(درەو): تەمەنی هەڵكشاوە، بەڵام هێشتا لەسەر گەنجەكانی ناو بزوتنەوەی گۆڕان ئەژماردەكرێت، بەمدواییانە پۆستی سكرتێری جڤاتی نیشتمانی وەرگرت، دامەزراوەیەك كە بەپێی دەستوری ناوخۆیی بزوتنەوەی گۆڕان، بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردانە لەناو بزوتنەوەكەدا، ماوەیەك بوو بەڵێنیدابوو گفتوگۆیەكی رۆژنامەوانی لەگەڵ (درەو) بكات، بەڵام كات‌و شوێنی دیدارەكە دیاری نەكرابوو، دواجار دوێنێ بە هاوڕێیەتی بابەكر دڕەیی بەڕێوەبەری گشتی رۆشنبیری سلێمانی سەردانی (درەو)ی كرد‌و گفتوگۆ رۆژنامەوانییەكەمان تۆماركرد، لەو گفتوگۆیەدا عەدنان عوسمان وەڵامی پرسیارەكانی (درەو) دەداتەوە لەبارەی، پێگە‌و پۆستەكانی گۆڕان لە حكومەت‌و دۆخی ناوخۆیی بزوتنەوەكە‌و بابەتی تەوریسی سیاسی‌و پێگەی گۆڕان لە كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق‌و پرسی گەندەڵی‌و دۆسیەی نەوت‌و ئەدای كاری وەزیرو بەرپرسەكانی گۆڕان لە حكومەت. دەقی گفتوگۆ رۆژنامەوانییەكە: سازدانی: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف درەو: بەپێی زانیارییەكانی ئێمە لە چەند رۆژی رابردوودا وەفدێكی بزوتنەوەی گۆڕان لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان كۆبونەتەوە بۆ تاوتوێكردنی پرسی پۆستەكانی گۆڕان لە حكومەت، چی تازە هەیە لەوبارەیەوە ؟ عەدنان عوسمان: كۆبونەوەكە بۆ دوو مەبەست بوو، مەبەستی یەكەم پێداچوونەوە بە پەیوەندییەكانی هەردوولا، مەبەستی دووەم قسەكردن لەبارەی دواكەوتنی ئیستحقاقاتی گۆڕان لە كابینەكە، هەوڵدان بووە بۆ ئەوەی چارەسەری ئەو كێشانە بكرێت كە روویداوە هەروەها دواكەوتنی پڕكردنەوەی پۆستەكان. درەو: جڤانی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان كە ئێوە سكرتێری ئەو جڤاتەن ماوەی مانگێك دەرفەتی بە رێكخەری گشتی‌و خانەی راپەڕاندن داوە بۆ ئەوەی پرسی پۆستەكانی حكومەت لەگەڵ پارتی یەكلابكاتەوە، ئەگەر لەو مانگەدا پۆستەكان یەكلانەبوونەوە جڤات بەرەو كوێ هەنگاو هەڵدەگرێت ؟ عەدنان عوسمان: بەدڵنیایی دوای ئەوەی پۆستەكانمان بۆ دیاری ئەكرێت، لەبەرئەوەی تائێستا هەندێكی دیاری نەكراوە، بەتایبەتی راوێژكارو بەڕێوەبەرە گشتییەكان، كە دیاری بكرێن، ئێمە بای ئەوە سیڤیمان لایە كە بتوانین لەماوەی هەفتەیەك بۆ 10 رۆژدا یەكلایی بكەینەوە. درەو: هەڵسوڕاوەكانتان زۆر رەخنەیان هەیە لەوەی رێككەوتنە سیاسییەكەتان لەگەڵ پارتی وەكو خۆی جێبەجێ نەكراوە، ئەگەری كشانەوە لە حكومەت لای ئێوە ئەگەرێكی كراوەیە یاخود ئەمە تەنیا وەكو كارتی فشار لەسەر پارتی بەكاردەهێنن ؟ عەدنان عوسمان: نەخێر، ئێمە لە رێككەوتنەكەمان لەگەڵ پارتی پەشیمان نین، پێمانوایە كارێكی زۆر باشی بزوتنەوەی گۆڕان ئەوەبوو كە ئەو رێككەوتنەی كرد، بەنیسبەت پرۆسەی سیاسی لە كوردستان‌و بە نیسبەت خودی بزوتنەوەی گۆڕانیشەوە كە كۆمەڵێك موئامەرەو كۆمەڵێك نیازی خراپ بەرامبەری هەبوو، پێمانوابوو ئەوە گرنگە، ئەو رێككەوتنە بۆ كاتی خۆشی گرنگ بووە‌و بۆ پرۆسەی سیاسیش لە كوردستاندا ئێستاش گرنگە، ئێستا پابەندی ئەو رێككەوتنەین، بەڵام دەمانەوێت ئەو رێككەوتنە لەو چوارچێوەیەدا كە كاری لەسەر كرا، كە رێككەوتنێك بوو لەپێناو چاكسازی‌و چاكەی گشتیدا، كاری لەسەر بكەین. درەو: وەڵامەكەمان وەرنەگرت، واتە ئەگەری كشانەوە لە حكومەت ئەگەرێكی بەهێزە یان نا ؟ عەدنان عوسمان: ئێمە ئەوەی زۆر كاری لەسەر دەكەین مەسەلەی بەرنامەی حكومەت‌و ئەو رێككەوتنەیە كە كردومانە، تائێستا هەردوو لایەنەكەی تر كە شەریكن لەگەڵماندا پابەندن بەو رێككەوتنە‌و دەیانەوێت كاری لەسەر بكەن، ئێمە چاوەڕێی ئەوە دەكەین ئەم قسانە لە بواری كرداریدا ببینین، ئێمە ئێستا هەڵسەنگاندنمان كردووە بۆ ئەم ماوەیەی رابردوو، دواتریش بۆ ماوەی داهاتوو بە هەمانشێوە هەڵسەنگاندنی خۆمان ئەكەین، سەیری ئاڕاستەی حكومەتەكە ئەكەین، ئەگەر بەو ئاڕاستەیە بڕوات كە لەچوارچێوەی رێككەوتنەكەدایە ئێمە پابەند ئەبین بەو رێككەوتنەوە. درەو: ئەی ئەگەر بەو ئاڕاستەیەدا نەرۆیشت ؟ عەدنان عوسمان: ئەوكاتە قسەی خۆمان دەبێت. درەو: باسلەوە دەكرێت لە چەند رۆژی داهاتوودا دوو كەس لەوانەی كە بۆ وەرگرتنی پۆستی بریكاری وەزارەتەكان كاندیدتان كردوون دەستبەكاردەبن، ئەمە راستە ؟ عەدنان عوسمان: بەڵێ راستە. درەو: ئەم دوو پۆستە لەوانەن كە ئێستا لای پارتین ؟ عەدنان عوسمان: ئەو دوو پۆستە لای پارتین وەریاندەگرین، ئێمە چاوەڕێمان دەكرد كۆبونەوەیەكی سێقۆڵی بكرێت لەنێوان پارتی‌و یەكێتی‌و گۆڕان، بۆ یەكلاكردنەوەی هەموو ئەو پرسانە‌و جەختكردنەوە لەسەر پابەندبوون بە بڕیارەكانی حكومەت‌و پرۆسەی چاكسازی‌و بە هەرسێ لایەنەوە پشتگیری هەنگاوە چاكسازییەكانی حكومەت بكەین، ئەم كۆبونەوەیە بەهۆی وەزعی یەكێتییەوە تائێستا نەكراوە، بۆیە ئێمە ئەو كۆبونەوەیەمان لەگەڵ پارتیدا كرد، بۆئەوەی لانی كەم ئەو پشكانەی گۆڕان كە دەكەونە لای پارتی، یەكلای بكەینەوە. درەو: واتە دەستان لەو پۆستانە شتووە كە لای یەكێتین ؟ عەدنان عوسمان: نەخێر، یەكێتی خۆیشی دژ بەوە نییە ئەو پشكانە بەر گۆڕان بكەون، چونكە ئەوە بەشێكە لە ئیستحقاقی هەڵبژاردن‌و رێككەوتنی لەسەر كراوە، بەڵام هەر ئەوەیە كە یەكێتی ئێستا ئەڵێن ئێمە سەرێكمان نییە، هەیئەیەكی قیادیمان نییە بۆ بڕیاردان لەسەر ئەم پرسانە، ئێمەش چاوەڕێین. درەو: بەڵام ئێوە رێككەوتنی پێكهێنانی حكومەتتان لەگەڵ پارتی كردووە وەكو براوەی یەكەمی هەڵبژاردن، نەك یەكێتی ؟ عەدنان عوسمان: كە حكومەتەكە لە دوو قۆڵییەوە بوو بە سێقۆڵی، حەتمەن ئەوكاتە پێویست بەوە ئەكات پێداچونەوە بە هەموو پۆستەكاندا بكرێت، بە پشكی پارتی‌و یەكێتی‌و گۆڕانیشەوە.  درەو: باست لەوەكرد لای پارتییەوە كێشەیەكی ئەوتۆ نەماوە، بەڵام بەمدواییە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت لەڕێگەی وتەبێژی حكومەتەوە ناڕەزایەتی لەسەر لێدوانێكی چالاك موهەندیس ئەندامی جڤاتی نیشتمانی گۆڕان دەربڕی، مەسرور بارزانی ڤیتۆی داناوە لەسەر چالاكی موهەندیس دەڵێ نابێت لە حكومەت هیچ پۆستێك وەرگرێت، لە كۆبونەوەكەتان لەگەڵ پارتی، كێشەی چالاكی موهەندیستان باسكردووە، ئایا گۆڕان كاندیدبوونی بۆ وەرگرتنی پۆستی  بریكاری وەزارەتی شارەوانی دەكێشێتەوە ؟ عەدنان عوسمان: لەو كۆبونەوەیەدا هیچ باسێكی چالاكی موهەندیس نەكراوە، هیچ ڤیتۆیەك لەسەر كاك چالاكی موهەندیس نییە، قسەكەی خراپ تەئویل كراوە. درەو: ئێستا ئێوە كاندیدبوونی چالاكی موهەندیس دەكێشنەوە یاخود نا؟ عەدنان عوسمان: نەخێر نایكێشێنەوە، داواشمان لێنەكراوە بیكێشینەوە. درەو: بەپێی ئەو رێككەوتنەی كە لەگەڵ پارتی كردتان بۆ پێكهێنانی حكومەت دەبوو (67) پۆست وەرگرن، بەڵام تائێستا تەنیا (5) پۆستتان وەرگرتووە، پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی‌و پۆستی بەڕێوەبەرە گشتییەكان‌و راوێژكارەكان‌و پۆستی نوێنەرایەتییەكانی دەرەوەی كەی پڕدەكەنەوە ؟ عەدنان عوسمان: راستییەكەی كێشەكە ئەوەیە، پارتی هەر لەسەرەتاوە رەئی وابوو كە ئێمە پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی وەربگرین، ئێمە پێمانوابوو ئەو یاریدەدەرە پۆستێكی گرنگە‌و ئەو پرسە گرنگەی كە ئێمە بەهۆیەوە بەشداریمان لە حكومەت كردووە لەو پۆستەدا بەرجەستە دەبێت، بۆیە داوامان كرد یاسایەكی هەبێت‌و چوارچێوەی ئیشەكانی‌و هەیكەلیەتی دەزگاكە دیاری بكات‌و دەسەڵاتەكانی دیاری بكات‌و بزانرێت لەگەڵ كێ كۆنتاكی هەیە، پەرلەمان یان حكومەت یان دەستەی نەزاهە، بۆیە ئەم مەسەلەیە دواكەوت بۆ ئەوەی یاسای بۆ دەربكرێت، لەم كۆبونەوەیەی كە لەگەڵ پارتی كردمان، ئیتیفاق لەسەر ئەوەكراوە كە ئێمە رەشنوسی یاسایەك ئامادە بكەین‌و دواتر گفتوگۆی لەسەر بكرێت‌و بڕیاری لەسەر بدرێت، دوای ئەوە ئێمە كاندیدەكەمان ئامادە دەكەین بۆ ئەوەی ئەو پۆستە وەربگرێت، دوو پۆست بە نیسبەت ئێمەوە گرنگە، یەكێكیان ئەم پۆستەیە‌و ئەوی تر سندوقی داهاتە نەوتییەكانە، بۆ ئەوەش لە ئایندەیەكی زۆر نزیكدا دوای پەسەندكردنی ئەو رێوشوێنانە، ئێمە ناوی هەردوو كاندیدەكە رادەست ئەكەین.  درەو: وا وێنا دەكرێت بزوتنەوەی گۆڕان تەنیا لەبەر وەرگرتنی هەندێك پۆست چوەتە حكومەتەوە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی ئێمە لەدواین كۆبونەوەتاندا لەگەڵ پارتی باسی بابەتی چاكسازیتان كردووە‌و وەفدی پارتی داوای لێكردوون پرۆژەی خۆتان لەوبارەیەوە پێشكەش بكەن، ئەمە راستە ؟ عەدنان عوسمان: ئێمە پێشتریش پاكێجی چاكسازیمان هەبووە لە زۆر بواردا، لە بواری پێشمەرگە، بواری ئەمنی، بواری نەوت‌و بوارە جۆراوجۆرەكان، ئێستا نیەتێكی باش هەیە لە هەردوولا تەنانەت لەلای یەكێتیش بۆ ئەوەی بتوانین كار لەسەر ئەو بابەتانە بكەین، ئێمە چاوەڕێی دەستەی چاكسازین، بۆ ئەوەی بتوانرێت لەوێ هەنگاوی كرداری بنرێت بۆ ئەوەی ئەو پاكێجانە پێكەوە پێشكەش بكرێت‌و بڕواتە بواری جێبەجێكردنەوە، بەڵام وەكو باسم كرد چاوەڕێی دەسەڵاتەكانی ئەو دەستەیە دەكەین، چونكە دەبێت چاكسازییەكان لەڕێگەی ئەو دەستەیەوە بكرێن، ئەو دەستەیە فۆرمەڵەی چاكسازییەكان دەكات‌و ئەولەویەتی چاكسازییەكان دیاری دەكات، بەڵام بەدڵنیاییەوە ئێمە ئەوەی زۆر لامان گرنگە پرۆسەی چاكسازییەكەیە، چونكە ئەوە لە قازانجی خەڵكی كوردستانە. درەو: بەمدواییە لە پەرلەمانی كوردستان یاسایەك بەناوی چاكسازی پەسەندكرا، ئەمە لە بنەڕەتەوە پرۆژەی ئێوە نەبوو، بەڵام بەرگریتان لێكرد، یاساكە تێپەڕی، بەڵام هێشتا لە ئاستی خواستی هاوڵاتیاندا نییە، ئێوە چۆن چاكسازییەكتان دەوێت ؟ عەدنان عوسمان: جا بە هەندێك شتتان بۆ راستبكەمەوە، ئێمە پێشتر لە هەدروو خولەكەی پەرلەماندا پرۆژەی چاكسازیمان هەبووە. درەو: ئێمە بەدیاریكراوی باسی ئەو پرۆژە چاكسازییە دەكەین كە بەمدواییە لە پەرلەمان پەسەندكرا ؟ عەدنان عوسمان: لە خولی رابردوودا پرۆژەیەك پێشكەش كراوە‌و دواتر هەڵایەكی لەسەر دروستبووە‌و سەحب كراوەتەوە، كە هەر ئەم پرۆژەیەیە‌و هەندێك گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە، ئەمە پرۆژەی چاكسازی نییە، پرۆژەی چاكسازییە لە موچە‌و خانەنشینی، ئەگەر رێژەی بۆ دابنێت لەوانەیە 10%ی پرۆژەی چاكسازی بێت، پرۆژەی چاكسازی ئەبێت لە بواری پێشمەركەدا بكرێت لە بواری ئاسایش‌و لە بواری دادگاكان‌و كەرتی ئابوری‌و پەروەردە‌و هەموو بوارەكانی تردا بكرێت كە پێویستیان بە چاكسازی هەیە، لە موچەخۆرو لە بندیوارو دنیایەك پرسی گرنگ هەن كە دەبێت كاری چاكسازییان تێدا بكرێت كە ساڵانێكی دورو درێژە كاری وێرانكارییان تێدا كراوە، ئەمە كە پێشكەشكراوە، ئێمە پێش ئەوەی رەشنوسەكەی بڕواتە پەرلەمان داوامان كرد كە بەڕوونی بوترێت ئەمە بەشێكە لە هەنگاوە بەردەوامەكانی چاكسازی‌و فیعلەن لە بەیاننامەی حكومەتدا كە یاساكەیان نارد ئاماژەیان بەوەكرد كە ئەمە بەشێكە لە پرۆژەیەكی بەفراوان‌و هەنگاوی گەورەتر بۆ چاكسازی، بۆیە ئەمە بەشێكە، پرۆژەی چاكسازی نییە. درەو: ئێوە ئەو سەردەمەی كە ئۆپۆزسیۆنێكی بەهێزبوون بەردەوام باستان لە ناشەفافی دۆسیەی نەوت دەكرد، ئێستا پۆستی وەزارەتی دارایی لای ئێوەیە، وەزیرەكەتان ئاگاداری دۆسیەی فرۆش‌و داهاتی نەوتە ؟ عەدنان عوسمان: ئەوەی كە دێتە ناو خەزێنەی وەزارەتی داراییەوە بەڵێ وەزیر ئەزانێت. درەو: واتە بەشێكی تری داهاتی نەوت هەیە كە نایەتە ناو خەزێنەی وەزارەتی داراییەوە ؟ عەدنان عوسمان: بەڵێ، بەدڵنیاییەوە.  درەو: واتە ئێوەش ئاگاداری ئەو بەشەی داهاتی نەوت نین ؟ عەدنان عوسمان: كەس ئاگاداری نییە، ئێستا هەر لەم زۆنە ئەوە پرسی نەوتە، ئەوە پرسی غازە، ئەو پرسی دەروازە سنورییەكانە كە بە ئاشكرا قاچاخچێتی تێدا دەكرێت‌و دەستەو باند هەیە، خۆ ئەمانە ئەگەر دەستێكی گەورەیان لە پشت نەبێت ناتوانن ئەو كارانە بكەن، ئەوەی بەنیسبەت ئێمەوە گرنگە شەفافیەتە لە سەرجەم داهاتەكانی نەوت لە هەر شوێنێكی كوردستاندا دەبێت بێتە ناو سندوقی داهاتەكانەوە‌و وەزارەتی داراییش ئاگادار بێت‌و وەزارەتی دارایی لەلایەن ئەو سندوقەوە تەمویل بكرێت، تائێستا سندوقەكە دروستنەكراوە، ئەو یاسایە لە 2018وە دەركراوە، بەڵام تائێستا دروستنەكراوە. درەو: ئێستا بە دیاریكراوی ئەتەوێت بڵێی وەزیری دارایی ئاگاداری داهاتی نەوت نییە ؟ عەدنان عوسمان: وەڵا ئەوە ئەبێت لەخۆی پرسیار بكەن.  درەو: لەدواین كۆبونەوەی جڤاتی نیشتمانیدا هەڵسەنگاندنتان بۆ ئەدای كاری وەزیرەكانتان كرد، لەوێ لە وەزیرتان نەپرسی ؟ عەدنان عوسمان: من بەشداری ئەو دانیشتنەم نەكرد، نازانم. درەو: ئێستا ئێوە وەكو بزوتنەوەی گۆڕان ئاگاداری فرۆش‌و داهاتی نەوتن ؟ عەدنان عوسمان: ئەمە قەوانێكی كۆنە، لە زەمانی عیماد ئەحمەدەوە پرسیار ئەكرێت ئایا ئێوە ئاگاداری داهاتی نەوتن، هەمان شت بە قوباد تاڵەبانی ئەوترا، ئەم قەوانە ئەبێت كۆتایی پێبهێنرێت، ئەو سندوقە دەبێت دروستبكرێت‌و سەرجەم داهاتەكان بڕواتە ناو ئەو سندوقەوە، ئیتر ئەبێت كۆتایی پێبێت كە كێ ئاگادارەو كێ ئاگادار نییە، ئەوەی كە ئێمە ئاگادارین بەڵێ رێژەیەك دێتە ناو خەزێنەی حكومەتەوە، بەڵام رێژەیەكی تر بەهەدەر ئەدرێت لە نەوت‌و لە غازدا، ئێستا ئەو شەڕەی كە لەسەر غاز هەیە چییە، شەڕی عیسابات‌و دەستەیە كە لە دەرەوەی یاسا‌و دامەزراوەكانی حكومەت شەڕ لەسەر قوتی خەڵك ئەكەن، ئەوەی لە گومرگەكاندا روئەدات‌و ئێمە هەزارجار فراكسیۆنەكەمان رونكردنەوەی داوە بەهەمان شێوە هەوڵدانە بۆ ئەوەی كۆمەڵێك لە داهاتەكان بۆ كەس‌و حزب‌و لایەن بێت‌و نەچێتە ناو حەزێنەی دەوڵەتەوە.  درەو: هەندێك لە پەرلەمانتارەكانتان بەمدواییە باس لە گەندەڵی‌و قاچاخچێتی دەكەن لە مەرزەكان، بەشی هەرەزۆری ئەو پۆستانەی كە پەیوەندیدارن بە كاری مەرزەكانەوە ئێستا لای بزوتنەوەی گۆڕانن، لەوانە بەڕێوەبەرایەتی مەرزو گومرگی پەروێزخان‌و باشماخ، وەزارەتی دارایی، وەزارەتی بازرگانی، پارێزگاری سلێمانی، بۆچی چارەسەری دۆخی مەرزەكان ناكەن ؟ عەدنان عوسمان: پرسیارێكی جوانە، جا ئەوە یەكێكە لە ئاماژەكان لەوەی هێشتا موئەسەساتی حكومەتی دروستنەبووە كە ئێمە زۆر جەختی لەسەر ئەكەینەوە، هێشتا دوو ئیدارییە، لەوانەش چەندین ئیدارەیی هەبێت‌و لە هەر ناوچەیەكدا ئیقتاعیەتێك هەبێت‌و كەسێك‌و لایەنێك دەستی بەسەردا گرتبێت، ئەمە نیشانەی لاوازبوونی موئەسەسەی حكومییە كە ئێمە كارمان لەسەر كردووە، چ وەزیرەكەمان وەزیری دارایی، چ فراكسیۆنەكەشمان پرۆژەیان پێشكەش كردووە بۆ حكومەت‌و هەوڵیشیان داوە‌و رەزامەندیش نیشاندراوە، بەڵام وەك ئەزانین دوو هێزی باڵادەست كە هێزی چەكدارییان هەیە‌و دادگایان هەیە‌و داواكاری گشتییان بەدەستەوەیە، ئەوە ئەو دوو هێزەیە كە هێشتا هەنگاوی عەمەلییان بۆ ئەو مەسەلەیە هەڵنەناوە.  درەو: بۆچی تۆپەكە هەڵدەدەیتە دەرەوەی بزوتنەوەی گۆڕان، بەپێی زانیارییەكان، ئێوە لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا لیژنەیەكتان بۆ لێپرسینەوە لە وەزیرو بەرپرسەكانتان دروستكردووە، ئێوە لێكۆڵینەوەتان كردووە لە ئەگەری ئەوەی رەنگە بەرپرسانی خۆشتان لەو مەسەلانەدا تێوەگلابن، بەتایبەتی كە بەمدواییەدا بەرپرسێكی سەربە ئێوە لە مەرزی پەروێزخان دەستبەسەركراو گومانی تێوەگلانی هەیە، تۆڕی ئەو لیژنەیەی كە ئێوە دروستتان كردووە تائێستا هیچ ماسییەكی گرتووە ؟ عەدنان عوسمان: جارێ ئەوەی پەروێزخان لەسەر گەندەڵی نییە، لەسەر دۆسیەیەكی ترە كە جێبەجێ نەكردنی بڕگەیەكی یاساییە كە وەزارەتی دارایی بەرپرسە لێی نەك بەرپرسەكەی ئێمە، ئەمە یەك، دووەم ئێمە باسمان كردووە، راگەیاندن ئەتوانێت دۆسیەی گەندەڵی هەر بەرپرسێكی ئێمە بڵاوبكاتەوە‌و ئێمە لەبەر رۆشنایی ئەوەدا لێكۆڵینەوە دەكەین. درەو: ئێوە چاوەڕێی ئەوەن راگەیاندنەكان دۆسیەكانیان بڵاوبكەنەوە؟ عەدنان عوسمان: نەخێر. چاوەڕێی دیوانی چاودێرین، چاوەڕێی راگەیاندنین، چاوەڕێی دەستەی نەزاهەین، چاوەڕێی هەڵسوڕاوەكانی خۆشمانین، داوامانكردووە لە هەر شوێنێكدا هەر بەڵگەیەك، پارچە وەرەقەیەك، كاغەزێك لەسەر گەندەڵی هەر بەرپرسێكی ئێمە هەیە لە هەر ئاستێكدا هەیە، بیگەیەنن بە ئێمە. درەو: تائێستا لیژنەكەتان لێكۆڵینەوەی لەگەڵ كەسدا كردووە ؟ عەدنان عوسمان: بەڵێ. ئێمە بەردەوامین، بەڵام بەگوێرەی دیكۆمێنت، واتە هەر لە خۆتەوە لەسەر گومان نا، دۆیكۆمێنتمان لەبەردەستدا بێت هەر كەسێك بێت لە هەر پۆست‌و هەر ئاستێكدا بێت ئێمە لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا دەكەین‌و بڕیاریشی لەسەر ئەدەین. درەو: ماوەیەكە بەردەوام یەكێك لە تەوەرەكانی كۆبونەوەكانی جڤاتی نیشتمانی تاوتوێكردنی پرسی سازدانی كۆنفرانسی نیشتمانییە، بەدیاریكراوی كەی كۆنفرانسی نیشتمانی بەڕێوەدەچێت ؟ عەدنان عوسمان: هێشتا كاتێكی دیاریكراومان دانەناوە، بەڵام بەنیازین هەر لەگەڵ دەستپێكردنی كەناڵە تەلەفزیۆنییە تازەكەماندا بیكەین، لە ئێستاوە خەریكی ئامادەكارین بۆ كۆنفرانسەكە، كۆنفرانسی نیشتمانی گۆڕان كێشەیەكی گەورە نییە بە نیسبەت گۆڕانەوە، گرنگە بكرێت، دواكەوتووە، ئەوە بەڵێ راستە، گرنگە بكرێت، من خۆم لەگەڵ ئەوەم هەموو ساڵێك بكرێت، چونكە لە كۆنفرانسی نیشتمانیدا ئێمە سەركردایەتی هەڵنابژێرین، رێكخەر هەڵنابژێرین، كێشەیەكمان نییە، ئێمە زۆرتر لەسەر بەرنامە‌و لەسەر پەیڕەو قسە ئەكەین، بۆیە كێشەیەكی زۆر گەورە نییە، دواكەوتووە، زۆرم پێ خراپە كە دواكەوتووە، بەڵام لە ئێستاشدا كە دواكەوتووە چاوەڕێی ئەوە ئەكەین كەشوهەوایەك بێت كە گۆڕان بباتە قۆناغێكی ترەوە. درەو: تا كۆتایی ئەمساڵ كۆنفرانسی نیشتمانی ئەكرێت ؟ عەدنان عوسمان: بەدڵنیاییەوە تاوەكو ناوەڕاستی ئەمساڵ ئەكرێت.  درەو: باسی پەیڕەوت كرد، لە فەرهەنگی ئێوەدا پەیڕەو ناوی لێنراوە "دەستوری ناوخۆیی"، بڕیارە لە كۆنفرانسی نیشتمانیدا هەندێك گۆڕانكاری لە دەستوریی ناوخۆیدا بكەن كە نەوشیروان مستەفا رێكخەری كۆچكردووی بزوتنەوەكەی نوسیویەتییەوە، ئەو بابەتانە چین دەتانەوێت گۆڕانكاری تێدا بكەن‌و پێتانوایە بۆ قۆناغی ژیانی ئێستا بزوتنەوەكە لەبارە نین ؟ عەدنان عوسمان: من ناتوانم پێتان بڵێم، چونكە لیژنەیەكمان پێكهێناوە، ئەو لیژنەیە پێداچوونەوە بە دەستورەكە‌و بەرنامە‌و دروشمەكاندا ئەكات، كاتی خۆیشی كە ئەم دەستورە دانراوە، وا دانراوە كە لە هەموو كۆنفرانسێكی نیشتمانیدا پێداچوونەوەی بۆ بكرێت، ئێمە لەم كۆنفرانسەدا پێداچوونەوە ئەكەین لەوەی لە چ خاڵێكدا كورتمان هێناوە‌و لە چ خاڵێكدا باشمان هێناوە، پێویستمان بە چ ئۆرگانێكە‌و پێویستمان بە چ ئۆرگانێكی تر نییە، دەسەڵاتی كۆنفرانسە كە هەموو گۆڕانكارییەك لە دەستورەكەدا بكات، بەڵام شێوازی ئیشكردنی گۆڕان بەم شێوازەی ئێستا، بەم سیستمەی ئێستا، واتە بڕبڕەی پشتی ئیشكردنی گۆڕان لەڕووی رێكخراوەیی‌و ئۆرگانەكانەوە كە ئێمە پێمانوایە ئاسۆییە، دەستكاری ناكرێت.  درەو: ئەمە هۆكارەكەیە كە هەڵبژاردنە ناوخۆییەكان تائێستا نەكراوە لەكاتێكدا بەپێی دەستوری ئێوە هەڵبژاردنە ناوخۆییەكان لە پێش هەموو كارەكانی ترەوەیە ؟ عەدنان عوسمان: نەخێر. هێشتا یەكلانەبووەتەوە، ئێمە چاوەڕێی ئامادەسازییەكان دەكەین، هەنگاوی یەكەم تۆماری دەنگدەرانی بزوتنەوەی گۆڕانە، ئەو تۆمارانە ئەبێت ساغبكرێتەوە، بزانین كێمان لەگەڵدا ماوە‌و كێمان لەگەڵدا نەماوە، كێ رۆیشتووە‌و كێ هاتوەتە ناو ریزەكانمانەوە، ئەو تۆمارە كە چاككرا، لەسەر ئەساسی ئەو تۆمارە هەڵبژاردنی ناوخۆیی دەكرێت. درەو: هەڵبژاردنی مەكۆكان كەی دەكرێت، دوای كۆنفرانسی نیشتمانیی؟ عەدنان عوسمان: ئێستا ئێمە سەرقاڵی ئەوەین ئەو تۆمارە ئامادە بكەین، لە هەفتەی داهاتووەوە دەستپێدەكرێت، شەش حەوت لیژنەمان پێكهێناوە بۆ گەڕان بەسەر هەموو شارەكانی كوردستاندا، ئەمە لەوانەیە شتێكی تازە بێت، شەش حەوت لیژنەیە، خانەی راپەڕاندن‌و ژووری پەیجوری سەرپەرەشتی ئەكەن، بە هەموو شار‌و قەزاكانی كوردستاندا ئەگەڕێن‌و ئەو تۆمارانە ساغ ئەكەینەوە، دوای ئەوە كۆنفرانسی قەزاكان‌و ناوچەكان ئەكەین، لەدوای ئەوەش كۆنفرانسی نیشتمانی ئەكەین. درەو: زانیارییەكان باسلەوە دەكەن دەتانەوێت گۆڕانكاری لە باژێڕوانی مەكۆكاندا بكەن‌و پێكهاتەی جڤاتی نیشتمانی نوێ بكەنەوە، بەڵام هەندێك لە باژێڕوانەكان ئامادە نین شوێنەكانیان بۆ كەسانی تر چۆڵ بكەن‌و دەیانەوێت جارێكی تر خۆیان كاندید بكەنەوە ؟ عەدنان عوسمان: ئەو زانیارییانە زۆر پێچەوانەی دەستوری بزوتنەوەی گۆڕانە، جا نازانم لە كوێ هێناوتانە، دەستورەكە تەحدیدی كردووە هیچ باژێڕوان‌و ئەنجومەنی قەزایەك لە دوو خول زیاتر كە هەر خولێك دوو ساڵە، ناتوانن خۆیان كاندید بكەنەوە، تا دەستورەكە نەگۆڕدرێت ناتوانن، بۆیە بەشێكی زۆر لە باژێڕوانەكان كە ماوەیەكی زۆرە باژێڕوانن، یان ئەنجومەنی قەزاكان‌و بازنەوانەكان ئۆتۆماتیكی لادەچن‌و ناتوانن خۆیان كاندید بكەنەوە، ئەوە پەیوەندی بەوەوە نییە كە من پێمخۆش بێت یاخود نا، ئەو شێوازەی كە كاك نەوشیروان بۆ جڤاتەكە‌و بۆ پەیكەرەی رێكخستنی بزوتنەوەی گۆڕان داناوە، بەردەوام لە تازەبونەوەدایە، بۆ نمونە خانەی راپەڕاندن بۆ سێ خول زیاتر ناتوانێت كە هەر خولێك دوو ساڵە، باژێڕوانەكانیش بەهەمان شێوە، جڤاتی نیشتمانی بەردەوام خۆی تازە دەكاتەوە، چونكە هەندێك باژێڕوان‌و بازنەوانمان هەیە بەگوێرەی دەستورەكە ناتوانن خۆیان كاندید بكەنەوە. درەو: ئێوە بەمدواییە دوای هەڵبژارنی خانەی راپەڕاندن پۆستی سكرتێری جڤاتی نیشتمانیتان وەرگرت، ئێوە لەسەر گەنجەكانی بزوتنەوەی گۆڕان ئەژماردەكرێن، ئێستا ئێوە كە سەرۆكایەتی جڤاتی نیشتمانی دەكەن ئەدای جڤاتەكە بەبەراورد بە پێشتر چ گۆڕانكارییەك تێیدا رویداوە ؟ عەدنان عوسمان: لە دنیای حزبایەتی‌و دەوڵەتداریدا دوو شت هەن، تۆ كە لە ئۆپۆزسیۆنیت قسەی ترت هەیە، بۆچوون‌و خەون‌و خەیاڵی ترت هەیە، كە ئەچیتە ناو دەسەڵاتەوە سنوردار ئەبێت، لەبەرئەوەی هەمووی ئەچێتە چوارچێوەی فاكت‌و كاركردنەوە، واتە تۆ كە بەڵێنێكت دا ئەبێت جێبەجێی بكەیت، لە حزبایەتیشدا بەهەمان شێوەیە، تۆ كە لەناو پۆستەكەدا نیت تەسەورات‌و دنیابینییەكت هەیە، كە ئەچیتە ناو پۆستەكەوە كار لەسەر ئەوە ئەكەی ئەو دنیابینییە چۆن جێبەجێ ئەكەیت. ئێمە لە كوردستاندا كێشەیەكی گەورەمان هەیە، نەك هەر لەناو گۆڕاندا، لەناو هەموو حزبەكاندا، كێشەیەكمان هەیە كە من ناتوانم ناوی بنێم كێشەی گەنج‌و پیر، كێشەی ستایلێكی كۆنە لەگەڵ ستایلێكی تازە، ستایلێك كە قاچێكی لەناو رابردوودایە، قاچێكی لەناو حزبی مەركەزیدایە، قاچێكی لەناو پێش راپەڕیندایە، قاچێكی لەناو خەباتی شاخ‌و ماندوبوون‌و پێشمەرگایەتی‌و ئیستحقاقی شۆڕشگێڕانەدایە، ئەم جیلەی تریشمان قاچێكی لەناو دنیایەكی تازەدایە لە دوای راپەڕینەوە، قاچێكی لەناو دەوڵەتدارێتی‌و موئەسەسە‌و بوون بە دامەزراوەی حكومی‌و پەرلەمانیدایە، ئەو جیلەی تر ئەوەندە لە رابردوودا ئەژی، ئەوەندە خەونی داهاتووی نییە، جیلە تازەكە ئەوەندە لە داهاتوودا ئەژی، ئەوەندە خەونی رابردووی نییە، ئێمە گۆڕان كە دروستبوو، وەكو حزبێكی گەنجانە دروستبوو، لەبەرئەوەی گۆڕان ویستی دابڕان بكات لە رابردوو، كێشەی نەبوو كە تۆ رابردووەكەت ئاڵای شۆڕشە، كۆمەڵەیە، ئیسلامییە، یەكگرتووە، شیوعییە یاخود چییە، گرنگ ئەوەیە ئێستا بەبەرنامەی گۆڕان رازیت‌و بیر لە ئایندە ئەكەیتەوە، بیر لە سیستمێكی تازە‌و جیاواز ئەكەیتەوە بۆ ئایندە، ئەمە بەنیسبەت ئێمەوە گرنگ بوو، بۆیە گەنج بوشداربوو تێیدا، پیر بەشداربوو، ئەم ململانێیە لە كوردستاندا هەر ئەمێنێت، ساڵانێك ئەخایەنێت تاوەكو وردە وردە ئەو نەوە تازەیە یاخود ئەو عەقڵ‌و شێوازە تازەیە بەتەواوەتی دەسبگرێت بەسەر حزبی سیاسیدا لە كوردستاندا. درەو: ئێمە پرسیارەكەمان لەسەر ئەدای جڤاتی نیشتمانی بوو، پێشتر ئەگەر رەخنەیەك هەبووبێت لەوە بووە كە جڤات رۆڵی وەكو پێویست نییە، ئێستا كە ئێوە بوون بە سكرتێری جڤات دۆخەكە وەكو خۆیەتی، لەسەردەمی ئێوەدا تەنانەت جڤات نەیتوانی ناوی كاندیدەكان بۆ وەرگرتنی پۆستە حكومییەكان یەكلابكاتەوە‌و دەسەڵاتی خۆی بەخشی بە رێكخەری گشتی ؟ عەدنان عوسمان: ئەو زانیارییە دروست نییە، لەبەرئەوەی لە پێش ئەم جڤات‌و خانەی راپەڕاندنە تازەیەوە ئەو بڕیارە درابوو كە هەموو پۆستەكان رێكخەری گشتی كاندیدەكانی یەكلابكاتەوە، برادەرانی جڤات خۆیان ئەو بڕیارەیان دابوو كە دەسەڵاتەكەیان بدەن بە رێكخەری گشتی، نەك لە سەردەمی ئێمەدا، لەسەردەمی ئێمەدا جڤات ئێستا رۆڵێكی زۆر گرنگی هەیەو پێشتریش هەر رۆڵی هەبووە، ئێستا هیچ بڕیارێك بەبێ رەزامەندی جڤات‌و بەبێ گفتوگۆكردن لەگەڵ جڤات تێناپەڕێت. درەو: جڤات یاخود سكرتێری جڤاتەكە كە ئێوەن ؟ عەدنان عوسمان: نەخێر، جڤات، سكرتێر ئیدارەی كۆبونەوەكان دەدات، خانەی راپەڕاندن بڕیاریان لا نییە، بڕیار جێبەجێ دەكەن، بڕیار نادەن، جڤات بڕیار دەدات، تائێستاش وا هەڵمانداوە‌و واشمان كردووە، هەربۆیە كۆبونەوەی جڤات جاری وا هەیە ئەجێندایەكی دورودرێژی بۆ دائەنێین، بۆ ئەوەی جڤات لە هەموو پرسەكاندا، لە پرسە سیاسییەكان‌و پرسە رێكخراوەییەكان رۆڵی هەبێت، هەروەها ژورەكانیش، بزوتنەوەی گۆڕان ئیعتمادی سەرەكی لەسەر ژورە، بڕیار لە ژورەكانەوە ئەدرێت‌و دواتر گەڵاڵە ئەكرێت‌و دواتر لە جڤاتدا كاری لەسەر ئەكەین، بۆیە من هەستئەكەم هەنگاوێكی گەورە كراوە لە بڕیاردان لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا كە ئێستا بڕیاردانی جەماعییە.  درەو: بەمدواییە بزوتنەوەی گۆڕان دیدارێكی فیكری سازكرد بۆ قسەكردن‌و هەڵسەنگاندنی بارودۆخی خۆی، بەڵام ئەوەی تێبینی كرا دیدارەكە ز‌ور بەلای بابەتی تەوریسی سیاسیدا نەچوو، لەحاڵێكدا هەندێك لەوانەی لە ئێوە زویر بوون، ئەمە بە كرۆكی كێشەی بزوتنەوەكە ناودەبەن ؟ عەدنان عوسمان: بەشێك لەوانەی كە زویرن، پێشتریش پێش ئەوەی باسی تەوریسی سیاسی بكرێت، لەگەڵ كاك نەوشیرواندا كێشەیان هەبوو، قسەیان هەبوو لەسەر شێوازی بڕیاردان، لەسەر میكانیزمەكانی ئیشكردن، لەسەر ئۆرگانەكانیش كێشەیان هەبوو، تا ئەم ساتەوەختە كە ئێمە قسە ئەكەین شتێك نییە لەناو گۆڕاندا كە بەجددی هاتبێتە پێشەوە‌و ناوی تەوریسی سیاسی بێت، تەوریس واتە ئەوەی كە وەرەسەی كاك نەوشیروانە‌و لە شوێنی كاك نەوشیروان دانیشتووەو بۆ نمونە بڕیار دەدات لەسەر چارەنوسی حزبەكە. درەو: لە بابەتی تەوریسدا بەس باسی بڕیاری سیاسی ناكرێت، باس موڵكیەتی بزوتنەوەكە دەكرێت ؟ عەدنان عوسمان: ئێمە باسی سیاسەت ئەكەین، موڵكیەتی ئابوری جیاوازە، ئێمە پرۆژەیەكی سیاسین، پرۆژەیەكی ئابوری نین، من كە هاتومەتە ناو بزوتنەوەی گۆڕانەوە حەقم نەبووە لەوەی گردەكە هی كێیە‌و هی كێ نییە، كۆمپانیای وشە هی كێیە. درەو: بەڵام پرۆژە سیاسییەكەی ئێوە لە بنەڕەتەوە كۆمپانیایەك بوو كە كۆمپانیای وشەیە ؟ عەدنان عوسمان: ئەوەی كە لای من زۆر گرنگە بزوتنەوە سیاسییەكەیە، بزوتنەوەی گۆڕان چی ئەكات، كێ بڕیاری تێدا ئەدات، بزوتنەوەی گۆڕان جڤاتی نیشتمانی هەیە، جڤاتی گشتی هەیە، خانەی راپەڕاندنی هەیە، ژورەكانی هەیە، تا ئەم ساتەوەختەی كە من تێیدام ئەمانە بڕیار ئەدەن‌و بڕیاری ئەمانە بووە، لە دەرەوەی ئەم مەنزومەیە پرس بە هەڵسوڕاوەكان كراوە‌و رۆژانە پرسیان پێدەكرێت، بەڵام لە دەرەوەی ئۆرگانەكان پرس بە كەسی تر نەكراوە‌و فەرمایشی كەسی تر جێبەجێ نەكراوە، بۆیە تا ئەم ساتەوەختە مەسەلەی تەوریسی سیاسی جگە لە بیانویەك هیچی تر نییە، ئەكرێت خەڵك رەخنە لە بزوتنەوەی گۆڕان بگرێت بۆ نمونە بڵێت بزوتنەوەی گۆڕان لە پەیامەكانی خۆی لایداوە، بڵێت ریفۆرمخواز نییە، بڵێت دەستەمۆ بووە، هەموو قسەیەك واردە، بەڵام بەڕاستی بوترێت هۆكاری ئەوە تەوریسە، من پێموایە دروست نییە. درەو: بۆچی كۆمپانیات لە حزب جیاكردەوە، لە حاڵێكدا ئەگەر ئەم تێكەڵاوبوونەی حزب‌و كۆمپانیایە بۆ لایەنەكانی تر دروست نەبێت بۆ ئێوە‌و جوڵانەوەی نەوەی نوێ تێڕوانینێكی دروستە، ئێوە بە كۆمپانیا دەستان پێكرد‌و دواتر بوون بە بزوتنەوەی سیاسی ؟ عەدنان عوسمان: ئەوەی ئێمە كۆمپانیایەكی ئیعلامی بوو. درەو: بەڵام كۆمپانیاكەتان دواتر بووە بە خاوەنی موڵك‌و چووەتە ناو بواری ئابوریشەوە، بۆچی ئەو جیاكارییە دەكەیت، تۆ ئەتەوێت بەتەواوەتی كۆمپانیاكە لە بزوتنەوە سیاسییەكە داببڕیت ؟ عەدنان عوسمان: بەڵێ. من كاتی خۆیشی لەگەڵ ئەوەبووم كە كۆمپانیای وشە موئەسەسەیەكی ئیعلامی بێت‌و حزب موئەسەیەی ئیعلامی خۆی هەبێت‌و كۆمپانیای وشەش موئەسەسەیەكی ئیعلامی بێت، كاتی خۆی كۆمپانیای وشە كۆمپانیایەكی وەبەرهێنان بوو لە هەموو بوارێكدا، لە بواری وەبەرهێنان‌و لە بواری ئیعلامیشدا كاری كردووە، دواتر كە بزوتنەوەی گۆڕان دروستبوو، ئۆرگانی خۆی هەبوو، دامەزراوەی خۆی هەبوو، بەهۆی ئەو واقیعەی كە ئەوكاتە هەبوو، ئیمكانیاتی بزوتنەوەی گۆڕان‌و كۆمپانیای وشە تێكەڵ بوو، من لە 2013 كە كاك نەوشیروان خۆی لە ژیاندا بوو، نوسینم هەیە لەو بوارەی كە كۆمپانیای وشە دەبێت جیابكرێتەوە‌و دامەزراوەیەكی سەربەخۆ بێت، لە یەكەم كۆنگرەی گۆڕاندا بەهەمان شێوە بڕیارماندا كە كۆمپانیای وشە ببێت بە دامەزراوەیەكی میدیایی‌و كاری خۆی بكات، ئێمە لە بزوتنەوەی گۆڕاندا ژوری رۆژنامەوانیمان هەیە، هەموو دامەزراوە میدیاییەكانی خۆمان ئەخەینە ژێر چەتری ژوری رۆژنامەوانییەوە، كۆمپانیای وشەش كۆمپانیایەكە ئەكرێت ستراتیژیەتی خۆی هەبێت‌و ئەو ستراتیژیەتە نزیكە لە گۆڕانەوە یان سێبەری گۆڕانە شتێكی ئاساییە، بەڵام من قەت لەگەڵ ئەوەدا نیم ئەو دوانە تێكەڵ بكرێن. درەو: لە قسەكانی پێشتردا باسی دروستكردنی تەلەفزیۆنێكی نوێت كرد، لەدوای داخستنی كەناڵی KNNوە ئێوە كەناڵی تەلەفزیۆنیتان نییە، ئەو كەناڵە نوێیەی كە دەكرێتەوە موڵكیەتەكەی بۆ بزوتنەوەی گۆڕان دەگەڕێتەوە یاخود كۆمپانیای وشە؟ عەدنان عوسمان: بۆ كۆمپانیای وشە دەگەڕێتەوە. درەو: دەوترێت هەندێك لە بودجەی ئەو تەلەفزیۆنە لەلایەن بزوتنەوەی گۆڕانەوە دابین دەكرێت‌و رێكخەری گشتی ئێستا رایگرتووە‌و بەوهۆیەوە كاركردن لە پرۆژەكەدا راوەستاوە، ئەمە جارێكی تر تێكەڵبوونەوە لەنێوان بزوتنەوەكە‌و كۆمپانیاكەدا دروستناكاتەوە ؟ عەدنان عوسمان: نەخێر. هیچ بودجەیەكی كۆمپانیای وشە لای رێكخەری گشتی نییە، هیچ بودجەیەكی رێكخەری گشتیش لای كۆمپانیای وشە نییە، رەنگە خۆیان كێشەیەكی مالییان هەبێت‌و ئێستا خەریكی چارەسەركردنن، بەڵام ئێمە خۆمان وەكو بزوتنەوەی گۆڕان خەریكی ئەوەین كە KNN وەكو كەناڵێكی لۆكاڵی كاری لەسەر بكەین، بەڵام ئەو كەناڵەی تر كەناڵی كۆمپانیای وشە دەبێت‌و دەبێت بە كەناڵێكی سەربەخۆو خۆیان ئاڕِاستەی ئەكەن‌و بڕیاری لەسەر ئەدەن. درەو: مەبەستت لە خۆیان كوڕانی كۆچكردوو نەوشیروان مستەفایە ؟ عەدنان عوسمان: بەڵێ، كۆمپانیای وشە، كۆمپانیای وشە بۆردی هەیە.    درەو: ئەم رۆژانە لە عێراق گفتوگۆكان لەبارەی پێكهێنانی كابینەیەكی نوێی حكومەت چڕبووەتەوە، فراكسیۆنی ئێوە لە پەرلەمانی عێراق بەپێچەوانەی رێككەوتنەكەتان لە هەرێم، لەگەڵ پارتی هەماهەنگ نین، ئێوە لە كوردستان دەسەڵاتن‌و لە بەغداد ئۆپۆزسیۆنن، ئەمە پەیوەندی بەوەوە هەیە لە كابینەی عەبدولمەهدیدا پارتی لە بەغداد هیچ پۆستێكی بە ئێوە نەدا ؟ عەدنان عوسمان: ئێمە لە بەغداد نەمانویستووە ئۆپۆزسیۆن بین، یەكێتی‌و پارتی دەستیان بەسەر هەموو پۆستەكاندا گرتووەو برابەشیان كرد، ئامادەنەبوون پۆستمان پێبدرێت، نە لە پەرلەمان‌و نە لە حكومەت. درەو: فراكسیۆنی ئێوە لە پەرلەمانی عێراق لەگەڵ چەند لایەنێكی تری دەرەوەی پارتی‌و یەكێتیدا گروپێكیان پێكهێناوە بەناوی "گروپی 15" باسلەوە دەكرێت نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم لەڕێگەی مستەفا سەید قادری جێگرییەوە دەیەوێت گۆڕان لەو گروپە بكشێتەوە، ئەمە راستە ؟ عەدنان عوسمان: ئەوەی كە من ئاگادارم هەوڵێك هەیە، بۆ ئەوەی سەرۆكایەتی هەرێم لەگەڵ هەموو ئەو گروپانە، هەموو ئەو فراكسیۆنانە پێكەوە كاربكەن، ئەمجارە پێداچونەوەیەكی ورد بكرێت هەم مافی كورد لە بەغداد هەم پشكی كوردیش لەبەغدادو لە دامودەزگاكاندا، ئەو لایەنانەی لەپەرلەمانن بەگوێرەی مەوقیعیەت‌و پێگەیان، چەند ئەركیان بەردەكەوێت مافیشیان پارێزراو بێت، تائێستا هەنگاوەكان چی ئەوەی كاك نێچیرڤان بارزانی هات سەردانی ئێمەی كرد جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، هەوڵئەدەن دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم چەترێك بێت بۆ هەموو لایەنەكان، ئێمە پێمان باشە گروپی (15) لەگەڵ دوو لایەنەكەی تر یەكێتی‌و پارتی لەم ساتەدا باشترین تەنسیق‌و هەماهەنگیان هەبێت، ئەگەر پێكەوە بتوانن گروپێكی فراوان دروست بكەن، بەڵام لەسەر كۆمەڵێك بنەما، لەسەر بنەمای نوێنەرایەتیكردنی راستەقینەی هەموو لایەنەكان، هەموو بڕیارەكان لەوێوە بدرێت، نەك لە پشتەوە لایەنێك بڕوات خۆی گفتوگۆ بكات، بڕیار بدات، لەخەمی پشكی كوردا بن، نەك لە خەمی پشكی حزبدا بن، لە خەمی قەزیەو مافەكانی كوردا بن، لە مەسەلەی نەوتەوە لە مەسەلەی سنورەوە لە مەسەلەی ناوچە جێناكۆكەكانەوە، ئەجێندایەكی دیاریكراوی نیشتمانیان هەبێت، كە هەموو فراكسیۆنەكان لەدەوری كۆببنەوە، هەریەكە بە گوێرەی پێگەی خۆی لە حكومەتەكە كورسی وەردەگرێت، هەروەكو ئەوەی لە كوردستان هەیە، هەریەكە بەگوێرەی ئیستحقاقی خۆی، بەڵام چوارچێوەیەكی نیشتیمانی دابنێین پێكەوە بڕیاربدەین‌و لەو دەستەیەشەوە بڕیار بدرێت، لە پشتەوەو لە پەناوە ئەوە نەكرێت، بەداخەوە ساڵانێكە بەم شێوەیە كاریان كردووە. درەو: مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە دەرەوەی سەرۆكایەتی هەرێمەوە بەشێوەیەكی راستەوخۆ دەستی بە گفتوگۆ كردووە لەگەڵ بەغداد، بەبێ ئەوەی هیچ تەنسیقێك لەگەڵ حزبەكانی تردا بكات، نوێنەری ئێوە لە سەرۆكایەتی هەرێم كە مستەفا سەید قادرە لەوبارەیەوە پرسیاری كردووە ؟ عەدنان عوسمان: ئەوەی كە ئێمە ئاگادارین، ئەوەیە سەرۆكایەتی هەرێم بەم كارە هەڵئەسێت‌و كۆبونەوەی كردووە، لەو كۆبونەوانەدا بزوتنەوەی گۆڕان لە هەموویاندا بەشداری كردووە، نوێنەری فراكسیۆنی گۆڕان لە هەموو كۆبونەوەكان بەشداربووە. درەو: بەڵام سەرۆكی فراكسیۆنەكەتان لە بەغداد بەشداری كۆبونەوەكانی سەرۆكایەتی هەرێم ناكات؟  عەدنان عوسمان: ئەوە رەنگە هۆكاری خۆی هەبێت، بەڵام نوێنەری فراكسیۆنەكەمان بەشداربووەو لە هەموو ئەو بڕیارانە بەشداربووین‌و قسەمان هەبووە، رەئیمان تێیدا هەبووە، ئێمە پێمانوایە حزبەكان ئاساییە پەیوەندییان هەیە لەگەڵ بەغدادو لایەنەكاندا گفتوگۆ دەكەن، سەردان دەكەن، كێشەمان نیە، بەڵام ئەوەی پەیوەستە بە هەرێم‌و ئیستحقاقاتی نیشتمانییەوە، پێمانوایە دەبێت لەچوارچێوەی دامەزراوەدا بێت، لەچوارچێوەی وەرگرتنی رای لایەنەكان بێت، لەچوارچێوەی ستراتیژێكی نیشتمانیدا بێت.

راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت هەموو ماددەكانی رەشنوسی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی نیشتمانی پەسەندكرا، جگە لەو مادانەی كە لەنێوان جەمسەرەكان كێشەیان لەسەرە، دوو هاوسەرۆك لەلایەن سەركردایەتییەوە پەسەندكراوە، بەڵام هێشتا نەبووەتە بڕیاری كۆتایی، بۆ جێگرانی هاوسەرۆكیش دوو پێشنیاز هەیە، رۆژی شەممە دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكلادەكرێتەوە، دەسەڵاتی دارایی درا بە هاوسەرۆكەكان، ئێستا تەنیا دەسەڵاتی سەربازی ماوەتەوە، (درەو) لەم راپۆرتەدا زانیاری زیاتر بڵاودەكاتەوە. كۆبونەوەیەكی تر بەبێ گوێدانە نامەكەی كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی كە داوای هەڵپەساردنی كۆبونەوەكانی كرد، ئەمڕۆ جارێكی تر ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی كۆبووەوە بۆ پەسەندكردنی ماددەكانی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆ، پێدەچێت جۆرە لێكتێگەیشتنێك لەنێوان ماڵباتی تاڵەبا    نی‌و كۆسرەت رەسوڵ هاتبێتە ئاراوە، بۆیە ئەنجومەنی سەركردایەتی كۆبووەوە. كۆبونەوەی ئەمڕۆی درێژكراوەی دانیشتنی یەكەمی ئەنجومەنی سەركردایەتی نوێی یەكێتی بوو، كە بە كراوەیی ماوەتەوە. یەكەم كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی نوێی یەكێتی تایبەت كراوە بە هەمواركردنی پەیڕەوی ناوخۆی حزبەكە، ئەمە بۆ دیاریكردنی پەیكەری نوێی حزبە بەپێی رێككەوتنێك كە بەر لە كۆنگرە لەنێوان باڵ‌و جەمسەرەكانی حزبدا كراون. پرۆسەی هەمواری پەیڕەو لەناو رەشنوسی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتیدا چەند ماددە‌و بڕگەیەك هەن كە لەنێوان جەمسەرەكانی حزبەكەدا كێشەیان لەسەرە، ئەمە ئاستەنگی بۆ كارەكانی ئەنجومەنی سەركردایەتی لە هەمواری پەیڕەودا دروستكردووە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو) لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا تەواوی ئەو ماددەو بڕگانەی رەشنوسی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی پەسەندكراون كە لە كۆبونەوەكانی پێشتردا یەكلانەكرانەوە. واتە هەموو ماددەكانی رەشنوسی پەیڕەو پەسەندكراون كە (77) ماددەیە جگە لەو ماددە‌و بڕگانەی كە لەنێوان جەمسەرەكاندا كێشەیان لەسەرە كە بریتین لە: •    پرسی بەڕێوەبردنی یەكێتی بەشێوەی هاوسەرۆكایەتی‌و ژمارەی هاوسەرۆكەكان •    پرسی جێگرانی هاوسەرۆكایەتی یەكێتی •    دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی كێشەی هاوسەرۆكایەتی یەكێك لە ماددە كێشەلەسەرەكانی ناو هەمواری پەیڕەو، پرسی هاوسەرۆكایەتییە لە بەڕێوەبردنی حزبەكەدا، لەسەر ژمارەی هاوسەرۆكەكان ناكۆكی هەیە، بۆ یەكلاكردنەوەی ئەم بابەتە دوێنێ بافڵ تاڵەبانی‌و لاهور شێخ جەنگیی ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی، سەردانی ماڵی كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی حزبەكەیان كرد لە سلێمانی. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لە كۆبونەوەكەی دوێنێ ماڵی كۆسرەت رەسوڵدا جارێكی تر پرسی زیادكردنی ژمارەی هاوسەرۆكەكان بۆ (3) كەس‌و تەنانەت بۆ (5) كەس خراوەتەڕوو، ئەمەش بەمەبەستی چارەسەری ناكۆكی نێوان باڵەكان، بەڵام كۆبونەوەكە لەوبارەیەوە نەگەیشتووەتە هیچ رێككەوتنێكی كۆتایی. ئەنجومەنی سەركردایەتی لە هەمواری پەیڕەودا (دوو) هاوسەرۆكی پەسەندكردووە، بەڵام ئەمە هێشتا كۆدەنگی لەسەر دروستنەبووە‌و باڵەكانی تر بەدیاریكراویش ماڵی كۆسرەت رەسوڵ‌و بەرهەم ساڵح بەمە رازی نین، بەتایبەتیش لەكاتێكدا ئەگەر هەردوو هاوسەرۆكەكە لە ماڵباتی تاڵەبانی بن‌و بافڵ تاڵەبانی‌و لاهور شێخ جەنگی پۆستەكان وەربگرن. كێشەی جێگرەكانی سەرۆك جێگرانی هاوسەرۆكی یەكێتی، یەكێكی ترە لەو بڕگانەی ناو هەمواری دەستور، كە هێشتا یەكلانەكراوەتەوە‌و كێشەی لەسەرە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) لەبارەی جێگرەكانی هاوسەرۆكەوە دوو پێشنیاز هەیە:  پێشنیازی یەكەم: هاوسەرۆكەكانی یەكێتی دوو جێگریان هەبێت پێشنیازی دووەم: هاوسەرۆكەكانی یەكێتی پێنج كارگێڕیان هەبێت پێشتر گروپی كەركوكییەكان‌و ماڵباتی كۆسرەت رەسوڵ چاویان لەوە بوو، پۆستی جێگری سەرۆكی یەكێتی وەربگرن، كەركوكییەكان (رەفعەت عەبدوڵا)‌و ماڵی كۆسرەت رەسوڵیش (شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ)یان كاندیدكردبوو بۆ وەرگرتنی پۆستی جێگرانی سەرۆكی یەكێتی، سەرباری ئەمە، (عیماد ئەحمەد) لەلایەن دلێری سەید مەجید‌و ئەوانەی ناویان لێنراوە گروپی "ئیدارەی گشتی"، كاندیدكرابوو بۆ وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆك. پەسەندكردنی هاوسەرۆكایەتی بۆ بەڕێوەبردنی یەكێتی لەلایەن ئەنجومەنی سەركردایەتییەوە، سەرەنجەكانی لەسەر پۆستی جێگری سەرۆكی حزب كاڵكردەوە. كێشەی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵا ئەنجومەنی باڵای سیاسی كە دامەزراوەیەكی نوێیە‌و لە كۆنگرەی چوارەمدا بڕیار لەسەر دروستكردنی درا، یەكێكی تر لەو بابەتانەی كە لە هەمواری پەیڕەودا كێشەی بۆ ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی دروستكردووە. ئەنجومەنی باڵا كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكایەتی دەكات‌و ئەندامەكانی بریتین لە هەریەكە لە (مەلا بەختیار، ئەرسەلان بایز، شێخ جەعفەر شێخ مستەفا، عومەر فەتاح، حاكم قادر، دلێری سەید مەجید، عەدنان موفتی، هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد)، ئەمانە كە زۆربەیان مەكتەب سیاسییەكانی پێشتری یەكێتین، داوا دەكەن ئەنجومەنەكەیان هاوشێوەی ناوەكەی كە دەستەواژەی "باڵا"ی پێوەیە، باڵاترین دەسەڵاتی حزب بێت، بەڵام ئەمە لەلایەن ئەنجومەنی سەركردایەتییەوە كە لاهور شێخ جەنگی‌و ماڵباتی تاڵەبانی زۆرینەن تێیدا، رەتدەكرێتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لەسەردانەكەی دوێنێی بافڵ تاڵەبانی‌و لاهور شێخ جەنگیدا بۆ ماڵی كۆسرەت رەسوڵ، ماڵباتی تاڵەبانی رەزامەندییان نیشانداوە هەندێك دەسەڵات بۆ كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵا زیادبكرێت، ئەمەش بەمەبەستی رەواندنەوەی نیگەرانی كۆسرەت رەسوڵ لەبارەی پرسی هاوسەرۆكەكانەوە. دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێكە لەو بابەتانەی كە لە هەمواری پەیڕەوی ناوخۆدا یەكلانەكراوەتەوە‌و بەپێی زانیارییەكانی (درەو) بڕیارە رۆژی شەممە ئەنجومەنی سەركردایەتی جارێكی تر كۆببێتەوە‌و ئەم بابەتە یەكلابكاتەوە. ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی ئەوەی لە رەشنوسی هەمواری پەیڕەودا سەركردایەتی پەسەندیكردووە، ئەنجومەنی سەركردایەتی وەكو باڵاترین دەسەڵات لەناو یەكێتی دیاریكراوە. دەسەڵاتی دارایی-ش كە یەكێكە ترە لە دەسەڵاتە گەورەكانی ناو حزب، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا بەسترایەوە بە هاوسەرۆكەكانی حزبەوە، ئەوەی تائێستا ماوەتەوە دەسەڵاتی سەربازی‌و فەرماندەیی هێزەكانی پێشمەرگەی یەكێتییە، پێدەچێت ئەم دەسەڵاتە بدرێت بە سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی، بەپێی نوسراوێكیش كە ئەنجومەنەكە ئاڕاستەی سەركردایەتی كردووە‌و پێشتر (درەو) ناوەڕۆكەكەی بڵاوكردەوە، ئەنجومەنی باڵا داوای دەسەڵاتی بەرپرسیارێتی هێزەكانی پێشمەرگە دەكات.

(درەو): حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕی (751 ملیار) دینار قەرزی لای كۆمپانیاكانە، بەپێی نوسراوێك كە دەست (درەو) كەوتووە، دەبێت قەرزارەكان لەماوەی سێ مانگدا ئەو پارانە بۆ حكومەت بگەڕێننەوە. بەپێی نوسراوێكی بەڕێوەبەرایەتی گشتی بانكە بازرگانییەكان كە كۆپییەكی دەست (درەو) كەوتووە، دەبێت ئەو كەس‌و كۆمپانیایانەی كە قەرزیان لە حكومەت وەرگرتووە، لەماوەی سێ مانگدا قەرزەكانیان بگەڕێننەوە، بەپێچەوانەوە حكومەت دەست بەسەر ئەو موڵكانەدا دەگرێت كە وەكو بارمتە (رهن) بۆ وەرگرتنی قەرزەكە دایانناوە. نوسراوەكە كە ئاڕاستەی گشت بانكە بازرگانییەكان كراوە، چەند مەرجێكی دیاریكردووە بۆ وەرگرتنەوەی قەرزەكان كە ئەمانەن: •    گەڕانەوەی قەرزەكان دەبێت بە چەكی بانكیی بێت یاخود بەشێوەی كاش، بەمەرجێك كڕین‌و فرۆشتن بە چەكە بانكییەكەوە نەكرابێت‌و چەكە بانكییەكانی حكومەتی هەرێم بێت. •    چەكە بانكییەكان بەناوی قەرزارەكانەوە بێت‌و چەكی بانكیی هەمان پارێزگا بێت‌و چەكی بانكە ئەهلییەكان نەبێت. •    ماوەی گەڕانەوەی قەرزەكان (سێ) مانگە‌و ماوەكە لە رۆژی 10/2/2020وە دەستپێدەكات‌و 10/5/2020. •    دوای تەواوبوونی ماوەی (سێ) مانگەكە رێكاری یاسایی لەبەرامبەر ئەو كەس‌و كۆمپانیایانە دەگیرێتەبەر كە قەرزەكانیان نەگەڕاندوەتەوە، ئەوەش لەڕێگەی دەستگیرتن بەسەر ئەو موڵكانەی كە وەكو بارمتە لای حكومەت دایانناوە بۆ وەرگرتنی قەرزەكانیان. قەرزی كۆمپانیاكان یەكێكی ترە لەو دۆسیە چارەسەرنەكراوانەی كە بە میرات لە كابینەكەی نێچرڤان بارزانییەوە بۆ كابینەی مەسرور بارزانی بەجێماوە، بەهای ئەم قەرزانە ئێستا گەیشتوەتە (751 ملیار) دینار، بەپێی یاسای چاكسازی كە بەمدواییە لە پەرلەمان پەسەندكرا، دەبێت حكومەت ئەم پارەیە لە كۆمپانیاكان وەرگرێتەوە، كێن ئەو كۆمپانیا‌و سەرمایەدارانەی كە سودمەندبوون لە قەرزی حكومەت، بۆ زانیاری زیاتر كلیك لەسەر ئەم ناونیشانەی خوارەوە بكە: ئەوانەی قەرزاری حكومەتن كێن ؟  

راپۆرتی: درەو نوێنەری فەیلەقی قودسی ئێرانی لە سلێمانی پەیوەندی بە كۆسرەت رەسوڵ عەلییەوە دەكات و پشتیوانی لە دوو هاوسەرۆكایەتی دەكات بۆ یەكێتی، قوباد تاڵەبانی بۆ وەرگرتنی رای فەرمیان سەردانی مەسعود بارزانی دەكات، مەسعود بارزانی رایدەگەیەنێت ڤیتۆی لەسەر هیچ كارەكتەرێكی ناو یەكێتی نیە بۆ هاوسەرۆكایەتی و بەپێی ئەمری واقیع (دیفاكتۆ) مامەڵە لەگەڵ یەكێتی دەكەن.  چی دەگوزەرێت لەناو یەكێتی؟  پەسەندكردنی بڕیاری دوو هاوسەرۆك بۆ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی سەركردایەتی گشتی یەكێتیدا، ئەنجومەنی باڵای سیاسی بەسەرۆكایەتی كۆسرەت رەسوڵ عەلی توڕە دەكات و لە نوسراوێكیشدا داوای راگرتنی كۆبونەوەكانی ئەنجومەنی گشتی سەركردایەتی یەكێتی دەكەن. ئەمڕۆ لە دانیشتنی كراوەی ئەنجومەنی گشتی سەركردایەتی یەكێتیدا ژمارەیەكی مادەی تری پەیرەوەكە پەسەندكران و تا ئێستاش (66) مادەی پەیڕوی ناوخۆ پەسەندكرون لەكۆی (77) مادەی پەیرەوەكە، لە كۆبونەوەكەدا لە كۆی (99) ئەندامی ئامادەبوو بە دەنگی (70) ئەندام  دوو هاوسەرۆكی بۆ یەكێتی نیشتمانی كوردستان پەسەندكرا، كە بۆ هەریەك لە ( لاهور شێخ جەنگی) و ( بافڵ تاڵەبانی ) دەبێت و پێشنیازی دوو جێگری كراوە بۆ هەریەك لە ( شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ) و ( رەفعەت عەبدوڵا). ئەم هەنگاوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی، نیگەرانی زۆری لای ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتی بەسەرۆكایەتی ( كۆسرەت رەسوڵ عەلی) درووستكرد و بۆ ئەو مەبەستەش  ئێوارەی ئەمڕۆ ئەنجومەنی باڵای سیاسی لە ماڵی كۆسرەت رەسوڵ كۆبونەتەوە. كۆبونەوەكەی ماڵی كۆسرەت رەسوڵ بەپێی زانیارییەكانی (درەو) لە كۆبونەوەكەی ئێوارەی ئەمڕۆی ماڵی كۆسرەت رەسوڵدا هەریەك لە ( مەلا بەختیار ، دلێر سەید مەجید، جەعفەر شێخ مستەفا، ئەرسەلان باییز) لە ئەنجومەنی باڵای سیاسی و ( رەفعەت عەبدوڵا، ئاسۆ مامەند، مەحمود سەنگاوی، عەدنان حەمەی مینا)لە ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی ئامادەی كۆبونەوەكە بوون، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقیش  قسەی لەگەڵ كراوەو بۆچونی هەبووە لە كۆبونەوەكە.  لەو كۆبونەوەیەدا پێشنیازیانكردووە، پێویستە هاوسەرۆكایەتی لە ( 5) كەس پێكبێت و هەریەك لە ( بەرهەم ساڵح، بافڵ تاڵەبانی، لاهور شێخ جەنگی، رەفعەت عەبدوڵا، شاڵاو كۆسرەت رەسول) هاوسەرۆكی یەكێتی بن و بەتەواوی دوو هاوسەرۆكیانە رەتكردۆتەوە. لە بەیاننامەیەكیشدا كە ئاراستەی ئەنجومەنی گشتی یەكێتیان كردووەو ئیمزای كۆسرەت رەسوڵ عەلی بەسەرەوەیە وەك سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و داوادەكەن: - كۆبوونەوەكانتان بۆ ماوەیەك هەڵپەسێرن - تەواوی ئەو بڕیارانەی داوتانە بۆ دەسەڵات و ئۆرگانەكان مەترسی لەسەر هاوسەنگیی ریزەكانمان هەیە، بۆیە پێش بە كاڵاكردنی دەسەڵاتەكانی ئەنجوومەنی باڵا، لەلایەن لیژنەی هاوبەشی هەردوو ئەنجوومەنەوە شەرعیەتی ئۆرگانیكی وەرناگرێت. - پێویستە كۆبوونەوەی تایبەتی و بەرپرسیارانە بۆ گفتوگۆی چارەسەركردنی گرفت و كێشەكان و بۆچوونە جیاوازەكان بكەین، پاش ئەم كۆبوونەوەیە و لێكتێگەیشتن، بڕیاربدرێ كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی سەركردایەتی بەردەوام بێت.   فەیلەقی قودس دەستوەردان دەكات بەپێی ئەو زانیارییانەی كە دەست (درەو) كەوتووە، ئەمڕۆ نوێنەری فەیلەقی قودسی ئێرانی لە شاری سلێمانی پەیوەندییان بە كۆسرەت رەسوڵ عەلی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتیەوە كردووەو پێیان راگەیاندووە " پێشنیازی دوو هاوسەرۆكایەتی، پێشنیازی ئێمەیەو پشتیوانی دەكەین، بۆیە داواتان لێدەكەین ئێوەش پشتیوانی بكەن"  ئەم داواكارییەی ئێرانییەكان بەتەواوی كۆسرەت رەسوڵ و ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتی توڕە دەكات و پێیان وایە ئەوە دەستوەردانی راستەوخۆیە لە كاروباری یەكێتی، بۆیە لەدوای ئەو داوایەی ئێرانیەكان، كۆسرەت رەسوڵ عەلی نامەیەكی ئاراستەی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی دەكات و  داوای هەڵپەساردنی كۆبونەوەكانی دەكات. بارزانی ڤێتۆی نیە سەرچاویەیەكی باڵا لە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە بە (درەو)ی راگەیاند" رۆژی دووشەممەی رابردوو ( قوباد تاڵەبانی) ئەندامی ئەنجومەنی گشتی سیاسی یەكێتی سەردانی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانی كردووە لە پیرمام. سەبارەت بە ئامانجی سەردانەكەی قوباد تاڵەبانی، سەرچاوە باڵاكەی یەكێتی ئەوەی بۆ (درەو) ئاشكراكرد، كە قوباد تاڵەبانی ویستویەتی رای رەسمی مەسعود بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان بزانێت لەسەر هاوسەرۆكایەتی یەكێتی و دانانی ( بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی) بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستەو داوای كردووە كە مەسعود بارزانی روداوەكانی رابردوو بەتایبەتیش ( 16 ئۆكتۆبەر) لەبیر بباتەوەو مامەڵە لەگەڵ دۆخی ئەمڕۆی یەكێتی بكات، لەدوای كۆنگرەش پەیوەندییەكانی یەكێتی و پارتی ئاسایی ببێتەوە. لەبەرامبەردا مەسعود بارزانی پێی راگەیاندووە كە ئەوان وەك پارتی ( ڤیتۆ)یان لەسەر كەس نیەو لەگەڵ ئەمری واقیع(دیفاكتۆ)دا مامەڵە دەكەن، ئەویش لە پێناو سەقامگیری بارودۆخی هەرێمی كوردستان و عێراق كە لە ئێستادا بە دۆخێكی هەستیاردا تێپەردەكات. لە ئێستادا بارودۆخی ناوخۆی یەكێتی بە دۆخێكی تەواو هەستیاردا تێپەر دەبێت و بەپێی زانیارییەكانی (درەو) هێزی یەكێتی ئەمشەو لە ئینزاردایە، بەشێكی زۆری مەكتەب سیاسیەكانی پێشوی یەكێتی و سەركردە سەربازییەكان دژی ئەو جۆرە لە هاوسەرۆكایەتیەن ( دوو هاوسەرۆكایەتی) و پێیان وایە ئەو هەنگاوە بەتەواوی یەكێتی بە بنەماڵەیی دەكات، لەبەرامبەردا ماڵباتی تاڵەبانی كە زۆرینەی رەهای ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتیان لەگەڵە، پێیان وایە سەركردایەتیە بەتەمەنەكانی پێشوو نایانەوێت دەسەڵات رادەست بكەن و دەیانەوێت بڕیاری یەكێتی هەر لە دەستی خۆیاندا بمێنێتەوە.     

راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت هاوپەیمانی كوردستانیی لە بەغداد زیندوو بكاتەوە‌و خۆی سەرۆكایەتی وەفدی دانوستانكاری ئەمجارەی كورد بكات، بەپێی یاسا، دۆسیەی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم‌و بەغداد لەدەستی سەرۆكی هەرێمدایە، بەڵام ئێستا بارەگای بارزانی ئەو دۆسیەیە بەڕێوەدەبات. لەبارەی كۆبونەوەكەی سەرۆكایەتی هەرێم ئەمڕۆ سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی عێراق كۆبووەوە. كۆبونەوەكە بۆ تاوتوێكردنی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت بوو لە عێراق بە سەرۆكایەتی محەمەد تۆفیق عەلاوی. لە لێدوانێكدا بۆ (درەو)، جەمال كۆچەر سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی لە پەرلەمانی عێراق كە یەكێك بوو لەوانەی بەشداری كۆبونەوەكەی سەرۆكایەتی هەرێمی كرد رایگەیاند، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا سەرۆكایەتی هەرێم رەشنوسی پەیڕەوێكیان داوە بە فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی عێراق بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانی كوردستانی لەنێوان فراكسیۆنە كوردییەكان.  بەپێی زانیارییەكانی (درەو) رەشنوسی پرۆژەی پەیڕەوی دروستكردنەوەی هاوپەیمانی كوردستان لە بەغداد لە (8) خاڵ پێكدێت، فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی عێراق لەناو خۆیاندا تاوتوێی دەكەن‌و دواتر بڕیاری لەسەر دەدرێت. تەوەرێكی تری كۆبونەوەكە تایبەت بوو بە پرسی چۆنیەتی دانوستان لەگەڵ بەرپرسانی عێراقی لەبارەی پێكهێنانی كابینەی نوێ حكومەت، بەپێی قسەی جەمال كۆچەر زۆربەی فراكسیۆنەكان هاوڕابوون لەسەر ئەوەی سەرۆكی هەرێم سەرپەرەشتی دانوستانەكان بكات، بەڵام هەموو لایەنەكان بەشداربن لە وەفدی دانوستانكاردا. لەنێوان سەرۆكایەتی هەرێم‌و بارەگای بارزانیدا هەوڵی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم بۆ سەرۆكایەتیكردنی وەفدی دانوستانكاری كورد لەگەڵ بەغداد لەكاتێكدایە بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، رۆژی یەكشەممە فوئاد حسێن وەزیری دارایی عێراق بە نوێنەرایەتی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق كۆبونەوتەوە‌و بارزانیش بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ عەلاویدا كردووە. (درەو) زانیویەتی، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆ سەرۆكایەتی هەرێمدا نوێنەری فراكسیۆنەكان بابەتی دەستپێكردنی گفتوگۆی پێشوەختەی پارتییان لەگەڵ بەرپرسانی بەغداد باسكردووە، بەڵام نێچیرڤان بارزانی رەتیكردوەتەوە‌و وتویەتی: پارتی بە فەرمی هیچ دانوستانێكی لەگەڵ بەغداد نەكردووە‌و هەركەسێك هەر كۆبونەوەیەكی كردبێت ئەوە بۆخۆی كۆبونەوەی كردووە. بەپێی یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، بەڕێوەبردنی دۆسیەی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم‌و بەغداد لە دەسەڵاتی سەرۆكی هەرێمدایە، بەڵام ئێستا بارەگای بارزانی لە سەری رەش ئەم دۆسیەیە بەڕێوەدەبات، رەنگە ئەمە هەوڵی نێچیرڤان بارزانی بۆ دروستكردنەوەی هاوپەیمانی كوردستانیی لە بەغداد دوچاری كێشە بكات. بەشداری كورد لە كابینەی ئێستای حكومەتی عێراق كە بەشێوەی كاربەڕێكەر بەڕێوەدەبرێت‌و عادل عەبدولممەهدی سەرۆكایەتی دەكات، لەسەر بنەمای دانوستان‌و رێككەوتنێكی نێوان مەسعود بارزانی‌و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح داڕێژرا، ئەوكات بارزانی لە پۆستی سەرۆكی هەرێمدا نەمابوو، بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، بەشداری كورد لە كابینەی نوێدا بەهەمان شێوە لەسەر بنەمای رێككەوتنێكی پێشوەختە دەبێت كە بارزانی لەگەڵ عامریدا كردویەتی‌و لایەنە سیاسییەكان ئاگاداری وردەكاری رێككەوتنەكە نین. كورد لە كابینەی عەلاویدا لەكابینەی عەبدولمەهدیدا كورد سێ پۆستی وزاری وەرگرت، دوان لە پۆستەكان كە وەزارەتی دارایی‌و وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەن پارتی وەریگرت‌و یەكێتیش پۆستی وەزارەتی دادی پڕكردەوە. لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی سەرۆكایەتی هەرێمدا پێشنیازێك كراوە بۆ ئەوەی لە كابینەی نوێدا كورد داوای چوار پۆستی وزاری بكات، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو) محەمەد تۆفیق عەلاوی زیادكردنی پشكی كورد لە وەزارەتەكاندا رەتدەكاتەوە. لایەن‌و پەرلەمانتارانی دەرەوەی پارتی‌و یەكێتی، كە لە پەرلەمانی عێراق خاوەنی 15 پەرلەمانتارن‌و ئێستا گروپێكیان پێكهێناوە بەناوی "گروپی 15"، بەشێوەیەكی سەربەخۆ دانوستانیان لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق دەستپێكردووە‌و تائێستا دوو كۆبونەوەیان لەگەڵ كردووە. "گروپی 15" پێكهاتووە لە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، فراكسیۆنی ئایندە (ئەوانەی لە نەوەی نوێ جیابونەوە)، لەگەڵ دوو پەرلەمانتاری سەربەخۆ (ئەوانەی لەسەر لیستی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری سەركەوتن بۆ پەرلەمان‌و ئێستا سەربە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقن). محەمەد تۆفیق عەلاوی دەیەوێت كابینەیەكی كاتیی حكومەت لە عێراق پێكبهێنێت‌و دوای ساڵێك لە دەستبەكاربوونی كابینەكەی بانگەشەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێكی پەرلەمانی پێشوەختە بكات، عەلاوی دەیەوێت بۆ كابینە كاتییەكەی پۆستە وزارییەكان لە خەڵكانی سەربەخۆ پڕبكاتەوە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، پێكهاتەی شیعە رازی بوون بە دانانی كەسانی سەربەخۆ لە پۆستەكاندا، بەڵام پێكهاتەی سوننە‌و مەسعود بارزانی دژی دانانی كەسانی سەربەخۆن. بارزانی دەڵێ ئەوەی لە عێراق روودەدات پەیوەندی بە كوردەوە نییە، بۆیە نابێت لە كابینەی نوێی حكومەتدا وەزیرەكانی كورد بگۆڕدرێن‌و كەسانی سەربەخۆ لە شوێنەكانیان دابنرێت، بەڵام گروپی 15 پەرلەمانتارەكەی كورد پشتیوانی دانانی كەسانی سەربەخۆ دەكەن‌و بە عەلاوییان راگەیاندووە، ئەوانن دەتوانن لە هەرێمی كوردستان دەستنیشانی كەسانی سەربەخۆی بۆ بكەن بۆ ئەوەی لە پۆستە وزارییەكان دایان بینێت. بۆ یەكلاكردنەوەی ئەم كێشمەكێشانە بڕیارە محەمەد تۆفیق عەلاوی سەردانی هەرێمی كوردستان بكات‌و لەگەڵ مەسعود بارزانی كۆببێتەوە، بەڵام بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لە چەند سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە لە بەغداد دەست (درەو) كەوتووە، عەلاوی بەر لەوەی خۆی بێت بۆ هەولێر، دەیەوێت لەڕێگەی هادی عامری‌و موقتەدا سەدرەوە، مەسعود بارزانی قایل بكات بەوەی كەسانی سەربەخۆ بۆ پۆستە وزارییەكان كاندید بكات. عەلاوی بە پاڵپشتی سەدرو عامری كاندید كراوە بۆ پێكهێنانی كابینەیەكی نوێی حكومەت لە عێراق، بۆیە بۆ تێپەڕاندنی هەر بەربەستێك كە بێتە بەردەمی، پەنا بۆ سەدرو عامری دەبات. پارتی‌و گروپی 15 گروپی 15 پەرلەمانتارە كوردەكە دەیانەوێت وەكو بەشێك لە نوێنەرایەتی كورد لە بەغداد مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت‌و گوێ بۆ داواكارییەكانیان بگیرێت، بەڵام ئەوەی تائێستا روودەدات ئەوەیە سەركردە سیاسییەكانی عێراق زیاتر مامەڵە لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بەدیاریكراویش مەسعود بارزانیدا دەكەن. بەمدواییە كە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان دا، ئەمریكا لەسەر ئاستی باڵا كە مایك پۆمپیۆ-ی وەزیری دەرەوە بوو لەگەڵ بارزانیدا قسەی كردو داوای لێكرد كورد بەشداری دەنگدانەكەی عێراق نەكەن، گروپی 15 پەرلەمانتارەكە پێشوەختە بڕیاریاندا لەسەر ئەوەی بەشداری كۆبونەوەكە نەكەن، بەڵام دواجار دەستكەوتە سیاسییەكە چووە گیرفانی بارزانییەوە. ئەوانەی گروپی 15 پێكدەهێنن، جگە لە بزوتنەوەی گۆڕان كە رێككەوتنی سیاسی لەگەڵ پارتی هەیە، هیچ یەكێك لە لایەنەكانی ناو گروپەكە رێككەوتنیان لەگەڵ پارتیدا نییە‌و لە كوردستان ئۆپۆزسیۆنن، رێككەوتنەكەی بزوتنەوەی گۆڕانیش بۆ پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتە‌و پەیوەست نییە بە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتەوە لە عێراق. لەكابینەكەی عەبدولمەهدیدا، لەبەر رۆشنایی ئەو رێككەوتنەی كە لە كوردستان لەگەڵ پارتی هەیبوو، بزوتنەوەی گۆڕان چاوی لەوە بوو لە سێ پۆستە وزارییەكەی كورد لە عێراق، یەكێك لە پۆستەكان وەربگرێت، بەڵام پارتی ئەم كارەی بۆ گۆڕان نەكرد، ئەمە نوێنەرانی گۆڕانی لە بەغداد نیگەران كرد. یەكێتی چی دەكات یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەم رۆژانە سەرقاڵی دانانی سەركردایەتی نوێی حزبەكەیەتی، بۆیە ناپەرژێتەسەر دانوستانەكانی بەغداد‌و گۆڕەپانەكەی بۆ بارزانی چۆڵكردوەتەوە. یەكێتی لە كابینەكەی عادل عەبدولمەهدیدا كە تائێستا كاردەكات، یەك وەزارەتی وەرگرت كە وەزارەتی داد بوو، فاروق ئەمین شوانی كە لەسەر یەكێتی ماڵە، بەهۆی ناڕەزایەتی پارتییەوە دوای شەش مانگ لە پۆستەكەی دەستبەكاربوو، پارتی كاندیدەكانی یەكێتی بۆ وەزارەتی داد رەتدەكردەوە، ئەمە پڕكردنەوەی پۆستەكەی دواخست، فاروق ئەمین شوانی كە ئێستا لەسەر یەكێتی لە پۆستی وەزارەتی داد دانراوە، نزیكە لە پارتییەوە‌و لەناو یەكێتیدا زیاتر بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق ئاگاداری كاروبارەكانیەتی، سەرباری ئەمە، پۆستی وەزارەتی داد بەرلەوەی بدرێت بە كاندیدەكەی یەكێتی لەلایەن بەنگین رێكانی وەزیری ئاوەدانكردنەوەی سەربە پارتییەوە بەشێوەی وەكالەت بەڕێوەدەبرا، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) بەنگین رێكانی كاتێك پۆستەكەی رادەستی فاروق ئەمین شوانی كردووە كە پۆستی بەڕێوەبەر گشتییەكانی وەزارەتەكەی لە خەڵكانی سەربە پارتی پڕكردوەتەوە، واتە وەزارەتێكی بەتاڵی رادەستی كاندیدەكەی یەكێتی كردووە. یەكێتی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی بۆ بەرهەم ساڵح جێهێشتووە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت – محەمەد رەئوف سبەینێ سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لەبارەی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق لەگەڵ فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی عێراق كۆدەبێتەوە، سەرۆكایەتی هەرێم دەیەوێت كورد بە "یەكڕیزیی" بچێتە گفتوگۆیەكی نوێوە لەگەڵ بەغداد، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو) مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان پێشوەختە‌و بە فەرمی دەستی بە گفتوگۆ كردووە، بارزانی رازی نییە بە دانانی كەسانی سەربەخۆ لە پۆستە وزارییەكان‌و داوای مانەوەی وەزیرە كوردەكانی كابینەكەی عەبدولمەهدی دەكات لە شوێنی خۆیان، لەبەرامبەردا پەرلەمانتارانی لایەنەكانی دەرەوەی پارتی‌و یەكێتی كە بە "گروپی 15" ناسراون داوای دانانی كەسانی سەربەخۆ دەكەن، یەكێتیش سەرقاڵی هەڵبژاردنی سەركردایەتی نوێی حزبەكەیەتی‌و پرسەكەی بۆ بەرهەم ساڵح جێهێشتووە، كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق جارێكی تر ریزی كوردی پەرتكردوەتەوە، لەم راپۆرتەدا (درەو) زانیاری زیاتر بڵاودەكاتەوە.   كورد لەبەردەم كابینەیەكی نوێدا جارێكی تر كورد كەوتەوە بەردەم پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق، كابینەیەك كە بەشێوەیەكی كاتیی بە سەرۆكایەتی محەمەد تۆفیق عەلاوی پێكدەهێنرێت‌و بڕیارە لەماوەی ساڵێكدا دوای پێكهێنانی، بانگەشەی سازدانی هەڵبژاردنێكی پێشوەختە بكات. خۆپیشاندەرانی شارەكانی عێراق دانانی كاندیدی حزبەكان لە پۆستە وزارییەكانی كابینەی نوێ رەتدەكەنەوە، حزبەكانیش دەیانەوێت هاوشێوەی كابینەكانی رابردوو بەشێوە پشكێنەی حزبی‌و تائیفی پۆستەكان دابەشبكرێت، عەلاوی كەوتوەتە نێوان بەرداشی ناڕەزایەتی شەقام‌و فشاری لایەنە سیاسییەكان. كورد لە كابینەی عەلاویدا كابینەی حكومەتی عێراق بەپێی ئەوەی رێككەوتنی لەسەر كراوە دەبێت پۆستە وزارییەكانی لە خەڵكانی سەربەخۆ‌و تەكنۆكرات پڕبكرێتەوە، ئەمە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانی نیگەران كردووە. بڕیارە سبەینێ سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان بۆ قسەكردن لەبارەی پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لەگەڵ فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی عێراق كۆببێتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، كۆبونەوەكەی سبەینێی سەرۆكایەتی هەرێم، مستەفا سەید قادر سەرۆكایەتی دەكات، نێچیرڤان بارزانی دۆسیەی فراكسیۆنە كوردییەكانی پەرلەمانی داوەتە دەست مستەفا سەید قادر، رەنگە ئەمە بەشێكی پەیوەندی بەوەوە هەبێت فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی عێراق كە مستەفای سەید قادر سەربەو بزوتنەوەیەیە، لەگەڵ بۆچونەكانی پارتیدا لەبارەی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێ هەماهەنگ نییە. كۆبونەوەی سبەینێی سەرۆكایەتی هەرێم بۆ یەكخستنی هەڵوێستی لایەنە كوردییەكانە لەبارەی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، بەڵام كۆبونەوەكە لەكاتێكدا دەكرێت پێشوەختە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بەبێ ئاگاداركردنەوەی لایەنەكانی تر دانوستانی لەگەڵ بەرپرسانی بەغداد دەستپێكردووە. دانوستانێكی پێشوەختە سەرۆكایەتی هەرێم لەكاتێكدا هەوڵی كۆدەنگی نێوان لایەنەكان دەدات، كە بەپێی ئەو زانیارییانەی لە چەند سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە لە بەغداد دەست (درەو) كەوتوون، دوێنێ فوئاد حسێن وەزیری دارایی عێراق دور لە چاوی كامێراكان بە نوێنەرایەتی مەسعود بارزانی لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق كۆبوەتەوە. (درەو) زانیویەتی، فوئاد حسێن لەو كۆبونەوەیەدا محەمەد تۆفیق عەلاوی لەوە ئاگاداركردووە كە بارزانی رازی نییە لەوەی كەسانی سەربەخۆو ناحزبی لە پۆستە وزارییەكاندا، ئەوانەی كە پشكی كوردن، دابنرێن. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە (درەو)ی راگەیاند، مەسعود بارزانی بە تەلەفۆن لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی قسەی كردووە‌و رای بارزانی ئەوەیە دەبێت گۆڕانكاری لە وەزیرەكانی كورددا نەكرێت، واتە هەریەكە لە (فوئاد حسێن وەزیری دارایی)‌و (بەنگین رێكانی وەزیری ئاوەدانكردنەوە)‌و (فاروق ئەمین شوانی وەزیری داد) كە لەسەر پشكی كورد لە كابینەی عادل عەبدولمەهدیدا دانراون، وەكو خۆیان لە كابینەی نوێدا لە پۆستەكانیان بمێننەوە، چونكە بەپێی قسەی بارزانی كورد بەشێك نەبووە لەو كێشانەی كە ئێستا لە عێراق روو دەدەن، ئەمەش داواكارییەكە كە تا ساتی نوسینی ئەم راپۆرتە محەمەد تۆفیق عەلاوی رازی نەبووە لەسەری. (درەو) زانیویەتی، هەریەكە لە كوتلەكانی سائیرون‌و فەتح كە زۆرینەی پێكهاتەی شیعەكان لە پەرلەمان پێكدەهێنن، قایل بوون بەوەی كەسانی سەربەخۆ لە پۆستەكانی كابینەی نوێی حكومەتدا دابنرێن، بەڵام سوننەكان بە دیاریكراویش محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق هاوڕای مەسعود بارزانیە‌و داوا دەكەن خۆیان كەسانی حزبیی بۆ پۆستەكان كاندید بكەن. بڕیارە بەمزوانە محەمەد تۆفیق عەلاوی سەردانی هەولێر بكات بۆ یەكلاكردنەوەی ئەم بابەتە لەگەڵ مەسعود بارزانیدا، بەڵام بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو) بەر لە هاتنی بۆ هەولێر، محەمەد تۆفیق عەلاوی هەریەكە لە (هادی عامری) سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح‌و (وەلید كریماوی) نوێنەری موقتەدا سەدری سەرۆكی هاوپەیمانی سائیرون دەنێرێتە لای بارزانی تاوەكو قایلی بكەن بەوەی كورد كەسانی سەربەخۆ بۆ پۆستەكان كاندید بكات، بەتایبەتی دوای ئەوەی پێكهاتەی شیعە رازی بووە لەسەر دانانی كەسانی سەربەخۆ لە پۆستەكاندا. محەمەد تۆفیق عەلاوی بە پاڵپشتی موقتەدا سەدرو هادی عامری راسپێردراوە بە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، بۆیە لەچارەسەركردنی هەر كێشەیەك كە بێتە بەردەم دەگەڕێتەوە بۆلای سەدرو عامری. بارزانی ئەگەر قایل ببێت بە دانانی كەسانی سەربەخۆ، ئەوا لە هەموو حاڵێكدا ئەو كەسانەی كە بۆ پۆستە وزارییەكان كاندید دەكرێن، دەبێت كەسانی دڵخوازی بارزانی بن. بەپێی هەواڵێك كە دوێنێ سایتی (سۆمەرییەنیوز) لەزاری سەرچاوەیەكەوە بڵاویكردەوە، محەمەد تۆفیق عەلاوی دەزانێت بارزانی بە دانانی كەسانی سەربەخۆ لە پۆستەكان قایل نابێت، بۆیە بۆ ئەوەی توشی شەرمەزاری نەبێت لەڕێگەی نوێنەرێكی خۆیەوە داوای لە بارزانی كردووە ناوی كاندیدە سەربەخۆكانی كورد بنێرێت بۆ پڕكردنەوەی پۆستە وزارییەكانی كابینەی نوێ. لەكابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا بڕیارە چەند وەزارەتێكی نوێ زیاد بكرێت، لەوانە وەزارەتێكی تایبەت بە ژنان، بەڵام پشكی كورد وەكو خۆی دەمێنێتەوە كە سێ وەزارەتە‌و دوانیان لای پارتی دیموكراتی كوردستانە‌و وەزارەتێكیش لای یەكێتییە. پشكی كورد‌و پڕكردنەوەی پۆستەكانی كابینەی پێشووی حكومەت كە عادل عەبدولمەهدی ئێستا بەشێوەی كاربەڕێكەر سەرۆكایەتی دەكات، بەپێی رێككەوتنێكی پێشوەختەی نێوان مەسعود بارزانی‌و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح یەكلاكرایەوە، رێككەوتنی ئەمجارەش بەهەمان شێوە لەنێوان عامری‌و بارزانیدا دەبێت. دانوستانێكی تر چەند كاتژمێرێك دوای كۆبونەوەی فوئاد حسێن لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی، دوێنێ شەو نوێنەرانی (15) پەرلەمانتاری كورد لە پەرلەمانی عێراق كە ناوی "گروپی 15"یان لێنراوە، لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق كۆبوونەوە. "گروپی 15" پێكهاتووە لە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، فراكسیۆنی ئایندە (ئەوانەی لە نەوەی نوێ جیابونەوە)، لەگەڵ دوو پەرلەمانتاری سەربەخۆ (ئەوانەی لەسەر لیستی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری سەركەوتن بۆ پەرلەمان‌و ئێستا سەربە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقن). بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، كۆبونەوەكەی دوێنێ شەو لەسەر داوای محەمەد تۆفیق عەلاوی بووە، تێیدا نوێنەرانی "گروپی 15" جەختیان كردووە لەسەر ئەوەی، ئەوان وەكو ئەو (15) پەرلەمانتارە هیچ كاندیدێكیان بۆ پۆستە وزارییەكان نییە‌و خوازیارن كەسانی سەربەخۆ لە پشكی كورد لە پۆستەكان دابنرێن، بەپێچەوانەوە ئامادە نین دەنگ بە كابینەكە بدەن، بەڵام ئەگەر عەلاوی داوایان لێبكات دەتوانن كەسانی سەربەخۆی لە هەرێمی كوردستان بۆ دەستنیشان بكەن. (درەو) زانیویەتی لەماوەی رابردوودا چەندجارێك پارتی لەڕێگەی حزبەكانیانەوە هەوڵیداوە گروپی (15) هەڵوەشێنێتەوە، بەڵام تائێستا هەوڵەكانی سەركەوتوو نەبووە، "گروپی 15" لەو پەرلەمانتارانە پێكهاتووە كە هەندێكیان بەردەوام رەخنەی توند لە سیاسەتەكانی پارتی دەگرن بەتایبەتیش لە بەغداد، ئەمانە وەكو هێڵێكی نوێی بەرەی دژە پارتی دەردەكەون كە لە بەغدادەوە دەستیان بەجموجوڵ كردووە‌و سەركردایەتی پارتییان نیگەران كردووە. كەسە دیارەكانی ناو "گروپی 15" ئەوانەی كە پارتی لێیان نیگەرانە، سبەینێ بەشداری لە كۆبونەوەكەی سەرۆكایەتی هەرێمدا ناكەن، ئەمانە پێیانوایە پارتی بەردەوام لەژێر ناوی "یەكڕیزیی"دا هەموو پشكەكانی بەغداد بۆ خۆی كۆدەكاتەوە‌و لایەنەكانی تر بێبەش دەكات، سەرباری ئەمەش لە وەرگرتنی بڕیاردا لەبارەی ئەو پرسانەی كە لە عێراقدا دەگوزەرێن پرس‌و رایان پێناكرێت‌و پارتی پێشوەختە خۆی بڕیار دەدات‌و دواتر داوایان لێدەكات ئەوان شوێن بڕیارەكانی پارتی بكەون. لە كۆبونەوەی سبەینێی سەرۆكایەتی هەرێمدا، فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی‌و یەكگرتووی ئیسلامی لەسەر ئاستی سەرۆكی فراكسیۆن بەشداری دەكەن، بەڵام فراكسیۆنی گۆڕان سەرۆكی فراكسیۆنەكەی كە یوسف محەمەدە بەشدار نابێت‌و لە بری ئەوە بەهار مەحمود نوێنەرایەتی فراكسیۆنەكە دەكات لە كۆبونەوەكەدا، فراكسیۆنی ئایندەش بەشدار نابن. پارتی‌و گروپی 15 گروپی 15 پەرلەمانتارە كوردەكە دەیانەوێت وەكو بەشێك لە نوێنەرایەتی كورد لە بەغداد مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت‌و گوێ بۆ داواكارییەكانیان بگیرێت، بەڵام ئەوەی تائێستا روودەدات ئەوەیە سەركردە سیاسییەكانی عێراق زیاتر مامەڵە لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بەدیاریكراویش مەسعود بارزانیدا دەكەن. بەمدواییە كە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان دا، ئەمریكا لەسەر ئاستی باڵا كە مایك پۆمپیۆ-ی وەزیری دەرەوە بوو لەگەڵ بارزانیدا قسەی كردو داوای لێكرد كورد بەشداری دەنگدانەكەی عێراق نەكەن، گروپی 15 پەرلەمانتارەكە پێشوەختە بڕیاریاندا لەسەر ئەوەی بەشداری كۆبونەوەكە نەكەن، بەڵام دواجار دەستكەوتە سیاسییەكە چووە گیرفانی بارزانییەوە. ئەوانەی گروپی 15 پێكدەهێنن، جگە لە بزوتنەوەی گۆڕان كە رێككەوتنی سیاسی لەگەڵ پارتی هەیە، هیچ یەكێك لە لایەنەكانی ناو گروپەكە رێككەوتنیان لەگەڵ پارتیدا نییە‌و لە كوردستان ئۆپۆزسیۆنن، رێككەوتنەكەی بزوتنەوەی گۆڕانیش بۆ پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتە‌و پەیوەست نییە بە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتەوە لە عێراق. لەكابینەكەی عەبدولمەهدیدا، لەبەر رۆشنایی ئەو رێككەوتنەی كە لە كوردستان لەگەڵ پارتی هەیبوو، بزوتنەوەی گۆڕان چاوی لەوە بوو لە سێ پۆستە وزارییەكەی كورد لە عێراق، یەكێك لە پۆستەكان وەربگرێت، بەڵام پارتی ئەم كارەی بۆ گۆڕان نەكرد، ئەمە نوێنەرانی گۆڕانی لە بەغداد نیگەران كرد. یەكێتی چی دەكات یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەم رۆژانە سەرقاڵی دانانی سەركردایەتی نوێی حزبەكەیەتی، بۆیە ناپەرژێتەسەر دانوستانەكانی بەغداد‌و گۆڕەپانەكەی بۆ بارزانی چۆڵكردوەتەوە. یەكێتی لە كابینەكەی عادل عەبدولمەهدیدا كە تائێستا كاردەكات، یەك وەزارەتی وەرگرت كە وەزارەتی داد بوو، فاروق ئەمین شوانی كە لەسەر یەكێتی ماڵە، بەهۆی ناڕەزایەتی پارتییەوە دوای شەش مانگ لە پۆستەكەی دەستبەكاربوو، پارتی كاندیدەكانی یەكێتی بۆ وەزارەتی داد رەتدەكردەوە، ئەمە پڕكردنەوەی پۆستەكەی دواخست، فاروق ئەمین شوانی كە ئێستا لەسەر یەكێتی لە پۆستی وەزارەتی داد دانراوە، نزیكە لە پارتییەوە‌و لەناو یەكێتیدا زیاتر بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق ئاگاداری كاروبارەكانیەتی، سەرباری ئەمە، پۆستی وەزارەتی داد بەرلەوەی بدرێت بە كاندیدەكەی یەكێتی لەلایەن بەنگین رێكانی وەزیری ئاوەدانكردنەوەی سەربە پارتییەوە بەشێوەی وەكالەت بەڕێوەدەبرا، بەپێی زانیارییەكانی (درەو) بەنگین رێكانی كاتێك پۆستەكەی رادەستی فاروق ئەمین شوانی كردووە كە پۆستی بەڕێوەبەر گشتییەكانی وەزارەتەكەی لە خەڵكانی سەربە پارتی پڕكردوەتەوە، واتە وەزارەتێكی بەتاڵی رادەستی كاندیدەكەی یەكێتی كردووە. یەكێتی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی بۆ بەرهەم ساڵح جێهێشتووە.

(درەو): بەر لە كۆبونەوەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ فراكسیۆنە كوردستانییەكان، "گروپی 15" لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق كۆدەبێتەوە. سەرچاوەیەكی ئاگادار لە بەغداد بە (درەو)ی رایگەیاند، ئەمشەو (15) پەرلەمانتاری كورد كە لەناو پەرلەمانی عێراق كە ناوی "گروپی 15"یان لێنراوە، لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراوی عێراق كۆدەبنەوە. ئەمە لەكاتێكدایە، بڕیارە رۆژی سێشەممە، نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ نوێنەرانی كورد لە پەرلەمانی عێراق كۆببێتەوە بۆ ئەوەی كورد لە بەغداد بە یەكهەڵوێستی مامەڵە لەگەڵ گۆڕانكارییەكان بكات، بەدیاریكراویش گۆڕانكاری لە پێكهاتەی كابینەی حكومەتدا، ئەمەش خواستێكە كە هەندێك لە پەرلەمانتارانی كورد گومانیان لەسەری هەیە. "گروپی 15" پێكهاتووە لە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، فراكسیۆنی ئایندە (ئەوانەی لە نەوەی نوێ جیابونەوە)، لەگەڵ دوو پەرلەمانتاری سەربەخۆ (ئەوانەی لەسەر لیستی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری سەركەوتن بۆ پەرلەمان). بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، كۆبونەوەكە لەسەر داوای "گروپی 15" رێكخراوە‌و بڕیارە لە كۆبونەوەیاندا لەگەڵ محەمەد تۆفیق عەلاوی باسی چۆنیەتی پڕكردنەوەی پۆستە وزارییەكانی كابینەی حكومەتی كاتیی عێراق بكەن. بەپێی ئەوەی بڕیاری لەسەردراوە، دەبێت محەمەد تۆفیق عەلاوی كابینەیەكی حكومەت بۆ ماوەی یەك ساڵ لە عێراق پێكبهێنێت‌و لەو ماوەیەدا بانگەشەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پێشوەختە بكات، خۆپیشاندەرانی شارەكانی عێراق دانانی كاندیدی حزبەكان لە پۆستە وزارییەكانی كابینەی نوێ رەتدەكەنەوە، حزبەكانیش دەیانەوێت هاوشێوەی كابینەكانی رابردوو بەشێوە پشكێنەی حزبی‌و تائیفی پۆستەكان دابەشبكرێت، عەلاوی كەوتوەتە نێوان بەرداشی ناڕەزایەتی شەقام‌و فشاری لایەنە سیاسییەكان. لە هەرێمی كوردستان پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت جارێكی تر حزبە كوردییەكان لەژێر چەتری خۆیدا كۆبكاتەوە، لەماوەی رابردوودا نوێنەرانی كورد لەكاتی بڕیارداندا لەسەر دەركردنی هێزە بیانییەكان لە عێراق، بەبێ هیچ رێككەوتنێكی پێشوەختە لەگەڵ پارتی هەڵوێستیان وەرگرت‌و نەچوونە ناو كۆبونەوەی پەرلەمانەوە‌و بەوەش كورد بەشداری لە دەركردنی بڕیاری دەركردنی هێزەكانی ئەمریكادا نەكرد، دەستكەوتی سیاسی ئەو بڕیارە بە پلەی یەكەم لەلای ئەمریكییەكان بۆ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی نوسرا. هەوڵی پارتی بۆ یەكخستنی لایەنەكان لەكاتێكدایە بەپێی هەواڵێك كە ئەمشەو سایتی سۆمەریەنیوز لەزاری سەرچاوەیەكی سیاسییەوە بڵاویكردەوە، محەمەد تۆفیق عەلاوی بە نهێنی نوێنەرێكی خۆی ناردووە بۆلای مەسعود بارزانی‌و داوای لێكردووە كاندیدەكانی پارتی بۆ وەرگرتنی پۆستە وزارییەكان ئاڕاستە بكات. سەرچاوەكە باسی لەوەكردووە، عەلاوی دەزانێت كورد بەوە رازی نابێت خەڵكانێك لە پۆستەكان دابنرێن كە حزبی نەبن، بۆیە دەیەوێت بەدانانی كەسانی دڵخوازی بارزانی خۆی لە شەرمەزاری بپارێزێت. جگە لە بزوتنەوەی گۆڕان كە رێككەوتنی سیاسی لەگەڵ پارتی هەیە، هیچ یەكێك لە لایەنەكانی ناو "گروپی 15" هیچ رێككەوتنێكیان لەگەڵ پارتیدا نییە، رێككەوتنەكەی بزوتنەوەی گۆڕانیش بۆ پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتە‌و پەیوەست نییە بە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتەوە لە عێراق، نوێنەرانی ناو "گروپی 15" پشتیوانی دانانی خەڵكانی سەربەخۆ لە پۆستە وزارییەكانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق دەكەن. بەپێی زانیارییەكانی (درەو) فراكسیۆنی گۆڕان چاوی لە وەرگرتنی پۆستێكی وزارییە، بەتایبەتیش لەكاتێكدا سەرباری رێككەوتنەكەی هەرێمی كوردستان، بەڵام پارتی لەكابینەكەی عەبدولمەهدیدا گۆڕانی لە وەرگرتنی هەر پۆستێك لە عێراق بێبەش كرد. هەندێك لە نوێنەرانی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی عێراق، سەرباری ئەو رێككەوتنەی كە بزوتنەوەكەیان لە كوردستان لەگەڵ پارتی هەیەتی، بەڵام ئەوان بەردەوام رەخنەی توند لە پارتی‌و ئەو یەكڕیزییە دەگرن كە پارتی داوای دەكات لە بەغداد. رۆژانی داهاتوو دەریدەخات ئایا "گروپی 15" بەیەكگرتوویی دەمێنێتەوە یاخود جارێكی تر دەگەڕێنەوە ژێر چەترەكەی پارتی‌و یەكێتی، بەتایبەتیش كە هێشتا گروپەكە تۆكمە نییە‌و راوبۆچوونی جیاوازی تێدایە لەسەر بابەت‌و كێشەكان.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف هەماهەنگی ئەمنیی لەنێوان پارتی‌و یەكێتی بەردەوام لە پاشەكشێدایە، رێگریكردن لە تانكەرەكانی گواستنەوەی غازی شڵ دواین كێشەی ئەمنیی بوو كە روبەڕووی هەردوولا بووەوە، بەڵام بەبێ چارەسەر ماوەتەوە، ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان كە لە بنەڕەتەوە بۆ یەكخستنی هێزە ئەمنییەكان‌و هەماهەنگی دروستكرا، بەڵام لە (8) ساڵی رابردوودا هیچ كۆبونەوەیەكی نەكردووە، بەهۆی ناكۆكی مەسرور بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی سەبارەت بە چۆنیەتی بەڕێوەبردنی دۆسیەی ئەمنیی، ئەنجومەنی ئاسایش نوێ نەكراوەتەوە، نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت (رەوان بارزانی) برای بكات بە راوێژكاری ئەنجومەنی ئاسایش، مەسرور بارزانیش دەیەوێت (وەیسی بارزانی) برای دابنێت. دۆخی ئەمنیی لە بۆشایی ئەمنیدا چەند رۆژێكە لە هەرێمی كوردستان قسەوباس لەبارەی دۆخی ئەمنی چڕبووەتەوە، رێگریكردن لە تانكەرەكانی گواستنەوەی غازی شل‌و تەقەكردن بابەتی گەرمی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانە، هەماهەنگیی ئەمنی نێوان زۆنی سەوز‌و زەرد لەڕێگەی ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستانەوە بوو، بەڵام ئەو ئەنجومەنە ئێستا خۆی لە كێشەدایە، لەدوای دەستبەكاربوونی مەسرور بارزانییەوە لە پۆستی سەرۆكی حكومەت‌و پێشتریش ئەنجومەنەكە هیچ كۆبونەوەیەكی نەكردووە‌و هەماهەنگی بەتەواوەتی راوەستاوە، ئەم راوەستانە جۆرێك لە بۆشایی ئەمنیی دروستكردووە. لەبارەی ئەنجومەنی ئاسایشەوە ئەنجومەنی ئاسایش، بەپێی یاسای ژمارە (4)ی ساڵی 2011ی یاسای ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستانی عێراق دروستكراوە، مەسرور بارزانی یەكەم راوێژكاری ئەم ئەنجومەنە بووە‌و لەدوای دەستبەكاربوونی لە پۆستی سەرۆكی حكومەتی هەرێم، هێشتا هیچ كەسێك لە شوێنەكەی دەستبەكارنەبووە. بارەگای ئەنجومەنی ئاسایش لە سەری رەشە لە نزیك بارەگای بارزانی، راوێژكاری ئەنجومەنەكە بەپێی یاسا پلەكەی وەزیرە، دروستكردنی ئەم ئەنجومەنە هەر لە سەرەتاوە وەكو دۆزینەوەی پۆستێكی حكومی بۆ مەسرور بارزانی لێكدرایەوە، چونكە ئەوە یەكەمجار بوو مەسرور بارزانی پۆستێكی حكومی وەرگرێت، بەهۆی دروستكردنی ئەم ئەنجومەنەوە مەسرور بارزانی دەزگای "پاراستن" كرد بە دەزگایەكی حكومی‌و لە بودجەی هەرێمی كوردستان پشكی بۆ بڕییەوە، ئەمە بۆ دەزگای زانیاریی یەكێتی نیشتمانیش بەهەمان شێوە بوو. بڕیاری دروستكردنی ئەنجومەنی ئاسایش‌و پەسەندكردنی یاساكەی لە پەرلەمان لەكاتی خۆیدا هەڵای زۆری دروستكرد، بە یاسا ئەنجومەنەكە بەسترایەوە بە سەرۆكایەتی هەرێمەوە، نەك سەرۆكایەتی حكومەت، ئەوكات مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم‌و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەت بوون، مەسرور بارزانی نەیدەویست ئەنجومەنەكەی لەژێر فەرمانی سەرۆكی حكومەت واتە نێچیرڤان بارزانیدا بێت، بۆیە ئەنجومەنەكە بەسترایەوە بە سەرۆكایەتی هەرێمەوە واتە بە مەسعود بارزانی باوكییەوە. پێكهاتەی ئەنجومەنی ئاسایش بەپێی بڕگەی یەكەم لە مادەی دووەمی یاسای ژمارە (4)ی ساڵی 2011ی ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان، ئەنجومەنەكە پێكدێت لە: * دەزگای ئاسایشی هەرێم * بەڕێوەبەری هەواڵگری سەربازیی  * ئاژانسی پاراستن‌و زانیاری ئەنجومەنی ئاسایش لە (6) پۆست پێكهاتووە، ئەم پۆستانە بەشێوەی 50+50 لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانیدا دابەشكراوە بەمشێوەیە:  * راوێژكاری ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان/ مەسرور بارزانی * سەرۆكی دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان‌و جێگری راوێژكاری ئەنجومەن/ د. خەسرەو گوڵ محەمەد * سەرۆكی دەزگای پاراستن‌و زانیاری- زانیاری / لاهور شێخ جەنگی  * سەرۆكی دەزگای پاراستن‌و زانیاری- پاراستن/ نەزهەت حالی  * سەرۆكی دەزگای هەواڵگری هێزەكانی 70ی یەكێتی  * سەرۆكی دەزگای هەواڵگری هێزەكانی 80ی پارتی  لەماوەی (8)ی رابردوودا‌و لە سەرەتای دامەزراندنیەوە تائێستا ئەم ئەنجومەنە بەهۆی ناكۆكی نێوان ئەندامەكانییەوە، كۆنەبوەتەوەو هەماهەنگی تەواوەتی لەنێوان ئەندامانی ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستاندا نیە، بۆیە زۆرجار كە كێشەیەكی ئەمنی لە یەكێك لە زۆنەكان روودەدات، بەرپرسانی ئەمنی ناو ئەنجومەنەكە لەڕێگەی بەیاننامەوە قسە لەگەڵ یەكتر دەكەن‌و وەڵامی یەكتر دەدەنەوە. بودجەی ئەنجومەنی ئاسایش لە ساڵی 2013وە هەرێمی كوردستان یاسای بودجەی نەبووە، بەڵام بەپێی دواین پرۆژە یاسای بودجە، ژمارەی كارمەندانی ئەنجومەنی ئاسایش (6 هەزارو 476) كارمەندەو بودجەكەشی (344 ملیارو 630 ملیۆن) دینارە، رێژەی (2.9%)ی بودجەی هەرێم لەو ساڵەدا بۆ ئەم ئەنجومەنە تەرخانكراوە. ئەمە سەرباری ئەوەی، هەربە بەپێی دواین پرۆژە یاسای بودجە، دەزگای ئاسایش كە ژمارەی كارمەندانی بە (31 هەزارو 421) كەس دیاریكراوە، بڕی (487 ملیارو 443 ملیۆن) دیناری بۆ تەرخانكراوە كە دەكاتە (4.2%)ی كۆی بودجەی هەرێم لەو ساڵەدا. لەدوای ساڵی 2013ەوە تائێستا بەهۆی نەبوونی یاسای بودجەوە نازانرێت بودجەی ئەو دەزگایانە چەندەو چۆن خەرجدەكرێت، سەرباری ئەمە بودجەی ئەنجومەنی ئاسایش‌و وردەكاری خەرجییەكانی ناكەوێتە ژێر چاودێری پەرلەمانەوە.  چارەنوسی ئەنجومەنی ئاسایش ماوەی شەش مانگە كابینەی نویەمی حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتی مەسرور بارزانی دەستبەكاربووە، بەڵام پۆستەكانی ئەنجومەنی ئاسایش پڕنەكراونەتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، ئێستا (ویسی مەسعود بارزانی) برای مەسرور بارزانی كاروبارەكانی ئەنجومەنی ئاسایش بەڕێوەدەبات، مەسرور بارزانی كە پۆستی سەرۆكی حكومەت وەرگرتووە، هێشتا دەستبەرداری دۆسیەی ئەمنی نەبووە‌و ئامادە نییە سەرۆكایەتی ئەو ئەنجومەنە رادەستی كەسێك بكات كە لەژێر كۆنترۆڵی خۆیدا نەبێت. (درەو) زانیویەتی، بەمدواییە هەوڵێك هەبووە لەلایەن نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە بۆ ئەوەی (رەوان بارزانی) برای پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایش وەرگرێت، بەوپێیەی ئەنجومەنی ئاسایش بەپێی یاسا سەربە سەرۆكایەتی هەرێمە، بەڵام ئەو هەوڵە سەركەوتوو نەبووە. بەهۆی ناكۆكی بنەماڵەی بارزانی لەسەر دانانی كەسی جێگرەوەی مەسرور بارزانی لە پۆستی راوێژكاری ئەنجومەنی ئاسایش، تائێستا ئەو پۆستە بەبەتاڵی ماوەتەوە‌و سەرباری ئەوەش پۆستەكانی تری ناو ئەنجومەنەكەش نوێ نەكراونەتەوە. بەپێی رێككەوتنی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، پارتی بەڵێنی بە بزوتنەوەی گۆڕان داوە، دوو پۆستی باڵا لەناو ئەنجومەنەكە بە بزوتنەوەی گۆڕان بدات، بەڵام ئەو پۆستانە تائێستا یەكلانەبونەتەوە. بە كشانەوەی مەسعود بارزانی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم، جموجوڵی دەسەڵات لەناو بنەماڵەی بارزانیدا رویدا، نێچیرڤان بارزانی پۆستی سەرۆكی هەرێمی وەرگرت‌و مەسرور بارزانی پۆستی سەرۆكی حكومەتی وەرگرت، لەم ئاڵوگۆڕەدا پۆستی راوێژكاری ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم چۆڵ بوو، ئێستا پڕكردنەوەی ئەم پۆستە لەپاڵ پۆستی وەزارەتی نەوتدا، كێشەیەكی تری بۆ پارتی دروستكردووە. ئەگەر یاسای ئەنجومەنی ئاسایش هەموارنەكرێتەوە‌و دامەزراوەكە سەربە سەرۆكایەتی هەرێم بێت، دەبێت نێچیرڤان بارزانی كەسێك بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنەكە كاندید بكات، بەڵام پێناچێت هەرگیز ئەمە روبدات، چونكە مەسرور بارزانی بەهیچ جۆرێك ئامادە نییە دۆسیەی ئەمنیی رادەستی نێچیرڤان بارزانی ئامۆزای بكات. هەموو ئاماژەكان بۆ ئەوەدەچن، دواجار (وەیسی مەسعود بارزانی) پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایش وەربگرێت، ئەمە وادەكات دۆسیەی ئەمنی هەر لەدەستی مەسرور بارزانیدا بمێنێتەوە، مەسرور بارزانی كە ئێستا سەرۆكایەتی حكومەت دەكات، لە هەموو كاتێك زیاتر پێویستی بەوەیە جڵەوی دۆسیەی ئەمنی لای خۆی بهێڵێتەوە. بەڵام بە وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی حكومەت، مەسرور بارزانی گورزێكی بەهێزی لە دەزگای ئەنجومەنی ئاسایش‌و تەنانەت دەزگای پاراستن-یشدا، بەپێی زانیارییەكان مەسرور بارزانی رێژەی 90%ی ستافی ئەنجومەنی ئاسایش‌و پاراستنی لەگەڵ خۆیدا راپێچی حكومەت كردووە، لەدیارترینی ئەوانەی لە ئەنجومەنی ئاسایش‌و پاراستنەوە چونەتە ناو حكومەت بریتین لە هەریەكە لە (شەعبان شەعبان چالی بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆك وەزیران)‌و (هێمن هەورامی جێگری سەرۆكی پەرلەمان)، (رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆ)‌و (جوتیار عادل وتەبێژی حكومەت)‌و (ساسان عەونی وەزیری شارەوانی‌و گەشتوگوزار)، سەرباری ئەمانە زۆربەی بەڕێوەبەرە گشتییەكان لە خەڵكانی سەربە ئەنجومەنی ئاسایش پڕكراونەتەوە. نازانرێت پارتی چۆن پرسی ئەنجومەنی ئاسایش یەكلادەكاتەوە، بەڵام لە هەموو حاڵەكاندا ئەو كەسەی كە پۆستەكە وەردەگرێت لەژێر فەرمانی مەسرور بارزانیدا دەبێت نەك نێچیرڤان بارزانی.    

راپۆرتی: درەو هاوشێوەی حزبی زەحمەتكێشان و پارتی كرێكارانی كوردستان، ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی سیستەمی هاوسەرۆكی بۆ بەڕێوەبردنی داهاتووی یەكێتی پەسەند كرد، بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی كاندیدی یەكلابوەوەی هاوسەرۆكایەتیەكەن و ئێران گەمەكەی لە بەرهەم ساڵح تێكدا، باڵی كۆسرەت رەسوڵیش دەیانەوێت لە رێگەی ئەنجومەنی باڵای سیاسیەوە هەژمونی خۆیان لەداهاتووی یەكێتیدا بچەسپێنن. هاوسەرۆكایەتی ئەمڕۆی ئەنجومەنی  سەركردایەتی گشتی یەكێتی لە كۆبونەوەی تایبەت بە پەسەندكردنی هەمواری پەیرەوی ناوخۆدا بریاریدا (سیستەمی بەرێوەبەردنی یەكێتی بكات بەهاوسەرۆكایەتی) بەمەش كۆتایی بە سەرۆك یان سكرتێری حزب هێناو گۆڕانكاری لە سیستمی سەرۆكایەتی ( 44) ساڵەی خۆیدا كرد. مستەفا چاوڕەش سەرپەرشتیاری دانیشتنەكانی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی بە میدیای فەرمی حزبەكەی راگەیاند ی راگەیاند: لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی سەركردایەتیدا بە زۆرینەی دەنگ سیستەمی هاوسەرۆكی بۆ بەڕێوەبردنی داهاتووی یەكێتی پەسەند كرا، ژمارەی هاوسەرۆكەكان دیاریی نەكران، هەروەك ناوی كەسیش بۆ ئەو پۆستانە دەستنیشان نەكران. دانانی سیستەمی هاوسەرۆكایەتی لەلایەن ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتیەوە پەیوەندی بە رێكنەكەوتنی باڵەكانی یەكێتیەوە هەیە لەسەر شێوازی بەرێوەبەردنی ئەو حزبە، لەدوای دەركەوتنی ئەنجامەكانی كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتیەوە ململانێكانی نێوان باڵەكانی یەكێتی گۆڕانی بەسەردا هات و هەریەك لە بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی وەك دوو كارەكتەری براوەی كۆنگرە ئاراستەی داهاتووی یەكێتیان كەوتە دەست. هاوسەرۆكایەتی لە دوو ئەزموندا  سیستەمی هاوسەرۆكایەتی كە ئەمڕۆ ئەنجومەنی گشتی یەكێتی بۆ بەرێوەبەردنی یەكێتی پەسەندكرد، هاوشێوەی دوو ئەزمونی حزبی كوردیە ئەوانیش: -    شێوازی بەرێوەبردنی پارتی كرێكارانی كوردستان لەدوای دەستگیركردنی عەبدوڵا ئۆج ئالانی رابەری ئەو حزبە لەسەرجەم پۆستەكانیدا، بەڵام هاوسەرۆكایەتی لەلای ئەوان لە نێوان ( ژنێك و پیاوێكدا)یە ئەویش لە پێناو هێنانە پێشەوەی ژن لە سەركردایەتیدا و بەشداریپێكردنیان (راگرتنی جێندەریە). واتا سیستەمی هاوسەرۆكایەتییەكەی یەكێتی جیاواز دەبێت لە سیستەمی بەرێوەبەردنی پارتی كرێكارانی كوردستان، كە لە پێناو هێنانە پێشەوەی ژنان نیە بەڵكو لە هاوسەرۆكایەتیە لە پێناو رێكنەكەوتنی باڵەكان.  -    ئەزمونی دووەم ئەزمونی بەرێوەبردنی حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان لەدوای جیابونەوەیان لە قادر عەزیز سكرتێری پێشووی ئەو حزبە ، كە لەیەكەم كۆنگرەدا حزبی زەحمەتكێشان هاوسەرۆكایەتی پەسەندكرد لە نێوان (بەهمەن حسێن، بەڵێن عەبدوڵا، سەعد خالید)، بەڵام لە دوایین كۆنگرەدا كە لە رۆژی 22/11/2019 بەرێوەچوو سیستەمی هاوسەرۆكایەتی هەڵوەشاندەوەو شكستی هێناو  چوەوە سەر فۆرمی پێشتری كە هەڵبژاردنی ( سكرتێر) و ( جێگری سكرتێر) بوو. ئەگەر یەكێتی هاوسەرۆكایەتیەكەی لە سێ كەس پێكهاتبێت ئەوا دەبێتە هاوشێوەی هاوسەرۆكایەتی پێشووی حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان لە شێوازی بەرێوەبردنیدا. یەكێتی بۆ ماڵبانی تاڵەبانی گفتوگۆی باڵەكانی ناوخۆی یەكێتی لەدوای كۆتاییهاتنی كۆنگرەی یەكێتی بە ئاراستەی سەرۆكی حزب هەنگاوی دەنا، بەڵام چەند رۆژێكە ئاراستەی گفتوگۆكان گۆڕانی بەسەردا هاتوو.  بەپێی زانیاریەكانی (درەو)  رۆژی دوو شەممەی رابردوو بافڵ تاڵەبانی سەردانی كۆسرەت رەسوڵی كردووە‌و پێی راگەیاندووە، ئەوان وەكو ماڵباتی تاڵەبانی رازی نین بەرهەم ساڵح بكرێت بە سەرۆكی یەكێتی‌و داوای لێكردووە بەدوای چارەسەرێكی تردا بگەڕێن. ئەگەرچی دواتر ماڵباتی تاڵەبانی گفتوگۆیان لەگەڵ بەرهەم ساڵح كردووە بەوەی رازی بێت بە هاوسەرۆكایەتی، بەڵام بەرهەم ساڵح ئەو پێشنیازەی رەتكردۆتەوە. ئەمڕۆ ئەنجومەنی گشتی سەركردایەتی یەكێتی سیستەمی هاوسەرۆكایەتی بۆ یەكێتی پەسەندكرد ئەگەرچی تا ئێستا یەكلا نەبۆتەوە كە دوو كەس دەبێت یان سێ بۆ هاوسەرۆكایەتیەكە، بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو) بۆیە ژمارەكە یەكلانەكراوەتەوە چاوەڕەوان دەكەن بەرهەم ساڵح بەو سیستەمە نوێیە رازی بێت، ئەگەر نا تەنها دوو كەس دەبێت و ئەوانیش ( بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی) دەبن  كە ئەمەش بەشێكی پەیوەندی هەیە بە هاتنە پێشەوەی نەوەیەكی نوێ بەتایبەتیش نەوەی تاڵەبانییەكان كە بە كوڕوتینێكی زیاترەوە هاتونەتە ناو سەركردایەتی یەكێتی و لەلایەكیش سازشنەكردنی (بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی) بۆ یەكتری كە پێشتر كێبەركێ بوو لەسەر جێگرایەتی سەرۆك و ئێستاش لەسەر سەرۆكایەتی.   هاوسەرۆكایەتی بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی لە ترۆپكی یەكێتیدا، رەنگە هەروا ئاسان نەبێت، بەتایبەت ئەو دوو ئامۆزایە لە رابردوودا پەیوەندییەكانیان چەندین جار هەورازو نشێوی بەخۆیەوە بینیوەو فۆرم و شێوازی كاركردنیان جیاوازە، پرسیارەكە ئەوەیە دەتوانن پێكەوە هەڵبكەن و یەكێتی بگەیەننە كەناری ئارام ( وەك خۆیان بانگەشەی بۆ دەكەن)    ئێران تۆڵە لە بەرهەم ساڵح دەكاتەوە گەمەكە بە زیانی بەرهەم ساڵح كۆتایی هات، بەپێی زانیاریەكانی (درەو) لە دوو رۆژی رابردوودا گفتوگۆی چڕكراوە لەگەڵ بەرهەم ساڵح بۆ رازی بوونی بە هاوسەرۆكایەتی بەتایبەت لەلایەن ماڵباتی تاڵەبانیەوە، بەڵام بەرهەم ساڵح رازی نەبووەو پێی وتوون، ئەوەی ئێوە دەیكەن پاشگەزبونەوەیە لەو رێككەوتنانەی پێشوو بەتایبەتیش كە لە كۆنگرەدا بەبێ دەنگدان هەڵبژێردراو بڕیاردرا بكرێتە سەرۆكی یەكێتی. زانیارییەكانی (درەو) كە قسەی لەگەڵ چەند سەرچاوەیەكی نزیك لە بەرهەم ساڵح كردووە ئەوە دەخەنە روو كە بەرهەم ساڵح پێی وتوون من لە یارییەكە دەچمە دەرەوەو پیرۆزی خۆتان بێت، بەڵام ئەم هاوسەرۆكایەتیە سەركەوتوو نابێت. ئەو سەرچاوانە ئاماژەیان بەوەكرد، كە لەدوا ساتەكاندا ئێران دەستوەردانی كردووەو نارازی بوونی خۆی بەسەرۆكایەتی بەرهەم ساڵح دەربڕیوە بەتایبەت كە پێیان وابووە لە بەغداد زیانی زۆری بە سیاسەتەكانی ئێران گەیاندووە، بەتایبەتیش لە رازی نەبوونی بەرهەم ساڵح بە دانانی سەرۆك وەزیرانێكی دڵخوازی ئێران.  بۆیە چاوەڕەوان ناكرێت بەرهەم ساڵح رازی بێت بە هاوسەرۆكایەتی و ناشیەوێت ئەزمونی رابردووی هاوپەیمانی دووبارە بكاتەوە، بۆیە لە باشترین حاڵەتدا وەك سەرۆك كۆمار دەمێنێتەوە ( هەرچەند تەمەنی سەرۆك كۆماریش نزیكەی یەك ساڵی تر بەردەوام دەبێت ئەویش بەهۆی پێداگری لایەنەكان لەسەر هەڵبژاردنی پێشوەختە) نایەوێت دوور بكەوێتەوە لە یەكێتی.  یەكێتی بەرەو كوێ؟ ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی لە دانیشتنی ئەمڕۆیدا تەنها بڕیاری لەسەر سیستەمی هاوسەرۆكی داوە ئەوەی ماوە. -    هاوسەرۆكایەتیەكە لەچەند كەس پێكدێت؟ -    چەند جێگری دەبێت و كێ دەبن ؟ -    دەسەڵاتەكانی سەرۆك چی دەبن؟ -    دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی چی دەبن؟ تا ئێستا هیچ یەك لەو پرسانە یەكلا نەكراوەتەوە، چونكە بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو) ئەندامانی ئەنجومەنی گشتی یەكێتی رازی نابن ئەو دەسەڵاتە بدەن بە ئەنجومەنی باڵای سیاسی كە (كۆسرەت رەسوڵ) سەرۆكایەتی دەكات، وەك ئەوەی خۆیان داوایانكردووە. تا ئێستا روون نیە كە ئایا ئەنجومەنی باڵای سیاسی رازی دەبێت تەواوی دەسەڵاتەكانی یەكێتی رادەستی بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی بكات یان نا؟ هێشتا روون نیە كە باڵەكانی تری یەكێتی ( باڵی كۆسرەت رەسوڵ، كەركوكییەكان، گەرمیانییەكان، باڵی دلێری سەید مەجید) رازین بەوەی دەسەڵاتی رەهای یەكێتی بدرێت بە ماڵباتی تاڵەبانی.؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو) باڵی كۆسرەت رەسوڵ لەلایەك شەڕی جێگیركردنی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و دانانی شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ دەكەن بۆ جێگری هاوسەرۆكی یەكێتی ( ئەگەر هاوسەرۆك جێگری بۆ دابنرێت). باڵی كەركوكییەكان شەڕی جێگری هاوسەرۆكایەتییەكە دەكەن یان سكرتێری ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی و بەدەستیهێنانی بەرپرسی چەند مەكتەب و دەڤەرێك.  زانیارییەكانی ( درەو) ئەوە دەخەنە روو كە باڵی دلێری سەید مەجید هەموو هەوڵێكیان بۆ ئەوەیە عیماد ئەحمەد لە پۆستێكی باڵا جێگیر بكەن، كە ئەندامی ئەنجومەنی جێبەجێكردن یاخود بەرپرسی دەڤەری سلێمانی یەكێتی، بۆ ئەمەش لەگەڵ ماڵباتی تاڵەبانی لێكتێگەیشتنیان هەیە.  پارتی لەگەڵ كێ مامەڵە دەكات؟ تا ئێستا پارتی دیموكراتی كوردستان لێدوان و هەڵوێستی روون  وفەرمی نەبووە لەسەر چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ سەركردایەتی نوێی یەكێتی و مەسعود بارزانی وەك سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان هیچ لێدوان و تەنانەت پیرۆزباییەكی لە یەكێتی و سەركردایەتی نوێی یەكێتی نەكردووە.  بەپێی پێشبینیەكان و خوێندنەوەی بارودۆخەكان چاوەڕەوان دەكرێت لەدوای كۆتاییهاتنی كارەكانی كۆنگرەو یەكلاكردنەوەی تەواوی پرسەكانی یەكێتی سەركردایەتی نوێی یەكێتی مامەڵەیەكی جیاواز لەگەڵ پارتیدا بكەن و ئەو گرژیانەی ئێستای نێوانیان كەمببێتەوە، بەپێی خوێندنەوەی ئەزمونی رابردوو هەر هێزوو گروپێك لە لێدوان و بانگەشەكانیدا بەرامبەر بە پارتی دیموكراتی كوردستان توند بووبێت ئەوا دەنگی جەماوەرەكەی بەدەستهێناوە.  ئێستا هەریەك لە بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی بەهۆی هەڵوێستە توندەكانیان بەرامبەر بە پارتی دەنگی زۆرینەی ناو یەكێتیان بەدەستهێناو ئەو لایەنانەشی مامەڵەیان لەگەڵ پارتیدا دەكرد دۆڕاوی كۆنگرەی یەكێتی بوون، بۆیە چاوەڕەوان دەكرێت : -    پارتی دیموكراتی كوردستان وەك ( دیفاكتۆ) مامەڵە لەگەڵ سەركردایەتی نوێی یەكێتی نیشتمانی كوردستاندا بكات، بەوپێیەی نایەوێت كێشەو گرفت بۆ حكومەتەكەی مەسرور بارزانی درووست بێت، كە لە ئێستادا كێشەو سەرئێشەی زۆری بۆ درووست دەكرێت لەلایەن باڵی سەركەوتووی یەكێتیەوە.  -    سەركردایەتی نوێی یەكێتی ( بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی) كە لەرابردوودا دەیانویست پارتی و خودی مەسعود بارزانی ئەمری واقیعیان مامەڵەیان لەگەڵ بكات، لەدوای كۆنگرەوە بە هێزەوە مامەڵە لەگەڵ پارتی دەكەن و چاوەڕەوان دەكرێت بارودۆخ و گرژیەكانی نێوانیان كۆتایی پێبهێنن، چونكە بۆ هەردوولایان دەركەوتووە كە بەرژەوەندییە سیاسی و ئابورییەكانیان ئەوە دەخوازێت كە تەبابن، هەرجۆرە ناكۆكیەك زیان بە بەرژەوەندییە  ئابورییەكانیان دەگەیەنێت.   

راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت حكومەتی هەرێمی كوردستان جگە لە پارەی پاشەكەوتی موچە، نزیكەی (4 ترلیۆن) دیناری پارەی بەرزەموچە "تەرفیع"ی فەرمانبەران قەرزارە، لە پەرلەمانەوە هەوڵێك دەستیپێكردووە بۆ گەڕاندنەوەی ئەو پارانە، بەپێی بەدواداچوونی (درەو)، بۆ گەڕاندنەوەی بەرزە موچە حكومەت مانگانە پێویستی بە نزیكەی (36 ملیار) دینار هەیە، یاسای چاكسازی بەلای بەرزە موچەدا نەڕۆیشتووە، پێناچێت حكومەت بەمزوانە وەڵامی داواكاری بەرزەموچە بداتەوە. كاتێك بڕیار شوێنی یاسا دەگرێتەوە شوباتی ساڵی 2016 كە هەرێمی كوردستان بەهۆی دابەزینی نرخی نەوت‌و بڕینی بەشە بودجەی هەرێم‌و خەرجییەكانی شەڕی "داعش"ەوە بە قەیرانێكی دارایی سەختدا تێدەپەڕی، نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی ئەوكاتی حكومەتی هەرێم بە بڕیارێك "بەرزەموچە"ی فەرمانبەرانی راگرت كە لەناو فەرهەنگی فەرمانبەراندا بە "تەرفیع" ناسراوە. ئەوەی نێچیرڤان بارزانی كردی، راگرتنی یاسا بوو بە بڕیار، ئەمە بۆ یاساناسان بابەتێكە كە زۆر جێگای تێبینی-یە، بەرزەموچەی فەرمانبەران بەپێی یاسای (موچەی فەرمانبەرانی دەوڵەت‌و كەرتی گشتی ژمارە 22ی ساڵی 2008)ی عێراق جێگیركراوە، ئەم یاسایە لە هەرێمی كوردستان كاری پێدەكرێت. بڕیاری راگرتنی بەرزەموچەی فەرمانبەران هاوكات بوو لەگەڵ بڕیاری بڕینی موچەی فەرمانبەران بەرێژەی (25% بۆ 75%) لەژێر ناوی "پاشەكەوتی موچە"، كابینەی پێشوو بەرلەوەی وادەكەی تەواو ببێت، بەدوو قۆناغ‌و لە ئازاری 2018‌و ئازای 2019دا بە یەكجاری پاشەكەوتی موچەی هەڵگرت، بەڵام بڕیاری راگرتنی بەرزەموچە وەكو خۆی مایەوە، ئەمە یەكێكی ترە لەو كێشانەی كە لە كابینەكەی نێچیرڤان بارزانییەوە بە میرات بۆ كابینەكەی مەسرور بارزانی ئامۆزای ماوەتەوە. بەمدواییە پەرلەمانی كوردستان بە هەماهەنگی لەگەڵ حكومەت یاسایەكی بەناوی "چاكسازی" پەسەندكرد، بەڵام ناوەڕۆكی یاساكە بە هیچ جۆرێك نەچووە بەلای بابەتی بەرزەموچەی فەرمانبەراندا، تائێستا چارەنوسی ئەم دۆسیەیە بە ناڕوونی ماوەتەوە‌و فەرمانبەران چوار ساڵی تری تەمەنی خزمەتی وەزیفییان بەڕێدەكەن بەبێ ئەوەی بەرزەموچەیان بۆ بكرێت، ئەمە سەرباری ئەوەی بەشێكی زۆری فەرمانبەران لە ساڵی دەرچوونی بڕیارەكە‌و ساڵانی دواتریشدا وادەی ئەوەیان هەبووە بەرزەموچەیان بۆ بكرێت‌و بۆیان نەكراوە، ئەمەش وەكو پاشەكەوتنی موچە بەقەرز لەسەر حكومەت ماوەتەوە‌و نازانرێت چۆن چارەسەری بۆ دەدۆزرێتەوە. هەوڵێك لە پەرلەمانەوە رۆژی 28ی مانگی رابردوو (36) كەس لە ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان ئیمزایان لەسەر نوسراوێك كرد‌و ئاڕاستەی سەرۆكایەتی پەرلەمانیان كرد، ئەو پەرلەمانتارانە لە نوسراوەكەیاندا دەڵێن ئێستا دۆخی دارایی حكومەت باش بووە، بۆیە دەبێت ئەو مافە یاساییە (بەرزەموچە) بۆ فەرمانبەران بگەڕێتەوە. كابینەی نوێی حكومەت لەدوای دەستبەكاربوونیەوە زیاتر لە هەوڵی كۆكردنەوەی داهاتەكانە، نەك گەڕاندنەوەی قەرزەكانی كابینەی پێشوو كە بە میراتیی بۆی ماوەتەوە، مەسرور بارزانی كە یەكەمجارە ئەزمونی خۆی لە سەرۆكایەتی حكومەتدا تاقیدەكاتەوە جارێ دەیەوێت بزانێت داهاتەكانی حكومەت چەندن، دواتر بڕیار لەسەر دابەشكردنیان بدات. یاسای چاكسازی كە بە پلەی یەكەم بۆ گەڕاندنەوەی بڕێك داهاتی بەهەدەردراو بوو بۆ حكومەت، لە رۆژنامەی وەقایعی كوردستان بڵاوكرایەوە، بەمەش كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە، روون نییە یاساكە چەندێك داهات بۆ حكومەت دەگەڕێنێتەوە، بەڵام هەر داهاتێك كە بەهۆی ئەو یاسایەوە دەگەڕێتەوە، دەبێت سەرەتا ئەو بۆ بەرزكردنەوەی رێژەی كەمترین ئاستی موچەی خانەنشینی بەكاربهێنرێت، چونكە لە یاساكەدا ئەولەویەت بەم بابەتە دراوە نەك گەڕاندنەوەی بەرزە موچەی فەرمانبەران. تێچووی بەرزە موچە چەندە ؟ دیارنییە ئاخۆ حكومەت لەسەر داوای پەرمان بڕیار لەسەر گەڕاندنەوەی بەرزەموچەی فەرمانبەران دەدات یاخود نا، چونكە ئەمە بەپلەی یەكەم بەندە بە تێچووی خەرجكردنی بەرزەموچەوە‌و ئەو قەرزانەی كە بەهۆی بەرزەموچەوە لەماوەی رابردوودا لەسەر حكومەت ماونەتەوە‌و بە فەرمانبەرانی نەداوە. لەدوای دەرچوونی بڕیاری راگرتنی بەرزەموچەوە، بەتێكڕا هەموو فەرمانبەران بەهۆی ئەو بڕیارەوە دوو بەرزەموچە "تەرفیع"یان فەوتاوە، ئەمە هاوشێوەی پاشەكەوتی موچە قەرزێكە كە لەسەر حكومەتی هەرێمە‌و دەبێت بگەڕێنێتەوە بۆ فەرمانبەران. بەهای ئەو قەرزەی بەرزەموچە كە دەبێت حكومەت بۆ فەرمانبەرانی بگەڕێنێتەوە بەدیاریكراوی نازانرێت، (درەو) پەیوەندی بە ژمارەیەك لە ئەندامانی لیژنەی داراییەوە كرد، كەسیان بە دیاریكراوی بەهای پارەكەیان نەزانی، بەڵام سەرچاوە ئاگادارەكان باسلەوە دەكەن بەهای ئەو پارەیە دەگاتە نزیكەی (4 ترلیۆن) دینار، واتە لەحاڵی بڕیارداندا لەسەر گەڕاندنەوەی پارەی بەرزەموچە، دەبێت حكومەت سەرەتا خۆی بۆ پێدانەوەی ئەو قەرزانە ئامادە بكات.   عەلی حەمەساڵح سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان دەڵێ:" بڕی ئەو پارەی بەرپرسان بە هێنانی كاڵای قاچاخ دەستیاندەكەوێت، نزیكەی ٣٥ ملیۆن دۆلاری مانگانەیە، بە نیوەی ئەو پارەیە، خەرجی بەرزەموچە چارەسەر دەكرێت"، واتە بەپێی قسەی عەلی حەمەساڵح گەڕاندنەوەی بەرزەموچەی فەرمانبەران زیاتر لە (17 ملیۆن) دۆلار لەسەر حكومەت دەكەوێت.  بەڵام یاسین واحید سەرۆكی دیوانی وەزارەتی دارایی‌و ئابوری لە لێدوانێكدا بۆ (درەو) رایگەیاند، تائێستا هیچ خەمڵاندنێكیان نەكردووە لەبارەی ئەوەی ئەگەر بەرزەموچە گەڕێندرایەوە چەندێك لە فەرمانبەران سودمەند دەبن لێی‌و خەرجی كۆی گشتی چەندێكە، بۆیە وتنی هەر ژمارەیەك لەوبارەیەوە شتێكی ناڕاست دەردەچێت. ئەگەر تێكڕای بەرزەموچە بە (50 هەزار) دینار ئەژماربكرێت، كە بۆ هەندێك پلەی وەزیفی لەم بڕە زیاتر‌و بۆ هەندێك تر كەمترە، لەحاڵی دەستپێكردنەوەی خەرجكردنی بەرزەموچە بۆ فەرمانبەران، حكومەت مانگانە پێویستی بە نزیكەی (36 ملیار) دینار دەبێت، ئەمە لەكاتێدایە ئێستا تێكڕای موچەی فەرمانبەرانی هەرێم مانگانە (881 ملیار) دینارە.  بەرزەموچە چییە ؟ بەپێی یاسای موچەی فەرمانبەرانی دەوڵەت‌و كەرتی گشتی عێراق بەرزەموچە بریتییە لە " گواستنەوەی پلەی وەزیفی فەرمانبەر لە كارەكەیدا بۆ پلەیەكی بەرزتر لە پلەكەی خۆی بەگوێرەی پلەبەندی وەزیفی". بۆ پلەبەرزكردنەوە بەپێی یاسا دەبێت ئەم مەرجانە جێبەجێ ببن ئینجا پلەبەرزكردنەوە دەكرێت: •    شوێنی بەتاڵ هەبێت لەو پلە وەزیفیەی كە فەرمانبەرەكەی بۆ بەرزدەكرێتەوە، لە فەرمانگەكەدا. •    ئەو ماوەیە تەواوبووبێت كە بۆ تەرفیع دانراوە. •    فەرمانبەر مەرج‌و پێداویستی داواكراوی تێدا بێت بۆ وەرگرتنی ئەو ئەركەی كە پلەكەی بۆ بەرزدەكرێتەوە. •    تواناو لێهاتووی فەرمانبەر بسەلمێندرێت لە بەڕێوەبردنی ئەو ئەركەی كە پلەكەی بۆ بەرزدەكرێتەوە. راگرتنی بەرزەموچەی فەرمانبەران لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە ناتوانێت بەراورد بكرێت بە بڕیاری پاشەكەوتی موچە، چونكە پاشەكەوتی موچە هاوشێوەی قەرزێكە كە هی فەرمانبەرانە‌و كەوتوەتە سەرشانی حكومەت‌و پێدانەوەی لە ئێستادا یاخود كاتێكی تر كێشەی گەورە بۆ كاری فەرمانبەران دروستناكات، بەڵام بڕینی بەرزەموچە كێشەی بۆ پلەبەندی كاری فەرمانبەران دروستدەكات، بەتایبەتی بۆ تەمەنی خانەنشینی. قەرزەكانی فەرمانبەران لای حكومەت كابینەی نوێی حكومەت كە دەستبەكاربوو، كەوت بەسەر قەرزێكی (14 ترلیۆن) دیناریدا، كە پارەی موچە پاشەكەوتكراوەكانی فەرمانبەرانە لەماوەی ساڵانی (2015 بۆ 2019)، ئەمە سەرباری قەرزی تایبەت بە بەرزەموچەی فەرمانبەران. ئەگەر پارەی پاشەكەوتی موچە‌و بەرزەموچە بە تێكڕا ئەژماربكرێت، قەرزی فەرمانبەران لەسەر حكومەت بۆ (18 ترلیۆن) دینار بەرزەدەبێتەوە. لە ساڵی 2014وە حكومەتی هەرێمی كوردستان یاسای بودجەی نییە، بۆیە پەرلەمان كە چاودێرە لەسەر حكومەت بەدیاریكراوی شێوازی دەستخستنی داهاتەكان‌و چۆنیەتی خەرجكردنیان لەلایەن حكومەتەوە نازانێت، بۆیە پێدانەوەی قەرزی فەرمانبەران لەلایەن حكومەتەوە بابەتێكە كە ناتوانرێت پێشبینی بكرێت. لە یاسای چاكسازیدا كە بەمدواییە پەسەندكرا، چارەنوسی موچە پاشەكەوتكراوەكان رادەستی بەغداد كراو حكومەتی هەرێم چاوەڕێیە حكومەتی ناوەندی عێراق ئەو پارانە بۆ فەرمانبەران بگەڕێنێتەوە، بەڵام چارەنوسی بەرزەموچە هێشتا بڕیاری لەسەر نەدراوە.  

درەو: حكومەتی هەرێمی كوردستان داوای زانیاری لەسەر ئەو فەرمانبەرانە دەكات كە تەمەنیان (45) ساڵەو (15)ساڵ خزمەتیان هەیە، ئەتوانن ئارەزومەندانە خانەنشین بنن، دوای ئەوەی یاسای چاكسازی لەمڕۆوە چووە بواری جێبەجێكردنەوە  ئەمڕۆ یاسای چاكسازی و خانەشنینی پلە باڵاكان دوای پەسەندكردنی لەلایەن سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە لە رۆژنامەی (وقایعی كوردستان) بڵاوكرایەوەو دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە. حكومەتی هەرێمی كوردستان خشتەیەكی ئاراستەی وەزارەتەكان كردووەو داوای زانیاری دەكات لەسەر ئەو فەرمانبەرانەی كە تەمەنیان (45) ساڵ و زیاترەو خزمەتیشیان لە (15) ساڵ و زیاترە. لە بڕگەی سێیەمی مادەی 7ی یاسای چاكسازیدا، ئەو فەرمانبەرانەی كە تەمەنیان (45)ساڵە و خزمەتیشیان (15) ساڵە دەتوان بە خواستی خۆیان خانەنشین بن، بەڵام خانەنشینیەكە ئارەزوو مەندانەیە، تا تەمەنی (63) ساڵ دەبێتە ئیجباری، ئەم خانەنشینیە ئارەزومەندانەیە تەنها فەرمانبەرانی مەدەنی دەگرێتەوەو سەربازی ناگرێتەوە.  لە دەقی بڕگەی سێیەمی مادەی (7) ی یاساكەدا هاتووە: فەرمانبەر بەو پێناسەیەی لە یاسی خانەشنی یەكگرتووی بەركار لە هەرێمدا هاتووە ( بەوانەشەوە كە لەبڕگەی یەكەمی ئەم مادەیەدا ئاماژەی پێدراوە) شاییسە موچەیەكی خانەنشینی دەبن ئەگەر خزمەتی خانەنشینیان لە (15) ساڵ كەمتر نەبێت و (45) ساڵ لە تەمەنیان تەواو كردبێت، جگە لە حاڵەتەكانی مردن یان شەهید بوون یان خانەشنینبون لە هۆكاری تەندرووستی و ئەو حاڵەتانەی دیكەی بەدەركردن كە لە یاسای خانەنشینی بەركاردا هاتووە. 

راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  له‌ سه‌ره‌تای دروستبوونی یه‌كێتیه‌وه‌، مام جه‌لال وه‌كو دامه‌زرێنه‌ری سه‌ره‌كی و كۆكه‌ره‌وه‌ی سه‌رجه‌م بیروباوه‌ڕ و هێله‌ جیاوازه‌كان، باوه‌ڕی به‌ بنه‌ماڵه‌ كردنی ئه‌و حزبه‌ نه‌بوه‌، ئه‌و ئاڕاسته‌ و هێله‌شی كه‌ به‌ "هێلی گشتیی" له‌سه‌رده‌می خۆیدا ناسراو بو، سه‌رجه‌م كه‌س و باڵ و گروپه‌كانی نێو یه‌كێتیی له‌ خۆگرتبو، زۆربه‌ی ئه‌وانه‌شی له‌ لوتكه‌ی خه‌ته‌ گشتییه‌كه‌ی مام جه‌لالدا بوون، هی زۆربه‌ی ناوچه‌كان بوون، تا ئه‌م دوایانه‌ش یه‌ك كه‌س له‌ بنه‌ماڵه‌كه‌ی خۆی له‌ نێو ئه‌و حزبه‌دا پۆستی باڵای نه‌بو. له‌ كۆنگره‌ی سێهه‌می یه‌كێتیی ( له‌ دوای جیابوونه‌وه‌ی گۆڕان)، ده‌وترێ یه‌كێك له‌ نه‌وه‌كانی مام جه‌لال له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات گه‌رابۆوه‌، تاوه‌كو بۆ سه‌ركردایه‌تی خۆی كاندید بكات، دوای ئه‌وه‌ی مام جه‌لال به‌وه‌ ده‌زانێت، توڕه‌ ده‌بێت و داوای لێده‌كات پلیتی فڕۆكه‌ ببڕێت و بگه‌ڕێته‌وه‌ شوێنه‌كه‌ی خۆی. هێرۆخان به‌ درێژای مێژووی یه‌كێتی هاوشانی مام جه‌لال خه‌باتی كرد، ئینجا له‌ كۆتاییه‌كانی ژیانی هاته‌ پێشه‌وه‌، به‌ڵام تاوه‌كو مام جه‌لال له‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌دا بوو، ئه‌و رۆڵی كاریگه‌ری نه‌بوو، لاهور شێخ جه‌نگیش كه‌ به‌شێكی ته‌مه‌نی له‌گه‌ڵ مام جه‌لالدا به‌ رێكرد، له‌ كۆنگره‌ی سێهه‌مدا، ته‌نها توانی ببێته‌ ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند. دوای مام جه‌لال و دووركه‌وتنه‌وه‌ هێرۆخان، له‌ كۆنگره‌ی چواره‌م دۆخێكی دیكه‌ هاتۆته‌ ئاراوه‌، به‌شێوه‌یه‌ك كوڕ و نزیك و نه‌وه‌كانی مام جه‌لال، بوونه‌ته‌ رێگر له‌به‌رده‌م دووباره‌ ته‌شكیلكردنه‌وه‌ی یه‌كێتیی، ده‌یانه‌وێ جگه‌ له‌ خۆیان پۆستی سه‌رۆك و جێگر بۆ هیچ و گروپ و باڵێكی دیكه‌ی ئه‌و حزبه‌ نه‌بێت، له‌كاتێكدا سه‌رۆكایه‌تیكردنی یه‌كێتیی له‌سه‌ره‌تای دروستبوونیه‌وه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای سازان و پێدانی به‌شی باڵ و گروپه‌كان بووه‌. بۆ نموونه‌ له‌ رابردوو ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی یه‌كێتیی له‌ نێوان سه‌رۆك و دوو جێگر، دوو كه‌س له‌ ده‌ره‌وه‌ی ماڵی مام جه‌لال بوو. ره‌نگه‌ تاڕاده‌یه‌ك به‌ مه‌ركه‌زی بوونی حزب و به‌ بنه‌ماڵه‌یی كردن فۆڕمێكی گونجاو بێت بۆ حزبی ڕۆژهه‌ڵاتی، به‌ڵام سروستی یه‌كێتیی و ئه‌و هێزانه‌ی له‌ منداڵدانی یه‌كێتیی هاتوونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ ئه‌و فۆڕمه‌ په‌سه‌ند ناكات. بۆ نموونه‌ له‌ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئه‌گه‌رچی كوڕه‌كان نه‌وشێروان موسته‌فا به‌ فه‌رمی هیچ پۆستێكیان نییه‌، به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌ كرده‌كی و له‌ پشت په‌رده‌وه‌ ،هه‌موو شت له‌ ده‌ستی ئه‌وانه‌، بۆیه‌ هه‌ر زوو له‌ لایه‌ن خه‌ڵك و قاعیده‌ی جه‌ماوه‌ری ئه‌م شێوازه‌ به‌ڕێوه‌بردنه‌ ره‌تكرایه‌وه‌، هیچ كه‌سیش گه‌شبین نییه‌ به‌ داهاتووی ئه‌و حزبه‌. ئه‌گه‌ر ماڵی مام جه‌لال بیانه‌وێ چاو له‌ ماڵی بارزانی بكه‌ن، ده‌بێت ئه‌وه‌یان له‌بارچاوبێت، ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ ناو پارتی ده‌گوزه‌رێ و به‌جۆرێك له‌ جۆره‌كان مه‌ركه‌زیه‌تی هیشتۆته‌وه‌، مانه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانیه‌، دوای ئه‌و زوو، یان دره‌نگ پێكدادان له‌ نێوان ئامۆزاكان رووده‌دات. ئه‌وه‌ی شاره‌زای بارودۆخی ناوخۆی بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی بێت، ده‌زانێت دۆخی یه‌كێتیی دوای نه‌مانی مام جه‌لال و دووركه‌وتنه‌وه‌ی هێرۆخان، ماڵی مام جه‌لال له‌سه‌ر به‌ڕێوه‌بردنێكی كاتی ئێستای یه‌كێتیی نه‌بێت، له‌ هیچ شت كۆك نین، ئه‌م نزیكبوونه‌وه‌ش به‌هۆی ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی قوباد تاڵه‌بانییه‌، ئه‌گه‌ر نا هه‌ریه‌كه‌یان له‌ ئاوازێك ده‌خوێنن. لاهور و باڤڵ له‌ زۆر شت له‌یه‌كه‌وه‌ دوورن، ئێستاش كه‌ له‌ یه‌كه‌وه‌ نزیكن به‌هۆی قوباد تاڵه‌بانی، ره‌نگه‌ له‌ چه‌ند كاتژمێر و ڕۆژ و ساڵی داهاتو، تووشی پێكدادان بن، یان لێك دووربكه‌ونه‌وه‌، به‌تایبه‌ت باڤڵ هه‌ڵپه‌ی ده‌سه‌ڵات و پاره‌ و هێزی هه‌یه‌، لاهوریش به‌مه‌ ناره‌حه‌ته‌، هه‌ستیار و دوو دڵه‌ به‌رامبه‌ر باڤڵ، ده‌شزانێت دوای كۆنگره‌ به‌پرسیاریه‌تی زیادیكردوه‌، وه‌كو به‌ر له‌ كۆنگره‌ نییه‌، ده‌بێت باشتر مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ هه‌مووان بكات. ئه‌و عینادیه‌ی ماڵی مام جه‌لال كاریگه‌ی له‌سه‌ر دۆخی سیاسی و ناوخۆی هه‌رێمی كوردستانیش كردوه‌، حكومه‌ت و لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان نازانن له‌گه‌ڵ كێ و له‌گه‌ڵ كامه‌ سه‌ر و ماڵ مامه‌ڵه‌ بكه‌ن ؟ ئه‌م رووداوانه‌ی له‌م چه‌ند رۆژی رابردو كه‌ له‌ هه‌رێم روویاندا به‌شێكی زاده‌ی ئه‌م كێشانه‌یه‌. له‌ چه‌ند ڕۆژی رابردوودا، كه‌ سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی خه‌ریكی داڕشتنه‌وه‌ی په‌یڕه‌وی ناوخۆی یه‌كێتین، له‌سه‌ره‌تادا ماڵی مام جه‌لال داوای هه‌ردوو پۆستی جێگریان ده‌كرد، به‌ڵام له‌ چه‌ند ڕۆژی داهاتوو داواكارییه‌كانیان به‌شێوه‌یه‌ك گۆڕیوه‌، داوای پۆستی سه‌رۆك، یاخود سیسته‌می هاوسه‌رۆكی ده‌كه‌ن، به‌م داواكاریه‌ش به‌رهه‌م ساڵحیشیان له‌خۆیان تۆراندوه‌. ماڵی مام جه‌لال به‌تایبه‌ت باڤڵ تاڵه‌بانی و قوباد تاڵه‌بانی به‌ ناچاری لاهور شێخ جه‌نگیان رازیكردوه‌ جۆرێك له‌ رێككه‌وتنیان له‌گه‌ڵ بكات، كه‌ یه‌كێتیی به‌ ته‌واوی به‌ ئاراسته‌ی بنه‌ماڵه‌یی بوون ببه‌ن، هاوشێوه‌ی ئه‌وه‌ی ئێستای پارتی و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ن، ئه‌وه‌ش له‌ پێناو پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆیان، ئه‌گه‌ر یه‌كێتیی له‌وه‌ی ئێستا هه‌یه‌ بچووكتریش ببێته‌وه‌. به‌م كرده‌وانه‌ی ئه‌م دوایه‌ی ماڵباتی تاڵه‌بانی، كه‌ لاهور شێخ جه‌نگیشیان خستۆته‌ ناوی، چه‌ندین به‌ره‌یان له‌ دژی خۆیان كردۆته‌وه‌ له‌وانه‌ ( به‌ره‌ی ماڵی كۆسره‌ت ره‌سوڵ و به‌رهه‌م ساڵح و گروپی كه‌ركووكییه‌كان و دلێری سه‌ید مه‌جید و عیماد ئه‌حمه‌د و عه‌دنانی حه‌مه‌ی مینه‌ و چه‌ند كه‌سێكی دیكه‌)، له‌كاتێكدا ئه‌وانیش هاوشێوه‌ی بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانی خۆیان به‌ میراتگیری به‌شێكی یه‌كێتیی ده‌زانن، به‌ڵام ئێستا هه‌ستیان به‌وه‌ كردوه‌، له‌م خوله‌دا هه‌وڵده‌درێت په‌راوێزبخرێن. لاهور شێخ جه‌نگی كه‌ براوه‌ گه‌وره‌كه‌ی كۆنگره‌یه‌، له‌ ئێستاشدا له‌به‌ره‌ی كوڕه‌كانی مام جه‌لال ده‌رده‌كه‌وێت و كه‌وتۆته‌ ژێر كاریگه‌ری ئه‌م رێككه‌وتنه‌، ئه‌گه‌ر به‌م شێوه‌یه‌ به‌رده‌وام بێت، جگه‌ له‌وه‌ی یه‌كێتیی تووشی قه‌یرانێكی دیكه‌ ده‌كات و به‌م یاریه‌ كێشه‌كان زیاتر قوڵتر ده‌كاته‌وه‌، دواجاریش چاره‌سه‌ركردنی ئه‌سته‌م ده‌بێت، له‌ هه‌مانكاتیشدا ره‌نگه‌ به‌م یاریه‌ به‌ ته‌واوی ده‌سه‌ڵات بكه‌وێته‌ ده‌ست ئه‌نجومه‌نی سیاسی و به‌رژه‌وه‌ندی گشتیی یه‌كێتیی، یاخود گروپێكی دیكه‌ دروست بن، دان به‌ هه‌یكه‌لی نوێی یه‌كێتی دانه‌نێن. ده‌بێت نه‌وه‌كانی ماڵی مام جه‌لال ئه‌وه‌ بزانن، كه‌ یه‌كێتیی ته‌نها مولكی ئه‌وان نییه‌، ئه‌گه‌ر بیانه‌وێ حزب به‌ره‌ و سیسته‌می به‌ بنه‌ماڵه‌یی ببه‌ن، ده‌بنه‌ هێزێكی بچوك له‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌دا، چونكه‌ هه‌ریه‌ك له‌و باڵ و گروپانه‌ی داوای به‌شی خۆیان ده‌كه‌ن، حه‌قێكیان له‌سه‌ر یه‌كێتیی هه‌یه‌ و نفوز و قاعیده‌ی جه‌ماوه‌ریان زۆره‌، به‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ی هه‌ر كه‌سێك له‌وانه‌، ئه‌وكات له‌به‌رژه‌وه‌ندی یه‌كێتیی نابێت. ئه‌گه‌ر ئه‌م دۆخه‌ به‌رده‌وام بێت، سه‌رباری ئه‌وه‌ی دۆخی یه‌كێتیی به‌ره‌ و خراپتر و خراپتر ده‌چێت، له‌ سنووره‌كانی دیكه‌ی وه‌كو هه‌ولێر و بادینانیش رۆژی دوای ڕۆژ ئه‌و حزبه‌ روو له‌ لاواز بوون ده‌كات، چونكه‌ ئه‌گه‌ر یه‌ك جوله‌ به‌رامبه‌ر ماڵی كۆسره‌ت ره‌سوڵ بكرێت و په‌راوێز بخرێن و له‌ به‌رژه‌وه‌ندیان نه‌بێت، ئه‌وه‌نده‌ی دیكه‌ برینی یه‌كێتیی له‌م ناوچانه‌ زیاتر ده‌بێت. ئه‌مه‌ بۆ باڵ و گروپه‌كانی دیكه‌ش له‌ سنووری گه‌رمیان و سلێمانی كه‌ركوك راسته‌، چونكه‌ ئه‌وان به‌ ئه‌ندازه‌ی خۆیان كاریگه‌ری گه‌وره‌یان هه‌یه‌. كه‌ركوك كه‌ ئێستا تاكه‌ پارێزگایه‌ یه‌كێتیی تیایدا زۆرترین نفوزی جه‌ماوه‌ری هه‌یه‌ و به‌ قه‌لای سه‌وزی یه‌كێتی ناسراوه‌، ئه‌وانیش به‌م شێوازه‌ی ئێستای داڕشتنه‌وه‌ی هه‌یكه‌لی یه‌كێتیی رازی نین، بۆیه‌ ئه‌گه‌ر داواكارییه‌كانی ئه‌وانیش له‌به‌رچاو نه‌گیرێت، گره‌ و له‌سه‌ر په‌رته‌وازه‌یكردنی یه‌كگرتووی سه‌ركرده‌كانی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ بكرێت، دیسانه‌وه‌ لایه‌كی یه‌كێتیی تووشی ئیفلیج بوون ده‌بێت، له‌م ناوچانه‌ش زۆر شت له‌ ده‌ست ده‌ده‌ن. ئێستا لاهور شێخ جه‌نگی كه‌ براوه‌ی كۆنگره‌یه‌، ئه‌گه‌ر نه‌رمی نه‌نوێنێت، له‌ نێوان فۆڕمی به‌ بنه‌ماڵه‌یی كردن، یاخود دابه‌شكاری پۆسته‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای ته‌وافوق و پشكی گروپه‌كان و به‌ڕێوه‌بردنی به‌ كۆمه‌ڵ، هی دووه‌میان هه‌ڵنه‌بژێرێت، هه‌نده‌ی دیكه‌ دۆخه‌كه‌ خراپتر ده‌بێت و كارته‌كان به‌شێوه‌یه‌كی ئاڵۆز تێكه‌ڵ ده‌بن، چونكه‌ ئه‌وها هه‌م خۆی به‌هێزده‌بێت و هه‌میش یه‌كێتیی به‌ ته‌واوی له‌ حزبی به‌ بنه‌ماڵه‌یی بوون ده‌پارێزێت. باشترین چاره‌سه‌ر بۆ دۆخی ئێستای یه‌كێتیی به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و حزبه‌یه‌ به‌شێوازی كۆمه‌ڵ و سیسته‌می فره‌ جێگری، كه‌ هه‌مووان هه‌ست به‌ بوونی خۆیان بكه‌ن، مافه‌كانیان له‌ رووی به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و حزبه‌ پارێزراو بێت.

(درەو): ساڵی رابردوو لە هەرێمی كوردستان‌و ناوچەكانی دەرەوە، (151) دەزگای راگەیاندن‌و رۆژنامەنوس پێشێلكارییان بەرامبەر كراوە، هەولێرو سلێمانی‌و كەركوك پێشەنگی پێشێلكارییەكانن، پارێزگای هەڵەبجە خاوێنترین ناوچە بووە، زۆرترین حاڵەتی پێشێلكاریی لە شێوەی رێگریكردن بووە لە روماڵكردنی رووداوەكان‌و دەستگیركردنی رۆژنامەنوسان، زۆرترین پێشێلكارییەكان لەبەرامبەر رۆژنامەنوس‌و میدیاكارانی كەناڵی (NRT)  كراوە. ئامارێكی نوێ لیژنەی داكۆكیكردن لە ئازادی رۆژنامەنوسی‌و مافی رۆژنامەنوسان كە سەربە ئەنجومەنی سەندیكای رۆژنامەنوسانە، راپۆرتی خۆی لەباری پێشێلكراییەكان بەرامبەر بە رۆژنامەنوسان لە ساڵی 2019دا بڵاوكردەوە. بەپێی راپۆرتەكە ساڵی رابردوو بەشێوەیەكی گشتی (66) حاڵەتی پێشێلكاری بەرامبەر بە دەزگاكانی راگەیاندن‌و رۆژنامەنوسان تۆماركراوە‌و ئەو پێشێلكارییانە (151) دەزگای راگەیاندن‌و رۆژنامەنوسی گرتوەتەوە. جۆری پێشێلكارییەكان كە ساڵی رابردوو تۆماركراون، ئەمانە بوون: •    دەستگیركردن: 19 حاڵەت •    رێگەنەدان بە روماڵكردنی هەواڵ: 24 حاڵەت •    هێرش‌و سوكایەتی: 10 حاڵەت •    لێدان: 2 حاڵەت •    داخستنی نوسینگە: 2 حاڵەت •    دەستبەسەركردن (توقیف): 4 حاڵەت •    هەڕەشە: 4 حاڵەت •    داوای پڕكردنەوەی فۆڕمی زانیاری كەسیی‌و ئەمنی: 1 حاڵەت رێگەنەدان بە رووماڵكردنی رووداوەكان لەلایەن میدیا‌و رۆژنامەنوسانەوە لە ساڵی رابردوودا دیارترین پێشێلكاریی بووە كە رێژەی (41%)ی كۆی ئەو پێشێلكارییانە پێدەهێنێت كە لەو ساڵەدا تۆماركراون، لەدوای ئەویش پێشێلكاری دەستگیركردنی رۆژنامەنوسانە كە رێژەی (24%)ی كۆی پێشێلكارییەكان پێكدەهێنێت. پێشێلكاریی بەپێی ناوچە بەپێی راپۆرتەكە، زۆرترین رێژەی پێشێلكاری بەرامبەر بە میدیاكان‌و رۆژنامەنوسان لە ساڵی رابردوودا لە پارێزگاكانی (هەولێر- سلێمانی- كەركوك) بووە، كەمترین رێژەش لە پارێزگای هەڵەبجە بووە. ساڵی رابردوو بەپێی دابەشبوونی جوگرافی، پێشێلكارییەكان بەرامبەر بە میدیا‌و رۆژنامەنوسان بەمشێوەیە بووە: •    هەولێر: 17 حاڵەت •    سلێمانی: 17 حاڵەت •    كەركوك: 17 حاڵەت •    دهۆك: 8 حاڵەت •    هەڵەبجە: 1 حاڵەت •    خانەقین: 1 حاڵەت •    بەغداد: 1 حاڵەت •    موسڵ: 1 حاڵەت   پێشێلكاریی بەپێی رەگەز بەپێی رەگەز بەپێی ئامارەكەی لیژنەی داكۆكیكردن لە ئازادی‌و مافی رۆژنامەنوسان، ساڵی رابردوو زۆربەی ئەو پێشێلكارییانەی كە بەرامبەر بە رۆژنامەنوسان كراوە، لەدژی ئەو رۆژنامەنوسانە بووە كە رەگەزییان (نێر) بووە، بەجۆرێك رێژەی (97%)ی ئەوانەی پێشێلكارییان بەرامبەر كراوە لە رەگەزی (نێرینە)بوون، لە رەگەزی (مێ) تەنیا رێژەی (3%) تۆماركراوە. پێشێلكاریی بەپێی دەزگاكانی راگەیاندن راپۆرتەكە ناوی ئەو رۆژنامەنوس‌و دەزگایانەی بڵاوكردوەتەوە كە ساڵی رابردوو پێشێلكارییان لەدژ كراوە، بەمشێوەیە: •    پێشێلكاریی لە شێوەی دەستگیركردندا: ئەم شێوازەی پێشێلكاریی لە ساڵی رابردوودا زۆربەی لەدژی رۆژنامەنوس‌و میدیاكارەكانی كەناڵی (NRT) بووە. •    پێشێلكاریی لەشێوەی فەرمانی دەستبەسەركردندا: دوو حاڵەت تۆماركراوە، یەكێكیان بەرامبەر بە رۆژنامەنوسێكی كەناڵی (NRT)‌و ئەوی تر بەرامبەر ستافی سایتی (درەو)‌و چەند رۆژنامەنوسێكی ترە. •    پێشێلكاریی لەشێوەی رێگەنەدان بە رووماڵكردنی رووداوەكان: زۆرینەی پێشێلكاریی لەم جۆرە بەرامبەر بە  رۆژنامەنوسانی كەناڵی (NRT) بووە كە (14) حاڵەتە، لەدوای ئەویش كەناڵی (كوردسات) دێت كە (5) حاڵەتە، پاشان كەناڵی (رۆژتیڤی) كە (4) حاڵەتە، (3) حاڵەتیش بەرامبەر بە رۆژنامەنوسانی كەناڵی كوردستان 24 بووە. •    پێشێلكاری لە شێوەی هێرش‌و سوكایەتی: زۆرترین پێشێلكاری لەم شێوازە بەرامبەر بە رۆژنامەنوسانی كەناڵی (وار) تۆماركراوە كە (3) حاڵەتە، لەدوای ئەویش كەناڵی (سپێدە)‌و (كوردسات) دێت كە هەریەكەیان (2) حاڵەتیان لەدژ كراوە. •    پێشێلكاریی لەشێوەی لێداندا: ئەم شێوازە دوو حاڵەت تۆماركراوە، یەكێكیان بە رۆژنامەنوسانی كەناڵی (سپێدە) بووە‌و ئەوی تر لەدژی پەیامنێری كەناڵی جەزیرەی قەتەری بووە لەكاتی كوشتنی دیپلۆماتكارەكەی توركیا لە هەولێر. •    پێشێلكاریی لەشێوەی داخستنی نوسینگە‌و كەناڵ: دوو حاڵەت تۆماركراوە، یەكێكیان بەرامبەر بە كەناڵی (NRT) بووە‌و ئەوی تر بەرامبەر بە كەناڵی كوردستان 24 كراوە لە رۆژئاوای كوردستان. •    پێشێلكاریی لەشێوەی پڕكردنەوەی فۆڕمی زانیاریی كەسیی‌و ئەمنی: ئەم شێوازە سێ حاڵەت تۆماركراوە كە بەرامبەر بە رۆژنامەنوسانی هەرسێ كەناڵی (رۆژتیڤی- گەلی كوردستان- كوردستات) تۆماركراوە. •    پێشێلكاریی لەشێوەی هەڕەشە: چوار حاڵەت تۆماركراوە، یەكێكیان بەرامبەر بە رۆژنامەنوسێكی كەناڵی (NRT) لە بەغداد تۆماركراوە، یەك حاڵەت بەرامبەر بە رۆژنامەنوسێكی كەناڵی (كەركوك)، یەك حاڵەت بەرامبەر بە كەناڵی (وار)، یەك حاڵەت بەرامبەر بە كەناڵی كوردستان 24. كێن ئەوانەی پێشێلكاریی دەكەن ئەوەی لە راپۆرتەكەدا تۆماركراوە، ئەوانەی ساڵی رابردوو پێشێلكاریی جۆراوجۆریان بەرامبەر بە رۆژنامەنوسان كردووە بریتی بوون لە: •    هێزە ئەمنییەكان لە شیلادزێ- دهۆك •    هێزەكانی ئاسایش- دهۆك •    پۆلیس‌و بەڕێوەبەری ناحیەی تەكیە- سلێمانی •    هێزەكانی حەشدی شەعبی- خانەقین •    هێزەكانی ئاسایش- سلێمانی •    هێزەكانی سوپای عێراق- كەركوك •    هێزەكانی سوپای عێراق- موسڵ •    هێزە ئەمنییەكان- هەولێر •    هێزی 8ی تەواری- خانەقین •    راكان جبوری پارێزگاری كەركوك •    بەرپرسی ئەمنی نیشتمانی- خانەقین •    هێزی فیرقەی چواری مغاویری سوپای عێراق- كەركوك •    پۆلیسی نەخۆشخانە- دهۆك •    هێزەكانی سوپای عێراق- مەخمور •    هێزەكانی پۆلیسی سۆران •    ئاسایشی گەرمیان- كەلار •    ئیستخباراتی كەركوك •    سەرپەرەشتیاری یاری نێوان یانەی سەیدسادق‌و یانەی خاك لە 7/12/2019 •    خۆپیشاندەران لە كەركوك رۆژی 15/10/2019 •    مستەفا حەسەن گەورە لە 11/10/2019 •    بەشی راگەیاندنی شارەوانی گەرمیان •    هێزی دژە تیرۆر- هەولێر •    ئیدارەی باكوری سوریا- رۆژئاوای كوردستان •    لیوای 61ی سەرۆك وەزیران- كەركوك دەربازبوون لە سزا لە هەرێمی كوردستان بەردەوام ئەوانەی كە پێشێلكاری لەبەرامبەر رۆژنامەنوسان ئەنجام دەدەن، لە سزای یاسایی دەرباز دەبن، راپۆرتی لیژنەی داكۆكی لە رۆژنامەنوسان لە راپۆرتی خۆیدا هیچ حاڵەتێكی تۆمارنەكردووە لەبارەی سزادانی ئەوانەی كە ساڵی 2019 پێشێلكارییان بەرامبەر بە میدیاكان‌و رۆژنامەنوسان ئەنجامداوە. بەراوردكارییەك بەپێی ئاماری هەمان لیژنەی داكۆكیكردن لە مافی رۆژنامەنوسان، ساڵی 2018 لە هەرێمی كوردستان‌و ناوچەكانی دەرەوەی هەرێم (131) حاڵەتی پێشێلكاریی بەرامبەر بە رۆژنامەنوسانی كورد تۆماركراون، واتە ساڵی رابردوو حاڵەتەكانی پێشێلكاری دابەزینێكی بەرچاوی بەخۆوە بینیوە‌و لە (131) حاڵەتەوە دابەزیوە بۆ (66) حاڵەت.  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی لە كۆبونەوەی ئەمڕۆیدا گورزێكی بەهێزی لە ئەنجومەنی باڵای سیاسی وەشاند، سەركردایەتی لە پەیڕەودا بەرزترین دەسەڵاتی حزبی بەخشییە ئەنجومەنی سەركردایەتی، پرسی سەرۆك‌و جێگرەكانی هێشتا گرێكوێرەیەكە كە نەكراوەتەوە، ماڵباتی تاڵەبانی بەرهەم ساڵحیان خستوەتە ناو مامەڵەیەكی نوێوە. یەك كۆبونەوە‌و سێ دانیشتن دوای سێ دانیشتن، هێشتا یەكەم كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەكراوەیی ماوەتەوە‌و سەركردایەتی نوێی حزبەكە نەیتوانیوە پەیڕەوی ناوخۆی حزب پەسەندبكات‌و سەرۆكێكی نوێ بۆ حزبەكە هەڵبژێرێت‌و دەسەڵاتی ئۆرگانە نوێیەكانی حزب دیاری بكات. بەهۆی ئەم دۆخەوە، دوای نزیكەی (45) رۆژ لە بەڕێوەچوونی كۆنگرەی چوارەم، هێشتا یەكێتی بەبێ سەر ماوەتەوە، ئەمە لەكاتێكدایە دۆخی هەرێم لە ناوخۆدا پەرەسەندنی خێرا بەخۆوە دەبینێت‌و عێراقیش بەرەو هەڵبژاردنی پێشوەختە هەنگاو دەنێت. سێ گروپ بەشدارنەبوون ئەمڕۆ جارێكی تر ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی كۆبوەوە، لە كۆبونەوەكەدا لە كۆی (121) كەس لە ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی، نزیكەی (100) كەس بەشداربوون. باڵی كۆسرەت رەسوڵ‌و گروپی كەركوكییەكان‌و گەرمیانییەكان بەشدارنەبوون، هۆكاری بەشدارنەبوونی ئەم گروپانە لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا پەیوەندیدار بوو بە رێكنەكەوتن باڵەكانی حزب لەسەر یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك‌و جێگرانی نوێی سەرۆكی حزب. كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی كە لە كۆتاییەكانی ساڵی 2019 بەڕێوەچوو، دەسەڵاتی پەسەندكردنی پەیڕەوی نوێی حزبی دایە دەست سەركردایەتییە هەڵبژێردراوەكە، ئەمە وایكرد چارەسەری كێشە بنەڕەتییەكانی یەكێتی هەر لە سەرەوە بمێنێتەوە، ئەمەش هەمان ئەو بارودۆخەیە كە لەدوای نەخۆشكەوتن‌و دواجاریش كۆچی دوایی جەلال تاڵەبانی سەركردەی مێژوویی حزبەكەوە، یەكێتی تێیكەوتووە‌و لەڕێگەی سەركردایەتییەوە نەیتوانیوە چارەسەریان بكات. مستەفا چاوڕەش سەرپەرەشتیاری ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی رایگەیاند، تائێستا لە كۆی (77) ماددەی رەشنوسی پەیڕەوی ناوخۆ، (33) ماددەی پەسەندكراوە. مستەفا چاوڕەش باسی لەوەكرد، لە پەیڕەودا دەسەڵاتەكانی سەركردایەتی‌و سەرۆك‌و جێگرانی سەرۆكی حزب یەكلاكراونەتەوە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، ئەنجومەنی سەركردایەتی هێشتا نەگەیشتووەتە سەر بابەتی دەسەڵاتەكانی سەرۆك‌و جێگرەكانی كە لە ماددەی (36)ی پەیڕەوەكەوە دەستپێدەكات، هەروەها بابەتی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی شارەكان‌و دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكلانەبووەتەوە كە سێ بابەتی هەستیارن‌و كرۆكی كێشمەكێشی نێوان باڵەكانی یەكێتییە. باڵەكان دەیانەوێت بەر لە پەسەندكردنی ژمارەی جێگرانی سەرۆكی لە ئەنجومەنی سەركردایەتی، كاندیدەكانی پۆستی سەرۆك‌و جێگرەكانیان یەكلابكرێتەوە، ئەمەش ئاستەنگی بۆ پەسەندكردنی تەواوی ماددە‌و بڕگەكانی پەیڕەوەكە لە ئەنجومەنی سەركردایەتی دروستكردووە. گەمەی نوێی باڵەكان بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، لە چەند رۆژی رابردوودا باڵەكانی یەكێتی هەندێك كارتی نوێی گەمەكردنیان بەڕووی یەكتردا بەرزكردوەتەوە. (درەو) زانیویەتی، رۆژی دوو شەممەی رابردوو بافڵ تاڵەبانی سەردانی كۆسرەت رەسوڵی كردووە‌و پێی راگەیاندووە، ئەوان وەكو ماڵباتی تاڵەبانی رازی نین بەرهەم ساڵح بكرێت بە سەرۆكی یەكێتی‌و داوای لێكردووە بەدوای چارەسەرێكی تردا بگەڕێن. بافڵ تاڵەبانی چاوی لەوەیە پۆستی سەرۆكی حزب وەرگرێت، یاخود لە خراپترین حاڵدا پۆستی جێگری سەرۆكی یەكێتی پێبدرێت بە دەسەڵاتی تەواوەتییەوە. لەبەرامبەردا كۆسرەت رەسوڵ كە سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتییە دەیەوێت هەم ئەنجومەنەكەی دەسەڵاتی "باڵا"ی هەبێت‌و هەم یەكێك لە كوڕەكانیشی ببێت بە جێگری سەرۆكی یەكێتی. لاهور شێخ جەنگیش كە براوەی یەكەمی كۆنگرەی چوارەمی حزب بووە‌و زۆرینەی لەناو ئەنجومەنی سەركردایەتی هەیە، چاوی لە وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی حزبە، سوربوونی بافڵ تاڵەبانی لەسەر وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی حزب‌و جەختكردنی لەسەر ئەوەی نابێت سەرۆك لە دوو جێگر زیاتری هەبێت، ئاستەنگی بۆ لاهور شێخ جەنگی دروستكردووە، چونكە لاهور لەسەر ماڵباتی تاڵەبانی ئەژماردەكرێت‌و باڵەكانی تر بەوە قایل نین هەردوو پۆستەكەی جێگری سەرۆك بۆ ماڵباتی تاڵەبانی بێت. پرسی دانانی چوار جێگر بۆ سەرۆكی حزب، هەوڵێك بوو بۆ چارەسەری ئەم ناكۆكیانە، بەڵام ئەم پێشنیازە لە لیژنەی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆدا تێنەپەڕی‌و لیژنەكە لە هەموارەكەیدا دوو جێگری بۆ سەرۆك دیاریكردووە، نازانرێت ئەنجومەنی سەركردایەتی دواجار چۆن بڕیار لەسەر ئەم بابەتە دەدات. لەم نێوەندەدا هەندێك باڵی تر لە پێش كۆنگرەی چوارەمەوە دروستبوون‌و لەكۆنگرەدا پێگەیان بەهێزبووە، داواكاری خۆیان هەیە‌و داوای پۆستی باڵا دەكەن، لەوانە گروپی سەركردە كەركوكییەكانی حزبەكەیە كە داوای پۆستی جێگری سەرۆك دەكەن‌و كاندیدیان هەیە بۆ ئەو پۆستە كاندیدەكەش (رەفعەت عەبدوڵا)یە، باڵی ئیداری گشتی یەكێتیش كە دلێری سەید مەجید سەرۆكایەتی دەكات‌و لە كۆنگرەی چوارەمدا وەكو كوتلەیەكی نوێ دەركەوتن، كارتێكیان فڕێداوەتە سەر مێزەكە‌و عیماد ئەحمەدیان كاندیدكردووە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی حزب. شەڕكردن لەسەر پۆستی جێگری سەرۆكی حزب لەكاتێكدایە هێشتا پۆستی سەرۆكی حزب یەكلانەكراوەتەوە. هەوڵێكی نوێ بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، دوای سەردانەكەی بافڵ تاڵەبانی بۆلای كۆسرەت رەسوڵ بۆ قسەكردن لەبارەی رەتكردنەوەی بەرهەم ساڵح بۆ پۆستی سەرۆكی حزب، ماڵباتی تاڵەبانی جارێكی تر گەڕاونەتەوە بۆلای بەرهەم ساڵح‌و پێشنیازێكی نوێیان پێداوە. پێشنیازە نوێیەكەی ماڵباتی تاڵەبانی بۆ بەرهەم ساڵح ئەوە بووە، ئەو ببێت بە سەرۆكی حزب‌و دوو جێگری هەبێت، یەكێك لە جێگرەكان بافڵ تاڵەبانی‌و ئەوی تر لاهور شێخ جەنگی بێت، بەرهەم ساڵح ئەم پێشنیازەی رەتكردوەتەوە‌و وتویەتی:" دەبێت یەكێك لە جێگرەكانی سەرۆك بۆ ماڵی كۆسرەت رەسوڵ بێت، چونكە ئەگەر یەكێك لە جێگرەكان بۆ ئەوان نەبێت كێشە بۆ سەرۆكایەتییەكەی ئەو دروست دەبێت". بەمجۆرە هێندەی تر ماڵباتی تاڵەبانی لە بەرهەم ساڵح دوردوونگ بوون، بەتایبەتیش لەكاتێكدا بەپێی زانیارییەكانی (درەو)، بەمدواییە بەرهەم ساڵح بە راشكاوی بە ماڵباتی تاڵەبانی راگەیاندووە كە ئەو هیچ بۆی گرنگ نییە ببێت بە سەرۆكی حزب‌و تەنانەت ئەگەر تەكلیفیشی لێنەكەن ئەو پۆستە وەرناگرێت. قادر عەزیز نێوەنگیری دەكات (درەو) زانیویەتی، ئەمڕۆ وەفدێكی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی بە سەرۆكایەتی قادر عەزیز سەردانی ماڵی كۆسرەت رەسوڵیان كردووە، سەبارەت بە یەكلاكردنەوەی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی یەكێتی گفتوگۆیان كردووە. مەلا بەختیار یەكێك لەوانە بووە كە بەشداربووە لە كۆبونەوەكەی ماڵی كۆسرەت رەسوڵ‌و لەوێ جەختی كردووە لەسەر ئەو دەسەڵاتانەی ئەنجومەنی باڵا كە پێشتر لە نامەیەكدا ئاڕاستەی سەركردایەتییان كردووە. ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی كۆسرەت رەسوڵ سەرۆكایەتی دەكات، ئەندامەكانی پێكهاتوون لە (مەلا بەختیار، ئەرسەلان بایز، شێخ جەعفەر شێخ مستەفا، عومەر فەتاح، حاكم قادر، دلێری سەید مەجید، عەدنان موفتی، هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد). ئەم ئەنجومەنە لە كۆنگرەی چوارەمدا پەسەندكراو لە فەرهەنگی یەكێتیدا دامەزراوەیەكی نوێیە، تەنیا سەرۆكی ئەنجومەنەكە كە كۆسرەت رەسوڵە بەدەنگدانی كۆنگرە دانراوە، ئەندامانی ئەنجومەنەكە بەشێوەی تەعین دانراون. پێشتر (درەو) ناوەڕۆكی ئەو نامەیەی ئەنجومەنی باڵای سیاسی بڵاوكردەوە كە لەبارەی دیاریكردنی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنەكەوە ئاڕاستەی سەركردایەتی نوێی حزب كراوە‌و داوا دەكرێت لە پەیڕەوی نوێی حزبدا ئەو دەسەڵاتانە بۆ ئەنجومەنی باڵای سیاسی جێگیربكرێن. لەو نامەیەدا كە كۆسرەت رەسوڵ ناردویەتی بۆ سەركردایەتی، ئەنجومەنی باڵای سیاسی داوای هەندێك دەسەڵات دەكات، كە ئەگەر وەكو خۆی لە سەركردایەتی پەسەندبكرێت بڕیاری سیاسی یەكێتی بەتەواوەتی دەكەوێتە دەست ئەم ئەنجومەنە نەك سەرۆك‌و جێگرانی سەرۆكی حزب‌و ئەنجومەنی سەركردایەتی. ئەو دەسەڵاتانەی كە ئەنجومەنی باڵای سیاسی داوای دەكات:  •    سەرۆكی ئەنجومەنی باڵا سەرپەرشتیاری گشتی هەموو هێزە چەكدارەكانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە. •    سەرۆكی ئەنجومەنی باڵا، باڵاترین پۆستی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە لەگەڵ ئەندامانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی. •    ئەنجومەنی باڵا، باڵاترین ئەنجومەنی سیاسی‌و بەرژەوەندی یەكێتییە. •    ئەنجومەنی باڵا دەسەڵاتی دارایی‌و موڵكداری تەنها دەداتە مەكتەبی دارایی.  •    دەسەڵاتی پەسەندكردنی پرۆژەو بڕیارەكانی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكێتی دەبێت. •    سەرۆكی ئەنجومەن دەسەڵاتی رەتكردنەوەی هەر رێككەوتنێكی دوقوڵی یان چەند قۆڵی هەیە كە ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی دەیكات. •    لە كاتی سەرپێچیدا، سەرۆكی ئەنجومەنی باڵا دەسەڵاتی سزادانی هەر ئەندامێكی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی هەیە. گورزێكی پێشوەختە لە ئەنجومەنی باڵا لەكاتێكدا هێشتا ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی نەگەیشتووەتەسەر ئەو ماددەیەی پەیڕەوی ناوخۆ كە تایبەتە بە دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی باڵای سیاسی، ئەمڕۆ سەركردایەتی گورزێكی بەهێزی لەو نامەیە وەشاند كە كۆسرەت رەسوڵ بۆ سەركردایەتی ناردووە. (درەو) زانیویەتی، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا، دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی یەكلاكراوەتەوە، بەپێی ئەوەی پەسەندكراوە، ئەنجومەنی سەركردایەتی ئەم دەسەڵاتانەی دەبێت: •    بەرزترین دەسەڵاتە لەنێوان دوو كۆنگرەدا‌و سەرچاوەی بڕیارە لە پرسە گرنگ‌و چارەنوسسازەكاندا. •    بەرپرسە لە داڕشتنی سیاسەتی گشتی حزب لەسەر ئاستی ناوخۆ‌و دەرەوە. •    بەرپرسە لەو رێككەوتنە گرنگانەی كە پەیوەندییان بە پرسە نەتەوەیی‌و چارەنوسسازەكان‌و بەرژەوەندی باڵای یەكێتی‌و هاوپەیمانێتی هەڵبژاردنەوە هەیە. •    دەسەڵاتی هەیە متمانە لە سەرۆكی حزب‌و سكرتێری ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی بسەنێتەوە بەرێژەی دەنگیی دوو لەسەر سێی ئەندامەكانی. پێدانی ئەم دەسەڵاتانە بە ئەنجومەنی سەركردایەتی گشتی، بەپلەی یەكەم لێدان بوو لە ناوەڕۆكی ئەو نامەیەی كە ئەنجومەنی باڵای سیاسی لەبارەی  دەسەڵاتەكانییەوە بۆ سەركردایەتی ناردووە. تاقیكردنەوەی كارتەكان ئەوەی تائێستا هەیە، هیچ رێككەوتنێكی جێگیر لەنێوان باڵە سەرەكییەكانی یەكێتیدا نییە لەبارەی چۆنیەتی دابەشكردنی پۆست‌و دەسەڵاتەكان، رۆژانە كوتلەكان چەندین كارتی نوێ بۆ یەكتر بەرزدەكەنەوە، بەڵام ئەمە بەردەوام گۆڕانكاری بەسەردا دێت، رەنگە هۆكارەكە ئەوەبێت تائێستا كوتلە سەرەكییەكان نەیانتوانیوە پێكەوە رووبەڕوو دابنیشن‌و باسی داواكاری‌و خواستەكانی خۆیان بكەن‌و لەچوارچێوەی دانوستانێكدا ناكۆییەكان بەلادا بخەن، ئەوەی كە هەیە، تەنیا كۆبونەوەی پشتی پەردەیە.

 (درەو): ژمارەیەك شۆفێری مەرزی باشماخ، رێككەوتنێكی نێوان حكومەتی هەرێم‌و ئێران دەخەنە مەترسییەوە‌و كوسنوڵگەری ئێران ناڕەزایەتی دەردەبڕێت. ژمارەیەك سەرچاوەی ئاگادار لە مەرزی باشماخ بە (درەو) یان راگەیاند، چەند شۆفێرێكی بارهەڵگرە فلاتەكانی سنوری مەرزەكە، رۆژی یەكشەممەی رابردوو، لەڕێگای نێوان پێنجوێن- سلێمانی بەچەكەوە رێگرییان لەو بارهەڵگرە ئێرانییانە كردووە كە شوشە لە ئێرانەوە دەگوازنەوە بۆ ناو شارەكانی هەرێمی كوردستان. بەپێی رێككەوتنێك كە لەنێوان هەرێمی كوردستان‌و ئێراندا كراوە، سێ جۆر كەلوپەل هەن دەبێت لەكاتی هاتنیان لە ئێرانەوە بۆ هەرێم، لە مەرزەكان دانەگیرێن‌و هەر بە ئۆتۆمبیلی ئێرانی بگەیەندرێنە شارەكانی هەرێم، ئەو كەلوپەلانە بریتین لە: •    پتمۆس- ئەمە مادەیەكە هاوشێوەی پەینی كیمیاییە، ئەم مادەیە ئەگەر لە ئۆتۆمبیلێكەوە بگوازرێتەوە بۆ یەكێكی تر، كوالیتییەكەی خۆی لەدەستدەدات. •     ئەساسی مۆبیلیاتی ناوماڵ- ئەمە ئێرانییەكان پێی دەڵێن "سەڵتەنە"، ئەمانەش كەلوپەلی ناسكن‌و لە گواستنەوەدا زۆرجار دووچاری شكان دەبن. •     شوشەی گەورە- ئەمە بریتییە لەو تەبەقە شوشانەی كە بۆ پەنجەرەی ماڵ‌و بینا گەورەكان بەكاردەەهێنرێن. شۆفێری بارهەڵگرە فلاتەكانی مەرزی باشماخ نیگەرانن لەم رێككەوتنە، چونكە پێیانوایە شۆفێرە ئێرانییەكان كاری ئەوانیان لە مەرزەكە راگرتووە‌و داوا دەكەن ئەوان ئەو جۆرە كەلوپەلانە بگوازنەوە. چەندجارێك نوێنەری ئەو ئۆتۆمبیلە بارهەڵگرە فلاتانە لەگەڵ لیوا مەریوان شێخ كەمال بەڕێوەبەری دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ كۆبونەتەوە، بەڕێوەبەری دەروازەكە ئاگاداریكردوون ئەوە رێككەوتنی نێوان هەرێم‌و ئێرانە‌و ماوەی زیاتر لە دوو ساڵە ئۆتۆمبیلە ئێرانییەكان ئەو جۆرە بارانە دەگوازنەوە، بەڵام ئەم كۆبونەوانە كۆتایی بە نیگەرانی شۆفێرەكان نەهێناوە. چەند جارێكە بەڕێوەبەرایەتی دەروازەی باشماخ هێزی پۆلیس لەگەڵ بارهەڵگرە ئێرانییەكان دەنێرێت تا ئەوكاتەی بارەكانیان دەگەیەننە سلێمانی. بۆ وەرگرتنی زانیاری لەبارەی ئەو رووداوەی كە رۆژی یەكشەممە روویداوە، (درەو) پەیوەندی بە لیوا مەریوان شێخ كەمال بەڕێوەبەری كۆمەڵگەی دەروازەی باشماخەوە كرد، لیوا مەریوان زانیارییەكانی پشتڕاستكردەوە. بەڕێوەبەری كۆمەڵگەی دەروازەی باشماخ بە (درەو)ی راگەیاند، لەسەر ئەو رووداوە، لەلایەن بەرپرسانی مەرزەكە لە دیوی ئێران‌و هەروەها لەلایەن بەڕێوەبەری نوسینگەی مەهدی شوشتری كونسوڵی ئێران لە سلێمانی، پەیوەندییان پێوەكراوە‌و ناڕەزایەتییان لەبارەی رووداوەكەوە دەربڕیوە. لیوا مەریوان وتی:" ئێمە پێشتر كە ئۆتۆمبیلە ئێرانییەكان دەهاتن، بۆ پاراستنیان هێزی پۆلیسمان لەگەڵ دەناردن، بەڵام رۆژی یەكشەممە كە هاتوون، ئێمەیان ئاگادارنەكردووە‌و بەبێ پۆلیس رۆیشتوون، بۆیە ئەو شۆفێرانەی مەرزەكە لەڕێگەی نێوان پێنجوێن- سلێمانی رێگرییان لێكردوون". ئەو كەسە كە بەچەكەوە رێگری لە بارهەڵگرە ئێرانییەكان كردووە، ناوەكەی لای (درەو) پارێزراوە‌و ئەنجومەنی شۆفێرە بارهەڵگرە فلاتەكانی مەرزی باشماخە، ئێستا رێوشوێنی یاسایی لەبەرامبەر گیراوەتەبەرو دادوەر بۆ لێپرسینەوە بانگهێشتی كردووە، بەڵام دەستگیرنەكراوە. رێگرەكان لەدوو لاوە لە بنكەی پۆلیسی پێنجوێن سكاڵای یاساییان لەسەر تۆماركراوە، لەلایەك، لەلایەن شۆفێرە ئێرانییەكانەوە، لەلایەكی تر لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی مەرزی باشماخەوە.