەدەستبهێنێت ململانێ لەسەر هەندێ لەیاسا گرنگەكان یەكلادەكاتەوە، لەگەڵ هەندێك لەسیاسەتەكانی سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا كە دیموكراتەكان دژین و كۆمارییەكانیش پشتیوانی جێبەجێكردنی دەكەن. سەركەوتنی كۆمارییەكان لەم هەڵبژاردنەدا نیوەی دووەمی حوكمی ویلایەتەكەی ترەمپ زۆر  ئاسان دەكات، كە دەرچەیەكی باش دەبێت بۆ جێبەجێكردنی هەندێك لەیاساكان، لەنمونەی توندكردنەوەی یاساكانی كۆچ. خراپترین ئەگەرەكان سیناریۆی "مۆتەكە" بۆ سەرۆكی ئەمریكا، خۆی لەسەركەوتنی دیموكراتەكاندا دەبینیتەوە، دواتریش لەكارخستنی لەپۆستی سەرۆكایەتی، كە ئەگەرێكی دوور نیە.  بەڕای (رودی غیلیانی) پارێزەری تایبەتی ترەمپ"هەڵبژاردنی نیوەیی خۆی لە دورخستنەوەو مانەوەی ترەمپ دا دەبینێتەوە"  ڕاشیگەیاندووە"ڕێوشێنەكانی دورخستنەوە دەستپێدەكات ئەگەر دیموكراتەكان ببنە زۆرینە لەئەنجومەنی نوێنەران". ئەگەر دیموكراتەكان كۆنتڕۆڵی كۆنگرێس بكەن، چاوەڕوان دەكرێت ڕوبەڕوی كۆمەڵێك یاسا ببنەوە كە ترەمەپ هەوڵی جێبەجێكردنیان دەدات كە دیارترینیان بەدەستهێنانی پارەیە بۆ دروستكردنی دیواری جیاكەرەوە لەگەڵ (مەكسیك) و ڕەتكردنەوەی ئەو سیستمە تەندروستیەی (باراك ئۆباما) داینا. سەرچاوە: ئاژانسەكان

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت سبەینێ 6/11/2018 دانیشتنی یەكەم كۆبونەوەی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بەڕێوەدەچێت، بەهۆی ئەوەی تائێستا هەرێمی كوردستان دەستوری نییە، رێوشوێنەكانی بەڕێوەچوونی ئەو كۆبونەوەیە بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان بەڕێوەدەچێت كە رۆژی 17/7ی ئەمساڵ پەسەندكرا. یەكەم كۆبونەوە چۆن بەڕێوەدەچێت؟ بەپێی ماددەی (3)ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان " پەرلەمان یەكەم دانیشتنی خۆی لەسەر بانگهێشتی سەرۆكی هەرێم، لەماوەی (10) رۆژدا، لە رێكەوتنی پەسەندكردنی ئەنجامەكانی كۆتایی هەڵبژاردن دەبەستێت، لەكاتی ئاڕاستەنەكردنی بانگهێشتنامەكەدا، پەرلەمان بەشێوەیەكی ئاسایی لەكاتژمێر (12)ی دوای نیوەڕۆی رۆژی دوای ماوەی ئاماژە پێدراو، كۆدەبێتەوە". واتە بەپێی پەیڕەوەكە مافی بانگهێشتكردنی پەرلەمان بۆ سازدانی یەكەم دانیشتنی خولی نوێ لەدەستی سەرۆكی هەرێمدایە، بەهۆی هەڵپەساردنی دەزگای سەرۆكایەتی هەرێم بە یاسایەك، ئەنجومەنی دادوەری لەبری سەرۆكی هەرێم رۆژی یەكشەممە بانگهێشتی پەرلەمانتارانی كرد بۆ سازدانی یەكەم دانیشتنی خولی نوێ، چونكە بەپێی یاسای هەڵپەساردنی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم دەسەڵاتی بانگهێشتكردنی بۆ یەكەم دانیشتنی پەرلەمان دراوە بۆ دەسەڵاتی دادوەری. دەسەڵاتی بانگهێشتكردن بۆ سازدانی یەكەم دانیشتنی پەرلەمان دەسەڵاتێكی تەشریفاتییە، چونكە بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان، ئەگەر سەرۆكی هەرێم یاخود دەسەڵاتی دادوەری كە ئێستا ئەو دەسەڵاتەی وەرگرتووە، بانگهێشتی دانیشتنی پەرلەمانیش نەكات، ئەوا پەرلەمان بەبێ بانگهێشتكردن دەتوانێت رۆژێك دوای ئەو وادەیەی كە بۆی دیاریكردووە كۆبونەوەی خۆی گرێبدات. هەموو كۆبونەوەكانی پەرلەمانی كوردستان بە دانیشتنی یەكەمیشەوە پێویستی بە (نیساب)ی یاسایی هەیە، واتە لە كۆی (111) پەرلەمانتار دەبێت (56) پەرلەمانتار ئامادەی ساتی كردنەوەی دانیشتەكە بن. سەرباری ئەوەی ژمارەیەك لایەنی سیاسی بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تائێستا نیگەرانن لە ئەنجامەكانی پرۆسەی هەڵبژاردن، بەڵام هیچ لایەنێك ئاماژەی بەوە نەكردووە كە سبەینێ بەشداری یەكەم دانیشتنی پەرلەمان ناكات. بەهۆی ئەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و هاوپەیمانەكانی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان زۆرینەن، پێشبنی ناكرێت سبەینێ هیچ كێشەیەكی یاسایی بۆ بەڕێوەچوونی دانیشتنی پەرلەمان دروست ببێت. كێ سەرۆكایەتی یەكەم دانیشتن دەكات؟ بەگوێرەی بڕگەكانی ماددەی (11)ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان" پەرلەمان دانیشتنی یەكەمی خۆی بە سەرۆكایەتی بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی ئامادەبوو، دەبەستێت" كە پێشی دەوترێت (رئیس السن) واتە (پیرە سەرۆك). بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی ئامادەبوو لەلایەن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی پەرلەمانەوە بانگهێشتدەكرێت‌و دەبێتە سەرۆكی یەكەم دانیشتنی خولی نوێی پەرلەمان. ئەركی پیرە سەرۆك بریتییە لە: •    بەڕێوەبردنی دانیشتنی یەكەم •    ئەنجامدانی هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پیرە سەرۆك كێیە؟ بەگوێرەی ئەو ئەنجامانەی كە كۆمسیۆن هەڵبژاردن‌و راپرسی هەرێمی كوردستان بڵاویكردەوە، بەتەمەنترین كاندیدی دەرچووی خولی نوێی پەرلەمان كاندیدێكی لیستی پارتی دیموكراتی كوردستانە بە ناوی (رێڤنگ محەمەد محەمەد عەلی)، كە لەدایكبووی (7/1/1951)ی قەزای ئامێدی سەربە پارێزگای دهۆكە. رێڤنگ محەمەد كە بە "رێڤنگ هروری"ناسراوە، بە (13 هەزارو 312) دەنگ سەركەوتووە بۆ پەرلەمان. پیرە سەرۆك خاوەنی بڕوانامەی بەكالۆریۆسە لە هونەرداو پێشتر بەرپرسی رێكخراوی خێرخوازی بارزانی بووە‌ لە دهۆك و دواین كاری حزبیشی كارگێڕی لقی یەكی پارتی بووە. لەیەكەم دانیشتندا چی دەكرێت؟ بەپێی ماددەی (12)ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان لەیەكەم دانیشتنی خولی نوێدا كارەكان بەمشێوەیە بەڕێوەدەچن: •    سەرۆكی یەكەم دانیشتن لەبەردەم پەرلەماندا سوێندی یاسایی دەخوات •    كاندیدە هەڵبژێردراوەكان لەبەردەم پەرلەماندا سوێندی یاسایی دەخۆن •    سوێندخواردنی سەرۆكی یەكەم دانیشتن‌و كاندیدە هەڵبژێردراوەكان بەمشێوەیە دەبێت: " بەخودای گەورە سوێند دەخۆم، كە بەرژەوەندی گەلی كوردستان‌و یەكێتی خاك‌و گەل‌و شكۆو ماف‌و ئازادییەكانی هاوڵاتیان‌و سامانی گشتیی بپارێزم‌و ئەركی ئەندامێتی بەراستیی‌و دڵسۆزییەوە جێبەجێ بكەم". •    هەر كاندیدێكی هەڵبژێردراو بەناوەڕۆكی دەقی ئەو سوێندە یاساییەوە پابەند نەبێ دەبێت سوێندەكەی دووبارە بكاتەوە •    لە رێكەوتی سوێندخواردنی یاساییەوە، كاندیدی هەڵبژێردراو دەبێتە ئەندام‌و بە دەستبەكار ئەژماردەكرێت‌و گشت مافێكی ئەندامێتی دەبێت‌و هەموو ئەركەكانی ئەندامێتی دەكەوێتەئەستۆ •    ئەگەر كاندیدێكی هەڵبژێردراو بەبێ پاساوی رەوا، لەدانیشتنی یەكەمەوە بۆ ماوەی (30) رۆژ سوێندی نەخوارد، مافی سوێندخواردنی یاسایی نامێنێت، واتە ئەندامێتی لەدەستدەدات دەستەی سەرۆكایەتی چۆن هەڵدەبژێردرێت؟ بەهۆی ئەوەی تائێستا هیچ رێككەوتنێكی كۆتایی لەبارەی دابەشكردنی پۆستەكانەوە لەنێوان لایەنە بەشدارەكانی هەڵبژاردن نەكراوە، دانیشتنی سبەینێی پەرلەمانی كوردستان بەكراوەیی دەهێڵریًَتەوە‌و تێیدا دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان هەڵنابژێردرێت كە پێكدێت لە: •    سەرۆكی پەرلەمان •    جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان •    جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان بەڵام بەگوێرەی ماددەی (14)ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان، پەرلەمان بەزۆرینەی رەهای ژمارەی ئەندامان‌و بەدەنگدانی نهێنی‌و راستەوخۆ دەستەی سەرۆكایەتی نوێی پەرلەمان بەم رێكارانە هەڵدەبژێرێت: •    سەرۆكی یەكەم دانیشتن (پیرە سەرۆك) دەرگای خۆپاڵاوتن بۆ پۆستەكانی دەستەی سەرۆكایەتی دەكاتەوە •    داوا لە پاڵێوراوان دەكات، خۆپاڵاوتنیان رابگەیەنن‌و دواتر دەرگای خۆپاڵاوتن دادەخات‌و پرۆسەی هەڵبژاردن دەستپێدەكات •    بەپێی پیتەكانی (ئەلفبێ) داوا لە ئەندامان دەكات بۆ پۆستەكانی دەستەی سەرۆكایەتی، بەجیا دەنگ بۆ پاڵێوراوەكان بدەن •    ئەندام ناوی پاڵێوراوی خوازیاری خۆی بۆ هەریەك لە پۆستەكان لەسەر پسوڵەیەكی تایبەت بەو هەڵبژاردنە دەنوسێت‌و بەدەستی خۆی دەیخاتە ناو سندوقی تایبەت بەو پۆستە •    سەرۆكی یەكەم دانیشتن كۆتایهاتنی پرۆسەی هەڵبژاردن رادەگەیەنێت‌و داوا لە دوو لاوترین ئەندام دەكات بۆ جیاكردنەوەی دەنگەكان بەسەرپەرەشتی خۆی •    ئەگەر ژمارەی دەنگەكانی دوو ركابەر یان زیاتر، بۆ هەریەك لە پۆستەكان یەكسان بوو، پرۆسەی دەنگدان دووبارە دەكرێتەوە، ئەگەر دیسان ژمارەی دەنگەكان یەكسان بوو، بەتیروپشك پۆستەكە بۆ یەكێك لە پاڵێوراوەكان یەكلادەكرێتەوە •    ئەگەر بۆ هەریەك لە پۆستەكان تەنیا یەك پاڵێوراوی بێ ركابەر هەبوو، سەرۆكی یەكەم دانیشتن راستەوخۆ بە ناوهێنان، پاڵێوراوەكە بۆ پۆستەكە بە سەركەوتوو رادەگەیەنێت •    سەرۆكی یەكەم دانیشتن ئەنجامی دەنگدان بۆ ئەندامان ئاشكرادەكات‌و داوا لە دەستەی سەرۆكایەتی هەڵبژێردراو دەكات بچنە جێگای تەرخانكراوی خۆیان لێرەدا ئیتر كاری پیرە سەرۆك كۆتایی دێت‌و كۆتایی بە یەكەم كۆبونەوەی پەرلەمانیش دێت، تەنانە ئەگەر ئەو كۆبونەوەیە ماوەی چەندین مانگیش بخایەنێت.

راپۆرتی: ئارام مەحمود  وەزیرێكی پارتی و دوو وەزیری حكومەتەكەی عادل عەبدلمەهدی ڕێوشوێنەكانی دەستەی لیپرسینەوەو دادپەروەری دەیانگرێتەوە، ژمارەیەك لەكاندیدی (8) وەزارەتەكەش هەمان تۆمەتیان ڕوبەڕو دەكرێتەوە. دوو بەعسی و ئەمیرێكی قاعیدە بەپێی بەلگەنامەیەك كە لەمیدیا عێراقیەكان بڵاوبۆتەوەو بەبەڵگەنامەی دەستەی لێپرسینەوەو دادپەروەی ناودەبرێت،  هەریەك لەوەزیری پەیوەندییەكان (نەعیم ئەلروبیعی ) و وەزیری وەرزش و لاوان (ئەحمەد ئەلعوبەیدی) و وەزیری ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن ( بەنگین ڕێكانی) ڕێوشوێنەكانی لێپرسینەوەو دادپەروەری و ڕیشەكێشكردنی بەعس دەیانگرێتەوە.  لەبەڵگەنامەكدا هاتووە، هەریەك لەوەزیری (ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن و وەزیری پەیوەندییەكان) ئەندامی فیرقەی حزبی بەعسی هەڵوەشاوەبوون. (وەزیری وەزرش و لاوان)یش، تۆمەتی ئەنجامدانی كوشتنی لەناوچەی (لەتیفیە) لەساڵی 2004دا ڕوبەڕوكراوەتەوە، ئەوكاتەی كە (ئەمیری ڕێكخراوی قاعیدە) بووە، بەوتەی برای یەكێك لە قوربانییەكان (عوبەیدی) تێوەگلاوە لەكوشتنی براكەی لەو ناوچەیە كە دەكەوێتە خوار بەغدا و نازناوەكەشی (ئەلعانی)یە، وەك ئەوەی لەبەڵگەنامەكەدا ناوی هاتووە.  كاندیدەكانیش بەعسیان تیایە بەڵگانامەكە ئاماژە بەوەشدەكات، فەریقی فرۆكەوان (فەیسەڵ جەربا) و لیوا روكن (هشام ئەلدەراجی) كە هەردووكیان كاندیدن وەرگرتنی وەزارەتی بەرگری، سەر بە حزبی هەڵوەشاوە بوون. دۆستی نزیكی عودەی بووە ڕۆژی (29) ئەم مانگەش  (60) ڕۆژنامەنوس و چالاكوانی پارێزگای (دهۆك) لەبەیاننامەیەكدا كە ئاڕاستەی (دەستەی لێرسینەوەو دادپەروەری) عێراقیانكرد، تیادا داوایانكرد (بەنگین عەبدوڵا ڕێكانی) وەزیری (ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن) لەحكومەتی عێراق دوربخرێتەوە چونكە یەكێك بووە لەكەسە نزیكەكانی (عودەی سەدام حسێن) كوڕە گەورەی سەرۆكی ڕژێمی پێشوی عێراق. لەبەشێكی تری بەیاننامەكەیاندا هاتووە،(بەنگین رێكانی) پلەی دیاری هەبووە لەحزبی بەعس و ناسراو بووە بەپەیوەندییە كۆمەڵایەیتەكانی لەگەڵ (عودەی) و خاڵی پەیوەندی نێوان (عودەی) و بەرپرسانی پارتەكەی (مەسعود بارزانی) بووە. لەڕۆژی (31) مانگی ڕابردوودا (محەمەد حەلبوسی) سەرۆكی پەرلەمانی عێراق داوای لە دەستەی لێپسرینەوەو دادپەروەری كرد لێكۆڵینەوە بكەن لەكاندیدەكانی عادل عەبدلمەهدی بۆ وەزارەتەكانی حكومەتەكەی. ڕۆژی (24)مانگی ڕابردوو، پەرلەمانی عێراق متمانەی دا بەحكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی و (14) وەزیری كابینەی و تائێستا (8)وەزارەت ماوە  متمانەیان پێبدرێت.

راپۆرتی : ئارام مەحمود  ئەمڕۆ چەردەی دووەمی سزاكانی (ئەمریكا) بۆ سەر (ئێران) چوونە بواری جێبەجێكردن، كەسێكتەرەكانی وزە و دارایی و گواستنەوەی ئاویی كردۆتە ئامانج.  (حەسەن ڕۆحانی) سەرۆكی (ئێران) لە وتەیەكدا كە ئەمڕۆ تەلەفیزیۆنی وڵاتەكەی بڵاویكردەوە ڕایگەیاند" ئێران نەوتەكەی دەفرۆشێت و سزاكان دەشكێنێت كە سەرلەنوێ‌ ویلایەتە یەكگرتووەكانی بەسەریدا سەپاندویەتی". (مایك پۆمپیۆ) وەزیری دەرەوەی ئەمریكا ڕایگەیاند، ئەو سزایانەی وڵاتەكەی بەسەر (ئێران)دا سەپاندویەتی، (600) كەسایەتی و كۆمپانیای بواری دارایی دەگرێتەوە. (پۆمپیۆ) لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ تۆڕی (فۆكس نیوز)ی ئەمریكی وتیشی" ئەو سزایانە ئێران لەبازاڕی نەوت دادەبڕێت" هاوكات ئاماژەی بەوەشدا" گەلی ئێران لەو سزایانە زەرەر مەند نابێت".  لەبارەی وردەكاری  ئەو جیاكارییەی (واشنتۆن) بۆ ئەو (8) وڵاتەی كردووە بەردەوامبن لەكڕینی نەوتی (ئێران)،  وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بەبێئەوەی ناوی ئەو وڵاتانە ئاشكرابكات وتی: ئەو جیاكاریی و لێخۆشبونە بۆ ماوەی (6) مانگە و ئەو وڵاتانەی ڕێگەیان پێدراوە دەتوانن نەوتی (ئێران) بكڕن، بەو مەرجەی ئەو پارەیەی نەوتەكەی پێدەكڕدرێت بخرێتە حسابێكی زامنكراوە (لایەنی سێیەم دەسەڵاتی هەبێت بەسەریدا). تەئكیدی كردووە، حكومەتی (تاران) دەتوانێت ئەوپارەیەی لەفرۆشی نەوت دەستیدەكەوێت لەچوارچێوەی پێویستی مرۆیی دیاریكراودا خەرجبكات. سزا نوێكان ڕێگە لە (ئێران) دەگرێت دۆلاری ئەمریكی لەكاری بازرگانیدا بەكاربهێنێت، ئەوەش بە گورزێكی " گورچكبڕ" دادەنرێت بۆ هەناردەكردنی نەوتی (ئێران) كە سەرچاوەی سەرەكی داهاتی ئەو وڵاتەیە. پێشبینی دەكرێت سزاكان كاریگەری لەسەر وڵاتانی تریش دابنێت، حكومەتی (واشنتۆن) سزا بەسەر ئەو وڵاتانەدا دەسەپێنێت كە پابەندنابن بەسزاكان و بەردەوام دەبن لەئاڵوگۆڕی بازرگانی لەگەڵ (ئێران). قۆناغی یەكەمی سزاكان  * قەدەغەكردنی ئاڵوگۆڕ بەدۆلار لەگەڵ حكومەتی ئێران، لەگەڵ قەدەغەكردنی مامەڵەی بازرگانی بە كانزا بەنرخەكان و بەتایبەتیش ئاڵتون و سزادانی ئەو دامەزراوە و حكومەتانەی مامەڵە بە (ڕیاڵ)ی ئێران و مامەڵە بانكییەكان لەگەڵ (ئێران). * قەدەكردنی هاوردە یاخود كڕینی لیستێك لەكانزاكانكە دیارترینیان (ئەلەمنیۆم و ئاسن و پۆڵا)یە، لەگەڵ سەپاندنی بەربەست بەسەر كەرتی دروستكردنی ئۆتۆمبیل و فەرش  لە(ئێران). *قەدەغەكردنی هاوردەو هەناردەی تەكنەلۆژیای پەیوەست بەر بەرنامەی پیشەسازی كە بەدوو هەردوو مەبەستی مەدەنی و سەربازی بەكاردێت. قۆناغی دوەمی سزاكان *سەپاندنی سزا بەسەر ئەو كۆمپانیایانەی ئیدارەی بەندەرەكانی ئێران دەدەن، لەگەڵ ئەوكۆمپانیایانەی لەبواری گواستنەوەی ئاویی و دروستكردنی كەشتی كاردەكەن. *سەپاندنی سزای گشتگیر بەسەر كەرتی وەزی ئێران و بەتایبەت كەرتی نەوت. *سەپاندنی سزا بەسەر بانكی ناوەندیی ئێران و مامەڵە داراییەكانی. مەرجەكانی ئەمەریكا بۆ هەڵگرتنی سزاكانی سەر ئێران  1- رێگا بە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی بدرێت كە تەواوی زانیارییەكان لەسەر چالاكی سەربازیی پرۆگرامە ئەتۆمییەكانی پێشوو بزانێت و دەبێت ئێران بە تەواوی دەست لەو جۆرە چالاكییانە هەڵبگرێت.   2- واز لە پیتاندن بهێنێت و هەرگیز هەوڵی دووبارە بەكارهێنانی  پلوتۆنیۆم نەدات و تیشكدەرەوە ئاوییەكانی دابخات. 3- رێگا بە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمیی بدرێت بچێتە سەرانسەری پێگە ئەتۆمییەكان لە ئێران. 4- كۆتایی بە زیاكردنی مووشەكە دوورهاوێژەكانی بهێنێت و گەشەدان بە سیستمی مووشەكی ئەتۆمیی رابگرێت. 5- هەموو هاووڵاتیانی ئەمەریكا و هاوپەیمانانی ئەمەریكا ئازاد بكرێن لە زیندان. 6- كۆتایی بە پشتگیری گروپە تیرۆرستییەكانی وەك حزبوڵڵا، حەماس و گروپە جیهادییەكان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بهێنێت. 7- هەموو هێزەكانی لە سووریا بكشێنێتەوە. 8- واز لە پشتگیریكردنی تاڵیبان و گروپە تیرۆرستییەكانی ئەفغانستان و ئەلقاعیدە بهێنێت. 9- كۆتایی بە هەڕەشەكانی بەرامبەر بە هاوپەیمانەكانی ئەمەریكا بهێنێت كە وڵاتانی سعودییە، ئیمارات و ئیسرائیلیش دەگرێتەوە، هەروەها هێرش لە رێگای پۆستی گەیاندن و ئینتەرنێت نەكات. 10- رێز لە سەروەری عێراق بگرێت و رێگا بدات میلیشیا شیعەكان هەڵبوەشێندرێنەوە. 11- دەبێت سوپای قودس دەست لە پاڵپشتیكردنی باڵەكانی لە تەواوی جیهان هەڵبگرێت. 12- پشتگیری حوسییە یاخییەكانی یەمەن نەكات و هەوڵی بەرقەراركردنی ئاشتی و سەقامگیری لە یەمەن بدات. دوای (6) مانگ لەكشانەوەی تاكلایەنەی (ئەمریكا) لەڕێككەوتنە ئەتۆمییەكەی لەگەڵ (ئیران)، (دۆناڵد ترەمپ) سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەڕۆژی (7)ی ئابی ئەمساڵ قۆناغی یەكەمی سزاكانی بەسەر (تاران)دا، سەپاند، ئەمڕۆش (5) تشرینی دووەم قۆناغی دووەمی سزاكانی ئەمریكا چوونە بواری جێبەجێكردنەوە، كە بەتوندترین سزا دادەنرێت تائێستا بەسەر (ئێران)دا، سەپێنرابێت.

( درەو میدیا): بەپێی راگەیەنراوێكی (گۆشەی ئابوری ژوری توێژینەوەی بزوتنەوەی گۆڕان) كە ئەنوەر كەریم ئامادەی كردووە  لە مانگی ئۆكتۆبەردا هەرێمی كوردستان هەرێمی كوردستان  لە ڕێگای بۆریەوە (12.950.000) دوانزە ملیۆن و نۆسەدو پەنجا هەزار بەرمیلی ناردوە بە بۆری بۆ بەندەری  جەیهانی توركی كە رۆژانە دەكاتە (417.741  ) 417 هەزار و 741 بەرمیل. راگەیەنراوەكە ئاماژەی بەوەكردووە كە نرخی بەرمیلێكی نەوت لە مانگی ئۆكتۆبەردا 76 دۆلار بووەو هەرێمی كوردستان بە 10 دۆلار كەمتر لە جیهان فرۆشتویەتی بۆ یە نرخی بەرمیلێك نەوتی هەرێم بە 66 دۆلار فرۆشراوە، بەو پێیەش داهاتی مانگی ئۆكتۆبەر هەرێمی كوردستان( 854.700.00 )هەشت سەدو پەنجاو چوار ملیۆن و حەوت سەد هەزار دۆلار بووە. دەقی راگەیەنراوەكە  

راپۆرتی: ئارام مەحمود  وتەبێژی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و پەیامنێری ئاژانسی هەواڵی فەرەنسی ڕایانگەیاند، ئۆتۆمبیلە سەربازییەكانی سوپای (ئەمریكا) لەڕێی گەڕان بەناوچە سنورییەكانی باكوری خۆرهەڵاتی (سوریا) و نزیك سنوری (توركیا)، چاودێری دۆخی ئەمنی ناوچەكە دەكەن، ئەوەش دوای هێرشەكانی چەند ڕۆژی ڕابردوی سوپای (توركیا) دێت بۆ سەر ئەو ناوچانە.      ناوچە سنورییەكانی باكوری خۆرهەڵاتی سوریا (خۆرئاوای كوردستان) كەلەژێر دەستی (هێزەكانی سوریای دیموكرات)دایە و لەلایەن ئەمریكاوە پشتیوانی دەكرێت، بەشێوەیەكی بەردەوام لەدۆخێكی ئاڵۆزدایە ئەوەش بەهۆی هەڕەشە بەردەوامەكانی (ئەنكەرە) بەئەنجامدانی هێرشی سەربازی و بۆردومانكردنی ئەو ناوچانە و پەلارماردانی (یەكینەكانی پاراستنی گەل) كە بە بڕبڕەی پشتی (هێزەكانی سوریای دیموكرات) دادەنرێت. ئاژانسی هەواڵی فەرەنسی بڵاویكردۆتەوە، پەیامنێرەكەی لەناوچەی (دەرباسییە)ی هاوسنوری (توركیا) كەدووترین خاڵی پارێزگای (حەسەكەیە)ە، "مەفرەزەیەكی سوپای (ئەمریكا)ی بینیوە، كە پێكهاتبون لە سێ‌ (ئۆمبیلی گولەنەبڕ) و ژمارەیەك سەربازی (ئەمریكی)یان تیادابووە، كە بەرگی سوپای (ئەمریكا)یان لەبەردابووە و ئاڵای ئەو وڵاتەش بە بەسەر ئۆتۆمبیلەكانەوە بووە.  هاوكات (شۆن ڕاین) وتەبێژی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی گەڕانی مەفرزە سەربازییەكانی سوپای (ئەمریكا)ی  لەو ناوچانە بەشێوەیەكی نا ڕێكخراو  بۆ ئاژانسی هەواڵی فەرەنسی تەئكیدكردۆتەوە كە پەیوەیستە بە پێشهاتە مەیدانییەكان لەو ناوچانە. بەگوێرەی سەرچاوەكە، لەڕۆژی هەینی ڕابردوەوە ئەوە دووەم مەرفرەزەی سوپای ئەمریكایە كە لەو ناوچەیە دەگەڕێت و چاودێری دۆخەكە دەكات.  (مستەفا بالی) وتەبێژی هێزەكانی سوریای دیموكرات بەئاژانسەكەی ڕاگەیاندووە، بڕیارە گەڕانی یەكەكانی  سوپای ئەمریكا بەدرێژایی ئەوسنورە بێت  تا دەگاتە شاری (سەرێ‌ كانی) كە (50) كیلۆمەتر لە خۆرئاوای (دەرباسییە) دوورە، تەئكیدیشی كردوە" گەڕانی سوپای ئەمریكا لەو ناوچانە ڕاستەوخۆ پەیوەستە بەهەڕەشەكانی توركیا و ئامانجی گەیاندنی ئەو پەیامەیە بەتوركیا كە دەست لەدوژمنكارییەكانی هەڵبگرێت".  بەهۆی بۆردومانەكانی ئەم دواییەی سوپای (توركیا)  بۆ سەر ناوچە سنورییەكانی هەردوو شاری (كۆبانی و گرێ‌ سپی) چوار شەڕڤانی (یەكینەكانی پاراستنی گەل)كوژران. حكومەتی (ئەنكەرە)بەشێوەیەكی بەردەوام هەڕەشەی ئەنجامدانی پرۆسەی سەربازی دەكات دژی (هێزەكانی سوریای دیموكرات) لەشاری (منبج) و ناچەكانی تر، دوای داگیركردنی شاری (عفرین) بەهاوكاری گروپە چەكدارە توندەڕەوە سورییەكانی هاوپمانی، كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی كوردن.   لەكاردانەوەی هێرشەكانی ئەمدواییەی سوپای (توركیا)، سەرەتای ئەم هەفتەیە (هێزەكانی سوریای دیموكرات) پرۆسە سەربازییەكانیان دژ بە ڕێكخراوی (داعش) بەشێوەیەكی كاتی ڕاگرت و ڕایانگەیاند، گەر حكومەتی توركیا بەردەوامبێت لەسەر پەلامارەكانی، ئەوا بەشێوەیەكی هەمیشەیی پرۆسە سەربازییەكاینان دژ بە(داعش) ڕادەگرن، وەك دروستكردنی جۆرێك لەفشار لەسەر ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا تا سنورێك بۆ پەلامارەكانی (توركیا) دابنێت. 

( درەو میدیا):  لە راگەیەنراوێكدا ئەبوكاروان تاكە پەرلەمانتاری حزبی شیوعی لە خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان ئەو پارەیە رەت دەكاتەوە كە لە كۆتایی خولەكەدا دەدرێت بە پەرلەمانتاران . ئەبو كاروان لە  راگەیەنراوەكەی ئاماژەی بەوە كردووە" بڕیارمداوە كە ئەو بڕە پارەیەی كە 48 ملیۆن دینارەو بە پێی یاسا بە هەموو پەرلەمانتارانی خولی چوارەم دەدرێت و پێشتریش بە ئەندامانی خولەكانی تر و وەزیر و پلە باڵاكان دراوە، وەرم نەگرتووەو وەریناگرم" دەقی راگەیەنراوەكەی ئەبو كاروان  بۆ /رای گشتی رێزو سڵاو بەهەموان ڕادەگەینم، كە بریارم داوە كە ئەو بڕە پارەیەی كە ٤٨ملیون دینارە و بەپێی یاسا بە ھەموو  پەرلەمانتارانی خولی چوارەم دەدریت و پێشتریش بە ئە ندامانی خولەكانی تر و وەزیروو پلەباڵاكان دراوە، وەرم نە گرتووە و وەریناگرم . ئە وە ش لەروانگە ی ھەستكردنە وە بە خراپی دۆخی ئابوری بە شێكی زوری ھاوڵاتیانە وە كە من لە ماوە ی ڕابوددودا نوینە رایە تیم كردوون . له گەل ڕیزدا  ابوكاروان/ پە رلەمانتاری خولی پێشوو فراكسیونی ئازادی(٢٠١٨/١١/٥)  

ڕاپۆت: ئارام مەحمود لەگەڵ ئەوەی (دۆناڵد ترەمپ) سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەشدار نیە لە"هەڵبژاردنی نیوەیی" وڵاتەكەی وەك بەربژێرێك، كەبڕیارە ڕۆژی سێ‌ شەممەی داهاتوو بەڕێوەبچێت،  بەڵام بەشێكی بەرچاو لەئەمریكییەكان پێیانوایە هەڵبژاردنی ڕۆژی (6)ی ئەم مانگە وەك ڕاپرسی وایە لەسەر شەخسی سەرۆك (ترەمپ). ناوهێنانی ترەمپ دوو سەرەیە لەویلایەتە موحافزكارەكانی وەك (كەنساس و كارولاینای باشور) هیچ شتێك نیە وا لەكاندیدە كۆمارییەكان بكات خۆیان لە (ترەمپ) بەدوور بگرن، بەڵكودەتوانن پشتی پێببەستن و بەكاریبهێنن بۆ كۆكردنەوەی دەنگ بەهۆی ئەو پشتیوانیە جەماوەرییە بەرفراوانەی هەیەتی لەو ناوچانە.   لەكاتێكدا توندبونەوەی كێبڕكێ لەنێوان ڕكابەرە كۆمارییەكان و دیموكراتەكان لەژمارەیەك بازنە، وای لەكۆمارییەكان كردووە لەهەڵمەتەكەیاندا تەركیزیان لەسەر ئابورییەكی بەهێزبێت و خۆیان لە (ترەمپ) بەدوور بگرن، لەبەرامبەردا كۆمارییەكانیش سیاستە جێ مشتومڕەكانی (ترەمپ) بیر دەنگدەران دەخەنەوە بەتایبەت لەپرسەكانی (كۆچ و تەندروستی و بازرگانی). (ترەمپ) لەماوەی دوو ساڵی سەرۆكایەتیكردنیدا لەهەردوو دۆسیەی ڕەخساندنی هەلی كار و كەمكردنەوەی هەڵئاوسان پێشكەوتنی  بەدەستهێناوە، بەڵام ئەمە چەكی دەربازبون ناداتە دەستی بۆ رزگاربون لەمەترسیەكان، یەكێك لەو گرەوانەی لەسەر سەركەوتنی كۆمارییەكان دەكرێت ئەوەیە، بەدرێژایی زیاتر لە 150ساڵی ڕابردوو بەدەگمەن ئەو حزبەی لەدەستدا بووە لە سزای دەنگدان ڕزگاری بووە، ئەوەش وای لەكۆمارییەكان كردووە ترسی جدیان هەبێت لەدۆڕاندن و لەدەستدانی زۆرینە لەكۆنگرێس، چونكە گەر دیموكراتەكان زۆرینەی ئەنجومەنی نوێنەران بەدەستبهێنن، ئەگەری میكانیزمەكانی لەكارخستنی (ترەمپ) زیاتر دەبێت. هاوكات لێكۆڵینەوەكانیش فراوانتر دەبن لەكۆنگرێس دژ بە ئیدارەی (ترەمپ) بەتایبەت لەبارەی ئەو گومانانەی كە لەسەر تێوەگلانی تیمی هەڵمەتی (ترەمپ) هەیە لەگەڵ (ڕوسیا) لە هەڵبژاردنەكانی 2016دا.  ئەگەر دیموكراتەكان توانیان زۆرینەی ئەنجومەنی پیرانیش بەدەستبهێنن، ڕەنگە كاربكەن بۆ دروستكردنی بەربەست لەبەردەم  هەموو دامەزراندنەكانی  (ترەمپ) لەدادگای باڵا و سیستمی دادگای فیدڕاڵی و پۆستە جێبەجێكارییەكان لەئیدارەكەی، چونكە ئەنجومەنی پیران قسەی یەكلاكەرەوەی هەیە لەو بژاردانەی سەرۆكایەتیدا.  كێبڕێكە توندە و ئەگەری بەشداری فراوان هەیە لەگەڵ ئەوەی هەندێك لەڕاپرسییەكان ئاماژە بەوەدەكەن "هەڵبژاردنی نیوەیی" دەنگدەران بەلای خۆیدا ڕاناكێشێت، بەڵام چاوەڕواندەكرێت ئاستی بەشداری ژمارەی پێوانەی تۆمار بكات بەهۆی ئەو بانگەشە فراوانەی ڕكابەرەكانی (ترەمپ) دەیكەن، بەتایبەت گەنجان. هەڵبژاردن بۆ تەواوی كورسیەكانی پەرلەمان دەكرێت  لە"هەڵبژاردنی نیوەیی"دا، هەڵبژاردن بۆ سەرجەم ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران دەكرێت كەژمارەیان (435) پەرلەمانتارە، لەئێستا كۆمارییەكان خاوەنی (236) كورسی بەرامبەر(193) كورسی دیموكراتەكان و (6)كورسی بەتاڵ، زۆرینەی ئەنجومەنی نوێنەرانیان لەدەستدایە، بۆ ئەوەی دیموكراتەكان ئەو زۆرینەیەیان لەدەست دەربهێنن پێویستیان بە بە دەستهێنانی(23) زیاترە لەئێستا.  سێ‌ یەكی كورسیەكانی ئەنجومەنی پیران تازە دەكرێنەوە   ئەنجومەنی پیران كە لە(100) كورسی پێكدێت، هەر دوو ساڵ جارێك سێ‌ لەسەریەكی كورسییەكانی تازە دەكرێنەوە، كە ژمارەیان (35) كورسییە. كۆمارییەكان لەئێستادا خاوەنی زۆرینیەكی لاوازن كە (51) كورسییە، بەرامبەر (49) كورسی دیموكراتەكان، بەڵام وەك سەرچاوە ئاگادارەكان دەڵێن، هاوكێشەی هەڵبژاردن بۆ ئەنجومەنی پیران لە بەرژوەندی دیموكراتەكان نیە،  چونكە پێویستە لەسەریان بەرگری لە (26) كورسی خۆیان بكەن كە (6)یان هەڕەشەی لەدەستدانیان لەسەرە،  لەبەرامبەردا (9) كورسی كۆمارییەكانیش هەڕەشەیان لەسەرە. ئەندامانی ئەنجومەنی پیرانی ئەمریكا بۆ ماوەی (6) ساڵ هەڵدەبژێرێن و ویلایەتەكەیان لەسەرەتای مانگی كانونی دووەمەوە دەستپێدەكات. لەڕووی كردارییەوە، سەرجەم ئەنجومەنە ناوخۆییەكان (ئەنجومەنی یاسادانان و ئەنجومەنی پیرانی ویلایەتەكان) تازەدەكرێنەوە، لەگەڵ دیاریكردنی (36) حاكمی نوێ‌ لە كۆی (50) ویلایەت و تازەكردنەوەی چەندین پۆستی تر ( سەرۆكی شارەوانیەكان و ناوچەكان و دادوەرە ناوخۆییەكان....هتد). سەرچاوە: ئاژانسەكان

راپۆرتی: ئارام مەحمود  سبەی دووشەممە، وادەی جێبەجێكردنی سزا نوێیەكانی ئەمریكایە بەسەر (ئێران)دا، كە سێكتەرە هەستیارەكانی ئابوری ئەو وڵاتەی كردۆتە ئامانج و ئەمریكییەكان بەتوندترین سزا وەسفیدەكەن كەتائێستا بەسەر حكومەتی (تاران)دا سەپاندبێتیان.   (عەلی لاریجانی)  سەرۆكی پەرلەمانی ئێران پێش چوونە بواری جێبەجێكردنی سزاكان، كە بە چەردەی دووەمی سزاكان دادەنرێت لەدوای كشانەوەی تاكلایەنەی واشنتۆن لەڕێككەوتنە ئەتۆمییەكەی ساڵی 2015، ڕایگەیاند" ئێران هەڵوێستی هەندێك لە وڵاتانی ناوچەكە لە یادناكات كە پشتیوانی ڕەفتارەكانی ئەمریكا و ئیسرائیل یان كردووە". (لاریجانی) لەو لێدوانەیدا كە لەبارەگای پەرلەمانی ئێران پێشكەشیكرد، تەئكیدكردووە" ئێرانیەكان بۆ (دوناڵد ترەمپ) سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكای دەسەلمێنن كە ملكەچ ناكرێن". "لەكۆتایدا سەردەكەوین" دوێنێش، (عەلی خامنەیی) ڕابەڕی شۆڕشی ئیسلامی ئێران لەمیانی دیدارێكدا لەگەڵ خوێندكاران بەبۆنەی چونە ناوەوەی باڵیۆزخانەی ئەمریكا ڕێكیخستبوو، كە ئەمڕۆ یەك شەممە ساڵیادیەتی، ڕایگەیاند" ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا نزیكەی (40) شەڕێكی سەربازی و ئابوری و میدیایی دژ بەئێران دەگێڕێت، ئەنجامەكەشی لەبەرژوەندی تاران بووە لەكۆتایدا" . (خامەنەیی) ئاماژەی بەوەداوە" ئامانج لەسزا ئابورییەكانی ئەمریكا كە بەسەر ئێراندا دەیسەپێنێت، وێرانكردنی ئابوری و پاشەكشێ پێكردنی وڵاتە، لەكاتێكدا ئەوەی لەڕاستیدا ڕوویدا، جوڵەكردنە بەشێوەیەكی خێراتر لەلایەن تارانەوە بەرەو "تێراخۆ" و زیادكردنی بەرهەمی ناوخۆیی. تاران چاوی لەبەڵێنەكانی خۆرئاوایە دوای پەیوەندییەكانی (محەمەد جەواد زەریف) وەزیری دەرەوەی ئێران بە بەرپرسانی ئەوروپا بۆ تاتوێكردنی پرسی پێویستی پاراستنی ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە و ئەو گەرەنتیانەی پێویستە لەسەر وڵاتانی خۆرئاوا بیدەن بە بۆ پابەندبونی (تاران) بە بەڵێنە ئەتۆمییەكانی، ڕۆژی شەممە وەزارەتی دەرەوەی ئێران، بەیاننامەیەكی درێژی بڵاوكردەوەو تیایدا چەردەی دووەمی سزاكانی ئەمریكای ئیدانە كرد.  لەبەشێكی بەیاننامەكەدا هاتبو" سەپاندنی جارێكی تری سزاكان شكستێكی ئەخلاقی و سیاسی گەورەی ئیدارەی دەسەڵاتداری ئەمریكا دەگەیەنێت و دەسەڵاتدارانی ئێران ڕێگەنادەن ترەمپ و ئیدارەكەی ئامانجە ناشەمروعەكانیان بەدیبهێنن". دوای شەش مانگ لەكشانەوەی ئەمریكا لەڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە لەگەڵ (ئێران) و گێڕانەوە چەردەی یەكەمی سزاكان بۆ سەر (تاران) لەمانگی ئابی ڕابردودا، بڕیارە سبەی(5)تشرینی دووەم چەردەی دووەمی سزاكان بچێتە بواری جێبەجیكردنەوە، كە كەرتی و وزە و دارایی كردۆتە ئامانج.  بەپێی سزاكان ڕێگە بەهیچ دەوڵەت و قەوارەو كۆمپانیایەكی بیانی نادرێت بچێتە بازاڕەكانی ئەمریكا، ئەگەر بەردەوامبێت لەكڕینی نەوتی (ئێران) یاخود مامەڵە لەگەڵ بانكەكانی ئەووڵاتەدا بكات، جگە لەو 8 وڵاتەی كە ئەمریكا لێخۆشبونی مەرجداری بۆ كردون بەشێوەیەكی كاتی. ڕوسیا بەردەوامدەبێت لەهاوكاریكردنی ئێران (ئەلكسەندەر نوڤاك) وەزیری  وزەی ڕوسیا بەڕۆژنامەی (فاینەنشاڵ تایمز)ی وتووە" مۆسكۆ چاوی لەپێشخستنی بازرگاكانیەكانێتی بەنەوتی ئێران كە بە وڵاتانی تری دەفرۆشێت بەپێی ڕێككەوتنی نەوت بەرامبەر بە شتومەك لەگەڵ تاران". وەزیری  وزەی ڕوسیا تەئكیدی كردووە" ئەو بازرگانیە هەفتەی داهاتوش بەردەوامبێت"  وەك تەحەدایەك بۆ سزاكانی (واشنتۆن) و پابەندنەبونی (مۆسكۆ) پێوەی. ئەوە لەكاتێكدایە، هەفتەی ڕابردوو بەرپرسانی (ئەمریكا)، (ڕوسیا)یان، لە ئەگەری هاوكاریكردنی (ئێران) لەفرۆشتنی نەوتەكەی  ئاگاداركردەوە.