(درەو میدیا): یوسین بۆڵتی جامایكی ( 31 ساڵ) خێراترین مرۆڤ لە مێژوودا و خاوەنی چەندین ژمارەی پێوانەیی دەگمەن و خاوەنی هەشت مەدالیای زێڕی ئۆڵۆمپیاد و چەندین مەدالیای زێڕی پاڵەوانێتییەكانی جیهان بۆ یاریی گۆڕەپان و مەیدان، خەونەكەی بەدیهێنا و دوای وازهێنانی لە یاری راكردن روویكردە جیهانی تۆپی پێ. ئێستا بۆڵت سەركێشی چوونە ناو جیهانی تۆپی پێی دەستپێكردووە و ئازاری رابردوو بۆماوەی هەفتەیەك لە راهێنانەكانی یانەی بروسیای دۆرتمۆندی ئەڵمانیی بەشداریكرد، بەڵام ئەو هەنگاوەی زۆر بەجدییەوە لێی نەڕوانرا و وەك هەڵمەتێكی بانگەشە یان رێكلام لێكدرایەوە، بەڵام ئێستا بۆڵت سەركێشیەكەی لە یەكێك لە دوورترین شوێنەكانی جیهان " ئوسترالیا" دەستپێكردووە. تاكە ئارەزوووی بۆڵت ئەوەیە كە ئۆتۆمبیلێكی رەنگ رەش بیگەیەنێتە فڕۆكەخانەی سیدنین ئەوەش بە گوێرەی سایتی " شبۆرت1"ی ئەڵمانیی. بڕیارە بۆڵت كۆتایی ئەم هەفتەیە بگاتە گۆسفۆرد " 70 كیلۆمەتر باكوری سیدنی" و بۆ ماوەیەكی دریاینەكراو لەگەڵ تیپی یانەی " سێنتراڵ كۆست مارینەرز" یەكێك لە یانەكانی خولی پلە یەكی ئوسترالیا مەشق و راهێنان بكات بەو هیوایەی وەك یاریزانێكی تۆپی پێی پیشەگەر بەردەوام بێت. " وەك هەموو یاریزانێكی تر مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت" شاون میلكامپن بەڕێوەبەری جێبەجێكاری یانە ئوسترالییەكە دەڵێت:" جگە لە ئۆتۆمبیلە رەشەكە بۆڵت هیچ داواكارییەكی تری نیە، پاسەونی تایبەت و مەساجكەری تایبەت و شۆفێر ی ناوێت، هەروەها ئاوی شوشەی تایبەتی فەرەنسی ناوێت، تەنها ئۆتۆمبیلێكی رەشی دەوێت".  میلكامپ دەشڵێت:" یوسین تەنها بەڕێوەبەری كارەكانی لەگەڵدا دەبێت، كە ئێستا لە ئوسترالیایەن لە فڕۆكەخانە بە ئۆتۆمبیلی لیمۆزینی گرانبەها پێشوازی لێ ناكرێت و هاوشێوەی هەموو یاریزانەكانی تیپەكە سواری ئۆتۆمبیلی هیوندایی دەبێت كە كۆمپانیای سپۆنسەری یانەكەمانە، و وەك هەر یارزانێكی تر مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت و هیچ شتێكی تایبەت بۆ یۆسین نابێت و بۆ زانیاریش خودی خۆی هەرگیز هیچ شتێكی تایبەتی ناوێت". ملیكامی بڕوای وانیە كە راهێنانی بۆڵت لەگەڵ تیپەكەی شێوازێك بێت لە فڕوفێڵ یان هەڵمەنی بانگەشە و دەڵێت سەرەڕای ئەوە زۆر تامەزرۆی ئەوەین و كاریگەری لەسەر ناوچەكەمان دەبێت، گرنگترین شت بەلای ئەوە چاودێری وەرزشییە و دەیەوێت ببێتە پیشەگەر لە جیهانی تۆپی پێدا. بەوتەی یانە ئوسترالییەكە پرۆگرانی مەشقی یوسین بۆڵت رێكخراو دەبێت بۆئەوەی بزانرێت دەتوانێت بگاتە ئاستێك  لە یاریكردن و وابكات گرێبەستێكی پیشەیی  بەدەستبهێنێت. یوسین بۆڵت تا ئێستا یەكەمین مرۆڤە 100 مەتری بە نۆ چركە و 58 بەشی چركەیەك بڕیوە و ئەگەر توانی ببێتە یاریزانێكی تۆپی پێی پیشەگەریش ئەوا هیوای ئەوەیە یاری بۆ یانەی مانچستەر یونایتد بكات و ئەو عاشقێكی سەرسەختی شەیتانە سورەكانە و ئەگەر ئەوە روویدا ئایا دەچێتە ریزی خێراترین یاریزانەكانی جیهانی وەك گاریس بەیڵ و ئۆبامیانگ و رۆناڵدۆ؟ یان بەهۆی تواناكانی لە راكردندا پێشیان دەكەوێت؟ سەرچاوە: " DW"  

(درەو میدیا): ئەو كوتلە پانوپۆڕەی جەمسەرە دژەكانی شیعە یەكتری پێدەترسێن و هەڕەشەی پەراوێزخستن و دورخستنەوەی یەكتری پێدەكەن، رەنگە هەرگیز حكومەتێك لەڕەحمی نەیەتەدەرەوە، سەرباری ئەمە، گریمانەی ئەوەی زیاتر لێدەكرێ ببێتە ناونیشانی كێشەیەكی تازەو پرۆسەی سیاسی لە عێراق توشی گێژاوێكی قوڵتر بكات، دوای قوتاركردنی لەو ململانێ‌ توندەی كە دەرەنجامەكانی هەڵبژاردنی 12 ئایاری ئەمساڵ خولقاندی. ئەوەی زیاتر ئەم ڕایە تۆخدەكاتەوە، شكستهێنانی هەموو ئەو هەوڵانەیە كە تائێستا دراون بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی و دواین هەوڵیش لەوچوارچێوەیەدا شەوی ڕابردودا لەنێوان زۆرێك لە لایەنەكانی جەمسەرە ناكۆكەكاندا درا بۆ یەكلاكردنەوەی ئەو پرسە. ئەیاد عەلاوی كە لیستەكەی لەچوارچێوەی ئەو لایەنانەدابوو، دوێنێ شەو لە هۆتێك (بابل)ی شاری بەغداد سەرقاڵی پێكهێنانی گەورەترین كوتلە بوون، ئەمڕۆ لەبەیاننامەیەكدا داوا لەلایەنە براوەكانی هەڵبژاردن دەكات دیدارێكی نیشتمانیی فراوان ڕێكبخەن و هێڵە گشتییەكانی بەرنامەیەكی نیشتمانی یەكگرتوو داڕێژن لەپێناو گەیشتن بەپێكهێانی حكومەتێكی نیشتمانیی، هاوكات هۆشداریداوە لە "سەرهەڵدانی قەیرانێكی نوێ‌ لەژێر ناونیشانی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی".     ئەم قسانەی عەلاوی دەلالەتێكی ڕوونە بۆ شكستهێنانی هەوڵەكانی پێشوتریان لەگەڵ سەدر و شكستهێنانی كۆبونەوەكەی شەوی ڕابردوشیان كە بەئامادەبونی نوێنەرەكەی خۆی و سەدر و حەكیم و عەبادی و بەشێك لە سوننەكان بەرێوەچوو. بەپێی زانیارییە دزەپیكراوەكان، ئێرانییەكان ڕۆڵی دیاریان گێڕاوە لە شكستپێهێنانی كۆبونەوەكەی دوێنێ شەو و بەچڕی هاتونەتە سەر خەت بۆ دژایەتیكردنی ئەو بەرەیە، كە ئەمریكییەكان كەیفخۆشن ئەمانە حكومەتی ئایندە پێكبهێنن، وەك لەبەرەی مالیكی و عامری كە بە دۆستە تەقلیدییەكانی ئێران ناسراون. وێڕایی پەشیمانكردنەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەچونەپاڵ ئەو بەرەیە، ئێرانییەكان بەهاوكاری دۆستەكانیان كار لەسەر پەرتوبڵاوكردنی لیستەكەی عەبادی دەكەن. سەعد مەتڵەبی كە بە كەسێكی نزیك لە نوری مالیكی ناسراوە، دەڵێ" لێگەیشتنیان لەگەڵ بەشێك لە هاوپەیمانی نەسر كردوە بۆ ئەوەی بێنە پاڵ گەورەترین كوتلە"، مەتڵەبی باسی ئەوەشی كردووە، هاوپەیمانی نەسر بە سەرۆكایەتی عەبادی زیاتر لیستێكی هەڵبژاردنە، نەك هاوپەیمانییەكی سیاسی، بۆیە لەبەریەك هەڵوەشانی ئاسانە بەهۆی بونی ڕای سیاسی جیاواز لەنێو ئەندامەكانیدا. ئەم قسانەی مەتڵەبی لەكاتێكدایە، دوێنێ شەو دوای دەستپێكردنی كۆبونەوەكەی هۆتێل بابل، بەڕێوەبەری نوسینگەكەی مالیكی لەبەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند، سبەینێ واتە ئەمڕۆ، گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنن، بەڵام ئەوانیش تائێستا هیچیان دیارنییەو ڕەنگە هاوتای میحوەری پێنجقۆڵی، شكستیانهێنابێ‌ لەدروستكردنی زۆرینە.  محەمەد سەیهود كە ئەویش كەسایەتیەكی نزیكە لە مالیكی لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێ" حكومەتی واشنتۆن فشارەكانی چڕكردوەتەوە لەپێناو پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق، بەپێی تێڕوانین و بەرژوەندییەكانی لەناوچەكە، واشنتۆن حكومەتێكی دەوێت لە عێراق كە نوێنەرایەتی سیاسەتەكانی بكات لەناوچەكەدا". قسەی ئەم بەرپرسەی دەوڵەتی یاسا لەودیوەدا دروستە كە جەمسەری بەرامبەریان بەنزیكیی و پاڵپشتیكردنیان لەلایەن ئەمریكا تۆمەتبار دەكات، بەدیوەكەی تریشدا بۆ جەمسەرەكەی خۆشیان ڕاستە كە ئێران بەچڕی هاتوەتە سەرخەت و دەیەوێت حكومەتێك لە عێراق لەدایكبێت ئەوان بكاتە حاكمی ڕەهاو لەو دۆخە هەستیارەی ئەمریكا دەستی ناوەتە گەردنی هاوكاری بن و كەمێك لە بارگرانی سزا ئابورییەكانی لەسەر سوك بكەن. واشنتۆن بەئاشكرا ڤیتۆی لەسەر كەسایەتییەكانی نزیك لە ئێران هەیە و دژی ئەوەیە هیچكامیان لەسەر كورسی سەرۆك وەزیران و بڕیاردەری یەكەمی عێراق دانیشن، بەدیاریكراویش هادی عامری كە سەرۆكی هاوپەیمانی فەتحە و گروپەكانی حەشدی شەعبی نزیك لە ئێران لەژێر سایەیەدا كۆبونەتەوە، ئێرانیش ڕاشكاوانە ڤیتۆی لەسەر حەیدەر عەبادی هەیە جارێكی تر بچێتەوە سەر كورسی سەرۆك وەزیران دانیشێت، بەتایبەت دوای لێدوانەكەی لەبارەی پشتیوانی لەجێبەجێكردنی سزا ئابورییەكانی ئەمریكا لەسەر ئێران. ئێستا قسەكە ئەوەیە، ئێران و ئەمریكا لەسەر كاندیدێكی تەوافوقی ڕێكدەكەون (نە عەبادی و نە عامری) و كەسی سێیەم عێراق لەم گێژاوە نوێییە ڕزگار دەكات؟ یان یەكێكیان كاندیدەكەی خۆی دەسەپێنێت و پشتی ئەویتر دەدات بەزەویدا؟ یان دۆخەكە بەوشێوەیە درێژە دەكێشێت و هیچیان پرسەكەیان بۆ یەكلانابێتەوە؟ گریمانەی یەكەمیان ڕونە و بەوشێوەیە پرۆسەی سیاسی لە عێراق جارێكی تر لە گێژاو قوتاری دەبێت، بەڵام لە ئەگەری دووەم و سێیەمیاندا، عێراق بەرەو چارەنوسێكی نادیار هەنگاو دەنێت، چونكە پەراوێزخستنی هەركام لەم جەمسەرانە، واتای دروستبونی ئاژاوەیەكی سیاسی و ئەمنیی و بگرە كۆمەڵایەتی قوڵە، چونكە سەدرییەكان شەقامیان هەیە و عامرییەكانیش چەكیان پێیە، لەئەگەری هەر بەریەكەوتنێكیشیاندا ڕەنگە نە بە ئێران و نە بە ئەمریكا كۆنتڕۆڵ نەكرێت.     

(درەو میدیا): واشنتۆن پێشنیازێكی ئەنكەرەی بۆ ئازادكردنی مەرجداری قەشە برانسۆن ڕەتكردەوە. ڕۆژنامەی (وۆڵ ستریت ژۆڕناڵ)ی ئەمریكی لە ژمارەی ئەمڕۆیدا ئاشكرایكرد" حكومەتی توركیا ئامادەیی نیشانداوە بۆ پوچەڵكردنەوەی ئەو تۆمەتانەی ئاڕاستەی قەشە ئەندرۆ برانسۆنی كردووە و ئامادەیە ئازادی بكات". بەپێی قسەی رۆژنامەكە، بەڵام لەبەرامبەر ئازادكردنی قەشەكەدا توركیا داوا لە  ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لێكۆڵینەوەكانی لە دۆسیەی (هاڵك بانكی) توركی بوەستێنێت و سزای ئەو ملیارد دۆلارەی لەسەر هەڵوەشنێتەوە كە بەتۆمەتی تێوەگلان لەشتنەوەی پارە لە بەرژەوەندی ئێران، ئەگەری زۆرە بەسەریدا بسەپێنێت. رۆژنامەكە باسی لەوەكردووە، وەفدەكەی توركیا كە ڕۆژی 8 ئەم مانگە بە سەرۆكایەتی سیدات ئۆنال لە واشنتۆن دانوستانیان لەگەڵ بەرپرسانی ئەمریكا كردووە، داوایان كردووە سزای دارایی بەسەر (هاڵك بانك)دا نەسەپێنێت، لەبەرامبەردا وەفدە ئەمریكییەكە هەڕەشەی گرتنبەری ڕێوشوێنی توندتریان لە ئەنكەرە كردووە. (هاڵك بانك) كە توركیا دەیەوێت بیگۆڕێتەوە بە قەشە ئەمریكییەكە، یەكێك لەو بانكانەی توركیا كە پارەی فرۆشی نەوتی هەرێمی كوردستانی تێدا هەڵدەگیرا.  بڵاوبونەوەی ئەو زانیارییانە ئاماژەیە بۆ ئەوەی بەرپرسانی توركیا قەشە (برانسۆن) یان، دەستبەسەركردووە بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەمریكییەكان مامەڵەی پێبكەن لە پرسی سەپاندنی سزا بەسەر ئەو بانكە توركییەدا، كە تۆمەتی ئەنجامدانی تاوانێكی گەورەی ئاڕاستەی كراوەو و پەیوەستە بەشتنەوەی پارە لە بەرژوەندی كۆماری ئیسلامی ئێران و پێشێلكردنی سزا ئەمریكییەكان.   ئەوە لەكاتێكدایە، محەمەد هاكان جێگری سەرۆكی (هاڵك بانك)ی توركی، سزای 42 مانگ زیندانی لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەسەردا سەپێنراوە، بەتۆمەتی شتنەوەی پارەو ڕەوانەكردنی سەدان ملیۆن دۆلار لەڕێی سیستمی بانكیی ئەمریكاوە بۆ ئێران، لەنیوان ساڵانی 2010 بۆ 2015دا.     

(درەو میدیا): رۆژنامەی " نیویۆرك تایمزی " ئەمریكی چیرۆكی حارس سودانی سیخوڕی عێراقی تەمەن 36 ساڵی بڵاوكردەوە كە توانیوێتی بۆ ماوەی 16 مانگ دزە بكاتە نێو ریزەكانی رێكخراوی داعش و زانیاری گرنگ و زۆر بگەیەنێتە دەزگای هەواڵگری عێراق كە یارمەتیدەربوون لە پوچەڵكردنەوە چەندین كردەوەی تیرۆریستی و ئێستا پێشبیندەكرێت سودانی ئاشكرابوبێت و لەلایەن داعشەوە كوژرابێت، بەڵام هەتا ئێستا تەرمەكەی نەدۆزراوەتەوە. ئەبوعەلی بەسری، بەڕێوەبەری هەواڵگریی عێراق بە رۆژنامە ئەمریكییەكەی راگەیاندووە كە هەوڵەكانی سودانی یارمەتیدەر بوون بۆ پوچەڵكردنەوەی 30 هێرش بە ئۆتۆمبیلی بۆمبڕێژكراو و 18 پلانی هێرشی خۆكوژیی. مونزیر، برای حارس سودانی  فۆتۆ- نیویۆرك تایمز هەڵۆكان دەربارەی چیرۆكی ژیانی سودانی رۆژنامەی نیویۆرك تایمز دەڵێت لە خوێندندا باش نەبووە و خۆی بۆ شوێنكەوتنی كچان تەرخانكردووە و لە زانكۆ دەركراوە و پاشان بە شێوازی كلاسیكی هاوسەرگیری كردووە و گەڕاوەتەوە بۆ خوێندن و زمانی ئینگلیزی و روسیی خوێندووە و لە سیانەی چاودێری ئەلیكترۆنیی لە دامەزراوە نەوتییەكاندا كاریكردووە. لە ساڵی 2006دا بەسری كە ئەو كات بەرپرسی هەواڵگریی دەبێت لە نوسینگەی سەرۆك وەزیران یەكەیەكی هەواڵگری تایبەت بە نەهێشتنی تیرۆر پێكدەهێنێت بەناوی " هەڵۆكان" و 16 پیاوی یەكەی بژاردە سەربازیی و ئەكادیمیای پۆلیس لەخۆدەگرێت و مونزیر برای حارس سودانی یەكێك كە سەربازە دەچێتە ئەو یەكەیەو هانی حارسی براشی دەدات داواكاری پێشكەش بكات، بۆئەوەی لەو دۆخی بێزارییە رزگاری ببێت كە بە یاریكردن بە یارییە ڤیدیۆییەكان و هاتوچۆی قاوەخانەكاندا سەرقاڵبوو، حارس داواكە پەسەنددەكات و ژیانی دەگۆڕێت. مونزیر لە لێدوانیدا بۆ رۆژنامەكە دەڵێت:" ئەو كات و بۆ یەكەمجار دوای ماوەیەكی دوورودرێژ حارسم ببینم  زۆر بە حەماس بێت بۆ ژیان و زۆر بەختیار بوو". ساڵی 2014 دوای ئەوەی داعش رووبەریچكی بەرفراوانی لە سوریا و عێراق كۆنترۆڵكرد، ئەركێكی نوێ كەوتە ئەستۆی یەكەی هەڵۆكان كە بریتی بوو لە دزەكردنە ناو داعشەوە. هاوسەر و منداڵەكانی حارس سودانی  فۆتۆ- نیویۆرك تایمز دزەكردنە ناو داعشەوە سودانی بەخۆبەخش ئامادەیی خۆی بۆ دزەكردنە نێو ریزەكانی داعش راگەیاند و پلەكەی بۆ نەقیب بەرزكرایەوە و بۆ ئەو ئەركەشی مەشق و راهێنانی پێكرا و ئەوەشی یارمەتیدەری بوو ئەوە بوو كە خێزانەكەی خەڵكی شاری رومادی بنكەی سەرەكی سوننەكان بوو، هەروەك شارەزایی باشیشی لە زاری قسەكردنی رومادی راستگۆیی پێبەخشی و لەبەرئەوەشی شیعەمەزهەب بوو، دەستیكرد بە ئاشنابوون بە ئەنجامدانی رەفتاری سوننەكان و ئەو ئایەتانەشی لەبەركرد كە جیهادییەكان ئارەزوویان دەكرد. پاشان سودانی خۆی كرد بە كەسایەتی " ئەبو سوهەیب" ێكی بێ‌ كار لە یەكێك لە گەڕەكە سوننەنشینەكانی بەغدای پایتەخت و ئەركی دزەكردن ناو ریزی توندڕەوەكانی لە شاری تارمیە دەستپێكرد كە بەهۆی بوونی توندڕەوەكانەوە ناوبانگێكی خراپی هەبوو. سودانی لەو ئەركەدا سەركەوتوو بوو، بووە ئەندامێكی داعش و ئەركی گواستنەوەی سەدان كیلۆگرام مادەی تەقەمەنی بۆ خۆكوژەكان لە بەغداد پێسپێردرا. لە هەموو ئەركێكدا سودانی هەڵۆكانی ئاگاداردەكردەوە و ئەوانیش لای خۆیانەوە تەقینەوەی وەهمییان ئەنجامدەدا و بەیاننامەیان لەسەری بڵاودەكردەوە و بۆماوەی 16 مانگ هەوڵەكانی بەرهەمی باشیان هەبوو لە پوچەڵكردنەوەی ژمارەیەكی زۆر لە كردەوەی تیرۆریستی و كوشتنی چەندین سەركردەی دیاری داعش. دایك و باوكی حارس سودانی    فۆتۆ – نیویۆرك تایمز   كۆتاییەكەی وادەردەكەوێت كە داعش لە ناوەڕاستی 2016دا بەهۆی GPS ەوە درۆكەی ئاشكرادەكەن و كاتێك فەرماندەكەی لە داعش پەیوەندی پێودەكات و پرسیاری شوێنەكەی لێدەكات، سودانی لە وەڵامدا دەڵێت لە گەڕەكێكە و كردوەیەك جێبەجێدەكات، لە كاتێكدا ئەو لە سەردانی ماڵی خۆیدا بووە، و فەرماندەكەی پێی دەڵێت كە درۆدەكات. لە دوای ئەو مەترسییەوە داوا لە سودانی دەكرێت ئەركەكەی رابگرێت، بەڵام رەتیدەكاتەوە سوردەبێت لەسەر بەردەوامبوون و لە سەرەتای كانوونی دووەمی 2017 رێكخراوی داعش سودانی بە ئەركێك رادەسپێرێت  كە ئەوا دوایی بوو لەو كاتەوە بە تەواوەتی دیارنەما. لە ئابی 2017دا داعش گرتەیەكی ڤیدیۆیی بڵاوكراوەكە كوشتنی چەند زیندانییەك نیشاندەدات، یەكەی هەڵوەكان جەختدەكاتەوە كە سودانی یەكێك بووە لەوانە. دیارنەمانی تەرمەكەی یەكەی هەڵۆكان هەوڵدەدات تەرمی سودانی بدۆزێتەوە، بەڵام بێسود بوو، راپۆرتەكەی نیویۆرك تایمز ئاماژەی بۆئەوەكردووە كە سەرەڕای ئەوەی سودانی بووە بە ئەفسانە، بەڵام  بەهۆی نەدۆزینەوەی تەرمەكەیەوە، خێزانەكەی ناتوانێت هیچ قەرەبوویەكی دەستبكەوێت. رەغد شلوب، هاوسەری سودانی دەڵێت باوەڕی وابوو كە سودانی ئەو و سێ‌ منداڵەكەی پشتگوێدەخات، چونكە هیچ شتێكی دەربارەی ژیانی نهێنی نەدەزانی كە جگە لە باوكی و مونزیری برای كەسیان ئاگادار نەبوون. بەرپرسانی عێراق دەڵێن یەكەی هەڵۆكان سەدان هێرشی تیرۆریستی بۆسەر بەغداد پوچەڵكردوەتەوە و بەوەش ئاسایشی بەغدا زیاتر لە 15 ساڵ لەمەوبەر سەقامگیرترە. چەند وێنەیەكی حارس سودانی  فۆتۆ- نیویۆرك تایمز   سەرچاوە: بی بی سی  

(درەو میدیا): لە شەوێكی پڕ لە ئاڵۆزیی و لە دۆخێكی زۆر دژواری هاوینی 2016 دا، فڕۆكەوان یونس بۆیرس فەرمانێكی جێبەجێكرد و بە فڕۆكە " ئێف 16" ەكەی  ئەركی پاراستی فڕۆكەكەی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیای لە ئەستۆگرت بۆئەوەی بە سەلامەتی لە فڕۆكەخانەی ئەتاتورك لە ئیستانبوڵ بنیشێتەوە، سەرەڕای ئەوەی كە كودەتاچییەكان ئاسمان و بنكە سەربازییەكانیان كۆنترۆڵكردبوو. بەڵام یونسی فڕۆكەوان كە ئەوكات بە پاڵەوان وەسفكرا، لە چوارچێوەی لێكۆڵینەوەكانی تایبەت بە هەوڵی كودەتاكەی 15 تەمموزی 2016ی توركیا دەستگیركرا. یونس بۆیرس ( 29 ساڵ) لەگەڵ برا جمكەكەیدا ئیمری بۆیرس دەستگیركرا كە ئەویش فڕۆكەوانە و هەردووكیان لە " پڵنگەكانی هێزی ئاسمانی توركیا"  پۆلی 192 لە بنكەی بالیكسیر لە ژێر فەرماندەیی ناتۆدا خزمەتدەكەن. بە گوێرەی راپۆرتێكی رۆژنامەی " سەباح"ی سەر بە حكومەت، دادگا برا گەورەكەی ئەو دوو فرٍِۆكەوانە " ئیبراهیم بۆیرس" تۆمەتباردەكات بە تێوەگلان لە كودەتا شكستخواردووەكە لە رێگەی بەشداریكردنی لە كۆبوونەوەیەكی كودەتاچییەكاندا لە ئەكادیمیای جەنگی هێزی ئاسمانیی و رۆڵی لە دەستبەسەركردنی ئەفسەرانی سوپا لە شەوی كودەتاكەدا. لەسەر بنەمای ئەو تۆمەتانە دەسەڵاتدارانی توركیا ئەو دوو برا فڕۆكەوانەیان دەستگیركرد، لە هەنگاوێكی تەواو پێچەوانەی ئەو بیرۆكەیەی كە یەكێكیان دەیتوانی لە جیاتی پاراستنی، موشەكێك ئاراستەی فڕۆكەكەی سەرۆك بكات. ئەوەی مایەی ئاڵۆزیی و مشتومڕە دەسەڵاتدارانی توركیا لە مۆبایلی ئەو دوو برا فڕۆكەوانەدا ئەپلیكەیشنی " ByLock" یان نەدۆزیوەتەوە كە بە بڕوای دەسەڵاتدارانی توركیا لایەنگرانی بزوتنەوەكەی گولەن بۆ خۆبەدوورگرتن لە چاوی دەزگا ئەمنییەكان بۆ پەیوەندیكردن بەكاریانهێناوە، بەڵام سەرەڕای ئەوەش هەردوو برا فڕۆكەوانەكە یونس و ئیمری بۆیرس گومانی لایەنگریی بزوتنەوەكەی گولەنیان ئاراستەكراوە. لە دوای كودەتا شكستخواردووەكەی تەمموزی 2016ەوە دەسەڵاتدارانی توركیا دەیان هەزار كەسیان لە دەزگا ئەمنیی و سەربازیی و دادوەرییەكان دەستگیركردووە و سەدان هەزار فەرمانبەریشیان بە گومانی ئەندامێتی و لایەنگری بزوتنەوەی گولەن لەكارەكانیان دوورخستوەتەوە. عومەر فاروق ئیدنەر بریكاری وەزارەتی داد لە لێدوانێكیدا بۆ میدیاكانی توركیا دەڵێت:" رێوشوێنی یاساییمان بەرامبەر 445 هەزار ئەندامی ئەو بزوتنەوەیە گرتوەتەبەر" لەماوەی دوو ساڵدا. شەوی 15ی تەمموزی 2016 ژمارەیەك ئەفسەری باڵای سوپای توركیا هەوڵیاندا لە رێگەی كودەتایەكی سەربازییەوە كۆتایی بە دەسەڵاتی ئاكپارتی و رەجەب تەیب ئەردۆغان بهێنن و چەندین بارەگا و بنكەی سەربازیان كۆنترۆڵكرد و نزیك بوو لەوەی ئەردۆغان دەستگیربكەن یان بكوژن، بەڵام هەوڵەكەیان شكستیهێنا و چەند ئەفسەرێكی تری سوپا توانیان ئەردۆغان لە هاوینەهەواری مەرمەریس بپارێزن و رزگاریبكەن. ئەردۆغان ئەو شەوە بە پاسەوانی ئەو فڕۆكە سەربازییەی كە یونس بۆیرس كاپتنی بوو، بە سەلامەتی گەڕایەوە فڕۆكەخانەی ئەتاتوركی ئیستانبوڵ، لەكاتێكدا فڕۆكە و هێلیكۆپتەری كودەتاچییەكان بۆ كۆنترۆڵكردنی ئاسمانی وڵات لە جموجوڵدا بوون. سەرچاوە: سكای نیوز عەرەبیە

( درەو میدیا): سەدر و عەبادی و حەكیم و عەلاوی پێكهێنانی بنەمای گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیان ڕاگەیاند، مالیكیش دەڵێت، سبەینێ‌ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنن، پارتی و یەكێتیش داوای ڕێكکەوتنی نوسراو دەكەن. ئێوارەی ئەمڕۆ بەرەی ناسراو بە (میحوەری پێنج قۆڵی) كە هاوپەیمانێتییەكانی ( سائیرون و نەسر وحیكمە و وەتەنیە و بەشێك لە سوننەكان) لەخۆدەگرێت، لە هۆتێل (بابل)ی شاری بەغداد كۆبوونەوە بە مەبەستی گەیشتن بەڕێكکەوتن و پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی كە خۆی لە كۆكردنەوەی زۆرترین كورسی پەرلەمانی عێراقدا دەبینێتەوە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت و ناونانی سەرۆك وەزیرانی داهاتووی عێراق. بەپێی زانیارییەكان، لە كۆبونەوەكەدا هەریەك لە (موقتەدا سەدر و حەیدەر عەبادی و عەممار حەكیم و ساڵح موتڵەگ و كازم شەممەری و عەدنان ئەلزەرفی) و ژمارەیەك كەسایەتی سیاسی ئەو پێنج هێزە بەشداربوون.   دوابەدوای كۆبوونەوەكە كە مێك لەمەوبەر كۆتاییهات، بەشداربوان بەیاننامەیەكیان بەناوی (سائیرون و نەسر و فەتح و وەتەنیە) وە، بڵاوكردەوە و تیادا بنەمای پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیان ڕاگەیاند و داواشیان لە كوتلە سیاسیەكانی تر كرد بێنە پاڵ هاوپەیمانێتییەكان، لە بەشێكی بەیاننامەكەدا نوسیویانە، هاوپەیمانێتییەكەیان تائیفیەتی تێپەڕاندوە و بە هەموو شێوەیەكیش بنەمای پشكێنە ڕەتدەكاتەوە و بەنیازی پێكهێنانی دەوڵەتی هاوڵاتی و یەكسانی و دابینكردنی ژیانێكی شەرەفمەندانەیە بۆ عێراقییەكان و هەوڵی پێكهێنانی حكومەتێك دەدات كە بەتوندی بەڕووی گەندەڵی و گەندەڵكاراندا بوەستێتەوە. ژمارەی كورسییەكانی ئەم چوار هێزە پێكەوە دەگاتە 136 كورسی، سائیرون 54 و نەسر 42 و حیكمە 19 و وەتەنیە 21، ڕەنگە هەر ئەوەشبێت هۆكاری ئەوەی ناویاننابێت و بنەما و (تۆو)ی، گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی نەك بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕابگەیەنن، كە پێویستی بە ( 50+1) واتە 165 كورسی پەرلەمان بە وپێیەی ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمانی عێراق لە خولی داهاتوودا 329 كورسیە.    هەر ئەمڕۆ كەناڵی" ئێن ئاڕ تی "  نزیك لە جوڵانەوەی نوێ رایگەیاند جوڵانەوەی نەوەی نوێ كە چوار كورسیی لە  پەرلەمانی عێراقدا بەدەستهێناوە بەشێك دەبێت لەو كوتلە گەورەیەی كە سەدر و عەبادی و حەكیم رایدەگەیەنن، بەڵام وەفدی ئەو جوڵانەوەیە لە كۆبوونەوەكەی هۆتێل بابل بەشدارنەبوو و لە بەیاننامەكەی راگەیاندنی بنەمای گەورەترین كوتلەشدا هیچ ئاماژەیەك بە بەشداری جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌ نەكراوە.  کۆبوونەوەکەی هۆتێل بابل هەر ئەمشەو، هیشام ركابی بەڕێوەبەری نوسینگەی نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا لە بەیاننامەیەكدا كە وێنەیەكی دەست " درەو میدیا " كەوتوە، ئاشكرایكرد، پەیوەندییەكان لە نێوان دەوڵەتی یاسا و فەتح و پارتی و یەكێتی بەردەوامە و قسە لەوەدەكرێت سبەی دووشەممە پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی ڕابگەیەنرێت. لە چوارچێوەی ئەو پێشهاتە نوێیانەدا، پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە بەیاننامەیەكی هاوبەشدا ڕایانگەیاندووە، ئەمڕۆ لەگەڵ سەركردایەتی (میحوەری نیشتمانی) كۆبوونەتەوە بۆ تاوتوێكردنی چۆنیەتی بنیاتنانی دەسەڵاتی ئیتیحادی و میكانزمەكانی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی لەپێناو پێگەیاندنی دیدی هاوبەش بۆ بەرنامەی سیاسی و حكومی بۆ قۆناغی ئایندە.   لە بەشێكی تری بەیاننامەكەدا، پارتی و یەكێتی تەئكیدیان كردووە، ئامادەن بۆ هاوكاری و هەماهەنگی لەگەڵ كوتلە سیاسییەكانی تر لەپێناو پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و بەپێویستیشیان زانیوە كە پێكهێنانی حكومەتی ئایندە لەڕێی ڕێكەوتنی سیاسیی نوسراوەوە بێت. دوای ئەوەی ئەمڕۆ دادگای فیدراڵی عێراق ئەنجامی هەڵبژاردنی 12 ئایاری ئەمساڵی پەسەندكرد، گۆڕەپانی سیاسی عێراق جموجۆڵێكی چڕو پڕی بەخۆوە بینی لەپێناو پێكهێنانی حكومەتی ئایندە و، ئێران و ئەمریكاش وەك دوولایەنی گرنگی پەیوەست بەپرۆسەی سیاسی لەعێراق، نوێنەری خۆیان ڕەوانەی بەغداد كردووە و هەریەكەیان بەجیا لەگەڵ هێز و لایەنە سیاسەكانی عێراق بەچڕی لەسەرخەتن بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێ‌ بەو شێوەیەی كە دەچێتە بەرژوەندی و ئەجێندا سیاسییەكانی خۆیانەوە.  ‎  

( درەو میدیا) :  "حكومەتی ناوەندی ئێران لە پرەنسیپەكانی شۆڕشگێڕیی لای داوە و، هەڵدەستێت هەندێ گروپی شەڕفرۆش لە دژی كوردە ئازادیخوازەكانی ئێران هاندەدات و، حكومەتی ناوەندی ئێران هەستاوە بە پشتیوانیی و پڕچەككردنی پارتیی دیموكراتی كوردستان عێراق بۆ ئەوەی پێكەوە هێرش بكەنەسەر كوردە شۆڕشگێڕە ئازادیخوازەكانی كوردستانی ئێران" ئەمە وتەی جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە لە 1979. ماموستا شەریف هەژاری كە كاری ساغكردنەوەی بەڵگەنامە مێژوییەكانی كورد دەكات لەناو ئەرشیفی بەریتانیدا ئەم ڤیدیۆیەی ناردووە بۆ (درەو میدیا) و وردەكاری زانیارییەكانیشی لەبارەی ڤیدیۆكەوە بەمجۆرە نوسیوە: ...................... ڤیدیۆیەكی بەڵگەنامەیی بڵاونەكراوەی ئەرشیفی بەریتانیا‌ لەسەر مام جەلال. پوختەی زانیاری بەڵگەنامە نهێنییەكانی ئینگلیز دەقاودەق لە بارەی ئەم ڤیدیۆ بەڵگەنامەییەوە، بەمشێوەیە خراوەتەڕوو‌:- - ((ڕۆژی شەممە (بەرواری: 20-10-1979) ڕێكخراوی مافی مرۆڤ لە ئێران، دەسەڵاتدارانی ئێرانی تاوانباركرد بە لێدان و كوشتوبڕی خەڵكی سڤیلی نەتەوەی كورد، بەجۆرێك بەبێ دادگایی كردنیان بە كۆمەڵ لەسێدارەیان داوون. ئەمەش بۆ فتواكەی ڕۆژی (18-8) دەگەڕێتەوە، كە تێیدا ئایەتوڵا خومەینی (فتوای جیهادی پیرۆز)ی بۆ لەناوبردنی گشتیی نەتەوەی كورد، دەركرد، كە بە (نەتەوەی شەیتان و هێزە كافرەكان) ناوی بردن و، فتوای جیهادی پیرۆزی بۆ سڕینەوەیان دەركرد‌. لەو ساتەوە، هێزە ئاسمانیی و زەمینییەكانی حكومەتە ئاینییەكەی ئایەتوڵا خومەینی بە پشتیوانی (فڕۆكە جێت و فانتۆمە شەڕكەرەكان و، هەلی كۆپتێرە ئاگرپژێنەكان و، مووشەكەكان و تانكەكان) بۆ پاكتاوی كوردەكان كە دەكەونە  خۆراوای ولاتی ئێرانەوە، خراونەتە كار. ڕێكخراوی مافی مرۆڤی ئێران ئەوەشی ئاشكراكردووە، كه:‌ پێنج سەد كوردی مەدەنی دیلكراو، بە بێ دادگایی كردن، لەلایەن ئایەتوڵا خاڵخاڵی سەرۆكی دادگاكانی شۆڕش (پیاوەكەی دادگاكانی لەسێدارەدانی ئازادیخوازان)، فەرمانی لەسێدارەدان بەسەریاندا جێ بەجێ كراوە. كوردەكان لەناو خۆیاندا ناكۆكن و، هێزەكانی پارتیی دیموكراتی كوردی عێراق و چەند گروپێكی تری كوردە ئیسلامییەكان و هەندێ ڕێكخراوی ماركسیش پشتیوانی لە هەڵمەتەكانی پاسەوانانی شۆڕشی ئایەتوڵا خومەینی دەكەن. كوردەكان نەتەوەیەكن كە كلتوریان زۆر دەوڵەمەندە، هەزاران ساڵە بە درێژایی زنجیرە شاخەكانی زاگرۆس نیشتەجێن و خانە خوێی ئەو ناوچەیەن. چەندانجاریش له ‌لایەن هۆزە كۆچەرەكان و دەسەلاتدارەكانی دەوروبەریانەوە‌ تووشی پاكتاوكردنی نەتەوەیی و ئاینیی، بوونەتەوە. دوێنێ كە ڕۆژی هەینیی بوو (بەرواری: 19-10-1979)، كوردەكان لە شاری سنە خۆپیشاندانیان بۆ داواكردنی مافی نەتەوەییان بە خواستی (ئۆتۆنۆمی) ئەنجام دا. بەڵام لەلایەن پاسەوانانی شۆڕش و پاسدارانەوە، خەڵتانی خوێن كران و، چەندان كەسیان لێ كووژرا و بریندار كران و، بەشێكیشیان گیران و نێردران بۆ لای (پیاوەكەی دادگاكانی لەسێدارەدانی ئازادیخوازان). بەگوێرەی تۆماركراوەكانی بەردەستمان، كوردستان لە ڕووی جوگرافییەوە بەو خاكە دەناسرێت كە هەڵكەوتەكەی لە (باشوری خۆرهەلاتی توركیاوە) بۆ (باكوری عێراق) و (زۆرینەی خۆراوای ئێران) دەگرێتەوە.  بەڵام هەندێكی تری بەڵگەنامەی مێژوویی تۆماركراو و نەخشەی مێژووییشمان لایە كە دەیسەلمێنن خاكی كوردەكان لە ڕابردوودا، لە ڕووی جوگرافییەوە لە (شاخی تۆرۆس لە توركیا)وە بۆ (ئەرمینیای یەكێتیی سۆڤیەت) درێژ دەبێتەوە و، لە (كێوی عەرەفاتی وڵاتی ئێستای عەرەبستانی سعودیه)شەوە ڕووەو (خۆرهەلاتی سوریا) و (باكوری عێراق) و بەدرێژایی زنجیرە چیاكانی زاگرۆس لە (باكوری خۆراوای ئێرانەوە بۆ باشوری خۆراوای وڵاتی ئێستای ئێران) درێژ دەبێتەوە. ئەم ڕووبەرەش گەورەترە لە ڕووبەری ئێستای وڵاتی فەرەنسا. لە ئێستادا، ژمارەی گشتی كورد، شانزە ملیۆن كەسن. لە پاش شۆڕشی گەلانی ئێرانیشەوە، ناسیۆنالیزمی كوردی بەشێوەیەكەی دراماتیكی گەشەی كرد و، بەزوویی قاسملووی ڕێبەری كوردەكان ناوچەكانی خۆراوای ئێران كە كوردی تێدا نیشتەجێن، كۆنترۆڵ كرد. تموحی قاسملوو بریتیی بوو لە (خودموختاری نەتەوەیی) بۆ كوردەكان. لە پاش فتوای جیهادی پیرۆزی خومەینی بۆ لەناوبردنی نەتەوەی كورد كە بە (نەتەوەی شەیتان) فەرمانی پیرۆزی لە دژیان دەركرد، هێزەكانی پاسەوانانی شۆڕش و پاسداران چەندین سەركەوتنیان تۆماركردو، دەستیان لە هیچ شتێك نەپاراست. بەڵام ئێستا دۆخەكە وەختە پێچەوانە ببێتەوە، لە بەرواری (13-10-1979) هێزە پارتیزانە شۆڕشگێڕەكانی قاسملوو، هێرشیان كردە سەر بنكەی سەرەكی پۆلیس و پاسەوانانی شۆڕشی دەولەتی ناوەند لە شارۆچكەی مەهاباد. پارتیزانە كوردەكان توانیان بەرپرسی پاسەوانانی شۆڕش لە شارۆچكەكەدا بكووژن و، سێ بەرپرسی تریش بریندار بكەن.  لەوەوە، دژە هێرشی پارتیزانەكان بۆ سەر پاسداران و پاسەوانانی شۆڕش چڕتر بوویەوەو، جارێكی دیكە چەندین شارۆچكەی وەك مەهابادیان كۆنترۆڵ كردەوە و، ئێستا بەدەستیانەوەیە، بەڵام دۆخی شارەكانی وەك سنە، هەر ئاڵۆزە. پاش ئەو زنجیرە سەركەوتنانەی پارتیزانە شۆڕشگێڕەكانی كورد، دەوڵەتی ناوەندی داوای ئاگربەستی كرد و، داریۆشی فروهەری وەزیری كاروباری دەرەوەی حكومەتی ناوەندی بۆ لای قاسملوو ڕێبەری كورد نارد، هەتاوەكوو دانوستاندن لەبارەی خواستەكانی كوردەوە بكەن. جەلال تاڵەبانی كە كوردێكی عێراقیە و سكرتێری گشتیی یەكێتیی نیشتیمانی كوردستانی عێراقە، پێی وتین: (ئاگاداری دانوستاندنەكانی ئاشتی نێوان كورد و حكومەتی ناوەندی ئێرانه). جەلال تاڵەبانی ئەوەشی وت: (حكومەتی ناوەندی ئێران لە پرەنسیپەكانی شۆڕشگێڕیی لای داوە و، هەڵدەستێت هەندێ گروپی شەڕفرۆش لە دژی كوردە ئازادیخوازەكانی ئێران هاندەدات و، حكومەتی ناوەندی ئێران هەستاوە بە پشتیوانیی و پڕ-چەككردنی حیزبی پارتیی دیموكراتی كوردستان عێراق بۆ ئەوەی پێكەوە هێرش بكەنەسەر كوردە شۆڕشگێڕە ئازادیخوازەكانی كوردستانی ئێران). جەلال تاڵەبانی پێشی وتین: (سەدان خەڵكی سڤیلی كوردی ئێران لەلایەن سوپای ئێران و پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراقەوە كووژراون و، ماڵەكانیان سوتێنراوە و، پێموایە: پرسی كورد لە ئێراندا بە هێز و هێرشكردن چارەسەر ناكرێت، بەڵكوو دەبێت لە ڕێی سیاسییەوە چارەسەر بكرێت). - بەرواری تۆماركردنی ڤیدیۆ بەڵگەنامەییەكە: 20-10-1979 یە. --------------------------------------------------- ئامادەكردن و ساغكردنەوەی لە ئەرشیفی بەریتانیی: شەریف هەژاری. وەرگێڕانی پوختەی بەڵگەنامە ئینگلیزییەكان‌ بۆ كوردی: شەریف هەژاری.  

(درەو میدیا): سەرۆكی لیژنەی ئاسایشی نەتەوەیی و سیاسەتی دەرەوەی پەرلەمانی ئێران رایدەگەیەنێت قەربووكردنەوەی وڵاتەكەی لە دۆسییەی جەنگی هەشت ساڵەی عێراق- ئێران، چاوپۆشی لێناكرێت و عێراق دەتوانێت قەرەبووی ئێران بكاتەوە و چاوەڕوانی ئەوەن ئەو پرسە جێبەجێ بكرێت. لە لێدوانێكیدا بۆ ئاژانسی " ئیسنا"ی ئێران، حیشمەتوڵا فەلاحەت پیشە، سەرۆكی لیژنەی ئاسایشی نەتەوەیی و سیاسەتی دەرەوەی پەرلەمانی ئێران وتی:" قەرەبووكردنەوەی ئێران دۆسیەیەكی كراوەیە لە پەیوەندییەكانی ئێران و عێراقدا و پێویستە لەسەر بەغدا لەسەر بنەمای مادەی شەشی بڕیاری 598ی ئەنجومەنی ئاسایش قەرەبووەكە بدات". فەلاحەت پیشە جەختیشیكردەوە كە لایەنی عێراقی پرسی قەرەبووكردنەوەی ئێرانی بە تەواوەتی رەتنەكردووەتەوە. سەرۆكی لیژنەی ئاسایشی نەتەوەیی و سیاسەتی دەرەوەی پەرلەمانی ئێران ئاماژەیبەوەشداوە عێراق لە بەرهەمهێنانی نەوت و فرۆشتنیدا لە پێش ئێرانەوەیە و زیاتر لە ئێران دەفرۆشێت و ئەوەش بەواتی ئەوە دێت كە توانایان هەیە قەرەبووی ئێران بكەنەوە و هەروەك چۆن ئێستا قەرەبوووی كوەیت دەكاتەوە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت دادگای فیدراڵی عێراق وەكو دواین وێستگە، ئەنجامی هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی 12ی ئایاری پەسەندكرد. بەپێی دەستور دەبێت دوای 15 رۆژ لە پەسەندكردنی ئەنجامی هەڵبژاردن لەلایەن دادگاوە، پەرلەمانی نوێ یەكەم كۆبونەوەی خۆی بكات بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و متمانەبەخشین بە وەزیرەكانی كابینەی نوێی حكومەت. هێشتا دادگای باڵای فیدراڵی ئەنجامەكانی پەسەندنەكردبوو، لە میدیاكانی عێراق دەنگۆی پێكهێنانی كوتلەیەكی گەورە لەنێوان (ئیئتلافی دەوڵەتی یاسا) بە سەرۆكایەتی نوری مالیكی و (هاوپەیمانی فەتح) بە سەرۆكایەتی هادی عامری و چەند لایەنێكی ناو هاوپەیمانێتی (النصر- سەركەوتن)، بڵاوبوەوە. بەپێی ئەم هەواڵانە بێت، هاوپەیمانی (سائرون) كە موقتەدا سەدر سەرۆكایەتی دەكات و براوەی یەكەمی هەڵبژاردنە، لە هەوڵەكانی پێكهێنانی حكومەت دوورخراوەتەوە. بەڵام مەحمود روبەیعی یەكێك لە سەركردەكانی هاوپەیمانی فەتح لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی: خوازیارین حكومەتێكی بەهێز لەنێوان (فەتح و سائرون و هێزە نیشتمانییەكانی تر) كە نوێنەری هەموو پێكهاتەكانی عێراق بن، پێكبهێنرێت، هەموو ئەو قسانەی كە لەبارەی پێكهێنانی كوتلەی گەورەوە باسدەكرێن، راست نین. النصر: عەبادی تاكە كاندیدە لەلایەكی ترەوە هاوپەیمانی (النصر) رایگەیاند، هەوڵەكان بۆ پێكهێنانی كوتلەی گەورە لەناو پەرلەمانی عێراق بەردەوامە و حەیدەر عەبادی تاكە كاندیدە بۆ وەرگرتنەوەی پۆستی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو. حسێن عادلی وتەبێژی هاوپەیمانی (النصر) لە بەیاننامەیەكدا وەكو وەڵامدانەوەیەك بۆ ئەو هەواڵانەی كە باسلەوە دەكەن بەشێك لەلایەكانی هاوپەیمانێتی (النصر) چونەتە پاڵ نوری مالیكی، وتی: كوتلەی النصر بەهێز و یەكگرتووە لە سیاسەتەكانیدا و هەموان هاوڕان لەسەر كاندیدكردنی حەیدەر عەبادی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران. پارتی و یەكێتی لەگەڵ مالیكی دەبن بەپێی دەستوری عێراق ئەو لایەنەی كە دەتوانێت لەدوای هەڵبژاردن دەنگی (50+1) ی پەرلەمانتاران كۆبكاتەوە، دەتوانێت كابینەی نوێی حكومەت پێكبهێنێت، واتە لە كۆی (329) پەرلەمانتار دەنگی (165) پەرلەمانتار كۆبكاتەوە. ساڵی 2010 دادگای فیدراڵی روونكردنەوەیەكی لەبارەی "كوتلەی زۆرینە" بڵاوكردەوە و یەكلای كردەوە، مەرج نییە ئەو لایەنەی كە زۆرینەی دەنگی هەڵبژاردنی بردوەتەوە، ئەو حكومەت پێكبهێنێت، هەر لایەنێك بتوانێت لەناو پەرلەمان  گەورەترین كوتلەی پێكبهێنێت، مافی پێكهێنانی حكومەتی پێدەدرێت. لەبەر رۆشنایی ئەم روونكردنەوەیەی دادگا، ساڵی 2010 نوری مالیكی كودەتایەكی یاسایی بەسەر ئەیاد عەلاویدا كرد و چانسی پێكهێنانی حكومەتی لە عەلاوی وەرگرتنەوە، سەرباری ئەوەی عەلاوی سەرۆكی لیستی براوەی یەكەمی هەڵبژاردن بوو. ئاماژەكان بۆ ئەوە دەچن مالیكی جارێكی تر ئەو سیناریۆیە دووبارە بكاتەوە، بەڵام ئەمجارەیان لەبری عەلاوی، كودەتا بەسەر موقتەدا سەدری سەرۆكی لیستی براوەی یەكەمدا بكات. محەمەد موسەوی ئەندامی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا لە لێدوانێكدا بۆ (سۆمەریەنیوز) ئاشكرایكرد، نزیكبونەتەوە لە پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و كوتلەكە زۆرینەی لایەنەكان لەخۆدەگرێت و كوتلەكە (200) پەرلەمانتاری لە پەرلەمانی نوێی عێراقدا هەیە. بەپێی قسەی موسەوی، كوتلەكە هەریەكە لە ( ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا، هاوپەیمانی فەتح، یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان و ژمارەیەك لە لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكانی هەرێمی كوردستان) لەخۆدەگرێت. بەپێی قسەی ئەو ئەندامەی ئیئتلافی دەوڵەتی یاسا، هەر لەناو ئەو كوتلەیەدا كە مالیكی دەیەوێت پێكیبهێنێت، (32) پەرلەمانتاری ئیئتیلافی النصری حەیدەر عەبادی هەن كە بەشێوەی سەربەخۆ بەشداربوون لەگەڵ (34) ئەندامی ئیئتیلافی میحوەری نیشتمانی. كۆبونەوەی وەفدی هاوبەشی پارتی و یەكێتی لەگەڵ مالیكی  25-5-2018 نەوەی نوێ لەگەڵ سەدر دەڕوات لەلایەكی ترەوە كەناڵی (NRT) سەربە جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە هەواڵێكدا ئاشكرایكرد، نەوەی نوێ بەشدار دەبێت لە دروستكردنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی عێراقدا. كەناڵەكە رایگەیاند، كوتلەكە پێكدێت لە جوڵانەوەی نەوەی نوێ بە سەرۆكایەتی شاسوار عەبدولواحید، هاوپەیمانی سائیرون بە سەرۆكایەتی موقتەدا سەدر، لیستی النصر بە سەرۆكایەتی حەیدەر عەبادی، ڕەوتی حیكمە بە سەرۆكایەتی عەممار حەكیم و هاوپەیمانی وەتەنیە بە سەرۆكایەتی ئەیاد عەلاوی. بڕیارە ئەمڕۆ ئەو لایەنانە لە بەغداد كۆبونەوەیەك بكەن، ئەمەش دەریدەخات لەپاڵ هەوڵەكانی نوری مالیكیدا، موقتەدا سەدریش هەوڵی پێكهێنانی كوتلەی گەورەی خستوەتە بواری جێبەجێكردنەوە. عەبدوڵا زەیدی سەركردە لە ڕەوتی حیكمە ڕایگەیاندووە، كوتلەكە 134 كورسی پەرلەمانی هەیە، واتە هێشتا ئەم لایەنانە (31) كورسی تریان پێویستە بۆ ئەوەی گەورەترین كوتلە دروست بكەن. كۆبونەوەی شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی نەوەی نوێ لەگەڵ موقتەدا سەدر  22-5-2018 مەكگۆرك و قاسم سلێمانی لە عێراق هاوكات لەگەڵ پەسەندكردنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردن لەلایەن دادگای فیدراڵییەوە، برێت مەكگۆرك نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە "داعش" جموجوڵە سیاسییەكانی لە عێراق چڕكردوەتەوە. مەكگۆرك ئەمڕۆ لەگەڵ نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتلافی دەوڵەتی یاسا كۆبوەوە، بەپێی هەواڵێك كە نوسینگەی مالیكی بڵاویكردوەتەوە، لە دیدارەكەدا مالیكی بە مەكگۆركی وتووە: هێزە نیشتمانییەكان نزیكبونەتەوە لە پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان. هەر لەو كۆبونەوەیەدا كە دۆگلاس سیلیمان باڵیۆزی ئەمریكا لە بەغداد بەشداربووە، مالیكی ئاماژەی بەوەكردووە" هێشتا پرۆژەی زۆرینەی سیاسی باشترین چارەسەرە بۆ دۆخی عێراق". دوێنێش مەكگۆرك لەگەڵ هەریەكە لە عەممار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە و عەبدولحسێن موسەوی سەرۆكی حزبی فەزیلەی ئیسلامی كۆبوەوە. هاوكات لەگەڵ جوڵە سیاسییەكانی برێت مەكگۆرك لە عێراق، میدیاكانی ئێران ژمارەیەك وێنەی قاسم سلێمانی فەرماندەیی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانیان بڵاوكردەوە كە سەردانی مەزارگەی ئیمامی عەلی كردووە لە شاری نەجەف. قاسمی سلێمانی یەكێكە لەو كەسانەی كە رۆڵ و جێدەستی لە نەخشەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا دەبێت، هاوشێوەی برێت مەكگۆرك نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا. سوننەكان لەگەڵ بارزانی كۆدەبنەوە لەلایەكی ترەوە ئەمڕۆ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لە سەلاحەدین لەگەڵ وەفدێكی هاوپەیمانی میحوەری نیشتمانی سوننەكان بە سەرۆكایەتی خەمیس خەنجەر كۆبوەوە. بەپێی هەواڵێك كە لە سایتی مەسعود بارزانی بڵاوكراوەتەوە، لە كۆبونەوەكەدا باس لە پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت كراوە و جەخت كراوە لەسەر "رێگریكردن لە تاكڕەوی لە بەڕێوەبردنی وڵاتدا"  

ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ ئەمڕۆ یەكشەممە دادگای فیدراڵی عێراق كۆتایی بە هەموو مشتومڕێك هێنا و بە بڕیارێك ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقی پەسەندكرد كە 12ی ئایاری رابردوو بەڕێوەچوو. دوای ئەو بڕیارەی دادگای فیدراڵی عێراق، هەنگاوە دەستورییەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق دەستپێدەكات بەمشێوەیەی خوارەوە: - دادگای فیدراڵی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردن پەسەنددەكات. - فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراق داوا لە پەرلەمانی هەڵبژێدراو دەكات لە ماوەی 15 رۆژ دوای راگەیاندنی ئەنجامەكان كۆببێتەوە. - پەرلەمانتاران لە دانیشتنی یەكەمدا بە سەرۆكایەتی بە تەمەنترین پەرلەمانتاری، سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی بە زۆرینەی رەها هەڵدەبژێرن. - پەرلەمان بە كۆی دەنگی دوو لەسەر سێ‌ لە ماوەی 30 رۆژدا دوای دانیشتنی یەكەمی سەرۆك كۆمار هەڵدەبژێرێت. - سەرۆك كۆماری نوێ‌ كاندیدی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان رادەسپێرێت بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێ‌، گەورەترین كوتلەی پەرلەمان، ئەو كوتلەیە نییە كە زۆرینەی كورسییەكانی لە هەڵبژاردندا بەدەستهێناوە، بەڵكو بە گوێرەی بڕیارێكی دادگای فیدراڵی گەورەترین كوتلە ئەو كوتلەیە كە ( 50+1)ی كورسییەكانی پەرلەمانی هەیە كە دەكاتە 165 پەرلەمانتار. - سەرۆك وەزیران راسپێردراو 30 رۆژی لەبەردەمدایە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت و خستنەڕووی ناوەكانیان لە پەرلەمان بۆ متمانە پێدانی. - پێویستە پەرلەمان بەرنامەی حكومەت پەسەندبكات و هەر وەزیرێك بەجیا دەنگی لەسەربدرێت و بە زۆرینەی رەها متمانەی پێببەخشرێت. -  ئەگەر سەرۆك وەزیرانی راسپێدراو نەیتوانی لەماوەی 30 رۆژدا كابینەی حكومەت پێكبهێنێت، یان پەرلەمان رەتیكردەوە متمانە بە حكومەت ببەخشێت، ئەوا پێویستە سەرۆك كۆماری كاندیدێكی تر رادەسپێرێت لە ماوەی 15 رۆژدا كابینەی نوێی حكومەت پێكبهێنێت.  

(درەو میدیا): دادگای فیدراڵی عێراق ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی پەسەندكرد كە 12ی ئایاری رابردوو بەڕێوەچوو. ئیاس ساموك، وتەبێژی دادگای فیدراڵی لە بەیاننامەیەكدا وتی:" دادگای باڵای فیدراڵی بەیانی ئەمڕۆ 19ی ئاب بە ئامادەبوونی سەرجەم ئەندامەكانی كۆبووەوە بۆ تێڕوانینی داواكاری پەسەندكردنی ئەنجامی كۆتاییی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی كرد". ساموك وتیشی:" دادگا وردبینی ئەو ناوانەی كرد كە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆیی هەڵبژاردنەكان بە نوسراوێكی رۆژی 16ی ئاب پێشكەشیكردووە و دوای وردبینی و لێكۆڵینەوە و پەڵپ لەسەر هەندێكیان، دادگای فیدراڵی دوانیوەڕۆی ئەملاِۆ بڕیاری خۆی بۆ پەسەندكردنی ناوەكان دەركرد و بڕیارەكەش بە كۆی دەنگ دراوە". پەسەندكردنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان لەلایەن دادگای باڵای فیدراڵییەوە كۆتایی بە مشتومڕی لایەنەكان لەسەر پرۆسەی هەڵبژاردن و ئەنجامەكانی دەهێنێت و هەنگاوەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراقی بەدوادا دێت.

(درەو میدیا): شارەزایەكی كاروباری توركیا دەڵێت توركیا دوو قەیرانی جیاوازی هەیە و پەیوەندییەكانی نێوان ئەمریكا و توركیاش بەرەو كۆتایی دەچێت. ستیڤ كوك، شارەزا لە كاروباری توركیا لە میانی بەشداریكردنیدا لە بەرنامەی " GPS" ی كەناڵی " CNN" وتی:" لە ژمارەیەكی زۆر پرس و دۆسییەدا دەردەكەوێت كە پەیوەندییەكانی ئەمریكا و توركیا لەسەر لێواری كۆتاییدان، هەردوو دەوڵەت بەرژەوەندیی ستراتیژی جیاوازی و ئامانجی لە پێشینەی جیاوازیان هەیە، توركەكان پەرەیان بە پەیوەندییەكانیانداوەلەگەڵ روسیا و ئەو شەڕەیان ئاڵۆزكرد كە واشنتۆن دژی رێكخراوی داعش لە سوریا بەرپایكردووە، هەروەها لە راستیشدا هاوكاریی ئێرانیان كردووە لە خۆبەدوورگرتن لەو سزایانەی كە بە ئامانجی وەستاندنی هەوڵەكانی ئێران بۆ پەرەپێدانی پرۆگرامە ئەتۆمییەكەی سەپێندراون". كوك وتیشی:" ئێستا لە توركیا دوو قەیرانی جیاواز هەیە، قەیرانی لیرە و دۆخی خراپی ئابوری كە وڵات پێیدا تێدەپەڕێت، لەگەڵ قەیرانی پەیوەندییە دیپلۆماتییەكان لەگەڵ ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا، تویتەكەی دۆناڵد ترەمپ هەلی دایە سەرۆكی توركیا رەجەب تەیب ئەردۆغان بۆئەوەی لۆمەی ئەمریكا بكات و بەرپرسیارێتی ئەو دۆخەی بخاتە سەرشان كە ئابوری توركیا پێیدا تێدەپەڕێت.

(درەو میدیا): كارین كنایسڵ ، وەزیری دەرەوەی نەمسا هاوسەرگیرییكرد و بەهۆی بانگهێشتكردنی ڤلادیمێر پوتن سەرۆكی روسیاوە بۆ ئاهەنگەكەی رووبەڕووی رەخنە بووەوە. لە ئاهەنگی هاوسەرگیری وەزیری دەرەوەی نەمسادا كە رۆژی شەممە 19ی ئاب لە هەرێمی ستیریای نەمسا بەڕێوەچوو، پوتن ئامادەبوو، پاش پێشكەشكردنی دیاریی، لەگەڵ بوكەخان " وەزیری دەرەوەی نەمسا" سەمای كرد. ئەم هەنگاوەی وەزیری دەرەوەی نەمسای رووبەڕووی رەخنە كردەوە و سیاسییە نەیارەكانی كنایسڵ تۆمەتباریان كرد بە كاركردن دژی سیاسەتەكانی یەكێتی ئەوروپا. پوتن لە رێگایدا بەرەو ئەڵمانیا بۆ كۆبوونەوە لەگەڵ ئەنگێلا مێركڵ، لە نەمسا وچانێكی دا و بەشداری ئاهەنگی هاوسەرگیری وەزیری دەرەوەی نەمسای كرد. كارین كنایسڵ " 53 ساڵ" لەگەڵ سەرمایەدارێك بەناوی " ڤۆڵڤگانك میلینگەر" هاوسەرگیری كرد و ئاهەنگەكەشیان لە شارۆچكەی " گاملیتس"ی بچوكی نزیك سنوری سلۆڤینیا بەڕێوەچوو. پوتن بە چەپێك گوڵ و بە هاوڕێتی دوو گۆرانیبێژی قۆقازی خۆی كرد بە ئاهەنگەكەی وەزیری دەرەوەی نەمسادا و گۆرانیبێژەكانیش چەند گۆرانییەكیان پێشكەشی میوانەكان كرد. میدیاكانی روسیاش لەسەر زاری دیمیتری پیسكۆڤ وتەبێی پوتنەوە رایانگەیاند سەرۆكی روسیا، سەماوەرێكی چالێنان و عەساریەكی رۆن دروستكردنی كۆن و تابلۆیەكی بە دیاری پێشكەشی وەزیری دەرەوەی نەمسا كردووە كە ژیانی گوندنیشینەكان نیشاندەدات. پیسكۆڤ راشیگەیاند پوتن لە ئاهەنگەكەدا بە ئەڵمانیی وتارێكی پێشكەشكردووە و لەسەر شەرەفی بوكەخان و كاكی زاواش پێكێك شەرابی نۆشیوە. كارین كنایسڵ كە كەسایەتییەكی ئەكادیمی سەربەخۆیە، لەلایەن پارتی ئازادی راستڕەوی توندڕەوەوە كە هاوبەشە لە حكومەتی ئیئتیلافی وڵاتدا وەك وەزیری دەرەوە دیاریكراوە. ماوەی زیاتر لە هەفتەیەكە بانگهێشتكردنی پوتن بۆ ئەو ئاهەنگی هاوسەرگیرییە لە نێو میدیاكانی نەمسادا مشتومڕی دروستكردووە و ئەندامانی پارتی سەوزی نەمسا لەوانە بوون كە رەخنەیان لەو هەنگاوەی وەزیری دەرەوە گرت و داوایان لێكرد دەستلەكاربكێشێتەوە. هەندێك كەسایەتی سیاسیش سكاڵایان لەو خەرجییە هەبوو كە بەهۆی سەردانەكەی پوتن و گرتنبەری رێوشوێنی ئەمنیی توندەوە لەسەر شانی هاوڵاتیانی نەمسا دەكەوێت كە باج بە حكومەت دەدەن. دوای بەشداری لە ئاهەنگەكەی وەزیری دەرەوەی نەمسا، سەرۆكی روسیا گەیشتە بەرلینی پایتەخی ئەڵمانیا و لەگەڵ ئەنگێلا مێركڵ راوێژكاری ئەڵمانیا چەند پرسێكی جێی بایەخی هەردوولایان تاوتوێكرد.ز سەردانەكەی پوتن بۆ ئەڵمانیا لە كاتێكدایە بەرلین لەلایەن ئەمریكاوە گوشاری زۆری خراوەتەسەر بۆئەوەی پرۆسەی راكێشانی بۆری غاز " نۆرد ستریم 2" رابگرێت كە غاز لە روسیا بۆ ئەڵمانیا دەگوازێتەوە. سەرچاوە: بی بی سی 

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ 24ی نیسان/ ئەپرێلی رابردوو، هێلیكۆپتەرەكەی سوپاسالاری توركیا ژەنەراڵ خوڵوسی ئاكار لە باخچەی ماڵەكەی عەبدوڵا گویل، سەرۆكی پێشووی توركیا نیشتەوە، دوای چوار رۆژ، گویل رایگەیاند كە خۆی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا كاندید ناكات، دوای ئەوەی چەند راپۆرتێك باسیان لە نیازی گویل كرد بۆئەوەی ركابەرێتی ئەردۆغان بكات لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا. گویل، كە سەردانەكەی ژەنەراڵ خوڵوسی ئاكاری پشتڕاستكردەوە و وتی هیچ هەڕەشەیەكی پێ‌ نەبووە تا لە خۆكاندیدكردن پەشیمانی بكاتەوە، بەڵام رەتیكردەوە وردەكاریی سەردانەكە ئاشكرابكات. سەرەڕای ئەوە، ئۆپۆزسیۆنی توركیا دڵنیایە لەوەی كە ئاكار هەڕەشەی لە گویل كردووە بۆئەوەی لە خۆكاندیدكردنی پاشگەزببێتەوە. واقیعەكە ئاماژەبەوەدەدات كە ئەردۆغان ناخوازێت هیچ ركابەرێكی هەبێت، بە تایبەتی هاوبەشە دێرینەكەی لە دامەزراندنی پارتی داد و گەشەپێدان، كە ناچاربوو دەستلەكاربكێشێتەوە، كاتێك لەلایەن پەرلەمانەوە بە سەرۆكی وڵات هەڵبژێدرا، كە ئەو كات بە گوێرەی دەستور وا پێویست بوو. بن عەلی یەڵدرم سەرۆك وەزیرانی توركیا وتی:" پرۆسەی ئۆپۆزسیۆن بۆ كاندیدكردنی عەبدوڵا گویل شكستیهێنا "، ئەوەش نیشانیدەدات كە ئەرددۆغان نایەوێت لە نێو حزبەكەی و ئەوانەشی لەسەر ئەو ئەژماردەكرێن دەنگی ئۆپۆزسیۆن هەبێت. سایتی " زە بلاك سی" بە هاوكاریی گۆڤاری " دێرشپیگڵ"ی ئەڵمانیی چەند دیدار و چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ بەرپرسان و فەرمانبەران و كەسە نزیكەكانی بازنەی بڕیاردان لە توركیا كردوووە و راپۆرتێكی بڵاوكردەوە، كە چەند لایەنێكی شارەوای پەیوەندی ئەردۆغان بە حزبەكەیەوە ئاشكرادەكات. بە گوێرەی راپۆرتەكەن ئەردۆغان كاریكردووە بۆ پاككردنەوەی حزبەكەی، هەتا رێگەنەدرێت هیچ نەیار و ئۆپۆزسیۆنێك لە ناویدا نەبێت و هیچ كەسێكی تر ئەستێرەی نەدرەوشێتەوە. گوناهێك كە لێخۆشبوون نیە لەوانەیە باشترین نمونەش بۆئەوە، ئەوەبێت كە لەگەڵ ئەحمەد داودئۆغڵۆ سەرۆك وەزیرانی پێشوودا هات. ئەردۆغان ، دوای دەستلەكاركێشانەوەی لە سەرۆكایەتی " ئاكەپە"لەدژی چەند ئەندامێكی حزبەكەی،  داودئۆغڵۆی بۆ سەرۆكایەتی حزبەكە بردەپێشەوە ، بەڵام دوای دووساڵ لەو هەنگاوە، ئەردۆغان لە سەرۆك وەزیرانەكەی بێزاربوو. دادوئۆغڵو زیاتر لەوەی پێویست بوو دەركەوت و بەرزبووە، باشەی ئەنجامدانی رێككەوتنی كۆچی لەگەڵ یەكێتی ئەوروپا بۆ گەڕایەوە، كە بەلای ئەردۆغانەوە گوناهێكە لێخۆشبوونی نیە. لە توركیا وێبلاگێكی نوێ دەركەوت بەناونیشانی " دۆسیەی مراوییەكە" و دەستیكرد بە رەخنەگرتن لە دادوئۆغڵۆ و بە ناپاك " خائین" وەسفیكرد كە لە هێڵی سەرۆك لایداوە. داود ئۆغڵو ئایار/ مایۆی 2016 دەستیلەكاركێشایەوە بەهۆی ناكۆكییەوە لەگەڵ ئەردۆغان، بە گوێرەی چەند راپۆرتێك هۆكارەكەی خواستی ئەردۆغان بوو بۆ هەمواركردنی دەستور و پێدانی دەسەڵاتی زیاتر لە سەرۆك كۆمار لەسەر حسابی سەرۆك وەزیران. ئەردۆغان كەسێكی متمانەپێكراوی بێ‌ خواست و خەونی لەجێگەی داود ئۆغڵۆ دیاریكرد ، وەزیری گواستنەوە " بن عەلی یەڵدرم" كە تا هەڵبژاردنەكەی 24ی حوەزیرانی رابردوو هەڵوەشاندنەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران، پۆستەكەی بەڕێوەبرد. لەگەڵ دەستبەكاربوونی یەڵدرم هێز و دەسەڵات لە سەرۆكایەتی وەزیرانەوە گواسترایەوە بۆ كۆشكی سەرۆكایەتی، و ئەردۆغان بە ئاشكرا بڕیاری پەیوەست بە حكومەتی دەردەكرد و دەستەیەكی راوێژكاریی پێكهێنا كە زۆر لە حكومەتی سێبەر دەچوو. ململانێی باڵەكان لە دەرەوە حكومەتی توركیا بە شێوەی یەكگرتوو پەیوەست بە دڵی یەك پیاوەوە دەردەكەوت، بەڵام لە راستیدا وەزیرەكان و راوێژكارەكان كێبركێیان ببوو بۆ بەدەستهێنانی رەزامەندی سەرۆك. لە پشتی پەردەوە دوو تیم كەوتنە ململانێ‌ی یەكتر: تیمێك كە شێوازی سەددامی لاباشە و لە دەوری زاواكەی سەرۆك، وەزیری وزە بەرات ئەڵبایراق كۆبوونەوە و تیمێكی تر كە زیاتر میانڕەون و كەسانی وەك وتبێژی حزب ئیبراهیم كاڵنی لە خۆگرتووە. ئەردۆغان سیاسەتی زیاتر توندی پەیڕەوكرد و زاواكەشی بەرات ئاڵبایراق بەرەو رێبازی زیاتر توندتر لە دژی ئۆپۆزسیۆن لە ناوەوە و لە دەرەوە رێگەی گرتەبەر. بە گوێرەی راپۆرتەكەی " زە بلاك سی" ئاڵبایراق لە پشتی دەستپێكردنی لێكۆڵینەوە بوو لە رۆژنامەنووسی  توركیی – ئەڵمانیی " دەنیز یوجیل". باوەڕی ئاڵبایراق بەوە ی كە ئەردۆغان سەلامترین بژاردەیە لە توركیا بەلای یەكێكی ئەوروپاوە, وایكرد بە بوێرییەكی زیاترەوە رەفتاربكات، بەوتەی راپۆرتەكە. لەبەرئەوە ئاڵبایراق رەخنە لەو كەسانەی ناو حزب دەگرێت كە داوی دانوستان لەگەڵ ئەوروپا دەكەن و بە " بیانیی" وەسفیاندەكات. ململانێی لە ناو " ئاكەپە" دا دەربارەی هەژمون و دەسەڵات بەردەوامە، رۆژنامەی جمهوریەتی توركیی لە نیشان/ ئەپرێلی رابردوو رایگەیاند ئاڵبایراق فەرمانیداوە بە چاودێریكردنی تەلەفۆنەكانی سولەیمان سۆیلۆ وەزیری ناوخۆ كە لەناو ئاكەپەدا ركابەرێكی بەهێزی زاواكەی سەرۆكە. سۆیلۆش بە ئامادەكردنی دۆسیەیەك كە زانیاری لەدژی ئاڵبایراق لەخۆدەگرێت وەڵامی دایەوە، ئەوەش بەەوتەی ئەو سەرچاوانەی كە ئاگاداری ئەوەن. لە كاتێكدا ئەردۆغان هەوڵدەدات  لە رێگەی بێدەنگكردنی هەر دەنگێكی نەیار و دژی لە ناو حزبەكەیدا یەكگرتوویی " ئاكەپە" بپارێزێت، كێبركێ و ململانێی جەمسەرەكانی حزبەكەی بۆ بەدەستهێنانی رەزامەندی سەرۆك چەندین كێشەی تری لێبكەوێتەوە كە رەنگە ئەردۆغان هیچ حسابێكی بۆ نەكردبێت. سەرچاوە: سایتی " الحوڕە"

(درەو میدیا): سەرچاوە سیاسییە ئاگادارەكان پێشبینیدەكەن تا 48 كاتژمێری داهاتوو داددگای فیدراڵی عێراق ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق پەسەندبكات و پێش كۆتاییهاتنی مانگی ئابیش خولی نوێی پەرلەمانی عێراق یەكەم دانیشتنی گرێبدات. بەپێی ئەو بنەما سیاسییەی لەعێراق پیادەكرێت، پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی ئیستحقاقی پێكهاتەی سوننەكانە و لەماوەی دوو هەفتەی ڕابردووشدا جموجۆڵێكی زۆر لەناوەوەی عێراق و چەند پایتەختێكی عەرەبی بەتایبەت عەممانی پایتەختی ئوردون بەڕێوەچووە و چەند كۆبوونەوەیەكی چڕوپڕ لەنێوان هێز و لایەن و كەسایەتییە دیارەكانی پێكهاتەی سوننەدا گرێدراوە و سێ‌ كاندید ڕكابەرییان كردوە بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی ئایندەی پەرلەمانی عێراق، كە ئەوانیش (ئوسامە نوجێفی و محەمەد ڕێكان حەلبوسی و تەلاڵ زەوبەعی)یە، بەپێی زانیارییەكان دوای كشانەوەی زەوبەعی، ئێستا ململانێكە لەنێوان نوجێفی و حەلبوسیدایە و وەك دەوترێت چانسی دووەمیان بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە بەهێزترە. مەرجەكانی پارتی بۆ سەرۆك كۆمار سەرۆك كۆماری عێراقیش كە پشكی كوردە و لەماوەی سێ‌ خولی ڕابردوو بۆ یەكێتی نیشتمانی كوردستان یەكلاببوەوە، پێدەچێت خولی چوارەمیش هەر لای یەكێتی بمێنێتەوە و لای ئەوانیش چەند كاندیدێك ڕكابەری لەسەر دەكەن، كە دوانیان (عەبدوللەتیف ڕەشید و محەمەد سابیر)كە ئاوەڵزاوای كۆچكردوو جەلال تاڵەبانی سەرۆك كۆماری پێشوی عێراقن و فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراقیش وەك یەكێك لەكاندیدەكان ناوی دەهێنرێت. لەگەڵ ئەوەی تائێستا پارتی دیموكراتی كوردستان كە براوەی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقە لە كوردستان، بەڕەسمی ڕەزامەندی پیشاننەداوە جارێكی تر ئەو پۆستە بۆ یەكێتی بێتەوە، بەوپێیەی لەڕابردوودا پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بەرامبەر پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەنێوان یەكێتی و پارتیدا دابەشكراوە،  بەڵام ئێستا ئەو هاوكێشە كۆنە كۆتاییهاتوە و پارتی چاوی لە هاوكێشەیەكی نوێیە كە خۆی لە دوو داواكاری سەرەكیدا دەبینێتەوە،  یەكەمیان دەستبەرداربوونی یەكێتی لەتەواوی پۆست وەزارەتەكانی بەغداد لەحكومەتی ئایندە و پارێزگاری كەركوك ، دووەمیشیان، ئەو كەسەی یەكێتی دیاریدەكات بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار پێویستە پەسەندكراوی پارتی بێت، وەك خۆیان دەڵێن نابێت (لەگروپی 16ی ئۆكتۆبەر بێت)، بەپێی زانیارییەكانی " درەو میدیا" پارتی تێبینی لەسەر هەردوو ئاوەڵزاواكەی تاڵەبانی هەیە و نایەوێت هیچكامیان لە شوێنەكەی تاڵەبانی دانیشتن و فوئاد مەعسومی بەلاوە پەسەندترە بۆ دانیشتن لەسەر ئەو كورسییەی كە لەماوەی چوارساڵی ڕابردوودا لەسەر دانیشتوە، لەگەڵ ئەوەی لێرەولەوێ‌ ناوی تریش دەهێنرێت وەك كاندیدی پۆستی سەرۆك كۆمار بەڵام ئەوانەی باسكران دیارترینیانن. شەڕەكە توندەكە لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیرانە پۆستی سەرۆك وەزیران هاوشێوەی دوو پۆستە سەرۆكایەتیەكەی تر، لەچوارچێوەی سیستمی "تەوافوق"دا، بۆ پێكهاتەی شیعە یەكلابوەتەوە بەوپێیەی زۆرینەن لە عێراق، بەڵام جیاوازی ئەم پۆستە لەگەڵ دوو پۆستەكەی تردا لەزۆر ڕەوەوە زیاترە، بەوپێیەی بڕیاردەری یەكەمی دەسەڵاتی جێبەجێكردنەوە و ئەو كەسەی ئەم پۆستە وەردەگرێت دەبێتە بڕیاردەری یەكەمی بێڕكابەر لە عێراق،  هەر ئەوەشە لەپشت ئەو ململانێ‌ توندەی لەناوخۆی هێزە شیعەكان لەلایەك  و لەدەرەوەی سنورەكانیش لەسەر دیاریكردنی ئەوكەسایەتیە هەیە كە ئەم پۆستە دەگرێتە دەست، ئەمەش بەپێچەوانەی پۆستی سەرۆك كۆمار و سەرۆكی پەرلەمان كە زیاتر ململانێكان لەناوخۆی ئەو هێزە كورتدەبێتەوە كە پۆستەكەی بەردەكەوێت وەك ئیستحقاقی نەتەوەیی و پێكهاتەیی و هەڵبژاردنیش. بەو پێودانگە، هەردوو پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق و سەرۆكی كۆماری عێراق دەكرێ لە ئایندەیەكی نزیكدا یەكلاببنەوە، بەڵام پۆستی سەرۆك وەزیران بە تایبەتی لەوڵاتێكی پڕ ململانێی وەك عێراق ، وێڕایی  دەستوردانە دەرەكییەكان پێویستی بە نەشتەرگەرییەكی قەیسەرییە كە سەرەتاكەی بە ڕێككەوتنی زۆرینەی لایەنە براوەكان و پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیدا تێپەڕدەێت، كە دواتر لەگەڵ كورد و سوننە دەیكەنە پاكێجێك بۆ دابەشكاری كۆتایی سێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق لەنێوان هەرسێ‌ پێكهاتەكەدا.   پارتی و یەكێتی دانوستانەكان دەخەنە دوای جەژن      پارتی و یەكێتی سەردانەكەیان بۆ بەغداد كەتایبەتە بەئەنجامدانی دانوستانی پێكهێنانی حكومەت خستوەتە دوای جەژن و هەوڵی ئەوە دەدەن قەناعەت بەلایەنە ناڕازییەكان بكەن بچنە چوارچێوەیەی وەفدەكەیانەوە. ڕۆژنامەی عەرەبی ئەلجەدیدی قەتەری، لەزاری سەرچاوەیەكی سیاسیەوە بڵاویكردوەتەوە، وەفدە هاوبەشەكەی پارتی و یەكێتی بڕیاریان داوە سەردانەكەیان بۆ بەغداد دوابخەن،  كە بڕیاربوو ئەم هەفتەیە ئەنجامی بدەن، ڕونیشیكردوەتەوە، ئەم دواخستنە لەپێناو كردنەوەی دەرگای دیالۆگە لەگەڵ پارتە كوردییە ئۆپۆزسیۆنەكان و هەوڵدان بۆ ڕازیكردنیان تابەشداری دانوستانەكانی پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق بكەن.   دەربارەی هەنگاوی یەكێتی و پارتی بۆ گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا، سەعدی پیرە، وتەبێژی یەكێتی نیشتمانی كوردستان رایگەیاند بۆ گفتوگۆ لەگەڵ حكومەتی عێراق ‌و پێكهێنانی كابینەی نوێ‌ لەگەڵ پارتی، رەشنووسێكی 27 خاڵییان ئامادە كردووە.  پیرە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا  راشیگەیاندوووە لەگەڵ پارتی رەشنووسێكی27 خاڵییان ئامادە كردووە و  بەسەر چوار بەشدا دابەشبووە، ئێمە ئەو رەشنووسەمان ئامادەكردووە و چوار لایەنەكەی كوردستانیش دەتوانن خاڵی دیكە بۆ رەشنووسەكە زیاد بكەن. بەگوێرەی سەرچاوەكە، چونە ناوەوەی گفتوگۆكان بەوەفدێكی كوردی یەكگرتوو توانایەكی گەورەی دەداتێ‌ بۆ ئەنجامدانی مانۆڕی سیاسی لەپێناو بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كورد، تەئكیدیشیكردووە، هیچ ناكۆكییەك لەبارەی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق نیە و لەپشكی یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەبێت، بەپێی ئەو ڕێككەوتنانەی پێشوەخت كراون.  ڕەوتی حیكمە باس لە سوپرایزی سیاسی دەكات عەبدوڵا زەیدی سەركردە لە ڕەوتی حیكمە بوونی لێكگەیشتن لەگەڵ هێزە كوردستانییەكان بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ئاشكراكردوە و ڕونیشیكردوەتەوە، گفتوگۆكانیان لەگەڵ سائرون و نەسر و وەتەنیە بوەتە هەماهەنگییەكی بنچینەیی. زەیدی ڕاشیگەیاندووە، پێشتر هاوپەیمانی لەنێوان حیكمە و سائیرون و نەسر و وەتەنیەدا هەبووە و بەشێوەیەكی لەسەرخۆ كارەكانی ئەنجامدەدەن. ئەو سەركردەیەی ڕەوتی حیكمە لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ئەوەشی وتوە، گەیشتونەتە لێگەیشتنی هاوبەش لەگەڵ هێزە كوردستانییەكان (پارتی و یەكێتی) و سوپرازییان دەبێت بۆ ڕاگەیاندنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی.