راپۆرتی: ئارام مەحمود   ئێواری ڕۆژی سێ‌ شەممەی ڕابردوو، هێزەكانی ئەمریكا لە خۆرئاوا كوردستان، یەكەم خاڵی چاودێری سەربازییان لە ناوچەی (گرێ‌ سپی) سەر پارێزگای (ڕەقە)دامەزراند، كە دەكەوێتە باكوری خۆرهەڵاتی سوریا، ئەوەش بە یەكەم خاڵی چاودێری ئسوپای ئەمریكا دادەنرێت لە سوریا. وێنەی خاڵەكە تۆڕەكانی تەنیوە چالاكانی بواری میدیا، ژمارەیەک وێنەیان لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوكردوەتەوە، ئاماژە بە جێگربونی سوپای ئەمریكا دەكات لە خاڵێکی سەربازی لە (گرێ‌ سپی)، چەند ڕۆژێك لەمەوبەر وەزارەتی بەرگری ئەمریكا ڕایگەیاند: دەستیكردووە بە دروستكردنی پێگەی چاودێری بە درێژایی چەند بەشێك لە ناوچە سنورییەكانی نێوان توركیاو سوریا.  بەگوێرەی سەرچاوە ئاگادارەكان، ئەمریكا بەنیازە (5) خاڵی چاودێری سەربازی لەسەر سنوری نێوان توركیاو سوریا دابمەزرێنێت، كە لە (كۆبانێ‌)وە درێژدەبێتەوە بۆ ناوچەی (گرێ‌ سپی)، سەرەتاش بە (گرێ‌ سپی) دەستیپێكردووە. هاوكات سەرچاوە ناوخۆییەكانی سوریا ئاماژە بەوەدەكەن، هێزەكانی ئەمریكا كە لە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی (هێزەكانی سوریای دیموكرات) لە باكوری سوریان، خالێكی چاودێری سەربازییان لە ناوچەی (گرێ‌ سپی) لە ڕیفی باكوری پارێزگای (ڕەقە) دامەزراندووە. پەیامێكی یەكلاكەرەوەیە بۆ ئەنكەرە دامەزراندنی ئەو خاڵە سەربازییە دوای ئەو ئاڵۆزییانە دێت كە ماوەیەك لەمەوبەر لە نێوان سوپای توركیاو هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) لەسەر سنورەكانی خۆرئاوای كوردستان ڕوویاندا، ئەوەش دوای ئەوەی سوپای توركیا چەند ناوچەیەكی سنوریی خۆرئاوای كوردستانی بۆمباران كردو، لە كاردانەوەی ئەوەشدا، هێزەكانی سوریای دیموكرات بەشێوەیەكی كاتی هێرشەكانیان بۆ سەر ڕێكخراوی (داعش) ڕاگرت‌و بەوەش فشارێكی توندیان لەسەر (واشنتۆن) دروستكرد. (خوڵوسی ئاكار) وەزیری بەرگری توركیا ڕایگەیاند: سوپای وڵاتەكەی چەندینجار بە هاوتا ئەمریكییەكەی ڕاگەیاندووە" نیگەرانە لە پرسی دامەزراندنی خاڵی چاودێری لە باكوری سوریا". ئەنجومەنێكی نوێ‌ لە ڕقە حكومەتی كاتیی سوریا، كە سەربە ئیئتیلافی ئۆپۆزسیۆنی سوریایە‌و نزیكە لە حكومەتی (ئەنكەرە)، ماوەی چەند ڕۆژێكە ئەنجومەنێكی خۆجێی نوێی بۆ پارێزگای (ڕەقە) داناوە، كە زۆرینەی شارەكە لەدەستی هێزەكانی سوریای دیموكرات دایە، ئەوەش دوای ئەوەی ساڵی ڕابردوو شارەكەی بەتەواوی لە ڕێكخراوی (داعش) پاككردەوە. ئەنجومەنە نوێیەكە لە (28) ئەندام پێكدێت، (12) كەسیان بۆ پێكهێنانی نوسینگەی جێبەجێكردنە‌و لەلایەن (فایز عیسا قاتع)ەوە سەرۆكایەتی دەكرێت، كارەكانی ئەنجومەنەكە لەشاری (ئورفە)ی توركیاوە بەڕێوە دەبرێت، كە ژمارەیەكی بەرچاوە لە دانیشتوانی شاری (ڕەقە)ی وەك ئاوارە لێ نیشتەجێییە.  بەوتەی بەرپرسانی ئەنجومەنەكە، نوێنەرایەتیكردنی جوگرافی‌و دیموگرافی پارێزگای (ڕەقە) لە ئەنجومەنە نوێیەكەدا لەبەرچاوگیراوە. بایەخی ڕەقە پارێزگای (ڕەقە) بە گەورەترین پارێزگاكانی سوریا دادەنرێت لەڕووی ڕوبەرەوە كە زیاتر لە (20) كیلۆمەتر چوارگۆشە دەبێت‌و،چەندین قەزاو ناحیە لەخۆدەگرێت، وێڕایی ئەوەی یەكێكە لە سەبەتە گرنگەكانی دابینكردنی خۆراك بۆ سوریا، بەهۆی بەپیتی خاكەكەی. هاوكات یەكێك لە گەورەترین بەنداوەكانی سوریای تیادایە، كە ئەویش بەنداوی(فورات)ە لە شاری (تەبقە) كە درێژییەكەی بە (80) كیلۆمەترو، پانییەكەشی لە هەندێك ناوچە دەگاتە (10) كیلۆمەتر، جگە لەوەی ناوچەیەكی دەوڵەمەندە بە پەترۆڵ، ئەوەش وایكردووە توركیا بە بەردەوامی چاوی لەسەربێت‌و، هەموو ڕێكارێك بگرێتەبەر بۆ وەدەرنانی هێزەكانی سوریای دیموكرات، كە شەڕڤانی یەكینەكانی پاراستنی گەل لەخۆرئاوای كوردستان بڕبڕەی پشتی ئەو هێزەن.

ئامادەكردنی : نامیق رەسوڵ 25ی تشرینی دووەمی هەموو ساڵێك لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكانەوە وەك رۆژی جیهانی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان دیاریكراوە. ساڵانە لەم رۆژەدا لەسەرتاسەری جیهاندا چالاكی جۆراوجۆر ئەنجامدەدرێن، بەڵام ئەمساڵ لە رۆژئاوای كوردستان بە پرۆژەیەكی جیاواز و سەرنجڕاكێش چالاكییەكانی ئەو رۆژە دەستیپێكرد. لە رۆژی بەرەنگاربوونەوەی توندتیژی دژ بە ژنان لە رۆژئاوای كوردستان گوندی " ژنوار" كرایەوە، گوندەكە پەناگەیەكە بۆ ژنان و هیچ پیاوێكی تێدا نیشتەجێ نابێت و لە شارۆچكەی دربێسیەی رۆژئاوای كوردستان بونیادنراوە. مانگی ئازاری 2017 كاركردن بۆ بونیادنانی گوندەكە دەستیپێكردووە و 25ی تشرینی دووەمی ئەمساڵ بە رەسمی كرایەوە، دانیشتوانی گوندەكە ئەو ژنانەن كە بەخێوکەر یان هاوسەریان نییە و پرۆژەكەش بە بودجە و كاركردنی خودی ژنان بونیادنراوە . گوندەكە لە 30 خانووی لە قوڕ دروستكراو پێكهاتووە و خوێندنگەیەو بنكەیەكی تەندروستی و باخچەیەكی بۆ یاری منداڵان تێدایە. ژنانی گوندەی " ژنوار" بۆ دابینكردنی بژێویان پشت بە كشتوكاڵ و بەخێوكردنی مەڕوماڵات دەبەستن و خاوەنی 200 سەر مەڕن. هەروەها نانەواخانەیەكیش لە گوندەكەدا هەیە كە سەرچاوەیەكی تری دابینكردنی داهاتە بۆ ژنەكانی دانیشتوی ئەو گوندە. رێكخراوەكانی ژنانی رۆژئاوای كوردستان بیرۆكەی بونیادنانی ئەم گوندەیان لە گوندەكاتی تایبەت بە ژنان لە دارستانەكانی ئەمازۆن وەرگرتووە. گوندی " ژنوار" تایبەتە بە ژنان و پیاوان دەتوانن سەردانی گوندەكە بكەن، بەڵام ناتوانن تێیدا بمێننەوە و نیشتەجێبن.  

( درەو میدیا): شەوی دووشەممە لەسەر سێشەممە ئاگرێك لە بازاڕی قەیسەری ناوەڕاستی كەركوك كەوتەوە و زیانێكی زۆری مادی لێكەوتەوە و بەوتەی سەرۆكی یەكێتی بازرگانانی خشڵ و زێڕ، بەهۆی ئاگرەكەوە بەبەهای یەک ملیار دۆلار زێڕ و خشڵی گرانبەها تواوەتەوە. حەقی ئیسماعیل، سەرۆكی یەكێتی بازرگانانی خشڵ و زێڕ لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا راشیگەیاند ئێستا لە ژێر داروپەردووی دوكانە سوتاوەكاندا كاركردن بۆ كۆكردنەوەی ئەو ئاڵتونە تواوەوەیە دەستیپێكردووە. حەقی ئیسماعیل ئاماژیبەوەشدا كە بەهۆی سوتانی 67 دوكانی قەیسەرەییەكەوە نزیكەی 5 تۆن ئاڵتون و كانزا و كەلوپەلی گرانبەها تواوەتەوە و بەبەهای نزیكەی 200 هەزار دۆلاریش زیو تواوەتەوە.  ئەو بازرگانەی زێڕ و كانزا بەنرخەكان جەختیشیكردەەوە سەرچاوەی بژێوی سەدان خێزان بەهۆی ئەو ئاگرەوە بووە خۆڵەمێش و داواشی لە لایەنە پەیوەندیدارەكان كرد هۆكارەكانی كەوتنەوەی ئاگرەكە و سوتانی ئەو بازاڕی مێژوییە دێرینە ئاشكرابكەن. توركمان گومانی هەیە قەیس كەركوكلی بەرپرسی راگەیاندنی بەڕێوەبەرێتی ئاگركوێژینەوەی كەركوك رایگەیاند هێشتا هۆكاری كەوتنەوەی ئاگرەكە نەزانراوە و بەرپرسێكی بەرەی توركمانیش گومانی لە رووداوەكە هەیە. حەسەن تۆران جێگری سەرۆكی بەرەی توركمانی لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت:" ئاگرەكەی بازاڕی قەیسەری تیرێكە لەو تیرانەی كە ئامانج لێی سڕینەوەی بوونی نەتەوەیی توركمانە لە كەركوك لە رێگەی بەئامانجگرتنی شارستانیەتی و شوێنەوار و ئابورییەكەی". تۆران جەخیشدەكاتەوە كە ئەم جۆرە كارانە نابێتە هۆی ئەوەی كە دەستبەداری شارەكانیان و بازرگانیی و كەلەپوریان بن". لیژنەی لێكۆڵینەوە لیوا روكن مەعن سەعدی كە لە دوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە بەرپرسی دۆسیەی ئەمنیی كەركوكە و بە ناونیشانی " فەرماندەی سەپاندنی یاسا" لە كەركوك دەستبەكاربووە لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت:" ئاگرەكە درەنگانێكی شەو كەوتوەتەوە و دوای چوار كاتژمێر تیمەكانی فریاكەوتن كۆنترۆڵیان كردووە و كوژاندویانەتەوە و زیانێكی زۆری مادی لێكەوتەوەو هیچ زیانێكی گیانیش تۆمارنەكراوە" سەعدی جەختیشدەكاتەوە كە بە ئەندامێتی لیژنە ئەمنییە پسپۆرەكان لیژنەیەكی لێكۆڵینەوە بۆ ئاشكراكردنی هۆكارەكانی رووداوەكە پێكهێنراوە. بازاڕی قەیسەری كەركوك، بازارێكی مێژوویی دێرینە و 160 ساڵ لەمەوبەر لەسەر رووبەری دوو هەزار مەتر چوارگۆشە بونیادنراوە و لە هەشتاكاندا نۆژەنكراوەتەوە.  

 (درەو میدیا): پرسی گەندەڵی لە وەرگرتنی ڤیزا لە کونسوڵگەری ئەڵمانیا لە هەولێر مشتومڕی لەناو میدیای ئەڵمانیدا دروستكردووە. دوێنێ سایتی (شپیگڵ ئۆنلاین)ی ئەڵمانی راپۆرتێكی بڵاویكردەوە لەبارەی بوونی ئاماژەی سەرپێچی لە پێدانی ڤیزا بە هاوڵاتیانی سوری لە كونسوڵگەری ئەڵمانیا لە هەولێر. كورت جۆرج شتوكل كونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە هەولێر لە لێدوانێكدا بۆ یەكێك لە كەناڵە عێراقییەكان رایگەیاندووە، رێوشوێن‌و سیاسەتی نوێیان لە كونسوڵگەرییەكەیان گرتووەتەبەر بۆ پێدانی ڤیزا، ئەمەش بەمەبەستی رێگریكردن لە گەندەڵی‌و خراپ بەبەكارهێنان. كونسوڵی ئەڵمانیا لە هەولێر باسی لەوەكردووە" كونسوڵگەری لە مانگی كانونی یەكەمی رابردووەوە چەند رێوشوێنێكی نوێی گرتوەتەبەر، ئەمەش وەكو وەڵامدانەوەیەكی خێرا بۆ ئەو ئاماژە سەرەتاییانەی كە بۆیان دەركەوتووە، لەپێناو نەهێشتنی هەرجۆرە خراپ بەكارهێنانێك لە پێدانی ڤیزادا، هەروەها بەشێوەیەكی خێرا پۆلیسی فیدراڵی ئەڵمانیاش لە بابەتەكە ئاگاداركراوەتەوە". پێشتر سایتی گۆڤاری (دێر شپیگڵ)ی ئەڵمانی لە راپۆرتێكدا ئاشكرایكرد، پێدانی ڤیزا لە كونسوڵگەری ئەڵمانیا لە هەولێر گەندەڵی تێكەوتووە، راپۆرتەكە قسەی چەندین كەسی پەنابەری تێدایە لە ئەڵمانیا، كە باسلەوەدەكەن قاچاخچییەكان پەیوەندییان لەگەڵ كونسوڵگەری هەولێر هەیە‌و ئەوان ڤیزای ئەڵمانییان بە پارە لەو كەسانە كڕیوە. بەپێی قسەی كونسوڵی ئەڵمانیا لە هەولێر" ئێستا وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا لە نزیكەوە كار لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكاندا دەكات بەمەستی ئەنجامدانی لێكۆڵینەوەیەكی گشتگیر لەسەر بابەتەكە". كونسوڵ دەڵێ" ئێمە لە كونسوڵگەری هەولێر سیاسەتێك پەیڕەو دەكەین بە بەهیچ جۆرێك رێگە بە گەندەڵی‌و تاوانەكانی تر نادات لە كاری دیپلۆماسیدا". كونسوڵ ئاشكرایكردووە، داواكاری گشتی بەرلینی پایتەخت ئێستا لێكۆڵینەوە دەكات لەسەر گومانی گەندەڵی لە كونسوڵگەری هەولێر، بەڵام وەزارەتی دەرەوەی هیچ لێدوانێك لەبارەی لێكۆڵینەوەكانەوە نادات. بەپێی راپۆرتەكەی سایتی (شبیگل ئۆنلاین) هەندێك هاوڵاتی سوری لە هەولێر بڕی (12 هەزار) دۆلاریان داوە بە قاچاخچییەكان بەمەبەستی وەرگرتنی ڤیزای ئەڵمانیا.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت مانگی هەنگوینی نێوان پارتی كرێكارانی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كۆتایی دێت، یەكێتی پەیوەندییەكانی خۆی لەگەڵ توركیا رێكدەخاتەوە‌و جموجوڵەكانی پەكەكە لە زۆنی سەوز سنوردار دەكات. بەیانی ئەمڕۆ هێزێكی ئاسایشی سلێمانی بارەگای (تەڤگەری ئازادی كۆمەڵگەی كوردستان)ی لە گەڕەكی (چوارباخ)ی شاری سلێمانی، گەمارۆدا. ئاسایش ماوەی (24) كاتژمێر مۆڵەتی بە تەڤگەری ئازادی داوەی بارەگاكەی دابخات، ئەمەش بە بەهانەی ئەوەی ئەو حزبە مۆڵەتی یاسایی نییە. تەڤگەری ئازادی چییە؟ تەڤگەری ئازادی رۆژی 17ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2014 دامەزراوە، ئەم پارتە یەكەمین كۆنگرەی خۆی لە سلێمانی بەست، لەدوای دامەزراندنییەوە داوای مۆڵەتی یاسایی لە لایەنە پەیوەندیدارەكانی سلێمانی‌و وەزارەتی ناوخۆی هەرێم كردووە، بەڵام تائێستا مۆڵەتی كاركردنی پێنەدراوە. تەڤگەری ئازادی كە باڵی سیاسی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)یە لە هەرێمی كوردستان‌و درێژكراوەی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان (پەچەدەكە)یە كە پێشتر خۆی هەڵوەشاندەوە. لە ناوچەكانی ژێردەسەڵاتی پارتی دیموكراتی كوردستان ئەم پارتە هیچ بنكە‌و بارەگایەكی ئاشكرای نییە. سەرەڕای ئەوەی لە هەرێمی كوردستان مۆڵەتی كاركردنی نەبوو، رۆژی 19ی كانونی دووەمی ئەمساڵ، كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق مۆڵەتی كاركردنی بە تەڤگەری ئازادی بەخشی‌و بەوهۆیەوە تەڤگەر توانی بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بكات كە رۆژی 12ی ئایاری رابردوو بەڕێوەچوو، تەڤگەر لەو هەڵبژاردنەدا بەیەك لیست لەگەڵ (جوڵانەوەی نەوەی نوێ) بەشداریكرد‌و كاندیدێكی بەناوی (یوسرا رەجەب) سەركەوت بۆ پەرلەمانی عێراق. بۆ هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی پەرلەمانی كوردستان، تەڤگەری ئازادی داوایكرد بەشداری بكات، بەڵام لەسەر سكاڵایەكی (سیروان گەردی) كادری پارتی دیموكراتی كوردستان‌و سەرپەرشتیاری تۆڕی هەماهەنگی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی، دەستەی دادوەری سەربە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن‌و راپرسی هەرێم رێگەی پێنەدا بەشداری هەڵبژاردن بكات. پشتی پەردەكە هەوڵی داخستنی بارەگاكانی تەڤگەری ئازادی لەلایەن یەكێتی نیشتمانییەوە بێ هۆكار نییە‌و پەیوەندی بە هەندێك جموجوڵی سیاسییەوە هەیە كە بەمدواییە لە پشتی پەردەوە بەڕێوەدەچێت. ساڵی رابردوو هێزێكی تایبەتی (پەكەكە) لە سنوری قەزای دوكانی سەربە پارێزگای سلێمانی دوو ئەفسەری سەربە دەزگای هەواڵگری توركیا (میت)یان رفاند، بەپێی قسەی پەكەكە، ئەو كەسانە پلانیان داڕشتووە بۆ تیرۆركردنی جەمیل بایك هاوسەرۆكی كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە). رفاندنی ئەو دوو ئەفسەرە لەلایەن پەكەكەوە لە سنوری دەسەڵاتی یەكێتیدا، لە ناوخۆی توركیا كاردانەوەی زۆری لێكەوتەوە، لە یەكەم كاردانەوەدا توركیا رۆژی 24/8/2018 (بەهرۆز گەڵاڵی) نوێنەری یەكێتی نیشتمانی لە ئەنكەرە دەركرد‌و گەڵاڵی گەڕایەوە بۆ هەرێمی كوردستان‌و دواتر نوێنەرایەتی یەكێتی لە ئەنكەرە كرایەوە. لەدوای ریفراندۆمەكەی هەرێمی كوردستانیش، توركیا گەشتە ئاسمانییەكانی هەردوو فڕۆكەخانەی هەولێرو سلێمانی داخست، پاش شكستهێنانی ریفراندۆم‌و گەڕانەوەی كورد بۆ بەغداد، توركیا ئاسمانی خۆی بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی هەولێر كردەوە، بەڵام تائێستا رێگە بە گەشتە ئاسمانییەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانی نادات. بەرپرسانی ئەنكەرە یەكێتی نیشتمانی تۆمەتبار دەكەن بەوەی ناوچەی ژێر دەسەڵاتی خۆی كردوەتەوە بۆ پەكەكە. بەمدواییە كەناڵێكی تەلەفزیۆنی توركیا بەناوی (ئەی خەبەر- aHBR) راپۆرتێكی لەبارەی جموجوڵەكانی پەكەكە لە شاری سلێمانی بڵاوكردەوە‌و تێیدا وێنەی سالار مەحمود پەرلەمانتاری خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی یەكێتی نیشان دەدات كە لەگەڵ جەمیل بایك هاوسەرۆكی (كەجەكە) دایە. راپۆرتەكەی ئەو كەناڵەی توركیا دیمەنێكی رێستۆرانتی (سندی) لە شاری سلێمانی نیشان دەدات كە وێنەی ئەو سێ سەركردەیەی پەكەكەی هەڵواسیوە كە بەمدواییە ئەمریكا خەڵاتی دانا بۆ دەستگیركردنیان. رۆژی شەشی تەمموز، مەولود چاوەشئۆغڵۆ وەزیری دەرەوەی توركیا لە دیدارێكدا لەگەڵ سەرنوسەرانی ئاژانسی (ئەنادۆڵ)ی وڵاتەكەی ئاشكرایكرد" لەگەڵ یەكێك لە وەزیرێكی یەكێتی لە حكومەتی هەرێم كۆبوەتەوە‌و پێی راگەیاندووە پەكەكە لەناو یەكێتیدا خاوەنی هەژمون‌و بڕیارە". یەكێتی پەیوەندییەكانی ئاساییدەكاتەوە رۆژی 4ی ئەم مانگە هاكان كاراچای كونسوڵی گشتی توركیا لە هەولێر سەردانی سلێمانی كرد‌و لە دەباشان لەگەڵ بافَل تاڵەبانی كۆبوەوە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) هاوكات لە بەغداد فاتیح یەڵدز باڵیۆز توركیا لەگەڵ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆمار‌و جێگری دووەمی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتمانی كۆبوەتەوە. سەركردەكانی یەكێتی ماوەیەكە هەوڵێكیان دەستپێكردووە بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانیان لەگەڵ توركیا‌و كردنەوەی ئاسمانی توركیا بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا. پێشتر (درەو میدیا) وەكو یەكەمین میدیای هەرێمی كوردستان ئاشكرایكرد، توركیا داوای لە مەكتەبی سیاسی یەكێتی كردووە ئەو كەسانە سزا بدات كە بەناوی یەكێتییەوە بەشدارییان لە كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان (كەنەكە)دا كردووە لە هۆڵەندا، ئەو سێ كەسەش  (ئارێز عەبدوڵا- سالار مەحمود- بڵێسە جەبار فەرمان) بوون. توركیا چەند مەرجێكی هەیە بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی، رەنگە یەكێك لە مەرجەكان كۆتاییهێنان بێت بە جموجوڵەكانی (پەكەكە) لە زۆنی سەوز‌و ئەمە هۆكاری داخستنی تەڤگەری ئازادی بێت. توركیا ئاسمانی خۆی بۆ سلێمانی دەكاتەوە بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، دەسەڵاتدارانی توركیا بڕیاریانداوە رۆژی 5ی مانگی داهاتوو ئاسمانی وڵاتەكەیان بەڕووی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا بكەنەوە. رۆژی 11ی مانگی رابردوو بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لە بەغداد لەگەڵ مەولود چاوشئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیا كۆبوەوە، (درەو میدیا) زانیویەتی یەكێك لە تەوەرەكانی ئەو كۆبونەوەیە پرسی هەڵگرتنی گەمارۆی توركیا بووە لەسەر فڕۆكەخانەی سلێمانی. وادەی درێژكردنەوەی گەمارۆی توركیا لەسەر فڕۆكەخانەی سلێمانی تاوەكو رۆژی 5ی مانگی داهاتووە، ئەگەر یەكێتی هەندێك لە مەرجەكانی توركیا جێبەجێ بكات بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان، توركیا جارێكی تر وادەی گەمارۆكە درێژناكاتەوە‌و ئاسمانی خۆی بۆ گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانی دەكاتەوە. رەنگە داخستی بارەگای تەڤگەری ئازادی لەلایەن یەكێتییەوە، بۆ جێبەجێكردنی مەرجی كردنەوەی ئاسمانی توركیا بێت بۆ گەشتەكانی سلێمانی. پەیوەندییەكانی یەكێتی‌و توركیا پەیوەندی نێوان یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و توركیا بەدرێژایی سێ دەیەی رابردوو بەردەوام پەیوەندییەكی پڕ لە هەڵبەرزو دابەرز بووە. لە نەوەدەكانی سەدەی رابردوودا لە سەردەمی سەرۆكایەتی تۆرگۆت ئۆزال (1989-1993)، جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی كوردستان هەوڵیدا پەیوەندییەكانی حزبەكەی لەگەڵ توركیا توندوتۆڵ بكات‌و ساڵی 1992 تاڵەبانی لەگەڵ ئۆزال كۆبوەوە. هەر لەو ساڵەدا یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان شەڕیان لەدژی پارتی كرێكارانی كوردستان راگەیاند، بە بەهانەی ئەوەی بەهۆی پەكەكەوە هەرێمی كوردستان كەوتوەتەبەر هەڕەشەی هێرش‌و گەمارۆی توركیا. لەدوای نەخۆشكەوتنی جەلال تاڵەبانی‌و دووركەوتنەوەی لە شانۆی سیاسی، سەركردەكانی یەكێتی نیشتمانی سەرباری ئەوەی حزبەكەیان لە ئەنكەرە نوێنەرایەتی هەبوو، بەڵام بەشێوەیەكی ئاشكرا پەیوەندییان لەگەڵ (پەكەكە) توندوتۆڵ كرد، بەتایبەتیش لەسەروەختی شەڕەكانی رۆژئاوای كوردستان‌و ئازادكردنی شاری (كۆبانێ) دا. هەر لەوكاتەوە بەرپرسانی یەكێتی جۆرێك لە كرانەوەیان بۆ جموجوڵی لایەنگرانی (پەكەكە) لە سنوری دەسەڵاتی خۆیان دروستكرد، ئەم هەنگاوە لەكاتی خۆیدا وەكو موزایەدەی سیاسی یەكێتی‌و بۆ پەردەپۆشكردنی كێشە ناوخۆییەكانی یەكێتی لێكدرایەوە، بەم هەنگاوە پەكێتی جارێك پشتیوانی (پەكەكە)ی بەدەستهێنا‌و سەركردەكانی (پەكەكە) لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا لە ساڵی 2014 داوایان لە لایەنگرەكانیان كرد لە هەرێمی كورستان دەنگ بە یەكێتی نیشتمانی بدەن. بە داخستنی بارەگای تەڤگەری ئازادی‌و كۆتوبەندكردنی جموجوڵەكانی پەكەكە لە زۆنی سەوز، پێدەچێت مانگی هەنگوینی نێوان (پەكەكە)‌و یەكێتی كۆتایی بێت.

( درەو میدیا):  ئەفسەرێك لە بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی بەرگری و  فریاكەوتنی سلێمانی دەڵێت، بەڕێوبەرەكەی پێ ڕاگەیاندووە، نابێت لەم هێزە بمێنێتەوە چونكە هێزی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە.  نەقیب (دڵشاد مەلا شكور) ئەفسەر لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی پۆلیسی بەرگری و فریاكەوتنی سلێمانی كە سەربە وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمە بە "درەو میدیا"ی ڕایگەیاند: لە سەروبەندی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا،  لیوا (كاكەمەند) بەڕێوەبەری گشتی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی بەرگری و فریاكەوتنی سلێمانی بانگهێشتی كردووەو پێی ڕاگەیاندووە، كە جێگەی لەناو هێزەكەیاندا نابێتەوە بەوپێیەی ئەو هێزە موڵكی یەكێتییەو ئەویش لایەنگری بزوتنەوەی گۆڕانە، بۆیە بڕیاریانداوە بیگوازنەوە.  دڵشاد وتیشی: بە بەڕێوبەرەكەمم وت "من بە هیچ شێوەیەك لەناو هێزەكەمان بانگەشەم بۆ گۆڕان نەكردووە، بەڵام ئەو هەر سوربوو لەسەر سزادان‌و دوورخستنەوەم، كە ئەمە بۆ دەیەم جارە یەكێتی لەسەر لایەنداریكردنم بۆ بزوتنەوەی گۆڕان سزای سیاسییم دەدات".  ئەو ئەفسەری وەزارەتی ناوخۆ ئەوەشی بە "درەو میدیا" ڕاگەیاند: داوایكردووە بۆ بەڕێوبەرایەتی هاتوچۆی سلێمانی بیگوازنەوە، بەوپێیەی پێشتر لەوێوە وەك سزای سیاسی بۆ بەڕێوبەرایەتی فریاكەوتن گوازراوەتەوە، بەڵام دوێنی دووشەممە لەلایەن بەڕێوبەری گشتی فریاكەوتنی سلێمانیەوە ئاگاداركراوەتەوە، كە بۆ یەكەی پاسەوانییەكان گوازراوەتەوە، هۆكاری گواستنەوەشی بۆ یەكە گەڕاندەوە بۆئەوەی، تا مووچەكەی ببێت بەنیوەی ئەو مووچەیەی پێشتر وەریگرتووە. (دڵشاد مەلا شكور فەرمان) چوار براو دایكی ئەنفالەو باوكیشی شەهیدە و  خۆشی یەكێكە لە ڕزگاربوانی تاوانی ئەنفال، لە ساڵی 1992وە پەیوەندی بەهێزی پێشمەرگەی كورستانەوە كردووە.   

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت ئایا مەسعود بارزانی بەڵێنەكەی پێش ریفراندۆم جێبەجێدەكات كاتێك وتی" ئەگەر ریفراندۆم سەرینەگرت، بڵێن ئەم كابرایە شێت بووە، سواری سەری خۆی بووە، هەمووی خەتای ئەو بووە، ئەو وەختە من حازرم بۆ ئەم مەسەلەیە سەرم لەسەری دابنێم". بارزانی دوای ریفراندۆم سەری جەستەی رزگاركرد، بەڵام دیار نییە سەرە سیاسییەكەی چی بەسەردێت، ئایا خانەنشین دەبێت، یان بەردەوام دەبێت‌و جارێكی ترو بەشێوازێكی تر دەگەڕێتەوە بۆسەر گۆڕەپانە سیاسییەكە. رێبوار كەریم وەلی، كە نوسەرو رۆژنامەنوسێكی نزیكە لە نێچیرڤان بارزانی جێگری سەرۆكی پارتی ئەمڕۆ لە وتارێكدا لە ماڵپەڕی "رووداو" چەند زانیارییەكی نوێی لەبارەی بنەماڵەی بارزانییەوە ئاشكراكردووە. بەپێی قسەی ئەو نوسەرە، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی چیتر هیچ پۆستێك وەرناگرێت‌و دەكێشتەوە‌و وەكو مەرجەعێكی پارتی دەمێنێتەوە. ئەگەر ئەم زانیارییە راست بێت، رەنگە ئەمە لەلایەك جێبەجێكردنی بەڵێنەكەی پێش ریفراندۆم بێت‌و لەلایەكی تر بارزانی بیەوێت بەپێچەوانەی سەركردەی حزبەكانی ترەوە بەر لە مردنی، چاودێری گواستنەوەی دەسەڵات بكات لەناو ئەندامانی بنەماڵەكەی بەبێ دروستبوونی كێشە‌و لێكترازان، بەتایبەتیش لەكاتێكدا نزیكەی 30 ساڵە لەدوای كۆچی دوایی ئیدریس بارزانییەوە، ئەو كێشەیە بەردەوام هەڕەشە بووە لەسەر لێكهەڵوەشانی بنەماڵەی بارزانی‌و دواجاریش پارتی دیموكراتی كوردستان. هەفتەی رابردوو مەسعود بارزانی سەردانی بەغدادی كرد‌و دواتریش بەرەو وڵاتانی كەنداوی عەرەبی گەشتیكرد، لەدوای ریفراندۆمەوە ئەمە یەكەمجاربوو بارزانی گەشت بكات، مەسرور بارزانی كوڕی لەم گەشتەدا هاوڕێیەتی دەكات، وەكو رێبوار كەریم وەلی دەڵێت ئامانج لە بردنی مەسرو بارزانی بۆ بەغداد‌و وڵاتانی كەنداو " ناساندنی ئایندەی حوكمڕان‌و خاوەن بڕیارەكانی هەرێمی كوردستان بە حزب‌و لایەنە سیاسییەكانی بەغداو نەجەف" بووە، واتە بارزانی باوك رێخۆشكەری دەكات بۆ گواستنەوەی دەسەڵات بۆ بارزانی كوڕ. كاری داهاتووی بارزانی باوك مەسعود بارزانی بە رادەستكردنی دەسەڵات بە كوڕەكەی، دەرگای گەڕانەوەی بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم لەسەر خۆی دادەخات، ئەمە رەنگە بەشێك لە نیگەرانی نەیارە سیاسییەكانی پارتی كاڵبكاتەوە، بەتایبەتی بزوتنەوەی گۆڕان كە لە چوار ساڵی رابردوودا باجی كورسییەكەی بارزانی دا، بەڵام بەواتای نەهێشتنی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم نییە، چونكە ئەو دامەزراوەیە پارسەنگ دەبێت بۆ راگرتنی ململانێی نێوان دوو ئامۆزاكە (مەسرور بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی) لە داهاتوودا. نەوشیروان مستەفا لە یاداشتەكانی خۆیدا لەبارەی پرۆسەی پێكهێنانی سەرۆكایەتی هەرێمەوە باس لە ململانێی ناو بنەماڵەی بارزانی دەكات‌و دەڵێ: "ئێمە داوامان كردبو ئەگەر بارزانی بۆ ماوەی 4 ساڵ ببێتە سەرۆكی هەرێم، جێگری هەبێ‌و، سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی كوردستان بدرێ بە یەكێتی. بارزانی وتویەتی ئەوە كێشە ئەخاتە ناو خێزانەكەمانەوە من ئامادە نیم لەسەر لاشەی نێچیروان ببمە سەرۆكی هەرێم"، واتە بارزانی هەر لە سەرەتاوە داوای پۆستی سەرۆك وەزیرانی كردووە بۆ نێچیرڤان بارزانی لە پاڵ پۆستی سەرۆكی هەرێم بۆ خۆی، بۆ داهاتووش لە حاڵی كشانەوەیدا بۆ مەسرور بارزانی كوڕی، پێویستییەكی زیاتری بە هەردوو پۆستەكە دەبێت بۆ راگرتنی یەكگرتوویی بنەماڵەكەی‌و رێگریكردن لە دروستبوونی ناكۆكی لەنێوان كوڕ‌و برازاكەیدا. نەوشیروان مستەفا لە یاداشتەكەیدا باسلەوەدەكات، جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی لەبەرامبەر وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق پۆستی سەرۆكی هەرێم‌و سەرۆك وەزیرانی رادەستی پارتی كردووە، ئایا بزوتنەوەی گۆڕان كە دواین پرۆژەی سیاسی نەوشیروان مستەفایە هەروەها یەكێتی نیشتمانی كە تائێستا بەفەرمی جەلال تاڵەبانی سكرتێریەتی بۆ ئەم قۆناغە نوێیە لەبەرامبەر چیدا ئەو دوو پۆستە گرنگە بۆ پارتی بەجێدەهێڵن؟ مانگی تەموزی ئەمساڵ پەرلەمانی كوردستان پرۆژەیاسایەكی بزوتنەوەی گۆڕانی پەسەندكرد، بەپێی ئەو یاسایە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم هەڵپەسێردرا، چارەسەری كێشەی سەرۆكایەتی هەرێمیشی سپارد بە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان. بەپێی نوسینەكەی رێبوار كەریم وەلی، پارتی ئێستا دەیەوێت جارێكی تر دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم زیندوو بكاتەوە، ئەمەش لەڕێگەی پەرلەمانی كوردستانەوە كە پارتی تێیدا زۆرینەیە، بۆ ئەمەش نوسەر ئاماژەی بە ماوەیەكی زەمەنی دیاریكراو كردووە كە (شەش مانگ بۆ ساڵێك)ە. ئەگەر بارزانی لە پۆستی سەرۆكی هەرێمی بكشێتەوە، بۆ قۆناغی داهاتوو تەنیا وەكو سەرۆكی پارتی دەمێنێتەوە‌و كاری سەرەكی دەبێت بە راگرتنی باڵانسی دەسەڵات لەنێوان كوڕ‌و برازاكەی، تا ئەوكاتەی بەتەواوەتی لە گۆڕەپانی سیاسی دەكشێتەوە‌و دەسەڵاتی حزب رادەستی نەوەی دووەمی مستەفا بارزانی دەكات. چوار بژاردە رێبوار كەریم وەلی لە نوسینەكەیدا باسی لە چوار بژاردە كردووە كە بەوتەی ئەو پارتی لە چەند رۆژی داهاتوودا بڕیار لەسەر یەكێكیان دەدات: بژاردەی یەكەم: نێچیرڤان بارزانی تا چوار ساڵی دیكە سەرۆكایەتیی حكومەت بكات‌و لەو چوار ساڵەدا پۆستی سەرۆكی هەرێم بێ دیاریكردنی سەقفی زەمەنی كارا بكرێتەوە. بژاردەی دووەم: تا كاراكردنەوەی پۆستی سەرۆكی هەرێم لە دەرەوەی نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی (كە بەربژێری پارتی دەبێت بۆ پێكهێنانی حكومەت)، كەسێكی دیكە سەرۆكایەتیی حكومەت بكات و، دوای كاراكردنەوەكەش مەسرور بارزانی ببێتە سەرۆكی حكومەت‌و نێچیرڤان بارزانیش ببێتە سەرۆكی هەرێمی كوردستان. بژاردەی سێیەم: نێچیرڤان بارزانی كابینەی حكومەت پێكبێنێت، هەركاتێك پۆستەكە كارا كرایەوە، ئەوكاتە ئەو دەست لەكاربكێشێتەوەو مەسرور بارزانی بێتە جێگەی ئەو. ئەو بژارەیە لەبەر ئەوەی كە حكومەتەكە وەك حكومەتێكی كاتی سەیرنەكرێت‌و مەسرور بارزانیش ئازاد بێت لە پێكهێنانی كابینەی نۆیەم، كەمێك لاوازە. بژاردەی چوارەم: كە پێدەچێ لە هەموویان بەهێزتر بێت، ئەوەیە مەسرور بارزانی رابسپێردرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و نێچیرڤان بارزانیش سەرۆكایەتی شاندی دانوستانكاری پارتی بكات‌و چوارچێوەی دانوستاندنەكان بۆ كاراكردنەوەی سەرۆكایەتیی هەرێم فراوان بكات. بەپێی ئەم زانیارییانە بێت، رەنگە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم بكات، پێشتریش چەند بەرپرسێكی پارتی باسیان لە هاتنەپێشەوەی مەسرور بارزانی كردووە، ئەگەر ئەم نەخشەیە بچێتە بواری جێبەجێكردن، كۆتایی بە 17 ساڵ لە حوكمڕانی نێچیرڤان بارزانی دێت لە پۆستی سەرۆكی حكومەتی هەرێم. رەنگە ئەمە هۆكارە سەرەكییەكە بێت كە ماوەیەكە بەرپرسانی پارتی باس لە پەسەندكردنی دەستورو گۆڕینی سیستمی حوكمڕانی هەرێم بۆ سیستمی سەرۆكایەتی دەكەن، چونكە لە حاڵی دەستبەكاربوونی مەسرور بارزانیدا لە پۆستی سەرۆك وەزیران، دەبێت نێچیرڤان بارزانی پۆستی سەرۆكی هەرێم وەربگرێت.    

(درەو میدیا): ئەمریكا و هێزەكانی سوریای دیموكرات " هەسەدە"  یاداشتێكی لێكتێگەیشتنیان بۆ مەشقپێكردنی 30 هەزار شەڕڤانی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئیمزاكرد، بە ئامانجی بەهێزكردنی تواناكانی ئەو هێزە بۆ پارێزگاریكردن لە رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریا لە هەر دەستدرێژییەك. فەرماندەیەكی مەیدانی  یەكینەكانی پاراستی گەل " یەپەگە" لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی شەرقولئەوسەت وتی:" لە دەقی یاداشتەكەدا جەختكراوەتەوە لەسەر مەشقپێكردنی 30 هەزار شەڕڤان بۆ بەهێزكردن و پەرەپێدانی توانا سەربازییەكانیان بۆ ماوەی یەك ساڵ و دوای ئەوە دێنە ریزی هێزەكانی هەسەدە كە ژمارەیان گەیشتوەتە 60 هەزار شەڕڤان بۆ پاراستنی سنورەكان و ئەو شارانەی كە رزگاردەكرێن لە هەر دەستدرێژییەك". فەرماندەكەی یەپەگە كە هێزی سەرەكی نێو هێزەكانی سوریای دیموكراتە ئاشكراشیكرد سوپای ئەمریكا سێ‌ خاڵی چاودێری لە گرێ سپی و دوو خاڵی لە كۆبانێ‌ دانەوە بە ئامانجی پاراستنی هێڵی دواوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات كە تاكە هاوپەیمانی واشنتۆنە لەسەر خاك لە شەڕی دژ بە داعشدا. بەوتەی ئەو فەرماندەیەی یەپەگە لێتێگەیشتنەكە بۆ مەشقپێكردنی 30 هەزار شەڕڤان بۆ ماوەی ساڵێكە و ئەگەری ئەوەش هەیە كۆتایی 2019 نوێبكرێتەوە. بڕیاریشە هێزەكانی ئەمریكا هاوشێوەی گرێ سپی و كۆبانێ‌، خاڵی چاودێری لە سەرێ‌ كانی و عامودە و دربێسییە لەسەر سنوری توركیا دابنێت، ئەوەش لە چوارچێوەی پلانی سەربازی و دیپلۆماتی سترانیژی ئەمریكا كە ئامانج لێی بریتیە لە نەهێشتنی داعش و رێگەگرتن لە سەرهەڵدانەوەی، دەركردنی ئێران لە سوریا و گوشاركردن بە ئاراستەی چارەسەری سیاسی دۆخی سوریا.

گفتوگۆی رۆژنامەوانی: (درەو میدیا)  دژی بەشداریكردنی بزوتنەوەی گۆڕانە لەحكومەت، لەگەڵ ئەوەشدا نییە گۆڕان ببێت بە ئۆپۆزسیۆن بەشێوازەكەی جاران، ئەو بەشوێن رێگەی سێیەمدا دەگەڕێت، بێئومێدە لەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی لەكابینەی نوێی حكومەتدا چاكسازی بكەن، ئەو عەبدوڵای كوێخا موبارەك ئەندامی پێشووی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕانە كە لەسەروبەندی هەڵبژاردنی ئەمدواییەی پەرلەمانی كوردستان داوای لە خەڵك كرد بایكۆتی پرۆسەكە بكەن‌و بەشداری تێدا نەكەن، لەم دیدارە رۆژنامەوانییەدا لەگەڵ (درەو میدیا) عەبدوڵای كوێخا موبارەك وەڵامی چەند پرسیارێك دەداتەوە لەبارەی دۆخی بزوتنەوەكەی‌و پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت‌و ئایندەی سیاسی هەرێمی كوردستان. دەقی دیدارە رۆژنامەوانییەكە: درەو میدیا: لە یەكەم هەنگاوی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم، وەفدی پارتی دیموكراتی كوردستان بانگهێشتی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد بۆ بەشداربوون لە حكومەت، بۆچونی ئێوە لەسەر بەشداربوونی گۆڕان لە حكومەت چۆنە ؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: رەئی خۆم كورت‌و پۆخت ئەوەیە گۆڕان هەر نابێ بەشدار بێت، كابینەی پێشووش نەدەبوو بەشداربوایە، ئێمە بەڕوونی نەمانتوانی خەڵكی تێبگەیەنین كە چیدەكەین‌و چیمان پێدەكرێت، چیمان لە پارتی و یەكێتی ئەوێ، دەبوو ئەوكاتە بەڕوونی‌و راشكاوی خەڵكمان تێبگەیەندایە كە هێزێكین‌و فۆرمێكی نوێین هاتووینە، یەكەم هەنگاو ئەمانەوێت ئەم دەسەڵاتە چاك بێت، كە چاك بوو بۆ ئەوەی بتوانین بەیەكەوە حوكمڕانی‌و شەراكەت بكەین، ئەگەر بۆمان چاكنەكرا هەوڵبدەین ئەو دوو لایەنە دەسەڵاتدارە لە دەسەڵات لابدەین‌و خۆمان بچینە دەسەڵات‌و بتوانین خزمەتگوزاری‌و چاكسازی بكەین، بەڵام ئێمە هەتاكو ئەم كاتە نەتوانیومانە ئەم دەسەڵاتە لابەرین لەسەر حوكم‌و خۆمان دەسەڵاتێكی باش‌و تەندروست بێنینە ئاراوە، وە نە هیچ هەنگاوێكی باشیشیان ناوە تا بچین شەریكیان بین. لەسەرەتدا ئێمە خەڵكمان وشیاركردووەو تێمانگەیاندن كە ئەم دوو دەسەڵاتە گەندەڵن‌و سەروەت‌و سامان بەهەدەر دەدەن‌و وڵات وێران دەكەن، لەپڕ بەبێ ئەوەی یەكێتی‌و پارتی لابەرین‌و هیچ گۆڕانكارییەك بكەین، خەڵكەكەمان جێهێشت‌و چوین بوینە شەریكیان، ئەمەش لەلای خەڵكی ئەو مەسجە ئەگەیەنێت كە ئێمە هەوڵی جێكردنەوەی خۆمانداوە، نەك هەوڵی چاكسازی لەم وڵاتەدا، بۆیە من بە هەڵەیەی دەزانم شەریكیان بین. درەو میدیا: ئێوە لە ماوەی هەشت ساڵی رابردوو هەردوو ئەزمونەكەتان تاقیكردوەتەوە، چوار ساڵی ئۆپۆزسیۆن‌و چوار ساڵی دەسەڵات، ئێستا تۆ رەخنەت لەوەیە گۆڕان نەچێتە ناو حكومەت، ئێوە ئۆپۆزسیۆنیشتان تاقیكردۆتەوە، پێشنیازی ئێوە چیە؟ چی رێگەیەكی تر هەیە بۆ ئەوەی بتوانن چاكسازی بكەن؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: ئێستا بەرچاو روون نیم كە گۆڕان لەم كاتەدا چی بكات، بەڵام لە هەموو حاڵەتێكدا شەراكەتكردنی دوو لایەنی دەسەڵات كە ئێمە هەشت ساڵە پێیان ئەڵێن گەندەڵ، پێیان ئەڵێن ستەمكار، پێیان ئەڵێن بەهەدەردەری داهاتی ئەم وڵاتە، دزو هەموو شتێكیان پێ ئەڵێن، نابێت شەریكیان بین، ئەبێت رێگایەكی تر بدۆزرێتەوە، هەر جۆرە رێگایەك بێت ئەگەر لەسەر شەقام بمێنینەوە هەر نابێت شەریكیان بین.  عەبدوڵای كوێخا موبارەك: رەئی خۆم كورت‌و پۆخت ئەوەیە گۆڕان هەر نابێ بەشدار بێت، كابینەی پێشووش نەدەبوو بەشداربوایە درەو میدیا: واتا تۆ بەدیلی بەشداریكردن لە حكومەت بە ئۆپۆزسیۆنبوونیش نابینیت، ناتەوێت گۆڕان ئۆپۆزسیۆن بێ؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: من ناڵێم ئۆپۆزسیۆن باش نیە، لە هەموو حاڵەتێكدا ئۆپۆزسیۆن بوونی هەبێت باشە، وڵاتی بێ ئۆپۆزسیۆن وەك مردووی لێدێت، چاودێری نامێنێت، لەبەرئەوەی لە ئۆپۆزسیۆندا نەمانتوانی خەڵك تێبكەیەنین كە چیمان ئەوێت‌و چی ئەكەین، بەڵام ئەگەر هەر ئۆپۆزسیۆنبوون هەبێت ئەتوانین رێگایەك هەر بدۆزینەوە، بەڵام كە تۆ بویتە شەریكی ئەو دەسەڵاتەی كە تۆ پێت وتووە دزو گەندەڵ، هیچ نامێنێتەوە. درەو میدیا: واتە ئێوە بەم دۆخەی ئێستاوە چوونی گۆڕان بۆناو حكومەت‌و شەریكایەتی لەگەڵ یەكێتی‌و پارتی بە ئینتیحاری سیاسی دەزان؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: ئێمە زۆرجار گلەیی لەخەڵكی دەكەین‌و دەڵێن ئێوە بۆ دووبارەو سێبارە دەنگ بە پارتی‌و یەكێتی دەدەنەوە، ئێمە پێشڕەویتان دەكەین‌و ئەو نادادی‌و گەندەڵییە بوەستێنین، ئێستا خەڵكیش بە ئێمە دەڵێن ئێوە بۆ شەریكیان دەبنەوە، ئەوان هیچ چاك نەبوونە تا ئێوە شەریكیان ببنەوە، ئەمە لەلایەنی مافی خەڵكەوە، لەلایەكی تریشەوە ئێمە وەزیرمان دەركرا، پەرلەمان داخرا، هیچ شكۆیەك نەمایەوە، بۆیە لە هەردوو لایەنەكەوە ناكرێت ئێمە لەگەڵ پارتی‌و یەكێتی شەریك بین. درەو میدیا: ئەگەر هەیە لە چوار ساڵی داهاتوودا هەندێك گۆڕانكاری بكرێت، بۆچی ناكرێت گۆڕان دەستبار بێت لەو بارودۆخەدا، پێشبینیت بۆ چوار ساڵی داهاتوو چیە، پێتوایە بەڵێنەكانیان دەبەنەسەر؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: بڕوام نیە ئەو دوو هێزە دەسەڵاتدارە گۆڕانكاری بكەن، هەموو هەوڵ‌و فشارێكی نێودەوڵەتیش تەنها لەپێناو بەرژەوەندی خۆیانە، هەرچەند بڕوام وایە لەترسی خەڵك‌و بۆ رووكەش رەنگە هەندێك شت بكەن كە 10%ی مافی خەڵك بێت، بەڵام بڕوام بەوە نیە بۆ گۆڕانكاری‌و چاكسازی هەنگاوەی گەورە بهاون.   درەو میدیا: پێتان وایە شێوازی كابینەی نوێی حكومەت جیاواز بێت لە كابینەكانی پێشوو؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: بەهۆی ئەو بودجەیەی كە لە بەغداوە بڕیارە بنێردرێت پێدەچێت كەمێك لە بواری موچەو بودجەوە باش بێت، بەڵام باوەڕناكەم شتی گەورە بكرێت، پێدەچێت جارێكی تر بودجە لە بەغداوە بۆ هەرێم رێگری بۆ دروستببێتەوە، چونكە ئێستا شەڕێكی زۆر سەخت هەیە لەنێوان یەكێتی‌و پارتی‌و لەناو پارتیش ناكۆكی هەیەو پارتیش وەك یەكێتی بوەتە باڵ باڵێن، من سەردانەكەی مەسعود بارزانی بۆ بەغداد بۆ ململانێ‌و ناكۆكی شەخسی نێوان یەكێتی‌و پارتی لەلایەك، لەلایەكی تریش بۆ مەسەلەی ناكۆكی ناوخۆیان دەگێڕمەوە، بەتایبەت لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی ناكۆكن لەسەر سیاسەتی نەوتی هەرێم، رەنگە جارێكی تر ئەم ململانێیانە ببێتە هۆی ئەوەی تەگەرە بخرێتەوە بەردەم بەشە بودجەی هەرێم لە بەغدا، كە هیوادارم وانەبێت. عەبدوڵای كوێخا موبارەك: خۆشگوزەرانی بۆ هاوڵاتیان لە مەبدەئی ئەم دەسەڵاتەی هەرێم (یەكێتی‌و پارتی)دا هەر نیە.    درەو میدیا: ئەو سەردانەی مەسعود بارزانی بۆ بەغداد چی كاریگەریەكی دەبێت بۆ بارودۆخی سیاسی‌و ئابوری هەرێم؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: باوەڕناكەم كاریگەری هەبێت، ئەگەر بەپێی ناوەڕۆكی سەردانەكەی بێت كە باس دەكرێت بۆ ملشكاندنی یەكتری بێت، سازشكردن لەسەر كۆمەڵێك پرسی ئابوری‌و نیشتیمانی‌و نەتەوەیی، لەپێناو زیاتر خۆبردنە پێشەوەدا، هیچ گرنگییەكی ئەوتۆی نابێت لەلایەن حكومەتی عێراقەوە.  درەو میدیا: لەسەر پرسی نەوت‌و داهاتی نەوت هیچ گۆڕانكاریەك درووست بووە ؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: هیچ گۆڕانكارییەك لە بواری نەوتدا نەبووە، هیچ شەفافیەتێك لە بواری نەوتدا نیە، بگرە ئێستا ئاڵۆزترە، لە چەند ساڵی رابردوودا كۆمەڵێك هەوڵی رۆژنامەنووسان‌و نوسەران‌و چالاكان‌و كۆمەڵك خەڵكی ئازادیخواز، كۆمەڵێك زانیاریمان وەردەگرت، ئەگەر بۆشمان كۆنترۆڵ نەكرایە، ئێستا ئەو زانیاریانەش نەما، كێ هەیە زانیاری‌و رونكردنەوە بدات لەسەر داهاتی نەوت‌و شەفافیەتی نەوت. درەو میدیا: بەبۆچونی ئێوە پارتی‌و یەكێتی چۆن مامەڵە لەگەڵ دۆسیەی نەوتدا دەكەن، بەتایبەتی لەو ناوچەیەی كە ئێوە نیشتەجێن نەوتێكی زۆر هەیە؟  عەبدوڵای كوێخا موبارەك: خۆشگوزەرانی بۆ هاوڵاتیان لە مەبدەئی ئەم دەسەڵاتەی هەرێم (یەكێتی‌و پارتی)دا هەر نیە، هەریەكەیان نەوت بۆ خۆشگوزەرانی حزبەكەی خۆی بەكاردەهێنێت، لەناو خۆشیاندا كێشەیان هەیە، وای لێهاتووە جاران نەوت بە بۆری دەدزرا، ئێستا لەلابەلاوە ئەشكێنرێت‌و بەتەنكەر ئەدزرێت، لەخۆشیان دەدزن، ئەوان دزی لە میللەت ئەكەن‌و لەناو خۆشیاندا دزی لەیەكتر دەكەن. درەو میدیا: پێشتر ئێوە بانگەشەی بایكۆتی هەڵبژاردنتان كرد، ئەم هەڵوێستە لەوەوە بوو كە باوەڕات وابوو ساختەكاری  دەكرێت، یان باوەڕت بە خەباتی پەرلەمانی نەماوە؟  عەبدوڵای كوێخا موبارەك: مەسەلەی تەزویرات ئەوە قەناعەتێكی سەد دەر سەد بوو كە تەزویر دەكرێت، مەسەلەی خەباتی پەرلەمانیش من بەڕاستی مەبەستە حەقیقییەكەم ئەمانە بەناوی ئۆپۆزسیۆن‌و میدیای ئازادو نوسەرو رۆژنامەنووس شەعیەتێكیان وەرگرتووە لەم وڵاتەدا، ئێستا تۆ ناتوانیت بە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی‌و جیهان بڵێیت ئەمانە دیكتاتۆرن، لەبەر ئەوەی دەڵێن ئۆپۆزسیۆن هەیە، میدیای ئازاد هەیە، ئیتر ئەمانە بۆچی دیكتاتۆرن، ئەگەر ئێمە بایكۆتی هەڵبژاردنمان بكردایە، وەك ناڕەزایی‌و پەیامێك بەهەموو وڵاتان كە ئێمە وەكو گەلی كوردستان لەگەڵ ئەم هێزو دەسەڵاتەدا نین‌و ئەمانە گورگ‌و مافیان‌و ئەمانە ستەممان لێدەكەن، كە سەر سندوقەكان چۆڵ بوایەو ئەو رۆژە وەك رۆژێكی (منع التجول ) بوایە، دڵنیام لەوەی چەندین وڵات دەهاتە سەر خەت، بەڵام كە ئێمە هەموو پرۆسەكەیان لەگەڵدا ئەبەینەڕێوە، لەو سەرەوە پێیان دەڵێین دزو تەرزویر چی كەس بڕوامان پێناكات، بۆیە كەس بڕوامان پێناكات. درەو میدیا: ئێستا ئێوە لە بنەڕەتەوە باوەڕتان بە خەباتی پەرلەمانی هەیە یان نا؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: لە بنەڕەتەوە باوەڕم پێیەتی، بەو هێوایەم هەر رۆژێك بێت بچێتەوە سەر ئەو رێچكەیەی كە بە خەباتی پەرلەمانی ململانێی مەدەنی‌و  خزمەتگوزاری، نەك بە ململانێی ملشكاندن گۆڕانكاری بكرێت، بەڵام لە سیاسەتی یەكێتی‌و پارتیدا ئەم پرۆسەیە دوورە، ئەگەر بڵێم بڕوام پێی نیە، بڕوام بە سیاسەتی یەكێتی‌و پارتی نیە. درەو میدیا: كێن ئەوانەی پەرلەمانیان بێ ئەهمیەت كردووە؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: ئەوەی لەبەر دەرگایە كە نەهێڵیت دزی بكرێت لاوازەو ئەوەی دزییەكە دەكات بەهێزە، بۆیە ئەوە بەرارود ناكرێت، بەڵێ كارەكتەرەكانی ئێمە خەڵكی لاواز بوون خەڵكی بەرژەوەندیخوازی تێدابووە، بەڵام زۆر جیاوازن لەگەڵ ئەوانەی یەكێتی‌و پارتی، من ئیعراف بەوە دەكەم كە كارەكتەرەكانی ئێمە نەمانتوانیوە بە فیلتەرو سانسۆری باشدا بڕۆن‌و خەڵكی لێهاتوو بن، بەڵام نابێ بە یەكێتی‌و پارتی بەراورد بكرێن. درەو میدیا: ئێوە زیاتر وێنایەكی سەربازیتان هەیە، پێتانوایە گۆڕانكاری بە خەباتی شەقام‌و پەرلەمان دەكرێت یان بەڕێگەی سەربازی؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: با راستگۆبم لەگەڵتدا خەباتی شەقام‌و مانگرتن‌و خۆپیشاندان هەنگاوێكی باش بوون بۆ گۆڕانكاری، بەڵام ئێمە وەك بزوتنەوەی گۆڕان بەشێك بووین لەوەی خەڵكمان نائومێدكرد، بۆمان نەكرا، سیاسەتمان هەڵەو ناڕوون بوو تا ئێستا، بۆیە ئێستا زۆر قورسە، بەڵام ئەتوانرێت قۆناغێكی تریش هەوڵی بۆ بدرێت ئەگەر هەر نەكرا، ئەو هەموو دونیای پێشكەوتووەو دەوترێت مافی مرۆڤ ‌و دیموكراسی، ئەی بۆ هێزی چەكداریان هەیە، دیارە بۆ حاڵەتی بنبەستە، من پێموایە هەنگاوێكی تریش بنرێت، بەڵام لەوە بەولاوە دەگەینە بنبەست‌و بیر لەڕێگای تر بكاتەوە. درەو میدیا: تۆ لەگەڵ ئەوەی بزوتنەوەی گۆڕان هێزی چەكداری هەبێت؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: من لەگەڵ ئەوەدا نیم هەر حزبەو هێزی چەكداری خۆی هەبێت، ئەگەر بیەوێت وەك یەكەی 70و 80 بێت، من لەگەڵی نیم، ئەگەر بیەوێت هێزێكی نیشتیمانی بێت یان كاریگەری هەبێت لەسەر وەزارەتی پێشمەرگە‌و بەهێزی بكات‌و لە چنگی یەكێتی‌و پارتی دەریبكات، نەك بۆ چنگی خۆی، بۆ پاراستنی خاك‌و خەڵك من سەد لەسەد لەگەڵیم. درەو میدیا: واتە مانەوەی یەكێتی‌و پارتی بەهۆی لاوازی بەرامبەرەكانیەتی؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: من پێموایە لە لاوازی ئێمەوەیە، ئەگەرنا یەكێتی‌و پارتی كارگەیشتبووە ئەوەی تەواو پەلەپڕۆزێیان پێكەوتبوو، من نمونەیەكتان بۆ بگێڕمەوە، كاتی خۆی لە سەروەختی  خۆپیشاندانەكانی 17ی شوباتدا پەیامێكی مەسعود بارزانی بە كاك شۆرش حاجیدا گەیەنراوەتە كاك نەوشیروان، لە پەیامەكەدا بە كاك نەوشیروان دەڵێت ئەگەر ئێوە راپەڕین بكەن لەم وڵاتەداو تەشەنە بكات، چی لە (عائیلەی بارزانی ئەكەن)، ئەوەندە ترسی لێنیشتووە لەسەری رەشەوە هەوڵی ئەوەی بووە، ویستویەتی بزانێت چارەنووسی خانەوادەكەی چی بەسەر دێت، واتا بەتەما نەبوونە لەم وڵاتەدا بتوانن دابنیشن، بەڵام ئەوان وردە وردە توانیان لەگەڵ بارودۆخەكەدا رابێن، توانیان خەڵك فریو بدەن، ئێمە نەمانتوانی خەڵك وشیار بكەینەوە، نەمانتوانی پێشڕەوی خەڵك بكەین. درەو میدیا: بەو هێزو توانایەی ئەوكاتەوە‌و بارودۆخی ئێستا، ئومێدی گۆڕانكاری زیاتر بووە یان كەمتر؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: ناكرێت خەڵكی نائومێد بكرێت، ئەتوانرێت كار بكرێت، بەڵام بەو میكانیزمەی ئێستای بزوتنەوەی گۆڕان كە خۆم وەك هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان دەبینم، بە هەڵەی ئەزانم، ئەبێ خەڵكانێكی بەتوانا بتوانن میكانیزمێكی گونجاوتر بدۆزنەوە.  درەو میدیا: ئێستا سێ هێز بەفەرمی رایانگەیاندووە دەبنە ئۆپۆزسیۆن (نەوەی نوێ، یەكگرتوو، شیوعی)، چاوەڕەوانی چییان لێدەكەیت؟ عەبدوڵای كوێخا موبارەك: من نامەوێت دژی هیچ لایەنێك قسە بكەم كە مەبەستی گۆڕانكاری‌و چاكسازی بێت لەم وڵاتەدا، ئەوان دەڵێن ئۆپۆزسیۆنین، كە ئۆپۆزسیۆن بن، واتا هەڵی چاكسازی دەدەن، بەڵام ئومێدم نیە بەوشێوەیە، ئێمە ئەو خەڵكە هەشت ساڵ هات بزوتنەوەی گۆڕانی دروستكرد بە هەوڵی خۆی‌و گیرفانی خۆی‌و ماندوبوونی خۆی، ئێستا ئەم بڕوات ببێتە شەریكی پارتی‌و یەكێتی بچێتە حكومەتەوەو هێزێكی تازە بێتەوە خەڵك پشتیوانی ناكات ئۆمیدی پێی نابێت.   

( درەو میدیا): ئامارەكانی توندوتیژی دژی ژنان بەردەوام روو لە زیادبونە، ئەگەر بەراوردی نێوان دوو ساڵ وەربگیرێت دەردەكەوێت لە ساڵی 2016 دا 32 ژن كوژراون و 66 ژن خۆیان كوشتووە، بەڵام لە 2017 دا 42 ژن كوژراون و 67 ژن خۆیان كوشتووە، لە هەمانکاتدا لە 2016 دا 79 ژن خۆیان سوتاندووە، بەڵام لە 2017 دا ژمارەكە 106 ژن بەرزبوتەوە.  ئەمە لە كاتێكدایە بەپێی ئاماری  ئەنجومەنی باڵای كاروباری خانمان لە ماوەی 7 ساڵدا واتا لە ساڵەكانی ٢٠١٠ تا ٢٠١٧ لە ھەرێمی كوردستان ٨٠٧ ژن كوژراون و خۆیان كوشتووە. بەمشێوەیە: لە ( ٢٠١٠ دا  ١٠٥ ژن كوژراون یان خۆیان كوژی) لە ( ٢٠١١ دا ٩٦) و لە ( ٢٠١٢  دا 83 ) و لە ( ٢٠١٣ دا  ٨٦) و لە ( ٢٠١٤ دا ٨٢) و لە ( ٢٠١٥ دا  ١١٩) و لە ( ٢٠١٦ دا  ١٢٥) و لە( ٢٠١٧ دا  ١١٢) لە ( ٢٠١٨ دا  ١٠٤) ژن كوژراون و خۆیان كوشتووە.  

راپۆرت: ئارام محمود – محەمەد رەئوف بارزانی، كە لەلایەن زۆرێك لە هێزە عێراقییەكان‌و تەنانەت شەقامی عەرەبی عێراقیشەوە، بە پیاوێكی "نەتەوەپەرست‌و جوداخواز" وەسفدەكرا، پەرۆش بوو بۆ ئەوەی لەگەڵ چونیدا بۆ بەغداد ئەو تۆمەتانە لەسەر خۆی لابەرێت یان هیچ نەبێت كاڵیان بكاتەوە، جارێك بە ڕوخسارو جارێكیش بەگوفتار. لە ڕووخساردا، بارزانی هەنگاوەكانی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ بەرپرسانی بەغدادو هێزو لایەنە عێراقییەكان بەوردی دەستنیشانكردبوو، ئەو هێندە پەرۆش بوو بۆ كۆتایهێنان بە كێشەكان‌و تێپەڕاندنی قۆناغی ڕابردوو، تەنانەت حسابی بۆ ئەوەش كردبوو كە هیچ جۆرە هەستیارەییەكی نەتەوەیی لای هێزو لایەنەكان تەنانەت شەقامی عێراقیش دروستنەكات، بۆ ئەوەش جلە كوردییەكانی فڕێداو، بەجلێكەوە دەركەوت كە زۆر بەكەمی دەیپۆشێت. لە گوفتار‌و ڕوئیاشیدا بۆ ئەم قۆناغە نوێیە، بەوردی دەستەواوژەكانی هەڵبژاردبوو، بەتایبەت كاتێك بەڕوون‌و ڕاشكاوی وتی" ئامانجی سەردانەكەی بۆ بەغداد ئەوەیە، دەیەوێت پەیامێك بۆ ناوخۆ و دەرەوەی بنێرێت بەوەی ئامادەن پشتیوانی ئەو دەرەفەتە نوێیە بكەن كە لە عێراق بۆیان ڕەخسێنراوە"، هاوكات ئاماژەی بەوەشدا "دەمانەوێت هەڵەكانی ڕابردوو ڕاستبكەینەوە" كە مەبەستی ڕاستكردنەوەی ئەو هەڵە دوو جەمسەرانەیە لەلایەن بەغداو هەولێرەوە كراون، بەوەش ناڕاستەوخۆ دانینا بەوەی خۆشی بەشێك بووە لە هەڵەكان، گەرچی دەستنیشانی ئەوەی نەكرد هەڵەكان چین‌و لەكوێدابوون.    بارزانی بۆ دەگەڕێتەوە بەغداد؟ پێدەچێت بارزانی لەم قۆناغەدا سیاسەتی "سفركردنەوەی كێشەكان" لەگەڵ هێزو لایەنە عێراقییەكان پەیڕەوبكات، وەك سیاسییەك مامەڵە لەگەڵ ئەو واقیعە سەپاوە  بكات كە هەیە، هەرچەندە هەوڵەكەی بارزانی بۆ دروستكردنی "دەوڵەت" كارەسات‌و پرسەیەكی نیشتمانی گەورەی بەدوای خۆیدا هێناو، كورد نیوەی خاكەكەی لە كوردستانی عێراق لەدەستدا، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ئەوانەی بڕوایان بەو هەنگاوەی بارزانی_یە، پاساوی ئەوەیان بەدەستەوەیە بڵێن"بارزانی هەوڵی خۆیدا ئەو واقیعە بگۆرێت، بەڵام هەوڵەكانی بەر كۆمەڵێك بەربەست كەوت، كە زۆرینەی دەركی بوون‌و بەشێكی ناوخۆیی بوون". ڕەنگە دیوێكی تری ئەم تەسلیمبونەی بارزانی بەو واقیعە سەپاوەی كە هەیە، بێئومێد بونی بێت لە بەرەی ناوخۆیی، بەتایبەت شەریكە دێرینەكەی (یەكێتی نیشتمانی كوردستان) كە لەچەندین بۆنەی جیاوازو بەیاننامەو چاوپێكەوتنی تەلەفیزیۆنیدا بەشێك لە سەركردەكانی بە "خیانەت"كردن‌و ڕادەستكردنی كەركوك تۆمەتبار كردووە، وێڕای ئەوەی لە ساتەوەختی دابەشكردنی پۆستەكانیش لە عێراق بەتایبەت پۆستی سەرۆك كۆمار، بارزانی بۆی ڕونبووەوە كە پێگەی خۆی‌و پارتەكەی بە بەراورد بە ڕابردوو، بەشێوەیەكی گەورە لاوازبووەو ئەو هێزو مەكانەتەی جارانی نەماوە. وەبەرهێنان لە سەركەوتنەكان دەكات دوای شكستی ڕیفراندۆم‌و لەدەستدانی نیوەی خاكی كوردستان، حزبەكەی بارزانی دوو سەركەوتنی گەورەی لە هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراق لە (12)ئایارو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە (30) ئەیلولی ئەمساڵ تۆماركرد، بۆ ئەوەی هەردوو سەركەوتنەكە جێی خۆی بگرێت‌و، جارێكی پارتی وەك حزب‌و بارزانیش وەكو شەخس بكاتەوە بەسەنتەری بڕیاردان لە هەرێمی كوردستان و بەغداد، پێویستییەكی گرنگی بە ئاساییكردنەوەی دۆخەكە‌و هەڵدانەوەی لاپەڕەیەكی نوێ لەپەیوەندی سیاسی هەیە لەگەڵ تەواوی هێزو لایەنە عێراقییەكان، كە ئەوەش وێڕایی ئەوەی دەرفەتی گەڕانەوەو پێگەیەكی بەهێز لە بەغداد بۆ مسۆگەر دەكات، دەرفەتی ڕەخساندنی پەیوەندییەكی پتەویش لەنێوان حكومەتی هەرێم‌و بەغداد دەخولقێنێت كە پارتەكەی بارزانی بۆ چوارساڵی داهاتوو بڕیاردەری یەكەمە تێیدا، بەتایبەت كە چەندین دۆسیەی هەڵپەسێردراو لەنێوانیاندا بەچارەسەرنەكراوی مانەتەوە، لەسەرو هەموشیانەوە مەسەلەی نەوت‌و بودجە كە ڕۆڵی گەورەی دەبێت لە ڕەوینەوەی زۆرێك لە كێشەكانی هەرێمی كوردستان‌و تۆماركردنی وەك سەركەوتنێكی گەورە بۆ بارزانی‌و حزبەكەی.   بارزانی پەیوەندییەكانی دەرەوە پاكدەكاتەوە  یان ناوخۆ ؟ زۆرێك لەوانەی ڕەخنە لە سەردانەكەی بارزانی دەگرن بۆ بەغداد دەڵێن، بەرژەوەندی حزبی‌و پێگەی شەخسی خۆی بارزانی كێشكردووە بۆ بەغداد، پێشیانوایە، دەبوو بارزانی بەهەمان ئەو ڕۆحییەت‌و پەرۆشییەی هەوڵی بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان هەیەتی لەگەڵ هێزو لایەنە عێراقییەكان‌و، لەدەرگای هەموان دەدات بەبێ‌ جیاوازی تەنانەت بەسەركردەكانی حەشدی شەعبیشەوە، بەهەمان ڕۆحییەتەوە هەوڵی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان‌و كۆتاییهێنان بەكێشەكانی بدایە لەگەڵ هێزە كوردستانییەكان‌و ڕێكخستنەوەی ناوماڵی كورد كە لەخراپترین دۆخیدایە،  بەوپێیەی ئەگەر خۆی‌و حزبەكەی  هۆكاری سەرەكی نەبن لە تێكدانیدا، ئەوا لایەنێكی سەرەكی كێشەكانن، وێڕایی ئەوەی پتەوكردنی بەرەی ناوخۆیی كوردستان كاریگەری گەورەی دەبێت لەسەر سەنگ‌و پێگەی كورد لە بەغداد. لەگەڵ ئەوەشدا سەردانەكەی بارزانی بەدەر نییە لەخاڵی ئیجابی، بەتایبەت ئەگەر ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم‌و بەغدادو چاسەرەكردنی بەشێك لە كێشە‌و ناكۆكییەكانی نێوان هەرێم‌و بەغدادی بەدوادابێت، چونكە بەئەزمون سەلماوە هەر كاتێك ناكۆكییەكانی نێوان بەرپرسانی هەرێم‌و بەرپرسانی بەغداد توندبوبێتەوە، خەڵكی كوردستان باجەكەی داوە.   

(درەو میدیا): یەكەم گەڕی دانوستانەكان بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت تەواوبوو، هێشتا گەڕی دووەم دەستیپێنەكردووە، لە گەڕی یەكەمدا پارتی دیموكراتی كوردستان كە براوەی یەكەمی هەڵبژاردنە كۆمەڵی ئیسلامی پشتگوێ خست، ئەمە لەكاتێكدابوو لەدوای یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕان تەنیا كۆمەڵی ئیسلامی چاوی لە بەشداریكردن بوو لە حكومەت‌و زۆرینەی لایەنەكانی تر (جوڵانەوەی نەوەی نوێ- یەكگرتووی ئیسلامی- حزبی شیوعی) پێشوەختە بایكۆتی بەشداریكردنیان كرد لە حكومەت. سۆران عومەر پەرلەمانتاری خولی نوێی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسۆنی كۆمەڵی ئیسلامی لەم گفتوگۆ رۆژنامەوانییە كورتەدا وەڵامی چەند پرسیارێكی (درەو میدیا) دەداتەوە لەبارەی پرسی بەشداربوونی كۆمەڵ لە كابینەی نوێی حكومەت. دەقی گفتوگۆ رۆژنامەوانییەكە: درەو میدیا: كۆمەڵی ئیسلامی بەشداری كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم دەكات یان نا، ئەگەر بەشدار نابێت بۆچی بە راشكاوی ئەمە بۆ رایگشتی راناگەیەنێت‌و نابێت بە ئۆپۆزسیۆن؟ سۆران عومەر: كۆمەڵی ئیسلامی بڕیاری پێشوەختەی نەداوە، هێشتا لایەنی براوەی یەكەم سەردانی نەكردووە تاكو پرسی بەشداری‌و بەشدارینەكردنی بخرێتەبەردەست، هەركات داوای لێكرا بەشداری بكات، ئەوكاتە كۆمەڵی ئیسلامی بەرنامەو مەرجی خۆی هەیەو لە كۆبونەوەی گشتیدا كۆمەڵ ئەو پرسە یەكلایی دەكاتەوە، بەندە وەك ڕای كەسی خۆم پێم باش نیە كۆمەڵی ئیسلامی بەشداری وەها حكومەتێك بكات. درەو میدیا: ئێوە نوسیوتانە كابینەی هەشتەم‌و نۆیەم هیچ جیازییەكیان نیە، كە جیاوازیەكی نیە ئێوە بۆ جێتانهێشت، بۆچی هەوڵ بۆ بەشداریكردن دەدەن؟  سۆران عومەر: بەدڵنیاییەوە كابینەی هەشتەم‌و نۆیەم جیاوازی نیە، كۆمەڵ هیچ هەوڵێكی بۆ بەشداری حكومەت نیە. درەو میدیا: ئەگەر بەتەمای چونە حكومەت نین بۆچی بە رونی رایناگەیەنن و نابنە ئۆپۆزسیۆن؟ سۆران عومەر: ئەم پرسە بەم نزیكانە یەكلایی دەبێتەوە لەلای كۆمەڵی ئیسلامی، ئێمە لەهەر شوێنێك بین خاوەن بەرنامەو بیروڕای خۆمانین بەچاك دەڵێن چاك و بەخراپ دەڵێین خراپ، بێدەنگ نابین لە گەندەڵی و نادادی، هیچیش بێدەنگمان ناكات. درەو میدیا: پارتی بەڕوونی لە زاری بەرپرسانیەوە چەندین مەرج‌و كۆتوبەند دادەنێت بۆ لایەنانەی دەچنە حكومەتەوە، ئێوە بەو مەرجانە رازی دەبن؟ مەرجی بێدەنگبوونی پەرلەمانتاران، مەرجی ئەوەی نابێت پێیەكتان لە حكومەت‌و پێیەكەی ترتان لە ئۆپۆزسیۆن؟  سۆران عومەر: هەر كەس بەمەرجی لایەنی براوە ڕازی بێت بۆ چونە حكومەت، ئەوە خۆی دەكوژێ لەبەرامبەر جەماوەردا، پەرلەمانتار محامی حكومەت نیە چاودێری حكومەت دەكات‌و نوێنەری خەڵكە سوێندی خواردووە كارەكەی بەدڵسۆزی ئەنجام بدات، ئەگەر لەگەندەڵی‌و یاساشكێنی بێدەنگ بوو بەهۆی بەشداری لە حكومەت، ئەوە خیانەتی لە پیشەی پەرلەمانتاری‌و دەنگدەرەكانی كردووە، ئەوانە ئەمە بە قاچێك لە حكومەت‌و ئۆپۆزسیۆن بزانن هەڵەیە. درەو میدیا: كۆنتاكت و رێككەوتنتان لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان هەیە، دەوترێت بەڵێنتان داوە بەبێ یەكدی نەچنە حكومەتەوە؟  سۆران عومەر: لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان هیچ ڕێككەوتنێكی نوسراومان نییە، بەڵام لەسەر پرسی داخوازی خەڵك پێكەوەكاركردنی هاوبەشمان لە چەندین قۆناغی سەختدا هەبووەو یەكمان جێنەهێشتووە، ئێستەش گۆڕان بچێتە حكومەت هەڵەی ڕابردووی دوبارە دەكاتەوە، چاوەڕوانیشمان لێیان ئەوەیە پێكەوە بمێنینەوە‌و یەكدی جێنەهێڵین. درەو میدیا: خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان چۆن دەبینن، راشكاوانە ئەم خولەو خولی رابردوو كامیان بە ئەكتیڤترو باشتر دێتە بەرچاوتان؟  سۆران عومەر: خولی چوارەم بۆ یەكەمجار بوو دوو كەس لە دەستەی سەرۆكایەتی لە پارتی‌و یەكێتی نەبێت، ئەوە وایكرد ئەو خولە لەوكاتانەی لەكاردابوو تەواو جیاواز بێ، بۆیە سەرۆكایەتی گرنگە ئەگەر تەنها لە یەكێتی‌و پارتی بێ، دەتوانن ڕێگر بن لەكاری پەرلەمانتاران، لە چاودێری‌و پرسیارو پرساندنی وەزیرو سەرۆك وەزیران‌و حكومەت، وا دەبینرێ لایەنێك بە بەرنامە هەوڵی بێ هەیبەتكردنی پەرلەمان بدات، ئومێدەكەم پەرلەمانتاران ئەركی خۆیان بەجێبهێنن، بیریان بێ بەچی بەڵێنێك دەنگیان هێناوە.  

( درەو میدیا): هێزەكانی ئەمریكا لە رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریا چەند خاڵێكی چاودێری لەسەر سنوری سوریا و توركیا دادەنێن و ئەوەش ناڕەزایەتی توركیا لێدەكەوێتەوە. چوارشەممەی رابردوو جەیمس ماتیس وەزیری بەرگری ئەمریكان رایگەیاند واشنتۆن دەیەوێت چەند خاڵێكی چاودێری سەربازی بە درێژاریی سنوری باكوری سوریا دابنێت بۆ كەمكردنەوەی ئاڵۆزی نێوان توركیا و هێزە كوردییەكانی هاوپەیمانی واشنتۆن لە شەڕی دژ بە رێكخراوی داعش. هەرچەندە ماتیس جەختیكردەوە كە بە هەمانگی لەگەڵ توركیا ئەو بڕیارە دەدرێت، بەڵام خڵوسی ئاكار وەزیری بەرگری توركیا ئیدانەی دانانی ئەو خاڵە سەربازییانەی كرد و رایگەیاند ئەوە هەوڵێكە بۆ پاراستنی " میلیشیا كوردییەكان". ئاكار داواشی لە واشنتۆن كرد هاوكارییەكانی بۆ یەكینەكانی پاراستی گەل " یەپەگە" رابگرێت و ئاماژەی بەوەشدا كە دانانی خاڵی چاودێری هیچ سودێكی نابێت و ئەنكەرە دوودڵ نابێت لە گرتنبەری رێوشوێنی  پێویست لە سنورەكانی بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەر هەڕەشەیەك.

( درەو میدیا):  یەكێتی نیشتمانی كوردستان بڕیاریداوە كۆمەڵێك گۆڕانكاریی بكات لە پۆستە حزبیەكانیدا. ( درەو میدیا) لە سەرچاوەیەكەوە زانیویەتی  كە یەكێتی شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ لە بەرپرسی مەڵبەندی هەولێرەوە دەكاتە بەرپرسی مەكتەبی رێكخستنی یەكێتی، رەفعەت عەبدوڵا بەرپرسی مەكتەبی رێكخستنی یەكێتی دەكاتە بەرپرسی مەڵبەندی كەركوكی یەكێتی، بورهان سەعید سۆفی لە بەرپرسی مەڵبەندی كۆیەوە دەكاتە بەرپرسی مەڵبەندی هەولێرو عوسمان بانیمارانی دەكاتە بەرپرسی مەڵبەندنی كۆیە. 

راپۆرتی: درەو میدیا ڕەنگە دوای ئەنجامدانی دوو هەڵبژاردنی یەك لەدوای یەك لە هەرێمی كوردستان‌و عێراق، یەكێك لە ڕووداوە گرنگەكانی ساڵی 2018 بەر لەئاوابونی، سەردانەكەی (مەسعود بارزانی) سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بێت بۆ (بەغداد)، كە ساڵێک پێش ئێستا پێیوابوو "تروسكایەك نەماوە بۆ تەوافوق‌و پێكەوە ژیان"‌و كاتی ئەوە هاتوو وەك دوو "جیران" بژین.  گەڕانەوەی ناچاری  میدیاكانی پارتی سەردانەكەی بارزانیان بەجۆرێك ڕووماڵكرد كە (بەغداد) لە پێگەو قورسایی بارزانی تێدەگات وەك یاریزانی یەكەمی سەر گۆڕەپانی سیاسی كوردستان، پێگەیەك كە ناكرێت بەهەند وەرنەگیرێت‌و، قابیلی پەراوێخستن بێت. ئەگەر ئەمە ئاستێكی زۆر ڕاستیشی تیادابێت، تەنها قسەكردنە لەسەر دیوێكی، دیوەكەی تری پەیوەستە بەخواستی بەهێزی بارزانی بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی لەگەڵ (بەغداد)و، ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ هێزە عێراقییەكان بەتایبەت هێزە (شیعەكان)، چونكە لە كۆتایی ڕێگەكەدا بارزانی گەیشتە ئەو بڕوایەی  كە بردنەوەی هەڵبژاردن‌و، بەدەستهێنانی (25) كورسی لە پەرلەمانی عێراق بەس نیە بۆ گەڕانەوەی ئەو پێگەیەی پێشتر لە پرۆسەی سیاسی عێراق هەیبوو. بارزانی ئەو پێگەیەی جارانی لەدەستدا  لە هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری عێراقدا، كاتێك كاندیدە "شەخسیەكەی" بارزانی بەرامبەر بەكاندیدەكەی یەكێتی دۆڕاندی، وێڕایی دروستبونی مەترسی لەسەر پۆستی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق كە پشكی پارتی بوو، دوو هۆشداری گرنگ بوون بۆ ئەو زیانە گەورەیەی بەر پێگەی بارزانی وەكو شەخس‌و، پارتی وەكو حزبێكی دیار كەوتووە لەعێراق‌و، ئەو پەیامەی پێگەیاندن خەریكە گۆڕانكارییە گەورەكان لەدەرەوەی ئیرادەو خواستی ئەوان ئەنجامدەدرێت. دەستپێكردنی دانوستانەكانی (پارتی ‌و یەكێتی) بەشێوەی تاكلایەنە لەگەڵ (عادل عەبدولمەهدی)‌و هێزە عێراقییەكان، گورزێكی تر بوو لەپێگەی بارزانی درا، وێڕای ئەوەی ئەو وێنەی بەتەواوی تەڵختركرد كە لەڕابردوودا بۆ بارزانی دەكێشرا بەوەی  بڕیاردەری یەكەمی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم‌و (بەغداد)ە، هیچ ڕۆڵێکیشی نەبوو لە دیاریكردنی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەپێچەوانەی خولەكانی ڕابردوو.  بەرهەم ساڵح مەترسی جدییە  بەهێزبوونی پێگەی (بەرهەم ساڵح) لە ناوخۆی عێراق‌و لە ئاستی هەرێمایەتیش دیوێكی تری گەڕانەوەی بارزانییە بۆ بەغدا، مەقبولیەتی (بەرهەم ساڵح) لەلایەن هێزە عێراقییەكانەوە، بارزانی بەتەواوی نیگەرانكرد، بەتایبەتی دوای ئەوەی بەهەموو هێزو تواناو ئەو پەیوەندییە دەیان ساڵانەی هەیبوو، نەیتوانی بەهەرم ساڵح دووربخاتەوە، ئەوەش گەیاندییە ئەو ڕاستیەی چۆڵكردنی (بەغداد) تاسەر ، نەك هەر زیان بەحزبەكەی دەگەیەنێت، بەڵكو بەدیلیش بۆ خۆی دروستدەكات.      ململانێ ناوخۆییەكانی پارتی سەرچاوەیەكی ئاگادار لە (بەغداد) بە (درەومیدیا)وت، بەپێچەوانەی خولەكانی ڕابردوو، پارتی ئەمجارە خاوەنی تیمێكی لاوازو بێ ئەزموونە لە پەرلەمانی عێراق، سەرەتای ئەو لاوازییەشی لە شكستهێنانی  دانوستانی هەڵبژاردنی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی عێراقدا دەركەوت، كە لە خولی یەكەمدا نەیتوانی دەنگی (50+1) بهێنێت‌و ڕكابەرەكانی تێپەڕێنێت، دواتر بەدەستوەردانی ڕاستەوخۆی بارزانی‌و هەوڵەكانی (هادی عامری) پارتی توانی ئەو پۆستە وەربگرێت لە (بەغداد). خالێكی تر، بەهۆی توندبونەوەی ململانێی باڵی نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی لەلایەك‌و ململانێی بادینی‌و سۆرانی لەلایەكی تر، فراكسیۆنی پارتی لە (بەغداد) توشی ناكۆكی قوڵبووە، "ئەمە وەك سەرچاوەكە ئاماژەی پێدا". وتیشی:"لە كاتی دانانی جێگری سەرۆكی دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی عێراقدا باڵی بادینییەكان خۆیان بەشیاوی ئەو پۆستە زانیوە‌و، ئامادەنەبوون لۆبی بۆ (بەشیر حەداد)، هاوكات لە دانانی ئەندامانی لیژنەكانیشدا، باڵی بادینییەكان دەستیانگرتووە بەسەر لیژنە گرنگەكان دا‌و، سۆرانییەكان پەراوێزخراون".  هەر بەهۆی ململانێكانەوە، تا ئێستا پارتی بە فەرمی سەرۆكی فراكسیۆنی دیارینەكردووە، باڵی نێچیرڤان بارزانی، (هەدار بارزانی) وەك كەسی متمانە پێكراوی خۆیان دیاریكردووە، باڵی (مەسرور بارزانی)یش، (ڤیان سەبری) وەك سەرۆكی فراكسیۆن دەناسێنن.   فشاری ئەمریكا لەسەر هەولێر بەغداد لەدوای پێكهێنانی حكومەتی عێراق، بە فشاری ئەمریكا ڕێككەوتنی كاتی لەنێوان هەرێم‌و بەغداد واژوكرا بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركوك، وەك ئامادەكارییەك بۆ پڕكردنەوەی بۆشایی نەوتی ئێران، كە ڕێككەوتنەكە سەردەكێشێت بۆ كۆنتڕڵكردنی تەواوی دۆسییەی نەوتی هەرێم‌و كەركوك لەلایەن عێراقەوە. خاڵێکی تر، پرسی كۆنتڕۆڵكردنی خاڵی سنوریی (ئیبراهیم خەلیل)‌و ڕادەستكردنی گومرگەكەیەتی بە حكومەتی فیدراڵ، ئەوەش هێندەی تر فشارەكانی لەسەر بارزانی چڕتر كردوەتەوە. فەرشی سور بۆ پیاوێكی بریندار لەگەڵ ئەوەی "فەرشی سور" لە میدیاكانی پارتی باڵی كێشا بەسەر ناوەرۆكی كۆبونەوەكانی بارزانی لە(بەغداد)‌و دەرەنجامەكانی، بەڵام بەدرێژایی (10) ساڵی ڕابردوو كە بارزانی سەرۆكی هەرێم بووە، هێندەی ئەمجارە بەگەرمی پێشوازی لێنەكراوە، ڕەنگە لایەنە عێراقییەكان بەم پێشوازییە ویستبێتیان ئەو پەیامە بە بارزانی بگەیەنن، كە دەستبەردابونی لە گوتاری جیابونەوە دەتوانێ‌ ئەو بكاتە یاریزانێكی كاریگەر‌و ئەم پێشوازییەش بۆ سارێژكردنی برینی ڕیفراندۆم‌و كەوتنی كەركوكە، بارزانی خۆشی بەڕوونی گوزراشتی لەمە كرد كاتێك وتی"دەمانەوێت هەڵەكانی ڕابردوو ڕاستبكەینەوە". سەدر چی بارزانی وت... شیعەكان چی دەڵێن؟ هەر لە چوارچێوەی ئەو زانیارییانەی سەرچاوەكەی "درەومیدیا" ئاشكرایكردوون، لە كۆبونەوەكەی نێوان (موقتەدا سەدرو مەسعود بارزانی)دا، سەدر بە بارزانی وتووە، چیتر گەلەكەت مەخەرە مەترسییەوەو مەبە بە بەشێك لە ململانێی نێودەوڵەتی، ئەوكات خۆی ئامادەیە بەرگری لە گەلی كورد بكات. سەرچاوەكە لە زاری بەرپرسانی هاوپەیمانی (سائیرون)و (فەتح)ەوە، ئەوەشی وت، هیچ ڕێككەتنێكیان لەگەڵ بارزانی سەبارەت بە كێشەی كەركوك‌و پشكی هەرێم نەكردووە تەنیا ئەوە نەبێت ویستویانە"پەیامێك بە بارزانی بدەن كە بەغداد ڕێزی پێگەی ئەو دەگرێت، بەمەرجێ‌ دەستبەرداری پرسی جیابونەوەبێت".