.gif)
شێرزاد شێخانی به‌شی دووه‌م پارتی هه‌روه‌ك حزبێكی دواكه‌وتوو به‌عه‌قلییه‌تی ساڵانی په‌نجاو شه‌سته‌كان سیاسه‌ت ئه‌كا ، به‌خیتابێكی ئیعلامی غافڵگییر له‌گۆرانكارییه‌كانی سه‌رده‌م و به‌مه‌نتیقی گۆبڵزییانه هه‌وڵی چه‌واشه‌كردنی كۆمه‌ڵگه ئه‌دات . به‌م خیتابه دواكه‌وتووه‌ی سه‌ده‌ی رابردووش ئه‌یه‌وێ هه‌ژموونی خۆی به‌سه‌ر میلله‌ته‌كه‌یدا بسه‌پێنێ كه ئه‌ویش تێری خواردووه له‌مجۆره خیتابه چه‌واشه‌كارانه‌ی كه له‌گه‌ڵ چاوكرانه‌وه‌ی تاكی كورد و پێشكه‌وتنه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی جیهان و كرانه‌وه‌ی فه‌زای راگه‌یاندنیش ناگونجێ .سه‌رباری ئه‌وه‌ی پارتی ته‌مه‌نی له‌حه‌فتا ساڵیش تێپه‌ڕی كردووه‌و ، سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌شی ده‌یان ساڵه له‌بواری سیاسیه‌ت و به‌ڕێوه‌بردندا ئه‌زموونێكی دو‌ورودرێژیان هه‌یه ، به‌ڵام ئێستاش به عه‌قلییه‌تی ساڵانی په‌نجاو شه‌سته‌كان كاره‌كانی به‌ڕێوه ئه‌بات . كاتێك ئه‌ندامێكی حزبه‌كه‌یان دێته سه‌ر شاشه‌ی ته‌له‌فزیۆن وبه‌به‌رچاوی ملیۆنان كه‌سه‌وه ده‌ڵێ " سه‌یاره‌ی هاوڵاتییه‌كی ئاسایی له سه‌یاره‌ی كاك مه‌سعود باشتره " !! . مه‌فروزه سه‌رانی پارتی دڵیان به‌مجۆره گوفتاره خۆش نه‌بێ ، به‌ڵكو پێویسته محاسه‌به‌ی بكه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و درۆ شاخداره و هه‌قبوو بانگیان بكردایه و پێیان وتایه " ئاخر قورمساغ ، خۆ خه‌ڵك چاوی كوێر نه‌بووه نه‌بینێ كه كاك مه‌سعود له‌هه‌ر ده‌رچوونێكیدا سه‌دان سه‌یاره‌ی ئاخر مۆدیلی به‌رزی به‌دواوه‌یه ، تۆ چۆن ئه‌م قسه‌یه ئه‌كه‌ی كه خه‌ڵكی گاڵته‌مان پێبكه‌ن و له‌سۆشیال میدیادا پێمان ڕابوێرن "!.. سه‌ركرده‌یه‌كیان كه دێته سه‌ر شاشه‌و ده‌ڵێ " مێوانخانه‌كه‌ی كاك مه‌سعود ئه‌وه‌نده بچووكه جێگای هه‌شت كه‌سی لێنابێته‌وه كاتێك بۆ جه‌ژنه پیرۆزه ئه‌چینه لای " !! ، هه‌قوایه بانگ بكرێ وموحاسه‌به بكرێ ، چونكه ئه‌م قسه‌یه بچووككرنه‌وه‌ی كاك مه‌سعوده نهك ته‌نها وه‌كو سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڵكو وه‌ك سه‌رۆكی عه‌شییره‌تێكیش ، چونكه ته‌نانه‌ت كوێخای گوندیش دیوه‌خانه‌كه‌ی ئه‌وه‌نده گه‌وره‌یه كه جێگای لانیكه‌م بیست كه‌سی لێ ببێته‌وه . سه‌یرم پێدێ كه‌سانێك هه‌بن له‌ناو سه‌ركردایه‌تی پارتیدا دڵیان به‌مجۆره قسانه خۆش بێ و ته‌نانه‌ت ئه‌م درۆزنانه‌ش خه‌ڵات بكه‌ن له‌كاتێكدا خۆشیان باوه‌ڕیان به قسه‌كانیان نیه ، ئه‌مه لهگێلی و گه‌وجاندن زیاتر هیچتر نیه . ئه‌مجۆره خیتابه سواوه‌ی سه‌رده‌می گۆبلزی وه‌زیری دیعایه‌ی هیتله‌ره كه ده‌یوت " درۆ بكه و درۆ بكه تا باوه‌ڕت پێده‌كه‌ن ". ئه‌مه‌ش له‌ساڵانی چله‌كانی سه‌ده‌ی رابردوودا ده‌یخوارد ، به‌ڵام ئێستا له‌ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌یه ، چونكه خه‌ڵكی به‌گشتی چاوی كراوه‌یه‌و هه‌موو شت ئه‌بینێ ، بۆیه ئه‌بینین هه‌ر لێدوانێكی له‌م بابه‌ته سوشیال میدیا ده‌ته‌نێ و هه‌زاران كه‌س دێنه سه‌رخه‌ت بۆ ریسواكردنی پارتی و كۆیله‌كانی . له‌وانه‌ش سه‌یرتر رۆژ نیه ده‌یان جار نه‌بینین ونه‌بیستین له‌سایته‌كاندا كه‌وا فڵانه ئه‌ندام په‌رله‌مان وه‌ڵامی فڵانه سه‌ركرده‌ی یه‌كێتی یان یه‌كگرتوو یان كۆمه‌ڵ ئه‌داته‌وه له‌سه‌ر ره‌خنه‌یان له‌پارتی ، وه‌كو ئه‌وه‌ی ئهوانه وته‌بێژی ده‌زگای راگه‌یاندنی پارتی بن نهك ئه‌ندام په‌رله‌مان كه ئیشی ئه‌وان ته‌شریعكردنی یاسایه نهك وه‌ڵام و وه‌ڵامكاری حزبیانه !. یان ئه‌بینین هه‌ندێ له‌په‌رله‌مانتارانی فراكسیۆنه‌كه‌ی پارتی هه‌ر له‌خۆڕا یان به ده‌فعی حزبه‌كه‌یان دێنه ده‌نگ بۆ داكۆكی كردن له‌سیاسه‌ته‌كانی حكومه‌ته‌كه‌ی پارتی ، بیریان چۆته‌وه وه‌زیفه‌ی ئه‌سڵی ئه‌ندام په‌رله‌مان چاودێری و ره‌خنه‌گرتنه له‌ئه‌دای حكومه‌ت نهك دیفاعكردن . راسته ئهوانه سه‌ر به‌حزبی پارتین ، به‌ڵام خۆ پارتی ده‌یان ده‌زگای ئیعلامی حزبی و وته‌بێژی حكومه‌ت و حزبیشی هه‌یه، چ پێویست ده‌كات ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كانی بێنه ده‌نگ له‌سه‌ر بابه‌تی رۆژ . پارتی ده‌زگای گه‌وره‌ی راگه‌یاندنی هه‌یه كه نازانم ژماره‌یان چه‌نده ، ئه‌مانه وه‌كو دابه‌ستی دانیشتوون مووچه و ئیمتیازاتی زۆریشیان پێدراوه ، به‌ڵام بێ ئیشوكار رۆژ به‌سه‌ر ئه‌به‌ن ، ئه‌م شه‌ڕه ئیعلامیه‌ی حزبه‌كه‌شیان له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌كاندا داوه‌ته ده‌ست په‌رله‌مانتار و وه‌زیره‌كانیان . له‌هه‌موو سیسته‌مێكی ته‌ندروستدا سكرتێری ئیعلامی رۆڵێكی گه‌وره ده‌بینێ له‌هوشیاركردنه‌وه‌ی به‌رپرسه‌كه‌ی ، به‌تایبه‌ت له‌سه‌ر بابه‌ته‌كانی په‌یوه‌ست به ئیداره‌كه‌یه‌وه . بۆ نموونه وه‌زیفه‌ی سكرتێری ئیعلامی هه‌ر سه‌رۆك حزب و حكومه‌ت و ته‌نانه‌ت ده‌وڵه‌تیش ئه‌وه‌یه كه‌وا به‌رده‌وام موتابه‌عه‌ی رووداوه‌كانی رۆژ بكاو به‌راپۆرتێكی كورتكراوی رۆژانه به‌رپرسه‌كه‌ی خۆی ئاگادار بكاته‌وه . وه‌زیفه‌ی ئه‌م سكرتێره‌‌یه موتابه‌عه‌ی رۆژنامه و سایت و په‌یجه‌كان بكات بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ر بابه‌تێك په‌یونده‌دی به كاری مه‌سئووله‌كه‌یه‌وه هه‌بێت به‌راپۆڕتێك ئاگاداری بكاته‌وه ، كه‌چی لای خۆمان سكرتیره‌كان ئه‌وه‌نده‌ی به‌دوای ئیمتیازات وڕاوه كچ و دامه‌زراندنی خزمو كه‌سه‌كانیانن ، ئه‌وه‌نده ناپه‌رژێته سه‌ر ئه‌و ئه‌ركه فه‌رمیه‌وه . بۆیه هه‌میشه مه‌سئوله‌كانمان بێ خه‌به‌رن له‌رووداو پێشهاته‌كان ، كاتێكێش به‌خه‌به‌ر دێنه‌وه ئه‌بێنن ماڵیان وێران بووه و كاتیش به‌سه‌رچووه . له‌مڕۆژانه براده‌رێكی پارتی بۆی گێڕامه‌وه كه‌وا یه‌كێك له‌به‌رپرسه‌كانیان ته‌له‌فۆنی بۆ پاسه‌وانێكی خۆی كردووه‌و لێی پرسیوه " ئه‌رێ راسته ئه‌ڵین له‌گه‌ڕه‌كه‌كان كاره‌با كه‌مبۆته‌وه "؟!! . هیچ گومانم له‌وه‌دا نیه كه‌وا مه‌سئوله‌كانی پارتی به‌عام بۆ ساتێكیش چاویان به رۆژنامه‌و گۆڤارێكدا كه‌وتبێ ، یان به‌رامبه‌ر به‌رنامه‌یكی ته‌له‌فزیۆنی دانیشتبن بۆ ئه‌وه‌ی وه‌كو خه‌ڵكی ئاسایی بزانن له‌دونیا چ خه‌به‌ره ، ته‌نانه‌ت باوه‌ڕم به‌وه‌ش نیه له‌هه‌موو ژیانیان دوو رۆمان یان كتێبێكیان خوێندبێته‌وه ، جا چاره‌نووسی میلله‌ته نه‌گبه‌ته‌كه‌ی ئێمه‌ش كه‌وتۆته ده‌ست ئه‌م نه‌خوێنده‌وارانه‌وه !! . ئه‌مه‌و جگه له‌زۆروبۆرری ئیعلامه‌كانی پارتی كه هه‌ر یه‌كیان ده‌یان ملیۆن دۆلاریان بۆ ته‌رخانكراوه و هه‌ر یه‌كیان به‌ئاوازێكه‌وه ئه‌خوێنن ، ئه‌مه‌ش به‌شێكه له‌ململانێی ناو باڵه‌كانی پارتی ، هه‌رچه‌نده ئه‌ڵێن له‌ناو پارتیدا هیچ جۆره باڵباڵینێك نیه ، به‌ڵام كه سه‌یری روداو وباسنیوز ئه‌كه‌ی دوو خیتابی زۆر جیاواز ئه‌بینی . كاتێك رووداو دامه‌زرا ، چ پێویست به‌كه‌ناڵی 24 ئه‌كات . كاتێك كوردستان تی ڤی زمانحاڵی پارتی بوو ، چ پێویستی ئه‌كرد كه‌ناڵی زاگرۆس دروست ببێ . كه زانكۆی كوردستان نێچیر دروستیكرد، چ پێویست به زانكۆی ئه‌مه‌ریكی مه‌سرور ئه‌كات ، ئه‌مه ئه‌گه‌ر باڵباڵێن نه‌بێ ئه‌ی ناوی ئه‌نێن چی ؟؟!! .. ئه‌مانه‌و ده‌یان نمونه‌ی تری زه‌ق كه زۆر به‌راشكاوی پێمان ئه‌ڵێن ، نهك باڵباڵین له‌ناو پارتیشدا هه‌یه ، به‌ڵكو خه‌ریكه ئه‌م شه‌ڕه‌ی ئێستای نێچیرو مه‌سرور سه‌ری حزبه‌كه و یه‌كبوونیشیان ئه‌خوات . ئه‌مه‌و جگه له‌و جه‌یشه گه‌وره‌یه‌ی فه‌یسبوك وسۆشیال میدیا كه به سه‌دان هه‌زار دۆلار به‌ڕێوه ئه‌برێن ، به‌بێ ئه‌وه‌ی بایی یه‌ك فلسی قه‌ڵپیش سوودیان بۆ پارتی هه‌بێ ، ته‌نها كاریان شه‌ڕفرۆشتنه به نه‌یاره‌كانی پارتی وهه‌ڕه‌شه ڵێكردنیان به زمانبڕین وكوشتن . نوسه‌ره‌كانی ده‌رباریشیان ئه‌وه‌نده سووك و چرووك و بێ مسته‌وان كاتێك نوسینه‌كانیان ده‌خوێنیه‌وه بێزیان لێئه‌كه‌یته‌وه ، سه‌قافه‌تیش وه‌كو سیاسه‌تی ئه‌مڕۆی ده‌سه‌ڵاتی كوردستانت له‌به‌رچاو ئه‌كه‌وێ . ئه‌مانه به‌هه‌مان نه‌فه‌سی نوسه‌رانی سه‌رده‌می سه‌دام وتاره‌كانیان ئه‌نوسن ، ته‌نها جیاوازییه‌كه ئه‌وه‌یه نوسه‌ره‌كانی سه‌دام له‌ترسا خزمه‌تی رژێمه‌كه‌یان ئه‌كرد ، به‌ڵام ئه‌مانه‌ی پارتی ته‌نهاو ته‌نها بۆ پاره و ئیمتیازات قه‌ڵه‌مه‌كانیان فرۆشتووه ، ته‌نانه‌ت خۆشیان باوه‌ڕیان به نوسینه‌كانیان نیه ته‌نها بۆ ئیسپات حزووره !! به‌هه‌رحاڵ بوونی ئه‌م كۆیله‌و قه‌ڵه‌مه سواوانه‌ی میدیاكانی پارتی و مناڵه هه‌رزه‌كانی فه‌یسبوكه‌كانیان ، هه‌م ئاستی نوسینه‌كانیان زۆر نزم وبازاڕییه كاتێك دژ به یه‌كێك له‌نه‌یاره‌كانی پارتی دێنه ده‌نگ ، هه‌م ماهییه‌تی حزبه‌كه‌شیان ده‌ر ئه‌خه‌ن به‌م زمانه بازاڕی وجنێو و ته‌خوینانه ، بۆیه هیچ مه‌نتقێك له‌نووسینه‌كانیاندا نیه سه‌رنجی خوێنه‌ر راكێشێ . به‌كورتی وبه‌كوردی ئه‌م قه‌ڵه‌مه سواوانه خۆشیان باوەه‌ڕیان به‌نوسینه‌كانیان نیه و، هه‌موو خه‌ڵكیش ئه‌زانێ ئه‌م به‌رگرییانه‌یان بۆ پاره‌و مه‌سڵه‌حه‌ته و دوور نیه پێڕابواردنیش بێت به پارتییه‌وه . كاره‌ساته‌كه‌ش لێره‌دایه كاتێك سه‌رانی پارتی ته‌مه‌ن حه‌فتا ساڵه به هه‌موو قه‌ناعه‌تیانه‌وه كه‌یفیان به‌مجۆره زمانه بازاڕییه‌ی كۆیله‌كانیان دێ و ته‌نانه‌ت خه‌ڵاتیشیان ئه‌كه‌ن ، به‌مه‌ش زۆر به‌زه‌حمه‌ت له‌ناو ده‌زگای راگه‌یاندن ومیدیاكانی پارتی به سوشیال میدیاشه‌وه كه‌سێكی تۆزێ موحته‌ڕه‌میان تیا ببینی .
دڵشاد ئەنوەر من نامەوێ باسی کۆرۆنا بکەم، چونکە چەند ڕۆژێک پێش گەیشتنی مەترسیەکە، ئەوکاتەی " درۆکردن ی یەکێتی و پارتی" وای لەخەڵک کردبوو، گاڵتەیان بە مەترسیەکە بێت، دەیان پۆستم لێرەوە کرد، هاوارم کرد، کە مەترسیەکە جدیە و فریو مەخۆن. ئەوەی لێرەدا، ئەمەوێ باسی بکەم، ترسی ڕۆژنامەنوسان و ڕۆشنبیرانە کە ناوێرن پێچەوانەی شەپۆلی کۆمەڵگا مەلە بکەن، تەنانەت گەر بیشزانن کۆمەڵگا هەڵەیە. ئەو ڕۆژانەی باسی مەترسیەکانی کۆرۆنام کرد، ڕۆژنامەنوس، ڕۆشنبیر، چالاکوان، بە نامە ، بەتەلەفۆن، پێیان دەوتم: وریابە خەڵک دژی کۆرۆنایە، زۆر قسە لەسەر کۆرۆنا مەکە، تۆ خاوەن متمانەی، با متمانە لەدەست نەدەی! ئەم جۆرە لە بیرکردنەوە و مامەڵە کردن لەگەڵ قەیران دا، پێشتریش هاتووەتەڕێم، بیرمە لەکاتی خۆپیشاندانەکاندا مەسەلەیەک ڕوویدا، زانیم هەڵەیە، چوومە ڕێگەی و ڕێم پێگرت، کەسایەتیەکی دیاری گەرمیان، پێیوتم: وریابە، با تۆمەتبار نەکرێین! کارەساتەکە لەوێوەیە، دەبێت ڕۆشنبیران و چینە توێژەکانی کۆمەڵگا پێشەنگی خەڵک بن، خەڵک لە ڕاستی و دروستی قەیران و مەسەلەکان ئاگادار بکەنەوە، کەچی لە تۆمەتبار کردن دەترسن، ئەوان شوێن پێ هەڵەکانی کۆمەڵگا دەنێن. لە وەڵامی هاوڕێیەکی دۆستمدا، کە خەمخۆرمە، بۆم نوسیووە: قەناعەتم بەشتێک هەبێت و بزانم ڕاستم، هەموو کۆمەڵگا دژم بێت، لەسەر قەناعەتەکەم دەڕۆم، تا هەموو کۆمەڵگا تێدەگەیەنم، کە هەڵەن. بیشزانم هەڵەم، خێرا دەکشێمەوە. یانی من تێناگەم، ترسی ڕۆژنامەنوسان و ڕۆشنبیران لە کۆمەڵگە و تۆمەتبارکردن، بۆ گەیشتووەتە ئاستێک نەوێرن ڕاستی بڵێن! یانی ڕۆژنامەنوس و نوسەر و ڕۆشنبیر و چالاکوان، گەر نیەتی خۆکاندیدکردنیان نەبێ و هەوڵی ڕازیکردنی کۆمەڵگە لە خۆیان نەدەن، گەر لە مەسەلەی بەرتیل و پارە وەرگرتن و خیانەت کردن لە پیشەکەیان نەگلابن، بۆ لە تۆمەت بترسن! بەوپەڕی قەناعەتەوە دەڵێم: ترس لە وتنی ڕاستی ، هەوڵدان بۆ ڕازیکردنی کۆمەڵگە و ڕەدوو کەوتنی کۆمەڵگا، بۆ بەشێک لە رۆشنبیر و چالاکوانە پاکەکان هەڵەیە، بۆ ئەوانیتریشیان کە گلاون لە پیسخۆری، ترس لە تۆمەت مافی خۆیانە، چونکە دەزانن هەگبەکەیان چی تیایە.. هیوادارم، ڕۆشنبیر و جیلە پەرێز پاکەکە، هەرچەند نائومێدبن لە کۆمەڵگا، بێدەنگی هەڵنەبژێرن، لە پرسە جیاوازەکاندا قسەیان هەبێ، تا خەڵک بەسەر هەڵەدا نەبرێ، کە ئەمە ئەرکی سەرەکیشیانە.
ساڵح ژاژڵەیی سەرەتا دەمەوێت بڵێم كە گومانی تێدا نییەو هیچ كەس و لایەنێك ناتوانێت نكولی لەوە بكات كە بنەماڵەی بارزانی ڕولێكی دیاریان لە خەباتی كوردایەتیدا هەبوە . لەسەر كوردایەتی توشی كوشتن و دەربەدەری و ڕاونان و ماڵ وێرانی زۆر بون . شێخ عەبدول سەلامی بارزانی لەسەر كوردایەتی لە شاری موسڵ لە سێدارە درا . مەلا مسەتەفا لەسەر خەباتی كوردایەتی نزیكە 12 ساڵ ئاوارەی وڵاتی ڕوسیا بوو ، دوای ڕوخانی كۆماری مهاباد . بنەماڵەی بارزانی سەرەتا وەكو بنەماڵەیەكی دینی دەركەوتن و دوایی تێكەڵاوی خەباتی سیاسی و كوردایەتی بون . ئەم بنەماڵەیە پەیوەندیەكانیان لەگەڵ عەشیرەتەكانی دەورو بەری خۆیان باش نەبوەو لە ئاستێكی زۆر خرابدا بوو. كێشەكانی بنەماڵەی بارزانی لەگەڵ عەشیرەتەكانی زیباری ، هەركی ، سورچی شیروانی و عەشیرەتەكانی تر لەسەر ئەوە بوە كە ئەو عەشیرەتانە ڕازی نەبون ملكەچی بنەماڵەی بارزانی بن و بچنە ژێردەسەڵات و هەژمونی ئەمانەوە . ئەو شەڕو ناكۆكی و ئاژاواوە بەردەوامە لە نێوان بنەماڵەی بارزانی و دەورو بەر ، لە نێوان عەشیرەتەكانی تر خۆشیانیاندا كە هەبووە ، بەردەوام كەشێكی نا ئارامی دروست كردوە لە هەموو ناوچەی باینان . پەیوەندییە كۆمەڵایەتیەكان لەسەر بنەمای خۆشەویستی و بەزەیی و ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی و دۆستایەتی گەشەیان نەكردوە . بە پێچەوانەوە نەریتی ڕق لە یەكبون و شەڕانگێزی و پەلامار و تیرۆر و پاكتاوكردنی یەكتری گەشەی كردوە . لە مەجلیس و كۆڕو كۆبونەوەو دانیشتی سەران و ئەندامانی ئەو عەشیرەتانە ، هەمو باس و خواسەكان ئەوەبون ، چۆن بەسەر یەكتریدا زاڵبن . چۆن لەگەڵ یەكتری شەر ِبكەن . چۆن تۆڵەی خۆیان لە یەكتری بكەنەوە . دواجار ئەم نەریتانە بە تێپەڕبونی رۆِژگار لەناو ناخی تاكی ئەو كۆمەڵگایەدا گەشەو چەكەرەی كردوەو ڕق و كێنەو تیرۆ و تۆَلەكردنەوەو پاكتاوكردنی یەكتری جیگەی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی گرتۆتەوەو بۆتە كەلتوری نێوانیان . دیاردەی ڕق و تۆڵەكردنەوەو تیرۆر و پاكتاوكردن كە لە لایەن بنەماڵەی بارزانی پەیڕەو دەكرا ، تەنها بەرامبەر بە عەشیرەتە نەیارەكانیان نەبوو ، بەڵكو لەناو عەشیرەتەكەی خۆشیاندا نەریت بوە . ئەگەر سەرنجی ئەم نمونای خوارەوە بدەن زۆر ڕاستی گرنگتان بۆ دەردەكەوێت : 1- لە ساڵی 1927 مەلا عەبدول ڕەحمان ناوێك لەناو بنەماڵەی بارزانیەكان دەر دەكەوێت وەكو ڕكبەری شێخ ئەحمەد و مەلا مستەفا . بەڵام دوایی بە پێی پلانێكی بەرنامە داڕێژراو لەناوی دەبەن . 2- لە كتێبی بارزان و ڕەچەڵەكی بارزانیان لە نوسینی مام خان شیروانی هاتوەو دەڵێت : لە سەرەتای حەفتاكاندا مام جوج كە خاڵی مەلا مستەفا دەبێت دەبێتە كەسێكی دیاری ناو بنەماڵەی بارزانی و پی َدەچێت كاری بۆ ئەوە كردبێت كە ببێـتە جێگرەوەی مەلا مستەف ، دواجار مەلا مستەفا پلانی بۆ داناوەو لە ناوی بردوە . 3-جەمیل كوڕی حەمەد ئاغای مێرگە سووری سەر بە عەشیرەتی شیروانی و لە هەمان كاتیشدا خزمی مەلا مستەفا بووە ، داوای كچی مەلا مستەفای كردوە ، وەڵامەكەیان ئەوە بووە ، كوشتویانە . دوای كوشتنەكەی فاخیر مێرگەسووری برای و براكانی و باوكیان بكوژەكە دەدۆزنەوەو ئەوانیش لە خوێنی براكەیان دەیكوژنەوە . دوای ئەوە بە فەرمانی مەلا مستەفا حەمەد ئاغاو كوڕەكانی كە فاخیر و سەعید و جەوهەر بون دەگێرین و دەخرێنە سجنی ڕایاتەوە . لە كاتێكدا كە شۆڕش ئاشبەتاڵ دەكات . نزیكەی 120 هەزار پێشمەرگە چەك دادەنین و تەسلیم بە ڕژێم دەبنەوە ، یان ڕو لە ئێران دەكەن ، لەوكاتە كارەسات بارەدا ، بە فەرمانی بنەماڵەی بارزانی هەر چواریان بە یەكەوە گوللە باران دەكەن . 4- خورشیدیەكان تیرەیەكن لە عەشیرەت و بنەماڵەی بارزانی ، وەكو چۆن لەناو عەشیرەتی جافدا چەندین بنەماڵەو تیرەی تریش هەن . شێخ ئەحمەد ویستویەتی كەسێك لە خورشیدیەكان بكاتە جێ نشینی خۆی ، نەك مەلا مستەفا . بەڵام تا شێخ ئەحمەد تا لە ژیاندا بوە ، نەوێراوە بڕیاری ئەوەبدات و یەك لایی بكاتەوە ،چونكەپێی وابوە مەلا مستەفا بەو بڕیارە ڕازی نابێـت و كێشە بۆ بنەماڵەكەیان دروست دەبێت . بۆیە هەمیشە بە چاوێكی جیاوازەوە سەیری خورشیدیەكانیان دەكرد . كاتێك بنەماڵەی بارزانی لە ڕێگای كوردایەتی و پێشمەرگایەتییەوە بونە خاوەن دەسەڵات و هێزی یەكەم ، لەناو شۆڕشیشدا بە هەمان عەقڵیەتی ڕابوردوی سەردەمی عەشائیرییان بەرامبەر نەیارە سیاسیەكانیان مامەلەیان كردوە بۆ ئەوەی هەمیشە خۆیان خاوەن دەسەڵات و بڕیاربن ، پەنایان بۆ هەموو شتێك دەبرد ، خیانەتكردن ، تیرۆركردنی نەیارەكانیان ، پاكتاوكردنی هەموو ئەوانەی دەینە ڕێگر لەبەردەمیان . تیرۆركردنی تێكۆشەرانی پارچەكانی تری كوردستان و ڕادەستكردنەوەیان بە ئێران و توركیا . سەرنجی ئەم نمونانە بدەن: 1- لە كاتی شەڕی جەلالی ومەلاییدا حاجی برایمی چەرمەگا دوو بەرزانی بە ناوەكانی ملكۆ و سیامەند و عومەر شەریف خەڵكی كەركوكی كوشتن ، بە بەهانەی ئەوەی گوایە مەلاییەكان ئیسماعیل عوزیری شاعیریان شەهید كردوە كە سەر بە عەشیرەتی حاجی برایم بووە . دوای بەیانی 11 ی ئازاری 1970 و دروست بونی جۆرێك لە ئارامی لە هەرێمی كوردستان ، مەلا مستەفا دەنێرێت بە شوێن هەندێك لە پیاو ماقوڵانی عەشیرەتی حاجی برایمی چەرمەگا سەردانی بكەن . هەموان وای بۆ دەچون كە مەلا مستەفا وەكو سەركردەیەكی كورد لە پێناو ساڕێژكردنی برینەكانی ڕابوردو لێیان خۆشبیت لە سەر كوشتنی ملكۆ و سیامەندو عومەر شەریف و ئاو بە ئاگردا بكات ، كاتێك دەكەونە ڕێگا لە چەرمەگاوە بۆلای مەلا مستەفا ، لە نێوان خەلەكان و كانی وەتمان بۆسەیەكیان بۆ دادەنێـت و هەمویان دەكوژێت . دەتوانی لێرەوە خوێندنەوە بۆ عەقَلیەتی بنەماڵەی بارزانی بكەی . نەوەكانیشی لەسەر هەمان ڕێچكەی ئەو بەردەوامن . دوای مردنی مەلا مستەفا مەسعود بارزانی بوو بە خاوەنی دەسەڵات و بڕیار . ئەویش لەسەر هەمان ڕێچكەی مەلا مستەفای باوكی بەردەوامە . دیاردەی ڕق وتیرۆر و تۆڵەكردنەوەو پاكتاوكردن لە بەرامبەر عەشیرەتەكان گوازرایەوە بۆ پاكتاوكردن و لەناو بردنی نەیارە حیزبییەكان ، چ لەناو حیزبەكەی خۆی یان چ لەناو حیزبە ڕكەرەرەكانی . محێدین ڕەحیم برای هەڤاڵ جوجەڵە ، یەكێك بوو لە سەركردەكانی پارتی ئێوارە ڕەخنەیەكی لە پارتی گرت ، بۆ بەیانی كوشتیان . كوشتنی فەرەیدون جوانڕۆیی و مردنی جەوهەر نامیق و فەلكەدین كاكەیی و جەرگیس فتح اللە جێگای گومانن . كوشتنی سەردەشت عوسمان و سۆرانی مامە حەمەو دەیان ڕۆژنامەنوسی تر گومانی تێدا ، بە بەر نامەی بنەماڵەی بارزانی ئەنجامدراون . باشترین نمونە ئەوەبوو كە نیهاد بارزانی كوڕی مەلا مستەفا ، عەلی عەبدولڵای دایە بەرشەق و حەسیر مەیدانی كرد ، لەسەرئەوەی ئامۆژگاری نیهادی كردووە. بە مەرجێ لەو كاتدا جێگری مەسعود بارزانی بوو . دوایی هەر دەریان كرد و بۆ كۆنگرەی 13پارتیش دەعوەتیان نەكرد. مەسعود بارزانی مامجەلال و نەوشیروان مستەفای نەیاری یەكتری بون . بەڵام قەدەر وای هێناو مەسعود بارزانی وەكو تاكە سواری مەیدان مایەوە . ئێمە زوربەمان پێمان وابوو لە كاتی مردنەكەیان بەشداری پرسەكەیان دەكات و چەند ڕۆژێكیش لە سلێمانی دەمێنێتەوە . لاپەڕەیەكی سپی دەكاتەوە ، هەوڵی ڕیكخستنەوەی ناوماڵی كورد دەدات . ڕابوردوو دەخاتە پشتی سەریەوەو بەدەست هێنانی ئارامی و خۆش گوزەرانی بۆ ئایندەی ئەم میللەتە دەكاتە ئەوەلیاتی كارەكانی . وەكو باوكێكی میهرەبان ڕەفتار دەكات. بەڵام بەداخەوە بۆچونەكانی هاوڵاتیان لەو بارەیەوە تەواو پێچەوانە دەرچوو . سەیركەن بڕیاری دادگا بۆ گرتنی كاك نووشیروان بە مادەی تیرۆر دوای 3 ساڵ لە مردنیشی تا ئێستا هەڵ نەوەشێنراوەتەوە . ڕاستە ئێستا لەژیاندا نەماوە . بەڵام مەلەفەكەی لە دادگا ماوە. واتە وەكو كەسێكی تیرۆریست مردوە . دەبوایە لەبەر خاتری ڕابوردوی خۆیی و خانەوادەكەی ، مەلەفەكەی لە دادگا داخەن و داوای لێبوردنیش بكەن . لە لایەكی تریشەوە دەبوو سەركردایەتی گوڕان ئەوە بكەنە مەرجی بەشداریكردنی حكومەت ، نەك لە تاوی وەرگرتنی پۆستدا ، ئەوە لە یاد بكەن و باسی نەكەن . یەكێتی كۆنگرەی بەستوەو سەركردایەتی نوێ ی هەڵبژاردوە ، بەڵام جەنابی سەرۆك لە ئەنجامەكانی ناڕازییە . دەڵی ئیعتیراف بەم سەركردایەتییە ناكەم . ئاخر بۆچی و پەیوەندی بە تۆوە چییە ؟. چاوەڕوان بویت كۆیلەكانی سەر بەخۆت ببنە خاوەن دەسەڵات ؟ لە ڕاستیدا ئەمە گەوترین تەعدایە بەرامبەر بە یەكێتی . واتە مەسعود بارزانی دەیەوێت كەسانێك ببنە سەركردەی یەكێتی كە سەربەخۆی بن . سەیر لەوەدایە مەسعود بارزانی كوڕەكەشی بە هەمان نەفەس و لەسەر هەمان ڕێچكەی خۆی پەروەردە كردوە . مەسرو بارزانی شارەزایەكی باشە لە بواری هەواڵ گری و چاوی لەناو ئەو بوارەدەا پشكوتووە . چەندین ساڵ سەرۆكی ئاژانسی بەناو پاراستنی هەرێم ، بەڵام ئاژانسی پاراستنی بنەماڵە بووە . بەرپرسی تیروری نەیارەكانی بنەماڵە بووە . لە ڕێگای تۆڕی فراوانی دەزای پاراستنەوە ، ئەوەی مرۆڤایەتی پێی ناخۆش بووە كردویەتی بەرامبەر نەیارەكانی بنەماڵەكەیان. ئەو حكومەتەی لە ئێستادا ئەو سەروكایەتی حكومەتێكە بەمانای وشە پۆلیسییە ؟ . نە حساب بۆ پەڕلەمان و نە بۆ وەزیر دەكات . لەبەر ئەوە لە ژێرسێبەری حوكمڕانی ئەم پیاوەدا بە هایەك بۆ مرۆڤ بون نامێنێتەوە , گەورەترین كێشەو معاناتی مەسعود بارزانی لە ئێستادا ئەوەیە چۆن دەسەڵاتی بنەماڵەكەیان بۆ مەسروری كوڕی یەكلایی بكاتەوە . كێشەی ئەو لە ئێستادا نیچیرە . لە لایەك برازاو لە لایەكی تر زاواو لە هەمان كاتیشدا ڕوڵی گرینكی هەیەو تاكە ڕكەبەری مەسروری كوڕیەتی . ئێستا مەسرور بارزانی خەریكی دوور خستنەوەی لایەنگرانی نێچیرە لە دام و دەزگای حیزبی و حكومیدا . لە كۆنگرەی داهاتوی پارتیشدا ، كە زۆر چارەنوس سازە ، ئەوە یەكلا دەكرێتەوە ، كێ دەبێتە كەسی یەكەمی ناو بنەماڵە دوای مەسعود بارزانی . ئەوەی كە پێویستە هەموان بیزانن ئەوەیە : هەركەسێك لە هەر پلەوپایەو پۆستێكی حیزبی یان حكومیدابێت و سەر بە پارتی بێت ، تەنها فەرمان بەرێكەو فەرمان جی بەجی دەكات . واتە لە غەیری كەسانی سەر بە بنەماڵەی بارزانی هیچ كەسێك خاوەنی بڕیار نییە. هەر قسەكیش بكات و بەدڵی بنەماڵە نەبێت ، وەكو عەلی عەبدولڵا كە جێگری مەسعود بارزانی بوو ، حەسیر مەیدان دەكرێت . كەواتە كەس چاوەڕوانی ئەوە نەكات ، تا ئەمانە خاوەنی دەسەڵات بن ، بارودۆخ باشتر ببێت . چونكە ئەمانە بە هەمان عەقڵیەتی عەشائیری سەدەیەك پێش ئێستا بیر دەكەنەوە . هاوڵاتی خۆشەویست ، خوێنەری بەڕێز: سەرنج بدەن كاتێك ڕق و تیڕۆر و پاكتاو كردن و خیانەت ، جێگەی بەزەیی و خەمی هاوڵاتی و ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی و خۆشەویستی بۆ نیشتمانی دەگرێتەوە ، هیچ بەهایەك بۆ مرۆڤایەتی و ژیان نامێنێـەوە. كاتێك ڕق و كینەو حەزی تۆَلەكردنەوەو كوشتن و ڕاوەدونان ، گەیشتە لوتكە ، بەهایەكیش بۆ مرۆڤ بون نامێنێتەوە. ئەوكاتە ڕق وەك بەرد ڕەق دەبێـت . چونكە مرۆڤ لەو كاتەدا سۆز و بەزەیی نامێنێت و هەموو بەهاكانی مرۆڤایەتی لە خۆی دادەماڵێت بۆ ئەوەی بگات بە لوتكەی حەزو خەوەكانی . ئەگەر بە وردی سەیری دەم و چاوی ئەم سەركردانە بكەی هەست دەكەی قۆناغی ڕق بونیان تێپەڕاندوەو خۆیان بۆن بە ڕق . ئاخر سەركردەیەك پێكەنینی نەیەت، بۆ تەنها جارێكیش بزەیەكیش بەسەر لێویەوە بەدی نەكرێت و بەدرۆش نەتوانێت پێ بكەنی َ، ئەو كات تەنها ڕق و ڕقبونەوە لە سیمایدا بەدی دەكرێت و ڕێك دەبنە ڕقێكی تەواو . كۆتایی بە نوسینەكەم دێنم و چەند دێڕێك لە نوسینەكەی پێشوم وەبیری ئێوەی ئازیز دینمەوە بۆ زیاتر تێگەیشتن . مەسعو بارزانی ڕیفراندۆمی ئەنجامدا بێ ئەوەی حساب بۆ هیچ كەس و لایەنێك بكات . هەر لە سەرەتاشەوە پێش بینی ئەنجامە خراپەكانی ڕیفراندۆم كرابوو . ئاگاداریشیان كردەوە . بەڵام ئەو بە ڕاشكاوی وتی : حساب بۆ كەس ناكەم و هەرچی ڕوبدات من بەرپرسیارم . لە ئەنجامدا نیوەی خاكی كوردستان لە دەست درا . ژمارەیەكی زۆر هاوڵاتی كورد دەربەدەرو ئاوارە و شەهید بون . كەركوكمان لە دەست دا. هێزی پێشمەرگە لە ناوچە كێشە لەسەرەكان ، كشایەوە . ئێستا هاوڵاتی كورد دەكوژن . دەغڵ و دانیان دەسوتێنن . لەسەر ماڵ و حاڵی خۆیان دەریان دەكەن . سوكایەتیان پێ دەكەن . دەغڵ و دانەكانیان لێ وەرناگرن هەر لەبەر ئەوەی كوردن . دەستدرێژی ناموس دەكرێتە سەر ئافرەتی كورد . بەڕێزینە لەمە خرابتر هیچی تر هەیە باسی بكەین . خۆ ئەوەشتان لە بیرە كە مەسعود بارزانی دەیفەرموو هەرچی ڕوبدات من بەرپرسیارم . ئێستا با بزانین چی دەكات ؟ ئەگەر سۆزو عاتیفەو بەزەی هەیە ، كەی دەجوڵێت ؟ ئەگەر هەستی نیشتمان پەروەری هەیە ، ئەوەتا بە بەر چاویەوە نیشتمان دەسوتێت و گڕی تێەبەربوە كەی ڕقی هەڵدەسێت ؟ ئاخر ڕق بۆ ئەم كاتە باشە هەستێت و تۆڵەی میللەتەكەت بكەیتەوە ، نەك ڕقت هەستیت و میللەتی پی َلەناوبەریت ، وەكو لەناوت برد. . هیچ شتێك لە تەعدای شەرەف قورستر نییە لای كورد . ئەوەتا بە هۆی بڕیارە خراپەكانی سەرۆكەوە ، ئافرەتی كورد دەگێن ، ئاخر چی لەوە خرابتر هەیە ؟. جەنابی سەرۆك بە هۆش خۆت وەرەوەو كاتی ئەوەیە ڕقت بەرامبەر دوژمن هەستێت و لە بەرامبەردا ئەو ڕقە لە خۆت داماڵە كە بەرامبەر میللەتەكەت هەتە باهیچی تر میللەت بە هۆی بڕیارەكانی تۆوە سەرگەردان نەبێت . نیشتمان نەسوتێت . ئەگەر من لە شوێنی سەرۆك بومایە ، ئێستا خۆم كوشتبو یان خۆم دەشاردەوە بۆ ئەوەی كەس نەمبینێت . سەیركەن : سەرەڕای هەموو ئەم كارەساتەی بەسەر ئەم میللەتەی هێناوەو ئەوەتا خەڵك كەوتۆتە سواڵ . ڕق بە جۆرێك بەسەریدا زاڵ بوە ، هەموو ئەوانەی قبوڵە ، بەڵام تا ئەم كاتە ڕازی نییە پارێزگاری كەركوك كوردبێت لەسەر پشكی یەكێتی ، بە مەرجێك حكومەتی بەغدا ڕازییە . باشە جەناب تۆ ڕیفراندۆمت نەكرد لەبەر خاتری گەڕانەوەی كەركوك؟. ئەگەر ڕقیشت لە یەكێتییە ، ئەی كەركوكیەكان بۆچی . ئەی پارتییە كەركوكیەكان بۆ ئاوارە ببن ؟ سەیركەن جەنابی محمد خورشید بەرپرسی لقی 3/ی پارتی دەڵێت : پارێزگاری كەركوك پیلانی هەیە بۆ تەعریب كردنی كەركوك . منیش پێی دەڵێم هەی كۆیلەی ماستاوچی ، تازە زانیوتە كەركوك تەعریب دەكرێت ؟ پێت وایە پارێزگار بۆ نویژكردن هاتۆتە كەركوك . ئەی كۆیلە بۆچی ناچی لە ئاغاكەت بپرسی و پێی بڵێی : تا نەوتی كەركوكتان تاڵان دەكرد ، كەركوك دڵی ئێوە بوو . تا لە بری فرۆشتنی كەركوك 400 ملیۆن دۆلارتان وەكو بەرتیل وەرگرت ، گیانی ئێوەبوو . ئەی بۆچی ئێستا بەرگری لە كەركوك ناكەی . لانی كەم ڕێگا بدە پارێزگاری كەركوك كوردبێت ، لە پشكی هەر حیزبیك بێت ، باشترە لە پارێزگارێكی عەرەب. تۆ بە خۆت زانیوە چەند گەمژەی ؟ ئەگەر گەمژە نەبویتایە پارتی نەدەبوی . ئاخر كۆیلەو چەپڵە لێدەری وەكو ئێوە لە پشت سەرۆكەوەن ، بۆیە حاڵی میللەت ئاوایە . ئەوەی ئێستا بەسەر كورد دێت لە كەركوك ، ئەنجامی ڕیفراندۆم بوو . چیتر فرمێسك بەدرۆ بۆ كەركوك هەڵ مەڕێژن چونكە تا كەسانی كۆیلەی وەكو ئێوەی جاهیل لە دەوری سەرۆكبن ، دەبێ چاوەڕوانی بڕیاری زۆر خرابتریش لە جەنابی سەرۆك بكەین .
ئاسۆ حاجی هەندێک سیاسی و میدیا سێبەرەکانیان شاباشی روخانی حکومەتەکەی مەسرور بارزانی رادەدێرن چونکە ئەو حکومەتە ناتوانێ موچە لە کاتی خۆی بدا،ئەو عەقلیەتە کە درێژکراوەی فەرهەنگ و تێگەیەکی شکست خواردووە و دەرئەنجامەکشیان هەمان دەرئەنجامی پێشوو دەبێت کە ئەوانەی تەنها روخان و سوتان و وێران کردن مێشک و حەزی داگیر کردبوون بەو خەفەتەوە سەریان نایەوە و حکومەتیش نە روخا. پرسی دواکەوتنی موچە پرسێکی چەندین ساڵەیە،لەوەتەی بەرپرسە عەقڵ شۆڤینیەکانی بەغدا و بە پێشنیاری چەند کوردێکی باوەڕ لەرزۆک بودجە و موچەی خەڵکی کوردستانیان بڕی هەموو مانگێک بە جۆرێک دووبارە دەبێتەوە،بۆیە ئەوەی پێویستە بەوهۆیەوە بڕوخێ و روبەڕوی توڕەیی خەڵک بێتەوە حکومەتی دەوڵەتە بەزۆر دروستکراوەکەی عێڕاقە نەک حکومەتی هەرێمی کوردستان کە بەرهەمی خەبات و تێکۆشان و قوربانیدانی زیاتر لە سەت ساڵی کوردستانیانە. هەرێمی کوردستان وەک قەوارەیەکی دەستووری کە پارێزەری مافە نەتەوەیی و نیشتیمانیەکانی کوردستانیانە بەردەوام لە ژێر هەڕەشە و گوشار و فشاری نەیارانە(داگیرکەران)لە نێو بێدەنگی و بێ هەڵوێستی وڵاتانی بەناو هاوپەیمان (ئەمەریکا و ئەوروپا) کە چەند ئەوان بێدەنگ و هەڵوێست سست بن ئەوەندە هێزە ئیقلیمیەکان کوردستان وێک دێنەوە تا ناتوانێ هەناسە بدا و دەیخنکێنن. ئەو هێزگەلەی لە ناوخۆی کوردستان کە کار بۆ ئاراستەکردنی خەڵک دەکەن لە دژی حکومەتی خۆیان،لە چەند رۆژی رابردوو دەستیان ئاشکرا بوو کە بە ملیارات دۆلاریان لە وڵاتێکی هاوسێ و نەیاری کوردستان وەرگرتووە هەروەها زێر و مادەی هۆشبەریش،بەڵام نە پارەکە دیارە و نە زێڕەکە بەڵکو ئەوەی دیارە مادە هۆشبەرەکانن کە رۆژانە ژیان و گیانی گەنجانمان لەناو دەبا،هەروەها ئەوەش وەدیار کەوت کە ئەو هێزگەلە دەم گەرم و شیر تیژانەی دژی حکومەت پارەیەکی زۆر و زەمەند لە چ سەرف دەکەن،لە جیاتی هاوکاری کردنی خەڵکی هەژار یان دەست گرتنی گەنجێک(با ئەندام و کادیری خۆیان بێت)بەو پارەیە یان بەسەر کردنەوەی کەسوکاری شەهیدان و ئاوڕدانەوەیەک لە پێویستی کەسوکاری ئەنفلکراوانی گەرمیان یان پاشماوەی کیمیابارانکراوانی هەلەبجە و خۆشناوەتی و بادینان،ئەوە بە ملیۆنان دۆلار لە دروست کردن و بەڕێوەبردن و سپۆنسەر کردنی پەیج و ئەکاوەنتی تۆڕەکۆمەڵایەتیەکان سەرف دەکەن وەک ئەوەی تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک ئاشکرای کرد کە زیاتر لە چوار سەت پەیج و ئەکاوەنتی سەر بە دەزگای زانیاری یەکێتی نیشتیمانی کوردستان داخستووە چونکە ساختە بوون و کاریان جوێندان و سوکایەتی کردن بووە بەخەڵک هەروەها بەلاڕێدابردنیان،ئەو پەیج و ئەکاوەنتانە تەنها بۆ یەک مانگ سپۆنسەری کردن(سپۆنسەری بۆ ئەوەیە کە زۆرترین خەڵک ببینێ،لە بەرامبەردا بڕێک پارە دەدەی)دوو سەت و حەفتا هەزار دۆلار بووە واتا(بیست و حەفت دەفتەر) باشە ئەگەر ئەوە جارانی دوازدە مانگی ساڵ بکەی دەکاتە چەند؟ ئەدی ئەگەر هەر پەیج و ئەکاوەنتێک کەسێک بەڕێوەی بردبێ و مانگانەی ئەو کەسەش تەنها پێنج سەت دۆلار بێت ئەو پارەیە دەکاتە چەند؟ باشە ئەگەر ئەو هەمووە داخرابن ئەدی دەبی چەند پەیج و ئەکاوەنت و گوپی دیکەیان هەیە و ئێستا کاران! هەموو ئەوانە ئاماژەی روونن کە ئەوانەی دەستەواژەی روخان بۆ حکومەت بەکاردەهێنن لەو چوارچێوەیە جێ دەگرن و ئەوەی دیاریشە ئەوەیە کە ئەوان دادەخرێن و دەدۆڕێن و لە دەرئەنجامیشدا و لە ئایندەیەکی نزیکدا دەڕوخێن وەک چۆن مۆڕال و کەسایەتیان روخاوە و حکومەتەکەی مەسرور بارزانیش بەردەوام دەبێت لە جێبەجێکردنی ئەو بەڵێنانەی بە خەلکی داوە کە دیارتینیان و گرنگترینیان جێبەجێکرنی یاسای چاکسازیە کە خواستێکی گشتگیری خەڵکە.
کاروان عەلی شامار ئاشتی ھەورامی وەزیری سامانە سروشتیەکانی پێشوی حکومەتی ھەرێم، یەکەم بەرپرسی حکومی بوو کە دانی بەو حەقیقەتە تاڵەداناو راستگۆیانە وتی ئەگەر نرخی نەوت ببێتە ١٠٠$ ناتوانین مووچەی فەرمانبەران دابین بکەین! ئەو بە زمانێکی میللی پێی وتین کە پرسی نەوتی ھەرگیز بۆ خۆشگوزەرانی خەلکی کوردستان نەبوەو لە ئایندەدا بۆ خەڵکی کوردستان دەبێتە عیللەت نەک نیعمەت! بەغدا لە ھەموو کابینە وەزارییەکانیدا پابەند بووە بە رێکەوتن و بەشە بودجەشی لەکاتی خۆیدا ناردووە لێ بەرپرسانی کوردستان نییەتی رێکەوتنیان نەبوەو، لەکاتی دانوسانەکاندا داتاو ئاماری ناراستیان خستۆتە بەردەم بەرپرسانی بەغداو بەمەش کێشەی ھەڵپەستراوەکانی نێوان ھەرێم و بەغدا وەک خۆی ماوەتەوە! دوای ئەوەی لەمانگی ئەپرڵدا دەرەنجامی گفتوگۆی لەنێوان شاندی حکومەتی ھەرێم و بەغدا بەھاوکاری سەرۆک کۆمار ئیجابی بوو، مستەفا کازمی سەرۆک وەزیران نیەت پاکی خۆی بۆ رێکەوتنەکە سەلماندو لە ھەنگاوی یەکەمدا بری (٤٠٠)ملوێن دیناری خستە سەر ژمارە حسابی بانقی کوردستان بۆ ئەوەی مووچەی مانگی پێنجی فەرمانبەرانی ھەرێمی پێ دابەشکرێ بەلام حکومەت بەبیانوی نەبونی پارەو تەرخانکردنی ئەو گوژمەیە بۆ دانەوەی قەرز، پارەکە ھاوشێوەی مانگەکانی تر دیزەبەدەرخونە کرا! کۆتای مانگی حوزەیران دوا وادەیە بۆ رێکەوتن لەنێوان ھەرێم و بەغدا، فۆکەسی خەڵک لە بەرپرسانی ھەرێمە بۆ ئەوەی رێکەوتن بکرێ و بەیەکجاری کۆتایی بە کێشەکانی نێوانیان بھێنرێ، لێ چەن رۆژێکە نرخی نەوت ھەلکشانی بەرچاوی بەخۆوە بینیوەو بەرپرسانی ھەرێمی ساردکرۆتەوەو مومکینە جارێکی تر ھەڵەی پێشوو دوبارەکەنەوەو بەناوی ئابوری سەربەخۆوە کوردستان دەرگیر بە ماڵوێرانیەکی گەورە بکەنەوە! خولاصە، لێکتێگەیشتنی باش ھەیە لەنێوان شاندی دانوسانکاری ھەرێم و بەغدا بەڵام چەن رۆژێکە پارتی لە میدیاکانیەوە ھەواڵی فرۆشتنی نەوت بەسەربەخۆی کردۆتەوە مژاری رۆژ! پێویستە پارتی بۆ جارێکیش بێ لەپێناو بەرژەوەندی گشتیدا واز لە بەرژەوەندی تایبەتی و حیزبی بھێنێ و رێکەوتن لەگەڵ بەغدا بکا. ھەرێم لەلێواری روخاندایەو ھاوڵاتیانیش بەرگەی ئاڵنگاری زیاتر ناگرن و گەر پارتی بەدەوام بێ لەسەر ئەو لۆجیکەی ئەوا بارو گوزەرانی خەڵک و مووچەخۆرانی کوردستان خراپتر دەبێ و نرخی نەوتیش چەن بەرزبێتەوە وەلێ نابێتە فاکتەری دڵخۆشی و خۆشگوزەرانی ھاولاتیان!
شێرکۆ حەمەئەمین ئەمڕۆ هەواڵی داخستنی ژمارەیەک پەیج و ئەکاونتی ساختەی هاوسەرۆکی یەکێتی بڵاوبووە،کەبەهای ۲۷٠٠٠٠ دوسەدوحەفتا هەزار دۆلار(۲۷)دەفتەر سپۆنسەرکراون،زانیارییەکان ئاماژە،بەمەسروبارزانی دەکەن،ئەم کارەی کردبێت. دیار ەنەداخستنەکەونەئەوپارەیەشی،کەبۆسپۆنسەر، بەکارهاتوە،کەزیاتریشە،بۆمن جێگای سەرسوڕمان نین. بۆ کوردستان ۲٤ ئەوانی تریش چەندی پارەدەوێت و کاریان چیە؟ خۆئەمان،لەمیدیافەرمیەکانیشیانەوە،هەرئەوکارەبەیەکتروخەڵک دەکەن ویەکتر دەشکێنن و ڕق دەچێن. ئەمەنابێت،لەبابەتەسەرەکییەکە دورمان خەنەوە،ئەم دوکەسە،کەئێستا لوتکەی حیزب وحکومەتیان گرتوە،هەردوکیان دودەزگای هەواڵگری حیزبی بەناوحکومی بەڕێوەدەبەن،کەبەدرێژایی مێژو ئەرکیان پاراستنی ئەمنی حیزبی پارتی و یەکێتی وبنەماڵەی حاکم بوەواتە هێندەی کاریان،لەسەر پاکتاوی نەیاری حیزبی و عایلەیی کردوە،هێندەی ئەوەکاریان،لەسەردروستکردنی دەزگایەکی پیشەیی هەوڵگری نیشتمانی نەکردوە،ئەم کارەش ئامانجدارە،ئێستا،کەبەهۆی پێشکەوتنی میدیاوبرەوی تەواوی سۆشیال میدیاوکاریگەرییەجۆراوجۆرەکانی هەردولا،بەپلەی یەکەم و حیزبەکانی تریش،ژمارەوئاستی جیا پەیجی ساختەیان هەیەوڕۆژانە سەرقاڵی کلتوری جنێودان و یەکترشکاندن و شکاندنی کەسانی سەربەخۆووبەئیرادەوڕەخنەگرن. هەموئەمانەش،لەپێناومانەوەی خۆیان و درێژەدان،بەکلتوری شارچیەتی و دروستکردنی ناکۆکی زیاتر،لەنێوان شاروناوچەکەکانی کوردستان و نێوان چین و توێژەکاندا،لەپێناوی درێژەدان ,بەحوکمی خۆیان و بێ بەهاکردنی سیاسەت و حیزبایەتی و کارەکتەرەکان و .....، ئازیزان پێویستە هەمومان،لەوراستیە بگەین،ئەم دوعایلەسیاسیە بەدژایەتی یەکتری هێزووزەی مانەوە،لەیەکتری وەردەگرن،لەسەروە،ڕێک و هاوبەرژەوەندین،لەخواریشەوە،بەحساب ناکۆک و نەیاری یەکترن. خەڵک، دەبێت سیحری ئەم یارییە بەتاڵ بکاتەوە هەمومان،پێکەوە ڕق و بوغزی سیاسی و حیزبی و کۆمەڵایەتی دروستکراوی ئەوان و هەرلایەنێکی تریش بە لاوەبنێین و ڕو،لەگۆڕینی ڕیشەیی بین. خاڵێکی تر،نەک هەرحیزبەکان پەیج و ئەکاونتی ساختەیان هەیە،کەسانی ناوحیزب و پەرلەمانتاریش ئەوکارەدەکەن و بەپارە یان دامەزراندن، کەسانێک،بۆشکاندنی نەیارەکانیان و فوتێکردنی خۆیان بەکاردێن،ئەوەبابای دەشتڕۆیشتوی حیزب یان عایلەسیاسیەکە هەرئەوەنەفێربوە،بەڵام خۆ پەرلەمانتار سوێندی خواردوە،بەرژەوەدی باڵای خەڵک و خاک بپارێزێت؟! بۆیە داخستنی ئەم پەیج و ئەکاونتانە،کەڕوداوی زۆربچوکن، کارێکی زۆرباشەوپێویستەئەوانەی لای پارتی و عایلە حوکمڕان و پەیجی بێ دایک وباوکی لایەن وکەسەکانی تریش دابخرێن. ئەمڕۆی بەغداد سەلماندی پارتی و یەکێتی پێکەون و ئامادەنین تەنانەت گۆڕانیش بکەنەشەریک. بۆیە تاکی حیزبی،لەخوارەوە،دەبێت وازلەڕق و بوغزویەکتر شکاندن و تۆمەت بەخشینەوە بێنێت و هەموان پێکەوە،ڕولەئامانجی باڵای دادپەروەری و ڕەتکردنەوەی حوکمی عایلە تێ بکۆشین.
.gif)
شوان سدیق - ئیتاڵیا لەسێ مانگی ڕابردوو بەتایبەت مانگەکانی سێ و چوار ئەم وڵاتە پیرەی باشووری کیشوەری ئەوروپا گیرۆدەی کۆرۆنابوو حکوومەت و ھاوڵاتی و زاناکانیشیان تووشی سەرسوڕمان بووبوون! سەرەتا لە نێوان دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن ئەم نەخۆشیە کرایە بابەتێکی گەرمی سیاسی و بووە جێگەی مشتومڕی گەرم لەنیۆ تۆڕەکۆمەڵایەتیەکاندا. ھاوڵاتیانیش خەریکی پێکەنین و سوعبەت بوون! لەئیتاڵیا ئۆپۆزسیۆنێکی بەھێز و توند ھەیە لەکۆی ٦٣٠ کورسی پەرلەمانی ئەوان ٢٧٢ کورسیان ھەیە پارتی لێگا ماتیۆ ساڵڤینی سەرۆکایەتی دەکات، لەڕیزبەندی پلەدووی پارتە ئیتاڵیەکانە، بەھێزەوە دژی دەسەڵات ڕەق وەستاوە. بەھاوبەشی ھەردوو پارتی تری بەھێزی ئۆپوزیسیۆن، نەتەوەی و ڕاسیستین، لەوانە پارتی فرەتێلی جیۆرجیا مێلۆنی و فۆرزە ئیتڵیای سێلڤیۆ بێرلیسکۆنی. حکوومەتەکەش جۆسێپێ کۆنتێ سەرۆکایەتی دەکات، خوودی خۆی کەسێکی سەربەخۆیە بەڵام لەگەڵ ئەوەیش کەسایەتیەکی کاریگەرەو ئەو بڕیارانەی دەیدات، داکۆکیشی لێ دەکات، ئەمە ھۆکاری ئەوەیە خۆی لەگەندەڵی تێوەنەگلاوەو ھەردوو پارتی پێنج ئەستێرەو پارتی دیموکرات پشتیوانی لێ دەکەن. سەرەتا ساڵڤینی داوای کۆنتڕۆڵکردنی سنوورەکان و پێداچوونەوەی رێکارە تەندروستیەکان کرد بەڵام ھەر وەکو جاران پێشنیاری سالڤینی ڕەتکراوەیە چونکە ساڵڤینی کەسێکی ڕاسیستە پارتە دەسەڵاتدارەکان ھەر وەکو جاران پێیانوابوو ئەو دژی بێگانەیە بۆیە پێشنیارەکەیان ڕەتکردوە. ئیتاڵیا تەنیا مانگی شوبات بارودۆخی باشبوو لەڕووی کۆرۆناوە پاشان ھەموو شتێک گۆڕا. ژمارەی توشبوان و مردن گەیشتە ئاستێکی مەترسی دار ئەوکاتە دەسەڵات کەوتە خۆی و دەستی دایە کوارێنتێنا بەتایبەتی لە ھەرێمەکانی لۆمباردیاو ڤێنێتۆ و ئیمیلیاڕۆمانای باکوور. لە شارێکی وەکو بێرگامۆ لەیەک ڕۆژدا زیاتر لە ٤٠٠ کەس بەکۆرۆنا مردن. لەھەرێمی لۆمباردیا ڕێژەی مردن گەیشتبووە ئاستێک نەخۆشخانەو کەنیساو و گۆڕستان و فڕنەکانی تەرم سوتاندن توانای وەرگرتنیان نەمابوو تائێستەش ژمارەی گیان لەدەستان لەم ھەرێمە ١٠ ملیۆن دانیشتوانە گەیشتۆتە ١٦ ھەزار و ٢٢٤ کەس سەرەتای بڵاوپوونەوەی پەتاکە ئیتاڵیا داوای ھاوکاری بەپەلەی لەیەکێتی ئەوروپاکرد بەڵام ئەوروپا بەدەم داواکەیەوە نەھاتن. لەبری ئەوان سەرەتا وڵاتانی سۆشیالیستی چین، کوباو ڤیتنام پاشان ڕووسیاو ئەلبانیاو چەند وڵاتێکی دیکەی وەکو قەتەر، میسر پزیشک و پێداویستی تەندروستیان گەیاندە ئیتاڵیا. دواتر ئەڵمانیاو نەرویج ھاوکاری ئیتاڵیان کرد. ئەمڕۆ ئیتاڵیا نزیک دەبێتەوە لە چوار مانگ بەسەر کۆرۆنا وڵاتەکە زیانی گیانی و تەندروستی و ئابووری زۆر بەرکەوتووە، بەئاسانی برین و ئەم بۆشاییە کەدروسبووە ساڕێژ نابێ! سەبارەت بەزیانی ئابووری بەگشتی تائێستە زیانەکانی بەقەبارەی دوو تیریلیۆن ئێورۆ مەزندە دەکرێ. بگرە زیاتریشە! وڵاتەکە تووشی داڕمانی ئابوریەکی سەخت بۆتەوە، کەرتە گەشتیاری و پیشەسازی و کشتوکاڵییەکان، بەئاسانی ناتوانن بگەڕێنەوە دۆخی پێش مانگی شوبات بۆیە پێشبینی دەکرێ یەک ساڵی پێویست بێ بۆ باشبوونی ئەم بارودۆخە. حکوومەتی ئیتاڵیا خۆی بڕی زیاتر لە ٥٠٠ ملیار ئیورۆی بۆ پشتیوانی لەھەستانەوەی بازاڕی وڵات تەرخانکردوە، سەرۆکی کۆمیسیۆنی یەکێتی ئەوروپا ڤان دێر لاین ڕایگەیاند: بانکی ناوەندی ئەوروپا بڕی ٧٥٠ ملیارد ئێورۆی بۆ ئەو قەیرانەی ئێستە تەرخانکردوە، کە وڵاتانی ئەوروپا بەھۆی کۆرۆناڤایرۆسەوە، زۆرێک لە کۆمپانیاو خاوەنکارەکانیان مایە پوچ بوونە. لەو بڕە پارەیش ٧٥٠ ملیارد ئیورۆیەی ئەوروپا بۆ پشتیوانی لە وڵاتانی زەرەرمەندی کۆرۆنا دابینیکردوە.. وڵاتێکی وەکو ئیتاڵیا بڕی١٧١ ملیاردی بەردەکەوێ بەدوو ڕێگا ٩٠ ملیارد بەقەرز و ٨١ ملیارد ئێورۆی تریشی بەردەکەوێ وەک ھاوکاریکردن. لەڕووی زیانی تەندروستی و گیانیەوە ئیتاڵیا زەرەری زۆری پێکەوتووە، بەپێی ھەواڵێکی ماڵپەری "ئادنکرۆنۆس" تا ١٢ی مانگی ئایار ١٦٣ پزیشک لەئیتاڵیا بەھۆی کۆرۆناوە گیانیان لەدەستداوە. ھەروەھا ژمارەی تووشبوان، چارەسەرکراوان و مردن گەیشتە ئاستێکی بەرزو مەترسیدار. بەپێی دواین زانیاری تا کۆتای ڕۆژی ھەیینی ٥ی مانگی شەش کۆی گشتی قوربانیانی کۆرۆناڤایرۆس بەم شێوەیەبووە: توشبووان: ٢٣٤،٥٣١ کەس چارەسەرکراو: ١٦٣،٧٨١ کەس ھەروەھا گیان لەدەستدان: ٣٣،٧٧٤ کەس بووە. ئێستە ئیتاڵیا پاش نزیکەی چوار مانگ بارودۆخەکەی تاڕادەیەکی باش کۆنتڕۆڵکردوە، چەند ڕۆژێکە تووشبوان لە ٥٠٠ حاڵەت تێپەڕی نەکردوە. بگرە گەیشتە ١٧٧ حاڵەتیش لەڕۆژێکدا ئەمە بۆ ئیتاڵیا پێشڤەچوونە! ئەمە بۆ ئیتاڵییەکان مایەی دڵخۆشیە پەشیمانیش لەو پێشوازیە سەرەتاییەی لەکۆرۆنایانکرد چونکە ئیتاڵییەکان، کرۆنایان کردبووە، مادەیەکی گاڵتەجاڕی تەنانەت وەکو کێکی ڕۆژی لەدایکبوونیش نمایشیان دەکرد. ئەمڕۆ دونیای ئیتاڵییەکان گۆڕاوە، تێکەڵبوونی جاران نەماوە، بەو شێوەیەنییە ھەموانیش سڵ لەیەک دەکەنەوە، بانگھێشت و دەعوەتەکەی جاران نەماوە یان کەمیکردوە. ئەو کۆبوونەوەو ئاھەنگێڕانەی پێشتر کۆتایی ھات خەڵک بەوریایەوە، لێک نزیک دەبنەوە، ھەمووان کەسێک ماسک و دەستکێش بەکاردەھێنێ. ناوەندەکانی بەرھەمھێنانی جل و بەرگ دەمامک و کڵاو پۆشاکی تایبەت بەکۆرۆنایان خستۆتەبازاڕەوە. بازاڕیش پڕیەتی لەکەرەستەی پزیشکی و تەندروستی تەنانەت دەمامکیش ھەیە نرخی بە٥٠ سەنتە واتە٧٠٠ دیناری عێراقی!
سه‌نگه‌ر رسول بۆ تێگه‌یشتن له فه‌یك نیوز و كاریگه‌رییه‌كانی، كه سه‌رچاوه‌و هۆكاری سه‌ره‌كی سیاسه‌تی داخستنی ژماره‌یه‌ك په‌یجه له‌لایه‌ن پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای فه‌یسبووكه‌وه، ده‌بێت بگه‌ڕێینه‌وه‌ی سه‌ره‌تای سه‌رهه‌ڵدانی جددی كێشه‌كه. ئه‌ویش سكانداڵی كامبریدج ئه‌نالاتیكابوو. ئه‌م سكانداڵه بووه هۆی گۆڕینی گه‌مه‌كانی هه‌ڵبژاردن و كاریگه‌ری راسته‌وخۆی له‌سه‌ر بریاری ده‌نگده‌رانی ئه‌مریكی دروستكرد. چیرۆكی گۆڕینی یاسای گه‌مه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌مشێوه‌یه ده‌ستپێده‌كات؛ به‌ر له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی سه‌رۆكایه‌تی ولایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا له ساڵی 2016، ستیف بانوون كه بووه سه‌رپه‌رشتیاری كامپه‌ینی دۆناڵد ترامپ به‌هاوكاری د.كریستۆفه‌ری كه‌نه‌دی پسپۆڕ له‌كه‌یسی خوێندنه‌وه‌ی پێشوه‌خته‌ی بڕیاری ده‌نگده‌ر، كۆمپانیای كامبریدج ئه‌نالایتیكا بۆ بواری بازرگانی و ریكلام داده‌مه‌زرێنن و به‌بڕی 1 ملیۆن دۆلار له‌گه‌ڵ ده‌زگایه‌كی ئه‌كادیمی زانكۆی كامبریدج رێكده‌كه‌ون بۆ كۆكردنه‌وه‌ی پرۆفایلی به‌كارهێنه‌رانی فه‌یسبووك، له‌و كاته‌وه تاوەکو پێش ده‌ستپێكردنی هه‌ڵبژاردنه‌كان، پرۆفایلی زیاتر له 87 ملیۆن به‌كارهێنه‌رانی فه‌یسبووك كۆده‌كه‌نه‌وه كه زۆرینه‌یان ره‌زامه‌ندییان وه‌رنه‌گیرابوو، له‌وبڕه‌ش 70.6 ملیۆنی، له ولایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا بوو! هه‌ڵبژاردن و ئه‌م ئاشكرابوونه له‌جۆری كاركردنه نایاساییه وایكرد كه خاوه‌نی فه‌یسبووك راسته‌وخۆ له‌لایه‌ن كۆمیته‌ی به‌داواداچوونه‌كانی كۆنگرێس تایبه‌ت به‌و پرسه بخرێته به‌رده‌م لێپرسینه‌وه‌و لێكۆڵینه‌وه. له‌سه‌ر ئاستی ئه‌مریكاو ئه‌وروپا ، به‌یاساو رێنمایی ئه‌و پلاتفۆرمانه‌ی سۆشیال میدیا ناچاركران رێوشوێنی نوێ بگرنه‌به‌ر به‌تایبه‌ت بۆ داخستنی ئه‌و هه‌ژمارانه‌ی كه‌سه‌رچاوه‌ی بڵاوكردنه‌وه‌ی توندوتیژی و ره‌گه‌زپه‌رستی و سه‌رچاوه‌ی فه‌یك نیوزن. له‌م كاته‌وه تا ئێستا ئه‌وه بۆته به‌رنامه‌ی سه‌ره‌كی كۆمپانیای زه‌به‌لاحی وه‌ك فه‌یسبووك. له‌وچوارچێوه‌یه‌شدا، له‌م چه‌ند رۆژه‌ی رابردوودا، ئه‌وه ئاشكرا كرا كه چه‌ندین په‌یج و ئه‌كاونت له‌عیراق و به‌تایبه‌تیش له‌هه‌رێمی كوردستان داخراون. لێره‌دا باس له‌وه ناكه‌ین كه ئایا بۆچی مه‌به‌ستێك ئه‌و هه‌ژمارانه‌ی سۆشیال میدیا به‌كارخراون و ئایا باشه یا خراپن؟ یاخود سه‌رچاوه‌ی شه‌رمه‌زارین یاخود پیاده‌كردنی مافێكی ئاسایین؟ چونكه شرۆڤه‌ی زۆری له‌باره‌وه‌كرا. ئه‌و دیوه‌ی كه شاراوه‌یه‌و پێویستی به قسه له‌سه‌ركردنه ئه‌وه‌یه ئایا پێناسه‌ی فه‌یكنیوز بۆ به‌كارهێنه‌رانی فه‌یسبووك له‌هه‌رێم بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی شیكه‌ره‌وه‌ی فه‌یسبووكن چین؟ چۆن وابه‌سانایی گه‌یشتنه ئه‌و بریاره‌ی كه‌سه‌رجه‌م ئه‌و بابه‌تانه‌ی كه له‌و په‌یجانه‌ی (324 په‌یج و 71 هه‌ژماری فه‌یسبووكی)بڵاوكراونه‌ته‌وه هه‌موویان یاخود رێژه‌یه‌كی زۆرییان له‌جۆری فه‌یك نیوزن؟ ئایا بۆچی ته‌نهاو ته‌نها یه‌ك ده‌زگاو یه‌ك پارتی سیاسی كراوه‌ته ئامانج؟ ئایا لایه‌نه‌كانی دیكه‌ش له‌ناو سۆشیال میدیا به‌هه‌مان میكانیزم بوونییان نییه؟ ئه‌گه‌ر توێژینه‌وه‌یه‌كی ووردو راست بۆ سه‌رجه‌م ئه‌و پۆستانه‌ی كه له‌لایه‌ن ئه‌و په‌یجانه‌ی لابراون بكرێت، ئه‌وا به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو ده‌رده‌كه‌وێت كه زۆربه‌ی پۆسته‌كان جۆرێكن له‌بانگه‌شه‌ی سیاسیی بۆ پارتێكی دیاریكراو و هێرشكردنه سه‌ر به‌رامبه‌ر به‌ڵام كه‌مترین جۆری فه‌یك نیوز ده‌بینی. لێره‌دا قسه له‌سه‌ر ئه‌وه نییه ئایا ئه‌وه راست و شیاوه یاخود نا، به‌ڵكو قسه‌كردن له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه داخستنی ئه‌و په‌یجانه جۆرێك نییه له‌سنوورداركردنی ئازادییه‌كان؟ پرسیارێكی دیكه دێته پێشه‌وه، له‌و هه‌مووه په‌یجه‌ی كه له‌لایه‌ن فه‌یسبووك داخراون، تا چه‌نده ئه‌و په‌یج و ئه‌كاونتانه كاریگه‌رییان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشووی هه‌رێم و عیراق و كاریگه‌ری له‌سه‌ر كه‌مكردنه‌وه‌ی ئازادییه‌كان، كاریگه‌ری له‌سه‌ر به‌هێزكردنی پێگه‌ی گه‌نده‌ڵكاران، یاخود بوونه‌ته هۆی تێكدانی ئاسایشی هاووڵاتییان؟ بۆیه ئه‌وه‌ی جێی ترسه ئه‌وه‌یه، ئه‌م هه‌نگاوه‌ی فه‌یسبووك سه‌ره‌تایه‌ك بێت بۆ داخستنی ده‌نگه راسته‌قینه‌كان و به‌لارێدا بردنی ئازادییه‌كان. ئه‌وه‌ی جێی ترس و گومانه ئه‌وه‌یه، ئه‌و شێوازه له‌كارخستنه په‌یج و ئه‌كاونتانه زیاتر به‌یه‌ك ئاراسته كاری كردووه‌و رۆنه‌چۆته هه‌موو ئاراسته‌و بیركردنه‌وه‌كانی دیكه بۆ ریشه‌كێشكردنی فه‌یك نیووز. له‌به‌رئه‌و هۆكاره ده‌بێت هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌ر دوو پرسی سه‌ره‌كی بكرێت. یه‌كه‌مییان ئه‌وه‌یه، سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كی هێڵ و سێرڤه‌ره‌كانی ئینته‌رنێتی هه‌رێم له‌چ ده‌وڵه‌تێكه‌وه سه‌ر چاوه ده‌گرن؟ ئه‌گه‌ر سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كی هێڵ و سێرڤه‌ره‌كانی ئینته‌رنێتی هه‌رێم له‌ده‌وڵه‌تی توركیاوه بێت، ئه‌وا سیاسه‌تی ئه‌و ده‌وڵه‌ته كاریگه‌ری له‌سه‌ر سیاسه‌تی ئینته‌ر نێتی هه‌رێم به چ رێژه‌و شێوازێك دروست ده‌كات؟ چونكه له‌ماوه‌ی رابردوودا زۆرێك له‌و په‌یج وئه‌كاونتانه‌ی كه پشتگیری سیاسه‌تی په‌كه‌كه‌یان ده‌كردو بیروباوه‌ره‌كانی عه‌بدوڵا ئۆجه‌لانیان بڵاو ده‌كرده‌وه داخران و ئێستاش به‌رده‌وامی هه‌یه. ئه‌مه‌ش ئه‌و ئاماژه‌یه‌یه كه كۆمپانیا فه‌یسبووك جۆرێك تێگه‌یشتنی له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی توركیا هه‌یه بۆ سانسۆركردن و سنوورداركردنی ئه‌و چالاكییانه كه مه‌ترسین له‌سه‌ر ئاسایشی توركیا. بۆیه ده‌پرسین ئایا ئه‌گه‌ر دووباره‌كردنه‌وه‌ی هه‌مان سیناریۆ له‌هه‌رێم نییه؟ به‌تایبه‌تیش له‌ئێستادا، ده‌زگای پاراستنی زانیارییه‌كانی توركیا (DPA)، چاڵاكه بۆچاودێریكردنی وه‌شاندنه ئه‌لیكترۆنییه‌كان و له‌ماوه‌ی رابردووشدا، حكومه‌تی ئه‌و ووڵاته ره‌شنووسی یاسایه‌كی نوێیان دارشتووه بۆ ناچاركردنی پلاتفۆرمه‌كانی سۆشیال میدیا به‌تایبه‌ت تویته‌ر، بۆ دامه‌زراندنی نوێنه‌رییان له‌و وڵاته و هه‌ماهه‌نگی كردن له‌گه‌ڵ ده‌زگای پاراستنی زانیارییه‌كانی توركیا (DPA)، بۆ په‌یره‌وكردنی جۆرێك له‌سانسۆرو هه‌روه‌ها به‌پێی یاساكه داواكراوه ئه‌و كۆمپانیایانه ده‌بێت سێرڤه‌ری خه‌زنكردنی داتاكانی به‌كارهێنه‌ران هه‌ر له‌توركیا خه‌زن بكرێت و ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌ی 30 رۆژیی یه‌كه‌م پابه‌ند نه‌بن ئه‌وا به‌پاره سزا ده‌درێن و له‌ماوه‌ی 30 رۆژی دووه‌مدا بریاری 95% داخستنی به‌كارهێنانی ئه‌و پلاتفۆرمه ده‌درێت له‌توركیا چ فه‌یسبووك بێت چ تویته‌ر. پرسی دووه‌مییان ئه‌وه‌یه، كه ئایا گره‌نتی چییه و چ میكانیزمێك دیاریكراوه بۆ وه‌ستاندنی ئه‌و په‌یجانه‌ی كه سه‌رچاوه‌ی فه‌یك نیوزن؟ كێ ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی ده‌بێت؟ كێ ده‌توانێت پێشنیازو پۆڵینی ئه‌وه بكات كامه ئه‌كاونت سه‌رچاوه‌ی فه‌یك نیووزه؟ ئێمه له‌هه‌رێمی كوردستان كه ده‌وڵه‌ت نیین، ئایا چۆن ده‌توانیین موخاته‌به‌ی فه‌یسبووك بكه‌ین؟ یاخود ده‌بێت له‌رێی نوێنه‌رانی كورد له‌به‌غداوه ئه‌و پرسه بوروژێندرێت. مه‌به‌ست له‌و هه‌وڵه‌ش پاراستنی پارتێكی سیاسی یاخود بكه‌رێك نییه هێنده‌ی پاراستنی ته‌واوه‌تی ئازادییه‌كان و ئازادی تاكه. بۆیه ئه‌م پرسه‌ی داخستنی په‌یج و ئه‌كاونته‌كان له‌لایه‌ن فه‌یسبووكه‌وه، زیاتر له‌ته‌ڵه وداوێك ده‌چێت بۆ ئازادی خوازان زیاتر له‌وه‌ی خۆشحاڵبین كه سه‌رچاوه‌ی فه‌یكنیووز سنوورداركراون. ئه‌م پرسه په‌یوه‌سته به‌وه‌ی چۆن ده‌كرێت ئه‌م هه‌ڵمه‌تی داخستنه زیاتر روو له‌یه‌ك لایه‌ن بێت؟ ئه‌گه‌ر جیاكاری و به به‌رنامه‌رێژی نه‌كرابێت؟ بۆیه ده‌بێت ئه‌و پرسه وه‌ئاگامان بخاته‌وه له‌وه‌ی داهاتووی سۆشیال میدیا ئه‌گه‌ر به‌و ئاراسته‌و میكانیزمه به‌رده‌وام بێت، ئه‌وا به‌ره‌و سانسۆرو كورتكردنه‌وه‌وسنوورداركردنی ئازادییه‌كانی تاك و كۆمه‌ڵگاكه‌مان كه له‌ئێستادا سۆشیال میدیا له‌هه‌رێمی كوردستان رۆڵێكی گه‌وره‌ی هۆشیاركردنه‌وه‌و دژ وه‌ستانه‌وه به‌گه‌نده‌ڵی و به‌هێزكردنی بنه‌ماكانی دیموكراسی ده‌بینێت.
عومەر عەلی موحەمەد کورد لە مێژودا بەردەوام قوربانی دەستی ڕەگەز پەرستی بوە،ئەگەر سەیری ئەدەبیاتی سیاسی شۆرشە یەک بەدوایەکەکانی کوردیش بکەین هەمویان لە کاردانەوەی ڕەگەزپەرستی ئاینی و نەتەوەیی و ڕەگەزیەوە بوە ،بۆ ئەم مەبەستەش قوربانیەکی زۆریان داوەو بە دەیان هەزار شەهیدو بریندارو کەم ئەندامی بەدوای خۆیدا هێناوە ،هەمو تاکێکی کورد ئەو هەستە ناسیونالیزمەی بۆ دروست بوبوو ،کە نەتەوە باڵا دەستەکان تەنها لەبەر کوردبوون ئێمە دەچەوسێننەوەو زیندانی و جینۆسایدمان دەکەن و هەوڵی بە سوتماک کردنی نیشتیمانەکەمان دەدەن و ڕێگە نادەن کوردوستان پێش بکەوێت و گەشە بکات و هاوڵاتیانی بەختەوەر بن ،ئەگەر بەمێژودا بچینەوە ڕەگەز پەرستی بەهەمو جۆرەکانیەوە کووردی کردۆتە نیشانەو دەیان کارەساتی مرۆیی لە کوشتن و جیینۆسایدو ڕاوەدو نان و بە عەرەبکردنو بە تورک کردن و بە فارس کردنی ئەنجام داوە،کورد لە بەرەنگاری و شۆڕش نەوەستاوە، دوژمن نەیتوانیوە کۆڵی پێ بدات، تا لەئەجامدا لە ڕاپەڕینی ۱۹۹۱دا سەرکەوت و توانی هەرێمی کوردوستان لەژێر سایەی دەسەڵاتێکی کوردیدا بنیات بنێت بەو هیوایەی کە ئەمە قۆناغی کۆتایی هاتن بێت بەڕەگەزپەرستی و چەوسانەوەو خیانەت و هەموان وەک هاوڵاتی مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت و بەمافەکانیان شاد ببن. بەڵام سەد مەخابن دوای ۲۹ساڵ لە حوکمی دەسەڵاتدارانی کورد ،هاوڵاتیان لە شارو شارۆچکەکان هاوشێوەی ۹۱ دێنە سەر شەقام و هاواریانە لە دەست گەندەڵی و نا عەدالەتی و دزینی سەروەت و سامانی خەڵک و بێ کاری و بێ کارەباو ئاویی و قۆرغکردنی هەمو جومگەکانی دەسەڵات بۆ دو حیزب و دوو بنەماڵەو سەرهەڵدانی جۆرێکیتر لە ڕەگەزپەرستی و چەوسانەوەو بێمافکردن، ئەو ڕەگەز پەرستیەی ئێستا لە کوردوستان پیادە دەکرێت زۆر ترسناکترە لەوەی کە بەعسیەکان لە کۆن و فارس و تورکەکان لە ئێستادا ئەنجامی دەدەن. چونکە ئەوەی ئەمڕۆ هاوڵاتیان و گەنجان بێکار دەکات و شەق لە مامۆستا هەڵدەدات و بەفیشەک ڕوبەڕوی خۆپیشاندەر دەبێتەوەو ڕۆژنامەنوس دەکوژێت و فەرمانبەرو مامۆستاو موچەخۆر دەکاتە کۆیلەیەکی ریسواو بێماف، ئە دەسەڵاتە کوردیەیە کە بەرهەمی سەدان هەزار شەهیدو لافاوی خوێنێکە لەمێژودا.ئەوەی حوکمڕانەکانی هەرێم دژ بەگەلەکەی خۆیان دەیکەن جۆرێکی ترە لە ڕەگەز پەرستی ،چونکە ئەوەی ئەمان دەیکەن زۆر زیاترە لەوەی کە دوژمنەکان کردویانە،ئەمانە سەروەت وسامانی دەبەن ،گەنجەکانی بێکار دەکەن پەروەردەو تەندروستیان کردۆتە بازاڕێک بۆ پارەپەیداکردن،ئازادیان سنوردارکردوە مانایەکیان بۆ دیموکراسی نەهێشتۆتەوە، ئینتیمای نیشتیمانی و نەتەوەییان لای گەنجان خستۆتە ژێر پرسیار ،هەمو ئەمەش کەئەنجامی دەدەن لەژێر سایەی حوکمڕانێکی کوردیدایە،واتە ئەوەی جاران داگیرکەران ئەنجامیان دەدا ئەمان بەزیادەوە دەیکەن ،لە ئێستادا ئەوەی حوکمڕانەکان دەیکەن دەرچونە لە پەیڕەوی ناوخۆی حیزبەکانیان و مێژوی خەباتی سیاسی و بانگەشەکانی هەڵبژاردن،هەمو ئەمانەش بە بەر چاوی دوژمنەکانەوە دەکرێت.کەواتە لێرەوە ئەوان ڕاستیەکی ترمان پێ دەڵێن کە پێویست ناکات جارێکیتر بە سوپاو فڕۆکە بێن نیشتمانەکەمان داگیر بکەن،بەڵکو ئەمانە بپارێزن لە ئەوان زیاتر گەلی کورد دەچەوسێننەوەو لەسەر ئاستی جیهان شوناسی کوردبونی دەشێوێنن
فارس نەوڕۆڵی ھەندێ کەس چەمکێک ھەڵدەدەنە ناو خەڵک بەبێ بیرکردنەوەو تێگەیشتن لەمانا و وەزیفەی یٔەو چەمکە بەڵام کە دەچیتە ناویٔاخنی بابەتەکە خۆیشی نازانێ باسی چی دەکات ، یٔیتر یٔەم چەمکە لەقسەکردنی ڕۆژانەی خەڵکدا دەبێتە ویرد و مۆدێل بەتایبەتی لەبازاڕی شێواوی سیاسەت و میدیادا ، ھەر کەسە و بۆ خۆی بەبێ بیرکردنەوە و لێکدانەوە قسە لەسەر ھەر کایەیەک دەکات بێ یٔەوەی ھیچ بنەماو پێشینەیەکی ھەبێت . ماوەیەکە لەڕێی میدیاکانەوە چەمکێک فڕێدراوەتە ناو خەڵک دەڵێن ( حکومەت باوکی میللەتە) دەمەوێ لێرەدابەتێگەشتنی خۆم لەبەرەنجامی خوێندنەوەی بیرمەندەکان بۆوەزیفەی حکومەت مەبەستم یٔاماژەنیەبۆحکومەتێکی دیاری کراو بەڵک ومەبەستم حکومە تە بەماناسیاسیەکەی ، تاچەندحکومەتی مۆدێرن لەگەڵ یٔەودەستەواژەیەداپەیوەندی ھەیە کەدەڵێن ( حکومەت باوکە)یٔەگەر بەپێی یٔەم تێگەیشتنە بێت بۆ حکومەت یٔەوا دەبێت چاوەڕوانیمان لەحکومەت وەک چاوەڕوانی پەیوەندی نێوان باوک و فەرزەند بێت، چونکە چاوەڕوانی یٔەم پەیوەندیە دوو لایەنەیە. پەیوەندی باوک بەڕۆڵەکانیەوە لەھەموو پەیوەندیەک قوڵتر و لەسەرترە، یٔەویٔەشقەی باوک بۆ فەرزەند ھەیەتی لەسەروی ھەموو یٔەشقێکی دیکەوەیەو دەکرێ مانایەکی باڵاتری ھەبێت لەبەریٔەوە باوک یٔامادەیە ھەموشت بکاتە قوربانی ڕۆڵەکانی ، بەپێچەوانەوە کاتێک باوک بێدەسەڵات دەبێ ، یارییەکە پێچەوانە دەبێتەوە و یٔەم جار یٔەرکی ڕۆڵەکانە قوربانی بدات بۆ باوک ، چونکە پەیوەندییەکە پەیوەندی خوێنە و ڕۆحە ، کەواتە کەوتمان حکومەت ، باوکی خەڵکە دەبێ کار و کاردانەوەمان وەک یٔەو پەیوەندییەی باوک و فەرزەند بێت ، بەڵام لە فەلسەفەی سیاسی و زانستی سیاسەتدا یٔەو دەستە واژەیە ھەڵەیه. حکومەت باوک نیە لەبەریٔەوەی دروستکراوی خەڵکە ، بەرھەمی یٔەقڵ و کرداری مرۆڤە ، بەتایبەتی لە سیستمە دیموکراتیەکاندا حکومەت بەرھەمی کرداری زۆرینەی خەڵکە لەڕێگای بەشداری خەڵکەوە لەپرۆسەیەکی سیاسی و دیموکراتی و قانونیدا بەدەنگدانی خەڵک حکومەت دروست دەبێت ، کەواتە دەبێ پرسیارە کە یٔەوە بێت کە حکومەت چییە و یٔەرکی حکومەت چییە؟ حکومەت دەزگایەکی خزمەتگوزارییە و وەڵام دەرەوەی پرسیارە کانی خەڵک و پڕکردنەوەی پێداویستییەکانی خەڵکە ، ڕۆڵی حکومەت یٔەوەیە یٔارەزوە یٔەولەویاتە گرنگەکان تێر بکات ، یٔەو یٔارەزوانەی کەمرۆڤ ھەوڵی بۆ دەدات ،دەبنە سەرچاوەی کێشمەکێشی ناو کۆمەڵگاو ھێزەکان ، مارکس پێی وایە دابەشکردنی کار سەرچاوەی کێشمە کێشەکانە ، بەپێچەوانەی مارکسەوە ، سوکرات سەرچاوەی کێشمە کێشەکان دەگەڕێنێتەوە بۆ یٔارەزوی دەستگەشتن بە بەش لەلایەن مرۆڤ و ھێزەکانەوە ، کێشەی بەدەسھێنانی زۆرترین بەش دەبێتە ھۆی دروستکردنی کێشمە کێش، چونکە کێشەی ناو کۆمەڵگە لەیٔەنجامی خواستە زۆرەکانەوەیە واتە زۆر خواستن یٔەم خواستانەش پێویستەسنوری بۆدانرێت وبەیاساڕێکخرێ بۆیٔەوەی بەدەسھێنانی خواست ھاوسەنگ بێت، ھەربۆیەلەدیدی لیبراڵەوە (حکومەت وەک پۆلیسی ھاتوچۆیە بۆ یٔەوەی مرۆڤەکان بەر یەک نەکەون ) خواستەکانیان بەپێی یاسا ڕێکخات یٔەرکی حکومەت ڕێکخستنی دادپەروەرانەی یٔەو خواستانەیە، کەواتە لێرەوە تێدەگەین کە حکومەت باوک نیە ، خودانیە، پیرۆزیش نیە ، کوتەکی دەستی شەڕی یٔایدۆلۆجیا و مەزھەب و، یٔاین نیە، لای حکومەت یٔەرک پیرۆزە یٔەرکیش واتە خزمەتکردنی خەڵک و پاراستنی خەڵک لەڕوداوی نەخوازراو ، کارەسات و دابین کردنی ژیانێکی شایستە. بۆیە لەکوێ خزمەتی کرد پیزانینمان ھەبێت و دەسخۆشی لێبکەین خۆ دەکرێ ھەڵەشی کرد ڕەخنەی لیبگرین بەمەبەستی ڕاستکردنەوە ، با حکومەت لە حیزبەکەی تۆش نەبێت، یان لەحیزبەکەی تۆش بێت، مادام حکومەت بەرھەمی یٔەقڵ و کرداری یٔێمەیە دەبێ یٔەقڵانی و مەدەنیانە بیخوێنینەوە ، ھەرچۆن لەڕێگای پرۆسەیەکی مەدەنی و دیموکراتییەوە دروستمان کردوە یٔەگەر لەگەڵ خواستەکانی خەڵک نەبو دەکرێ بەھەمان ڕێگای دیموکراتی و لە پرۆسەی ھەڵبژاردندا سزای ھەرحکومەتێک بدەیت وحکومەتێک کە دڵخوازی خۆتە دروستی کەیتەوە، یٔەم جۆرە ڕەفتارە ڕەفتاری کۆمەڵگای مەدەنی یە کە لەڕێگای بەشداری سیاسی خەڵک حکومەت دروست دەکرێ، پێچەوانەکەی واتە لە دەرەوەی بیرکردنەوەی مەدەنیانەوە یٔەوا دەبێتە تێگەشتنی حەرفی بۆ کێشەکان، لە کاتێکدا تێگەشتنی حەرفی بۆ ھەر شتێک و لەلایەن ھەر کەس و لایەنێکەوەبێت لەگەڵ واقیعدا ناگونجێ و توندڕەوی لێدە کەوێتەوە و بەرەو فەوزا سەر دەکێشێ. لەدۆخی فەوزاشدا کەس براوە نیە، یٔەگەر یٔێستا سەیری دۆخی حکومەتەکانی جیھان بکەین ھەرحکومەتەو جۆرێک لە قەیران بەرۆکی گرتوە بەڵام حکومەتی کوردستان لەیەکەم کابینەیەوە دوژمنانی کورد بەردەوام لەپیلانگێڕیدا بوون بۆی و قەیرانیان بۆ خولقاندوە سەرەڕای کەم وکورتیەکانی توانیویویەتی مینەکان پوچەڵ بکاتەوە ، یٔێستا ھەرێم لەقۆناغی قەیرانەکاندایە کە لە ھەمولایەکەوە خەریکی قوڵکردنەوەی قەیرانەکانن بۆ لەناوبردنی یٔەو جغرافیایەی ناوی ھەرێمی کوردستانە خاڵی لاوازی یٔێمەش یٔەو ناتەبایی وناتێگەشتنەیە لەحکومەت و یٔەرکی حکومەت ونەبونی زمانێکی نەرم بۆدواندنێکی لۆژیکی نێوان ھێزەسیاسیەکان ،ھەر بۆیە کەوتوینەتە دۆخێکی وەک شەوە زەنگ ، بۆ دەربازبون لەم شەوە زەنگە، پێویستمان بەفریادڕەسە، وەک حافز وتی ( لەم شەوە تاریکەمدا لێم ون بوە ڕێگەی یٔامانج . لە قوژبنێک دەرکەوە یٔەی یٔەستێرەی ڕێ نیشاندەر ) لەم سۆنگەیەوە بۆ واقیعی کورد ، یٔەستێرەی ڕێ نیشاندەر گەڕانەوەیە بۆ ھێزی یٔەقڵ بۆ ھێزی نەرم و گفتوگۆ و دور کەوتنەوە لەزمانی زبر ، تێگەشتن لەوەی کەحکومەت باوک نیە ، بەڵکو بەرھەمی یٔەقڵ و کرداری خۆمانەو بە یٔەقڵانی ھەر کردارێک بنوێنین. لەکاتی کێشەوناکۆکیە کاندا، یٔەوجا لەمانای فەرمانڕەوای مۆدێرن تێدەگەین و دەبینە خاوەن بنەما بۆتێگە گەیشتن لەیٔەرکی حکومەت ویٔەرکی خەڵک.
.gif)
سەلاح خدر تورکیا لە بارەی هێرشەکەی ٢٦ی مانگی ڕابردوو گوندی سەفرەی شارباژێڕ کە تیایدا دوو گەریلای پەکەکە و ٣ وڵاتپارێز شەهیدبوون دەڵێت:" هێرشەکەمان بەهاوکاری دەزگای میت و هەواڵگری لەناوچەکەوە ئەنجامداوە". ئەمە لە پلان و ڕێکخستنی سەربازیدا ڕاستە، چونکە بەبێی هاوکاری هەواڵگری لەسەر زەوی و ناوچەی مەبەست هێرشە ئاسمانیەکە ناتوانێت ئامانجەکەی خۆی بەتەواوی بپێکێت. پێکانی ڕاستەوخۆی ئامانجەکە لەسەفرە بەهاوکاریەکی زۆری وردی هەواڵگری لەناوچەکەوە ئەنجامدراوە، تورکیاش ئامانجی هەیە لەگەیاندنی ئەو پەیامەی سەرەوە. ئەوەی لە سەفرە ڕوویداوە ساڵانێکە لە دەڤەری بادینان و سۆران و برادۆست ڕوودەدەن بەپێی دانپێدانانی خودی ئەو سیخوڕانەی لەلایەن پەکەکە دەستگیرکراون تورکیا زۆربەی هێرشەکانی بەهاوکاری و زانیاریەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان ئەنجامدراوە، بەڵام هێرشەکەی سەفرە بە دەستپێکردنی قۆناغێکی نوێی داگیرکاری تورکیا لێکدەدرێتەوە. (هێرشەکەی سەفرە و قۆناغێکی نوێی داگیرکاری) ئەوە حەقیقەتە کە تورکیا هەژموونی خۆی بەسەر ناوچەی ژێر دەسەڵاتداری پارتیدا سەپاندووە ڕاستە ئەگەر وەک داگیرکراویش بەناو بکرێت، چونکە زۆربەی بارەگا سەربازی و سیخوڕییەکانی تورکیا لەو دەڤەرانەیە. دەگوترا کە ناوچەی سەوز تا ئاستێک خۆی لە هەژموونی تورکیا پاراستووە و نزیکترە لە ئێران، بەڵام هێرشەکەی پێنجی تەمووزی ٢٠١٩ ی قەندیل و شەهیدکردنی دیار غەریب ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی کەجەکە و هێرشی ١٥ی تشرینی یەکەمی هەمان ساڵی فڕۆکەکانی تورکیا لە چیای گۆیژەی سلێمانی و شەهیدکردنی دوو کادێری باڵای پەکەکە و هێرشەکەی ٢٦ی ئایاری سەفرەی شارباژێڕ، ئەو تێگەیشتی پاراستنەی گۆڕیووە، بەڵکو پرسیاری ئەوەی دروست کردووە کە ئایا تورکیا چەندە هەژموونی خۆی بەسەر ناوچەی سەوزیشدا زاڵکردووە؟. هێشتا نازانرێت هاوکاری کردنی تورکیا بۆ ئەو هێرشانەی لە دەڤەری سەوز، لەلایەن دەزگایەکی ڕەسمی ناوچەکەوە بووە یان کەسانێکی ناو دەزگا و حزبەکان هاوکاری بوون؟. لەمساڵانەی دواییدا دەوڵەتان و هێزە هەرێمی و ناوخۆییەکان هەوڵیانداوە سودی خراپ لە ناکۆکی و پارچەبوونی ناو یەکێتیی و بێ پێشەنگیی ئەو ڕێکخستنە وەربگرن بەڕێژەیەکیش توانیویانە، دروشمەکانی دواین کۆنگرەی یەکێتی لەگەڵ ئەوەی لە واقعی ئێستادا دەگوزەرێت گەلێک جیاوازە، لەگەڵ هەموو جیاوازیەکانیشیاندا بەڵام بوونی کەسایەتی دەزگا هەواڵگریەکان بە پێشەنگانی ئەو ڕێکخستنە لەگەڵ جموجۆڵە هەواڵگریەکانی تورکیا لەناوچەی نفوسی یەکێتی لە چەند ڕوەوە جێی هەڵوێستە لەسەر کردنە. هاوکاتی ئەوانە ڕێگریەکانی یەکێتی لە چالاکیە جەماوەریەکان بۆ زینی وەرتێ گومانی زیاتری لای خەڵک دروست کردووە کە ئایا (یەکێتی نوێ) بۆ ئەوە دەکات و لەبەرامبەر چی دەیکات؟. (یەکێتی لە گەمە سیاسیەکاندا چی قازانج دەکات؟) زانیارییە نهێنیەکان باس لەوە دەکەن کە دەزگای میتی تورک بەسود وەرگرتن لە لاوازیەکانی یەکێتی چالاکییە هەواڵگریەکان لەناوچەی سەوزدا زیاترکردووە، بەشێوەیەک کە سیخوڕەکانی خۆی خستوەتە حەرەکەت و هەوڵی بەسیخوڕیکردنی کۆمەڵگا دەدات، ئەمە نەک بۆ کۆمەڵگا بەڵکو بۆ خودی یەکێتی خۆشی مەترسیەکی جدییە لەداهاتوودا، تورکیا نایەوێت یەکێتیەکی بەهێز تەنانەت بەرامبەر پارتیش هەبێت، بەڵکو یەکێتیەکی لاوازی لەبن کۆنتڕۆڵی خۆی و پارتیدا دەوێت. کەواتە یەکێتی چی قازانج دەکات لەوەی ئەگەر ڕێخۆشکەربێت بۆ لاوازکردنی پەکەکە؟ ئەگەر یەکێتی لەژێر فشاری ئەمەریکا یان خواستی سیاسی خۆی، هەوڵ بدات لەسەر حسابی لاوازی بوونی پەکەکە خۆی بەهێز بکات ئەوا نەک خەونێکی نەزۆکە بەڵکو خۆکوژیەکی سیاسیە، چونکە تورکیا تا ئەو شوێنە یەکێتی دەوێت کە شەڕی پەکەکەی بۆ بکات، یەکێتی هەرچیەکیش بۆ تورکیا بکات هێشتا بە سیخوڕێکی گوێ لەمستی پارتی نایگۆڕێتەوە، بۆ ئەمەریکاش پاراستنی پەیوەندی و بەرژەوەندیەکانی لەگەڵ ئەنقەرە و بەغداد زۆر لە یەکێتی گرنگترە. لەڕویەکی دیکەوە ئەگەر یەکێتی هەتا دوێنی پارسەنگی هێز بووبێت لە هەرێم، ئەوا ئیدی ئەوەشی لەدەست دەدات و قەبارەی دەسەڵاتەکانی بچوکتر دەبێتەوە لەوەی ئێستا، دەرئەنجامی نەبوونی هاوسەنگیش لە ڕابردوودا بینراوە. لەلایەکی دیکەوە ناکرێت بڵێین یەکێتی ئاگاداری پەیوەندیەکانی حکومەتی هەرێم و دەوڵەتی تورک نییە، وەک چۆن جێی باوەڕنیە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەت بێئاگا بێت لەو پەیوەندیانە و لە بڕیارەکەی ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ی جەنابیان بۆ قەدەغەکردنی چالاکی سیاسی تەڤگەری ئازادی کۆمەڵگای کوردستان و ڕەشبگیریەکانی دوای ئەوە ئەو ڕاستیە بینرا، هێرشەکەی سەفرەش درێژکراوەی هەمان سیاسەتی هەڵەیە. (بێدەنگی هێزەکانی دەرەوەی یەکێتی) بێدەنگی هێزەکانی دەرەوەی یەکێتی لەناوچەی سەوز وەک بزوتنەوەی گۆڕان، کۆمەڵی ئیسلامی و نەوەی نوێ هتد... لەبەرامبەر زاڵبوونی دەسەڵاتی تورکیا لەناوچەکەدا لە قبوڵکردنی مەرگ زیاتر هیچ مانایەکی دیکە نادات. نەک لە ناوخۆی تورکیادا بەڵکو لەناوچەی داگیرکراوی زەردیشدا بەئاشکرا تیرۆر و سەرکوت و بێدەنگکردنی ئازادیەکان دەبینین، کە هۆکارە سەرەکیەکەی باڵادەستبوونی تورکیایە لەو ناوچەیەدا، هەر ئەو فاکتەرەشە پارتی لە لوتکەی دەسەڵاتدا لەو دەڤەر هێشتوەتەوە، چونکە تورکیا هەموو ئیمکانێکی سەربازی، سیاسی، ئستغباراتی، تەکینکی و ئابووری خۆی بۆ هێشتنەوەی پارتی لەناوچەکەدا خستوەتەکار، بەشێوەیەک نوزەی خەڵک و هێزەکانی دیکەیان بڕیوە کە چۆن بیانەوێت کەسانێک تیرۆر و دەستگیر بکەن هیچ کاردانەوەیەک لەبەرامبەیاندا نەبینن، یەکێک لە کۆڵەکە بەهێزەکانیش کە پارتی لە کەوتن ڕاگرتووە، بوونی ئەوسوپا بێشومارەی تورکە لەدەڤەرەکەدا. کەواتە هێزەکانی دەرەوەی یەکێتی چی قازانجێکیان لەو بێدەنگیەدا هەیە؟ پێویستە دڵسۆزان و وڵاتپارێزانی ناو یەکێتی لەئاستی باڵا و ئەنجومەنی سەرکردایەتی ئەو ڕێکخستنە تا پێگە جەماوەریە دڵسۆزەکەیان پێداگربن لە هەڵوێستە نەتەوەیی و نشتیمانیەکانیان، هەرگیز قبوڵ نەکەن ئەو هاوسەنگیە تێکبچێت و هەرێمەکەیان داگیر بکرێت، دەبێت شەڕی پاراستنی مانەوەی ئیرادەی خۆسەری خۆیان بکەن.
ئاسۆ حاجی چەند رۆژێک پێش ئێستا نوێنەری شاری مەشهەد لە پەڕلەمانی ئێران ئاشکرای کرد کە لە ماوەی سێ ساڵی رابردوو،زیاتر لە 36 ملیار دۆلار و 80 تۆن زێڕ بردراوەتە شاری سلێمانی لە عێڕاق،ئەو زانیاریە کە لە ناو پەڕلەمانی ئێران ئاشکرا کرا کە دواتر ئاژانسی میهری ئێرانی بڵاوی کردەوە جەواد قودسی ئاشکرای کردووە کە دوابەدوای دابەزینی نرخی تمەن لە بەرامبەر دۆلار،بە بڕیاری حەسەن روحانی سەرۆک کۆماری ئێران لێژنەی ئاسایشی نەتەوەیی بە ئامادەبوونی سەرۆکی بانکی ناوەندی ئێران، وەزارەتی ئیتڵاعات، سوپای پاسداران و وەزارەتی ئابوری بەڕێوەچوە (گوتی کە ڤیدیۆی ئەو دانیشتنەشی لەبەر دەستدایە)لەوێ بڕیاردراوە کە ئەو بڕە پارەیە بنێردرێ و لە رێگای سێ گروپی قاچاغچی ئەو زێڕ و پارەیە گەیەندراوەتە شاری سلێمانی. ئەو هەواڵە کە پەیوەندی بە سەروەری عێڕاقەوە هەیە وەک دەوڵەت و بە خەڵکی کوردستانەوەش وەک هەرێمێکی فیدڕال،لەوانەش زیاتر و تایبەتر پەیوەندی بە دانیشتوانی پارێزگای سلێمانیەوە هەیە پێویستە دەربارەی ئەو هەموو زێڕ و پارەیە بزانن بۆ چ مەبەستێک رەوانە کراوە؟ ئەو لایەنەی پارەکەی وەرگرتووە کێیە؟ئەو سێ گروپە قاچاغچیە کێن و لەگەڵ کێ کاردەکەن؟ ئاشکرا کردنی ئەو زانیاریانە لەناو پەڕلەمانی ئێران بە ململانێی نێوان رەوتی محافزکاران و رەوتی ئیسلاح تەلەبەکانی ئێران دادەندرێ کە حەسەن روحانی لەسەر ریفۆرمخوازەکان هەژمار دەکرێ و جواد کەریمی قودسیش یەکێکە لە محافزکارە توندڕەوەکان،رەنگە ئەو لێکدانەوەیە بۆ ئێرانیەکان و ناوخۆیی ئەو وڵاتە بەس بێ بۆ ئەوەی زیاتری لە سەر نەڕۆن و نەڵێن،بەڵام ئایا بۆ خەڵکی کوردستان و حکومەتەکەی و خەڵکی عێڕاق و حکومەتەکەی هەمان لێکدانەوە و هەمان بڕیار دروستە؟ رەوانەکردنی ئەو بڕە زۆرەی زێڕ و پارە لە ماوەی سێ ساڵی رابردووەدا بۆ شاری سلێمانی،لەبەردەم پرسیارێکمان دادەنێ ئایا بۆچی ئەو رووداوە گرنگە نەبووە رۆژەڤی خەڵکی سلێمانی!بۆچی میدیاکانی ئەو شارە نە وەک هەواڵ بڵاویان کردەوە و نە بەدواداچوونیان بۆ کرد! بەتایبەتیش بڵاوبوونەوەی ئەو زانیاریانە لە کاتێکدایە لەو شارە ئاراستەیەک هەیە کە خەڵک لە دژی بڕیار و رێنماییەکانی حکومەت بۆ خۆپارێزی لە ڤایرۆسی کۆڕۆنا هاندەدەن بە بەهانەی نەدانی موچە و خراپی ژیان و گوزەرانی خەڵک،بەو کارەشیان ئەوانەی سەرکردایەتی هاندان و وروژاندنی خەڵک بەو ئاراستەیە دەکەن لە یەک کاتدا دوو ئامانج دەپێکن: - دروست کردنی بێ متمانەیی لە نێوان خەڵک و حکومەت،هەروەها مەترسی جدی دروست کردن لە سەر ژیان و گیانی خەڵک بە توشبوونیان بە ڤایرۆسی کۆرۆنا،کە لە هەمان کاتدا باری حکومەت لە رووی دارایی و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی قوڕستر دەکات،رەنگە هەر بۆ ئەو مەبەستەش بێت و هەر بە بڕیاری ئەو کەسانەش بووبێت کە تیمە پزیشکیەکان لە دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخان نەماوون و لە رۆژانی جەژنیش بەبێ پشکنین رێگەدراوە دانیشتوانی شارەکانی ناوەراست و باشوری عێڕاق بچنە ناو شاری سلێمانی و سەیرانگەکانی. - بە دروست کردنی پشێوی و سەرقاڵکردنی خەڵک بە دژایەتی کردنی رێنماییەکانی خۆپارێزی هەولی لادانی سەرنجی خەڵک لە سەر ئەو زانیاریانە بدەن،لە جیاتی سەرنجیان بۆ سەر تەهران و پیلانەکانی بچێ،ئەوان سەرنجەکان بۆ سەر هەولێر ئاراستە دەکەن تا رادەی هاندانی خەڵک و ئامادەکردنیان لە رووی نەفسیەوە بۆ هەڵگیرساندنەوەی شەڕی ناوخۆ و بەکارهێنانی چەک لە دژی دامەزراوەکانی حکومەت. بە بۆچوونی من ناکرێ ئەو رووداوە وا بە سوک و سانایی تێبپەڕێ،بەر لە هەموو شتێک پێویستە: - پەڕلەمانتاران لە بەغدا کار لەسەر ئەو پرسە بکەن و لە رێگای حکومەتی عێڕاق داوای روونکردنەوە و زانیاری زیاتر لە حکومەتی ئێران بکرێ. - یەکەم دانیشتنەوەی پەڕلەمانی کوردستان تایبەت بکرێ بەو مەسەلەیە و حکومەتی هەرێمی کوردستانیش پێویستە بەدواداچوونی بۆ بکات و بزانێ ئەو پارەیە بۆ هاتووە و چی پێکراوە ؟ - پارێزگار و ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی لە بەردەم پرسیار و ئەرکێکی یاسایی و ئەخلاقی مەزندان و پێویستە لە سەریان وەڵامی خەڵکی خۆیان بدەنەوە و زنیاری دروستیان دەربارەی ئەو بڕە زێڕ و پارەیە پێ بدەن. - میدیاکان و رۆژنامەوانان و چالاکانی سلێمانی و کوردستان بە گشتی پێویستە بە ئەرکی پیشەیی خۆیان هەستن و بەدواداچوون بۆ ئەو زانیاریانە بکەن کە پەڕلەمانتارێکی ئێران لە ناو پەڕلەمانی وڵاتەکەی ئەو زانیاریانەی ئاشکرا کرد و گوتی بەڵگەیی ڤیدیۆیشی لەبەر دەست دا هەیە. - نوێنەرایەتی وڵاتان بەتایبەتی ئەمریکا لە سەریەتی بەدواداچوون بۆ پرسی ئەو زێڕ و پارەیە بکات بە تایبەتی کە ئەوان سزای ئابوری و داراییان لەسەر ئێران داناوە.
چیا عەباس شەشی حوزەیران ٥٧ ساڵ تێپەر دەبێت بەسەر کۆمەڵ کوژیەکەی سلێمانی لە لایەن سوپای فاشستی عێراقەوە، ئەو ساتە تەمەنم ١٣ ساڵ بو روداو و وێنەکانی ئەو کورد کوشتنە بە زیندویی لە ناخ و دەرونمدا ماون. لە مێژە سەرکردە و حکومەتە ستەمکارەکانی عێراق، سوپا و دەزگا مرۆڤ کوژەکانیان، سیخور و جاش و بەکرێگیراوە کوردەکان بکوژانی کورد و وێرانکەری کوردستان بون. بێجگە کوشتن و لە سێدارەدانی هەزاران رۆڵەی کورد ئەنفال و کیمیابارانیش دەیان هەزار قوربانیان لێکەوتۆتەوە. لە ناوەراستی شەستەکانی سەدەی رابوردوەوە و دواتریش لە خولەکانی شەرەکانی ناوخۆ لە سەردەمی شاخ و دوای راپەرین بەشێکی زۆری هێزە سیاسیەکانی کورد کە لە بەرەی دژ بە بکوژە تەقلیدیەکانی کورد بونە بەشێکی ئەو هاوکێشەیە. هەرچەندە ئامارێکی ناوخۆیی بۆ قوربانیانی شەرە ناوخۆ، براکوژیەکانی کورد بەرچاو نەکەوتوە، بەڵام چەند سەرچاوەیەکی بیانی بە نێوان هەشت تا دوازدە هەزار مەزەندەی دەکەن. بە زەبر و جەزرەبەی ئەمریکا شەری ناوخۆ راگیرا، خۆشبەختانە لەو ساتەوە کە زیاتر لە بیست ساڵە دیاردەی کوشتنی کورد بە دەستی کورد لە باشور سەری هەڵنەداوەتەوە، بەڵام مەترسیەکەی لە ئاسۆدا خۆی حەشارداوە و چەند جارێک تەقینەوەی لە سان و ئاندا بوە. لەو بەینەدا بەڵایەکی گەورەی تر یەخەی کوردی گرت، بەهۆی شەری داعشەوە هەزاران رۆلەی کورد بونە قوربانی و ماڵوێرانی نیشتمان. کورد بەرامبەر بکوژانی لە داگیرکەر و دوژمن و خائینان بەرگریەکی سەختی رەوای پر شانازی و سەربەرزی کردوە، تاجە گوڵینەی خەباتی لە راپەرین و پێکهێنانی حوکمرانی خۆماڵیدا چەسپاند. لە سایەی حوکمرانی خۆماڵی، دەسەڵاتە خۆخۆریە حزبیەکان، چاوچنۆکی دەسەڵاتداران، گەندەڵی، خۆپەرستی، پێشێلکردنی یاسا و مافەکانی مرۆڤ، قۆرغکاری ئابوری و گوزەرانی هاوڵاتی، کوشتنی رای ئازاد و پیشاندەران، سوکایەتی بە بەها کۆمەلایەتیەکانی کۆمەڵگای کوردەواری، سزای سیاسی، نانبرین، چارەکە و نیوە موچە، زەلیلکردنی بەهاکانی هاوڵاتی و ...... بەشێکی هەستیاری ئەو سەردەمە تا ئەم چرکەیەش بەو دیاردانەشەوە بەرێوەبراوە. ئەم کارانە رۆژانە، سەدان جار، لە هەمو سوچ و قوژبنێکی کوردستان، لە زۆر بواری گرنگی ژیانی هاوڵاتیان ساچمە ژەهراویەکانن کە بونیادی تاکی کوردیان زامدار و شەکەت کردوە، بۆیە هاوڵاتی کورد لەم دۆخە ئەوەندە بێ ئومێد بوە گەیشتۆتە ئاستی ئیفلیجبون، بێگومان بێ کارێکی جدی و کاریگەر ئەم ئیفلیجبونە قەبری تاکی کورد هەڵدەکەنێت. بکوژە تەقلیدیەکانی کورد بە فیشەکێک، گوللە تۆپێک، بوتڵیکی تێزاب، بۆردومانێک، گازێکی ژەهراوی و چاڵە جەماعیەکان لە چەند چرکەیەکدا کۆمەڵکوژی کوردیان دەکرد. ئەو دۆخەی ساڵانێکی درێژە کورد لە باشور تێیدا دەگوزەرێت یەکسانە بە ئەشکەنجەدانی بەردەوامی بونیاد و دەرونی تاکی کورد، هەر رۆژێک بەهایەک، خۆشەویستیەک، سۆزێک، یادەوەریەک، داواکاریەک، ئاواتێک و خەونێکی هاوڵاتی کورد پێشێل دەکرێن و بریندار دەکرێن، دەسەڵاتیش بە پلاسیبۆیەکی سواو و بەسەرچو پینەو و پەرۆی دەکات. تەنها لاوانەوەی هاوڵاتی بە چرینەوەی هەزاران جاری هەمان میلۆدیای نارازی چارەی دەردەکانی ناکات، کاتیەتی ئیرادە و رۆحە غەمبار و زامدارەکەی هاوڵاتی بە میلۆدیایەکی نوێ ببوژێنرێنەوە. ئەرکێکی سەرەکی یاخیبوەکان ئەوەیە ئۆرکێسترای سمفۆنیای بوژاندنەوە سازبکەن. نوسینی: چیا عەباس رۆتەردام: ٥ حوزەئیران ٢٠٢٠
د. سیروان حەسەن نەتەوەکان و وڵاتانی ھاوسنوری کوردستان ھەموویان خاوەن مێژوویەکی درێژو شارستانیەکی ناودار و بەرفراوانی ناوچەکەن و کاریگەری گەورەیان ھەبووە لە سەر رەوتی مێژویی و کەلتوری و رۆشنبیری گەلانی دەور و بەریان، نەتەوەی تورک لە وڵاتی تورکیا بەوە ناسراوە کە میللەتێکی رەگەزپەرستن و لەپێناو سەربەرزی و پاراستن و مانەوەی نەتەوەکەیان ھەموو قوربانیەک دەدەن وە خاوەن یٔیمپراتۆریەتی عوسمانی بوون کە یٔیمپراتۆریەتێکی یٔسلامی بوو وە نزیکەی ٥٠٠ سال وەکو خلافەی یٔیسلامی حوکمیان کردووە و بەشێکی زۆری رۆژھەلاتی ناوەراستیان داگیرکردبوو لە گەل یٔەوەشدا بیرو باوەری شۆڤینی و نەتەوەیی خۆیان لە ھەموو یٔەو شوێنانەدا سەپاندبوو وە تایٔێستاش کاریگەری ماوەتەوە، نەتەوەی فارس لە وڵاتی یٔێران خاوەن یٔیمپراتۆریەتی فارس بوون لە پێش یٔیسلام کە شارستانیەتی فارسی یٔەو سەردەمە زۆر دیار و ناسراو بوو و سەدان سال حوکمرانی ناوچەکە بوون و رۆلی گەورەی میژوویان ھەبوو و دوژمنی سەرسەختی یٔیمپراتۆریەتی روم بوون ، بە ھەمان شێوە رەگەزپەرستی نەتەوەی فارسی لە ولاتی یٔێران بە درێژای مێژوو دیار و یٔاشکرایە وە کاریگەری زۆریان لە سەر میللەتانی تری دەوروبەریان ھەبوو. نەتەوەی عەرەب لە ولاتانی عیراق و سوریای ھاوسنور بە بیرو باوەری یٔاینی یٔیسلامەوە خاوەن شارستانی و مێژوویەکی درێژی یٔیسلامی نەتەوەین بە درێژایی زیاتر لە ١٤٠٠ سال پانتایەکی گەورەی جیھانیان داگیرکردبوو بە ناوی فتوحاتی یٔیسلامەوە کە تێیدا رەگەزپەرستی نەتەوەی عەرەبی زۆر زاڵ بوو تاکو یٔێستاش کاریگەری گەورەی بە سەر میللەتانی تر ھەیە و بەردەوامە. لەو نێوەندەدا نەتەوەی کورد و چەندین نەتەوەی تری ناوچەکە ھەرچەند ھەموویان خاوەن میژووی تایبەتی خۆیانن و شانازی پێوە دەکەن وە رۆلی گەورەو کاریگەریان ھەبوو لە سەردەمی خۆیاندا بەلام بەداخەوە لە یٔێستاد دابەشکراو و بن دەستکراوی میللەتانی ترن، نەتەوەی کورد خاوەن مێژوویەکی دێرێنی ٦٠٠٠ ساڵەو خاوەن یٔیمپراتۆریەتی مید بوو لە سەردەمی سۆمەریەکان و دواتر ماوەیەکی زۆریش بەردەوام بوو، نەتەوەی کورد لە دێر زەمانەوە دەنالێنێت بە دەست سیاسەتی وێران کردن و زولم و ستەم و داگیرکردنی سیستەمی حکومرانی یٔەو ولاتانە کە ھاولاتی خۆیان نمرە یەک و ھاولاتیانی تری ژێر دەستەیان نمرە دوو و سێن لە نیشتمانی خۆیاندا، ١٠٠ سال پێش یٔێستا بە رێکەوتنی سایکس بیکۆ جۆگرافیای نەتەوەی کورد دابەش بوو بە سەر چوار پارچە و ھەر پارچەی لە ولاتێک، حکومەت و نەتەوەی دەسەلاتداری یٔەو ولاتانە ھەرگیز لە ھیچ شتێکدا یەکیان نەگرتۆتەوە و بەردەوام دژ یەک بوون تەنھا لە دژایەتیکردن و کپکردن و لە ناوبردنی نەتەوەی کورد نەبێ کە ھاوڕاو و ھاوپەیمان بوون وە ھاولاتی کورد لەو ولاتانەدا بەردەوام مافیان پێشێل دەکرێت بە یٔێستاشەوە، بەشێکی زۆری یٔەو ستەم و نەھامەتیەی میللەیی کورد لە یٔەستۆی دەسەلاتداران و سەرکردە وسیاسەتمەدارانی کوردن کە بە درێژایی میژوو سەدان شۆرشی نەتەوەیی کورد لە چەندین ناوچەی جیاجیا و لە قۆناغی جیاجیادا شکستی ھێناوە نەک بەھۆی زەبر و ھێزی دوژمنەوە بەڵکو بە ھۆی ناتەبایی و خیانەت و مل کەچ کردنی سەرکردە سیاسیەکان و سەرۆک ھۆز و عەشیرەتەکانی کورد بوو ، دۆژمنان بەردەوام لە ھەوڵی یٔەوەدان سیاسەتی بچووک کردنەوە و خۆ بە کەمتزانین لە ناخی تاکی کوردا بچێنن وە تا رادەیەکی باش سەرکەوتوو بوون ، سێ کوچکەی حکومرانی عەرەب وتورک و فارس بە باکگراوندی کەلتوری یٔیسلامیەوە زۆر دەمێکە مافی میللەتی کورد پێشێل دەکەن و بەردەوام لە ھەوڵی سرینەوەی ناسنامەی کوردیدان، جیھانی پێشکەوتووی یٔێستا وەکو دێیەکی بچوکی لێ ھاتووە بەو ھیوایەی لە داھاتوودا سەرکردەکان و دەسەلاتدارانی کورد راچلەکێێن و بە خەبەر بێنەوە و بتوانن ولاتێک بۆ نەتەوەیەکی سەربەخۆ بێننە بەرھەم و بیرۆکەی ھاوڵاتی نمرە دوو و سێ بە تەواوی لە بەرامبەر تاکی کوردی بسڕنەوە زۆر بە داخەوە یٔەوەش لەم سەردەمەدا بە دی ناکرێت .
کاروان عەلی شامار نەبونی نییەتی جدی لای بەرپرسانی حکومەتی ھەرێم بۆ رێکەوتن لەگەڵ بەغداو ھەروەھا تەشەنەکردنی ڤایرۆسی کۆرۆناو تۆمارکردنی رێژەیەکی بەرزی رۆژانە و داڕمانی ئابوری ھەرێم و پێنەدانی موچەی فەرمانبەران لە کاتی خۆیدا، بڕستی لەژیان و گوزەرانی ھاوڵاتیان بڕیوە، حکومەتی ھەرێمیش ھیچ پلانێکی نییە بۆ چارەسەرکردنی ئاڵنگارییەکانی بەردەمی، تەنانەت ھاوکاری ئەوانەشی پێ ناکرێ کە لەژێر ھێڵی ھەژارییەوەن! سەرباری توندی رێکارەکانی حکومەت لە سەپاندنی قەدەغەی ھاتوچۆو نەبونی پلانی تری بۆ بەرەنگاربونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا ھاوڵاتیانی دەرگیر بە بارودۆخێکی خراپی ئابوری و دەرونی و کۆمەڵایەتی کردۆتەوە. بەجۆرێک ھاوڵاتیان گەشتون بەو یەقینەی کە بە کۆرۆنا بمرن نەک لە برسی و ھەژاریدا! یەکێتی نیشتیمانی کوردستان وەک ھێزێکی گەورەو کاریگەری ناوچەکەو راشکاوانەو جیاوازتر لە حیزبەکانی تر پلان و روئیایی خۆی مانفێست کردوە، بەجۆرێک کە ھەر لەگەڵ سەرھەڵدانی قەیرانەکانی ھەرێمدا ھاوسەرۆک و سەرکردایەتی نوێ بەشێوەیەکی مەیدانی لە نێو کۆژانی ھاونیشتیمانیاندا ئامادەگییان ھەبووە. ھەمیشە لە ئاکت و پەیامەکانیاندا جەختیان لەباشکردنی گوزەرانی ھاولاتیان کردۆتەوە، تەنانەت لەسەروبەندی پێکھێنانی کابینەی نۆیەمی حکومەتیشدا لەبری پۆست و بەرکەوتەکانی یەکێتی باشکردنی بژێوی ژیانی خەڵکیان لەھەگبەدا بووە. نکۆڵی لەوە ناکرێ بەھۆی کەڵەکەبونی قەیرانەکانەوە (ی ن ک) ناتوانێ بەبریارێکی سیاسی تەواوی کێشەو قەیرانەکان چارەسەربکاو لە ئاست داواو خواستی ھەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگەدابێ وەلێ سەرکردایەتی نوێ توانیویەتی ببێ بە رەقیبێکی کارا بەسەر کارو بریارەکانی حکومەتەوە، ھاوکات لەنێو حکومەتیشدا ھێمنانە کاری بۆ جێبەجێکردنی خواست و داواکانی خەڵکی کردووە، یەکێک لەو بژاردانەی ماوەیەکە کاری لەسەر دەکات پرسی گەرانەوەی (لامەرکەزی)ئیداریی و داراییە بۆ پارێزگاکان کە بەجێبەجێکردنی دەبێتە دەسکەوتێکی گەورەی ئابوری و سیاسی بۆ خەلکی کوردستان. ئەگەرچی ھاوسەرۆکانی یەکێتی لەدوای کۆنگرەو بەھۆی ئەو پێشھاتە چاوەڕواننەکراوانەی کە رویان لە کوردستان و ناوچەکە کردوە وەک پێویست دەرفەتی گونجاویان بۆ نەرەخساوە تا بەشێوەیەکی باشتر کار بکەن بۆ خستەرووی ھەنگاوە ستراتیجەکانیان وەلێ لانی کەم توانیویانە حیزبەکەیان بکەنە مینبەری گەیاندن و پشتگیری داوا رەواکانی خەڵک. نوکە بەھۆی حکومەتە پۆلیسیەکەیەوە دەلاقەیەکی گەورەی ئازادی و دیموکراتی لەھەرێم دروست بووە گەر ھەوڵ و فشارو رێگری (ی ن ک)و ھاوسەرۆکانی نەبایە زۆرێک لە دەنگە ئازادو دلێرەکان لە کونجی زیندانەکاندا دەبون و بریاری پاشەکەوتی مووچە و لێبرینی دەرماڵەی فەرمانبەرانیش کۆتایی ھاتبوو. راستە یەکێتی بەشدارە لە حکومەت و بەپێی بەرکەوتەکانی بەرپرسە لە شکستی حکومەتدا، وەلێ دەبێ ئەو راستیەش لەبەرچاوبگیرێ کە لەم کابینەیەدا وەک پێویست رۆڵ و پێگەو مێژووی یەکێتی لەبەرچاو نەگیراوەو تەواوی سێکتەرە گرنگ و ستراتیجەکانی حکومەت لەلایەن تاک حیزبێکەوە مۆنۆپۆڵ کراوە! خولاصە، لە ئایندەیەکی نزیکدا یەکێتی بەرەو ئاسۆیەکی گەشتر ھەنگاو دەنێ و دواین ھەڵوێست و کردەی ھاوسەرۆکانی یەکێتی و بەتایبەت (لاھور شێخ جەنگی) لەھەمبەر بەدەستھێنانی مافی مووچەخۆران و جێبەجێکردنی داوا رەواکانی ھاوڵاتیان، حکومەتی ناچار بە شکانی کەرەنتینەو کەمکردنەوەی فشارەکانی بۆ سەر شانی کاسبکاران و خەڵکی ھەژارو بەشمەینەت کرد، ئەم ئاکتانەش ئاماژەیەکی رونن لەوەی کە یەکێتی پاڵپشتێکی گەورەی خەڵکی ھەژارو ستەمدیدەی کوردستانەو ئامادەی قوربانیدانی گەورەشە لە پێناو چارەسەرکردنی بەشێک لە ئاڵنگارییەکان و باشکردنی گوزەرانی ھاونیشتیمانیان.
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
