(درەو میدیا): دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی پارتی بزوتنەوەی نەتەوە پەرستی توركیا" مەهەپە"، سەفەر ئیجانی جێگری لە حزبەكە دەركرد بەهۆی لێدوانێكییەوە لەسەر ئەردۆغان و هەڵبژاردنەكانی توركیا. سەفەر ئیجان لە لێدوانێكیدا رایگەیاندبوو مەهەپە رەجەب تەیب ئەردۆغان و ئاكەپەی لە شكستهێنان لە هەڵبژاردنەكاندا رزگاركردووە. لە كاردانەوەیدا بەرامبەر ئەو وتانەی دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی مەهەپە دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان بڕیاریدا بە دوورخستنەوەی سەفەر ئیجان.  

(درەو میدیا): مۆسكۆ و واشنتۆن رێككەوتن لەسەر ئەوەی سەرۆكی هەردوو وڵات، ڤلادیمێر پوتن و دۆناڵد ترەمپ لە وڵاتی سێیەم كۆببنەوە. ئەم كۆبوونەوەی نێوان ترەمپ و پوتن، دوای كۆبوونەوەی ڤلادمێر پۆتن سەرۆكی روسیا و راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا جۆن بۆڵتۆن لە مۆسكۆ راگەیەندرا. ترەمپ لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنوسان رایگەیاند دوای كۆبوونەوەی لوتكەی ناتۆ لە برۆكسل مانگی داهاتوو چاوی بە پوتن دەكەوێت و ئاماژەیبەوەشدل كە كۆبوونەوەكە لە هێلسنكی پایتەختی فینلەندا بەڕێوەدەچێت. ترەمپ ئاشكراشیكرد كە لە كۆبوونەوەكەیدا جەنگی سوریا و دۆخی ئۆكرانیا لەگەڵ هاوتا روسییەكەی تاوتوێدەكات. دواهەمین كۆبوونەوەی نێوان ترەمپ و پوتن لە پەراوێزی كۆبوونەكەی لوتكەی " ئاسیان"  لە تشرینی دووەمی رابردوو  لە ڤێتنام بەڕێوەچوو. دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆكی روسیا جۆن بۆڵتۆن راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا  وتی ترەمپ لە چەند هەفتەی داهاتوودا لەگەڵ پوتن كۆدەبێتەوە و وتیشی هەردوو سەرۆك دەیانەوێت كۆبوونەوەكە بكەنە هەلێك بۆ باشكردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو وڵات. پوتنیش رایگەیاند كۆبوونەوەی لەگەڵ بۆڵتۆن هیوای بە گەیشتن بە دەستپێكردنەوەی تەواوەتی پەیوەندییەكانی روسیای لەگەڵ ئەمریكا بەرزكردەوە و رونیشیكردەوە كە پەیوەندییەكانی مۆسكۆ و واشنتۆن لە باشترین دۆخدا نیە.    

( درەو میدیا): وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا داوا لە وڵاتان دەكات لە مانگی تشرینی دووەمەوە نەوتی ئێران هاوردەنەكەن و جەخحتیشیكردەوە هیچ لایەنێك لە سزاكانی نابورێت. لە كاردانەوەیدا بەرامبەر ئەو داواكارییەی ئەمریكا، نیهاد زیبكەچی ، وەزیری وزەی توركیا رایگەیاند توركیا پابەندی ئەو هەوڵانەی ئەمریكا نابێت و كاردەكات بۆئەوەی ئێران لەو هەنگاوەی واشنتۆن زیانی پێ نەگات. زیبەكچین لە كۆبوونەوەیەكدا لە ئەنكەرە لەگەڵ رابیتەی بازرگانی ئازادی ئەوروپا وتی:" توركیا پابەندی ئەو بڕیارەی ئەمریكا نابێت، و هەوڵدەدەین گرنگی بەو كارە بدەین بەجۆرێك ئێران كە وڵاتێكی دۆست و برامانە، رووبەڕووی هیچ ستەم و ئازارێك نەبێتەوە".  

(درەو میدیا): لایەنە ناكۆكەكانی باشووری سودان ئەمڕۆ چوارشەممە 27ی حوەزیران لە خەرتوومی پایتەختی سودان رێككەوتنێكیان بۆ ئاشتی ئیمزاكرد. ئەلدەردیری محەمەد ئەحمەد وەزیری دەرەوەی سودان رایگەیاند رێككەوتنەكە كە دوای 72 كاتژمێر لە ئیمزاكردنی دەكەوێتە بواری جێبەجێكردنەوە ئاگربەست و كردنەوەی رێگا و دەروازەكان بۆ گەیاندنی هاوكارییە مرۆییەكان و ئازادكردنی دیلەكان و كۆكردنەوەی چەك و كردنی هێزەكانی حكومەت بە هێزی نیشتمانی لە خۆدەگرێت. وتیشی :" دوای 120 رۆژ لە ئیمزاكردنی رێككەوتنەكە حكومەتێكی ئینتیقالی پێكدەهێنرێت". باشووری سودان دوای چەندین ساڵ شەڕ و پێكدادان لە سودان جیابوەوە و ساڵی 2011 سەربەخۆیی وەرگرت، بەڵام لە 2013ەوە شەڕی ناوخۆ لەو وڵاتە نوێیە دەستیپێكردووە و هەزاران كەس بوونەتە قوربانیی.  

 راپۆرتی / كاروخ عوسمان لە هەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی 2018 ی پەرلەمانی توركیا لە لیستی پارتی دیموكراتی گەلاندا " هەدەپە"  لە كۆی 67 كاندیدی دەرچوو، تەنها 41 كاندیدی كوردن و 26 كاندیدی تری جگە لە كورد دەرچوون  كە 21 كاندیدیان بەرەگەز  توركن، لە لیستی ئاكەپەشدا لە كۆی 295 كاندیدی دەرچوو، 68 كاندیدی بەرەگەز  كورد لە نێو لیستەكەیدا دەرچوون.  ئەم شێوزای تێكەڵیە لە كاندیدی پێكهاتەكان لە نێو لیستە جیاوازەكاندا خوێندنەوەی جیاوازی بۆ دەكرێت، هەندێك ئەو كاندیدە كوردانەی ناو لیستی  ئاكەپە بە جاش و بەكرێگیرا لەقەڵەم دەدەن و لەبەرامبەریشدا دەوترێت ئەی ئەو كاندیدە توركانەی ناو لیستی  هەدەپەدا چی ناودەنرێت، هەرچۆنێك بێت هەڵبژاردنەكانی توركیا و بەرنامەی لیستەكان سنوری پێكهاتەكانی بڕیوە. هاوپەیمانی پێشوەختی ئەكەپە و مەهەپە  دوای ئەنجامدانی هەڵبژاردن و پێكنەهێنانی حكومەت هەڵبژاردن لە توركیا دووبارەكرایەوە و لە 1ی نۆڤەمبەری 2015 گەڕێكی تری هەڵبژاردن بەرێوەچوو كە تیایدا ئاكەپە ٣١٧ كورسی بەدەستھێنا بەرێژەی ( 57.6%) ی كورسییەكان، بەمەش توانی بەتەنھا حكومەت پێكبهێنێت چونكە بۆ پێكهێنانی حكومەتی پێویستی تەنھا بە ٢٧٦كورسی ھەبوو لە كۆی ٥٥٠ كورسی پەرلەمان، لەبەرامبەردا هەدەپە  توانی ٥٩ كورسی بەدەستبهێنێت بووە ئۆپۆزسیۆن.  بەڵام لە هەڵبژاردنی 24 ی حوزەیرانی 2018 دا ‏ ئاكاپە ٢٩٥ كورسی لەكۆی ٦٠٠ كورسی بەدەستھێناوە بەرێژەی 49%) ی كورسییەكان،بەمەش 23 كورسی لەدەستدا لەچاو هەڵبژاردنی رابردوودا، كە دەبوو كورسییەكانی زیاد بوایە لەبەر ئەوەی ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمانی لە 550 كورسییەوە بۆ 600 كورسی زیادكراوە، بۆیە ئێستا بەبێ هاوپەیمانی ناتوانێت حكومەت پێكبهێنێت هەربۆیە پێش ئەنجامدانی هەڵبژاردن هاوپەیمانی  لەگەڵ مەهەپە گرێدا، ھەم بۆ لیستی پەرلەمانی و ھەمیش بۆ سەرۆكایەتی كۆمار.  رەجەب تەیب  ئەردۆغان بۆ سەرۆكایەتی كۆمار ( ٢٦ملیۆن و ٣٢٥ ھەزار و ١٨٨) دەنگی بەدەستهێناوە، لیستی پارتەكەشی ( ٢١ملیۆن  و ٣٣٥ھەزار و ٥٨١) دەنگی بەدەستهێناوە، جیاوازی نێوانیان ( ٤ملیۆن  و ٩٨٩ھەزار و ٦٠٧ )دەنگە، كە دەگەڕێتەوە بۆ هاوپەیمانێتی لەگڵ مەهەپە ، واتا ئەگەر هاوپەیمانی نەكردایە ( ٥٠+١)ی دەنگەكان ی بۆ سەرۆكی كۆمار نەدەھێناو  دەكەوتە خولی دووەم و بەھیچ جۆرێكیش نەیدەتوانی حكومەت پێكبهێنێت، بۆیە چاوەڕوان دەكرێت ئەردۆغان، پێشبینی ئەو ئەنجامانەی كردبێت بۆیە لەگەڵ مەهەپە پێشوەخت هاوپەیمانێتی كرد، ھەرچەندە چاوەڕوان نەدەكرا جەماوەری مەھەپە دەنگ بەئەردۆغان بدەن، بەھۆی ئەو جیاوازییە زۆرەی لەئاستی تێڕوانیندا ھەیانە، بەڵام پێدەچێت ئەردۆغان بەڵێنی گەورەی بەو پارتە دابێت. جیاوازی دەنگەكانی هەدەپە و دەیمرتاش  لەبەرامبەردا سەڵاحەدین دەمیرتاش كاندیدی هەدەپە بۆ سەرۆكایەتی كۆمار، ( ٤ملیۆن و  ٢٠٥ھەزار و ٢٤٣ ) دەنگی بەدەستهێناوە، بەڵام لیستی هەدەپە, ( 5 ملیۆن و ٨٦٥ھەزار و ٩٧٧ ) دەنگی بەدەستهێناوە، جیاوازی نێوان دەنگی دەمیرتاش و هەدەپە  ( ١ ملیۆن و ٦٦٠ھەزار و ٧٣٤ )دەنگە، ئەو جیاوازیەش بۆ تێگەیشتنێكی نێوان جەهەپە و هەدەپە دەگەڕێتەوە، كە پێشتر ڕێككەوتنێكی رانەگەیەنراو هەبوو،  كە بەشێك لەدەنگی جەهەپە بدرێت بە هەدەپە، بۆئەوەی بەربەستی ١٠٪‏ تێپەڕێنێت، چونكە ئەگەر ھەدەپە ئەم بەربەستەی تێنەپەڕاندایە 95% دەنگی ھەدەپە بۆ لیستی حزبەكەی ئەردۆغان  دەچوو، لەبەرامبەردا جەهەپە ئەو ڕێككەوتنەی لەگەڵ  هەدەپە كرد ،چونكە پێی وابوو هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی دەچێتە خولی دووەم بۆیە لە ئەگەری خولی دووەمی ھەڵبژاردنی سەرۆكایەتی كۆمارداهەدەپە دەنگ بدات بە( موحەڕەم ئینجە) كاندیدی جەهەپە. بەبەراورد بە هەڵبژاردنی رابردوو 1ی نۆڤەمبەری2015  ، كە 59 كورسی بەدەستهێنابوو هەدەپە ‏توانی ٦٧ كورسی بەدەستبهێنێت، كەواتە بەبەراورد بەھەڵبژاردنی  رابردوو  ٨ كورسی زیاد كردووە( ئەگەرچی بەپێی زیادبوونی كورسییەكانی پەرلەمان كە پێشتر 550 كورسی بوو زیادكرا بۆ 600 كورسی هەدەپە كورسیەكانی وەك خۆیەتی و زیادی نەكردووە) ،بەتایبەت لەسێ ناوچەی كوردنشیندا كورسی ڕابردووی ئاكەپەی بردووە، بەڵام نەئێستاو نەڕابردووش ھەدەپە لە ٦كورسی شاری ئەرزڕومی كوردیدا كورسی بەدەستنەهێناوە، ئەو كورسیە لەدەست چووەی  ئاكاپەش لەو پارێزگایە بۆ ئیی پارتی، پارتەكەی مەراڵ ئاكشینەر  ڕۆیشتووە. لەلایەكی تر لە لەلیستی هەدەپەدا لەكۆی 67 كورسیە بەدەستهاتووەكەی ٤١ كورد دەرچوون، كە دەكاتە ٦٢٪‏، 26 كاندیدی لە پێكهاتەكانی تر دەرچوون  كە دەكاتە 38% و لە نێویشیاندا 21 كاندیدی لەرەگەزی توركن بەرێژەی 21%، بەڵام هەدەپە  لە ھەندێ ناوچەی تورك نشین (Türk Metropolü)یشدا كورسییەكانی زیادیكردووە. لەبەرامبەردا لەلیستی دەرچووەكانی ئاكەپەدا ٦٨ كاندیدی بەڕەگەز كورد ھەیە، دەكاتە ٢٣٪‏، كەواتە ئەم لیستە تەنھا بەتوركەكانەوە پەیوەست نیە. هەدەپە و دەنگی ناوچە كوردنشینەكان. ھەدەپە لەوپەڕی ڕۆژھەڵاتی توركیا لە شارەكانی وان، ئاگری، ئیدر و ھەكاری، لەڕۆژئاواشی شاری شڕناخ و ماردین كە بەشاری بەرەنگاری دەوڵەت دەناسرێن كۆی كورسییەكانی بەدەستنەهێناوە. لەمێترۆپۆلە كوردییەكان لیستی ئاكەپە بەڕێژەیەكی زۆر لە پێشەوەیە، بۆ نمونە: -گازی ئانتاب لە كۆی ١٤كورسی هەدەپە یەك ١ كورسی  و ئاكەپە هەشت كورسیان بەدەستهێناوە. -ئورفا، كە زێدی عەبدوڵا ئۆجەلانی ڕێبەری پەكەكەیەهەدەپە نیو ئەوەندە ی ئاكەپی ھێناوە واتا ٤ بەرامبەر بە ٨ لە كۆی ١٤ كورسی. -لە شاری ئادیامان لە كۆی ٥كورسی هەدەپە یەك كورسی بەدەست نەھێناوە لەبەرامبەردا ئاكەپە چوار كورسی بەدەستھێناوە. -لە ماڵاتیا  هەدەپە لە كۆی شەش كورسی سفرە و ئاكەپە چوار  كورسی ھێناوە. -لەھاتای كە كورد پێی دەڵێت: (ئەسكەندەرونە) لە كۆی ١١كورسی تەنها یەك كورسی بەدەستھێناوە لەبەرامبەریشدا ئاكەپە پێنج كورسی ھێناوە، كورسیەكانی تریش ڕۆیشتوون بۆ لیستەكانی جەهەپە و مەهەپە و ئیی پارتی. - لە شاری ئەلازیخی باكوری كوردستان كەزێدی سەڵاحەددین دەمیرتاشە،  ئەردۆغان زۆرینەی دەنگەكانی بە رێژەی 70.4%     بەدەستھێناوە و دەكاتە ٤كورسی لە كۆی ٥كورسی. كەچی دەمیرتاش دەنگەكانی لە شارەكەی خۆیدا 6.44%    ناكاتە یەك لەسەر چواری  كورسیەك. لە شاری (ئامەد) كە بەپایتەختی باكوری كوردستان دەناسرێت لە كۆی ١٢ كورسی ، هەدەپە نۆ كورسی بەدەستهێناوە و ئاكەپەش سێ‌ كورسی.   ھۆكاری ئەم گرفتە چیە؟ گەلی كورد لەھەر چوارپارچەی كوردستان سۆزی بەلای ئاییندایە، جگە لە بەتورك كردن و  گۆڕانكاری دیموگرافیا لەدوای ٢٠٠٢ كۆمەڵگەی توركیا بەڕووی ئایین و پەرەسەندنی ئاستی ئابوریدا كێشكرا، كوردیش بەدەرنیە لەو پرسەدا، بەڵكو زیاتر لەگشت  نەتەوەكانی تر هۆگری بەئایین و ئابوری بووە، ڕاستە هەدەپە زەمینەی بۆ گشت چین و توێژ و ئایدیاكان لەباركردووە تاكو خۆیانی تێدا ببیننەوە، بەڵام بەئاشكرا بانگەشەی چەپ بوونی خۆی دەكات، ئەوەش لەناو بەشێكی زۆری كۆمەڵگەی كوردیدا رەتدەكرێتەوە لەو سیستمەشدا كە ھەدەپە پێی دەناسرێتەوە ئابوری دەكەوێتە دەستی دەوڵەت و باج و خەراج بەسەرشانی تاكەكانی كۆمەڵگە زیاد دەكەن، ھەرچەندە لە لیستەكەی ھەدەپەدا خەڵكی باوەڕمەند بە ئاین ھەیە، بەڵام فكری بنەڕەتی رۆڵدەگێڕێت لەناساندنی ئەجێندای حزب، بەو ھۆیەشەوە تەواوی دەنگی ناوچە كوردییەكان بەدەست ناھێنێت. ئەگەر ھەدەپە لەھەڵبژاردنەكانی داھاتووداو بەتایبەت لەھەڵبژاردنە نێوخۆییەكان (Yerel Seçimler)  بخوازێت خۆی لەم تیۆرە  رزگاربكات و  ببێت بەھێزێكی نیشتمانی و ئامانجەكانی بەدەربن لەھێزی ئۆپۆزسیۆنی چەكداری، دەبێت گرنگی بە ئایین بدات، لەبەرئەوەی گشت نەتەوەكانی دراوسێی كورد سودمەندی فەلسەفەی ئاین بوون  پێویستە  كوردیش ئەمجارە واقعی كۆمەڵگە وەك خۆی بخوێنێتەوە و ھەوڵی سود لێوەرگرتنی بدات. هەروەك چۆن  لە ساڵی ٢٠١٦ لەسەر داوای عەبدوڵا ئۆجەلان لە ئیستانبۆڵ كۆنگرەی ئایین و دیموكڕاسی بەسترا، بۆ زیاتر خوێندنەوەی واقعی كۆمەڵایەتی كەلتوری نێو كۆمەڵگەی توركیا ، كە ھەم كورد و ھەمیش توركەكان پێشوازیان لێكرد. نەدەبوو بەم حەجمە گەورەیە ئەم پرسە وەلا بنرێت... هەدەپە دەنگی توركە كۆمۆنیستەكان و عەلەویە مەغدورەكانی ژێر دەستەڵاتی سوننەمەزھەب دەھێنێت ، بەڵام بەم ھۆیەشەوە دەنگی كورد لەدەست دەدات، ڕەنگە ئەگەر ئایین بە و قەبارە گەورەیە تەریك نەكرێت لە بەرنامەو بیركردنەوەی  هەدەپە دەنگی توركە ئایینزاو پەیڕەوكارە ئاینییەكان زیاتر بەدەست بێنێت لە توركە كۆمۆنیستەكان. لەگەڵ ئەوەی لەم هەڵبژاردنی تەنانەت پێشتریشدا دەركەوت كە  هەدەپە بەتەنها تەعبیر لە كورد ناكات و نەتەوەیانە بیرناكەتەوە، بێشك ئەم  رێبازە لە داھاتوودا زوو یا درەنگ دەیگەیەنێتە ئەنجام و  رەنگە ئەم ئەزمونەی هەدەپە لە باكوری كوردستان ئەزمونێكی گرنگ بێت بۆ باشووری كوردستان و هێزەكانی باشووریش قۆناغێكی نوێ لە خەباتی پەرلەمانی لەسەر ئاستی عێراق بە فۆرمێكی نوێوە دەست پێبكەن، هەم كاندیدی پێكهاتەكانی دیكەیان هەبێت هەم هاوپەیمانێتی لەگەڵ هێزە عەرەبییەكانی عێراق پێكبهێنن پێش هەڵبژاردنەكان.     

(درەو میدیا): سەرۆكی سەندیكای شۆفێرانی تاكسی ئیستانبوڵ ئەیوب ئاقسۆ رایگەیاند، شارەوانی گەورەی ئیستانبوڵ مۆڵەتی شۆفێری خاوەن تاكسییەكی هەڵوەشاندەوە بەهۆی ئەوەی هەفتەی رابردوو رەفتاری نەشیاوی لەگەڵ گەشتیارێكی ژندا كردووە لە ناوچەی نیشان تاشی ئیستانبوڵ. ئاقسۆ وتیشی سەندیكا ئەو شۆفێرەی دەركرد و بڕیاریدا كاركردنی لێ قەدەغەبكرێت و ئاماژەیبەوەشدا سەندیكاكە بە هەماهەنگی لەگەڵ شارەوانی گەورەی ئیستانبوڵ پرۆژەیەكی هاوبەشیان بۆ بەدواداچوونتی سیستمی گواستنەوەی گشتی دەستپێكردووە بۆئەوەی ئەو پێشێلكاریانە كەمبكرێنەوە كە لە بەرامبەر هاوڵاتیاندا دەكرێن لە دەزگاكانی گواستنەوەی گشتیدا. ئاماژەیبەوەشدا كە ئەگەر شۆفێرەكە 100 خاڵی لە پێشێلكاریی و سكاڵا بەدەستهێنا لە سەندیكا دەردەكرێت و بە تەواوەتی رێگەی كاركردنی لێ قەدەغەدەكرێت. كۆتایی 2017ش دادگای تاونەكانی ئیستانبوڵ سزای ساڵێك و سێ‌ مانگ زیندانیكردنی بەسەر شۆفێرێكی تاكسیدا سەپاند بەهۆی ئەوەی فێڵی لە گەشتیارێكی سعودیە كردبووە. .  

ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ لەسەر داوای عومەر حەسەن بەشیر سەرۆكی سودان، سەلڤاكێر میاردیت سەرۆكی باشووری سودان و ریاك مشار سەركردەی ئۆپۆزسیۆن بۆ چارەسەركردنی كێشەكانیان و كۆتاییهێنان بە شەڕی ناوخۆی ئەو وڵاتە لە خەرتووم كۆدەبنەوە. باشووری سودان  كە بە سامانی سروشتی و بە تایبەتی نەوت دەوڵەمەندە دوای چەندین ساڵ لە شەڕ و كاولكاری و خوێنڕشتن 2011 لە سودان جیابووەوە و سەربەخۆیی وەرگرت، بەڵام دوو ساڵ دوای ئەو هەنگاوە لە ساڵی 2013ەوە شەڕی ناوخۆ لەو دەوڵەتە نوێیەدا بەرپابوو، بووە هۆی كوژرانی دەیان هەزار كەس و ئاوارەبوونی  چەندین ملیۆن كەس. ئێستا بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی نێوانیان سەلڤاكێر و مشار دوو سەركردەی باشووری سودان گەیشتونەتە خەرتوومی پایتەخت سودان، ئەو وڵاتە بە ویستی خۆیان و قوربانیدانی زۆر لێی جیابوونەوە، بۆئەوەی كۆتایی بە ناكۆكییەكانیان بهێنن، بەڵام لێدوانەكانیان هیچ ئاماژەیەكی وای تێدا بەدیناكرێت بۆ سازشكردن و گەیشتن بە چارەسەر. سەلڤاكێر سەرۆكی باشووری سودان لەكاتی گەیشتنی بە خەرتووم وتی:" بە عەقڵێكی كراوەوە هاتووم بۆ ئەم كۆبوونەوەیە، هیوادارم ریك مشاری برام هەمان شتی كردبێت، بە پێویستی دەزانم ئەم جەنگە ناپێویستە بوەستێت، هیوادارم دكتۆر ریك مشاریش بۆچوونی وابێت." سەلڤاكێر راشیگەیاند هێشتا ناكۆكی لەسەر پرۆسەكانی دابەشكردنی دەسەڵات و كاروباری ئەمنیی بەردەوامە، ئەوەش بەواتای ئەوە دێت هێشتا ناكۆكی لەسەر نوێنەرایەتی ئۆپۆزسیۆن لە حكومەتی باشووری سودان و تێكەڵكردنی چەكدارانی ئۆپۆزسیۆن بە هێزەحكومییەكان چارەسەر نەكراوە و بەردەوامە. لایخۆشیەوەر ریاك مشار سەركردەی ئۆپۆزسیۆن  لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنووسان وتی:" بۆ ئاشتی هاتوین بۆ خەرتووم". بەڵام مشار وتیشی بانگهێشتكردنەكەی دواكەوتووە بەبێ‌ ئەوەی هیچ وردەكارییەك ئاشكرابكات. ساڵی 2013 دوو ساڵ دوای سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە سودان، شەڕ لەسەر دەسەڵات لە نێوان لایەنەكانی باشووری سودانی دەوڵەمەند بە نەوت هەڵگیرسا و قوربانی زۆری لێكەوتوەتەوە ئەو وڵاتەی دووچاری قەیرانێكی ئابوویی سەخت و دژوار كردووە.  ئێستا عومەر حەسەن بەشیر سەرۆكی سودان، بانگهێشتی هەردوو سەركردەە ناكۆكەی باشووری سودانی كردووە بۆئەوەی لە خەرتوومەوە ئاشتی بۆ باشووری سودان بگەڕێنرێتەوە. سەرچاوە: ئاژانسەكانی هەواڵ  

(درەو میدیا): " ئەردۆغان ناتوانێت وانەی دیموكراتیەت بداتە وڵاتانی تر" ئەمە وتەی مارگۆت ڤاڵسترۆم وەزیری دەرەوەی سویدە لە كاردانەوەیدا بەرامبەر بەو وتارەی كە رەجەب تەیب ئەردۆغان بە بۆنەی سەركەوتنی لە هەڵبژاردندا پێشكەشیكرد و تێیدا وتی:" هەڵبژاردنەكانی توركیا وانەیەكن بۆ جیهان لە دیموكراتیەدا". ڤاڵسترۆم لە رێگەیدا بۆ كۆبوونەوەی وەزیرانی دەرەوەی یەكێتی ئەوروپا لە لۆكسمبۆرگ وەڵامی لێدوانەكەی ئەردۆغانی دایە و وتی:" ناتوانن بڵێن كە ئەوان وانەی دیموكراتیەت بۆ وڵاتانی تر بڵێنەوە." وەزیری دەرەوەی سوید راشیگەیاند سەرەڕای ئەوەی هەڵبژاردن لە توركیا بەڕێوەچووە، بەڵام هێشتا ئاستەنگەكانی بەردەم ئەم وڵاتە زۆرن وتیشی:" كاتێك سەركردەی ئۆپۆزسیۆن لە زیندانەكانی توركیادایە و پرسی كورد و پرسی ئابووری لە توركیا ئاستەنگی گەورەن. ئێمە بەهۆی پێشهاتەكانی ئەم دوایەی توركیا نیگەرانبووین". وەزیری دەرەوەی سوید هیواشیخواست توركیا لە مامەڵەیدا لەگەڵ یەكێتی ئەوروپا چاكسازی بكات و دەربارەی هەڵبژاردنەوەی ئەردۆغانیش و مانەوەی لە كورسی دەسەڵاتدا بە دەسەڵاتێكی زۆرەوە وتی:" بەداخەوە، هیوای گەورەم نییە كە رووداوی زیاتر دیموكراتیانە رووبدات، بەڵام پیچویستە هەلێكی تر بدەینە ئەردۆغان".    

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت شەپۆلێك خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی نوێ ئێرانی گرتەوە، خۆپیشاندانی ئەمجارەی ئێران لە ناو بازاڕەوە دەستیپێكرد. بەرزبونەوەی بەهای دراوی بیانی و نرخی كاڵا و كەمبونەوەی كڕیاران لە بازاڕەكاندا سەرچاوەی نیگەرانی ئەمجارەی ئێرانە. بەپێی قسەی چالاكوانان و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، خۆپیشاندان شارەكانی (تاران- شەهرەیار- كەرەج- قیشم- بەندەر عەباس- مەشهەد) گرتوەتەوە، دوكاندارەكان وەكو ناڕەزایەتی دوكانەكانیان داخستووە. موحسین هەمەدانی یاریدەدەری ئەمنی پارێزگاری تارانی پایتەخت لەبارەی بارودۆخی تارانەوە رایگەیاند" ئێستا خەریكە بارودۆخەكە كۆنترۆڵ دەكەین، بڕیاردراوە هێزە ئەمنییەكان لەناو بازاڕدا جێگیربكرێن". یاریدەدەرەكەی پارێزگاری تاران لە لێدوانێكدا بۆ ئاژانسی ئیلنا وتی: هەندێك كەس دەیانویست بارودۆخەكە بقۆزنەوە، بۆیە بەرەنگاریان بوینەوە. راپۆرتە رۆژنامەوانییەكان باسلەوەدەكەن، هێزە ئەمنییەكانی تاران گازی فرمێسكڕێژیان لەدژی كاسبكارە ناڕەزییەكان بەكارهێناوە و هەندێك لە بەشداربوانی ناڕەزایەتییەكان بە دەستی هێزە ئەمنییەكان لێیان دراوە. سەرەتای ناڕەزایەتییەكانی ئەمجارەی ئێران دژی خراپی دۆخی ئابوری و بازاڕ لە تارانەوە دەستیپێكرد، كاتێك ژمارەیەك لە دوكاندارەكان بڕیاریاندا دژی بارودۆخی خراپی بازاڕ دوكانەكانیان دابخەن. بەگوێڕەی هەندێك ڤیدیۆ كە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوبونەتەوە، دوكاندارەكانی تاران ئەوانەی ناڕەزایەتییان دەستپێكردووە، بەناو بازاڕەكاندا دەگەڕێن و داوا لە هاوكارەكانیان دەكەن دوكانەكانیان دابخەن و ببێنە ناو ناڕەزایەتییەكانەوە. ئەحمەد كەریمی ئەسفەهانی ئەمینداری ئەنجومەنەكانی سەندیكا و بازاڕ لە لێدوانێكدا بە ئاژانسی دانشجویانی ئێران (ئیسنا)ی وت: بارودۆخی بازاڕمان پێشبینی كردبوو، بۆیە چەندینجار یاداشتمان بە بەرپرسان داو پێمانوتن ناكرێت بەم سیاسەتانەی ئێستا بارودۆخی بازاڕ كۆنترۆڵ بكرێت. بازاڕی كڕین و فرۆشتنی موبایل لە تاران سەرچاوەی سەرەكی نیگەرانییەكانە، بەرزبونەوەی نرخی موبایل و ئاڵتون لە بازاڕەكاندا گەیشتوەتە ئاستێكی چاوەڕواننەكراو، ناڕەزایەتییەكان كۆمپانیاكانی وەبەرهێنان و بازرگانیشی گرتوەتەوە. ئێستا (100 هەزار) ریاڵی ئێرانی بەرامبەر بە (یەك دۆلار)ی ئەمریكییە، ژمارەیەك لە ئەندامانی پەرلەمانی ئێران هەڕەشەی بانگهێشتكردنی حەسەن رۆحانی سەرۆكی وڵات دەكەن بۆ لێپرسینەوە، ئەگەر دابەزینی بەهای دراوی ئێران هەر بەمشێوەیە بەردەوام بێت، ئەو پەرلەمانتارانە داوایان لە حكومەتی رۆحانی كرد رێوشوێنی خێرا بگرێتەبەر. لە تشرینی یەكەمی 2012وە ئەمە گەورەترین خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییە كە تارانی پایتەخت بەخۆیەوە ببینێت، كە لەو ساڵەدا بەهەمان شێوەی ئێستا سزا نێودەوڵەتییەكان بوونەهۆی دابەزینی بەهای دراوی ئێران و بەوهۆیەوە شەپۆلێك خۆپیشاندان لەو وڵاتە سەریهەڵدا و دواجار حكومەتی ئێران رەزامەندی نیشاندا لەسەر دانوستان لەگەڵ وڵاتانی خۆرئاوا لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەكەیەوە. محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران لەگەڵ بەرپرسانی ژوری بازرگانی كۆبوەوە و وتی: نیگەرانی سزا ئابورییەكانی ئەمریكا مەبن، كێشەی ئاڵوگۆڕی درا و دارایی لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی چارەسەر دەكرێت. زەریف وەكو ئاماژەیەك بۆ سزا ئابورییەكانی ئەمریكا لەسەر ئێران لەدوای كشانەوە لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە روی دەمی كردە ناڕەزایەتییەكان و رایگەیاند" هەمومان لەناو یەك كەشتیداین، لاوازكردنی حەسەنی رۆحانی لەبەرژەوەندی هیچ لایەنێكدا نییە، ئامانجەكە نە رژێمی ئیسلامی ئێرانە و نە دەوڵەتی ئاغای رۆحانی، ئێران بە ئامانجگیراوە". لە تشرینی یەكەمی 2012وە ئەمە گەورەترین خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییە كە تارانی پایتەخت بەخۆیەوە ببینێت، كە لەو ساڵەدا بەهەمان شێوەی ئێستا سزا نێودەوڵەتییەكان بوونەهۆی دابەزینی بەهای دراوی ئێران و بەوهۆیەوە شەپۆلێك خۆپیشاندان لەو وڵاتە سەریهەڵدا و دواجار حكومەتی ئێران رەزامەندی نیشاندا لەسەر دانوستان لەگەڵ وڵاتانی خۆرئاوا لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەكەیەوە.

(درەو میدیا): لە مەكسیك ئەو هاوكێشەیە پێچەوانە بووەوە كە هەمیشە پۆلیس تاوانبارو گومانلێكراوان دەستگیردەكات، ئەمجارەیان پۆلیسەكان خۆیان دەستگیركران. بە گومانی تێوەگلان لە تیرۆركردنی یەكێك لەو كەسانەی كە خۆیان بۆ پۆستی سەرۆكی شارەوانی كاندیدكردووە، دەسەڵاتدارانی مەكسیك هەموو پۆلیسەكانی شارۆچكەی (ئۆكامبۆ)یان دەستگیركرد. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو فرناندۆ ئەنجیلیس خوارێز كە تەمەنی (64 ساڵ)ەو خۆی بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی شارەوانی شارۆچكەی (ئۆكامبۆ) كاندید كردبوو، لەبەردەم ماڵەكەی خۆیدا لەلایەن چەند چەكدارێكی نەناسراوەوە درایە بەر دەستڕێژی گوللە و كوژرا. ئەنجیلیس سێیەمین سیاسەتمەدار بوو كە لە ماوەی سێ هەفتەدا لە ویلایەتی میچواكان لە خۆرئاوای مەكسیك بكوژرێت، بەشێوەیەكی گشتیش لەسەرتاسەری مەكسیك تائێستا و بەر لە بەڕێوەچونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كە بڕیارە تەموزی داهاتوو بەڕێوەبچێت، زیاتر لە 100 كەسی سیاسەتمەدار كوژراون. هێزەكانی پۆلیسی فیدراڵی مەكسیك هەموو كارمەندانی پۆلیسی شارۆچكەی (ئۆكامبۆ)یان دەستگیركرد كە ژمارەیان (27) كەسە لەگەڵ فەرماندەی پۆلیسی شارۆچكەكە، بەمەبەستی لێكۆڵینەوە لە ئەگەری تێوەگلانیان لە روداوی كوشتنی ئەو پیاوە.  

(درەو میدیا): موحەڕەم ئینجە كاندیدی پارتی گەلی كۆماری " جەهەپە" بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا دانیشنا بە شكستهێنان بەرامبەر رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی " ئاكەپە" و لە پەیامێكدا وتی:" تۆ سەرۆكی هەموومان بە و هەموان لە باوەشبگرە و منیش ئەگەر هەڵبژێدرامایە ئەوەم دەكرد." ئینجە جەختیشیكردوەتەوە بەو ئەنجامانە قایلەكە لەلایەن لیژنەی باڵای هەڵبژاردنەكانەوە راگەیەنراوە و وتی:" ئەو ئەنجامانەی كە نوێنەرەكانمان لە بنكەكانی دەنگداندا كۆیانكردوونەتەوە جیاوازنین لەگەڵ ئەوانەی راگەیەنران." ئینجە لە بەشێكی تری پەیامەكەیدا روونیشیكردوەتەوە كە پیرۆزبایی لە ئەردۆغان نەكردووە، بەڵام دەیكات. بە گوێرەی ئەو ئەنجامە بەراییەكانی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا ئەردۆغان 52.55%، و موحەڕەم ئینجە 30.67%ی دەنگی دەنگدەرانیان بەدەستهێناوە.  

 (درەو میدیا): بەپێی ئەنجامی 99%ی دەنگی هەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی 2018 ی سەرۆكایەتی توركیا: * سەڵاحەدین دەمیرتاش - لەسەرتاسەری توركیادا ( 4,039,323) دەنگی بەدەستهێناوە -رێژەی دەنگەكانی ( 8.32%)ە - لە پەلەی سێیەمدایە   * ئەردۆغان - ( 227,456 ) دەنگی بەدەستهێناوە - رێژەی دەنگەكانی ( 27.39%)ە بەبەراورد بە هەڵبژاردنی 2014 كە ( 3,901,858 ) دەنگ و رێژەی ( 9.7%) دەنگەكانی بەدەستهێنابوو، دەمیرتاش رێژەی دەنگەكانی (137465) دەنگ زیادیكردووە، بەڵام بە رێژە ( 1.4%) كەمیكردووە. لەبەرامبەردا رەجەب تەیب ئەردۆغان لە هەڵبژاردنی 2018 دا ( 25,434,237 ) دەنگی بەدەستهێناوە بەرێژەی ( 52.38%)ی دەنگەكان، ئەمە لەكاتێكدایە لە هەڵبژاردنی 2014دا، ( 20,842,495 ) دەنگی بەدەستهێنابوو بەرێژەی ( 51.8%)، بەوپێیەش ئەردۆغان ژمارەی دەنگەكانی (4,5917,42) دەنگ زیادی كردووە. رەنگە ئەو زیادبونە بگەڕێتەوە بۆ دەنگی بزوتنەوەی نەتەوەپەرەست (مەهەپە) كە كاندیدی سەرۆكایەتیان نەبووەو دەنگیان بە ئەردۆغان داوەو هاوپەیمان بوون. 

 (درەو میدیا): بەپێی ئەنجامی 99%ی دەنگی هەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی 2018 پەرلەمانی توركیا، لە پارێزگای ئامەد ( دیاربەكر)ی باكوری كوردستان: * پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) لە پلەی یەكەم دێت - ( 557,741) دەنگی بەدەستهێناوە - رێژەی دەنگەكانی ( 65.66%)ە - 9 كورسی بەدەستهێناوە * پارتی دادو گەشەپێدانی دەسەڵاتدار (ئەكەپە) لە پلەی دووەمدایە - ( 181,647 ) دەنگی بەدەستهێناوە - رێژەی دەنگەكانی ( 21,39%)ە -  3 كورسی بەدەستهێناوە.  بەپێی ئەنجامی 99%ی دەنگی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا لە پارێزگای ئامەد: * سەڵاحەدین دەمیرتاش ( 534,282 ) دەنگی بەدەستهێناوە بەرێژەی ( 64.34%) لە پەلەی یەكەمدایە * ئەردۆغان ( 227,456 ) دەنگی بەدەستهێناوە بەرێژەی ( 27.39%)

 (درەو میدیا): بەپێی ئەنجامی 99%ی دەنگی هەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی 2018 پەرلەمانی توركیا، لە لە پارێزگای بەدلیسی باكوری كوردستان: * پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) لە پلەی دووەمدا دێت - ( 69,890 ) دەنگی بەدەستهێناوە - رێژەی دەنگەكانی ( 42.61%)ە - 1 كورسی بەدەستهێناوە *پارتی دادو گەشەپێدانی دەسەڵاتدار (ئەكەپە) لە پلەی یەكەمدایە - ( 73,494 ) دەنگی بەدەستهێناوە - رێژەی دەنگەكانی ( 44,81%)ە - 2 كورسی بەدەستهێناوە بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیش لە هەمان پارێزگا: * سەڵاحەدین دەمیرتاش ( 64,097 ) دەنگی بەدەستهێناوە، بەرێژەی ( 40.02%) لە پەلەی دووەمدایە * ئەردۆغان ( 80,462 ) دەنگی بەدەستهێناوە، بەرێژەی ( 50.24%) 

(درەو میدیا) بەپێی ئەنجامی 99%یهەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی 2018 كە ژمارەی كورسیەكانی پەرلەمانی توركیا لە 550 كورسیەوە بۆ 600 كورسی زیادكرا، بەڵام ژمارەی كورسیەكانی ئەكەپە كەمیكردووەو هەدەپەو جەهەپە زیادی كردووە بەپێی ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی 2018  پێنج پارت توانیان بەربەستی 10% تێپەڕێنن و بگەنە پەرلەمان لەوانەی ئەكەپە 293 كورسی و جەهەپە 146 كورسی و هەدەپە 67 كورسی و مەهەپە 50 كورسی و ئی پارتی 44 كورسی.  بەڵام لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی 2015 دا چوار پارت توانیان بەربەستی 10% تێپەڕینن لەوانە:. ئەكەپە 317 كورسی و جەهەپە 134 كورسی و هەدەپە 59 كورسی و مەهەپە 40 كورسی ئەگەر بەراوردی دەنگی لایەنەكان بكرێت دەرئەكەوێت:. ئەگەپە لە 317 كورسیەوە بۆ 293 كورسی كەمی كردووە واتا 24 كورسی  جەهەپە لە 134 كورسیەوە زیادی كردووە بۆ 146 كورسی واتا 12 كورسی زیادیكردووە هەدەپە لە 59 كورسیەوە زیادیكردووە بۆ 67 كورسی واتا 8 كورسی زیادیكردووە مەهەپە لە 40 كورسیەوە زیادیكردووە بۆ 50 كورسی واتا 10 كورسی زیادیكردووە دۆڕاوی كورسی ئەم هەڵبژاردنە ئەكەپەیە سەرەرای ئەوەی 24 كورسی كەمی كردووە لەچاو هەڵبژاردنی پێشوو لەو 50 كورسیەش كە زیادیكردووە لە ( 550 كورسیەوە بۆ 600) كورسی هیچ كورسیەك زیادی نەكردووە كە دەبوو 24 كورسی تر زیادی كردایە چونكە پێشتر لە 49%ی دەنگەكانی بەدەستهێنابوو.. بەواتایەكی تر ئەكەپە 48 كورسی كەمی كردووە