(درەو میدیا): بەهادین نوری سكرتێری پێشووتری حزبی شیوعی كوردستان هەوڵێكی خۆی بۆ ئاشتەوایكردن لەنێوان بزوتنەوەی گۆڕان‌و جوڵانەوەی نەوەی ئاشكراكرد. بەپێی رونكردنەوەیەك كە لەسەر ئەكاونتی تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاویكردوەتەوە، لەماوەی رابردوودا بەهادین نوری هەوڵێكی خستوەتەگەڕ بەمەبەستی كۆتایهێنان بە ئاڵۆزی پەیوەندییەكانی نێوان بزوتنەوەی گۆڕان‌و جوڵانەوەی نەوەی نوێ، بەڵام هەوڵەكەی شكستیهێناوە. بەهادین نوری یەكێكە لەو كەسایەتییە سیاسییانەی هەرێمی كوردستان كە لە نەوەدەكانی سەدەی رابردوودا رۆڵی هەبووە لە كۆتایهێنان بە شەڕی ناوخۆ‌و لێكنزیككردنەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان. دەقی رونكردنەوەكەی بەهادین نوری:  ڕونكردنەوەیەك لە بەهادین نورییەوە  ویستم هەوڵێ بدەم بۆ ئاشتبوونەوەو تەبایی لەنێوان جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌و بزوتنەوەی گۆڕان وەك دوو هێزی ئۆپۆزسیۆنی هەرێم. بۆ ئەم مەبەستە پێوەندیم كرد لەگەڵ سەرۆكی نەوەی نوێ‌و داوامكرد لەگەڵ گۆڕان كۆببنەوەو ئاشتببنەوە. وەڵامی كاك شاسوار ئەوەبوو كە نەوەی نوێ ئامادەیە بۆ ئاشتبوونەوەو هاوكاری وەكو ئۆپۆزسیۆن. پاش ئەوە تەلەفۆنم كرد بۆ سەركردایەتی گۆڕان‌و هەمان بیرۆكەم خستەبەردەمیان، وەڵامیان ئەوە بوو كە پرسەكە لەناو خۆیاندا تاوتوێ دەكەن‌و دواتر وەڵامم ئەدەنەوە. پاش ئەمە بە ٢ – ٣ رۆژ ڕێكخەری گشتی گۆڕانم بینی‌و هەمان بیرۆكەم باسكرد. ئەویش هەمان وەڵامی دامەوە. بەڵام بەدا‌خەوە زێتر لەمانگ‌و نیوێك تێپەڕی‌و برادەرانی گۆڕان هیچ وەڵامێكیان نەدامەوە. من ئەم وەڵامنەدانەوەیەم بەڕەفزی ئاشبوونەوەیان لەگەڵ نەوەی نوێ دانا. بەهادین نوری سلێمانی ١٧\١١\٢٠١٨

( درەو میدیا): پارتی سەرۆكی حكومەت‌و پەرلەمان‌و سامانە سروشتییەكان دەخاتە دەرەوەی دانوستان‌و، لەسەر دابەشكردنی پۆستەكانی تر،  گفتوگۆ لەگەڵ لایەنەكان دەكات. سەرچاوەیەكی باڵا لە پارتی دیموكراتی كوردستان بە (درەو میدیا)ی ڕاگەیاند: حزبەكەی وەك براوەی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان‌و، سەركەوتنی بە جیاوازییەكی گەورە بەسەر لایەنەكانی تردا، پۆستی سەرۆكی حكومەت و سەرۆكی پەرلەمان‌و وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی بۆ خۆی داناوەو، لە دوای ئەوەوە دانوستان لەگەڵ لایەنەكان  سەبارەت بە دابەشكردنی پۆستەكانی تری حكومەت دەكات. ئەو سەرچاوەیەی پارتی كە نەیویست ناوی ئاشكرابكرێت، وتیشی: دەبێت گۆڕانی هاوكێشەی سیاسی  لە حكومەتدا بەتەواوەتی ڕەنگبداتەوەو، هەردوو سەرۆكایەتییەكە لەدەستی پارتی دیموكراتی كوردستاندا بێت، جێگرەكانیشی لەڕێی دانوستانەوە دەدرێن بەلایەنەكانی تر. سەبارەت بە وەزارەتەكانی تریش، سەرچاوەكە جەختیكردوزو، وەزارەتی ناوخۆ لای پارتی دەمێنێتەوەو، ئەگەری بەهێزیش ئەوەیە پۆستی وەزیری پێشمەرگە لە كابینەی داهاتوو بدرێت بە یەكێتی نیشتمانی كوردستان. ئەمڕۆ شەممە دانوستانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم بەشێوەیەكی ڕەسمی دەستیپێكردو وەفدی پارتی دیموكراتی كوردستان سەردانی هەریەك لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆِانی كرد لە سلێمانی.    

( درەو میدیا): دوای ساڵێك لە راگرتنی ئەمڕۆ هەینی 17ی تشرینی دووەمی 2018 هەناردەكردنی نەوتی كەركوك لە رێگەی بۆری هەرێمی كوردستانەوە بۆ بەندەری جەیهانی توركیا دەستیپێكردەوە، ئەوەش دوای رێككەوتنێكی كاتیی نێوان حكومەتی ناوەندی و حكومەتی هەرێم. ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشوازی لەو هەنگاوە دەكات، و بە سەركەوتنی واشنتۆن دادەنرێت كە بەردەوام حكومەتی بەغدا وهەولێر هاندەدات بۆ گەیشتن بە رێككەوتن و چارەسەركردنی ئەو پرسە، بۆئەوەی رۆڵی هەبێت لە پڕكردنەوەی كەمی نەوتی خاوی ئێران لە ناوچەكەدا دوای ئەوەی واشنتۆن چەند سزایەكی نوێی بەسەر تاراندا سەپاند. هیزەر ناوێرت, وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسیوێتی:" دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی كەركوك هەنگاوێكەی گرنگی ترە بۆ هەوڵەكانمان لە پێناوی كەمكردنەوەی بڕی هەناردەی نەوتی ئێران". 50 هەزار بەرمیل نەوت چەند سەرچاوەیەك لە كەرتی نەوتی كەركوك بە ئاژانسی رۆیتەرزیان راگەیاندوووە ئێستا رۆژانە 50 بۆ 60 هەزار بەرمیل نەوتی كەركوك هەناردە دەكرێت، كە ئەوەش بە بەراورد بە ساڵی رابردوو رێژەیەكی زۆر كەمە و ئەو كات هەناردەكردنی گەیشبووە 300 هەزار بەرمیل لە رۆژێكدا و ئێستاش ئاشكرا نیە كەی و تا چ ئاستێك رێژەی هەناردەكردنی نەوت زیاتردەكرێت. عاسم جیهاد وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لە بارەی رێككەوتنی نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندیی بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركوك جەختیكردەوە كە بە گوێرەی رێككەوتنەكە رۆژانە 50 بۆ 100 هەزار بەرمیل نەوتی كەركوك لە رێگەی بۆری نەوتی هەرێمەوە هەناردەی بەندەری جەیهانی توركیا دەكرێت.

( درەو میدیا): وەفدی پارتی دیموكراتی كوردستان لە سلێمانی لەگەڵ یەكێتی و گۆڕان كۆدەبێتەوە،  سەبارەت پێكهێنانی حكومەت و پەرلەمانی نوێ, ئەم كۆبونەوەیە بە یەكەم كۆبونەوەی رەسمی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم دادەنرێت, كە بۆ وەرگرتنی رای رەسمی ئەو دوو لایەنەیە لەسەر پێكهێنانی حكومەتی نوێ, هەرچەندە لایەنەكان پێشتر بەجۆرێك لە جۆرەكان خواستی یەكتریان تاقیكردۆتەوە لە پەیوەندیە تەلەفۆنیەكانی نێوانیان وەك بەرپرسانی پارتی ئاماژەیان پێكردووە.  بەپێی زانیاریەكان یەكێتی خۆی یەكلاكردۆتەوەو بچێتە حكومەت لەگەڵ پارتی, بەڵام داوای " شەراكەتی راستەقینە "دەكات, بەرپرسانی پارتیش دوپاتیان كردۆتەوە كە هەر لایەنەو بەپێی ئیستحقاقی هەڵبژاردن پۆستی بەردەكەوێت، سەرەرای ئەوەی "پێگەی یەكێتی لەبەرچاو دەگیرێت", ئەمە لە كاتێكدایە كە یەكێتی سەرەرای وەرگرتنی چەند پۆستێكی وزاری چاوی لە پۆستی سەرۆكی پەرلەمان و جێگری سەرۆكی حكومەتە. هەرچی بزوتنەوەی گۆڕانە لەگەڵ ئەوەی مەیلی چونە حكومەتی زیاترە "ئەوەش بەپێی لێدوانی چەند حزبێكی بزوتنەوەكە", لەگەڵ ئەوەش بەشێكی بەرپرسانی ئەو حزبە دەڵێن "بڕیاردان بۆ چونە ناو حكومەت لە كۆبونەوەی  جڤاتی نیشتیمانی یەكلای دەكرێتەوە". بەڵام پارتی دیموكراتی كوردستان " سەرەرای ئەوەی حەز دەكات گۆڕان بچێتە حكومەت لەبەر هاوسەنگی راگرتن لەبەرامبەر یەكێتی وەك چەند سەرچاوەیەك باسی دەكەن" بەڵام لە زاری بەرپرسانیەوە چەند جارێك ئەوەی دوپاتكردۆتەوە كە مەرجیان هەیە بۆ ئەو حزبانەی دێنە حكومەت، كە نابێت پێیەكیان لە حكومەت و پێیەكیان لە ئۆپۆزسیۆن بێت و لە نیوەی رێگا جێیان بهێڵن. پارتی دیموكراتی كوردستان ئەوەی دوپاتكردۆتەوە كە حكومەتی ئاییندە حكومەتی فیفتی بە فیتی نابێت، بنكە فراوان نابێت، بەڵكو بە پێی ئیستحقاقی هەڵبژاردن دەبێت.     

راپۆرتی: محەمەد رەئوف – فازل حەمەرەفعەت ئاماژەكان بەو ئاڕاستەیەن چوار ساڵی داهاتوو، چوار ساڵی تێپەراندنی بەشێك لە قەیرانە دارایی‌و ئابورییەكانی هەرێمی كوردستان دەبێت، لانی كەمی هەرێم بەشێك لە قەیرانە داراییەكانی تێدەپەڕێنێت‌و داهاتەكانیشی زیاتر دەبن.  چارەسەری كێشەكان لەگەڵ بەغداد  بەپێی پێشبینییەكان، كابینەی نوێی حكومەتی عێراق‌و هەرێم كێشەكانی نێوانیان كە دیارترینیان بریتییە لە كێشەی (نەوت‌و بودجە) تاڕادەیەك چارەسەردەكەن، بەتایبەتی دوای گەڕانەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ بەغداد‌و كۆتایهاتنی پرسی ریفراندۆم‌و سەربەخۆیی. عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق رایگەیاند: “ لەگەڵ هەرێم پەیوەندییەكی باشمان هەیە بۆ چارەسەكردنی كێشە كەڵە‌كەبووەكانی رابردوو، لەگەڵ هەرێم پرسی هەناردەی نەوت تاوتوێدەكەین‌و سەرجەم كێشەكانی نێوانمان چارەسەردەكەین". بە چارەسەركردنی كێشەی نەوت‌و بودجە لەگەڵ بەغداد، بەشێك لە كێشە ئابوری‌و داراییەكانی هەرێم كۆتاییان دێت، بەتایبەتیش كێشەی موچەی موچەخۆران‌و دابینكردنی بودجە بۆ پرۆژە خزمەتگوزارییەكان. زیادبونی داهاتی نەوت  بە گوێرەی راگەیەنراوی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، ئێستا " حكومەتی هەرێم زیاتر لە 400 هەزار بەرمیل نەوتی خاو لەڕۆژێكدا هەناردە دەكات بۆ بەندەری جەیهان، پێدانی مافە داراییەكانی كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنەری نەوتیش لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە بەبەردەوامی‌و لەكاتی خۆیدا، بووەتەهۆی پەرەپێدان‌و بەردەوامبوونی وەبەرهێنان لە كێڵگە نەوتییەكاندا، هەروەها بووەتەهۆی جێگربوونی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت‌و پلاندانان بەئاڕاستەی زیادكردنی ئاستی بەرهەمهێنان نەوت بۆ ساڵی 2019. ئامانج لە زیادكردنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان‌و بەدەستخستنی داهاتی زیاتر، یارمەتی حكومەتی هەرێم دەدات قەرزە گشتییەكانی كەمبكاتەوەو یارمەتیدەر دەبێت بۆ بەدیهێنانی ئابوورییەكی سەقامگیر". هاوكات بەپێی خشتەی سۆمۆوە (كۆمپانیای بەبازاڕكردنی نەوتی عێراق)، تێكڕای هەناردەكردنی رۆژانەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە مانگی ئۆكتۆبەر 10 تشرینی یەكەم (433 هەزارو 782) بەرمیل بووە، تەنانەت لە رۆژی 1/10/2018دا هەناردەی نەوتی هەرێم گەیشتوەتە (534 هەزارو 914) بەرمیل. راگەیەنراوێكی (گۆشەی ئابوری ژوری توێژینەوەی بزوتنەوەی گۆڕان) ئاماژە بەوەدەكات، لە مانگی ئۆكتۆبەردا هەرێمی كوردستان لەڕێگای بۆرییەوە (12 ملیۆن‌و 950 هەزار) بەرمیلی نەوتی بۆ بەندەری جەیهانی توركی ناردووە، نرخی بەرمیلێك نەوت لەمانگی ئۆكتۆبەردا (76) دۆلار بووە، هەرێم بە (10) دۆلار كەمتر لە جیهان فرۆشتویەتی، بۆیە بەرمیلێك نەوتی هەرێم بە (66) دۆلار فرۆشراوە، بەوپێیەش داهاتی مانگی ئۆكتۆبەری هەرێم (854 ملیۆن‌و 700 هەزار) دۆلار بووە، كە نزیكەی (200) ملیۆن دۆلاری بۆ خەرجی‌و كۆمپانیاو گواستنەوەو قەرزەكانە، واتا مانگانە (654 ملیۆن‌و 700 هەزار) دۆلار، كە دەكاتە (785 ملیار‌و 640 ملیۆن) دینار، ئەمەش داهاتێكی زۆرە بەبەراورد بەوەی پێشتر راگەیەندرا كە " وەزارەتی سامانە سروشتییەكان تەنها (380 ملیار) دینار دەداتە وەزارەتی دارایی بۆ مووچە".  چارەسەری كێشەی بودجە  چاوەڕەوان دەكرێت كێشەی بودجە لەگەڵ حكومەتی فیدراڵی چارەسەر بكرێت، بەو پێودانگەی بەرپرسانی بەغداد ئامادەییان بۆ چارەسەری راگەیاندووەو لە پرۆژە بودجەی 2019ی عێراقیشدا رۆژانە بڕی (205 هەزار) بەرمیل نەوت دیاریكراوە بۆ هەرێم لەبەرامبەر ناردنی بودجەدا، كە رەنگە ناردنی ئەو برە لەڕێگەی سۆمۆوە بۆ هەرێم ئاسان بێت، بەتایبەتیش لەكاتێكدا كە وەزارەتی سامانە سروشتییەكان رایگەیاندووە "ئاستی هەناردەی نەوتەكەی بەرزدەكاتەوە". لە راگەیەنراوی وەزارەتی سامانە سروشتییەكاندا هاتووە" بە دامەزراندنی وێستگەیەكی نوێی هەناردەكردنی نەوت (وێستگەی پمپكردن) لە شێخان كە دەبێتەهۆی زیادكردنی توانای هەناردەكردنی نەوت لەڕیگای هەرێمی كوردستانەوە لە (700 هەزار) بەرمیل بۆ (یەك ملیۆن) بەرمیل لەڕۆژێكدا. ئەم كارە دەبێتەهۆی بەرزكردنی توانای هەناردەكردنی نەوتی هەرێم لە داهاتوودا، هەروەها دەتوانرێت سوودی لێوەربگیرێت بۆ هەناردەكردنی نەوتی حكومەتی فیدراڵی عێراق‌و نەوتی كەركوك‌و  دەورووبەری". وادەردەكەوێت حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەسازی كردووە، ئەگەر هەناردەی نەوت بگەیەنێتە (یەك ملیۆن) بەرمیل لەرۆژێكدا، ئەوا دەتوانێت رۆژانە (250 هەزار) بەرمیل نەوت بداتە حكومەتی عێراق‌و ئەوەی دیكەش بۆخۆی دەمێنێتەوە‌و لەپاڵ ئەو بودجەیەی لە عێراقەوە بۆی دێت، داهاتی حكومەت زۆر زیاد دەكات. بودجەی عێراق چاوەڕەوان دەكرێت بڕی ئەو بودجەیەی كە لە بەغداد دێتە هەرێم زیاد بكات، كە لە ئێستادا تەنها (317 ملیار) دینارە، بەوپێیەی پشكی هەرسێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (هەولێر- دهۆك- سلیمانی) لە بودجەی 2019ی عێراق، بەرێژەی 12.67% خەمڵینراوە، كە دەكاتە (8 ترلیۆن‌‌و 741 ملیارو 60 ملیۆن) دینار، خۆ ئەگەر هەرێم مانگانە بەو رێژەیە نەوت بنێرێت، ئەوا دەبێت بەغداد مانگانە (728ملیار) دینار بودجە بە هەرێم بدات، كە لە ئێستادا تەنها (317 ملیار) دینار دەنێرێت، ئەمەش رێژەیەكی زۆرەو بەئاسانی حكومەتی هەرێم دەتوانێت پاشەكەوتی موچەی فەرمانبەران هەڵوەشێنێتەوە. داهاتەكانی تر بەپێی وتەی وەزیری دارایی هەرێم، داهاتی ناوخۆ زیاتر لە (120 ملیار) دینارە، لەگەڵ ئەوەشدا مانگانە بڕی (25 ملیۆن) دۆلاری ئەمریكی كە دەكاتە (30 ملیار) دینار دەدرێتە حكومەت‌و بۆ وەزارەتی پێشمەرگە تەرخان دەكرێت. بەكۆی داهاتی نەوت كە مانگانە نزیكەی (650 ملیار) دینارە، لانی كەم چاوەڕەوان ناكرێت لەدوای پەسەندكردنی پرۆژە بودجەی عێراق لە بەغداوە كەمتر لە (500 ملیار) دینار بێت بۆ هەرێم، داهاتی ناوخۆش مانگانە (120 ملیار) دینارە، پارەكەی ئەمریكاش بۆ 2019 كە لەلایەن كۆنگرێسەوە پەسەندكراوە‌و گرنتییە، مانگانە (30 ملیار) دینار كۆی گشتی داهاتی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵی 2019 زیاد دەكات، كۆی گشتی داهاتی هەرێم دەبێت بە (یەك ترلیۆن‌و 300 ملیار) دینار، بەمە ئاستی ئابوری هەرێم دەگاتەوە ئاستەكەی ساڵی 2013، واتە ئەوكاتانەی كە حكومەتی هەرێم پشتی دەبەست بە بەشە بودجەكەی بەغدادو مانگانە بڕی (یەك ترلیۆن‌و 200 ملیار) دیناری وەردەگرت.  ئەگەر هەرێم ئاستی هەناردەكردنی نەوتیش بەرزبكاتەوە كە وەزارەتی سامانە سروشتییەكان دەڵێت دەیگەیەنێتە (750 هەزار بۆ یەك ملیۆن) بەرمیل لە رۆژێكدا، ئەوكات داهاتی حكومەتی هەرێم زۆر زیاتر دەبێت، ئەوەش لەكاتێكدایە پێشتر حكومەتی هەرێم رایگەیاند دەتوانن مانگانە تەنها (745 ملیار) دینار بۆ موچە تەرخان بكەن. بەپێی ئەو داهاتانەی كە ساڵی 2019 دەست حكومەتی هەرێم دەكەون، كابینەی نوێی حكومەت دەتوانێت بەئاسانی كۆی موچەی فەەرمانبەران‌و موچەخۆران بدات‌و زیاتر لە (400 ملیار) دیناریشی بۆ دەمێنێتەوە بۆ خەرجییەكانی دیكەو وەبەرهێنان‌و پرۆژە خزمەتگوزارییەكان.    

(درەو میدیا): وێنای باو لە هەموو جیهان ئەوەیە تاوانباران لەدەستی پۆلیس‌و هێزە ئەمنییەكان هەڵدێن، لە هەرێمی كوردستان ئەم هاوكێشەیە پێچەوانە بووەتەوە‌و هێزە ئەمنییەكان داڵدەی تاوانباران دەدەن. پۆلیسی هەولێرو سلێمانی یەكتری تۆمەتباردەكەن بە داڵدەدانی تاوانباران، ئەمە لەكاتێكدایە ماوەیەكە روداوەكانی تاوانكاری لە هەرێمی كوردستان زیادیان كردووە، لە نمونەی تاوانەكانی: •    تەقەكردن •    دزیكردن •    رفاندن •    كوشتن   "دەسەڵاتی ئەمنی سلێمانی تاوانباران داڵدەدات" لیوا عەبدولخالق تەڵعەت بەڕێوەبەری گشتی پۆلیسی پارێزگای هەولێر لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند" چەند كەسێك كە تاوانیان ئەنجامداوە، ئێستا لە شاری سلێمانی لەلایەن بەرزترین دەسەڵاتی ئەمنییەوە داڵدەدراون‌و رێگرن لە رادەستكردنی ئەو تاوانبارانە". بەڕێوەبەری پۆلیسی هەولێر وتی: سەرەڕای ئەوەی چەندینجار بڕیاری دەستگیركردنی ئەو تاوانبارانە رەوانەی شاری سلێمانی كراوە، بەڵام بەداخەوە هیچ كاتێك ئامادەنەبوون ئەو تاوانبارانەمان رادەستبكەن. پۆلیسی سلێمانی: 114 تۆمەتبار لە هەولێرن‌ لەبەرامبەردا لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا عەمید ئاسۆ شێخ تەها بەڕێوەبەری گشتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی رایگەیاند: لەلایەن پۆلیسی هەولێرەوە هیچ نوسراوێكی رەسمیان بۆ دەستگیركردنی تۆمەتباری هەڵاتوو پێنەگەیشتووە. وتی:"114 تۆمەتبار كە فەرمانی دەستگیركردنیان هەیە لەلای پۆلیسی سلێمانی لەئێستادا لەهەولێرن‌و دەستگیرنەكراون، لەكاتێكدا چەندینجار نوسراومان ئاڕاستەی پۆلیس‌و دەزگا ئەمنییەكانی هەولێركردووە بۆ دەستگیركردنیان" بۆ ئەوەش نمونەی بە تۆمەتبارانی كەیسی (17ی شوبات) هێنایەوە. دێگەڵە.. بەهەشتی تاوانباران لەدوای ساڵی 1994و سەرهەڵدانی شەڕی ناوخۆ، سنورێكی دەستكرد بەزەبری چەك لەنێوان ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستاندا كێشرا، كە بەسنوری "دێگەڵە" ناسراوە، دوای تێپەڕبونی چارەكە سەدەیەك هێشتا ئاسەواری ئەو سنورە بەتۆخی ماوەتەوە، سەرباری یەكخستنەوەی ئیدارەی هەرێم‌و دروستكردنی بەڕێوەبەرایەتی گشتی پۆلیسی هەرێم، هێشتا سنوری "دێگەڵە" لەڕووی ئەمنییەوە هێڵی جیاكەرەوەی نێوان زۆری زەرد‌و سەوزە، بەجۆرێك پەڕێنەوە لەو سنورە، بوەتە بەهەشتی تاوانباران لە هەردوو زۆنەكە‌و ئەوانەی لە سنوری زۆنی زەرد تاوانكاری دەكەن بۆ رزگاربوون لە سزا پەنا دەبەنە بەر زۆنی سەوز‌و لە زۆرنی سەوزیشەوە تاوانباران بەرەو زۆنی زەرد هەڵدێن، زۆرجار ئەو كەیسانەش بە سیاسی دەكرێن‌و دەبنە رێگر لەبەردەم سزادانی تاوانباران. هێزەكانی پۆلیس لە هەرێم   زۆربوونی تاوانكاری لە هەرێمی كوردستان لەكاتێكدایە بەپێی دواین پرۆژەبودجەی هەرێمی كوردستان كە ساڵی 2013 ئامادەكراوە، وەزارەتی ناوخۆ كە ئەركی سەرەكی بریتییە لە پاراستنی سەرو ماڵی هاوڵاتیان (121 هەزارو 841) كارمەندی هەیە. بەپێی هەمان پرۆژە بودجە، دەزگای ئاسایشی هەرێم (31 هەزارو 421) كارمەند‌و موچەخۆری هەیە، ئەنجومەنی ئاسایش (6 هەزارو 476) كارمەندی هەیە. ژمارەی هێزەكانی پۆلیس لە هەرێمی كوردستان‌و چۆنیەتی دابەشبوونی بەسەر ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی پارتی‌و یەكێتی بەدیاریكراوی نازانرێت. خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان تائێستا لیژنەكانی دیارینەكردووە، بەڵام ئەیوب عەبدوڵا ئیسماعیل سەرۆكی لیژنەی ناوخۆ لە خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) وتی: ئەوان لە خولی چوارەمدا نەیانزانیوە بەدیاریكراوی ژمارەی هێزەكانی پۆلیس چەندە‌و هەرجارەو باس لە ژمارەیەك كراوە. بودجەی وەزارەتی ناوخۆ بەگوێرەی دواین پرۆژەبودجەی هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2013دا، بڕی (ترلیۆنێك‌و 357 ملیار) دینار تەرخانكراوە بۆ وەزارەتی ناوخۆ، كە دەكاتە رێژەی (11.7%)ی كۆی گشتی بودجەی هەرێم. بەهۆی ئەوەی لە ساڵی 2014وە بودجە لە هەرێمی كوردستان پەسەندنەكراوە‌و دیارنییە داهاتی گشتی چۆن بەسەر كەرتەكاندا دابەش دەكرێتەوە، نازانرێت ئێستا بودجەی وەزارەتی ناوخۆ چەندە. هێزی سەربازی‌و ئەمنیی چۆن دابەشبووە ؟ سەرباری ئەوەی بەرپرسانی پارتی‌و یەكێتی بەردەوام باس لە كۆتایهاتنی دوو ئیدارەیی دەكەن، بەڵام چەندین بواری ژیانی رۆژانەدا خەڵك بەڕوونی هەست بە دوو ئیدارەیی دەكەن، دۆسیەی ئەمنی یەكێك لەو بوارانەیە كە هێشتا بەتەواوەتی لەژێر كۆنترۆڵی حكومەت‌و یاسادا نییە‌و دوو حزبە دەسەڵاتدارەكە هەریەكەیان هێزی ئەمنی تایبەت بەخۆی هەیە كە زۆرجار بە فەرمانی بەرپرسانی حزب دەجوڵێنەوە، نەك یاسا‌و رێنماییەكانی حكومەت. هەرێمی كوردستان لەڕووی هێزی سەربازیی و ئەمنییەوە بەمشێوەیە لەنێوان پارتی‌و یەكێتیدا دابەشبووە: هێزی سەربازی پارتی • پارتی خاوەنی هێزی (80)یە، ئەم هێزە ژمارەی پێشمەرگەكانی زیاتر لە (70 هەزار) كەسە. • پارتی هێزێكی تری سەربازی هەیە بەناوی هێزی "زێرەڤانی"، ئەم هێزە (44 هەزار) كەسە. • ئاسایشی پارتی زیاتر لە (16 هەزار) كەسە. كۆی گشتی هێزی چەكداری پارتی بە زیاتر لە (130 هەزار) كەس دەخەمڵێندرێت. هێزی سەربازی یەكێتی • یەكێتی خاوەنی هێزی (70)یە، ئەم لەنزیكەی (56 هەزار) پێشمەرگە پێكدێت. • هێزی بەرگری‌و فریاكەوتنی یەكێتی (26 هەزار) كەسە. • ئاسایشی یەكێتی زیاتر لە (14 هەزار) كەسە. كۆی گشتی هێزی چەكداری یەكێتی بە زیاتر لە (100 هەزار) كەس دەخەمڵێندرێت.

ئامادەكردنی : عومەری حاجی عنایەت پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت‌و چۆنیەتی دابەشكردنی كێكی دەسەڵات بەپێی خاڵ، شێوازێكە كە بەمدواییە لە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت لە عێراق پەنای بۆ برا، لەم شێوازەدا هەر پۆستێكی باڵا بەهاكەی بە خاڵ دیاری دەكرێت‌و بەراورد دەكرێت بە ژمارەی كورسی هەرلایەنێك لەناو پەرلەمان. عومەری حاجی عنایەت ئەندازیار و پەرلەمانتاری خولی پێشوی پەرلەمانی كوردستان لەم شیكارییەدا كە تایبەت بۆ ( درەو میدیا)ی ئامادەكردووە  شێوازی پێكهێنانی كابینەی نۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەپێی سیستمی (خاڵ) روندەكاتەوە. ئەم نوسینە بەلای چۆنیەتی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكاندا ناچێت، تەنها مامەڵە لەگەڵ ئەو دەرئەنجامانەدا دەكات كە لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردن‌و راپرسییەوە بڵاوكراوەتەوە.  بەپشتبەستن بە ژمارەی پۆستە باڵاكان لە هەرێمی كوردستان، بەپێی گرنگی هەر یەكێك لەو پۆستانە، بەشێوەی خاڵ نرخێكی خەمڵێنراو دادەنێین‌و بەراوردی دەكەین لەگەڵ ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمانی كوردستان كە (111) كورسییە. پۆستە باڵاكان بەپێی خاڵ  سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران (لەگەڵ بەشێك لە دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم: 20 خاڵ •    جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران: 6 خاڵ •    سەرۆكی پەرلەمان: 12 خاڵ •    جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان: 6 خاڵ •    جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان: 5 خاڵ •    وەزیری دارایی: 4 خاڵ •    وەزیری ناوخۆ: 4 خاڵ •    وەزیری پێشمەرگە: 4 خاڵ •    وەزیری سامانە سروشتییەكان: 4 خاڵ •    وەزیری پلاندانان: 2 خاڵ •    وەزیری گواستنەوەو گەیاندن: 2 خاڵ •    وەزیری خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی: 2 خاڵ  •    وەزیری پەروەردە: 2 خاڵ •    وەزیری داد: 2 خاڵ •    وەزیری كاروباری كۆمەڵایەتی: 2 خاڵ •    وەزیری شارەوانی‌و گەشتوگوزار: 2 خاڵ •    وەزیری شەهیدان‌و ئەنفالكراوەكان: 2 خاڵ •    وەزیری ئەشغال‌و ئاوەدانكردنەوە: 2 خاڵ •    وەزیری كارەبا: 2 خاڵ •    وەزیری تەندروستی: 2 خاڵ •    وەزیری پیشەسازی‌و بازرگانی: 2 خاڵ •    وەزیری ئەوقاف‌و كاروباری ئایینی: 2 خاڵ •    وەزیری كشتوكاڵ‌و سەرچاوەكانی ئاو: 2 خاڵ •    وەزیری رۆشنبیری‌و لاوان: 2 خاڵ •    سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران: 2 خاڵ •    دەستەی وەبەرهێنان: 2 خاڵ •    وەزیری هەرێم بۆ كاروباری ژینگە: 1 خاڵ •    فەرمانگەی پەیوەندیۆەكانی دەرەوە: 1 خاڵ •    وەزارەتی هەرێم بۆ كاروباری پەرلەمان: 1 خاڵ •    فەرمانگەی میدیاو زانیاری: 1 خاڵ •    فەرمانگەی هەماهەنگی‌و بەدواداچوون: 1 خاڵ •    فەرمانگەی كاروباری ناوچە  كوردستانییەكانی  دەرەوەی هەرێم: 1 خاڵ •    دەزگای كاروباری مین: 1 خاڵ •    ئەنجومەنی باڵای خانمان: 1 خاڵ •    دەستەی گەشتوگوزار: 1 خاڵ •    ئەنجومەنی ئاسایش‌و پاراستنی هەرێم: 3 خاڵ بەوپێیەی پۆستی سەرۆكی هەرێم ئێستا هەڵپەسێردراوەو زۆرینەی دەسەڵاتەكانی دراوە بە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران‌و بەشێكی دەسەڵاتەكانی دراوە بە سەرۆكی پەرلەمان‌و بەشێكی تری دراوە بە سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەری، نرخی كورسیی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران (20) خاڵی وەرگرتوەو كورسی سەرۆكی پەرلەمان (12) خاڵی وەرگرتووە، بەشێك لە دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم لای سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەرییە، بەوپێیە دەسەڵاتی دادوەری دەبێت بێلایەن بێت‌و نایەتە ناو ئەم هاوكێشەیەوە. گریمانەی پێكهێنانی حكومەت لەحاڵێكدا (پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆڕان‌و پێكهاتەكان كابینەی نوێی حكومەت پێكبهێنن، كە تائێستا ئەمە بۆچونێكی پێشبینیكراوە، ئەگەر نرخی یەك كورسی پەرلەمان بە (1) خاڵ دیاری بكەین، ئەوا هێزی لایەنەكان بەپێی خاڵەكانیان بەمشێوەیە دەبێت: •    پارتی: 45 كورسی •    یەكێتی: 21 كورسی •    گۆڕان: 12 كورسی •    پێكهاتەكان: 11 كورسی كۆی گشتی ئەم پێكهاتەیە دەبێت بە (89 كورسی)، واتە (89 خاڵ)، (22) خاڵی لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكان دەمێنێتەوە، بەپێی سەنگی كورسییەكانیان‌و بەشێوەی رێژەیی دابەش دەبێت بەسەر پارتی‌و یەكێتی‌و گۆڕاندا وەك سێ براوەی یەكەم‌و دووەم‌و سێیەمی هەڵبژاردنەكانی 30 ئەیلولی 2018 بەمشێوەیە: •    پارتی: 12 خاڵ •    یەكێتی: 6 خاڵ •    گۆڕان: 4 خاڵ پاش دابەشكردنی خاڵەكانی ئەو لایەنانەی كە دەبن بە ئۆپۆزسیۆن، خاڵەكانی ئەو لایەنانەی كە دەسەڵات پێكدەهێنن بەمشێوەیەی لێدێت: •    پارتی: 57 خاڵ •    یەكێتی: 27 خاڵ •    گۆڕان: 16 خاڵ •    پێكهاتەكان: 11 خاڵ كۆی گشتی خاڵەكان دەبێت بە (111) خاڵ‌و لەم حاڵەتەدا پارتی ئەم پۆستانە دەبات:   پشكی پارتی •    سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران (بە دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێمەوە): 20خاڵ •    جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان: 6 خاڵ •    وەزیری سامانە سروشتییەكان: 4 خاڵ •    وەزیری پێشمەرگە: 4 خاڵ •    وەزیری پلاندانان: 2خاڵ •    وەزیری ئەشغال‌و ئاوەدانكردنەوە: 2 خاڵ •    وەزیری كارەبا: 2 خاڵ •    وەزیری كشتوكاڵ: 2 خاڵ •    وەزیری خوێندنی باڵا: 2 خاڵ •    وەزیری تەندروستی: 2 خاڵ •    وەزارەتی ئەوقاف: 2 خاڵ •    وەزیری هەرێم بۆ كاروباری ژینگە: 1 خاڵ •    وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەرلەمان: 1خاڵ •    دەستەی گەشتوگوزار: 1خاڵ •    فەرمانگەی كاروباری مین: 1 خاڵ •    فەرمانگەی كاروباری ناوچەكانی دەرەوەی هەرێم: 1خاڵ •    فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە: 1 خاڵ •    راوێژكاری ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم: 3خاڵ كۆی ئەو پۆستانە كە پارتی دەیبات بەخاڵ دەكاتە (57) خاڵ. پشكی یەكێتی •    سەرۆكی پەرلەمان: 10 خاڵ •    جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران: 6خاڵ •    وەزیری ناوخۆ: 4خاڵ •    وەزیری گواستنەوەو گەیاندن: 2 خاڵ •    سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران: 2خاڵ •    فەرمانگەی كاروباری ناوچەكانی دەرەوەی هەرێم: 1خاڵ •    وەزیری رۆشنبیری‌و لاوان: 2خاڵ كۆی ئەو پۆستانەی كە یەكێتی دەیبات بە خاڵ دەكاتە (27) خاڵ. پشكی بزوتنەوەی گۆڕان •    جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان: 5 خاڵ •    وەزیری دارایی: 3 خاڵ •    وەزیری كاروباری كۆمەڵایەتی: 2 خاڵ •    وەزیری شارەوانی‌و گەشتوگوزار: 2 خاڵ •    وەزیری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان: 2 خاڵ •    وەزارەتی پەروەردە: 2 خاڵ كۆی گشتی ئەو پۆستانەی كە بزوتنەوەی گۆڕان دەیبات بە خاڵ دەكاتە (16) خاڵ. پشكی پێكهاتەكان پێكهاتەكانی كلدنی، سریانی، ئاشوری كە بە سیتمی كۆتا مامەڵەیان لەگەڵ دەكرێت، كۆی گشتی خاڵەكانیان (5) خاڵە: •    وەزیری پیشەسازی‌و بازرگانی: 2 خاڵ •    فەرمانگەی میدیاو زانیاری: 1خاڵ   پێكهاتەی توركمان (5) خاڵ- كۆتا: •    وەزیری داد: 2 خاڵ •    ئەنجومەنی باڵای خانمان: 1 خاڵ پێكهاتەی ئەرمەن (1) خاڵ- كۆتا: •    فەرمانگەی بەدواداچوون‌و پەیوەندیەكانی ئەنجومەنی وەزیران: 1 خاڵ تێبینی یەكەم: لەبەرئەوەی خاڵی بەدەستهاتووی پێكهاتەكان لە پەرلەمان بەهۆی سیستمی كۆتا هاتووە، لە حكومەتیشدا لە سەنگی خۆیان زیاتریان پێدراوە، ئەكرێت بەهۆی رێككەوتنی پێشوەختەوە، هەردوو پۆستی (سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان- 2 خاڵ)و (وەزارەتی گواستنەوەو گەیاندن- 2 خاڵ) بدرێتە یەكێتی‌و گۆڕان بەدەر لە شایستەی خۆیان، بەپێی ئەم سیستمەی لیرەدا هاتووە. تێبینی دووەم:  دانانی نرخی پۆستە وزاری‌و دەستەو فەرمانگەكان زادەی بیری خۆمە، ئەكرێت بەپێی بۆچونی كەسێكی دیكە یان رێككەوتنی پێشوەخت ئەم خەمڵاندنە بگۆڕدرێت، بەڵام ئەكرێت سود لەم سیستمە وەربگیرێت‌و بەرچاوڕونی زیاتر بداتە لایەنەكان‌و بكرێتە بنەما بۆ پیكهینانی حكومەت.

راپۆرتی: ئارام مەحمود – محەمەد رەئوف   لە دوای ڕۆیشتنی حزبی شیوعی كوردستان بە ئاڕاستەی "ئۆپۆزسیۆن" بوون، ژمارەی ئەو هێزانەی تائێستا "ئۆپۆزسیۆن" بوونی خۆیان ڕاگەیاندووە لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان  گەیشتە (3) هێز. •    (یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان) وەك یەكەم هێز لە ڕۆژی (22) تشرینی یەكەمی ڕابردودا، ئۆپۆزسیۆن بوونی خۆی ڕاگەیاند. •     بەدوایدا (جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌) كە بۆ یەكەمجارە بەشداری پەرلەمانی كوردستان دەكات‌و، پێشتر بڕیاریدابوو بایكۆت بكات و نەچێتە پەرلەمان، لەكۆتا ڕۆژی تشرینی یەكەمی ئەو مانگەدا، بڕیاریدا وەك "ئۆپۆزسیۆنێكی چالاك" بەشداری خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بكات.  ئەوەی تا ئێستا لە نەخشەی سیاسی هەرێمی كوردستان بۆ چوار ساڵی داهاتوو ڕونبۆتەوە بەمشێوەیە: ئەو هێزانەی بڕیاریانداوە ببنە ئۆپۆزسیۆن لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان: •    جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌ (8) كورسی. •    یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان (5) كورسی. •    حزبی شیوعی كوردستان (1) كورسی. ئەو هێزانەی تا ئێستا خۆیان یەكلانەكردۆتەوە: •    بزوتنەوەی گۆڕان (12) كورسی. •    كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان (7) كورسی. •    حزبی سۆسیالست دیموكراتی كوردستان (1) كورسی. ئەو هێزانەی یەكلابونەتەوە بۆ پێكهێنانی حكومەت: •    پارتی دیموكراتی كوردستان (45) كورسی. •    یەكێتی نیشتمانی كوردستان (21) كورسی. ئەو هێزانەی تا ئێستا خۆیان یەكلاكردۆتەوە  ببنە "ئۆپۆزسیۆن" ژمارەی كورسییەكانیان لەخولی داهاتووی پەرلەمانی كوردستان (14) كورسییە، كە لە كۆی (111) كورسی پەرلەمان (12،6)ی كورسییەكان پێكدێنێت. بەرژەوەندی‌و تێڕوانینی جیاواز بەربەستە لەگەڵ ئەوەی ئەم نەخشەیە قابیلی "گۆڕانكاریی و مانەوەیە" وەكو خۆی بەهەردوو بارەكەیدا، كە یەكێكیان، بەهێزبون و فرانبونی بەرەی "ئۆپۆزسیۆن"ە، بە ڕۆیشتنە پاڵی (بزوتنەوەی گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامی)، كە هەموویان پێكەوە كورسییەكانیان دەگاتە (33) كورسی، یان چونە پاڵی یەكێك لەو دوو هێزە كە دیسان گۆڕانكاری لەتەرازوی هێزەكە دەكات لەبەرژوەندی "ئۆپۆزسیۆن"، هەرچەندە ڕوون نیە ئەگەر هەموو ئەم هێزانەش "ئۆپۆزسیۆن"بوون هەڵبژێرن "بەرەیەكی هاوبەش" لەناوەوە و دەرەوەی پەرلەمان پێكدێنن بۆ وەستانەوە بەڕووی (پارتی دموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان) یان نا؟ بەوپێیەی كۆمەڵێك "تێڕوانین‌و بەرژوەندی جیاوازن"‌و پێشتریش بەشێك لەم هێزانە پێكهێنانی فراكسیۆنێكی هاوبەشیان لە(بەغداد) ڕاگەیاند، كە تەنها یەك كۆبونەوەیان كرد ئەویش كاتی ڕاگەیەیاندنی پێكهێنانی فراكسیۆنەكە بوو، دوای ئەوە دەنگیان نەما. ئەوی دیكەشیان، ڕۆیشتنی (گۆڕان‌و كۆمەڵ)ە پێكەوە، یان یەكێكیان بە ئاراستەی بەشداریكردن لەحكومەت، كە ئەمەیان یەكسانە بە بەهێزكردنی بەرەی دەسەڵات لەسەر حسابی لاواز بوونی "ئۆپۆزسیۆن". بەشداریكردن زیانی پێگەیاندن (بزوتنەوەی گۆڕان‌و یەكگرتووی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی) كە لەخولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان لە 2009 دا "ئۆپۆزسیۆن"ێكی بەهێز‌و كاریگەربوون‌و پێكەوە (35) كورسییان هەبوو. •    بزوتنەوەی گۆڕان (25) كورسی هەبوو. •     یەكگرتووی ئیسلامی (6) كورسی هەبوو. •     كۆمەڵی ئیسلامی (4) كورسی هەبوو. بۆ خولی چوارملە 2013 دا ژمارەی كورسییەكانیان گەیاندە (40) كورسی •    بزوتنەوەی گۆڕان (24) كورسی. •     یەكگرتووی ئیسلامی (10) كورسی. •     كۆمەڵی ئیسلامی (6) كورسی. بەڵام ئەمجارە لە بری "ئۆپۆزسیۆن" بەشداری حكومەتی "بنەكە فراوان"یان لەگەڵ " (پارتی و یەكێتی) هەڵبژارد‌و، ئاكامەكەشی بە سەرهەڵدانی قەیرانێكی حوكمڕانی‌و سیاسی گەورە لە هەرێمی كوردستان دەستیپێكرد‌و، بەداخستنی پەرلەمانی كوردستان‌و دورخستنەوەی بزوتنەوەی گۆڕان لەحكومەت‌و، كشانەوەی (یەكگرتوو و كۆمەڵ) لەدواین ڕۆژەكانی تەمەنی كابینەی (8) كۆتاییهات. دەنگدارانیش سزایان دان لەدواین هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیشدا لە 30ی ئەیلولی 2018 ، دەنگ و كورسی ئەو هێزانە بەڕێژەیەكی بەرچاو دابەزی، بە جۆرێك ژمارەی كورسییەكانیان لە(40) كورسییەوە بوو بە (24) كورسی، كە (بزوتنەوەی گۆڕان و یەكگرتوی ئیسلامی) زەرەرمەندی یەكەمبوون‌و، نیوەی كورسیەكانیان لەدەستدا، وێڕایی ئەوەی  بەچوونە حكومەتی ئەو هێزانە "ئۆپۆزسیۆن"یش، ئەو (ڕەونەق و بەریق و متمانەیەی) جارانی نەما‌و، كەوتە بەر نەشتەری ڕەخنە. سەردەمی زێڕین ئۆپۆزسیۆن بوو     خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان، كە بە هەموو پێودانیگَیك خولی "ئۆپۆزسیۆن" و "سەردەمی زێڕین"ی حزبەكانی بوو (بزوتنەوەی گۆڕان، یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان، كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان)، كە پێكەوە خاوەنی (35)كورسی پەرلەمان بوون، توانیان فشارێكی گەورە لەسەر هەردوو پارتی دەسەڵاتدار لەهەرێمی كوردستان ( یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان)دروستبكەن‌و، ناچاریان بكەن لەلایەك بایەخ بە جێبەجێكردنی پڕۆژە خزمەتگوزراییەكان‌و ئەنجامدانی ڕیفۆرم‌و چاكسازی ئەگەر بەشێوەیەكی شكڵیش بێت لەحكومەتدا بدەن‌و، لەلایەكی تریش بایەخ بۆ "دەنگ‌و ئیرادەی" خەڵك دابنێن‌و حساب بۆ داخوازی‌و گلەیی و گازندەكانیان بكەن. ناچاری‌و ئیبتیزاز لەگەڵ گرنگی ئامادەیی "ئۆپۆزسیۆن" بۆ بەزیندوێتی هێشتنەوەی پرۆسەی سیاسی و بوونی دەنگی جیاواز‌و، چالاككردنی ڕۆڵی ڕاستەقینەی پەرلەمان، چی  لەڕووی "چاودێریكردن"ی كارەكانی حكومەت‌و، هەم لەڕووی "لێپیچینەوە" لەلادان‌و كەموكوڕییەكان، پرسیاری ژمارە یەك ئەوەیە، چی شتێك (بزوتنەوەی گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامی) وەكو دوو هێزی كاریگەر لەگۆڕپانی سیاسی هەرێمی كوردستان ناچار دەكات، لە بری گەڕانەوە بۆ "ئۆپۆزسیۆن" بوون، بەرەو بەشداریكردن لە حكومەتێك هەنگاوبنێن كە:   1-    پێشتر تاقییانكردۆتەو، بە ناچاری بێت یان خواستی خۆیان، نەیانتوانیوە بەردەوامبن‌و "بەدەستی بەتاڵ" هاتونەتە دەرەوە لێی.  2-     ئەگەر بەشداری پێشتریان لە حكومەت،  جگە لە دورخستنەوە‌و پەراوێخستن، سزادانی دەنگدەران‌و ڕەخنە‌و عەیبداری بەدوای خۆیدا هێنابێت، دەبێت سیحری سەر لە نوێ‌ تاقیكردنەوەی لەچیدا بێت؟ بە تایبەت كە هیچ گەرەنتییەكی سیاسی دووبارە نەبوونەوەی نیە. 3-    لەڕابردودا ئەم هێزانە بەو پێگەو كاریگەرییەی هەیانبوو نەیانتوانی بەرنامەو تێڕوانیەكانیان بكەنە بەشێك لە كارنامەی حكومەت‌و لەكارەكانی ڕەنگبداتەوە، ئێستا بەپێگەیەكی لاوازتر‌و، لەحكومەتێكی مەرجداردا، چییان پێ دەكرێت؟. 4-    پارتی‌و یەكێتی وەك ڕێكاری یاسایی‌و سیاسی هیچ پێوستییەكیان بەم هێزانە نیە بۆ پێكهێنانی كابینەی حكومەت، وەك بەرپرسێكی پارتی دەڵێت"چ ئیشمان پێیان هەیە"، كەواتە ئامادەییان لە حكومەت چی بایەخێكی هەیە؟. 5-    هێزێك بە مەرجی "بێدەنگ‌و سەنگی" بەشداری حكومەتی پێبكرێت‌و بەڵێنامەی پێبڕبكرێتەوە،وەك عارف تەیفۆر دەڵێت: ئەو هێزانەی دێنە حكومەتەوە دەبێت بەڵێن بدەن تاكۆتایی كابینە لەگەڵمان بن" ئەكرێت چاوەڕوانی دەستكەوتی گەورەی لێبكرێت؟. رەنگە بەشێك لە هۆكاری بەشداریكردنیان بۆ چەند حاڵێك بگەڕێتەوە لەوانە:. 1-    چاوەروان دەكرێت چوار ساڵی داهاتوو دۆخی ئابوری و سیاسی هەرێم باشتر بێت و ئەمەش سیحری ئۆپۆزسیۆن بوون بەتاڵبكاتەوەو ئەمانیش بیانەوێت بەشداربن لە حكومەتێكی پارەدار و ئیستقرار. 2-    بەبەشدارینەكردنیان لە حكومەت ترسی پەراوێزخستن و بچوكبونەوەیان هەیە بەوەی هاوڵاتیان بەدوای ئیستقراری سیاسی و ئابوریدا دەگەڕێن كە رەنگە بە هەڵوەشاندنەوەی پاشەكەوتی موچەو ئەنجامدانی پرۆژەی خزمەتگوزاری, سیحری نارەزایی و دەنگهەڵبڕینی ئۆپۆزسیۆن بەتاڵبكەنەوە 3-    بەشداریكردنیان لە حكومەت و بەدەستهێنانی چەند پۆستێك و دامەزراندنی چەند كەسێك ئەتوانن دڵی چەند كەس و كادر و لایەنگرێكیان رازی بكەن.   ئامانج لە مەرجداركردنی حكومەت چییە؟ بەشێك لە ئاگایانی دۆخی هەرێم پێیانوایە، دانانی "مەرج" لەلایەن (پارتی)یەوە، بۆ لایەنەكان تا بەشدارییان پێبكات لە كابینەی داهاتوو، لە بنەمادا بۆ "ئیبتزاز" كردنیان‌و بەشدارینەكردنیانە لە حكومەت، یان "بێمنەت"كردنی ئەو هێزانەشە كە خواستیان هەیە بۆ بەشداری، بەوەش دوو ئامانج دەپێكێت: •    هەندێك هێز ناچار بكات بەرەو "ئۆپۆزسیۆن" بڕۆن، چونكە پارتی ئامادەنیە ئەزمونی "حكومەتی بنكە فراوان" دووبارە بكاتەوە. •    (پارتی) زامنی كۆمەڵێك هێزی "گوێڕاڵ" دەكات لەكابینەی داهاتوو، كە پێشتر بەمەرجەكانی ڕازیبون‌و، ناتوانن هیچ "كێشەو سەرئێشە"یەكی بۆ دروستبكەن، چونكە "كەس زۆری لێنەكردوون"‌و بە بەرچاوی خەڵكی كوردستانەوە بە"مەرج" بەشدارییان پێكراوە.             

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود یەكێك لە دەركەوتەو ئاماژە دیارەكانی گۆڕانی هاوكێشەی هێز لە هەرێمی كوردستان، دانانی "مەرج"و "پڕكردنەوەی بەڵێنامە"یە لەلایەن (پارتی دیموكراتی كوردستان)ەوە، وەك براوەی یەكەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بە لایەنەكانی تر، تا بەشداربن یان "بەشدارییان پێبكرێت" وەكو بەرپرسێكی (پارتی) دەڵێت لەكابینەی (9)ی نوێی حكومەتی هەرێم. ئەمە بەهەموو پێوەرەكان پێشهاتێكی بێپیشینەو تازەیە لە پرۆسەی سیاسی‌و ژیانی حوكمڕانی هەرێمی كوردستان، كە بەمانای دەستپێكی قۆناغی لاسەنگی‌و كۆتایهاتنی سەردەمی هاوسەنگی هێز دێت. پارتی جاران‌و پارتی ئێستا! لە سەروبەندی پێكهێنانی كابینەی (8) دا، كە بە "حكومەتی بنكەفراوان" ناسرا، (پارتی) نەك هەر بەوشێوەیەی ئێستا "بێمنەت" نەبوو، بەڵكو هەوڵی زۆریدا بۆ بەشداریكردنی لایەنە براوەكانی هەڵبژاردن، بەتایبەت (بزوتنەوەی گۆڕان‌و یەكگرتووی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی) كە بە هێزەكانی (ئۆپۆزسیۆن) ناسرابوون، تەنانەت سازشی زۆریشی بۆ كردن تا قایلیان بكات بە بەشداری. "بە ڕۆژ لەحكومەت.. بەشەو ئۆپۆزسیۆن" پێدەچێت (پارتی) زۆر بەوردی ئامادەكاری بۆ قۆناغی ئایندە كردبێت، لەئێستاوە بێ پێچ‌و پەنا ئەوە بەگوێی هەموو لایەنەكاندا دەدات "حكومەتێكی بێ كشەو پەرلەمانێكی بی سەرئێشەی" دەوێت‌و "ئەزمونی ڕابردوو دووبارە ناكاتەوە"، زۆریشی لە كەس نیە بۆ بەشداری، بگرە بەپێچەوانەوە هەر لایەنێك بەنیازی بەشداربێت دەبێت سەرەتا بەڵێنی "بێدەنگی"بدات‌و پەرلەمانتارەكانیشی "گوێڕایەڵ" بن و،  پەرلەمان نەكە مینبەری " ئۆپۆزسیۆنبوون". گەیاندنی زیاد لەجارێكی ئەم پەیامە لەڕێی (عارف تەیفور) بەرپرسی ئەنجومەنی سەركردایەتی سلێمانی‌و هەڵەبجەی پارتی دیموكراتی كوردستان بێ "مەغزا"نیە.  ئەو بەرپرسەی پارتی لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ (دەنگی ئەمریكا) بەڕاشكاوی دەڵێت"پارتی مەرجی هەیە بۆ بەشداریپێكردنی لایەنەكان لە حكومەت، كە یەكێك لە خاڵەكانی ئەوەیە ئەمجارە لە حكومەت نەبن‌و ببنە ئۆپۆزسیۆن لە دەرەوە، تەنانەت ئەگەر ڕەخنەیان هەبوو یان پەرلەمانتارەكانیان ڕەخنەیان هەبوو دەتوانن لەڕێگای نوێنەرەكانیان لە حكومەت بیگەیەنن بە حكومەت، نەك پەرلەمان بكەنە مینبەری ئۆپۆزسیۆنبوون". (عارف تەیفور) تەئكیدەدەكات"دەبێت بەجدی ئەو بەڵێنە لە لایەنەكان وەربگیرێت، وە پابەند‌و مولەتەزیمیش بن پێوەی، ئەگەر لایەنێكیش ئامادە نەبوو ئەو بەڵێنە بدات، ئەوا ئامادەنین بەشداری حكومەتیان پێبكەین، ئەو وەختە چ ئیشمان پێیان هەیە". (عەلی حوسێن) بەرپرسی پەیوەندییە كوردستانی‌و عێراقییەكانی پارتی، بەماڵپەڕی فەرمی حزبكەی وتووە" هەر حزبێك بیەوێت بێتە حكومەتەوە، دەبێت بەفیعلی لە پرۆسەی حكومەتداریدابێت‌و، ناكرێت پێیەكی لە حكومەت و پێیەكی لە ئۆپۆزسیۆن بێت. بەرنامەو بەڵێنەكانیان چی بەسەردێت؟ لەگەڵ ئەوەی بەشێك لە چاودێران بەمافی (پارتی) دەزانن، هەوڵی پێكهێنانی حكومەتێكی بەهێز‌و خاوەن دیدێكی هاوبەش بدات وەك هێزی یەكەم كە بەرپرسیارێتی پێكهێنانی حكومەت‌و حوكمڕانی بۆ چوارساڵی ئایندە دەكەوێتە ئەستۆ، بەڵام پێیانوایە، هەوڵدان بۆ بێدەنگردنی پەرلەمان‌و كردنی بە بەشێك لە سەفقەو ڕێككەوتنی لەتكردنی كێكی حكومەت، كاریگەری نەرێنی لەسەر پێشخستنی پرۆسەی دیموكراسی‌و وەزیفەی ڕاستەقینەی پەرلەمان دەبێت، كە خۆی لە خۆیدا ڕەخنەی زۆری لێدەگیرێت بەوەی وەك پێویست ڕۆڵی خۆی نەگێڕاوەو، هێزەكانیش هەر یەكەو بەجۆرێك لەهەیبەت‌و شكۆی ئەو دامەزراوە گرنگەیان كەمكردوەتەوە، كە باڵاترین دامەزراوەی یاسادانانی هەرێمە.  پرسیارێكی تر ئەوەیە، ئاخۆ لایەنەكان بە (یەكێتی نیشتمانی كوردستان)یشەوە ئامادەن بۆ وەرگرتنی لیستێك لە "مەرج" وەك پسوڵەی بەشداریی لە حكومەت؟ لەكاتێكدا لە ڕابردوودا (پارتی) هەوڵی زۆریداوە بۆ بەشدارییان‌و ئەنجامەكەی بۆ (یەكێتی) بۆڵەبۆڵ‌و هەستكردنی بەردەوام بە مەغدوری، بۆ (بزوتنەوەی گۆڕان) دورخستنەوەو، بۆ هێزەكانی تریش پەراوێزخستن، ئاخۆ ئەمجارە كە (پارتی) "بێمنەتە" لە بەشدارییان، ئەبێ‌ حاڵیان چۆن بێت لەكابینەی داهاتووی حكومەت ؟ كە كردنەوەی دەرگای چونە ژورەوەی بە "مەرج"و "پڕكردنەوەی   بەڵێننامە" دەستپێدەكات.  

(درەو میدیا): ژمارەیەك هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان لە وڵاتانی ئەوروپا، پرۆژەیەكیان بەناوی ""پرۆ گۆران" ئاراستەی رێكخەر و خانەی راپەراندنی بزوتنەوەی گۆڕانكردووە. كۆپییەكی پرۆژەكە دەست (درەو میدیا) كەوتووە كە تێیدا ئاماژە بە كێشە‌و هۆكاری دابەزینی ئاستی جەماوەریی بزوتنەوەی گۆڕان كراوە. بەشداربوانی پرۆژەی "پرۆ گۆڕان" داوای دانوستان‌و گفتوگۆ دەكەن لەگەڵ جڤاتی نیشتمانی‌و خانەی راپرەاندن پرۆژەیەكیان ئامادەكردووە‌و وەكو خۆیان دەڵێن" ئەم پرۆژەیە لەڕێی خوڵقاندنی فشاری گەورەی ناوخۆییەوە رێ لەو تاقمە بگرێ كە مەرامی وایە، پێكهاتەیەكی گەورەی وەك بزوتنەوەی گۆڕان بكا بە قوربانی بەرژەوەندی تایبەتی خۆی". دەقی پرۆژەكەی رەوتی "پرۆ گۆڕان": پڕۆگۆڕان پرۆژەی کۆبونەوەی هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەی گۆڕان لە ئەوروپا ٢٠ - ٢١/١٠/٢٠١٨، لاهای – هۆڵاند پێشەکی: کۆمەڵێک لەهەڵسوراوانی گۆڕان لەوڵاتانی ئەوروپا، لەڕۆژانی ٢٠ و ٢١ ئۆکتۆبەری ٢٠١٨ لەشاری لاهای لەوڵاتی هۆڵەند کۆبونەوە بۆلێدوان و تاوتوێکردن و هەڵسەنگاندنی دۆخی ئێستای بزوتنەوەی گۆڕان. کۆبونەوەکە لەئاکامی باسکردنێکی چڕوپڕ، دەستی لەسەر زامەکانی بزوتنەوەکە لەبوارەکانی رێکخراوەیی، سیاسی، پەیوەندییەکان، کارگێری و دارایی و جەماوەری دانا. لە دوای کۆچی دوایی کاک نەوشیروانەوە بزوتنەوەکە ڕوبەڕوی رۆچونێکی مەترسیدار بۆتەوە، گرنگترین کاریگەری ئەم ڕۆچونە کاردانەوەی نەرێنی لەسەر دۆخی گۆڕان و متمانەی جەماوەرو دەنگدەران و پێگەی سیاسی کردوە، گۆڕان تاچەند ساڵێک لە مەوبەر وزەی سیاسی و رۆشنبیری و ئومێدی بە گەنجان دەبەخشی ئێستا وزەو تواناکانیان فەرامۆش دەکات و بەئاراستەی نادروستدا دەیان بزوێنن و لەئومێد بێبەریان دەکات، ئێستا سەروەری و سەربەخۆیی گۆڕان کەوتۆتە گێژاوی میزاجی جیاجیای ناو بزوتنەوەکە و دەرەوەشی، بۆیە لەبریارداندا تەریک کەوتوە و نازانرێت لەژێر چ کاریگەریەکدا بریاردەدرێت، هەربۆیەش لەزۆربەی روداوە سیاسیەکاندا پێگەو هەڵوێستی گۆڕان ناڕون و ناجێگیرو تەماویە، گۆڕان ئێستا لە بازنەکانی گوتارێکی سیاسی چەقبەستوی بێ کاریگەردا دەخولێتەوە بێئەوەی بتوانێت دیدگایەکی ڕونی  بۆ ئایندە و ئەڵتەرنەتیڤەکان هەبێت . لە مێژە، لێرە و لەوێ، تاوە ناتاوێ، ئەم ‌و ئەو بەتاك‌ و کۆ بەرەخنە، نامە، یادداشت، پێشنیاز، گفتوگۆی رووبەڕو.. هەوڵی باشکردنی ئەدای بزوتنەوەی گۆڕان یان دەدا. نەبونی وەڵام و وەڵامی ناتەواو، یا فەرامۆشکردن ئاکامی ئەو هەوڵانە بو تا کار بە نوچدانە گەورەکەی بزوتنەوەکە گەیشت لە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عیراق‌و هەرێمی کوردستاندا. تەواو راستە کەدەرچەی ژمارەی کورسیەکان بەری تەزویری هێزە دەسەڵاتدارەکان بو؛ بەڵام ئەم راستیە، راستیەکی رەونەقتر، ناشارێتەوە ئەویش ناتوانایی دەسەڵاتدارانی گۆڕان بو لەئیدارەدانی گشتی بزوتنەوەکەدا! هەوڵەکانی رابردو بۆ باشکردنی ئەدا بو؛ بەڵام ئەم پرۆژەیە ( پرۆژەی گۆڕان - پرۆگۆڕان) بۆ بەهاناوەهاتنی بزوتنەوەکە هاتوە لەرۆچون لەسەر دەستی بازنەکانی دەسەڵاتی گۆڕاندا کە هەم ئۆباڵی حاڵ خراپی بزوتنەوەکەی دەکەوێتە گەردن‌ و، هەم خراپترکردنی دۆخەکە بەهۆی درێژەدان بە سیاسەتی نەخوازیار ‌و ئاڵودە بونی بەوەی بە ' تەوریسی سیاسی' ناوزەد دەکرێ. ئەوەی دەگوزەرێ ناگونجێ لە گەڵ بەهاکانی گۆڕان و دژ بەو رێچکە شارستانی گۆڕانخوازانەیە کە رەوانشاد نەوشیروان مستەفا وەك میراتێکی مەعنەوی، رێکخراوەیی و سیاسی بۆی بەجێ‌ هێشتوین. دەبێ گەردی تاکڕەوی ‌و تۆزی لادان لە جەستەی گۆران بتەکێنرێ ‌و بە ئەڵتەرناتیڤێ کە بەری بیرکردنەوە، گفتۆگۆ، هەڵوێست ‌و کاری دەستەجەمعی هەمو گۆڕانخوازان بێ، جێیەکەی پڕ بکرێتەوە. پرۆژەی گۆرانخوازان بە فۆڕمیۆلای پڕۆژە، هۆکارەکانی رۆچون‌ و راگرتن، بوژاندنەوە و هەڵسانەوە ‌و بە دامەزراوەییکردنی بزوتنەوەکە دەکا، دەخوازێ زەمینەیەکی لەبار بۆگۆڕانکاری ئەرێنی راستەقینە بخوڵقێنێ بۆ رزگارکردنی بزوتنەوەکە. لە بازنەی هەڵسەنگاندنی گشتیدا پرۆژەکە بابەتە گرنگەکانی: هۆکارەکانی رۆچون، بوژاندنەوە و هەڵسانەوە، میراتی سیاسی ‌و بە دامەزراوەییکردنی بزوتنەوەی گۆڕان باس دەکا‌و دواتر بە دەرئەنجامێ قەناعەتەکانی بۆ دۆخەکە دەخاتەڕو. ناساندن: پرۆژەی گۆرانخوازان هەڵمەتێکی ناوخۆیی، ئاشکرا، خەمخۆر، بیناکار، رەخنەگر، رێکخراوەیی... ئەو گۆڕانخواز ‌و هەڵسوڕاوانەیە کە دڵیان لای بزوتنەوەکە و بەرژەوەندی گشتی خەڵكە. ئاکامی جوت هەڵبژاردنەکەی عێراق ‌و هەرێم بۆ گۆڕان کەمەر شکێن بو، هاوکات وانەیەکی گرانبەهایە تایبەت بۆ بێدار بونەوە ‌و کەوتنەخۆ. ئەمەی رویدا، بەلای ئێمەوە، کۆتایی دونیا نیە؛ بەڵکو کۆتایی گەڕێکە و سەرەتای گەڕێکی تر، گەڕی لێكدابڕان‌ و گەڕی لێکتێگەیشتن و یەکگرتنەوە.  ئەم پرۆژەیە بڕوای تەواوی بەهەڵسانەوە و بوژاندنەوەی بزوتنەوەی گۆڕانە. لەگەڵ گەورەیی ئەوەی بەسەریدا هات، هێشتا پاشخانی بزوتنەوەکە بە بەهای پڕشنگدار دەوڵەمەندە کە مەکۆی سەرەکی لەگەڵ ئەم پرۆژەیەدا دەتوانن، بەڵکو دەبێ، بیناسازی لەسەر بکەن!  پرۆگۆران دەخوازێ ئەوهەڵوێستە مەترسیدار ‌و رێچکە چەوت و نەخوازیارانەی، هەنوکە، زۆرێ لە ئەندامانی بازنەی دەسەڵات پیادەی دەکەن ‌و یا دەیسەپێنن، رابگرێ‌ و، لەگەڵیدا بزوتنەوەکە بە دامەزراوەیی بکا. ئەمەی دواییان، کاراکردنی خودی بزوتنەوەکە بەتایبەتی زامن‌ دەکا‌و، چالاکوان‌و دەنگدەر ‌و خەڵکیش بەگشتی، ئاسودە دەکا ‌و لەگەڵ خۆی ئاشتیان دەکاتەوە! هاتنە کایەی پرۆگۆڕان پێویست‌ و بایەخدارە. ناڕەزایی زۆر، تان ‌و پۆی بزوتنەوەکە و ناوخەڵکی گرتۆتەوە! ناڕازییان هەقیانە؛ بەڵام پێویستیان بە کۆکردنەوە‌ و رێکخستن‌ و رابەرهەیە. رابەرێ لەناخی خۆیانەوە هەڵکەوێ‌ و ژیر‌و بوێرانە مامەڵە لەگەڵ قەیرانەکاندا بکا، لەلایەك کەمپەینەکە لە دەستوەردانی دەرەکی ‌و بەکارهێنان بپارێزێ‌ و، لەلاکەی ترەوە رێ لەوە بگرێ گۆڕان زیانی پێ بگا یا هەوڵ بدا بە کەمترین زیان زۆرترین دەرچەی ئەرێنی بۆ بزوتنەوەکە و ئەوانەی خێری بۆ دەخوازن، فەراهەم بینێ! ئەم پرۆژەیە لەڕێی خوڵقاندنی فشاری گەورەی ناوخۆیی ‌و بە پشتیوانی هەموو ئەوانەی دڵیان لای گۆڕانە ‌و ئەو میراتە مەعنەوی، سیاسی و رێکخراوەیی مەزنەیە کە رەوانشاد نەوشیروان مستەفا، وەك ئەمانەتێ بۆمانی جێ‌هێشتوە، رێ لەو تاقمە بگرێ کە مەرامی وایە، پێکهاتەیەکی گەورەی وەك بزوتنەوەی گۆڕان بکا بە قوربانی بەرژەوەندی تایبەتی خۆی. دەزانین ئەرکێکی قورسمان لەپێشە؛ بەڵام پێکانی ئامانجەکان بە ئەستەم نابینین! ئەم کۆمەڵە خەمخۆرە رچەشکێنە بەو تایبەتمەندیانەی لە پڕۆژەکەیاندایە‌ و، بەو هەڵوێستەی لە خەمخۆران‌ و خەڵکی رەچاو دەکەن، هیوایان گەیشتنیان بە مەنزڵ، گەشە! مەنزڵ واتە گەڕاندنەوە بۆ سەردەمی شکۆمەندی‌ و لەگەڵیدا کاڵکردنەوەی نەرێنیەکان ‌و بە دامەزراوەیی کردنی بزوتنەوەکە، نەدەکرا زیاتر چاوەڕێ بین، دوای ئەوەی بازنەی دەسەڵات هەموو دەروازەکانی بەڕوی هەوڵەکاندا، کڵۆم دا. پرۆگۆڕان پڕۆژەیەکی ناوازەیە: ئامانجی رونە، نەخشەڕێی هەیە، لە هەوڵەکانی پێش خۆی بەهرەمەندە، ئەگەرەکانی بەردەم داڕێژەرانی رونن ‌و ئەزمونی ئیدارەدانی ململانێیان لایە‌ و ئامادەی ئاڵینگارین. ئێمە دەخوازین ئەقڵ ‌و حیکمەت لای هەمووان میوان بن‌و بە سفتی ببێتە مایەی خێر بۆ بزوتنەوەکە، بەوەی مەکۆی سەرەکی کراوە بێ ‌و سود لەم هەوڵ ‌و هەلە وەربگرێ ‌و دانوستان بکا ‌و پرۆژەکە بە موڵکی گۆڕان بزانێ! پرۆژەکە هەمو گۆڕانخوازان دڵنیا دەکاتەوە کە نیەتی تەبایی‌ و هەستی دڵسۆزانەی جێی شك نیە ‌و هەر وشە‌و پیتێ کە تیایدا داڕێژراوە، راڤە لە خەمخۆری بۆ گۆڕان و بەرژەوەندی گشتی دەکا‌و هیچی تر. هاوکات نەیاران ئاگادار دەکاتەوە کە بە هەمان دوری لەم دو بۆچوونە ناوخۆییەی ناو گۆڕان بوەستن‌و دەست وەردان نەکەن! ئەم پرۆژەیە بە فەرمی دەدرێتە جڤاتی نیشتمانی، ماوەیەك دیاری دەکرێ بۆ وەرگرتنەوەی وەڵام‌ و بۆ دانیشتن‌و دانوستان‌و گەیشتن بە دەرچەیەکی ئەرێنی! گەر ئەمە روی نەدا، پڕۆژەکە روناکی دەبینێ‌و بەپێی ئەو نەخشەڕێیەی بۆی داڕێژراوە، ئاستی کۆبونەوە و لێدوان و هەڵسەنگاندنەکان بە خەستی بەرفراوان دەکرێن و پرۆژەکە دەکەوێتە رێ ‌و دەچێتە بواری قۆناغێکی نوێیەوە. پەیامی پرۆژەکە: بۆ ئەوەی بزوتنەوەی گۆڕان دانەڕمێ، رەنجی گۆڕانخوازان بە با نەچێ، هیوای خەڵك خەفە نەبێ، دەبێ ئەمەی ماوەیەکە دەسەڵاتی گۆڕان پیادەی دەکا‌ و دەیسەپێنێ، بە کەمپەینێکی رێکخراوی خەمخۆرانەی مەدەنی گۆڕانخوازان ‌و خەڵك، بەزویی، بە خێرایی ‌و پێداگری، رێی لێ بگیرێ‌و رابگیرێ، بزوتنەوەی گۆڕان رابێ ‌و وەك بزاڤێکی دامەزراوەی تۆکمە روە‌و ئامانجەکانی رێ بکاتەوە! پرۆگۆڕان کام رێ پیادە دەکات؟ گوشاری ناوخۆیی‌ و جەماوەری دەخاتە سەر بازنەکانی دەسەڵاتی گۆڕان تا ناچاریان بکا واز لە ئیدارە و سیاسەتە چەوتەکانیان بێنن ‌و بڵاوە بەو کەمینە هەلپەرستەش بکا کە لە دەوری میراتی مەعنەوی‌ و سیاسی ‌و مادی بزوتنەوەکە و رەوانشاد نەوشیروان مستەفا، ئاڵاون! جیاکاریەکانی پرۆگۆڕان: پرۆگۆڕان: حەزێکی خۆڕسك، کاتی، لابەلا، دابڕاو، پاڕانەوە نیە. نامە، داوا، یادداشت پێشکەش ناکا ‌و داکەوێ، وەڵامی دەوێ؛ بەڵام ماوەیەکی کەم، چاوەڕێی دەکا! داوا ‌و مەرجی ئاڵۆزی نیە؛ رێك‌و رەوان، وەك ئاماژەی بۆ کراوە، تەنیا دوو رێ /  ئەگەری لەبەردەمە‌و هی سێیەمی نیە! پرۆگۆڕان: ١) هەڵمەت/ کەمپەینە واتە زنجیرە کارێکە بۆ پێکانی ئامانجێ یا زیاتر. ٢) پڕۆژەیە و بنەماکانی: نەخشەڕێ، پرۆسە، پێگەی مرۆڤ ‌و هێز / دەسەڵات.. لەخۆ دەگرێ. هۆکارەکانی رۆچونی بزوتنەوەی گۆڕان: دوای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ‌و پەرلەمانی کوردستان،‌ دەنگەکانی گۆڕان دابەزینی دراماتیکی بەخۆوە دی! ئەم ئاماژە زەقانە، چ پاساوێ بۆ بەردەوامی بازنەی دەسەڵات دەهێڵێتەوە، غەیری چونە ژیر باری لێپرسراوێتی ‌و رادەستکردنی بزوتنەوەکە بە ئەنجوومەنێکی کاتی. خەڵك لە ٢٠٠٩ دا بە بڕی ٢٥ کورسی ‌و لە ٢٠١٣ دا بەبڕی ٢٤ کورسی دەنگی بە گۆڕان دا! لە بەرامبەردا دەسەڵاتدارانی گۆڕان چیان بەوان دا؟ وەڵام لای بازنەی دەسەڵاتە، غەیری پاساو هێنانەوە بۆ تەزویر، چی پێ‌یە بە دەنگدەرانی بڵێ؟ پێش هەڵبژاردن مشور ناخوا؛ دوای هەڵبژاردن دێتە دەنگ، بە داخەوە بازنەی دەسەڵات تاکڕەوە، گوێ ناگرێ ‌و تەنیا ئەوە دەکا کە زەینی خۆی دەیخوازێ! دەسەڵاتدارانی گۆڕان غافڵ بون لەوەی کە شوێنکەوتوانی بزوتنەوەکە تۆراون، دەڕۆن یا بێدەنگ خۆیان کەنار دەگرن ‌و چیتر دوای ناکەون ‌و پشتیوانی ناکەن! دابڕانی دەسەڵاتداران لە جەماوەر، گۆڕانخواز، دەنگدەر، هەڵسوڕاو، بنەمای قەیرانە فرە رەهەندەکانی بزوتنەوەکەیە، لە ئاکامدا دابڕانی بزوتنەوەکەی بەدوای خۆیدا هێنا‌ و دەرد ‌و حاڵەت ‌و دیاردەی: بەرەڵڵایی، بێ سەروبەری، پچڕانی شیرازە، دەستەگەری، باڵباڵێن، پاشا گەردانی، فرە کوێخایی، گومڕایی، وێڵی، بەرژەوەند پەرستی‌و هەلپەرستی هێنا ‌و نەشونمایان کرد‌و گۆڕان یان توشی دەردێ کردوە، گەر فریای نەکەوین، لێبۆتەوە!  خەوشەکانی دەسەڵاتدارانی گۆڕان قورس ‌و زۆرن، ئەوان خاوەنی کەسایەتی رابەریانەی خۆیان نین، لە پەنا کاریزمای رەوانشادا کوڕ ماون‌ و لەسەری دەژین، نەیان توانی بونی خۆیان بسەلمێنن. نەیان توانی ئەو سەرچاوە و تێهاویشتە بەلێشاوانەی لەخزمەتیاندا بو، لەوانە نیو ملیۆن دەنگدەر، بکەن بە دەرچە‌ و دەستکەوت. شکستیان هێنا لەوەی پێگەی سیاسی‌ و جەماوەری گۆڕان بۆ گۆڕانکاری بنەڕەتی بەگەڕ بخەن! لە ئاست گۆڕانکاری خێرا ‌و ئاڵینگارە ناوخۆیی ‌و عێراقی ‌و ناوچەییەکاندا هەڵوێست ‌و ئەدایان نەرێنی بوو، بزوتنەوەکەیان ناکاریگەر‌ و نادیار کرد‌ و خۆشیان تەرەك! دەسەڵاتدارانی گۆڕان هەڵەی ستراتیژیان کردوە لەوانە: هەڵوێست وەرنەگرتن لەمەڕ ریفراندۆمەکەی ٢٥/٠٩/٢٠١٧، نەقۆستنەوەی کارەساتی ١٦ی ئۆکتۆبەری٢٠١٧، بە دامەزراوەیی نەکردنی بزوتنەوەکە، کۆکردنەوەی هەموو هێلکەکان لە سەبەتەیەکدا، واتە لکان بە هەڵبژاردنەوە وەك تاکە ئامرازێ بۆ وەرگرتنی دەسەڵات‌ و گۆڕانکاری لە هەرێمدا. خانەی راپەڕاندن کە پێگەی دیاری هەیە لە بزوتنەوەکەدا نوقمی کەموکوڕیە: دوای کۆچی دوایی کاک نەوشیروان بە پەلە هاتن‌ و خۆیان کرد بە جێبەجێکار. پاشخانی سیاسی‌و رێکخـراوەییان یەکە ‌و، یەك ژێندەرن‌ و تەمەن هەڵکشاون. مەگەر خۆیان بزانن چۆن پۆستەکانی نێوانیان بەش کردوە؟ ناکۆك ‌و پەرتەوازەن؛ بە دەستەجەمعی کار ناکەن واتە خەسڵەتی تیم‌ یان تێدا نیە کە بنەمای کاری یەکە مۆدرنە پێشکەوتوەکانی دونیایە، جار ‌و باریش. بوژاندنەوە و هەستانەوە: گۆڕان هەڵگری پەیام ‌و روانینی جودا ‌وناوازە، پەیکەری قەوارەیەکی تۆکمەی لە ناخدایە، دەوڵەمەندە بە ئەزمون ‌و رۆڵی ئۆپۆزسیۆنی، راستە پێگەی سیاسی‌ و جەماوەری بەکاتی دابەزیوە؛ بەڵام ئەو وزە شاراوەی لە ناخیدایە، کۆمەکی هەڵسانەوەی پێ دەکەن‌ و دەتوانێ رۆڵی پێشڕەوی ئۆپۆزسیۆنی‌و جەماوەری بۆ خۆی بگەڕێنێتەوە، دەوڵەمەندە بە میراتی رەنگاڵی نەوشیروان مستەفا‌و هێشتا رکابەرێکی سەرسەختی گەندەڵی و نا دادپەروەریە. یەکەم، پەیام و بەرپرسیاریەتی: سەرەتا با دان بەوەدا بنێین کە خۆمان بەرپرسین لەوەی بەسەرمان هاتووە ‌و، دەرەوە نەدەینە بەر رێژنەی لۆمە. باوەڕ بەوە بهێنین کە هەر بەزاتی خۆمان هەڵدەستینەوە. بۆ هەستانەوە هەڵوێستە کردن‌ و هێوربونەوە‌ و رەخساندنی ژینگەی ئارامی، دور لە توڕەیی‌و ژاوەژاو، بە گرنگ ببینین! هیچ نیە رێ بە خانەی راپەڕاندنێکی شیرازە پچڕاو بدا، رابەری بزاڤێکی گەورە لە هەرێمێکی پڕ کێشە، عیراقێکی ئاوس بە توندڕەوی، رۆژهەڵاتێکی ناوینی ئاڵۆسکاو .. بکا! چونە دواوەی بازنەی دەسەڵاتی گۆڕان و سپاردنی بە ئەنجومەنێکی کاتی کە نوێنەرانی سەرجەم دامەزراوە باڵاکانی گۆڕان و فراکسیۆنەکانی و رەوەندی کوردی بەتوانای فرە رەنگ بۆ رابەریکردنی بزوتنەوەکە لە قۆناغێکی دیاریکراوی راگوزەردا، بۆ گۆڕان باشە‌ و بۆ زاتی خۆیان بە چاکە تۆمار دەبێ. رێکخستن ‌و یەکخستنی هەوڵەکان‌ و لکاندنیان بەیەکەوە گرنگن چونکە هەڵسانەوە هەماهەنگی دەستەجەمعی ‌و کەمکردنەوەی بەرەنگاری دەوێ. بەر لە هەستانەوە دەبێ کاری جدی بۆ راگرتنی داچون ‌و گرتنەوەی دۆخەکە بکەین. پێشوازی دەسەڵاتدارانی گۆڕان لەم کەمپەینە‌ رێ خۆش دەکا بۆ بیناکردنەوە ‌و بە هەدەرنەدانی وزەی خۆماڵیمان و گۆڕینی رق‌ و ناکۆکی بە هاوسۆزی‌و تەبایی. هێنان‌و بەشدارپێکردنی شارەزایان بۆ ناو بیناکردنەکە‌ و یا بۆ سەرپەرشتیکردنی قۆناغی راگوزەر، دوا جار، بەسودی گشتی گۆران دەکەوێتەوە کە هەمو بەناویش بێ لەسەری کۆکین. دەبێ گۆڕانخوازان پەی بەوە بەرن کە خۆیان هەوێنی هەڵسانەوەن چونکە یەکەی بونیاتی گۆڕانن.  دەبێ گۆڕانیش بە میهرەبانی مامەڵە لەتەك گۆڕانخواز و دەنگدەراندا بکا، بە چاوگی هێزی مەعنەوی، فیکری و مادی لێیان بڕوانێ، گوێ بۆ رایان شل بکا بە هەند وەریان بگرێ‌و لە بڕیارداندا بەشداریان بکا. دەبێ بزوتنەوەی گۆڕان بە چاوی رەخنەگرێکی دوربین ‌و وردبینەوە بە بۆچون‌ و‌ هەڵوێست ‌و ئەدای خۆیدا بچێتەوە. وەڵامی ئەوە بداتەوە چی دەوێ؟‌ و چۆن پێی دەگا؟ دوای ئەوەی پێگەی ئۆپۆزسیۆنی‌و کاری پەرلەمانی ‌و بەشداری حکومی تاقیکردەوە ‌و زۆری چەشت، ئایا باوەڕی بە ئاڵوگۆڕی ئاشتیانەی دەسەڵات لەڕێی سندوقی دەنگدانەوە ماوە؟ چۆن لە ناخی حزبە دەسەڵاتدارەکان دەڕوانێ؟‌ و ئایا لەمەو دوا چۆن ململانێیان دەکا؟ کەی لۆژیك‌ و واقیع رێ بە بزاڤێکی وا گەورە دەدا بێ‌ و لە دۆخی هەرێمێکی نوقم لە گەندەڵی، لە ژینگەیەکی بارگاوی پڕ کێشمەکێش‌ و بەیەکادانی بێ بڕانەوەدا، هەمو هێلکەکانی بخاتە ناو سەبەتەی شەق ‌و شڕی دەنگدانەوە؟ یا دەبێ ئەڵتەرناتیڤەکانی تریش رەچاو بکا و لەگەڵ هەر دۆخێکدا، هۆشمەندانە‌ و بوێرانە، ئەوەیان پیادە بکا کە گونجاوە؟ لە پڕۆسەی گۆڕیندا، مرۆڤ فاکتەری یەکلاکەرەوەیە. تاك مەزنترین سەرچاوەی هێز‌و توانای گۆڕانە کە دەبێ سەرمایەگوزاری تێدا بکا. هەڵسوڕاو، گۆڕانخواز، دەنگدەر، جەماوەر، رێکخراوی نا حکومی، سەندیکا ‌و کۆمەڵە جیاکان ... ئەو کەس‌ و جێیانەن کە دەبێ گۆڕان تیایاندا بێ! ئەمانە نەرمە هێزن و هێزی رەقی دەسەڵاتیان پێ بەراورد ناکرێ! مەخابن لەبری ئەوەی رێکی بخا، کارای بکا، دەسەڵاتدارانی گۆڕان فەرامۆشیان کردون.  دووەم، پرۆگۆڕان و میراتی سیاسی: بەلای پرۆگۆڕان ەوە: -    لە سیاسەتدا سۆز بۆ بەرژەوەندی گشتی هەیە ‌و ئەم بە تەواوی بەرژەوەندی تاك‌و خێزان‌ و بنەماڵە ‌و خێڵ ‌و ... دادەپۆشێ. -    دارایی یەکێ لەو تێهاویشتە گرنگانەیە کە دەڕژێنرێتە ناو پڕۆسەی گۆڕانەوە بۆ خزمەتکردن‌و پێکانی ئامانج. دوژمن‌ و نەیار نەبێ، کێ زاتی ئەوە دەکا، گۆڕان لەم ماف‌ و فاکتەرەی بێ‌بەش بکا. -    ویژدان نیە قبوڵی بکا، داراییەك رەوانشاد نەوشیروان مستەفا بۆ کارپێکردنی ماکینەی گۆڕان هێنابێتی، ئێستا نزیکەکانی خۆی، بنەماڵە بن یا هاوڕێی، بێن‌ و لە جێیەکی دی ‌و، بۆ مەرامێکی پێچەوانە، بەکاری بهێنن! -    رەوانشاد دو جۆر میراتی جێهێشتووە: ١) میراتی سیاسی - رێکخراوەیی بۆ گۆڕانخوازان ‌و خەڵك بەمانا فراوانەکەی؛ ٢) میراتی شەخسی بۆ نەوەکانی. -    هەمو ئەو موڵکانەی لە خزمەتی گۆڕاندا بون ‌و دەبێت ببن، دەکرێت بە رێکاری یاسایی و عورف رێکبخرێن و بۆ بەرژەوەندی گشتی بەکار بهێنرێن، لەکاتێکدا: خانو، موچەی خانەنشینی،.. هی نەوەکانین!  قێزەوەنترین مەرام لەوەی بە تەوریسی سیاسی ناوزەد دەکرێ یا خاوەندارێتی تایبەتی بۆ شوێن و دەزگاکانی گۆڕان ئەمەیە کە ئەوانەی لەپشتیەوەن، تیرۆری کەسایەتی مەعنەوی گۆڕان و خودی رەوانشاد نەوشیروان مستەفا دەکەن! خەڵکی بێنە سەر باوەڕێ کە ماڵی دنیا پێش مبادئ دەکەوێ، تەنانەت لای نەوشیروان مستەفاش. کە بێ‌شك، ئەمە بەهەمو پێوەرێک دژ بە خوڵقیەت ‌و ئاکاری ئەوە، سەودای وا‌و کاک نەوشیروان، نێوانی ئاسمان‌و رێسمان لە یەکتر دورن. -    هیچ نکۆڵی لەوە ناکەین کە گردی زەرگەتە‌ و زۆر دامەزراوە‌ و کۆمپانیای سەر خاکی کوردستان موڵکی گشتین، نزیك یا دور، دەبێ بۆ خاوەنە گشتیەکەی بگەڕێنەوە، بەو موڵکانەشەوە کە قۆرخ کراون، بەخشراون یا فرۆشراون! سێیەم، بە دامەزراوەکردنی بزوتنەوەی گۆڕان:  -    کێشەی نادامەزراوەیی گۆڕان دیاردەکە بە زەقی خۆی نواند‌ و دەسەڵاتدارانی گۆڕان لە ئاست چارەکردنیدا ناتوانان یا خەم ساردبون. لێرەوە بە دامەزراوەیی یارمەتی گۆڕان دەدا، زۆرێ لە کەلێنە گەورەکەی غیابی رابەرە نەمرەکەی، پڕ بکاتەوە! -    بۆ بە دامەزراوەییکردنی بزوتنەوەی گۆڕان پرۆگۆڕان ئەم خاڵانە پێشنیار دەکا: -    قاییل بونی بازنەی دەسەڵات بە بایەخی چەمکەکە‌ و رازیبون ‌و پابەندبون بە پڕۆسەکەوە، - بە دامەزراوەییکردن تان‌و پۆی هەموو یەکەکانی گۆڕان بگرێتەوە‌ و تێگەیشتن لێی بکرێ بە ئەرکێکی مەزنی ئیدارەدان. هەڵبژاردنێ دەبێتە بنەما بۆ ئەو مەبەستە: -    ناشێ، ئەوانەی سەر لەم بابەتە دەرناکەن بێن ‌و دەستوەردان بکەن‌، دەبێ پرۆسەی هەڵبژاردنی ناوخۆیی گۆڕان بە سەرپەرشتی کۆمسیۆنێکی شارەزا ‌و ئەستۆپاك‌ و خاوەن را‌؛ بۆ زامنکردنی هەڵبژاردنێکی مۆدرن‌ و خاوێن، ئەنجام بدرێ، یەکسانی هەل لە تەواوی پڕۆسەکەدا رەچاو بکرێ. -    دەبێ کات‌ و چۆنیەتی ئەنجامدانی هەڵبژاردن ‌و کۆنفرانسی نیشتمانی، لەمپەڕ ‌و ئاڵینگاری، گۆڕانکاریە گەورەکانی بەردەم گۆڕان رەچاو بکا؛ نەك بازنەکانی دەسەڵاتی گۆڕان بۆ گەیشتن بە مەرامی خۆیان یا ئەوانەی لەگەڵیان، کاتێکی نەگونجاو یا شێوازێکی نامۆ پیادە بکەن! نابێ لە پەنجەرەوە دەربچن‌ و لەژیر پەردەی دیموکراسی‌ و هەڵبژاردن ‌و دەنگدان‌و بڕیاری زۆرایەتیدا، لە دەرگای شەرعیەتەوە بێنەوە ژورێ وەك ئەوەی، نە بای پشێوی ناوخۆ ‌و نە بۆرانی زویری هەلسوڕاو ‌و رەنجانی دەنگدەرانیان دیبێ! دەرئەنجام: لەوەی خراوەتە بەردەم بەڕێزتان وای بۆدەچین هەنوکە وێنا شێواوەکەی بزوتنەوەکە ببینن. ئەم شێواییە لەوەوە نەهاتوە کە ئەو پڕنسیپ‌ و بەها‌و پەیام‌ و ئامانجانەی بزوتنەوەکە لەسەری پێکهاتوە ‌و بۆ بەدیهێنانیان کار دەکا، چەمکی خراپ، نالەبار یا نامۆن بن؛ بەڵکو دەقاودەق لەوە هاتووە کە: بازنەکانی دەسەڵاتی گۆڕان لە روی فیکری، ئیدارەدانی مەلەفە جیاجیاکان، نیەت، دیدی ستراتیژی، چۆنیەتی مامەڵەی یار ‌و نەیار، ... لە ئاست ئەرکەکانیدا نەبوە ‌و نیە! دەسەڵاتداران لە ژوری کڵۆمکراودا دانیشتون، لە زیزبون، دورکەوتونەتەوە، لە وازهێنانی گۆڕانخواز‌، تۆرانی دەنگدەر ‌و جەماوەر بێ ئاگا بون، چاویان لە چەندین دیاردەی گەندەڵی و قێزەوەنی ناو گۆڕان پۆشیوە ! تا بەری سیاسەتە نەزۆکەکانیان لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق‌و پەرلەمانی هەرێمدا بە دابەزینی دراماتیکی ژمارەی کورسیەکان گەیی! خراپتر لەمە، دان بەو شکست ‌و زیانە گەورانەدا نانێن کە بۆ باری دەرونی گۆڕانخواز‌ و جەماوەریان خوڵقاندوە، رەخنە لەخۆیان ناگرن‌ و بەهێمنی دەسبەرداری دەسەڵاتەکانیان نابن، ماونەتەوە، هەر بەرێچکە نالەبارەکانیاندا دەڕۆن و هەڵپەی بەشداری پەرلەمان ‌و حکومەت‌و خەریکی نەویترکردنی ناوبانگی گۆڕانن. لە کاتێکدا دەبو بازنەکانی دەسەڵاتی گۆڕان خەلیفەی ئەمینی رەوانشاد نەوشیروان مستەفا بونایە؛ کەچی ئاڵودەی میراتی سیاسی بون، بەشێکن لە بڕیاری سێبەر، دێن ‌و سزا‌و ئازاری دەرونی هەڵسوڕاوە بەویژدان‌و بەئەمەکەکانی گۆڕان دەدەن، وەك ئەوەی بەسەر گۆڕان یان هێناوە کەم بێ ‌و بیانەوێ زیاتری بکەن! ئەم کەمپەینە ناوخۆییە دەیەوێ گۆڕان بە کۆ هەوڵی هەمو، بێ لابردنی هیچ گۆڕانخوازێ، هەڵسەنگاندنی زانستیانەی رەخنەئامێزانە بۆ ئەم رۆچونە بکا، بە نیەتی پەیداکردنی ئەڵتەرناتیڤێ کە بە پڕاکتیکی خزمەتی گۆڕان بکا،رێوجێی هەڵسانەوە و بوژاندنەوە دابڕێژێ ‌و ئەنجامی بداو بزوتنەوەکە لەم قەیرانە قوڵانە دەربهێنێ ‌و بە دامەزراوەکردنی، لە جاران تۆکمەتری بکاو بیخاتەوە سەر شاڕێی ئومێدی خۆمان‌و خەڵك‌! دەکرێ ‌و بگرە پێویستە دەسەڵاتدارانی گۆڕان، پێشوازی لەو خەمخۆری ‌و هەوڵانە بکەن، یەکیان بخەن ‌و زەمینەی لەبار بۆ ئەنجامدانیان رێکبخەن. ئەمەی لێرە داڕێژراوە بەری ساڵانێ لەروانین‌ و رەخنە ‌و هەڵسانگاندن‌ و پێداچونەوەیە بەگشتی ‌و، بەری کۆبوونەوەی ژمارەیەکی بەرچاوی هەڵسوڕاوی ئەوروپایە لە ٢٠ - ٢١/١٠/٢٠١٨ لە لاهای، هۆڵاند. نوێنەرانی هەڵسوڕاوانی کۆبونەوەکە، دوای ئەوەی بەڕێزەوە پڕۆژەکە دەخەنە بەردەمتان، ئامادەی دانیشتنن. دەکرێ پڕۆژەکە لە فۆڕمیۆلای داتاشۆدا لای خۆتان، راستەوخۆ پێشکەشتانی بکەین. چاوەڕێی وەڵامی فەڕمی بەڕێزتانین! دەبێ گۆڕان خۆی بدۆزێتەوە، باوەڕی بە تواناکانی بێ‌ و خۆی بە فریادڕەس‌و خاوەنی ئەو کلیلە ئاڵتونیە ببینێ کە قفڵی ژەنگگرتوی گۆڕانی: حوکمڕانی، سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی، سەربازی، فەرهەنگی، ژینگەیی .. پێدەکرێتەوە!

(درەو میدیا): لەسەر نەوتی كێڵگەی (كوردە میر)ی ناوچەی گەرمیان، كۆمپانیای (مۆندی پێترۆلیۆم) سكاڵا لەسەر كۆمپانیای (وێسترن زاگرۆس)ی كەنەدی تۆماردەكات. كۆمپانیای (مۆندی پێترۆلیۆم) كە ڕاوێژكاری پێشووی كۆمپانیای (وێسترن زاگرۆس)ی كەندی بووە، رێژەی 3%ی پشكەكانی لە گرێبەستی هاوبەشی بەرهەمهێنانی نەوت لە كێڵگەی (كوردەمیر)ی گەرمیان هەبووە. (مۆندی پێترۆلیۆم) كە كۆمپانیەكی هاوبەشە لە دوورگەی ڤێرجنی بەریتانی‌و لەلایەن (یاسر فكیكی) سەرپەرشتی دەكرێت، كۆمپانیای (وێسترن زاگرۆس)ی تۆمەتباركردووە بەوەی لە مانگی نیسانی 2006دا گرێبەستەكەی راگرتووە وەكو بژاردەی دڵنیایی گرێبەستی هاوبەشی بەرهەم ، كە وێسترن زاگرۆس رێژەی 40%ی هەبوو لەو كێڵگەیەدا.  ئێستا كۆمپانیای (مۆندی پێترۆلیۆم) داوای زیاتر لە (100 ملیۆن) دۆلاری ئەمریكی لە كۆمپانیای (وێسترن زاگرۆس) دەكات. رۆژی 14ی كانوونی دووەمی دادگای باڵای (كووین بێنچ) لە شاری لەندەنی پایتەختی بەریتانیا لەبارەی دۆسیەی كێشەی نێوان ئەو دوو كۆمپانیایە كۆبوەتەوە، لە دانیشتنی دادگادا دادوەر پرسیاری لە كۆمپانیای (وێسترن زاگرس) كردووە "ئایا كۆمپانیاكە پەیوەندی بە بافڵ تاڵەبانییەوە چییە؟".  یاسر فكیكی سەرپەرشتیاری كۆمپانیای (مۆندی پێترۆلیۆم) دەڵێ:" بافڵ تاڵەبانی پێی وتوم:  ئەگەر گرێبەستەكەت رابگریت، كە ئەو لە جێی كۆمپانیا وێسترن زاگرۆس مامەڵەی كردووە، لە شوێنێكی ترو لە گرێبەستێكی تردا بەشداری بە كۆمپانیاكەی ئەوان دەكات، بەڵام دوای ئەوەی گرێبەستەكەیان پێ ڕاگرتووە، لە هیچ شوێنێكی تر  گرێبەستیان نەداوەتێ". مانگی ئۆكتۆبەر چاودێرێك كە بە وردی ئاگاداری كەیسەكەیە وتویەتی:" ئەم كەیسە زۆر گەورەیە، وێسترن زاگرۆس رێژەی 40%ی گرێبەستەكەی هەبووە، نەوتی یەدەگی كێڵگەی كوردەمیر بە 500 ملیۆن بەرمیل خەمڵێنراوە، خەمڵاندنێكی تریش هەیە كە چاوەڕێدەكرێت زیاتر لە ملیارێك بەرمیل یەدەگی نەوتی هەبێت، تاوەكو نەوتی زیاتر هەبێت بەشەكەی یاسر فكیكی زیاتر دەبێت". سەرچاوە: Gulf States News وەرگێڕانی : ئەنوەر كەریم  

ڕاپۆرتی:ئارام مەحمود یەكێك لە دادوەرە دیارەكانی هەرێمی كوردستان جارێكی تر قەزییەی سەربەخۆ نەبوونی دادگاكان دەكاتەوە بە هەواڵی یەكەمی ڕۆژ و، پرسیاری گەورە لەسەر وەزیفەی سەرەكی ئەو دامەزراوە گرنگە دروستدەكات، كە ئۆباڵی بەشێكی زۆری بێدادی و لادان و تەنانەت بردنی داهاتی گشتی و زۆرێكی تر لە هۆكارەكانی خراپی ڕۆژگاری ئەمڕۆی دەخرێتە ئەستۆ.  لە ماوەی چوار ساڵی رابردوودا ئەمە پێنجەم دادوەرە دەست لەكاردەكێشێتەوە ( دادوەر ناز نوری ، دادوەر هاوژین حامد، دادوەر فەرهاد حاتەم، دادوەر بەختیار عەلی حەمە ئەمین، دادوەر لەتیف مستەفا) دەستلەكاركێشانەوەی ئەو دادوەرانە هەمووی بەهۆی دەستوەردان و نەبوونی سەروەری یاساوە بووە، لە كاتێكدا هەموو حزبەكان ئاماژە بە گرنگی و سەروەری یاسا دەكەن.    تۆڕی یاسا ماسییە بچوكەكان دەگرێت ئەگەر تا دوێنێ‌ لەه ەرێمی كوردستان ئەو بڕوایە بە تۆخی لای خەڵكە سادەكە ئامادەبووبێت كە "تۆڕی یاسا تەنها ماسییە بچوكەكان دەگرێ‌ و ماسییە گەورەكان بە ئاسانی لێی قوتار دەبن" یان "یاسا تەنها بۆ هەژارەكانە" ئەوا لەناو خودی دامەزاروەكە خۆشی خەریكە دەبێتە دیاردە و پرسیاری گەورە لەسەر جەدوای ئامادەیی و وەزریفەی حەقیقی ئەو دەزگایە لەناو ژیانی تاكەكانی كۆمەڵگەی كوردی  و فەزای یاسا دروستدەكات.   "دەسەڵاتی دادوەری بووە بەلق و مەڵبەندی حزب" (لەتیف مستەفا)، ئەندامی ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان و سەرۆكی دادگای نەوجەوانانی سلێمانی دەڵێت:" دوای (30) ساڵ لەكاركردن لەدادگاكان، كە (20) ساڵ وەكو دادوەر و داواكاری گشتی كاریكردووە، بڕیاری داوە دەستلەكاربكێشێەوە". (لەتیف مستەفا) لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند:" دەسەڵاتی دادوەری نەك هەر سەربەخۆ نیە بەڵكو لەوپەڕی خراپیدایە، چ لە دەستوەردان لە دانانی دادوەرەكان و هەروەها لە سەرۆكایەتی دادگاكان  و دەستوەردان لە پەیمانگای دادوەرییشدا، ئەمەش وایكردووە كە بەڕاستی دەسەڵاتی دادوەری ببێتە پاشكۆ و وابەستەی حزب وحكومەت و بەسەربەخۆیی نەمێنێتەوەو بوەتە درێژكراوەی لق و مەڵبەندەكانی پارتی و یەكێتی". ئەو دادوەرە ئاماژە بەوەشدەكات" لە دوای 12ی حوزەیرانی ئەمساڵەوە كاتێك (10) دادوەری دادگای تەمیز خانەنشیبون و (10) دادوەری تازە دانران، لەنێوان یەكێتی و پارتی پەنجا بەپەنجا پڕكرانەوە، بۆیە دەسەڵاتی دادوەری نەماوە و بوەتە بەشێك لە حزب".  "بۆم دەركەوت یاسا درۆیە" پێش دادوەر (لەتیف مستەفا)، (ناز نوری) لێپرسراوی فەرمانگەی داواكاری گشتی سلێمانی دەستی لەكاركێشایەوەو لە كاتی خۆیدا و  لە چاوپێكەوتنێكی ڕۆژنامەوانیدا دامەزراوەكەی خستەژێر پرسیارەوە كاتێك وتی: " لە مانگی 7ی 2014 ئەو ڕۆژەی لە دادگا هاتمەدەرەوە كتێبخانەیەكی گەورەم هەبوو، پڕ بوو لە كتێبی یاسایی، پاسەوان و كارگوزارەكان لێیان پرسیم چی لە كتێبەكان بكەین؟ منیش پێم وتن دەتوانن هەمووی بسوتێنن، چونكە بڕوام بەهیچ نەماوە، دوای 27 ساڵ لە پیشەی پارێزەری بۆم دەركەوت یاسا درۆیە". ئەو دادوەرە باسی ئەوەشیكردووە"سیستمی قەزا هەمووی بەدەستی حزبەوەیە، دەستورو پەرلەمان بەدەست حزبەوەن".  "هەمومان لەبەردەم یاسا یەكسانین " دادوەر (فەرهاد حاتەم) سەرۆكی داواكاری گشتی سلێمانی، كە دوای دادوەر (ناز نوری)، ئەویش لە نامەیەكی هەشت خاڵیدا كە بۆ وەزیری ناوخۆی نوسیبوو، هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەكەی بۆ "سەروەر نەبوونی یاسا و پیشتگیركردن لە تاوانباران گێڕابوەوە". (فەرهاد حاتەم) ڕایگەیاندبوو، هەمووان لەبەردەم یاسا یەكسانین، ڕەخنەی توندیشی لە دەسەڵاتی جێبەجێكردن گرتبوو كە فەرمانی دادگا ڕادەگرێت لە گرتنی تۆمەتباران و زۆرێك لە گەندەڵییەكانیش لەڕێگەی یاساوە ئەنجادەدرێن".     پێشتریش دادوەر هاوژین حامید بەهۆی دەستوەردان لە دادگاكانەوە دەستی لەكار كێشایەوەو وڵاتی جێهێشت، ساڵی رابردووش دادوەر بەختیار عەلی حەمە ئەمین سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری گشتی سلێمانی دەستلەكاركێشانەوەی رایگەیاند. دەسەڵاتی دادوەری دەسەڵاتی دادوەری كە بە دەسەڵاتی سێیەم لە هەرێمی كوردستان دادەنرێت، بەپێی مادەی دووەمی یاسای ژمارە 23ی ساڵی 2007 ی یاسای دەسەڵاتی دادوەری هەرێمی كوردستان- عێراق" دادوەری سەربەخۆیەو لە یاسا بەولاوە هیچ دەسەڵاتێكی بەسەردا نیە" بەڵام بەپێی نوسراوی سایتی فەرمی دەسەڵاتی دادوەری بەم شێوەیە باس لە ئەنجومەنی دادوەریكراوە"  ئەنجومەنی دادوەری بەرزترین دەسەڵاتی دادوەرییە لە هەرێمی كوردستان و دەسەڵاتی سێیەمە لە پاڵ دەسەڵاتی یاسادانان (پەرلەمان) و دەسەڵاتی جێبەجێ كردن (حكومەت) ، هەتا ساڵی 1992 دەسەڵاتێكی دادوەری سەربەخۆ لە هەرێمی كوردستان نەبوو كاری سەرجەم دادگاكانی كوردستان بە یاسای ژمارە  (160)ی ساڵی (1979) رێكدەخران و سەر بە وەزارەتی دادی بەغدا بوون" ئەنجوومەنی دادوەری پێكدێت لە : 1.سەرۆكی دادگای پێداچوونەوە و جێگرەكانی . 2. سەرۆكەكانی دادگاكانی تێهەڵچوونەوە (هەولێر – دهۆك – سلێمانی – كەركوك/گەرمیان). 3.سەرۆكی دەستەی سەرپەرشتیاری دادوەری. ( تا ئێستا یاسای تایبەت بە م دەستەیە دەرنەچووە). 4.سەرۆكی داواكاری گشتی. ئەنجومەنی دادوەری چەند تایبەتمەندی و كارێك لە ئەستۆ دەگرێ، لەوانە: یەكەم : ئامادەكردنی پلان و نەخشە بۆ دامەزراوەی دادوەری و وتووێژی لە سەر كردن و دەربڕینی تێبینیەكانی لەوبارەیەوە. دووەم : سەیركردنی كاروباری دامەزراندن و بەرزكردنەوە و پلە و پایەی گواستنەوە و گەراندنەوەی دادوەرەكان و لێكۆڵینەوە لە رەوشت و توانایان و سەرپەرشتیكردنی سەربەخۆیی دادوەری . سێیەم : ئامادەكردنی بودجەی ئەنجومەن و بەرزكردنەوەی بۆ پەرلەمانی كوردستان بۆ پەسەند كردنی . چوارەم : لایەنی رێكخستنی كارگێریی و دادگاكان بە كاروباری خزمەتی كارمەندان و بەرزەفتكردنیان. پێنجەم : دیاریكردنی میلاكاتی دادگاكان و دامەزراندنی فەرمانبەرانی كە ئەو میلاكانە پڕ دەكەنەوە و ئەوانی دیكە لە چوارچێوەی تەرخانكراوەكانی بودجەی ئەنجومەن دەبن. شەشەم : دانانی پەیڕەوی ناوخۆ بۆ ئەنجومەن .   دەسەڵاتی دادوەری بودجەی تایبەتی خۆی هەیەو لە مادەی چواری هەمان یاسادا ئاماژە بەوە كراوە " دەسەڵاتی دادوەری بودجەیەكی تایبەتی هەیە و لەلایەن ئەنجومەنی دادوەریەوە ئامادەدەكرێت " بەپێی دوایین پرۆژە بودجەی هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2013 ژمارەی فەرمانبەرانی دەسەڵاتی دادوەری ( 3468 ) كەس بووەو ئەو بودجەیەی بۆی تەرخانكراوە ( 46 ملیار و 787 ملیۆن دینار بووە، لە كاتێكدا هەر لەو ساڵەدا بودجەی سەرۆكایەتی هەرێم ( 42 ملیار  )دینار بووە, ئەمە سەرەرای ئەوەی وەزارەتی داد ( 4257 ) فەرمانبەری هەبووەو بودجەكەشی ( 48 ملیار و 840 ملیۆن دینار ) بووە.

راپۆرتی: فازل حەمەرەفعەت- محەمەد رەئوف پرسی بەشداریكردن لە كابینەی نوێیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان، بزوتنەوەی گۆڕانی دابەشكردووە بەسەر دوو بۆچونی جیاوازدا، هەر یەكێك لەو دوو بۆچونە بەڵگە‌و پاساوی تایبەت بەخۆی هەیە، بەڵام تائێستا بزوتنەوەی گۆڕان بڕیاری كۆتایی خۆی نەداوە. بۆچوونی یەكەم: ئەم بەرەیە پێكدێت لە هەندێك لە سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بەتایبەتی ئەوانەی كە سیاسەتی ئێستا بزوتنەوەكەیان پێباشە‌و ماونەتەوە. ئەمانە بۆچونیان وایە حكومەتی نوێی هەرێمی كوردستان لەڕووی داراییەوە دۆخی لە كابینەی هەشت باشتر دەبێت‌و ئەگەر گۆڕان بەشداربێت تێیدا دەتوانێت هەندێك لە بەڵێنەكانی بۆ دەنگدەرانی جێبەجێ بكات. لەناو ئەم بەرەیەدا بۆچونێكی تر هەیە كە پێی وایە، گۆڕان ناتوانێت جارێكی تر ببێت بە ئۆپۆزسیۆن ‌و ئەگەر لە دەرەوەی دەسەڵات بمێنێتەوە زیانی گەورەتر دەكات‌و ئاستی دەنگەكانی بەتەواوەتی دادەبەزێت. میدیاكانی بزوتنەوەی گۆڕان بەرگری لەم بۆچوونە دەكەن، واتە بۆچونی بەشداربوونی گۆڕان لە حكومەت، بۆ ئەمەش ماوەیەكە هەڵمەتێكی راگەیاندنیان لەدژی یەكێتی نیشتمانی دەستپێكردووە‌و یەكێتی تۆمەتبار دەكەن بەوەی هەوڵدەدات بزوتنەوەی گۆڕان لە كابینەی نۆیەم دووربخاتەوە. ئەمانە پێیانوایە بەشداربوونی گۆڕان لە كابینەی نۆیەم بە سود بۆ گۆڕان تەواو دەبێت‌و دۆخی دارایی بزوتنەوەكە باشتر دەبێت‌و رزگاری دەبێت لەو قەیرانە داراییەی كە ئێستا پێیدا تێدەپەڕێت. پێدەچێت دواجار ئەم بۆچونە سەربكەوێت‌و ببێتە بۆچونی زاڵی بزوتنەوەی گۆڕان، بەوپێیەی میدیای فەرمی بزوتنەوەی گۆڕان بەرگری لێدەكات. بۆچوونی دووەم: ئەمانە زیاتر ئەو كەسانەن كە رەخنەیان لە سیاسەتی بزوتنەوەی گۆڕان هەیە‌و هەندێكجار پێیان دەوترێت "بەرەی ناڕازی"، ئەمانە پێیانوایە گۆڕان بە بەشداریكردنی لە كابینەی هەشتدا زیانی گەورەی جەماوەری بەركەوتووە‌و نەیتوانیوە بەڵێنەكانی جێبەجێ بكات، بە بەشداربوونی لە كابینەی نۆیەم، بەتەواوەتی دوچاری داڕمان دەبێتەوە‌و پشتیوانی دەنگدەرانی لەدەستدەدات. ئەم بەرەیە بڕوایانوایە گۆڕان لە كابینەی پێشوودا كە خاوەنی (24) كورسی پەرلەمان بووە، رێگری لێكراوە، ئێستا بە (12) كورسییەوە هیچ رۆڵێكی لە حكومەتدا نابێت‌و بەشداربوونی تەنیا بۆ ئەوەیە چەند كەسێك پۆست وەربگرن. سەرباری ئەمە، هەندێك لەوانەی لەناو ئەم بەرەیەدان پێیانوایە، پارتی بۆ تاكتیك دەیەوێت گۆڕان بباتە ناو حكومەتەوە، تاوەكو هەندێك سنور بۆ خواستەكانی یەكێتی دابنێت ‌و دور نییە دواجار یەكێتی‌و پارتی رێكنەكەون‌و گۆڕان لە كابینەكە دوورنەخەنەوە یان ناچاری بكەن خۆی بچێتە دەرەوە. هەندێكی تر باسلەوەدەكەن، هیچ گرەنتییەك نییە بۆ ئەوەی پارتی جارێكی تر هاوشێوەی كابینەی هەشت، وەزیرەكانیان لە حكومەت دوورنەخاتەوە. گۆڕان راپرسی دەكات جەلال جەوهەر ئەندامی خانەی راپەڕاندنی بزوتنەوەی گۆڕان لەبارەی پرسی بەشداریكردن لە حكومەت، بەمدواییە لە لێدوانێكدا بۆ (شارپرێس) رایگەیاند" تائێستا ئەو پرسە لەناو بزوتنەوەی گۆڕان بەكراوەیی ماوەتەوەو هیچ بڕیارێكی لەبارەوە نەدراوە". جەلال جەوهەر ئاماژەی بەوەكرد، لە چەند رۆژی داهاتوو كۆبوونەوەی جڤاتی نیشتمانی ئەنجامدەدرێت‌و لەو كۆبوونەوەیەدا بڕیاری یەكلاكەرەوە دەدرێت. جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان تائێستا كۆنەبوەتەوە، هەندێك لە هەڵسوڕاوە دیارەكانی بزوتنەوەی گۆڕان باسلەوەدەكەن، ئێستا لەناو هەڵسوڕاواندا راپرسی دەكرێت لەبارەی پرسی بەشداریكردن یان نەكردنی گۆڕان لە حكومەت. (درەو میدیا) لە چەند سەرچاوەیەكی جیاوازەوە زانیاری لەبارەی ئەو راپرسییە ناوخۆییەی بزوتنەوەی گۆڕان دەستكەوتووە، بەپێی زانیارییەكان، راپرسییەكە زیاتر لە شێوەی كۆبونەوەدایە لەگەڵ ژوورو هەڵسوڕاوە دیارەكان‌و لەو كۆبوونەانەدا بەرپرسانی باڵای گۆڕان (ئەوانەی پشتیوانی بەشداریكردنی گۆڕان دەكەن لە حكومەت) سودەكانی بەشداربوون بۆ ئامادەبوان رووندەكەنەوە‌و دواتر گوێ لە بۆچونی ئامادەبوان دەگرن. واتە راپرسییەكە بەشێوەی دابەشكردنی فۆڕم نییە‌و زیاتر لەچوارچێوەی وەرگرتنی بیروڕادایە بەشێوەیەكی زارەكی لە سنورێكی دیاریكراوی رێكخستنەكاندا. پەیوەندییە تەلەفۆنییەكان (درەو میدیا) لە چەند سەرچاوەیەكەوە زانیویەتی لەدوای راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە، چەندجارێك پەیوەندی تەلەفۆنی لەنێوان بەرپرسانی باڵای بزوتنەوەی گۆڕان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان كراوە‌و لەو پەیوەندییانەدا گفتوگۆكراوە لەبارەی بەشداربوونی گۆڕان لە كابینەی نوێی حكومەت. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو، عەلی حوسێن بەرپرسی پەیوەندییەكانی پارتی لە لێدوانێكدا بۆ سایتی فەرمی حزبەكەی رایگەیاند" وەك سەرەتا بە ناڕاستەوخۆ گفتوگۆ دەربارەی پێكهێنانی كابینەی نوێ كراوە، بەڵام وەك شاند، دانوستانی فەرمی لەگەڵ هیچ لایەنێكدا نەكراوە". عەلی حوسێن وتی:" پارتی وەك هێزی براوە، بەمەبەستی دانوستان لەگەڵ لایەنەكاندا، دوو لیژنە پێكدەهێنێت، لیژنەی یەكەم ئەركی نزیككردنەوەی لایەنەكانە لە پاكێجی پارتی بۆ پەرلەمان‌و حكومەت، لیژنەی دووەم شاندی فەرمییە". پێشینەیەكی خراپ بزوتنەوەی گۆڕان لەدوای دروستبونییەوە لە ساڵی 2009، یەكجار بەشداری لە كابینەی حكومەتی هەرێمدا كردووە، كە ئەویش كابینەی هەشت بوو، بەهۆی ناكۆكی لەبارەی هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم، پەیوەندی نێوان گۆڕان‌و پارتی تێكچوو، بەوهۆیەوە پارتی وەزیرەكانی گۆڕانی لە كابینەی هەشت دەركردو سەرۆكی پەرلەمانیش كە سەربە گۆڕان بوو، رێگری لێكرا بگەڕێتەوە بۆ هەولێر، ئەمە پێشینەیەكی خراپی هەماهەنگی نێوان گۆڕان‌و پارتی بوو لە حكومەتدا. لەدوای مەرگی نەوشیروان مستەفا رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕانەوە، تاڕادەیەك پەیوەندییەكانی نێوان گۆڕان‌و پارتی ئاسایی بونەتەوە، بەمدواییە گۆڕان‌و پارتی لەناو پەرلەمانی كوردستان بەهەماهەنگی یاسای هەڵپەساردنی (دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم)‌و یاسای (تیرۆر)یان تێپەڕاند. پارتی كە پێشتر گۆڕان تۆمەتباردەكرد بە شكاندنی بەڵێن‌و رێككەوتنی پێكهێنانی كابینەی هەشتی حكومەت، ئێستا بۆچونی گۆڕاوە‌و خوازیارە گۆڕان بەشداری لە كابینەی نۆیەمدا بكات، رەنگە مەبەستی سەرەكی پارتی لە هێنانە پێشەوەی گۆڕان، بۆ جڵەوكردنی یەكێتی‌و داواكارییە زۆرەكانی بێت لە كابینەی نوێدا. پشكی گۆڕان لە كابینەی هەشتدا لە كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە ساڵی 2014 پێكهات‌و كابینەیەكی بنكەفراوان بوو، بزوتنەوەی گۆڕان ئەم پۆستانەی وەرگرت: •    سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان: یوسف محەمەد •    وەزارەتی پێشمەرگە: مستەفا سەید قادر •    وەزارەتی دارایی: رێباز حەملان •    وەزارەتی بازرگانی: ساماڵ سەردار •    وەزارەتی ئەوقاف: كەمال موسلیم •    دەستەی وەبەرهێنان: رێبوار خەلیل •    نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لە فەرەنسا: دارا بەكر ساڵح •    لەگەڵ ژمارەیەك پۆستی بەڕێوەبەری گشتی‌و راوێژكار سیناریۆی بەشداری گۆڕان لە حكومەت ئەگەر بزوتنەوەی گۆڕان بەشداری كابینەی نوێی حكومەت بكات، چەند سیناریۆیەك هەیە بۆ ئەو پۆستانەی كە وەریاندەگرێت. ئەگەر حكومەتی داهاتووی هەرێم (سێ قۆڵی- ترۆیكا) بێت، واتە تەنیا پارتی‌و یەكێتی‌و گۆڕان پێكیبهێنن، پێشبینی دەكرێت بزوتنەوەی گۆڕان ئەم پۆستانە وەربگرێت: •    جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری دارایی  •    جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان •    وەزارەتی دارایی •    لەگەڵ چەند پۆستێكی تر ئەگەر كابینەی داهاتوو (چوارقۆڵی) بێت واتە لە (پارتی- یەكێتی- گۆڕان- كۆمەڵی ئیسلامی) پێكبێت، كە ئەمە ئەگەرێكی لاوازە‌و قسە هەیە پارتی نایەوێت كۆمەڵی ئیسلامی بەشداری كابینەی نوێ بكات، پێشبینی دەكرێت بزوتنەوەی گۆڕان ئەم پۆستانە وەربگرێت. •    جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری دارایی •    وەزارەتی دارایی •    لەگەڵ چەند پۆستێكی تر

( درەو میدیا): لە وەڵامی نامەیەكی ئەحمەد حاجی رەشید ئەندامی پەرلەمانی عێراق، وەزارەتی پلاندانانی عێراق رایدەگەیەنێت: - دانیشتوانی عێراق بۆ ساڵی 2018 (۳۸۱۲٤۱۸۲) سی و هەشت ملێۆن و سەدو بیست وچوار هەزارو سەدو هەشتاو دوو كەسە، - دانیشتوانی سێ پارێزگاكەی هەرێم:  (٥۳٠۹٥۹۲) پێنج ملێۆن سێسەدو نۆ هەزارو پینج سەدو نەوەدو دوو - سلێمانی (۲۱٦۲۲۷۹) كەس  -هەولێر (۱۸٥٤۷۷۸) كەس - دهۆكیش (۱۲۹۲٥۳٥) كەس -.كە ئەگەر رێژەكەی وەرگرین دەكاتە 13،927%

 ( درەو میدیا): ئەمڕۆ هەینی رۆژی یەكلابونەوەی هاوپەیمانی بۆدیموكراسی و دادپەروەری بوو، رۆژێك لەلایەك ناوی هاوپەیمانی گۆڕدراو سەرۆكی نوێ بۆ هاوپەیمانێتیە نوێیەكە هەڵبژێردرا، لەلایەكیش بەزۆرینەی رەهای دامەزرێنەرانی, هاوپەیمانی هەڵوەشێنرایەوە. ئەمڕۆ لە شاری هەولێر كۆبونەوەی گشتی هاوپەیمانی ئەنجامدرا كە 400 هاودید تیایدا بەشداربوو، بەپێی بەلاغی كۆتایی كۆبونەكەش " بە زۆرینەی دەنگی هاودیدانی بەشداری كۆبوونەوەكە بڕیاری گۆڕینی ناوی (هاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری) بۆ (هاوپەیمانیی نیشتیمانی) درا، پاشتر و بە زۆرینەی ڕەهای هاودیدانی بەشداربووی كۆبوونەوەكە بە ( ۲٤٤ ) دەنگ (ئارام قادر) وەك سەرۆكی (هاوپەیمانیی نیشتیمانی) هەڵبژێردرا" سەرۆكی نوێی هاوپەیمانێتیەكە لە وتارێكدا جەختی كردەوە" كە هاوپەیمانیی بەجێهێشتنی گوتاری دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنی پێشوو بە زەرورەت دەزانێت و لە پێناو زیندوڕاگرتنی سیاسەتی هەرێم بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی تەندروست و دەسەڵاتێكی خزمەتگوزار بە پێویست دەزانێت" بەڵام ئەم گروپە كە ناوی هاوپەیمانیان گۆڕی هیچ بیناو میدیایەك و مومتەلەكاتێكی هاوپەیمانیان لەبەردەست نیەو بڕیارە لە چەند رۆژی داهاتوو بیناو بارەگای نوێ بكەنەوە  بەپێی زانیاریەكانی درەو میدیا بەرهەم ساڵح لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەی هاوپەیمانیدا بووەو داوای لە ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەرانی هاوپەیمانی كردووە كە هاوپەیمانی هەڵبوەشێننەوە. هەربۆیە  ئەمڕۆ لە رونكردنەوەیەكدا هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری بەناوی زۆرینەی رەهای دەستەی دامەزرێنەری هەڵوەشاندنەوەی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەرییان راگەیاند.  لە راگەیەنراوەكەدا ئاماژە بەوەكراوە"ئەمڕۆ لە شاری ھەولێر، بەئامادەبونی تەنھا ٣ سێ كەس، لەكۆی ١٤ چواردە ئەندامی دەستەی دامەزرێنەر و بەهاوبەشی تەنھا ٢ دووكەس لە كۆی ١٥ پانزە ئەندام لە ئەندامانی ئەنجومەنی بەڕێوەبردن وكەمایەتیەك لەئەندامانی ئەنجومەنی گشتی ھاوپەیمانی و بەدەر لە ڕێكارە سیاسی و یاساییە ڕەواكان كە ئایندە و چارەنوسی ھێزە سیاسیەكانی پێ دیاری دەكرێت، كۆبونەوەیەكی نادەستوری، بەناوی ھاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری ئەنجامدرا"  راشیانگەیاندووە كە هاوپەیمانی گشتی درێژكراوەی هاوپەیمانی نیەو دەڵێن"بەڕێزگرتن لەبنەماكانی ھاودیدبون و ھاوڕێیەتیمان، ھیوای سەركەوتن بۆ «ھاوپەیمانی نیشتیمانی» وەك حزبێكی سیاسی نوێ دەخوازین و بەڕونی ڕایدەگەیەنین: كەو ئەو حزبە نوێیە، درێژكراوەی سیاسی و یاسایی و دەستوری ھاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری نییە، ئێمە لەو بارەوە بەگوێرەی دەستوری ھاوپەیمانی و یاسای ژمارە ٣٦ پارتە سیاسیەكانی عێراق، پێشوتر بەزۆرینە بڕیاڕمانداوە كە ھاوپەیمانی وەك ڕەوتێكی سیاسی ھەڵدەوەشێنینەوە بۆیە لەو بارەوە ھەر ھەنگاو و كردار و گوفتارێك بەپێچەوانەی ئەوەوە پەسندكراو نابێت و ڕێكاری یاسایی و سیاسی بنەبڕی بەدوادا دێت" رۆژی 7/11/2018 گروپێك لە هاوپەیمانی حزبێكیان دامەزراند بەناوی ( پارتی دیموكراسی و دادپەروەری) و سكرتێرەكەی ناوی ( یاسین شێخ سەڵاح)ە، یەكەم بەیاننامەشیان خوێندەوە.   دەقی هەردوو رونكردنەوەكە: ............................... بەلاغی كۆتایی كۆبوونەوەی گشتی هاوپەیمانیی: بە ناوی خوای بەخشندە و میهرەبان ئەمڕۆ هەینی ۹ی تشرینی دووەمی ۲۰۱٨ لە هۆڵی دێدەمان لە شاری هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان، بە بەشداری زیاتر لە ٤۰۰ هاودید، هاوپەیمانیی كۆبوونەوەیەكی گشتی ساز كرد. كۆبوونەوە بە مەراسیمێك كرایەوە، سەرەتای كۆبوونەوەكە بە وەستانی خولەكێك بۆ گیانی پاكی شەهیدان دەستیپێكرد، دواتر لیژنەی باڵای كۆبوونەوە چەند ڕێنماییەكی پێشكەشی بەشداربووان كرد، دواتر لیژنەی هەمواركردنی پەیڕەوەی ناوخۆی هاوپەیمانیی ئەو بڕگانەی پەیڕەوەی ناوخۆی خستەڕوو كە هەموار بكرێنەوە و دەنگی بۆ درا وبە زۆرینەی دەنگ پەسەندكران لە بڕگەیەكی تری كۆبووونەوەكەدا وتاری (هاوپەیمانیی) لە لایەن بەڕێز م. محمد رەئوف لە دامەزرێنەرانی هاوپەیمانی خوێندرایەوە.لە وتارەكەدا جەخت لەسەر زەروورەتی دیدگای نیشتیمانی وەك تاكە ڕێگاچارەی رزگاری گەلی كوردستان لە قەیران و نەهامەتییە سیاسیی و كۆمەڵایەتییەكان كرایەوە. دواتر بە زۆرینەی دەنگی هاودیدانی بەشداری كۆبوونەوەكە بڕیاری گۆڕینی ناوی (هاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری) بۆ (هاوپەیمانیی نیشتیمانی) درا، پاشتر و بە زۆرینەی ڕەهای هاودیدانی بەشداربووی كۆبوونەوەكە بە ( ۲٤٤ ) دەنگ بەڕێز (ئارام قادر) وەك سەرۆكی (هاوپەیمانیی نیشتیمانی) هەڵبژێردرا. لە میانەی وتەیەكیشدا بەڕێز ئارام قادر سەرۆكی (هاوپەیمانیی نیشتیمانی) جەختی لەسەر پابەندبوون بە بەهاباڵاكان و دەستووری هاوپەیمانی كردەوە و زەروورەتی فراوانكردنی هاوپەیمانی و پلانەكانی بۆ سەرخستنی پڕۆژەی هاوپەیمانیی كردەوە. كۆبوونەوەی هاوپەیمانیی نیشتیمانی جەختیكردەوە:  ۱. قۆناغی نوێی كاری سیاسیی، هەنگاوی جیددی دەبێت بۆ فراوانكردنی بەرەی چاكەخوازی لە پێناو حوكمڕانییەكی باش و ژیانێكی باشتر بۆ هاوڵاتیان. ۲. هاوپەیمانیی ناونیشانی هاوڵاتیبوون و مرۆڤ سەنتەری دەكاتە سیمبوڵی ڕێزگرتن و كردنەوەی بواری ڕای جیاواز، ئەمەش نیشانەی ڕەنگاوڕەنگی پڕۆژەی هاوپەیمانییە. ۳. هاوپەیمانیی لەسەر ڕێڕەوەی دیدگای نیشتیمانی كاری جیدیی دەكات بۆ تێپەڕاندنی دابەشكارییە ئایدۆلۆجی و جوگرافی و زەمەنی و باكگراوندە جیاوازەكان.  ٤. هاوپەیمانی نیشتیمانی هێزێكی سەربەخۆی كاریگەر دەبێت و پەیوەندییەكانیشی لەسەربنەمای بەرژەوەندی باڵای هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان و تێپەڕاندنی بەڕژەوەندی تەسكی حزبی دادەڕێژێت و بڕوای بە كاری پێكەوەیی و هەماهەنگی پڕۆژەی دیدگای نیشتیمانییە. ٥. هاوپەیمانیی بەجێهێشتنی گوتاری دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنی پێشوو بە زەرورەت دەزانێت و لە پێناو زیندوڕاگرتنی سیاسەتی هەرێم بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی تەندروست و دەسەڵاتێكی خزمەتگوزار بە پێویست دەزانێت. ٦. هاوپەیمانیی كاردەكات بۆ ئەوەی هێزێكی دەستەبژێر ببێتە بەدیلی كارو پڕۆژەی ڕابردووی هێزە سیاسییەكان و ئامادەكاری دەكات بۆ قۆناغ و پێشهاتە نوێییەكان. لە كۆتاییشدا كۆبوونەوە هەرچی زووتر پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستانی بە پێویست زانی و جەختی لەسەر ماف و ئیمتیازاتی خەڵكی كوردستان كردەوە كە پێویستە لە سەر بنەمای پابەندبوون بە دەستووری عێراقەوە هەوڵی دەستەبەركردنیان بدرێت. كۆبوونەوەی گشتی هاوپەیمانیی ۹ی تشرینی دووەمی ۲۰۱٨ هەولێر ...................................... ڕونكردنەوەیەك لە هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری، بۆ ڕای گشتی سەبارەت بە كۆبونەوەی بەشێك لە هاودیدان لە هەولێر: ئەمڕۆ لە شاری ھەولێر، بەئامادەبونی تەنھا ٣ سێ كەس، لەكۆی ١٤ چواردە ئەندامی دەستەی دامەزرێنەر و بەهاوبەشی تەنھا ٢ دووكەس لە كۆی ١٥ پانزە ئەندام لە ئەندامانی ئەنجومەنی بەڕێوەبردن وكەمایەتیەك لەئەندامانی ئەنجومەنی گشتی ھاوپەیمانی و بەدەر لە ڕێكارە سیاسی و یاساییە ڕەواكان كە ئایندە و چارەنوسی ھێزە سیاسیەكانی پێ دیاری دەكرێت، كۆبونەوەیەكی نادەستوری، بەناوی ھاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری ئەنجامدرا. ئێمە وەكو زۆرینەی ڕەھای دەستەی دامەزرێنەر و ئەنجومەنەكانی بەڕێوەبردن و گشتی ھاوپەیمانی ڕایدەگەیەنین:- ١ - چارەنوس و ئایندەی ھاوپەیمانی، بەگوێرەی ڕیكارە حزبی و بڕیاڕە یاساییەكانی یاسای ژمارە ٣٦ ساڵی ٢٠١٥ پارتە سیاسیەكان لەعێراق كە ھاوپەیمانی لەسەر دامەزراوە، دیاری دەكرێت و لەم ڕوەوە ھەنگاوی سیاسی و یاسایی ڕاست و دروست، بە بڕیاڕی زۆرینەی ھاوپەیمانی، بۆ زۆرینەی ئۆرگانە گرنگەكانی ھەڵوەشاندنەوەی ھاوپەیمانی دەستیپێكردوە و ھەرئەوەش دواتر دەبێتە بڕیاڕی فەڕمی و دەستوری ھاوپەیمانی . ٢ - بەگوێرەی نەریت و پەیڕەوە باوەكانی حزبایەتی، بڕیاڕی گۆڕینی ناو و بەرنامە و سەركردایەتی و ستراكچەری ھاوپەیمانی، وەك ھەر پارتێكی سیاسی، لەدەستی زۆرینەی دامەزرێنەران و ئەنجومەنەكانی بەڕێوەبردن و گشتی دایە، بۆیە ئەوەی ئەمڕۆ لەھەولێر ئەنجامدرا، تەنھا پەرچەكردارێكی نایاسایی و ناحزبیە و ھیچ كاریگەریەكی لەسەر بڕیاڕی زۆرینەی ھاوپەیمانی نابێت، كە پێشوتر دەستی كردوە بەوەرگرتنی ڕێوڕەسمە سیاسی و یاسایی و دەستوریەكان بۆ دیاریكردنی چارەنوسی ھاوپەیمانی كەھەڵوەشاندنەوەیەتی، بەگوێرەی ڕێكارە داواكراوە حزبی و یاساییەكان لەیاسای دامەزراندنی پارتە سیاسیەكانی عێراق . ٣- ئەو ٣ سێ ئەندامەی دەستەی دامەزرێنەران، كەدیارە ڕێگای جیاوازیان ھەڵبژاردوە، ھیوای سەركەوتنیان بۆ دەخوازین و بەڕێز و پێزانینەوە هاوكاریانین، بەڵام دەبوو ئەوان وەك زۆرینەی موتڵەق بڕیاریان لەچارەنووسی هاوپەیمانی نەدایەو لەچوارچێوەی مافی خۆیان دەستیان ببردایە بۆ دامەزراندنی قەوارەیەكی نوێ كە ئەوكات دەیانتوانی پشتیوانی ئەوانە بەدەستبهێنن، كە لەهاوپەیمانی خوازیاری درێژە پێدەری كاری سیاسین لەگەڵ ئەوان، نەك بەم جۆرە ئەوان مافی زۆرینە بەخۆیان بدەن ، بۆیە داواكاریشین بەزوویی ئەو پێشێلكاریە ڕاست بكەنەوە، كە لەكۆبونەوەی ھەولێر تێیكەوتن و ڕێز لەبڕیاری زۆرینەی ھاوپەیمانی بگرن و دوربكەونەوە لە بەكارھێنانی ناو و لۆگۆی ھاوپەیمانی، كەپێشوتر بەزۆرینە و كەمینە، یەكلایی كراوەتەوە. ٤- بەڕێزگرتن لەبنەماكانی ھاودیدبون و ھاوڕێیەتیمان، ھیوای سەركەوتن بۆ «ھاوپەیمانی نیشتیمانی» وەك حزبێكی سیاسی نوێ دەخوازین و بەڕونی ڕایدەگەیەنین: كەو ئەو حزبە نوێیە، درێژكراوەی سیاسی و یاسایی و دەستوری ھاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری نییە، ئێمە لەو بارەوە بەگوێرەی دەستوری ھاوپەیمانی و یاسای ژمارە ٣٦ پارتە سیاسیەكانی عێراق، پێشوتر بەزۆرینە بڕیاڕمانداوە كە ھاوپەیمانی وەك ڕەوتێكی سیاسی ھەڵدەوەشێنینەوە بۆیە لەو بارەوە ھەر ھەنگاو و كردار و گوفتارێك بەپێچەوانەی ئەوەوە پەسندكراو نابێت و ڕێكاری یاسایی و سیاسی بنەبڕی بەدوادا دێت. ھاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری ٩ / ١١ / ٢٠١٨