.gif)
د. شێركۆ عه‌بدوڵڵا- رۆژانه تایبه‌ت له (دره‌و) ده‌ینوسێت گەمژەیەکم خۆم لێ بووە بە ئەرەستوو پۆپەشمینم کەچی بانگم ئەکەن پەتوو قەلەمونم لە کەوڵی مامە ڕێوی یا وەی کە خۆشە سەرقاڵم لە بێ ئیشی یا زەیستانم ،لە ئێوە وایە مامانم ڕاپم بەڵام وا بزانن کە حەیرانم کۆیلەم قەینا،موهیم لای ئێوە سەروەرم شاجوانێکی ڕەززاگران و عەنتەرم دەوامێکم خوا وەکیلە عەینی عوتڵەم مشکم بەڵام بۆرەپیاوی هاوڕێ تەڵەم کڵاوم بەس میستەر کردومی بە کڵاش قوبڵي و بامێم وەلێ بەتامی تەڕەماش برینێکم عالەم بانگم ئەکات چەقۆ بەردم قوربان بەڵام بۆ یاری هەڵماقۆ سەلەفیم و حەزی دنیام ها لە صیغە سەربانەکەم بێ ستارەیە و بێ چیغە لادێ نیم و سەد کوێخام لێ پەیدا بووە ئەو درەنگەم دائیم ئەڵێ هێشتا زووە جووڵەیەکم قەت قەت ناڕۆم بۆ بەرەو پێش هەقایەتم بەڵام هەر هەقایەتی مێش
.gif)
محەمەد كیانی لە ماوەی دادێ عێراق كۆبونەوەی سەرانی دەزگا مخابەراتیەكانی سوریا و توركیا ڕێكدەخات. كۆكردنەوەی عەلی مەملوك، بەرپرسی مخابەراتی سوری نزیك لە ئێران و دژە كورد، لەگەڵ هەقان فەدان، سەرۆكی میت، بە دەستپێشخەری سەرۆك وەزیرانی عێراق، مستەفا كازمی، بێ هیچ گومانێك بۆ داڕشتنی پیلانگێڕییە دژی گەلی كورد لە هەر چوار پارچەی كوردستان. ئەمە گەمەیەكی خەتەرناكە و دەمگەرێنێتەوە سەردەمی كۆبونەوە چوارقۆلیەكانی ئێران و توركیا و عێراق و سوریای حەفتا و هەشتاكان بۆ خنكاندنی جولەی كورد لە هەر چوار وڵاتی دەورەبەر. هاوبەشی كورد لە حوكمەتی عێراقی و فیدڕالیەتی هەرێم دەبێ ببێتە هۆكارێكی كاریگەر لە ڕێگرتن لە دژایەتی ناوكۆی ئەو دەوڵەتانە دژی گەلی كورد و شكاندنی ئەو عەقلیەتە شۆڤێنیەی ئەو وڵاتانە دژی گەلی كورد هەیانبوە و هویانە وە دەبێ ببێتە زامنكردنی دوركەوتنەوەی عێراق لە دژایەتی گەلی كورد. سیستەمی فیدڕالی دەبێ بنچینەی چارەنوسی هاوبەش و سەقامگیری ئاشتەوایی گەلانی عێراق بێت. لە جیاتی ئەوەی عێراق ببێتە مەكۆی پیلانگێری لە دژی گەلی كورد دەبا ببایەتە سەمام ئەمانی سەلامەتی گەلی كورد و نمونەی پێكەوە ژیانی ئاشتیانەی گەلانی جیاواز لە چوارچێوەی ئەو وڵاتانە بە گەلی كوردیشەوە. لایەنی كەم سیستەمی فیدڕالی عێراق و بەشداری كورد لە حوكمی دەسەڵاتی مەركەزی دەبایە عێراق دوربكاتەوە لە بەشداریكردن لە هەر جۆرە پیلانگێڕیەك لە دژی گەلی كورد، ئەگەر نەشبێتە قەڵای بەرگری لە گەلی كورد. ئێستا كاتیەتی بپرسین بونی كورد لە بەغدا، وە بەتایبەتی سەرككۆماری كورد لە بەغد، ئایا بۆ پێشگری كردنە لە پیلانگێڕی دژی گەلی كورد یان شەرعیەتدانە بە پیلانگێڕی ڕاسیستانەی ئەو دەوڵەتانە دژی گەلی كورد؟ ئایا وەڵامی سەرۆك كۆمار و وەزیر و پەرلەمانتارەكان چییە لە بەڕێوەچونی كۆبونەوەی گەلەكۆمەكردن لە دژی گەلی كورد؟ ئەی هەڵوێستی حوكمەتی هەرێم و حیزبە كوردیەكان چییە؟ بە بەڕێوەچونی كۆبەنەوەیەی سەرانی دەستگا مخابەراتیەكانی ئەو دەوڵەتانە لە عێراق و بە بەشداری چاڵاكانەی عێراق لە كۆبونەوە پیلانگێڕیانە ڕاستگۆیی و دڵسۆزی و دروشمەكانی سەرجەم حیزبە كوردیەكان و حوكمەتی هەرێم بە درۆ دەخاتەوە و تێكدەشكێنێ و سیستەمی حوكمڕانی فیدڕالی و هاوبەشی كورد و عەرەب لە عێراق بە بێ مانا و پوچ دەكاتەوە.
.gif)
له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج رۆژی 10-ی ئۆكتۆبه‌ری داهاتوو هه‌ڵبژاردنی پارله‌مانی عیراق به‌ڕێوه ده‌چێت ،هه‌ڵبژاردن هه‌ر بریتی نیه له چوونی یان نه‌چوونی خه‌ڵك بۆ سه‌ر سندوقی ده‌نگدان و ناردنی به‌ربژێری نوێ یان دووباره بۆ پارله‌مان، هه‌ڵبژاردن پرۆسه‌و ته‌قه‌لایه‌كه بۆ جێهێشتنی دۆخێك و گۆڕینی به دۆخێكی جیاوازتر ،له هه‌موو هه‌ڵبژاردنێكا لایه‌نه جیاجیاكان یان پێش هه‌ڵبژاردن هاوپه‌یمانه‌تی ده‌كه‌ن ، یان دوای هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌ونه خۆیان بۆ ئه‌وه‌ی به‌شی خۆیان له كێكه‌كه به‌رن و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش هاوپه‌یمانه‌تی دێته ئاراوه . هه‌ڵبژاردنی ئه‌م جاره‌ی عیراق ، هه‌ڵبژاردنی پێشخراوه و به‌شێكه له به‌ڵێنه‌كانی سه‌رۆك كۆمارو سه‌رۆكی حكومه‌ت به خه‌ڵك و خۆپیشانده‌ران، كه هه‌میشه دادو بێدادیانه له ده‌ست بارو دۆخه‌كه ، له عیراقی هه‌مه‌چه‌شن و مۆزائیكا عه‌ره‌ب و كوردو توركمان و كلدۆ ئاشورو سابیئه‌ی مه‌ندائی و شیعه‌و سونه‌و خه‌ڵكی دیكه‌ش هه‌ن ، ئه‌م هه‌مه‌چه‌شنیه له شه‌ناشیلی به‌غدایی ده‌چێت ، گه‌رچی ئێستا له دنیاشدا وڵاتی یه‌ك نه‌ته‌وه نه‌ما ، به‌ڵام له به‌ر ئه‌وه‌ی رابردوی پێكه‌وه ژیان له عیراقا له بری ئاشتیانه بێت خوێناویه، هه‌موو هه‌ڵبژاردنێك مه‌ترسی و ده‌رفه‌تی خۆی هه‌یه ، ئه‌وه‌شمان بیر نه‌چێت عه‌ره‌ب و توركمانی عیراق جگه له‌وه‌ی قوڵایی په‌یوه‌ندی ده‌ره‌كیان هه‌یه‌و پشتیان قایمه ، له ناو خۆشیاندا وێڕای جیاوازی شیعه‌و سونه هه‌میشه مه‌ترسی كۆیان ده‌كاته‌وه ، بۆ نمونه عه‌ره‌بی شیعه‌و سونه سه‌ره‌ڕای جیاوازیان عه‌ره‌بی بوون و عیراقی بوون كۆیانده‌كاته‌وه ، كورد بارو دۆخی له‌وانی تر خه‌راپتره ، گه‌رچی هه‌رێمێكی فیدراڵی هه‌یه‌و زۆرجاریش شێوازی هه‌ست و كه‌وته‌كانی جۆرێكه له یاخی بوون له ناوه‌ند. كورد له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا رووبه‌ڕووی ئاڵه‌نگاری و گیرو گرفت ده‌بێته له به‌غدای دوای ده‌رچوونی ئه‌نجامه‌كان و له ناوچه دابڕێنراوه‌كانیش ، به تایبه‌ت له پارێزگای كه‌ركوك كه تا ئێستا به هه‌موو خراپیه‌كیه‌وه ماده‌ی 140یشی تیا جێبه‌جێنه‌كراوه ، كورد وه‌ك هه‌موو جارێك ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ش پێكه‌وه نین ، پێكه‌وه بوون به‌و مانایه نا كه هه‌مووبه یه‌ك لیست دابه‌زن ، پێكه‌وه بوون به‌و مانایه‌ی به‌رنامه‌و پڕۆژه‌و ستراتیژی داهاتویان بۆ چوونه به‌غداو به‌شداری پرۆسه‌ی حوكمڕانی و سیاسی چیه . به دیدی جیاجیاو به ته‌ماعی حزبیه‌وه كورد به‌ره‌و به‌غدا ده‌ڕوات نه‌ك به یه‌كدیدی و خواستی كوردیه‌وه ، هه‌ڵبژاردنی پێشوو كورد ململانێیه‌كی سه‌ختی له ناوخۆیدا بۆ بردنه‌وه‌ی كورسی سه‌رۆك كۆمار به ڕێخست ،هه‌ر له ئێستاشه‌وه تارماییه‌كانی هه‌مان ململانێ ده‌ركه‌وتوه‌و به تایبه‌ت پارتی و یه‌كێتی ده‌یانه‌وێت جانتای ئه‌و كێبڕكێیه بۆ بردنه‌وه‌ی كورسی سه‌رۆك كۆمار له به‌غدا دژی یه‌كتر به كار بێنن ، ئه‌مه چه‌ند ده‌كرێت وه‌ك پلانی حزبی سه‌یر بكرێت ده‌هێنده ده‌كرێت وه‌ك پیلانی حزبی سه‌یر بكرێت ، له كاتێكا شه‌ڕی ئه‌م پۆسته پێویست بوو كورد له ته‌ك ئه‌وانی تردا بۆ خۆی بیكات نه‌ك به ویستی حزبی ، هه‌رچه‌نده ململانێكی جاری پێشوو دۆخێكی ره‌خساند كه كورد ، یان لایه‌نی كوردی ركابه‌ر وه‌ك پێویست پاڵپشتی نوێنه‌ره‌كه‌یان نه‌بن له سه‌رۆكایه‌تی كۆمار ، به‌ڵام بزاوت و جم و جۆڵی به‌رهه‌م ساڵح ئه‌و نه‌رێنیه كوردیه‌ی داپۆشیبوو ، به‌ڕاده‌یه‌ك به‌رهه‌م ساڵح پشتگیریه‌كی عه‌ره‌بی باشی بۆ خۆی مسۆگه‌ر كردبوو، ئێستا كه بیر له ململانێی كوردی له سه‌ر كورسیه‌كه‌ی ئه‌و ده‌كرێته‌وه ، دیار نیه ئه‌وه‌ی كه لایه‌نێك به هه‌ر بیانویه‌ك ده‌یه‌وێت دایبنا ، ئاراسته‌ی كاره‌كه به‌ره‌و كوێ ده‌بات و ئامانجه‌كه تاچه‌ند له به‌رژه‌وه‌ندی كورده . هه‌ر پلانێك بۆ گۆڕانكاری ئه‌گه‌ر به وردی نه‌خوێنرێته‌وه ، لایه‌نه باش و خراپه‌كانی لێك نه‌درێته‌وه ، ده‌چێته خانه‌ی پیلانه‌وه ، كه ڕه‌نگه له بنه‌ڕه‌تا ئه‌مه زۆرانێكی ناوخۆی حزبێك بێت بۆ دابه‌شكردنی كورسیه‌كان و شاردنه‌وه‌ی ململانێ ناوخۆیه‌كان ، لایه‌نه سیاسیه‌كان ده‌بێت به‌وردی چاودێری ئه‌و جۆره جم و جۆڵه بكه‌ن و رێگه به‌وه نه‌ده‌ن سیمای كوردی و په‌یوه‌ندی كوردی له به‌غدا له پرسی كورده‌وه بكرێت به سیماو په‌یوه‌ندی حزبی . ئه‌وه‌ی ئێستا له هه‌رێم ده‌گوزه‌رێت وێنه‌ی كوردبوونی له به‌رژه‌وه‌ندی لایه‌كدا حزباندوه ، كه له داهاتودا ئه‌مه كاریگه‌ری زۆر خراپی ده‌بێت بۆ هه‌رێمه‌كه ، كێشه ئه‌وه‌یه هاوبه‌شه‌كان ، جگه له جێگریه‌كی بێده‌نگ و بێتوانا هیچی تریان نیشاننه‌داوه ، گوازتنه‌وه‌ی ئه‌م وێنه‌یه بۆ به‌غدا هیچ ناهێڵێته‌وه بۆ دیموكراسی و جیازوازی ئه‌رێنی، بۆیه ناكرێت مل بۆ ئه‌مجۆره ویسته بدرێت ، له كاتێكا ئه‌ركی هاوبه‌شه‌كان ئه‌وه‌یه ئه‌م وێنه‌یه‌ی كوردستانیش راستبكه‌نه‌وه ، وێنه‌یه‌كی لارو یه‌ك ڕه‌نگ و ته‌ڵخ .
د. شێركۆ عه‌بدوڵڵا- رۆژانه تایبه‌ت له (دره‌و) ده‌ینوسێت شورای تاڵیبان ئافرەتی تیا بێ لای مەسڵحەتچی مەوقیفێ مابێ لووتێ ببینی تەبیعی و خواکرد تورک جامانە بنێرێ بۆ کورد هیچ گفتوگۆیەک نەتیجەی هەبێ بیژەن سێ چوار نەوع مەنیجەی نەبێ کاوە بێتەوە بۆ گیانی زوحاک باسی سیاسەت نەکا کاک دەلاک سەرفەرعێک هەبێ بەبێ کافتیریا ڕۆژێک بگەینە ئاستی نایجیریا کوڕە مەسئولێک ناوی مەولوو بێ کورد هیچ مودەتێک شاعیر نەبووبێ لە قومارێکدا هەرێم نەدۆڕێ هیچ ئینتیخابێ وەزع بگۆڕێ کەس حەز لە چارەی ئەوی تر بکات گورگ هاواری بەرخ تێ بگات مەلا میوان بێ و وتاری نەبێ مۆسیقای غەربی سێتاری هەبێ ژن حەزی نەبێ لە غەیبەت و زەم وشەی موعەزەز بەبێ موکەڕەم داهاتی گومرگ ئەبەد دەرکەوێ مۆسکۆفیج بەسەر شاخدا سەرکەوێ ئینعاش پێت نەڵێ بچۆ ئەهلی ئیتر کەس کچی ناو بنێ لەعلی
.gif)
ستران عەبدوڵلا ئێمە لە بنچینەدا کوڕی بزوتنەوەیەکی شۆڕشگێری یاساغین، لەتەواوی «کوردستانەکان» و وڵاتانی دراوسێدا قاچاخی سیاسیین و خۆشیان پێمان نایە. کوڕی بزوتنەوەیەکین ستوونە پتەوەکەی پێکھاتنی، بەھانە سەرەکییەکەی دروستبوون و مانەوەی تا ئێستای ماف و داخوازییە نیشتمانیی و نەتەوەییەکانە. بەم مانایە ئێمە بزووتنەوەی مافەکانین. بۆ ئەوەی ئەم شرۆڤەش جێی خۆی بگرێ و مانای خۆی وەربگرێت گەرەکە ئێمە خەسڵەت و پێگەی خۆشمان بزانین. بزووتنەوەی کوردایەتی تا ئێستاش بزووتنەوەیەکی قاچاخ و دانپیانەنراوە. « لەم بەشەی باشوور دانپیانانێکی نیوداشی ھەیە» ئەوەی تێیدایە و خزمەتی دەکا، ئەوەی پێشمەرگەیەتی و ھەڤاڵی ریزەکانێتی نە دەترسێ و نە دەبێ بترسێ، ھیچ سوکایەتی و جوێن و زبری و ھەڵچوونێکی ناڕەوا پاشگەزی ناکاتەوە، بۆیە ھەق نییە کەس ھەڕەشە و گوشارمان لێ بکا و تۆمەتی ئاست نزم و شەرمەزارمان بۆ بتاشێ. لە داگیرکەر نەترسین حەتمەن لە جاشی فیکری و مەفرەزەی رەدوکەوتوو و میلیشیای ئەلکترۆنی ئێوە ناترسین. بە ویژدانی گیانبازێکی ئازادیخوازەوە لەھەر وێستگەیەکا تۆزێ بیری لێ دەکەینەوە و کەمێ دەست لەسەر دڵ دادەنێین تا بە«چاوی دڵ» ھەڵسەنگاندن بکەین و کەمێکی زۆریش دایبرێژین ئینجا بڕیارە دروستەکە بدەین. لەبەر ئەوە لێکدانەوەیەکی ھەڵەیە ھەندێك کەس پێی وابێ بە زبری و زەبر دەتوانن کار لە روانین و بژاردەکانمان بکەن. ھەر لەرێوە ئەو قەدەرەمان ھەڵبژاردووە،لەبنچینەدا کە پێشمەرگەین ، دیارە پێش مەرگ کەوتوین. کوڕ و کچی کوردایەتیین بە ستایڵی یەکێتیانە و جەلالیانە ، بۆ ھەوەس و فیز پێشمەرگە نیین، بۆ روانینی خۆمان دەروێشین، بە سروشتی بزووتنەوەکەمان قاچاخین فەقەت قاچاخچی نین و بە ئیستلاحی کۆنی عوسمانی «ئەشقیاین»یان «عوساتین »لە پێناوی مەسەلەیەکی رەوادا کە مەسەلەی نەتەوە و نیشتمانەکەمانە.
.gif)
فازڵ كوردی پاش ئازادکردنی ئەفغانستان لە دەست تاڵیبان و گروپە تیرۆریستە ئیسلامیەکان لەلایەن هێزی هاوپەیمانان، هێزەکانی نەیتۆ پاراستنی ناوشاری (کابوڵ)ی سپارت بە هێزی سەربازی ئەلمانیا بۆ پاراستنی ئەمن و ئاسایشی شار، بۆ ئەم مەبەستە سەربازەکانیان شەو دەبوایە لە شەقامە تاریکەکانی شار بسووڕێنەوە! لەسەر داوای حکوومەتی ئەڵمانیا بۆ پاراستن و سەلامەتی سەربازەکانیان، کۆمپانیای (سیمنس)ی ئەڵمانی پڕۆژەیەکیان گەڵالە کرد بۆ ڕووناک کردنەوەی شەقامەکانی کابوڵ بەتایبەتی ڕێڕەوی سووڕانەوەی شەوانی سەربازەکانی ئەڵمانی! وەک نوێنەری نەتەوەیەکگرتوەکان، (ئەخزەر ئیبراهیمی) منی ڕاسپارد ئەندامێتی شاندکە بکەم بۆ هاوئاهەنگی لەگەڵ حکوومەتی ئەفغانی، پلانەکە داڕێژرا بۆ ئەوەی سەردانی وەزیری پێشەسازی بکەین، کە چوین بۆ وەزارەت و لای کاکی وەزیر پاش شێکردنەوەی بابەتیانەی پڕۆژەکە لەلایەن نوێنەری کۆمپانیاکە هەروەها منیش باسی سوودەکانی ڕووناک کردنەوەی ناوشارەکەم بۆ کرد، کاکی وەزیر ڕووی کردە من و ووتی پڕۆژەیەکی زۆر باشە بەڵام ئێمە چەندمان دەست دەکەوێ؟؟ ""شەقامەکانی پایتەختی بۆ ڕووناک بکەوە بە خۆڕایی، پارەش بدرێ بە کاکی وەزیر""!! لە پڕۆژەیەکی هاوشێوەی (پی ئاڕ تی) لە موسڵ بۆ هاوئاهەنگی نیوان زانکۆی سەڵاحەددین و موسڵ و کۆیە و دهۆک و سلێمانی لەگەڵ زانکۆی (هاوای) بۆ توێژینەوەی زانستی کشتووکاڵی، خۆم سەردانی هەرپێنج سەرۆکایەتی زانکۆکانم کرد و بڕیاری کۆنفرانسێک درا کە دوو پرۆفیسۆری زانکۆی هاوای سەردانی عیراق و کوردستان بکەن. دوو پرۆفیسۆرەکە هاتن و کۆنفرانسەکە بەسترا لە کۆلیجی ئەندازیاری لە زانکۆی سەڵاحەددین بە ئامادەبوونی زانکۆی موسڵ و دهۆک و نوێنەری نەتەوەیەکگرتوەکان لە هەولێر و ئەندامێکی (پی ئاڕ تی) کەرکوک بەڵام زانکۆی کۆیە و سلێمانی ئامادەنەبوون لەبەر ئەوەی سەرۆکایەتی زانکۆی سەڵاحەددین ڕێگریان کردبوو لە ئامادەبوونیان چونکە پێیان ناخۆش بوو! کۆنفرانسێکی سەرکەوتوو ئەنجام درا و کار گەیشتە مۆرکردنی یاداشتی لە یەکگەیشتن لە نیوانیان زانکۆکان، زانکۆی موسڵ یاداشتەکەیان مۆریان کرد بەڵام سەرۆکی زانکۆی سەڵاحەددین (د. ئەحمەد ئەنوەر دزەیی) ووتی ئێمە پێویستمان بە ڕەزامەندی وەزیری خوێندنی باڵا هەیە! گەڕانەوەم بۆ موسڵ دواکەوت بۆ کۆبوونەوەیەکی دوو قۆڵی لەبارەی ئەم پرسە لە گەڵ وەزیری خوێندنی باڵا (د. ئیدریس هادی). هاوشێوەی وەزیرەکەی ئەفغانستان، کاکی وەزیر زۆر بە بەڕاشکاوانە ووتی وەک دەستپێک بۆ ئەم پڕۆژەیە پێویستمان بە پێنج ملیۆن دۆلارە بۆ وەزارەت بۆ کارکردن لەسەر ئەم توێژینەوەیە لەگەڵ زانکۆی سەڵاحەددین! هەروەها ووتی ئێمە ئامادەنین بۆ هەرپڕۆژەیەک ئەگەر گووژمەکەی لە پێنج ملیۆن دۆلار کەمتر بێ و پارەکەش پێشەکی بەر لە دەستپێک بخرێتە سەر هەژماری وەزارەت! پڕۆژەکە شکستی هێنا بۆ زانکۆی سەڵاحەددین بەڵام زانکۆی موسڵ بەردەوام بوون... هاوشێوەی وەزیرەکەی ئەفغانستان، وەزیرەکەی خۆشمان داوای پارەی کرد... ئاو بێنە دەست بشۆ. ئەمە بەشێک لە ئیمێل گۆڕینەوەیەک لەگەڵ زانکۆی هاوای: Please note that all your transportation movements, accommodations, security, and other logistic requirements will be handled by Salahaddin University, for Ron Senykoff and myself (USAID), we will travel with the University of Mosul staff. The trip will be for one day on May 19th, 2006, to Erbil. We will meet all of you, including other University Representatives, at the University of Salahaddin's Culture Center (Engineering College Compound). The time will be at 11:00 AM, later at 03:00 PM we will have another meeting with UN and other international organizations. This meeting will be at the UN compound in Erbil. The rest of your trip and staying in the region has been coordinated and organized by University of Koya, including Sulaimania, and University of Dohuk accordingly. We are looking forward to further opening university to university dialog. Sincerely, Fazil Kurdi فاچل الکوردی PRT/USAID Senior Programs Assistant UN/NGO Coordinator, U.S. Embassy Office (PRT) Mosul FOB\Camp Courage, APO AE 09334 Office: 1 (240) 553-0661 x4220 --- 0770 308 8336 Cell. [email protected] جێگای وەبیرهێنانەویە لە هاوینی ٢٠٠٣ لە قەندەهار بووم ڕاسپێردرام بۆ ئەندامێتی شاندی دانووستاندی پڕۆژەیەکی گەڵالەکراوی ئاشتی نەتەوەیەکگرتوەکان بۆ بەرقەراری سیاسی و ئەمن و ئاسایش لە ئەفغانستان بۆ گفتوگۆ لەنێوان حکوومەتە تازە بەسەرپێکەوتەوکەی ئەفغانستان بەسەرۆکایەتی حامد کارزای لەگەڵ تالیبان! ئەندامیتی شاندەکە پێکهاتبوو لە من و سەرۆکی بەشی سیاسی و سێ کارمەندی یاریدەدەری ئەفغانی، لە ڕیگای یاریدەدەرەکان کەناڵێکی گفتوگۆمان کردەوە لەگەڵ چەند هەوادارێکی تالیبانی میانڕەو لە قەندەهار (لە پڕۆژەکە تالیبان پۆڵین کرابوون لەنێوان تالیبانی توندڕەو و میانڕەو). هەوادارەکان ووتیان زەمینەسازی کۆبوونەوەیەکمان بۆ سازکردوون لەگەڵ سەرکردەکانمان لە شاری کوێتە لە پاکستان! ڕاپۆرتێکمان بەرزکردەوە بۆ ئەخزەر ئیبراهێمی لە کابووڵ ئەمیش ڕەزامەندی حامد کارزای و هێزی هاوپەیمانانی وەرگرت بەتایبەتی ئەمریکا بۆ ئەنجامدانی کۆبوونەوەی کوێتە! بەیانیەکی زوو ئەو پێنج کەسەی کە کارمان لەسەر پڕۆژەکە دەکرد بە دوو ترومبێڵ بەڕێکەوتین لە قەندەهار بۆ سنووری پاکستان، لەسەر سنوور تالیبان پێشوازیان لێکردین و پارێزگاریان کردین هەتا هوتێلی (سیرینە) لە کوێتە، ئاگادارکراینەوە کە کۆبوونەوەکە لەسەر خوانی نانی ئێوارە بەڕیوەدەچێ لەماڵی یەکێک لە سەرکردەکان! لەگەڕەکێکی میللی پێشوازیەکی گەرم و گوڕیان لێکردین لەلایەن سێ سەرکردەی تالیبان، زۆر بەسادەیی لەسەر عەرز مافووریان ڕاخستبوو هەم بۆ دانیشتن و هەم بۆ خوانی ئێوارە! بۆ دڵنەوایی ئێمە بەر لەهێنانی خواردن و خواردنەوە باسی (پەشتوون والی) یان بۆ کردین کە یەکێکە لە کۆڵەگە هەرەگرنگەکانی کەلتووری پەشتوون کە پێکهاتووە لە سێ پایە (شەرەف، تۆڵە، مێوان و خانەخوێ)! بەپێی ئەوەی ئێمە مێوان بووین و ئەوانیش خانەخوێ، ووتیان ئەمن و ئاسایشی ئێوە پارێزراوە و بەبێ هیچ دوودڵیەک خواردن و خواردنەوەش نۆش کەن! پاش خوانی ئیوارە بەتایبەتی لەمیانی چا خواردنەوە لەسەر هێڵە گشتیەکان پێکهاتین بۆ بەرقەراری سیاسی و ئاسایشی ووڵات لە بەرامبەر چەند وەزیرێک و چەند پۆستێکی کارگێڕی بەتایبەتی لە باشوور و ڕۆژهەڵاتی ئەفغانستان! تالیبانەکان زۆر پەرۆشی گەڕانەوە و بەشداری حکوومەت بوون. ڕاپۆرتێکی تێروتەسەلمان بەرزکردەوە بۆ ئەخزەر ئیبراهیمی لەگەڵ لیستی ناوی سەرکردە میانرەوەکان، ئیبراهیمی داوای کۆبوونەوەیەکی ڕووبەڕووی لەگەڵ ئێمە کرد لە کابوڵ، کۆبوونەوەکە کرا و چاوەڕێی وەڵامی ئەرێنی بووین! پاش گەڕانەوەمان بۆ قەندەهار لە پەیوەندیەکی تەلەفۆنی ئەخزەر ئیبراهیمی ئاگاداری کردینەوە کە پڕۆژەکە ڕەت کراوەتە لەلایەن چەند کەسێکی شەڕخوازی چاوچنۆکی گەندەڵ کە کۆنترۆڵی جومگە بەهێزەکانی حکوومەتیان بەدەست بوو کە هەتا حامد کارزای دەسەڵاتی بەسەریانەوە نەبوو بەتایبەتی تاجیکەکان بەشێوەیەک وێنای تالیبانیان کردبوو کە تالیبانی میانڕەو بوونی نیە، تالیبان هەموو تووندڕەون و تیرۆریستن! حامد کارزای لەبەر دووبەرەکی حکوومەتەکەی و دابەشبوون بەسەر دوو بەرە (پەشتوون و تاجیک) پڕۆژەکەی ئێمەی هەرەس پێهێنا... ئەو کەسانەی پڕۆژەکەی ئێمەیان هەرەس پێهێنا، لە مانگی ٨ی ٢٠٢١ پاش بڕیاری پاشەکشێی هێزەکانی ئەمریکا لە ئەفغانستان بەرگەی ڕۆژێکی پێشڕەویەکانی تالیبانیان نەگرت!!!! بۆ زانیاری و بەرچاوڕوونی، وەک بەڵێندەرێکی شارەزا لە کاروباری کوردستان و عیراق و ئەفغانستان لە مانگی ٧ی ٢٠٠٨ هەتا مانگی ١٠ی ٢٠٢٠ بەشێک بووم لە ستراتیج و داڕێژەری سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا بۆ کوردستان و عیراق و ئەفغانستان لە میانەی کارکردنم بۆ وەزارەتی دەرەوە و وەزارەتی بەرگری. لەبارەی پاشەکشێی ئەم دواییەی هێزەکانی ئەمریکا لە ئەفغانستان کە لە ٣١ی مانگی ٨ی ٢٠٢١ هێزەکانی ئەمریکا بە یەکجارەکی کشانەوە لە ئەفغانستان: سەرۆکی پێشووی ئەمریکا (دۆناڵد ترەمپ) لە مانگی ٢ی ٢٠٢٠ کەناڵێکی گفتوگۆی ئاشتی کردەوە لە نێوان ئەمریکا و بزووتنەوەی تالیبان پاش ئازادکردنی هەندێک لە سەرکردەکانی تالیبان کە دەستبەسەر بوون لە پاکستان لەوانە (مەلا برادەر) و چەند سەرکردەیەکی دیکە! گفتوگۆکە ڕاستەوخۆ لەژێر سەرپەرشتی (دۆناڵد ترەمپ) و وەزیری دەرەوە (مایک پەمپیۆ) بوو لە ڕێگای زەلمای خەلیلزاد. ""زەلمای خەلیلزاد هیچ دەسەڵاتێکی نەبوو تەنها ڕۆڵی پەیوەندی و هاوئاهەنگ بوو لەگەڵ تالیبان""! پوختەی پڕۆژەکە بریتی بوو لە کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە ١ی مانگی ٥ی ٢٠٢١ بە مەرجێک تالیبان و حکوومەتی ئەفغانی پێکبێن لەسەر حکومەتێکی بنکە فراوان بەهەموو پێکهاتەکانی ئەفغانستان بە بزووتنەوەی تالیبانیشەوە، لەهەمان کات تێکەڵەیەک لە هێزێکی بچووکی ئەمریکا و هاوپەیمانان و ئەفغانستان جێگیر بکرێن لە فڕگەی بەگرام لە ویلایەتی پەروان بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆرستانی قاعیدە و داعش! بەڵام کاتێک جۆ بایدن سەرۆکایەتی ئەمریکای گرتە دەست زەڵمای خەلیلزادی دەستکراوە کرد بە هەموو دەسەڵتێک کە بە بۆچوونی من گەورەترین هەڵەی جۆ بایدن بوو دەسەڵاتی ڕەهای دایە دەست کەسێکی گەندەڵ و کەسایەتی تێکشکاوی داوێن پیسی وەک زەلمای خەلیلزاد لەهەمان کات کارکردن لەگەڵ سەرۆکی ئەفغانستان (ئەشرەف غەنی) کە من خۆم ئەزموونی کارکردنم لەگەڵ هەبوو لە ساڵی ٢٠٠٢ کاتێ ڕاوێژکاری دارایی (ئەخزەر ئیبراهیمی) نێردەی نەتەوەیەکگرتوەکان بوو و بۆ ماوەیەکیش لە یەک ژوور دەخەوتین لە کابول! بەهەموو پێوەرێک ئەشرەف غەنی شایستەی سەرکردایەتی نەبوو بەتایبەتی سەرۆکی ووڵات چونکە ئەمیش کەسێکی هەڵپەرست و کەسایەتی تیکشکاوێکی تر بوو هاوشێوەی زەلمای خەلیلزاد. بەکورتی و بە کوردی سێکوچکەی سێ گەندەڵ و کەسایەتی تێکشکاو (جۆ بایدن و ئەشرەف غەنی و زەلمای خەلیلزد) هەرەسیان بە چەکەرەی دیموکراتی هێنا لە ئەفغانستان! جۆ بایدن دوو هەڵەی کوشندەی کرد، هاوشێوەی (جۆرج بووش)ی کوڕ کاتێ دەسەڵاتی ڕەهای دایە زەلمای خەلیلزاد لە عیراق وەک باڵوێزی ئەمریکا دەستنیشانی کرد کە من خۆم ئەزموونی کارکردنم هەیە کاتێ بەڕێوەبەری پڕۆژەکانی ئاژانسی ئەمریکی بووم بۆ بوژانەوەی نێودەولەتی لە موسڵ. زەلمای خەلیلزاد لەم ئاستە نەبوو ببی بە باڵوێز! دەرئەنجامەکەشی ئەوە بوو عیراقی بە دەردی ئەفغانستان برد. هەڵەی دووەمی (جۆ بایدن) لەبارەی کشانەوەی لە ئەفغانستان هەمان هەڵە کوشندەکەی (بەڕاک ئۆباما) کردەوە کاتێ بۆ بڕیاری کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عیراق! داعش لە ماوەیەکی کوورت تاوانی نزیکەی نیوەی عیراق بگرێت و بەغدا و هەولێریش لەژێر هەڕەشەی داگیرکردن بوون، دەرئەنجامەکەی ئەوەبوو داعش دەولەتی خەلافەتی دامەزراند.. جارێکی تر سەرکردە عیراقیەکان بەهەلەداوان داوای هاوکاری هێزەکانی ئەمریکایان کرد بۆ وەستاندنی پێشڕەویەکانی داعش بەتایبەتی لە ترسی داگیرکردنی بەغدا و هەولێر. جێگای ئاماژەیە، ئەمریکا تاکە هێز کە پێی سەرسام بووبێ لەشەڕی تیرۆرستانی داعش، هێزەکانی سوریای دیموکراتە کە وەک هاوبەشێکی ستراتیجی دەبیندرێن لە
د. سیروان عه‌لی بێگومان کۆمەڵگا بەختەوەر تر دەبێت بە هەماهەنگی نێوان تاک و ڕێکخراو و فەرمانگە و دەزگا و دەستەکان بە تایبەتی رێکخراوەکانی کۆمەلگەی مەدەنی و ئەوانەی کار بۆ قازانجی مادی ناکەن. بەڵام ئەوەی لە کۆمەڵگەی ئێستای ئێمە دیارە کاری خۆبەخشی بەرەو لارێیەکی مەرتسیدار دەروات. بە گشتی کاری خۆبەخش بەهایەکی پیرۆز و چالاکیەکی کۆمەڵایەتی پیرۆزە، لە کۆمەڵگە پێشکەوتووەکاندا بووە بە دیاردەیەکی شارستانی بە ئامانجی هاوکاری و پشتیوانی مرۆیی سەرجەم سێکتەرە گرنگەکانی ژیان بە بێ قازانجی مادی بەڵام لە چوارچێوەی یاسایەک ڕێکخراوە. ناکرێ مافی خۆبەخش پێشێل بکرێ و کاری خۆبەخش ببێتە بەدیلی دامەزراندن وەکو ئەوەی لە هەرێمی کوردستان دەبینرێت. ئەوەتا دەبینین و دەبیستین هەندێ بەڕێوەبەر و سەرپەرشتیار و کاربەدەستی ناڕەسەن هەڕەشە لە کارمەندەکانیان دەکەن: "ئەگەر بە دڵم نەبیت بەڕێت دەکەم و خۆبەخشێک دێنمە شوێنەکەت بە پارەیەکی کەمتر". دوای دروستبوونی قەیرانی بودجە لە نێوان هەرێم و دەولەتی فدرال لە ناوەراستی دەیەی رابردوو تاوەکو کاتی ئەم نوسینە، کە نزیک دەبێتەوە لە هەشت ساڵ، دامەزراندنی گەنجان سستی تێکەوتووە و تا رادەیەک وەستاوە. هەرچەندە پێشتریش دامەزراندن وەکو پرۆسە تا رادەیەکی زۆر بێ پلان و هەر ڕەمەکی بوو، بەڵام ئیفلیج نەبوو. دەرئەنجامی ئەم ئیفلیجی یە بوو بە مەیدانێکی فراوان بۆ کاری خۆبەخشی بە ناچاری، هاوکات زۆربەی گەنجانی ناچارکرد دەسبەرداری مافی دامەزراندن ببن و کار گەیشتە ئەوەی واسیتە و دەستماچکردن بێتە ئاراوە تاوەکو دەرچوویەکی زانکۆ کارێکی خۆبەخشی دەستەبەر بکات. لە لایەکی ترەوە هەندێ فەرمانگەی حکومی و رێکخراوی نێوخۆیی ئەم هەلەیان قۆستۆتەوە و تواناکانی گەنجان بەکاردێنن بە ناوی (هیوایەکی کز بۆ دەمەزراندن) یا خود بەرامبەر بڕە پارەیەکی زۆر کەم گەنجانی ئەم وڵاتە بخەنە خزمەتی خۆیانەوە. رۆژ بە رۆژیش ئەم هیوایە بەرەو کزی دەروات و دیاردەکەش فراوانتر دەبێ و چاوەروان دەکرێ شوێنی دامەزراندن بگرێتەوە بە بڕە پارەیەکی زۆر کەمتر لە دامەزراندن، سەرباری تێکشکانی باری دەروونی نەوەیەک بە نا هومێد کردن و مەحرومکردنیان لە سامانی نیشتمانی و بە کەم زانینی خۆیان و تواناکانیان. کارکردن بۆ بەدی هێنانی یاسای ڕێکخستنی کاری خۆبەخشی لەم هەرێمە ئەرکی لە پێشینەی هەموو حیزبەکانە بە دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنەوە چونکە کاری خۆبەخش چۆتە قۆناغێکی پر لە مەترسی. ئەرک و مافەکانی خۆبەخش تێکەڵ کراوە و هیچ هاوسەنگیەکی پێوە دیار نی یە، پاراستنی خۆبەخش لە دەست درێژی بۆ سەر کەرامەت و سوکایەتی پێکردن پێویستی بە هۆشیاری یاسایی هەیە. بەدواداچوون و چاودێریکردنی یاساکەش پێویستی بە سەندیکایەک یا کۆمەڵەیەک هەیە کە توانای داکۆکیکردن و بەرگریکردنی هەبێت لەو هەزاران گەنجە بەشخوراوانە. هەندێک سەرچاوە پێیان وایە سەرەتاکانی کاری خۆبەخشی لە وڵاتە پێشکەوتووەکان وەکو شێوازێک بووە بۆ بەسەربردنی کات بە تایبەت خواپێداو و خانە نشینەکان. هەریەکە و بە پێی کاری پێشووتری دەگەڕایەوە سەر کارەکەی و خزمەتی دەکرد و هاوکات ئارامی و ئاسودەییش بوو بۆ خودی خۆبەخشەکە. لەگەڵ ڕۆژگارا ئەم بۆچوونە گۆڕانکاری بەسەرداهات و گرنگی زیتری پێ درا. شارەزایان و توێژەران داوایان کرد کاری خۆبەخشی پێناسە بکرێ و ڕێزی زیاتر لە خۆبەخش بگیرێ. چونکە کاری خۆبەخش گەیشتە قۆناغێکی پێشکەوتووتر، بۆیە لە چەندین ڕووی کۆمەڵایەتی و دەروونی و کارگێڕی و کەلتوری بوو بە بابەتی توێژینەوە. ئەنجامی هەوڵەکان سەلماندیان کە کاری خۆبەخشی دەکرێتە چوارچێوەی سامانی نیشتمانی و سەرچاوەیەکی مرۆیی گرنگ بۆ بەرەوپێشبردنی کۆمەڵگە، تاوەکو لە سەر ئاستی دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێ کردن کاری جدی لە سەر کرا. بە داخەوە کاری خۆبەخشین، کە وەکو چەمکێکی کەلتوری بۆنی هاوکاری و مرۆڤدۆستی لێ دێت، لە هەرێمی کوردستان گەیشتۆتە قۆناغی خوێنمژینی گەنجەکان. چونکە خۆبەخشین پێناسە و پێوەری تایبەتی خۆی هەیە پێویستە ئەرک و مافەکانی بە وردی شیبکرێنەوە و بەرژەوەندی هەردولا ڕەچاو بکرێ. لە کۆنەوە کاری خۆبەخشی لەناو کۆمەڵگەی کوردی بە خێر پێناسە کراوە، واتە پاداشتەکەی لای رب العالمین بوو چونکە خۆبەخشەکان خەڵکی خواپێداو بوون. بۆیە ناکرێ ناچارکردنی گەنجی گیرفان بەتاڵ بۆ خزمەتکردنی سەرمایەداری چاوچنۆک یا فەرمانگەی بە ناو حکومی بە کاری خۆبەخشی لە قەڵم بدرێ. هاوکات سودمەندیش نەبێت و وەکو پێویست ڕێزی لێ نەگیرێ و بە کەمیش سەیر بکرێ. پاڵنەری سەرەکی کاری خۆبەخشی لە بنەرەتدا چەند جۆرێکە: لە کەلتوری هەموو گەلاندا باوە کاری خۆبەخشی لە پێناو مرۆڤایەتی یاخود لە پێناو خودا. دووەم، کاتێک تاک بۆ خودی خۆی و ناوبانگی کەسایەتی خۆی بڕیاری کاری خۆبەخشی دەدات. سێ یەم، هاونیشتمانی یەک خۆی بە بەرپرسیار بزانێ لە بوارێکدا وەکو ئەرکی نیشتمانی. چوارەم، هاونیشتمانی یەک بە خەمی بەرژەوەندی گشتی بێت کاری خۆبەخشینەکەی کاریگەری نێگەتیڤی لەسەر ژیان و گوزەرانی نەبێت، یاخود بەشدار بێت لە هەڵمەتی نیشتمانی بۆ ئەرکێکی دیاریکراو. وەکو ئەو هەڵمەتە نیشتمانی یەی لە کۆتایی هەشتاکان دەوڵەتی عێراق ئەنجامی دا بۆ بنیاتنانی قوتابخانە. زۆربەی خەڵکی کاسب و موچەخۆری ناچار کرد بەشدار بن بە پێی توانا، ئەوەبوو کەسایەتی دیاری شاری سلێمانی خوالێخۆشبوو علی بۆسکانی پێشنیاری کرد بە تەنها خۆی قوتابخانەیەک بینا بکات. هەروەها ئەو خێرخوازانەی لە کاتی سەرهەڵدانی پەتای کورونا بڕیاریان دا نەخۆشخانە بینابکەن. بۆیە کاری خۆبەخشی لە هەرێمی کوردستان وەکو چەمکێکی خێرخوازی و مرۆڤدۆستی کەوتۆتە ژێر پرسیارەوە و ڕێکخستنی بە یاسا ئەرکێکی نیشتمانی و مێژویی یە. لەم نوسینە کورتە چەند نمونەیەک باس دەکەین بە هیوای هۆشیاری زیاتر و وروژاندنی بابەتەکە لە سەر ئاستی کۆمەڵگە و لایەنە پەیوەندیدارەکان و هێزە سیاسی یە بەشداربووەکانی هەڵبژاردنەکان. هەروەها ڕۆژنامەنوسان و خوێندکارانی زانکۆ بە تایبەتی بەشەکانی کۆمەڵناسی و دەروونناسی و کارگێڕی و دارایی و سەرچاوە مرۆیی یەکان دەتوانن رۆڵی بەرچاو بگێرن بە توێژینەوەی زانستی بابەتەکە دەولەمەند بکەن و سەرەتایەکیش بێت بۆ سازدانی کۆنفرانسی تایبەت بە کاری خۆبەخش لە کوردستان. وردبوونەوە لە چەند نمونەیەک بەرچاو روونی زیاترمان دەداتێ لەم بوارە. لە میرنشینی دوبەی یاسای ژمارە (٥) ی سالی ٢٠١٨ تایبەتە بە رێکخستنی کاری خۆبەخشی، مادەی (١٥) ئاماژە بە مافەکانی خۆبەخش دەکات. بەپێی یاساکەش هەشت خاڵی دیاری کردوە بۆ شیکردنەوەی مافەکانی خۆبەخش لە چوارچێوەی کەلتوری میرنشینەکەدا، گرنگترینیان ڕێزگرتنە لە خۆبەخش پاراستنی خۆبەخشە لە هەر بێڕێزیەک. لە زۆربەی وڵاتە دراوسێکان و ووڵاتە عەرەبیەکانی ناوچەکە یاسای تایبەت بە کاری خۆبەخشی و پاراستنی مافەکانی خۆبەخش هەیە و کارێکی زەحمەت نی یە. هەروەها لە ولاتە پێشکەوتوەکان نەک تەنها پاراستن و رێزگرتن بەڵکو مافی زیاتری بۆ دیاریکراوە و هەر ڕێکخراو و فەرمانگەیەک لە چوارچێوەی دەسەڵاتی خۆی پاداشتی خۆبەخش دەکات. بۆ نمونە ڕێکخراوی سەینت جۆن ۆف گادSt. John of God ، کە ڕێکخراوێکی تەندروستی ئوسترالی یە، لە دوای (٣) مانگ کاری خۆبەخشی لە کاتی پێویست ئامبولانسی بێ بەرامبەر دابین دەکات بۆ خۆبخش و سەرجەم ئەندامانی خێزانەکەی. جگە لەوەی یاسایەکی تایبەت بە پاراستنی مافەکانی خۆبەخش هەیە لە ئوسترالیا بە ناوی یاسای پاراستنی خۆبەخش ساڵی ٢٠٠١. هەروەها وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا یاسایەکی هاوشێوەی هەیە بە ناوی یاسای پاراستنی خۆبەخش ساڵی ١٩٩٧. بۆیە داڕشتنی یاساکە دەبێ کاری لە پێشینەی پەرلەمان بێت چونکە بۆ سەردەمی ئێستا ژمارەی خۆبەخشی ناچاری بە شێوەیەکی بەرچاو روو لە زیاد بوونە. * دكتۆرا له زمان و كه‌لتورناسی
د. شێركۆ عه‌بدوڵڵا- رۆژانه تایبه‌ت له (دره‌و) ده‌ینوسێت *رەبتی تیا نی یە, مەسەلەن: وتیان بۆچی گریانت نایە ؟وتی ئاخر ئێستا میزم کرد. *ئەرێنی: شەرت نی یە هەموو پۆزەتیڤێک باش بێت ، مەسەلەن پۆزەتیڤی کۆرۆنا. *بێ ئەقڵی نموونەی زۆرە، مەسەلەن: جوابدانەوەی کۆمێنتی توڕە و گسکدانی بیابان. *هەلهەلەی مەخلوق: هەندێکیان بە ئاسانی دێنە ناو مەوزوعێکەوە، بەڵام نازانن چۆن لێی دەربچن مەسەلەن مێش. *دیفاع: بەعزە حیزبێک وەکو یاریی مار و پەیژە وایە دیفاعی تیا نی یە، مەسەلەن یەکێتی. *نموونەی تر: مانگا تاقە مەمکێکی هەیە بەکۆمەڵێک گوانەوە، نموونەی تریش زۆرن، مەسەلەن پەیجە سێبەرەکان . *زاکیرە: شت هەیە لە پەلامار و بوختانی دوشمن زۆر ناخۆشترە، مەسەلەن بێ مەوقیفیی دۆست *خەون: خۆشبەختانە کوردستانەکەمان دەتوانێ زۆر خەونی مرۆڤ بهێنێتەدی، مەسەلەن جێی بهێڵیت. *عاسی: عاسیبوون لێی ناخۆشتر نی یە. مەسەلەن عاسیبوونی پژمە لە کونە لووتدا و عاسیبوونی پەڕلەمانتار لەحیزبەکەی. *موبالەغە: پیاوی کورد عادەتی وایە هەمیشە موبالەغە دەکات، مەسەلەن لە ژمارەی موشکیلەکانی و لە حەجمی دەعباکەیدا.
ئه‌بوبه‌كر كاروانی کاتێك چەكی ئیسلامی دەبێت بە بژاردەیەکی عەقڵانی بەردەم ئیسلامیەکان؟ قەیرانی سیستمی سیاسی لە تونس و گێچەڵکردن بە ئیسلامیە دیموکراتیەکانی ئەو وڵاتە، ھاوکاتبوو لەگەڵ سەرکەوتنە خێراو گەورەکەی تاڵیبان و دەستگرتنی بەسەر پایتەخت و دەسەڵات لەو وڵاتەدا. ئەم دیمەن و بەراوردکردنەش ھەتا بڵێی لە ڕووی فیکریەوە بۆ ناوچەی ئیسلامی بەسوێ و ئازاربەخش بوو. ھەندێ کەس و مینبەریش لە ناوەندە ئیسلامییەکە، ئەم دیمەنەیان کرد بە بەڵگە لەسەر ناڕاستبوونی شێوازو بژاردەی ئیسلامییەکانی تونس و ڕاستی ئەوەی تاڵیبان؟! دیوی دووەمی ئەم بەراورد کردن و لێکدانەوەش، بانگەشەیە بۆ ئەوەی تەوژمی ئیسلامی لەوە تێبگات کە تەنھا لە ڕێی ھێزەوە دەتوانێت بە ئامانجەکانی بگات؟ بە پێچەوانەوە، ئەگەر لە ڕێی گەمە دیموکراسیەکەوە بیشیبەنەوە، جیھان و ناوچەکە ڕێزی بەرەنجامەکان ناگرن و کودەتا بەسەر ئەوان و ئیرادەی خەڵك و دیموکراسیشدا دەکەن و لە گۆڕەپانەکە دەکرێنە دەرەوە تا سنوری قاچاخکردنی یاسایی. بەڵام ئەم دیدە ھەڵگری کێشەیە. کێشەی یەکەمیشی لە گشتگیرکردنی ئەزمونێکی تایبەتی دیاریکراوی وەکو ئەفغانستانەوە سەرچاوە دەگرێت چونکە لە زۆر شوێنی تر چەك ھەڵگیراو ھێز بەکارھات، لەوانەش لە عێراق کە ھاوشێوەی ئەفغانستان ئەمریکا داگیری کردبوو، کەچی نەك ھەر بەرەنجامی ئەفغانستان و تاڵیبانی لێنەکەوتەوە، بەڵکو بووە سەرچاوەی جۆرەھا کێشەو شکست و پاشەکشەش. بەم قسەم مەبەستم نیە بڵێم تاکە شوێنێ بشێ گروپێك بە ناوی ئیسلامەوە چەکی تێدا ھەڵبگرێت ئەفغانستانە، بەڵکو دەمەوێت بڵێم؛ بەکارھێنانی ھێزو چەك بژاردەیەکی بەردەوامی بەردەم ئیسلامییەکان لە کات و شوێنە جیاوازەکاندا نیە. واتە لە ھەموو کات و شوێنەکان سەرپشك نین خەباتی مەدەنی بکەن یاخود چەکداری، ئەگەر بیانەوێت چەکەکەیان نەبێتە چەکی گروپێکی توندوتیژی بەتیرۆر پێناسەکراوی سنوردار دژ بە دەوڵەت و کۆمەڵگە. واقیع و مێژوو و عەقڵ پێمان دەڵێن: چەکی ئیسلامی خاوەن پەیام تەنھا لە ٣ کاتدا مانای ھەیەو ھەندێ جاریش وەکو ئەرکی لێدێت: ١- شۆڕشی بزوتنەوەی ڕزگاریخوازو بەرھەڵستکاری میللەتێك بۆ ڕزگارکردنی خاکەکەی و دەرکردنی داگیرکەر یاخود بەدەستھێنانی ھەندێ لە مافەکانی. ٢- شۆڕشی میللەتێك دژ بە دکتاتۆرو سیستمێکی زۆرداری ناوخۆیی، لە پێناو ئازادی و کەرامەت و دادپەروەری و ژیانێکی باشتر. ٣- بەرگریکردن لە شۆڕش و دژایەتی پڕۆژەی پاکتاوکردنی ئیسلامییەکان و شۆڕش لەگەڵ ھەموو ئەو کەس و ھێزانەی لەم ئامانجەدا ھاوراو ھاوھەڵوێستی ئیسلامییەکانن. لە ھەر سێ حاڵەتەکەشدا، چەکی ئیسلامییەکان بەشێك دەبێت لە پڕۆژەی شۆڕش و بەرخۆدانی مییللەت و کۆمەڵگەیەك نەك چەکی گروپ و بزافێکی ئیسلامی دیاریکراو دژ بە سیستمێکی عەلمانی چونکە بەکارھێنانی چەک بە ناوی ئیسلامیەوە لەم شوێنەدا، ڕەوایەتی ئیسلامی و ئەخلاقیشی نیە. ئەویش لەبەر ئەم ھۆکارانەی خوارەوە: أ- شانسی سەرکەوتنی یەکجار کەمە. ب- سەریش کەوێت بۆ نمونە لە ڕێی کودەتایەکی سەربازیەوە، نمونەیەکی سەرکوتکارو ناشیرینی سیاسی و حوکمرانی پێشکەش دەکات و دەبێتە سەرچاوەی جۆرەھا مەینەتی بۆ گەل و وڵاتەکەی. ج- دەکەوێتە بەر پەلاماری توندو خوێناوی دەوڵەت بەپشتیوانی چەندین وڵات و ڕێکخراو. د- وێنای گروپێکی نامۆ بە بەرژەوەندی و ئایینی کۆمەڵگەیان لێدەگیرێت، ئەوەش لای توندئاژۆکان سەردەکێشێ بۆ ئیدانەکردنی کۆمەڵگەو یەکسانکردنی لەگەڵ دەسەڵات و دەست لێوەشاندنی!. و- چوونە نێو لیستی تیرۆری ناوچەیی و نێودەوڵەتی، لەگەڵ ھەموو ئەو بەرەنجامانەی لەمە دەکەونەوە. نمونەش لەم بارەوە زۆرو دڵتەزێنن لە وێنەی: گروپی جیھادو کۆمەڵەی ئیسلامی میسری و ھەوڵە شکستخواردووە خوێناویەکەیان لە ھەشتاکانی میسر، راپەڕینی چەکداری حەما لە سوریا لە ساڵی ١٩٨۲دا کە نزیکەی ٣٠٠٠٠ کەس تێداچوو و شارەکەش نیمچە خاپورکرا. ئەزمونی ئیسلامییە چەکدارەکانی جەزائیر لە نەوەتەکاندا، حیزبی نەھزەی تاجیکی و... ھتد. بۆیە، ھەر چەکێکی ئیسلامی لەم سەردەمەدا لە دەرەوەی خواست و ویستی میللەت و کۆمەڵگاوە ھەڵبگیرێت و بۆ ئامانجی گروپیی بەکاربھێنرێت، با بەناوی ئیسلامیشەوە بێت، دەبێت بە چەکێکی ناشیرین، بێ پەیام و تێکەڵ بە جۆرەھا کردەی نائەخلاقیش دەبێت. جگە لە وێرانی و خوێن و کارەساتیش ھیچ شتێ لە دوای خۆی بەجێناھێڵێت. پێش دەسەڵاتیش یاخود شانبەشانی ئەو، گۆمەڵگەو ڕای گشتی ڕەتیدەکەنەوە. بەڵام، کاتێك پێ لەسەر تاکە بژاردە بوونی بژاردەی کاری مەدەنی دادەگرین، لە سایەی نەبوونی بزوتنەوەیەکی چەکداری نیشتیمانی، یاخود شۆرشێكی میللی لە پێناو ئازادیدا، تاکو ئیسلامییەکانیش ببن بە بەشێك لێیان، مانای وانیە پێمان وانیە کە زیاد لە ئاست و شێوازو میکانیزمێکی خەباتی مەدەنیمان ھەیە. یاخود ھەر بە لۆژیکی خودی خەباتی مەدەنی، ناتوانیین ڕەخنە لە ھەندێ ھێزو لەوانەش ھێزە پاشخان ئیخوانیەکانی ھەندێ لە وڵاتانی بەھاری عەرەبی بگرین، لەسەر ھەندێ: خۆشباوەڕی، کەم ئەزمونی سیاسی و دەرفەت لەدەستدان بۆ شۆڕش و خۆ بەھێزکردن و پوچەڵکردنەوەی ستراتیژی دژە شۆڕش، ھەروەھا بە گوێرەی پێویست شۆڕشگێڕنەبوون لە قۆناغی ڕاگوزەری دوای شۆڕش. ھەروەھا بە چەشنێ جوڵانەوە وەك ئەوەی لە سوید بن نەك ھەندێ وڵاتی عەرەبی کە کلتوری دکتاتۆریەت و ستەمکاری ڕەگ و ڕیشەیەکی قوڵ و بەھێزی سەدان ساڵەی ھەیە. لە ڕەگدەرکێشانیشی، بەرچاوروونی و بە برشتی و پێداگری شۆڕشگێڕانەی شۆڕشگێڕان دەخوازێت. ئیسلامییەکانی ئەو وڵاتانە شەرەفی بەشداریکردن لەشۆڕشەکانیان پێ بڕاوە، بەشێکی گرنگی جەستەی شۆڕشیان پێکھێنا، شۆڕشەکانیش ھی کۆمەڵگە بوون. بۆ دەرکردنی داگیرکەرێکی بێگانەو دەسەڵاتێکی دەستنیشانکراوی ئەو نەبوون، ھاووێنەی ئەفغانستان، بەڵکو دژ بە کۆمەڵێ دەسەڵاتدارو نوخبەیەکی دەسەڵاتداری زۆردارو گەندەڵی بە ڕواڵەت نیشتیمانی بوون لە پێناو جێگرەوەیەکی دیموکراسی، نان و ئازادی و کەرامەتی ھاوڵاتیان، نەك دروستکردنی میرنشینێکی ئیسلامی، چونکە کۆمەڵگە بە ئایدۆلۆژیاو تەوژمە جیاوازییەکانیانەوە بەشداربوون. ئیسلامییەکان تەنھا بەشێکی شۆرشەکانیان پێکدەھێنا. تەنانەت سەرەتا ئەوان بەرپایان نەکردن بە تایبەتیش لە شەپۆلی یەکەمدا، بەڵکو دوای چەند ڕۆژێ پێوەیان پەیوەست بوون، بەڵام پیاوانەو ڕۆڵی گەورەیان لە سەرخستنیاندا گێرا. ئێستاش سەرەڕای ئەوەی شۆرشەکان دووچاری پاشەکشە بوون، لە ڕووی ئەو بەھاو دروشمە ھاوبەشانەی ھەڵیانگرتبوون و ئەو جێگرەوەی ھەوڵیان بۆ دەدا، بۆ دونیای ئەمڕۆو کۆمەڵگە موسوڵمان نشینەکانی سەردەم، ھەر ئەوان ڕاست و پێوەرن چونکە جێگرەوەی ڕێکنەکەوتنی تەوژمەکانی کۆمەڵگەیەك لەسەر سیستمی سیاسی و پێکەوەژیانی ئاشتیخوازانەو فرەیی و ڕێزگرتن لە ئازادیە بنچینەییەکان، یان ستەمکاری و خۆسەپاندن و سەرکوتە، یاخود شەڕی ناوخۆو فەوزاو شەڕی ھەمووان دژ بە ھەمووان. بەم جۆرەش، نمونەی تونس سەرەڕای ئەوەی دەبێت ڕەخنەی لێبگیرێت، بۆ پێشخستن و پڕکردنەوەی کەلێنەکانی بەرامبەر نمونەی تاڵیبان وەك ئەسڵی قیاس لەسەرکراو دەمێنێتەوە. ئەفغانستان و تاڵیبانیش جگە لە ھەندێ ڕووی سنوردار توانای نمونە بوونیان نیە، خوداش حەزکات ئەوەش باس و خواسی بابەتێکی ئایندەمانە.
.gif)
ئاسۆ حاجی لەگەڵ هەر هەنگاوێک لە جێبەجێکردنی یاسای چاکسازی ، هەندێک دەنگی ناڕازی بڵند دەبن و رەخنەی لێدەگرن و هەولدەدەن هەنگاوەکە بۆ دواوە ببەنەوە، بەڵام پێداگری و سووربوونی سەرۆکی حکومەت لە جێبەجێکردنی ئەو یاسایە کە داوایەکی لە مێژینە و گشتگیری خەڵکی کوردستان بووە، ئامادەکاری بۆ چوونەپێشی هەنگاو و قۆناغێکی دیکە دەکرێ، نەک پەشیمان بوونەوە و گەڕانەوە بۆ دواوە. کۆنە پەڕلەمانتارانی کوردستان کە ئەوانەی عێڕاقیش لە چوارچێوەی یەکێتیەکدا سەریان بەیەکەوە ناوە، لەوەتەی بە گوێرەی یاسای چاکسازی موچەکانی ئەوان هەموارکراوەتەوە نەک بڕدراوە، دەنگی ناڕەزاییان بڵند بووە، ئەو دەستکاری کردنە بە نا دەستوری و نا یاسایی لە قەڵەم دەدەن! لە کاتێکدا هەرێمی کوردستان خاوەنی دەستور نیە و دەستکاری کردنی موچەکانیش بەگوێرەی یاسایێکە کە لە پەڕلەمانی کوردستان دەرچووە. رەنگە لە جێبەجێکردنی ئەو یاساییە هەندێک کەس بکەونە بەرێ، و موچەیان ببڕدرێ یان دەستکاری بکرێ کە شایەنی ئەوە بن لەو موچەیە زیاتر وەربگرن و ئیمتیازاتی زیاتریان پێبدرێ، کە ئەوانە بە دڵنیایەوە کەمینەیەکن، کە باجی زۆرینەیەکی مشەخۆر دەدەن کە چەندین ساڵە لە موچەی قەبە و ئیمتیازاتی زۆر تێرنەبووینە و هێشتا دەڵێن:”هل من مزید”. بە درێژایی ساڵانی رابردوو، هەموو رەخنەکان و پەنجەی تاوانباری و کەمتەرخەمی بۆ حکومەت درێژ دەکرا، کە رووبەڕووی گەندەڵی نابێتەوە و چاکسازی ناکات، ئێستا کە حکومەت دەستی کردووە بە جێبەجێکردنی یاسای چاکسازی، دەنگی ناڕەزایی لە هەمان شوێن و سەرچاوە و کەس بەرزبۆتەوە، ئەوجارەیان حکومەت بەوە تاوانبار دەکرێ کە چاکسازی و دەکا و هەوڵی سنووردانان بۆ گەندەڵی دەدا، ناڕەزایەتیەکە و رەخنەکان لەو روانگەیە کە بەرژەوەندی ئەوان تێکچووە، نەک لە پێناو بەرژەوەندی گشتی. ئەو ناڕەزاییانە زیاتر لەو سیاسیانە دەبیسترێ کە ساڵانی خەبات و قوربانیدانیان بە قەبارەی موچەکەیان دەپێون، لەو کەسانەش کە بەبێ ئەوەی رۆژێک فەرمانبەری حکومەت بن، پلە و پۆست و موچەی تایبەتیان بۆ بڕاوەتەوە، ئەوانە تەنها نوێنەرایەتی کەمینەیەک دەکەن کە چەندین ساڵە لەو ئیمتیازاتە نا یاساییانە بەهرەمەند بووینە، لە دژی ئەو پڕۆسەیەشن کە لە بەرژەوەندی ئەو زۆرینەیەدان کە هاواریان لە دەستی ناعەدالەتی و گەندەڵی دەچووە بەڕەکەی ئاسمان. سەرۆکی حکومەت لە بەجێگەیاندنی ئەو کارەی بە ناو و ناوەڕۆک ‘مەسرور ە، سرورەکەی زۆرینەی خەڵکیشی گرتۆتەوە کە هەست دەکەن سەرۆک حکومەتێک و کابینەی حکومەتێکیان هەیە لەگەڵ ئەو کارنامەی سوێندیان بۆ جێبەجێکردنی خواردووە راستگۆن، پیاوی کردارن نەک گوفتار.
د. شێركۆ عه‌بدوڵڵا- رۆژانه تایبه‌ت له (دره‌و) ده‌ینوسێت _تەصەور ئەكەم ئەم حەفتەیە شەش كۆڵەكە بۆ عاسمان دابنێن . +چۆن ئەزانی؟ -ئەی ئەوە نی یە پارتی چاكسازی ئەكات!! *** -لەوە ئەچێ برادەران قنگیان ببێ بە ماش. +چۆن ئەزانی؟ -زۆر مەشغوڵن ، سەریان بووە بە ئاش. *** _ قەرار دەرچووە سوێندی درۆ بە گوناح حساب ناكرێ. +چۆن ئەزانی؟ -مەلایەكی دوانزە عیلم دەڵاڵی عەرزەو خانووشە. *** -لەوانەیە پیرەمێرد عیلمی غەیبی پێ بووبێت. +چۆن ئەزانی؟ ئاخر نوێنەرەكانی ئەمڕۆش هەرزە وەكیلی شاری خامۆشانن. *** -من ئەقڵم بێ لە ئاودەستیش حەرەسی بۆ دائەنێن. +چۆن ئەزانی؟ ئەی ناڵێن لەگەڵ تڕی خۆیدا شەڕ ئەكات؟! *** -خۆتان هیلاك مەكەن ، سەرەوە فەحسكردنی ناوێ. +چۆن ئەزانی؟ -ژێرەوەییم بینی ، هەلاهەلا بووە. *** -ئێرە بە كەڵكی ژیان نەماوە. +چۆن ئەزانی گەورەم ؟ -كیتابمان بۆ هاتووە. *** هەبێ و نەبێ ئەو فیتەرە یەكێتی یە. +چۆن ئەزانی؟ -عەرزم كرد سەیارەكەم تەقەی تێكەوتووە، ئەڵێ موشكیلە نی یە، دەنگی تەسجییلەكەی زیاد كە.
سالاری بازیان سیستەمی هاوسەرۆکایەتی ئەم سیستەمه له ٨ هەشت کتێبی نزیکەی ١٠٠٠ هەزار لاپەڕەی لەسەر نووسراوە بە قەڵەمی نووسەری بە تاشەبەردەکانی ئیمڕاڵی یەوە گیردراوە له سەروبەندی كه مام جلال نه خۆش كه ووت من خۆم ئەم سیستەمەم بۆ یەکێتی پێشنیار کرد وەلی ووتم ئەبێت یەکێ لەهاوسەرۆکەکان هێرۆخان بێت له چەند مانگی ڕابووردوو له پانێلی هەمان شێوە هاوارمان كرد و ووتمان ئەم سیستەمە ئەبێت فەلسەفەکەی شۆڕبێتەوە ئایە گوێتان لێگرتین؟ ئێستا پرسیارەکان لێرەن ئەوانەی سیستمەکەیان مەتڕەح کرد چەند دێڕی ئەم ١٠٠٠ هەزار لاپەڕەیان خوێندەوە ؟ وێراین پێتان بڵێین کاکە با یەکێکی ژن، بێت؟ دەروێشێ جەسارەتی کرد بڵێ كاكه سیستەمەکە لەنگه سیستمەكه بۆ مۆڕاڵی سیاسی و بەشداری ژن؛ بیناكردنی دیموكراتیه؟ چاپلوسێ نەبوو یەک ڕۆژ ماستاو نەكاو بڵێ براله هاوسەرۆكایەتی بۆ دابەشكردنی غەنیمەتی دوای جەنگ نیه؟ جاسوسێ نەهات ڕاپۆرتێ به ویژدانەوه بدات پێتان بڵێ كاكه خەڵك له ئەتوارتان ئەترسێ نەوەك خۆشی بوێن؟ ڕاوێژكارێكتان نەهات بڵێ بابه كەوتوون بەسەر دونیایەك له خەزێنەی ٤٥ ساڵ و خوێن و خەباتدا؟ ئەم كاسەلێسانەی قسەی یەکترتان بۆ ئەهێن تۆڕیان دەنەدەرەوە؟ دووربین مەخفیەك ویژدانی نەجوڵا بڵێ لەشی ڕووت و قوتی تێكوشەرانی دێرینتان بۆ چی یه؟ توڕەیان مەكەن و بادار و بەرد به یەکەوە گڕ نەدەن ؟؟ قەلەم بەدەستیێ نەهات بڵێ له بری یەك شكاندن فەلسفه و فكری سیاسیتان گەشه پێبدەن مۆڕاڵ بكەنەوه بیری ئێستا و داهاتوو؟ قاچاخچیهك نەهات بڵی كاكه وا ئابڕوومان ئەچێت ؟؟ یاریكەرێك نەهات بڵێ بە پوولی دۆمینه خانوو دروست كردن كه یەكێكی ڕووخا كەس به پێوه نامێنێت؟ هەرچی تۆوكەی ئه وەش دەدوریتەوه سیاسیەكی بەویقاڕ و دونیا دیده مووحبەتی نەكردبڵی( سەركەوتن بەسەر شاخی هیمالایه دا چەندین ساڵی دەوێ كەوتنه خوارەوه چركه یه كی به سه) ئێوه ئاسان و زووكەووتن بەسەریدا ئەوانەی (كاك نەوشێروانیان. )دەرپەڕاند ئێوه دوورتان خستنەوە وەلی تحصیل حاصل له نەتیجه دا ئەوانەی پێتان ئەووتن كۆن وەك خۆیان مانەوه ئەوەندە بە ئارامی دان به خۆدا گرتندا ڕۆژیان بەڕێدەكرد بەهاری كورتی هاوسەرۆكی تەمەنی كورتی پایزی خۆیان نەزایه ی كردن نه له ناو بران به ڵكو دەبێت جارێكیتر بەحكمەتی دانایی له دیزاینی یەكێتیدا نەقشیان هەبێت . چوونكه هەم پەیوەندیەكی شریتی نەپچراویان هەیه هەم چەرخی دەورانی یەکێتی به كامی دڵی ئەوان وەرچەرخا غرور گەورەترین دەردە بۆ مرۆڤ (گەڵای دار وەختێ دەکەوێتە سەرزەوی فکر ئەکاتەوە بۆتە تەڵا) لە کۆنگرەی چوار تەواو بووین لە کۆبوونەوەیەکی هەڤاڵانی مەڵبەندی ڕێکخستنی سلێمانیدا( ووتم خراپترن کۆنگرە لە مێژووی یەکێتی دا ئەم کۆنگرەیە بوو هەڤاڵان ئێمە چووین ئێوە نەهاتن ئێمە سێ ژەم نانی باشمان خوارد ئێوە نەتان خوارد) هەر کەس بیەوێت سەرۆکی یەکێتی بێت دەبێت چەند ستوونی هەیە لە بیری نەکات ١/گیرفانی هی خەڵک بێت گیرفانی خەڵک هی ئەو بێت. سەرکردە بە پارە نابێتە سەرکردە بەڵکو ئەبێتە پولدار هیچ سەرکردەیەکی پولدار ئارام سەری نەناوەتەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست یا کوژراوون یا لە زیندان غەفەخان بوون یا لە تاراوگە دیقیان کرد ٢/ده ست له یه خه ی بازاڕ بكاته وه و گه نده ڵكاران بده نه دادگاو دادگاش ئازاو ئازاد بێت حه رام بوو هه مووكه س حه رام ٣/شۆڕبێتەوە بەناو کێشە و ئازاری کۆمەڵگە دا دەست و پەنجەی لەگەڵ نەرم بکات. ٤/ئیدارەی ململانێکان بدات نەوەک تەسفیە چوونکە لە دەستیدا دەشکێ تەکەتوولچیەکان بۆ دەرەوە سیاسەتێکە دەردی یەکێتی تیمار ناکات قوڵتری ئەکات. ٥/تا نەفەسی ڕەخنە، ئازادی ووتاردان بێت یەکێتی بەهێزتر زیاتر دەبێت. ٦/یەکێتی سازمانە ئەمە قسەی سیاسیەکی دیاری ئێرانیەکانە وەلی ووتی کە کێشەتان ئەوەیە سەرکردەکانتان ئەم سازمانەی بۆ ڕێکناخرێت. ٧/ژیانی حیزبایەتی کە لە ناو یەکێتیدا شەت و پەت بووە چاک بکرێتەوە ئەندام بۆتە کادیر، کادیر بۆتە بەرپرس، بەرپرس بۆتە جێگر ( بایدن) نیوەی گۆی زەوی بەڕێوە دەبات یەک جێگری هەیە. لێپرسراو مەڵبەندمان هەیە ٦٠ شەست جێگری هەیە زۆر کادیر یەعنی زۆری کێشە و کەمی کارکردن. ٨/یەکێتی ناناسینەوە ئەم باشترین پڕماناترین ڕستەیە وەلی دەبێت چەتری یەکێتی سێبەر بۆ هەموو ڕەنگ و شار و خەڵکەکەی بێت چه تری یه تۆوی عشق و خۆشەویستی بڕوێنێتەوە یەکێتی لە بازاڕ بەرژەوەندی رزگار كرێ تێڕوانین بۆ یەکێتی لە بەرژەوەندیەوە بگوریت بۆ عیشق... لایەنی کەم عەدالەت خوازی بکرێتەوە پرەنسیپ و لەنێوخۆدا جارێكی تر بگوازریته وه بوناو كومه لگا لە ڕووی کرداریەوە کارێکی دژوارە وەلی شاعیر ووتەنی ( لە پەنجەرەوە سەیرکردنی جوانی باران و, تیشکی خۆر، كوچه سه یركردنی عیشقەکەت کارێکی ترسنۆکانەیە دەبێت خۆت بەیتە بەر بارانەکە و تەڕ بیت ڕێک سەیری چاوی عیشقەکەت کەی خۆت بدەیتە بەرخۆر...بێته ناو كوچه كه وه شه رو ئاشتی كوچه كه بكه یت داد و هاوار بكه یت مردن وژیان له ویدا بببینیت له یوتو پیاوه ببیته واقع )ئەگەر نا شەوێک دەخەووین بەیانیەک هەڵدەستین بۆ مەرگی حزبەکەمان ئەگرین
د. مەهدی ئەبوبەكر هەڵبژاردنی رۆژی 21/ ئەیلولی 2013 تابوتێكی خۆڵەمێشیی بۆ ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی لە هەرێمی كوردستان دروستكرد، ئەو تابوتە رۆژی 18/ حوزەیرانی 2014 ( رۆژی متمانە وەرگرتنی كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە پەرلەمان) دوا بزمار لە قەباخەكەی درا، بە لاشەی ئۆپۆزسۆنە دڕو دەمهەرەشەكەوە نێژرا. خەریكە هەشت ساڵی خشت، بەسەر مەرگی ئۆپۆزسیۆندا تێدەپەڕیت، لەو ماوەیەدا؛ ژمارەیەك هەوڵی پەنا دیواری نا ئاشكرا، لە لایەن هەندێك كەسانی حزبیی یان سیاسییەوە بۆ سەركردایەتیكردنی نا رەزایەتییەكانی ناو هەناوی كۆمەڵگە هەبون، دەیانویست؛ لە دەرەوەی كاری حزبایەتیی خۆیان وەكو رابەری نا رازیان بۆ خەڵكیی وێنا بكەن. هەروەها هەندێك هەوڵی سەر دیواری ئاشكرایش هەبون كە گەرەكیان بو؛ لە رێگەی دامەزراندنی حزب و رێكخراوی تازەوە، خۆیان وەكو ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی راستەقینە پێشكەش بە شەقام بكەن و بێژن؛ ئێمە سەركردایەتی بەرەی ئۆپۆزسیۆن دەكەین. هەردو هەوڵەكە، بە سەر دیوارو پەنادیوارییەوە بێ سەمەر بون، چونكە دەنگە نا رازییەكانی شەقام، نە كەسایەتییەكانیان قبوڵبو، نە دامەزراندنی حزب و رێكخراوە تازەكانیان بەگەن دەكرد، بۆیە پشتی سوكانی شەمەندوفێری ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی تا ئەم چركە ساتە بەتاڵەو لە چاوەڕوانی شۆفێرێكی متمانە پێكراودایە. هاوتەریبی هەوڵی كەسایەتیی و هێزە سیاسییە تازەكان، بۆ رابەرایەتیكردنی شەقامی نا رازی، وا هەشت ساڵی تەواوە، شەقامیش سەودا سەرانە، بە هەزاران هەزار دەنگدەرەی نا رازییەوە كە ئۆپۆزسیۆنی پێشو، وەكو میراتی بەجێیهێشتون بە دوای ئەڵتەرناتیڤێكی سیاسییدا دەگەڕێت، بە شوێن ئەوەوەیە؛ حزبێكی سیاسیی متمانە پێكراو بدۆزێتەوە، تا لەسەر عەرشی ئۆپۆزسیۆنی پێشو دایبنیشێنێت، لێ هەوڵەكانی یەك لە یەكدیی زیاتر شكستخواردوتر بون، چونكە خودی شەقام نەیتوانیوە لە منداڵدانی نا رەزاییەتییەكانەوە حزبێكی دی بخاتەوە، لە هەمانكاتدا، بڕوای بە حزبە كۆنەكانیش نە كردوە تا سویچی شەمەندوفێرەكەی رادەست بكات، كەواتە؛ هەم خودی شەقام نەزۆك بوە، هەم حزبەكانیش نە كارابون لە رازیكردنی شەقامدا. ئەگەر رەوشەكە بەو رەنگە بێت، شەقام نەزۆك و حزبەكان بێ متمانە، ئەوە مانای وایە؛ هەر بەڕاستیی كۆمەڵگەی كوردەواریی بە تەواوی نەزۆكبوە، توانای بەرهەمهێنانی هێزو رێكخراوی سیاسیی تازەی نەماوە؟ ئایا كوردەواریی هەر بەڕاستیی دەستەوەستان و دۆشداماو وەستاوە، چیدی بیر لە جێگرەوەیەكی سیاسیی ناكاتەوە؟ وەڵامەكە نەخێرێكی زۆر گەورەیە. دەزانن بۆچی؟ لە ماوەی هەشت ساڵی رابردودا، هەرچەندە كۆمەڵگەی كوردیی، وا خۆی نمایشكردوە؛ زۆر بەستەزمانەو لا حول ولا قوة، ناتوانێت لە روی دەسەڵاتی سیاسییدا بوەستێتەوە. وا خۆی دەرخستوە؛ لە توانایدا نییە هێزێكی سیاسیی تازە دژ بە دەسەڵاتی سیاسیی دروست بكات، لێ راستییەكەی ئەوەیە؛ لە هەشت ساڵی رابردودا، كۆمەڵگە ئۆپۆزسیۆنێكی نا راگەیەندراوی ئیسلامیانەی توندڕەوی لە هەمو جۆرەكانی ئیسلامی سیاسیی و ئیسلامی میللی لە هەناوی خۆیدا، دژی دەسەڵاتی سیاسیی و كۆمەڵگەی مەدەنیی پەروەردە كردوە، بۆیە دەتوانیین بڵێێن: ئێستا ئۆپۆزسیۆنی ئیسلامی توندڕەوی نا رێكخراوی نا راگەیەندراو، بە شێوەیەكی نا راستەوخۆ لە لایەك رابەرایەتی بەرەی نا رازی كۆمەڵگەی كوردستان دەكات و لە لایەكی دی كار بۆ هەڵوەشاندنەوەی كۆمەڵگەی مەدەنیی و دامەزراندنی كۆمەڵگەیەكی ئاینیی داخراو دەكات. ئەو ئۆپۆزسیۆنە نا راگەیەندراوەی باسی دەكەین، رەنگە بۆ دەسەڵاتی سیاسیی و بەشێكی خەڵكیی مایەی سەرسوڕمان بێت، هەندێكیش وەكو رمڵ لێدان تەماشای بكەن، بەڵام لە دایكبونی ئەو ئۆپۆزسیۆنە با بەشێوەی رانەگەیەندراویش بێت حەقیقەتێكی هاشا هەڵنەگرە، دركپێكردنی بۆ چاودێرە سیاسییە وردبینەكان كارێكی قورس و ئەستەم نییە. ئەو ئۆپۆزسیۆنە سیاسییە رانەگەیەندراوەی لەبارەیەوە دەدوێین، هەرچەندە تاوەكو ئێستا (ئەوەندەی تێبینی كراوە) نا رێكخراوەو لە بەرەیەك یان حزبێكی سیاسییدا بەرجەستە نەبوە، بەڵام لە ئاستی فیكریی و سیاسییدا گەلێك رێكخراوە، خاوەنی دونیابینیی و ستراتیژیی رون و ئاشكرایە. بۆ نمونە، لە ئاستی فیكرییدا؛ دژی هەمو سیماكانی پێشكەوتن و تازەگەرییە، دژی هەر یاساو بڕیارێكە كە بە خوێی چێشت بچێتەوە سەر سكۆلاریزم و جیاكردنەوەی ئایین لە سیاسەت، بە كورتیی كەڵكەڵەی دامەزراندنی ئەڤغانستانێكی تاڵیبانەی بە تامیكی كوردیانە لە مێشكیدایە. لە ئاستی سیاسیدا؛ دژی هەمو رەفتارو بڕیارێكی دەسەڵاتی سیاسیی هەرێمی كوردستانە، لای ئەو دەسەڵاتی سیاسیی هەرێم و شەیتان برای دایك و باوكی یەكترن. لە بارەی ئەوەی؛ لە روی رێكخستنەوە نا یەكگرتو و نا رێكخراوە، رەنگە بۆ ئەم قۆناخە، لە پێناو خۆ ئامادەكردن، زیاتر بنكۆڵكردنی كۆمەڵگە، هاندان و پڕكردنی خەڵكی لە رق و كینە، هەروەها خۆشاردنەوە لە چاوی دەسەڵات و دەزگاكانی پاراستنی تەناهی، ئەو نا رێكخستن و پەرتوبڵاوییە بە پێویست بزانن! ئەوی تێبینی دەكرێت، ئەم ئۆپۆزسیۆنە نا راگەیەندراوە، بە سێ خەسڵەتی سەرەكی دەناسرێتەوە؛ خەسڵەتی یەكەم، لە روی كۆمەڵایەتییەوە؛ زۆر لەسەرخۆ لە رێگەی مزگەوت، كەناڵەكانی رادیۆ، تەلەفیزیۆن و سۆشیاڵمیدیا، كار لەسەر دەستەمۆكردنی كۆمەڵگە دەكات، لەلایەك لە رێگەی ئایەتەكانی قورئان و فەرمودەكانی پێغەمبەرەوە خەڵكی دەترسێنێت، واتە؛ لە رێگەی وروژاندنی سۆزو كاریگەری دەرونییەوە خەڵكی ناچار دەكات بەوەی ملیان بۆ بدەن و خۆیان رادەستی ئیرادەو ویستی ئاینیی و سیاسیی ئەوان بكەن. لەلایەكی دی، كار لەسەر؛ سوكایەتیكردن، ناشیرینكردن و جنێوپێدان و تەنانەت تەكفیركردنی ئەو كەسانە دەكات كە لەتەك بیرو باوەڕە فیكرییەكانیدا یەكناگرنەوە یان لە دژیان دەوەستنەوەو خۆیان رادەستی بنەما فیكرییەكانیان ناكەن یاخود ناچنە ژێرباری ئیرادەی سیاسیی و دونیابینی ئەوانەوە. لە هەردو بارەكەدا، ئەم ئۆپۆزسیۆنە، لای خۆیەوە كۆمەڵگەی بۆ سەر دو بەرەی دژ بە یەكتر دابەشكردوە، بەرەیەكی ئیماندار، كە وابەستەو گرێدراوی بەرنامە فیكریی و سیاسییەكەی خۆیەتیی. بەرەیەكی نا ئیماندارو دوژمن بە ستراتیژو رێبازە سیاسیی و فیكرییەكانی. ئەو دابەشبونە بە ئەندازەیەكی زۆر ترسناك لە ناو كۆمەڵگەدا قوڵكردۆتەوە، بە جۆرێك رق و كینەی خستۆتە نێوان خەڵكییەوە، كە هیچ بوارێكی بۆ لێبوردەیی نەماوەتەوە، چونكە ئەگەر لە بەرەی ئەو نەبیت، ئەوا بێ ئیمان و كافریت، ئێ دیارە لە كۆمەڵگەیەكی ئاینییدا، چارەنوسی كافرو بێ ئیمان چییە؟ خەسڵەتی دوەم، لە روی سیاسییەوە؛ كاری ئەم ئۆپۆزسیۆنە نا راگەیەندراوە ئەوەیە؛ دەسەڵاتی سیاسیی بكات بە شەیتانێكی شاخ درێژ، یەقین لە كن هەموان دروست بكات كە هەمو بڕیاو رەفتارێكی دەسەڵاتی سیاسیی یان لە دژی بەرژەوەندی خەڵكیدایە، یاخود لە دژی ئایین، ئەخلاق و بەها پیرۆزەكانی كۆمەڵگەدایە. لەم خاڵەدا، توانیویەتی سەركەتنێكی بڕواپێنەكراو بە دەستبهێنێت، بۆ نمونە، تەنانەت بەشێكی زۆری ئەو كەسانەی لە روی كۆمەڵایەتیی و ئایینییەوە، هاوبۆچون و هاوهەڵوێستی ئەم تەرزە لە ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی نیین، بەڵام لە نا ئاگاییەوە، لە روی سیاسییەوە كەوتونەتە داوەكەوەو ئاو بە ئاشی ئەم رەوتە ئۆپۆزسیۆنە ئیسلامییە توندڕەوەدا دەكەن. بۆیە هەمیشە دەبینین؛ هەڵسەنگاندن و فیدباكی زۆرینەی خەڵكی بەرانبەر بڕیارەكانی دەسەڵاتی سیاسیی خراپەو بە گومانەوە سەیری هەمو رەفتارەكانی دەكەن. خەسڵەتی سێیەم، ئەم تایپە نوێیەی ئۆپۆزسیۆن هیچ بڕوایەكی بە گەمەی دێمۆكراسیی، زمانی گفتوگۆو فرەیی نییە، تەنیا ئامرازێك كە بۆ گەیشتن بە دەسەڵات و سەپاندنی هەژمونی خۆی بەكاریدەهێنێت زمانی چەك و توندوتیژی جەستەییە، بۆیە لە ئەگەری خۆ ئاشكراكردندا، لە بری رەخنەگرتن، سەرزەنشتكردن و خۆپیشاندان، راستەخۆ پەنا دەباتە بەر چەك و توندوتیژیی و یاخیبونی چەكدار. بەداخەوە؛ بێ ئومێدبونی بەشی هەر زۆری خەڵكی لە ئۆپۆزسیۆنی مەدەنیی زەمینەیەكی كۆمەڵایەتیی و سیاسیی لە باری بۆ دامەزراندنی رەوتێكی تازەی ئۆپۆزسیۆنی توندڕەوی چەكدارو یاخیبونی چەكدارانە رەخساندوە كە نەك تەنیا دژی دەسەڵاتی سیاسییە، بەڵكو كار بۆ سەرلەبەر هەڵوەشاندنەوەی كۆمەڵگە دەكات. لە دیدی ئێمەدا، هەرێمی كوردستان لە ناو جەرگەی مەترسییەكی زۆر تۆقێنەردایە. لەبەردەم گەشەكردن، بەهێزبون و پایەداربونی ئۆپۆزسیۆنێكی توندڕەوی چەكداریدایە، كە نەك تەنیا سەری دەسەڵاتی سیاسیی دەوێت، بەڵكو سەرو لاشەی كۆمەڵگەی مەدەنیشی گەرەكە، ئامادە نییە؛ سازش لە تۆزقاڵێك لە بەرنامەو ستراتیژە سیاسیی و كۆمەڵایەتیی و كولتورییەكەی بكات. ئەو مەترسییەی بەهۆی سەرهەڵدانی ئەو تایپە لە ئۆپۆزسیۆن لەسەر هەرێمی كوردستان دروستبوە؛ لە مەترسی قەیرانی ئابوریی و گەندەڵیی گەورەترە. لە مەترسیی پاوانخوازیی و دابەشكاریی دەسەڵاتی سیاسیی قوڵترە. مەترسییەكە، مەگەر مەترسیی هەڵوەشاندنەوەی قەوارەی سیاسیی هەرێم شان لە شانی بدات، لە راستییدا رەنگە هەر خودی سەرهەڵدانی ئەو ئۆپۆزسیۆنە مانای هەڵوەشاندنەوەی هەرێم و تەفروتونابونی كۆمەڵگەی كوردەواریی بێت.
.jpg)
مەریوان وریا قانع ( هەموو یەكشەمەیەك تایبەت بە درەو دەینوسێت) ھەر کەسێک کەمەکێک سەروکاری لەگەڵ مێژووی فیکری سیاسیدا ھەبێت، بە تایبەتی لەگەڵ مێژووی فەلسەفەی سیاسییدا، ئەو دیدە ئەفلاتونییە دەناسێت کە باس لە ئایدیالترین و باشترین فۆرمی حوکمڕانیی دەکات. ئەفلاتون پێیوابوو ”حوکمڕانیی ئایدیالیی“ و ”بێ عەیب“ و ”بێ نوقسانیی“ سەر بەم ھەسارەیە نییە و تەنھا لە جیھانی ئایدیال و نموونە نەمرەکاندا بوونی ھەیە. بەڵام ئەگەر ”حوکمڕانیی بێ عەیب“ و ”بێنوقسانیی“ مەحاڵ بێت، ئەودەم دەبێت بەدوای باشترین جۆرەکانی حوکمڕانیدا بگەڕێین. لای ئەفلاتون باشترین حوکمڕانییەک بکرێت لەسەر زەوی دابمەزرێنرێت ”حوکمڕانیی حەکیم“ەکانە، حوکمڕانیی ئەوانەی ”خاوەنی مەعریفەی کامڵ“ و ”ئەخلاقی کامڵ“ن. لای ئەفلاتون پەیوەندییەکی پتەو لە نێوان زانایی و حەکیمبوون لەلایەکەوە و ئەخلاقیبوون لەلایەکی ترەوە ھەیە. باوەڕیشی وایە ئەو کەسانەی ئەم دوو شتەیان لە کەسایەتی خۆیاندا بەیەکەوە کۆکردبێتەوە تەنھا ”فەیلەسوفەکان“ن، تەنھا ئەوانن ھەم ”مەعریفەی کامڵی بێ عەیب و بێ نووقسانیی“ و ”ھەم ئەخلاقیی کامڵ و بێ عەیب و بێ نوقسانیان“ ھەیە. بۆیە حوکمڕانییە ھەرەباشەکەی ئەفلاتون ”حوکمڕانی فەیلەسوف“ان بووە، ئەو مۆدێلە لە حوکمڕانیی بە ناوی حوکمڕانیی ”پادشا-فەیلەسوف“ەوە ناسراوە. ئەم ”فەیلەسوف-پادشایە“ کەسێکە ھەم حەکیم و لێزان و شارەزایە، ھەم خاوەن مەعریفە و زانیارییەکە کە قابیلی گومانلێکردن و ھەڵەبوون نییە. ھەم خاوەن ئەخلاقێکی کامڵ و بێ عەیبە. باشترین حوکمڕانیی بەم مانایە حوکمڕانیی تاکەکسێکی زانا و حەکیم و بەئەخلاقە، ئەوەی دەیجوڵێنێت خۆشەویستیی شار-دەوڵەتەکەی و خۆشەویستی حیکمەت و زانایی و پاڵنەری ئەخلاقیی بێ عەیبە. ئەم مۆدێلە ئەفلاتوونییە لە سەدەی بیستەم و دونیای ئەمڕۆدا دوو فۆرمی سەرەکیی لەخۆی گرتوە. یەکەمیان ئەو فۆرمەیە کە لەناو پارتە مارکسییە لێنینیستەیەکانی سەدەکەدا لەخۆی دەگرێت، فۆرمی ”سکرتێری گشتیی حیزب“ کە ھەم تیوریست و زانا و حەکیمی ژمارە یەکی ناو حیزبە، ھەم لە ڕووی ئەخلاقییەوە بێ نووقسانیی و عەیب و عارە و خەمی چینی پڕۆلیتاریا و شۆڕشی جیھانیی لەپێش ھەموو خەمە شەخسییەکانی خۆیەوەیەتی. دووھەمیان ئەو فۆرمە دینیی و نیمچەدینییە کەناوی ”مەرجەع“ی لێدەنرێت. ئەمەیان لەناو کەلەپوری شیعیزمەوە دێت و لە سەردەستی خومەینیدا بەسیاسیی دەکرێت و بەم ناوچەیەی ئێمەدا بڵاودەبێتەوە. لە ھەردوو دۆخەکەدا ”مەرجەع“ ھێما بۆ دەسەڵاتێکی سیاسیی و مەعریفیی و ئەخلاقیی دەکات، کە لەسەرو ھەموو دەسەڵاتەکانی ترەوەیە و کەس ناتوانێت و بۆی نییە لەو ”حەکیم- فەیەلسوف-دەسەڵاتدارە“، یان لەو ”سکرتێری گشتیی“ و ”دەبیرکول“ و ”سەرۆکی حیزبە“، بپرسێتەوە. ئەوەی ئەمڕۆکە لە دونیای ئێمەدا قسەی لێدەکرێت و ناوی ”مەرجەع“ی لێدەنرێت، گەڕانەوەیە بۆ ئەم کەلەپوەرە تایبەتە، کە جگە لە کۆمەڵێک خومەینی و کۆمەڵێک مەلا عومەری تاڵیبان و چەند سەدام حوسەینێک و چەند ستالینێک، شتێکی تری لێ سەوزنەبووە و لێ سەوزنابێت. دروستکردنی کەسێک خاوەنی دواھەمین بڕیاربێت و ھەمووان ناچاربن گوێڕایەڵی بن و ھیچ ئامراز و میکانیزمێکیش لەئارادانەبێت بتوانێت لە بڕیار و دەسەڵاتەکانی ئەم ”مەرجەع“ە بپرسێتەوە، پرۆژەی تێکەڵکردنی خومەینیی و ستالینە بەیەکتریی. بەڵام لەناو مێژووی فیکری سیاسیی خۆیدا، یەکەمین کەسێک ئەم دیدە ئەفلاتونییەی بۆ حوکمڕانیی ڕەخنەکردبێت و بە ھەڵەی زانیبێت، ئەرستۆی قوتابی ئەفلاتونە. ئەرستۆ پێیوابوو مەحاڵە ئەو سیفەتە پۆزەتیڤانەی ئەفلاتون باسیاندەکات لە کەسێکدا کۆببنەوە، کەسانی لەو بابەتە کە لەیەککاتدا ھەم فەیلەسوف و حەکیم و مرۆڤی تەواو ئەخلاقیی و ھەم حوکمڕان بن، ھێجگار دەگمەنن. ئەوەشی کە دەبێت بە فەیلەسوف بە دەگمەن دەبێت بە حوکمڕان، یان ئەگەری ئەوەی پێدەبەخشرێت ببێت بە حوکمڕان. جگە لەوە گەر بە ڕێکەوتکەسێکی واش دەسکەوت، مەرج نییە دوای مردنی جێگرەوەیەکی وەک خۆی ھەبێت. مەرجنییە بەدوای حوکمڕانێکی حەکیم و ئەخلاقیدا حوکمڕانێکی حەکیم و ئەخلاقیی تر بدۆزرێتەوە. بۆیە ئەرستۆ لەباتی تەرکیزکردنە سەر کەسی حوکمڕان تەرکیز دەکاتە سەر ئەو میکانیزم و ئامرازانەی دەتوانن ڕێ لەوەبگرن حوکمڕان ببێتە کەسێک دەسەڵاتەکانی بە شێوەیەکی خراپ و ترسناک، بەکاربھێنێت. بۆیە ئەرستۆ پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت لەباتی گەڕان بەدوای ”کەسێکی باش“دا بۆ حوکمڕانیی، دەبێت ”دەستورێکی باش“ دروستبکرێت کە نەھێڵێت تەنانەت کەسە خراپەکانیش ببنە دەسەڵاتداری خراپەکار. دەستور و یاسا و دەزگا ھەبێت و نەھێڵێت ئەو کەسەی دەبێت بە دەسەڵاتدار، ببێت بۆ ستەمگەر و تاکڕەو و نابەرپرسیار. ئەرستۆ پێیوابوو دەستور و یاسا و پرنسیپە نووسراوەکان بە مردنی حوکمڕانەکە یان لاچوونی، دەمێننەوە و لەناو ناچن. ئەم وانە ھەرە سەرەتایی و دێرینە لەسەر چۆنیەتی ڕێکخستنی ژیانی سیاسیی و سیستمی حوکمڕانیی، ئەمڕۆ لە دونیای ئێمەدا لە ھەموکات زیاتر ھەنوکەیی و ئێستاییترە. ھەموو ئەوانەی باس لە پێداویستی بوونی ”مەرجەع“ دەکەن، دەمانبەنەوە بۆ دوو شوێن: بۆ سەردەمی بەر لە ڕەخنەکانی ئەرستۆ. بۆ ناو کەلەپوری ستەمگەرە دینیی و نادینییەکانی سەدەی بیستەم.
د. شێركۆ عه‌بدوڵڵا- رۆژانه تایبه‌ت له (دره‌و) ده‌ینوسێت * دنیا وای لێ هاتووە ئێمە پێکەوە سێڵفی ئەگرین - بوک وخەسوو لە سەیراندا- * کوللی ڕۆژێ ئێمە پێکەوە ئاودیو ئەکرێین ـ ئیعتیرافی دۆلار وڤۆدگا- * لە سایەی وەزعەکەوە ئێمە پێکەوە سەری خۆمان هەڵدەگرین - نامەی هاوبەشی گەنج و عەدالەت- * رەبتیشی تیا نی یە بەڵام ئێمە پێکەوە ئەخەنە مەنجەڵەوە- قوڵپی کوڵانی زمان و پێچکە . * ماڵی چاوم بە قوڕ گرت ، ئێمە پێکەوە ئەشکێین - ئاهی دەستنوێژ و ناڵەی ڕۆژو لە مەسبەحێکی تێکەڵدا - *حەوت ساڵە ئێمە پێکەوە قسە ناکەین ـ پورە ئەختەر و خاڵۆژنە پرشنگ لە تەعزێیەکدا- *خوا بە گوناهی نەنووسێ بۆمان ئێمە پێکەوە خەوی بەیانیانی جومعەکەت لێ ئەزڕێنین- سازی نەسازی پیکابی سەوزەکە وتراکتۆری غازەکە- * بە شانازییەوە ئێمە پێکەوە کوردایەتیمان لەبەرچاو خستن- فیعل و ڕەد فیعلی دەسەڵات و موعارەزە- * ساڵەهای ساڵە ئێمە پێکەوە مەڕەکە ئەپارێزین - هاوپەیمانیی گورگ و قەساب - * بە درێژایی مێژوو ئێمە پێکەوە هیچمان تیا بەستە نی یەـ کرداری حوکمەت و میللەت- * جوان جوان گوێ بگرن : ئێمە پێکەوە دژی دەوڵەتیی کوردیین- عەلمانیی و ئسوڵیی عەرەب- * خەڕەکەکەتان بۆ ئەڕێسینەوە: ئێمە پێکەوە جوانین- ورە وریتەبایی سەرکردەکانی کورد-
.jpg)
.png)
.jpg)
