Draw Media
هه‌واڵ / كوردستان

راپۆرتی: محەمەد رەئوف بەپێی بەدواداچونێكی ( درەو میدیا) حكومەتی هەرێمی كوردستان پارەی موچەی موچەخۆرانی داوە بە قەرزی كۆمپانیا بیانیەكان، تەنها داهاتی هەرێمی كوردستان بەبێ بەغداد بەشی موچەی تەواوی موچەرانی هەرێمە. دواكەوتنی موچە ئەگەرچی وەزیری درایی حكومەتی هەرێم چەند جارێك رایگەیاند كە هەموو 30 رۆژ جارێك موچە دەدرێت بە موچەخۆران، بەڵام ئەم مانگە موچەی موچەخۆران دواكەوت ، هۆكاری دواكەوتنی موچە ناردنی پارەبوو لە بەغداوە  ئەگەرچی بەغداد مانگانە لە 15 بۆ 17 ی هەموو مانگێك پارە دەنێرێت، لە كاتێكدا بەوتەی وەزیری دارایی عێراق بەغداد پارەی مانگەكانی ( 1 ، 2 ، 3 )ی موچەخۆرانی هەرێمی رەوانەكردووە كە مانگانە ( 522 ملیار ) دینارە، لە ئێستاشدا حكومەتی هەرێم موچەی مانگی یەكی موچەخۆران دابەدەكات، بەپێی زانیاریەكانی ( درەو میدیا) حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەو پارەیەی لە بەغداوە دێتە هەرێم و بۆ موچەی موچەخۆرانە دەداتەوە بە قەرزی كۆمپانیا بیانیەكان، هەروەك د. رێبوار كەریم ئەندامی پەرلەمانی عێراق رایگەیاندووە "  حكومەتی هەرێم موچەی فەرمانبەران بۆ پینەكردنی گەندەڵییەكانی خۆی بەكاردەهێنێت" بەو پێیەی هەرێمی كوردستان بە بە داهاتی ناوخۆ و نەوت و ئەو پارەیەی كە لەبەغداوە دێت بە ئاسانی دەتوانێت موچەی موچەخۆرانیش بدات و قەرزی كۆمپانیاكانیش بداتەوە.  داهاتەكانی هەرێم بەپێی بەدواداچوونێكی ( درەو میدیا) حكومەتی هەرێمی كوردستان بە ئاسانی دەتوانێت موچەی موچەخۆرانی هەرێم دابین  بكات بەبێ ئەو پارەیەش كە لەبەغداوە دێت، بەو پێیەی". •    داهاتی مانگانەی نەوتی هەرێم لە ئێستادا زیاتر لە ( 700 ملیار ) دینارە •    كۆی داهاتی ناوخۆی هەرێم نزیكەی ( 150 ملیار ) دینارە •    پارەی ئەمریكیەكان ( 30 ملیار ) دینارە •    كۆی گشتی ئەو داهاتانە دەكاتە ( 880 ملیار) دینار •    كۆی پارەی موچەخۆرانی هەرێم پێویستی بە ( 881 ملیار) دینار هەیە واتا واتا حكومەتی هەرێمی كوردستان بە ئاسانی دەتوانێت بەبێ پارەی بەغداد موچەی تەواوەتی موچەخۆرانی هەرێم بدات.  لە كاتێكدا كۆی داهاتی هەرێم ( داهاتی نەوت ، ناوخۆ ، پارەی ئەمریكا، پارەی بەغداد ) دەكاتە :. •    پارەی بەغداد مانگانە ( 522 ملیار) دینار  •    داهاتی مانگانەی نەوتی هەرێم لە ئێستادا زیاتر لە ( 700 ملیار ) دینارە •    كۆی داهاتی ناوخۆی هەرێم نزیكەی ( 150 ملیار ) دینارە •    پارەی ئەمریكیەكان ( 30 ملیار ) دینارە •    كۆی گشتی داهاتی هەرێم دەكاتە ( یەك ترلیۆن و 402 ملیار) دینار پارەی هەرێم چی لێدێت لە كاتێكدا د. فوئاد حسێن وەزیری دارایی عێراق رایگەیاندووە كە پارەی تەواوی مانگەكانی ( 1 ، 2 ، 3 ) ی موچەخۆرانی هەرێمی رەوانەكردووەو چوارشەمەش موچەی مانگی ( 4 ) ی رەوانەكردووە، بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان هەر چاوی لە پارەكەی بەغدایە، عەلی حەمە ساڵح سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان دەڵێت" مانگی پێشوو ٧٢٤ ملیار دینار لە بەغداوە هاتووە" بەو پێیەش بەبێ پارەی نەوت هەرێم توانیویەتی لەگەڵ پارەی داهاتی ناوخۆ موچەی موچەخۆران بدات، پرسیارەكە ئەوەیە ئەی پارەی نەوت چی لێدێت؟  عەلی حەمە ساڵح لە نوسێنێكدا لە پەیجی فەرمی خۆی دەڵێت" بڕێكی زۆری پارەی نەوتی هەرێمی كوردستان نادیارە، ئێستا هەرێمی كوردستان ڕۆژانە ٤٢٠ هەزار بەرمیل نەوت دەفرۆشێت، كۆی داهاتی مانگانەی نەوت كە دەدرێتە موچە ٣٥٠ ملیار دینارەو بەمەش لە هەر بەرمیلێك هەرێم تەنیا ٢٣ دۆلاری دەمێنێتەوە لە كاتێكدا نرخی بەرمیلێك نەوتی برێنت ٧٠ دۆلارە" واتا ئەوەی نادیارو ناشەفافە پارەی نەوتی هەرێمە، چی لێدێت و بۆكوێ دەچێت؟   


راپۆرت: نامیق رەسوڵ ئەمڕۆ لە هەرێمی كوردستان پشووی فەرمییە، ئەم رۆژە بەبۆنەی جەژنی سەری ساڵی ئێزدییەكانەوە كراوە بە پشوو. ئێزدییەكان كێن ؟ زمان‌و ئاینیان چییە ؟ چوارشەمبا سۆر چییە ؟ تاووس مەلەك كێیە ؟ مەسحەفا رەش چییە ؟ ئەمانە كۆمەڵێك پرسیارن كە (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا وەڵامیان دەداتەوە. ئاینی ئێزدیی ئێزدیی یەكێكە لە ئاینە رەسەن‌و دێرینەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام زانیاری ئەوتۆ سەبارەت بەم ئاینە لەبەردەستدا نییە، باوەڕدارانی ئەم ئاینە، باسی ئاین‌و بیروباوەڕەكانیان بۆ كەسانی تر ناكەن، بەهۆی ئەوەی لە مێژوودا رووبەڕووی چەندین هەڵمەتی پاكتاوكردن بوونەتەوە، كە دواهەمینیان هێرشی چەكدارەكانی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی " داعش" بوو بۆسەر شەنگال‌و ناوچە ئێزدیی نیشنەكانی پارێزگای نەینەوا، كە بەهۆیەوە هەزاران  كەسیان لێكوژراو هەزاران ژن‌و كچ‌و منداڵیشان كرانە كۆیلەو كەنیزەك.  ئێزدییەكان سەرەڕای ئەوەی زۆر رووبەڕووی ستەم‌و چەوساندنەوەو پاكتاوكردن بوونەتەوە، بەڵام بەردەوام پابەندی ئاینەكەیانن، باوەڕیان وایە ئاینەكەیان رێگای رزگاربوونە. ئامارێكی دروستی ژمارەی ئێزدییەكان لەبەردەستدا نییە، چەند سەرچاوەیەك ژمارەیان بە (300 هەزار بۆ 750 هەزار) كەس دەخەمڵێنن، بەزۆریش لە باكوری خۆرهەڵاتی موسڵ لە عێراق‌و باكوری سوریا نیشتەجێن. ئێزدییەكان خۆیان بە تایەفەیەك دادەنێن كە "لە ئەزەلەوە هەن‌و بە تەنها لە وەچەی ئادەمن"، بڕوایان وایە "ئادەم تۆوی خۆی لە دەفرێكدا داناوەو پاشان وەچەی ئێزدیی لێوە پەیدابووە، دواتر خودا حەوای خەڵقكردووەو هاوسەرگیری لەگەڵ ئادەمدا كردووە، مرۆڤەكانی تری جگە لە ئێزدیی لێكەوتوەتەوە"، بەوەش خۆیان بە "وەچەیەكی زۆر تایبەتمەند" دادەنێن. چیرۆكی " ئیبلیس" لە ئاینی ئێزدییدا ئاینی ئێزدیی لە چیرۆكی سوجدە نەبردنی شەیتان "ئیبلیس" بۆ ئادەم لەگەڵ ئیسلامدا هاوڕایە، لە ریوایەتی ئاینی ئیسلامدا قورئان لە ئایەتی (34)ی سورەتی "البقرە"دا ئاماژەی بەو چیرۆكە داوەو هاتووە: "ۆإِژْ قُلْنَا لِلْمَڵائِكَەِ اسْجُدُواْ ڵادَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَی ۆاسْتَكْبَرَ ۆكَانَ مِنَ الْكَافِڕینَ". بەڵام ئێزدییەكان لەگەڵ ئەنجامی بەشی دووەمی ئەو ئایەتەدا جیاوازو ناكۆكن، ئەوان بڕوایان بەوە نییە ئیبلیس بەهۆی رەتكردنەوەی سوجدە بۆ ئادەم سزادرابێت، بەڵكو باوەڕیان وایە "خودا ئیبلیسی خەڵات كردووەو كردوویەتی بە سەرۆكی مەلائیكەتەكان، بەهۆی ئەوەی تاكە مەلائیكەت بووە لە تاقیكردنەوەی خودا دەرچووە، چونكە خودا دوای خەلقكردنی مەلائیكەتەكان داوای لێكردوون جگە لە ئەو سوجدە بۆ كەس نەبەن‌و دوای خەلقكردنی ئادەمیش كە داوای لێكردوون سوجدەی بۆ بەرن وەك جۆرێك لە تاقیكردنەوە وابووەو جگە لە ئیبلیس، كەسیان لەو تاقیكردنەوەیەدا دەرنەچوون، بەوەش شیاوی ئەوە بووە كە خودای گەورە بیكاتە سەرۆكی مەلائیكەتەكان"، كە ئێزدییەكان بە "تاووس مەلەك" ناویدەبەن‌و هەموو رۆژێك پێنجار نوێژی بۆ دەكەن. بانگەواز لە ئاینی ئێزدیدا  ئاینی ئێزدیی ئاینێكی موژدەبەر " تەبشیری " نییە، هیچ كەسێكی تازە ناتوانێت ببێت بە ئێزدیی، بەڵكو دەبێت ئەو كەسە لە لەدایكبوونییەوە ئێزدی بێت، واتە لە دایك‌و باوكێكی ئێزدیی لەدایك ببێت،  ئەوان خۆیان  بە "خواپەرست" وەسفدەكەن‌و دەڵێن ناوی ئاینەكەیان ئەو واتایە دەگەیەنێت، خواوەندی گەورەشیان بە " ئێزدان" ناسراوەو پێگەیەكی زۆر باڵای هەیە لایان، بەجۆرێك نابێت راستەوخۆ بپەرسترێت، بەڵكو بە خاوەن هێزێكی شاراوەی لەبن نەهاتووەو لەگەڵ ئەوەدا كە خوڵقێنەری گەردوونە، بەڵام پاسەوانی گەردوون نییە. مەزارو شوێنە پیرۆزەكانی ئێزدیی ئێزدییەكان خاوەنی چەندین شوێن‌و مەزاری پیرۆزن، یەكێك لەوانە مەزاری "شەرفەدینە" لە چیای شەنگال، هەروەها پەرستگای "لالش" لە قەزای شێخانی باكوری خۆرئاوای موسڵ‌و ئێزدییەكان لە حەجدا دەچنە ئەم پەرستگایەو زۆربەی مەراسیم‌و سروتە ئاینییەكانیانی تێدا ئەنجامدەدەن. زمان‌و كتێبی پیرۆز ئێزدییەكان بە زاراوەی كرمانجی ژوورووی زمانی كوردی قسەدەكەن، زمانی رەسمی مەراسیم‌و سروتە ئاینییەكانیشانە، خاوەنی سیستمێكی ئاینیی‌و ئیداریی دێرینن، كە لە كۆنەوە بۆیان ماوەتەوە، هەروەها چەند نەریت‌و كەلەپوری هاوبەشیان لەگەڵ ئاینیەكانی تردا هەیە. بەشێك لە ئێزدییەكان دەڵێن كتێبێكی پیرۆزیان هەیە بەناوی "مەسحەفا رەش"، بەڵام زۆرینەیان جەختدەكەنەوە كە ئەم كتێبەیان نەبینوە. ئایینی ئێزدی كاریگەری هەبوو بۆسەر ئاینەكانی ترو ئاینەكانی تری دراوسێشی كاریگەریان كردوەتە سەری، ئەم ئاینە لە بە پیرۆزدانانی خۆرو مانگدا لە ئایینی زەردەشتی‌و لە حەرامكردنی چەند خۆراكێكدا لە ئاینی جولەكەو  لە چەند ریتمێكی میوزیكیشدا لە ئاینی مەسیحی‌و لە نوێژو زەكات‌و حەج‌و خەتەنەكردنیشدا لە ئاینی ئیسلام دەچێت. بە گوێرەی چەند چاوپێكەتنێك لەگەڵ مامۆستایانی زانكۆو چەند ئەكادیمییەك، رۆژووگرتن لای ئێزدییەكان دابەشدەبێت بۆ دوو رۆژووگرتن، یەكەمیان رۆژووگرتنی تایبەتە كە 80 رۆژە (40 رۆژ لە هاوین‌و 40 رۆژ لە زستان)، دووەمیشیان رۆژووگرتنی گشتییە، واتە (رۆژووی ئێزید) كە سێ‌ رۆژە لە ساڵێكدا (سێشەممە، چوارشەممەو پێنج شەممەی هەفتەی دووەمی مانگی 12ی هەموو ساڵێك)، دوای ئەوەش جەژنی ئێزید دێت كە یەك رۆژە. ئێزدییەكان سێ‌ رۆژی تر لە مانگی دوومی هەموو ساڵێك بە رۆژوودەبن‌و دەبێت بكەوێتە (دووشەممەو سێشەممەو چوارشەممە)و بە رۆژووی "خدر ئەلیاس" ناودەبرێت، پاشان جەژن دێت كە یەك رۆژە. چوارشەمبا سۆر چییە ؟ هاوشێوەی ئاینەكانی تر، ئێزدییەكانیش چەندین جەژنی تایبەت بە خۆیان هەیە، یەكێك لەو جەژنانە جەژنی سەری ساڵی ئێزدییە، كە پێی دەڵێن جەژنی "چوارشەمبەی سۆر". جەژنی سەری ساڵی ئێزدییەكان دەكەوێتە یەكەمین چوارشەممەی مانگی نیسانی خۆرهەڵاتی هەموو ساڵێك، كە 13 رۆژ جیاوازو درەنگترە لە مانگی نیسانی زاینیی‌و بەمشێوەیە ئەمڕۆ چوارشەممە 17ی نیسان جەژنی سەری ساڵی ئێزدییەكانە. پلەو پایە لە ئاینی ئێزدیدا  ئێزدییەكان بەگوێرەی پێگەی ئاینی دەكرێن بە چەند چینێكەوە: یەكەم: چینی رۆحانییەكان: ئەمەش دەكرێن بە دوو گروپەوە: 1- گروپی پیر: ئەمە كۆنترین گروپی ئاینی ئێزدیین، بە تێپەڕبوونی كات كەمبونەتەوەو بەهۆی ئەو هەڵمەتانەشی كە كراوەتە سەریان ژمارەیەكی كەمیان ماوەتەوە. 2- گروپی شێخ: دوای لاوازبوونی گروپی پیر لە راپەڕاندنی ئەركە ئاینییەكاندا، لەسەر دەستی شێخ (عادی بن مسافر) ئەم گروپە دامەزرێنرا بۆئەوەی ئاینی ئێزدیی كۆبكاتەوە، ئەم گروپەش دابەش دەبەێت بۆ چەند چینێك، ئەندامەكانی هەر چینێك ناتوانن جگە لە چینەكەی خۆیان هاوسەرگیری بكەن، ئەمەش چینەكانن: • شێخ شەمش • شێخ حەسەن • شێخ بەكر • شێخ ناسرەدین‌و .. هتد 3- چینی فەقیر: ئەمانە چینی خواپەرستن‌و پۆشاكێكی سپی تایبەت بە خۆیان هەیەو قژێكی درێژیان هەیە. 4- چینی حادی یان قەواڵەكان: ئەمانە ئەو دەروێشانەن كە پلەی ئاینی وەك (خواپەرست‌و باوەڕدار)یان هەیە، قەواڵ ئەو كەسانەن كە سرودە ئاینییەكان دەڵێن‌و سەربە یەك عەشیرەتن، ناوەندی سەرەكییان دەكەوێتە نێوان ناوچەی باشیك‌و بەحزانی لە پارێزگای نەینەوا. 5- چینی كەواچك: كەواچك كۆی وشەی "كوچك"ە كە بە مانای دیوەخان دێت، چینێكن لە خەڵكی گشتی‌و پۆشاكی تایبەت بەخۆیان هەیە، ئەركەكەیان بریتییە " لە دۆزینەوەی چارەنوسی مردووان باش بێت یان خراپ لەگەڵ پەیوەندیكردن بە جیهانی غەیبەوە بۆ زانینی دۆخی ئێستاو داهاتوو"، دەتوانین بڵێین ئەركەكەیان زیاتر رۆحانییە. 6- چینی موریدەكان: نزمترین چینی ئێزدییەكانەو لە رابردوودا ئەركیان گوێڕایەڵی كوێرانە بووە، بەڵام نەوەی نوێی ئەم چینە ئێستا زۆر مەیلیان بۆ چەمكە مەدەنییەكان هەیەو زۆر ملكەچ نین‌و زەكات نادەن، مافی ئەوەشیان نیە لەگەڵ چینەكانی تردا هاوسەرگیری بكەن. هەندێك لە ئێزدییەكان خۆیان تەنها بەسەر سێ‌ چیندا دابەشدەكەن، لەسەر ئەو بنەمایەی كە چینی كوچك‌و حادی لە بنەڕەتدا لە چینی موریدەكانن‌و چینی "پیر" یش چینێكی جیاوازن لە چینی "شێخ"، بەڵام ئەوە راستییەكی پشتڕاستكراوەیە كە هاوسەرگیری لەنێوان پەیڕەوانی ئەو پێنج چینەدا رێگەی پێنادرێت، هەتا تەنانەت لە ناو یەك چینی وەكو شێخەكانیشدان بۆ نمونە كەسێكی سەر بە گروپی شێخ حەسەن ناتوانێت لەگەڵ كەسێكی سەربە شێخ ناسرەدین یان گروپێكی تر هاوسەرگیری بكات.  



راپۆرت: درەو میدیا لەمەودوا ئەندامانی پەرلەمان بۆ ئەوەی بچنە ناو بینای پەرلەمان، دەبێت لە پرسگەكانی پەرلەماندا بە پشكنینی وردی ئەمنیدا تێپەڕن، ئەمە نوێترین بڕیاری دیوانی پەرلەمانی كوردستانە. پارتی لەم خولەدا لە كۆی (111) كورسی پەرلەمان، (45) كورسی هەیە، ئەمە سەرباری (11) كورسی كۆتاكان كە زۆرینەیان بۆ پارتی یەكلابونەتەوە، ئەمە زۆرینەیە وایكردووە پارتی ئەمجارە زۆیاتر خۆی بەخاوەنی پەرلەمان بزانێت. پارتی ئەم خولەی نوێی پەرلەمانی بە مانۆڕێك بۆ نیشاندنی هەژمونی خۆی دەستپێكرد كاتێك دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و پەرلەمانتارانی پارتی لە رۆژی 14/3 یادی لە دایك بوونی بارزانی لەناو حەوشەی پەرلەمانی كوردستاندا نەمامیان چاند پشكنینی پەرلەمانتاران بەپێی بڕیارێكی (هیوا نەسرەدین) بەڕێوەبەری گشتی دیوانی پەرلەمانی كوردستان كە لە رۆژی 16/4/2019 دەركراوە‌و وێنەیەكی دەست (درەو میدیا) كەوتووە، لەمەودوا تەواوی ئەندامانی پەرلەمان‌و فەرمانبەران بەر لە چونیان بۆناو بینای پەرلەمان دەبێت پشكنینی ئەمنییان بۆ بكرێت. نوسراوەكەی سەرۆكی دیوانی پەرلەمان دەڵێ بڕیارەكە "لەسەر فەرمانی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستانەو لپێناو پاراستنی ئاسایشی پەرلەمان پێویستە گشت جانتاو كەلوپەلێك بەناو ئامێری تایبەت بە پشكنیندا بڕوات لە پرسگەكانی پەرلەمان". هیوا نەسرەدین سەرۆكی ئێستا دیوانی پەرلەمان سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، لەدوای رێگریكردن لە گەڕانەوەی سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان (یوسف محەمە)، سەرۆكی پێشووی دیوانی پەرلەمان كە ناوی (دیلمان محەمەد) بوو، بەهەمان شێوە نەگەڕایەوە بۆ سەر كارەكەی لە پەرلەمان، ئەوكات جەعفەر ئیمینیكی جێگری سەرۆكی پەرلەمان كە لەبری یوسف محەمەد كاروباری پەرلەمانی لە هەولێر بەڕێوەدەبرد، (هیوا نەسرەدین)ی كرد بە بەڕێوەبەری دیوانی پەرلەمان. دیار نییە، سەرۆكی دیوانی ئەم خولەی پەرلەمان بۆ كێ یەكلادەبێتەوە، بەڵام ئەگەر یەكێتی نیشتمانی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان وەرگرێت، رەنگە سەرۆكی دیوان كەسێك بێت لە یەكێتی. بڕیاری پشكنینی پەرلەمانتاران لە پرسگەكانی بینای پەرلەمان، ناڕەزایەتی لەناو پەرلەمانتاران دروستكردووە، ئەندامێكی پەرلەمانی كوردستان كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە، بە (درەو میدیا)ی راگەیاند" ئەو بڕیارە لە دەسەڵاتی بەڕێوەبەری گشتی دیوانی پەرلەماندا نیە، ئەوە سوكایەتی‌و عەیبەیەكی گەورەیە بۆ پەرلەمانتاران، چونكە لە هیچ سەردەمێكدا تەنانەت لەسەردەمی شەڕی ناوخۆشدا پەرلەمانتار لە تەلاری پەرلەمان نەپشكنراوە". ئەو پەرلەمانتارە وتی:" بڕیارەكە لەسەر فەرمانی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستانە، بەهۆی ناڕەزایی زۆری پەرلەمانتارانەوە، ئەو بڕیارە لە گروپی تایبەت بە پەرلەمانتاراندا سڕدراوەتەوە‌و باس لەوە دەكرێت بڕیارەكە پەرلەمانتاران ناگرێتەوە، بەڵام هێشتا بەرەسمی بڕیارەكە هەڵنەوەشێنراوەتەوە".  ژورەكەی هێمن هەورامی ! ئێستا دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان بەتەواوەتی لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە كۆنترۆڵكراوە، سەرۆكی پەرلەمان‌و جێگری سەرۆكی پەرلەمان سەربە پارتین، سكرتێری پەرلەمانیش كە مونا قەهوەجییە‌و سەربە پێكهاتەی توركمانە، بۆ پارتی یەكلابوەتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لە سەرەتای دەستپێكردنی ئەم خولەی پەرلەمانەوە، دەستكراوە بە نۆژەنكردنەوەی ژوری تایبەت بە جێگری سەرۆكی پەرلەمان كە (هێمن هەورامی)یە، بەڵام ژوری سەرۆكی پەرلەمان وەكو خۆی ماوەتەوە‌و هیچ دەستكارییەك نەكراوە، ئەمە نۆژەنكردنەوەیە لەناو پەرلەمانتاراندا وەكو بەهێزیی هەژموونی (هێمن هەورامی) بەسەر پەرلەمان‌و تەنانەت سەرۆكی پەرلەمانیشدا لێكدەدرێتەوە. لەدوای دەستبەكاربونییەوە هێمن هەورامی بەتەواوەتی كۆنترۆڵی دۆسیەی ئیداری‌و ئەمنی بینای پەرلەمانی لەدەستی خۆیدا توند كردووە‌و بەبێ گەڕانەوە بۆ سەرۆكی پەرلەمان‌و فراكسیۆنەكان بەناوی پەرلەمانەوە بڕیار دەدات. گۆڕانكاری ئەمنیی ! بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەدوای دەستبەكاربوونی ئەم خولەی پەرلەمانەوە، تەواوی بەرپرسە ئەمنییەكانی پەرلەمانی كوردستان گۆڕدراون بە كەسانی تر. زانیارییەكان ئاماژە بەوەدەكەن، سەرۆكایەتی پەرلەمان (ئێستا بڕیارەكانی سەرۆكایەتی پەرلەمان لای جێگری سەرۆكی پەرلەماندا كۆبوەتەوە)، بەرپرسی ئەمنی‌و پۆلیس‌و پاسەوانی پەرلەمانی گۆڕیوە، ئەمنیەتی تەلاری پەرلەمانی كوردستان توندوتۆڵتركراوە‌و ستافێكی نوێی ئەمنی لە پەرلەمان دەستبەكاربووە. ئەو گۆڕانكارییانەی كە لەم خولەدا لە پەرلەمان كراوە، زۆرینەیان بەبێ ئاگاداری فراكسیۆنەكان پەرلەمان نەبووە‌و دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان بەدیاریكراویش هێمن هەورامی بەتەنیا بڕیاری لەسەر داون.  پەرلەمان‌و كێشەیەكی تر سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان لە رونكردنەوەیەكدا دەڵێ" لەلایەن ئیدارەی گەرمیانەوە بێڕێزی كراوە  بەرامبەر بە گەورەترین دەسەڵاتی یاسادانان‌و نۆینەری شەرعیی خەڵكی كوردستان"، ئەمە بەهۆی ئەوەی رێكخەرانی مەراسیمی یادی 31 ساڵەی ئەنفال، وتاری سەرۆكایەتی پەرلەمانیان لە پرۆتۆكۆڵی یادەكە سڕیوەتەوە.  بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، دەركردنی وتاری سەرۆكایەتی پەرلەمان لەلایەن رێكخەرانی مەراسیمی یادی 31 ساڵەی تاوانی ئەنفال، كە لە 14/4 لە گەرمیان بەڕێوەچوو، بەهۆی ئەوە بووە سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان وتاری سەرۆكایەتیان داوە بە پەرلەمانتارێكی پارتی (بەهمەن كاكە عەبدوڵا)، ئەو پەرلەمانتارە پێشتر بەهۆی خۆپیشاندانەكان، لە گەرمیان فەرمانی دەستگیركردنی بۆ دەرچووە.  بەرپرسانی ئیداری گەرمیان پێیانوایە سەرۆكایەتی پەرلەمان كە ئێستا لەژێر كۆنترۆڵی پارتیدایە بەئەنقەست خوێندنەوەی وتاری پەرلەمانیان داوە بە پەرلەمانتار (بەهمەن كاكە عەبدوڵا)، چونكە لە مەراسیمەكەدا پەرلەمانتاری تر هەبوون، لەوانە سەرۆكی لیژنەی شەهیدان‌و جینۆساید‌و زیندانی سیاسی كە دەبوو ئەو وتارەكە بخوێنێتەوە. بەپێی قسەی هەندێك لە بەرپرسانی ئیداری گەرمیان، سەرۆكایەتی پەرلەمان ویستوویانە بەو خوێندنەوەی وتارە، رووی پەرلەمانتارەكەی پارتی بە شەرعیەتی پەرلەمانەوە لە گەرمیان نیشان بدەن، ئەوەش بۆ رێكخەرانی مەراسیمەكەو ئیدارەی گەرمیان قبوڵنەكراو بووە‌و چەندین رێگەیان بەكارهێناوە بۆ ئەوەی ئەو پەرلەمانتارە وتاری سەرۆكایەتی پەرلەمان نەخوێنێتەوە.   


درەو میدیا: . - ژمارەی ئۆتۆمبێل لەهەرێمی كوردستان: یەك ملیۆن و 607 هەزارو 65 ئۆتۆمبێل  - پارێزگای هەولێر:  791 هەزارو 72 ئۆتۆمبێل - پارێزگای سلێمانی: 533 هەزارو 979 ئۆتۆمبێل - پارێزگای دهۆك: 248هەزارو 398 ئۆتۆمبێل - سۆران و گەرمیانیش چوار هەزارو 687 ئۆتۆمبێل     - ئۆتۆمبێلی تایبەت:  879 هەزارو 647 - ئۆتۆمبێلی كرێ:  94 هەزارو 252 - ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر:  385 هەزار 889. - ئۆتۆمبێلی فەحس و زانیاری: 146 هەزارو 157 - ئۆتۆمبێلی حكومی: 28 هەزارو 929 ئۆتۆمبێلە      SNN  


  درەو میدیا: عەبدوڵا كوێخا موبارەك ئەندامی پێشووی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان رایدەگەیەنێت : بزووتنەوەی گۆڕان ئەگەر دەستی لە پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم هەڵگرتووە باشترە وەك لەوەی ڕازی بێت بە دوو جێگر بۆ سەرۆكی هەرێمی كوردستان، ئاماژە بەوەش دەكات كە هیچ بەرپرسێكی پارتی و یەكێتی پابەند نابێت بە بڕیارەكانی گۆڕان لە حكومەتدا. عەبدوڵا كوێخا موبارەك بە دەنگی ئەمریكای راگەیاندووە" بەرپرسەكانی گۆڕان لەناو حكومەت هەر فەرمانێك دەربكەن هیچ بەرپرسێكی پارتی و یەكێتی گوێی لێ ناگرن شێخ جەعفەر ڕاستگۆترینیانە كە بەدەمی خۆی باسی كرد، ئەگەرنا بەرپرسەكانی گۆڕان لە حكومەت دەبێت هەر فرمانێكیان دەركرد سبەی لە بەرپرسەكانی پارتی و یەكێتی بپاڕێنەوە بڵێن "توخوا بەقسەمان بكەن" تا بەقسەی بكات فرمانە ئیداریەكەی جێ بەجێ بكات، چونكە هیچ دەسەڵاتێكی تری نابێت."   پێشی وایە بزوتنەوەی گۆڕان فشارێكی زۆری لەسەر بوو لەلایەن یەكێتی نیشتمانی كوردستانەوە بەشێوەیەكی زۆر "نائاكاریانە" پەلاماری بزوتنەوەی گۆڕان درا هەوڵی دەدا سزای گۆڕان بدات، پۆستەكانی قۆرخ بكات ئەوەش هۆكارێك بوو كەبەشێك لەسەركردایەتی گۆڕان بڕیاریدا بەناچاری بچنە ژێر باڵی پارتی كە ئەو ڕاستیانە-شیان دەزانی، من ئەوە بە نەشیاو دەزانم دەكرا لەدەرەوە بەربەرەكانێی یەكێتی یا هەرلایەنێكمان بكردایە زۆر باشتر بوو ئێمە "تەسلیم" بەو واقیعە نەشیاو و نایاساییەی هەرێمی كوردستان بوینایە." عەبدوڵا كوێخا موبارەك  ئەوەش دەخاتە روو پێشتر گۆڕانیش و یەكێتی-ش دەیانوت ، دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم زیادەیە وە قۆرخ كراوە لەلایەن بارزانیەوە ئێستا بەم شێوازە هەریەكە و لەلایەكەوە "تەسلیم بوون" بە پارتی وای لێهاتووە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم ئەوەندە گرنگە لەبەرچاوییان شەڕییانە لەسەر دوو جێگری ئەوە قازانجەكەی پارتیە."  ئەندامەی پێشوی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان دەشلێت" ئەگەر كاك نەوشیروان بمایە بزوتنەوەی گۆڕانی هەڵدەوەشاندەوە بەس بەم شێوازە تەسلیم بەو واقیعە نەدەبوو بەشداری حكومەتی نەدەكرد." ئەگەر نەبێتە قسەیەك لەسەرمان جاری پێشوو هەڵەیەكیان پێیكرد كە بەدڵی نەبوو، بەناچاری دەوروبەرەكەی "فریوییاندا كەبەشدار بێت لەحكومەت هەر لەیەكەم سات-یشەوە بڕوای پێی نەبوو." زۆرێك لەو برادەرانەی ئێستا خۆیان بە خاوەنی گۆڕان دەزانن و بڕیاریان بەدەستە، دەوروبەری كاك نەوشیروان لە 80% ی ببووە خەڵكی بەرژەوەندی خواز، خۆ لە دە كەس ئەگەر هەشتی یەك قسەبن ئەگەر بڕواشی نەبێت دەبێت بەناچاری قسەی زۆرینە بێت."   عەبدوڵای كوێخا موبارەك ئەوەشی وت" ناكرێت كەس ناوی كاك نەوشیروان بۆ شتی ئەملاو لا و بەشداری كردن لەحكومەت بەكاربێنێ كاك نەوشیروان پڕۆژەیەكی جوانی بۆ بەجێ هێشتوین، چونكە زۆربەی ئەوكارانەی دەیكەن "ئەملاو لان" من زۆر سەركردەی گۆڕان دەناسم كاتێك كاك نەوشیروان مابوو هەر "جورئەتیان "نەبوو لەبەردەم "كاك نەوشیروان "دابنیشن ئێستا دەڵێ كاك نەوشیروان وای وت و وای پێ وتین و وایكرد و وامەكەن."  سەبارەت بە مانەوەی گۆڕان لەناو حكومەت عەبدوڵا كوێخا موبارەك دەڵێت" بەو شێوازەی برادەرانی ئێستای ئێمە خۆیان لەپارتی نزیكردۆتەوە ، پێشبینی دەكەم دەریشیان بكەن نەڕۆن لەحكومەت هەر لەلایان بن."    


راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازڵ حەمەرەفعەت – نامیق رەسوڵ هێشتا پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم لە كێشمەكشێی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕاندایە‌و یەكلانەبووەتەوە، بەڵام لایەنە بەشدارەكانی كابینەی نوێی حكومەت تاڕادەیەك لیستی كاندیدەكانی خۆیان بۆ پڕكردنەوەی پۆستەكانی حكومەت یەكلاكردوەتەوە. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە چەند سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە لەناو حزبە بەشدارەكانی كابینەی نوێ دەستیكەوتووە، (درەو میدیا) كاندیدی هەموو لایەنە بەشدارەكانی كابینەی نوێی حكومەت بۆ پۆستەكان ئاشكرادەكات، بەڵام ئەمە لیستی كۆتایی كاندیدەكان نییە‌و رەنگە لە دوا ساتەكاندا هەندێك گۆڕانكاری لە لیستی كاندیدەكاندا بكرێت. كاندیدەكانی پارتی بۆ پۆستەكان:  •    سەرۆكی هەرێمی كوردستان: نێچیرڤان بارزانی •     سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان: مەسرور بارزانی •     وەزارەتی ناوخۆ: رێبەر ئەحمەد •    وەزارەتی سامانە سروشتییەكان: ئاشتی هەورامی  •    وەزارەتی شارەوانییەكان: ساسان عەونی •    وەزارەتی كارەبا: نەوزاد هادی •    وەزارەتی تەندروستی: د. نزار عیسمەت •    وەزارەتی گواستنەوەو گەیاندن: فەرهاد ئەتروشی  كاندیدەكانی یەكێتی بۆ پڕكردنەوەی پۆستەكان:  •    جێگری سەرۆكی حكومەت: قوباد تاڵەبانی •    جێگری سەرۆكی هەرێم: سێ كەس كاندیدن (جەعفەر شێخ مستەفا، حاكم قادر، عیماد ئەحمەد) •    سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان: (بێگەرد تاڵەبانی، رێواز فایەق) •    وەزارەتی پلاندانان: دەرباز كۆسرەت رەسوڵ •    وەزارەتی پێشمەرگە: سێ كەس كاندیدن (جەبار یاوەر ، شۆرش ئیسماعیل، مەحمود سەنگاوی، عەدنان حەمەی مینا، سامان گەرمیانی) •    وەزارەتی رۆشنبیری: سێ كەس كاندیدن (جەمال حسێن، ئارام حەمەی مینا، حەمەی حەمەسەعید) •    وەزارەتی كشتوكاڵ: سەعدی ئەحمەد پیرە •    وەزارەتی خوێندنی باڵا: یوسف گۆران چاوی لە پۆستەكەیەو قوباد تاڵەبانی پاڵپشتی دەكات، بەڵام ركابەرو نەیاری بەهێزی هەیە •    وەزارەتی هەرێم بۆ كاروباری بەغداد: چەتۆ ساڵح •    جێگری سەرۆكی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە: دابان شەدەڵە •    سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران: ئامانج رەحیم  كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ پۆستەكان:  •    جێگری سەرۆكی هەرێم: مستەفا سەید قادر •    وەزارەتی بازرگانی‌و پیشەسازی: سەردار قادر  •    وەزارەتی دارایی: ئاوات شێخ جەناب •    وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی: كوێستان محەمەد •    وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەی: سێ كەس كاندیدن ( دانا عەبدولكەریم لە سلێمانی، برزۆ مەجیدو چالاكی موهەندیس لە هەولێر) •    یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی بۆ كاروباری چاكسازی: جەلال جەوهەر  كاندیدی حزبەكانی تر: بڕیارە پارتی دیموكراتی كوردستان لە پشكی خۆی، پۆستێك لە كابینەی نوێی حكومەت بە حزبی سۆسیالست دیموكراتی كوردستان بدات، (درەو میدیا) زانیویەتی، پارتی بەنیازە پۆستی وەزارەتی شەهیدان‌و كاروباری ئەنفالكراوان بە سۆسیالست بدات، ئەگەر ئەو پۆستە بۆ سۆسیالیست یەكلاببێتەوە، محەمەد حاجی مەحمود سكرتێری حزبەكە خۆی وەریدەگرێت. هەندێك سەرچاوەی تر باسلەوەدەكەن، رەنگە پارتی پۆستی وەزارەتی هەرێم بۆ كاروباری پەرلەمان بە سۆسیالیست بدات، ئەگەر ئەم پۆستە بۆ سۆسیالیست یەكلاببێتەوە، عەبدوڵای حاجی مەحمود تاكە پەرلەمانتاری سۆسیالیس لە پەرلەمانی كوردستان پۆستەكە وەردەگرێت. لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا كە 30 ئەیلولی 2018 بەڕێوەچوو، حزبی سۆسیالیست بە لیستی هاوبەش لەگەڵ پارتی كرێكاران‌و رەنجدەرانی كوردستان كە (باپیر كامەلا) سەرۆكایەتی دەكات، بەشداری هەڵبژاردنی كرد‌و هەردوو حزبەكە پێكەوە (یەك) كورسی پەرلەمانیان بردەوە. بۆیە ئەگەر سۆسیالست پۆست لەكابینەی نوێی حكومەت وەرگرێت، لە پەرلەمان كێشەی بۆ دروستدەبێت‌و پارتەكەی باپیر كامەلا لەبری پۆستەكەی حكومەت، داوای تاكە كورسییەكەی پەرلەمان دەكات. پشكی پێكهاتەكان پێكهاتەكان كە بریتین لە هەردوو پێكهاتەی (توركمان‌و مەسیحی)‌و بە شێوازی سیستمی "كۆتا" لە پەرلەمانی كوردستان (11) كورسییان بۆ تەرخانكراوە، ئەمجارە لە پەرلەمان‌و لە حكومەتیش پۆستی باڵایان دەبێت. پێكهاتەی توركمان لە خولی نوێی پەرلەماندا پۆستی سكرتێری پەرلەمانی وەرگرتووە‌و (مونا قەهوەچی) لە پۆستەكەدا دەستبەكاربووە، بۆیە پێشبینی دەكرێت كورسی تایبەت بە پێكهاتەكان لە حكومەت بدرێت بە كەسایەتییەكی سەربە پێكهاتەی مەسیحی. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، تائێستا بڕیارە وەزارەتی داد بدرێت بە پێكهاتەكان خۆ ئەگەر پارتی وەزارەتی داد بۆ كارەكتەرێكی خۆی  دابنێت  ئەوا وەزارەتێكی هەرێم دەدرێتە پێكهاتەكان 


درەو میدیا:  رێكەوت زەكی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانیلە فراكسیۆنی یەكێتی ئاماژەی بەوەكردووە، كە " ٤٠ ملیار دیناری جادە ١٠٠ مەتریەكەمان لافاوەكە بردی!" لە نوسینێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بووك، ئاماژەی بەوەكردووە" وەزارەتی پلاندانانی حكومەتی ھەرێم بەنوسراوی ژمارە ٣١١٩ لە ٢٠١٨/١٢/٢٦ بڕی تەرخانكراوی پرۆژەی شەقامی ١٠٠ مەتری سلێمانی دیاریكردووە بە ٩٠ ملیار دینار بۆ ساڵی ٢٠١٩ لەكۆی نزیكەی ٤٧٠ ملیار دیناری سەرجەمی تێچوی پرۆژەكە، سەرەتا بڕیاربوو لەكۆتایی مانگی ئـادار پرۆژەكە دەستپێبكات بێگومان دوای ئـەوەی تەمویلی بۆبكرێت لەلایەن وەزارەتی داراییەوە، بەڵام بەداخەوە گەشتینە ناوەڕاستی مانگی نیسان و ھێشتا تەمویلی پرۆژەكە نەكراوە، لەوەش زیاتر كەمایەی نیگەرانییە ھەرچەندە بڕی تەرخانكردنەكەی بۆ ساڵی ٢٠١٩ بڕی ٩٠ ملیار دیناربوو، بەڵام كەمكراوەتەوە بۆ ٥٠ ملیار دینار لەمساڵدا واتە بەداخەوە بڕی ٤٠ ملیار دیناری لێكەمكرایەوە!!." دەقی نوسینەكە بەڵێ ٤٠ ملیار دیناری جادە ١٠٠ مەتریەكەمان لافاوەكە بردی! وەزارەتی پلاندانانی حكومەتی ھەرێم بەنوسراوی ژمارە ٣١١٩ لە ٢٠١٨/١٢/٢٦ بڕی تەرخانكراوی پرۆژەی شەقامی ١٠٠ مەتری سلێمانی دیاریكردووە بە ٩٠ ملیار دینار بۆ ساڵی ٢٠١٩ لەكۆی نزیكەی ٤٧٠ ملیار دیناری سەرجەمی تێچوی پرۆژەكە، سەرەتا بڕیاربوو لەكۆتایی مانگی ئـادار پرۆژەكە دەستپێبكات بێگومان دوای ئـەوەی تەمویلی بۆبكرێت لەلایەن وەزارەتی داراییەوە، بەڵام بەداخەوە گەشتینە ناوەڕاستی مانگی نیسان و ھێشتا تەمویلی پرۆژەكە نەكراوە، لەوەش زیاتر كەمایەی نیگەرانییە ھەرچەندە بڕی تەرخانكردنەكەی بۆ ساڵی ٢٠١٩ بڕی ٩٠ ملیار دیناربوو، بەڵام كەمكراوەتەوە بۆ ٥٠ ملیار دینار لەمساڵدا واتە بەداخەوە بڕی ٤٠ ملیار دیناری لێكەمكرایەوە!!. ئـەوە لەكاتێكدایە دوای تەواوكردنی شەقامی ١٢٠ مەتری لەشاری ھەولێری خۆشەویست وا دەستكرا بە شەقامی ١٥٠ مەتری، كە ھەموو ئـاوەدانی و پێشكەوتنێكی پایتەختی ھەرێمی كوردستان مایەی دڵخۆشی زۆرە، بەڵام نیگەرانیەكە ڵەوەدایە بۆ ھێشتا سلێمانی لە ٦٠ ی دایەو ١٠٠ یەكەشی ئـاوایە كە ھەیە!! كێ كەمتەرخەمە؟ بەبۆچۆنی من نوێنەرە بڕیار بەدەستەكانی ئـەم شارە كەبڕیاری خەرجكردنی پارەیان بەدەستە لەحكومەتی ھەرێمی كوردستان كەمتەرخەمی یەكەمن لەمەداو نازانین بۆ وادەكەن!! بەداخەوە نە پارێزگارو نەئـەنجومەنی پارێزگا دەسەڵاتی خەرجكردنی پارەی پێویستیان نییە لەو داھاتەی كەلەسلێمانی ھەیە بۆیە گەیشتینە ئـێرە..  


درەو میدیا:  بەهای گەندەڵی لە هەرێمی كوردستان بەپێی راپۆرتی دەستەی دەسپاكی ھەرێمی كوردستان نزیكەی 300 ملیار دینارەو توانراوە نزیكەی 40 ملیار دینار بۆ خەزێنەی حكوومەت بگەڕێنێتەوە. بەپێی ئامارەكەی بەرێوەبەری راگەیاندنی دەستەی دەستپاكی ھەرێمی كوردستان : -    بەهای گەندەڵی لە هەرێمی كوردستان ( 297 ملیار و 586 ملیۆن ) دینار كە دابەشبووە بەسەر سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان.  -     پارێزگای ھەولێر بەھای گەندەڵی بە ( 274 ملیار و 842 ملیۆن و 885 ھەزار و 200 )دینار خەملێندراوە، بڕی پارەی گەڕێندراوە لە كەیسەكانی گەندەڵی بریتیە لە 3 ملیار دینار مانگانە و 36 ملیار دیناری ساڵانە . -    پارێزگای سلێمانی:  بەھای گەندەڵی بە( 22 ملیار و 735 ملیۆن و 401 ھەزار و 94 )دینار خەملێندراوە. بڕی پارەی دەستبەسەردا گیراو لەو پارێزگایە بریتییە لە 17 ملیۆن و 45 ھەزار دینار، بەھای پارەی گەڕێندراوە لە سلێمانی 2 ملیار و 381 ملیۆن و 82 ھەزار و 500 دینار . -     پارێزگای دھۆك، بەھای گەندەڵی لە( 8 ملیۆن و 551 ھەزار) دینار.   


درەو میدیا:  بەپێی ئاماری بەرێوەبەرایەتی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ لەماوەی 14 رۆژدا 3 هاوڵاتی كوژراون و 29 تۆمەتباریش دەستگیركراون. ئەمرۆ بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی ئاماری كاروچالاكیەكانی بۆ ماوەی 14 لە 1/4/2019 بۆ 14/4/2019 راگەیاند:   ئەمرۆ 2019/4/15، نەقیب سەركەوت ئەحمەد بەرێوەبەری‌ بەشی‌ راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی‌ بەرێوەبەرایەتی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ ئاماری‌ روداوو كارو چالاكییەكانی‌ بەرێوەبەرایەتی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ لەبەرواری‌ 1/4/2019 تا 14/4/2019 بەمشێوەیە خستەرو: روداوەكانی‌ كوشتن: 1- لەبەرواری‌ 9/4/2019 لەشەقامی‌ سالم لەكافتریایەكدا هاوڵاتییەك كوژرا ئەم كێشەیە لەسەر پێنەدانی‌ پارە بووە كوژراو و بكوژ یەكتریان ناسیوە، هەموو رێكارەكانی‌ وەرگیراوەو فەرمانی‌ دەستگیركردن بۆ تۆمەتبار دەرچووە. 2- (10/4/2019) كورێك لەگەڕكی‌ چوارباخ‌و لەحەوشەی‌ ماڵی‌ خۆیاندا لەسەر كێشەی‌ كۆمەڵایەتی‌ باوكی‌ خۆی‌ دەكوژێت بەچەقۆ بەهاوكاری‌ برایەكی‌ تری‌ پاش ئەنجامدانی‌ رێكارە یاساییەكان هەردوو تۆمەتبارەكە خۆیان ڕادەستی‌ بەڕێوەبەرایەتی‌ ئاسایشی‌ سلێمانی‌ كردووە. لەكاتی‌ پشكنینی‌ ماڵی‌ ئەو هاوڵاتییەی‌ كەكوژراوە بڕی‌ 9 نۆ ملیۆن دینار دۆزرایەوە كە كەسوكاریشی‌ نەیانزانیوە كە ئەو بڕپاریەی‌ هەیەو پارەكەش درایەوە بەكەسوكاری‌. 3- لە 12/4/2019 هاوڵاتییەك كوژرا لەگەڕەكی‌ مامەیارە كەسێكی‌ تریش بریندار بوو بنكەی‌ پۆلیسی‌ ئازادی‌‌و تیمەكانی‌ بەڵگەی‌ تاوان چونەتە شوێنی‌ رووداوەكەو كەمتر لە 24 كاتژمێر كەسێك دەستگیركراوە بەو تۆمەتە كە گومانی‌ زۆری‌ لەسەرەو ئێستا بەندە بەبڕیاری‌ دادوەر و بەپێی‌ مادەی‌ 406 ی.س. دەستگیركردنی‌ 29 تۆمەتبار لەلایەن بەشی‌ پۆلیسی‌ نەهێشتنی‌ تاوان 105: 1- دەستگیركردنی‌ 4 تۆمەتبار كە هەستاون بەفێڵ كردن‌و هەرەشەكردن لەهاوڵاتیان‌و بڕی‌ 8800 دۆلاریان لەهاوڵاتیان وەرگرتووە. 2- تۆمەتبارێك هەستاوە بەشكاندنی‌ جامی‌ ئوتومبیل‌و بڕی‌ 14 هەزار دۆلارو 5 ملیۆن‌و 400 هەزار دیناری‌ دزیوە، دواتر دەستگیركراوەو دەستبەسەر پارە دزراوەكەشدا گیراوە. 3- پێنج تۆمەتبار هەستاون بەساغكردنەوەی‌ پارەی‌ تەزویر لەناو بازارو بری‌ 7000 دۆلاری‌ تەزویریان پێگیراوە. 4- دو تۆمەتبار هەستاون بەوەرگرتنی‌ پارە لەهاوڵاتیان بەفێڵ كە گوایە لەدەزگاكانی‌ حكومەتی‌ هەرێم دایان دەمەزرێنێت. 5- شەش تۆمەتبار هەستاون بەدزینی‌ ماتۆرسكیل‌و دەستدرێژیكردنە سەر ئافرەتان لەناو بازاردا. 6- دو تۆمەتبار هەستاون بەكێشانی‌ ماددەی‌ هۆشبەر، لەلایەن هێزەكانی‌ پۆلیسەوە دەستگیركراوەو رادەستی‌ ئاسایشی‌ سلێمانی‌ كراون. 7- تۆمەتبارێك هەستاوە بەدزینی‌ كێبڵی‌ كارەبا لەگەرەكی‌ كارێزەوشك. 8- دو تۆمەتبار هەستاون بەدزینی‌ موبایلی‌ هاوڵاتیان‌و خراپ بەكارهێنانی‌ ئامێرەكانی‌ پەیوەندیكردن. 9- تۆمەتبارێك هەستاوە بەساختەكردنی‌ ساڵانەو بەڵگەنامەی‌ ئوتومبیل. 10- ئافرەتێكی‌ تۆمەتبار دەستگیركرا كە داوای‌ وردكردنەوەی‌ دراوی‌ 10 هەزار دیناری‌ لەهاوڵاتیان كردووە بۆئەوەی‌ بزانێت چەندی‌ پارە پێیە دواتر داوایكردووە كاری‌ نەشیاوی‌ لەگەڵ بكەن بەمەبەستی‌ دزینی‌ پارەكەیان دوای‌ دەستگیركردنی‌ هەندێك بەڵگەنامەی‌ پێگیراوە كە زیاتر لە 100 هەزار دۆلاری‌ لای‌ خەڵك داناوە بەقەرز. 11- دەستگیركردنی‌ سێ تۆمەتبار كە بەنیازبون بەڵگەنامەی‌ ساختە دروستبكەن. 12- تۆمەتبارێك دەستگیركرا كە چەندین تاوانی‌ دزی‌ ئەنجامداوە لەدوكان‌و سوپەرماركێتەكان. 13- دو تۆمەتبار دەستگیركران كە هەستاون بەدزیكردن لەماڵان لەگەرەكی‌ چوارچرا. 14- دەستگیركردنی‌ دو تۆمەتبار كە بەبری‌ 15 هەزار دۆلار شیرینیان لەهەولێرەوە هێناوە بۆ سلێمانی‌ پارەیان نەداوە بەخاوەنی‌ كۆمپانیاكەو فەرمانی‌ دەستگیركردنیان هەبووە، لەلایەن بنكەی‌ پۆلیسی‌ بەختیارییەوە دەستگیركران. 15- دەستگیركردنی‌ تۆمەتبارێك لەلایەن بنكەی‌ پۆلیسی‌ بەختیارییەوە كە زیاتر لە 2784 وێنەی‌ ئافرەتی‌ لەموبایلەكەیدا بوەو وێنەكانی‌ دەستكارییكردووەو ناردویەتییەوە بۆ هەندێك لەو ئافرەتانەو داوای‌ پارەی‌ كردووە تا وێنەكانیان بڵاونەكاتەوە. 16- دەستبەسەر 5 دەمانچەو كڵاشینكۆفدا گیراوە. 17- دەستگیركردنی‌ دو تۆمەتبار لەلایەن بنكەی‌ پۆلیسی‌ وارماواوە لەسنوری‌ قەزای‌ سەیدسادق كە تۆمەتبارن بەتاوانی‌ دزیكردن‌و دانیان بەئەنجامدانی‌ چوار تاوانی‌ دزیكردنی‌ دیكەشدا ناوە.  كاروچالاكییەكانی‌ بەشی‌ پۆلیسی‌ فریاكەوتن 104 130 حاڵەتی‌ بەهاناوەچونی‌ هاوڵاتیان تۆماركراوە. 32 كێشەی‌ توندوتیژی‌ خێزانی‌ تۆماركراوە. 9 حاڵەتی‌ روداوی‌ هاتوچۆ تۆماركراوە. دەستگیركردنی‌ یەك تەقەكەرو دەستبەسەرداگرتنی‌ یەك چەك لەجۆری‌ دەمانچە. 13 ئوتومبیل دەستیبەسەرداگیراوە كە بێ سەرەتابون‌و فەرمانی‌ دەستبەسەرداگرتنیان هەبووە. هێزی‌ تایبەتی‌ بارەگا - لێكردنەوەی‌ پەردەی‌ جامی‌ ئوتومبیل 350 - لێكردنەوەی‌ لەزگەی‌ جام رەشی‌ ئوتومبیل 78 - دەستبەسەرداگرتنی‌ چەقۆو بۆكس خەنجەر 62 - دەستبەسەرداگرتنی‌ نۆ دەمانچە - دەستبەسەرداگرتنی‌ یەك كڵاشینكۆف‌و یەك چەكی‌ ویلتەر  بەرێوەبەرایەتی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ - راگەیاندن‌و پەیوەندییەكان  


لە تیف شێخ مستەفا پێی وایە كە ماوەی 10 ساڵە سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستانە بۆتە كێشەیەكی یاسایی و سیاسی لە هەرێمی كوردستان بۆ دەربازبوون لەوبارودۆخە پرۆژەیەك دەخاتە روو . پێشنیاز دەکات کە سیستمی سیاسی هەرێم بەتەواوەتی بکرێتە پەرلەمانی و سەرۆکایەتی ھەرێم لەدەسەڵاتەکانی دابماڵرێت و دەسەڵاتەکانی بدرێت بە سەرۆکی وەزیران و ئەنجومەنی وەزیران ،ئەو پۆستەش واتە سەرۆکی ھەرێم بۆپارتی نەبێت ،بەڵکو بدرێتە گۆڕان یان یەکێتی .  دەقی پرۆژەكە  پڕۆژەیەک بۆ چارەسەر کردنی کێشەی سەرۆکایەتی ھەرێم و کێشەی لایەنە سیاسیەکانیش . ماوەی ١٠ ساڵە سەرۆکایەتی ھەرێم بۆتە کێشەیەکی جدی یاسایی و سیاسی لە ھەرێمی کوردستاندا لە ئێستاشدا ھەر ئەو پۆستە بۆتە کۆسپی جدی لەبەردەم پێکھێنانی حکومەتی ھەرێم ،بۆیە ئەگەر لایەنەکان ھەر نەگەیشتنە ڕێککەوتن ئەم پێشنیارە دەخەمە ڕوو پێم وایە دەبێتە ھۆی چارەسەری کێشەی سەرۆکایەتی ھەرێم و ھەروەھا چاڕەسەرکردنی کێشەی خەڵکیش کە خۆی لە دیموکراتیزەکردنی سیستەمەکەدا دەبینێتەوە سەرەڕای ڕازی کردنی داواکاری لایەنە سیاسیە ناکۆکەکانی.  لەسیستەمی پەرلەمانیدا سەرۆکی دەوڵەت یان ھەرێم سەرەڕای ئەوەی پێویستە لە پەرلەمان ھەڵببژێردرێ پێویستە دەسەڵاتی ڕاستەقینەشی نەبێت بەڵکو دەسەلاتەکانی تەنھا کۆمەڵێک دەسەڵاتی پڕۆتۆکۆڵی و تەشریفاتین ودەسەڵاتی ڕاستەقینەی جێبەجێکردن لای سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و ئەنجومەنی وەزیرانە بۆیە پێشنیاز دەکەم کە سیستەمەکە بەتەواوەتی بکرێتە پەرلەمانی و سەرۆکایەتی ھەرێم لەدەسەڵاتەکانی دابماڵرێت و دەسەڵاتەکانی بدرێت بە سەرۆکی وەزیران و ئەنجومەنی وەزیران ،ئەو پۆستەش واتە سەرۆکی ھەرێم بۆپارتی نەبێت ،بەڵکو بدرێتە گۆڕان یان یەکێتی .  بەمەش کێشەی ھەموو لایەنەکان و کەسەکان چارەسەر دەبێ بەم شێوەیەی خوارەوە: یەکەم :پارتی : پارتی چەند ئامانجێکی ھەیە دەیەوێت لەم پێک ھێنانی حکومەتەدا بەدەستیان بێنێت لە پێش ھەمویانەوە مسۆگەرکردنی ئەوەی کە دەسەڵاتی ڕاستەقینە لە پایتەخت بەدەست خۆیەوە بێت و ترس لەسەر دەسەڵاتەکەی دروست نەبێت، جگە لەوەش دۆزینەوەی پۆست و پێگەش بۆ نێچیرڤان بەرزانی بەجۆرێک بالانس لەنێوان ئەوو مەسرور بەرزانی پارێزراو بێت ،سەرەڕای ئەوەی کە پارتی دەیەوێت پێگەی بەڕێز مەسعود بارزانی بە قەولی خۆیان وەک مەرجەعێکی سیاسی پارێزراو بێت ،لەم پڕۆژەیەدا ھەرسێک ئامانجەکەی پارتی دێنە دی  ١- بەنیسبەت مسۆگەرکردنی دەسەڵاتی فیعلی لەلایەن پارتیەوە مسۆگەر دەبێت بۆی چونکە دەسەڵاتی فیعلی لای سەرۆک وەزیرانەئەویش لە پارتیەو بەدیاری کراویش مەسرور بەرزانیە،سەرۆکی ھەرێمی پرۆتۆکۆڵیش ھیچ دەسەڵاتی نیەو بونێکی ڕەمزی ھەیە وپارتی ترسی لێی نابێت ھەروەکو چۆن لە بەغداد پۆست ی سەرۆکی وەزیران دەسەڵاتی ڕاستەقینەی بۆ شیعەکان مسۆگەر کردوەو ترسیان لەسەرۆکی کۆمار یان سەرۆکی پەرلەمان نیە ھەرکەسێک بن . ٢- سەبارەت بە مەسعود بەرزانی پارتی دەیەوێت ئەگەر ھیچ پێگەیەکی ڕەسمیشی نەبێت وەک مەرچەعێکی سیاسی پرس پێکراو بمێنێتەوە ،بۆیە باشترین پێگە بۆ ئەو بۆئەوەی ئەومەرامەیان بۆ بێنێتە دی و مەسعود بەرزانی لەسەرۆکی پارتیەوە ببێتە ئەوەی خۆیان دەیانەوێ ،لەسەرۆکایەتی حیزبەکەی دەست لەکار بکێشێتەوە،لەجیاتی ئەوە ئەنجومەنیێکی سیاسی ڕاوێژکاری لە سەرۆکی حیزبە سیاسیە بەشدار بوەکانی حکومەت پێک بھێنرێ ومەسعود بەرزانی سەرۆکایەتی بکات و بەشێوەی دەوری کۆببێتەوەو ڕاوێژ بدات بە حکومەت و پەرلەمان و ھەر جارەش بەگوێرەی پێویستی بابەتەکە میوانداری سێ سەرۆکایەتێەکە یان یەکێکیان بکات،نمونەی واشمان لە وڵاتانی پێشکەوتو ھەیە سەرۆکەکانی پێشوو بۆ سود وەرگرتن لە شارەزایی سیاسیان دەبنە ئەندام لە ئەنجومەنی سیاسی و ڕاوێژکاری ،باشترین نمونەش فەڕەنسایە کە ھەموو سەرۆک کۆمارە پێشوە زیندوەکان دەبنە ئەندام لە ئەنجومەنی سیاسی دەستوری فەڕەنسا ٣-نێچیرڤان بارزانی بکرێتە سەرۆکی پارتی لە ھەمان کاتیشدا ئەندامیش دەبێ لە ئەنجومەنی سیاسی کە مەسعود بەرزانی سەرۆکایەتی دەکات. دوەم : یەکێتی و گۆڕان یەکێتی و گۆڕان کە جاران وایان نیشان دەدا کە ھەردوکیان لەگەڵ سیستەمی پەرلەمانی ڕاستەقینەن و بەقەولی خۆیان خەباتیان دەکرد بۆ ئەوەی سیستەمەکە ببێتە پەرلەمانی و سەرۆکیش ببێتە دەسەڵاتیکی پرۆتۆکۆلی تەشریفاتی ،ئێستا شەڕیانە لەسەر ئەوەی کامیان ببێتە جێگری ئەو سەرۆکە فول دەسەڵاتەی تا دوێنێ داوای نەھێشتنی دەسەڵاتەکانیان دەکرد ،بۆیە کردنی سیستەمەکە بە پەرلەمانی ئامانجی ھەردوکیان بەدی دەھێنێ یەکێکیان پۆستی سەرۆکی ھەرێم وەربگرێ ئەویتریان پۆستی جیگر لەجیاتی ئەوەی ئێستا کە ھەردوکیان شەڕیانە لەسەر جێگرێک یان دوو جێگر،بەمەرجێ ئەوەی پۆستی سەرۆکی ھەرێمی وەرگرت سەرۆکی پەرلەمان بدات بەوەی تر  سێیەم : لایەنەکانی ئۆپۆزسێۆن: سیستەمی پەرلەمانی ڕاستەقینە بەبێ ئۆپۆزسێۆنی ڕاستەقینە نابێت ،لە سیستەمە دیموکراتیەکان دەسەڵات نەک ھەر دژایەتی ئۆپۆزسێۆن ناکات بەڵکو کاردەکات بۆ دروست بوونی ئۆپۆزسێۆنێکی کارا ،چونکە ڕادەی دیموکراتی ھەر سیستەمێک بەبونی ئۆپۆزسێۆنێکی کارا دەپێورێت ،خۆشبەختانە لەم خولەدا تا ئێستا نەوەی نوێ و یەکگرتوو ئۆپۆزسێۆن بونی خۆیان ڕاگەیاندوە ھیوادارم کۆمەڵیش ئەگەر بەشداری پێنەکرا بەدڵی خۆی لەحوکمەتدا بچێتە پاڵیان و یەک بەرەی بەھێزی ئۆپۆزسێۆن پێک بێنن ،بەمەرجێ لەلەیەن دەسەڵاتەوە دان با ئۆپۆزسێۆن دابنرێ و کوتلەی ئۆپۆزسێۆن لە پەرلەمان بەرامبەر کوتلەی دەسەڵات بێت لە ھەموو یاساو بابەتەکان مافی ڕا دەربڕین و چاودێری کردنی حکومەت و مافی پێشکەش کردنی پڕۆژەی بەدیل و مافی حکومەتی سێبەریشی ھەبێت و نەوەی نوێ بەو پێیەی گەورەترین کوتلەی ئۆپۆزسێۆنە مافی سەرۆکایەتی ئۆپۆزسێۆنی پێ بدرێت یاخوا ڕێک بکەون لەسەر ئەنجومەنێکی سەکردایەتی لە سەرۆکی حیزبەکانی ئۆپۆزسێۆن و سەرۆکەکەی بەشێوەی دەوری بێت بۆیە بەکورتی نەخشەی پۆستە باڵاکان بەم شێوەیەی لێدێت :  مەسعود بەرزانی :سەرۆکی ئەنجومەنی سیاسی ڕاوێژکاری. سەرۆکی حیزبەکانی بەرەی دەسەڵات :ئەندام لە ئەنجومەنی سیاسی ڕاوێژکاری. دەشێ سەرۆکەکانی پێشوی پەرلەمان و ئەنجومەنی وەزیران ببنە ئەندام لەو ئەنجومەنە،ھەرکامێکیان بیانەوێت ، بەمەرجێ ئەو ئەنجومەنە ھیچ موچەو ئیمتیازی ئیزافیان پێ نەدرێ بەلکو کارێکی خۆبەخشی بێت و تەنھا موچەی خانەنشینیەکەی خۆیان ھەبێت . نێچیرڤان بەرزانی :سەرۆکی پارتی مەسرور بەرزانی :سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران گۆڕان :سەرۆکی ھەرێم. یەکێتی : جێگری سەرۆکی ھەرێم  یان سەرۆکی ھەرێم بۆ یەکێتی و سەرۆکی پەرلەمان بۆ گۆڕان ،لەم حاڵەتەیا پێویستە سەرۆکی ھەرێم جێگری نەبێت یان ئەگەر ھەشی بێت بدرێت بە کریستیانەکان یان ئێزدیەکان.  سەرۆکی ئۆپۆزسێۆن : بۆ نەوەی نوێ یان بەڕێک کەوتن لەنێوان خۆیاندا بەشێوەی ساڵانە ھەرساڵەی سەرۆکی یەکیک لە حیزبەکانی بەرەی ئۆپۆزسیۆن سەرۆکایەتی بکات


 راپۆرت: محەمەد رەئوف- نامیق رەسوڵ - فازڵ حەمە رەفعەت  كێشەی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان، پرۆسەی سیاسی بەگشتیی‌و پرسی پێكهێنانی حكومەتی پەكخستووە، لە دوایین پەرەسەندندا نێچیرڤان بارزانی جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، یەكێتی دڵنیاكردۆتەوە كە خۆی چارەسەری كێشەی زیادكردنی جێگرێكى تر بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم چارەسەر دەكات و بە بەرپرسانی بزوتنەوەی گۆڕانی راگەیاندووە " باشترە زیادكردنی جێگرێك بۆ یەكێتی لە سەرۆكایەتی هەرێم قبوڵ بكەن" . پێشترو بەدیاریكراوی ساڵی 2015، زۆرینەی هێزە سیاسییەكان نەك تەنیا زیادكردنی جێگرێك بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم، بەڵكو پۆستی سەرۆكی هەرێمیشیان پێ پۆستێكی زیادەبوو. پارتی دیموكراتی كوردستان، یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕانی كردووە بە "كوڕی سێو لە باخەڵ"، پارتی لەگەڵ گۆڕان رێككەوتنی كردووە پۆستی سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت‌و جێگرەكەش لای گۆڕان بێت، لەگەڵ یەكێتیش رێككەوتنی كردووە سەرۆكی هەرێم دوو جێگری هەبێت‌و جێگرێكیان لای یەكێتی بێت. ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم، تا ئەم ساتە سەرۆكی هەرێم كە هاوكات فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەشە، تەنیا یەك جێگری هەیە. سەرچاوەی كێشەكە ئێستا پارتی، نە یەكێتی پێ رازی دەكرێت‌و نە گۆڕان، لە رێككەوتنی 18ی شوباتدا، پارتی‌و گۆڕان رێككەوتن لەسەر ئەوەی سەرۆكی هەرێم جێگرێكی هەبێت بۆ كاروباری سەربازی، ئەوكات بزوتنەوەی گۆڕان پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی رەتكردەوەو داوای جێگری سەرۆكی حكومەت یاخود جێگری سەرۆكی پەرلەمانی دەكرد، بەڵام پارتی هیچ یەكێك لەو دوو پۆستەی بە گۆڕان نەدا‌و گۆڕانی رازی كرد بە وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم. سەرەتای كێشەكە لەوێوە سەرچاوەی گرت، پارتی لەگەڵ یەكێتی رێككەوتنی كرد، رێككەوتنێك كە سەرۆكی هەرێم دوو جێگری هەبێت‌و جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی لای یەكێتی بێت. پارتی‌و یەكێتی بەشێوەی زارەكی رێككەوتوون، بەڵام تائێستا لەسەر كاغەز رێككەوتنەكەی نێوانیان ئیمزا نەكردووە. گۆڕان دەیگۆڕێتەوە ؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە سەرچاوەیەكەوە لەناو بزوتنەوەی گۆڕان دەستیكەوتووە، گۆڕان تائێستا سوورە لەسەر ئەوەی سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت، ئەو جێگرەش لای بزوتنەوەی گۆڕان بێت. پێشتر كاتێك پارتی پێشنیازی زیادكردنی جێگرێكی تری بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم خستەبەردەم بزوتنەوەی گۆڕان، گۆڕان دوو مەرجی هەبوو بۆ زیادكردنی ئەو پۆستە: •    مەرجی یەكەم: پۆستی وەزارەتی پێشمەرگە بدرێت بە بزوتنەوەی گۆڕان •    یاخود، پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی كە بەر گۆڕان كەوتووە، بكرێت بە جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی مەرجەكانی گۆڕان هەرزوو لەلایەن یەكێتییەوە رەتكرایەوە، یەكێتی نە ئامادەیە دەستبەرداری پۆستی وەزارەتی پێشمەرگە ببێت، نە ئامادەشە پۆستی سەرۆكی حكومەت جێگرێكی تری بۆ زیادبكرێت. لە دوایین پەرەسەندندا نێچیرڤان بارزانی جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، یەكێتی دڵنیاكردۆتەوە كە خۆی چارەسەری كێشەی زیادكردنی جێگرێتر بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم چارەسەر دەكات و بە بەرپرسانی بزوتنەوەی گۆڕانی راگەیاندووە " باشترە زیادكردنی جێگرێك بۆ یەكێتی لە سەرۆكایەتی هەرێم قبوڵ بكەن" . بەپێی زانیاریەكانی (درەو میدیا ) رەنگە دواجار بزووتنەوەی گۆڕان قایل بێت بە زیادكردنی جێگرێكی تر بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم، لەبەرامبەردا پارتی پۆستێكی جێگر لە دامەزراوەكان بۆ گۆڕان زیادبكات . یەكێتی چاوەڕێیە ! بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، یەكێتی بەڕوونی بە پارتی راگەیاندووە، ئەوان پەیوەندییان بە بزوتنەوەی گۆڕان‌و قایلكردنییەوە نییە لەسەر زیادكردنی جێگرێكی تر بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم، یەكێتی لەگەڵ پارتی رێككەوتنی كردووە‌و دەبێت رێككەوتنەكە وەكو خۆی جێبەجێ بكرێت.  لەبارەی پۆستی جێگری سەرۆكەوە پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ كاروباری سەربازی، لەسەرەتای دانانی یاسای سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە لە ساڵی 2005دا جێگیركراوە، لەماوەی 14 ساڵی رابردوودا، ئەم پۆستە لای یەكێتی بووەو (كۆسرەت رەسوڵ عەلی) لەو پۆستەدا بووە. بەپێی یاسای ژمارە (1) ساڵی 2005ی یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، سەرۆكی هەرێم جێگرێكی دەبێت بۆ كاروباری هێزی پێشمەگە، لە بڕگەی دووەمی مادەی سیازدەیەمی یاساكەدا هاتووە" سەرۆكی هەرێم جێگرێك بۆ فەرمانداری گشتی هێزەكانی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان- عێراق دادەمەزرێنێ، تا لە ئەرك‌و فەرمانەكانیدا لەمڕوەوە یاریدەی بداو لە دیارنەبوونیدا جێگای بگرێتەوە".  ئەگەر بزوتنەوەی گۆڕان بەپێی رێككەوتنێك دەستبەرداری ئەو پۆستە ببێت، ئەم مادەیەی یاساكە وەك خۆی دەمێنێتەوەو سەرۆكی هەرێم یەك جێگری دەبێت، بەڵام ئەگەر قایل بێت بەوەی جێگرێكی تر بۆ سەرۆكی هەرێم زیادبكرێت، دەبێت گۆڕانكاری لە بڕگە یاساییەكەدا بكرێت، هاوشێوەی ئەو دەقە پێشنیازكراوەی كە فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمان پێشكەشیكردووە‌و دەڵێ:" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت، كە ناونیشان‌و دەسەڵاتیان لەلایەن سەرۆكی هەرێمەوە بە پەیڕەوێك كە لەماوەی 15ی رۆژ لەبەرواری سوێندخواردنی دەردەچێت، دیاری دەكرێت". ئیمتیازەكانی جێگری سەرۆك ئەو پۆستەی كە ئێستا پرسی پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی ئیفلیج كردووە، لەڕووی داراییەوە هەندێك ئیمتیازی هەیە. یاسای ژمارە (13)ی ساڵی 2010ی پەرلەمانی كوردستان موچە‌و دەرماڵەی سەرۆكی هەرێم‌و جێگرەكەی‌‌و بڕی موچەی خانەنشینی بەمشێوەیە دیاریكردووە: •    موچەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (13 ملیۆن) دینارە. •    دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم بەڕێژەی 50%ی موچەی مانگانەكەیەتی، كە دەكاتە (6 ملیۆن و 500 هەزار) دینار. •    كۆی موچە‌و دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (19 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینارە. •    جێگری سەرۆكی هەرێم بەرێژەی 80%ی كۆی موچە‌و دەرماڵەكەی خانەنشین دەبێت، كە دەكاتە (15 ملیۆن‌و 600 هەزار) دینار. بە گوێرەی هەمان یاسا، پاش تەواوبوونی ئەركی سەرۆك، یان جێگرەكەی، حكومەت هەموو پێداویستییەكانی (نیشتەجێبوون، پارێزگاریكردن، گواستنەوەی گونجاو، ئیمتیازاتی تر)یان بۆ دابیندەكات. بۆ یەكەمجار ساڵی 2005 سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵبژێردرا، لەو كاتەوە تائێستا تەنها مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم بووە‌و كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری بووە، ئێستا‌و دوای هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەلایەن پەرلەمانەوە، مەسعود بارزانی بە (18 ملیۆن دینار)ی مانگانە خانەنشین دەبێت، كۆسرەت رەسوڵ عەلیش بە (15 ملیۆن‌و 600 دینار) خانەنشین دەبێت، هەرچەندە كۆسرەت رەسوڵ پێشتر ماوەیەك سەرۆكی حكومەتیش بووە. جێگر لە پرۆژەیاساكاندا ! پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم لە پرۆژە یاساكانی 2015 و 2019ی لایەنە سیاسییەكاندا بەدیاریكراویش بزوتنەوەی گۆڕان‌و یەكێتی نیشتمانی، بەبەراورد بە پرۆژەی ئێستا هەردوو لایەنەكە زۆر جیاوازو ناكۆكە.  لە ساڵی 2015دا، لەگەڵ نزیكبوونەوەی وادەی كۆتایی تەمەنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان (مەسعود بارزانی)، زۆربەی لایەنەكان پرۆژەیاسایان بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم پێشكەشكرد (ئەو پرۆژەیاسایانە هێشتا لە سایتی پەرلەماندا ماون). ئەوكات بزوتنەوەی گۆڕان، یەكێتی نیشتمانی، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، ژمارەیەك پەرلەمانتار، پرۆژەی تایبەتی خۆیان هەبوو، پرۆژەی یەكێتی‌و گۆڕان لەبارەی هەمواری یاسای سەرۆكایەتی بەدیاریكراویش لەسەر پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كە ئێستا كێشەی دروستكردووە، زۆر جیاوازە لەگەڵ پرۆژەی ئێستای ئەو دوو لایەنە، لەوانە: • لە پرۆژەیاساكەی فراكسیۆنی گۆڕاندا لە 2015، داواكراوە سەرۆكی هەرێم دوو جێگری هەبێت، لە مادەی دووەم بڕگەی دووەمی پرۆژەكەی گۆڕاندا هاتووە" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت، كە هاوكاریی دەكەن لە راپەڕاندنی ئەركەكانیداو لەكاتی ئامادەنەبوونیدا جێگەی دەگرنەوە، بەپێی ریزبەندییان. بەڵام لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی (یەكێتی‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتووو ژمارەیەك پەرلەمانتار)دا، داواكراوە سەرۆكی هەرێم تەنها جێگرێكی هەبێت، ئێستا ئەمە بەتەواوەتی پێچەوانە بووەتەوە، گۆڕان داوا دەكات سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت‌و یەكێتی داوا دەكات دوو جێگری هەبێت.


راپۆرتی: درەو میدیا بە پێچەوانەی ئێستاوە لە پرۆژە یاساكەیاندا لە 2015، فراكسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان داوای دوو جێگری دەركرد و یەكێتی داوای یەك جێگرى دەركرد بۆ سەرۆكی هەرێم ، بەڵام بە پێچەوانەوە ئێستا بزوتنەوەی گۆڕان داوا دەكات سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت و یەكێتی داوای دوو جێگر دەكات. لە پرۆژە یاسای تەواوی فراكسیۆنەكاندا لە 2015 داوا دەكرا دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم پرۆتۆكۆڵی بن هاوشێوەی سەرۆككۆماری عێراق، بەڵام ئێستا یەكێتی و گۆڕان هەردوكیان رازین سەرۆكی هەرێم بەتەواوی دەسەڵاتەكانیەوە هەڵبژێردرێت.    تاكە خاڵی هاوبەشی ئەو كات و ئێستای پرۆژە یاسای فراكسیۆنەكان هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم بووە لەناو پەرلەماندا، ئەوكات بەدەنگدانی نهێنی و ئێستا بە دەنگدانی ئاشكرا، ئەو كات بە دوو لەسەر سێ و ئێستا بە زۆرینەی رەها( 50+1 )  پرۆژە یاساكانی لە نێوان 2015 و 2019 دا لە ساڵی 2015 داو لەگەڵ نزیكبوونەوەی كۆتایی تەمەنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان زۆرێك لە لایەنەكان پرۆژە یاسایان بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم پێشكەشكرد( ئێستا لە سایتی پەرلەماندا هەیە) ، لەوانە ( گۆڕان ، یەكێتی، كۆمەڵ و یەكگرتوو، ژمارەیەك پەرلەمانتار) گەر بەراوردی ئەو پرۆژە یاسایانە بكرێت لەگەڵ ئێستا جیاوازییەكان زۆرن و تەواو پێچەوانەی پرۆژە یاساو هەڵوێستەكانی ئێستان لەوانە:. •    لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی گۆڕاندا لە 2015سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت و لە مادەی دووەم بڕگەی دووەمیدا هاتووە" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت، كە هاوكاریی دەكەن لە راپەڕاندنی ئەركەكانیدا و لە كاتی ئامادەنەبوونیدا جێگەی دەگرنەوە بەپێی ریزبەندییان. بەڵام لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی ( یەكێتی و كۆمەڵ و یەكگرتوو و ژمارەیەك پەرلەمانتاردا) سەرۆكی هەرێم تەنها جێگرێكی دەبێت، وەك لە یاسای ژمارە 1ی ساڵی 2005ی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم كە" سەرۆكی هەرێم جێگرێكی دەبێت بۆ فەرمانداری گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان" بەڵام لە پرۆژەكەی فراكسیۆنی یەكێتیدا ئەوەشخراوەتەوە روو" ئەگەر پلەو پایەی سەرۆكی هەرێم لەبەر هەر هۆیەك چۆڵ بوو جێگرەكەی جێگەی دەگرێتەوە". بەڵام لە ئێستادا ئەوە بەتەواوی پێچەوانە بۆتەوە كە بزووتنەوەی گۆڕان داوای یەك جێگر دەكات كە لە پرۆژەكەی 2015 دا داوای دوو جێگری دەكرد و فراكسیۆنی یەكێتی داوای دوو جێگر دەكات كە لە پرۆژەكەی 2015 داوای یەك جێگری دەكرد.  •    سەبارەت بەوەی سەرۆكی هەرێم "دەسەڵاتی باڵای راپەڕاندن"ە كەلە مادەی یەكەمی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم 2005 دا هاتووە" هەرێم سەرۆكێكی دەبێت كە سەرۆكی باڵای راپەڕاندنیشە" لە پرۆژەكەی فراكسیۆنی گۆڕان و یەكێتیش 2015 ئەو مادەیە هەر لابراوە، تەنها لە پرۆژەكەی كۆمەڵدا هاتووە كە" سەرۆكی هەرێم سەرۆكی باڵای جێبەجێكردنە"  بەڵام ئێستا 2019 بە پێچەوانەوە فراكسیۆنەكانی گۆڕان و یەكێتی هەردووكیان رازین بەوەی مادەی یەكەمی یاساكەی 2005 وەك خۆی بمێنێتەوەكە " هەرێم سەرۆكێكی دەبێت كە سەرۆكی باڵای راپەڕاندنیشە" بەڵام كۆمەڵ و یەكگرتوو ئێستا داوای كەمكردنەوەی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم دەكات . •    لە تەواوی پرۆژە یاسای فراكسیۆنەكاندا لە 2015، داوا دەكەن سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانی كوردستانەوە هەڵبژێردرێت.  •      لە بڕگەی یەكەمی مادەی سێیەمی پرۆژە یاساكەی 2015 ی فراكسیۆنی گۆڕاندا داوا دەكات كە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەماندا بە نهێنی بێت و تیایدا هاتووە" پەرلەمانی كوردستان لەنێو پاڵیوراوەكاندا لە رێگەی دەنگدانی نهێنی بە زۆرینەی دوولەسەرسێیەكی ئەندامەكانی سەرۆكی هەرێم هەڵدەبژێرێت" بەڵام لە پرۆژە یاساكەی 2019 دا داوا دەكات بە زۆرینەی رەها ( 50 +1 ) و بە دەنگدانی ئاشكرا سەرۆكی هەرێم هەڵبژێردرێت. بەڵام لە  لە بڕگەی یەكەمی مادەی سێیەمی پرۆژە یاساكەی 2015 ی  یەكێتیدا داوا دەكات دەنگدان بەسەرۆكی هەرێم لەنێو ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی پارێزگاكاندا هەڵبژێردرێت بە نهێنی و دوولەسەر سێ، كە ئێستا پێچەوانەیەو رازین بەوەی بە زۆرینەی رەهاو بە ئاشكرا هەڵبژێردریت.  تەنها لە پرۆژە یاساكەی كۆمەڵ و یەكگرتوودا 2015 داوایانكردووە كە سەرۆكی هەرێم بە زۆرینەی رەها بێت ( 50+1 ) و بە دەنگدانی نهێنی بێت. •    سەبارەت بە دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم لە پرۆژە یاسای تەواوی فراكسیۆنەكاندا لە 2015 داوا دەكەن دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم پرۆتۆكۆڵی بێت. لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی گۆڕاندا 2015 لە بڕگەی یەكەم مادەی دووەمیدی داهاتووە" هەرێمی كوردستان سەرۆكێكی دەبێت كە نوێنەرایەتیی گەلی كوردستان‌و یەكگرتویی دەكات‌و نوێنەرایەتیی دەكات لە بۆنە نیشتیمانیەكان و، تێدەكۆشێت بۆ زامن كردنی پابەندیی دەسەڵاتەكان بە دەستورو یاساكان‌و، هەڵدەستێت بە هەماهەنگی لە نێوان دەسەڵاتەكانی هەرێمی كوردستان‌و، هەڵدەستێت بە ئەركی سەركردایەتیی باڵای هێزە چەكدارەكان‌و ئەنجومەنی ئاسایش بە مەبەستی پرۆتۆكۆلی‌و، سەركردایەتیی ئەم هێزانەو ئەنجومەنی ئاسایش بە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران دەسپێردرێت" بەڵام ئێستا 2019 پرۆژەكەی فراكسیۆنی گۆڕان و پارتی تەواوی دەسەڵاتەكان دەداتەوە بە سەرۆكی هەرێم تا نوسینەوەی دەستور، كە فەرمانداری گشتی هێزە چەكدارەكانەو دەسەڵاتی باڵای راپەڕاندنیشە زیاتر لە 22 دەسەڵاتی هەیە. لە پرۆژەكەی یەكێتیدا 2015 دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بەتەواوی دەكاتە تەشریفاتی و لە مادەی دووەمی پرۆژە یاساكەدا هاتووە" سەرۆكی هەرێمی كوردستان نیشانەی یەكگرتوویی گەل و خاكی كوردستانە، نوێنەرایەتی هەرێم لە نێوەندە نێودەوڵەتی و ئەقلیمیەكان و لە بۆنە گشتی و نیشتیمانییەكاندا دەكات و هەڵدەستێ بە هەماهەنگی كردن لە نێوان دەسەڵاتەكانی ئیتیحادو دەسەڵاتەكانی هەرێم"  كە ئەم دەسەڵاتانە هاوشێوەی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی كۆماری عێراقە، بەڵام ئێستا فراكسیۆنی یەكێتی رازیە كە سەرۆكی هەرێم بە تەواوی دەسەڵاتەكانیەوە هەڵبژێردرێت تا نوسینەوەی دەستور. لە پرۆژە یاساكەی كۆمەڵ و یەكگرتوودا 2015 لە مادەی یەكەمدا هاتووە" سەرۆكی هەرێم نوێنەرایەتی هەرێم دەكات  لە بۆنە نیشتیمانیەكان هەوڵ ئەدات بۆ پابەندی دەسەڵاتەكان بەدەستوورەوە، وەك پرۆسەیەكی پرۆتۆكۆڵی سەركردایەتی هێزی پێشمەرگە دەكات"    •    لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی گۆڕاندا لە مادەی دووەمی بڕگەی چوارەمیدا دەڵێت" سەرۆكی هەرێم و جێگرەكانیان بەر لە سوێندخواردنیان دەبێت دەست لە پۆستە حزبیەكانیان هەڵگرن" لە مادەی پێنجەمی پرۆژە یاسكەشدا داوا دەكات ئەو كەسەی خۆی دەپاڵێوێت بۆ سەرۆكی هەرێم و جێگرەكانی دەبێت دەستبەرداری پۆستە ئەمنی و سەربازیەكەی بێت، بەڵام لە پرۆژەكەی ئێستای گۆڕان و پارتیدا 2019 ئەو خاڵە نەهاتووە، واتا سەرۆكی هەرێم و جێگرەكەی دەتوانن پۆستی حكومی و حزبیشیان پێكەوە هەبێت.  •    لە پرۆژە یاساكەی یەكێتیدا لە مادەی شەشەم و لە مەرجەكانی پاڵێوراو بۆ سەرۆكی هەرێم لە بڕگەی حەوتەمدا دەڵێت" بەشدارو هاوكار نەبووبێت لە هیچ پرۆسەیەك كە لەلایەن رژێمی بەعس و هێزە داگیركەرەكانی كوردستان دژ بە خاك و خەڵكی كوردستان ئەنجام درابێت" بەڵام لە ئێستادا هیچ مەرجێكی لەو شێوەیەیان نیە.  ئەگەر بەراوردێكی ووردی نێوان پرۆژە یاساكانی 2015 ی تەواوی فراكسیۆنەكانی ناو پەرلەمانی كوردستان بكەیت بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم( كەلە ئێستادا لە سایتی پەرلەمان هەیە) ، لەگەڵ ئەو پرۆژەو هەنگاوانەی ئێستا تەواو جیاوازەو پێچەوانەی روانین و هەڵوێستەكانی ئەو كات و ئێستایە، لە كاتێكدا بەهۆی ئەو هەنگاوو پرۆژانەی 2015 ەوە هەرێمی كوردستان كەوتە بەردەم بارودۆخێكی نەخوازراو بەجۆرێك رێگری لە سەرۆكی پەرلەمانكراو سەرۆكی هەرێمیش لە رێگەی ئەنجومەنی شوراوە تەمەنی خۆی درێژكردەوە.     


راپۆرتی: محەمەد رەئوف- فازل حەمەرەفعەت – نامیق رەسوڵ لەماوەی 48 كاتژمێری رابردوودا دوو حاڵەتی كوشتنی ئاشكرا لەناو شاری سلێمانی روویداوە، لە شاری هەولێریش هاوڵاتییەك بەبەرچاوی خەڵكەوە دەكوژرێت‌و بكوژەكە لەسەر شاشەی تەلەفزیۆن دەڵێت" جوان كوشتم‌و پەشیمانیش نیم".  ئەمە لەكاتێكدایە كە لەماوەی رابردوودا هێزە ئەمنییەكانی هەرێم چەندین گروپی تاوانكارییان ئاشكراكردووە، لەم رۆژانەدا باسی گەرمی شەقام باسی پێكهێنانی حكومەت نییە، كە تاڕادەیەك خەڵكی دەستیان لێشتووە، ئێستا باس باسی گروپەكانی تاوانكارییەكانە، جۆری نیشاندان‌و داننانی تاوانكاران بەتاوانەكانیان لە میدیاكانەوە، لەبری ئارامكردنەوەی دەرونی خەڵك، هاوڵاتیانی روبەرووی دڵەراوكێی زیاتر كردوەتەوە، رەنگە ئەمە بەپلەی یەكەم پەیوەندی بە شێوازی روماڵكردنی هەواڵی دەستگیركردنی باندەكانی تاوانكارییەوە هەبێت لە میدیاكانەوە لەلایەك‌و لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە لەلایەكی تر. ئامارێكی كورت لە مانگی رابردووەوە تائێستا، خەڵكی هەرێمی كوردستان بینەری كۆمەڵێك رووداوی تاوانكاری بوون، كە ئەو دیمەنانە كاریگەری راستەوخۆیان لەسەر باری دەروونیی هاوڵاتیان جێهێشتووە، لەوانە:   •    رفاندنی پارەی موچەخۆرانی نەخۆشخانەی شار لە شاری سلێمانی، لە رۆژی 12ی مانگی رابردوو بەربەرچاوی خەڵكەوە‌و لەناو بازاڕدا. •    هێشتا خەڵكی شۆكی دزییە چەكدارییەكەی پارەی كارمەندانی شار بەری نەدابوون، رۆژی 7ی نیسان، ئاسایشی سلێمانی دانپێدانانی گروپێكی تاوانكاری تری بڵاوكردەوە، كە زیاتر لە (40) تاوانیان ئەنجامدابوو، لە كوشتن‌و رفاندن‌و دزینی پارەو ئۆتۆمبیل. •    رۆژی 4ی نیسان، ئاسایشی هەولێر دانپێدانانی گروپێكی تاوانكاریی راگەیاند. •    رۆژی 4ی نیسان ئاسایشی گەرمیان دەستگیركردنی باندێكی چواركەسی دزین‌و قوڵبڕینی خەڵكی راگەیاند.  •    رۆژی 5ی نیسان، لەناو بازاڕی هەولێر هاوڵاتییەك دەدرێتە بە دەستڕێژی گوللەو دەكوژرێت‌و بكوژەكەش دەڵێت " جوانم كوشت، پەشیمانیش نیم".  •    رۆژی 6ی نیسان، پۆلیسی هەولێر باندیكی گەورەی دزیكردن‌و كوشتن‌و بەكارهێنانی مادەی هۆشبەری راگەیاند. •    رۆژی 8ی نیسان، پۆلیسی راپەڕین باندێكی دزیكردنی دەستگیركرد. •    رۆژی 9ی نیسان، لەناو كافێیەك لە شەقامی سالم لە شاری سلێمانی، تەقە لە گەنجێك كراو كوژرا. •    رۆژی 10ی نیسان، لە گەڕەكی چوارباخی سلێمانی كوڕێك بە چەقۆ باوكی خۆی كوشت‌و هەڵات.  •    دەیان هەواڵی تاوانكاری تر. ژینگەی سیاسی زیادبوونی حاڵەتەكانی تاوانكاری لە دوو مانگی رابردوودا، هاوكاتە لەگەڵ چەقبەستووی‌و ئیفلیجبوونی پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت‌و درێژەكێشانی، لایەنە سیاسییەكان بەدیاریكراوی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، پێكهێنانی حكومەت لە كۆبونەوەیەكەوە دەسپێرن بە كۆبونەوەیەكی تر، وای لێهاتووە ئێستا پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، نە بۆ میدیاكان‌و نە بۆ هاوڵاتیانیش بایەخێكی ئەوتۆی نەماوە، ئەم ناكۆكییە سیاسییانە وایكردووە گروپەكانی تاوانكاری سود لە بۆشایی ئەمنی‌و ناكۆكییە سیاسییەكان وەرگرن بۆ ئەنجامدانی كارە تاوانكارییەكانیان. ژینگەی ئابووری لەدوای درووستبونی قەیرانی داراییەوە ساڵی 2014، بژێوی خەڵك بەشێوەیەكی گشتی لە هەرێم پاشەكشەی كردووە، دۆخی ئابوری جۆرێك لە بێئومێدی لەناو خێزانەكان دروستكردووە، ئەمەش كاریگەری لەسەر زۆربوونی حاڵەتەكانی تاوانكاری هەبووە.  ناسەقامگیری ئابوری‌و هەڵكشان‌و داكشانی بازاڕ، قۆرخكاری‌و بێكاری ژینگەیەكی لەباری بۆ تاوانكاری‌و كوشتن‌و دزیكردن رەخساندووە، ئەمە سەرباری جیاوازی چینایەتی‌و ناعەدالەتی، چینی مامناوەند كە كۆڵەكەی راگرتنی هەموو كۆمەڵگەیەكە، لە كۆمەڵگەی هەرێمی كوردستاندا بەدەست ناسەقامگیریی ئابورییەوە دەناڵێنێت، لەبەرامبەردا چینێكی نوێ كە لەدوای ساڵی 2003وە كەوتنی رژێمی عێراقەوە هەڵتۆقیوە، بەردەوام لە گەشەكردندایە، ئەم چینە هەڵتۆقیوە ئەو خەڵكانەن كە بەبێ هیچ بنەمایەكی ئابوری، بوون بە خاوەنی سەرمایەی گەورە، خەڵكانی ئەم چینە كە بەبێ هیچ داهێنانێك لە هیچ بوارێكدا سەرمایەی گەورەیان لەلا كەڵەكە بووە، بوون بە نمونەی باڵا بۆ زۆرێك لە گروپە تاوانكارییەكان. ژینگەی كۆمەڵایەتی لەم ساڵانەی دوایدا دامەزراوەی خێزان، بەشێوەیەكی كتوپڕ‌و بەبێ هیچ ئامادەكارییەكی پێشوەختە، كەوتووە بەسەر پێشكەوتنێكی خێرای بواری تەكنەلۆژی‌و ئامرازەكانی پەیوەندیكردن‌و سۆسیال میدیادا، باوكان‌و دیكان‌و بەخێوكەران لەلایەك‌و حكومەت لەلایەكی تر، هیچ رێوشوێنێكی دیاریكراوی ئەوتۆیان نەگرتوەتەبەر بۆ رێكخستنی ئەم بوارە، تەكنەلۆژیای سەردەم‌و خراپ بەكارهێنانی، هێندەی خێزانەكانی دوچاری داڕمانكردووە، هێندە نەبووە بە روخساری پێشكەوتنی كۆمەڵگە، دادگاكان پڕبوون لە كەیسی تایبەت بە خراپبەكارهێنانی ئامرازەكانی پەیوەندیكردن‌و سۆسیال میدیا، لەپاڵ ئەمەشدا لایەنی پەیوەندیدار هیچ هەڵمەتێكی هۆشیاركردنەوەی ئەوتۆی نەكردووەو میدیاكانیش بە ئەركی خۆیان هەڵنەساون، لە بەریتانیا حكومەت دەستیكردووە بە دانانی وانەی هۆشیاری لەسەر چۆنیەتی بەكارهێنانی ئامرازەكانی پەیوەندیكردن لە ناوەندەكانی خوێندندا تا قۆناغی زانكۆ، بەڵام لە هەرێمی كوردستان هێڵەكانی ئینتەرنێت تائێستا بۆ هەموو جۆرە زانیاری‌و ڤیدیۆیەكی نەگونجاو لەگەڵ بارودۆخی كۆمەڵایەتی كراوەو بێسنورن، گەشەپێدانی مرۆیی لە كوردستاندا لە ئاستی خوارەوەیەداو خێزانەكان نازانن كێشەكانیان بخەنە بەردەم كێ‌و چۆن مامەڵە لەگەڵدا بكەن. گرتوخانەكانی چاكسازی بەپێی ئاماری ئەمساڵ، (3 هەزارو 450) كەس لە گرتوخانەكانی چاكسازیدا لە هەرێمی كوردستان ماوەی حوكمەكانیان بەسەردەبن. ساڵی رابردوو پەرلەمانی كوردستان، یاسای لێبوردنی گشتی پەسەندكرد، بەپێی ئەو یاسایە (2 هەزارو 323) بەندكراو بەر لێبوردنەكە كەوتن، لەو ژمارەیە (هەزارو 281) كەسیان ئازادكران‌و (هەزارو 42) كەسی تریان ئازادنەكران، بەڵام حوكمەكانیان سوككرا، ئەمە بەپێی ئاماری فەرمی داواكاری گشتی هەرێمی كوردستان. پاسای لێبوردنی گشتی لەكاتی خۆیدا مشتومڕە زۆری دروستكرد، هەندێك رەخنەیان هەبوو لە لێبوردنە گشتییەكە، بەوپێیەی گرتوخانەكانی چاكسازی لە هەرێمی كوردستان توانای چاكسازی‌و راهێنانەوەی تاوانبارانیان نییە‌و ئەگەر ئەو كەسانە ئازادبكرێن جارێكی تر تاوان دەكەنەوە. بەمدواییە كە چەند باندێكی تاوانكاری دەستگیركران، هێزە ئەمنییەكان ئاشكرایانكرد، زۆربەی تاوانبارەكان ئەوان كە پێشینەی تاوانكارییان هەیە‌و حوكمدراون‌و هەندێكیان بە لێبوردنی گشتی ئازادكراون.  بەمدواییە لیوا حەسەن نوری بەڕێوەبەری گشتی ئاسایشی سلێمانی لە لێدوانێكدا وتی:" ئەوانەی بە لێبوردنی گشتی ئازاد دەكرێن، پێش چاككردنیان پیاوكوژە، دەستدەكاتەوە بە كوشتن‌و دەبێتە تیرۆریست.. ئەوەی دزە دەستدەكاتەوە بەدزی..". بەڕێوەبەری گشتی ئاسایشی سلێمانی بە راشكاوی دەڵێت" زیندان لە كوردستان نەك خەڵك چاك ناكات، بەڵكو ئەوەی لەناو زیندانەكاندا لەسەر سەرپێچی هاتوچۆ گیراوە، فێری ماددەی هۆشبەر دەبێت".


درەو میدیا:  ساڵح ژاژڵەیی جێگری سەرۆكی جڤاتی گشتی بزوتنەوەی گۆڕان بە دەنگی ئەمریكای راگەیاندووە"   جێگری سەرۆكی هەرێم ببێت یا نەبێت بۆ ئێمە چیە؟ هەر ئەو كەسە دەچێت "مەعاش" وەردەگرێت هیچی تر، چیە؟ چ نرخێكی هەیە؟ هیچ نیە بەڕاستی! "بەخوا بەڕاستی ڕاستیەكەت پێدەڵێم" پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم لەناو زیاتر هیچی تر نابێت هیچ، ئەگەر بە بۆچونی من بێت هەر وەرینەگرین ئەو پۆستە(پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم)، ئاخر سەرۆكی هەرێم هی پارتی بێت و هەموو دەسەڵاتە "ئەساسیەكان" لەدەست پارتیدا بن، "بەڕێز مەسعود بارزانی" كە خۆی مابێت ڕەنگە "نێچیریش" ئەو دەسەڵات و "ئەهمیەتە" گەورەی نەبێت هەر ناوبێت كە سەرۆكی هەرێمە، ئنجا ئێمە جێگری ئەویش بین دەبێت چیمان بەدەست بێت و جێمان پێبكرێت و چ بڕیارێكمان پێدەدرێت؟ "    ساڵح ژاژڵەیی دەڵێت" ئێستا پارتی ڕازییە كە سەرۆكی هەرێم لەپەرلەمانەوە هەڵبژێردرێت، بەڵام ئایا ئەو داواكارییە دێتە دی كە كاتی خۆی ئۆپۆزسیۆن داوای دەكرد هەموو شتێك دێتە دی وەك داواكاری ئەوكات؟ یا ئێستا تێدەپەڕێنرێت بەڵام لەلایەك دڵی پارتی ڕازی دەكات لەلایەكی تریش هیچ شتێك بەبێ بەرژەوەندی پارتی تێناپەڕێنرێت بۆیە وەك دەڵێن پارتی بە تیرێك دوو نیشانەی شكاندووە لەلایەك گۆڕانی ڕازی كردووە لەلایەكیش پارتی دڵنیایە كەهیچ شتێك بێ بەرژەوەندی خۆیان تێناپەڕێنرێت."   ژاژڵەیی ئەوەشی وت" كۆمەڵێك خەڵك هەیە ڕەنگە قسەكانی منیان بە دڵ نەبێت و بیكەنە"زەجە" چونكە من ڕاستیەكان دەڵێم من دەڵێم ئێستا ئێمە لەپێناوی ئەوەی "ئیستقرارێك" بەهەرێمی كوردستان بدرێت توشی گیروگرفت و دوو ئیدارەیی نەبین كێشەمان بۆ دروست نەبێت ئەگەر یەكێتیش بەهانە بگرێت بۆ پۆستێك كە دراوە بە گۆڕان با بیدەن بەوان كەی ئەوە كێشەیە؟     سەبارەت بەدیاریكردنی كاندیدی پۆستەكان لەناو بزوتنەوەی گۆڕان، ساڵح ژاژڵەیی دەخت دەكاتەوە و دەڵێت" تا ئێستا هیچ كەسێك بۆ هیچ پۆستێك دیاری نەكراوە تەنانەت ئەو لیژنەیەش پێكنەهاتووە كەوابڕیارە كاندیدەكان دیاری بكات ئەوەی كە تا ئێستا هەیە تەنها ناوە هەندێكیان خۆیان ناوی خۆیان دەدەن هەندێكیشیان خەڵك ناویان دەبات ئەگەرنا هیچ كەسێك بۆ هیچ پۆستێك تا ئەم ساتە دیاری نەكراوە."



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand