د. هەردی مێد گروپی پانزه په‌رله‌مانتاره‌كه به ناو گروپی هیواوه له‌م رۆژانه خۆیان ناساند. مقۆمقۆی ئه‌وه‌ش هه‌یه له داهاتودا په‌یڕه‌وێكی ناوخۆ بۆ ڕێكخستنی كار و چالاكیه‌كانیان و په‌یوه‌ندییان به گروپه‌كه دابڕێژن. هه‌روه‌ها باسی ئه‌وه‌ش ده‌كرێت كه له ئاینده‌دا به یه‌كه‌وه‌ڕا به‌شداری هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی عێراق بكه‌ن. ئه‌مانه ته‌نها كۆمه‌ڵێ باسوخواسن و چاوه‌ڕێ ده‌بین. دروستبوونی ئه‌م گروپه و په‌یام و پراكتیكه‌كانیان له په‌رله‌مانی عێراق له هه‌مبه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم سه‌ره‌تای قۆناغێكی نوێییه له په‌یوه‌ندی هه‌رێم و به‌غدا. له چیدا نوێ؟ بێگومان په‌یوه‌ندی كورد و ناوه‌ند هه‌میشه ته‌موومژاوی بووه. زۆرجار په‌یوه‌ندی كورد و به‌غدا به هه‌ڵه له روانگه‌ی دوژمنداریدا خوێندنه‌وه‌ی بۆكراوه، به‌ڵام له راستیدا هه‌ر دوژمنداری نه‌بووه، چونكه هه‌میشه به‌شێكی كورد له په‌راوێزی ململانێكانیاندا په‌نایان بۆ به‌غدا بردووه و له به‌رانبه‌ر ولائی كاتی و دۆستایه‌تی كاتییان هه‌وڵی گه‌شتنیان به سه‌رمایه و سه‌رچاوه‌كانی ده‌وڵه‌ت داوه بۆ هاوسه‌نگردنی پێگه‌یان له ململانێكانیاندا له‌گه‌ڵ به‌شه‌كه‌ی تری نێو بزووتنه‌وه‌ی كوردی. به‌ڵام تا ئه‌مداوییه‌ش ئه‌م په‌یوه‌ندییه ته‌نها رایه‌ڵێكی سه‌ربازیی بووه، ئه‌و شته‌ی له زمانی عامدا پێیوتراوه جاشایه‌تی. به مانایه‌كی دی، ئه‌وانه‌ی پاڵیان به به‌غداوه داداوه بۆ به ده‌ستهێنانی هاوكاری و یارمه‌تی ته‌نها فۆرمێكی چه‌كداری هه‌بووه. به‌ڵام، نوێیه‌تی په‌یوه‌ندی گروپی هیوا به به‌غداوه له‌وه‌دایه كه چه‌كداری و سه‌ربازی نییه، به‌ڵكو ده‌ستگاییه و له په‌رله‌مانه‌وه هه‌وڵده‌ده‌ن كه‌ڵك له سه‌رچاوه ده‌ستگاییه‌كانی به‌غداو و گه‌مه‌ی هاوپه‌یمانیێتی له‌گه‌ڵ لایه‌ن و گروپه شیعه‌كان وه‌ربگرن به ئامانجی راستكردنه‌وه و هاوسه‌نگكردنی په‌یوه‌ندی حزبه‌كانیانن له‌گه‌ڵ پارتی له سه‌ر ئاستی هه‌رێم. بۆ من ئامرازه‌كانی كار، ئاخاوتن و پراكتیكی ئه‌م گروپه دوو ره‌هه‌ندی هه‌یه. یه‌كه‌م، وه‌ك وتم په‌یوه‌ندی به‌و ئامانجه‌وه هه‌یه كه ده‌یانه‌وێت له ڕێگه‌ی به‌غداوه لاسه‌نگی هێز له سه‌ر ئاستی هه‌رێم بگۆڕن، ئه‌مه‌ش به ناچاركردنی پارتی به ملدان بۆ داوای حزبه‌كانیان. به مانایه‌كی دی، له ڕێگه‌ی فشار و گه‌مه‌ی هاوپه‌یمانێتی له په‌رله‌مانی عێراق، ده‌یانه‌وێت ده‌ستكاری ره‌وتی رووداوه‌كان له سه‌ر ئاستی هه‌رێم بكه‌ن تا هه‌مواركردنه‌وه‌ی دۆخی لاسه‌نگی سیاسیان. ره‌هه‌ندی دووه‌مش بریتیه له مسۆگه‌ركردنی شانسی هه‌ڵبژاردنه‌وه و پاراستنی پۆست و پێگه‌ی په‌رله‌مانتارییان. ئه‌م ئامانجه‌ی دوایی تژیه له به‌رژه‌وه‌ندی كه‌سی. له كایه‌ی سیاسیدا ئه‌مه باوه، هه‌میشه پیشه‌مه‌نده سیاسیه‌كان به‌رژه‌وه‌ندی كه‌سییان له پاڵ به‌رژه‌وه‌ندی و خه‌می گشتدا ده‌شارنه‌وه و خۆیان وه‌ك خۆنه‌وسیت، لێبڕاو و به‌رگریكاری خه‌ڵك و ده‌نگده‌ریان نیشان ده‌ده‌ن. ئه‌مان له‌وه گه‌شتوون كه هه‌ڵبژاردنه‌وه‌یان به‌نده به دژایه‌تیكردنی پارتی و بره‌ودان به <كولتوری-دژه-بارزانی>. ئه‌و ئه‌كته‌ر تاك و كۆمه‌ڵانه‌ی له بیست ساڵی رابردوو بره‌و به كارخانه‌ی دژایه‌تیكردنی بارزانیه‌كان ده‌ده‌ن، به قه‌ولی ماكس ڤێبه‌ر، <جڤاتێكی سۆزداری> وایان به ده‌وری خۆیاندا دروستكردووه كه ئیتر خودی خۆیان ناتوانن له ڕێسا و یاسای ئه‌م جڤاته ده‌ربچن و بونه‌ته ئه‌سیری ئه‌م دژایه‌تیكردنه. به مانایه‌كی دی، ئه‌م دژایه‌تیكردنه له یه‌ك كاتدا هه‌م بۆته سه‌رچاوه و سه‌رمایه بۆیان، به‌و پێیه‌ی له ڕێگه‌یه‌وه ناو و پێگه‌ی لێوه به‌ده‌ست ده‌هێنن، هه‌مش كۆمه‌ڵێ جه‌بر كه ناتوانن تاعه‌تی نه‌كه‌ن له هه‌ر دۆخێكدا. به گشتی كاریگه‌رییه‌كانی ئه‌م گروپه و پراكتیكه‌كانیان له په‌رله‌مانی عێراق كۆمه‌ڵێ ده‌رهاویشته‌ی بووه و ده‌بێت له سه‌ر هه‌رێم كه به كورتی هه‌وڵده‌ده‌م له خواره‌وه ئاماژه‌یان پێبده‌م: یه‌كه‌م: له ڕێگه‌ی ئه‌م گروپه‌وه به‌شێك له ململانێكانی كورد به ناوه‌ند ده‌كرێت به تایبه‌تی له ڕێگه‌ی په‌رله‌مانی عێراق. ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری له سه‌ر ئۆتۆنۆمی سیاسی هه‌رێم ده‌بێت. تا ئێره، هه‌رێم كایه‌یه‌كی سیاسی ئۆتۆنۆمی هه‌بوو و تاراده‌یه‌كی باش خۆی ئیداره‌ی ململانێكانی ناوه‌وه‌ی خۆی ده‌دا. به‌ڵام، ئیداره‌دانێكی جه‌بری. پارتی و یه‌كێتی له ڕێگه‌ی هێزه‌و و پاره‌وه ئیداره‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانیان له‌گه‌ڵ حزبه‌كانی دی داوه. بۆیه به‌رپرسی سه‌ره‌كی گواستنه‌وه‌ی به‌شێكی ئه‌م ململانێیانه بۆ ناوه‌ند له ئه‌ستۆی پارتی و یه‌كێتیه. بێگومان، ئه‌م به ناوه‌ندكردنه‌ی ململانێی كورد-كورد له هه‌ڵبژاردنی به‌ڕێز سه‌رۆكی عێراقه‌وه (به‌رهه‌م ساڵح) له په‌رله‌مان ده‌ستی پێكرد. هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی عێراق كه تا ئه‌م وه‌خته له سه‌ر ئاستی هه‌رێم تاوتوێ ده‌كرا و ده‌بڕایه‌وه، لێره‌وه به ناوه‌ندكرا و كرایه گره‌وێكی ناوه‌ندگه‌ر و عێراقی. دووه‌م: به‌هێزكردنی په‌رله‌مانی عێراق و گواستنه‌وه‌ی ململانێی كوردی-كوردی ده‌بێته هه‌روه‌ها مایه‌ی له ده‌ستدانی سه‌ربه‌خۆی ئیداری و جڵه‌وكردنی زۆر بواری دی له لایه‌ن حكومه‌تی هه‌رێمه‌وه. چونكه پارتی بۆ لاوازكردنی ئه‌م گروپه و په‌راوێزخستنیان، به دووری نازانم له داهاتوودا ته‌نازولی زیاتر بۆ گروپ و لایه‌ن و حكومه‌تی شیعه بكات. سێیه‌م: گواستنه‌وه‌ی ململانێی كوردی-كوردی و به په‌رله‌مانكردنی له به‌غدا تاراده‌یه‌ك به‌شداری كارایی و به‌خشینی گڕوتین به ده‌ستگاكانی ناوه‌ند ده‌دات به زه‌ره‌ری هه‌رێم. پێموایه، له‌م رووه‌وه ئه‌دگاره‌كانی به‌هێزی په‌رله‌مانی به‌غدا به‌ده‌ركه‌وتووه و زۆرجار به روونی ده‌یبینین. سه‌رهه‌ڵدانی <گروپی په‌رله‌مانتاری هیوا> ره‌وتێكی نوێیه و له داهاتوودا ، به دووری نازانم، كاریگه‌ری و قورساییان له سه‌ر دینامیكی سیاسی و په‌یوه‌ندیه‌كانی هه‌رێم و به‌غدا روونتر ده‌ربكه‌وێت.
.gif)
سەهین موفتی هونەری دەستلەکارکێشانەوە لە ئەرک، یا ئەو پێگەو پۆستەی کە وەری دەگریت، پێش ئەوەی خەڵکی دی پەی پێ ببەن، دەبێت خوت لە دیدەی بگریت..! ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی رابرد، کەشتییەکی گەشتیاری لە نێوان هەردوو وڵاتی فینلاندو سوێد، لەنێو دەریادا نقوم بوو، بەهۆیەوە ژمارەیەکی زۆری گەشتیارانی کەشتییەکە کۆتایی بە ژیانییان هات، ئەودەم وەزیری گەشت و گوزاری سوێد، خێرا دەستی لەکار کێشایەوە، بەم کردارەی، خەمی کەسانی قوربانی، کەمێک رەوییەوە...! لە زۆر حاڵەتی دیکەی وڵاتاندا، کاتێک وەزیرێک، یا بەرپرسێکی تایبەتمەند بە رووداوێک، کە دەزانێت کەم و کوڕی لە کارەکەیدا هەبووە، بەبێ ئەوەی زێدەتر خۆی شەرمەزار بکاو کورسییەکە لە پشتی پچەسپێنێت، داواکاری لەکاردوورخستنەوەی پێشکەش سەروو خۆی دەکات، رێک بە پێچەوانەی لای خۆمان...! رووداوی فیشەک بارانکردنی سەرو پێ خانەکانی هەولێرو چەند رووداوێکی دیکەی شەش مانگی رابردوو، گەواهی لاوازی و کەم و کوڕی هێزی پۆلیسن، سەرەڕای قوربانیدانی ئەم هێزەو شەونخوونی کارمەندانییان، لێ لەبەرامبەر مافیاگەرێتی و چەک بەدەستانی بێ مۆڵەت و چەتەو رێگرەکان، وەک پێویست ئەرکەکانییان پێ جێبەجێناکرێت، لە وتارێکی پێشوومدا داوامکردبوو، هێزە ئەمنییەکانی دی( ئاسایش، هەواڵگری)، ئەگەر پێویست بکات دژەتیرۆریش بەدەم هێزەکانی پۆلیسەوە بچن، دەنا لەوەیە، ئەم چەتەگەرێتی و خاوەستاندن و هەڵکوتانەسەر خەڵکی، پەرە بسێنێت...! بەکورتی و کوردی، بەڕێوبەری پۆلیس، یا سەرووتری ئەم، ئەگەر وەک پێویست ئەرکییان پێ جێبەجێ ناکرێت، بەر لەوەی خەڵکی داوای دەستلەکارکێشانەوەی لێ بکەن، هەقە خودی خۆیان، گەورەیی بنوێنن، لەشوێنێکی دی خزمەتی ئەم نیشتیمانە بکەن، نەک حکومەت و دامەزراوە حکومییەکانیش لەکەدار بکەن.
.gif)
فه‌رهاد حه‌مزه له سه‌ده‌ی رابردوودا چه‌ندین تیۆری ئابووری وایان پێش بینی ده‌كرد كه رۆژێك دا دێت دوا دڵۆپه نه‌وت دا ده‌چۆرێت و كۆتایی به چه‌رخی نه‌وت دیت ،به‌ڵام هه‌موو ئه‌و وادانه‌ی دانرابوون هیچیان راست ده‌رنه‌چوون . (سبنسه‌ردیل) گه‌وره ئابووریناسی به‌ریتانی له كۆمپانیای (B.P)له ساڵی 2015 له توێژینه‌وه‌یه‌كیدا گۆرانكاری به‌سه‌ر ئه‌و چه‌مكانه‌دا هێناوه كه باس له كۆتایی هاتنی نه‌وت ده‌كه‌ن و ده‌ڵێت (دوور نییه داخوازی له‌سه‌ر نه‌وت كه‌م بێته‌وه سه‌ره‌نجام له‌گه‌ڵ رۆژگاردا نرخیشی دا ده‌به‌زێت ). دێڵ له‌و بروایه‌دایه یه‌ده‌كێكی زۆری نه‌وت له ژێر زه‌ویدا ماوه و نه‌دۆزاوه‌ته‌وه به جۆرێك به‌شی مرۆڤایه‌تی ئه‌كات تا ئه‌و رۆژه‌ی خۆری به‌كارهێنانی نه‌وت ئاوا ده‌بێت . هه‌رچه‌نده( سبنسه‌ردێڵ) باسی نه‌وتی له‌سه‌رده‌می پاش كۆرۆنا نه‌كردووه به‌ڵام كۆمپانیای (B.P) كه‌تیایدا كار ده‌كات بۆچوونه‌كانی خۆی بۆ نرخی نه‌وت دوای كۆرۆنا له ده‌وروبه‌ری 55 دۆلار بۆ هه‌ر به‌رمیلێك دیاری كردووه ، هه‌روه‌ها گه‌ڕان و پشكنینی له‌و شوێنانه ڕاگرتووه كه تێچووه‌كه‌ی به‌رزه . ئێستا تێبینی ده‌كه‌ین به هاتنی كۆرۆنا یه‌كێتی ئه‌وروپا بودجه‌ی تایبه‌تی ده‌ست نیشان كردووه بۆ به‌ره‌به‌ره دوركه‌وتنه‌وه له به‌كارهێنانی نه‌وت ، هه‌روه‌ها (جۆن بایدن ) سه‌رۆكی ئه‌مریكا 2 ترلیۆن دۆلاری ته‌رخان كردووه بۆ چاككردنی ژینگه و بایه‌خدان به جێگره‌وه‌كانی نه‌وت . ئاشكرایه 70% ی نه‌وتی به‌كارهێنراو له سێكته‌ری گواستنه‌وه خه‌رج ده‌كرێت هه‌ر بۆیه وڵاتانی پیشه‌سازی له هه‌وڵی به‌رده‌وامدان بۆ جێگرتنه‌وه‌ی ئۆتۆمبێلی به‌نزین بۆ ئۆتۆمبێلی كاره‌بایی له‌وانه كۆمپانیای (Tesla) هه‌وڵه‌كانی چڕ كردۆته‌وه له دروست كردنی ئۆتۆمبێلی كار كردوو به پاتری به جۆرێك پاتری یه‌ك ملیۆن میلی داهێناوه و له چه‌ندین سووچی جیهاندا كارگه‌ی بنیات ناوه . هه‌رگیز چاوه‌ڕوان ناكرێت جارێكی تر به‌كاربردنی سووته‌مه‌نی فڕۆكه وه‌ك پێش ساڵی 2020 ی لێبێت , ئه‌گه‌ر داخوازی زۆریشی له‌سه‌ر بێت ئه‌وا فرۆكه‌یه‌ك دروست ده‌كرێت كه‌مترین به‌نزین خه‌رج بكات. هه‌موو پێشبینیه‌كان وا ده‌رده‌خه‌ن ساڵی 2021 سه‌ره‌تایی كز بوونی خۆری نه‌وت ده‌بێت ، پێناچێت جارێكی تر هه‌وڵه‌كانی وڵاتانی ئۆپیك پڵاس بتوانن نرخی نه‌وت به جۆرێك به‌رز بكه‌نه‌وه وه‌ك له ساڵی 2015 توانیان ئه‌نجامی بده‌ن . له‌مه‌وه ده‌گه‌ینه ئه‌و ڕاستییه‌ی كه ڤایرۆسی كۆرۆنا جگه له‌وه‌ی زۆر شتی له‌سه‌ر زه‌وی گۆری ته‌نانه‌ت دابوونه‌ریته كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیش ده‌بێته سه‌ره‌تای ئاوا بوونی خۆری نه‌وت و جارێكی تر ئه‌و ڕۆژگاره نایه‌ته‌وه كه نرخی نه‌وت بگاته 100دۆلار . كۆمپانیای نه‌وتی باكوور
وانەكانی گردەكە وانەی سێهەم: بابەكر دڕەیی زۆربەمان چیرۆكی ئەو دادوەرانەمان بیستوە كە بۆ دەرخستنی ڕاستی‌و چەسپاندنی داد، پەنایان بردۆتە بەر بڕیاری قورس. بەپێی گێرانەوەكان، عەلی ئەبی تالیب كە بە جێگرەوەی پێغەمبەرو مرۆڤێكی دادپەروەر ناسراوە، بۆ دەرخستنی حەقیقەت‌و رێگرتن لە زوڵم‌و درۆ، بریارێكی لەو چەشنەی دەركردوەو ئەم بڕیارەش دەنگدانەوەیەكی مێژویی گەورەی بەدوای خۆیدا هێناوە. چیرۆكەكە بەم جۆرەیە: دو ژن لەسەر خاوەندارێتی مناڵێكی كۆرپە دەبێتە ناكۆكی‌و كێشەیان. ئیمام بۆ ئاشكراكردنی دایكی راستەقینەو بۆ یەكلاكردنەوەی گرفتەكە، پەنا دەباتەبەر بڕیارێكی بێوێنەو قورس‌و نەكردەنی. گوایە فەرمان دەدات‌و دەڵێ مادام هەردوولاتان مناڵەكە بەهی خۆتان دەزانن‌و ئامادەن دڵسۆزانە بەخێوی بكەن، بڕیار ئەوەیە بە مشارێك مناڵەكە بكەینە دووبەش، هەریەكەتان بە یەكسانی لایەكی بۆ خۆتان ببەن! لەم كاتەدا، ڕاستوخۆ دوای وتەكانی خەلیفە، دایكی ئەسڵی مناڵەكە هاوار دەكات‌و رایدەگەیەنێ كە ئامادەیە دەست لە دەعواكە بكێشێتەوەو نایەوێ مناڵەكەی بمرێت. بەم هاوارە دراماتیكییە خەلیفە بۆی ساغ دەبێتەوە كە دایكی ڕەسەن كامیانە.. چونكە تەنها دایكی بایۆلۆژییە كە چزە لە جەرگییەوە دێت‌و نایەوێ بەهۆی پەیابونی ژنێكی تری درۆزن‌و تەماعكارەوە كۆرپە خۆشەویستەكەی بچێتە ژێر خاك. دۆخی بزوتنەوەی گۆڕان ماوەیەكە خراوەتە ئەم حاڵەتەوە. لە سەردەمی خودی نەوشیروان مستەفاش دا، هەوڵی زۆر كەسی تر بۆ دابەشكاری‌و لاوازكردنی گۆڕان شكستیان خوارد كە دەیانویست بزوتنەوەكە كرمێ بكەن‌و سیستمی تەكەتول‌و جوجەسازی جێگیر بكەن... ئێستە بزوتنەوەی گۆران مناڵێكی بەردەم دادگای مێژوەو دەبێ ساخ بێتەوە كێ تاسەر بایەخ بە گەورەبون‌و سەلامەتی‌و كامڵبونی ئەدات.. كۆرپەی "گۆڕان" لە قۆناغێكدایە كە ڕوەو هەتیوی‌و بێخاوەنی‌و سەرنانەوە دەچێت. كەس هەیە فریای بكەوێت ؟ كەس هەیە بیر لە جەماوەرە ملیۆنییەكەی جارانی بكاتەوە ؟ كەس لەوێیە لە خەیاڵی سەدان هەڵسوڕاوی دەگمەن‌و ئازای ئەم جوڵانەوەیەدا بێت ؟ روخاندن‌و لاوازكردنی بزوتنەوەی گۆران بە زیانی كۆمەڵی كوردستانە.. تكایە بیرتان بێت.. لاوازی مەكەن‌و دابەشی مەكەن‌و كێشەی بۆ دروست مەكەن... مناڵەكە مەكوژن .. كۆرپەكە هێشتا لە سەرەتای ژیاندایەو مەیخەنە ژێر خاك...
.gif)
زەبەنگ بەهادین له‌م هه‌رێمه‌دا ده‌ستێكمان پربووه له ئاگر و ده‌سته‌كه‌ی ترمان ئاوی لێ ئه‌تكێ. لایه‌كمان بۆته فریشته‌و لاكه‌ی تریشمان هه‌ژدیها تێیدا گه‌وره ده‌بێت به‌شێك له رۆحمان بۆته ئه‌هریمه‌ن و به‌شه‌كه‌ی تریشمان وه‌ك په‌ریزاده‌یه‌ك ئه‌فرێ. له‌گه‌ڵ خۆماندا تێكه‌ڵ بووین ته‌مه‌نێكمان لێ ئه‌ژی و ته‌مه‌نێكیشمان به به‌رده‌وامی لێ ئه‌كوژرێ. بیره‌وه‌ریه‌كانمان هه‌ناسه‌مان پێده‌دات و و ترسی داهاتووش ئه‌مانخنكێنێ. ترس له مردن ژیانمان پێ ئه‌به‌خشێت و ئومێدیشمان به ژیان به‌ره‌و مردن به‌رێمان ده‌كات به‌ڵام به خواستی خۆمان نا, ئێستاش نازانین كاتێك سه‌یری ئاوێنه ده‌كه‌ین كاممان كاممان ده‌بینێ. مرۆڤ هه‌ر له سه‌ره‌تای دروست بوونی یه‌وه، هه‌میشه له دوو ئاراسته‌وه له ملمه‌لانێدایه: ئاراسته‌یه‌ك له پاكبوه‌نه‌وه‌و، مرۆڤایه‌تی بوون زیندوو بوونه‌وه. ئاراسته‌یه‌كیش له زۆرداری و كوشتن و روخاندن. هه‌میشه هه‌وڵی مرۆڤ بۆ ناساندنی خۆی بووه له چوارچێوه‌یه‌كی میهره‌بانی و به‌خشنده‌یدا. له هه‌موو فه‌لسه‌فه‌و ئاینه‌كاندا ئه‌م كێشمه‌كێش و راكێشانه به‌رده‌وامی هه‌بووه , هه‌ر كات مرۆڤ بێهوای لا دروست بوبێت هه‌وڵی زیندوو كردنه‌وه‌ی ناخی خۆی داوه‌و به پێیه‌كی نوێ وه هه‌نگاوی ناوه تا خودێكی تازه دروست بكات , هه‌ولێ ئه‌وه‌ی داوه ئومێد دروست بكاته‌وه له پایه‌كانی مرۆڤ بوونه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی به‌رده‌وامی به ژیان بدات جا ئه‌م دروست بوونه‌وه‌یه له رێگه‌ی فه‌لسه‌فه یان ئاین یان ئامانج دروست كردنه‌وه بێت بۆ ناساندنه‌وه‌ی خۆی له رێگه‌ی جیا جیاوه , ئامانجیش هه‌ر دڵنه‌وایی بوونی خۆی و گه‌یشتنی بووه به كه‌ناری ئارامی مانه‌وه‌ی مرۆڤ بووه به سه‌ربه‌رزی و به‌خته‌وه‌ری ئه‌وه‌ی كه واش له مرۆڤ ده‌كات ووزه‌یه‌كی هه‌بێت بۆ گه‌یشتن به‌م ئامانجانه ته‌نها ئومێده . هه‌موو تاكێك وابه‌سته‌یه به‌و كۆمه‌ڵگایه‌ی كه تێیدا گه‌وره ده‌بێت له‌سه‌ره‌تاوه تا ئه‌و ساته‌ی پێناسه‌یه‌ك بۆ خۆی ده‌دۆزێته‌وه, به‌ڵام كۆمه‌ڵگاو ده‌سه‌ڵات به به‌رده‌وامی كارێكیان له‌سه‌ری ده‌بێت و ئاوێته‌ی خه‌ون و داخوازی یه‌كانی ده‌بن. بۆیه زۆرجار له گه‌ڵ هه‌وڵدانی تاك بۆ ناساندنه‌وه‌ی خۆی گه‌ر به ووریایی مامه‌ڵه نه‌كات سه‌رنجام ئه‌ویش ده‌كه‌وێته گومرایی و زه‌لكاوه‌كانی ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌و خۆشی له ده‌ست ئه‌دات. ده‌سه‌ڵات له ناو كۆمه‌ڵگادا ئاسانتر ئه‌توانێت ئاراسته‌ی كۆمه‌ڵگاو تاك بگۆرێت و به لا رێیدا بیانبات به مه‌به‌ستی به‌دیهێنانی خواست و مرازه‌كانی خۆی. بۆیه له شوێنێكدا ده‌سه‌ڵات تێیدا ئه‌هریمه‌ن بوو گه‌ر تاك ووریا نه‌بێت ئه‌وا به دڵنیایی به‌ره‌و تاریكی ده‌روات له ژێر كاریگه‌ری ئه‌و ده‌سه‌ڵات و كۆمه‌ڵگایه‌دا یان ده‌بێته نێچیر یان ده‌بێته درنده. بۆ ئه‌وه‌ی تاك نه‌كه‌وێته ته‌ڵه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌وه، پێویسته سه‌رله نوێ پێناسه و دارشتن دابنێته‌وه بۆ ووشه‌كان. پێویسته سه‌ر له‌نوێ ئاراسته‌كان بخوێنێته‌وه به زمانی تازه. هه‌موو ئه‌و ووشانه‌ی كه فرۆشرانه‌وه به تاكه‌كان، پێناسه‌ی بكاته‌وه‌و دارشتنی نوێیان بۆ دارێژێته‌وه. مافی مرۆڤ, یه‌كسانی, ئازادی و دیموكراسی, مرۆڤایه‌تی, شۆرش. هه‌موو ئەو وشانه‌ی سووان و سووككران له ووتنه‌وه‌ی بێمانایان, هه‌موو ئه‌و ووشانه‌ی كه چه‌نده‌ها پارویان پێوه‌خوراو و چه‌نده‌ها بیره نه‌وت و پاره‌و زه‌وی و سامانیان پێبرد. ئه‌و ووشانه‌ی ساڵانێكی زۆرە سروودی سه‌ر زاری گه‌ل بوون، كه‌چی ئێستا نه‌فره‌ت ئه‌كرێت له ووتنیشی. ئه‌و خه‌ونانه‌ی له بیر و هۆشی تاكه‌كاندا بوو، ئێستا پووكایه‌وه. ووڵات, سه‌ربه‌خۆی, ژیانی سه‌ربه‌رزی و خۆشگوزه‌رانی، ئه‌مانه ووشه گه‌لێكن پێناسه‌ی خۆیان وونكرد یان باشتر وایه بڵێن: له پیناسه‌ی خۆیان ده‌ركران و خرانه ئاقارێكی تره‌وه. كۆمه‌ڵه ووشه‌یه‌كن كه ئه‌بێت سه‌ر له‌نوێ پێناسه بكرێنه‌وه و دابرێژرێنه‌وه. ئه‌بێت مانایه‌كی تر ببه‌خشرێته وشەكان، یان ئه‌بێت ئه‌مانه بسرێنه‌وه و به به‌رگێكی تازه‌و بنوسرێنه‌وه. ناساندنه‌وه‌ی ووشه‌كان و بابه‌ته‌كان بۆ ئه‌وه‌یه كه تاك بتوانێت خۆی بناسێته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی كاتێك سه‌یری ئاوێنه‌كان ده‌كه‌ین شه‌رم له خۆمان نه‌كه‌ین و خۆمان بناسینه‌وه ئه‌و كات ئاشت بوونه‌وه له‌گه‌ل خوددا دروست ده‌بێت و ئومێد چه‌كه‌ره ده‌كات, ئه‌م پێناسه كردنه‌وه‌یه بۆ ئه‌وه‌یه كه لێره به‌دوا تاك نه‌كه‌وێته به‌رداشی بێئموێد بوونه‌وه و به‌رو هه‌ره‌س نه‌روات, كه ئه‌مه خواست و ویستی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌یه كه ئه‌م دۆخه‌ی خوڵقاندنه‌وه, كارێكی وای كردووه كه ووشه‌كان و بابه‌تاكان پێناسه‌كانی خۆیان وون بكه‌ن و ببنه ئامرازی مه‌رامێكی تر. ده‌سه‌ڵاتیش به هه‌مان شێوه‌ی تاك له دووتای به ئه‌هریمه‌ن بوون و به فریشه بووندایه به‌ڵام كێشه‌كه ئه‌وه‌یه ره‌نگدانه‌وه‌ی به هه‌ژدیها بوونی ده‌سه‌ڵات مه‌زنده‌تر و گه‌وره‌تره به‌سه‌ر هه‌مووانه‌وه, كاتێك ده‌سه‌ڵات ده‌بێته هه‌ژدیها ته‌ر و ووشك پێكه‌و ئه‌سوتێنێت و باش و خراپ پێكه‌و راده‌ماڵێت. كاتێك ده‌سه‌لات ده‌بێته هه‌ژدیها خودی تاكه‌كان له ناوه‌وه ئه‌كوژێت و بێئومێیدان به‌سه‌ردا ده‌به‌خشێته‌وه. بۆیه گرتنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات قورستر و گرانتره له تاك به‌ڵام ئه‌بێت هه‌میشه هه‌وڵ هه‌بێت بۆ ناساندنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات وه‌ك چۆن تاك خۆی ده‌ناسینێته‌وه. ناساندنه‌وه‌ی هێماكان و درووشمه‌كان ناساندنه‌وه‌ی ئامانجه‌كان و ووشه‌كان ناساندنه‌وه‌ی بابه‌ته‌كان كار ئاسانی ده‌كات بۆ رێكخستنه‌وه‌ی تاك و كۆمه‌ڵگا له‌وێشه‌وه ده‌سه‌ڵات رێكده‌خرێته‌وه. گه‌ر تاك به‌م ئاراسته‌یه كار نه‌كات ئه‌وا نائومێدی و ره‌شبینی به‌ره‌و له ناوچوونی ده‌بات هه‌ڵبه‌ته ئه‌مه‌ش كارێكی ویستراو په‌سه‌ندكراوه له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌وه. كاتێك تاك ته‌سلیمی نائومێدی و خواست و ویسته‌كانی ئه‌و ده‌بێـت، ئه‌و كات ره‌خنه‌و رێنمونیكردن بێ به‌ها ده‌كرێت له
.gif)
رێبوار كه‌ریم وه‌لی راگه‌یاندنی هاوپه‌یمانیی هیوای كوردستانی له به‌غداوه به سه‌رنجدان له پێكهاته و ته‌وقیته‌كه‌ی له لایه‌ك و جموجۆڵه‌كانی دوای ئه‌و راگه‌یاندنه سه‌رنجڕاكێشه. * به‌شێوه‌یه‌كی سروشتی یه‌كه‌م دیداری ئه‌و هاوپه‌یمانییه له‌گه‌ڵ فه‌خامه‌تی سه‌رۆككۆماردا بوو. موباره‌كه‌یان لێكرا و وه‌كو كارتێكی سیاسیی نوێی (سه‌رۆكی بێ حزب) پێش ئه‌وه‌ی به‌ڕووی حزبه‌كانی خاوه‌نی په‌رله‌مانتاره‌كاندا به‌رز كرابێته‌وه، رووی له هه‌ولێر و سلێمانی بوو. * وه‌فدی پارتی چووه به‌غدا و سه‌ردانی فه‌خامه‌تیان نه‌كرد؛ روویان له شیعته‌كان بوو. وه‌فدی یه‌كێتیش به سه‌رۆكایه‌تیی لاهور شێخ جه‌نگی سه‌ردانی فه‌خامه‌تیان كرد، سه‌رۆكی فراكسیۆنه‌كه‌یان له به‌غدا گۆڕی بۆ تاڵه‌بانییه‌ك كه بتوانێ زامنی په‌یوه‌ندییه‌كی تووند و تۆڵ بێت له‌گه‌ڵ شیعه‌كاندا. * دێمه‌وه سه‌ر هاوپه‌یمانیی هیوای كوردستانی. ئه‌م هاوپه‌یمانییه ناسنامه‌ی هه‌موو حزبه ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی كوردستانی تێدایه، به‌ڵام نه سه‌ر به حزبه‌كانی خۆیانن و نه دژی حزبه‌كانیان. چه‌ند رۆژێكه راگه‌یه‌ندراوه، كه‌چی حزبه‌كانی خاوه‌نی ئه‌و په‌رله‌مانتارانه قڕ و قپن. نه ده‌توانن خۆیان لێ بێبه‌ری بكه‌ن و نه ده‌شتوانن پشتیوانیان بن. راستییه‌كه‌ی به‌رهه‌م ساڵح و لاهور شێخ جه‌نگی زیاتر له حزبه‌كانی دیكه خاوه‌نداریی ئه‌و پلاتفۆرمه ده‌كه‌ن. به واتایه‌كی دیكه لیستێكی دیكه‌ی یه‌كێتی له ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی درووست كراوه. * نه حزبه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن له كوردستان و نه ئه‌و هاوپه‌یمانییه، به‌پێی قانوونی نوێی هه‌ڵبژاردن زۆر زه‌حمه‌ته له ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی و پارتی بتوانن شانسێكی ئه‌وتۆیان له به‌ده‌ستهێنانی كورسیی په‌رله‌مانیی به‌غدادا هه‌بێت، بۆیه چاره‌نووسی ئه‌و هاوپه‌یمانییه له دوو حاڵه‌ت به‌ده‌ر نییه. یان ئه‌وه‌تا حزبه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن به گۆڕانیشه‌وه، پشتیوانی له‌و هاوپه‌یمانییه ده‌كه‌ن و ده‌یكه‌ن به لیستی هاوبه‌شی خۆیان، یانیش ئه‌وه‌تا ئه‌و هاوپه‌یمانییه له‌پاڵ یه‌كێتییه‌وه ده‌چێته هه‌ڵبژاردنه‌وه، به تایبه‌تیش كه به‌شێك له‌و په‌رله‌مانتارانه ئاماده‌گیی ئه‌وه‌یان تێیدایه له بلۆكێكی هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا هه‌نگاو بنێن. * له حاڵه‌تی هه‌نگاونان له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا، به شێویه‌كی ئۆتۆماتیكی(ئه‌گه‌ر تا ئه‌و كاته حزبه‌كان خۆیان له په‌رله‌مانتاره‌كانیان بێ به‌ری نه‌كردبێت یان ئەوانیش ھەمان شتیان نەکردبێت) هاوپه‌یمانییه‌كی رانه‌گه‌یه‌ندراوی نێوان یه‌كێتی و حزبه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن به گۆڕانیشه‌وه درووست ده‌بێت. یه‌كێتی هه‌م سوود له فیگه‌ره پۆپیلاره‌كانی ناو ئۆپۆزیسیۆن ده‌بات و هه‌میش له‌ناوخۆی یه‌كێتیدا ده‌ستی هاوسه‌رۆك لاهور و به‌رهه‌م ساڵح به‌هێز ده‌بێت. * ئه‌م هاوپه‌یمانییه به ته‌نها یان له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا بچێته هه‌ڵبژاردنه‌وه، چ له وه‌زعی پارتی ناگۆڕێ. ئه‌وپه‌ڕی پارتی له شوێنێك كورسییه‌ك یان دوو كورسی له ده‌ست ده‌دات، به‌ڵام بۆ كه‌ركوك چاره‌نووسسازه و له‌وێ یه‌كێتی لانیكه‌م ده‌توانێ به‌رگری له مانه‌وه‌ی خۆی بكات. عه‌یارێكی باری ناوخۆی بدات(به تایبه‌تیش كه هیچكام له حزبه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن ئاماده نین پشتیوانی له پارتی بكه‌ن، به‌ڵام ناڕاسته‌خۆ ده‌چنه به‌ره‌ی به‌شێكی یه‌كێتییه‌وه)، پشكی یه‌كێتی له حكومه‌تی داهاتووی عێراق جێگیر بكات و نه‌كه‌وێته ده‌ست كه‌ره‌می پارتی و هاوكات پۆستی سه‌رۆككۆماریش بۆ جاری دووه‌م بۆ به‌رهه‌م ساڵح زامن بكات. * یارییه سیاسییه‌كان له‌گه‌ڵ نزیكبوونه‌وه‌ی واده‌ی هه‌ڵبژاردن(كه تا ئێستاش سه‌د له‌سه‌د مسۆگه‌ر نییه له مانگی حوزه‌یراندا ده‌كرێ یان نا) گه‌رمتر ده‌بن. ساز و كاری نێوان حزبه‌كان له هه‌ڵكشان و داكشاندا ده‌بێ. ناوخۆی یه‌كێتی تووشی گه‌وره‌ترین كێشمه‌كێش ده‌بێ و ده‌رده‌كه‌وێ كه ئه‌و چێشته‌ی له به‌غدا لێده‌نرێت له سلێمانی ده‌خورێت یان نا!
د. ڤیان فه‌ره‌ج (مرۆڤه‌كان كه له‌دایك ده‌بن راسته خاوه‌نی ئه‌ندامی سێكسن، به‌ڵام خاوه‌نی جێنده‌ر نین، كه گه‌وره‌ش ده‌بن، جێنده‌ریان نییه، به‌ڵكو جێنده‌ر ئه‌وه‌یه كه ئه‌نجامیده‌ده‌ن.)[1] ئه‌وه‌یه كه ده‌یكه‌ن! له‌به‌شی پێشودا ئاماژه‌مان دا به‌وه‌ی مه‌عریفه‌ی جێنده‌ری له ژیانی مرۆڤدا له ته‌مه‌نی دوای بیسته‌یه‌م هه‌فته‌ی ناو سكی دایكیه‌وه، ته‌نانه‌ت نزیكه‌ی چوار مانگ به‌ر له‌وه‌ی له‌دایك ببێت، ده‌ستپێده‌كات، چونكه رێك له‌و ته‌مه‌نه‌وه ئه‌ندامی سێكس، یاخود ره‌گه‌زی بونه‌وه‌ره‌كان ده‌ست به دروستبوون و گه‌شه كردن ده‌كات. جێنده‌ریش به‌و پێیه‌ی ئه‌و رۆڵه‌یه تاكه‌كان له كۆمه‌ڵگه‌دا ده‌یگێڕن، زهنیه‌تی گشتی ته‌نانه‌ت به‌ر له‌له‌دایكبوونی كۆرپه، له‌ئاماده‌باشیدا ده‌بێت بۆ له‌خۆگرتنی تاكێكی نوێی سه‌ر به گروپی دوو سێكسه باوه‌كه، هه‌ریه‌كه‌و به‌گوێره‌ی تایبه‌تمه‌ندی سێكسی خۆی. بۆیه جێنده‌ر ته‌نانه‌ت دوای له‌دایكبوونیش خۆڕسكانه دروست نابێ و گه‌شه ناكا، به‌ڵكو كۆی ئه‌و ژینگه‌یه‌ی ده‌وری تاكه‌كان ده‌دا، له خێزانه‌وه وه‌ك بچوكترین یه‌كه‌ی ده‌سه‌ڵات و كۆمه‌ڵایه‌تی، تاده‌گاته ده‌وڵه‌ت، هه‌موو رۆڵده‌گێڕن له ئاراسته‌كردنی تاكه‌كاندا بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌نجامیده‌ده‌ن، بۆ ئه‌وه‌ی ده‌بێته كه‌سایه‌تی و بوونیان. بۆئه‌وه‌ی ببن به‌وه‌ی كه هه‌ن. جیاوازییه‌كی به‌دیهی هه‌یه بۆ جیاكردنه‌وه‌ی سێكس له جێنده‌ر؛ سێكس پێكهاته‌یه‌كی بایۆلۆجییه‌و وه‌زیفه‌ی به‌رده‌وامی و دروستكردنه‌وه‌ی ژیانی له‌ئه‌ستۆیه، واتا پایه‌ی به‌رده‌وامی مرۆڤه، به‌ڵام جێنده‌ر لێكدانه‌وه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌و سێكسه بایۆلۆجییه‌یه‌و ئه‌ندامێكی جه‌سته‌یی نییه، به‌ڵكو ره‌هه‌نده كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كه‌ی ئه‌و ئه‌ندامه جه‌سته‌ییه‌یه كه كار له‌سه‌ر مه‌عریفه ده‌كات و به مه‌عریفه‌ش پێش ده‌كه‌وێ. لای زۆركه‌س وا لێكده‌درێته‌وه جێنده‌ر تایبه‌ته به ژن، به‌ڵام ئه‌مه زۆر دووره له تێگه‌یشتنه دروسته‌كه‌وه، چونكه جێنده‌ر ته‌نها په‌یوه‌ست نییه به مانا سێكسییه‌كه‌ی ژنبوون یان پیاوبوونه‌وه. ئه‌وه راسته‌و به‌ڵگه‌ی پێویست نییه بۆ ئه‌و تێگه‌یشتنه گشتییه‌ی جێنده‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای بایۆلۆجی سێكسه‌كان بونیاد ده‌نێت ، به‌ڵام هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌یه جیاوازییه بایۆلۆجییه‌كان به‌و جۆره زه‌ق بكرێنه‌وه، تا ئاستی دابه‌شكردنی رۆڵه كۆمه‌ڵایه‌تی، سیاسی و مه‌عریفییه‌كانیش. چونكه هیچ به‌ڵگه‌یه‌كی زانستی هه‌تا ئێستا نه‌دۆزراوه‌ته‌وه سه‌باره‌ت به‌و ئه‌نجامدانه كۆمه‌ڵایه‌تییانه دوو سێكسه جیاوازه‌كه پێی هه‌ڵده‌ستن، به نمونه، هۆكاری سوركردنی نینۆك لای كچان و ئه‌نجامنه‌دانی لای پیاوان.[2] به‌پێوه میزكردنی كوڕان و دانیشتنی كچان بۆ هه‌مان مه‌به‌ست. ئاره‌زووی مناڵی كچ به له‌پێكردنی پێڵاوه پاژنه به‌رزه‌كانی دایكی و مناڵی كوڕ به هی باوكی. به‌ڵام تێگه‌یشتنێكی گشتی لای هه‌موو جێنده‌رناسان دروستبووه سه‌باره‌ت به‌وه‌ی سێكس بایۆلۆجییه‌و جێنده‌ر كۆمه‌ڵایه‌تییه، ئه‌مه‌ش به‌ته‌واوی یه‌كلانه‌بووه‌ته‌وه. جێنده‌رناسان ئه‌و تێگه‌یشتنه‌یان له‌لای خۆیان دروستكردووه، كه سێكس له سروشته‌وه به‌رهه‌مهاتووه‌و جێنده‌ر له په‌روه‌رده‌وه، به‌ڵام په‌روه‌رده‌و سروشت تێكئاڵاون و ناتوانرێ هێڵی جیاكردنه‌وه له‌نێوانیاندا دابنرێ له‌وه‌ی له كوێ یاخود له‌كه‌یدا مرۆڤ له سێكسه‌كه‌یه‌وه ده‌گوازێته‌وه بۆ جێنده‌ره‌كه‌ی؟ ئه‌مه پرسیارێكی ئاڵۆزه‌و ره‌نگه وه‌ڵامێكی دیاریكراوی بۆ نه‌دۆزرێته‌وه! بێده‌سه‌ڵاتی له‌جیاكردنه‌وه‌ی سنوری نێوان ئه‌م جمكه، ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی ته‌نانه‌ت ره‌هه‌ندێكی بایۆلۆجی ئامانجدار كه بۆ سێكسی نێر یان مێ نییه. سێكس له بنه‌ماوه پێكهاته‌ی چه‌ند خه‌سڵه‌تێكی ئه‌ناتۆمی (شیكاری)، كرۆمۆسۆمی، ئیندۆكرین (لیمفاوی)یه، هه‌ڵبژاردنی ئه‌م ره‌هه‌ندانه‌ش بۆ دیاریكردنی سێكسی تاكه‌كان له‌راستیدا په‌یوه‌سته به بیروباوه‌ڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، له‌وه‌ی چی به‌راستی یه‌كێك ده‌كاته پیاو، یاخود ژن.[3] ره‌نگه له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كه‌وه بۆ یه‌كێكی تر یاخود له سیگمێنتێكی كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه بۆ سیگمێنتكی تر ئه‌م بیروباوه‌ڕانه بگۆڕدرێت. ئه‌وه‌ی نێرینه‌یه‌ك ده‌كاته پیاو له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی مۆدێرن یاخود گه‌شه‌كردودا جیاوازه له‌وه‌ی له كۆمه‌ڵگه گه‌شه‌نه‌كردوو یان تازه‌گه‌شه‌كردووه‌كاندا به پێوه‌ر ده‌بینرێت. له سیگمێنتێكی ئاینی هه‌مان كۆمه‌ڵگه‌ی یه‌كه‌مدا پێوه‌ره‌كان جۆرێكی ترن به‌چاو ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی دووه‌مه‌وه، به‌ڵام له خودی كۆمه‌ڵگه‌ی دووه‌مدا، له نێوان سیگمێنتی شارنشین و لادێنشیندا جۆره‌ها جیاوازی له به‌پیاوزانینی نێرینه‌یه‌كدا ده‌شێ بدۆزرێته‌وه. به‌نمونه، تاكێكی هه‌ڵگری كرۆمۆسۆم و لیمفه‌ئه‌ندامی نێرینه له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی لادێنشین یان خێڵه‌كیدا، بۆ ئه‌وه‌ی به پیاو بزانرێت، پێویستی به قاره‌مانێتی، چاونه‌ترسی، ئازایه‌تی و توانای هه‌ڵگرتنی باری گران و شه‌ڕكردنه، كه‌چی له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی شارنشینیدا پێوه‌ره‌كان جۆرێكی ترن، به‌نمونه بڕوانامه‌ی خوێندن یاخود هه‌بوونی ده‌ستڕه‌نگینی پیشه‌وه‌ری (ئاسنگه‌ری، زڕه‌نگه‌ری، دارتاشی..تد)، گرنگن بۆ ئه‌وه‌ی نێرینه‌یه‌ك له كۆمه‌ڵگه‌ی شارنشینیدا وه‌ك پیاو جێگه‌ی ببێته‌وه، پیشاندانی خانه‌دانی، پیاوماقوڵی و نواندنی ره‌فتاری لایه‌ق، تاڕاده‌یه‌ك نیشاندانی بێشه‌رمییه‌كی رێزدارانه، هه‌موو پێكه‌وه رسته‌یه‌ك له پیاوه‌تی دروستده‌كه‌ن، خانه‌دانه‌كان خواستی ماره‌كردنی كچه‌كانیان له‌سه‌ر نێرینه‌یه‌كی خاوه‌ن ئه‌م سیافاتانه بۆ دروستده‌بێت. به‌ڵام ژنایه‌تی جۆرێكی تره، توانای كێڵانی زه‌ویوزارو هه‌ڵگرتنی ته‌نه‌كه‌ی قورسی ئاوو زمانشیرینی و نێری، له مێینه‌یه‌كی لادێیدا خواستی زیاتر له‌سه‌ره بۆ تاریفكردنی وه‌ك ژن، كه‌چی له‌شاردا، شه‌رم و شكۆ، توانای مناڵخستنه‌وه، شیكپۆشی و ناووناوبانگی خێزان هه‌موو پێكه‌وه مێینه‌یه‌ك ده‌كه‌ن به‌وه‌ی به ژنێكی له‌بار بناسرێت. به‌گشتی ئه‌گه‌ر زۆر له‌باسه‌كه لامان نه‌دابێت، ئان فۆوستۆ ستێرلینگ (٢٠٠٠) ده‌رباره‌ی تێگه‌یشتنی ده‌وروبه‌ر به ژن یان به پیاوناسینی تاكه‌كان له‌لایه‌ن خۆیان و ده‌وروبه‌ریشیانه‌وه له‌م پێناسه‌یه‌دا كورت ده‌كاته‌وه ( ناساندنی كه‌سێك به ژن یان پیاو بڕیارێكی كۆمه‌ڵایه‌تییه. ده‌شێ مه‌عریفه‌ی زانستی بۆ گه‌یشتنه ئه‌و بڕیاره به‌كاربهێنین، به‌ڵام ته‌نها بیروڕواكانمان ده‌رباره‌ی جێنده‌ر، به‌بێ تێوه‌گلاندنی زانست، ده‌توانێ پێناسه‌ی شوناسی سێكسیمان بكات. هه‌روه‌ك، بڕواكانمان ده‌رباره‌ی جێنده‌ر كاریگه‌ری ده‌خاته‌‌سه‌ر ئه‌و جۆره مه‌عریفه‌یه‌ی زانایان به‌رهه‌می ده‌هێنن ده‌رباره‌ی سێكس.) بۆیه له‌رووی بایۆلۆجییه‌وه ده‌شێ كه‌سه‌كان به نێر یاخود مێ، پیاو یاخود ژن شوناس بكه‌ین، به‌ڵام چه‌ندان پرۆتۆتایپی تر هه‌ن كه به‌هۆی بڕواكانی خۆیان ده‌رباره‌ی خۆیان، ئه‌م كاره له ده‌ستی بایۆلۆجی( سێكس) ده‌رده‌هێنێ و ده‌یخاته ده‌ست جێنده‌ره‌وه، تاكو له‌و رووه‌وه تاكه‌كان شوناسێك، جیاواز له‌وه‌ی سێكسه‌كه‌یان پێیان ده‌به‌خشێ، بۆخۆیان دروست بكه‌ن و كۆمه‌ڵگه‌ش به‌ره‌و ئه‌و ئاراسته‌یه‌ی بیركردنه‌وه ببه‌ن كه خۆیان مه‌به‌ستیانه. چونكه به‌ڵگه‌ی زانستی ته‌واو هه‌یه له‌هه‌ر ١٠٠٠ كۆرپه‌ی نێرینه‌ی له‌دایكبوو، یه‌ك كۆرپه پێكهاته‌ی كرۆمۆسۆمی (دوو ئێكس و وایه‌ك)ه، جگه له‌وه‌ی له هه‌ر ١٣٠٠٠ كۆرپه‌یه‌كدا، یه‌كێك گۆڕانی هۆرمۆنی هه‌یه‌و، به‌مه‌شه‌وه ناوه‌ستێ، به‌ڵكو میوته‌یشن له‌دوای له‌دایكبوونیش به‌رده‌وامه، بۆ نمونه له‌هه‌ر ٦٦ كۆرپه‌یه‌كی كچ یه‌كێكیان گه‌شه‌یه‌كی نارێكخراوی بایۆلۆجی له ئه‌ندامی زاوزێیدا دروست ده‌بێ به‌جۆرێك كلیتریس (قیتكه)ی له‌ته‌مه‌نی منداڵیه‌وه تا ده‌گاته هه‌رزه‌كاری بۆ ئاستێكی ناته‌دروست گه‌شه‌ده‌كات و هێنده‌ی ئه‌ندامی زاوزێیی نێرینه‌یه‌كی لێدێت.[4] ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجه ئه‌وه‌یه، هه‌ر منداڵێكی ناسروشتی له ئه‌نجامی تێكچونی ریزبه‌ندی كرۆمۆسۆم یان هه‌ر ناڕێكییه‌كی تری بایۆلۆجییه‌وه له‌دایك ده‌بێت و كێشه‌ی هه‌بوونی جوت ئه‌ندامی زاوزێی هه‌یه، راسته‌وخۆ له‌لایه‌ن راوێژكارانی ته‌ندروستی و دایك و باوكه‌وه، به‌پێوه‌ری (درێژ)ی بڕیار له‌سه‌ر سێكسی ئه‌و كۆرپه تازه له‌دایكبووه ده‌ده‌ن. ئه‌گه‌ر ئه‌ندامی زاوزێی كۆرپه‌ی نێرینه له‌ژێر دوو سه‌نتیمه‌ترو نیوه‌وه بوو، بێ گوێدانه سیفاته جێنده‌رییه‌كانی له قۆناغه‌كانی دواتری ته‌مه‌نیدا ره‌نگه گه‌شه بكه‌ن تیایداو له‌ئه‌نجامدا پیاوێكی راسته‌قینه‌ی لێ دروستببێ ، راسته‌وخۆ بڕیار له‌سه‌ر گۆڕینی سێكسه‌كه‌ی ده‌ده‌ن بۆ مێینه،. چونكه مێنته‌ڵیتی كۆمه‌ڵگه‌ی مرۆڤایه‌تی هه‌تا ئێستاش پابه‌نده به‌و كلتوره فالوسه‌ی هه‌زاران ساڵ پێش ئێستا له زهنیه‌تی مرۆڤدا ره‌گی داكوتاوه. ئه‌مه بێگومان ره‌خنه‌ی زۆری جێنده‌ردۆستانه له‌وه‌ی بۆچی له‌كاتێكدا كۆرپه‌ی كچیش هه‌ن كه كلیتریسیان له یه‌ك سه‌نتیمه‌تری قبوڵكراو زیاتره، كه‌چی كۆمه‌ڵگه‌ی پزیشكان و دایكو باوكان، خه‌می كۆرپه كوڕه‌كانیان زیاتره سبه‌ی رۆژ پیاوێكی راسته‌قینه‌یان لێ ده‌رنه‌چێت و به بچوكی ئه‌ندامی نێرینه‌ییاندا كۆمه‌ڵگه بڕیار له‌سه‌ر كاره‌كته‌ره كه‌سییه‌كانیان بدات و خۆشیان دوچاری ئاڵۆزی ده‌روونی بكاته‌وه، له‌وه‌ی كچه‌كانیان ره‌نگه به‌هۆی ئه‌و تێكچونه جه‌سته‌ییه‌وه دوچاری ببنه‌وه. كلتوری فالوسی، كلتورێكی ره‌گوریشه داكوتراوه‌و له‌سه‌رده‌می به‌ر له شارستانیه‌ته كۆنه‌كانی یۆنان و میسڕیه كۆنه‌كانه‌وه زیاتر له ٧٠٠٠ ساڵ ده‌بێت، كه‌ئه‌ندامی زاوزێی نێرینه به هێمای ده‌سه‌ڵات و سه‌ركه‌وتن ده‌ناسێت. وه‌ك چۆن باران كێڵگه ته‌ڕده‌كات و به‌هۆیه‌وه كشتوكاڵ و سه‌وزایی دروستده‌بێت، ئاوی پیاوانیش له جه‌سته‌ی ژندا به‌رده‌وامی به مرۆڤایه‌تی ده‌به‌خشێ، بۆیه فالوس، كه واتای زه‌كه‌ری پیاوه، خواوه‌ندی ده‌سه‌ڵات و به‌رده‌وامی ژیانه‌و له‌و سۆنگه‌یه‌وه له‌هه‌ر شه‌ڕێكی براوه‌دا له‌نێو كلتورو كۆمه‌ڵگه سه‌ره‌تاییه‌كانی ئه‌وسه‌رده‌مانه‌دا، هێمای فالوسێك به‌جێهێڵراوه. به‌و واتایه‌ی، چیتر ده‌سه‌ڵاتی فالوس، له خواوه‌ندی ئۆزیریس-ه‌وه سروش و هێز وه‌رده‌گرێت وئه‌مه‌ی دواینیش له‌سه‌ر هێمای مرۆڤێك به ئه‌ندامێكی نێرینه‌ی گه‌وره‌وه ده‌بینرێت. ئه‌م كلتوره به‌درێژایی مێژوو گواستراوه‌ته‌وه ناو كۆمه‌ڵگه جیاوازه‌كان و كلتوره ئاینییه جیاوازه‌كان سودمه‌ندبوون لێی له‌رێگه‌ی دروستكردنی سیمبول و لێكچوی فالوسه‌وه هه‌وڵیانداوه ده‌سه‌ڵاتی پاتریاركی نزرگه پیرۆزه‌كانیان بسه‌پێنن. ته‌نانه‌ت له‌زۆربه‌ی فێستیڤاڵ و سروشه ئاینییه‌كانی رۆمانی و شارستانیه‌ته‌كانی تری دوای زایندا درێژه‌ی هه‌بووه تا سه‌رده‌می ئه‌مڕۆشمان، ئه‌گه‌رچی له ئێستادا به خواوه‌ندێك نابینرێ بۆ په‌رستن، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی كۆمه‌ڵگه‌ی پاتریاركی هێشتا له فالوسه‌وه سه‌رچاوه ده‌گرێ و ئه‌م ئاماده‌ییه شاراوه‌یه‌ی له بڕینی ئه‌ندامه نێرینه‌كه‌ی مناڵێكی میوته‌یتی سێكسیدا به روونی ده‌بینرێت. [1] وێست و زه‌میرمان ١٩٨٧ [2] سالی مككۆنێڵ جینه‌ت، ٢٠٠٣ [3] هه‌مان سه‌رچاوه [4] سالی مككۆنێڵ جینه‌ت، ٢٠٠٣
.gif)
ئاسۆ حاجی خواستی چاکسازی و سنووردانان بۆ گەندەڵی و نەهێشتنی لە چەند ساڵی رابردوو لە هەموو سەکۆ کۆمەڵایەتی و سیاسیەکان ئەوەندەی دەربارە گوتراوە تا بۆتە خاڵێک کە هەموو خەڵک و لایەنە سیاسیەکانی کۆک کردوە لە پێویستی دۆزینەوەی چارەسەرێک کە دەرئەنجامەکەی لە پەڕلەمانی کوردستان بە نوێنەرایەتی هەموو لایەک یاسایەک بڕیاری لێدرا، ئێستا سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانی لەگەڵ تیمەکەی و بە پاڵپشتی خەڵکی کوردستان دەستیان کردووە بە تەرجومەکردنی ئەو یاسایە لە گوتارێکی گشتی میللی و لە دەقێکی یاسایی بۆ واقعێک کە دەرئەنجامەکەی بە باشە بۆ خەڵکی کوردستان بگەڕێتەوە، بەڵام لەگەڵ هەموو ئەوانەی باسمان کردن رێگای بەردەم جێبەجێکردنی ئەو یاسایە گوڵڕێژ نیە بەڵکو ئاستەنگ و کۆسپی بۆ دروست دەکرێن.ئاستەنگەکان لە دوو ئاست دا دەبن: یەکەمیان، خۆی لە پەرچەکرداری ئەو کەسانە دەبینێتەوە کە لە جؽبەجێکردنی ئەو یاسایە زەرەرمەند دەبن و ئەو پارە مفت و بەلاشەی مانگانە لە رێگای گەندەڵی و دزی لە پارەی میللەت دەچووە گیرفان نامێنێ و ئەوانە شەڕی ئەوە دەکەن.دووەمیان،ئەو حیزب و لایەنە سیاسیەکان دەبن بەبێ لێ هەڵاواردن(ئیستیسنا) بەڵام هەریەکە و بەرێژەیەک،پارتیەکەی سەرۆک وەزیران کە خۆی تێیدا ئەندامی مەکتەب سیاسیە و یەکێکە لە سێکوچکەی ناوەندی بڕیاری ئەو حیزبە بۆیە چاوەڕوان دەکرێ پەرچەکرداریان لەبەرامبەر دەستپێکردنی پڕۆسەی چاکسازی بە ئاراستەی پاڵپشتیکردن بێت نەک پێچەوانەکەی، بەڵام بە دڵنیایەوە بە رێژەی سەت لە سەت نابێ،ئەو لێکدانەوەیە رەنگە بۆ جێگری سەرۆک وەزیران رێک وەکو خۆی دایبڕێژینەوە، چونکە پێکهاتەی حیزبەکەی و ناوەندی بریاردان تێیدا هەمان شێوە نیە، سەرباری ئەوەش کاک قوباد یەکێک نیە لەو کەسانەی لەناو یەکێتی بڕیاری یەکلاکەرەوە بدا بەڵکو دەبێ چاوی لە دەمی هاوسەرۆکەکان بێت کە یەکیان رەنگە زۆر خۆشحاڵ نەبێت نە بە سەرکەوتنی حکومەت و نە بەسەرکەوتنی کاک قوبادیش وەک کەس بۆیە لەوێوە چاوەڕوان پەرچەکردارەکان لە بەرامبەر جێبەجێکردنی یاسای چاسازی توند بن،ئەگەر دۆخی کاک قوباد و تیمی یەکێتی لە ناو حکومەت بە رەوشی تیمی هاوبەشی سێیەمی حکومەت کە بزووتنەوەی گۆڕانە بکەین، ئەوە دەبی ئیرەیی بە دۆخی باشی تیمی یەکێتی ببەین، چونکە بزووتنەوەی گۆڕان وەک چۆن لەناو پەڕلەمان دابەش دوو بووە، لەوە دەچێ لە گردەکەش هەمان دۆخ بێت و سەرکردایەتیەکەی کۆنتڕۆلی بەسەر هەموو ئۆڕگانەکانی لەدەست دابێ و هەندێکیان نەک حیساب بۆ بڕیارەکانی سەرکردایەتیان نەکەن بگرە دژایەتیشیان بکەن وەک ئەندامانی فڕاکسیۆنەکەیان لە بەغدا. سەرۆک وەزیران و جێگرەکەی و تێکڕای تیمی حکومەت کە تا ئێستا باشیان هێناوە و بە یەک دەستی و یەک باوەڕی رووبەڕووی ئەو قۆناغە سەخت و هەستیارە بوونەتەوە و خەریکە باری لەنگی سیاسی و ئابوری کوردستان راست دەکەنەوە، بۆ ئێستا هەرێمی کوردستان و بەهێزکردنەوەی و گەڕاندنەوەی پێگەی شایستەی خۆی وەک قەوارەیەکی دەستوری و بۆ خەڵکەکەی پێویستە لە جاران زیاتر هەموویان وێکڕا مل بدەنە بەر ئەو ئەرک و کارە قوڕسە و کوردستان ببەنە قۆناغێکی دیکە کە تێیدا دادپەروەری و خزمەتگوزاری و خۆشگوزەرانی بۆ هەمووان بێت نەک بۆ هەندێک.
.jpg)
عەبدولرەزاق شەریف یەکەم: سیستەمی هەرێم و دروستکردنی هەرێمەکان وەک ماف و پرەنسیپ بە مادەی دەستوری سەدونۆزدە و یاسای ژمارە سیانزەی ساڵی دوو هەزاروهەشت، رێکخراوە، نوێنەرانی کورد کاریگەر بون لە نوسینەوەیدا، لە پەرلەمانیش دەنگیان پێداوە، دیارە زۆرینەی خەڵکی کوردستانیش دەنگی بە دەستوری عێراق داوە، مانای پەسەندیان کردوە. ئایا ئەزانی هەرکەس ولایەنێک دژی دەستوری عێراق بێت مانای وایە دژی ئیرادەی زۆرینەی خەڵکی عێراق و هەرێمی کوردستانە.! مافەکانی خەڵک بۆ دروستکردنی هەرێمەکان و شێوازی رێکخستنی ئەرک و پەیوەندییەکانیان زۆر جیاوازە لەو دو ئیدارەییەی لە ئەنجامی شەڕی ناوخۆ سەپێنرا، بۆیە پێکەوە چواندن و بەراوردکردنیان هەڵەیەکە ناکرێ و ناشێ کەسانی ئاگاداری سیاسەت و حوکمڕانی تێی بکەون، بەداخەوە کاک ئارێز تێی کەوتوە . دوەم: تێکەڵاوکردنەوەی دو ئیدارەی پێشو، بە پێناسەی حوکمڕانی روینەداوە پێم سەیرە کەسێک هەبێ لەم کوردستانەدا شانازی پێوە بکات و بە دەستکەوتی گەورەی بزانێ، سنوری دێگەڵە و پاوانی زۆنەکانی سەوز و زەرد ڕوی قسەکردنی حیزبایەتیان نیە، هەروەک چۆن بیست وهەشت ملیاری قەرز و سەدان ملیار دۆلاری فرۆتنی نەوت روی قسەکردنی حوکمدارێتیان نیە، خۆزگە کاک ئارێز هەندێ لەو دەستکەوتانەی ریز بکردایە کە ئێمە نەمانبیستون. سێیەم: ئێمە پرۆژەی ( بەهەرێمکردنی پارێزگای سلێمانی ) مان بۆ چارەسەرکردنی کێشە و بێشەکانی حوکمڕانی عێراق و هەرێمی کوردستان نوسیوە و کاری بۆ ئەکەین و بە تەنیا چارەسەریشی ئەزانین، گەر کاک ئارێز خۆی و هاوڕێ و هاوبەشەکانیان رێگە چارەیەکی تریان بۆ ئەو شێرپەنجەیە هەیە کە لە جەستەی خاک و خەڵکی کوردستاندا چاندویانە، با بەیانی بکەن و ئێمەش وێڕای دەستخۆشی گفتوگۆشی لەسەر ئەکەین . چوارەم : هیچ کەس نەیوتوە ( گەر سلێمانی بو بە هەرێم راستەوخۆ گەندەڵی و نادادپەروەری کۆتایی دێت )، وەک ئەوەی کاک ئارێز لە روی هەوادارانی پرۆژەکەی ئەدات. بەڵکو وتومانە و کاریشی بۆ دەکەین کە لە بە هەرێمبونی پارێزگای سلێمانیدا، دەستورێکی پێشکەوتو دەنوسینەوە، تیایدا بنەماکانی سیستەمێکی حوکمڕانی تەندروست ئەچەسپێنین و هەمو پایەکانی هەستانەوە و بەگژاچونەوەی گەندەڵی و نادادی دروستدەکەین، خەڵکی ئەم شارەش بە فەرهەنگ و مێژوی سیاسی خۆیەوە مقەوەماتی ئەو ئاڵەنگارییەی تێدایە و ئەتوانێ لە ڕەگەوە دڕکەزی و تۆوی ناپاکی و ناڕێکی بیست ونۆ ساڵی حوکمڕانی حیزبە دەسەڵاتدارەکان هەڵبکێشێت. بەڵێ کاک ئارێز لەگەڵ دانانی بەردی یەکەمی ئەو پایە پتەوانەی حوکمڕانی خەڵکی ئەم دەڤەرە هەنگاوی یەکەم بۆ بەختەوەری و رزگاری و ئازادی ئەنێن، پێشکەوتن و گەشەکردنی سیستەمی سیاسی عێراق و پارێزگاکانی تری کوردستانیش لێرەوە دەست پێدەکات، کێشەی دابەشکردنی دەسەڵات و سەروەت و سامانی هەرێم و پاوانخوازی لە و ناوچەگەرێتیش چارەسەر دەبێت. پێنجەم: ئەوەی مێژوی سیاسی و حیزبایەتی شاری سلێمانی خوێندبێتەوە هەرگیز مەترسی دروستبونی دیکتاتۆریەت نابینێ و پێشبینی ناکات، حوکمداری شێخ مەحمود و دروستبونی ( پ د ک ، ی ن ک ، ب گ ) و دواتر بەگژاچونەوە یان پشتلێکردنیان، وانەیەکی بەسودە بۆ ئەوانەی ئومێد یان ترسیان لە حوکمی بنەماڵە و دروستبونی دیکتاتۆریەت هەیە . شەشەم : بەڵێ کاک ئارێز بە هەرێمکردنی پارێزگای سلێمانی رێگەیەکی دەستوری و یاساییە، بە دەنگ و ئیرادەی خەڵک جێبەجێ دەکرێت و ئەوەی لە ئەلف و بای دیموکراسیەت تێبگات و بڕوای پێی هەبێت نابێ رێگری لە ویستی خەڵک لە چوارچێوەی یاسا و دەستوردا بکات . حەوتەم : ئەو رەحمەی کاک ئارێز داوای ئەکات لە خەڵکی سلێمانی یەوە بۆ خەڵکی هەولێر و دهۆک بتڵیسێتەوە، مایەی قسە لەسەرکردن نیە ، چونکە خوڵقی ئێمە رێگە نادات لە ( بارزانی و تاڵەبانی یەوە ..... هەتا کاک ئارێز ) نمەک سوێریمان بدەینەوە بە رویاندا، ئەگەر مەبەستیشی ئەوەیە لە چنگی پارتی رزگاریان بکەین، سەردەمی شەڕی ناوخۆی هەولێر و کەپک و کڵاوی چیاکان بەسەرچوە و ئەڵێین بە خەباتی دەستوری و یاسایی ئەتوانن چارەنوسی خۆیان دیاری بکەن .
.gif)
جەعفەر عەلی لە ماوەی رابردوودا، تەکیەی قادری کەسنەزانی لە شاری سلێمانی، قسە و باسی زۆری لەبارەوە کرا، زۆرترین سەردانی سیاسییەکان و چاوی سۆشیال-میدیا لەسەر شێخی نوێ، نەھرۆ کەسنەزانی بوو. ئەمڕۆ لەم تەکیەیەدا پیاوێکی ھەڵگری بڕوانامەی دکتۆرا رێبەر و مورشیدی باڵای تەریقەتە. لە سەرۆک کۆمارەوە تا ھاوسەرۆکانی یەکێتی سەردانی دەکەن، خۆیشی لە ھەولێر و پیرمام لە جوڵەی سیاسیدایە و سەردانی خێزانی سیاسی بارزانی و دەسەڵاتی یەکەمی کوردستان دەکات. لە بارەگای تەریقەتەوە لە سلێمانی پێشوازی لە میوانەکانی دەکات، وەک پیاوی تەبایی، ئاشتەوایی سیاسی و کۆمەڵایەتی، بە یەکەوە ژیان و رێککەوتن، قسە بۆ ئامادەبوان دەکات، رێنوێنیان دەکات و مژدەیان پێدەدات. ئەو نایەوێ و پێناچێ بەوەش رازیبێت بە تەنیا وەک شێخێکی تەریقەت دەرکەوێ، بەڵکو گەرەکییەتی لە تونێڵی تەریقەتەوە بپەڕێتەوە بۆ ناو دونیای سیاسی. ھەرچەندە پێشتریش چووەتە ناو ململانێ و کێبڕکێی ھەڵبژاردنی عیراق و ویستویەتی وەک لیستێکی پەرلەمانی و قەوارەیەکی سیاسی لە گۆڕەپانەکەدا وەک سیاسییەک دەرکەوێ و بناسرێت، بەڵام نە چانس یاوەری بوو، نە کەشف و کەرامات فریای کەوت تا لە ئامانجە سیاسییەکەی نزیکی بخاتەوە. دوای مردنی شێخ محەمەدی باوکی و دانیشتنی لەسەر کورسی باڵای شێخی باوک و وەرگرتنی گۆچانەکەی، دەیەوێ بە رێگەیەکی خێراتر بە ئامانجە کۆنەکەی بگات. ئەمجارەیان وەک کەسی یەکەم و رێبەری باڵای تەریقەت، لە رێی سودوەرگرتن لە سەرمایەی رەمزی دینییەوە دەیەوێت وەک یاریکەر و ژمارەیەکی سیاسی گەورە و حیساب بۆکراو، ھەم لە مەیدانەکەدا دەرکەوێ، ھەم بە ئامانج و خەونە سیاسی و شەخسییەکانی شاد بێت. لەگەڵ دانیشتنی لەسەر کورسی باڵای تەریقەت، ھەنگاوی یەکەمی بۆ ناو دونیای خەونە سیاسییەکانی لە رێی کردنەوەی دەرگای تەکیەی قادری کەسنەزانییەوە بۆ سیاسییەکانی سلێمانی و لە دەرگادانی سیاسییەکانی ھەولێر دەستی پێکرد. وێڕای ھەوڵدان بۆ نمایشی دەسەڵات و پێگەی جەماوەری، کاتێک لە بوونی کەرەنتینە و قەدەغەی ھاتووچۆدا، سنورەکانی پارێزبەندی تەندروستی و رێنماییەکانی خۆپارێزی حکومەت دەشکێنێ و لە بارەگاکەیەوە پێشوازی لەو مورید و دەروێشانە دەکات، کە لە رۆژھەڵاتی کوردستان و ناوەوەی ھەرێمدا روویان لە تەکیەکەی دەکرد. سەردان و پێشوازییەکانی شێخی کوڕ، یان شێخی نوێ، بە تەنیا رواڵەتی و کۆمەڵایەتی نین، بەڵکو بەرگی سیاسەتیان پۆشیوەو ھەوڵێکە بۆ بەکارھێنانی پێگە و کورسی دینی بۆ دانیشتن لەسەر کورسی سیاسەت. ئەم مۆدێلی ئاوێتەکردنی تەریقەت بە سیاسەت، نە بۆ ئێمە شتێکی تازەیە، نە بۆ گەلانی ناوچەکە و دونیا. تەریقەت و مەزھەب و دین، جگە لە کورد، لە تورکیا، سعودیە، لیبیا، جەزائیر، ئێران، ئیسرائیل، عیراق و تەنانەت لە ئەوروپاشدا، رۆڵی لە سیاسەت و ململانێی سیاسی و پێکھێنانی نەتەوە و بونیادنانی دەوڵەتیشدا بینیوە. ئەوەی شێخ نەھرۆ دەیکات، نە شتێکی تازەیە، نە ئەزمونێکی تاقینەکراوەیە. ئەگەر شتێکی نوێ لەم دونیابینییەی شێخ نەھرۆدا ھەبێت، ھەر ئەوەیە کە ئەزمونێکی کۆن لە دونیایەکی نوێدا تاقیدەکاتەوە و بە ئامراز و کەرەستە و عەقڵی رابردوو، ئێستا دەخوێنێتەوە، تۆینبی گوتەنی، ھەڵگرتنی شەرابێکی نوێ لە شوشەیەکی کۆندا، کە سەرەنجام دەبێتە ھۆی زیان گەیاندن بە شەراب و شوشەکەش، چونکە شوشە کۆنەکە بەرگەی گەنینی شەرابە نوێکە ناگرێت و دەشکێت. بۆ ئەوەی شەراب و شوشەکەش پارێزراو بمێنن، دەبێ شەرابی نوێ لە شوشەی نوێدا ھەڵبگیرێت. کۆمەڵگە و ژیانی نوێ، بە عەقڵ و فیکری نوێ مامەڵە بکرێت. ئەوەی شێخ نەھرۆ دەخوازێ لە دونیای سیاسی و کۆمەڵایەتیدا تاقیبکاتەوە، پارادۆکسی ھەڵگرتنی شەرابە نوێکەیە لە شوشەی کۆندا. سیاسەت بە کەشف و کەرامات، پێشنیازی مەراسیمی سازکردنی چلە، بە زنجیر و شیر و زەرگ لە خۆدان و توانەوە لە بوونی خاڵقدا ناکرێت، سیاسەت نابێت قاچەکانمان لەسەر زەمینەوە بگوازێتەوە بۆ ئاسمان. سیاسەت، ئارێنت گوتەنی، واتە ئازادی. لە یاسا و دیسپلین و پرەنسیپەکانی تەریقەت و دەروێشیشدا چەمانەوە ھەیە، بەڵام ئازادی نا. مرۆڤ کاتێک دەچێتە جیھانی دەروێشییەوە و حاڵ دەگرێت، وەک بوونێک وجودی نامێنێ، کاتێکیش تۆ وەک بوونێک بەرەو ونبون چوویت، ئەو کات ئازادیشت دۆڕاندوە، بۆیە گەڕان بە دوای خەونە سیاسییەکان لە سەردەم و رۆژگارێکی نوێدا، بە کەرەستە و ئامرازی کۆن ناکرێت. دەتوانی بە رێگەی کۆن ئەڵقە بازنەییەکانی زیکری تەریقەت و دەروێشانە گەرم و بەتینتر بکەی، بەڵام ناتوانیت کۆمەڵگە ببەیتەوە، دەتوانی وابکەی ژمارەیەک، بگرە ھەزاران لە مورید و پەیڕەوان و دەروێشەکانت بۆ دەست ماچکردن تا سەر ئەژنۆ بنوشتێنیتەوە، بەڵام ناتوانیت لە پێش کۆمەڵگەوە بڕۆیت. ئەوەی شێخ نەھرۆ و ھەر شێخێکی دیکە گرنگە بیزانێت، ئەوەیە کە ئەم کەرەستە کۆنانەی بەردەستیان بۆ بیناکردن و ھێنانەدی خەون و ئامانجی تازە لە سەردەمێکی گۆڕاو و نوێدا، گونجاو نین. دونیای ئاڵۆز و پێشکەوتووی ئەمڕۆ بە کەشف و کەرامات و زیکر و حاڵی دەروێشانە ناخوێنرێتەوە.
ڕێبوار چەلەبى سەرەتا مەبەستم لە وشەی ئاوەزمەندیی(مێنتاڵێتی)یە عەقڵیەتە، بیرکردنەو ھزری سیاسیی سیاسەتوانانی کوردە، کە ئێستا کوردستان بەڕێوەدەبەن و بەفەرمی نوێنەرایەتی رامیاریانەی کورد دەکەن. ئاوەزمەندی ئەوان لە بیروڕاکانیان و کردەسیاسیەکانیانەوە دەردەکەوێت،کە ماوەی ٣٠ فەرمانڕەوایەتی ھەرێمی کوردستان دەکەن. بنەماکانی ئاوەزمەندی سیاسیی کورد: ١-کورتبینی و نەبوونی دیدگای ستراتیجی و نەڕوانینی قوڵ. دەشێت ئەم بنەمانیە بەمیراتی بۆ سیاسەتوانانی ئێستا مابێتەوە، بەدرێژایی مێژووی کورد کورتبین بووە و ئایندەی نەخوێندۆتەوەوسیاسەتی رۆژی کردووە. ٢-گریمانە و پێشبینی بۆ روداوەکان لاوازبووە و ھەرگیز ئایندەیان وەک ئەوەی بەدیدێت نەخوێندۆتەوە. سەرکردە گەورەکان لەمبازنەیە دەنەچوون! روداوەکانی ٣١ ئاب و ١٦ی ئۆکتۆبەر لە بەرچاوی خۆمان بینمان، پێشبینیان نەدەکرد و دوای رودانی شیکاریان کردووە و لەسەری دوواون و ساڵە وەک قەوانە کۆنەکە لێی دەدەنەوە! خۆ مێژووی دورتر ئاشبەتاڵی ١٩٧٥ باشترین بەڵگەیە، کەس پێشبینی نەکردبوو،کەروشیدا شۆڕشەکەیان بۆ توانەوە.. وەرە بۆ ئێستا ریفڕاندۆم و سیاسەتی ئابوریی سەربەخۆو ...ھتد پێشبینیی ئەنجامەکانیان نەکردووە سیاسەتی ئەو ڕۆژەیان کردووە کە ئاوەزیان پێیشکاوە؟ ٣-لاوازیی دبلۆماسی و پەیوەندی دوور لە بەرژەوەندیی نیشتمانی. ئاوەزمەندی سیاسەتوانانی کورد، بەزانست سیاسەتیان نەکردووە و ھەردەم وەک بنەماڵە و بە عەقڵی عەشایەریی مامەڵەیان کردووە. سەیربکە میرنشینەکان ، لەنێوان دەوڵەتی عوسمانی و سەفەویدا، ھەردەم لاواز و شکستخواردوو دەرکەوتوون و گەمەی سیاسیان پێکراوە! شێخ مەحمودی حەفید لەنێوان تورکە کەمالیەکان و ئینگلیزدا ،ھەردەم سیاسەتی سەرگەردانی و نەشارەزایی دیبلۆماتیان پەیرەوکردووە و بەسەریاندا شکاوەتەوە! ئەمڕۆ دەسەڵاتدارانی ھەرێم ھەمیشە لاوازدەردەکەون، لە ئاستی نێودەوڵەتی و ھەرێمایەتی پاشکۆ و شکستخوادوون ... ئەنجام؛ ئەمەو زۆر بنەمای تر پێماندەڵێن، ئاوەزمەندی سیاسی کورد لاواز و کورتبینە و لەسەر بنەمای زانستی سیاسی و عەقڵانیەت دانەمەزراوە و ئەولاوازیەش بەمیرات ماوەتەوە و سیاسەتوانانی ئێستای کوردیش لەم بوارەدا کۆڵەوارن و ئەوجۆرە ئاوەزمەندیە ھەڵەیەش بێ ئاکام و ئەنجام دەبێت!
.jpg)
ئەبو كاروان ماشێنێكی گەوەرەی میدیا خراوەتە خزمەتی بیری شۆڤێنیزمی نەتەوایەتی، ئەو بیرەی كە كورد خۆی گەورەترین قوربانی دەستێتی، هەنوكە حیزبەكانی دەسەڵات‌و هەندێ نوخبەی تری دەسەڵات كەوتونە تێژ‌كردنی، بازاڕێكیان بۆ گەرم كردووە كە لەڕووی شكڵەوە پیشاندانی دڵسۆزییە بۆ نەتەوەو هەستكردنە بە هەڕەشەو ناوەڕۆكەكەی بریتیە لە لابردنی فۆكس بۆسەر داوای ڕەوای خەڵكی لەناوخۆی كوردستان، هەناردەكردنی هۆكاری قەیران‌و دەردەسەرییەكان بۆ دەرەوە، بۆ خستەنە ئەستۆی ئەوانی تر. ئەم ماشێنە ئیعلامییە بێ كاریگەر نابێ، ئاسەواری خۆی لەنێو خەڵكێكی بەرچاو بەجێهێشووە، دواینیان ڕووداوەكەی سەری ساڵی فاملی مۆڵ بوو. شەوی سەری ساڵی لەبەردەم (فامیلی مۆڵ)ی هەولێر پایتەخت، هێرش كرایەسەر پاسی گەشتیارانی بەغداو شارەكانی تری باشورو ناوەڕاستی عێراق، هاواری گەنجانی كورد لەژێر ناو و دروشمی (ئەوە عەرەبەو تێی هەڵدە)، شەرمەزارییەكی تری تۆمار كرد بۆ دەسەڵاتداران، چونكی داوای لێبوردن‌و هەوڵدانی زیندانیكردن‌و سزادانییان ڕووی دەسەڵات‌و بەرپرسانی سپی ناكاتەوە، لەبەر‌وەوەی ئاڕاستەی بیری شوڤینیەت دەمێكە كاری لەسەر دەكرێت‌و بڵاوكردنەوەی لە كەناڵەكانی ڕاگەیاندن‌و لەچاوپێكەوتن‌و نوسینەكاندا هاندەرن بۆ ئەوەی ئەو ڕەفتارو كردارانە دووبارەو دەبارە بێتەوە، ئەو شیوازە لەلایەن بەرپرس‌و سەركردەكانەوە بڵاودەكرێتەوە بە چەپ‌و ڕاستەوە، پێچەوانەی ساڵانی تیكۆشانی حزبە سیاسییەكان‌و خەباتی گەلی كوردستانەوەیە، دوورە لە هەموو داب‌و نەریتێكی كۆمەڵگای كوردستان، دوورە لە ڕەوشت‌و كلتووری لێبورەدیی‌و برایەتی گەلان‌و بەیەكەوە ژیانی ئاشتییانەو مروڤدۆستانەی خەڵكی كوردستان‌و حزب‌و لایەنەكانێتی لە ڕابوردودا، گەڕانەوەیە لەدروشمی (دیمكراتیەت بۆ عیراق‌و حوكمی زاتی یان حوكمی زاتی حقیقی یان فیدرالیەت بۆ كوردستان). گرێمان خەباتمان بەردەوامە بۆ سەربەخۆیی كوردستان‌و دامەزراندنی دەوڵەت، ئەوا دیموكراتیەت‌و برایەتی گەلان‌و ئاشتی‌و ئازادییەكان‌و مافی مرۆڤ، دروشمی سەرەكی دەوڵەتی كوردستان بێت نەك شەڕی كوردو عەرەب‌و نەتەوەكانی تر. لەوەتەی گەلی كوردستان هەیە، بەشوڕش‌و بەرخودانی حزب‌و لایەنە سیاسییەكانییەوە بۆ جاریكیش نەمان بیستووە كێشەی گەلی كوردستانیان كردبێتە شەڕی كوردو عەرەب، بەڵكو بەردەوام وتراوە كیشەی ئێمە، كێشەی گەلی كوردستان، لەگەڵ حوكمڕانانی بەغدایە نەك نەتەوەی عەرەب. دیسان دەڵێم لێدانی گەشتیاران لە نەتەوەی عەرەب پەیوەندی بە ئاڕاستەی بڵاوكردنەوەی بیری شوڤێنییەتەوەیە كە لەم ساڵانەی دوایدا بە دووكەڵی ڕەش قاندەدرێت‌و تا كار بگاتە ئەوەی كادریكی بیری چەپ بڵێت لەكاتی شەڕی داعش، دەبوو هێزی پێشمەرگە (سد مۆسڵ)ی بتەقاندایەتەوە بۆ ئەوەی دوو ملیون عەرەب بە ئاو بخنكایە. وریابن‌و قەیرانەكان زیاتر مەكەن، كێشەكان زۆرتر مەكەن، شەڕی عەرەب‌و كورد بەرپامەكەن، ئەی لایەنگرانی دەسەڵات.
.gif)
حلمى رەسول رەزا سەرەتا با لە لوغزى خودى ئەو پرسیارەوە دەستپێبکەم، کە زۆر جار لەناو سۆسیال میدیاو لەزمانى زۆر کەسى سیاسییەوە بەدەلالەتى جیاواز جیاواز دەبیسترێت و فرێدەدرێتە ناو خەڵکەوە. پرسیارەکە ئەوەیە، ئاخۆ خاوەن پرسیارەکە، لاى وایە دکتۆر بەرهەم کەسێکى جیاوازى ناو دنیایى سیاسى ئێمەیە بۆیە ئەو حەقە بەخۆى ئەدات لەناو هەموو ئەو سیاسیانەى ناوکایەى حزبى کوردى و عەرەبى، پرسیارە بەرەو رووى ئەو بکاتەوە، گەر دەوترێت پەیوەندى بەپۆستەکەیەوە هەیە، ئەى پێشتر هەر بەمەست و لە لوغزێکى ترى سیاسییەوە باس لەوە نەکرا کە پۆستەکە تەشریفاتیەو هیچ دەسەڵاتێکى نییە! با لەوەش گەرێت مەبەستى پرسیارەکە چییە، بەڵام ئاخۆ ئەوەى ئەو پرسیارە ئەکات، بەحەقیانەتەوە دادوەرى لەوە کردوە کە لەوەتى دکتۆر بەرهەم بووە بەسەرۆک کۆمار چى کردوە و بەوردى چاودێرى هەنگاوەکانى کردوە، یان ئەو پرسیارە تەنها هەر بۆ ئەوەیە، لەپشتیەوە هەموو کێشەو گرفتەکانى نێوان بەغداد و هەولێر، کوردو عەرەب، کێشەى ئابورى و نەبوونى مووچەو شتەکانى تریش گەر نەخاتە سەر شانى ئەوا بیکاتە بەشێک لەکێشەکان و بەوەش دکتۆر بەرهەم هاوتا بکەنەوە بەهەموو ئەو کەسایەتییە سیاسى و حزبیانەى بوونە هۆکارى هەموو ئەو ئاڵۆزیانەى ئەمرۆ بەرەو رووى هەرێم و خەڵکیش بووەتەوە. لە مێژووى ئیمپراتۆریەتى فارسیدا و بۆ توێژینەوە لە لایەنە جیاوازەکانى ژیانى ئەو ئیمپراتۆریەتە توێژەران زیاتر پشت بە سەرچاوە یۆنانیەکان دەبەستن؛ تاکە هۆکاریش ئەوەیە، یۆنانیەکان دوژمنى فارسەکان بوونە کەچى بەو پەڕى ئەمانەتەوە رووداوەکانیان تۆمار کردوە. دیارە ئەم رستەیە بۆ رووداوە مێژووییەکانى تریش هەر راستن، بەوەى کەم دەبینرێ کەسى رکابەر راستیەکە بە ئەمانەتەوە بگەیەنێ، کاتێ دەشى گەیەنێ ئەوا گومان لەسەر راستى و دروستى زانیاریەکە نامێنێ. لە دەرەوەى کایەى حزبى کوردى و سیاسى کورد، کەبەداخەوە خۆیان تا بینەقاقایان لە کەموکورتى چەقیوەو هەر خۆشیان بەرپرسیارى دۆخەکەن، دکتۆر بەرهەم وەک کەسایەتیەکى سیاسى بیرتیژو چالاک و بەزموون سەیردەکرێت، جگە لەو رێزو پێگەیەى لەناو دنیاى دەرەوە هەیەتى، تەنانەت عەرەبەکانیش؛ چونکە لەدەرەوەى حەسادەت و بوغزە سیاسییەکەى کورد وەستاون، لە سیاسى و حزبیەکانى خۆشمان باشتر کارەکانى هەڵدەسەنگێنن، ئەمرۆ یەکێک لە سەرکردە سیاسیەکانى شیعەکان بەناوى "بەها ئەعرەجى" پەردەى لەسەر ئەو راستیە لاداو ئاشکراى کرد سەرۆک کۆمار وەک سەربازێکى ون بە شەوو بە رۆژ سەرقاڵى ئەوەیە کە هەڵبژاردنێکى پاک و بێگەرد ئەنجام بدرێ و خواستى خەڵکى بەدى بێت. ئەگەر یەک تۆز بە وردى لەم کارە وورد بینەوە کە ئێستا سەرۆک کۆمار دەستى داوەتێ، ئەوە دەردەکەوێت یەکێک لەبنەماکانى دەوڵەتى دیموکراتى و گەرانەوە بۆ راى خەڵک بریتیە لە پرسى هەڵبژاردن کە بەداخەوە لەدواى ٢٠٠٣ەوە خەڵکى عیراق خەونى پێوە دەبینن و بەدەست گەمە پێکردنى ئەنجامەکانى هەڵبژاردنەکانەوە دەناڵێنن. ئێستا بەرهەم ساڵح، لە لوتکەى دەسەڵاتەوە داوا دەکات ، تەزویرى هەڵبژاردنەکان بنەبڕ بکرێت و کارى بۆ کردوەو بەکردەوە سەرقافڵەى ئەم هەنگاوەیە، دەیەوێ لە جیاتى دەستخستنە بازاڕ و پاوانکردنى دەروازە سنوریەکان بۆ بەرژەوەندى حزب دەوڵەتدارى بکرێت و داهاتەکان بچنەوە خزمەتى خەڵکى، دەیەوێ میدیا ئازاد بکرێت و چاودێرێکى راستەقینە بێت بەسەر حکومەتەوەو هەرجارەى خۆشى دەڵێ پێویست نەکات پارە بدزرێ و بدرێـتە میدیا بۆ ئەوەى پینەو پەڕۆى گەندەڵى و کەم و کورتى پێ بکرێت، دەیەوێ دادگا دەستى کراوە بێت لە موحاسەبەکردنى هەرکەسێک درامەتى وڵات بە فیرۆ دەدات، بەکورتى دەیەوێ حوکمى رەشید بچەسپێ، بەڵام هەموو ئەوانەى پێدەکرێت یان نا، ئەو شتێکى ترە، هەرچەند زۆرجار بەهۆى هەڵوێستەکانیەوە مەترسى لەسەر ژیانى خۆشى دروست کردوە، بەڵام لەوەش گرنگتر ئەوەیە خۆى هیچ کات بەشێک نەبووە لەو خراپەکاریانەى ئەم دۆخەیان دروست کردوە، نە منداڵ و کەسى نزیکى خۆى بەشدارى بازرگانى و سیاسەت پێکردوە، نە خۆشى بەشێک بووە لەوەى هۆکاربێت بۆ تێکدان و ئاڵۆزى دۆخى کوردستان، بۆیە هەقە ئەوەى دەیەوێت بە لوغزى سیاسییەوە ئەو پرسیارە ئاراستەى دکتۆر بەرهەم بکات، لەپێشدا لە وێوە دەستپێبکات خۆ گەر ئەو ئەوکارانەشى بەهەر هۆیەوە وەک خۆى بۆ ئەنجام نەدرابێت کە ئەمرۆ خەڵک چاوەرێى دەکەن، لەبەرامبەریشدا ئەوکارانەى ئەنجام نەداوە کە ئەم دۆخە خراپەى ئەمرۆیان بۆ خەڵک دروست کردوە.
.gif)
فەرحان جەوهەر رووداوی هەڵکوتانەسەرکاپیتۆڵ لەلایەن لاینگرانی سەرۆک ترامپ ، لە شەشی ئەم مانگەدا دیموکراسی و سەروەری ئەمریکای هەژاند ، بەڵام جارێکی ترئەم رووداوە سەلماندی ئەمریکا وڵاتێکی مەزنە و پایەکانی گەلێک لەوە قایم ترن رووداوێکی وا بتوانێ بیڕۆخێنێ ، دۆناڵد ترامب لەمێژە بیری لە سەرشێتیەکی وا کردۆتەوە ئەگەر دەرنەچێتەوە ، چونکە بەرلە دەسپێکردنی هەڵبژاردن هەر زوو باسی لە تەزویر دەکرد ، ئەمەش وەک ڕێ خۆشکردنێک بۆ کارێکی لەم جۆرە ، هەروەها بەرلە پێنج هەفتە پێش هەلبژاردن ، ئیمی کونی بارێتی وەک ئەندامی دادگای باڵای فیدڕاڵی دانا کە دادوەرێکی لە خۆی نزیکە ، هەروەها لە هەموو دادگاکان نزیکەی سەت و پەنجا دادوەری لەوانەی خاوەن ئاراستەی فکری پارێزگارەکانن دامەزراندوون بەو هیوایەی لە کاتی دۆڕاندنیدا تانە یاسییەکانی لە دەرەنجامەکانی هەڵبژاردن قبوڵ بکرێن ، واتە ترامب پێشبینی دۆڕاندنی خۆی کردبوو ، بۆیە ئەم سیناریۆیانەی لە مێژە داناون ، بەڵام ئەوەی ئەمریکای بەگەورەیی هێشتەوە وهەڵوێستی ئەو دادوەرانەبووکە هەموویان تانەکانی دۆناڵد ترامپیان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەکان رەت کردەوەوویژدانی خۆیان بۆ ترامب نەگۆڕی و بێ لایەنی خۆیان پاراست و پارێزگاریان لەو سوێندە کرد کە دەبێت پابەندبن بە دەستوری وڵاتەوە ، هەروەها سەرۆک ئەڕکانی سوپا جەنەڕاڵ مارک میلی رایگەیاند سوپا جگەلە پابەند بوون بەدەستورە هیچ پابەندیەکی تری نەبە کەسەوەو نە بە حزبەوەو نەبە تائیفە و قەبیلەوە نییە ، گوتی : ئێمە پارێزگاری لە دەستور دەکەین ، بۆیە ئیدی ترامب کەوت و هەموو ژەمارەکانیشی لە تۆڕە کۆمەڵاتییەکان داخران ، بەمەش گەلی ئەمریکا بۆ هەموو جیهانیان سەلماند کەئەمریکا وڵاتی دامەزراوەکانە ، نەک سەرۆکەکان ، بۆیە وڵاتێکی وا نەک هەرناکەویت و لاوازنابێ ، بەڵکو گەورەو بەهێزتر دەبێت ، دڵنیاشم دوای ئەو رووداوە ئەمریکا لەبەرچاوی جیهان گەورەتر بوو.
.gif)
سەردار قادر چەند رۆژێكە هەڵبژاردنی پەرلەمانی داهاتووی عێراق ، بۆتە باسی لایەنە سیاسیەكان وە تایبەت مەسەلەی هاوپەیمانی ، چونكە ماوەیەكی كورتی ماوە بۆ داخوازی لە كۆمسێۆن پێشكەش بكەن . هەڵبژاردن بە ڕێگەوەیە ؟؟ لایەنە سیاسیەكان وەك نە باران یان دی بێت و نە تۆفان هەموو كەوتوونەتە خۆ ، كۆبوونەوەكان جمەی دێت . گۆران كۆبوونەوەی جڤاتی نیشتیمانی و گشتی ئەكات دوور لە هەموو شتێك دەسەڵات ئەدرێتە خانە بۆ ئامادە كردنی پرۆژەیەك دواتر لە جڤاتی نیشتیمانی دەنگی لەسەر بدرێت . ئایا هاوپەیمانی لەگەڵ پارتی بكەن یان یەكێتی یان سێ قۆڵی ، یان فراوان بكرێت و یەكگرتوو و كۆمەڵیش؟؟؟ هاوسەرۆكەكانی یەكێتی ئەچنە لای گۆران و كۆبوونەوەی داخراو ئەكرێت ؟ پارتی ئەمرۆ ئەگاتە شار بۆ هەمان مەبەست ؟؟ ئەوەی بۆتە پرسیار هەموان وا باس ئەكەن خەتەر هەیە لەسەر قەوارەی هەرێم ئەبێت ناوماڵی كورد خۆی رێك خات ؟؟ ئەم كۆمیدیایە ؟؟؟ تا توانیان ململانێ ی یەكتریان كرد ، تا توانیان تاكی كوردیان وێران كرد ، ئەمرۆ سونە و شیعە بە خەتەر ئەبینن لەسەر قەوارەی هەرێم ؟؟؟ ئەبێت یەك ماڵ بین ؟؟؟ كەسیان باس لەوە ناكەن كە ترسیان هەیە لە بەشداری خەڵك لە هەڵبژاردن ؟؟؟ كەسیان باس لەوە نا كەن زۆرینەی خەڵك و شەقام ئەمانی ناوێت ؟؟؟ ماڵی كوردیتان بیر كەوتەو یان هەڵبژاردنەو هیچی تر ؟؟؟ ماڵتان وێران كرد هاووڵاتی خۆی بە خاوەن ماڵ نازانێ ؟؟؟ خاكتان لە دەست دا ، ئێوە خاكتان تەنیا بۆ خێرو بێرەكەی ئەوێت ، ئەوەش یۆ خۆتان و وەچەكانتانە ؟؟؟ ناكرێ بە ناوی پاراستنی قەوارە دیسان كار بكەنەوە بۆ پەرژەوەندی باڵای حیزب و بنەماڵە و تەكەتوول. تا كەی تاكی كوردی دوای خەونتان ئەخەن ؟؟؟ سەیرێكی لیستەكانتان بكەن ئەوەی ئێستا هەیە لە بەغداد چی ئەگوزەرێ ؟؟؟ ئەوەتا هاوپەیمانی هیوا لە بەغداد دروست ئەكرێت ؟؟؟ گروپی 15 ئەبێتە هاوپەیمانی هیوا ، نازانرێت سەرۆك كۆمار دوا تیری لە وێوەوە ئەوەشێنێت ؟؟؟ كەسە زوویرەكان لە حیزبەكان خۆیان كۆئەكەنەوە لیستی سەربەخۆ دروست كەن ؟؟ كەسی سەربەخۆ بە تەنیا خۆیان كاندید ئەكەن ؟؟ موچە ناگاتە مەنزڵگای گیرفان ؟؟ ماڵ روناك ناكاتەوە داواش ئەكرێت لە تاكی كوردی دەنگ بدە بۆ پاراستنی قەوارە ؟؟؟؟ پێشمەرگە بە خەمی گەورەوە ئەناڵێنێت ، داوای لێ ئەكرێ دەنگ بدە بە لیستی كوردستانی ؟؟؟ ئای لەم قەدەرە ؟؟ بۆ راستگۆ ناڵێن ئێمە هەڵەمان كرد لە حوكم رانی ؟؟ بۆ ناڵێن بە هۆی ئێمەوە خەتەر دروست بووە لەسەر قەوارەی هەرێم و مافی رەوامان ؟؟ كە كۆئەبنەوە بیرتان بێت ، تاكی كوردی كەرامەتی شكێنراوە ؟ ئیتر كاتی خیتابی راستگۆ بوونە ؟؟ كاندیدی نوێ ئەبێ خەونی خزمەتی هەبێت نەك موچەو خانەنشینی و رازی كردنی سەركردەو بنەماڵە و تەكەتوول ؟؟؟ كاتی ئەوە هاتووە لیستی بەر باخەڵتان لا ببەن و بیرێك بكەنەوە ئیتر سەردەمی خەونی هاووڵاتیە . كاتی ئەوە هاتووە كار بۆ خەمی گشتی بكرێت لێكدانەوەی بارودۆخی داهاتوو لە عێراقدا ئەركی هەموو لایەكە تا بتوانرێت خیتابی كوردی بە بنەمای عەقلانیەوە داڕێژرێت .
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
