راپۆرتی: درەو میدیا بەپێچەوانەی وتاری هەینی هەفتەی ڕابردوو، ئەم هەینیە لەبری حكومەتی عێراق، خۆپیشاندەران پێشوازییان لەبەیاننامەكەی عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی باڵای شیعەكان كردو، لە گۆڕەپانە جیاوازەكانی خۆپیشاندان وەك مژدەی سەركەوتن بەسەر خۆپیشاندەراندا دابەشكرا، بەوپێیەی پەیامی جیاوازتری لەهەینییەكانی پێشوتر تیدابووە لەبەرژوەندی خۆپیشاندەران. هەینی پێشتر حكومەتی عێراق بەگەرمی پێشوازی لەوتارەكەی سیستانی كرد، چونكە بە ئاشكرا ئەوەی لێدەخوێنرایەوە كە سیستانی گلۆپی سەوزی بۆ مانەوەی حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی هەڵكردووە، هەر ئێوارەی ئەو هەینیەش عەبدولمەهدی لە بەیاننامەیەكی پاڵشتیدا بۆ وتارەكەی مەرجەعییەت كۆمەڵێك بڕیاری بە ئاڕاستەی ئەنجامدانی هەنگاوەكانی بۆ چاكسازی ڕاگەیاند. بەدوایدا دەنگۆی ڕێككەوتنێكی سیاسی لەنێوان هێزە شیعییەكان بە سەرپەرشتی ئێران بڵاوبۆوە بۆ مانەوەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی، دوای ئەوەی ناوی (محەمەد ڕەزا سیستانی) كوڕی عەلی سیستانی وەك یەكێك لەبەشداربوانی ئەوكۆبونەوەیە لە میدیا عێراقییەكان بڵاوبوەوە، مەرجەعیەت بێبەریبونی خۆی لەو مەسەلەیە ڕاگەیاند. هاتنە سەرخەتی ئەمریكاو داواكردنی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت جارێكی تر دیمەنی سیاسی عێراقی ئاڵۆزكرد و بەشێك لە هێزە شیعییەكانی توڕەكرد، بیرۆكەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختی لە عێراق وەك پرۆژەیەكی ئەمریكی تۆختركردەوە، بەڵام وتارەكەی ئەم هەینییەی سیستانی، ڕیسەكەی لە سەربازگەی پشتیوانیكردن لەمانەوەی عەبدولمەهدی كردەوە بەخوری و، دەرگای لەكارخستنی سەرلەنوێ بەكراوەیی هێشتەوە. پەیامی تازە لەوتارەكەی ئەم هەینییەی سیستانی_دا كە لای شەقامی شیعی (خۆپیشاندەران)و حكومەتیش كە هێزە شیعییەكان باڵادەستن تێیدا بایەخی خۆی هەیە، سیستانی لە بەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەوەداوە، داواكاری خۆپیشاندەران بە تایبەت ئەوەی پەیوەستە بە دەستگیركردنی گەندەڵكارە گەورەكان جێبەجێنەكراوە، گومانی خۆشی پیشانداوە لەوەی ئەم هێزانە بتوانن داواكاری خۆپیشاندەران جێبەجێبكەن، وێڕای كۆمەڵێك پەیامی تر كە چاودێران ئەوەی لێدەخوێننەوە سیستانی متمانەی بەم حكومەت و نوخبە سیاسیە نەمابێت كە ئێستا جڵەوی دەسەڵاتیان لەدەستدایە بۆ باشكردنی گوزەرانی خەڵك و پاراستنی ئاسایش و ئۆقرەیی وڵات. حزی دەعوەی عێراقی، حزبكەی نوری مالكی كە نزیكە لە ئێران و بۆچونی ئێرانیش لەم ڕوەوە ئاشكرایە كە بەتوندی پشتیوانی لەمانەوەی عەبدولمەهدی دەكات، لە بەیاننامەیەكدا ، ئامادەیی خۆی دەردەبڕێت بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت وەك پشتیوانییەك بۆ بەیاننامەكەی مەرجەعەیەت وەك ئەوەی لە بەیاننامەكەیاندا ئاماژیان پێداوە، ئەمە گۆڕانگارییەكی جەوهەرییە لە هەڵوێستی ئەم دۆستە تەقلیدییەی ئێران، وەك هەندێك دەڵێن ئەگەر بۆ نمایشی بازوی سیایش بێت، ئەوە دەگەیەنێ كە هەڵبژاردنی پێشوەخت لای هێزەكانی نزیك لە ئێران بۆتە ئەگەرێكی نزیك و چاوەڕەنكراو. سەڵاح عەرباوی بەڕێوەبەری نوسینگەی عەمار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حكیمەش لەتوتیتێكدا داوایكردووە"ئێستا نەك سبەینێ پێویستە لەسەر پەرلەمان خۆی هەڵبوەشێنێتەوە بۆ ئەوەی هەڵبژاردنی پێشوەخت ئەنجامبدرێت، پێویستە لەسەر حكومەتیش دەست لەكاربكێشێتەوە بۆ ئەوەی ببێتە حكومەتی كاربەڕێكەر". عەرباوی داواشی لە هێزە سیاسیەكان كردووە بگەڕێنەوە دواوە بۆ ئەوەی دەرفەت بۆ هێزی كۆمەڵایەتی نوێ بڕەخسێنن لەڕێی كێبڕكێی دیموكراتی بێگەردەوە. ئەوە لە كاتێكدایە موقتەدا سەدری ڕابەڕی ڕەوت سەدر كەخاوەنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیە، هاوكات حەیدەر عەبادی سەرۆكی هاوپەیمانی نەسر_یش سەرسەختانە پشتیوانی لەهەڵبژاردنی پێشوەخت دەكەن، بەپێی زانیارییەكانیش ئەیاد عەلاوی سەرۆك وەزیرانی پێشوتری عێراق لەگەڵ كۆمەڵێك هێزو كەسایەتی سیاسی سەرقاڵی پێكهێنانی بەرەیەكی نیشتمانی مەدەنیین كە پشتیوانی لە هەڵبژاردنی پێشوەخت و گۆڕینی یاسای هەڵبژاردن و كۆمیسۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان دەكەن لە عێراق. ئەو هێزانەی تائێستا بێدەنگن و پێدەچێت تا دوا هەناسەش پشتیوانی لە بۆچونی ئێران و مانەوەی عەبدولمەهدی بكەن، لە شیعەكان هاوپەیمانی (فەتح) بەسەرۆكایەتی هادی عامری و هەندێكهێزی ترن، سونەكانیش دابەشبون و بەشێكیان پشتیوانی مانەوەی دەكەن و بەشێكیشیان لەگەڵ ڕۆیشتنیدان، كورد لەمەدا ڕەنگە تاكە پێكهاتە بێت كە لەبری جارێك دووجار پشتیوانی مانەوەی عەبدولمەهدی دەكات، جارێك زۆرینە (یەكێتی و پارتی) لەبەرخاتری ئێران و جارێكیش تەواوی كوتلەكان لەبەر ئەوەی عادل عەبدولمەهدی نەرمترین سەرۆك وەزیران بووە لەگەڵ كوردا لەدوای 2003و عێراقی دوای سەدام حسێن.
(درەو میدیا): دەوڵەتی حەسەن رۆحانی سەرۆک کۆماری ئیران بڕیاریدا بە بەرزکردنەوەی نرخی بەنزین، ئەم بڕیارە بەشێوەیەکی خێرا لە شەقام کاردانەوەی لێکەوتەوە، لە چەندین شار، شۆفێران دەستیان کرد بە گردبونەوەو وتنەوەی دروشمی ناڕەزایەتی. چەند زانیارییەک لەبارەی بارودۆخی ئێرانەوە: 🔴 لە ئێران دوو جۆر بەنزین هەیە لەڕووی نرخەوە، جۆرێکیان ئەو بەنزینەیە کە تاکسی و ئۆتۆمبیلی کرێ بە کارتی تایبەتی سوتەمەنی دەیکڕن، جۆرەکەی تر پێی دەوترێت بەنزینی ئازاد، واتە بەبێ کارت و بەنرخی بازرگانی دەفرۆشرێت. 🔴 ئەو بەنزینەی کە شۆفێران بە کارتی سوتەمەنی وەریاندەگرت و دەوڵەت پاڵپشتی نرخەکەی دەکرد، بەر لەم بڕیارە نرخی هەر لیترێکی (هەزار) تمەن بوو، واتە بە دۆلار نرخی هەر لیترێک نزیکەی (۱۲) سەنت بوو، بەڵام بەهۆی ئەم بڕیارە نوێیەوە نرخی هەر لیترێک بۆ (هەزارو ٥۰۰) تمەن بەرزبووەتەوە، واتە بۆ هەر لیترێک نزیکەی (٦) سەنت زیادی کردووە. 🔴 بەنزینی ئازاد لە ئێران بەر لەم بڕیارە نرخی هەر لیترێکی (هەزار) تمەن بوو، بە دۆلار واتە نرخی هەر لیترێک نزیکەی (۱۲) سەنت بوو، بەڵام دوای بڕیارەکە نرخی هەر لیترێکی بۆ (۳ هەزار) تمەن بەرزبووەتەوە، واتە بووە نرخی یەک لیتر گەیشتووەتە نزیکەی (۳٦) سەنت. 🔴 ئەو بەنزینەی کە دەوڵەت پاڵپشتی نرخەکەی دەکات ئێستا یەک لیتری بە نزیکەی (۱۸)سەنتە، ئەمە بەبەراورد بە نرخی هەر لیترێک بەنزین لە وڵاتانی ناوچەکە لەوانە عێراق و تورکیاو وڵاتانی تر، هێشتا هەرزانترین نرخە، بەڵام بەراوردکردنی نرخەکە بە داهاتی مانگانەی تاک و رێژەی بێکاری لە ئێران، زیادبونێکی کاریگەرە لەسەر ئاستی بژێوی. 🔴 ناڕەزایەتی دژی بەرزبوونەوەی نرخی بەنزین لە چەندین شار دەستیپێکرد لەوانە لە شاری ورمێی رۆژهەڵاتی کوردستان، تارانی پایتەخت، زاهیدان، مەشهەد، شاری سیرجانی سەربە پارێزکای کرمان، ئەهواز، بەهبەهان، بیرجند، گچساران، ئەمیدیە، ماهشەهر، خوڕەمشەهرو چەندین شاری تر. 🔴 یەکێک لە دروشمە دیارەکانی خۆپیشاندەران دروشمێکە کە دەڵێ" بەنزین گرانتر بوو، هەژار هەژارتر بوو". 🔴 شێوازی دەربڕینی ناڕەزایەتی لەم سەرەتایەوە بریتییە لە کوژاندنەوەی ئۆتۆمبیل لەناو شەقامەکان و گرتنی رێگاکان، هێزە ئەمنییەکان رێگری لەم شێوازە ناڕەزایەتییە دەکەن، شێوازێکی تر کۆبونەوەیە لەناو بەنزینخانەکان و وتنەوەی دروشمە لە دژی بڕیارەکە، چەند حاڵەتێکی سوتاندنی پەمپی بەنزین لە بەنزینخانەکان تۆمارکراوە. 🔴 میدیای فەرمی ئێران بە هەواڵێک باسی لەوەکرد ناڕەزایەتی دژی نرخی نوێی بەنزین لە چەندین شار رویداوە، بەڵام دیمەنی ناڕەزایەتییەکان پەخش ناکات، لەبری ئەوە بەرپرسانی پەیوەندیدار بانگهێشت دەکات تا رونکردنەوەی زیاتر بدەن لەبارەی نرخە نوێیەکانەوە، بەرپرسان دەڵێن ئەم زیادکردنە چینێکی زۆری کەمدەرامەت لێی سودمەند دەبن، دڵنیایی دەدەن کە رێگەنادەن زیادکردنی نرخی بەنزین ببێتە هۆی زیادبوونی نرخی کرێی هاتوچۆ. 🔴 ئەوەی بڕیاری زیادکردنی نرخی داوە دوو دامەزراوەیە، یەکەم: ئەنجومەنی باڵای ئابوری ئێران، دووەم: کۆمپانیای نیشتمانی بەرهەمە نەوتییەکان. 🔴 حەسەن رۆحانی سەرۆکی وڵات بەڵێنیداوە ئەو داهاتە زیادەیەی کەبەهۆی زیادکردنی نرخی بەنزینەوە دەست دەوڵەت دەکەوێت، لە باشکردنی ژیان چینی هەژاری وڵاتدا خەرجی بکات. 🔴 یەکێک لەو بڕیارانەی کە هاوکات لەگەڵ گرانکردنی نرخی بەنزین دەرچووە ئەوەیە، رۆحانی بەڵێنیداوە بڕی (٥٥) هەزار تمەن بۆ (۲۰٥) هەزار تمەن بەو خێزانانە بدرێت کە ژمارەی ئەندامەکانیان لەنێوان (۱ بۆ ٥) کەسە، ئەمە جگە لەو کۆمەکەی کە دەوڵەت دەیدات و بە "یارانە" ناسراوە، سەرۆکی رێکخراوی پلاندانان و بودجە ئەمشەو رایگەیاند، لە ماوەی کەمتر لە (۱۰) رۆژد ئەو بڕە پارەیە دەخرێتە سەر حسابی ئەو خێزانانەی کە بڕیارەکە دەیانگرێتەوە، ئەمەش وەکو هەوڵێک بۆ هێورکردنەوەی شەقامی ناڕازیی. 🔴 هاوکات دەوڵەت بڕیاریداوە رێژەی دابەشکردانی بەنزین بە کارت کە نرخەکەی هەرزانترە زیادبکات. 🔴 دەنگۆی گرانکردنی نرخی بەنزین چەند رۆژێک بوو باسی گەرم بوو لە ئێران، بەڵام وەزیری نەوت لە لێدوانێکدا رەتیکردەوە نرخ زیاد بکرێت، ئەمە خەڵکی ئارامکردەوە، بۆیە راگەیاندنی بەرزکردنەوەی نرخ لە میدیای فەرمی هەواڵێکی کتوپڕو چاوەڕواننەکراو بوو. 🔴 جگە لە دروشم دژی بڕیاری بەرزبوونەوەی نرخی بەنزین، چەندین دروشمی سیاسی تێکەڵ بە ناڕەزایەتییەکان بوون، میدیای لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانی دەرەوەی سنور چەندین گرتەی ڤیدیۆییان بڵاوکردەوە کە لە هەندێکیاندا دروشمەکانی ناڕەزایەتییەکانی پێشتر دەوترێتەوە لەوانە دروشمەکانی "رۆحت شار رەزا شاە" و دروشمی "نە غەززە، نە لوبنان، گیانی بە فیدای ئێران".
درەو میدیا: حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕی (15 ملیار) دینار بۆ گەشەپێدانی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان تەرخاندەكات،كە بەرێژەی (34% بۆ هەولێرو 26% بۆ سلێمانی، 22% بۆ دهۆك ، 3% بۆ هەڵەبجە، 7.8% راپەڕین و 6%بۆ گەرمیان). بەپێی نووسراوێك كە سەرۆكایەتی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان ژمارە(9392) لەبەرواری 6/11/2019و بۆ وەزارەتی دارایی نێردراوە،( 15 ملیار )دیناری بۆ بودجەی گەشەپێدانی پارێزگاكانی تەرخانكردووە، بەم شێوەیە بەسەر پارێزگاكاندا دابەشكراوە:. -پارێزگای هەولێر: پێنج ملیار و 100 ملیۆن دینار بەرێژەی 34% - پارێزگای سلێمانی: سێ ملیار و 930 ملیۆن دینا بەرێژەی 26% - پارێزگای دهۆك: سێ ملیار و 450 ملیۆن دینار بەرێژەی 22.6% - پارێزگای هەڵەبجە: 450 ملیۆن دینار بەرێژەی 3% - ئیدارەی راپەڕین: ملیارێك و 170 ملیۆن دینار بەرێژەی 7.8% - ئیدارەی گەرمیان: 900 ملیۆن دینار بەرێژەی 6% ئەو بڕە پارەیەی تەرخانكراوە رێژەی (56.6%)ی بۆ پارێزگاكانی هەولێرو دهۆكە كە (8 ملیارو 550 ملیۆن) دینارەو، رێژەی (43.4%)ی بۆ پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارەكانی راپەڕین و گەرمیانە كە دەكاتە( 6 ملیارو 450 ملیۆن) دینار.
درەو میدیا: لەبەرامبەر هەڵوێست وەرگرتنیان و مانگرتنیان، ئەمڕۆ هەریەك لە دادوەران (حەبیب حەمید و سیروان خدر) و داواکارانی گشتی (نزار حەسەن و بورھان ئەحمەد) سزادران و راژەكەیان گوازرایەوە بۆ شارەکانی ھەولێر و سلیمانی و ڕانیە. دەقی ڕاگەیاندراوەکەیان: بەناوی خوای گەورەو میھرەبان ھەمووکەس و لایەک ئاگادارە، لە چەند ڕۆژی رابردوودا، چەند دادوەر و داواکارێکی گشتی مانمانگرتبوو نەک لەبەر مووچە و ئیمتیازات، بەڵکو لەپێناو جێبەجێکردنی یاسا و پرۆسەی چاکسازی، ئەوەندەی لەتوانا و ئیرادەماندا بوو درێغیمان نەکرد، وە ئومێد دەکەین ئەنجوومەنی دادوەری زوو یان درەنگ لە نیازپاکیمان بگات، وە ئێمە مەبەستمان تەنھا چاکسازی بوو لەو بوارەی کاری تێدا دەکەین، وەکو خەڵکی تر بێ دەنگ نەبووین، کە دەبوو سوپاسکراباین نەک وەرگرتنی سزا کە بە شانازی دەزانیین، چونکە چاکسازی باجیشی دەوێ. ئێمە نازانین بە چ زمانێک سوپاسگوزاری خەڵکی گەرمیان بین بۆ پەرۆشیان وە بۆ ھاودەنگی و خەمخۆریان لەو چەندڕۆژەی کەمانمانگرتبوو زمانمان لاڵە لە ئاستی دڵسۆزیتان وەدڵخۆشین بەوەی کە خزم و کەس و دۆستی وەکو ئێوەمان ھەیە، وە ئێمە تەنھا شتێک خەمباری کردبین ئەوەیە کە نەمانتوانی وەکو پێویست خەون و خواستەکانی ئێوە لە چاکسازی بەدی بێنین. ئێمە ئێستا دوای چەندین ساڵی خزمەت گوازراوینەتەوە بۆ شارەکانی ھەولێر و سلیمانی و ڕانیە وەسزای ترمان وەرگرتووە لە دابەزاندنی پلەوپۆستەکانمان، داواکارین لە لیژنەی پەرلەمان لیکۆڵینەوەی ورد و جدی بکات لەڕەوشی دادوەری گەرمیان و داواکاری ئێمە لە چاکسازی بھێنێتە دی و ڕاستیەکان ئاشکرابکرێن. ئێمە ھەردوو داواکاری گشتی سوپاسی بەڕێزان وەزیری داد و سەرۆکی داواکاری گشتی دەکەین بۆ ھاوکاری و ھەوڵەکانیان بۆ چارەسەری گرفتەکان وەھەموومان سوپاسی سەرۆک و ئەندامانی پەرلەمان دەکەین، ھەوڵ و کۆشش و ئامادەبوونیان بەرزدەنرخێنین. وە بۆ میدیاکاران وکەناڵەکانی ڕاگەیاندن کەدەنگی ئێمەیان بەجوانی گەیاند، وەبۆ سەرجەم سەندیکاو چین و توێژەکان وە ماڵئاوایی لە خەڵکی گەرمیانی بەش مەینەت دەکەین کە جێیان دەھێڵین، بەڵام پەیمان لەگەڵ خواو خەڵکی دووپات دەکەینەوە کە ھەمیشە سەربازی حەق بین وە ئەمانەت پارێزی یاسابین. بمێنن بە خۆشی.
راپۆرت:فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف یەكەم ئەزمونی خۆی لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان تاقیدەكاتەوە، رەخنەكانی ئۆپۆزسیۆنو خۆپیشاندانە زۆرەكانی زەمەنی سەرۆكایەتی حكومەت، مقاوەمەتی ئەوەیان تێدا دروستكردووە زیاتر بەرگە بگرێت، بەڵام ئاڵنگاری گەورەشی لەبەردەمدایە، دەیەوێت كێشەكانی ناوخۆ، بەغدادو دەرەوە سفربكاتەوە، دەستورو یەكخستی پێشمەرگەو دۆسیەی نەوت ئەو بابەتانەن كە لە چوار ساڵی سەرۆكایەتیدا گرەویان لەسەر دەكات. 150 رۆژ لە پۆستی سەرۆكایەتیدا 150 رۆژ تێپەڕێوە بەسەر وادەی سەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانیدا، بەپێی ستانداردی جیهانی ماوەی (100) رۆژ بەسە بە هەڵسەنگاندنی هەر كەسێك لە پۆستێكی حكومیدا، نێچیرڤان بارزانی بە زیادەوە دەرفەتی خۆی وەرگرتووە، بەڵام هێشتا نە پەرلەمانی كوردستان، نەك هیچ میدیایەك هەڵسەنگاندنیان بۆ ئەدای كاری ئەو لەدوای دەستبەكاربوونی ئەو نەكردووە. نێچیرڤان بارزانی رۆژی 10ی حوزەیرانی ئەمساڵ بۆیەكەمجار وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەستبەكاربوو، ئەو دوای (17) ساڵ ئەزمون لە پۆستی سەرۆكایەتی حكومەت، پۆستی سەرۆكی هەرێمی وەرگرت، بۆیە باش شارەزای هاوكێشە ناوخۆییەكانی حزبەكەیو هاوكێشەی دەرەوەی حزبیش بوو. بارەگا.. یەكەم ئاڵنگاری یەكەم ئاڵنگاری كە دوای دەستبەكاربوونی وەكو سەرۆكی هەرێم روبەڕووی نێچیرڤان بارزانی بووەوە، بارەگا بوو، سەرۆكایەتی هەرێم كە ساڵی 2005 دروستكرا، لەدوای دروستبوونیەوە بارەگا سەرەكییەكەی لە سەری رەش بوو، مەسعود بارزانی كە ئۆكتۆبەری 2017 دوای 12 ساڵ دەستبەرداری پۆستی سەرۆكی هەرێم بوو، بەڵام بارەگای سەرۆكایەتی هەرێمی لە سەری رەش رادەستی نێچیرڤان بارزانی برازای نەكرد، نێچیرڤان لەگەڵ دەستبەكاربوونیدا لە یەكەم هەنگاودا بیری لەوەكردەوە بارەگایەكی نوێ بۆ سەرۆكایەتی هەرێم دروستبكات. نێچیرڤان بارزانی بارەگای وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی گۆڕی بۆ بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم، لابردنی پۆستی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان لە كابینەی نوێی حكومەت بە سەرۆكایەتی مەسرور بارزانی، دەرفەتی بە نێچیرڤان بارزانی بەخشی سود لە بینا تەواونەكراوەكەی سامانە سروشتییەكان ببینێتو لە كێشەی بارەگا خۆی رزگار بكات. بە داگرتنی بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم لەسەر چیای رەشو هێنانی بۆ ناو شاری هەولێر، نێچیرڤان بارزانی خزمەتێكی گەورەی بە پرۆسەی دیموكراسی كرد، چونكە لە 12 ساڵی رابردوودا بارەگای سەرۆكایەتی لە سەری رەش ناوچەیەكی قەدەغەكراو بوو، لەو ساڵانەدا هیچ دیمەنێك لە مێژووی كورددا تۆمارنەكرا كە دەریخات خەڵك بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی لەبەردەم دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمدا كۆبونەتەوە، بەڵام ئێستا لە هەولێر خەڵك دەتوانن لە بەردەم بارەگای سەرۆكایەتیدا خۆپیشاندان بكەنو نیگەرانییەكانی خۆیان بە سەرۆكایەتی هەرێم رابگەیەنن، سەری رەش ئەوكات كە بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم بوو، ئێستاش كە بارەگای بارزانییە، بەدووری چەندین كیلۆمەتر كەس ناتوانێت لێی نزیك ببێتەوە. گەڕاندنەوەی شكۆ بۆ جێگر ساڵی 2005 كاتێك سەرۆكایەتی هەرێم دروستكراو لە پەرلەمانی كوردستان یاسای بۆ دەركرا، سەرۆكی هەرێم تەنیا یەك جێگری هەبوو، بەگوێرەی رێككەوتنی "ستراتیژی" نێوان پارتی دیموكراتی كوردستانو یەكێتی نیشتمانی كوردستان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی پۆستی سەرۆكی هەرێمی وەرگرت، كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری ئێستای سكرتێری گشتی یەكێتی كە ئەوكات ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی بوو، پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی وەرگرت. 12 ساڵ بارزانی سەرۆكی هەرێم بوو، كۆسرەت رەسوڵیش جێگری سەرۆكی هەرێم بوو، بەڵام هیچ كاتێك كۆسرەت رەسوڵ وەكو جێگری سەرۆكی هەرێم نەبینرا، لە بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم لە سەری رەش كۆسرەت رەسوڵ شوێن یاخود ژوری تایبەت بەخۆی نەبوو، هەندێك لە سەرچاوە باڵاكان باسلەوە دەكەن، هەركاتێك كۆسرەت رەسوڵ ویستبێتی سەردانی سەری رەش بكاتو بارزانی ببێنێت، پێشتر داوای لە پرۆتۆكۆڵی سەرۆكایەتی هەرێم كردووە كاتی مۆڵەتو كاتی دیداری لەگەڵ بارزانی بۆ دیاری بكەن، ئەمە لەكاتێكدا بووە ئەو بە فەرمی جێگری سەرۆكی هەرێم بووە، واتە جێگری بارزانی بووە. نێچیرڤان بارزانی لەگەڵ دەستبەكاربووندا لەبری یەك جێگری، دووچاری كێشەی دوو جێگری بووەوە، چونكە بەپێی هەمواری نوێی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم دوو جێگر بۆ سەرۆكی هەرێم دیاریكرا، یەكێكیان لە یەكێتی (جەعفەر شێخ مستەفا)و ئەوی تری لە بزوتنەوەی گۆڕان (مستەفا سەید قادر). نێچیرڤان بارزانی لەدوای دەستبەكاربوونی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم، بەهۆی نەبوونی بارەگاوە لە ماڵەكەی خۆی دیدارە سیاسییەكانی ئەنجام دەدا، بەڵام دوای تەواوكردنی پرۆسەی نۆژەنكردنەوەو ئامادەكردنی بیناكەی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، رۆژی 5ی تشرینی دووەمی ئەمساڵ بۆ یەكەمجار بینای نوێی سەرۆكایەتی هەرێم بەڕووی سەركردەی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمدا كرایەوە، كاتێك سەرۆكی هەرێم بۆ تاوتوێكردنی دۆخی نوێی عێراق، لایەنە سیاسییەكانو سەرۆكایەتییەكانی تری هەرێمی بانگهێشتی بینا نوێیەكە كرد. لە بینای نوێی سەرۆكایەتی هەرێمدا بەپێچەوانەی سەردەمی سەرۆكایەتی بارزانی مامییەوە، نێچیرڤان بارزانی ژوری تایبەتی بە دوو جێگرەكەی ئامادەكردووەو بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، سەرباری ژووری تایبەت، جێگرەكانی سەرۆكی هەرێم واتە جەعفەر شێخ مستەفاو مستەفا سەید قادر ژمارەیەك كارمەندو راوێژكار بۆ خۆیان دادەمەزرێنن تاوەكو كاروباری ئۆفێسەكانیان راپەڕێنن. بەبەراورد بە بارزانی مامی، لەدوای دەستبەكاربوونیەوە، نێچیرڤان بارزانی زیاتر رێزی لە جێگرەكانی گرتووە، ئەو لە سەردانی ئەمدواییەدا بۆ بەغداد جێگرەكانی لەگەڵ خۆی بردبوو، كاتێكیش سەركردەی لایەنە سیاسییەكان سەردانی بارەگای سەرۆكایەتی هەرێمیان كرد، جێگرەكانی لەبەردەرگا پێشوازییان لە میوانەكانی سەرۆكایەتی هەرێم دەكرد، تەنانەت ئەمڕۆ مستەفا سەید قادر بەناوی سەرۆكایەتی هەرێمەوە قسەی كرد، ئەمە زەمەنی نێچیرڤان بارزانییە. نێچیرڤان بارزانی بەوە ناسراوە پۆشتەو پەرداخەو حەزی لە پرۆتۆكۆڵە بۆ خۆیو ئەو دامەزراوەیەی كە كاری تێدا دەكات، نەیارەكانی بە "دەستبڵاو" ناوی دەبەن، دۆستەكانشی بە "سەخی تەبیعەت"، بەمدواییە هۆشیار زێباری خاڵی باوكی نێچیرڤان بارزانی لە وەسفی سەخاوەتی نێچیرڤاندا وتی:" سفرەی نێچیرڤان بارزانی تایبەتەو لە جیهاندا بەناوبانگە". پارەو پاوەر نێچیرڤان بارزانی لە دایكەوە خەڵكی شاری سلێمانییە، شارێك لە دیرۆكەوە خەڵكەكەی بەوەناسراوە، كراوەترن بەڕووی رەخنەدا، شارەزان لە پلاری كۆمەڵایەتیو سیاسیدا، نێچیرڤان هەندێك لە تایبەتمەندییەكانی سلێمانی وەرگرتووە، ئەو تاكە ئەندامی بنەماڵەی بارزانییە كە بە ئاشكراو بێ ترس لە زۆرنی زەردا رەخنەی لێگیراوە، بەڵام لەپای رەخنەدا نە كەس تۆمەتباری دەكات بە كوشتنی رەخنەگرانو نە خودی خۆشی لەسەر رەخنە كەسی داوە بە دادگا، بەڵام كوشتنی رۆژنامەنوسێك (سەردەشت عوسمان) لەسەردەمی دەسەڵاتی ئەودا لە پۆستی سەرۆك وەزیران، بووە بە نەنگیی بۆی. نێچیرڤان لەو سیاسەتمەدارانەیە كە باوەڕی بە هێز "پاوەر"ی پارە هەیە، ئەو قسەیەكی بەناوبانگی هەیە كە دەڵێ:" ئەوەی تائێستا لەگەڵ ئێمە نییە، نرخی خۆیمان پێنەداوە"، واتە ئەو باوەڕی وایە هەركەسێك نرخێكی ئابوری یاخود كۆمەڵایەتی هەیەو لە ئاستێكدا دەتوانێت بە پێدانی ئەو نرخە وای لێبكەین لەگەڵ تۆبێت. لە (17) ساڵی رابردوودا كە سەرۆكی حكومەت بووە، هەركەسێك لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی كاری كردبێت، دواجار بووە بە دۆستی نزیكی ئەو، نەیارەكانی زۆركەسیان نارد بۆ ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەوەی لەدژی رابوەستنەوە، بەڵام دواجار ئیسفەنجەكەی نێچیرڤان بارزانی هەڵیمژین. نێچیرڤان لەناوەوە لەناوخۆی هەرێمی كوردستان، لەدوای دەستبەكاربوونی وەكو سەرۆكی هەرێم، نێچیرڤان بارزانی دووجار سەركردەی هێزە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستانی (بەوانەشەوە كە ئۆپۆزسیۆنن) لە سەرۆكایەتی هەرێم كۆكردوەتەوە، ئەمە هەوڵێكە كە پێشتر مەسعود بارزانی مامی تێدا سەركەوتوو نەبوو. بەڵام دوای 150 رۆژ سەرۆكایەتی، نێچیرڤان بارزانی هێشتا مەسعود بارزانی مامی تێنەپەڕاندووە لەوەدا كە سەرۆكایەتییەكەی هێشتا لە سنوری زۆنی زەرددا دەسوڕێتەوەو نەگەیشتوەتە زۆنی پەلكەزێڕینە. بەر لە دەستبەكاربوونی، كەسە نزیكەكانی باسیان لەوەدەكرد، نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم لەگەڵ سلێمانیدا ئاشتبكاتەوە، لەوچوارچێوەیەشدا ئۆفێسێكی سەرۆكایەتی هەرێم لە شاری سلێمانی دروستدەكات، بەڵام تاوەكو ئێستا نەك هەر ئەو ئۆفێسە نەكراوەتەوە، بەڵكو نێچیرڤان بارزانی سەردانی سلێمانیشی نەكردووە. یەكێكی تر لە بەربەستەكان لەبەردەم سەرۆكایەتییەكەی نێچیرڤان بارزانی، مەسعود بارزانی مامیەتی، بارزانی مام هاوكات لەگەڵ دەستبەرداربوون لە پۆستی سەرۆكی هەرێم، (بارەگای بارزانی) دروستكرد، بارەگایەك كە ئێستا خەریكە دەبێت بە بەدیلی بارەگای سەرۆكایەتی هەرێمو رۆژانە پێشوازی لە شاندە بیانیو ناوخۆییەكان دەكاتو هاوشێوەی پێشتر وەكو بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم مامەڵە دەكات. نێچیرڤان بارزانی كە لەدوای ریفراندۆمو رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە، پارتیو بنەماڵەی بارزانی لە پەراوێزخستن رزگاركردو جارێكی تر گەڕاندنیەوە بۆسەر گۆڕەپانە سیاسییەكە لە ناوچەكە، لەدوای دەستبەكاربونیشی وەكو سەرۆكی هەرێم دووجار سەردانی بەغدادی كردووە، ئەو نایەوێت دۆسیەی پەیوەندییەكان لەگەڵ بەغداد بەتەواوەتی رادەستی مەسرور بارزانی ئامۆزای بكات، دەیەوێت كلیلەكە هەر لای خۆی بێت. جگە لە دۆسیەی نەوت، چەند دۆسیەیەتی تر هەن كە لەنێوان دوو ئامۆزاكەدا جێناكۆكن، لەوانە دۆسیەی نەوتو دۆسیەی ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان، كە بەپێی یاسا دامەزاوەیەكە سەربە سەرۆكایەتی هەرێمە. ئێستا دوو ئاڵنگاری گەورە لەبەردەم نێچیرڤان بارزانیدایە كە دەبێت لە چوار ساڵی سەرۆكایەتییەكەیدا بە دەستكەوتێكی زۆرەوە دەربازیان بكات: یەكەم: پرسی تێپەڕاندنی دەستوری هەرێمی كوردستان، دەستورێك كە لە زەمەنی سەرۆكایەتییەكەی مەسعود بارزانی مامیدا دوچاری گێرمەو كێشە هاتو نەتوانرا بە ریفراندۆمێكی گشتیدا پەسەندبكرێت. دووەم: یەكخستی هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئاڵنگارییەكی گەورەی بەردەم سەرۆكایەتییەكەی نێچیرڤانە، ئەو ئێستا بە حوكمی پۆستەكەی وەكو سەرۆكی هەرێم، هاوكات فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی هەرێمیشە، هێزێك كە لە 28 ساڵی رابردوودا بەسەر دوو حزبدا دابەشبووەو تائێستا نەتوانراوە لەچوارچێوەی هێزێكی یەكگرتووی نیزامیدا رێكبخرێتەوە. نێچیرڤان لە دەرەوە نێچیرڤان بارزانی تەنیا لەناوخۆ بەدوای كۆكردنەوەی دۆستو پشتیواندا ناگەڕێ، ئەو لەماوەی 17 ساڵی سەرۆكایەتی حكومەتدا، زۆر دۆستیشی لە دەرەوەی سنور پەیداكردووە، رەنگە نزیكترینیان رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا بێت، توركەكان رۆڵی گەورەیان بینی لەوەی نێچیرڤان بارزانی لە هاوكێشەی ناوخۆیی پارتیدا بمێنێتەوەو ئاوت نەكرێت. (درەو میدیا) پێشتر و لە سەروبەندی كاندیدكردنی نێچیرڤان بارزانیدا بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم لەلایەن پارتییەوە لە راپۆرتێكدا ئاشكرایكرد، توركیا بە فەرمی پارتییان ئاگاداركردووە لەوەی لە دۆسیەی نەوتدا جگە لە نێچیرڤان بارزانی، ئامادەنین لەگەڵ هیچ كەسێكی ترد مامەڵەبكەن. ئەم پەیوەندییە بەهێزە لەگەڵ ئەردۆغان دەرفەتی بە نێچیرڤان بارزانی بەخشی هاوشێوەی مەسعود بارزانی مامی لەسەر ئاستی ناوچەیی رۆڵ بگێڕێت، بەرپرسێكی باڵای پارتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لەگەڵ دەستبەكاربوونیدا وەكو سەرۆكی هەرێم، نێچیرڤان بارزانی سەردانی ئەردۆغانی كردووەو داوای لێكردووە دەستپێشخەرییەكی ئەو بۆ دەستپێكردنەوەی پرۆسەی ئاشتی لە توركیا لەگەڵ كورد قبوڵ بكات، ئەردۆغان دەستپێشخەرییەكەی قبوڵكردووە، نێچیرڤان بارزانی دەستیكردووە بۆ پەیوەندی لەگەڵ سەركردەكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لە قەندیل، بەڵام رووداوی كوشتنی "دیپلۆماتكار"ەكەی توركیا لە ریستۆرانی "هۆقەباز" لە شاری هەولێر، هەوڵەكەی تێكداوە. لە مەراسیمی سوێندخواردنی نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێم، دوو كەسایەتی كاریگەری ناوچەكە بەشداربوون، یەكێكیان مەولود چاوش ئۆغلۆ وەزیری دەرەوەی توركیا بوو، ئەوی تر (سامر سبهان) وەزیری دەوڵەتی سعودیە بوو بۆ كاروباری كەنداو، كەسایەتییەك كە هەندێك كەس بە (قاسم سلێمانی) سعودیە لە ناوچەكە وەسفی دەكەن. سەرباری ئەم پەیوەندییە بەهێزە لەگەڵ ئەردۆغان، نێچیرڤان بارزانی كە بوو بە سەرۆكی هەرێم لەبری دروستكردنی خەندەق لەنێوان سنوری باشورو رۆژئاوای كوردستان (وەكو ئەوەی مەسعود بارزانی مامی كردی)، ئەو جارێكی تر پەنای بۆ دیپلۆماسیەت بردەوە، هەرزوو لەڕێگەی سیاسەتی ئیسفەنجەكەوە مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكراتی لەخۆی نزیككردەوەو لەنێوان رۆژئاوای كوردستانو ئەردۆغانی دۆستیدا سیاسەتی "نە شیش بسوتێو نە كەباب"ی جێبەجێكرد، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەدوای هێرشی سوپای توركیاوە بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، نێچیرڤان بارزانی جارێك سەردانی رۆژئاوای كردووەو لەگەڵ بەرپرسانی یەكینەكانی پاراستنی گەل (پەیەگە) گفتوگۆی كردووە، ئەمە سەرباری پەیوەندییە تەلەفۆنییە بەردەوامەكانی لەگەڵ بەرپرسانی رۆژئاوا، هەفتەی رابردووش مەزڵوم كۆبانێ-ی بانگهێشتی هەولێر كردو دەنگۆ هەیە دەیەوێت پارتە سیاسییەكانی رۆژئاوای كوردستان كۆبكاتەوە لەچوارچێوەی رێككەوتنو ستراتیژیەتێكی نوێدا. نێچیرڤان بارزانی كێیە ؟ * ناوی تەواوەتی: نێچیرڤان ئیدریس مستەفا بارزانی * 21ی ئەیلولی ساڵی 1966 لە بارزان لەدایكبووە، دایكی كچی كەسایەتی ناسراوی سلێمانی (حەمەی ئەورەحمان ئاغا)یە * لە 1975 لەگەڵ بنەماڵەكەیدا ئاوارەی ئێران بوون * خوێندكاری بەشی زانستە سیاسییەكان بووە لە زانكۆی تاران * لە 1989 بووەتە ئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان * لە 1996 بووەتە جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان * لە 1999 بووەتە سەرۆك وەزیران (كابینەی چوارەم) * 2006 بووەتە سەرۆك وەزیران (كابینەی یەكگرتنەوە) * لە 2011 بۆ 2013 جارێكی دیكە بووەتەوە سەرۆك وەزیران * لە 2013 جارێكی دیكە پۆستی سەرۆك وەزیرانی پێدرایەوە تاوەكو 2018 * 3-12-2018 كرا بە كاندیدی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان * جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانە. * لەگەڵ نەبیلە مەسعود بارزانی ئامۆزای هاوسەرگیری كردووەو سێ كوڕو دوو كچی هەیە. * زمانەكانی كوردی، فارسی، ئینگلیزی بەباشی دەزانێتو دەشتوانێت بە زمانی عەرەبی قسەبكات.
درەو میدیا: موعتەسەم ئەكرەم بریكاری وەزارەتی نەوتی عێراق، بڕیاری خانەنشینبونەكەی هەڵدەوەشێنرێتەوەو دەگەرێنرێتەوە سەركارەكەی خۆی. بەپێی نوسراوێكی وەزارەتی نەوتی عێراق كە وێنەیەكی دەست ( درەو میدیا) كەوتووەو، لە رۆژی 11/11/2019 دەرچووە بڕیاری گەراندنەوەی ژمارەیەك بەرپرسی حكومی دەركراوە بۆ بۆسەر كارەكانی خۆیان، یەكێك لەوانە ( موعتەسەم ئەكرەم)ە كە لە پشكی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بریكاری وەزیری نەوتی عێراق بوو. لە بەرواری 22/10/2019 ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیاری خانەنشینی بۆ ژمارەیەك بەرپرسی عێراق دەركرد، كە مەبەستی سەرەكی گۆڕانكاریكردن بوو لە پۆستەكاندا، لەناویاندا (3) بەرپرسی كوردی تێدابوو ئەوانیش :. - موعەستەم ئەكرەم لە پشكی یەكێتی بریكاری وەزارەتی نەوتی عێراق بۆ كاری دابەشكردنی بەرهەمە نەوتییەكان - دارا حسێن یارا لەپشكی پارتی بریكاری وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردنی عێراق - كامەران عەلی لە پشكی یەكێتی بریكاری وەزارەتی تەندروستی عێراق سەرچاوەیەك لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان بە( درەو میدیا)ی راگەیاند: لەسەر داوای كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتی ( موعتەسەم ئەكرەم) بڕیاری خانەنشینبونەكەی هەڵوەشێنراوەتەوەو لە هەمان پۆست (بریكاری وەزارەتی نەوتی عێراق) بەڵام بۆكاروباری غاز دانراوەتەوە ، ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەكرد، كە موعتەسەم ئەكرەم كەسێكی نزیكە لە كۆسرەت رەسوڵ عەلیەوە.
راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم حزبه گهورهكانی ههرێمی كوردستان زۆرینهیان له سهروهختی كۆنگرهدان، یاخود له ناو پڕۆسهی كۆنگرهدان. یهكێتی، گۆڕان، كۆمهڵ، یهكگرتوو، پارتی، بهشێك له ههنگاو گفتووگۆكانیان لهوبارهیهوه دهستپێكردووه، زۆرینهیان دهیانهوێ له كۆتایی ئهمساڵ و سهرهتای ساڵی داهاتوو بهخۆیانهوه سهرقاڵ بن و بارودۆخی ناوخۆیان رێكبخهنهوه. كۆنگرهی یهكێتیی (1) ئهنجامدانی كۆنگرهی چوارهمی یهكێتی نیشتیمانی كوردستان، بۆته كارێكی حهتمی لهماوهی 25 ڕۆژی دیكه ئهنجامدهدرێت، بۆ ئهم مهبهستهش كۆنفراسه ناوخۆییهكان له ڕۆژی شهممهوه دهستپێدهكات، ئهو حزبه دهبوو له ساڵی ٢٠١٣ كۆنگرهی چوارهم ببهستێت. ئێستا كه لهسهرووبهندی كۆنگرهدان، ململانێكان زیاتردهبن، ڕۆژانه گفتووگۆو رێككهوتنی بهردهوام له نێوان جهمسهرهكان ههیه، ڕۆژانه پێشنیازو سیناریۆ بۆ داڕشتنهوهی ههیكهلی ئهو حزبه گۆڕانكاری بهسهردادێت. ههموو ئاماژهكان بۆئهوهیه كه ئهمجاره كۆنگره بهشێوازی تهوافوق دهبێت و هیچ كێشهیهكی ئهوتۆی لێ ناكهوێته، به تایبهت له نێو جهمسهره گهورهكانی ئهو حزبه ( ماڵی تاڵهبانی و كۆسرهت رهسوڵ و بهرههم ساڵح و گروپی كهركووكییهكان و گروپی جافهكانی نێو ئهو حزبه). ئهم كۆنگرهیه بهراورد به كۆنگرهكانی رابردوو، بچووككراوه دهبێت ، ژمارهی ئهندامهكان له ههزار ئهندام تێهپهرناكات، دیاریكردنی ئهندامانی شارهكانیش لهسهر بنهمایی دهنگی دوو ههڵبژاردنی یهك له دوای یهكه. تا ڕادهیهكی زۆر بهرههم صاڵح دهبێته واجهیهی ئهو حزبه، دهسهڵات و پۆستهكانی خوار كهسی یهكهمیش له نێوان ماڵی مام جهلال و كۆسرهت رهسوڵ دابهش دهبێت، ئهمجاره كۆسرهت رهسوڵ جگه له خۆی كوڕهكانیش دهباته سهرهوه. له ماڵی تاڵهبانی ههموو ههوڵهكانی بافڵ ئهوهیه دهسهڵاتهكانی خۆی بگهیهنێته كهسی یهكهم دووهم، بهڵام پێناچێت تموحهكانی به تهواوی جێبهجێببن، به تایبهت دوای چۆڵكردنی گۆڕهپانهكه له لایهن مام جهلال و هێرۆخان، ئێستا ئهوان به لاوازی دهردهكهون. كوڕانی بنهماڵهكان له نێوشیان بافل و لاهور و قوباد تاڵهبانی و شاڵاو كۆسرهت رهسوڵ و دهرباز كۆسرهت رهسوڵ و ئهوانی دیكه، دهچنه لوتكهی دهسهڵاتی ئهو حزبه، لهبهرامبهریشدا مهكتهبی سیاسی و كارگێرانی پێشووتری مهكتهبی سیاسی ئهو حزبه ڕۆڵیان وهكو پێشووتر نامێنێت. زۆربهی ئهو سهركردایهتی و مهكتهبی سیاسی ئێستا ههن له شوێنهكانی خۆیان دهمێننهوه، جگه لهو كهسانهی كه خۆیان ئارهزووی كشانهوهیان ههیه، لهبهرامبهریشدا ژمارهیهك له ئهندامی سهركردایهتی و مهكتهبی سیاسی دیكهی نوێ سهردهكهون، دوای ئهوهی ژمارهی ئهندامانی ئهنجومهنی سهركردایهتی زیاتر دهكرێت. ئێستا باڵی ماڵی تاڵهبانی، ماڵی كۆسرهت رسوڵ، باڵی بهرههم ساڵح، ڕۆژانه له گفتووگۆی چڕدان، ههر لایهك ههوڵی چڕینی زۆرترین جومگهی حزبهكه دهدات بۆخۆی، بهڵام سرینهوی یهكتر ڕوونادات، شهش ساڵ دواخستنی كۆنگره باڵه ناكۆكهكانی یەکێتی نەسازاند، بهڵام پێدهچێت ئهمجاره بسازێن. كۆنگرهی یهكگرتوو (2) شهممهی داهاتوو ئهنجومهنی سهركردایهتی یهكگرتووی ئیسلامی بڕیار لهسهر وادهی ئهنجامدانی كۆنگرهی ههشتهمی ئاسایی خۆی دهدات و بهپێی زانیارییهكانیش وادهكه دهكهوێته مانگی داهاتوو، زیاتر له 900 ئهندامیش بهشداری ئهو كۆنگرهیه دهكهن. لهماوهی چهند ڕۆژی رابردوودا، یهكگرتووی ئیسلامی كوردستان كۆنفراسه ناوخۆییهكانی خۆی لهبارهی دیاریكردنی ئهندامانی كۆنگره تهواوكرد، وابڕیاریشه شهممهی داهاتوو 16 تشرینی دووهم، ئهنجومهنی سهركردایهتی پرسی وادهی ئهنجامدانی كۆنگره یهكلایبكاتهوه، زۆرینهش لهگهڵ ئهوهدان وادهكه بكهوێته كۆتایی ئهم مانگه، یاخود سهرهتای مانگی داهاتوو كۆنگره ببهسترێت. بهپێی زانیارییهكان، ئهنجومهنی سهركردایهتی پرسی جیاكردنهوهی سیاسهت له بانگهواز یهكلادهكاتهوه، كه ئایه له كۆنگرهی ههشتهمی ئهو حزبه بیخاته بهردهم ئهندامانی كۆنگره، یان نا. ئهبو بهكر كاروانی و جهماعهتهكهی پڕۆژهی خۆیان بۆ كۆنگره پێیه، دهیانهوێ یهكگرتوو به تهواوی لهڕووی ئاڕاستهی سیاسی و فكری بگۆڕن ، ههڵگری دروشمی جیاكردنهوهی بانگهوازن له سیاسهت، لهبهرامبهردا ئهمینداری ئیستاش دهیهوێ ئهو كاره بكات، بهڵام به فۆڕمێكی دیكهی جیاواز. ههرچهنده ئهگهری زۆره ئهمیندار ركاربهرێكی ههبێت كه ئهبوبهكر كاروانییه ، بهڵام جارێكی دیكه سهلاحهدین محهمهد بهائهدین خۆی بۆ پۆستی ئهمیندای گشتیی ئهو حزبه كاندید دهكاتهوه. یهكگرتوو لهساڵی ١٩٩٤ ەوە حهوت كۆنگرهی بهستووه، ئهو حزبه یهك جار ئهمینداری ئاڵوگۆڕكرد، ودواتر سهلاحهدین بههادین گهڕایهوه سهر كورسی یهكهمی حزبهكه. یهكگرتووی كێشهی دارایی زۆری ههیهو ماوهی چهند مانگێكه رووبهرووی قهیرانی دارایی سهخت بۆتهوه، بهشێك له ئۆرگانهكانی ناچار به نبو موچهیی كراونهتهوه. یهكێك له كێشهكانی ئهو حزبه نهبوونی گوتارێكی سیاسی ڕوونه. یهكێك له كێشهكانی یهكگرتوو پرسی ئۆپۆزسیۆنبوونه، كه لهنێوان سهركردایهتی و فراكسیۆنی یهكگرتوو ناكۆكی لهسهره، ههندێك پشتیوانی ئۆپۆزسیۆنێكی كاریگهر و دهكهن،ههندێكیش پشتیوانی ئۆپۆزسیۆنێكی نهرم دهكهن كه رهچاوی پهیوهندییهكانی یهكگرتوو بكات، ئهمهش وایكردووه وهك بهرهیهكی ئۆپۆزسیۆنی یهكگرتوو لهگهڵ لایهنه ئۆپۆزسیۆنهكانی تری ههرێم دهرنهكهون. یهكگرتوو ئیسلامی بهراورد به ساڵانی زێرینی خۆی پاشهكشهی زۆری كردووه، به تایبهت له دوای ههڵبژاردنی ڕابردوو، وهكو پارسهنگی هێز له ههرێمی كوردستان حسابی بۆ ناكرێت، ههربۆیهش ئهگهر ئهو كۆنگرهیه دادی یهكگرتوو نهدات و مشورێك لهخۆیان نهخۆن، پێگهیان له چوارچێوهی چهند خانهوادهیهكی موحافیزكاری ئاینی ههرێمی كوردستان دهمێنێتهوه. كۆنگرهی كۆمهڵ (3) بۆ كۆمهڵ-یش كۆنگرهی چوار جیاوازهو بهكێشهوه پێدهنێته كۆنگره، پێش كۆنگره سهركهوتوو نهبوو له گێڕانهوه بهرپرسه ناڕازییهكان، به تایبهت ئهندامانی سهركردایهتی پێشووی وهكو سهلیم كۆیی و سهعید ههركی و ئیسماعیل رهسوڵ لهگهڵ سهدان ئهندام و بهرپرسی ناو مهڵبهندهكانی ئهو حزبه. رێكخستنهكانی كۆمهڵ لهو پهری خراپی و نا دامهزراوهیدایه، لهسهر ئاستی ئهنجومهنی سایسی و سهركردایهتی ناكۆكی ههیه، ناكۆكییهكانی عبدالستار مهجیدو محهمهد حهكیم به تهواوی لهم دوایانهدا ههستی پێكراوه، به تایبهت دوای ئهوهی عبدالستار مهجید له حكومهت هاته دهرهوه. تاڕادهیهك كۆمهڵ له دوای علی باپیر، له لایهن دهستهی بهڕێوهبردنی ئهو حزبه كه خۆی له ئهنجومهنی سیاسی و بانگهواز دهبینێتهوه كۆنتڕۆڵ كراوه، خوارهوه له ئهدای سهرهوه رازی نییه، سهرهوهش شوێنهكانیان بۆ خوارهوه چۆڵ ناكهن. شێوازی كاركردنی كۆمهڵ زۆر كلاسیكییه، حزبهكهیان دهسهڵاتی تهنانهت بهسهر ئهندامانی فراكسیۆنهكانیشیان نییه، دیسپلینی حزبی و میتۆدی سزاو پاداشت بهشێوهیهكی نا عهدالهتی له نێو ئهو حزبهدا لهماوهی ڕابردوو پهیڕهكراوه، ئهمهش زهڕبهی گهورهی لهو حزبه داوه، بهشێوهیهك كاردانهوهی له نێو ئهو حزبه دروستكردووه. كۆمهڵ به ههمان شێوهی یهكگرتوو گرفتی دارایی ههیه، به تایبهت دوای ئهوهی زیاتر له سێ مڵیۆن دۆلار لهم دوو ساڵهی كۆتایی له دهستدا، بههۆی ئهوهی پارهكهیان خسته نێو مامهڵهیهكی بازرگانی، بهڵام دواتر زهرهریان كرد. سهر ئێشهی گهورهی كۆمهڵ بۆ ئهم كۆنگرهیه، پاشگری (ئیسلامی)یه، حزبهكه بهسهر دوو ئاڕاستهی دژ بهیهكدا دابهشبوون بهشێكیان به توندی لابردنی پاشگری ئیسلامی رهتدهكهنهوه، بهشێكی دیكهیان به ئهمیری كۆمهڵیشهوه لهگهڵ لابردنی پاشگرهكهن. گوشارهكانی پارتی و گۆشهگیركردنی ئهو حزبه كاریگهری ههبووه لهسهر ئهو حزبه، ئێستا ئهوانیش به ههمان شێوهی یهكگرتوو گوتاری سیاسیان ڕوون نییهو نهیانتوانیوه لهگهڵ بارودۆخی ناوچهكه خۆیان بگونجێنن. راسته لهڕووی كورسیهوه زیادیان كردووهو یهكگرتووی ئیسلامیان تێپهراندووه، بهڵام لهڕووی دهنگ و جهماوهره كهمیان كردووه، له نێو ناوهند ئاینییهكان و توێژی دیندارو مامۆستایانی ئاینیش پێگهیان لهق بووه. كۆمهڵی ئیسلامی دهیهوێ لهم كۆنگرهیهدا دروشمی ئاینی له نێو ئاڵاكهی دهربهێنێت و ناوی ئهمیریش بگۆڕێت به سكرتێر، یاخود ههرشتێكی دیكه. له نێو كۆمهڵی ئیسلامی قهیرانی سهركرده ههیه، ههربۆیهش جارێكی دیكه علی باپیر به ناچاری له شوێنهكهی خۆی دهمێنێتهوه وهكو كهسی یهكهم حزب، چونكه كۆمهڵهكان و دهرهوهش باش ئهوه دهزانن علی باپیر واته كۆمهڵ، بۆیه مانهوهی وهكو كهسی یهكهم به گرێنگ دهزانن. كۆنفراسی نیشتمانی گۆڕان (4) بزوتنهوهی گۆران لهساڵی ٢٠٠٩ وە تا ئێستا دهبوو پێنج كۆنگرهی ببهستێت، گۆڕان ئێستا له ناو پڕۆسهكهدایهوه له ١٤ی٩ی 2019، خانهی نوێی راپهڕاندن و رێكخهری ئهو حزبهی ههڵبژارد، بهبێ گهڕانهوهی زویرهكان ههرچهند لیژنهیهك لهوبارهیهوه پێكهێنرابوو، له دیاریترینیان عوسمانی حاجی مهحمود، قادر حاجی عهلی و عهبدوڵا كوێخا موبارهك و عهبدوڵای مهلا نوری و د.محمهد علی و ....هتد. وابڕیاریشه له كۆتایی ئهمساڵ، یاخود سهرهتای ساڵی داهاتوو كۆنگره، یاخود كۆنفرانسی نیشتیمانی گۆڕان ئهنجامبدرێت و پێناچێت ههڵبژاردنه ناوخۆییهكانی ئهو حزبه كێشهی تێبكهوێت، چونكه تاڕادهیهكی زۆر دوای ههڵبژاردنی خانهی ڕاپهراندن و رێكخهری گشتی و دیاریكردنی بهرپرسی ژمارهیهك ژوور، كێشهی دیكه ڕووبدات، بهوپێهی بهرهی ناڕازیی و ڕازی به تهواوی دهستهبهرداری یهكتربوون، گۆڕان ئێستا بۆته حزبێكی بچووكی له قالبدراوی كوڕهكانی نهوشێروان موستهفا. كۆنگرهی پارتی (5) پارتی دهبوو ساڵی ٢٠١٥ كۆنگرهی چواردهیهمین بكات، بهڵام ئهوان باس لهوهدهكهن بههۆی بارودۆخی كوردستانهوه نهپڕژاونهته سهر كۆنگره، گفتوگۆكان لهسهر كۆنگره لهنێو پارتی لهنێو ئهندامانی خێزانی بارزانی قهتیس ماوه، ههر ئهو گفتوگۆیانهش چارهنوسی پارتی و كۆنگره یهكلایی دهكهنهوه. له نێو پارتی دیموكراتی كوردستان بڕیاردان لهسهر زۆرینهی پرسهكان له دهست بنهماڵهی بارزانیهو سهركردایهتی و مهكتهبی سیاسی دسهڵاتهكانیان دیاریكراون، تاوهكو ماڵباتی بارزانی بڕیار لهسهر خۆ نوێكردنهوه نهدهن، هیچ دهنگێكی ناڕازیی له سهرهوهو خوارهوه نابیسترێت. پێش كۆنگره ناكۆكییهكانی نێوان نێچیرڤان بارزانی و مهسرور بارزانی كهوتوونهته بهرچاو، تاوهكو حكومهت نهكهوێته سهر سكه چاوهڕێ ناكرێت كۆنگره سازبكرێت. پارتی دیموكراتی كوردستان، ساڵی ١٩٤٦دامەزرا، تاوهكو١٣كۆنگرهی بەستووە، له كۆنگرهی یهكهم تاوه كۆنگرهی نۆ، مهلامستهفا بارزانی سهرۆكی حزب بوو. له دوای مردنی ناوبراو مهسعود بارزانی سهرۆكه، دوایهمین كۆنگرهی پارتیش ساڵی 2011 بوو.
راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف چەند رۆژێكە پیاوێك كە خۆی وەكو ئامۆزای شێخ (تەمیم بن حەمەد ئال سانی) ئەمیری قەتەر دەناسێنێت، هاتوەتە هەرێمی كوردستان. ئەو پیاوە كە ناوە راستەقینەكەی نادیارەو هاوەڵەكانی بە "ئەبو حەمەد" بانگی دەكەن، دوێنێ شەو لە ماڵی سەرمایەدارێكی شاری سلێمانی بووەو ئەمڕۆ گەیشتووەتە ناوچەی گەرمیان. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئەبو حەمەد بەمەبەستی راوكردن هاتوەتە هەرێمی كوردستانو دوو بەرپرسی حزبیو حكومی پاسەوانیان بۆ داناوەو دەیپارێزن. ئەمڕۆ "ئەبو محەمەد" چووتە قەزای كەلارو سەردانی ماڵی پیاوێكی كردووە بەناوی (جاسم محەمەدی)، جاسم راوچییەكی شارەزاو ناسراوی سنوری گەرمیانە، (درەو میدیا) پەیوەندی پێوەكرد، پشتڕاستیكردەوە، ئەو پیاوەی هاتوەتە سنورەكە ئامۆزای میری قەتەرە. جاسم وتی:" ساڵانە ژمارەیەكی زۆر خەڵكی ناسراو روو لە سنوری گەرمیان دەكەن، ئەوان بۆ راوی مێشەسی دێنە ناوچەكە". "مێشەسی" باڵندەیەكە كە زیاتر لە ناوچەكانی باشوری عێراق دەژی، عەرەبەكان پێی دەڵێن "حەباری"، هەندێك لەم باڵندانە كۆچیان كردووە بۆ ناوچەی گەرمیان، بەڵام جاسم محەمەدی دەڵێ:" مێشەسی لە گەرمیان زۆر كەمە، 10 رۆژ مینە بكەیت، دانەیەك نادۆزیتەوە". بەپێی زانیارییەكان، لە ناوچەكانی باشور، نرخی یەك مێشەسی زیندوو كە دوای راوكردن دەفرۆشرێت دەگاتە (200) دۆلار، سەرەتای مانگی ئازار تاوەكو كۆتایی حوزەیران قۆناغی زۆربوونی ئەم جۆرە باڵندەیە، بۆیە وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق لەو وەرزەدا راوكردنی مێشەسی قەدەغەكردووە. لەبارەی ئەوەی ئایا پۆلیسی دارستان رێگرنییە لە راوكردنی مێشەسی، جاسم وتی:" راوی مێشەسی هاوشێوەی راوەتانجی راوێكی ئازادە"، عەرەبەكان قوش "باز"یان پێیە، لەو رێگەیەوە راوی دەكەن. باسی لەوەكرد، ئەو قەتەریانە ساڵانە سەردانی ئەو دەكەن، پێشتر سەردانی ناوچەكانی باشوری عێراقییان دەكرد، بەڵام ئەمساڵ بەهۆی نائارامی بارودۆخی عێراقەوە هاتونەتە هەرێمی كوردستان، بەمدواییەش ژمارەیەك كەسیان لە باشوری عێراق لێ دەستگیركراو بە پارەیەكی زۆر ئارازدكران، ئیتر لەوكاتەوە سەردانی باشوری عێراق ناكەن. لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا)، عەمید شوان محەمەد رەشید بەڕێوەبەری پۆلیسی دارستانو ژینگەی گەرمیان رایگەیاند، ئەوان ئاگادارن كەسایەتییەكی عەرەبی خەڵكی دورگەی عەرەبی بەو ناونیشانە هاتوەتە سنورەكە. عەمید شوان وتی:" ئەوانە بۆ راوی قوش هاتوون نەك مێشەسی، دوو ساڵە دەرفەت بە خەڵك دراوە راوی ئەو جۆرە باڵندانە بكەن كە كۆچەرین، بەڵام ئەوان چاودێری دەكەنو رێگەنادەن هیچ راوێكی نایاسایی لە ناوچەكەدا بكرێت". كوردو قەتەرییەكان لەنێوان خەڵكی كوردستانو قەتەردا هیچ پەیوەندییەكی كلتوری ئەوتۆ نییە، ئەوەی هەیە پەیوەندی سیاسییو بزنسە كە هەندێك لە بەرپرسانی حكومیو حزبی هەرێم لەگەڵ قەتەرەییەكان هەیانە، بەڵام نەوەدەكانی سەدەی رابردوو كاتێك دوو هێزە دەسەڵاتدارەكەی هەرێم (پارتیو یەكێتی) لە شەڕێكی خوێناوی سەختدا بوون، قەتەرییەكان لەڕێگەی رێكخراوە فریاگوزەرییە ئیسلامییەكانەوە بە دیاریكراوی (رابیتەی ئیسلامی كورد) هاوكاریو كۆمەكی مرۆییان بۆ هەرێمی كوردستان دەنارد. بەمدواییە هەواڵی ئەوە بڵاوبووەوە كە دەوڵەتی قەتەر خەرجی هێرشی سەربازی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان دابین دەكات، ئەمە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان توڕەیی بەدوای خۆیدا هێنا، بنەماڵەی دەسەڵاتداری قەتەر پشتیوانی لە رەوتی ئیخوان موسلیمین دەكەن لە ناوچەكە، ئەمە وایكردووە پەیوەندییان لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا بەهێز بێت، لە قەیرانی سوریادا قەتەرو میدیاكانی بە دیاریكراوی (الجزیرە) بە توندی دژی كورد بوون لە رۆژئاوای كوردستان، ئەوان یەكینەكانی پاراستنی گەل بە سەربازو پارێزەری بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا ناودەبەن. لەبارەی "مێشەسی"یەوە مێشەسی كە ناوە زانستییەكەی "Houbara"یەو پێشتریش پێی وتراوە "Chlamydotis"، باڵندەیەكە كە زیاتر لە ناوچەكانی باشوری كیشوەری ئاسیا دەژی، لە روسیاو چینو مەنگۆلیاو پاكستان، هەروەها لەناوچەكانی دورگەی عەرەبیو عێراقو ئێران ناوچەكانی باكوری ئەفریقا لەوانە میسرو جەزائیرو تونسو لیبیاو مەغریب هەیە، هەندێك لەم باڵندەیە لە ناوچەكانی خۆرئاوای ئەوروپاشدا هەن. ئەم باڵندەیە زۆرترین راوكەری هەیە، ئەمە وایكردووە بكەوێتە بەردەم مەترسی لەناوچوونەوە، ئەم جۆرە باڵندەیە ئێستا لە قەفەزدا بەخێو دەكرێن، بۆ ئەوەی پارێزگاری لە لەناوچوونی رەگەزەكەیان بكرێت. ئێستا لە سعودیەو ئیماراتی عەرەبی چەندین كۆمەڵەو رێكخراو دروستبوون كە هەوڵی پاراستنی مێشەسی دەدەنو لە شوێنی پارێزراودا خزمەتیان دەكەن، بێچووەكانیشیان دەبەنو لە بیابانەكان ئازادیان دەكەن بۆ ئەوەی جارێكی تر لە بیانانەكانەوە پارێزگاری لەناوچوونی رەگەزی خۆیان بكەن. مێشەسی سیمبولی بیاباننشینەكانی ناوچەی دورگەی عەرەبییە، نێچیری ژمارە (یەك)ی ئەو (باز)انەیە كە عەرەبە دەشتەكییەكان وەكو تانجی راو بەكاریاندەهێنن، راوچییەكانی دورگەی عەرەبی ئەگەر بازەكەیان بتوانێت مێشەسییەك راوبكات، هەست بە فەخرو شانازی گەورە دەكەن، واتە راوی مێشەسی لای ئەوان بەپلەی یەكەم بۆ سودوەرگرتن لە گۆشتەكەی یاخود فرۆشتنی نییە، بەڵكو لەچێژوەرگرتنە لە راوكردنەكەی، بەڵام هەندێكی تر باسلەوە دەكەن خواردنی گۆشتی مێشەسی ئارەزووی سێكسی زیاد دەكات، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە شازادەو دەوڵەمەندەكانی كەنداو سەرچڵی بە ژیانی خۆیانەوە دەكەنو بۆ راوكردن خۆیان دەگەیەننە وڵاتە مەترسیدارەكانی وەكو عێراق و ئەفغانستانو پاكستان بەدوای ئەو پەلەوەرەدا. مێشەسی لەجیهاندا (32) جۆری هەیە، (23) جۆریان لە كیشوەری ئەفریقادان، بەگشتی رەنگیان خۆڵەمێشییە، بەڵام بەپێی ئەو وڵاتو ناوچەیەی كە تێیدا دەژین، هەندێك رەنگیان دەگۆڕێت، دور لە ناوچەی نیشتەجێبوون دەژین. ئەم باڵندەیە زیاتر لەسەر پێیەكانی دەڕوات، بەڵام توانای فڕینیشی هەیە بە باڵەكانی، لە فڕیندا زۆر خێرایە، بەتایبەتی ئەگەر هەست بە مەترسی بكات، نێرینەی ئەم باڵندەیە بەوە جیادەكرێتەوە ریشێك لەسەر گەردنی هەیە، بەگشتی مێشەسی باڵندەیەكی كۆچەرییەو لەشوێنێكەوە دەگوازێتەوە بۆ شوێنێكی تر بەپێی باوردۆخی كەشوهەوا. سەرچاوەی خۆراكی مێشەسی بریتییە لە رەگی رووەكو خواردنی قالۆنچەو كولەو دووپشك، لەڕووی قەبارەو كێشەوە، مێشەسی زیاتر لە شێوەی قەلدایە. "مێشەسی" لە كوردستان ئەنجومەنی نێودەوڵەتی پاراستنی ژینگە كە سەربە رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكانە، باڵندەی "مێشەسی"ی خستوەتە لیستی سورەوەو راوكردنی قەدەغەكردووە، ئەمەش بەهۆی مەترسی لەسەر قڕبوونی رەگەزی ئەم جۆرە باڵندەیە. لە كوردستاندا ئەم باڵندەیە لە كۆنەوە بینراوەو لای خەڵك ناوەكەی ناسراو بووە، ساڵی 2017 لە رۆژهەڵاتی كوردستان ژینگەپارێزان هەڵمەتێكیان رێكخستو داوایان لە بەرپرسان كرد پارێزگاری لە باڵندەی مێشەسی بكەنو رێگەنەدەن لە سنورەكە بەتەواوەتی قڕبكات. ئەوكات چالاكوانانی بواری ژینگە باسیان لەوەدەكرد لە سەرتاسەری ئێراندا تەنیا (35) دانە لە باڵندەی مێشەسی ماون، كە ئەوانیش لەناوچەكانی رۆژهەڵاتی كوردستاندا بوون. لە هەرێمی كوردستان هیچ ئامارێك لەبارەی ژمارەی ئەم جۆرە لە باڵندە لەبەردەستدا نییە، بەڵام چەند ساڵێكە راوچیو خەڵكانی دەوڵەمەندی وڵاتانی دورگەی عەرەبی دێنە ناوچە جیاوازەكانی هەرێم لەوانە شارەزور و گەرمیانو هەولێرو بەدوای باڵندە دەگمەنەكاندا دەگەڕێن. كێ بەرپرسە ؟ لە هەرێمی كوردستان چەند لایەنێك هەن كە تایبەتمەندن بە بواری پاراستنی ژینگە، یەكێك لەوانە لیژنەی (كاروباری تەندروستیو ژینگەو مافی بەكاربەر)ە، ئەم لیژنەیە سەباح زێباری سەرۆكایەتی دەكات، رێباری نوێنەری قەزای ئاكرێیەو دكتۆری لە پزیشكیدا لە زانكۆی ڤیەننا بەدەستهێناوە، (درەو میدیا) پەیوەندی پیوەكرد، ئەو وتی:" ئاگاداری ئەوە نیم باڵندەی لەو جۆرە هەبێتو خەڵك لە دەرەوەی وڵاتەوە بێن بۆ راوكردنی، بەڵام بیستومە لە خلیج راودەكرێت، ئێمە دژی ئەو جۆرە لە راوكردنین"، زێباری پێشنیازی بۆ كردین لەوبارەیەوە قسە لەگەڵ دەستەی ژینگەدا بكەین، چونكە ئەوان لایەنی جێبەجێكارن. لە هەرێم دامەزراوەیەكی تری بواری ژینگەپارێزی هەیە كە ناوی (دەستەی پاراستنو چاككردنی ژینگە)یە، ئەم دەستەیە دەستەیەكی فەرمی سەربە حكومەتی هەرێمەو سەرۆكەكەی سەربە یەكێتی نیشتمانی كوردستانەو ناوی (هەڵۆ مستەفا عەسكەری)یە. لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا)، دیار شێخ غەریب بەڕێوەبەری فەرمانگەی ژینگەی سلێمانی وتی:" ئێمە ئاگاداری هاتنی ئەو كەسانە نین بۆ سنورەكە، بەدواداچووون دەكەین، دژی راوكردنی هەموو جۆرە ئاژەڵە كێوییو دەگمەنەكانین، جگە لە (كەو) و (سوێسكە) كە بەپێ رێنماییەكان لە وەرزی دیاریكراو و بە مۆڵەت رێگە بە راوكردنیان دەدرێت". راوچی بەرامبەر بە پارە ناوەڕاستی كۆتا مانگی ساڵی 2015 ژمارەیەك راوچی قەتەری كە لەنێویاندا چەند ئەندامێكی خێرانی دەسەڵاتداری ئەو وڵاتە هەبوون، هاتنە ناو عێراقو لە بیابانی سنوریی نێوان عێراقو سعودیە جێگیربوون، ئەوان بۆ راوكردنی مێشەسی هاتبوونە ناوچەكە، بەڵام روبەڕووی بەختێكی خراپ بوونەوە. ژمارەیەك چەكداری نەناسراو راوچییە قەتەرییەكانیان رفاند، ئەو راوچییانە 16 مانگ بێسەروشوێن بوون، قەتەر لەسەر بەرزترین ئاست هەوڵی دۆزینەوەی رفێندراوەكانی دەدا، وەفدی باڵای قەتەری هاتنە عێراقو لەگەڵ گەورە بەرپرسان لە بەغداد گفتوگۆیان كرد، دوای هەوڵێكی زۆر، رۆژی 21ی نیسانی 2017 رفێندراوەكان ئازادكرانو گەڕێندرانەوە بۆ قەتەر. لەبارەی چۆنیەتی ئازادكردنی راوچییە قەتەرییەكانو ئەندامانی بنەماڵەی دەسەڵاتداری قەتەر، میدیا عەرەبیو جیهانییەكان چەندین چیرۆكی جیاوازیان باسدەكرد، ئەوكات نوسەرێك لە رۆژنامەی فاینێنشاڵ تایمزی بەریتانی نوسی:" قەتەر لەبەرامبەر ئازادكردنی ئەو رفێندراوانەدا بڕی ملیارێك دۆلاری داوە بە گروپێكی چەكداری سەربە رێكخراوی قاعیدەو ژمارەیەك بەرپرسی ئەمنیی ئێران كە لە پشت رفاندنی ئەو راوچییانەوە بوون". هەندێك سەرچاوەی تری عێراقی باسیان لەوەدەكرد، گروپە چەكدارەكەی عێراق لەبەرامبەر ئازادكردنی چەند دەستگیركراوێك لەلای بەرەی نوسرەی سوریا، راوچییەكانیان ئازادكردووە. شازادەو ئەمیرەكانی كەنداو عاشقی راوی مێشەسین، ساڵی 2014 میدیاكانی پاكستان رەخنەیان لە ئەمیرێكی سعودی گرت كە سەردانی ویلایەتی بلوشستانی باشوری خۆرئاوای پاكستانی كردبوو، لەرێگەی بازەكانییەوە لە ماوەی سێ هەفتەدا (2 هەزار) مێشەسی راوكردبوو، ساڵی 2018 بەهەمان شێوەی تەمیم بن حەمەد میری قەتەر تۆمەتباركرا بە راوكردنی ئەو جۆرە باڵندەیە لە هەمان ناوچەی پاكستان، لەكاتێكدایە دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە بەیاسا راوكردنی قەدەغەكردووە.
راپۆرتی: محەمەد رەئوف- فازڵ حەمە رەفعەت دوێنی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم و فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان رایگەیاند " پێشمەرگە دەبێت هێزی پاراستنی گەل بێت، ناكرێت هێزی حیزب و لایەن و گرووپەكان بێت" نێچیرڤان بارزانی ئەو قسانەی لە ئەكادیمیای زاخۆكرد كە لەبنەڕەتەوە ئەكادیمیایەكی حزبیە و لە 1996 پارتی دیموكراتی كوردستان درووستیكردووەو كراوەتە سەر بەحكومەت و دەرچوانی ئەم ئەكادیمیایە زۆرینەیان سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانن، بەشێكیش لە و فەرماندە سەربازیانەی هاوشانی سەرۆكی هەرێم ئامادەی ئەو مەراسیمەبوون فەرماندەی سەربازی حزبی بوون. نێچیرڤان بارزانی لە وتەكەیدا رایگەیاند"پێشمەرگە دەبێ خۆی قبووڵی نەبێت، پێشمەرگەی حیزب و لایەنەكان بێت" ئەو ماوەی 17 ساڵ سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بوو ، هێزی پێشمەرگەی كوردستان یەكنەخرا، ئێستا فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستانەو یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی دەكەوێتە ئەستۆ، ئایا ئەو هەنگاوە قورسە دەنێت؟. لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیراندا بەسەرۆكایەتی مەسرور بارزانی، بڕیاری پێكهێنانی لیژنەیەك درا بە سەرۆكایەتی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و ئەندامێتیی جێگری سەرۆك وەزیران و وەزیرانی ناوخۆ و كاروباری پێشمەرگە و دارایی و ئابووری بۆ بەدواداچوونی بڕگەكانی ڕاپۆرتەكەی وەزارەتی پێشمەرگە. پرسی یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان هاوكات لەگەڵ كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەسەرۆكایەتی مەسرور بارزانی سەری هەڵداوەتەوە، پرسێك كە لەماوەی 28 ساڵی رابردوودا بەردەوام ئەولەویەتی كابینە یەك لەدوای یەكەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بووەو هیچ یەكێًكیشیان جێبەجێیان نەكردووە . پرۆژەكەی هاوپەیمانان ! لە شوباتی 2017ەوە وەزارەتی پێشمەرگە بە پاڵپشتی راوێژكارانی سەربازی (بەریتانیا، ئەمەریكاو ئەڵمانیا) دەستیكردوە بە پرۆگرامی چاكسازییو رێكخستنەوەی هێزەكانی پێشمەرگە، پرۆژەكە خۆی لە (35) خاڵدا دەبینێتەوەو ناوی لێنراوە "پێشمەرگە لە ئایندەدا". تائێستا (5) خاڵی پرۆژەكە جێبەجێكراون، كە ئەمانەن: • پرۆژەی ستراتیژی بەرگریی سەربازی • كارنامەی هێزی پێشمەرگە • بە ئەلیكترۆنیكردنی موچە • هەماهەنگی وەزارەتی پێشمەرگە لەگەڵ وەزارەتی بەرگریی عێراق • یاساو بڕیارەكانی وەزارەتی پێشمەرگە هاوپەیمانان دەیانەوێت لەرێگەی ئەم پرۆژەیەوە هێزی پێشمەرگەی كوردستان بكەنە هێزێكی نیزامیو بەتەواوی یەكیبخەنەوە، هەوڵەكانیشیان بەردەوامە. هەوڵەكانی یەكخستنەوە لەدوای دروستبوونی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە لە ساڵی 1992 باس لە یەكخستنی هێزی پێشمەرگە دەكرێت، دوای جەولەكانی شەڕی ناوخۆو لە ساڵی 2005و پێكهێنانی كابینەی پێنجەمی حكومەتی هەرێمەوە هەوڵی یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگە دەدرێت، بەڵام تا ئەمڕۆش هێزە سەربازییەكان لە هەرێمی كوردستان بەسەر یەكەی (70ی یەكێتیو 80ی پارتی)دا دابەشبوون، پێشمەرگە ئابوونەی حیزبی دەدەنو كادری حیزبی كۆبوونەوەی سیاسییان پێدەكات. لیوا قارەمان كەمال، جێگری سوپاسالاری وەزارەتی پێشمەرگە، بە ماڵپەڕی فەرمیی پارتی ڕاگەیاندووە: پڕۆژەیەك بۆ ڕێكخستنەوەی ھێزەكانی پێشمەرگە ئامادە كراوە، ژمارەیەك ھێزی پێشمەرگە ھەن لە دەرەوەی سیستەمی وەزارەتی پێشمەرگەن، وەك ھێزەكانی حەفتا و ھەشتا و چەند ھێزێكی دیكە، ئەو ھێزانە پێویستیان بە ڕێكخستنەوە ھەیە بۆ ئەوەی بخرێنە سەر وەزارەتی پێشمەرگەی حكوومەتی ھەرێمی كوردستان." بەمدواییە دوو هەوڵی نوێ درا بۆ یەكخستنی هێزەكانی پێشمەرگە: هەوڵی یەكەم/ پەرلەمانی كوردستان لەگەڵ دەستپێكردنی جەنگی دژ بە "داعش"، پەرلەمانی كوردستان بە بریاری ژمارە (19) لە 23ی تەموزی 2014دا تایبەت بە هێزی پێشمەرگەی كوردستانی (21) بڕیاری دەركرد. لە بڕگەی چوارەمی بڕیارەكەی پەرلەماندا هاتووە:" پێویستە لەسەر حكومەتی هەرێم هەموو هێزەكانی پێشمەرگە لەماوەی (6) مانگ لە دەرچوونی ئەم بڕیارەوە لەچوارچێوەی وەزارەتی پێشمەرگەدا وەك هێزێكی نیشتیمانی یەكبخات، بەتایبەتی یەكەكانی (70و 80)ی هێزی پێشمەرگەی كوردستان". واتا بەپێی بڕیارەكە، دوا وادە 23/1/2015 بوو بۆ یەكخستنی هێزی پێشمەرگە، چوار ساڵ بەسەر ئەو وادەیەدا تێپەڕیو تائێستا پێشمەرگە یەكنەخراوە. لە شەڕی دژ بە "داعش"دا كە لە 2014 بۆ 2017 بەردەوام بوو، بەرەكانی جەنگ دابەشبوون بەسەر هێزەكانی یەكێتیو پارتیدا، لە خانەقین تا باشوری كەركوك لای هێزەكانی یەكێتیو لە رۆژئاوای كەركوك تا شەنگال لای هێزەكانی پارتی بوو، لەبری فەرماندەكانی پێشمەرگە، بەرپرسە حیزبییەكان دەكرانە فەرماندەی میحوەرەكان، لە سنوری یەكێتی (مەحمود سەنگاویو عەبدوڵا بۆرو وەستا رەسوڵ) بەرپرسی میحوەرەكان بوون، لە سنوری پارتیش (كەمال كەركوكیو سیروان بارزانیو عارف تەیفور) بەرپرسی میحوەر بوون. هەوڵی دووەم/ سەرۆكی هەرێم سەرۆكی ئەوكاتی هەرێمی كوردستان (مەسعود بارزانی)، لە رۆ ژی 14ی كانونی یەكەمی 2014دا (7) بڕیاری دەركرد بەمەبەستی یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان. لە خاڵی چوارەمدا ئاماژە بەوەكراوە:" پێویستە هەرچی زووترە هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە رێكوپێكی یەكبخرێتەوە. بەشێوەیەك كە نابێ حزبایەتی تێدا بێت". لە خاڵی حەوتەمی بڕیارەكەشیدا ئەوە خراوەتەڕوو" هەر هێزێك لە دەرەوەی وەزارەت هەبێت، بەنایاسایی دەژمێردرێتو كەس بۆی نییە هێزی تازە لە دەرەوەی وەزارەت دروست بكات"، سەبارەت بە كاری حیزبایەتیش لەناو هێزەكاندا، لە خاڵی یەكەمدا ئاماژە بەوە كراوە" بەهیچ جۆرێك كاری رێكخستنو حزبایەتی لەناو وەزارەت ناكرێتو ئەو كەسەی بیەوێت لەناو وەزارەت حزبایەتی بكات، با دەست لەكاربكێشێتەوەو بگەڕێتەوە بۆ لای حزبەكەی خۆی"، بەڵام تەواوی بڕیارەكانی جێبەجێنەكراون، هێزی پێشمەرگە یەكنەخراوەیەوە، زۆرترین هێزەكانی یەكێتیو پارتی لەدەرەوەی وەزارەتی پێشمەرگەدان، تا ئەمڕۆ بەبەردەوامی لەناو هێزی پێشمەرگەدا حیزبایەتی دەكرێتو بە فەرمانی سەركردە حیزبیەكان هێزەكان دەجوڵێن، واتا تەواوی بڕیارەكانی مەسعود بارزانی لەلایەن یەكێتیو پارتییەوە پێشێلكراو سەرۆكی ئەوكاتی هەرێمیش بەدواداچونی جدی نەكرد بۆ بڕیارەكانی خۆی. هەوڵی سێیەم/ وەزیری پێشمەرگە لەسەروبەندی شەری داعشدا لە 2014 مستەفای سەید قادر وەزیری ئەو كاتی پێشمەرگە بەنوسراوی ژمارە ( 7954 ) لەبەرواری 10/12/2014 دا 4 بڕیاری دەركرد، بۆ سەرجەم فەرماندە و دەزگاكانی ناو وەزارەتی پێشمەرگە و داوایان لێ دەكات كە پابەندی بن بۆ یەكخستنی گشت هێزەكانی پێشمەرگە لە ژێر فەرماندەیی وەزارەتی پێشمەرگەدا، بەڵام لەیەكەم كاردانەوەدا بریكاری وەزیری پێشمەرگە رایگەیاند كە پابەندی ئەو بریارانە نابن، لە رونكردنەوەیەكدا ( ئەنوەری حاجی عوسمان ) كە لەبەرواری 15/12/2014 دەری كرد رایگەیاندووە : " ئیلتزام ناكەم بە فەرمانەكانی وەزیری پێشمەرگەوە" ، لەلایەن خۆشیەوە ئەو كات مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێری مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە لێدوانەكانیدا ئەوەی خستەروو كە هێزی پێشمەرگەی یەكێتی ناخەنە ژێر فەرمانەكانی وەزارەتی پێشمەرگەوە. فەرماندەو بەرپرسانی یەكێتی و پارتی هەموویان لە ساڵی 1992 ەوە داوای یەكخستن و بەنیشتمانیكردنی هێزی پێشمەرگە دەكەن بەڵام بە كرداری هەموویان دژی یەیكخستن و دەركردنی هێ.ی پێشمەرگەن لەژێر دەسەڵاتی حزب كە ئەمەش پەیوەندی بە نەبوونی متمانەی نێوان یەكێتی و پارتیەوە هەیە بەرامبەر بەیەكدی. یەكخستن یان تێكەڵكردن ؟ ئەوەی تا ئەمڕۆ باسی لێوە دەكرێت سەبارەت بە یەكخستنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، تێكەڵكردنی هێزەكانی سەربە یەكێتی نیشتیمانی كوردستانو پارتی دیموكراتی كوردستانە، واتا یەكخستنەكە تەنها تێكەڵكردنە، واتا هێزەكانی یەكێتیو پارتی لەبری ئەوەی بە جیاو لە بەرەو بارەگای جیادابن، دەخرێنە یەك بەرەو لەیەك بارەگادا، بەڵام بە ئینتیمای حیزبی یەكێتیو پارتییەوە، ئەم فۆرمە لە یەكخستنەوە، زوو شكست دێنی، چونكە هەركات گرژی لەنێوان یەكێتیو پارتیدا دروستبێت، هێزەكان جیادەبنەوە، ساڵی 1994 هێزی پێشمەرگەی یەكێتیو پارتی یەكخرابوو، لەیەك بارەگادابوون، بەڵام كاتێك شەڕی ناوخۆ دروستبوو، لەماوەی نێو كاتژمێردا تەواوی هێزەكە جیابوونەوەو روبەرووی یەكتر بوونەوە. یەكخستنی هێزی پێشمەرگە پێویستی بە دروستكردنی هێزێكی تایبەتە، لەسەر بنەمای ئەكادیمیو تەمەن، بەبێ لەبەرچاوگرتنی ئینتیمای حیزبیو نەتەوەی جیاواز، دەكرێت وەزارەتی پێشمەرگە لە دروستكردنی ئەو هێزانەوە دەستپێبكات، نەك تێكەڵكردنی هێزی حیزبی. پێشمەرگە بە ژمارە ئەگەرچی تائێستا بەرەسمی ژمارەی دروستی هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان ئاشكرا نەكراوە، بەڵام بەپێی پرۆژە بودجەی 2013ی هەرێمی كوردستان كە دواین پرۆژە بودجەی حكومەتی هەرێمە، ژمارەی هێزەكانی پێشمەرگە (118هەزارو 642) كەسە. جەبار یاوەر ئەمینداری گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان چەندجارێك لە لێدوانی رۆژنامەوانیدا بەتایبەتی بۆ میدیا عێراقییەكان باسی لەوەكردووە" ژمارەی هێزەكانی پێشمەرگە (160 هەزار)ە، بەجۆرێك پێشمەرگەی لیواكان دەگاتە (120) هەزار كەس، بێجگە لە (40) هەزار پێشمەرگەی دیكە كە هێزی یەدەگن، هەروەها (40) هەزار پێشمەرگەی خانەنشین. كۆی گشتی دەگاتە (200) هەزار پێشمەرگە". بڕبڕەی پشتی وەزارەتی پێشمەرگە هێزەكانی (70و 80)ە، كە بەهەردوكیان (114 هەزار) پێشمەرگەن، بەجۆرێك - یەكەی 70ی یەكێتی زیاتر لە (56 هەزار) پێشمەرگەیەو بە فەرماندەیی مستەفا چاوڕەش. - یەكەی 80ی پارتی زیاتر لە (58 هەزار) پێشمەرگەیەو بەفەرماندەیی نەجات عەلی فاتێ. ئەمە سەرەڕای لیوا هاوبەشەكان كە (42 هەزار) پێشمەرگە لەخۆدەگرێت، لیوا هاوبەشەكانی پێشمەرگە كە تێكەڵن لە یەكێتیو پارتی (14) لیوان، لە لیوای یەك تا لیوای (16)ی هێزی پێشمەرگەیە، بەڵام لیواكانی (13)و (15) دروست نەكراون، لەو ژمارەیەش فەرماندەی حەوت لیوایان پارتییەو حەوت لیواكەی دیكە یەكێتینو ئامری ئەو لیوایانەی پارتین جێگرەكانیان یەكێتینو بە پێچەوانەشەوە. دابەشبوونی هێزەكان بەسەر حزبەكاندا هێزەكانی پارتی: - یەكەی 80 لە وەزارەتی پێشمەرگە: 58 هەزار پێشمەرگە، نەجات عەلی فاتێ - هێزی پشتیوانی یەك ( 5هەزار) پێشمەرگە، بەفەرماندەیی سیاد بارزانی هێزەكانی یەكێتی: - یەكەی 70ی یەكێتی زیاتر لە (56 هەزار) پێشمەرگەیەو بە فەرماندەیی مستەفا چاوڕەش. - هێزی پشتیوانی دووی یەكێتی كە ( 7 هەزار) كەسن و بەفەرماندەیی مەریوان هەمەوەندی. حزبی سۆسیالیست - هێزەگانی سۆسیالیست كە (3 هەزار) پێشمەرگەن. موچەی پێشمەرگە بەپێی پرۆژە بودجەی 2013ی هەرێمی كوردستان (118 هەزارو 642) پێشمەرگە هەیە، كۆی بودجەكەیان بۆ موچە لەوساڵەدا (یەك ترلیۆنو 333 ملیارو 304 ملیۆن) دینارە، كە (11.49%)ی كۆی گشتی بودجەی ئەو ساڵەی بردووە. ئێستا موچەی مانگانەی وەزارەتی پێشمەرگە (120 ملیار) دینارە، لە یاسای بودجەی ساڵی 2019ی عێراقدا، مانگانە بڕی (68 ملیار) دینار تەرخانكراوە بۆ هێزی پێشمەرگە، پارەی ئەمریكییەكانیش مانگانە (30 ملیار دینار)ە. جیاوازی موچە ! جیاوازیەكی زۆر هەیە لەنێوان موچەی پێشمەرگەو هێزە ئەمنییەكانی عێراقدا: • موچەی پێشمەرگەیەكی ئاسایی لەنێوان (490 هەزار بۆ 560 هەزار) دینارە، بەڵام سەربازێكی عێراقی مانگانە (950 هەزار) دینار وەردەگرێت. • عەریفێك لە هێزی پێشمەرگە (627 هەزار دینار) وەردەگرێت، بەڵام عەریفێك لە سوپای عێراق (یەك ملیۆنو 11 هەزار) دینار وەردەگرێت. واتا موچەی پێشمەرگەو ئەفسەرێكی وەزارەتی پێشمەرگە نیو ئەوەندەی موچەی سەربازو ئەفەسەرێكە لە سوپای عێراقی. سەربازێكی ئەمریكیو پێشمەرگەیە خۆ ئەگەر موچەی پێشمەرگەیەك بەراورد بكرێت بە سەربازێكی ئەمریكی جیاوازییەكە زۆر گەورەترە، چونكە هەر سەربازێكی ئەمریكی ساڵانە (99 هەزار دۆلار) وەردەگرێت، كە مانگانە دەكاتە (8250 دۆلار)، رێژەی 60%ی ئەم پارەیە بۆ خواردنو گواستنەوەو شوێنی نیشتەجێ بوونو گەرەنتی پزیشكیو باج دەڕوات، واتا سەربازێكی ئەمریكی مانگانە (3300) دۆلاری بۆ دەمێنێتەوە، ئەمە بۆ سەربازێكی مامناوەندی ئەمریكی. پێشمەرگە مانگانە (500 هەزار) دینار وەردەگرێت، كە دەكاتە (400 دۆلار)، واتا موچەی سەربازێكی ئەمریكی (8) ئەوەندەی موچەی پێشمەرگەیەكە. ئەمە لەكاتێكدایە كەمترین موچەی سەربازێكی ئەمریكی بەبێ هیچ دەرماڵەیەك (1531) دۆلارە، بەڵام بەپێی پلەكان جیاوازە، بۆ نمونە: • ژەنەراڵێك مانگانە (12829) دۆلار وەردەگرێت • كاپتنێك كە 6 ساڵ خزمەتی هەبێت (4070) دۆلار • كۆڵۆنێلێك كە 15 ساڵ خزمەتی هەبێت (6567) دۆلار وەردەگرێت سەربازێكی ئیسرائیلیو پێشمەرگەیەك سەربازێكی ئیسرائیلی مانگانە نزیكەی (11 هەزار شیكل) وەردەگرێت، (1 شیكل دەكاتە 0.2518 دۆلاری ئەمریكی)، واتە هەر سەربازێك مانگانە (2766) دۆلار وەردەگرێت، بەبەراوردكردنی ئەم موچەیە لەگەڵ موچەی پێشمەرگەیەكی هەرێمی كوردستان، دەردەكەوێت سەربازێكەی ئیسرائیلی نزیكەی (7) ئەوەندەی پێشمەرگەیەك موچە وەردەگرێت. سەربازێكی كوەیتیو پێشمەرگەیەك سەربازێكی ئاسایی لە كوەیت مانگانە (600) دیناری كوەیتی وەردەگرێت، كە (1 دیناری كوەیتی دەكاتە 3.3378 دۆلاری ئەمریكی)، واتە موچەی مانگانە هەر سەربازێكی كوەیتی (2000) دۆلارە، ئەم موچەیە (5) ئەوەندەی موچەی پێشمەرگەیەكە لە هەرێمی كوردستان، كە بەشداری چەندین جەنگی كردووە، دواهەمینیان جەنگی دژ بە "داعش" بوو.
درەو میدیا: بە نوسراوێكی رەسمی دەستەی نەزاهەی عێراق ئەنجومەنی نوێنەران ئاگادار دەكاتەوە كە ئەو پەرلەمانتارانەی ناویان لەخوارەوە هاتووەو فۆرمی ( ئاشكراكردنی سەروەت و سامانیان ) پڕنەكردۆتەوە داوا دەكات سامانەكەیان ئاشكرا بكەن. لەكۆی 244 ئەندامی پەرلەمان كە سامانەكەیان بۆ دەستەی نەزاهە ئاشكرا نەكردووە ( 33 ) ئەندامی كوردی فراكسیۆنە جیاوازەكانی تێدایە. دەقی دەستەی نەزاهە بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق فراكسیۆنی پارتی ڤیان سەبری سەرۆكی فراكسیۆن ئیخلاس سەباح ئارام ناجی بەشار كیكی بەیار دۆسكی دالیا فەرهاد دانا محەمەد جەزا رێبوار هادی رێحان حەنا شیروان جەمال عومەر عەلی فارس سدیق مەیادە محەمەد نەهرۆ مەحمود هەندرێن لەزگین هەدار زوبێر وەسفیە محەمەد شیخۆ فراكسیۆنی یەكێتی جوان ئیحسان سەرۆكی فراكسیۆن حەسەن ئاڵی بێستون عادل رێبوار تەها دیلان غەفور شێركۆ میروەیس تەها حەمە ئەمین مەریوان نادر میران محەمەد فراكسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان هۆشیار عەبدوڵا غالب محەمەد بەهار مەحمود فراكسیۆنی یەكگرتوو جەمال كۆچەر فراكسیۆنی نەوەی نوێ یوسرا رەجەب فراکسیۆنی ئایندە سروە ونس ئاڵا تاڵەبانی
راپۆرت: فازل حەمەرەفعەت – محەمەد رەئوف تەنیا (25) رۆژ ماوە بۆ وادەی بەڕێوەچوونی چوارەمین كۆنگرەی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، رێككەوتنێك لەنێوان جەمسەرەكانی یەكێتیدا هەیە بۆ ئەوەی پەیكەری حزبەكە لە كۆنگرەدا بگۆڕدرێت، بەگوێرەی گۆڕانكارییەكە، پۆستی سكرتێرو ئەنجومەنی ناوەند نامێننو كۆسرەت رەسوڵ دەبێت بە سەرۆكی (قەوارەی یەكێتی)، بەرهەم ساڵح سەرۆكی (یەكێتی)و بافڵ تاڵەبانیو شاڵاو كۆسرەتیش بۆ جێگرانی سەرۆك. كۆنگرەی تەوافوق رۆژی 7ی ئەیلولی رابردوو ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی لە سلێمانی كۆبووەوە، لەو كۆبونەوەیەدا لە پاڵ دیاریكردنی رۆژی سازدانی كۆنگرە لە رۆژی 7ی كانونی یەكەم، ئەنجومەنی سەركردایەتی بڕیاریدا لەسەر ئەوەی "كۆنگرە بەبێ رێككەوتنو تەوافوقی پێشوەختە بەڕێوەبچێت". بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەندین سەرچاوەی باڵا لەناو یەكێتی نیشتمانی دەستیكەوتووە، ئێستا سەركردەو جەمسەرە جیاوازەكانی ئەو حزبە سەرقاڵی نوسینی رێككەوتنو تەوافوقێكی پێشوەختەن بۆ كۆنگرەی چوارەم. (درەو میدیا) زانیویەتی، ئێستا لە پشتی پەردەوە گفتوگۆ دەكرێت لەسەر ئامادەكردنی پەیكەرێكی نوێ بۆ یەكێتی، بەڵام ناوی كەسو كارەكتەرەكانی ناو پەیكەرە نوێیەكە هێشتا بە تەواوەتی یەكلانەبووەتەوە. پەیكەری نوێی یەكێتی هەموان كۆكن لەسەر ئەوەی یەكێتی بە پەیكەری ئێستایەوە بەڕێوەناچێتو دەبێت پەیكەرێكی نوێی بۆ دروستبكرێت كە گونجاو بێت لەگەڵ حزبێكی سەردەمیانەو چارەسەرێكیش بێت بۆ ناكۆكییە ناوخۆییەكان. (درەو میدیا) زانیویەتی لەناو یەكێتیدا چەند پرۆژەیەك ئامادەكراوە بۆ داڕشتنەوەی پەیكەری یەكێتی، بەڵام نوێترینیان ئەوەیە، یەكێتی دابەشبكرێت بەسەر سێ دامەزراوەی سەرەكیدا: دامەزراوەی یەكەم: سەرۆكی قەوارەی یەكێتی بەپێی ئەوەی سەرچاوەكان باسی لێوەدەكەن، سەرۆكی قەوارەی یەكێتی بەو كەسە دەوترێت كە دەبێت بە پارێزەری قەوارەی یەكێتیو لەدابەشبوون دەیپارێزێت، ئەم دامەزراوەیە هاوشێوەی (ئەنجومەنی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی رژێم)ە كە لە ئێران هەیەو دامەزراوەیەكی دەوڵەتییە، بڕیارە كۆسرەت رەسوڵ پۆستی سەرۆكی قەوارەی یەكێتی وەربگرێت، كە هەندێكی تر بە "سەرۆكی ئەنجومەنی پاراستنی قەوارەی یەكێتی" ئەو پۆستە ناودەبەن. هێشتا بەتەواوەتی دەسەڵاتەكانی ئەم پۆستە بڕیاری كۆتایی لێ نەدراوە، بەڵام باسلەوە دەكرێت سەرۆكی قەوارە راستەوخۆ لەلایەن ئەندامانی كۆنگرە هەڵدەبژێردرێت، بۆیە چەند دەسەڵاتێكی گرنگی دەبێت كە ئەمانەن: • توانای ڤیتۆكردنی بڕیاری دوو دامەزراوەكەی تر (سەركردایەتیو ئەنجومەنی بەڕێوەبردن)ی دەبێت. • توانای لابردنی سەرۆكی یەكێتی هەیە. • ژمارەیەك كەس وەكو یاریدەدەر لەگەڵ سەرۆكی قەوارەدا دەبن، لەسەر ژمارەی ئەو یاریدەدەرانە هێشتا رێككەوتنی كۆتایی نەكراوە، دیارنییە سەرۆكی قەوارە (كۆسرەت رەسوڵ) خۆی دیارییان دەكات، یاخود كۆنگرە هەڵیاندەبژێرێت، هەندێك زانیاری هەن باسلەوە دەكەن، ژمارەی یاریدەدەرەكانی سەرۆكی قەوارە لە (10) كەس زیاتر دەبن، بیرۆكەیەك هەیە دەڵێ ئەو یاریدەدەرانە ناویان لێبنرێت ئەنجومەنی پاراستنی قەوارەی یەكێتی. دامەزراوەی دووەم: سەركردایەتی یەكێتی بەپێی ئەو پەیكەرە نوێیەی كە ئامادەكراوە بۆ ئەوەی لە كۆنگرەدا دەنگی لەسەر بدرێت، ئەنجومەنی ناوەند كە ئێستا رۆڵی پەرلەمانی حزب دەگێڕێت لەناو یەكێتیدا، لادەبرێتو لەبری ئەوە ئەنجومەنی سەركردایەتی رۆڵی پەرلەمان دەگێڕێت، بۆچوونی جیاواز لەبارەی ئەم دامەزراوەیەوە هەیە، هەندێك داوا دەكەن ئەندامانی ئەنجومەنی سەركردایەتی ژمارەیان لەنێوان (61 بۆ 80) كەسدا بن، هەندێكی تر داوا دەكەن ژمارەیان لەنێوان (50 بۆ 80) كەس بێت. سەركردایەتی هاوشێوەی سەرۆكی قەوارە، لەناو كۆنگرە هەڵدەبژێردرێت، ئەمانە هەندێكیان لە دامەزراوەی سەركردایەتیدا كاردەكەن، هەندێكی تریان هاوشێوەی ئەوەی ئێستا لەناو پارتی دیموكراتی كوردستاندا هەیە، دەبن بە ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە شارەكانی هەرێمی كوردستان، واتە راستەوخۆ لەناو دامەزراوەی سەركردایەتی دەوام ناكەن، لە شارو ناوچە جیاوازەكان دەبن. دوای ئەوەی لە كۆنگرە ئەندامەكانی هەڵدەبژێردرێت، سەركردایەتی نوێ لەناوخۆیدا دەستدەكات بە هەڵبژاردنی دامەزراوەی سێیەمی حزب بەپێی پەیكەرە نوێیەكە. دامەزراوەی سێیەم: ئەنجومەنی جێبەجێكردن ئەمە دامەرزاوەیە دەبێت بە شوێنگرەوەی مەكتەبی سیاسی ئێستای یەكێتی، واتە دەستەواژەی مەكتەبی سیاسی چیتر لە فەرهەنگی یەكێتیدا نامێنێت. ئەنجومەنی جێبەجێكردن لەلایەن ئەنجومەنی سەركردایەتی هەڵبژێردراوی یەكێتییەوە ئەندامەكانی هەڵدەبژێردرێت، ئەركی جێبەجێكردن بڕیارو راسپاردەكانی سەركردایەتییە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئەوەی تائێستا تەوافوقی لەسەر كراوە ئەوەیە، ئەندامانی ئەم ئەنجومەنە لە (5) كەس پێكدێن، یەكێكیان دەبێت بە سەرۆكی ئەنجومەنەكەو دوو جێگری دەبێت. (درەو میدیا) زانیویەتی، بەرهەم ساڵح دیاریكراوە بۆ ئەوەی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی جێبەجێكردن بكات، ئەم پۆستە وەكو شوێنگرەوەی پۆستی سكرتێری گشتی دیاریكراوە، واتە بەپێی پەیكەرەكە، هاوشێوەی دەستەواژەی (مەكتەبی سیاسی)، دەستەواژەی (سكرتێر)یش لە فەرهەنگی یەكێتیدا لادەبرێت، كە ئەم دەستەواژەیە لە 44 ساڵی رابردوودا هاوڕێی یەكێتی بووە. بە كورتی بەرهەم ساڵح دەبێت بە سەرۆكی یەكێتیو بەرپرسیار دەبێت لەبەردەم سەركردایەتیدا، لەبارەی جێگرەكانی سەرۆكی ئەنجومەنی جێبەجێكردنەوە، ناكۆكی هەیە، (درەو میدیا) زانیویەتی، تائێستا بڕیاروایە دوو جێگرەكەی سەرۆكی ئەنجومەنی جێبەجێكردن یەكێكیان لە ماڵباتی تاڵەبانی بێتو ئەوی تر لە ماڵباتی كۆسرەت رەسوڵ، لە ماڵباتی تاڵەبانی (بافڵ تاڵەبانی) كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستەكە، ئەمە لاهور شێخ جەنگیی نیگەران كردووە، لەماڵباتی كۆسرەت رەسوڵیش بڕیارە شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ پۆستەكە وەربگرێت. كۆنگرە چۆن بەڕێوەدەچێت ؟ بەپێی پەیڕەوی كارپێكراوی ئێستای یەكێتی، ئەندامانی كۆنگرەی چوارەمی یەكێك دەبێت لە (هەزار) كەس زیاتر نەبن، هەندێك لە بەرپرسانی یەكێتی باسلەوە دەكەن، (800) كەس بەشداری لە كۆنگرەی چواردا دەكەن. بەپێی ئەوەی پێشتر ئەنجومەنی سەركردایەتی بڕیاری لەسەر داوە، لیژنەی ئامادەكاری كۆنگرەی چوار پێكهاتوون لە هەریەكە لە: • حاكم قادر حەمەجان • ئەرسەلان بایز • رزگار عەلی • رەفعەت عەبدوڵا • دلێری سەید مەجید ئەندامانی كۆنگرە پێكدێن لە ئەندامانی ئەنجومەنی ناوەند، سەركردایەتی، ئەندامانی مەكتەبەكان (بۆ هەر مەكتەبێك 5 ئەندام دیاریكراوە، ئەندامانی مەكتەبو دەزگاو ئۆرگانەكانی یەكێتی 268 كەسە، رێژەی 35%ی ئەمانە دەچنە ناو كۆنگرەوە). سەرباری ئەمانە، (100) كەسایەتی دیاری یەكێتی لەوانە پێشمەرگە سەرەتاییو دێرینەكان دەبن بە ئەندامی كۆنگرە، پڕكردنەوەی ئەم (100) كورسییەی ئەندامانی كۆنگرە، بەرێككەوتن دەبێت لەنێوان جەمسەرەكانی یەكێتی، ئەوەی دەمێنێتەوە لە كۆمیتەو مەڵبەندەكانەوە سەردەكەون، بڕیارە 15ی ئەم مانگە كۆنفرانسی كۆمیتەكان دەستپێبكات. بەپێی ئامادەكارییەكان، یەكەمین ئەركی ئەندامانی كۆنگرەی چوارەم لە رۆژی 7ی داهاتوو (ئەگەر كۆنگرە لە وادەی دیاریكراودا بەڕێوەچوو)، ئەوەدەبێت سەرەتا بە دەنگدانی زۆرینە، ئەم پەیكەرە نوێیەی حزب پەسەند بكەن، دواتر بە هەر بەدەنگدان سەرۆكی قەوارە (كۆسرەت رەسوڵ) هەڵبژێرن، پاشان ئەندامانی سەركردایەتی هەڵدەبژێردرێن. سەركردایەتی نوێ دوای هەڵبژاردنی لەلایەن كۆنگرەوە، ئەنجومەنی جێبەجێكردنو سەرۆكی ئەنجومەنی جێبەجێكردن (بەرهەم ساڵح) هەڵدەبژێرێت. ئەو زانیارییانەی لەم راپۆرتەدا باسكراون، پشتئەستورن بە چەندین سەرچاوەی باڵا لەناو یەكێتیو گوزارشت لە دۆخی ئێستا رێككەوتنی نێوان جەمسەرەكان دەكەن لەبارەی پەیكەری حزبەوە بۆ قۆناغی داهاتوو، رەنگە تا ساتی بەستنی كۆنگرەكە چەندین پێشنیازی تر بێنە ئاراوە، (درەو میدیا) هەوڵدەدات خوێنەرانی لە كۆنگرەی چوارەمی دووەم گەورە حزب لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان ئاگاداربكاتەوە. یەكێتیو كۆنگرە رۆژی (7) مانگی داهاتوو یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆنگرە دەكات، ئەمە كۆنگرەی چوارەمی حزبە، یەكێتی ساڵی 1975 دامەزراوە، لە 44 ساڵ تەمەندا تەنیا (3) كۆنگرەو دوو پلینیۆمی كردووە. كۆنگرە بەردەوام لەناو یەكێتی نیشتمانیدا سەرچاوەی ترسو دابەشبوونو لێكترازانی نێوان هاوڕێو هاوخەباتەكان بووە، كۆنگرەی ئەمجارەش بەدوو نییە لەو مەترسییانە. یەكێتی لە سازدانی كۆنگرەدا تەمەڵترین حزبی سیاسییە لە هەرێمی كوردستان، رەنگە هۆكارەكەی بۆ ئەوە بگەڕێتەوە ئەم حزبە هەر لەسەرەتاوە لە یەكگرتنی سێ ئاڕاستەو گروپی سیاسی جیاواز (كۆمەڵەی ماركسی لینینی كوردستان، بزوتنەوەی سۆسیالیستی كوردستان، هێڵی گشتی) دروستبووەو هەمیشە مەترسی هەبووە لە كۆنگرەدا پارسەنگ تێكبچێتو حزبەكە لەبەریەك هەڵوەشێتەوە، ئێستا ئەو ئاڕاستە سیاسییانە لەناو یەكێتیدا نەماون، ئاڕاستەی نوێ پەیدابوون كە زیاتر بزنس رۆڵی سەرەكی تێدا دەبینێت. بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی، كۆنگرە "بەرزترین دەسەڵاتە" لەناو حزبدا، كۆنگرە دەبێت (سێ ساڵ جارێك) سازبدرێت، بەڵام یەكێتی لە ساڵی 2010وە تاوەكو ئێستا كۆنگرەی نەبەستووە، واتە ماوەی (سێ) خولی لەسەریەك كۆنگرەی یەكێتی دواكەوتووە. نەخۆشكەوتنو دواتریش مردنی جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتی حزبەكەو كارەكتەری بەهێزو كۆكەرەوەی یەكێتی، پاڵنەری سەرەكی دواكەوتنی كۆنگرەكانی یەكێتی بوو، هەندێك لە یەكێتییەكان باس لە هۆكاری تریش دەكەن لە نمونەی قەیرانی داراییو شەڕی "داعش"و دواتریش ریفراندۆمو تێكچونی بارودۆخی ناوچە جێناكۆكەكان.
درەو میدیا: بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی پارتی، بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی بە دەستكەوتی حزبەكەی دەزانێت و یەكێتیش بەدەستكەوتی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی لیژنەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم ( پارتی)یش بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی بەدەستكەوتی لیژنەكەیان دەداتە قەڵەم. لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا خەسرەو گۆران بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی پارتی رایگەیاند: سوپاسی دادگای فیدراڵی عێراق و بەشی یاسایی دەزگای هەڵبژاردنی پارتی و دائیرەی یاسایی مەكتەبی سیاسی پارتی دەكەین، كە پێكەوە سیاغەی ئەو سكاڵایە كراوەو پێشكەشی دادگای فیدراڵی كراوە. خەسرەو گۆران ئەوەشی خستە روو" بەپێی بریارە ئەمڕۆ دادگای فیدراڵی بریاریدا كار بەو مادانە ناكرێت كە بۆ تۆماری دەنگدەرانی كەركوك دانرابوو، هەروەها ئەو ئاوارانەی لە هەرێمی كوردستانن دەتوانن لەو شوێنەی لێی نیشتەجێن دەنگ بدەن. لەبەرامبەردا جوان رۆژبەیانی سەرۆكی لیژنەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم لە پەرلەمانی كوردستان( پارتی) رایگەیاند " ئەو سێ مادەیەی هەڵوەشاونەتەوە بریتین لە مادەكانی 12 و 16 و 17، كە مادەی 12 باسی فۆرمی خۆراك و ناوی دەنگدەران دەكات، ئەگەر وەك یەك نەبوو ناتوانن دەنگ بدەن. هەروەها مادەی 16 باسی لە ئاوارەكان كردبوو، ئەگەر لەناو پارێزگای خۆیان نەبون، نابێت دەنگ بدەن. مادەی 17ش دەبێت بە ناچاری دەنگ بدرێت، ئەوەش پێچەوانەی دەستورە". سەرۆكی لیژنەی دادگا باڵای فیدراڵی عیراق دانیشتنی ئەمڕۆی لەسەر تانەكەی ئەو لیژنەیەی پەرلەمانی كوردستان دیاری كردبوو، ئەنجامیش بردنەوەی تانەكە بو، كە تێیدا دادگا بڕیاری دا بە هەڵوەشاندنەوەی مادەكانی 12 و 16 و 17ی یاساكە، لەكۆی 9 دادوەریش 8 دادوەر لە بەرژەوەندی تانەكە دەنگیان دابو. جوان رۆژبەیانی ئاماژەی بەوەشدا،" جێبەجێكردنی ئەو یاسایە بە زیانی ناوچە كوردستانیەكان و بە زیانی كورد دەشكایەوە، چونكە چەند مادە و بڕگەیەكی پێچەوانەی دەستور بون و دەقەكانی دەستور لەگەڵی هاوتەریب نەدەبون، بۆیە تانەیان لێدابو" بەڵام میدیای فەرمی یەكێتی بڕیارەكەی دادگی فیدراڵی بەدەستكەوتی سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان دەداتە قەڵەم و بڵاوكردۆتەوە كە" د.رێواز فایەق سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان سكاڵایەكی لەسەر چەند بڕگەیەكی هەمواری یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكان لەدادگای فیدراڵی پێشكەشكردو دادگاكەش سكاڵاكەی سەرۆكی پەرلەمانی كوردستانی پەسەند كرد.
درەو میدیا: بە پێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) بزوتنەوەی گۆڕان پۆستی بریكاری وەزیرەكانی یەكلاكردەوەو رادەستی سەرۆكی حكومەتی كرد. عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان پۆستەكانی یەكلاكردۆتەوە، چونكە جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان دەسەڵاتی یەكلاكردنەوەی پۆستەكانی سپاردووە بە رێكخەری گشتی . ناوی كاندیدەكان - كامیل قەزاز بۆ بریكاری وەزیری كارەبا - د. سەیوان عەلی بۆ بریكاری وەزیری پەروەردە - مستەفا سەلیم بۆ بریكاری وەزیری ناوخۆ - چالاك موهەندیس بۆ بریكاری وەزیری شارەوانی
درەو میدیا: نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، بۆیەكەمجار وەك فەرماندەی گشتی هێزەكانی پێشمەرگە دەركەوت. لە راگەیەنراوێكی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستاندا هاتووە: ئەمڕۆ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان و فەرماندەی گشتیی هێزی پێشمەرگە، لە سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وەزارەت و فەرماندە و پلەدارنی پێشمەرگە كۆبووە بۆ ئەوەی لە نزیكەوە ئاگاداری دوایین هەنگاوەكانی پرۆسەی چاكسازی لە وەزارەت و ڕێكخستنەوەی پێشمەرگە بێت" كاتێك كە هێزی پێشمەرگەی كوردستان كە لەشەڕێكی سەختدابوو لەگەڵ چەكدارانی داعش و لەكۆتاییشدا شەڕی هێزەكانی حەشدی شەعبی، مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بوو، ئەو كات زیاتر مەسعود بارزانی زیاتر وەكو فەرماندەی هێزی پێشمەرگە دەردەكەوت و دەچووە سەنگەرەكانی پێشمەرگە. لەدوای دەستبەرداربوونی مەسعود بارزانی لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم لە ئۆكتۆبەری 2017، هیچ كەسێك وەك فەرماندەیی هێزی پێشمەرگەی كوردستان دەرنەكەوت، لەماوەی پێنج مانگی دەستبەكاربونیدا نێچیرڤان بارزانی وەكو فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگە دەرنەكەوت ئەمە یەكەمجارە بەفەرمی لە سەرۆكایەتی هەرێم بەو ناونیشانەوە ناوەزەدی دەكەن. نێچیرڤان بارزانی لە مێژووی كاری خۆیدا وەكو كارەكتەری سیاسی مەدەنی دەركەوتووە نەك سەربازی ئەو سەرەتاكانی كاركردنی لەناو پارتی لە یەكێتی قوتابیانی كوردستان كاریكردووە. لە كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی سەرۆكی هەرێم لەگەڵ وەزیرو فەرماندەكانی هێزی پێشمەركەی كوردستاندا هەریەك لە ( نەجات عەلی فاتێ) فەرماندەی هێزەكانی 80ی پارتی و مستەفا چاوڕەش وەك فەرماندەی هێزەكانی 70ی یەكێتی بەشداربوون .
درەو میدیا: نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، بۆیەكەمجار وەك فەرماندەی گشتی هێزەكانی پێشمەرگە دەركەوت. لە راگەیەنراوێكی سەرۆكایەتی هرەێمی كوردستاندا هاتووە: ئەمڕۆ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان و فەرماندەی گشتیی هێزی پێشمەرگە، لە سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وەزارەت و فەرماندە و پلەدارنی پێشمەرگە كۆبووە بۆ ئەوەی لە نزیكەوە ئاگاداری دوایین هەنگاوەكانی پرۆسەی چاكسازی لە وەزارەت و ڕێكخستنەوەی پێشمەرگە بێت" كاتێك كە هێزی پێشمەرگەی كوردستان كە لەشەڕێكی سەختدابوو لەگەڵ چەكدارانی داعش و لەكۆتاییشدا شەڕی هێزەكانی حەشدی شەعبی مەسعود بارزانی فسەرۆكی هەرێمی كوردستان بوو، ئەو كات زیاتر مەسعود بارزانی زیاتر وەكو فەرماندەی هێزی پێشمەرگە دەردەكەوت و دەچووە سەنگەرەكانی پێشمەرگە. لەدوای دەستبەرداربوونی مەسعود بارزانی لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم لە ئۆكتۆبەری 2017، هیچ كەسێك وەك فەرماندەیی هێزی پێشمەرگەی كوردستان دەرنەكەوت، لەماوەی پێنج مانگی دەستبەكاربونیدا نێچیرڤان بارزانی وەكو فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگە دەرنەكەوت ئەمە یەكەمجارە بەفەرمی لە سەرۆكایەتی هەرێم بەو ناونیشانەوە ناوەزەدی دەكەن. نێچیرڤان بارزانی لە مێژووی كاری خۆیدا وەكو كارەكتەری سیاسی مەدەنی دەركەوتووە نەك سەربازی ئەو سەرەتاكانی كاركردنی لەناو پارتی لە یەكێتی قوتابیانی كوردستان كاریكردووە. لە كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی سەرۆكی هەرێم لەگەڵ وەزیرو فەرماندەكانی هێزی پێشمەركەی كوردستاندا هەریەك لە ( نەجات عەلی فاتێ) فەرماندەی هێزەكانی 80ی پارتی و مستەفا چاوڕەش وەك فەرماندەی هێزەكانی 70ی یەكێتی بەشداربوون .