Draw Media
هه‌واڵ / كوردستان

راپۆرتی شیكاريی: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف بە كۆچی دوای عەبدولڕەزاق فەیلی، ژمارەی ئەو ئەندامانەی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە لەماوەی 13 مانگی رابردودا كۆچی دواییان كرد، بوو بە (4) كەس. ئێستا تەنیا (2) كەس لە دامەزرێنەرانی یەكێتی ماون، بە رۆشتنی ئەوان یەكێتی بەتەواوەتی دەكەوێتە دەست نەوەی دووەمی حزبەكە، دەستەی دامەزرێنەر زیاتر لە (40) ساڵ شەمەندەفەری یەكێتیان لێخوڕی، ئەو شەمەندەفەرەی كە بە چەندین هەوراز و نشێودا گەشتی كرد. لە كۆی (7) ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی، (5) ئەندامیان كۆچی دواییان كردووە و تەنها (2) ئەندامیان لە ژیاندا ماون:  * د. كەمال فوئاد: 16/11/2014 كۆچی دوایی كرد  * نەوشیروان مستەفا: لە 19/5/2017 كۆچی دوایی كرد  * جەلال تاڵەبانی: لە 3/10/2017 كۆچی دوایی كرد * عادل موراد: لە 18/5/2018 كۆچی دوایی كرد  * عەبدولڕەزاق فەیلی: لە 13/6/2018 كۆچی دوایی كرد ئێستا تەنیا دوو كەس لە دەستەی دامەزرێنەر لە ژیاندا ماون كە بریتین لە هەریەكە لە:  •    د. فوئاد مەعسوم •    عومەر شێخموس چیرۆكی دامەزراندنی یەكێتی  دوان لە دامەزرێنەرە دیارەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە بریتین لە هەریەكە لە (جەلال تاڵەبانی) و (نەوشیروان مستەفا) لەڕێگەی نوسین و چاوپێكەوتنی رۆژنامەوانییەوە چیرۆكی دامەزراندنی یەكێتی نیشتمانییان گێڕاوەتەوە. بەپێی قسەی نەوشیروان مستەفا یەكێك لە دامەزرێنەرانی یەكێتی" مام جەلال لەسەرەتادا رەئی وابو كە هەمو تێكۆشەرانی كورد لە چەپەوە بۆ راست لە یەك رێكخراوی فراوان دا یەك بخرێن، بۆ ئەم مەبەستە پەیوەندی لەگەڵ زۆر كەس كردبو بەتایبەتی لەگەڵ ئەو ئەندامانەی كۆمیتەی ناوەندی پارتی كە هاتبونەدەرەوە و، لەگەڵ ئەوانەی نوێنەری بارزانی بون، ئەم بیرە سەری نەگرت". چایخانەكەی دیمەشق جەلال تاڵەبانی كە یەكەم و دوایین سكرتێری گشتی یەكێتییە تائێستا رۆژی (3/10/2017) كۆچی دواییكرد، ئەو لە ساڵیادی یەكێتی نیشتیمانی كوردستاندا لە 2012 بەمشێوەیە باس لە دامەزراندنی یەكێتی دەكات" من و دكتۆر فوئاد مەعسوم لە كۆمیتەی كاروباری عەرەبی پارتی دیموكراتی كوردستان لە نێوان بەیروت و قاهیرەو دیمەشق كارمان دەكرد، ئێمە لەوێ ووردە وردە دامەزراندنی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان گەڵاڵە كرد، لە چایخانەیەك كۆبوینەوە بەناوی (تولەیتولە) لە دیمەشق، منیان تەخویل كرد بەیانەكە بنوسم بەیانی دامەزراندنی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، بەیاننامەی یەكەمم نوسی، ئەو كەسانەی كە كارەكەیان دەستپێكرد بریتی بوون لە (مام جەلال، د. كەمال فوئاد، د. فوئاد مەعسوم، عەبدولڕەزاق فەیلی، لەو ماویەیەدا من چوم بۆ ئەوروپا، پێشتر پەیوەندیم هەبووە بە كاك نەوشیروان مستەفا، ئاگاداری كاك نەوشیروانم كرد، كاك نەوشیروان فكرەكەی پێ باش بوو، دواتر چوین لە بەرلین كۆبوینەوە پاش ئەوەی كە لەكوێ كۆبوینەوە لەگەڵ نەوشیروان مستەفا و عومەر شێخموس، بەو جۆرە دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بوین بە 7 كەس، لەوێ بڕیارماندا دوای ساڵێك لە دامەزراندنی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان شۆڕش هەڵگیرسێنینەوە". شیعرەكەی نەوشیروان مستەفا بۆ مام جەلال نەوشیروان مستەفا كە یەكێك بوو لە دامەزرێنەرانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان و لە (19/5/2017) كۆچی دوایی كرد، لە كتێبەكەیدا (لە كەناری دانوبەوە بۆ خڕی ناوزەنگ) سەبارەت بە چیرۆكی دامەزراندنی یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەنوسێت "  دۆستایەتی من لەگەڵ مام جەلال ئەگەڕایەوە بۆ ساڵی 1961 ئەو كاتەی لێپرسراوی لقی سلێمانی پارتی بو، چەندجارێ تەلەفۆنی بۆ كردم و نامەی بۆ ناردم، داوای لێكردم خۆم ئامادە بكەم بۆ بەشداری لەو رێكخراوە تازەیەدا كە خەریكی دامەزراندنێتی و، بۆ گەڕانەوە بۆ وڵات، ئەگەر چی ماوەیەكی درێژ بو من لە كوردستان دور بوم، بەڵام (ئیلتیزامی ئەخلاقی و ئەدەبی) بە كۆمەڵە و بە مام جەلالیەوە  بەست بوم، بەجوانم نەئەزانی لەژێری دەربچم، یەكسەر وتم: كەی داوات كرد بەسەرچاو ئامادەم، جارێكیان لە وەڵامی نامەیەكی دا بۆ ئەوەی دڵنیایی بكەمەوە لەوەی من هەر لەسەر بەڵێنە كۆنەكەی خۆم ماوم، سەرەتای نامەكەم بەم شیعرەی "سالم" دەستپێكرد: ئەی قیبلەی مورادم ئاخۆ بە رۆژگاران جارێ لە كەس ئەپرسی حاڵی غەریبی تاران بەو سوێندەی كە خواردم: من هەر ئەوەم كە دیوتم، حاشا بكەم فەرامۆش، میساق و عەهدی جاران بەڵێنم دایە هەر كارێ بۆ دەستپێكردنەوەی شۆڕش دەس پێ بكەن، من واز لە هەمو شتێكی خۆم ئەهێنم لە ڤیەننا و، لەگەڵیان ئەبم، بەڵام ئەو ماوەیە من ئازادی هاتوچۆم نەبو، پاسپۆرتەكەم عێراقی بو. سەفارەت بۆیان تازە نەكردبومەوە، نەمئەتوانی هاتوچۆ بكەم. لە ڤییەنا گیرم خوارد بو. دەستەی دامەزرێنەر كێ بوون ؟ بەپێی گێڕانەوەی نەوشیروان مستەفا، تا ئەوكاتەی یەكێتی دامەزراوە، ئەو خۆی خوێندكاری دكتۆرا بووە لە ڤیەننا، د. فوئاد مەعسوم نوێنەری بارزانی بووە لە قاهیرە، عادل سەرۆكی یەكێتی قوتابیانی كوردستان بووە، عەبدولڕەزاق فەیلی ئەندامی مەكتەبی سكرتاریەتی یەكێتی لاوان بووە، مام جەلالیش وەكو خۆی دەڵێت پێش دامەزراندنی یەكێتی لە كۆمیتەی كاروباری عەرەبی پارتی دیموكراتی كوردستان لە نێوان بەیروت و قاهیرەو دیمەشق كارى كردووە،. یەكەم كۆبونەوەی دەستەی دامەزرێنەر رۆژی 22/2/1975 لە (دیمشق)ی پایتەختی سوریا و چایخانەی (تولەیتولە) لە گەرەكی (ئەبو رمانە) یەكەم كۆبونەوەی دەستەی دامەزرێنەر بەڕێوەچوو، ‏بەشداربوانی (مام جەلال، د. فوئاد مەعسوم، د. كمال فوئاد، عادل موراد، عەبدولرەزاق فەیلی)، نەوشیروان مستەفا نەیتوانی بەشدار بێت لە كۆبونەوەكە وەكو خۆی لە كتێبی (لە كەناری دانوبەوە بۆ خڕەی ناوزەنگ) باسی دەكات ئەو بەشداری نەكردووە بەهۆی ئەوەی كێشەی پاسپۆرتی هەبووە و باڵیۆزخانەی عێراق پاسپۆرتیان بۆ تازە نەكردوەتەوە و نوسیویەتی" من ئەوسا هێشتا لە ڤیەننا نەجوڵا بوم، لەبەرئەوەی لە داڕشتنی بیرەكانی ئەم بەیانەدا بەشدار نەبوم". عومەر شێخموس یەكێكی تر بوو لە ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەر كە بەشداری یەكەم كۆبونەوەی نەكرد، ئەوەش بەهۆی ئەوەی شێخموس كوردی سوریا بوو، نەیتوانیوە گەشتی سوریا بكات. كۆبونەوەی دووەمی دەستەی دامەزرێنەرانی یەكێتی لە بەرلینی پایتەختی ئەڵمانیا لە رۆژی 27/5/1975 بەسترا، كۆبونەوەكە بە سەرپەرشتی مام جەلال هەندێك گۆڕانكاری لە پرۆژەی یەكێتیدا كردو و بە فەرمی پرۆژەی راگەیاندنی یەكێتی وەكو حزبێكی سیاسی نوێ دوای نسكۆ لە رۆژی 1/6/1975 بڵاوكراوە.  بەپێی گێڕانەوەی نەوشیروان مستەفا" مام جەلال یەكەمین بەیانی راگەیاندنی دامەزراندنی یەكێتی بە عەرەبی، لە شام و پاش باس كردنی لەگەڵ د. فوئاد و عادل و عەبدولڕەزاق، لە 22/5/75 دا نوسی بو و، بڵاوی كردبوەوە و، بۆ كەمال فوئادیشیان نارد بو لە ئەوروپا بڵاوی بكاتەوە، ئەویش دوای ئەوەی هەندێ دەستكاری تێدا كرد بوو لە 1/6/75 دا بڵاوی كردەوە". ترۆیكای یەكێتی یەكێتی نیشتمانی كە دامەزرا وەكو گالیسكەیەك بوو كە سێ ئەسپ رایدەكێشن كە ئەوەش لە زمانی سیاسیدا پێی دەوترێت "ترۆیكا"، دامەزراندنی  یەكێتی نیشتمانیی كوردستان ئەزمونێكی نوێ بوو، چونكە لە (3) رێكخراوی جیاوازو (3) سەركردایەتی جیاواز پێكهاتبوو، كە ‏هەرسێكیان سەربەخۆیی رێكخراوەیی تەواویان هەبوو: •    كۆمەڵەی ماركسی لینینی كوردستان لە 10/6/1970 بە نهێنی دامەزرا •    ‏بزوتنەوەی سۆسیالیستی كوردستان •     ‏هێڵی گشتی ‏ سەرباری جیابونەوە و هەوڵەكانی جیابونەوەی لەسەردەمی خەباتی شاخ، دواجار ئەم "ترۆیكا"یە تێكچوو، ئەسپەكان گالیسكەكەیان بەجێهێشت، نەوشیروان مستەفا وەكو یەكێك لە دامەزرێنەرەكان ساڵی 2009 لە یەكێتی جیابوەوە و بزوتنەوەی گۆڕانی دامەزراند، بەرهەم ساڵحیش وەكو یەكێكی تر لە سەركردە دیارەكانی ئەو حزبە یەمدواییە جیابوەوە و هێزێكی نوێی بەناوی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری راگەیاند. مشتومڕی دەستەی دامەزرێنەر دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی زۆرجار مشتومڕی لەسەر دروستبووە، هەندێكجار لە كاتی  وتارەكانیدا لە یادی یەكێتی یان كۆنفرانس و كۆنگرەكاندا جەلال تاڵەبانی ناوی یەكیان دەپەراند یاخود ناوی نەدەهێنان، ئەوەش نیگەرانی دروستدەكرد. لە كۆنگرەی سێیەمی یەكێتیدا، مام جەلال ناوی ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەرانی یەكێتی خوێندەوە، بەڵام ناوی د. فوئاد مەعسوم نەهێنا، فوئاد مەعسوم توڕە بوو، هێشتا مام جەلال وتارەكەی تەواو نەكرد، فوئاد مەعسوم بە پارچە كاغەزێكدا نامەیەكی بۆ مام جەلال ناردو  بچوك بۆ مام جەلال، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لەو نامەیەدا فوئاد مەعسوم بۆ مام جەلالی نوسیوە" ناوم دەهێنی یان بچمە دەرەوە"، پاشان مام جەلال ناوی فوئاد مەعسومی هێنا، هەندێك پێیان وابوو مام جەلال بیری چووە ناوی فوئاد مەعسوم بهێنێ، هەندێكیش پێیان وابوو مام جەلال بە ئەنقەست ناوی نەهێناوە.   یەكێتی دوای 42 ساڵ خەبات یەكێتی نیشتیمانی بەر لە 42 ساڵ لە چایخانەیەك لە دیمەشق دامەزرا، ئێستا حزبێكی گەورەی كوردستانە و پۆستی سەرۆك كۆماری عێراقی بەدەستەوەیە و خاوەنی داراییەكی گەورەیە، هەڵبەت بەشێكی گەورەی ئەم پێگە سیاسییە بە خوێن دروستكراوە، لە پاڵ ماندوبون و شەونخونی هەزاران كەس لە كاری دیپلۆماسی و رێكخستن. یەكێتی كە رۆژ لەدوای رۆژی ژمارەی دامەزرێنەرەكانی كۆچی دوایی دەكەن، ئێستا لە دۆخێكی قەیراناوی ناوخۆیدایە، ئەم قەیرانەش نوێ نییە و ریشەیەكی مێژوویی هەیە، ئەم حزبە لە ماوەی 42 ساڵدا تەنیا (3) كۆنگرە و (2) پلینیۆمی كردووە.  


گفتوگۆی رۆژنامه‌وانی: نیاز عه‌بدوڵڵا رۆژی 2ی حوزه‌یرانی 2017 له‌و كاته‌ی شه‌ریفه‌ی دایك به‌هۆی نه‌خۆشییه‌وه‌ له‌ نه‌خۆشخانه‌ی شاری سنه‌ داخل كرابوو، رامین بۆ دیداری دایكی‌ به‌ره‌و نه‌خۆشخانه‌ چوو، به‌ڵام له‌لایه‌ن هێزه‌ ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ قۆڵبه‌ستكرا و دواتر به‌ تۆمه‌تی ئه‌ندامبوونی له‌ حیزبی كۆمه‌ڵه‌ی شۆڕشگێڕی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستانی ئێران دادگای شۆڕشی ئیسلامی بڕیاری سزای له‌ سێداره‌دانی بۆ ده‌ركرد، بۆیه‌ ئه‌و گه‌نجه‌‌ یادی له‌ دایكبوونی 24 ساڵه‌ی ته‌مه‌نی له‌ زیندان به‌سه‌ربرد.  دایك و باوكی رامین له‌ گه‌وره‌دێی قوڕچيا-ی ناوچه‌ی له‌یلاخ-ی نزیك شاری سنه‌ ده‌ژین، رامین بچوكترین منداڵی خێزانه‌كه‌یانه‌. رۆژانه‌ ده‌یان كه‌سایه‌تی فارس و كورد و عه‌ره‌ب بۆ پشتیوانی ده‌ربڕین له‌ كوڕه‌كه‌یان روو ماڵه‌كه‌یان ده‌كه‌ن. ‌پێشتر به‌هه‌مان تۆمه‌تی سزادانی رامین حوسێن په‌ناهی، ئه‌نوه‌ری برای بڕیاری سزای له‌ سێداره‌دانی بۆ ده‌رچوو، به‌ڵام به‌هۆی فشاره‌ ناوخۆیی و نێوده‌وڵه‌تییه‌كانه‌وه‌ سزاكه‌ی جێبه‌جێ نه‌كراو 7 ساڵی له‌ زیندان به‌سه‌ر برد و ئیستا له‌ژێر چاودێری هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی ئه‌و وڵاته‌ له‌ تاران ده‌ژی. ئه‌شره‌فی براشی كه‌ ئه‌ندامی حیزبی كۆمه‌ڵه‌ بوو، شه‌هید بوو‌‌. جگه‌ له‌وه‌ی ئێستا سێ ئه‌ندامی خانه‌واده‌كه‌یان سزای زیندانیان به‌سه‌ردا سه‌پێندراوه‌.  نیشتیمانی ته‌مه‌ن 25 ساڵ كه‌ دایكی منداڵێكی 4 ساڵان بوو، له‌ یه‌كی ئایاری ئه‌مساڵ به‌هۆی شۆكی هه‌واڵی پێڕاگه‌یاندنی سزای له‌ سێداره‌دانی خاڵی، خۆی سوتاند. پێشتر حوسێنی ئه‌حمه‌دی نیاز پارێزه‌ری رامین رایگه‌یاند "له‌ دانیشتنی دادگایی كردنه‌كه‌ی له‌ 25ی كانوونی یه‌كه‌م، ئه‌و باسی له‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌شكه‌نجه‌دراوه‌ و هه‌موو دانپێدانانه‌كانی له‌ژێر ئه‌شكه‌نجه‌دا بووه‌، بۆیه‌ ده‌بوو دیوانی باڵای وڵات ئه‌مه‌ له‌به‌رچاو بگرێت". تا ئێستاش دیداری نێوان خانه‌واده‌كه‌ی و ئه‌و گیراوه‌ به‌تۆمه‌تی سیاسی رێپێدراو نییه‌.  سه‌ڕه‌ڕای دواخستنی جێبه‌جێ كردنی سزاكه‌ی له‌ سه‌ره‌تای مانگی ئایار، به‌ڵام به‌پێی قسه‌كانی ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی برای رامین "كۆماری ئیسلامی ئێران بڕیاری داوه‌ له‌ دوای كۆتاییهاتنی مانگی ره‌مه‌زان سزای له‌ سێداره‌دانه‌كه‌ی جێبه‌جێ بكات" بۆیه‌ له‌ ئاستی نێوده‌وڵه‌تی فشاره‌كان به‌هاشتاگی #RaminHosseinPanahi  به‌رده‌وامن بۆ وه‌ستاندنی سزای له‌ سێداره‌دانی. (دره‌و میدیا) له‌و باره‌یه‌وه‌ گفتوگۆیه‌كی رۆژنامه‌وانی له‌گه‌ڵ ئه‌مجه‌د په‌ناهی كه‌ له‌ وڵاتی ئه‌ڵمانیا ده‌ژی ئه‌نجامدا.      دره‌و میدیا: دوایین زانیاری چییه‌ كه‌ كۆماری ئیسلامی ئێران له‌باره‌ی چاره‌نووسی براكه‌تان ‌به‌ ئێوه‌ی راگه‌یاندووه‌؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: به‌ داخه‌وه‌ دوایین هه‌واڵ له‌سه‌ر دۆسییه‌ی كاك رامینی برام ئه‌وه‌یه‌ هه‌موو قۆناغه‌كانی دۆسیه‌كه‌ وه‌كو به‌شی یاسایی ته‌واو بووه‌ و به‌كۆتایی گه‌یشتووه‌، كۆتایی به‌و مانایه‌ی كاربه‌ده‌ستانی كۆماری ئیسلامی هه‌ر كاتێك بیانه‌وێت رامین ئیعدام بكه‌ن، ده‌یكه‌ن. به‌ رامین و به‌ بنه‌ماڵه‌ و پارێزه‌ره‌كه‌شیان راگه‌یاندووه‌ كه‌ جێبه‌جێ كردنی حوكمه‌كه‌ له‌ دوای مانگی ره‌مه‌زان له‌ ئارادایه‌ و ئه‌گه‌ر‌ی زۆره‌ دوای كۆتاییهاتنی مانگی ره‌مه‌زان سزای له‌ سێداره‌دانه‌كه‌ی جێبه‌جێ بكات و ئه‌م چالاكوانه‌ سیاسییه‌ له‌ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان له‌ سێدار بده‌ن. دره‌و میدیا: بۆچی كۆماری ئیسلامی ئێران سه‌ره‌ڕای بوونی ناڕه‌زایه‌تی نێوده‌وڵه‌تی، سزای له‌ سێداره‌دانی رامینی هه‌ڵنه‌وه‌شاندۆته‌وه‌؟  ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: كۆماری ئیسلامی زۆرجار وابووه. رامین له‌ كاتی گرتنی مه‌ترسی له‌ سێداره‌دانی نهێنی له‌سه‌ر بوو، ئه‌و كه‌ تائێستا زیندووه‌ به‌ فشاره‌كانی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی وكۆمه‌ڵگا‌ی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و كوردی و ئێرانییه. به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ له‌ دۆخێكی خراپداین له‌ ئێران، چه‌ند مانگێك له‌مه‌وبه‌ر زیاتر له‌ 6 شاری ئێران خۆپیشاندان هاته‌ ئاراوه‌ و ئێستا ناڕه‌زایه‌تییه‌كی جه‌ماوه‌ری له‌ زۆر شار هه‌یه، هاوكات حوكمڕانی ئه‌م حكومه‌ته‌ش پیشانی داوه‌ هه‌ر كاتێك حكومه‌تی ئێران ویستبێتی خه‌ڵك چاوترسێن بكات ده‌ستی بۆ ئیعدامكردنی یه‌كێك له‌ چالاكانی سیاسی بردووه‌، به‌ تایبه‌ت له‌ ده‌یه‌ی كۆتایی هه‌میشه‌ چالاكانی كوردی ئیعدام كردووه‌. له‌به‌رئه‌وه‌ی رامین دۆسیه‌كه‌ی دۆسیه‌یه‌كی میدیایی بوو و بنه‌ماڵه‌كه‌ی ناسراون و له‌ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان خه‌ڵك خۆشیان ئه‌وێن، ئه‌مه‌ باشترین هۆ‌بووه‌ بۆئه‌وه‌ی كۆماری ئیسلامی تۆڵه‌ له‌ ئێمه‌ و له‌ خه‌ڵكی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و خه‌ڵكی ئازادیخوازی ئێمه‌ و ئێرانیش بكاته‌وه‌. به‌ڵام ده‌زانن دۆسیه‌ی رامین نێوده‌وڵه‌تییه‌ و، ده‌زانن ئه‌م دۆسیه‌یه‌ جێگای بایه‌خی‌ راپۆرته‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان و رێكخراوه‌كانی مافه‌كانی مرۆڤه‌ تا په‌رله‌مانی ئه‌وروپا و وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا و زۆر وڵاتی تر كه‌ له‌سه‌ر ئه‌و دۆسیه‌یه‌ هاتوونه‌ته‌ سه‌رخه‌ت و داوایان له‌ كۆماری ئیسلامی كردووه‌ ئه‌م حوكمه‌ نا ره‌وایه‌ له‌سه‌ر ئه‌م چالاكه‌ سیاسییه‌ نابێت جێبه‌جێ بكرێت، له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه‌ تائیستا كۆماری ئیسلامی رامینی ئیعدام نه‌كردووه‌.  مانگێك له‌مه‌و به‌ر كه‌ براكه‌میان برد بۆ ژووری تاكه‌ كه‌سی تا له‌ سێداره‌ی بده‌ن، شه‌پۆلێكی گه‌وره‌ی ناڕه‌زایی له‌ تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان و‌ دنیای ده‌ره‌وه‌ و شه‌قامه‌كانی ئه‌وروپا و رۆژهه‌ڵاتی كوردستان دروست بوو و كۆماری ئیسلامی ده‌ستی راگرت. ئێستاش پێموایه‌ ئه‌گه‌ر رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و گه‌لی كورد له‌ پارچه‌كانی تر خاوه‌ندارێتی له‌م رۆڵه‌یه‌ی خۆیان بكه‌ن و ده‌نگی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی زیاتر رابكێشین پێموابێت كۆماری ئیسلامی ئێران پاشه‌كشه‌ ئه‌كات له‌م بڕیاره‌ی خۆی. به‌تایبه‌ت ئێستا میدیای باشوور و كاربه‌ده‌ستانی حكومه‌ت زۆر رۆڵ ئه‌گێڕن، من وه‌كو بنه‌ماڵه‌ی رامین داوا له‌ كاربه‌ده‌ستانی حیزبی و حكومی له‌ باشووری كوردستان ئه‌كه‌م به‌ تایبه‌ت له‌ به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم و مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی و پارتی و ئه‌وانه‌ی وا ده‌سه‌ڵاتیان هه‌یه‌ له‌ باشوور و ئه‌توانن ده‌نگ و كاریگه‌رییان هه‌بێت، نه‌هێڵن چالاكێكی كورد له‌ سێداره‌ بدرێت، هیوادارم ئه‌وه‌ بكه‌ن. ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: ئاگاداری بڕێ لە نامه‌كانی كه‌سایه‌تییه‌كانی باشوور هه‌ین به‌ نهێنی بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران   دره‌و میدیا: ئێوه‌ 40 رۆژ له‌مه‌وبه‌ر نیشتیمانتان له‌ ده‌ستدا و برایه‌كتان شه‌هید و یه‌كێكی دیكه‌تان رووبه‌ڕووی سزای له‌سێداره‌دان كراوه‌ته‌وه‌، دۆخی رامین چ جۆره‌ نیگه‌رانییه‌كی بۆ ئێوه‌ وه‌كو خێزان دروست كردووه؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: ئه‌مه‌ یه‌كه‌مین دۆسیه‌ی له‌م شێوه‌یه‌ نییه‌ له‌ نێو بنه‌ماڵه‌كه‌مان، پێش چه‌ند ساڵێك برایه‌كی ترمان به‌ ناوی ئه‌شره‌فی حوسێن په‌ناهی شه‌هید بوو كه‌ چالاكی سیاسی كورد بوو له‌ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و چالاكی سیاسی و مه‌ده‌نی ئه‌نواند و به‌ تاوانی ئه‌ندامبوون و نواندنی چالاكی سیاسی له‌ كۆمه‌ڵه‌ی كوردستانی ئێران - كۆمه‌ڵه‌ی شۆڕشگێڕی زه‌حمه‌تكیشانی كوردستانی ئێران.  ئه‌نوه‌ری حوسێن په‌ناهی حوكمی له‌ سێداره‌دانی له‌سه‌ر بوو، دیاره‌ ئه‌و چالاكێكی دیاره‌ و ماوه‌ی 7 ساڵ له‌ زیندان بوو دوای ئه‌وه‌ی له‌ ساڵانی  2008 و 2009 حوكمی له‌ سێداره‌دانی هه‌بوو به‌ڵام به‌هۆی فشاری كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی و كوردی و ئێرانی كه‌ هاتنه‌ پشت قه‌زیيه‌كه‌ نه‌یانهێشت كاك ئه‌نوه‌ر ئیعدام بكرێت، له‌ كۆتایی دوای 7 ساڵ له‌ زیندانیكردن ئازاد كرا و ئێستا له‌ شاری تاران له‌ژێر چاودێری ناوه‌نده‌ ئه‌منییه‌كانه‌ و له‌وێ ئه‌ژی. ئه‌مه‌ دووه‌مین حوكمی له‌ سێداره‌دانه‌‌ له‌ناو بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌، جگه‌ له‌وه‌ی ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر نیشتیمانمان له‌ ده‌ستدا كاك ئه‌شره‌فی براشمان له‌ ده‌ستداوه‌. بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌ له‌ماوه‌ی 15 ساڵی رابردوو زیاتر له‌ 6 كه‌سمان‌ به‌ تاوانی دژبه‌ری كۆماری ئیسلامی و چالاكی مه‌ده‌نی و سیاسی گیراون و راپێچی زیندان كراون و شه‌هید بوون. چه‌ند كه‌سی بنه‌ماڵه‌كه‌مان پیشتر پێشمه‌رگه‌ بوون و له‌ ریزی خه‌باتی گه‌لی كورد بوون، له‌به‌رئه‌وه‌ كۆماری ئیسلامی ئه‌یه‌وێت به‌ ئیعدامی رامین كه‌ كوڕی بچووكی بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌یه‌ و زۆریش خۆشه‌ویسته‌ لای دایك و باوكم به‌تایبه‌تی و لای خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌ وه‌ك كه‌سێكی سڤیل و ئازادیخواز و شۆڕشگێڕ بووه‌، ئه‌یانه‌ویت به‌ ئیعدامی ئه‌و هه‌م بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌ چاوترسێن بكات و چیتر نه‌هێلێت بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌ له‌و ناوچه‌یه‌ سه‌ر هه‌ڵبده‌نه‌وه‌، هاوكات خه‌ڵكی رۆژهه‌ڵات چاوترسێن بكات له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ی له‌ حوكمڕانییه‌كه‌ی ناڕازین و بڵێت ئێمه‌ وا له‌و كه‌سانه‌ ئه‌كه‌ین كه‌ ناڕازین لێمان. دره‌و میدیا: پێشینه‌ی رامین چۆن بووه‌ له‌گه‌ڵ چالاكییه‌ سیاسییه‌كانی؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: له‌ ته‌مه‌نی 16 ساڵی له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تی ئیتڵاعاتی ئێران له‌ نزیك شاری سنه‌ ده‌ستگیر كرا و ماوه‌ی 40 رۆژ له‌ ناوه‌نده‌ ئه‌منییه‌كان هێڵدرایه‌وه‌. دوای ئه‌وه‌ ده‌یان جاری تر بانگ كراوه‌ له‌ لایه‌ن ناوه‌نده‌ ئه‌منییه‌كان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی چالاكی مه‌ده‌نی بووه‌ و چالاكی ژینگه‌پارێز بووه. چه‌ند ساڵێك دوای ئه‌وه‌ بانگیان كرد و فشاریان خسته‌ سه‌ر، بۆیه‌ هاته‌ باشووری كوردستان له‌وێ بووه‌ ئه‌ندامی كۆمه‌ڵه. پار ساڵ له‌و كاته‌ی دایكم له‌ نه‌خۆشخانه‌بوو له‌ شاری سنه‌ ئه‌و چوو بۆ نه‌خۆشخانه‌ ئه‌و ببینێت، به‌ڵام له‌ لایه‌ن هێزه‌ ئه‌منییه‌كان ده‌ستگیركرا. رامین خۆی به‌ گه‌نجێكی خه‌باتكار زانیوه دژ به‌ نه‌هامه‌تییه‌كان و سته‌مكاری. دره‌و میدیا: رامین بۆچی چووبووه‌ شاری كه‌ركوك؟ چۆن به‌شداری شه‌ڕی تیرۆر بوو؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: كاتی خۆی وه‌كو خۆبه‌خشێك له‌ ریزه‌كانی كۆمه‌ڵه‌ سێ مانگ له‌ سه‌نگه‌ره‌كانی كه‌ركوك له‌ دژی هێزه‌ تیرۆریسته‌كانی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له‌ عێراق و شام –داعش چه‌كی هه‌ڵگرت‌ و شه‌ڕی كرد. به‌ڵام هیچ كاتێكی تر چه‌كی هه‌ڵنه‌گرتووه‌ و له‌ شه‌ڕی سه‌ربازی نه‌بووه‌ ته‌نیا ئه‌و سێ مانگه‌ نه‌بێت كه‌ وه‌ك گه‌نجێكی رۆژهه‌ڵات له‌ باشوور له‌ به‌ره‌كانی شه‌ڕبووه‌.  ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: رامین بۆته‌ سیمبولێك بۆ لاوانی شۆڕشگێڕ كه‌ دژ به‌ حكومه‌تی ئێران ده‌نگیان هه‌ڵبڕیوه     دره‌و میدیا: رامین چ خواستێكی هه‌بوو له‌ بواری خوێندن؟  ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: ئه‌و تا ئاستی دبلۆمی له‌ ئێران خوێندووه‌، به‌داخه‌وه‌ ئه‌و خێزانانه‌ی له‌ رۆژهه‌ڵات كاری سیاسی ده‌كه‌ن و كوڕیان پێشمه‌رگه‌یه‌ یا زیندانی سیاسی ده‌بێت بۆئه‌وه‌ی بچنه‌‌ زانكۆ له‌لایه‌ن هێزه‌كانی كۆماری و ده‌زگاكانیان به‌ربه‌ستیان بۆ دروست ئه‌كرێت، بۆیه‌ بنه‌ماڵه‌ی ئێمه‌ش له‌ دبلۆم زیاتر نه‌مانتوانی بخوێنین و بچینه‌ زانكۆكانی ئێران. رامین زۆری پێخۆش بوو بچێته‌ به‌شی یاسا له‌ زانكۆ بخوێنیت و ببێته‌ پارێزه‌ر تا بتوانێت له‌سه‌ر دۆسیه‌ی زیندانیانی سیاسی و مافه‌كانی مرۆڤ كه‌سێكی چالاك بێت، به‌داخه‌وه‌ نه‌یانهێشت و ئیجازه‌یان پێنه‌دا له‌وه‌ زیاتر بخوێنێت و بچێته‌ زانكۆ.  دره‌و میدیا: له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵمه‌تی نێوده‌وڵه‌تی پشتیوانی له‌ رامین داواكاریتان چییه‌ و له‌ ئێران پشتیوانییه‌كه‌ چۆن به‌ڕێوه‌ ده‌چێت؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: 40 كه‌سایه‌تی ئێران 13ی حوزه‌یران داوایان له‌ رێبه‌ر و سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێران كرد‌‌ ئه‌و حوكمی له‌ سێداره‌دانی رامین‌ رابگیرێت.  پێیان راگه‌یاندووه‌، راگرتنی سزاكه‌ ئه‌بێته‌ هۆی ئارامی و ئاسایش بۆ ئاسایی كردنه‌وه‌ی دۆخه‌كه‌ و ئیعدامی ئه‌م چالاكه‌ بارودۆخه‌كه‌ نائاسایی ده‌كات و خه‌ڵكه‌كه‌ ده‌شڵه‌ژێنیت. داوایان كردووه‌ به‌ بۆنه‌ی كۆتاییهاتنی مانگی ره‌مه‌زان و هاتنی جه‌ژن ئه‌م حوكمه‌ رابگرێت و دڵی دایك و باوكی و دڵی خه‌ڵكی كوردستان خۆش بكات. ئێستا تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان رۆڵێكی گه‌وره‌ ئه‌بینن و له‌ ئێران كاریگه‌ری باشیان هه‌یه‌، له‌و ماوه‌یه‌ی رابردوو هه‌زاران كه‌س ده‌نگی رامین بوون و چه‌ندین شه‌پۆلی تویته‌ری بۆ پشتیوانی له‌و بڵاوكراوه‌ته‌وه. ئه‌مه‌ش بووه‌ هۆی سه‌نج راكێشانی میدیا نیوده‌وڵه‌تییه‌كان و كاركردن له‌سه‌ر ئه‌و دۆسیه‌یه‌. ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌ردانی زۆربه‌ی ناوه‌نده‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كانمان كردووه‌، رێكخراوی لێبوردنی نێوده‌وڵه‌تی تائێستا له‌سه‌ر خه‌ته‌ و خۆی سه‌رپه‌رشتی ئه‌و دۆسیه‌یه‌ ئه‌كات له‌گه‌ڵ باقی وڵاته‌كانی تر بۆئه‌وه‌ی رزگاری بكه‌ن. رامین بۆته‌ سیمبولێك بۆ لاوانی كورد و لاوانی شۆڕشگێڕ كه‌ دژ به‌ حكومه‌تی ئێران ده‌نگیان هه‌ڵبڕیوه‌ و حكومه‌ت به‌ زیندان و ئه‌شكه‌نجه‌ و ئیعدام وه‌ڵامیانی داوه‌ته‌وه‌، دۆسیه‌ی رامین بۆته‌ دۆسیه‌ی دژ به‌ ئیعدام له‌ هه‌موو ئێران.  ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: هه‌ر كاتێك حكومه‌تی ئێران ویستبێتی خه‌ڵك چاوترسێن بكات ده‌ستی بۆ ئیعدامكردنی یه‌كێك له‌ چالاكانی سیاسی بردووه‌ دره‌و میدیا: له‌ هه‌رێمی كوردستان رادده‌ی پشتیوانییه‌كه‌ چۆن ده‌بینی؟ ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی: ئاگاداری بڕی نامه‌كانی كه‌سایه‌تییه‌كانی باشوور هه‌ین به‌ نهێنی بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران، به‌ڵام له‌به‌ر مه‌سه‌له‌ی ئه‌وه‌ی خۆیان داوایان كردووه‌ ناویان پارێزراو بێت ئێمه‌ نامانه‌وێت ناویان بهێنین. ئه‌گه‌ر دوا رۆژ مه‌جال بوو بۆ ده‌ستخۆشی یان هه‌ر شتێك ئێمه‌ له‌ داخوازی نامه‌یه‌ك وه‌ك بنه‌ماڵه‌ سوپاسی ئه‌وانه‌ ئه‌كه‌ین، به‌ڵام له‌سه‌ر داخوازی خۆیان ئیستا باسیان ناكه‌ین. گرنگه‌ میدیاكانی باشوور پشتوانی له‌م دۆسیه‌یه‌ بكه‌ن، چونكه‌ خاوه‌نداریكردنی دۆسیه‌كه‌ له‌ لایه‌ن ئه‌وان كاریگه‌ری ده‌بێت.  


نیاز عه‌بدوڵڵا برایه‌كی رامین حوسێن په‌ناهی داوا له‌ له‌ كاربه‌ده‌ستانی حیزبی و حكومه‌تی هه‌رێم ده‌كات "نه‌هێڵن چالاكێكی كورد له‌ سێداره‌ بدرێت" و ئاشكرایده‌كات براكه‌ی ماوه‌ی سێ مانگ له كه‌ركوك له‌ دژی رێكخراوی تیرۆریستی داعش به‌ خۆبه‌خش شه‌ڕی كردووه‌. به‌ تۆمه‌تی ئه‌ندامبوونی له‌ حیزبی كۆمه‌ڵه‌ی شۆڕشگێڕی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستانی ئێران، رۆژی 2ی حوزه‌یرانی ساڵی 2017 رامین حوسێن په‌ناهی چالاكوانی مه‌ده‌نی له‌ شاری سنه‌ی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان ده‌ستگیركرا و له‌ لایه‌ن دادگای شۆڕشی ئیسلامی ئێران بڕیاری سزای له‌ سێداره‌دانی بۆ ده‌ركرا. ئه‌مجه‌د حوسێن په‌ناهی برای رامین كه‌ سه‌رپه‌رشتی به‌شێك له‌ هه‌ڵمه‌تی پشتیوانی نێوده‌وڵه‌تی و تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان بۆ وه‌ستاندنی سزای له‌ سێداره‌دانی رامین ده‌كات، له‌ رێگای گفتوگۆیه‌كی رۆژنامه‌وانی له‌گه‌ڵ (دره‌و میدیا) داوای پشتیوانی له‌ خه‌ڵك و میدیاكانی هه‌رێی كوردستان كرد و داواشی له‌ كاربه‌ده‌ستانی حیزبی و حكومی له‌ هه‌رێمی كوردستان كرد "به‌ تایبه‌ت له‌ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم و مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی و پارتی و ئه‌وانه‌ی وا ده‌سه‌ڵاتیان هه‌یه‌ له‌ هه‌رێم و ئه‌توانن ده‌نگ و كاریگه‌رییان هه‌بێت، نه‌هێڵن چالاكێكی كورد له‌ سێداره‌ بدرێت" و وتی "هیوادارم ئه‌وه‌ بكه‌ن".    سه‌باره‌ت به‌ فشاره‌كانی هه‌رێمی كوردستان بۆ راگرتنی سزای له‌ سێداره‌دانی براكه‌ی، ئه‌مجه‌د وتی "ئاگاداری بڕی نامه‌كانی كه‌سایه‌تییه‌كانی باشوور هه‌ین به‌ نهێنی بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران، به‌ڵام له‌به‌ر مه‌سه‌له‌ی ئه‌وه‌ی خۆیان داوایان كردووه‌ ناویان پارێزراو بێت ئێمه‌ نامانه‌وێت ناویان بهێنین".   كۆماری ئیسلامی ئێران چه‌ند جارێك دوای ده‌ستگیركردن و ئازادكردنی فشار ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و چالاكوانه‌ كورده‌ی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان، تا رۆژهه‌ڵاتی كوردستان به‌جێده‌هێڵێت و دێته‌ هه‌رێمی كوردستان و ده‌بێته‌ ئه‌ندامی حیزبی كۆمه‌ڵه‌. برای رامین  وتی "كاتی خۆی وه‌كو خۆبه‌خشێك له‌ ریزه‌كانی كۆمه‌ڵه‌ سێ مانگ له‌ سه‌نگه‌ره‌كانی كه‌ركوك له‌ دژی هێزه‌كانی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له‌ عێراق و شام چه‌كی هه‌ڵگرت‌ و شه‌ڕی كرد". به‌ڵام ئه‌و جه‌ختی له‌وه‌ كرده‌وه‌ براكه‌ی "هیچ كاتێكی تر چه‌كی هه‌ڵنه‌گرتووه‌ و له‌ شه‌ڕی سه‌ربازی نه‌بووه‌ ته‌نیا ئه‌و سێ مانگه‌ نه‌بێت كه‌ وه‌ك گه‌نجێكی رۆژهه‌ڵات له‌ باشوور له‌ به‌ره‌كانی شه‌ڕبووه"‌.  .  


(درەو میدیا): بەمەبەستی وەرگرتنی بۆچونی كۆتایی لایەنەكان لەبارەی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار، نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان گەیشتە سلێمانی. یان كۆبیچ نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق ئەمڕۆ گەیشتە سلێمانی و لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی و بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كۆبوەوە. لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ (درەو میدیا) ریبوار كەریم وتەبێژی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری ئاشكرایكرد، لە كۆبونەوەی لەگەڵ هاوپەیمانیدا یان كۆبیچ وتویەتی "نابێت هیچ ئەنجامێكی هەڵبژاردن تێپەڕێت كە ببێتەهۆی بێئومێدكردنی خەڵك". وتەبێژی هاوپەیمانی رایگەیاند، یان كۆبیچ جەختی لەسەر ئەوە كردووە دەبێت هێزە سیاسییەكان مافی خۆیان وەرگرنەوە و ئەوان وەكو نەتەوە یەكگرتووەكان چاوەڕوانی بڕیاری دادگای فیدراڵی عێراق دەكەن لەبارەی یاساكەی پەرلەمانەوە. ئاماژەی بەوەكرد، ئەوان وەكو هاوپەیمانی سوربونی خۆیان لەسەر هەڵوێستی رەتكردنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردن بە نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان دوپاتكردوەتەوە كە رازی نابن بەم ئەنجامانە. لەلایەكی ترەوە بافڵ تاڵەبانی لەسەر لاپەڕەی تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك وێنەی دیداری خۆی لەگەڵ نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بڵاوكردەوە و نوسیویەتی: باسمان لە دۆخی پاش هەڵبژاردنەكان كرد ، كە نابێت دەنگی هیچ چین و توێژێك پوچەڵ بكرێتەوە. بافڵ تاڵەبانی ئاماژەی بەوەكردووە" ئەگەر ناڕەزایەتی و تانە لە ئەنجام و شێوەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردن هەیە، ئەبێت لێكۆڵینەوەی وردی تێدا بكرێت و بڕیارێك بە پشتبەستن بە دەرئەنجامی لێكۆڵینەوەكان بدرێت كە چارەسەری كێشەی هەڵبژاردن بكات و لە توانایدا هەبێت گۆڕانكاری لە دۆخەكەدا بكات". میدیای گۆڕانیش هەواڵی سەردانی یان كۆبیچی بۆ مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەكە بڵاوكردەوە و رایگەیاند،ئامانجی سەردانەكەی نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ سلێمانی ئەوەیە بۆچونی كۆتایی لایەنەكان بزانێت سەبارەت بە ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراق. بەپێی قسەی میدیای گۆڕان، نوێنەری سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان پشتیوانی خۆی بۆ هەوڵەكانی پەرلەمانی عێراق نیشانداوە تایبەت بە ئەژماركردنەوەی دەستیی دەنگەكان. بەوێنە: دیدارەكانی یان كۆبیچ لە سلێمانی


(درەو میدیا):  بەپێی دەستوری عێراق هێزی پێشمەرگە بەشێكە لە سیستمی بەرگری عێراق، ئەركی پاراستنی سنورەكان و مەترسی هێرشی دەرەكییە، بەڵام لە هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2010 هێزەكانی پێشمەرگە چەندین جار لەناو شارەكان كۆبونەتەوە بۆ خۆپیشاندان و دەربڕینی ناڕەزایەتی لەلایەك هێنراوەنەتە سەر شەقام ، لەلایەك بۆ موچەكانیان و لەلایەكیش دژ بە خۆپیشاندەران. سەرباری ئەوەی، لە چەند ساڵی رابردودا چەندینجار هێزەكانی پێشمەرگە هێنراونەتە ناو شارەكان بەتایبەتیش لەو حاڵەتانەی كە گرژی و پشێوی سیاسی هەبوو، هەندێكجاریش لە حاڵەتی پشێوی ناوخۆیی حزبەكان ئەم هێزانە خراونەتە حاڵەتی ئامادەباشییەوە. سەرباری بانگەشەكان بۆ یەكخستنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەڵام ئەو هێزە بەسەر پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستاندا دابەش بوون، كە خۆی دەبینێتەوە لە هێزەكانی 70 ی یەكێتی و 80 ی پارتی، سەرەڕای ئەوەی ئەو دوو هێزەش دابەشبوون بەسەر بەرپرسی حزبەكاندا و لەگەڵ ئاڵۆزبونی دۆخی سیاسی دەخزێنرێنە ناو ململانێ سیاسییەكانەوە. لەبەرامبەردا هەر جۆرە ناڕەزایەتییەكی كەسيی لەناو هێزی پێشمەرگەدا بەپێی یاسای سەربازی سزادان بەدوای خۆیدا دەهێنێت. هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان بەپێی یاسایەكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق جارێكی تر هێزی پێشمەرگەی هێنایەوە سەر شەقامەكان، سەرەتای ناڕەزایەتییەكانیش لە سلێمانییەوە دەستیپێكرد، بەوپێیەی سەرچاوەی نیگەرانییەكان لە پرۆسەی هەڵبژاردنەكەی 12ی ئایار لە سلێمانییەوە دەستیپێكرد و دواتر گەیشتە بەغداد. مێژووییەكی كورتی خۆپیشاندانەكانی پێشمەرگە: •    ساڵی 2010 عەدنان عوسمان پەرلەمانتاری بزوتنەوەی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان لە لێدوانێكدا هێزەكانی پێشمەرگەی بە "میلیشیا" ناوبرد، هێزەكانی پێشمەرگە بە جلی فەرمییەوە هاتنە سەرشەقام و ناڕەزایەتییان نیشاندا. •    مانگی  12ی ساڵی 2016 لە هەولێر هێزەكانی زێرەڤانی بە جلوبەرگی فەرمییەوە خۆپیشاندانیان كرد دژی لێدوانێكی سروە عەبدولواحید پەرلەمانتاری بزوتنەوەی گۆڕان لە ئەنجومەنی نوێنەران، سروە عەبدولواحید لە لێدوانێكدا بۆ كەناڵێكی عەرەبی وتبوی" ژنی پێشمەرگە بەهۆی هەژارییەوە ناچار بووە بۆ بژێوی ژیانی لەشفرۆشی بكات". •    ئەمڕۆ 13ی حوزەیران جارێكی تر لە سلێمانی هێزەكانی پێشمەرگە بەجلوبەرگی فەرمییەوە لەبەردەم بینای پارێزگای سلێمانی كۆبونەوە و دژی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاردا خۆپیشاندانیان كرد. خۆپیشاندان بۆ موچە هێزەكانی پێشمەرگە چەندین جار بە شێوەی جیاجیا هاتونەتە سەر شەقام بۆ موچەو باشكردنی بژێوی ژیانیان. •    لە ساڵی 2016دا و بە دیاریكراوی لە مانگی دوودا لە چەندین ناوچەی هەرێمی كوردستان هێزەكانی پێشمەرگە بە جلوبەرگی فەرمییەوە رژانە سەرشەقامەكان و دژی دواكەوتنی موچەكانیان خۆپیشاندانیان كرد. •    چەندین جار پێشمەرگە دێرینەكان لە چەندین كاتی جیاوازدا بۆ موچەكانیان خۆپیشاندانیان كرد لە مانگی ئابی 2016 پێشمەرگە دێرینەكان بۆ موچەكانیان خۆپیشاندانیان كرد لەبەردەم مەكتەبی سیاسی یەكێتی. هێنانی پێشمەرگە بۆ كۆنترۆڵكردنی خۆپیشاندەران بەبەردەوامی لە خۆپیشاندانەكاندا هێزی پێشمەرگەی كوردستان هێنراونەتە سەرشەقام دژ بە خۆپیشاندانەكان. •    لە یەكەم رۆژی خۆپیشاندانەكان و رۆژانی دوایی هێزی پێشمەرگە جوڵێنران بەئاراستەی گردی زەرگەتەی شاری سلێمان. •    لە خۆپیشاندانەكانی 17ی شوباتدا و بەتایبەتیش لە 20ی نیسانی 2011 بە هێزی پێشمەرگە خۆپیشاندانەكان سەركوتكران. •    لە خۆپیشاندانەكانی 2015 و 2017 ی شاروشارۆچەكەكانی هەرێمی كوردستان هێزی پێشمەرگە بۆ كۆتایی پێهێنانی خۆپیشاندانەكان هێنرانە سەر شەقام. 


(درەو میدیا): چوار حزبی كوردستانی لە  باكوری كوردستان، بڕیاریاندا بۆ هەڵبژاردنی ٢٤ی حوزەیران پشتیوانی لە سەڵاحەدین دەمیرتاش كاندیدی هەدەپە بۆ سەرۆكایەتیی كۆماری توركیا بكەن. هەر یەك لە حیزبەكانی، حەرەكەتی ئازادی، پارتی ئازادیی كوردستان" پاك" پلاتفۆرمی  دیموكراتی كوردستان " پەدەكە" و  پارتی سۆسیالیستی كوردستان "پەسەكە" بە ناوی "هاپەیمانیی كوردستان بۆ هەڵبژاردن" راگەیاندراوێكیان بڵاوكردەوە. هاوپەیمانی كوردستان بۆ هەڵبژاردن رایگەیاند، بڕیاریانداوە هاوپەیمانی بۆ هەڵبژاردن بەرفراوان بكەن و داوایان لە دەنگدەرەكانیان كرد، كە لە خولی یەكەمدا دەنگ بە پاڵێوراوانی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی كۆمار لە هاوپەیمانییەكانی جمهور (جەهەپە و ئی یی پارتی) و میللەت (ئاكەپە و مەهەپە) نەدەن. هاوپەیمانیی كوردستان بۆ هەڵبژاردن راشیگەیاندووە، ئەردۆغان و حیزبەكەی گەڕاونەتەوە سەر سیاسەتەكانی پێشووی دەوڵەت و مافە بنەڕەتییەكانی كورد بە هەڕەشە لە دژی "داهاتووی دەوڵەت" دەزانن. لە راگەیاندراوەكەدا ئەوەش هاتووە "نزیكەی ٢ ساڵە ئاكەپە لەسەر كێشەی كورد، لەبارەی ماف و ئازادییەكانەوە یەك قسەی نەكردووە و تەنانەت یەك وشەشی لە دەم نەهاتووەتە دەرەوە. لە جێی ئەوە پەسنی خۆی بە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆن و كوشتن دەدات و شانازیی پێوە دەكات". هاوپەیمانییەكە لەبارەی سیاسەتی ئاكەپەوە رایگەیاندووە، ئاكەپە بە سیاسەتەكانی باشووری كوردستان بچووك دەكاتەوە (رێز و كەرامەتی دەشكێنێت) و هێرشە داگیركارییەكەی لە دژی عەفرین بە زمانێكی سیاسی بەڕێوەبرد، كە شانازیی بە ژمارەی كوشتنەوە دەكرد. لە درێژەی راگەیاندراوەكەدا هاتووە "قسەكانی ئێستای ئاكەپە و بەرنامەكانی هەڵبژاردنی ئەوە دەردەخات، كە درێژە بە سیاسەتە ترسناكەكەی دەدات". هاوپەیمانیی كوردستان بۆ هەڵبژاردن ئەوەشی خستووەتەڕوو "لەبەر ئەوانە داوا لە گەلەكەمان دەكەین لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی كۆماردا دەنگ نەدەن بە ئەردۆغان، كە سیاسەتی فەرمیی نكۆڵیكردن و ئینكار و توانەوە و سڕینەوەی كورد بەڕێوەدەبات". هاوپەیمانییەكە داواشیكردووە، جگە لە دەمیرتاش دەنگ بە هیچ یەك لە پاڵێوراوەكانی تری سەرۆكایەتیی كۆمار نەدەن و ئەوەشیان نووسیوە "ئەو هەڵوێستەی ئێمە بوار دەڕەخسێنێت، كە لە خولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی كۆماردا، دەستی كورد بەهێزتر بێت تاوەكو كورد ڕۆڵیكی چارەنوسساز بگێرێت". هاوپەیمانییەكە لەبارەی پشتیوانیكردنیان بۆ دەمیرتاش وتویەتی "سەرباری هەموو كەموكوڕی و هەڵەكان، ئێمە لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی كۆماردا دەنگ دەدەین بە سەڵاحەدین دەمیرتاشی زوڵم لێكراو". لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانیشەوە وتویانە، ئەندام و لایەنگرەكانیان بە عەقڵییەت و هۆشیارییان بۆ كورد و كوردستان و بە هەستیاری نەتەوەییەوە دەنگی خۆیان بەكار بهێنن و وتوشیانە "لەسەر بنەمای ئەو بیروبڕوایە، لایەنگران و ئەندامەكانمان بۆ دەنگدان لە هەڵبژاردنی پەرلەماندا ئازادن".  


 (درەو میدیا):  كونسوڵگەری ئێران لە هەولێر یاداشتێكی ناڕەزایەتی ئاڕاستەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كرد لەبارەی جموجوڵەكانی ئەمدواییەی حزبی دیموكراتی كوردستان لە سنورەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان. بەپێی هەواڵی ئاژانسی كۆماری ئیسلامى "ئیرنا"، وەفدێكی كونسوڵگەری ئێران بە سەرۆكایەتی (بورهانی) كە گەورە پسپۆرێكی كونسوڵگەرییە چاوی كەوتووە بە خاتوو سیهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان. لە كۆبونەوەكەدا وەفدە ئێرانییەكە ناڕەزایەتی خۆیان بە یاریدەدەرەكەی فەلاح مستەفا گەیاندووە سەبارەت بە جموجوڵە چەكدارییەكانی ئەمدواییەی پێشمەرگەكانی حزبی دیموكراتی كوردستان لە ناوچە سنورییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان. وەفدەكەی ئێران سەرباری پێشكەشكردنی یاداشتی ناڕەزایەتی، هۆشدارییان داوە بەو بەرپرسەی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێم لەوەی سوپای پاسدارانی ئێران "مافی رەوای" خۆی بەكاردەهێنێت بۆ بەرگریكردن. لەبەرامبەردا یاریدەدەری فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێم نیگەرانی خۆی لە جموجوڵی پێشمەرگەكانی حزبی دیموكرات راگەیاندووە بە وەفدەكەی ئێرانی وتووە: حكومەتی هەرێم لەپێناوی هیچ گروپ و حزبێكدا بەرژەوەندییەكانی خۆی ناخاتە مەترسییەوە. چەند رۆژێكە هاوكات لەگەڵ بانگهێشتكردنی سەركردەی حزبە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران بۆ واشنتۆن، جموجوڵی پێشمەرگەكانی حزبی دیموكراتی كوردستان لە سنورەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان زیادیكردووە و لە چەند رۆژی رابردوودا لە شاری شنۆ پێكدادان لە نێوان پێشمەرگەكانی دیموكرات و سوپای پاسداران رویدا.  


(درەو میدیا): ئەمرۆ لە شاری سلێمانی ژمارەیەك لە هێزەكانی پێشمەرگە و هێزەكانی ناوخۆ، خۆپیشاندانێكیان بۆبەردەم پارێزگای سلێمانی رێکخست، لە خۆپیشاندانەكەدا ئەو هێزانە داوای هەڵوەشاندنەوەی یاساكەی پەرلەمانی عێراق دەكەن كە تایبەتە بە هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان. لە دەقی مادەی سێیەمی یاسای هەمواركراوی هەڵبژاردنەكاندا هاتووە" جگە لە دەنگی كەمینەكان كە سیستمی (كۆتا) دەیانگرێتەوە، ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی دەرەوە بۆ هەموو پارێزگاكان و هەڵبژاردنی جوڵەی دانیشتوان لە پارێزگاكانی (ئەنبار- سەلاحەدین- نەینەوا- دیالە) و هەڵبژاردنی ئاوارەكان لە كەمپەكان و هەڵبژاردنی دەنگدانی مەرجدار و زیندانییەكان و هەڵبژاردنی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان،  هەڵدەوەشێنەوە" هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت كە لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان ( 118 هەزار ) كەس دەنگیدا، بە گومانی ساختەكاریی زۆر تیایدا لە بەرژەوەندی حزبە باڵا دەستەكانی كوردستان، پێشنیازی هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت خرایە دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و لە یاسا هەمواركراوەكەدا چەسپێنرا. لە لێدوانێكی پێشتردا بۆ " درەو میدیا"  هۆشیار عەبدوڵا پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی عێراق رایگەیاند" لە راستیدا لە دەنگدانی تایبەتدا ساختەكارییەكی گەورەی پێش هەڵبژاردن و دوای هەڵبژاردن و لە كاتی هەڵبژاردنەەدا كراوە، ئێمەبووین لە حەوت هەشت ساڵی رابردوودا داكۆكیمان لە دەنگی ئەو پێكهاتانە كردووە لە دەنگدانی تایبەتیان دا، جا چی پێشمەرگە بێت یان چی هێزەكانی ناوخۆ بێت چی فەرمانگە فیدراڵیەكان، ئەمانە بەشێكیان پێش هەڵبژاردن ترسێنراون بەوەی كە نانبڕاو دەكرێن هەندێكیان سوێندی تەڵاق دراون هەندێكیان بەسەریاندا سەپێنراوە كە دەبێت دەنگەكانیان بەرنەوە بۆ ئاساییش، بۆیە پێمان وایە ئەو ساختەكاریەی لە دەنگدانی تایبەت كراوە رێژەیەكی گەورەیە پێویستە هەڵبوەشێتەوە، بەڵێ ئێمە داوامانكردووە هەڵبوەشێتەوە و هەڵیشوەشاوەتەوە ئەمە هۆكاری ئەوەیە كە یەكێتی و پارتی بەساختە و بەدەنگی تەزویر لە دەنگدانی تایبەتدا هەریەكەیان، دوو بۆ سێ كورسی بۆخۆی مسۆگەركردووە ئێستا ترسی لەدەستدانی ئەم كورسیانەیان هەیە" لە نوسینێكدا سەبارەت بە هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەتی هەرێم ئارێز عەبدوڵا سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت" دروستكردنی گەلەكۆمەكێ بۆ بێ بەشكردنی ھێزی پێشمەرگە و ئاسایش و پۆلیس و دژەتیرۆر لەمافێكی دەستوری خۆیان لە پیلان لەدژی ئەو ھێزانە و بێ بایەخكردنی قوربانی و ئەرك و ماندوبوونیان بەولاوە ھیچی تر نییە. پوچەڵكردنەوەی دەنگی ئەو ھێزانە جیا لە سوپاو پۆلیسی فیدراڵی و گروپە جیاجیاكانی حشدی شعبی عێرق ئاماژەیەكی خراپ و كارێكی نادەستوری و مانایەكی قوڵ ھەڵدەگرێ. بەھەموو تواناكانمانەوە پشتیوانی لە مافی ڕەوای ئەو ھێزانە دەكەین و ھەوڵدەدەین ئەو كودەتایە بەسەریاندا كراوە پوچەڵ بكەینەوە نەك دەنگی ئەو ھێزە قارەمانانە" شاخەوان عەبدوڵا پەرلەمانتاری پارتی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت" ئەوەی زۆر نیگەرانمی كرد لەو بابەتە دوای پەیوەندی كردن بە لیژنەی ئاسایش و بەرگری و لیژنەی یاسای پەرلەمان ئەوەیان رونكردوە كە بزوتنەوەی گۆڕان خاوەن پرۆژەی رەشكردنەوەی دەنگەكانی پێشمەرگەیە و بەڵگەكانم بەدەست گەیشتوە، لێرەوە دەڵێم نازانم گۆڕان جارێك پێشمەرگە دەكەن بە میلیشیا جارێك دەیكەن بە ئەنفالچی جارێك رێگری دەكەن لەسەر ئەوەی بودجە بۆ 100 هەزاریان لە بەغدا دابین بكرێت وتان ئەوە هێزی حزبی یە هی كورد نییە ئەمجارەش بەتەزویر چی ناویان دەبەن ، پێم وایە دەبێت ئیتر سنورێكتان بۆدابنرێت لەوە زیاتر سوكایەتی بە پێشمەرگەو كورد نەكەن"  سەبارەت بە سوتانی دەنگی هێزەكانی پێشمەرگە و ناوخۆ لەتیف شێخ مستەفا شارەزای دەستوریی و پەرلەمانتاری پێشوی پەرلەمانی عێراق  لە وتارێكیدا بەناوی(پێشمەرگە نەك دەنگی ئەبێ خۆشی ھەڵبوەشێتەوە) رایگەیاندووە" پێشمەرگە بەحیساب سوپای بەرگری كوردستانە بۆ ڕوبەڕوبونەوەی ھەڕەشە دەرەكیەكان و بەرگری لە كوردستان ، ناش بێت دەست وەرداتە كاروباری سیاسی یان لە ململانێ سیاسیە ناوخۆییەكان بەكار بھێنرێت، ئایا پێشمەرگە لە كوێی ئەم دوو ئەركەدایە ؟ یەكەم: سەبارەت بە بەرگری ھێرشە دەرەكییەكان  ١- عێراق ھێرشی كردوو ٥٠٪‏ ی خاكی كوردستانی گرتەوە پێشمەرگە نەك ھەر بەرگری نەكرد بەڵكو پاشەكشەیەكی شەرمەزاروو ئابڕوتكێنی پێكرا ٢- ئەوە توركیا بە قوڵایی ٣٠ كیلۆمەتر ھاتۆتە ناو خاكی كوردستان دەیەھا بارەگای داناوە و ھەڕەشەی ھاتنە ناوەوەی زیاتریش دەكات ، كەچی پێشمەرگە مێش میوانی نیە ، ئەڵێی سوپای توركیا چوەتە ناو خاكی حەبەشەوە. ٣- ئێرانیش خۆی كەی پێی خۆش بێت و تا كوێ پێی خۆش بێت ئەتوانێ بێت و وەڵامی پێشمەرگە لەوەی توركیا زیاتر نابێت  ٤- لە شەڕی داعشیش خۆتان بینیتان چیان وت ، تەیارەكانی تەحالوف قەسفیان دەكرد شوێنەكانیان ڕزگار دەكرد ، ئێمەش دەچووین سێڵفیمان دەگرت. دووەم : لەبەرامبەردا و لەسەر ئاستی ناوخۆ پێشمەرگە بەكاردەھێنرێت و بەكارھێنران :  ١-لە شەڕی ناوخۆ و ھەزارەھایان لێ بەكوشت دان. ٢- لە ململانێ سیاسییە ناوخۆییەكان بەكاریان دەھێنن و ھیچ مەرجەكانی سوپایەكی بێ لایەنی نیزامیان تێدا نیەو كراونەتە میلیشیایەكی حیزبی ھەردوو حیزبی دەسەڵاتدارو تەنھا بۆ مانەوەی خۆیان بەكاریان دەھێنن ، چەندین جارە بینیومانە چۆن لە خۆپیشاندانە مەدەنیەكان بە چەك و دارەوە دادەبەزنە سەرجادەكان و خەڵك دەكوژن یان فەلاقەیان دەكەن دەوری بارەگای ھێزە ئۆپۆزسێۆنەكانیش دەدەن و تەنانەت تەقەشیان لێ دەكەن  ٣- لە ھەموو ھەڵبژاردنەكانی دەنگدانی تایبەت بەكار دەھێنرێن بۆ تەزویری ڕێكخراو بە قازانجی ھەردوو حیزبی دەسەڵات ٤- بەكارھێنانیان لە گەندەڵی بێ شوماردا ، ئامارەكان دەڵێن ٣٥٠ ھەزار كەس بەناوی پێشمەرگە موچەو دەرماڵەو خەرجی سەربازیان لە بودجەی گشتی بۆ سەرف دەكرێ ، بەڵام ژمارەی ئەوانەی بەڕاستی مووچە وەردگرن لە ٥٠ ھەزار كەس تێناپەڕن، ھەموو ئەو بودجە زیادەش دەڕوات بۆ ئەمیرەكانی جەنگی ھەردوو ھێزی ٧٠ و ٨٠ ، بۆیە لەدوای ناردنی پڕۆژە یاساكەی حوكمەت تایبەت بە ڕێكخستنەوەی مووچەو نەھێشتنی موچەی بن دیوار فەرماندەكای ئەو دوو ھێزە فشاری زۆر لەسەر پەرلەمان دەكەن بۆ ئەوەی یاساكە تێ نەپەڕێت تەنانەت ھەڕەشەشیان كردبوو  كەواتە پێشمەرگە بەم شێەوەیەی ئێستای گەورەترین بارگرانیە بەسەر میللەتەوە بێ ئەوەی ھیچ سودێكی ھەبێ ، بەپێچەوانەوە بۆتە ئامڕازێك بەدەست دەسەڵاتەوە بۆ گەندەڵی و لێدانی خەڵك ، دبێ یان ڕزگار بكرێت و بكرێتەوە بە سوپای بەرگری كوردستان یان ھەڵبوەشێتەوە "  


(درەو میدیا): پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان پێشوازیی لە هاوپەیمانییەكەی فەتح و سائرون دەكەن كە ئێوارەی ئەمڕۆ راگەیەنرا و بە هەنگاوێكی ئەرێنی دادەنێن. پارتی و یەكێتی لە راگەیەنراوە هاوبەشەکەیاندا دەڵێن:"ئەمشەو بەهیممەتی دڵسۆزان بۆ دەربازكردنی وڵات ، لە تەنگەژەی سیاسی، هەوڵێك بۆ هاوپەیمانی (سائرون و فەتح) راگەیەندرا، مەكتەبی سیاسی ی.ن.ك و پ.د.ك ئەو هەنگاوە بە ئەرێنی دەزانین و پێمانوایە، سەرەتای نەخشە رێگایەكی سیاسی و هاوپەیمانی باشە، لەپێناوی دەربازبوون، لەم دۆخە بنبەستە سیاسییە، بێگومان یەكێتی و پارتی و هەڵوێستی هاوبەشیان گەڵاڵە دەكەن و بەزووترین كات، وەفدی هاوبەش، بۆ دانوستاندن، پێكدەهێنین." دەقی راگەیەنراوەكە: لەم دۆخە هەستیار و ئاڵۆزەی عیراق و كوردستاندا، سیاسەتی نەخوازراو، پرۆسەی هەڵبژاردن و چارەسەركردنی كێشەكانی خستە ناو گێژاوێكی ترسناك. ی.ن.ك و پ.د.ك، خۆمان و گەلی كوردستانمان، لە مەترسی ئەو كێشانە، لە كوردستان و عیراق، دوورخستەوەو هەوڵێكی زۆریشماندا، بەردەوام بەشێك بین لە چارەسەر، بەپێی دەستور و رێساو یاساكانی هەڵبژاردن، لەم پێناوەشدا، وەفدی هاوبەشی هەردوو لا بە راوێژ لەگەڵ یەك، سەردانی تەواوی لایەنە سیاسییەكانی عیراقمان كردو هەڵوێستی خۆمانمان پێ‌ راگەیاندن. ئەمشەو بەهیمەتی دڵسۆزان بۆ دەربازكردنی وڵات، لە تەنگەژەی سیاسی، هەوڵێك بۆ هاوپەیمانی (سائیرون و فەتح) راگەیەندرا، مەكتەبی سیاسی ی.ن.ك و پ.د.ك ئەو هەنگاوە بە ئەرێنی دەزانین و پێمان وایە، سەرەتای نەخشە رێگایەكی سیاسی و هاوپەیمانی باشە، لەپێناوی دەربازبوون، لەم دۆخە بنبەستە سیاسییە، بێگومان ی.ن.ك و پ.د.ك، هەڵوێستی هاوبەشیان گەڵاڵە دەكەن و بەزووترین كات، وەفدی هاوبەش، بۆ دانوستان، پێكدێنین. لە هەمانكاتدا ئومێدەوارین، سەرجەم لایەنە كوردستانی و عیراقییەكان، خاڵە هاوبەشەكان بەسەر خاڵە ناكۆكەكاندا زاڵ بكەین  و پێكەوە، بەرپرسیارێتی حكومەتێكی سازاوی نیشتمانی بۆ راپەراندنی ئەركە هاوبەشەكان، پێك بهێنین و یەك ریزی نیشتمانی بپارێزین. یەكێتی نیشتمانی كوردستان                 ،          پارتی دیموكراتی كوردستان    مەكتەبی سیاسی                                                مەكتەبی سیاسی  


( درەو میدیا): سەرچاوەیەكی ئاگادار لە دەروازەی سنوریی ئیبراهیم خەلیل رایگەیاند حكومەتی توركیا 100 پەنابەری دیپۆرتی هەرێمی كوردستان كردەوە كە بەنیازبوون بە قاچاغ بەرەو یۆنان بچن. ئەو سەرچاوەیە لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی سۆمەریە نیوز وتیشی ژمارەیەك لەو پەنابەرانە ژن و منداڵن. سەرچاوەكە ئاشكراشیكرد ئەو پەنابەرانەی هەرێمی كوردستان لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە لە سنوری نێوان توركیا و یۆنان دەستگیركراون و ئاشكراشیكرد هێشتا سەدان پەنابەری تر لە گرتوخانەكانی توركیادان. لە ماوەی رابردووشدا فیدراسیۆنی سەراسەری پەنابەران رایگەیاند توركیا هەشت پەنابەری كوردی رادەستی بەرەی نوسرە كردووە لە سوریا. بە گوێرەی سەرچاوەكانی فیدراسیۆنی پەنابەران لە سێ‌ ساڵی رابردوودا زیاتر لە 240 هەزار هاوڵاتی عێراق و هەرێمی كوردستان كۆچیان كردووە بۆ دەرەوە و لەو رێگەیەشدا زیاتر لە 300 كۆچبەر گیانیان لەدەستداوە و هێشتاش 48 پەنابەر چارەنوسیان نادیارە.  


نیاز عه‌بدوڵڵادوای تێپه‌ڕ بوونی 29 رۆژ به‌سه‌ر ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایار، ململانێی نیوان ساخته‌كاران و سكاڵاكاران له‌ ئه‌نجامه‌كان بووه‌ ئاگر و به‌ربووه‌ سندووقه‌كانی ده‌نگدانی كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردن له‌ كۆگای ره‌سافه‌ی شاری به‌غداد. دوو رۆژ به‌ر له‌ رووداوی ئاگركه‌وتنه‌وه‌كه‌، عادل نووری سه‌رۆكی لیژنه‌ی به‌دواداچوونی راستییه‌كان له‌ ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق وه‌ك ئه‌وه‌ی پێشبینی سووتانی سندووقه‌كان له‌ كۆگاكانی كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق بكات وتی "دەمەوێت بە هێزە ئەمنیەكان و حیزبە دەسەڵاتدارەكانی هەرێم بڵێم، كە بەهیچ جۆرێك خۆتان ئەزیەت مەدەن، هەرچیتان كردووە هەمووی دەردەخەین له‌ سێرڤەرەكان و وێنەی دەنگدان، فلاشەكانمان لایە و دەزانین كە چۆن دەستكاری دەنگەكان كراوە و ئەگەر بە تەواوەتی كۆمسیۆنیش بسوتێنرێت هیچ گرفتێك بۆ بەدواداچوونی دەنگەكان دروست نابێت، چونكە هەموو رێوشوێنێكی تەكنیكیمان بۆ دەرخستنی راستیەكانی هەڵبژاردن گرتۆتە بەر". نیوه‌ڕۆی 10ی حوزه‌یران دووكه‌ڵی سووتانی سندووقه‌كانی ده‌نگدان له‌ ئاسمانی رۆژهه‌ڵاتی رووباری دیجله‌وه‌ له‌ به‌ری ناوچه‌ی ره‌سافه‌ بیندرا. ئه‌و كۆگایانه‌ی سندووقه‌كانی ده‌نگدانی تیادا داندرابوو سه‌ر به‌ وه‌زاره‌تی بازرگانی عێراقه‌ و به‌پێی قسه‌كانی محه‌مه‌د روبه‌یعی جێگری سه‌رۆكی لیژنه‌ی ئه‌منی شاری به‌غداد "له‌ ژێر چاودێر ئه‌منی تووند بووه‌".  عادل نوری گومانی نه‌بوو له‌وه‌ی "ئه‌وانه‌ی تێوه‌گلاون له‌ ساخته‌كاری كۆگای سندووقه‌كانی ده‌نگدانیان سووتاندووه‌ بۆ شاردنه‌وه‌ی به‌ڵگه‌كانی تاوان" و مه‌ترسییه‌كانی ده‌ستكاریكردن و گۆرینی سندوقه‌كانی له‌ شه‌وی 11ی حوزه‌یران له‌ نێو كۆگا سووتاوه‌كانیش بۆ (دره‌و میدیا) حسته‌ روو و رایگه‌یاند "چه‌ند ده‌نگ رۆیشتووه‌ و سووتاوه‌ و چه‌ند گۆڕانكاری روو ده‌دات ئێستا زانیاریمان له‌به‌رده‌ست نییه‌ كه‌ چه‌ند سندووق و ده‌نگ سووتاون، به‌ڵام ره‌نگه‌ ئه‌م شه‌و ساخته‌كاران به‌ ده‌یه‌ها و سه‌ده‌ها سندوقی پڕ كراو له‌ ده‌نگ بهێنن و له‌وێ ئاڵوگۆڕیان پێبكه‌ن، ئیتر ئه‌وه‌ ره‌فتاری تاوانباره‌كانه‌". ئه‌و پێی وابوو نابێت خۆش باوه‌ڕ بن "چونكه‌ ئه‌گه‌ری هه‌یه‌ تاوانباره‌كان سیناریۆی تریان به‌ ده‌سته‌وه‌ بێت". سه‌رۆكی لیژنه‌ی به‌دواداچوونی راستییه‌كان له‌ ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق سه‌ره‌ڕای جه‌ختكردنه‌وه‌ی له بوون و پاراستنی داتا و به‌ڵگه‌كان، به‌ڵام نه‌یشارده‌وه‌ رووداوی سووتاندنی سندووقه‌كان "كاریگه‌ری دروست ده‌كات" به‌ تایبه‌ت به‌ڵگه‌ی تاوانه‌كان هه‌ر چه‌نده‌ هه‌بن "به‌ڵام وه‌كو ئه‌وه‌ نییه‌ به‌ كامێرا راسته‌وخۆ داتا و به‌ڵگه‌كانی ئێمه‌ و ده‌نگی سندووقه‌كان به‌یكه‌وه‌ به‌راورد بكرێن" بۆیه‌ "تاوانباره‌كان ده‌یانه‌وێت ئێمه‌ بێ به‌ڵگه‌ بكه‌ن".  ‌   


(درەو میدیا): وتەبێژی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەریی رایدەگەیەنێت" هاوپەیمانی هەرگیز داوای نەكردووە دەنگی پێشمەرگە و هیزەكانی ناوخۆ پووچەڵ بكرێتەوە و پێشنیازی واشی نەكردووە" سەبارەت بە تانەدان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پارێزگای كەركوك رایدەگەیەنێت" ھاوپەیمانی تا ئێستا تانەی لە ئەنجامەكانی ھەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك نەداوە، چونكە بەپێی رێكارەكان، ھێشتا موتابەقەی دەنگەكان لەو پارێزگایە نەكراون و تائێستا بەڵگە و دۆكیومێنتەكان لە كۆمسیۆن وەرنەگیراوە"  پێشی وایە " ئەوەی لە سلێمانی لێیان قەوماوە بە فرمێسكی نیفاق و ریاكارانە دەیانەوێت بۆ كەركوك پەردەپۆشی بكەن، بەڵام خەڵكی كوردستان دەزانێ نەوت دز و خاك فرۆشان، ئەوانەی كەركوكیان لەدەستدا، ئابرووی بەرگری لە كەركوك و پێشمەرگەیان نەماوە. كوردستانیبوونی كەركوك بە ساختەكاری و دزی و باندی مافیایی و نەوتفرۆشی نابێت"  ‎ دەقی راگەیەنراوەكە: ڕاگەیاندراوێك لە وتەبێژی ھاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری ‎سەبارەت بەو تەزویرو ساختەكاریە ئابروبەرانەی ھەندێ لایەنی سیاسی لە ھەڵبژاردنی ۱۲ی ئایار ئەنجامیاندا، كە بۆتە مایەی ناڕەزایەتی سەرتاسەری لە عیراق و كوردستان، و ئەنجام پەرلەمانی عێراق بڕیاڕێكی پەسەند كرد بۆ هەژماركردنەوەی دەنگەكان و چارەسەری كۆمەڵی تەزویر و ساختەكاری لە دەنگی هاوڵاتیان.  ‎ھاوپەیمانی دووپاتی دەكاتەوە، بەھەموو ھێز و توانای خۆی، لەگەڵ لایەنە دیموكراتخوازەكان، بەرگری لە دەنگی ڕەوای ھاوڵاتیان دەكات و ئەوەی پێویست بێت، لەچوارچێوەی رێكارە قانونیەكان، لەھەر كات و جێگەیەك بێت، بێ دوودڵی و بە راشكاوی كار بۆ گەڕاندنەوەی ئەو دەنگە دزراوانە دەكات.  ‎ھەر لەو چوارچێوەیەدا بە پێویستی دەزانین بۆ رای گشتی روونبكەینەوە كە: ‎١- ھاوپەیمانی تا ئێستا تانەی لە ئەنجامەكانی ھەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك نەداوە، چونكە بەپێی رێكارەكان، ھێشتا موتابەقەی دەنگەكان لەو پارێزگایە نەكراون و تا ئێستا بەڵگە و دۆكیومێنتەكان لە كۆمیسیون وەرنەگیراوە. بەڵام ساختەكارەكان بەھۆی ئەو بەڵگەو دیكۆمێنتانەی كەلە لایەن كۆمسیۆنەوە دەرچوون، و كە دەیسەلمێنن بەتایبەتی لە پارێزگای سلێمانی بەشێوەیەكی ئابرووبەرانە تەزویر كراوە، بۆیە دەیانەوێت (پێش تا بەڕە بەخۆیان دابدەن) و ئەوەی لە سلێمانی لێیان قەوماوە بە فرمێسكی نیفاق و ریاكارانە بۆ كەركوك پەردەپۆشی بكەن، بەڵام خەڵكی كوردستان دەزانێ نەوت دز و خاك فرۆشان، ئەوانەی كەركوكیان لەدەستدا، ئابرووی بەرگری لە كەركوك و پێشمەرگەیان نەماوە. كوردستانیبوونی كەركوك بە ساختەكاری و دزی و باندی مافیایی و نەوتفرۆشی نابێت. ‎۲- سەبارەت بە دەنگدانی پێشمەرگەو ھێزە ئەمنیەكان؛ پێشمەرگە پیرۆزە و هێمای خەباتی گەلی كوردستانە. هاوپەیمانی هەرگیز داوای نەكردووە دەنگی پێشمەرگە و هیزەكانی ناوخۆ پووچەڵ بكرێتەوە و پێشنیازی واشی نەكردووە، پێچەوانەكەی ڕاستە ئێمە لەگەڵ ڕێزگرتنین لە دەنگ و پێگەی پێشمەرگە وهێزەكانی ناوخۆ و لە هەوڵی دۆزینەوەی چارەڕێی گونجاوین بۆ هەژماركردنی دەنگە راستەقینەكانیان. سەرەڕای ئەوەی ساختەكاری لە دەنگدانی تایبەت كراوە، دەشزانین ژمارەیەكی بەرچاو دەنگیان بە ھاوپەیمانی داوە. تەزویركارەكان وەك چۆن لە رابردوو، بە بێباكی مامەڵەیان لەگەڵ پێشمەرگە كردووە، وەك چۆن بە ھەرزان سەیری گیان و ژیانی پێشمەرگەو ھاوسەرو منداڵەكانیان كردوە، لەم ھەڵبژاردنەش ھەر وایان كرد، بۆیە ساختەكاری و بێباكی لە دەنگی پێشمەرگە هۆكاری گومانكردن بووە لە پرۆسەی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان. وتەبێژی هاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری ۱٠ حوزەیرانی ۲٠۱۸  


 (درەو میدیا): ئێستا لە ماڵی كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە هەولێر مەكتەبی سیاسی یەكێتی كۆدەبێتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بڕیارە لەو كۆبونەوەیەدا بڕیاربدرێت لەسەر پڕكردنەوەی شوێنی هەریەكە لە (نەجمەدین كەریم- ئازاد جوندیانی- بەرهەم ساڵح) لە مەكتەبی سیاسی یەكێتی. سەرچاوەیەكی ئاگادار كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە بە (درەو میدیا)ی وت: هەریەكە لە (مستەفا چاوڕەش- شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ) و دوو ژن كاندیدن بۆ پڕكردنەوەی شوێنی (نەجمەدین كەریم- ئازاد جوندیانی- بەرهەم ساڵح)، دوو كاندیدە ژنەكە بریتین لە  (بڵێسە جەبار فەرمان- جوان ئیحسان)، بەڵام تائێستا یەكلانەبوەتەوە كامیان لە مەكتەبی سیاسی دادەنرێن. ئەوانەی پشتیوانی دانانی ژنێك دەكەن دەڵێن دەبێت یەكێك لە نوێنەرانی یەكێتی لە پەرلەمانی عێراق لە مەكتەبی سیاسیدا بێت، دانانی شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ عەلیش بە بەهانەی ئەوەیە دەبێت بەرپرسی مەڵبەندی شارە گەورەكانی یەكێتی لە مەكتەبی سیاسیدا بن. نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركوك لە روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر كەركوكی جێهێشتووە و لە هەولێر دەژی، پڕكردنەوەی شوێنەكەی لەكاتێكدایە تائێستا ئەو خۆی بە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی دەزانێت، بەڵام بەشداری لە هیچ كۆبونەوەیەكی مەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی سەركردایەتیدا ناكات. بەرهەم ئەحمەد ساڵح وەكو یەكێكی تر لەوانەی كە بڕیارە شوێنەكەی پڕبكرێتەوە بە فەرمی لە یەكێتی جیابوەتەوە و سەركردایەتی هێزێكی نوێ دەكات بە ناو هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری. ئازاد جوندیانیش كە شوێنەكەی پڕدەكرێتەوە لەسەروبەندی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستاندا بەفەرمی دەستلەكاركێشانەوەی خۆی لە یەكێتی راگەیاندووە.  


(درەو میدیا): تەنها بەهۆی هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت و ئاوارەكانەوە پارتی دیموكراتی كوردستان زیاتر لە 6 كورسی لەدەستدەدات. لە مادەی سێیەمی هەمواری یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە دانیشتنی رۆژی 6/6/2018 پەسەندكرا، ئەنجامی هەڵبژاردنی دەرەوە و ئاوارەكان و جوڵەی دانیشتوان و دەنگدانی مەرجداری هەڵوەشاندەوە لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان. تەنها لە هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەتدا، پارتی دیموكراتی كوردستان نزیكەی 3 كورسی لەدەست دەدات چونكە لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018 دا لە پارێزگای  ( 70083 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە و لە پارێزگای دهۆكیش ( 48017 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە، كە پارتی دەنگی زۆرینەی هێزە ئەمنییەكانی ئەو دوو پارێزگایەی لە دەنگدانی تایبەتدا بەدەستهێناوە.  هاوكات لە هەڵوەشاندنەوەی دەنگی ئاوارە و جوڵەی دانیشتواندا پارتی دیموكراتی كوردستان زیاتر لە 3 كورسی لەدەستدەدات، بەتایبەتیش لە پارێزگای نەینەوا كە پارتی دیموكراتی كوردستان 6 كورسی لەو پارێزگایە بەدەستهێناوە و زۆرینەیان لە دەنگی ئاوارە و جوڵەی دانیشتواندا بەدەستی هێناون. بە وتەی بەرپرسی هەڵبژاردن لە مەڵبەندی نەینەوای یەكێتی، بەهۆی هەڵوەشاندنەوەی هەرسێ جۆرەكەی دەنگدانی ئاوارەكانەوە لە موسڵ پارتی لە كۆی 6 كورسییەكەی 3 كورسی لەدەست دەدات، پێشی وایە :  لەناو كەمپەكانی پارێزگای دهۆك (مەرجدار) كە ژمارەیان 88 هەزار دەنگدەر بوو، دەنگدان لە ڕێگای كارتی نوێی دەنگدانەوە (بایۆمەتری) كە ژمارەیان 111 هەزار دەنگدەر بوو، جۆری سێیەمیش كە بەجوڵەی دانیشتوان ناودەبرێت ژمارەیان 49 هەزار بووە، پارتی دەنگێكی زۆری لەناو ئەو سێ جۆرە دەنگدانەدا هێناوە، بەپێی مادەی سێیەمی یاساكەی پەرلەمانی عێراق دەنگدانی ئاوارەكان بەتەواوی جۆرەكانیانەوە هەڵوەشاوەتەوە بەو پێیەش پارتی دیموكراتی كوردستان بەهۆی هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەت و ئاوارەكانەوە زیاتر لە 6 كورسی لەدەست دەدات.   


(درەو میدیا): هەفتەی رابردوو ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆبوەوە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) تەوەرێكی سەرەكی ئەو كۆبونەوەیە تایبەت بووە بە بزوتنەوەی گۆڕان. (درەو میدیا) زانیویەتی لە كۆبونەوەدا بۆچونێك هەبووە كە داوایكردووە لەبەرامبەر هێرشەكەی شەوی 12ی ئایار بۆسەر مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان بەشێوەیەكی فەرمی یەكێتی داوای لێبوردن لە گۆڕان بكات. لەبەرامبەردا بۆچونێكی تر هەبووە بەتەواوەتی دژی ئەوە بووە یەكێتی داوای لێبوردن لە گۆڕان بكات، مستەفا چاوڕەش یەكێك لە دیارترین ئەو كەسانە بووە كە دژی ئەوە بووە داوای لێبوردن بكرێت. هەر لە كۆبونەوەكەدا بۆچونێك هەبووە داوایكردووە نەك داوای لێبوردن لە گۆڕان، دەبێت یەكێتی سەرجەم یارمەتییە داراییەكانیشی بۆ بزوتنەوەی گۆڕان رابگرێت.   



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand