.gif)
له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج ئه‌م هه‌رێمه به ته‌نها موڵكی پارتی و یه‌كێتی نیه تا له داخی ئه‌وان ته‌سلیمی به‌غدا بكرێته‌وه ، ئه‌م هه‌رێمه به هه‌موو كه‌م و كوڕی و كێماسی و خراپیكه‌وه موڵكی هه‌موو خه‌ڵكی باشوری كوردستانه‌و سێ پارچه‌كه‌ی دیكه‌ش چاویان له سه‌ریه‌تی ، له گه‌رمه‌ی له ده‌ستدانی كه‌ركوك و 16ی ئۆكتۆبه‌ری 2017 دا هه‌زاران گه‌نجی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان ئاماده بوون بێن له‌سه‌ر ئه‌و شاره ببنه قوربانی ، من له‌گه‌ڵ زۆر دڵبرینداری ئه‌وێنده‌ر قسه‌م كرد ، كه‌واته باشوری كوردستان وه‌ك هه‌رێمێكی فیدراڵی كابه‌ی هه‌موو ئه‌و كوردانه‌یه خه‌ون به ئازادی و خۆ خاوه‌نیه‌وه ده‌بینن ، پارتی و یه‌كێتی كه‌م و كوڕیان هه‌یه ، به‌ڵێ ، خه‌راپن ، به‌ڵێ ، ناتوانن ئیداره‌ی ئه‌م ناوچه بچوكه بده‌ن ، راسته گه‌نده‌ڵ و نادادو مشه‌خۆرو كۆیله سازن هه‌موو به راده‌یه‌كی زۆر وایه ، به‌ڵام پرسی باشورو ئه‌م هه‌رێمه فیدراڵه هی ئه‌وه نیه مامه‌ڵه‌ی پێوه بكرێت. ئه‌وه‌ی باسی ئه‌وه‌ده‌كات به‌غدا راسته‌و خۆ موچه بدات ، له ڕووی ده‌ستوری و قانونیه‌وه نابێت و جۆرێكیشه له خزان و هه‌روه‌ها هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی ده‌ستوری ئه‌م هه‌رێمه كه ئه‌وه جۆرێكه له كوفر ، له ده‌ستچوونی هه‌رێم واته گه‌ڕانه‌وه بۆ خاڵی سفر ، موچه‌خۆرانی هه‌رێم شه‌ش سه‌ت هه‌زاره یان ملیۆن و دوو سه‌ت چه‌ندی راستیه‌و چه‌ندی هی حزبه ئه‌وه مه‌سه‌له‌یه‌كی تره ، به‌ڵام داواكردن له به‌غدا بۆ ئه‌وه‌ی موچه‌ی ئه‌و ژماره‌یه بدات كه ته‌نانه‌ت له 2014ه‌شه‌وه یه‌ك كه‌سی بۆ زیاد نه‌كراوه ، ئه‌مه‌یان وه‌ك فرۆشتنه‌وه‌ی كوردستان وایه به به‌غدا . كارێكی زۆر خراپ و ناجۆره خه‌ڵك به ده‌نگی خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان گه‌یشتبێته به‌غدا ، له‌وێ موچه‌و ئیمتیازی زۆر باشی هه‌بێت ، له بری ئه‌وه‌ی شه‌ڕ له سه‌ر قه‌واره‌كه‌ی هه‌رێم و ماده‌ی 140 و ناوچه دابڕێنراوه‌كان و موچه‌ی خه‌ڵكی كوردستان بكات داوای ئه‌وه بكات به‌غدا راسته‌و خۆ موچه بدات و حساب بۆ قه‌واره‌كه نه‌كات ، له راستیدا من تا سه‌ر ئێسك له ته‌ك ئه‌م حوكمڕانیه نیم ، ئازاری زۆریشی داوم ، له 2010شه‌وه له وه‌زاره‌تی رۆشنبیری فه‌سڵی كردوم بێ هۆ ، دۆسیه‌ی فه‌رمانبه‌ریه‌كه‌شم ماوه و لای خۆمه ، له گه‌ڵ ئه‌وه‌ش نامه‌وێ حكومه‌تی عیراقی بیانووی ده‌ستوه‌ردانی زیاتری ده‌ستكه‌وێت له هه‌رێم ، فه‌رموون با پێكه‌وه له ناوخۆ چاكی بكه‌ین ، حكومه‌تی عیراقی ئه‌وه‌نده شه‌ریف نین و خۆیشیان تا سه‌ر ئێسك گه‌نده‌ڵ و دزو وێرانكه‌رن ، ئه‌وه‌تا ملیاره‌ها دۆلار له‌و وڵاته كه‌س نازانێ بۆ كوێ چووه ، خێره من به بیانوی بوونی گه‌نده‌ڵی وڵاته‌كه‌ی خۆمی بده‌مێ ؟.
محەمەد عەلی ھەمیشە ئەوەی زیاتر مەترسی لەسەر كیانی ھەرێمی كوردستان دروست كردووە، ئەو مەترسییانە نین كە لە دەرەوە دێن، بەڵكو كارەساتەكان ھەمیشە لە ناوەوە سەرچاوەیان گرتووە و ھۆكاری سەرەكیش ململانێی ناتەندروستی ھەندێ ھێزی سیاسییە، كە بەردەوام كوردستانی ڕووبەڕووی مەترسی كردووەتەوە. لە ڕابردوودا، ئەو هێزە سیاسییانە بۆ بەردەوامیدان بەم شێوازە ناتەندروستە، ھەموو هەوڵێكیان بە مەبەستی قوڵكردنەوەی بیرۆكەی ناوچەگەری و شارچیەتی بووە، ئەوان لەم ڕێگەیەوە دەیانەوێت لە ئێستادا بەرژەوەندییە كەسیەكانیان بپارێزن و ھاوكات مەبەستی دوورمەوداشیان، دروستنەبوونی نەتەوەیەكی یەكگرتووە، كە بنەمای سەرەكیی ھەر پێشوەچوونێكی كوردستانە، ئەم ھەنگاوەش بە پاڵپشتیی تەواوی وڵاتانی ھەرێمی بەڕێوە دەچێت، ئەوەتا ھەر كاتێك حكوومەتی ھەرێم ھەنگاو بە ئاراستەی چاككردنی دۆخی حكومڕانیی ھەرێم دەنێت، رووبەڕووی شەپۆلێكی فراوانی ھێرشی ڕاگەیاندن دەبێتەوە، داخستنی ٣٢٠ پەیج و ئەكاونتیش لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، ئەم ڕاستییە دەسەلمێنێت. لە سەروبەندی جێبەجێكردنی پرۆسەی چاكسازی لە كوردستان، ململانێكان گەیشتنە خاڵی پێكدادانی سەربازی و ھێزی حیزبی ھێنرایە بەرامبەر ھێزی پێشمەرگەی كوردستان لە زینی وەرتێ و لەگەڵ ئەوەشدا ھەڕەشەی بەدووئیدارەییكردنی كوردستان دەكرا، ھەموو ئەمانەش بۆ ئەوە بوو كە ئەم پڕۆسەیە پەك بخرێت، بەو ھۆكارەی لە ئەگەری جێبەجێكردنی ئەم یاسایە، بەرژەوەندییان دەكەوێتە مەترسییەوە و ئەمەش كاریگەری لە پێگەی سیاسییان دەكات، بۆیە ئامادەن كوردستان بگەڕێننەوە بۆ خاڵی سەرەتا و ھەموو ئەو دەستكەوتانەی چەندین ساڵە بە خوێنی ھەزاران شەھید بەدەست ھاتوون، بخەنە مەترسییەوە، تەنھا بۆ ئەوەی بەرژەوەندییەكانی ئەوان پارێزراو بن. لە مامەڵەی ھەرێمی كوردستانیش لەگەڵ بڵاوبوونەوەی پەتای كۆرۆنا، ئەم شێوازی ململانێ ناتەندروستە تەواو ڕەنگی داوەتەوە، ئەوەتا لە سەرەتاوە بە شاھێدی نوێنەری ڕێكخراوی تەندروستیی جیھانی، حكوومەتی ھەرێم زۆر سەركەوتووانە ڕێگری كرد لە تەشەنەكردنی ئەم ڤایرۆسە، بەڵام جارێكی تر ململانێی سیاسی و بەرژەوەندیی تاكەكەسیی ھەندێك لایەن و بەسیاسیكردنی ئەم پرسە، ژیانی زۆرێك لە ھاونیشتیمانیانی خستە مەترسییەوە، كە لێشاوێك لە تیڤی و پەیج و ئەكاوتنی ساختە بۆ ئەم مەبەستە بەكار ھێنراون، مەبەستیشیان بچووككردنەوەی سەركەوتنی حكوومەتی ھەرێم بوو لەم پرسەدا و دەشخوازن متمانەی ھاووڵاتیان بە حكوومەت لاواز بكەن، ئەنجامەكەشی ڕوونە و ڕۆژانە دەیان تووشبووی نوێ و مردنی ئازیزان دەبینین. ئەوەش بیر بهێنینەوە، دەرھاویشتە خراپەكانی ئەم ململانێ ناتەندروستە، كاریگەری ھەبووە لەسەر پێگەی ھەرێمی كوردستان لە بەغدا، چونكە ململانێكان ھۆكارێكن بۆ ئەوەی ئێستا كورد كەمترین پۆستی وەزاریی ھەبێ و نزیكەی ٤٠٠ پۆستی حكوومی خوار وەزیر لە بەغدا بە بەتاڵی بمێننەوە، لە لایەكی ترەوە كۆمەڵێك بە ناو پەرلەمانتاری ھەندێك ھێزی سیاسی، بەردەوام خەریكی دژایەتیكردنی ھەرێمن و كار گەیشتووەتە ئاستێك كە پەرلەمانتاری كورد داوای بەكارھێنانی ھێز بكات بۆ ڕاگرتنی فرۆشتنی نەوتی ھەرێم، ھاوكات بڕینی بودجە و مووچەی ھەرێم بەشێكی زۆری پەیوەندیی راستەوخۆی بەو ململانێیە ھەیە كە لە نێوان لایەنە سیاسییەكاندا بوونی ھەیە و بە جۆرێكە بەرژەوەندیی حیزبی و كەسی، جێگەی بە بەرژەوەندییە باڵاكانی گەل و ھەرێم گرتووەتەوە لە مامەڵەكردن لەگەڵ بەغدادا. ئەوەی لە ھەمووشی زیاتر جێی سەرنجە، چۆنیەتیی مامەڵەی ھەندێك حیزبە لەگەڵ حكوومەتی ھەرێم، زۆرێك لەوانە بە ئاسانی ناتوانی دیاری بكەیت ئۆپۆزسیۆنن یاخود بەشدار لە حكوومەتدا، چونكە كاتێك بارودۆخی ھەرێم باشە، ئەوان خاوەن ماڵن، ھەر كاتێكیش قەیران ڕووی لە حكوومەت كرد، ئەوان ئۆپۆزسیۆنن و ھیچ كات بەرپرسیارێتی ھەڵناگرن.
د. سەیران تەها لەكاتێكدا بارودۆخی كوردستان بە قۆناغێكی ترسناكدا تێدەپەڕێت، لەلایەك بەهۆی ئەو داڕمانە ئابورییەی دووچاری جیهان و ناوچەكە بۆتەوە لە دەرەنجامی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا، بەڵام لەلایەكی تر( لەعێراق و بەتایبەتی لە كوردستاندا) لە ئەنجامی ئەو گەندەڵیە كۆنكریتیە بەربڵاوەیە كە هەموو جومگەكانی حیزب و حكوومەت، لەسەر هەموو ئاستەكانی كارگێڕی وسیاسی وئابوری وكۆمەڵایەتیەكاندا تەشەنەی كردووە، وە كاریگەری ڕووبەڕووبوونەوەی و مەترسیەكانی ژیانی هاووڵاتیانی قورستر كردووە. لە دەرئەنجامدا شێرپەنجەی گەندەڵی هۆكاری سەرەكی مایەپووچ بوون و شكستی تەواوەتی بوودجەی هەرێمە. ئەو گەندەڵییە كە میراتی دەستكەوتی حیزبەكان وكابینەكانی پێشووتری ئەم هەرێمەن كە زۆربەیان هەمان بەرپرس و هەمان سیاسیەتمەدار وكەسوكاریانن كە تەنها ئاڵوگۆڕ لە پلە و پۆستەكانیان تێدا دەكەن. جا بۆ ڕزگاربوونی دەسەڵات لەم قەیرانە دەبێت هەنگاوی ئازایەنە و چارەسەری بنەبڕی بۆ كێشەكان بدۆزێتەوە . كارەساتێكی گەورەیە لەم قۆناغەدا كە هەرچی بەرپرسی ئەم هەرێمەیە بێدەنگن و پشتیان لە داواكاری خەڵك كردووە ؟.دەبیستن و دەبینن كە چەند میللەت ناڕازییە و دێتە سەرجادە، كەچی هیچ كاریگەری نیە؟ تاوانە پزیشك و كارمەندانی تەندروستی ئەم هەرێمە لەبری پاداشت كردن و هاندانیان بێ مووچەبن؟ مامۆستا و فەرمانبەرانی ئەم هەرێمە بگەیەنرێتە ئاستی نەبوونێتی بەم شێوەیە ڕسوا بكرێن؟ لەم قۆناغەدا بۆ چارەسەری كێشەكان ناتوانرێت پەنا بۆ كاریگەری دروشمی حیزبایەتی و قەوانی شۆڕش و خەباتی چەكداری ببرێت كە بوون بە مێژوو بە هەموو سەختی و چەوتیەكانیەوە. لەم قۆناغەدا دروست بوونی كاریزما و مەرجەعیەتی سەركردەكان بە پاكتاوكردنی قووت و سامانی میللەتێك، یان بە گەورەكردنی قەبارەی وێنەكان و داپۆشینی شەقام و بەرزە پرد و دەزگاكانی حیزب و حكومەت نابێت. بەڵكو بە هەڵگرتنی قورسایی و بەرپرسیارێتی نەهەماتی میللەتێكە كە خۆیانی بە خاوەن بزانن. لەم قۆناغەدا كە دوا قۆناغی تاقیكردنەوەی متمانەی هاووڵاتیان و دەسەڵاتە، لە پێناو رزگاركردنی خودی دەسەڵات و هاووڵاتیان، وە خامۆشكردنی گڕكانی تووڕەیەكانیان وە ڕوونەدانی كاری نەخوازراوی چاوەڕوانكراو ڕووبدات. پێویستە یەكەم هەنگاوی كرداری بە پەلە دەست پێ بكرێت. لەبری شەڕی میدیایی حیزبەكان و هەڵدانەوەی لاپەڕەی ڕەشی یەكتری كە هیچ سوودێك بەخەڵك ناگەیەنێت، چاكسازی ڕاستەقینە لە لیستی بندیوار و چەند مووچەیەكان بكەن. پرسیارێك كە لە فیكری هەموو خەڵكی كوردستاندایە، لەبری پەنا بردن بۆ قەرزكردن؟ پاشان بڕینی قەرزەكان لە پارەی مووچەكانیان ؟ وەك بەرپرسیارێتی ئەخلاقی و وویژدانی ، ئایا ڕەوا نیە مووچەی مانگێكی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە سامانی سەرۆك و بەرپرسەكانی ئەم هەرێمەوە بدرێت؟ ئایا ئەمە كارێكی قورس دەبێت بۆ ئەو بەڕێزانەی كەخۆیان بە پێشمەرگە و خاوەن خەبات و شۆڕش دەزانن؟ یان داواكاریەكی نابەجێ دەبێت بەرامبەر بەو خاك و خەڵكەی كە سەرچاوەی داهات وخۆشگوزەرانی ئەوانن؟ ئایا هەریەكە لە بەرێز مەسعوود بارزانی سەرۆكی هەرێمی پێشوو وە بەڕێز نێچیرەڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی ئێستا وسەرۆكی كابینەی پێشووتر، وە جێگرەكانیان بەڕێزان (كۆسرەت ڕەسوڵ و قوباد تاڵەبانی) لە توانایاندا نیە چەند ملیارێك لە سامانەكانیان ببەخشن. ئایا بۆ خانەوادەی خوالێخۆش جەلال تاڵەبانی قورس دەبێت كە چەند ملیارێك لە سامانی بەجێهێڵراوی وەك ڕێزێك بۆ شكۆو ناوی ببەخشن. ئایا بۆ كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا ئاسایی نابێت لەبری ئەوەی بۆیان تاپۆكراوە و بەجێ‌هێلراوە وەك دەستپێشخەریەك بیگەڕێننەوە بەشداری كۆمەك بۆمیللەت بكەن. ئایا ناكرێت بە سێ سەرۆك كۆماری كورد، و جێگری سەرۆكی پەرلەمانەكان و وەزیری دارایی و وەزیری دەرەوەی عێراق و پۆستە سیادیەكانی تر لە بەغداد بەو بوودجە و نەسریەو مووچە زەبەڵاحەی هەیان بووە ناتوانن مووچەی چەند مانگێكیان ببەخشن؟ ئایا هەموو بەرپرسە عەسكەری و سیاسیەكانی كورد لە هەرێم و بەغداد ئامادەنین چەند ملیونێك لە سامانەكانیان بۆ میللەتەكەیان تەرخان بكەن؟ ئایا سەرۆكی حكوومەت ناتوانێت داوا لە موستەشاری ئێستا و وەزیری سامانە سروشتیەكانی پێشووتر (ئاشتی هەورامی) بكات جەند ملیارێك لە سامانە بێشوومارەكەی ببەخشێت كە هۆكاری دۆڕاندن وقەرزداركردنی حكوومەتە ؟ ئایا سەرۆكی حكوومەت ناتوانێت لە ئێستا مووچەی خانەنشینی وەزیر و ئەندام پەرلەمانانە ببرێت كە زۆربەیان مووچەیەكی تری حیزبی وەردەگرن ، یان كاری سەربەخۆ و بازرگانی دەكەن یان كوڕ و كچەكانیان پۆست و پلەی باڵایان هەیە. یان داوا لە هەموو ئەو ئەندام پەرلەمانانە بكرێت كە پێشتر بری ٥٠ ملیون دیناریان وەك خەڵات وەرگرتوە بۆ كڕینی ئوتومبیل جگە لە زەوی و شوقەكانیان، با بەشداربن لە كۆمەك كردن بە پێدانی نیوەی ئەو بڕە پارەیە، ئایا كاتی ئەوە نەهاتوە كۆتایی بە دۆسیەی قەرزی حكومەت و پشكەكانی چاڤی لاند بهێنرێت پارەی خاوەن پشكەكان بدرێتەوە. بە دڵنیایی بۆ دەست پێكردنی هەنگاوێكی دەست پێشخەری و دڵسۆزانە دەتوانرێت هەڵمەتی كۆمەك كردن بۆ ڕزگاربوون لە قەیران ڕابگەیەنرێت ، وە دەبێت یەكەم كەس و دەست پێشخەری سەرەكی سەرۆكی حكومەت وجێگرەكەی وكابینەكەی بێت، پاشان بە فەرمی داوا لەهەموو بەرپرسەكانی ئەم هەرێمە بكرێت كە بەشداربن . هەروەك چۆن لەسەردەمی (سەدام حوسەین ) بۆ كۆمەكردنی (مجهود حربی) وهەڵمەتەكانی لە بەرپرس و وەزیرەكانی خۆیەوە دەستی پێدەكرد. بێگومان ئەم هەنگاوە باشترین چارەسەر دەبێت بە هۆیەوە بتوانرێت بۆ مانگێك مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی پێ دابین بكرێت.
.gif)
هیوا سەید سەلیم هەڵمەتی هاشتاگی كوا ٤٠٠ ملیارەكە؟ كە چەند رۆژێكە لە تۆڕەكۆمەلایەتیەكان دەستی پێكراوە ، هەڵمەتێك بوو كە هاوڵاتیانی كوردستان بە گشتی و مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بە تایبەتی، لە سۆراخی ئەو ٤٠٠ ملیار دینارە دەپرسن، كە بەغدا بۆ پێدانی مووچەی مانگی شوبات ڕەوانەی هەررێمی كوردستانی كردووە.ئەو هەڵمەتە دەچێتە چوراچێوەی بەدەنگەوەهاتنی هاوڵاتیان لەسەر مافی خۆیان، و كۆتیهێنان بە بێ دەنگی و ڕووبەڕوبوونەوەی سیاسەتی دەستگرتن بەسەر ماف و شایستە داراییەكانی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان. ئەگەرچی هاشتاگی كوا ٤٠٠ ملیارەكە؟ بەهۆی واقیعی سیاسی كوردستان لە دەڤەرێكەوە بۆ دەڤەرێكی دیكە جیاواز بوو، بەڵام ئەوەیان بەو مانایە نایەت كە هەموو لایەك نەیەوێت بزانێ چارەنووسی ئەو پارەیە چی لێهاتووە،حكومەت بۆچی ئامادەنیە مووچەی فەرمانبەرانی لێبدات؟ لە ئێستادا كە تۆرە كۆمەڵایەتیەكان سەكۆیەكی گرنگی خەباتی مەدەنی گەلان پێك دێنن، لە دوای سەڕهەڵدانی بەهاری عەڕەبیش تواندرا ئەو تۆڕانە بكرێنە شوێنی دەڕبڕینی داخوازیەكانی خەڵكی ناڕازی لەو ولاتانەی كە بەر باهۆزی شۆڕش كەوتن. هاشتاگی كوا ٤٠٠ ملیارەكەش لە هەرێمی كوردستان، خەباتێكی مەدەنیانەی خەڵكە، كە گوزارش لە لایەنی كەمی مافەكانیان دەكات، ئەویش ئاشكراكردنی چارەنووسی ئەو پارانەی بەناوی ئەوانەوە لە بەغداوە هاتۆتە هەرێمی كوردستان. بۆیە دەبێت لە كوردستانیش بۆ درووستكردنی ڕای گشتی و كاریگەركردنی هەوڵەكانی گرووپی فشار، لەپاڵ شێوازەكانی دیكەی خەبات، پەنا بۆ تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان ببردرێت. ئەوەی جێگای هەڵوەستەیە ئەوەیە، كە بۆ یەكەمین جارە لە هەرێمی كوردستان لە بەرامبەر هاشتاگێكی تۆڕە كۆمەلایەتیاكان، دەسەڵات نەتوانێت بێدەنگی هەڵبژێرێت. بۆیە لە بەرمبەر هاشتاگی كوا ٤٠٠ ملیارەكە؟ وەزارەتی دارایی بەدەنگ هات، و لە روونكردنەوەیەكدا كە لە لای زۆربەی خەڵكی باوەڕپێنەكراوە، شێوازی تەخشان و پەخشانكردنی ئەو پارەیان بڵاوكردەوە. دوای روونكردنەوەی وەزارەتی دارایش چەند پەلەمانتار و راگەیاندكاریكی سوودمەند لە پارە و داهاتی خەڵكی، كەوتنە دژایەتی ئەو كەسانەی داوای چارەنووسی مووچەی مانگی شوبات دەكەن، و هاشتاكی كوا ٤٠٠ ملیارەكەیان بڵاوكردۆتەوە، ئەوان وەك هەر جارێكی دیكە كەوتنە بەشینەوەی تۆمەت بۆ ئەوانەی داوای چارەنووسی قووتی ژیانیان دەكەن! بەڕاستی هەڵوێستی ئەو چەند پەرلەمانتارە سەیر و جێگای پرسیارە، چونكە لە تەواوی جیهان یەكێك لە ئەركەكانی پەرلەمانتار ئەوەیە بەدواداچوون بۆ داهات و سەرفیاتی وڵات بكات، لە لای ئێمە پێچەوانە بۆتەوە، پەرلەمانتار دێت لە وەڵامی داواو داخوازی ڕەوایی خەڵك، دەپێتە پینەچی دەسەڵات و خەڵك تۆمەتباردەكات. دواجار دەڵێین وەڵامەكەی وەزارەتی دارایی، و تەنگەتاوبوونی كەسانێكی سەر بەدەسەڵات، ئاماژەیە بۆ ئەوەی هاشتاكی كوا ٤٠٠ ملیارەكە؟ كاریگەری خۆی كردووە، بۆیە دەبێت ئەو جۆرە خەباتە درێژەی هەبێت، و چیتر خەڵكی لەبەرامبەر زەوتكردنی مافەكانیان بە تایبەت زەوتكردنی مووچە، نابیت بێ دەنگی هەڵبژێرێت. دەبێت لەمەودوا خەڵكی لەبەرامبەر پرسیاری كوا داهاتی هەرێمی كوردستان؟ كوا مووچەكەم؟ كوا خزمەتگوزاری پێویست؟ وەڵامی درووست و باوەڕپێكراوی دەستكەوێت، نەك بێ دەنگ بكرێت، وتۆمەتی بدرێتە پاڵ.
کەریم کاوە رایەتی کۆمپانیاکانی سۆشیال میدیا لە "سلیکۆن ڤالی" لە ساڵی 2012ەوە تەکنەلۆژیای "زیرەکیی دەستکرد" بەکار دەهێنن بۆ دەستنیشان کردنی هەر جوڵەیەکی ناسروشتی لە پلاتفۆرمەکانیان دا، بە تایبەت کە لە سەروبەندی بەهاری عەرەبی چ شۆرشگێرەکان و چ رژێمەکان کاریان لەسەر درووستکردنی سوپای ئەلیکترۆنی (لە ڕۆژئاوا پێی دەڵێن شەروانانی کیبۆرد Keyboard warriors) دەکرد. یەکێک لە ڕێکارەکانی ناسینەوەی جوڵەی ناسروشتی ئەوەیە لە ماوەیەکی کەم لە ڕێی ڕۆبۆتەوە چەند هەزار هەژمارێکی فەیسبووک یان تویتەر درووست دەکرێن و هەموویان ناوەڕەکی هاوشێوە یان نزیک لە یەکتری بڵاو دەکەنەوە بە مەبەستی بە لاڕێدا بردنی ڕای گشتی و دروست کردنی فەزایەکی ساختە کە وا لە خەڵک دەکات باوەڕ بە پرۆپاگەندەکان بکەن. ئەو دیاردەیە لە دنیای تەکنەلۆژیا بە echo chamber ناسراوە، بە واتای دەنگدانەوەی ناو دەفر و ئەشکەوت دێت، ئەمەش وەک ئاماژەیەک بۆ دەنگدانەوەی ناسروشتی. وەک دەزانین لە ئەشکەوت و دەفری داخراودا دەنگی تاکە کەسێک وەک تەوژمی دەنگی دەیان و سەدان کەس دەنگدەداتەوە. لە سۆشیال میدیا دا کەسێک یان گروپێک کە کەمینەن، هەڵدەستن بە ساز کردنی فەزایەک بۆ ئەوەی وەک زۆرینە خۆیان نمایش بکەن و کاریگەری لەسەر ڕای گشتی درووست بکەن، بۆ ئەمەش پێویستیان بە سەدان و هەزاران هەژمار و پەیج هەیە. جا ئەو پەیج و هەژمارانە چ لەڕیی چەند کەسێکەوە یان لە ڕێگەی رۆبۆتی بەرنامەکراوەوە بەڕێوە دەبرێن. زۆرجار سوپا ئەلیکترۆنیەکان بەوەوە ناوەستن بۆ چەواشەی ڕای گشتی بەڵکو هەڵدەستن بە سپۆنسەر کردنی ناوەڕۆکی پۆستەکانیان بە بڕە پارەی زۆر و زەوەند. ئەو تەکنیکە ساڵانێکی زۆر توانی کار لە ڕای گشتی بکات بەڵام لە ئێستادا لەجێی سوود، بە زیان بۆ ئەو کەس و ڕێخراوانە دەشکێتەوە و ناوبانگیان لە کەدار دەکات و چیتر بڵاوکراوەکانیان بە هەند وەرناگیرێن ئەگەر پرۆپاگەندەش نەبن. لەو دواییانەدا کۆمپانیای فەیسبووک ڕاپۆرتێکی بڵاوکردەوە تێیدا هاتووە کە سەرووی سێ سەد هەژمار و پەیجی سڕیوەتەوە لە پلاتفۆرمەکانی دوای ئەوەی بەشی بەدواداچوون لە کۆمپانیاکە بۆیان ڕوون بۆتەوە ئەو هەژمارانە ڕاستەقینە نین و هەموویان لە لایەن گروپێکی دیاریکراوەوە بە شوناسی ساختە یەکجۆر لە گوتار پەخش دەکەن. ئەوەی جێی نیگەرانیە فەیسبووک ئەوەشی خستۆتە ڕوو کە ئەو دەزگایەی بەو کارە هەستاوە دەزگای زانیاری-ی یەکێتی نیشتیمانی کوردستانە. وەک لە ڕاپۆرتەکەی فەیسبووک دا هاتووە دازگای ناوبراو بڕی 270 هەزار دۆلاری ئەمریکی خەرج کردووە بۆ سپۆنسەر کردنی ئەو پەیجانە. لێرەدا تێڕامانی خەڵکی کوردستان دەکەوێتە سەر ئەوەی ئاخۆ سەرچاوەی ئەو پارانە لەکوێوە دێن؟ ئەو حزبە دەبێت چی لە داهاتی زۆنی سەوز کردبێت کە بەو جۆرە تەخشان و پەخشانی دەکات بۆ سپۆنسەر کردنی گوتارەکەی لە فەیسبووک؟ بۆچی ئەو بڕە پارەیە بۆچی لە پێناو بە ئامانج گرتنی خەڵکی وڵاتپەروەر و خەمخۆر خەرج دەکرێت؟ئایا کە بە ڕواڵەت خۆیان بە داکۆکیکاری خەڵک دەزانن بۆچی وەها پارەیەک لە خەڵکی هەژار خەرج ناکەن؟ ئایا تاکەی یەکێتی بە دوو فاقی سیاسەت دەکات، برا بەشی حکومەتە و لە لایەکیتریش ئۆپۆزسیۆنێکی ناواقعی و فەیک. سەرباری هەموو ئەوانە، ئاکاری ئەلیکترۆنی ئەو دەزگایە وادەکات کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بە هەستیاریەوە سەیری ڕاگەیاندنی فەرمی وڵاتەکەمان بکەن چونکە دەزگای زانیاری بەشێکە لە ئەنجومەنی ئاسایش و پاراستنی هەرێمی کوردستان، هەڵبەت لای هاوڵاتیانی کوردستان ڕوونە کە تەنها بەناو بەشێکە لەو دەزگا فەرمیەی کوردستان و لە حەقیقەت دا دەزگایەکی تەواو حزبیە ئەوە ئەگەر تەواو شەخسی نەبێت. چونکە کەسانی پسپۆڕ و سەنتەر و پەیمانگاکان لە ئاستی نێودەوڵەتی کە چاودێری لایەنی ئەمنی و راگەیاندن و حکومەتەکان و سیاسەت دەکەن ئەمە بە خاڵێکی نەرێنی هەژمار دەکەن و بێ گومان کاریگەری نێگەتیڤی دەبێت بۆ سەر پێگەی هەرێم کە دەزگایەکی ئەمنی بەم کارە هەستێت وەک مەترسی سەیر دەکرێت. دەزگای زانیاری و سەردەستەکانی لە ڕابردوو دا هێندەی هەوڵی لەکەدار کردنی حزب و کەسایەتیە نیشتیمانیەکان داوە، نیو هێندە خەریکی پاراستنی هاوڵاتیان و سەقامگیر ڕاگرتنی زۆنی سەوز نەبووە. پێویستە ئەو سکانداڵە هەروا تێنەپەڕێت و لێپێچینەوە لە خەڵکانی بەرپرسیار لەو دەزگایە بکرێت، بۆ ئەوەی چیتر بۆ مەبەستی تەسکی حزبی ناوبانگی هەرێمی کوردستان لەکەدار نەکرێت و سنوورێک بۆ هەڵمەتە ئەلیکترۆنیەکانی ئەو خەڵکە نابەرپرسە دابندرێت. *ماستەر لە یاسای نێودەوڵەتی
زانا عەبدولڕەحمان لەدوایی كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی و دەست بەكاربوونی تیمی تازەی سەكردایەتی دۆخێكی نەخوازراوی سیاسی و تەندروستی و كومەڵایەتی و یٔابورییەكی داتەپیوو بەگەندەڵی بووە گەورەترین بار و یٔاستەنگ لەبەردەم یٔەم تیمە تازەییەی سەركردایەتی، كەوایكردووە بەرچاوڕوون نەبین كە یٔاخۆ بەرەو كوێوە دەچین و بەچی دەگەین؟ لەپێشتردا هەموو ئەندام و لایەنگرانی یەكێتی بەو نییەتە پشتیوانی بەستنی كۆنگرەمان دەكرد، كە لایەنی كەم قۆناغەكانی گۆڕانكاری بەخێرای دەستپێبكات و بارەگرانەكەی رابردوو لەسەر شانی خەڵك كەمبكرێتەوە و تاڕادەیەك سووك بكرێت. بەو نیەتە دەمان وویست كۆنگرە بكرێت و دوای سەركەوتنی قۆناغێكی نوێی سیاسی دەستپێبكات، كەچیتر سیاسەتی كات كوشتن درێژەی پێنەدرێت و وەڵامێكی جددی و لۆژیكی خواستەكانی خەڵكبدرێتەوە. بەڵام ئێستا بۆ هەموو یەكێتیەكان پرسیارە ؟! یٔایا سەكردایەتی نۆێ قۆناغی پێش كۆنگرەی جێهشتوە یان هەر لەو بازنەی رابردوو دەخولێتەوە... یەكێتی بە نەفەسی یٔۆپۆزسیون مامەڵە لەگەل حكومەت یٔەكات و بۆ خۆی پێیەكی لە ناو حكومەتەو پێیەكیتری لەدەرەوەی بارزنەی حكومەتە، كە ئەمە هەمان سینارۆیی پێش كۆنگرەیە كەیەكێتییەكان بەگشتی خواستیان یٔەوەبوو كە دوا بەدوای دەریٔەنجامەكانی كۆنگرە و دەست بەكاربوونی تیمی تازە، یەكێتی وەك هێزێكی سەرەكی یان هاوبەشێكی راستەقینەی حكومەتبێت، یان بەتەواوەتی لەدەرەوەی یٔەو حكومڕانییەبێت. یٔێستاش هەرپێش سەردەمی كۆنگرەیە؟ راستە كۆنگرە كراوە و سیستمی بەڕێوبردنی یەكێتی گۆڕاوە و شكلییەن كارەكتەرە سیاسییەكان كەسانی ترن بەڵام لەحەقیقەتدا چاوەكان لەسەر یٔەوەیە كە جەوهەری راستەقینەی یەكێتی بگۆڕێت، تەماشاكەن هێشتاش یەكێتی بەهەمان نەفەسی رابردووی پێش كۆنگرە، خەریكی گووتار نوسین و بەیان نامەیە، لەكاتێكدا خەڵك و لایەنگرانی یەكێتی و هەڤاڵانی یٔەم حیزبە، چاوەڕوانی هەنگاوی كردارین بۆ یٔەوەی یٔەم دۆخە سەپاوە خراپە لایەنی كەم كەمێك باشتربكرێت، نەك هەر خراپ و خراپتربێت. یەكێتی هێشتا بێدەنگە بەرامبەر بەو ستەمكاری و زڵمانەی لە لایەنگر و جەماوەرەكەی دەكرێت لە زۆنی زەرد. هەروەك پێش بەستنی كۆنگرەیە و یٔەو زڵمانە درێژەیان هەیە. یٔەوەی یٔێستا گۆڕاوە یٔەوەیە هەموو هیوای زۆرمان لەسەر یٔەم سەركردایەتییە نوێیە هەڵچنیوە، چاوڕوانی یٔەوانین تا بەكردار گۆڕانكاری یٔەنجام بدەن. بەڵام پێدەچێت باوەڕیان بەخۆیان نەبێت تا لەم دۆخە سەختە خۆیان دەربازبكەن. یٔەگەر پرسیاری ٤٠٠ ملیاردەكە بەشێكی رووی لە پارتی بێت، بێگوومان بەشێكی یٔەوپرسیارە رووی لەیٔێمەیە، كە یٔێمە چۆن لەناو حكومەتێكین كە یٔاگامان لە شێوازی سەرف و دابەشكاری پارەو داهاتی گشتی نییە؟! یەكێك لە كۆڵەكەكانی مانەوەی یٔەم حكومەتەی مەسرور بارزانی یەكێتیە، دەنا یەكێتی یٔەگەر بێتە دەرەوەی حكومەتەكەی مەسرور بارزانی یٔەوا تەرازووەكە لاسەنگ دەبێت و شتێك لەواقیعدا نامێنێت بەناوی حكومەت بۆیە یەكێتی پێش ئەوەی پرسیاری چوارسەد ملیاردەكە بكات دەبێت وەڵامی ئەوە بداتەوە خۆی ئیشی چیە لەناو حكومەت ؟ بۆیە گرنگە سەركردایەتی نوێی یەكێتی لەوە بگات قۆناغی پرسیار و كات كوشتن كۆتایی هاتووە؟ یٔێستا قۆناغی وەڵامدانەوەیە، هەروەك پێشكۆنگرە چاوەڕێین كە بزانین كەیٔاخۆ چۆن وەڵامی خواستەكانی خەڵكی كوردستان و لایەنگر و جەماوەری یەكێتی دەدەنەوە.
بابەكر دڕەیی پۆپۆلیزم، بەو مانایەی کە درۆو ڕاستی تێکەڵ بکەی بۆ هەڵخراندنی خەڵک و هاندانیان بۆ جوڵە یان ئامانجێکی سیاسی، لە کوردستاندا گەیشتۆتە حاڵەتێکی ترسناک. پۆپۆلیزمی کوردی وەک هەر دیاردەیەکی خۆرهەڵاتی، ئاوێتە بوە بە زبری و توندوتیژی و بێ هیچ ڕەحم بەزەیی و بیرکردنەوەیەک، ئەوەی دێتە بەرچاوی دەیکوتێ و جوێنبارانی ئەکات.. هێندە بەسە پەیجێکی سێبەر قسەیەکی کراو یان نەکراوی سیاسیەک یان بەرپرسێک بخاتە بەر فلاش و پلاجکتۆرێکی لێبدات، ئیتر باران و لێزمەی سوکایەتی و ریسواکردن لەڕێی کۆمینت و سەرنج و قسەی ڕەق و ناشرینەوە وەک تەرزەی بەهاران دائەبارێ و وزەو کاتێکی زۆری دەوێ تا بەرپرسی ناوبراو لە ژێر کوتەکی پۆپۆلیزمی شەڕانی کوردیدا پشت ڕاستکاتەوە.. ئەم پۆپۆلیزمە ترسناکەو ماڵی کورد وێران دەکات... ئەم پۆپۆلیزمە لە لایەن یەکێتی و پارتیەوە مشتوماڵ دەدرێ و عاقیبەتەکەی ماڵوێرانیەکی زۆرتر دەبێ لە شەڕی براکوژی..، من شاهیدی شەڕی براکوژی بوم و لە چەندین شوێنی تریش وتومە کە ئەوانەی شەڕیان هەڵایساند، تەنیا ئەو فەرماندەو بەرپرسانەی خوارەوە بون کە بە هەڵە یان بە ڕاست پێیان وابو دەبێ پارتی و یەکێتی شەڕبکەن تا ئەوان ( هەر خودی ئەوان) سودی زیاتری مادی و مەعنەوی بکەن. میدیای سێبەری یەکێتی و پارتی، ئەمجارەیان بە هوشیاری تەواوەوە، بەوپەڕی قەناعەتەوە ئەزانن کە کردەوەو پراتیکیان ناڕاستەو وتنی حەقیقەت نیە، بەڵام بۆ خۆبردنەپێش و بۆ دەسکەوتنی پارەوپول، ئەم یاریە نەگریسە بەرەوپێش دەبەن و بەو حوکمەش کە میدیای ڕاقی و ڕەسمی حزبەکانیان ناتوانێ بێتە ئاستی ئەوان و لە هەمان کاتدا ناتوانێ لە پرۆتۆکۆل و ڕەسمیات و بەرژەوەندە ڕاستیەکانی دو حزب دەرچێ، بازاڕی ئەمان تادێ گەرمترو گەرمتر دەبێ و واوەیلا بۆ ئەو کەسەی بکەوێتە بەر پەلامارو هایلایتی ئەم ئەژدیها سێبەرەی دوحزبی کۆنی وڵاتمان... میدیای سێبەری یەکێتی و پارتی چۆتە قۆناغی بوختانکردن و چەواشەکردن و گەوجاندن ی خەڵک... با هەمومان پێکەوە بەدەنگی بەرز بە یەکێتی و پارتی بڵێین: میدیای سێبەرتان بازیداوەتە قۆناغێکی ترسناکەوە.. ڕاستە لەم شەڕە میدیاییەدا فیشەک و قەنناسە ناتەقێنرێ و بە جەستە کەس ناکوژرێ، بەڵام بە دڵنیایێەوە قوربانیانی ئەم شەڕە پیسە، پێش هەموکەس، سەرکردەکانی هەردو حزبن و بە چەکێک بریندار دەکرێن کە زۆۆر لە فیشەک بەئازارترە کە ئەویش چەکی " وشە" و وەسفی ناڕاست وناحەقیقیە... شەڕی نەگریسی پۆپۆلیزمی بوختانچی بوەستێنن.. ئەو چەکە پێش هەموکەس سەری ئەو کەسانە دەخوات کە بودجەی بۆ تەرخان دەکەن...
پەیكار عوسمان شیری مناڵ نانی سفرە کرێ ی خانوو بەغاش ناردی نەما بیانوو کوا چوارسەکە؟ حوکمەتی دز حیزبی گەندەڵ مەسولی گەڕ پینەو پەڕۆ دزی و درۆ ناچێتە سەر کوا چوارسەکە؟ زلەی برا مامی سمۆڵ شێخی جەناب هەر خۆتان وان؟ یان جیناتی ئەژدادو باب کوا چوارسەکە؟ حیزبی دەوڵەت و ڕیفراندۆم جووت ئامۆزاو مامی گەڵەگای بارەگا میلەت کەرنیەو مەڕو گا کوا چوارسەکە؟ حیزبی شەهیدو هەلی کار جووت ئامۆزای دەباشان و دنیایەك باڵی مشك و مار هاشوهوشی لامەرکەزی نەبووە پاروویەك بۆ برسی کوا چوارسەکە؟ حیزبەکەی گردو ئەیگۆڕین شێری قسەو بەیاننامەو ڕەقەمسازیی مردین و سوتاین نەماندی تۆزێ گۆڕان و چاکسازیی کوا چوارسەکە؟ موعارەزەی تیجارەت و دوکانی نوێ درۆی ئەوان درۆی ئێوە دزیی ئەوان دزیی ئێوە هەر یەکێکەو لێمانگەڕێ کوا چوارسەکە؟ ئیسلامەکانی سیاسەت سەلەفی و ئیخوان و بانگخواز خەڵك گەیشتە سەر مەریخ ئێوەش وان لە عیلمی تارەت کەوا چوارسەکە؟ ڕۆشنبیری باخ و ڤێلا دێزیی ئێوەش کەم نیە ها کوا چوارسەکە؟ ڕق و خێڵگەری و شارچێتی حیزبچێتی و مەزهەبچێتی و گیرفانچێتی چێتی و چێتی و چێتی و چێتی دەوای هەمووی هۆشیارییە هۆشیارییش وا لەناو خۆتاو بیرکەرەوە لە چاکێتی کوا چوارسەکە؟ . . . . . . . هەڵبەتە من دژی مەوجەی تووتیم، ئەوەی کە دوو سێ ڕۆژێك (ئاڕاستەکراو یان بەریئانە) هەموومان وەکو تووتی شتێك ئەڵێینەوە.. کاریشم بەوەنیە مەوجەی ئەمجارە دژی کام حیزب و کەسە.. ئەوەی بۆ من گرنگە ئەخلاقی سیاسییەو لەم پرسەشدا زیاد لە بنەمایەکی ئەخلاق پێشێلکراوە! مەسەلەن وترا بەغا پارە بنێرێ موچە ئەدەین. دەی بەغا ناردنی و نەیاندا! (ئەمە درۆ) بەڵێن درا کە پارە هات دابەشی ئەکەن. دەی پارە هات و دابەشنەکرا! (ئەمە بێ بەڵێنی) لەبری ئەوەی قەرز لە پارەی حیزب و دەوڵەمەنەکان بدرێتەوە، لە پارەی فەقیرو موچەخۆران دراوەتەوە! (ئەمە ناعەدالەتی) هەموو ئەمانەو شەرمیش نەکەیت! (ئەوەش بێشەرمیی) قەیرانی ئێمە لە ئەساسەوە قەیرانی ئەخلاقەو ئەخلاقیش یەك پاکێجەو کە لە بنەمایەکی ترازایت، لەوانیتریشی ئەترازێیت و وەکو حیزبی کوردیت لێدێ، کە مەلەفەکەی هەموو جۆرەکانی نائەخلاقیەتی تێدایە لە دزی و درۆو کوشتن و خیانەت و ساختەکاریی.. چارەسەریش ئەوەنیە کێ لاچێ و کێ بڕوخێ و کێ بژی.. چارەسەر ئەوەیە هەموومان بگەڕێینەوە بۆ ئەخلاق، بۆئەوەی دواتر شتەکان و پەیوەندییەکان لەسەر بنەمای ئەخلاق دروستبکەینەوە. ئینجا دیسان هەمان پرسیار کوا چوارسەکە؟
.gif)
ئاسۆ حاجی لە چەند رۆژی رابردوو چەند رووداوێک هەبوون کە هەموویان پەیوەندیان بە پارە و داهات و ژیان و ئایندەی خەڵکەوە هەبوو،بەڵام یەکێک لەو رووداوانە زیاتر بووە جێی قسە و سەرنجی خەڵک لە کاتێکدا ئەویان دەبوایە زۆر کەمتری دەربارە بگوترێ بە بەراورد بە رووداوەکانی دیکە. هەڵمەتێکی سۆشیال میدیا دەستی پێکرد کە پرسیارێک بوو # چوار سەد ملیارەکە چی لێهات؟ ئەو پرسیارە رووبەڕووی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکرایەوە دەربارەی چارەنووسی ئەو 400ملیار دینارەی لە بەغداوە بەناوی موچەی فەرمانبەران هاتبووە هەولێر،لە کاتێکدا چەند رۆژێک بەر لەو هەڵمەتە پەڕلەمانتارێکی ئێران(کە یەکێکە لە سەرکردەکانی سوپای پاسداران) لە ناو پەڕلەمانی وڵاتەکەی ئاشکرای کرد کە حکومەتی ئێران لە رێگای لێژنەیەک کە لە نوێنەری سوپای پاسداران و وەزارەتی ئیتلاعات و بە سەرپەرشتی سەرۆککۆمار بایی 36 ملیار دۆلار تومەنی ئێرانی و مادەی هۆشبەر هەروەها 80 تۆن زێڕی رەوانەی سلێمانی کردووە بۆ ئەوەی بە دۆلار و یۆرۆ بگۆڕدرێنەوە و بۆ ئێران رەوانە بکرێنەوە لە رێگای 3 تیمی قاچاغچیەوە،بەڵام ئەو بابەتە گرنگ و هەستیار و نەبووە رۆژەڤ و خەڵک دەربارەی چارەنووسی ئەو پارەیە پرسیاری نەکرد! دوای چەند رۆژێک لەو قسانەی ئەو پەڕلەمانتارەی ئێران کۆمپانیای فەیسبووک زیاتر لە 400 پەیج و ئەکاوەنت و گروپی سەر بە دەزگای زانیاری یەکێتی نیشتیمانی کوردستان داخست،کە مانگانە نزیکەی 300 هەزار دۆلار تەنها لە سپۆنسەر کردنیان خەرج دەکرا،جگە لە پارەی ئەو کەسانەی کە ئەو هەموو پەیج و ئەکاوەنتانە بەڕێوەدەبەن ػە ژمارەیەکی زۆریان بەشێوەی گروپی 5,4 کەسی بەڕێوەبردراون و بە گوێرەی زانیاریەکان موچەی ئەو کەسانە لە نێوان 300 دۆلار بۆ 1000دۆلارە،کە پاداشتی مانگانەیان بە سەرووی ملیۆنێک دۆلار مەزەندە دەکرێ کە لە سەر حیسابی خەڵک بووە و وەک کۆمپانیای فەیسبوک ئاشکرای کردووە ئەو کەسانەی لەو پەیج و ئەکاوەنت و گروپانە کاریان کردووە کاریان بڵاوکردنەوەی درۆ و هەواڵی ساختە و سوکایەتی کردن بووە بە خەڵک،بەڵام ئەو بابەتە گرنگە کە تەنه بە هەدەردانی پارە نیە بەڵکو پەیوەندی بە بەها و ئەخلاقی کۆمەڵایەتیەوە هەیە و ئەو کەس و لایەنانە ئاشکرا کراون کە سەرچاوەی سوکایەتی کردنن بە خەڵک و بەڕێوەبەرانی ئیڕهابی فکرین لە کوردستان،بەڵام خەڵک زۆریان دەربارە نەگوت و نەبووە رۆژەڤی میدیا! ئەو رووداوانە ئەوەی نیشاندا کە لە کوردستان ئیمپڕاتۆریەتی درۆ لە هێزە حەقیقەت بێژەکان بەهێزترە و دەتوانێ بەهێزتر رای گشتی و خەڵک ئاراستە بکات،تەنها خاڵی گەش و جێی ئومێد لەو پرسانەدا ئەوەیە کە ئەو ئیمپڕاتۆریەتە درۆیە بە تەنها کلیکێکی گەنجێکی جینز لەبەری ئەمەریکی کە لە باڵەخانەیەکی ناوەڕاستی نیویۆڕک بەسەر یەک داڕوخاو و بووە و تەنها وەک نیشانەی پرسیار لە سەر مۆڕالی سیاسیان و خاڵێکی رەش لە مێژوویان دەمینێتەوە،ئەوڕۆش نەبێ سبەی خەڵک پرسیاری ئەو هەموو درۆ و ساختەکاریەیان لێ دەکەن،کە بە دڵنیایەوە ناتوانن وەڵامێکی رازیکەر بدەنەوە و ئەو کاتیش خەڵک رێک وەک ماڕک زۆڕگبێرگ بە یەک کلیک ئیپڕاتۆریەتە درۆینەکەیان بە سەردا دەڕوخێنن.
شێخ تەها سۆڵەیی لـــەبری کوردایەتی، شەڕی جەلالی‌و مەلاییتان، مفاوەزات‌و بەرەو پەنجەشکاندنەکانتان، ملانملان‌و شەڕەقۆچی شاختان.. شـــەڕی ناوخۆی شارتان، لووتبەرزیی لای ئێمەو ئاشتەوایی ئابڕووبەری لای پیرێژنه ئۆڵبراییتان.. گـــومرک و تاڵانی و ئاودیوکردنی بێخمە و گشت کەلوپەلی دایرە و شارەکانتان.. خـــواردنی پارەی رێکخراوەکان و ئاوەدانی لادێکانتان.. درێـــژکردنەوەی تەمەنی یەک خولی سیانزەساڵەی پەرلەمانتان.. قـــوفڵدان لەدەرگای پەرلەمان و تەزویری دەنگەکانتان.. ســـی و یەکی ئاب و شانزەی ئۆکتۆبەر و شەستوشەش و ئاشبەتاڵتان.. دێـــگەڵە و زۆنی سەوز و زەرد و دووئیدارەیی و مەرکەز و لامەرکەزیتان.. پـــەنجا پەنجا و جووت ئامۆزای هەردووبەرتان.. کـــووشتنی رۆژنامەنوس و خۆپێشاندەرانی سیڤیل ، تیمی فەلاقە و دانانی شەقاوە و سوتێنەری باڵەخانە و کوشتنی زانای ئایینیتان. شـــەقهەڵدانتان لەمامۆستا و کەمئەندام و شکاندنی شکۆ و کەرەسەی میدیا و سوکایەتی رۆژنامەنووسانتان.. لـــەبری کەرکوک و ئەنفال و سەدوچل ، سواڵی پۆستی سیادی بەغدای بێپارەتان. نـــەوت و داهاتی ناوخۆ ، سەرانە و خواردنی پارەی هیوا و خانەنشینی و پرۆژەی وەهمی کۆمپانیا دزەکانتان. ڤـــێللا و مەزرەعە و حیمایە و فەوج و مەرزیە و هامەر و ئێمفۆر و دۆنمەکانتان. شـــەڕی پێستەی بۆگەنی پۆستی بەغدا و دانانی نوێنەرانی نالایەق و ریسوابوونی وەزیرە گەندەڵەکانتان .. وەعـــدی درۆ و کوردایەتی و ئاو و کارەبا و جادەوبانتان.. بـــیست و حەوت ملیار دۆلاری قەرز و چوارسەد ملیاری گمبوو ، دۆسیەی درۆی نەوت و ئابووری سەربەخۆتان.. کـــابینەی یەک و دوو سێ و چوار و پێنج و شەش و حەوت هەشت و نۆ و چاکسازیتان.. هـــەڵپەی تاران و ئەنقەرە و ئیتیلاعات و میت و بەغدا و نەجەف مەرجەعیەتە باڵاکانتان... زیـــنی وەرتێ و کڵاوقاسم و حەمەدئاغا و دێگەڵە و باشماخ و سەیرانبەن و حاجی هۆمەران و رایات و ئیبراهیم خەلیلتان. گـــوند و سیتی و هۆڵدینگ و گرووپ و کۆمپانیا و گرد و وەبەرهێنانی حەرامتان. خـــواردنەوە و شەوی سوور و قوماری رۆلێتی روسی و لوبنان و قوبرس و مۆناکۆ و دوبەی و لاس ڤێگاستان. بـــازاڕی جگەرەوتووتن و نێرگەلە و مەشروب و برنج و خواردن و دەرمانی ئێکسپایەرتان. رۆژنـــامەی زەرد و پەیجی فەیک و نووسەری دەربار و درۆی بەردەوام و پێستی ئەستووری رووتان. نـــەفرەت لەخۆتان ، لە حیزبتان ، لە شۆڕش و کوردایەتی و عەلمانیەت و دیموکراتی و نیشتمانپەروەریی و ئایدۆلۆجیا و لە پیاوکوژ و بندیوارتان.... دارولمولکی بابان شێخ تــەها سۆڵەیی
ساڵح ژاژڵەیی بیرۆكەی كۆكردنەوەو پاشەكەوتی پارە لە لایەن سەركردەكانی باشوری كوردستانەوە مێژویەكی كۆنی هەیە . دەگەڕێتەوە بۆ ئاشبەتاڵی ساڵی 1975 ئەوەش ئەوە دەگەیەنێت كە سەركردەكانی كورد هەمیشە لە خەمی ئاینندە دابون . بۆیە لەوپەڕی شكست و نەهامەتیدا بێ هیوا نەبون و هەمیشە مشوری دواڕۆژیان خواردوە . سەرنجی ئەم نمونانەی خوارەوە بدەن و ڕاستییەكانتان بۆ دەردەكەوێت : 1- دكتۆر مەحمود عوسمان لە شۆڕشی ئایلولدا كەسێكی زۆر نزێكی مەلا مستەفا بوە. لە یادەوەریەكانیدا دەڵێت : كە ئاشبەتاڵ كرا ، شۆڕش خاوەنی 48 ملیۆن دینار بوە ، كە ئەو كات دەیكردە 144 ملیۆن دۆلار و بە پارەی فرۆشگاكانی شۆڕشەوەو ئاودیو كردنی هەندی ئالیاتی وەكو شۆفڵ و بیلدۆزەر و شتی تریش خۆی لە نزیكەی 150 ملیۆن دۆلار دەدا . لە درێژەی قسەمانیدا دەڵێت : مەلا مستەفا ئاودیوی كرد بۆ ئێران و دوایی بۆ ئەورپا . سەیركەن بە جۆرێك پاشەكەوتی كردوە ، تا ئێستا جگە لە بنەماڵەكەی خۆیان كەسی تر نازانێت ئەو پارەیە لە كوێێە . ئەوەش نیشانەی كار قایمی و نەهێنی پاراستن و مشوور خۆرییە . 2- ساڵی 1989 دوای ئەنفال ماڵم لە شاری سەقز دانا . ئەو كات بەرپرسی ئیدارەی مەكتەبی سیاسی بوم كە بارەگاكەی لە چەمی قاسمەڕەش بوو . ڕۆژێكیان كە لە سەقزبوم كەسێك هاتە لام و پێی وتم كۆمەڵێك پێشمەرگەی یەكێتی لەو چایخانەیە هەر جنێو بە سەركردایەتی یەكێتی دەدەن . پێی وتم بۆچی ناچی گوێیان بۆ بگرێت بزانی چییان دەوێت . دوای قسەكەی یەكسەر دەستیم گرت و یەك ڕاست چومە چایخانەكە . دوای سەلام و چاك و چۆنی پرسیارم لێكردن بۆچی ئاوا توڕەن ؟. یەكێكیان وتی چۆن توڕە نابین مانگی 3 هەزار تمەنمان پی َدەدەن و بەشی هیچمان ناكات. پێم وتن ئەگەر دڵتان عاجز نابێت ماگی داهاتو كەمتریش دەبێتەوە چونكە پارە نییە . هەر لە ڕاستیشدا پارە نەبوو چونكە خۆم ئاگادار بوم . سەیرم كرد كەسێك لە سوچێكی چایخانەكە دانیشتوەو قسە ناكات . وتم كاكە بۆ نایەیتە پێشەوەو تۆش قسەیەك بكەی . وتیان وازی لێ بێنە ئەو پێشمەرگەی پارتییە . بە فرسەتم زانی پرسیارم لێكرد ئێوە موچەتان هەیە؟ . وتی بەڵی هەمانە . وتم هەموو مانگێك وەری دەگرن ؟. وتی نەخەیر وەری ناگرین سەرۆك بۆمان كۆدەكاتەوە . 3- ساڵی 1987 پێشمەرگەكانی یەكێتی دوو كارمەندی ئیتالییان لەسەر ڕێگای قادر كەرەم گرتبو كە لە كۆمپانیایەك كاریان دەكرد . دوایی لەگەڵ كۆمپانیاكەیان ڕێكەوتن كراو ئازاد كران لە بەرامبەر دوو ملیۆن دۆلاردا . هەر لەوساڵەشدا كەسێكی تری بیانی لە لایەن پێشمەرگەكانی مەڵەبەنی سێوە گیرابوو ، بەرامەبەر ئازادكردنی ئەویش بڕێك پارە وەرگیرابوو ، بەڵام نازانم چەند بوو . لە كۆنگرەی یەكی یەكێتیدا مام ڕوستەم پرسیار لە مامجەلال دەكات كە پارەكە چی لێكراوە ؟ مامجەلال لە بری ئەوەی چۆنیەتی خەرج كردنی ئەوپارەیە بۆ ئەندامانی كۆنگرە ڕون بكاتەوە ، خۆی توڕەدەكات و دەڵێت :خۆ نەمان دزیوە ..باسەكە لێرەدا كۆتایی دێت . لەو پارەیە میقدارێكی كەمی دێننەوە بۆ كوردستان ، بەڵام لانی كەم 2 ملیۆنی چاوی بە كوردستان نەكەوێتەوەو دوایی زانیمان بۆمان پاشەكەوت كراوە . 4- مامجەل و مەسعود بارزانی داوای چاوپێكوتن لە گەڵ پۆڵ بریمەر دەكەن. سەرەتا پۆڵ بریمەر ترساوە وای زانیوە داوای گەڕانەوەی كەركوك دەكەن ، بەڵام دوایی داوای یەك ملیارو نیو پارەی نەوت بەرامبەر خۆراك دەكەن كە دوای ڕوخانی سەدام مابوو . ئەویش یەكسەر بۆیان دەخاتە تەیارەوەو بەرەو كوردستان . ئەم پارەیەش پاشەكەوت كرا لە لایەن جوت سەرۆكەوە . 5- ئەو كاتەی كە كۆمپانیاكانی دەرهێنانی نەوت هاتنە هەرێمی كوردستان وئێمزا لەسەر 48 گریبەست كرا ، بڕی 5 ملیار دۆلاریان وەكو شیرینی دایە حكومەتی هەرێم . یەك ملیار بە شێوەی كاش بۆ هەندی خزمەت گوزاری . بەڵام 4 ملیاری دەخرێتە بانكێك لە وڵاتی بەریتانیاو بە دكتۆر بەرهەم دەڵێن ئەو بڕە پارەیەمان بۆ داناوی . دوایی هەردوك سەرۆك وەكو برا لە نێوان خۆیاندا بەشی دەكەن و بڕیاردەدەن بۆمان كۆبكەنەوە . دوایی دكتۆر بەرهەم لە پەڕلەمان دەڵێت : 4 ملیار دۆلارم تەسلیم مەكەن ، تەنها 4 ملیۆن دۆلارم تەسلیم بكەن . دیارە ئەمەشیان كەوتە قورگی شێرەوە . 6- دوای ئەوەی حكومەتی هەرێم بڕیاری سەربەخۆیی ئابوری دەدات ، كە هەموو ئابوریە سەربەخۆكە بریتی بوو لە دەرهێنان و فرۆشاتنی نەوت و بە تاڵان بردنی پارەكەی ، كە پارە نەماو هەموی دزرا ،حكومەت توانای پێدانی موچەی نەماو بڕیاری پاشەكەوت كردنی موچەی دا . واتە بە دوو مانگ جارێك موچەی دەدا . وەكو ئەوەی خەڵك گێل بێت و خۆی نەزانێت پارە كۆبكاتەوەو پاشەكەوتی بكات . ئەم چەند نمونەیەی سەرەوە كورتە مێژویەكن لە دیاردەی پاشەكەوت كە لە لایەن سەركردەكان و حكومەتەوە پەیڕەو دەكرێت و بۆتە بەشێك لە مێژوی میللەتەكەمان .هاوڵاتی ئازیز ئەمانەی لە سەرەوە باسمكردن تەنها بەشێكی زۆ كەمن لە چاو ئەو هەموو پارەیەی لە فرۆشتنی نەوت بە قاچاخ. داهاتی گومرگەكان . داهاتی ناوخۆ . یارمەتی هاو پەیمانان . داهاتی بازرگانی كردن . داهاتی ئەو هەموو كۆمپانیا زەبەلاحانەی هەردوو حیزب . داهاتی فرۆشتنی ئەو هەموو زەویانەی حكومەت كە دەیان فرۆشن ، كە بە دەیان ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت . ئەگەر لە كاتی خۆیدا تەنها 5 ملیار دۆلارەكەی شیرینی نەوت لە سێكتەری ئاو و كارەباو و ڕێگاو باندا خەرج بكرابا ، تا چەندین ساڵی تریش هەرێم كێشەی نەدەبو. ئەگەر تەنها نێوەی ئەو پارانەی لە لایەن بەرپرسەكانەوە دزراوە ، بۆ هەرێمی كوردستان خەرج بكرایا لە ئێستادا وەكو حكومەتێكی بەهێز دەردەكوتین لەناوچەكەو دەبوینە جێی سەرنج و متمانەی وڵاتە زل هێزەكان . دواجار نەریتی پارەكۆكردنەوە بوو بەدیاردەو گۆڕا بۆ پاشەكەوت و لە لایەن دەسەڵاتەوە پەیڕەو دەكرا گوایە بۆ چارەسەری كێشەی دارایی هەرێمی كوردستان . بەڵام لە ڕاستێدا ئەوە پارە كۆكردنەوە نەبوو ، ئەوە بە مانای وشە دزی و تاڵانی بوو . بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنج و تێرامانە ، ئەوەی جێگەی خەم و پەژارەی هەمومانە ئەوەیە كە ڕۆژێك لە رَۆژان هیچ بڕە پارەیەك لەوپارە پشەكەوت كراوانە نەگەڕێنراوەتەوە ، لە كاتێكدا زرۆریش پێویست بوبێت . كورد پەندێكی هەیەو دەڵێت : ماڵی سپی بۆ ڕۆژی ڕەش . ئەمە لە كاتێكدایە باروگوزەرانی هاوڵاتیان لە ئاستێكی زۆر خرابدایە . گۆڵدەمائیر سەرۆك وەزیرانی ئیسڕائیل دەڵێت : سەركردە ئەوەیە سواڵ بۆ میللەتەكەی بكات ، نەك میللەتەكەی بكاتە سواڵ .بەڵام سەركردەكانی ئێمە واخەریكە كۆی كۆمەڵگا دەكەنە سواڵكەر . خوێنەری بەڕێز و هاوڵاتیانی ئازیز : دەمەوێت ئاماژە بەوە بكەم كە دیارەدەی گەندەڵی و دزی و تاڵانی لە هەموو وڵاتانی دونیادا هەیە، بەڵام ڕێكاری یاسایی زۆر توند دەگیرێتە بەر لە كاتی ئەنجامدانی و لێپرسنەوەو سزادان هەیە بۆ ئەو كەسانەی كاری لەو جۆرە دەكەن . بەڵام كارەسات ئەوەیە كە سەركردەباڵاكانی ئەم میللەتە كە ساڵانێكی زۆرە خەبات ئەكەن لەپێناوی سەربەخۆیی كوردستان . لەو پێناوەدا خوێنی سەدان هەزار هاوڵاتی ڕژاوە . خەڵك ماڵ وێران بوە . سەرگەردان بووە . ئێستا كە فرسەتێكمان بۆ ڕەخساوەو توانیومانە جۆرێك لە سەربەخۆیی و ئازادی بەدەست بهێنین ، لە بری ئەوەی هەوڵ بدرێت ژێرخانی ئابوری هەرێمی كوردستان بنیات بنێین ، ژیانی خەڵك چاك بكەین دوای كارەساتی ئەنفال و كیمیا باران ، جێگەی داخ و پەژارەیە ، پەنا ببرێتە بەر شاردنەوەی سامانی هاوڵاتیان . لێرەوە پرسارگەلێكی زۆرخۆیان قوت دەكەنەوەو داوای وەڵام دەكەن . كوڕم دەوێت خۆی لە قەرەی وەڵام دانەوەیان بدات بەم شێوەیە لێت دێنە پێشەوە پەنجا بە چاوتا دەكەن : ئەرێ بەڕاست سەركردەی كورد ئاوان ؟ سەیرە تا ئێستا ئێوە سەركردەكانی خۆتان نەناسیوە ؟ ئەگەر باش ناسیوتانن چۆن تا ئێستا هەر لە پشتیانەوە وەستاون ؟ باشە چەندین ساڵە ئەو هەموو خوێنە لە پێناوی چێدا ڕژاوە ؟ پێتان وایە لە سێبەری ئەم سەركردانە ڕزگارتان دەبیت و سەربەخۆیی وەردەگرن ؟ بۆچی چەندین ساڵە بە ئامانجی خۆتان نەگەیشتون ؟ خەتای خۆتان و سەركردەكانتانە یان دوژمنانتان ؟ پێتان وایە ئێوە میللەتێكی زیندون یان میگەل ئاسا . باشە تاكەی ئاوا دەمێننەوە ؟ بە نیازنین ڕێگایەكی نوێ بگرنە بەر بۆ ڕزگاركردنی خۆتان ؟ بەنیازنین دژی ئەو سەركردانەتاتن بوەستەنەوە ؟ ئەمانەو سەدان پرسیاری تر وەڵامیان دەوێت . منیش خۆتان سەرپشك دەكەم و بە ئارەزوی خۆتان وەڵام بدەنەوە . من لێرەدا زۆر بە كورتی سەرنجەكانی خۆم دەخەمە ڕوو : بەداخەوە سەركردەكانی ئێمە شایستەی سەركردایەتیكردن نەبون . میللەتی ئێمە میللەتێكی هوشیار و زیندوو نییە . سەیركەن لەسەر كوژرانی ڕەش پێستێك ، ئەو ئەمەریكا گەورەیە چۆن شڵەقا . ئەوروپاش شڵەقا . جیاوازی نێوان میللەتی زیندو و مردوو لێردایە : میللەتی مردوو وەكو مێگەل وایە و هەمیشە دەبێ شوانی هەبێت و كۆیان بكاتەوە . میللەتی زیندوو هەموو تاكەكانی خۆیان بەسەركردەو پێشڕەو دەزانن و لە كاتی پێویستدا ئەركی خۆیان جێ بەجێ دەكەن و پێویستیان بەكەسێكی تر نییە ببێتە سەركردەیان . لە هەرێمی كوردستان زیاتر لە 200 هەزار دەرچوی پەیمانگاو زانكۆ هەیە . هەموو ساڵێكیش دەیان هەزاری تری دەچێتە سەر كە ئەمانە تا ئێستا بێكارن و هیچ ئومێدیكیش نییە كارێكیان دەسكەوێت . دوای چەند ساڵێكی تر جیلێكی مردوو دروست دەبێت و كچەكان دەبنە پیرە كچ و كوڕەكانیش پیرە كوڕ . نەك هیچ بەرهەمێكیان نابێت بۆ كۆمەڵگا بەڵكو دەبنە بارێكی قورس بەسەر كەس و كاریانەوە و خۆشیان دەبنە سەرچاوەی هەزران كێشەی كۆمەڵایەتی . سەیركەن لەم هەموو قەیرانانەدا ئەم بەناو نوخبە خوێندەوارە نە هیچ ڕوڵ و نە هیچ خەمێكیان هەیە. كاری ئەمانە ئەوەیە كە ڕۆژ بۆوە ، بچنە بازاڕ و لە دەوری عەرەبانەی موبایل و دوكانی موبایل كۆببنەوە ، یان بچنە كافە تریاو نیرَگەلە بكێشن . ئەگەر خەڵكانی تریش خۆپیشاندان بكەن ، لە بری ئەوەی بەشداری بكەن ، لە دوورەوە بە دەم جگەرە كێشانەوە سەیریان دەكەن و لە دڵی خۆشیاندا گاڵتەیان پی َدەكەن . ئەگەر هەر ئەمانە خۆیان ڕێك بخەن و بێنە سەرشەقام ، دەتوانن سیستەمی حوكمڕانی بگۆڕن . میللەتێك نوخبەی خوێندەواری ئاوابێت ، بە میللەتی زیندوو ئەژمار ناكرێت . كارەساتیش لێردا ئەوەیە سەركردەكانیش پێویستیان بە میللەتی ئاوا مێگەل ئاسا هەیە بۆ ئەوەی چییان بوێت و چۆنیان بوێت ئاوا بكەن . . خوێنەری بەڕێز ، هاوڵاتیانی ئازیز ئەگەر بە وردی سەرنجی بارودۆخی ئێستای هەرێمی كوردستان بدەین و شیكارێكی وردی بۆ بكەین و خۆشمان نەخەڵەتێنین ، بە ڕونی دەردەكەوێت كە ئەمەی ئێستا ڕودەدات ، ئاشبەتاڵێكی سیاسیانەی لەسەر خۆیە و قەوارەی هەرێمی كوردستانیش ئەستێرەی لە ئاوا بوندایەو ئەوەی ئێستا هەیە تەنها ناوەو هیچی تر. سەرنجی ئەمانەی خوارەوە بدەن . 1- لە ئابوری سەر بەخۆوە ، لە تاڵانفرۆشی سامانی ئەم نیشتمانەوە ، هاتوینە سەر ئەوەی خۆمان تەسلیمی بەغدا بكەینەوە هەموو مەرجەكانی ئەوان جێ بەجێ بكەین ، لە پێناوی موچەدا . 2- خاوەنی هێزێكی پێشمەرگەی تۆكمەو یەكگرتو نین . 3- لە سایەی ڕیفراندۆمەكەی مەسعود بارزانییەوە نیوەی زیاتری خاكی كوردستانمان لە دەستدا . 4- پشتیوانی نێو دەوڵەتیمان نەماوە بە تایبەتی لە لایەن ئەمەریكاو بەریتانیاوە ، دوای ئەوەی حكومەتی هەرێم گرێبەستی نەوتی لەگەل َڕوسیا مۆركردوو لە سەدا 60 بۆری نەوتی هەرێمی پی َفرۆشتوە . 5- باسی مادەی 140 نەماوە ئەوەتا كوردی ناوچە كێشە لەسەرەكان دەكوژرێن و دەغڵ و دانیان دەسوتێنرێت و كەس نییە بەرگرییان لێ بكات . 6- بەشێكی هەرێمی كوردستان بە كردەیی لە ژێردەستی توركیادایەو كەی بیەوێت ، بەڕۆژێك دەگاتە كەركوك . زونی سەوزیش وەكو پارێزگایەكی ئێران وایە. 7- لای هەموشتان ئاشكرایە حاڵی پەڕلەمان و دام و دەزگاكانی حكومەت چۆنەو ئەو پەڕلەمانەی ئێستا هەیە شتێك نییە جگە لە گاڵتەجاری و خۆ خەڵەتاندن . پەڕلەمانێك نەتوانێ لە حكومەت بپرسێتەوە دوای ئەو هەموو تاڵانیەو ئاگای لە كەمترین حساباتی دۆسییەی نەوت نەبێت ، چۆن پەڕلەمانێكە . بەشێكی زۆری ئەندامانی پەڕلەمان خەریكی پاكانەكردنن بۆ حكومەت و شاردنەوەی دزی و تاڵانی بەرپرسەكان . 8- بەردەوامی ناكۆكیەكانی نێوان بنەماڵەی بارزانی و تاڵەبانی و هەول َدان بۆ پاكتاو كردنی یەكتری لە ساڵی 1964 تا ئێستا دەكاتە 56 ساڵ كە بونە هۆكاری هەموو نەهامەتییەكانی ئەم میللەو هیوایەكیان بۆ ئایندەی ئەم هەرێمە نەهێشتۆتەوە. 9- هەموو داواكاریەكانی كورد لە بەغدا هاتۆتە سەر ئەوەی داوای بودجە بكەن و پلەو پۆست وەرگرن . بەڵام ئەمانە هیچیان دەسكەوتی نیشتمانی نین . لە هەموو كاتێكدا حكومەتی بەغدا ئامادەیە ئەوە بۆ كورۆد بكات . ئەگەر زۆرینەی پۆستەكانی بەغداش بەدەستی كوردەوەبن ، ناتوانن هیچ دەسكەوتێكی نیشتمانی بۆ كورد دەستەبەر بكەن . سەرۆكی كۆمار كوردە . چی پێدەكرێـت بۆ كورد بەدەستی بهێنێت ؟ ئەوەی ماوەتەوە ئاماژەی بۆ بكەم ئەوەیە كە بە تاقیكردنەوە بۆمان دەركەوتوە ، ئومێد نەماوە لە ژێر سێبەری حوكمڕانی پارتی و یەكێتێتیدا هیچ دەسكەوتێك بۆ كورد بەدەست بێت ، هەتا ئەمانە بەم شێوەیە لەگەڵ یەكتری هەڵس و كەوت بكەن . ئەگەر بە وردی سەیری پەیوەندییەكانی یەكێتی و پارتی بكەی و ئەو هەموو قسە ناشیرینانەی بە یەكتری ئەڵێن و ئەو هەموو تۆمەتانەی بۆ یەكتری دروست دەكەن ، تروسكاییەك بەدی ناكەی كە ئایندەی ئەم هەرێمە ڕوناك بكاتەوە . ڕۆژ لە دوای ڕۆ پەیوەندییەكانیان بەرەو ئاقارێكی خرابتر دەچێت . كەواتە پی ناچێت ئەمانە بتوانن ئیدارەی هەرێمی كوردستان بدەن. ئەگەر كار هەر ئاوا بڕوات . ئایندەی هەرێمی كوردستان دەكەوێتە بەرمەترسی لەناو بردنەوە . كاتی ئەوەیە ئۆپۆزسیۆنێكی كارای خاوەن بەرنامەو ستراتیج بە ئیرادەیەكی پۆڵایینەوە خۆی نمایش بكات و بێـتە مەیدانەوەو پێشڕەواتی جەماوەر لە ئەستۆ بگرێت ئەو هەموو خەڵكە ناڕازیانە لە دەوری خۆی كۆبكاتەوەو ئەركی مێژوویی خۆی جێ بەجێ بكات . بۆ ئەوەی هاوڵاتیان و هەرێمی كوردستان لەم قەیرانە ترسناكە ڕزگار بكات و ببێتە جێگرەوەی هەردوو حیزبی دەسەڵاتدار . لە ڕاستیدا لە ئێستادا كاتەكە زۆر گونجاوە بۆ پێكهێنانی بەرەیەكی ئۆپۆزسیۆنی بەرفراون ، چونكە هیچ كاتێك بەقەدەرئێستا جەماوەری ناڕازی زۆر نەبوە . ئەوەش كارێكی زەحمەت نابێت ئەگەر لە لایەن جەماوەرەوە ویست و ئیرادە هەبێت بۆ ئەو گۆڕانكارییە . مرۆڤ ئەگەر ئیرادەی هەبێت ، دەتوانێت هەموو كارێك ئەنجام بدات ،چەند زەحمەتیش بێت . ئەوەی زۆر گرنگە هەمومان باش بیزانین ئەوەیە ، ئەم دەسەڵاتەی ئێستا هیچ لە خەمی ئایندەی هەرێمی كوردستان نین و تەنها لە خەمی مانەوەی خۆیاندان و دەستییان لی بشۆن و ئەوان لە مێژە هەر بۆخۆیان كار دەكەن و خەریكی پاشەكەوتن بۆنەوەكانیان . 4/6/2020
توانا ئەحمەد خەیات کوردستان ئەو هەرێمەی کە دەسەڵاتدارەکانی بانگەشەی ئەوەیان دەکرد کە دەبێت عێراق لە ئەزمونی حکومڕانیدا چاویان لێ بکات و سود لە ئەزمونە سەرکەوتووەکەیان ببینێت، لە ئێستدا گیرۆدەی چەندین کێشەو قەیرانە و داوای هاوکاری لە عێڕاق دەکات . ئەزمونی حکومڕانی لە هەرێمی کوردستان بە درێژایی 29 ساڵ لە چیدا سەرکەوتوو بووە ؟ دەستکەوتەکانی ئەزمونی حکومڕانی کوردی چی بون وا دەسەڵاتدارەکان شانازی پێوە دەکەن ؟ لە دوای ڕاپەڕینی ساڵی 1991 و ڕزگار کردنی شارەکانی هەرێمی کوردستان لە دەستی حکومەتی بەعس ، خەڵکی هەرێمی کوردستان بە ئومێدێکی زۆرەوە بەرو پیری دامەزراندنی حوکمی خۆبەخۆیی کوردی و دەسەڵاتی کوردی چون و هیوایەکی زۆریان بە بەڵێنی سەرکردەکان هەبوو کە بەردەوام بانگەشەی دامەزراندنی دەسەڵاتێکی دیموکرات و ئایندەیەکی خۆشگوزەرانیان بۆ میللەت دەکرد .. بەڵام سەرئەنجام دوای 29 ساڵ چی ڕویدا ، بارودۆخی ئەم هەرێمە لە ئێستادا چۆنە ؟ ئایا ئەزمونی حکومڕانی هەرێم سەرکەوتوو ترە یاخود ئەزمونی حکومڕانی عێڕاق ؟ بێگومان گەر وەڵامێکی کورت و خێرای ئەم پرسیارانە بدەینەوە بە بێ باس کردنی هۆکار و کێشەکان دەتوانین بڵێن کە نە ئەزمونی حکومڕانی هەرێم سەرکەوتووە و نە ئەزمونی عێڕاقیش سەرکەوتووە . ،،کێشەی سەرەکی حکومڕانی کوردی لە هەرێمی کوردستاندا ، کێشەی دروست نەکردنی پایەکانی حکومەت بووە بە درێژایی 29 ساڵ ،، بەردەوام دەسەڵێ‌تدارانی هەرێم کە بەڕیوەبردنی ئەم هەرێمەیان بە دەستەوە بووە ، سەرقاڵی ناکۆکی سیاسی و ناکۆکی کەسی و ناکۆکی خێزانی بوون ، بە هۆی ئەو ناکۆکیانەوە هەمیشە دەسەڵاددارانی ئەم هەرێمە هەوڵی بەهێز کردنی دەستەو تاقمی چوار دەوری خۆیان داوە لە جیاتی هەوڵی بەهێز کردنی پایەکانی حکومی نیشتیمانی لە هەرێمدا . بە درێژایی ئەم چەند ساڵە لە جیاتی دروستکردن و بەهێزکردنی بنەماکانی دەسەڵاتی حکومڕانی گشتی و پتەو کردنی پایەکانی دەوڵەتداری ئەوەی کە دروست بووە بریتیی بووە لە : بەهێز بونی حزب لە کوردستاندا لە ڕووی سەربازی ، ئابوری ، لە ناو حزبەکانیشدا ئەوەی بەهێز بووە کەسەکان و بنەماڵەکانن لە ڕووی سەربازی و لەڕوی ئابورییەوە . بە درێژایی ئەو ئەزمونە لە کوردستاندا هەر حزبێک هێزی خۆی هەبووە ، هەر حزبێک دارایی و کۆمپانیای زەبالاحی خۆی هەبووە ، هەر حزبێک زانکۆی خۆی هەبووە ، هەر حزبێک گومرگ ی خۆی هەبووە ، هەر حزبێک فرۆکەخانەی خۆی هەبووە ، هەر حزبێک خاوەنی پەیوەندی جیا بووە لەگەڵ ووڵاتان ... لە کوردستاندا هەموو ئەو دەزگایانەی کە پێویستە هی حکومەت بن بونەتە موڵکی حزب ، لەوەش کارەسات تر لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا هەموو ئەو دەزگایانەی کە موڵکی حزب بون بونەتە موڵکی شەخسی کەسەکان و بەمەش ململانێ و ناکۆکییەکان بەرەو زیاتر و زیاتر دەچن . لە بەرامبەریشدا ئەو دامەزراوەیەی کە پێێ دەوترێ حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ هەموو دەزگاکانی تری وەک : پەرلەمان ، دامەزراوەی دادوەری ، پەیوەندییەکان ، میدیا ... کە پێویست بوو بەهێز بکرێن تەنها و تەنها وەک دامەزراوەی کارتۆنی بونیان هەیەو بۆتە جێگای وەرگرتنی ئیمتیاز و موچەی ساڵانەی قەبە ،کە نە توانای گۆڕانکاری ونە توانای ئیدارەدانی هیچ قەیرانێکی هەیە . ئەوەتا لە ئێستادا حکومەتی هەرێم توانای جێبەجێکردنی سەرتایی ترین کاری حوکمداری نییە کە دابین کردنی موچەی فەرمانبەرەکانێتی ، چونکە قاسەکانی حکومەت بەتاڵە و بە درێژای چەندین ساڵ سەروەت و سامانی ئەم هەرێمە لە جیاتی ئەوەی بچێتە گەنجینەکانی حکومەتەوە چۆتە ناو قاسەو گەنجینە حزبی و کەسییەکان و لە ئێستاشدا کەس ئامادە نییە ئەو سەروەت و سامانە تەسلیم بە حکومەت بکاتەوە چونکە بونەتە موڵکی كەسی .....
.gif)
بەشدار عوسمان هەواڵی خۆکوژیی کچ و کوڕێکی گەنج لەیەک رۆژدا بەبێدەنگیی و بێ هیچ کاردانەوەیەک تێپەڕی، رووداوی کۆتایی ژیانی زەهرە لە هەولێر و ئەژی لە سلێمانی نەبویە رۆژەڤی هیچ دامودەزگا و رێکخراوێک و راگەیاندنەکانیش وەکو رووداوێکی ئاسایی بە فەرامۆشییان سپارد،زەهرە خانمی هونەردۆست و کاکە ئەژی برینساز تەنها دوو حاڵەتی شاز نیین لە بێ ئومێدی گەنجان و داخرانی هەموو دەرگاکانی ئومێد و تێکشکاندنی وزە و ئیرادەی تاکەکان لەکۆمەڵگا،بەڵکو وێنەی ژیان و زیندەگی هەزاران گەنج و منداڵی دڵشکاوی ئەو هەرێمە بەیاندەکا، بۆیە نابێت ئاوا بەساردیی مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. راستە کرداری خۆکوژیی لە هەموو گۆشە و کەنارێکی ئەم دنیایەدا هەیە، بەڵام هەرگیز لە هیچ قوژبنێکی سەر ئەم زەوییە ئەگەر زەڕەیەک ژیانی ئینسانەکان بەهای هەبێت، بەم شێوەیە مامەڵەی لەتەکدا ناکرێت و بەبێ سەرەتاتریین بەدواداچوون و کەمترین گرینگی هیچ دامودەزگا و لایەنی پەیوەندیدار و بچوکترین کاردانەوەی کۆمەڵگا، تێپەڕنابێت. بۆ ساتێکیش بێت، کە ئەو دێڕانە دەخوێنیتەوە بیهێننە بەرچاوتان. ئەوە چ وەزعیەتێکە گەنجانێک ناچار دەکات بەدەستی خۆیان کۆتایی بەژیان و خەون و خولیاکانیان بهێنن؟! ئەگەر کێشە و گرفت تینی بۆ نەهێنابن،ئەگەر هەموو دەرگاکانی ئومێدیان لەسەر دانەخرابێت، ئەگەر حەز و خۆزگە و هیواکانیان بە سەراب نەسپێردرابێت؟. ئەوە چ وەزعیەتێکە مرۆڤ ئەو هەستەی لا دروست بێت، ژیانی قورسایەکە و دەبێت کۆتایی بێت ؟! بڕوای تەواومان بەوە هەیە دەستبردن بۆ خۆکوژیی بڕیارێکی تاسەر ئێسقان ناعەقڵانیە، کورتکردنەوەی ساتەکانی تەمەن، قورسترین و لاوازترین بڕیارێکە ئینسان دەرهەق بەژیانی خۆی دەیدات، ئەگەر ئیرادەی هەبێت و هێز و توانا شاراوەکانی ناخی بدۆزێتەوە بێگومان دەیان کێشەی گەورەتر،ژیانی دژوارتر تێدەپەڕێنێت. بەڵام، کۆمەڵگای کوردستان داڕووخاوە لەهەموو ئیرادە و بەرەنگارییەک،زۆر بێ ڕەحمانە بە پلان و پارە و پەروەردە و ئاگر و ئاسن ٢٩ ساڵە کاریان لەسەر ورد و خاشکردنی هەست و نەست و دڵ و دەروونی تاکەکان کردووە، بەگوێگرتن لە چوار مناڵ و پیر و گەنج، بۆت رۆشن دەبێت چ وێرانییەک لە هێز و بیرکردنەوەیاندایە، بە چاوخشاندنێک بە ئەو ئامارانەی پۆلیس، دادگا و نەخۆشخانە، کە بە ڕاستییش بڵاوی ناکەنەوە و بەشێکی دەشارنەوە، ئاسان تێدەگەیت ئەو هەموو کێشە و گرفت و لێکترازان و شکاندنە لەکوێوە سەرچاوەی گرتووە. کاتێک گەڕەکی فیرعەونەکان و دۆلاراوە هەبێ بۆ دەستەبژێرێک و قوتابخانە و زانکۆ و نەخۆشخانەی تایبەتیان بۆ دابینکرابێت و خۆیان و نەوەکانیان لەناو دوایین ڤێرژنی قەسر و قەمەردا بیگوزەرێنن و خاوەنی کارگە و کۆمپانیا بن، گەنجانێکیش دوای دەیان دەردەسەریی زانکۆ تەواو دەکەن و کرێکاریشیان دەست ناکەوێ و باشترین بژاردەیان دەریای ئیجە بێت،کچان و کوڕانی گەنج لە هەڵبژاردنی تایبەتیترین شتەکانی خۆیان ئازاد و سەربەست نەبن،ئایندە و کەرامەت و شەخسیاتیان لەژێر هەڕەشەدا بێت و دامودەزگایەکیش نەبێت بۆ پارێزگاریی،گەنج و رۆژنامەنوسەکان لەسەر وتنی وشەی 'ماف و ئازادیی' گوللە بنرێت بەدەم و سنگیانەوە، خۆپیشاندەران لەبەرچاوی کامێراوە و ئیهانە و سوکایەتیان پێبکرێت و لەباشترین حاڵەتدا زیندانەکانیان پێ ئاوەدان بکرێتەوە تەنها لەبەرئەوەی داوای کرێ و مووچەیان کردووە و نایانەوێت لەبرسان بمرن، ئەوا بێگومان کارەساتی تراژیدیایی و دیاردەی خۆکوژیی و ساردبوونەوەی لاشەی ئینسانەکان، ئاسایی دەبێتەوە و بەبێدەنگیش تێپەڕدەبێت، وەکو ئەوەی ئێستا دەیبینین.
عەلی کەریمی ئەگەر بەڕاستی کونێیان پاقژ و هیچ لە باراندنەبوو بایە، کێشەی ئەم پارەیەی، کە لە بەغداوە وەک خێر و سەدەقە و بە هەزار منەتی فلان و فیسار هاتووە بۆ مەعاشی خەڵکی هەژار و بێدەرەتان و لە ڕۆژگاری ئەمڕۆکەدا ئەم بڕە پارەیە بۆ هەر ماڵباتێکی هەژار و تەنانەت مامناوەندیش حەیاتی و لەزومرەی نان و ئاوەدایە، ئەگەر بەڕاستی ئەولەوییەتێکی تر هەیە، کە لەپێش نان و ئاوی کۆمەڵانی خەڵکەوە دێت و دەبوو چارەسەر کرابا، ئەگەر بەڕاست سیستمی وڵات بەڕێوەبردن پەرلمانی و دیمۆکراسییە، بۆ نەدەبوو کاتیک لە بەغداوە پارە بۆ مەعاشی خەڵک هاتووە، هەر لە ڕێگای پەرلمانەوە زۆر بە شەفافی لە ماوەیەکی زۆر کورت پرس بە میللەت کرابایە و ئەوان بڕیاریان دابا ئەم بڕە پارەیەی بەغدا بۆ کام ئەولەوییەت سەرف بکرێت؟! ئاخر بۆیە دەنگۆی دزی و تالانی بێژمارتان هەموو دنیای تەنیوە و ئیتر هەموو لایەک لێیان ڕوونە دەوڵەتمداریتان مافیایی و چەتەگریی نەبێ هیچی تر نییە. حەقە نوێنەرانی خەڵک ئەگەر بوونیان هەیە لە بەغدا دەسبەجێ داوا لە کاربەدەستان بکەن بە زووویی ئەم پارەیە ئەگەر سەرفی مەعاشی خەڵک ناکرێت بگەڕێندرێتەوە بەغدا و ئەوان بۆخۆیان بێدەنە خەڵکی هەرێم! کە دەڵێم سەرانی ئەم وڵاتە بە خەڵکی نەزان و کاڵفام ڕاوێژ دەکەن و بەڕێوە دەچێت دوور لە نەزانی نییە، ئاخر خۆ پەرلمان بووکە شووشەیەکە بە دەستانەوە و چۆنتان بوێت وای لێدەخوڕن، هیچ نەبا بۆ ئەوەی تووشی ئەم ئابرووچوونە ناوخۆیی و جیهانیش نەبان پرسە گورگانەیەکتان لە سنارێۆیەکی دارێژراو کە زۆریش ئازان بو داڕشتنی سنارێۆکان، کردبا و لەوێڕا بڕێاری نەدانی ئەم پارەیە وەك موچەتان دابا، ئەوجار داباتانەوە بە قەرزی هاودەست و شەریکەکانی خۆتان. ئاخر گلەیی نابێ بکەن کە خەڵک پێیان دەڵێت کاڵفام. باش وایە هەرچی زووتر ئێوە و هەموو دەستەی پەرلمانی کارتۆنی و حکومەت دەست لەکار بكێشنەوە و دانی پێدا بنێن، ئێوە نە دەوڵەتمەردن و نەجێی متمانە و نەڕابردوو پاک و نەدەست ئەمینن! باش وایە چۆن جاری پێش، بە نمایشێک پارەتان قەرز کرد لە سەرمایەداران، ئێستاش بە زوویی ئەم پارەیەی بەغدا بێنەوە جێی خۆی و ڕەوانەی گیرفانی کۆمەڵانی خەڵکی بکەنەوە!
رێبوار كەریم وەلی مەسەلەکە شەخسی نییە، جێگری سەرۆکی حکومەتیش لە فۆڕمدا نییە. ئیشی ئەوەیە بینێرنە بەغدا. کورد دەڵێ:"بۆخۆت ناوێری، ئەمن دەنێری." بەس نەک بۆ ماڵەوە! وەزیرەکان دەڵێی بێگاریان پێ دەکەی! سەرۆکی حکومەتیش دێت و دەڕوات. سلێمانیتان کردە ووھان. * تورک قسەیەکی جوانیان ھەیە:"حیساب و کتابی ماڵەوە بۆ بازاڕ نایخوات! " نەیخوارد...ئۆباڵی شکستی تاقمێکی سەرکێش بە مێژووی پارتییەوە گرێ مەدەن. ھەموو کەس دەزانێ ئەو بەزمەی ئێستا پارتیی تێدا بەکار دێت. * لە کوردستان حکومەت نەگۆڕاوە، رژێم گۆڕاوە. بە فارسی دەڵێن مسخ بووە، واتا "بەد گۆڕان"وەکو خودی گۆڕان! بۆیە کە ئینقیلابت کرد، چاوەڕێی ئینقلابیش بکە. * قەت پارتیم وا دەستەوستان نەدیوە؛ دەستێک دوو دەستەکەی دیکەی کەلەپچە کردووە. * خۆزگە بەس معاش بوایە. ملیۆنێک لە موچەخۆرت ئەگەر باوەڕیان پێت بوایە لێت خۆش دەبوون، لە قەرزی رابردووت و لە ئێستات. کەواتا بۆ پارە دەنگیان پێداوی. تێدەگەی؟ * ئەم حکومەتە گەورەییەک بۆ خۆی تۆمار دەکات ئەگەر دەست لەکار بکێشێتەوە. ھەڵبژاردنێکی دیکەی شەفاف بکرێت، بەمەرجێک سەرۆکی ھەرێمیش راستەوخۆ لە لایەن خەڵکەوە ھەڵبژێردرێت. * ئەگەرنا! * دڵنیا بن، ئەگەر پارتی حوکمڕانیی ھەولێر و دھۆکی بۆ خۆی تاپۆ کردبێت و یەکێتیش موعارەزە بوونی سلێمانی و گەرمیان، ئەوا ھەردووکیان لە دەستیان دەردەچێ. ئەوەی ئەمجارە دێتە سەر جادە، حزبی بێ ئابڕوو نییە، خەڵکە.
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
