راپۆرتی رۆژنامەوانی: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف ماوەیەك بوو لەدوای هەڵبژاردن چاوەڕوانی ئەوەمان دەكرد هەراو زەنای شەقام و لایەن  سیاسییەكان لەبارەی پرۆسەی هەڵبژاردن هەندێك كپ ببێتەوە تاوەكو لەنزیكەوە بەدواداچونێكی ورد و دور لە سۆز و پەتای هەڵبژاردن بكەین لەبارەی ئەو قسەوباسانەی كە سەبارەت بە ساختەكاریی دەكرێن. دوای وەرگرتنی رەزامەندی بۆ سازدانی چاوپێكەوتن لەڕێگەی تەلەفۆنەوە، دواتر لە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان، گەیشتینە شوێنی مەبەست، نهۆمی سێیەمی مەكۆی سەرەكی، هێشتا ئاسەواری ئەو هێرشە پاكنەكرابووەوە كە شەوی هەڵبژاردن كرایەسەر ئەو مەكۆیە، لە سوچی یەكێك لە ژورەكاندا دانیشتبوو، كاتێك چوینەژورەوە بە تەلەفۆنەكەی قسەی دەكرد، ئەو زمناكۆ جەلال رێكخەری ژوری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان بوو، سروشتێكی هێمن و لەسەرخۆی هەیە، بەڵام پیاوێكی ورد و بە ئاگایە، لەسەرەتای درووستبونی بزووتنەوەی گۆڕانەوە لە ژووری هەڵبژاردن كاردەكات و لە ساڵی 2014 شەوە رێكخەری ئەو ژورەیە. ئەو شەوەی هێرشكرایەسەر مەكۆی سەرەكی حزبەكەی، ئەو لەوێ بوو لە كۆبونەوەدا بوو لەگەڵ ژمارەیەك بەرپرسی لایەنە سیاسییە ناڕازییەكان لە ئەنجامی هەڵبژاردن، وەك خۆی دەڵێت هێشتا ئەو لە ژوری كۆبونەوەكە نەهاتوەتە دەرەوە كاتێك فیشەكێك لەو كورسییەی داوە كە لەسەری دانیشتووە، بەڵام بەشێوەیەكی سەرسوڕهێنەر رزگاری بووە. كاتێك ئێمە گەیشتین تیمەكەی لە نهۆمی سێیەم سەرقاڵی كاركردن بوون، هەندێكیشیان لە دەرەوە بوون، وەكو بەئێمەیان وت ئەوان هەریەكەیان بۆ كارێك تایبەت بە هەڵبژاردن چونەتە دەرەوە، لەبەردەم ژورەكەی زمناكۆ جەلالدا ژمارەیەكی زۆر بەڵگەی تایبەت بە پرۆسەی ساختەكاری كەڵەكەكرابوون، ئەو هێشتا بە ئومێدەوە كاری دەكرد بۆ ئەوەی راست و دروستی پرۆسەی ساختەكاریی بەرفراوان لە هەڵبژاردنی 12ی ئایار بە لایەنە پەیوەنیدارەكانی عێراق بسەلمێنێت. كەشوهەوای دیدارەكەمان بەجۆرێك خۆشكرد، هەندێك لە كارمەندەكانی ژوری هەڵبژاردنی گۆڕان هەستیان بەوە نەدەكرد ریكۆردەرەمان كردووەتەوە و سەرقاڵی دیدارێكی رۆژنامەوانین، جارجار یەكێكیان بە فایلێكەوە خۆی دەكرد بە ژورەكەدا و رێكخەری ژورەكەی لە كارەبارەكانی ژور ئاگاداردەكردەوە، تاوەكو دواجار زمناكۆ جەلال پێیوتن دیداری رۆژنامەوانیم هەیە. "ئەوەی لە هەرێمی كوردستان رویدا هەر ساختەكاری نەبوو، بەڵكو گۆڕینی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان بوو، كە لە ساختەكاریش گەورەترە"، زمناكۆ جەلال بەمشێوەیە گوزارشتی لە هەڵَبژاردنی 12ی ئایار كرد. ئەو یەكەمین كەس بوو كە توانی وردەكاری پرۆسەی ساختەكاری لە هەڵبژاردن بدۆزێتەوە و لایەنە هاوپەیمانەكانی بزوتنەوەكەشی لێ ئاگاداربكاتەوە، رەنگە ئەمە هۆكارە سەرەكییەكە بێت كە لە شەوی هێرشەكەدا ژورەكەی ئەو زۆرترین گوللەی بەركەوت، وەكو خۆشی دەڵێت ئەو هێرشەی كە شەوی هەڵبژاردن رویدا" بۆ ئەوە بوو ئێمە سەرقاڵ بكەن تاوەكو نەپەرژێینە سەر دۆزینەوەی ساختەكارییەكان". زمناكۆ جەلال دەڵێ: تیمەكەمان هێندە بەڵگەیان كۆكردوەتەوە كە ئەگەر دادگا گوێ بۆ تانەكانمان بگرێت، ئەنجامی هەڵبژاردن بەتەواوەتی ئاوەژوو دەبێتەوە". ئەو كە چەند رۆژێكە لە بەغداد گەڕاوەتەوە، هێندە دڵنیایە لە بەڵگەكانی بەردەستی، بێ هیچ دوودڵییەك پرۆسەی هەڵبژاردنی 12ی ئایار بە" پەڵەیەكی رەش بە ناوچاوانی دیموكراسی هەرێمی كوردستانەوە" ناودەبات. "ئامێری پیكۆسەكان ساختەكران و ئەنجامێكی تریان نارد بۆ بەغداد نەك ئەنجامی راستەقینەی سندوقەكان، لە بەغداد ئەو ئەنجامانە راگەیەندران كە ساختەكرابوون" زمناكۆ جەلال بەمشیوەیە باسی لە ساختەكارییەكان كرد لە هەرێمی كوردستان، بە دیاریكراویش لە شاری سلێمانی كە بە قەڵای جەماوەری بزوتنەوەكەی ئەو دادەنرێت. بڕیاربوو رۆژێك دوای هەڵبژاردن، كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان وێنەی سكانكراوی كارتەكانی دەنگدان بە لایەنە سیاسییەكان بداتەوە بۆ ئەوەی بەراوردی بكەن لەگەڵ ئەنجامە ئەلیكترۆنییەكاندا، بەڵام ئەو كارە ماوەی (13) رۆژ دواكەوت، بەقسەی زمناكۆ جەلال لەو ماوەیەدا "ساختەكارییەكی تر كراوە بۆ شاردنەوەی ساختەكارییەكانی رۆژی هەڵبژاردن"، ئەوەش لەڕێگەی بەكارهێنانی (باڕكۆد)ی دووبارەی سەر كارتەكانی دەنگدان. بەوتەی زمناكۆ جەلال، ئەو لایەنانەی كە ساختەكارییان كردووە لە پرۆسەی هەڵبژاردن، بۆ ئەوەی ساختەكارییەكەیان بشارنەوە، لەماوەی ئەو (13) رۆژەدا، كارتی دەنگدان هەبووە چەندین هەزارجار (باڕكۆد)ەكەیان دووبارەكردووەتەوە، لەمەشدا كەوتونەتە هەڵەیەكی ترەوە، چونكە كاتێك كۆمسیۆن وێنەی ئەنجامەكانی بۆناردون، ئەوان زۆر بە ئاسانی هەزاران (باڕكۆد)ی دووبارەیان دۆزیوەتەوە، لە حاڵێكدا دەبێت هەر فۆرمێكی دەنگدان تەنیا یەك باڕكۆدی هەبێت. بەپێی قسەی ئەو، ئەوانەی كە ساختەكارییان كردووە، تەنیا دەنگی لایەنە ركابەرەكانی خۆیان ساختە نەكردووە، بەڵكو لەناو كاندیدی لیستەكانی خۆشیاندا ساختەكارییان كردووە و دەنگی ئەو كاندیدانەیان زیادكردووە كە دڵخوازی خۆیان بوون، بۆ نمونە لە پارێزگای سلێمانی زۆرینەی ئەو ساختەكارییەی كە كراوە بۆ (شەش) كاندید بووە كە سەربە یەكێتی نیشتیمانی كوردستانن. ئەو بەبێ دوودڵی پەنجەی تۆمەتی ساختەكردنی هەڵبژاردنی بۆ (یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان) دوو پارتی سەرەكی كوردستان راكێشا.." بۆ نمونە پێت بڵێم رێژەی ساختەكاریی یەكێتی لە هەموو سندوقەكاندا لە نێوان 40% بۆ 45% ە، بەڵام لای پارتی ئەم رێژەیە جیاوازە لە دهۆك گەیشتوەتە 60%ە" لەگەڵ ئەمەشدا زمناكۆ جەلال پێیوایە "پارتی بەشێوەیەكی سیستەماتیكتر ساختەكاری كردووە"، باسلەوەدەكات"رێژەی دەنگی دووبارە و ساختەكاریش لە دەنگدانی تایبەت لە هەندێك سندوق گەیشتوەتە 75% واتە لە دەنگدانی تایبەتدا ساختەكاری زۆرتر بووە". چەند سامپڵێكی كارتی دەنگدانی لە هەولێر نیشانداین، كە بەبەراورد بە كارتی دەنگدان لە سلێمانی جیاواز بوو، بەپێی قسەی زمناكۆ جەلال" پارتی لە هەولێر كارتی دەنگدانی بەتەواوەتی ساختە كردووە بە باڕكۆدەكەشیەوە"، سەرباری ئەوەش ئاماژەی بەوەكرد، سامپڵیان لەبەردەستدایە كە لە هەولێر لە چەندین وێستگە دەنگی پوچەڵ بۆ پارتی ئەژماركراوە. "لە هەر شوێنێك كە ئامێری (پیكۆس) لەكاركەوتوبێت ئامێری (سیكۆس) كاری كردبێت، فریا نەكەوتوون ساختەكاری بكەن، لە نزیكەی 50 وێستگە كە ئامێری (سیكۆس) ئەنجامەكەی ناردووە، ئێمە لە هەمویاندا لەپێشەوەین، ئەگەر ئەم سامپڵانە بەراورد بكرێن بە كۆی گشتی پرۆسەكە ئەنجامەكە رێك پێچەوانە دەبێتەوە". لێمان پرسی تۆ باست لەوە كرد ژورەكەی ئێوەی شارەزایی تەواوی لە هەڵبژاردن وەرگرتووە، ئەگەر وایە بۆچی پێشبینی ساختەكاری هەڵبژاردنتان نەكرد لە سندوقی ئەلیكترۆنیدا لەكاتێكدا ئەم حاڵەتە لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئەمریكا پێشینەی هەبوو، ئەو وتی" ئێمە پێش هەڵبژاردن هەموو مەترسییەكانمان بە كۆمسیۆن گەیاندووە.. بۆ نمونە ئێمە لەسەر فلاشەكە تێبینیمان هەبوو، بە كۆمسیۆنمان وت، پێیان وتین ئەو فلاشانە دەگمەنن و وێنەیان نییە و هیچ كۆمپیوتەر و ئامێرێكی تر نایانخوێنێتەوە، دواتر هەر نوسراوی كۆمسیۆن هەیە كۆپیتان دەدەمێ كە دەڵێ ئەگەر فلاشتان لێبڕا دەتوانن بچن لە بازاڕ بیكڕن". رێكخەری ژووری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان پێشبینی دەكات ئەگەر دادگا بەوردی بەدواداچوون بۆ تانەكانیان بكات، هێندە بەڵگەیان خستوەتەڕوو كە بتوانرێت بەهۆیەوە بڕیار لەسەر "هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكە بدات". لێمان پرسی ئەگەر دادگا و كۆمسیۆن تانەكانی ئێوەیان پەسەندكرد، ئەنجامی هەڵبژاردن چی لێدێت، لانی كەم ژمارەی كورسییەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە سلێمانی كە (4) كورسییە دەبێت بەچەند، زمناكۆ جەلال وتی" من تەنیا ئەوە دەڵێم ئەگەر تانەكانمان پەسەندبكرێن، ئەنجامی هەڵبژاردن ئاوەژوو دەبێتەوە"، بە لێكدانەوە بۆ ئاوەژوبونەوەی هەڵبژاردن دەتوانین پێشبینییەكانی زمناكۆ جەلال بەوشێوەیە بخوێنینەوە كە ژمارەی كورسییەكانی گۆڕان لە سلێمانی دەبێت بە (8) كورسی و لەبەرامبەردا یەكێتی نیشتیمانی كە ئەوان تۆمەتباری دەكەن بە ساختەكردنی هەڵبژاردن تەنیا ئەو (4) كورسییە دەهێنێت كە ئێستا بۆ گۆڕان دانراوە. پێمانوت ئێوە چۆن ساختەكارییەكانتان ئاشكراكرد، ئەو وتی: من ئەو داتا ساختەكراوانەم لە كۆمسیۆن وەرگرتووە، ئەمە خەڵكی پسپۆڕكردویەتی، پرسیمان مەبەستت خەڵكی پسپۆڕ لایەنی دەرەكییە؟ بە پێكەنینەوە وتی: خۆ ئەمانیش ئەوەنە ساختەكارییان كردووە پسپۆڕییان تێدا وەرگرتووە، قسەكە لەسەر ئەوەیە بەشێوەیەكی نەزانانە كردویانە. كاتێك سەرقاڵی نوسینەوەی ئەم دیدارە رۆژنامەوانییە بووین، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كۆبونەوەیەكی كرد و بڕیاریدا لەسەر هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و بەپێی ئەو هەموارەش، كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لە كارخرا و لە جێگەی ئەوان (9) دادوەری دانا بۆ بەڕێوەبردنی كاروبارەكان. هەر بەگوێرەی ئەو هەموارە، چیتر لە عێراق پرۆسەی هەڵبژاردن لەڕێگەی سندوقی ئەلیكترۆنییەوە بەڕێوەناچێت و سەرباری ئەوەش دەبێت تەواوی دەنگەكان لەسەرتاسەری عێراق بەشێوەی دەستی ئەژماربكرێنەوە. دیار نییە لە چەند رۆژی داهاتوودا لێكەوتەكانی ئەم بڕیارەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق چی لێدەكەوێتەوە، بەڵام دڵنیاین بەبیستنی ئەو هەواڵە زمناكۆ جەلال رێكخەری ژوری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان دڵخۆش بووە.

(درەو میدیا): بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئەزمونەكانی وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان چەند داتاو ئامارێكی چوار تاقیكردنەوەی یەكەمی پۆلی 12ی ئامادەیی  بڵاوكردەوە. بە گوێرەی ئامارەكە رێژەی دەرچوون لە چوار تاقیكردنەوەی یەكەمدا لە بەشی وێژەیی 20%یە و بەشی زانستیش 26% ە.    

راپۆرتی: محەمەد رەئوف و فازل حەمەڕەفعەت  پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بەرامبەر بە پارێزگاری كەركوك، ئەمە نوێترین هاوكێشەی دابەشكردنی پۆستەكانە لە نێوان یەكێتی و پارتی، ئەمە لە پاڵ رێكخستنەوەو دابەشكردنەوەی پۆستە گرنگەكانی داهاتوو لەسەر ئاستی عێراق و هەرێمی كوردستان. یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان هاوشێوەی قۆناغی رابردوو چاویان لە ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی ستراتیژی نوێیە بۆ دابەشكردنی دەسەڵات لە هەرێمی كوردستان و عێراق. پێشینەیەكی كورت 11 ساڵ لەمەوبەر دوای شەڕێكی خوێناوی ناوخۆیی و دابەشبوونی كوردستان بۆ دوو ئیدارە، یەكێتی و پارتی  لەژێر فشاری ناوخۆیی و دەرەكیدا رێككەوتنێكێكیان بۆ كۆتاییهێنان بەشەڕو دابەشكردنی دەسەڵات لە تەموزی 2007 ئیمزاكرد، ئەو رێككەوتنە بە "رێككەوتنی ستراتیژی " ناسرا. لەبەر رۆشنایی ئەم رێككەوتنەدا هەردوولایەن بڕیاریان دا كۆتایی بەدوو ئیدارەیی بهێنن، ئەمەش لەڕێگەی دابەشكردنی پۆستەكان لە نێوان خۆیاندا بەشێوازی " 50 + 50 "، بەر لە ئیمزاكردنی رێككەوتنی ستراتیژی یەكێتی و پارتی رێككەوتنێكیان بۆ دابەشكردنی پۆستەكان كرد. ئەگەرچی تائێستا هەردوو حزبەكە بەشێوەیەكی فەرمی هەڵوەشانەوەی رێككەوتنی ستراتیژییان رانەگەیاندووە، بەڵام چەند ساڵێكە بەندە سەرەكییەكانی رێككەوتنەكە چیتر كاریان پێناكرێت، لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان 2013 یەكێتی بڕیاریدا بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردن بكات، ئەویش بەهۆی ئامادەگی گۆڕان لەسەر گۆڕەپانی سیاسی وەكو ركابەرێكی سەرەكی یەكێتی، ئەمەش یەكەمین لادانی ئاشكرابوو لە بەندێكی سەرەكی رێككەوتنەكە، هەرلەو كاتەوە قسەو باس لەسەر هەڵوەشاندنەوەی رێككەوتنەكە گەرم بوو. خاڵی سەرەكی ئەم رێككەوتنە دابەشكردنی دوو پۆستی گرنگ بوو لە نێوان یەكێتی و پارتیدا، پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بۆ یەكێتی و سەرۆكی هەرێمیش بۆ پارتی، پۆستی سەرۆكی حكومەتیش دوو ساڵ بەدوو ساڵ. ئێستا جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتی یەكێتی و ئەندازیاری سەرەكی رێككەوتنەكە لە ژیاندا نەماوە، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی چیتر لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێمدا نیە، لەدوای هەڵبژاردنی 12ی ئایارەوە بەرپرسانی باڵای پارتی چەندینجار بە راشكاوی باسیان لەوە كردووە چیتر پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بۆ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان یەكلانەبوەتەوە، ئەم قسانە ئەگەر بەشێوەیەكی فەرمی راگەیاندنی مەرگی رێككەوتنی ستراتیژی نەبێت، ئەوا بەروویەكی تردا، بەواتای بانگەوازی پارتی دێت بۆ ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی نوێ لەگەڵ یەكێتی بەتایبەتیش لەسەر پۆستەكان. رێككەوتنی نوێ چۆن دەبێت؟ لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە رۆژی 12ی ئایار بەڕێوەچوو، پارتی و یەكێتی زۆرینەیان بردەوە، لەسەر بنەمای ئەنجامی هەڵبژاردنەكە هەردولا چاویان لەسەر بردنی زۆرینەی ئەو پۆستانەیە كە لە بەغداد وەكو پشكی كورد دانراون. دابەشكردنی پۆستەكانی بەغداد پێویستی بە ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی نوێ هەیە لەنێوان یەكێتی و پارتی، رەنگە ئەو رێككەوتنە ببەسرێتەوە بە دابەشكردنی پۆستەكانی هەرێمی كوردستان، دەشكرێت دوو رێككەوتنی جیاواز بكەن، رێككەوتنێك بۆ دابەشكردنی پۆستەكانی بەغداد و رێككەوتنێك بۆ دابەشكردنی پۆستەكانی هەرێم. بەشێوەیەكی گشتی ئەم پۆستانە لە عێراق پشكی كوردن: 1-  سەرۆك كۆماری عێراق  2- جێگری سەرۆك وەزیران 3- جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق  4- لانی كەم چوار پۆستی وزاری لە حكومەتی عێراق بە (وەزارەتی دارایی یان نەوت) ەوە 5- چەندین پۆستی باڵا لە بەڕێوەبەری گشتی و بریكاری وەزیر و باڵیۆزو دەستە سەربەخۆكان لە هەرێمی كوردستانیش ژمارەیەك پۆستی باڵا هەن كە ئەگەر یەكێتی و پارتی بیانەوێت پێكەوە هاوپەیمانێتییەك دروستبكەن بۆ بەڕێوەبردنی دەسەڵات دەبێت رێككەوتنیان لەسەر بكرێت. پۆستەكانی هەرێمی كوردستان: 1- سەرۆكی هەرێمی كوردستان  2- سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی كوردستان  3- سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان  و دەستەی سەرۆكایەتی 4- پۆستی وەزارەتەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان  5- پۆستی بەرێوەبەرە گشتییەكان و سەرۆكی دەستە و راوێژكارەكان و نوێنەرایەتیەكانی هەرێم لە دەرەوە ئەمە سەرەرای چۆنیەتی ئیدارەدانی هەرێمی كوردستان بەتایبەتیش كەرتی نەوت و بودجەو هێزی پێشمەرگە، كە لە رێكەوتنەكەدا دەبێت چۆنیەتی بەرێوەبردنیان دیاری بكرێت. پۆستەكانی پارێزگای كەركوكیش كە لە ئێستادا ناوچەیەكی جێناكۆكەو یەكلانەبوەتەوە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام پۆستەكانی ئەم پارێزگایە بەتایبەتیش پۆستی پارێزگاری كەركوك بۆ رێككەوتنی ئەمجارەی یەكێتی پارتی دەبێتە بەشێكی گرنگ. بۆ رێككەوتنی دابەشكردنی پۆستەكان لەنێوان یەكێتی و پارتی چەند سیناریۆیەك باسدەكرێت: سیناریۆی یەكەم/ پارتی دیموكراتی كوردستان لەبەرامبەر وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری كەركوك، دەستبەرداری پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق ببێتەوە بۆ یەكێتی، ئەمە سیناریۆیەكی بەهێزە كە باس لە ئەگەری رودانی دەكرێت. بەهۆی ئەوەی پارتی لەدوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە لە كەركوك كشاوەتەوەو تەنانەت بەشداری هەڵبژاردنی 12ی ئایاری لەو پارێزگایە نەكرد، ئێستا دەیەوێت بە بە هێزییەوە بگەڕێتەوە بۆ كەركوك، ئەو بەهێزییەش بە پلەی یەكەم لەڕێگەی وەرگرتنی پۆستی پارێزگارەوە بەدی دێت، ئەگەر بەپێی ئەم سیناریۆیە و بە رێككەوتن یەكێتی دەستبەرداری پۆستی پارێزگاری كەركوك ببێت بۆ پارتی، پارتی كاندیدی خۆی دەبێت، بەڵام ئەگەر بەڕێككەوتن نەبێت و بە تەوافوق پارێزگاری كەركوك دابنرێت رەنگە پارتی پێشنیاز بۆ دانانەوەی نەجمەدین كەریم پارێزگاری پێشووی كەركوك بكات كە لەدوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر كەركوكی بەجهێشتووە و لە هەولێر دادەنیشێت. سیناریۆی دووەم/  ئەگەر یەكێتی دەستبەرداری پۆستی پارێزگاری كەركوك نەبێت بۆ پارتی لەبەرامبەر پۆستی سەرۆك كۆمار، ئەوكات پێدەچێت پۆستی سەرۆك كۆمار هەر بدرێتەوە بە یەكێتی بەڵام پارتی مەرجی بۆ كاندیدی سەرۆك كۆمار هەبێت و كەسێك بۆ ئەو پۆستە دابنرێت كە دڵخوازی پارتیش بێت. سیناریۆی سێیەم/  زیندوكردنەوەی رێككەوتنی پێشووی دابەشكردنی پۆستەكان بە هەندێك دەستكارییەوە، واتە پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ یەكێتی لەبەرامبەر پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ پارتی.  دووبارەكردنەوەی رێككەوتنەكەی پێشوو بە كۆمەڵێك دەستكارییەوە، پێویستی بەدابەشكردنی پۆستەكانی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكی پەرلەمانی كوردستانیش هەیە، بەو پێیەی نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت لە پۆستی سەرۆكی حكومەت بمێنێتەوە رەنگە پێویست بكات یەكێتی جارێكی تر دەستبەرداری ئەو پۆستە ببێتەوە بۆ پارتی و لەبەرامبەردا پۆستی سەرۆكی پەرلەمان وەربگرێت، ئەم سیناریۆیە ئەگەر بخرێتە بواری جێبەجێكردنەوە لەسەر حیسابی بزووتنەوەی گۆڕان دەبێت و چیتر ئەو پۆستە (سەرۆكی پەرلەمان) بەدەست گۆڕانەوە نامێنێت. ئەمە سیناریۆیەكی لاوازە، چونكە چیتر پارتی وەكو جاران چاوی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم نییە، بەتایبەتیش لەكاتێكدا مەسعود بارزانی لەو پۆستە كشاوەتەوە، لە ئەگەری لاوازدا رەنگە بارزانی كاتێك بگەڕێتەوە بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم، ئەو پۆستە لە هەڵبژاردنێكی راستەوخۆی گشتیدا دەنگی لەسەر بدرێت و ركابەری بەهێز لە گۆڕەپانەكەدا نەبێت و تاڕادەیەك هاودەنگی یەكێتی لە پشت بێت، ئەگەرنا پێناچێت هیچ یەكێك لە نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی بیانەوێت لەم قۆناغەدا لەسەر كورسی سەرۆكی هەرێم دابنیشن.  سیناریۆی چوارەم/ ئیمزاكردنی دوو رێككەوتن لەنێوان یەكێتی و پارتیدا، رێككەوتنێك بۆ دابەشكردنی پۆستەكانی بەغداد و رێككەوتنێك بۆ دابەشكردنی پۆستەكانی هەرێمی كوردستان. هەموو ئەم سیناریۆیانە بە زیانی لایەنەكانی تری هەرێمی كوردستان بەتایبەتی (بزوتنەوەی گۆڕان و یەكگرتووی ئیسلامی و كۆمەڵی ئیسلامی) كۆتایی دێت و كوردستان جارێكی تر بەرەو دابەشكردنی دەسەڵات بەشێوەی 50+50 لەنێوان هەردوولا دەڕوات كە لەماوەی رابردوودا گلەیی زۆری هاتەسەر.  

(درەو میدیا): دوێنێ شەو لە سنوری شاری سەردەشتی رۆژهەڵاتی كوردستان پێكدادان لەنێوان هێزەكانی سوپای پاسداران و ژمارەیەك چەكدار رویدا. بەپێی هەواڵی میدیاكانی ئێران، لەو پێكدادانەدا دوو سەربازی پلەداری سوپای پاسداران كوژراون. میدیاكانی ئێران ناوی ئەو لایەنەیان ئاشكرانەكردووە كە لەسەر سنور لەگەڵ سەربازانی ئێرانی پێكدادانی چەكدارییان كردووە، بەڵام بەگوێرەی هەواڵی ئاژانسی تەسنیم، چەكدارەكان ژمارەیان 20 كەس بووە و ویستویانە لە سنورەوە بپەڕینەوە بۆ ناو ئێران. تائێستا هیچ یەكێك لە لایەنە كوردییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان لەوبارەیەوە هیچ قسەیان نەكردووە. سەردەشت یەكێك لە شارە كوردییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانە و لەڕووی ئیدارییەوە سەربە پارێزگای ئازەربایجانی غەربییە و هاوسنورە لەگەڵ هەرێمی كوردستان.  

(درەو میدیا):  محەمەد گەردی بەڕێوبەری گشتی راگەیاندن و چاپ و بڵاوكردنەوە لە لێدوانێكیدا بۆ درەو میدیا ئاماژەی بەوە كردووە" ژمارەیەكی زۆر كەناڵی بیندراو و بیستراو لە هەرێمی كوردستان هەیە، ئەگەر بەراوردی بكەین لەگەڵ وڵاتانی دەوروبەرمان وەك ئیران و توركیا، ژمارەی دەزگا راگەیاندنەكان لە پێوانەی جوگرافیا و ژمارەی دانیشتوان زۆرترە. بۆ نموونە 160 رادیۆ لەلای ئێمە تۆماركراون‌، 97 كەناڵی تەلەفزۆنی ناوخۆیی و 39 كەناڵی تەلەفزیۆنی ئاسمانیمان هەیە، كە تیكڕایان دەكەنە 296 كەناڵ"   محەمەد گەردی راشیدەگەیەنێت" تا ئێستا 39 كەناڵی ئیسلامی و بانگخوازی هەن كە پێكدێن لە رادیۆ و تەلەفزیۆن، 3 كەناڵی تەلەفزیۆنی ئاسمانی و13 كەناڵی تەلەفزیۆنی ناوخۆیی و 23 رادیۆیان هەیە" سەبارەت بە وەرگرتنی پارەی ساڵانە لەو كەناڵە،  محەمەد گەردی دەڵێت: پێویستە هەر كەناڵێكی ئاسمانی 40 ملیۆن دینار بدات. كەناڵی ناوخۆیی ئەگەر لە ئاستی هەر چوار پارێزگاكە پەخش بكات دەبێت 20 ملیۆن دینار بدات، بەڵام ئەگەر لە یەك پارێزگا پەخش بكات دەبێت 10 ملیۆن دینار بدات.  بۆ رادیۆكانیش ئەگەر لەسەر ئاستی چوار پارێزگا پەخش بكەن دەبێت 10 ملیۆن بدەن و ساڵانە دوو ملیۆن و نیو دینار بدەن بۆ نویكردنەوەی مۆڵەت. بەڵام ئەگەر لەسەر ئاستی یەك پارێزگا پەخش بكەن دەبێت 5 ملیۆن دینار بدەن و ساڵانە بۆ نوێكردنەوەی مۆڵەت یەك ملیۆن و 150 هەزار دینار بدەن. بۆیە هەندێكییان بۆئەوەی ئەو پارەیە نەدەن نایەن مۆڵەتەكەی دەربهێنێت.  دەقی چاوپێكەوتنەكە  http://drawmedia.net/page_detail?smart-id=873

درەو میدیا/ دەنگی ئەمریكا   "جارێ دەبێت ئێمە خۆمان وەك گۆڕان لێكۆڵینەوە و لێپرسینەوەی ئەوە بكەین بۆچی ساختەكاریمان لێكرا لەهەڵبژاردنەكان؟! دواتر دەبێت بێین حساب و كتاب لەگەڵ یەكێتی بكەین من داوام لەجڤاتی نیشتمانی كردووە كە لێكۆڵینەوە لەگەڵ خانەی ڕاپەڕاندن و لیژنەی هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان و هەموو ئەو بەرپرسانەی لە ئیدارەی خۆجێی سلێمانی و ژوورە پەیوەندیدارەكان بكرێت كەچۆن ئەم ساختەكارییەمان لێكرا و چۆن بەسەرماندا تێپەڕی؟! ئێمە پێشتر دەمانزانی ئەم حیزبانە ساختەكاری دەكەن بەڵام بۆچی گۆڕان ئەو ئامادەكاریەی نەكرد؟! بەڵام ئەوە جڤات دوو كۆبونەوەی كردووە من لەم دوو كۆبونەوەیە چاوەڕێ بوم ئەو دەستەیە پێكبهێنن بۆ هەڵسەنگاندنەكە وەڵامم بدەنەوە بەڵام بەداخەوە تا ئێستا نەكراوە ."ئەمە لێدوانی عەدنان عوسمان یەكێك لەهەڵسوڕاوە دیارەكانی بزوتنەوەی گۆڕانە بۆ دەنگی ئەمریكا، ئەو پێشی وایە دەبێت رێكخەری گشتی بزووتنەوەی گۆڕان و ئەندامانی خانەی راپەڕاندن بگۆڕدرێن"ئەگەر گۆڕانكاری بكرێت دەبێت گۆڕانكاری بنەڕەتی بكرێت ئێمە قۆناغی دوای مردنی كاك نەوشیروانمان تێپەڕاند بۆیە دەبێت ئەوكەسەی هەڵدەبژێردرێت بۆ ڕێكخەری گشتی و (٣\٢) ئەندامانی خانەی ڕاپەڕاندن لەدەرەوەی كەسایەتیە كۆن و مێژوویەكان بن دەبێت دەموچاوێكی تازە بێت و وەخانەی ڕاپەڕاندنیش دەبێت گۆڕانكاری بنەڕەتی تێدابكرێت لانی كەم (٣\٢)دەموچاوی نوێ و وزی تازە و دەموچاوی تازە بێت من پێم خۆش نیە باسی نەوەی كۆن و نوێ بكەم بەڵام ناكرێت هەموو دەسەڵاتەكان لە گۆڕاندا قۆرغی نەوەی كۆن و موحافزكار و تەقلیدی بن."   سەبارەت بە رۆڵ و پێگەی پارێزگاری سلێمانی لە رووداوەكاندا بەتایبەتیش لە ساختەكاریەكاندا عەدنان عوسمان پێی وایە "پارێزگاری ئێستای سلێمانی جیاوازی نیە لەگەڵ ئەوانەی پێشوترو  لەكاتی هێرشكردنە سەر مەكۆی گۆڕان و بردنی سندوقەكانی دەنگدان و ئەو ساختەكاریەی لەهەڵبژاردن كرا ئەگەر من لەبری پارێزگاری ئێستای سلێمانی بومایە یا قبوڵم نەدەكرد و هەموو ڕێكارێكی پێویستی یاسایم دەگرتە بەر وەك سەرۆكی لیژنەی ئەمنی ، یادەسلەكاركێشانەوەم پێشكەش دەكرد  ئێمە هیچمان نەكردووە بۆ پارێزگای سلێمانی وە ئەزمونێكی سەركەوتومان نەبووە لە بەڕێوەبردنی سلێمانی، ئەزمونی ئێمە لە ئیدارەدانی سلێمانی ئەزمونێكی شكستخواردوو بوو، من یەكێكم لەوانەی داوای كشانەوەی گۆڕان لەحكومەتی خۆجێی سلێمانی دەكەم چونكە نوێنەرەكانی گۆڕان لە ئاستی ئەو چاوەڕوانیە نەبوون بەتایبەت پارێزگاری سلێمانی كەدەبوو كاری گەورەی بكردایە لەكاتی هێرشكردنە سەر گۆڕان و ساختەكردنی هەڵبژاردن و بردنی سندوقەكان،بۆیە من هیچ جیاوازییەك نابینم لەنێوان ئەو برپسانەی ئێمە(پارێزگاری سلێمانی) لەگەڵ ئەو بەرپرسانەی پێشوتر سلێمانیان بەڕێوە بردووە بۆیە باشترین شت ئەوەیە گۆڕان بەشێك نەبێت لەم حكومەتە شكستخواردووە مادام نەیانتوانیوە ئەو بەرپرسارێتیە جێ بەجێ بكەن، وە باشترین شت ئەوەیە كە گۆڕان لەحكومەتی خۆجێی سلێمانی بكشێتەوە، چونكە من بەتەنها پەنجەی تۆمەت ئاڕاستەی یەكێتی ناكەم بەڵكو ئەدای لاوازی هەندێك لەبەرپسەكانی گۆڕان بەشێكە لەو دۆخەی ئێستا دروست بووە ." سەبارەت بە چارەنووسی رێكەوتنی نێوان گۆڕان و یەكێتیش عەدنن عوسمان دەڵێت "ڕێكەوتنی نێوان گۆڕان و یەكێتی كۆتایی هاتووە چونكە هەر لەسەرەتاوە تا ئێستا هیچ پابەندییك بەو ڕێكەوتنە نەبووە وە لەدیوی یەكێتیشدا هێشتا ئەو سەركردایەتیە نیە كە ئامادەی جێ بەجێكردنی ئەو ڕێكەوتنە بێت، بۆیە ئەو ڕێكەوتنە بە حوكمی كۆتایپێهێنراو دادەنرێت وە شتێك نیە لە ئێستادا لەنێوان گۆڕان و یەكێتی لەسەر بنەمای ئەو ڕێكەوتنە بێت، هەر ئەو كاتەی یەكێتی پشتی لەگۆڕان كرد و لەگەڵ پارتی ڕێكەوت بەتایبەت دوای بەشداریكردنی یەكێتی لە لیژنەی باڵای ڕیفراندۆم لەكاتێكدا بەپێی ڕێكەوتنەكە دەڵێت دەبێت لەڕێگای پەرلەمانەوە بێت بۆیە هیچ بڕگە و بەندێكی ئەو ڕێكەوتنە جێ بەجێ نەكراوە، ڕێكەوتنەكە پێش هەڵبژاردن و هێرشكردنە سەر گۆڕان كۆتایی هاتبوو ڕۆحی بەبەرەوە نەمابوو پێش هێرشەكەیان بۆسەر مەكۆی یەكێتی هێرشی ساختەكاری لەلایەن چەند سەركردایەتیەكی یەكێتیەوە درا كەبڕیاریان دا دەنگەكانی گۆڕان بۆخۆیان ببەن و دەنگەكانی خۆشیان بدەن بە گۆڕان، ڕەنگە لەچەند ڕۆژی داهاتوودا ئەگەر ئەنجامەكان بەتەواوی ڕابگەیەنرێت وە گوێ لەسكاڵای لایەنەكان نەگیرێت ئەوا ڕەنگە پەیوەندییەكان بگاتە ئاستی زۆر خراپ و مەترسیدار." دەقی چاوپێكەوتنەكە بۆ دەنگی ئەمریكا  https://www.dengiamerika.com/a/kurdistan/4426537.html

 (درەو میدیا): ئەندامێكی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان پێشنیازدەكات بزوتنەوەكەی ئەو رێككەوتنە سیاسییەی كە لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی كردی و جێبەجێ نەكرا، بگوازێتەوە بۆ بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری. لە وتارێكدا كە لەژێر ناوی " یەكبون نەك لەتبون " نوسیویەتی و بۆ (درەو میدیا)ی ناردووە، عەبدولڕەزاق شەریف ئەندامی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان دەڵێ: ئەو رێككەوتنەی كە حەڤدەی ئەپرێل لە نێوان گۆڕان و یەكێتی ئیمزا كرا "دوا وێستگەی ژیانی سیاسی نەوشیروان مستەفا بو.. بەنرخترین میراتی نەوشیروان مستەفایە و مەیدانێكی فراوان و گرنگی بزوتنەوەكەشە، كە دەتوانێ بێ ئافات، جوڵەی سیاسی تیا بكات". لە بەشێكی تری وتارەكەیدا عەبدولڕەزاق شەریف نوسیویەتی: عیبرەت وەرنەگرتنی یەكێتی لە جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە، هیچ لە بەهای ئامانج و بیری سیاسی و ناوەڕۆكی پرۆژەكە كەمناكاتەوە. وەك ئاماژەیەك بۆ بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری، دەڵێ" لە پشكی یەكێتی و یەكێك لە كارەكتەرە سەرەكییەكانی سەركردایەتی هاوبەش "كە تەنیا خاڵی جێبەجێكراوی رێككەوتنەكە بو" ئێستا رێبەرایەتی رێكخراوێك لە دەرەوەی یەكێتی دەكا، كۆڵەكەیەكی پتەوی بەرنامەی سیاسی هاوبەشی ئەندێشەی ئەپرێل و پرۆژە نوستوەكەیە، پلان و بەرنامەی بێگرێوگۆڵیشی بۆ جێبەجێكردنی هەیە". لە كۆتایی نوسینەكەیدا ئەو ئەندامەی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوە گۆڕان باسلەوەدەكات، ئەركی پەلەی ئەم سەروەختەی پێكەوەیی بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانێتییەكەی بەرهەم ساڵح، پێداچونەوە، بوژاندنەوە و جێبەجێكردنی رێككەوتنەكەی حەڤدەی ئەپرێلە، كە بە بۆچونی ئەو زیندوكردنەوەی ئەو رێككەوتنە "شەپۆل و تەوژمێكی گەورە لە گۆمی وەستاوی پرۆسەی سیاسی هەرێمدا، دروستدەكات و ئاسۆی تاریكی تونێلەكەش روناك دەكاتەوە". بەر لە دوو ساڵ و بەدیاریكراوی لە رۆژی 17-5-2016 یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان بە ئامادەبوونی هەردوو كۆچكردوو جەلال تاڵەبانی و نەوشیروان مستەفا رێككەوتنێكی سیاسییان ئیمزا كرد، نزیكەی ساڵێك و حەوت مانگ دوای ئیمزاكردنی رێككەوتنەكە، بەهۆی جێبەجێنەكردنی بەندەكانییەوە، بزوتنەوەی گۆڕان رێككەوتنەكەی لەگەڵ یەكێتی سڕكرد، بەڵام هێشتا رێككەوتنەكە هاوشێوەی رێككەوتنی ستراتیژی نێوان یەكێتی و پارتی بەشێوەیەكی فەرمی هەڵنەوەشاوەتەوە. پارتی دیموكراتی كوردستان تاكە لایەن بوو دژی رێككەوتنە سیاسییەكەی نێوان یەكێتی و گۆڕان بوو، لەوبارەیەوە لە وتارەكەیدا عەبدولڕەزاق شەریف بە ئاماژەكردن بە تێكچونی پەیوەندییەكانی پارتی و یەكێتی دوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەو ئەگەری رێككەوتنی نێوان گۆڕان و هاوپەیمانێتییەكەی بەرهەم ساڵح دەڵێ" ئەگەر پارتی ئاهێكی وەبەردا، هاتبێتەوە، زەحمەتە ئەمجارە هەمان سیناریۆ لەدژی ئەو رێككەوتنە دوبارە بكاتەوە".

راپۆرتی رۆژنامەوانی: نیاز عه‌بدوڵڵا به‌ڕێوبه‌ری ناحییه‌ی سیده‌كان ئیحسان چه‌له‌بی له‌ مانگی ئازاری 2018 رایگه‌یاند "لە تشرینی دووەمی ٢٠١٧وە تورکیا ھێزی زیاتری ھێناوەتە دەشتی بەرازگرو خاڵی سنووری سەربازی نوێی دروستكردووه‌و، دەوڵەتی تورکیا بەقوڵایی ١٥ کیلۆمەتر لەناو خاکی ھەرێم لەماوەی ١١ی ئازاری ئەم ساڵه‌وه‌ بنكه‌ی سه‌ربازی دامه‌زراندووه‌". به‌ڵام ته‌نیا دوای پێپه‌ڕبوونی سێ مانگ به‌سه‌ر‌ قسه‌كانی چه‌له‌بی، وه‌زیری ناوخۆی توركیا سلێمان سۆیلۆ له‌2ی حوزه‌یران وتی "سەربازانی سوپای تورکیا 27 کیلۆمەتر چوونەتەناو خاکی هەرێمی کوردستان، ئێستاش نزیکن لەچیای قەندیل و پێشڕەوی دەکەن، پێشتر وتمان بەهەر رێگەیەک بێت دەچینە قەندیل ئەوەتا ئەمڕۆ ئێمە نزیکی قەندیلین". مێژووی به‌زاندنی خاكی هه‌رێمی كوردستان له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تی توركیا، ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ره‌تای ساڵانی نه‌وه‌ده‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو و قۆناغی شه‌ڕی ناوخۆی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان، به‌ڵام  به‌‌درێژایی 27ساڵی رابردوو هێنده‌ی ئێستا سوپای توركیا به‌و‌ مه‌ودای قوڵاییه‌ نه‌هاتۆته‌ ناو خاكی هه‌رێم و به‌وچڕییه‌ بۆردوومانی گوندنشینانی نه‌كردووه‌. له‌ 16ی ئازار ھێزەکانی پاراستنی گەل- ھ.پ.گ زانیاریارییان له‌باره‌ی هاتنی سوپای توركیا بۆ ناوچه‌ی برادۆست خسته‌ڕوو و رایانگه‌یاند "تورکیا ھێزی زیاتری کۆکردۆتەوە بۆ داگیرکردنی ناوچەیەکی گەورەی کوردستان". چوار مانگ پێش ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنه‌كانی 12ی ئایاری عێراق، ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان له‌ڕێگای وتاره‌كانییه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی هێرشكردنه‌ سه‌ر شنگال و قه‌ندیلی كرد به‌‌ڕێككه‌وتنی دوولایه‌نه‌ی نێوان حكومه‌ته‌كه‌ی وعێراق بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی پارتی كرێكارانی كوردستان-په‌كه‌كه‌ له‌دوای ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنه‌كان، به‌ڵام عێراق هه‌ر جۆره‌ رێككه‌وتنێكی هاوشێوه‌ی ره‌تكرده‌وه‌.  جه‌میل خدر عه‌بدال به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی یه‌كێتی نیشتیمانی به‌هۆی بوونی یه‌كه‌ سه‌ربازییه‌كانی سوپای ئه‌مریكاو سوپای عێراق ئه‌وه‌ی به‌دوورزانی توركیا له‌كاتی بوونی هێزه‌كانی له‌نزیك قه‌ندیل، له‌م كاته‌دا هێرش بكاته‌ سه‌ر شنگال و به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "چۆن له‌مه‌نبه‌ج بوونی ئه‌مریكی و فه‌ره‌نسییه‌كان وه‌ڵامێكه‌ بۆ هێرشه‌كانی توركیاو مه‌ترسییه‌كان له‌سه‌ر رۆژئاوای كوردستان، لێره‌ش بوونی ئه‌مریكییه‌كان و سوپای عێراق هه‌مان په‌یامه".‌ كرمانج عیزه‌ت قایمقامی قه‌زای سۆران له‌دوای هاتنی سه‌ربازانی سوپای توركیا له‌ڕۆژی 1ی حوزه‌یران بۆ گوندی به‌رمیزه‌ی سه‌ر به‌ناحییه‌ی سیده‌كانی قه‌زای سۆران‌ و به‌ربانگكردن له‌گه‌ڵ دانیشتوانی گونده‌كه‌، به‌ رادیۆ نه‌وای وت "ماوه‌ی چه‌ند مانگێكه‌ سوپای توركیا به‌قوڵایی 15 كیلۆمه‌تر هاتوونه‌ته‌ ناوخاكی هه‌رێم و له‌به‌رزاییه‌كانی پشت گوندی به‌رمیزه‌ جێگیربوون كه‌ 500 مه‌تر له‌گوندنشینان دوورن". سوپای توركیا له‌ناوچه‌ی برادۆست كه‌ماوه‌ی هه‌شت مانگه‌ تیایدا كاربۆ دروستكردنی بنكه‌ سه‌ربازییه‌ نوێیه‌كانی ده‌كات، ناوچه‌یه‌كی شاخاوییه‌و به‌هۆی سروشتییه‌وه‌ به‌بوونی بێستان و ره‌زو باخ و به‌خێوكردنی هه‌نگ ناسراوه‌، ده‌كه‌وێته‌ سێ گۆشه‌ی سنووری نێوان توركیاو ئێران و عێراق. له‌سنووری ناحییه‌ی سیده‌كانی سه‌ر به‌قه‌زای سۆرانی پارێزگای هه‌ولێره‌، سنووره‌كه‌ی "درێژده‌بێته‌وه‌ له‌ گه‌لی عه‌لی به‌گه‌وه‌ بۆ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان به‌ره‌و هێڵی شه‌هیدان له‌شه‌مزینان، به‌دیوی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان له‌كێله‌شین و به‌دیوی باكووری كوردستان له‌مه‌رزی زیت-ه‌وه‌ باشووری كوردستان به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌". به‌هۆی شوێنی جوگرافییه‌وه‌ هه‌ر هێزێكی سه‌ربازی له‌وێ باڵا ده‌ست بێت، ده‌توانێت سێ گۆشه‌ی سنووری نێوان عێراق و ئێران و توكیا كۆنتڕۆڵ بكات، كه‌ ئامانجی حكومه‌تی توركیایه‌ له‌ئێستادا. رەجەب تەیب ئەردۆغان به‌بیانووی بوونی په‌كه‌كه‌ ئه‌و له‌شكركێشییه‌ بۆسه‌ر باشووری كوردستان ئه‌نجام ده‌دات، بۆیه‌ له‌ماوه‌ی گفتوگۆیه‌كی له‌گه‌ڵ كه‌ناڵه‌كانی وڵاته‌كه‌ی وتی "پێویستمان بە مۆڵەت نییە لە کەسەوە" ئەگەر "جوڵەیەک هەبێت دەستبەجێ دەچین، جا لە باکووری سوریا بێت یان لەباکووری عێراق". له‌مانگی ئازاری ئه‌م ساڵ میدیا فه‌رمییه‌كانی حكومه‌تی توركیا بڵاویانكرده‌وه‌ له‌ڕێگای بنكه‌یه‌كی فڕۆكه‌وانییه‌وه‌ له‌ چیای كۆلیتار كه‌ ده‌كه‌وێته‌ سنووری ناحییه‌ی قه‌سرێی سه‌ر به‌ قه‌زای چۆمان، چاودێری سنووره‌كان و جموجۆڵه‌كانی په‌كه‌كه‌ ده‌كه‌ن به‌مه‌ودای 23 كیلۆمه‌تر. به‌رپرسێكی یه‌كێتی نیشتیمانیش له‌ ناوچه‌ی برادۆست، كه‌ نه‌یویست ناوی ئاشكرا بكرێت به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "له‌ هه‌نگاوی دانانی بنكه‌ی فڕۆكه‌ بێ فڕۆكه‌وانه‌كه‌ی توركیا له‌ چیای كۆلیتار، پێشتر به‌هاوكاری حیزبی باڵاده‌ستی ناوچه‌كه‌ رێگای چیاكه‌ بۆ سوپای توركیا به‌ شۆفه‌ڵ و ئامرازه‌كان پاككرانه‌وه‌‌ تا سوپاكه‌ بتوانن بنكه‌كه‌یان له‌وێ جێگیربكه‌ن، له‌كاتی پێویستیش ئه‌و هێزه‌ هاوكاری و رێنوێنی سوپای توركیا ده‌كات له‌ناچه‌كه‌و چه‌ندجارێك سه‌ربازانی تورك له‌چیاكه‌ بیندراون". به‌ڵام رێناس جانۆ ئه‌ندامی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق له‌فراكسیۆنی پارتی دیموكرات هه‌ر هاوكارییه‌كی پارتی بۆ حكومه‌تی توركیا دژ به‌ په‌كه‌كه‌ ره‌تكرده‌وه‌و به‌ رادیۆ نه‌وای وت "پارتی ناچێته‌ ناو هیچ رێككه‌وتنێكه‌وه‌ دژ به‌ پارتی كرێكارن بێت، ئه‌وه‌ی توركیا له‌ هه‌رێمی كوردستان ده‌یكات داگیركارییه".‌  له‌دوای رووداوی هاتنی سوپای توركیا بۆ گوندی به‌رمیزه‌، سه‌رحه‌د وارتۆ وته‌بێژی كۆما جڤاكێن كوردستان- كه‌جه‌كه‌ ره‌خنه‌ی له‌سیاسه‌تی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان گرت و وتی "سیاسەتی حكومەتی هه‌رێم هەمان سیاسەتی پارتییە لەبەرامبەر هاتنی سوپای توركیا". سه‌رحه‌د وارتۆ پارتی به‌هاوكاریكردنی توركیا تۆمه‌تباركردو وتی "لەشکرکێشی سوپای تورکیا بۆ باشووری كوردستان بەهاوکاریی هەندێک هێزی نێودەوڵەتی و هه‌رێمی و بێدەنگی و بێهەڵوێستی هەندێک هێزی کوردی ئەنجام دەدرێت" كه‌ ئامانج لێی "هێرشکردنە سەر گەریلاکانی پارتی كرێكارانه‌ له‌ قه‌ندیل". دوای رووداوی هاتنی سوپای توركیا بۆناو گوندی به‌رمیزه‌ كه‌ دانیشتوانی زیاتر له‌ 200 خێزانن‌، جگه‌ له‌هه‌ڵوێستی چه‌ند حیزبێك هیچ هه‌ڵوێستێكی فه‌رمی حكومه‌تی عێراق و حكومه‌تی هه‌رێمی به‌دوادا نه‌هات به‌تایبه‌ت پارتی دیموكرات كه‌ فه‌رمانڕه‌وایی ئه‌و ناوچانه‌ له‌ژێر باڵاده‌ستی حیزبی ئه‌ودایه‌. حكومه‌تی عێراق له‌كاتی هاتنی سوپای توركیا بۆ ناحییه‌ی به‌عشیقه‌ی سه‌ر به‌پارێزگای موسڵ له‌ساڵی 2015، دژ به‌هاتنی سوپا‌ له12ی كانونی یه‌كه‌می ئه‌و ساڵه‌ ناڕه‌زایی فه‌رمی ئاراسته‌ی ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی كرد، به‌ڵام له‌بابه‌تی ئیستای له‌شكركێشی توركیا بۆناو خاكی هه‌رێم هیچ هه‌ڵوێستێكی فه‌رمی نییه‌. ئه‌وكات حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق وتی "بوونی هێزه سه‌ربازییه‌كانی توركیا له‌ناو خاكی عێراق پێشێلكاری سه‌روه‌ری خاكی عێراقه‌ له‌لایه‌ن توركیاوه‌". ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغانیش له‌به‌رامبه‌ردا وتی "ئه‌و هێزانه‌ ماوه‌یه‌كی زۆره‌ به‌ڕێككه‌وتنی پێشوه‌خته‌ له‌گه‌ڵ هه‌رێم له‌باكوور هه‌ن". ئه‌وكاتیش پارتی دیموكرات تۆمه‌تباركرا به‌كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌ سنووره‌كان بۆ سوپای تۆركیا تابه‌ره‌و به‌عشیقه‌ به‌سوپاوه‌ بڕۆن، بۆیه‌ مه‌سعود بارزانی هاته‌ وه‌ڵام و وتی "ئه‌و هێزانه‌ به‌ڕێككه‌وتن له‌گه‌ڵ هه‌رێم بۆ راهێنانی سه‌ربازی هه‌ن و هه‌رێم به‌رپرسه‌و رێگا نادات به‌پێشێلكردنی سه‌روه‌ری خاكی عێراق". به‌پێچه‌وانه‌ی هه‌ڵوێستی مه‌سعود بارزانی له‌چوونی سوپای توركیا بۆ‌ به‌عشیقه‌، سه‌ره‌ڕای بینینی چه‌ندین باڵیۆزو كونسوڵ و شاندی وڵاتان له‌ماوه‌ی ئه‌م هه‌فته‌یه‌كدا، به‌ڵام له‌هیچ كاردانه‌وه‌یه‌كدا بارزانی ناڕه‌زایی خۆی و حیزبه‌كه‌ی دژ به‌زیادبوونی سوپاو بوونی سه‌ربازانی توركیا له‌ناوچه‌ی باڵاده‌ستی فه‌رمانڕه‌وایی حیزبه‌كه‌ی ده‌رنه‌بڕیوه‌. موختاری گوندی به‌رمیزه‌ عه‌بدولڕه‌زاق ئه‌حمه‌د به‌ رادیۆی ده‌نگی ئه‌مریكای راگه‌یاند "سوپای توركیا 20 كیلۆمەتر هاتۆتە ناو خاكی هەرێم و ناكشێتەوە بارەگای له‌هه‌موو ئه‌و ناوچانە داناوه‌". روونیكرده‌وه‌ ئه‌وان وه‌كو خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌ له‌به‌ر سوپای توركیا ژیانیان نه‌ماوه‌و شەڕی توركیایان پێ ناكرێت.‌ وتیشی "تاحكومەتی هەرێم و حكومەتی عێراق تەداخول نەكه‌ن باوەڕ ناكەین ئەوان بكشێنەوە، چونكه‌ پشتەوەی گوندەكەمان هەمووی لەدەست توركیایەو پێشتر پەكەكەی لێبووە، بەڵام ئێستا لەوێ نین". بۆردوومانه‌كانی سوپای توركیا له‌به‌ره‌به‌یانی 22ی ئازار له‌گوندەكانی ماونان و وەسان و سەركان-ی سه‌ر به‌ قه‌زای چۆمان بووه‌ هۆی شه‌هیدكردنی چوار هاووڵاتی مه‌ده‌نی، كه‌ دواتر به‌پێی وته‌ی خێزانی شه‌هیده‌كان راپۆرتی پزیشكی هۆكاری شه‌هیدكردنیان گۆڕاوه‌ بۆ رووداوی ته‌قینه‌وه‌ی مین‌. رۆژانی 5و6ی نیسان توركیا ناوچه‌كانی ئامێدی و سیده‌كان و شێلادزێی به‌چڕی بۆردوومانكرد و بریندار و شه‌هیدی لێكه‌وته‌وه‌، ئه‌وكات به‌رپرسانی ئیدرای ناوچه‌كه‌ رایانگه‌یاند "زیاتر له‌ 100خێزان ئاواره‌ بوون و نزیكه‌ی 20 گوندیش چۆڵكراون". فه‌ره‌ج رێكانی به‌رپرسی كۆمیته‌ی یه‌كێتی نیشتیمانی له‌ شیلادزێ ئه‌وكات به‌ (دره‌و میدیا)ی راگه‌یاند "سوپای توركیا هێزه‌كانی له‌ناوچه‌ی شیلادزێ له‌شوێنێكه‌وه‌ بۆ شوێنێكی تر ده‌گوازێته‌وه‌و ده‌بابه‌ ده‌هێنێت و موده‌ڕه‌عه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌، سه‌ربازه‌كانیشی به‌پاس دێن و ئاڵوگۆڕیان پێده‌كرێت، نازانین ژماره‌ی سه‌ربازو ده‌بابه‌كانیان چه‌ندن به‌ڵام رۆژانه‌ زیاترده‌بن و له‌بۆردوومانه‌كانیش گوندنشینان به‌ئامانج ده‌كرێن". بێده‌نگی حكومه‌تی هه‌رێم له‌هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی سوپای توركیا به‌ره‌و شاره‌كانی هه‌رێم له‌كاتێكدایه‌، ‌ساڵی 2003 په‌رله‌مانی كوردستان بڕیاری ژماره‌ 37ی تایبه‌ت به‌ده‌رچوونی سوپای توركیای له‌ناو خاكی هه‌رێمی كوردستان ده‌ركردووه‌.  رێكخراوی ئینه‌ف بۆ به‌رگریگرن له‌ئازادی رۆژنامه‌وانی و مافه‌كانی مرۆڤ، بۆجێبه‌جێكردنی بڕیاری ژماری 37ی 2003ی په‌رله‌مان و داواكردن له‌حكومه‌ت تا "فه‌رمان به‌رده‌ركردنی ئه‌وهێزه‌ داگیركاره‌ی ده‌وڵه‌تی توركیا" بكات، له‌‌مانگی ئازاری ئه‌م ساڵ 10هه‌زار و 400 واژووی كۆكرده‌وه‌و پێشكه‌ش به‌په‌رله‌مان و ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی كرد. هێمن مامه‌ند سه‌رۆكی رێكخراوه‌كه‌‌ به‌(دره‌و میدیا)ی راگه‌یاند "واژووه‌كانمان پێشكه‌ش كردووه‌، به‌ڵام ئه‌وان تائیستا هه‌ڵوێستێكی كرده‌ییان نه‌بووه‌، بۆیه‌ له‌ڕۆژانی داهاتوو رێگای فشاری تر ده‌گرینه‌به‌ر". جگه‌ له‌داواكاری 13په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی كوردستان له‌1ی حوزه‌یران بۆبه‌ستنی دانیشتنێكی نائاسایی له‌په‌رله‌مانی كوردستان سه‌باره‌ت به‌هاتنی سوپای توركیاو جێبه‌جێكردنی بڕیاری ژماره‌ 37، رۆژی4ی حوزه‌یران "به‌ره‌ی رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی داگیركاری توركیا" راگه‌یه‌ندراوێكیان بڵاوكرده‌وه‌و وتیان "ده‌وڵه‌تی توركیا پرۆسه‌ی داگیركردنی شاراوه‌و ناڕاسته‌وخۆی باشووری گه‌یانده‌ پرۆسه‌یه‌كی ئاشكرا".    

(درەو میدیا): وەزیری دەرەوەی توركیا ڕایدەگەیەنێت، لەلایەن چەند گروپێكی ناو یەكێتی و بزوتنەوەی گۆڕانەوە پشتیوانی پەكەكە كراوە و بەوهۆیەوە توانیویانە دابەزنە ناو شاری سلێمانی، دەشڵێت، توركیا و ئەمریكا و بەغدا و هەولێر، دژی پەكەكەن. بە گوێرەی هەواڵێكی ئاژانسی ئەنادۆڵی توركیی، مەولود چاوش ئۆغڵۆ وەزیری دەرەوەی توركیا لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ئاشكرایكردووە، وەزیرێكی حكومەتی هەرێمی هەرێمی كوردستان كە سەر بە پارتەكەی تاڵەبانی بووە، پێی ڕایگەیاندووە، گروپێك لەناو حزبەكەی (یەكێتی نیشتمانی كوردستان)، پشتیوانیان لە پەكەكە (پارتی كرێكارانی كوردستان) كردووە، كە وەك چاوش ئۆغڵۆ لەزاری وەزیرەكەی (یەكێتی)یەوە، وتویوتی، كە ئەوان دژی بوون و ئێستا باجی ئەو هاوكارییانە دەدەن. ئۆغلۆ لەزاری وەزیرەكەی (یەكێتی)یەوە، ئەوەشی وتوە، پەكەكە ڕێنمایی دەداتە سەركردایەتی حزبەكەی ئێمە (یەكێتی) و ئێستا هەڕەشەیان لێدەكات، وەزیری دەرەوەی توركیا جەختی لەوەشكردوە، لەلایەن چەند گروپێكی ناو یەكێتی و بزوتنەوەی گۆڕانەوە پشتیوانی پەكەكە كراوە و بەوهۆیەوە توانیویانە دابەزنە ناو شاری سلێمانی. سەبارەت بە دۆخی (مەنبەج)یش، ئۆغڵۆ ڕایگەیاندوە، هەماهەنگییەكان چوارقۆڵی دەبن و توركیا و ئەمریكا و بەغدا و هەولێر پێكەوە دژی پەكەكەن.    

درەو میدیا: لەدوای هەڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018 و دەرئەنجامەكانی كاریگەری لەسەر حزبەكان درووست كردووەو لە پێناو خۆ رێكخستنەوەو ئامادەكاری بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، كۆمەڵێك گۆڕانكاری ناوخۆیی دەكەن.  یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەیەوێت گۆڕانكاری لە مەڵبەند و دامەزراوەكانی حزبەكەدا بكات و لە دواهەمین كۆبوونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا تاوتوێی ئەو گۆڕانكاریانە كراوە و بەڵام بڕیاری كۆتایی لەسەریان نەدراوە. بەپێی زانیاریەكانی " درەو میدیا" گۆڕانكارییەكانی یەكێتی بەمشێوەیەیە:  •    رابەری سەید ئیبراهیم لە بەرپرسی مەڵبەندی كۆیەوە دەگوازرێتەوە و دەكرێتە لێپرسراو یاخود سەرپەرشتیاری مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی كە ئێستا  ئەو مەكتەبە لەلایەن قادر عەزیز ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی  بەڕێوەدەبرێت و بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتیش دەبێت ئەو كەسەی بەرپرسی مەكتەبی راگەیاندن وەردەگرێت ئەندامی مەكتەبی سیاسی بێت، بۆیە پێ دەچێت رابەری سەید برایم بكرێتە جێگری لێپرسراوی مەكتەبی راگەیاندن. * عوسمان بانی مارانی وەک لێپرسراوی مەڵبەندی کۆیە دەستنیشانکراوە •    عەبدولڕەزاق فەیلی دەكرێتە بەرپرسی كاروباری مەكتەبی سیاسی یەكێتی. •    سامان گەرمیانی  دەكرێتە بەرپرسی مەڵبەندی گەرمیانی یەكێتی. •    هەڵۆ پێنجوێنی بۆ بەرپرسی مەڵبەندی شارەزوور  •    سیروان كوێخا نەجم بۆ بەرپرسی مەڵبەندی چەمچەماڵ  •     بەرزان ئەحمەد كوردە بۆ شوێنی د. جوان ئیحسان سەرۆكی بۆردی لاوان و رێكخراوە ناحكومییەكان. زانیارییەكان ئاماژە بەوەشدەكەن كە پارتی دیموكراتی كوردستانیش سەرقاڵی ئاڵوگۆڕی پۆستە حیزبیەكانی دەڤەری سلێمانی – هەڵەبجەیە. زانیارییەكان ئاماژە بە گۆڕینی ئەدهەم بارزانی بەرپرسی ئەنجومەنی سەركردایەتی ئەو حزبە دەكەن لە سلێمانی و هەڵەبجە بەڵام هێشتا زانیارییەكان پشتراست نەكراونەتەوە، هاوكات  سەعید ئاغا بەرپرسی لقی 4 ی سلێمانی پارتی بە  ئالان حەمە سەعید ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی سلێمانی دەگۆڕێت و فازل بەشارەتی بەرپرسی لقی هەڵەبجەی پارتیش دەگۆڕدرێت بە بەسام عەلی كادری پێشكەوتووی پارتی . بەپێی زانیاریەكانی درەو میدیا هەریەك لە هاوپەیمانی بۆ دیموكراتی و دادپەروەری و بزووتنەوەی گۆڕان و یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان گۆڕانكاری لە پۆستە حزبیەكانیان دەكەن.  هاوپەیمانی بڕیارە لە گۆڕانكاری پۆستی دەڤەرەكان و دامەزراوەی هەڵبژاردن و  راگەناندنەكەیدا بكات، بڕیارە بزووتنەوەی گۆڕانیش لە گۆڕانكاری لە بەرپرسی هەندێك لە ژوورەكان و باژێروانەكان دەكات و بەتایبەتیش شیخ هیمداد بەرپرسی ژوری پەیوەندیە سیاسیەكانی بزوتنەوەی گۆڕان دەستی لە كاركێشاوەتەوەو شوێنەكەی پڕدەكرێتەوە.  یەكگرتووی ئیسلامی كوردستانیش گۆڕانكاری لە هەندێك لە پۆستەكانیدا دەكات بە تایبەتیش قسە لەسەر ئاڵوگۆڕی پۆستەكانی بەرپرسی مەڵبەندەكانی چەمچەماڵ  و رانیەو گەرمیاندا دەكرێت. 

درەو میدیا:  سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان پێشنیازی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بۆ مەسعود بارزانی دەكات و ئەویش ڕەتیدەكاتەوە. ڕۆژنامەی حەیاتی چاپی لەندەن لە ژمارەی ئەمڕۆیدا و لەزاری دوو سەركردەی باڵای پارتیەوە كە ناوەكانی ئاشكرانەكردون، بڵاویكردوەتەوە، لە كۆبونەوەی ئەم دواییەی سەركردایەتی حزبەكەیاندا، پێشنیازی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراقیان بۆ مەسعود بارزانی سەرۆكی حزبەكەیان كردوە، بەڵام ناوبراو ڕەتیكردوەتەوە. ئەو دوو سەركردەیەی پارتی هۆكاری ڕەتكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆماریان لەلایەن بارزانیەوە بۆ ئەوە گەڕاندوەتەوە، ناوبراو ئامانجی بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كوردە نەك گەڕان بەدوای پۆستدا. پێشنیازكردنی ئەو پۆستە لە كاتێكدایە، بەپێی دابەشكارییەكانی نێوان یەكێتی و پارتی لە هەرێمی كوردستان و عێراق، لە ماوەی سێ‌ خولی ڕابردوو كە 12 ساڵ دەكات، پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق لای یەكێتی نیشتمانی كوردستان بووە و پۆستی سەرۆكی هەرێمیش لە دەستی پارتی دیموكراتی كوردستاندا بووە. لە دوای هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایاری ڕابردووی پەرلەمانی عێراق بەرپرسانی پارتی لە چەندین بۆنەی جیاوازدا خواستی حزبەكەیان بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق نەشاردوەتەوە و بە مافی خۆیانی دەزانن، یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش بەردەوام جەخت لەوەدەكات كە ئەو پۆستە بە ماف و ئیستحقاقی خۆی دەزانێت و بۆ وەرگرتنی پۆستەكەش زیاد لە كاندیدێكی هەیە.        

ماوەیەكە رۆژنامەی ئاوێنە بە قۆناغێكی سەختی داراییدا تێپەردەبێت و چیتر رۆژنامەكە ناتوانێت درێژەی بە كاكردن بدات و بە شێوەیەكی كاتی رادەگیرێت. رۆژنامەی‌ ئاوێنە پاش 12 ساڵ‌ بەردەوام بون‌ و بڵاوكردنەوەی‌ 927 ژمارەی‌ 20 لاپەڕەیی‌، بەهۆی‌ قەیرانی‌ داراییەوە ناتوانێت بەردەوام بێت‌و بەشێوەیەكی‌ كاتی‌ رادەگیرێت. رۆژنامەكە بڵاویكردوەتەوە، لەماوەی‌ چوار ساڵی‌ رابردودا كە ئاوێنە بەقەیرانێكی‌ سەختی‌ داراییدا تێپەڕیوە، چەندان پێشنیاری‌ هاوكاری‌ كردن‌و پێدانی‌ پارەی‌ زۆری‌ بەشێوەی‌ ژێر بەژێر‌و شاراوە رەتكردوەتەوەو راگرتنی‌ رۆژنامەكەی‌ لەتەسلیم كردنی‌ بەلایەن‌و بەرپرسانی‌ سیاسی‌ پێباشتر بوە. ئاوێنە وەك میدیایەكی‌ تەواو سەربەخۆ نەیویستوە زمانحاڵی‌ هیچ دەسەڵاتێكی‌ سیاسی‌‌ و هیچ دەسەڵاتێكی‌ سەرمایە‌ و بازرگانی‌ بێت‌ و لە چاویلكەی‌ بەرژەوەندی‌ ئەوانەوە لە روداوەكان بڕوانێ‌‌ و بەپێی‌ خواستی‌ ئەوان روماڵیان بكات. لە ئەمڕۆشەوە ئاوێنە بەپێی‌ گرێبەستێك كە لەگەڵ‌ كونسوڵخانەی‌ گشتی‌ ئەمەریكا لە هەولێر ئەنجامیداوە، 8 ژمارەی‌ 8 لاپەڕەیی‌ تایبەت بە هەڵبژاردنەكانی‌ عێراق‌ و كوردستان بڵاودەكاتەوە. لە كاتێكیشدا كە رۆژنامەی‌ ئاوێنە رادەگیرێت، ماڵپەڕی‌ ئاوێنە بەردەوام دەبێ‌‌ و هەوڵدەدات لە ئایندەیەكی‌ نزیكدا بە دیزاینێكی‌ نوێ‌‌ و بەشێوازی‌ كاركردنێكی‌ نوێوە، بەرهەمەكانی‌ پێشكەش بكات.  

(درەو میدیا): " ئەوانەی دوێنێ دژی سەدام حوسێن شەڕیان دەكرد بۆ ئازادیی كوردان، ئەمڕۆ خۆیان كوردان دەچەوسێننەوە. كوردانی ئازادیخواز دەكوژن. رۆژنامەنوسان دەكوژن. شەڕی ناوخۆیان كردوە و كەس سزانەدرا، كورد لێیان خۆش بو بەو مەرجەی دەست بۆ خوێنی كورد نەبەنەوە، بەڵام دەیان خۆپیشاندەریان كردە قوربانیی و چوار رۆژنامەنوسیان كوشتن. لە ریفراندۆمدا ئەوەی رەخنەی گرت بە خائینیان دانا" ئەمە بەشێك بوو لە وتاری رۆژنامەنووس كەمال چۆمانی كە لەپەرلەمانی ئەوروپا و لە كۆنفرانسی سییەمین ساڵەی خەڵاتی ساخارۆف پێشكەشی كرد. كەمال چۆمانی لە پەیجی تایبەتی خۆی سەبارەت بە وتارەكەی لە پەرلەمانی ئەوروپا نوسیویەتی" رۆژی ٤ و ٥ی حوزەیران لە كۆنفڕەنسی سییەمین ساڵەی خەڵاتی ساخرۆف بەشدار بوم كە تێیدا لەبارەی رەوشی ئازادیی رادەربڕین و ئازادیی سیاسیی و بارودۆخی سیاسیی لە هەرێمی كوردستان قسەمكرد، لە كۆنفڕەنسێكی وادا، دەرفەتی ئەوەم پێدرا نەك هەر دۆخی دژواری ئازادیی قسەكردن و ئازادیی سیاسیی لە هەرێمدا باسبكەم، بەڵكو باسی ئەو هەڕەشە و فشارانەشم كرد كە لەسەر خۆشم بونە.  چۆمانی ئاماژە بەوەش دەكات" ئەمەم كردە دەستپێكی باسكردنی ئەو پێشێلكارییانەی بەرانبەر رۆژنامەنوسان و ئازادیخوازان و ئازادیی سیاسیی دەكرێت، تا دەگاتە تەزویری ئینتیخابات و كۆنترۆڵكردنی نەوت و تەقەكردن لە بارەگای حیزبی ئۆپۆزسیۆن. باسم لە میلیشیا و ئاسایشی حیزبی كرد. بە نمونە باسم لەوە كرد چۆن رۆژنامەنوسێك لەسەر تەنزێكی سیاسیی تیرۆركرا. چۆن دوای دوای لە خۆپیشاندان داواكانی گەل نەبیستران و رۆژنامەنوسان لێیان درا و خۆپیشاندەران كوژران و بریندار كران. بێگومان باسی داخستنی پارلەمان و خۆسەپاندن و ویستی تاكڕەوییانەم كرد: دەقی نوسینەكەی كەمال چۆمانی  لە پارلەمانی ئەوڕوپا باسی چیم كرد؟ رۆژی ٤ و ٥ی حوزەیران لە كۆنفڕەنسی سییەمین ساڵەی خەڵاتی ساخرۆف بەشدار بوم كە تێیدا لەبارەی رەوشی ئازادیی رادەربڕین و ئازادیی سیاسیی و بارودۆخی سیاسیی لە هەرێمی كوردستان قسەمكرد.  لە كۆنفڕەنسێكی وا دا، دەرفەتی ئەوەم پێدرا نەك هەر دۆخی دژواری ئازادیی قسەكردن و ئازادیی سیاسیی لە هەرێمدا باسبكەم، بەڵكو باسی ئەو هەڕەشە و فشارانەشم كرد كە لەسەر خۆشم بونە. لە ماوەی ١٠-١٥ دەقیقەدا، دەبێت زۆر كورت قسەبكەیت. بۆ منیش كورت قسەكردن زەحمەتە بەتایبەت كاتێك بە زمانی داییك قسەناكەیت و یەك دونیا شتیشت لە هەگبە دایە دەتەوێت بەو ئامادەبوانەی بگەیەنی كە زۆربەیان ئەندام پارلەمانی ئەوڕوپا، چالاكانی داكۆكیكردن لە ئازادیی و دیموكراسیی و مافی مرۆڤ، وەرگرانی خەڵاتی ساخرۆفن لە ٣٠ ساڵی رابردودا. بە كورتی گوتم لە مێژودا، كورد خەباتێكی دورودرێژی بۆ ئازادیی كردوە. لە پێناو ئەو خەباتە بۆ ئازادیی و دیموكراسییدا، روبەڕوی جێنۆساید و قەتڵوعام بۆتەوە. ئەو خەباتە ئێستاش بەردەوامە؛ لە ئێران كوردان مافیان نییە و رامین پەناهی چاوەڕیی مەرگ دەكات. لە توركیا بەربژێری سەرۆكایەتیی هەدەپە لە زیندانە. لە سوریا بەشار ئەسەد بەر لە هەر نەتەوەیەك قەتڵوعامی كوردی كرد. بەڵام لە هەرێمی كوردستاندا، لە ١٩٩١ دۆخەكە گۆڕاوە. لە ٢٠٠٣ەوە بەڕەسمیی لەلایەن عێڕاق و كۆمەڵگای نێودەوڵەتییەوە دان بە فیدراڵیی هەرێمی كوردستان نراوە. بەڵام تراژیدیاكە ئەوەیە، ئەوانەی دوێنێ دژی سەدام حوسێن شەڕیان دەكرد بۆ ئازادیی كوردان، ئەمڕۆ خۆیان كوردان دەچەوسێننەوە. كوردانی ئازادیخواز دەكوژن. رۆژنامەنوسان دەكوژن. شەڕی ناوخۆیان كردوە و كەس سزانەدرا، كورد لێیان خۆش بو بەو مەرجەی دەست بۆ خوێنی كورد نەبەنەوە، بەڵام دەیان خۆپیشاندەریان كردە قوربانیی و چوار رۆژنامەنوسیان كوشتن. لە ریفراندۆمدا ئەوەی رەخنەی گرت بە خائینیان دانا. ئەمەم كردە دەستپێكی باسكردنی ئەو پێشێلكارییانەی بەرانبەر رۆژنامەنوسان و ئازادیخوازان و ئازادیی سیاسیی دەكرێت، تا دەگاتە تەزویری ئینتیخابات و كۆنترۆڵكردنی نەوت و تەقەكردن لە بارەگای حیزبی ئۆپۆزسیۆن. باسم لە میلیشیا و ئاسایشی حیزبی كرد. بە نمونە باسم لەوە كرد چۆن رۆژنامەنوسێك لەسەر تەنزێكی سیاسیی تیرۆركرا. چۆن دوای دوای لە خۆپیشاندان داواكانی گەل نەبیستران و رۆژنامەنوسان لێیان درا و خۆپیشاندەران كوژران و بریندار كران. بێگومان باسی داخستنی پارلەمان و خۆسەپاندن و ویستی تاكڕەوییانەم كرد.  ئەركی ئازادیخوازان و دیموكراسیخوازانە لە هەركوێیەك بن، روی راستەقینەی ئەوانە نیشانبدرێت كە مافەكانی ئینسان پێشێلدەكەن و ئازادییەكان بەرتەسكدەكەنەوە و روبەڕوی ئازادیی سیاسیی دەبنەوە و ریفۆرم ئەنجامنادەن.  من لە دامەزراوەی هامبۆڕگ بۆ داكۆكیكردن لە ئازادیی سیاسیی بۆ ماوەیەك دەمێنمەوە، ئەوە بە ئەركی خۆم دەزانم تا پێم دەكرێت دەنگی كپكراوی ناوخۆ بە دونیا بگەیەنم.  باسم لەو ئالنگارییانە كرد كە لەپێش هەرێمی كوردستانن تا هەڵبژاردنی داهاتوی هەرێمی كوردستان كە ئەگەر هێزە میلیشیاكانی حیزب بەنیشتیمانیی و بەدامەزراوەیی نەكرێن، مەترسیی لەسەر هەرێمی كوردستان زیاتر دەبن. داواشم كرد یەكێتیی ئەوڕوپا فشارەكانی بۆ ئەو مەبەستە زیاتر بكات و لە هەڵبژاردنی داهاتوشدا هەوڵبدات هەڵبژاردن پاك و ئازاد بێت تا خەونی دیموكراسیی چیتر نەدزرێت.  

" خه‌ڵكی شەنگال و ئێزیدییه‌كان زۆر خۆشحاڵن كه‌ ئه‌مریكییه‌كان هاتوونه‌ته‌ شنگال و له‌وێ جێگیربن" ئەمە وتەی جه‌میل خدر عه‌بدال به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌ شەنگالە.  رۆژی 1ی حوزه‌یران یه‌كه‌یه‌كی سه‌ربازی سوپای ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا به‌ یاوه‌ری سوپای عێراق له‌ لوتكه‌ی چل مێرای چیای شەنگال جێگیربوو، هاتنی هێزه‌ ئه‌مریكییه‌كه‌ به‌ دوای خۆیدا لێكدانه‌وه‌ی سیاسی و سه‌ربازی جیاوازی بۆ كرا.     جه‌میل خدر عه‌بداڵ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان له‌ شنگال دەڵێت هێزێكی ئه‌مریكی له‌ ستراتیژیییترین شوێنی ناوچه‌ی شەنگال جێگیربوون، تائێستا دڵنیانین له‌ مانه‌وه‌ی درێژخایه‌نی هێزه‌كه.‌ به‌ڵام داعش له‌ ناوچه‌كه‌ ماوه‌ به‌ تایبه‌ت له‌ به‌عاج و جزیره‌، زانیارییه‌كانیش ئه‌وه‌ن كه‌ هه‌ڵمه‌ت ده‌ست پێكراوه‌، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ فڕۆكه‌ بۆردوومانی پاشماوه‌كانی ده‌كات له‌ رۆژئاوای كوردستان و له‌ دیوی عێراق. هه‌ماهه‌نگیش له‌ نێوان سوپای سوریای دیموكرات-هه‌ده‌سه‌ و سوپای عێراق به‌ هاوكاری ئه‌مریكییه‌كانه‌ و تا ئوم زێدان ناوچه‌ی‌ به‌عاج له‌ سنوری نێوان رۆژئاوا و عێراق بچنه‌ خواره‌وه‌ و هه‌موو ناوچه‌كه‌ پاكده‌كه‌نه‌وه‌. پلانه‌كه‌ وایه‌ دواتر سوپای عێراق تۆكمه‌ بكه‌ن و جێگیری بكه‌ن و رێگا به‌ تیرۆریسته‌كان نه‌ده‌ن له‌ نێوان هه‌ردوو سنوور هاتوچۆ بكه‌ن و دۆخی ئه‌منی بشێوێنن. لەبارەی ئەوەی  بوونی ئه‌مریكا چ په‌یامێكی سیاسی و سه‌ربازییه‌ هەیە، جه‌میل خدر عه‌بدال پێی وایە چۆن له‌ مه‌نبه‌ج بوونی ئه‌مریكی و فه‌ره‌نسییه‌كان وه‌ڵامێكه‌ بۆ هێرشه‌كانی توركیا و مه‌ترسییه‌كان له‌سه‌ر رۆژئاوای كوردستان، لێره‌ش بوونی ئه‌مریكییه‌كان و سوپای عێراق هه‌مان په‌یامه‌.      دەشڵێت: هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌ش نازانین ئه‌و جێگیربوونه‌ی ئه‌مریكییه‌كان كاتییه‌ یان درێژخایه‌ن‌، به‌ڵام خه‌ڵكی شنگال و ئێزدییه‌كان زۆر خۆشحاڵن كه‌ ئه‌مریكییه‌كان هاتوونه‌ته‌ شەنگال و له‌وێ جێگیربن.

(درەو میدیا): "هێزەكانمان پێشڕەوی گەورەیان كردووە لەناوچەی خواكورك" ئەمە قسەی سلێمان سۆیلۆ وەزیری ناوخۆی توركیایە. لە دیدارێكدا لەگەڵ رۆژنامەنوسانی ئاژانسی ئەنادۆڵی وڵاتەكەی، سلێمان سۆیلۆ وتی: چیای قەندیل بوەتە پەناگەی پەكەكە.  وەزیری ناوخۆی توركیا رایگەیاند" قەندیل ئامانجێكی دورمەودا نییە بەلای ئەوانەوە، هێزەكانی توركیا لە ناوچەی خواكورك پێشڕەوی گەورەیان كردووە و قەندیل دەكەن بە ناوچەیەكی ئارام بۆ ئاسایشی توركیا". قسەكانی وەزیری ناوخۆی توركیا هاوكاتە لەگەڵ جموجوڵە ئاشكراكانی سوپای توركیا لە ناوچەی سیدەكانی سەربە پارێزگای هەولێر، كە لە هەرێمی كوردستان شەپۆلێك ناڕەزایەتی بەدوای خۆیدا هێنا.