( درەو میدیا): هاوكات لەگەڵ ئامادەكارییەكانی توركیا بۆ هێرشكردنە سەر رۆژئاوای كوردستان، وەفدێكی باڵای ئەو وڵاتە رۆژی شەممە سەردانی روسیا دەكات. عومەر چەلیك وتەبێژلا پارتی داد و گەشەپێدان" ئاكەپە" لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند وەفدەكەی توركیا پێكدێت لە مەولود چاوشئۆغڵۆ، وەزیری دەرەوەن خوڵوسی ئاكار، وەزیری بەرگری، هاكان فیدان سەرۆكی دەزگای هەواڵگری" میت" و ئیبراهیم كاڵن، وتەبێژی سەرۆكایەتی كۆمار. دەربارەی سەردانەكە چەلیك رایگەیاند سەردانكە لەسەر بنەمای رێككەوتنێكە لەگەڵ روسیا و بە گوێرەی ئەو گفتوگۆیانە بەڕێوەدەچێت كە بەرێگەی تەلەفۆن لە نێوان هەردوو لادا دەكرێت و ئاماژەیبەوەشدا وەفدەكەی توركیا لەگەڵ روسیا كاردەكات بۆ دانانی پلانێك بۆ دیداری نێوان سەرۆكی توركیا و هاوتا روسییەكەی. سەردانی ئەم وەفدە باڵایەی توركیا بۆ روسیا لە كاتێكدایە ئەنكەرە بەردەوامە لە ئامادەكاریی بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی لەدژی رۆژئاواە كوردستان و رۆژی سێشەممەش وەزیری بەرگری ئەو وڵاتە رایگەیاند پلانیان بۆ هەموو شتێك داناوە و كارەكان بە گوێرەی خشتەی زەمەنی دیاریكراو بەڕێوەدەچن.
(درەو میدیا): ڤلادیمێر پوتن، سەرۆكی روسیا رایگەیاند تاقیكردنەوەی كۆتایی لەسەر ئەو موشەكە كراوە كە تێكناشكێنرێت و وادەكات هەرچی سیستمی دژە موشەكی ئێستا هەیە هیچ سودێكیان نەبێت. پوتن جەختیشیكردەوە وڵاتەكەی تاكە دەوڵەتە لە جیهاندا خاوەنی ئەو جۆرە نوێیە لە چەكی ستراتیژییە. پوتن لە كۆبوونەوەیدا لەگەڵ ئەندامانی حكومەتەكەی وتیشی:" سیستمی موشەكی " ئەڤانگارد" كە دەتوانێت كڵاوەی ئەتۆمیش هەڵبگرێت ساڵی داهاتوو لە چوارچێوەی هێزە چەكدارەكانی روسیادا دەچێتە خزمەتەوە. هەروەها پوتن لە بەشێكی تری قسەكانیدا وتی:" بە رێنمایی من كە لە وەزارتی بەرگری ئامادەبووم و دواهەمین تاقیكردنەوەی سیستمە موشەكییە ئەنجامدرا و بە تەواوەتی سەركەوتوو بوو. بە گوێرەی ئاژانسەكانی هەواڵی روسیا تاقیكردنەوەی ئەو جۆرە موشەكە لە نیمچە دوورگەی كامەشتكا لە خۆرهەڵاتی روسیا بەڕێوەچووە و پوتنیش لە ناوەندی كۆنترۆڵكردنی بەرگری نیشتمانییەوە چاودێری كردووە.
راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف 72 ساڵ پێش ئێستا تەنیا یەك حزبی سیاسی لە باشوری كوردستان (هەرێمی كوردستانی ئێستا) هەبوو، ئەو حزبەش پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، بەڵام لە دواین هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا كە 30ی ئەیلولی ئەمساڵ بەڕێوەچوو، (31) لیستو قەوارە ناوی خۆیان بۆ بەشداریكردن تۆماركرد. رەنگە ژمارەی حزبە سیاسییەكان بەمزوانە بەرزبونەوەی زیاتر بەخۆوە ببینێت، چەند رۆژێكە گەردەلولێك لەناو حزبە ئیسلامییەكاندا هەڵیكردووەو دیار نییە چی لەگەڵ خۆی رادەماڵێ. لەماوەی دوو رۆژی رابردوودا (6) ئەندامی سەركردایەتیو مەكتەبی سیاسی بزوتنەوەی ئیسلامیو (2) ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسلامی وازهێنانی خۆیان لە كاری حزبی راگەیاندووە. زۆربوونی ژمارەی پارتە سیاسییەكان لە هەرێم تەنیا زادەی بەرەوپێشچوونی پرۆسەی دیموكراسیو فرەیی نییە، چونكە زۆرێك لەو پارتە سیاسییانەی ئێستا لە گۆڕەپانەكەدا كاردەكەن زادەی یەك منداڵدانی سیاسینو بەهۆكاری جیاواز جیابونەتەوە (انشقاق) یان كردووە. ساڵێكو سێ حزب لەماوەی كەمتر لە ساڵێكدا (3) پارتی سیاسی لە هەرێمی كوردستان لەدایكبوون كە ئەمانەن: • جوڵانەوەی نەوەی نوێ • هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەروەری • هاوپەیمانی نیشتمانی ئەم سێ پارتە نوێیە یەكێكیان لەسەر داروپەردووی حزبێكی تر دروستبووەو دوانی تریان زادەی جیابونەوە (انشقاق)ن. جوڵانەوەی نەوەی نوێ سەرباری ئەوەی سەرۆكی ئەم جوڵانەوەیە بەردەوام شانازی بەوەوە دەكات جوڵانەوەكەی یەكەمین پارتی سیاسییە كە زادەی (انشقاق) نییە، بەڵام لە دیمەنە گەورەكەیدا ئەم هێزە لەسەر داروپەردوی بزوتنەوەی گۆڕان بنیادنراوە، ئەوە لەكاتێكدایە باڵەخانەكەی گۆڕان بەتەواوەتی نەڕوخاوەو هێشتا بەپێوەیە. ئەم جوڵانەوەیە لە گوتارەكانیدا وا دەردەكەوێت هێندە گرەو لەسەر مردنی بزوتنەوەی گۆڕان دەكات، هێندە گرەو لەسەر گەورەبوونی خۆی بەشێوەیەكی ئاسایی قۆناغ بە قۆناغ ناكات، واتە بەپلەی یەكەم سەركەوتنی خۆی لەسەر مەرگی گۆڕان هەڵچنیوە. هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەوەری سوڕی ژیانی ئەم هێزە سیاسییە تەنیا (10) مانگ بوو، بەرهەم ساڵح كە ئێستا سەرۆك كۆماری عێراقو جێگری دووەمی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە سەرۆكایەتی دەكرد. هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەروەری هێندەی وەكو هێزێكی جیابوەوە (منشق) لە یەكێتی دەركەوت، هێندە وەكو هێزێكی نوێو پێویست بۆ ئەم قۆناغەی دۆخی سیاسی هەرێم دەرنەكەوت، ئەمە لەكاتێكدابوو، جگە لە بەرهەم ساڵح كە ناكۆكی لەگەڵ حزبەكەی (یەكێتی) هەبوو، چەندین كارەكتەری سیاسی تری دەرەوەی یەكێتیش لەو هێزە نوێیەدا بەشداربوون. بەشێوەیەكی گشتی پێكهاتەو كارەكتەرەكانی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەروەری زادەی جیابونەوە (انشقاق)ی سێ حزب بوون (یەكێتی نیشتمانی- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی). لەم ناو ئەم هێزە نوێیەدا دەگمەنترین روداوی سیاسی لە مێژووی ژیانی حزبایەتی لە كوردستان تۆماركرا، ئەویش كاتێك كە بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانێتییەكە حزبەكەی بەجێهێشتو گەڕایەوە بۆ ناو یەكێتی، تا ئەو ساتە لە مێژوودا روینەدابوو سەرۆكێك حزبەكەی بەجێبهێڵێت، چونكە دیمەنی باو ئەوە بوو هەمیشە ئەندامانی مەكتەبی سیاسیو بەرپرسانی تری حزب لە حزبو سەرۆكەیان جیادەبنەوە، بەڵام ئەمجارە سەرۆك لە حزبەكەی جیابوەوە. هاوپەیمانی نیشتمانی ئەمە نوێترین پارتی سیاسییە لە هەرێمی كوردستان، ئارام قادر ئەندامی مەكتەبی سیاسی پێشووی كۆمەڵی ئیسلامی سەرۆكایەتی ئەم پارتە دەكات. هاوپەیمانی نیشتمانی هەم لەسەر داروپەردوی (هاوپەیمانی بۆ دیموكراسیو دادپەروەری) دروستبووەو هەم زادەی جیابونەوەیەكی پێشوەختەیە لە ناو (كۆمەڵی ئیسلامیو یەكگرتووی ئیسلامی). ئینشیقاق لە شەش دەیەدا جیابونەوە (انشقاق) لەناو حزبی كوردیدا نوێ نییە، بەڵام لە مێژووی نوێدا یەكەمین جیابونەوە (انشقاق)، جیابونەوەی باڵی مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو لە مەلا مستەفای بارزانی لە ساڵی 1964دا. هەشتاكانی سەدەی رابردوو جیابونەوەیەكی تر لەناو پارتی دیموكراتی كوردستان رویدا، ئەدهەم بارزانی ئامۆزای مەسعود بارزانی لە پارتی جیابوەوەو حزبێكی بەناوی "حزبوڵای شۆڕشگێڕی كوردستان"ەوە راگەیاند، بەڵام دواتر ئەدهەم بارزانی گەڕایەوە بۆ ناو پارتی. یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە ساڵی 1975 راگەیەندرا، لەسەر داروپەردوی پارتی دروستكرا، چونكە سەركردە دیارەكانی حزبە نوێیەكە لەوانە بوو لە مەكتەبی سیاسیو ئۆرگانەكانی تری پارتی جیابونەوە. حزبە نوێیەكە كە خۆی بە جۆرێك لە جۆرەكان زادەی (انشقاق) بوو، لەشێوەی نیمچە بەرەیەك دروستكراو پێكهاتبوو لە (كۆمەڵەی رەنجدەران- بزوتنەوەی سۆسیالیست- شۆڕشگێڕان)، زۆری نەخایاند ئەم هاوكێشەیە هەڵوەشایەوەو بزوتنەوەی سۆسیالیست جیابوەوە، ئاڵای شۆڕش (ئاش) راگەیەندرا، كۆمەڵەی رەنجدەران هەڵوەشێندرایەوە. لەدوای ساڵانی 2000وە لە ناو حزبەكاندا ژمارەیەك جیابونەوەی تر رویاندا، لەوانە باڵێك لە حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان جیابووەوە. هاوكات یەكێتی چەند گۆڕانكارییەكی تری بەسەردا هات، ساڵی 2008 ژمارەیەك كادری ئەو حزبە لە دەرەوەی وڵات رەوتێكیان بەناوی "رەوتی گۆڕانكاری- رەگ" راگەیاند، ئەمە جیابونەوەی تەواوەتی نەبوو، بەڵام ساڵێك دواترو بە دیاریكراو لە ساڵی 2009دا نەوشیروان مستەفا جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی جیابوەوەو هێزێكی نوێی بە ناوی "بزوتنەوەی گۆڕان" رایگەیاند. بزوتنەوەی گۆڕان سەرباری ئەوەی بنكەیەكی جەماوەری فراوانو تێكەڵی هەبوو، بەڵام نەیتوانی خۆی لەوە رزگاربكات كە وەكو هێزێكی "منشق"ی یەكێتی دەربكەوێت، نەوشیروان مستەفا كە خۆی رۆژگارێك بە زەبری هێز روبەڕووی ئەوانە دەبووەوە كە لە شاخ هەوڵی جیابونەوە یان پەرتكردنی یەكێتییان دەدا، ئەمجارە خۆی سەركردایەتی جیابونەوەی كرد، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بوبێت كە ئەو هەمیشە دژی ئەوانە دەوەستایەوە كە دەیانوت "بزوتنەوەی گۆڕان هێزێكە لە یەكێتی ئینشیقاقی كردووە"، ئەو هەمیشە دەیوت "بزوتنەوەی گۆڕان هێزێكی نوێیەو مونشەقی هیچ حزبێكی تر نییە". هەردوای بزوتنەوەی گۆڕان، لەناو حزبی سۆسیالیستی دیموكراتی كوردستان جیابونەوەیەك رویدا، بەڵام دواتر جیابوەوەكان گەڕانەوە بۆ ناو حزبەكەیان. سەرەتای ساڵانی 2000 هەندێك جیابونەوەی تر لە ناو حزبە كوردییەكاندا رویدا، رەنگە دیارترینیان بزوتنەوەی ئیسلامی بێت كە لەماوەیەكی كەمدا بەتەواوەتی لێكهەڵوەشاو بووەهۆی لەدایكبوونی ژمارەیەك هێزی نوێ، لەوانە كۆمەڵی ئیسلامی- ئەنسار ئیسلام. شەپۆلێكی نوێ ! چەند رۆژێكە شەپۆلێكی ناڕەزایەتی لەناو سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسلامیو كۆمەڵی ئیسلامی دەستیپێكردووە، پێشبینی دەكرێت چیرۆكەكە بە جیابونەوە كۆتایی بێت. یەكێتی نیشتمانی دوای دوو جیابونەوەی فەرمیو چەندین هەوڵی جیابونەوەی تر، هێشتا لە دەردی پەرتبوونو (انشقاق) رزگاری نەبووەو هەركاتێك كێشەی باڵەكانی ناو ئەو حزبە توند دەبێتەوە، دەنگۆی جیابونەوە دێتە ئاراوە، رەنگە ئەوەی تائێستا یەكێتی بە یەكگرتووی راگرتووە ئەوە بێت، ئەم حزبە دەسەڵاتداری زۆنێكی گەورەیە لە هەرێمی كوردستانو سامانی ئەم ناوچەیەی لەژێردەستدایەو ئەو سامانەش دۆخی ناوخۆیی یەكێتی تاڕدەیەك راگرتووە. بزوتنەوەی گۆڕان كە لە ناو هەناوی یەكێتییەوە هاتە دەرەوە، ئێستا خۆی روبەڕووی هەمان دۆخ دەبێتەوە، بەمدواییانە ژمارەیەك لە هەڵسوڕاوە دیارەكانی ئەو بزوتنەوەیە لە ئەوروپاوە هاوشێوەی "رەگ"ەكەی یەكێتی، رەوتێكیان بەناوی "پرۆ گۆڕان" راگەیاند، هەرچەندە ئەمانە بەتەواوەتی جیابونەوەی خۆیان لە گۆڕان رانەگەیاندووە، بەڵام ئاماژەی جیابونەوە دەدەن. جیابونەوە بۆچی ؟ بەخوێندنەوەی هەموو ئەو حاڵەتانەی جیابونەوە (انشقاق) لەناو حزبی كوردیدا لە باشوری كوردستان لە شەش دەیەی رابردوودا رویانداوە، دەردەكەوێت بەهانەی جیابونەوە لەناو حزبی كوردیدا لە چەند خاڵێكدا كورتبووەتەوە كە ئەمانەن: • بێ متمانەیی نێوان سەرۆكی حزبو ئەندامانی مەكتەبی سیاسیو سەركردایەتی • تاكڕەوی سەرۆكی حزب لە بڕیارداندا • بەبنەماڵەیكردنی حزبو هێنانەپێشەوەی كوڕەكان • دەستگرتن بەسەر دارایی حزبدا لەلایەن سەرۆكو ئەندامانی بنەماڵەی سەرۆكەوە • ناڕوونی داهاتو خەرجی حزب • دەستگرتن بەسەر میدیای حزبدا (ئەمە دوای گەشەكردنی ئامرازەكانی رایگەیاندنو پەیوەندیكردن دەركەوت) ئەوەی جێگای سەرەنجە زۆربەی هەرە زۆری ئەوانەی لەسەر ئەم بەهانانە لە حزب جیابونەتەوەو حزبی نوێیان دروستكردووە، دواتر خۆیان روبەڕووی هەمان كێشەو رەخنە بونەتەوە، بەجۆرێك وایلێهاتووە "ئینشیقاق" بوەتە دەردێكی ئەزەلی حزبیو كوردی.
ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ لە دیمەنێكی دەگمەنی گۆڕەپانی سیاسی میسردا، دوو سەرۆكی پێشووی ئەو وڵاتە لەناو هۆڵی دادگادا رووبەڕووی یەكتر بوونەوە و حوسنی موبارەك سەرۆكی پێشووتری میسر لە كەیسی هەڵكوتانە سەر گرتووخانەكان و شكاندنیان لەمیانی شۆڕی ینایری" كانونی دووەم"ی 2011دا، شایەدیدا كە محەمەد مورسی سەرۆكی پێشوو و چەند سەركردەیەكی ئیخوان موسلمین تێیدا تۆمەتبارن. مورسی لەكاتی شۆڕشەكەدا لە یەكێك لەو گرتوخانانەدا زیندانی بوو, بەڵام بەهۆی شۆڕشی گەلی میسرەوە لەدژی دەسەڵاتی حوسنی موبارەك لە ساڵی 2011 لە زیندان هەڵات و دواتر بە هەڵبژاردن بووە سەرۆكی میسر، بەڵام زۆری نەخایاند جارێكی تر بەهۆی خۆپیشاندان و كودەتای سپی سوپاوە لە پۆستەكەی داماڵرا و خرایەوە كونجی زیندان و ئێستا لە چەند كەیسێكدا تۆمەتبارە كە یەكێكیان شكاندنی گرتوخانەكاندا لەكاتی شۆڕشی میسر لە بەهاری عەرەبیدا. لە دانیشتنەكەی دادگادا كاتێك پرسیاری ئەوە لە موبارەك كرا كە ئایا ئەندامەكانی بزوتنەوەی حەماسی فەلەستینی لەرێگەی تونێلەوە دزەیانكردوەتە ناو میسر و دەوڵەتیش ئاگاداری ئەو تونێلانەبووە؟ موبارەك لە رەتیكردەوە هیچ قسەیەك لە بارەیەوە بكات و رایگەیاند وتەكانی زانیاری نهێنی تایبەت بە ئاسایشیان تێدایە و داوای لە عەبدولفەتاح سیسی سەرۆكی ئێستای میسر كرد مۆڵەتی پێدات بە رەزامەندی سوپا چەند زانیارییەكی پەیوەست بەو كەیسە ئاشكرابكات. پرۆسەی دادگاییكردنی محەمەد مورسی و چەند سەركردەیەكی باڵای ئیخوان موسلمین لەسەر كەیسی شكاندنی چەند گرتووخانەیەك و هەڵاتنی چەند زیندانییەك لە رێگەی سنورەوە لەگەڵ غەززە راستەوخۆ لە كەناڵی " صدی البلد" ی میسرەوە راستەوخۆ پەخشدەكرێت. موبارەك لە دانیشتەنەكانی تری دادگا ئامادەنەبوو، هەرچەندە چاوەڕواندەكرا لە دادگای تاوانەكانی قاهیرە ئامادەبێت و وتەی لێوەربگیرێت و پارێزەرەكەی فەرید دیب رایگەیاند موبارەك هێشتا پلەی فەریقی فڕۆكەوانی هەیە لە هێزە ئاسمانییەكاندا و ئەگەر دادگا بخوازێت بانگهێشتی بكات بۆ شایەدی، پێویستە بە گوێرەی یاسا كارپێكراوەكان رەزامەندی هێزە چەكدارەكان وەربگرێت". بەڵام بە پێچەوانەی ئەوەوە داواكاری گشتی لەسەرەتای دانیشتەكەی دادگادا رایگەیاند لە كەرتی ئاسایشی نیشتمانیەوە ئاگادارییەكی پێگەیشتووە و دەڵێت كە " موبارەك هاوڵاتییەكی مەدەنییە و هیچ سیفەتێكی سەربازیی نییە". دەقی قسەكانی موبارەك پرسیار: زانیاریت هەیە لەسەر سنوربەزاندنی وڵات لە بەری خۆرهەڵاتەوە لە دوای 25ی كانونی دووەمی 2011ەوە؟ موبارەك: لیوا عومەر سولەیمان بەڕێوەبەری هەواڵگری گشتی لەو كارە ئاگاداریكردمەوە. پرسیار: ناوەرۆكی ئەو ئاگاداركردنەوە چی بوو؟ موبارەك: سولەیمان پێی وتم كە لەوێ هێزی چەكدار سنوریان بەزاندووە و ژمارەیان زۆرەو دەگاتە 800 كەس. پرسیار: دەربارەی رەگەزنامەی ئەو كەسانی هەواڵی پێدایت؟ موبارەك: نەخێر، هەواڵی پێنەدام، پێی وتم تەنها دزەكردن هەیە و دەربارەی رەگەزنامەكانیانی هیچی پێ نەوتم. پرسیار:داوای رونكردنەوەت لێكردت دەربارەی چۆنیەتی هاتنە ناوەوەی ئەو كەسانە بۆناو سنورەكانەی میسر؟ موبارەك: لە تونێلەكانەوە هاتبوون، پێی نەوتم كە ئایا بەپێ هاتوون، بەڵام ئۆتۆمبیل و چەك هەبوون لەوێ. پرسیار: هۆكاری هاتنەناوەی ئەو كەسانەی بۆ ناو سنوری میسر پێگەیاندی؟ موبارەك: نەخێر پێی نەوتم، تەنها لە دزەكردنیان ئاگاداریكردم. پرسیار: كەی ئاگاداری ئەوەی كردیت؟ موبارەك: بەیانی رۆژی 29ی كانونی دووەم. پرسیار: لەو شوێنە ئاگاداریكردیتەوە كە دوای هاتنە ناوەوە روویان تێكرد؟ موبارەك: نەخێر، ئەوان هاتنە ناوەوە و لە چەند شوێنێكی جیاواز بڵاوبونەوە. پرسیار: ئەو كەسانە هیچ كردەوەیەكیان ئەنجامدا كە زیان لە ئاسایشی وڵات و ئازادیی بگەیەنێت؟ موبارەك: بەدڵنیاییەوە، زیانگەیاندن بە سەلامەتی وڵات هەبوو، چەند كارێكیان كرد ناتوانم ئاشكرای بكەم. پرسیار: بۆچی؟ موبارەك: لەبەرئەوەی پەیوەندی بە ئاسایشی وڵاتەوە هەیە. پرسیار: ناسنامەی ئەو كەسانەی پێ وتیت كە دزیان كردە میسرەوە؟ موبارەك: نەخێر پێی نەوتم, بەڵام من دەزانم لە كوێەوە هاتن. پرسیار: لە كوێوە؟ موبارەك: من دەزانم لە غەززەوە هاتن و لە حەماس بوون. پرسیار: دەتوانیت ناوی ئەو كەسانە بە دیاریكراوی بڵێت كە بەرپرس بوون لەو دزەپێكردنە؟ موبارەك: ئەوان هاتنە ناوەوە، كەسێك نییە بەرپرس بێت، بەڵام خەڵكانێك هەن كە ئاسانكارییان بۆ كردون. پرسیار: ئەو كەسانە كێ بوون كە كارەكەیان بۆ ئاسانكردوون؟ موبارەك: خەڵكانێك بوون لە باكوری سینا، ناسنامەكانیان نازانم. پرسیار: مەبەستیان لە دزەكردە ناو سنوری میسر چی بوو؟ چ ئامانجێكیان هەبوو؟ موبارەك: دەیانویست پشێوی لە وڵاتدا بنێنەوە.. لەگەڵ گروپی ئیخواندا مامەڵەیانكرد. پرسیار: پشێوییەكە كەی دەستیپێكرد؟ موبارەك: رۆژی 25ی كانونی دووەم پرسیار: كەی زانیت كە هاتنەناوەوەكە بە ئامانجی هاوكاریكردنی ئیخوانە؟ موبارەك: ئەمە بابەتێكی قورسە كە وەڵامی بدەمەوە، پێویستی بە مۆڵەت وەرگرتن هەیە، چونكە ئەگەر قسەبكەن پێشێلكارییەكی تر دەكەم. پرسیار: دەتوانیت رۆڵی ئیخوان موسلمین لەو دزەكردنەدا دیاریبكەیت؟ موبارەك: قورسە وەڵامی ئەم پرسیارە بدەمەوە، سەرەڕای ئەوەی كە رۆڵەكە ناسراوە. پرسیار: ئەمە واتای چی دەگەیەنێت؟ موبارەك: مانای ئەوە دەگەیەنێت كە روودای تر لە پێشوودا هەبوون و هەروەها ئەوانیش پێویستیان بە مۆڵەت وەرگرتن هەیە. پرسیار: زانیاریت لایە دەربارەی كە ئایا ئەو كەسانەی لە رێگەی تونێلەكانەوە بە شێوازێكی ناشەرعی هاتنە ناوەوە، چەكیان بەكارهێنابێت و تەقەی زۆریان لە ناوچە سنورییەكاندا كردبێت لەبەری خۆرهەڵاتی هاوسنور لەگەڵ غەززە؟ موبارەك: ئەوان چەكیان بەكارهێنا و بنكەكانی پۆلیسیان تێكدا و پاشان دابەشبوون و هاتنە ناوچە جیاوازەكانی وڵاتەوە. پرسیار: بۆ نمونە؟ موبارەك: گرتوخانەكان و قاهیرە و گۆڕەپانەكان بە دیاریكراوی گۆڕەپانی تەحریر. پرسیار: بۆچی ئەو شوێنانە بڵاوبونەوە؟ موبارەك: بۆئەوەی زیندانییەكانی سەر بە حزبوڵا و حەماس و ئیخوان بێننە دەرەوە. پرسیار: ئەی سەبارەت بە گۆڕەپانەكان؟ موبارەك: لەوێ لەسەر باڵاخانەكانەوە تەقەیان دەكرد. پرسیار: زانیاریت هەیە دەربارەی كە ئایا توانیان زنجیرەی سنور كۆنترۆڵبكەن؟ موبارەك: لە باكوری سیناوە هاتن و هێرشیانكردە سەر پۆلیس و نەوەستان و بەردەوام بوون لە كارەكەیان. پرسیار: زانیاریت هەیە دەربارەی ئەو دامەزراوە حكومیانەی كە وێرانیانكردن؟ موبارەك: نیمە دەستم نەكەوتووە. پرسیار: زانیاریە هەیە كە ئەو كەسانە سێ ئەفسەری پۆلیس و ئەمیندارێكیان رفاندبێت؟ موبارەك: زانیاریم نیە. پرسیار: دەتوانین ئەو گرتوخانانە دیاریبكەت كە بۆ ئازادكردنی زیندانییەكانی هێرشیانكرایەسەر؟ موبارەك: بەدیاریكراوی وادی نەترون، چونكە خەڵكانی چەند گروپێكی جیاواز تێیدا زیندانیكرابوون. پرسیار: لە ئەنجامی ئەو كارانەدا هیچ روداوێكی كوشتن یانە دەستكردن بە كوشتنی لێكەوتەوە؟ موبارەك: زانیاریم نیە. پرسیار: زانیاریت دەربارەی كاری تێكدەرانە هەیە كە ئەو كەسانە ئەنجامیاندابێت؟ موبارەك: زانیاریم نیە. پرسیار: زانیاریت هەیە كە ئەو كەسانە دەستدرێژیان كردبێتە سەر ئەو كەسانەی حوكمەكانی یاسا جێبەجێدەكەن كە پیاوانی پۆلیسن؟ موبارەك: لە عەریش و شێخ زوید و رەفەح پەلاماری پۆلیسیاندا و بنكەكانی پۆلیسیان هەمووی تێكدا و چەند پۆلیسێكیان كوشت. پرسیار: بۆری غازیان تەقاندەوە؟ موبارەك: زانیاریم نیە. پرسیار: رۆڵی ئیخوان موسلیمین لەم رووداوانەدا چی بوو؟ موبارەك: ناتوانم وەڵام بدەمەوە، پێویستم بە وەرگرتنی رەزامەندی هەیە. پرسیار: دەتوانیت ئەو كەسانە دیاریبكەیت، كە ئەو كەسانە لە زیندانەكاندا دەربازیان كردن؟ موبارەك: ناوەكانم لا نیە، بەڵام دەزانم كە سەربە حەماس و حزبوڵا و ئیخوان بوون. پرسیار: ئەگەر ناوی ئەو تۆمەتبارانەی لێرەن پێت بڵێم، بۆئەوەی رۆڵیان لەو رووداوانەدا دیاریبكەیت، ئەمەش پێویستی بە وەرگرتنی رەزامەندی هەیە؟ موبارەك: بەڵێ، پێویستی بە وەرگرتنی رەزامەندییە. پرسیار: تۆ سەرۆكی میسر بووت، نەتدەزانی كە چی لە دەوڵەتدا دەگوزەرێت؟ موبارەك: رووداوەكان دەزانم، بەڵام وردەكارییەكان و كەسەكان نازانم. پرسیار: لیوا محەمەد نەجیب وتی كە چەند تونێلێك هەیە لە غەزەوە لەژێر زەویدا دێتە ناو وڵاتەوە و فەلەستیینەكان هەڵیانكەندون و بەكاریدەهێنن بۆئەوەی بە شێوەیەكی ناشەرعی دزەبكەن و بێنە ناو میسرەوە، بەڕێوەبەرێتییەكی فەلەستینی لە غەززە ئەو تونێلانە بەڕێوەدەبات، و رۆژی 25ی كانونی دووەم ژمارەیەكی زۆر لە فەلەستینییەكان و بیانی لە رێگەی ئەو تونێلانەوە هاتونەتە ناوەوە و چەندین كردەوەی وەك كوشتن و تۆقاندنیان ئەنجامداوە و چەند ئەندامێكی حزبوڵاش هاتونەتە ناو وڵاتەوە, ئایا ئەم قسەیە راستە؟ موبارەك: پێَشتر وتم كە 800 كەسی خاوەن رەگەزنامەی جۆراوجۆر لە حزبوڵا و حەماس هاتون، بەڵام ئەو وردەكارییەی كە لیوا نەجیب باسی كردووە نازانم. پرسیار: ئەی قسەت چیە بۆ ئەو وتەیەی لیوا عەبدوللەتیف عامر كە دەڵێت گروپی ئیخوان هەماهەنگی كردووە لەگەڵ رێكخستنە نێودەوڵەتییەكەی و ئێران و بزوتنەوەی حەماسی فەلەستینی و حزبوڵای لوبنانی و ویلایەتە یەكگرتووەكان بۆ جێبەجێكردنی پلانەكانی كە بریتیە لە پشێوی نانەوە و ناسەقامگیركردنی میسر بۆ دەستگرتن بەسەر دەسەڵاتدا و دەوڵەتی توركیاش بەشداری ئەو پلانەی كردووە؟ موبارەك: هەرگیز دەربارەی ئەو پلانە هیچم نەبیستووە، من جەخت لەسەر زانینی وردەكارییەكان ناكەمەوە، تەنها كارە گشتییەكان دەزانم، وەك هێرشكردنە سەر پۆلیس و چونە ناو عەریش و تێكدانی بنكە ئەمنییەكان و دەستدرێژیكردنە سەر بنكەكانی پۆلیس، پلانی زۆر هەبوون، بەڵام پێش وەرگرتنی رەزامەندی ناتوانم قسەیان لەسەر بكەم. تۆمەتبارەكان كێن و تۆمەتەكانیان چیە؟ لەم كەیسەدا مورسی و 28 سەركردەی ئیخوانین موسلیمین دادگایی دەكرێن و پرۆژەی دادگاییكردنەكە دووبارەدەكرێتەوە، دوای ئەوەی دادگای تەمییز تشرینی 2016 حوكمی سەپێندراوی بەسەریاندا هەڵوەشاندەوە كە بریتی بوو لە لەسێدارەدان و زیندانیكردنی توند. پێشتریش دادگای تاوانەكانی قاهیرە ساڵی 2015 سزای لەسێدارەدانی سەپاند بەسەر هەریەك لە محەمەد مورسی و رابەری گشتی ئیخوان محەمەد بەدیع و رەشاد بەیومی جێگری رابەر و موحیی حامد ئەندامی مەكتەبی ئیرشاد و محەمەد سەعد كەتاتنی سەرۆكی ئەنجومەنی گەلی هەڵوەشاوە و عسام عریان سەركردەی ئیخوان و سزای زیندانیكردنی هەمیشەیشی بەسەر ئەوانی تردا سەپاند. داواكاری گشتی لەو كەیسەدا تۆمەتی " سنورشكاندنی خۆرهەڵاتی وڵات و دەستدرێژیكردنە سەر دامەزراوە ئەمنییەكان و كوشتنی ئەفسەرێكی پۆلسی لە كات شۆڕشی 2011 بە رێككەوتن لەگەڵ حزبوڵای لوبنا و بە هاوكاری چەند ئەندامێكی سوپای پاسدارانی ئێرانی" ئاراسەی تۆمەتبارەكان كردووە. هەروەها تۆمەتی كوشتنی 32 زیندانیی و ئەندامی هێزەكانی پاسەوانی گرتوخانەی "ئەبوزعبل " و 15 زیندانیی گرتوخانەی " وادی نەترون" وگرتوخانەی " مەرەج" و هەڵاتن و دەربازكردنی 20 هەزار زیندانی ئەو سێ گرتوخانەیەی ئاراستەكردوون.
(درەومیدیا): (عاسم جیهاد) وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند" بەپێی ئاماری سەرەتایی كۆمپانیای بە بازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) بڕی هەناردەكراوی نەوتی خاو لە مانگی كانونی یەكەم (١٠١)ملیۆن و (313)هەزارو (958) بەرمیل و بە بەهای زیاتر لە (٦) ملیارو (195) ملیۆن و (345) دۆلار، "تێكڕای نرخی بەرمیلیك نەوت بە (61.150)دۆلار فرۆشراوە" ئاماژەی بەوەشداوە"بڕی نەوتی خاوی هەناردەكراو لە مانگی تشرینی دووەم لە كێڵگە نەوتییەكانی ناوەڕاست و باشور گەیشتوەتە زیاتر لە (١٠٠)ملیۆن و (٨٩٥)هەزارو (٣٤٢) بەرمیل و بە بەهای زیاتر لە (٦) ملیارو (195) ملیۆن و (345) دۆلار، بڕی هەناردەكراویش لە ڕێی بەندەری جەیهانی توركییەوە (٢٦١) هەزارو (٤٦٦)بەرمیل بووەو، بەبەهای ( 14 ) ملیۆن و ( 149 ) هەزارو ( 494 ) دۆلار، داهاتی سەرجەمی گەیشتوەتە زیاتر لە (٦) ملیارو (١٧5) ملیۆن و (٦٨٣) دۆلار. هەروەها بڕی هەناردەكراوی نەوتی گەیارە (157) هەزارو (150)بەرمیل بووە، بەبەهای ( 5 ) ملیۆن و ( 578 ) هەزارو ( 825 ) دۆلار.
( درەو میدیا): ئەمڕۆ دادگای رەسافەی بەغداد بە قازانجی جوتیارانی هەرێمی كوردستان بڕیاریدا، كە ئەویش خەرجكردنی پارەی سێ ساڵی رابردووی جوتیارانی هەرێمی كوردستان. مام فارس، نوێنەری جوتیارانی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی رێكخراوی سەردەم بە ( درەو میدیای ) راگەیاند: دادگای رەسافە, حكومەتی عێراقی پابەندكرد بە خەرجكردنی پارەی گەنمی جوتیارانی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵەكانی 2014 و 2015 و 2016، كە بڕەكەی 555 ملیار دینارە". زیاتر لە نۆ مانگە هەریەك لە پارێزەرانی خۆبەخش ( رێبین شەمامكی و بەشدار حەسەن ) لەگەڵ مام فارس سەرۆكی رێكخراوی جوتیارانی سەردەم لە دادگای فیدراڵی و دادگای رەسافە سكاڵایان لە دژی وەزیری بازرگانی عێراقی تۆماركردبوو، دواجار دادگا بڕیاریدا دۆستەیەكە لە بەرژەوەندی جووتیارانی هەرێمی كوردستان كۆتایی پێبێنێت.
راپۆرت: نامیق رەسوڵ دوای ململانێیەكی دوورودرێژ لەگەڵ نەخۆشی، ئایەتوڵا مەحمود هاشمی شاهرودی، یەكێك لە مەرجەعەكانی شیعەو كەسایەتی دیاری عێراقو ئێران لە تەمەنی 70 ساڵیدا كۆچی دواییكرد. پێش مردنی، شاهرودی سەرۆكی ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێمی ئێران بوو، كە دەستەیەكی تایبەتە بە یەكلاكردنەوەی ناكۆكییەكانی نێوان پەرلەمانو ئەنجومەنی پاراستنی دەستور. شاهرودیو دەسەڵاتی دادوەریی شاهرودی تا ساڵی 2009 سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەری ئێران بوو، لەو ماوەیەشدا چەند چاكسازییەكی كرد، لەوانە هەڵوەشاندنەوەی سزای لە سێدارەدان لەرێگەی بەردبارانكردنەوە، كە ئەو دەیویت زیان بە وێنەو باوبانگی ئێران دەگەیەنێت. بەڵام چالاكانی مافەكانی مرۆڤ رەخنەی ئەوەی لێدەگرن لەو ماوەیەدا نەیتوانیوە سنورێك بۆ پرۆسەی دەستگیركردنی هەڕەمەكی چالاكانو سیاسییەكان دابنێتو لەماوەی دەستبەكاربوونی لەو پۆستەدا ئەشكەنجەدانی زیندانییەكان بەردەوام بووە. كانونی دووەمی رابردوو، شاهرودی بۆ چارەسەری نەخۆشییەكەی چووە ئەڵمانیا، بەڵام ناچاركرا زوو سەردانەكەی كۆتایی پێبهێنێتو بگەڕێتەوە ئێران، ئەوەش دوای ئەوای چالاكانی مافەكانی مرۆڤ داوایان لە داواكاری گشتی ئەڵمانیا كرد دەستگیری بكەن، بەتۆمەتی سەپاندنی سزای لە سێدارەدان كە دەگاتە سنوری تاوانەكانی دژ بە مرۆڤایەتی. شاهرودیو سیستانیی شاهرودی 15ی ئابی 1948 لەدایكو باوكێكی ئێرانی لە شاری نەجەف لە عێراق لە دایكبووە، لە تەمەنی 16 ساڵیدا لە حەوزەی عیلمی نەجەف لەلای مەرجەعەكانی وەك " خومەینی، محەمەد باقر سەدر، ئەبوقاسم خوئی" خوێندویەتی، لە تەمەنی 30 ساڵیدا پلەی ئیجتیهادی لە حەوزەی نەجەف لەلایەن مامۆستاكەی (محەمەد باقر سەدر) وەرگرتووە. لە حەفتاكانی سەدەی رابردوودا بەهۆی چالاكییەوە دژی رژێمی سەدام حسێن دەستگیركراوەو ئەشكەنجەدراوە، ساڵی 1979 دوای بەرپابوونی شۆڕشی ئیسلامی چوەتە ئێران، سەرەتای هەشتەكانی سەدەی رابردوو سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی ئیسلامیی عێراق بووە كە ئێستا بە ناوی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیی لە عێراقدا كاردەكات. لەم چەند ساڵەی دواییدا، وەك جێگرەوەی عەلی سیستانیی مەرجەعی باڵای شیعەكان ناوی شاهرودی دەخرایەِروو، چەندجارێكیش بۆئەو مەبەستە سەردانی عێراقو بەتایبەتی نەجەفی كرد، بەڵام بەهۆی ئەوەی پەیوەندییەكی توندوتۆڵی بە سیستمی ویلایەتی فەقیهەوە لە ئێران هەبوو، قبوڵنەكراو بەشێكی زۆری مەرجەعەكانی شیعە لە نەجەفو عێراق لەسەر پرسی ویلایەتی فەقێ لەگەڵ مەرجەكانی قوم ناكۆكن. شاهرودیو جێگرتنەوەی خامنەیی دوای ئەوەی عەلی خامنەیی بووە رابەری كۆماری ئیسلامی ئێران، رۆڵی شاهرودی دەركەوت، ئەو بەبێ ئەوەی هیچ پۆستێكی سیاسیی هەبێت، ساڵی 1995 وەك ئەندامی ئەنجومەنی شارەزایان (خوبرەگان) هەڵبژێردرا، ساڵی 1999 بوو بە سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەریی ئێران، ئەوەش پۆستێك بوو گرنگییەكەی هاوتای پۆستی سەرۆك كۆمارو سەرۆكی پەرلەمان بوو. شاهرودی بەوە ناسرابوو مەیلی بەلای باڵی ئوسوڵیو توندڕەوەكانی ئێرانەوە هەیە، بەبێ ئەوەی پەیوەندی لەگەڵ ریفۆرمخوازەكانیشدا بپچڕێنێت، لەماوەی رابردوودا چەندجارێك ناوی وەك جێگرەوەی عەلی خامنەیی رابەری باڵای كۆماری ئیسلامیی ئێران خرایەڕوو، بەڵام بەهۆی سەركردایەتیكردنی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی پێش محەمەد باقر حەكیم، زیاتر ناسنامەی عێراقیبوونی بەسەردا چەسپا، ئەوەش مەترسی ئەوەی لێدەكرا كە لەلایەن شەقامی ئێرانەوە قبوڵنەكرێت.
( درەو میدیا): لە راگەیەنراوێكدا شەش ئەندامی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسلامی دەستیانلەكار كێشایەوە كە پێكهاتوون لە (كامیل مەحمود ئەندامی مەكتەبی سیاسی، محەمەد ئەمین ئاشوری ئەندامی مەكتەبی سیاسی، موحسن محەمەد ئەمین ئەندامی مەكتەبی سیاسی، م. عەبدولغەفور چەمچەماڵ ئەندامی سەركردایەتی، ئارام كەمال ئەندامی سەركردایەتی، سەرباز خۆشناو ئەندامی سەركردایەتی). سەبارەت بە هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەكەیان ئاماژەیان بە چەند خاڵێك كردووە لەوانە :. 1- كۆتاییهێنان بە تاكڕەوی و قۆرخكاری لەبڕیارو بەڕێوەبردنی حزبدا. 2- ئاشكراكردنی سەرچاوەكانی داهات و دارایی و چۆنیەتی سەرف و خەرجی و سپاردنەوەی بەمەكتەبی دارایی. 3- كۆتاییهێنان بەناڕوونی لەسیاسەتی بزووتنەوەدا لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوە. 4- كۆتاییهێنان بە كاری بێ سەروبەری و گێڕانەوەی رۆڵ بۆ سەرجەم ئۆرگانەكانی باسك و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردیەتی لەچوارچێوەی پەیڕەو و پرۆگرامی ناوخۆی بزووتنەوەی ئیسلامی. دەقی راگەیەندراوەكە… بەناوی خوای گەورەو میهرەبان راگەیەنراوێك بۆ ئەندامان و كادیران و بنەماڵەی شەهیدانی بزووتنەوەی ئیسلامی و ڕای گشتی خەڵكی كوردستان. ئێمە كە پێكهاتووین لەژمارەیەك لەئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی بزووتنەوەی ئیسلامی، دوای دانبەخۆداگرتنێكی درێژخایەن و گرتنەبەری هەموو ڕێگایەكی گونجاو بۆ ڕێگری لە بەلاڕێدابردنی بزووتنەوەو كۆتاییهێنان بەقۆرخكاری و دەسەڵاتی تاكڕەوی و بەهەدەردانی وزەو توانای كادیران و ئەندامانمان و لەپێناوی لەدەستنەكانی زیاتری پێگەی سیاسی و جەماوەری بزووتنەوەی ئیسلامی، دوای ئەوەی چەندین جار ڕێگاچارەی دروست و حەكیمانەمان خستەبەردەستی كەسی یەكەم و شورای ناوەندی، بەڵام دەسەڵاتی تاكڕەوانەو قۆرخكاری لەناو حزبدا لەلایەن كەسی یەكەمەوە هەمیشە دەبووە هۆكاری سەرەكی لەباربردنی هەوڵەكانی چاكسازی و ڕێكخستنەوەی بزووتنەوەی ئیسلامی، سەرەنجام بزووتنەوە بەم بارودۆخە لاوازە گەیشت كەهەموومان دەیبینین، لەكۆتا هەوڵیشماندا لە ۱/۱۱/۲۰۱٨ پرۆژەیەكی چاكسازیمان دایە ڕابەری گشتی و مەكتەبی سیاسی كە گرنگترین خاڵەكانی بریتی بوون لە: 1- كۆتاییهێنان بە تاكڕەوی و قۆرخكاری لەبڕیارو بەڕێوەبردنی حزبدا. 2- ئاشكراكردنی سەرچاوەكانی داهات و دارایی و چۆنیەتی سەرف و خەرجی و سپاردنەوەی بەمەكتەبی دارایی. 3- كۆتاییهێنان بەناڕوونی لەسیاسەتی بزووتنەوەدا لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوە. 4- كۆتاییهێنان بە كاری بێ سەروبەری و گێڕانەوەی رۆڵ بۆ سەرجەم ئۆرگانەكانی باسك و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردیەتی لەچوارچێوەی پەیڕەو و پرۆگرامی ناوخۆی بزووتنەوەی ئیسلامی. لەبەر ئەم بارودۆخە نەخوازراوەو بێ ئاكامكردنی هەوڵەكانمان ئێمە ئەم ئەندامانەی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی بزووتنەوەی ئیسلامی بڕیاری دەست لەكاركێشانەوەی خۆمان دا لەئەندامیەتی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی بزووتنەوەی ئیسلامی.. كامیل مەحمود ئەندامی مەكتەبی سیاسی محمد ئەمین ئاشوری ئەندامی مەكتەبی سیاسی محسن محمد ئەمین ئەندامی مەكتەبی سیاسی م. عبدالغفور چەمچەماڵ ئەندامی سەركردایەتی ئارام كەمال ئەندامی سەركردایەتی سەرباز خۆشناو ئەندامی سەركردایەتی ۲٥/ ۱۲ / ٢٠١٨
راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف پارتی دیموكراتی كوردستان براوەی گەورەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بوو، بەڵام پلانەكانیان بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت وەكو ئەوەی خۆی دەیەوێت، بەڕێوەناچێت. هێنانەپێشەوەی پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم بەر لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، رەوتی دانوستانەكانی پارتی لەگەڵ یەكێتی نیشتمانیو بزوتنەوەی گۆڕان دوچاری گرێوگۆڵ كردووە. نێچیرڤان بارزانی كە دوای 17 ساڵ كورسی سەرۆك وەزیرانی بۆ ئامۆزەكەی (مەسرور بارزانی) چۆڵكرد، بە وردی چاودێری دانوستانەكانی وەفدی پارتی دەكات لەگەڵ گۆڕانو یەكێتی، بۆ ئەوەی دڵنیابێت لەوەی بەر لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارادەكرێتەوە كە بۆ چوار ساڵی داهاتوو ئەو سەرۆكایەتی ئەو دامەزراوەیە دەكات. نێچیرڤان بارزانی بۆ دڵنیابوون لە بارودۆخەكە، كەسانی نزیكی خۆی لە ناو وەفدی دانوستانكاری پارتی داناوە. كێشە گەورەكەی پارتی ! بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، گەورەترین ئاستەنگ كە ئێستا روبەڕووی وەفدی دانوستانكاری پارتی بووەتەوە ئەوەیە، دانوستانەكان لەبارەی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتو پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم هاوتەریبی یەكتر ناڕۆن. یەكێتی نیشتمانی وەكو شەریكێكی سەرەكی ئامادەی بەشداریكردنە لە كابینەی نوێی حكومەت لەگەڵ پارتی، بەڵام لەسەر پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم تێبینی هەیە، بەتایبەتیش لەكاتێكدا پارتی پێشوەختە بەبێ وەرگرتنی بۆچوونی یەكێتی پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمی هێناوەتە پێشەوە. (درەو میدیا) پێشتر لە راپۆرتێكدا ئاشكرایكرد كە یەكێتی خاڵی لاوازی پارتی گرتووەو ئێستا كار لەسەر دوو خاڵی سەرەكی دەكات: یەكەم: پارتی دەیەوێت كابینەی نوێی حكومەت بەشێوەیەكی خێرا پێكبهێنێتو مەسرور بارزانی شەرمەزار نەكات، یەكێتی لەم بابەتە تێگەیشتووە، بۆیە هەوڵدەدات پرۆسەی دانوستانەكان درێژبكاتەوە تاوەكو پارتی ناچار بكات مل بە خواستەكانی بدات. دووەم: پارتی بۆ راگرتنی پارسەنگی ناو بنەماڵەی بارزانی پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمی هێناوەتە پێشو لەبەرامبەر وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی حكومەت لەلایەن مەسرور بارزانییەوە، دەبێت نێچیرڤان بارزانیش پۆستی سەرۆكی هەرێم وەربگرێت، یەكێتی لەم ناكۆكییە بنەماڵەییە تێگەیشتووە، بۆیە بەئاسانی مل نادات بۆ كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم. نێچیرڤان بارزانی چی دەوێت؟ خواستنی نێچیرڤان بارزانی لە وەفدی دانوستانكاری پارتی تەنیا لەوەدا كورت نەبووەتەوە كە زامنی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم بكەن، بەڵكو دەیەوێت زامنی ئەوەش بكەن سەرۆكی داهاتووی هەرێم (نێچیرڤان بارزانی ) كە بۆ (یەك خول) لەناو پەرلەمانەوە هەڵدەبژێردرێت، دەنگی زۆرینەی پەرلەمانتاران بەدەستبهێنێتو لەو پرۆسەیەدا كەسایەتی نەشكێندرێت. پارتی داوای كۆبونەوە دەكات بڕیاربوو ئەمڕۆ مەكتەبی سیاسی یەكێتی كۆببێتەوە بۆ تاوتوێكردنی پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، بەڵام بەهۆی ئەوەی زۆربەی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی بۆ جەژنی سەری ساڵەوە گەیشتی دەرەوەی وڵاتیان كرد، كۆبونەوەكە نەكرا. ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) پارتی دیموكراتی كوردستان داوای كردووە پێش جەژنی سەری ساڵ، كۆبونەوەیەكی خێراو بەپەلە لەگەڵ هەریەكە لە یەكێتیو گۆڕان بكات، یەكێتی تائێستا وەڵامی پارتی نەداوەتەوەو پێناچێت بیەوێت پێش سەری ساڵ هیچ كۆبونەوەیەك لەگەڵ پارتی بكات، بەڵام بزوتنەوەی گۆڕان ئامادەیی خۆی بۆ سازدانی كۆبونەوەكە دەربڕیوە. رەنگە پارتی بۆ راگرتنی پێگەی داهاتووی دوو ئامۆزاكە (نێچیرڤان بارزانیو مەسرور بارزانی) شتی زۆر ببەخشێت، ئەمەش رێك پێچەوانەی پێشبینی پارتییەكان بوو دوای هەڵبژاردن، كە پێیانوابوو بەو سەركەوتنە گەورەیەی بەدەستیهێناوە، پارتی بۆ چوار ساڵی ئایندە چیتر پێویستی بە ركابەرە سیاسییەكانی نابێتو دەتوانێت بەو زۆرینەیەی كە لە پەرلەمان هەیەتی جڵەوی كوردستان لەدەستی خۆیدا توند بكات.
(درەو میدیا): لە عێراقو هەرێمی كوردستان هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان ماوەی نزیكەی ساڵێك دواكەوتووە، عێراق دەیەوێت لە شەش مانگی داهاتوودا هەڵبژاردن بكات، بەڵام لە هەرێم چارەنوسی هەڵبژاردنەكە نادیارە. ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەبارەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانەوە لەگەڵ كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان گفتوگۆی كردووە. بەپێی قسەی میقدام جومەیلی ئەندامی كوتلەی میحوەر لە پەرلەمانی عێراق، پەرلەمان پرسیاری لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن كردووە سەبارەت بەوەی ئاخۆ دەكرێت لەماوەی شەش مانگی داهاتوودا هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بەڕێوەبچێت یاخود نا، بەڵام تائێستا كۆمسیۆن وەڵامی نەداوەتەوە. لە لێدوانێكدا بۆ سایتی (سۆمەریەنیوز) ئەو پەرلەمانتارە باسلەوەدەكات، پێشنیازێك هەیە بۆ سڕكردنی كاری ئەنجومەنی پارێزگاكان تا ئەوكاتەی هەڵبژاردنێكی نوێ دەكرێت، لەبری ئەوەی ئەندامانی پەرلەمان راسپێردرێن بە چاودێركردنی فەرمانگەكان لە پارێزگاكانی خۆیان، لەبەرامبەردا بۆچونێكی تر هەیە پشتیوانی ئەوە دەكات ئەنجومەنی پارێزگاكان بەردەوام بن لەسەر كاركردنی خۆیان تا ئەوكاتەی وادەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان دیاری دەكرێت لە مانگی ئایار یاخود حوزەیرانی ساڵی نوێدا. ئەو پەرلەمانتارە دەڵێ" ئێمە پشتیوانی ئەو بۆچونە دەكەین ئەنجومەنی پارێزگان بەردەوام بن لەسەر كاركردنی خۆیان، چونكە سڕكردنی ئەنجومەنەكان بۆشایی یاسایی دروستدەكاتو سەرباری ئەوەش كارێكی نادەستورییەو ئەم بابەتە لە دەستوردا بوونی نییە. لە عێراقو هەرێمی كوردستان هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان ماوەی نزیكەی ساڵێك دواكەوتووە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت ئەنجومەنی پارێزگاكان لە هەرێم هەڵوەشێنێتەوەو لەبری ئەوەی ئەنجومەنی شارەوانییەكان زیندوبكاتەوە، بەڵام لەبەرامبەردا یەكێتی نیشتمانی داوا دەكات ئەنجومەنی پارێزگاكان بەهێز بكرێت، دیارنییە ئەم ناكۆكییە بەچ شێوەیەك كۆتایی دێت.
( درەو میدیا): ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا رەخنەی لە بڕیارەی دۆناڵد ترەمپ, سەرۆكی ئەمریكا گرت, سەبارەت بە كشاندنەوەی هێزەكانی ئەمریكا و جەختیكردەوە كە " پێویستە هاوپەیمان جێگەی متمانەبێت". ماكرۆن لە كۆنفراسێكی رۆژنامەوانیدا لە نجامینای پایتەختی چاد وتیشی:" هەست بە نیگەرانییەكی زۆر دەكەم دەربارەی ئەو بڕیارەی ترەمپ سەبارەت بە سوریا داویەتی". ماكرۆن جەختیشیكردەوە هاوپەیمان بەواتای ئەوەدێت شان بەشانمان بجەنگیت و فەرەنسا لەگەڵ چاد لە شەڕی دژ بە چەكدارە جیهادییەكاندا ئەو كارەدەكات. لە كۆتایی لێدوانەكەشیدا سەرۆكی فەرەنسا وتی:" پێویستە هاوپەیمان جێگەی متمانە بێت و لەگەڵ هاوپەیمانەكانی تر هەماهەنگی بكات". بڕیارە كتوپڕەكەی سەرۆكی ئەمریكا بۆ پاشەكشێپێكردنی هێزەكانی وڵاتەكەی لە رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریا جگە لە كاردانەوە و ناڕەزایەتی دەرەكی لەناوخۆی ئەمریكاشدا و بە تایبەتی لە كۆنگرێس ناڕەزایەتی لێكەوتوەتەوە. لە بەشێكی لێدوانەكانیدا ماكرۆن پەسەنی جیمس ماتیس وەزیری بەرگری ئەمریكادا كە دوای بڕیارەكەی ترەمپ دەستیلەكاركێشایەوە، وتی:" دەمەوێت رێزی خۆم بۆ ژەنەراڵ ماتیس دەرببڕم، لەماوەی ساڵێكدا بینیمان كە هاوبەشێكی متمانەپێكراو بوو. سەرۆكی فەرەنسا دەربارەی چارەنوسی هێزەكانی وڵاتەكەی لە سوریا جەختیكردەوە كە هێزەكانی فەرەنسا لە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانیان بەردەوام دەبن و وتی:" لە دەستپێكی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە سوریا، هێزەكانی سوریای دیموكرات هاوبەشمان بوون و ئێمەی قەرزارباری ئەو هێزانەین كە دژی تیرۆریستان شەڕیان كردووە و داواش لە هەموو لایەنەكان دەكەم بەرپرسیارێتییان لە ئەستۆبگرن و لە بیری نەكەن كە ئێمە قەرزاری ئەو هێزانەین".
ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت رێكخراوی هیومان رایتس وۆچ دەڵێ" مێردمنداڵان كە تۆمەتباركراون بە ئەندامێتی داعشو لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستان سزای خۆیان وەرگرتووە، دوای ئازادكردنیان جارێكی تر لەسەر هەمان تاوان لە دادگاكانی عێراق سزا دەدرێنەوە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی هەرێمی كوردستان هیچ نوسراوێكی یاساییان پێنادات كە بیسەلمێنێت سزای تاوانەكانیان وەرگرتووە"، حكومەتی هەرێمیش راستی ئەم قسانە رەتدەكاتەوە. رێكخراوی هیومان رایتس وۆچ كە رێكخراوێكی بواری بەرگریكردنە لە مافەكانی مرۆڤ ئەمڕۆ راپۆرتێكی نوێی لەبارەی دۆخی زیندانیان لە هەرێمی كوردستان بڵاوكردەوە. "مەترسییەكی دووسەرە بەهۆی پەیوەندی لەگەڵ داعشدا" ئەمە ناونیشانی راپۆرتەكەی هیومان رایتس وۆچ-ە، تێدا باسلەوەكراوە" مێردمنداڵانی سەربە پێكهاتەی عەرەبی سوننە كە بەهۆی پەیوەندییان بە رێكخراوە داعشەوە دەستگیركراون، كاتێك ماوەی حوكمەكانیان لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستان تەواو دەكەنو ئازاد دەكرێن، جارێكی تر روبەڕووی مەترسی دەستگیركردن دەبنەوە". راپۆرتەكە ئاماژە بەوەدەكات" ئەو مێردمنداڵانە دوای ئەوەی لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستان ئازاد دەكرێنو دەگەڕێنەوە بۆ ناو خێزانەكانیان لە ناوچەكانی خۆیان كە ئێستا ئەو ناوچانە لەژێر كۆنترۆڵی حكومەتی بەغداددان، جارێكی تر لەلایەن دەزگای دادوەری عێراقەوە روبەڕووی مەترسی دەستگیركردن دەبنەوە بەهۆی ئەوەی هیچ جۆرە هەماهەنگییەك لەنێوان سیستمی دادوەری عێراقو هەرێمی كوردستاندا نییە". رێكخراوەكە لە راپۆرتەكەیدا وێنەی گەنجێكی بڵاوكردوەتەوە بە ناوی كەریم كە تەمەنی (18) ساڵەو لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەرێمی كوردستانەوە دەستگیركراوەو بەپێی راپۆرتەكە ئەشكەنجەدراوەو جگەرە لەسەر دەستو قۆڵەكانی كوژێندراوەتەوە، بەڵام دوای ئەوەی ئازادكراوەو گەڕاوەتەوە بۆ ماڵ، جارێكی تر لەلایەن دەسەڵاتدارانی سەربە حكومەتی بەغدادەوە دەستگیركراوەتەوەو ئەشكەنجەدراوەو بۆ ماوەی چەند مانگێك دەستبەسەركراوە. ئازادبونێكی مەترسیدار بەگوێرەی راپۆرتەكە، نزیكەی (20) منداڵ هەن كە دوای زیندانكردنیان بەتۆمەتی تیرۆر، ئێستا ئازادكراونو بەمنزیكانە دەیانو سەدان گەنجی تازەپێگەیشتووی تر لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستان ئازاد دەكرێن، ئەمەش بەواتای مەترسی دوبارە دەستگیركردنەوەیان دێت، بۆیە ئەوان ناتوانن بگەڕێنەوە بۆ ناوچەكانی خۆیان بۆ ئەوەی جارێكی تر ئاوێتە ببنەوە بە كۆمەڵگە، چونكە رەنگە گەڕانەوەیان ببێتەهۆی ئەوەی جارێكی تر بخرێنە ناو زیندانەكانی عێراقەوە. تاوانێكو دوو سزا لەمما فەقێ جێگری بەڕێوەبەری بەشی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستی رێكخراوی هیومان رایتس وۆچ دەڵێ:" نەبوونی هەماهەنگی لەنێوان دوو سیستمی دادوەری جیاواز لە عێراق، بوەتە هۆی مەترسی دووبارەكردنەوەی لێپێچینەوەی یاسایی لەسەر هەمان تاوان، ئێستا ئەم مەترسییە روبەڕووی ئەوانە دەبێتەوە كە ماوەیەكی كورتی سزاكانیان بەسەربردووە، بەڵام لەگەڵ ئازادكردنی ئەوانەی كە ماوەی حوكمەكانیان تەواوكردەوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەولێرەوە، روبەڕووی هەمان كێشە دەبنەوە". راپۆرتەكە نوسیویەتی: هەردوو سیستمی دادوەری عێراقو هەرێمی كوردستان یاسای تایبەتی خۆیان هەیە بۆ روبەڕووبونەوەی تیرۆر كە لە دادگاكانیاندا پەیڕەوی دەكەن، حوكمەكانی بۆ تۆمەتی تیرۆر لە دادگاكانی كوردستان زۆر كەمترە. لەڕووی مێژووییەوە (عێراقو كوردستان) سیستمێكیان هەیە بۆ ئاڵوگۆڕكردنی زانیاریی، بەڵام دادوەرانی هەردوولا بە هیومان رایتس وۆچ-یان رایگەیاندووە، ئەو سیستمە لەم ساڵانەی دوایدا كەمتر كارایە، بەتایبەتیش لەدوای ریفراندۆمەكەی ساڵی 2017ی هەرێمی كوردستان، بەیاننامەی "ئەنجومەنی باڵای دادوەری" عێراق كە لە رۆژی 17ی كانونی یەكەمدا بڵاوكراوەتەوە جەخت لەسەر پێویستی هەماهەنگییەكی باشتر دەكاتو باسلەوەدەكات، مانكی تشرینی دووەم فەرماندراوە بە پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ چاككردنی هەماهەنگی نێوان هەردوو دەسەڵاتە دادوەرییەكە، بەڵام بەپێی راپۆرتەكە تائێستا ئەو لیژنەیە دەستی بەكاركردن نەكردووە. خەڵك چۆن دەستگیر دەكرێن؟ وەكو بەشێك لە هەڵمەتی لەناوبردنی "داعش" هێزە ئەمنییەكانی عێراقو هەرێمی كوردستان وردبینی ئەمنی بۆ هەموو ئەو كەسانە دەكەن كە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی داعش بەجێدەهێڵن، بۆ ئەمەش هێزە ئەمنییەكان پشت بە لیستێك دەبەستن كە نوێنەرانی هەردوولا لە ساڵی 2014وە ئامادەیان كردووە، سەرباری ئەمە لە چەند سەرچاوەیەكی جۆراوجۆرەوە لیستی ناوی ئەو كەسانە كۆدەكەنەوە كە پەیوەندییان لەگەڵ "داعش" هەبووە، لەوانە وەرگرتنی زانیاری گشتی لەبارەی ئەندامانی "داعش" یاخود ئەو ناوانەی كە "داعش" خۆی بڵاویكردونەتەوە، یاخود ناوی كەسانی گومانلێكراو كە لەو كەسانە وەریانگرتووە كە لەناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی "داعش" هەڵاتوون. راپۆرتەكە لەزاری ژمارەیەك خێزانەوە كە بەتۆمەتی ئەندامێتی "داعش" دەستبەسەركراون دەڵێ: " دراوسێ یاخود كەسانی تر زانیارییان داوە لەبارەی یەكێك لە ئەندامانی ئەو خێزانانەو تۆمەتباریان كردوون بە ئەندامێتی داعش، ئەمەش تەنیا بەهۆی ناكۆكی خێڵەكی یاخود تایبەتی یاخود ناكۆكی لەسەر زەویو زار". دەستوری عێراقو سزاكان لەبارەی مەترسی دووبارە دادگایكردنەوەی ئەو كەسانەی كە لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستان ئازاد دەكرێن راپۆرتەكە دەڵێ بەپێی دەستوری عێراق " تۆمەتبار دوای ئازادكردنی لەسەر هەمان تۆمەت دادگایی ناكرێتەوە، مەگەر بەڵگەی نوێ دەركەوێت". دوو پسپۆڕی یاسایی لە هەرێمی كوردستانو عێراق بە رێكخراوەكەیان وتووە" ئەگەر كەسێك لە یەكێك لە سیستمە دادوەرییەكاندا تۆمەتباركرا بە تاوانێكو ماوەی سزاكەی تەواو كرد، ناكرێت جارێكی تر لەسەر هەمان سەرپێچی دادگایی بكرێتەوە، تەنانەت ئەگەر بەڵگەی نوێش دەركەوت، بەڵام بەهۆی نەبوونی هەماهەنگییەوە، سەختە داواكار لە یەكێك لەو دوو سیستمە دادوەرییەدا بزانێت ئاخۆ ئەو بەڵگەیەی دۆزراوەتەوە بەڵگەی نوێیە یاخود نا، تەنانەت نازانرێت ئایا ئەو كەسە لە سیستمە دادوەرییەكەی تردا سزاكەی وەرگرتووە یاخود نا. ژمارەیەك پسپۆڕ كە چاودێری دۆخی ئەو مێردمنداڵانە دەكەن بە رێكخراوەكەیان وتووە: ئەوان 5 نەوجەوان دەناسن كە گەڕاونەتەوە بۆ ناوچەكانی خۆیانو دەستگیركراونەتەوە، بەڵام وردەكاری ئەوە نازانن كە چییان بەسەر هاتووە، بەپێی قسەی ئەوان ئاسایش نوسراوی دادگایان بەو نەوجەوانانە نەداوە كە لە زیندانی چاكسازی هەولێر ئازادیان كردوون، ئازادكراوەكان بۆ ئەوەی ئەو نوسراوەیان دەستكەوێت دەبێت بۆ ماوەیەكی درێژ پشت بە پارێزەرەكان ببەستن. هیومان رایتس وۆچ باس لە نامەیەكی ئەلیكترۆنی (ئیمێڵ)ێكی دیندار زێباری سەرۆكی لیژنەی بەدواداچوونو وەڵامدانەوەی راپۆرتە نێودەوڵەتییەكان دەكات لە هەرێمی كوردستان كە لە رۆژی 18ی كانونی یەكەم بۆ رێكخراوەكەی ناردووەو لە وەڵامی مەترسی نەبووی هەماهەنگی لەنێوان هەردوو سیستمە دادوەرییەكە دەڵێ:" هەماهەنگی هەبووەو بەهۆی ئەو هەماهەنگییەوە 6 كەس لە زیندانەكانی هەرێمی كوردستانەوە حەواڵەی زیندانەكانی عێراق كراون، بەڵام وەڵامی ئەو پرسیاری رێكخراوەكەی نەداوەتەوە لەبارەی نوسراوی ئەستۆپاكی كە دەبێت بە ئازادكراوەكان بدرێت. وەڵامی هەرێمی كوردستان! هەر دوای بڵاوبونەوەی راپۆرتەكە، دیندار زێباری رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان وەڵامی رێكخراوی هیومان رایتس وۆچ- ی دایەوە. دیندار زێباری دەڵێ: هەر كەسێك لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا بكرێت بە تۆمەتی تیرۆر، دوای ئەوەی بە بەڵگەوە تۆمەتەكەی بەسەردا ساغ دەبێتەوەو ددان دەنێت بە پەیوەندیكردنی بە داعشەوە، ئینجا دەستگیر دەكرێت، واتە لە دەستگیركردن تەنیا پشت بە ددانپێدانانی گومانلێكراوان نابەسترێت، هەروەها دوای دەستگیركردنیان كەسوكاریان ئاگاداردەكرێنەوە لە شوێنی دەستگیركردنیانو مافی هەبوونی پارێزەرو سكاڵا تۆماركردنیشیان هەیە لە دادگا دژی هێزە ئەمنییەكان". لەبارەی پرۆسەی ئاڵوگۆڕی زانیاری زێباری ئاماژە بەوەدەكات" حكومەتی هەرێم لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی فیدراڵ پڕۆسەیەكیان دەستپێكردووە بۆ رادەستكردنەوەی ئەو دەستگیركراوانەو حكومەتی هەرێم ئاسانكاریی زۆری كردووە بۆ رادەستكردنەوەی ئەم دەستگیركراوانەو تائێستا بەپێی بەرنامەیەك بە هەماهەنگی لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی فیدراڵی، بە تایبەتی وەزارەتی ناوخۆ، زیاتر لە (هەزارو 400) دەستگیركراوی داعش رادەستی لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی فیدراڵی كراون، كە زوربەیان خەڵكی ناوچەكانی ئەنبار، سەڵاحەددین، دیالەو حەویجە بوونو لەژێر لێكۆڵینەوەدا بوون، واتە سزایان بۆ دەرنەچوو بوو لەلایەن دادگاكانی هەرێمی كوردستانەوە". لەبارەی ئەو دەستگیركراوانەی كە لە هەرێم سزایان بۆ دەردەچێت یان بە بڕیاری دادگا ئازاد دەكرێن، زێباری رایگەیاند " هەر كەسێك بەتۆمەتی تیرۆر دەستگیركرابێتو حوكم درابێ، تۆمەتو سزاكەی دەخرێتە نێو پەڕاوەكەیو لە كاتی پێویستدا دەتوانرێت لەڕێگای پارێزەرەوە ئەو زانیاریانە دەستبكەوێت".
( درەو میدا): بە پێی زانیاریەكانی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەی ئەمرۆی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕاندا، جەمال محەمەد سكرتێری جڤاتی نیشتیمانی نامەیەكی فراكسیۆنی عێراقی بزوتنەوەی گۆڕانی خوێندۆتەوە، سەبارەت بە روانینیان بۆ بەشداری یان ئۆپۆزسیۆن بوونی بزوتنەوەی گۆڕان لە هەرێمی كوردستان، بەپێی نامەكە ( كە درەو میدیا لە پەرلەمانتارێكی گۆڕانەوە پشتڕاستی كردەوە ) ئەوانەی لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن بونی گۆڕان بوون بریتی بوون لە( هۆشیار عەبدوڵا ، كاوە محەمەد، غالب محەمە )، ئەوانەشی لەگەڵ چونە حكومەت بوون بریتی بوون لە( یوسف محەمە، بەهار مەحمود) سەبارەت بە بۆچونی فراكسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان لە هەرێمی كوردستانیش لە كۆبونەوەی ئەمڕۆی جڤاتی نیشتیمانیدا، رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاندووە كە زۆرینەیان لەگەڵ ئەوەن كە گۆڕان بچێتە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە. بەڵام پەرلەمانتارێكی گۆڕان كە نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت بە (درەو میدیا)ی راگەیاند: پەرلەمانتارانی كوردستان دابەشبوون بەسەر سێ بۆچوندا، بەشێكیان لەگەڵ ئەوەن گۆڕان بچێتە حكومەتەوە، بەشێكیان لەگەڵ ئەوەن گۆڕان ببێتە ئۆپۆزسیۆن و بەشێكیشان لەگەڵ ئەوەن چاوەڕەوانى دانوستانەكان بكرێت ئەوكات بڕیار بدرێت.
راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردان لە ناو بزوتنەوەی گۆڕان كۆبوەوە، بەڵام بڕیاری نەدا لەسەر ئەوەی ئایا بزوتنەوەكە بەشداری كابینەی نوێی حكومەت دەكات یاخود نا، جڤاتی نیشتمانی كە ژمارەی ئەندامەكانی زیاتر لە (50) كەسە، بڕیاری خۆی دایە دەست لیژنەیەكی (5) كەسی كە دیاریكراون بۆ دانوستان لەگەڵ پارتی، (درەو میدیا) هۆكاری بڕیارنەدانی جڤاتی نیشتمانی ئاشكرا دەكات. ئەمڕۆ جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان كە بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردانە لەناو بزوتنەوەكەیدا، كۆبوەوە. كۆبونەوەكە بۆ تاوتوێكردنی دوو پرسی سەرەكی بوو: یەكەم: بەشداربوون یان نەبوونی بزوتنەوەی گۆڕان لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم دووەم: كۆنفرانسو هەڵبژاردنە ناوخۆییەكانی بزوتنەوەكە لەبارەی بەشداری لە حكومەت بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لە كۆبونەوەكەدا بڕیار نەدراوە لەبارەی بەشداریكردن یان نەكردنی بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت، بەڵام زۆرینەی بەشداربووانی بەشێوەی ناڕاستەوخۆ لە قسەكانیاندا پاڵپشتییان لە بەشداری بزوتنەوەكەیان لە حكومەت كردووە، جگە لە چەند دەنگێكی كەم كە باسی ئەگەری ئۆپۆزسیۆنبوونیان كردووە. جڤاتی نیشتمانی كە بڕیاربوو ئەمڕۆ بڕیار لەسەر یەكلاكردنەوەی پرسی بەشداریكردنی بزوتنەوەی گۆڕان بدات لە حكومەت، لە كۆبونەوەكەدا هیچ بڕیارێكی نەداو لیژنەی دانوستانكاری راسپارد بەردەوام بێت لەسەر دانوستانەكانی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان لەبارەی پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت. بۆچی جڤات بڕیاری نەدا؟ سەرباری ئەوەی زۆرینەی ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی پشتیوانی بەشداریكردنی بزوتنەوەكەیان بوون لە حكومەت، بەڵام جڤات هیچ بڕیارێكی نەداو پرسەكە نەخرایە دەنگدانەوە، پرسیارە گرنگەكە ئەوەیە ئایا بۆچی جڤات بڕیاری نەدا؟ بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان لەبەر دوو هۆكاری سەرەكی بڕیاری نەداوە لەبارەی بەشداریكردنی بزوتنەوەكە لە حكومەت یاخود نا: هۆكاری یەكەم: ئەگەر جڤاتی نیشتمانی بڕیاری بدایە لەسەر بەشداربوونی بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت، پارتی پێشوەختە لە نیازی بەشداربوونی گۆڕان دڵنیا دەبێتو ئەمە كاریگەری دەبێت لەسەر رەوتی دانوستانەكانی گۆڕان لەگەڵ پارتی سەبارەت بە پشكەكانی گۆڕان لە كابینەی نوێدا، واتە سەركردەكانی گۆڕان دەیانەوێت ئەگەرى بەشدارنەبوون لە كابینەی نوێ وەك ئەگەرێكی كراوە بهێڵنەوەو وەكو كارتی فشار لەسەر مێزی گفتوگۆكان بەكاری بهێنن، لەلایەكی تریش ئەگەر لەگەڵ پارتی نەگەیشتنە رێككەوتن ئەگەری پەیوەندیكردن بە بەرەی ئۆپۆزسیۆنەوە كارێكی سەخت نەبێت. هۆكاری دووەم: ئەگەر جڤاتی نیشتمانی بڕیاری بدایە لەسەر بەشدارنەبوونی بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت، پرسی بەشداریكردنی گۆڕان لە حكومەت كۆتایی دەهات، چونكە جڤاتی نیشتمانی بەرزترین ئاستی بڕیاردانە لەناو گۆڕان، واتا چیتر بابەتێك بۆ گفتوگۆو كارتی فشار نامێنێتەوە. گۆڕانو پەیوەندییەكانی ! لە كۆبونەوەی ئەمڕۆ جڤاتی نیشتمانیدا لەبارەی پەیوەندییەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لەگەڵ لایەنە سیاسییەكان گفتوگۆ كرا. (درەو میدیا) زانیویەتی، لە كۆبونەوەكەدا باس لەو هەوڵانە كراوە كە بەمدواییە یەكێتی نیشتمانی خستویەتیەگەڕ بۆ كۆبونەوەی لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان، لە كۆبونەوەكەدا جەخت كراوە لەسەر ئەوەی كە كۆبونەوەی "كۆمەڵایەتی" لەگەڵ بەرپرسانی یەكێتی كراوە، بەڵام هیچ كۆبونەوەیەكی فەرمی نەكراوە. عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان بە ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی وتووە:" هیچ كۆبونەوەیەك لەگەڵ یەكێتی ناكەین، چونكە یەكێتی نە رێككەوتنە سیاسییەكەی لەگەڵ گۆڕان، نە رێككەوتنی پێكهێنانی حكومەتی خۆجێی، جێبەجێ نەكردووە". رێكخەری گشتی گۆڕان وتویەتی:" بە بەرپرسانی یەكێتییان وتووە، تا ئەو رێككەوتنانە جێبەجێ نەكەن، كۆبونەوەتان لەگەڵدا ناكەین". لەبارەی پەیوەندییەكان لەگەڵ كۆمەڵی ئیسلامی، گفتوگۆ كراوە، باسلەوە كراوە كە بزوتنەوەی گۆڕان لە بەشداریكردندا لە كابینەی نوێی حكومەت كۆمەڵی ئیسلامی بەجێنەهێڵێت، بەڵام لەبەرامبەردا بۆچونێكی تریش هەبووە كە باسی لەوە كردووە كۆمەڵ لە ماوەی رابردوودا لە چەند وێستگەیەكدا بزوتنەوەی گۆڕان بە جێهێشتووە، لەوانە پرسی هەڵبژاردنی پارێزگاری سلێمانی كە كۆمەڵی ئیسلامی لیستی "خزمەت"ی لەناو ئەنجومەنی پارێزگا دروستكردو پشتیوانی گۆڕانی نەكرد، لە وێستگەیەكی تریشدا كە بزوتنەوەی لە حكومەت دەركرا، كۆمەڵ لە حكومەت نەكشاوەتەوە تاوەكو دواین ساتەكان ماوەتەوە، دواینجاریش كە بزوتنەوەی گۆڕان داوای دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی كرد، كۆمەڵی ئیسلامی بۆچونی پێچەوانەی هەبووە. لەبارەی هەڵبژاردنە ناوخۆییەكانەوە تەوەرێكی تری كۆبونەوەی جڤاتی نیشتمانی تایبەت بوو بە هەڵبژاردنە ناوخۆییەكانی بزوتنەوەی گۆڕانەوە، بەگوێرەی زانیاری (درەو میدیا)، جڤات لیژنەكانی راسپاردووە دەست بە كاركردنی خۆیان بكەن.
( درەو میدیا): لە دوای دەستلەركاركێشانەوەی وەزیری بەرگری ئەمریكا، برێت مەكگۆرك نێردەی تایبەتی سەرۆكی ئەمریكا بۆ جەنگی دژی داعش دەستی لەكار كێشایەوە، لەماوەی تەنها دوو ساڵ سەرۆكایەتی دۆناڵد ترەمپدا ژمارەیەكی بەرچاو لە وەزیر و بەرپرسی باڵای تری حكومەت دەستیان لەكاركێشاوەتەوە یان لەسەركارلابراون. هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەی ئەو وەزیر و بەرپرسانە بۆئەوە دەگەڕێتەوە كە لە شێوازی بەڕێوەبردنی ئەمریكا لەلایەن ترەمپەوە ناڕەزاین و بەشێك لەوانەش بە ئاشكرا ناڕەزایەتیان بەرامبەر ئەو بڕیارە كتوپڕانەی ترەمپ دەربڕیوە كە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەرەوە بڵاویاندەكاتە. نوێترین دەستلەكاركێشانەوە دەستلەكار كێشانەوەی برێت مەكگۆركە لەدوای جیمس ماتیس وەزیری بەرگری بوو، كە دوای ئەوەی ترەمپ لە تویتەرەوە كشاندنەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە سوریا راگەیاند، دەستیلەكاركێشایەوە. ماتیس لە نامەیەكیدا بۆ ترەمپ دەڵێت:" مافی خۆتە كە وەزیرێكی بەرگریت هەبێت بە شێوەیەكی باشتر بیروبۆچوونەكانی هاوشێوەی بیروبۆچونەكانت بێت، باوەڕم وایە كە دروستترە بۆمن دەستبەرداری پۆستەكەم بم." ماتیس رەخنەشی لە ستراتیژی ترەمپ گرتووەو نوسیویەتی " پێویستە بەرێزەوە مامەڵە لەگەڵ هاوپەیمانەكاندا بكەیت". ئەو وەزیر و بەرسانەی كە لە ئیدارەی ترەمپدا دەستیان لەكاركێشاوەتەوە: • جیمس ماتیس: وەزیری بەرگری، تا شوباتی داهاتوو لە پۆستەكەیدا دەمێنێتەوە. • رایان زینك: وەزیری ناوخۆ بەوتەی ترەمپ سەرەتای ساڵی نوێ دەستبەرداری پۆستەكەی دەبێت. • جۆن كیلی: ئەمینداری گشتی كۆشكی سپی، سەرەتای ساڵی نوێ دەستبەرداری پۆستەكەی دەبێت. • جیف سێشنز: وەزیری داد، لەسەر داواكاری ترەمپ، تشرینی دووەمی رابردوو، دەستیلەكاركێشایەوە. • نیكی هەیلی: باڵیۆزی ئەمریكا لە نەتەوە یەكگرتووەكان، سەرەتای تشرینی یەكەمی رابردوو دەستیلەكاركێشایەوە. • سكۆت برۆیت: وەزیری ژینگە، 5ی تەمووزی رابردوو دەستلەكاركێشانەوەی لەلایەن ترەمپەوە پەسەندكرا. • ریكس تیلەرسۆن: وەزیری دەرەوە، 13ی ئازاری رابردوو لە پۆستەكەی دوورخرایەوە. • گاری كوهین: راوێژكاری ئابوریی, 6ی ئازاری رابردوو بەهۆی ناكۆكییەوە لەگەڵ ترەمپ دەستیلەكاركێشایەوە. • ستیف بانۆن: شارەزای ستراتیژی, 18ی ئابی 2017 دەستیلەكاركێشایەوە. • مایكڵ فلین: راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی, تەنها 22 رۆژ لە پۆستەكەیدا بوو، 13ی شوباتی 2017 دەستی لەكاركێشایەوە. • ئێچ ئاڕ ماكماستەر: راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی: جێگەی مایكڵ فلینی گرتەوە، بەڵام دوای چەند مانگێك دەستیلەكاركێشایەوە و پۆستەكەی رادەستی جۆن بۆڵتۆن كرد. برێت مەكگۆرك نێردەی تایبەتی سەرۆكی ئەمریكا بۆ جەنگی دژی داعش