راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  كۆبوونەوەو گفتووگۆ نهێنییەكان لەبارەی پرسی دواخستنی هەڵبژاردن زیادیكردوەو، هەندێ لایەنی سیاسی دەیانەوێ تاوەكو چوارشەممەی داهاتوو ئەو پرسە یەكلابكەنەوە. دوێنێ چوارشەممە یەكێك لە ئەندامانی بنەماڵەی جەلال تاڵەبانی سەردانی مەسعود بارزانی كردوە، بەمەبەستی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، دووبارە مەسعود بارزانی وەڵامەكەی نەرێنی بووەو رەتی كردۆتەوە هەڵبژاردن لە كاتی خۆی دوابخرێت.   ئەمە لە كاتێكدایە  پارتی دیموكراتی كوردستان داوای لە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كردوە لە بڕی داوای دواخستنی هەڵبژاردن، لە حكومەتی داهاتوودا پارتی ئامادەیە بەشێوەیەكی هاوبەش و یەكسان جارێكی دیكە پۆستەكان لە نێوخۆیان دابەشبكەن، رێككەوتنەكەشیان لەسەر ئاستی مەكتەبی سیاسی، یاخود هەردوو بنەماڵەی تاڵەبانی و بارزانی واژووبكرێت، تاوەكو ئێستا یەكێتی وەڵامی ئەو داوایەی نەداوەتەوە. پارتی داواشی لە یەكێتی كردووە ڕێككەوتنێك ئەنجامبدەن، كە دوای هەڵبژاردن بەیەكەوە لە پەرلەمانی كوردستان ببنە یەك فراكسیۆن، هەر بەیەكیشەوە لەسەر پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو ڕێكبكەون لەگەڵ كردنەوەی دەرگا بۆ چەند لایەنێكی دیكە. هەر سەبارەت بە پرسی دواخستنی هەڵبژاردن كە بڕیارە 30ی ئەیلولی داهاتوو بەڕیوە بچێت، دوێنێ شەو نوێنەری چوار لایەنی سیاسی ( یەكێتی ، گۆڕان ، كۆمەڵ ، یەكگرتوو ) لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێم، دوای فشارخستنەسەریان لەلایەن حزبەكانیان كۆبوونەتەوە، تاوەكو دەرەچەیەكی یاسایی بدۆزنەوە بۆ دواخستنی هەڵبژاردن.   به‌پێى زانیارییه‌كان به‌رپرسێكى باڵاى گۆڕان كه‌ پێشووتر وه‌زیر بوو، دوێنێ چوارشه‌ممه‌ 29ى ئاب، ته‌له‌فۆنێكى له‌گه‌ڵ نێچیرڤان بارزانى ئه‌نجامداوه‌، داواى كردوه‌ هه‌ڵبژاردن بۆ ماوه‌ى یه‌ك ساڵ دوابخرێت و به‌ بارزانیشى ڕاگه‌یاندوه‌، ئه‌مه‌ پێشنیازى یه‌كێتی و هاوپه‌یمانیشه‌، دووباره‌ سه‌رۆكى حكومه‌ت ئه‌م داوایه‌ى ڕه‌تكرده‌وه‌. بەپێی زانیاریەكان ڕێزان حەمەڕەشید، كە سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردنە لە كۆمسیۆن و سەر بە بزوتنەوەی گۆڕانە بە حزبەكەی ڕاگەیاندوە، ناتوانێت بڵێ تۆماری دەنگدەران پاك نییەو چونكە خودی خۆی هەستاوە بە پاكسازی لە تۆماری دەنگدەراندا. بڕیاریشە ئەمرۆ سەركردەی سەركردەی چوارلایەنە ناڕازیەكە كۆببنەوە، یەكێك لە تەوەرەكانی تایبەتە بە دواخستنی هەڵبژاردن و دواین كارتەكانیان لەوبارەیەوە.  

بەپێی بڕیارێكی رەسمی عومەری سەید عەلی رێكخەری گشتی بزووتنەوەی گۆڕان، ئاكۆ حەمە كەریم لە پۆستی بەڕێوەبەری كەی ئێن ئێن لابراو لەبەرامبەردا چۆلی ئەسعەد بەشێوەی كاتی كرایە بەڕێوەبەری ئەو كەناڵە 

( درەو میدیا): لە راپرسیەكدا كە ( رێكخراوی شار بۆ راپرسی )ئەنجامیداوەو ئەمڕۆ لە كافتریای ئەمنە سورەكەی شاری سلێمانی خرایە روو، تیایدا ( 1640 ) كەس لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان بەشداریان تێداكردبوو، بەپێی راپرسیەكە ( 62%) بەشداربوەكان بەشداری لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستاندا دەكەن.  هەربەپێی راپرسیەكە و لە وەڵامی پرسیارێكدا (54%)ی بەشداربوان پێیان وایە هەڵبژاردنی داهاتوی پەرلەمانی كوردستان گۆڕانكاری لە نەخشەی سیاسی هەرێمدا درووست ناكات . لە راپرسیەكەداو لە وەڵامی پرسیاری ئەوەی چی پۆستێك گرنگە بۆ كورد لە بەغداد وەری بگرێت، ( 43%) ی بەشداربووەكان پێیان وایە بۆ داهاتوو كورد سەرۆكی پەرلەمان وەربگرێت و ( 20%)ی بەشداربوانیش پێیان وایە سەرۆكی كۆمار و ( 37%) بەشداربوان پێیان وایە كورد وەزارەتە سیادیەكان وەربگرێت.     

راپۆرتی: ئارام مەحمود  حەیدەر عەبادی سەرۆک وەزیرانی عێراق، داننانێت بەشەرعیەتی ئەنجومەنی کۆمیسیارانی هەڵبژاردنەکان و هیچ بڕیاڕێکێشیان بەیاسایی نازانێت، تا ئەوکاتەی لێکۆڵینەوەکانی دەستەی نەزاهە لەو تۆمەتانەی ئاڕاستەیان کراوە بەتێوەگلان لەئەنجامدانی ساختەکاری لەهەڵبژاردنی 12ی ئایاری ئەمساڵ یەکلادەبێتەوە، ئەمە لێدوانی سەرچاوەیەکی باڵایە لەحکومەتی عێراق کە تایبەت بە"درەومیدیای" ڕاگەیاند. عەبادی ڕێگەنادات بگەڕێنەوە سەرکارەکانیان ڕۆژی 28 ئەم مانگە بەشێوەیەکی چاوەڕواننەکراو، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەکۆبونەوەی ئاسایی هەفتانەی خۆیدا، بڕیارێکی تایبەتی بەکۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان دەرکرد، کە ئەمە دەقەکەیەتی" پاڵپشت بە ئەحکامەکانی ماددەی 4 لەهەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ژمارە 45ی، ساڵی 2013، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بەپێویستی جێبەجێکردنی ئەحکامەکانی ئەو یاسایە کە جەخت دەکات لەسەر وەستاندنی کاری ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمیسیارانی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان، تا ئەوکاتەی لێکۆڵینەوە لەتاوانەکانی ساختەکاری کۆتایدێت، کە ئەنجومەنی وەزیران بەبڕیار ئاماژەی پێداوە، هەموو بڕیارێکیش کە لەوانەوە دەردەچێت بە بەتاڵ ئەژمار دەکرێت"، بەوتەی سەرچاوەکەی "درەومیدیا" عەبادی ڕێگەیان نادات بگەڕێنەوە سەرکارەکانیان و بە جێگەی متمانەیان نازانێت. ئەو بڕیارەی عەبادی دوای ئەوەدێت، ڕۆژی  27 ئەم مانگە ئەنجومەنی باڵای کۆمیسیارانی هەڵبژاردنەکان لەئاگادارینامەیەکەدا، داوای لەهەموو ئەو کاندید و حزب ئیئتیلافانە کرد کە دەیانەوێت هاوپەیمانێتی پێکبهێنن، ڕۆژی 28ی ئاب، سەردانی بارەگای کۆمیسۆن بکەن بۆ وەرگرتنی فۆرمی تایبەت بەپێکهێنانی هاوپەیمانێتی، ئەوەش لەکاتێکدایە، دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی عێراق کە ڕۆژی 12ی ئایاری ئەمساڵ بەڕێوەچو و، دواتر لەلایەن چەند هێزێکەوە تۆمەتی تێوەگلان لەساختەکاری و یاریکردن بەئەنجامەکانی هەڵبژاردن ئاراستەی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان کرا، پەرلەمانی عێراق بەر لەکۆتایهاتنی خولی سێیەم و، دوای زنجیریەک کۆبونەوە، لەکۆتایی مانگی حوزەیراندا و لەچوارچێوەی هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردندندا بڕیاریدا بەهەڵپەرساردنی کارەکانی ئەنجومەنی کۆمیسیاران و گرتنەبەری کۆمەڵێک ڕێکاری یاسای تر دژیان، وێڕای بڕیارەکانی ئەنجومەنی وەزیران لەوچوارچێوەیەدا.  کۆمیسیۆن ولایەنەکان کاردانەوەیان هەیە بڕیارە سبەی، پێنج شەممە 30 ئاب، ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمیسیاران لەبارەگای کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی ڕێکبخەن و تیایدا ئاماژە بەدواین پێشهاتەکانی تایبەت بەکاری کۆمیسیۆن بکەن، بەپێی ئەو زانیارییانەی لەم چوارچێوەیەدا دەست "درەو میدیا" کەوتوە، چاوەڕواندەکرێت نوری مالکی بەسیفەتی جێگری سەرۆک کۆمار و ژمارەیەک کەسایەتی سیاسی لەکۆمیسیۆن ئامادەبن، ئەگەرچی  ڕون نیە هۆکاری ئامادەبونی ئەوان چیە لەو بۆنەیەدا، بەڵام وەک بەشێک لەچاودێران دەڵ ێن، ڕەنگە لەچوارچێوەی پشتیوانی و کاردانەوەی ئەو لایەنانەدابێت کە دژی بڕیارەکەی عەبادین و وەستاندنی کارەکانی کۆمیسیۆن بەنایاسایی دەزانن. بڕیارەکەی عەبادی زیاد لەکاردانەوەیەکی بەدوای خۆیدا هێناوە، هادی عامری سەرۆکی هاوپەیمانی فەتح کە ڕکابەرێکی دیاری عەبادی و بەرەکەیەتی، داوا لەحکومەتی عێراق دەکات کۆتایی بەدەستوەردان لەکاروبارەکانی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان بهێنێت، یەکێتی هێزە عێراقیەکانیش لەبەیاننامەیەکدا دەڵێت، مافی ئەنجومەنی وەزیران نیە کارەکانی کۆمیسۆن پەکبخات و بەپێشلکاریی یاسای دەزانێت.  زۆرێکی تر لەو لایەنانەی ڕەخنە لەبڕیارەکەی سەرۆک وەزیرانی عێراق دەگرن پێیانوایە، بڕیارەکە پێچەوانەی دەستوری عێراقە، کە بەدەق دەڵێت، کۆمیسیۆن لەژێر چاودێری پەرلەماندایە و لەچوارچێوەی دەسەڵاتەکانی حکومەتدا نیە دەستوەربداتە کارەکانیان، هاوکات پێشێلکارییەکی ئاشکرای بنەمای جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان و کاری دەستە سەربەخۆکانیشە، بەوپێیەی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوەو پاڵپشت بەمادەی 102 لەدەستوری عێراق پێکهێنراوە و پەرلەمان دەتوانێت لێپرسینەوەی لێبکات لەبەرامبەر کارەکانی. هەندێک لایەنی تریش دەڵێن، کۆمیسیۆن بەشێوەیەکی دروست کارەکانی ئەنجامداوە، بەبەڵگەی ئەوەی ئەنجامی ژماردنەوەی دەستی دەنگەکان، بەڕێژەی 99% هاوتای ئەنجامە ئەلەکترۆنیەکان بوە و، پێویستە هەموو ئەوانەی خراپەکارییان بەرامبەر بەکۆمیسیۆن کردوە، لەسیاسیەکان و کاندیدە دەرنەچوەکان، داوای لێبوردن لەکۆمیسیۆن بکەن.  هاوکات بڕیارەکانی ئەنجومەنی وەزیرانیش بەئامانجی و مەبەستی شەخستی ڕووت وەسفدەکەن و پییانوایە، ئامانجەکەی وەستاندنی تۆماری گەورەترین کوتلەیە لەپێناو بەردەوامی حکومەتی ئێستا لەسەر کارەکانی کە شکستیهێناوە لەجێبەجێکردنی داواکارییەکانی خەڵکی عێراق.  

(درەو میدیا): روسیا بەنیازە مانگی داهاتوو مانۆڕێكی سەربازیی زۆر گەورە ئەنجامبدات كە 300 هەزار سەرباز بەشداری تێدادەكەن و ئەو مانۆڕەش گەوەترین مانۆڕی سەربازییە لە دوای مانۆڕەكانی جەنگی ساردەوە لە ساڵی 1981دا. بەوتەی دیمیتری پیسكۆڤ، وتەبێژی كۆشكی سەرۆكایەتی روسیا " كرملن" مانۆڕی " ڤۆستۆك- 2018" پاساوی خۆی هەیە  بە لەبەرچاوگرتنی ئەو تێڕوانینە دوژمنكارانە و نادۆستانانەی بەرامبەر بە وڵاتەكەی هەن. لەو مانۆڕە گەورەیەدا كە لە گۆڕەپانە سەربازییەكانی ناوەڕاست و خۆرهەڵاتی روسیا بەڕێوەدەچێت چەند یەكەیەكی سەربازی چین و مەنگۆلیاش بەشداری دەكەن و مانۆڕەكەش لە كاتێكدایە پەیوەندییەكانی نێوان پەیمانی باكوری ئەتڵەسی " ناتۆ" و روسیا بەرەو ئاڵۆزبوونی زیاتر هەنگاویناوە. چی روودەدات لە مانۆڕەكەدا؟ سێرگی شویگۆ، وەزیری بەرگری روسیا رایگەیاند 36 هەزار تانك و زرێپۆش و ئۆتۆمبیلی سەربازیی  لە 11 بۆ 15ی ئەیلول بەشداری دەكەن لە مانۆڕی " ڤۆستۆك – 2018" جگە لە زیاتر لە هەزار فڕۆكە. هەروەها هەموو یەكە سەربازییەكانی روسیا و دووو كەشتیگەلیش لە سیبریا و خۆرهەڵاتی روسیا بەشداریدەكەن. وەزیری بەرگری روسیا مەشق و راهێنانەكانی مانۆڕی ڤۆستۆك 2018شی بەراورد كرد بە مانۆڕەكانی یەكێتی سۆڤیەت لە ساڵی 1981دا كە چەند مەشقێكی لەسەر هێرشكردنە سەر پەیمانی ناتۆ لەخۆگرتبوو. شویگۆ لەو بارەیەو وتی:" لە هەندێك رووەوە دووبارەكردنەوەی مانۆڕەكانی زاباد – 81 ە بەڵام بە شێوەیەكی بەرفراوانتر". دەربارەی بەشداریكردنی چینیش لە مانۆڕەكەدا وتەبێژی كرملن رایگەیاند ئەو هەنگاوە هەماهەنگی و هاوكاری هەموو بوارەكانی نێوان روسیا و چین نیشاندەدات. قەبارەی مانۆڕەكانی " ڤۆستۆك 2018" یەكسانە بە هێزەكانی یەكێك لە شەڕە گەورەكانی جەنگی دووەمكی جیهانی و ساڵی رابردووش روسیا و بیلاروسیا چەند مانۆرشێكی سەربازی بچوكیان لە ناوچەكانی خۆرئاوای ئەنجامدا و كاری لە پێشینەی ڤلادیمێر پوتنی سەرۆكی روسیاش  لەماوەەی رابردوودا بریتی بوو لە نوێكردنەوەی سوپا و توانا سەربازییەكان،  لەوانەش دروستكردنی موشەكی ئەتۆمیی نوێ‌ و ئێستاش سوپای روسیا بە نزیكەی یەك ملیۆن سەرباز دەخەمڵێنرێت. چۆن و بۆچی چین بەشداری دەكات؟ وەزارەتی بەرگری چین بەیاننامەیەكی جدیی بڵاوكردەوە تائاستێكی زۆر باس لە قوڵبووونەوەی هاوكارییە سەربازییەكان و پەرەپێدانی تواناكانی هەردوولا دەكات لە پێناوە رووبەڕووبوونەوەی" هەڕەشە ئەمنییە جۆراوجۆرەكان" ، بەڵام دەشڵێت مانۆڕەكە " هیچ لایەنێكی سێیەم" بە ئامانج ناگرێت. هەروەها وەزارەتی بەرگری چین ئاشكرایكرد كە بە 3200 سەرباز و زیاتر بە 900 پارچەی سەربازیی و 30 فڕۆكە و هێلیكۆپتەر بەشداری مانۆڕەكە دەكات و گۆڕەپانی مانۆڕەكەش لە گۆڕەپانی مەشقی تسۆگۆل لە ناوچەی ترانس- بەیكاڵی روسیا دەبێت و ئێستاش بەشێك لە هێزەكان گەیشتونەتە ناوچەكە، بەڵام تائێستا هیچ وردەكارییەك دەربارەی بەشداریی مەنگۆلیا لەو مانۆڕەدا بڵاونەكرانەتەوە. ناتۆ چی دەڵێت؟ دیلاین وایت، وتەبێژی پەیمانی ناتۆ رایگەیاند، ناتۆ لە مانگی ئایاری رابردووەوە ئاگاداركراوەتەوە لە مانۆڕی " ڤۆستۆك – 2018"و چاودێری دەكات. ئاشكرایكرد ناتۆ پێشنیازێكی روسیا تاوتوێدەكات كە رێگەدات پاشكۆی سەربازی رەوانەی مۆسكۆ بكات بۆ چاودێریكردنی مەشق  و راهێنانی مانۆڕەكە. وتەبێژەكەی ناتۆ لە بەیاننامەیەكدا وتی:" هەموو وڵاتان مافی ئەوەیان هەیە مەشق بە هێزە سەربازییەكانیان بكەن، بەڵام پێویستە ئەو مانۆڕانە بە شەفافیی بەڕێوەبچێت و بە شێوازێك كە پێشبینیكراو بێت. هۆكاری ئاڵۆزیی پەیوەندییەكانی روسیا و ناتۆ پەیوەندییەكانی روسیا و ناتۆ ساڵی 2014 زیاتر ئاڵۆزبوون، كاتێك مۆسكۆ نیمچە دوورگەی كریمیای لە ئۆكرانیا كردەوە و كردییە بەشێك لە روسیا و هاوكاری یاخیبووەكانی سەر بە روسیای لە خۆرهەڵاتی ئۆكرانیا كرد، ناتۆش بە بڵاوكردنەوەی هێزی ززیاتر لە ئەوروپای خۆرهەڵات وەڵامی ئەو هەنگاوەی روسیای دایە و نزیكەی چوار هەزار سەربازی رەوانەی وڵاتانی ئەندامی ناتۆ كرد و روسیا دەڵێت ئەو كارەی ناتۆ پاساوی نییە و ئیستیفزازییە.  

 ( درەو میدیا): هەموو چاوەكان لەسەر ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو و گرێدانی یەكەم دانیشتنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراقن، كە هەندێك پێیانوایە ساتەوەختی كرانەوەی كۆی گرێ و گۆڵە سیاسییەكانی پێێكهێنانی حكومەت و كۆتاییهێنانە بەو ململانێیانەی نزیكەی سێ‌ مانگە تەواوی لایەنە سیاسییەكان و شەقامی عێراقی بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە. بەپێی بڕگەكانی خشتەی كاری یەكەم دانیشتنی پەرلەمانی عێراق كە ئەمڕۆ فەرمانگەی ڕاگەیاندنی پەرلەمان بڵاویكردوەتەوە و بڕیارە ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو بەڕێوەبچێت، لە دانیشتنەكەدا وتاری سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی خولی سێی پەرلەمانی عێراق دەخوێنرێتەوە و بەپێی ماددەی 54ی، دەستور بە تەمەنترین ئەندام سەرۆكایەتی دانیشتنەكە دەكات و دوای خوێندنەوەی ناوی ئەندامانی خولی چوارەم، سوێندی یاسای دەخۆن و دواتر سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی هەڵدەبژێرێن.  زیادەڕۆیی لەگەشبینییەكاندا دەكرێت  بەڕای بەشێك لە چاودێران، بەڕێوەچونی ئەم ڕێكارە یاساییانە لە زۆنێكی پڕ ململانێی وەك عێراق كاتێك بەشێوەیەكی ئاسایی بەڕێوەچێت، لایەنەكان لەسەر دابەشكارییەكانی سێ‌ سەرۆكایەتیەكە و پۆست و پایەكانی تری حكومەت گەیشتبێتنە ڕێككەوتن، بەڵام بەهۆی ئەوەی تائێستا هیچكام لەبەرەكان نەیانتوانیوە زۆرینەی پەرلەمانیی، یان وەك خۆیان ناویانناوە "گەورەترین كوتلە" پێكبهێنن، وەك بنەمای سەرەكی بۆ پێكهێنانی حكومەت، هەم ڕێكارەكان یاساییەكانی دانیشتنی پەرلەمان بەوشێوەیە زەحمەتە ڕووبدەن و، هەم  چاوەڕوانیی زۆریش لەو دانیشتنە بەجۆرێك زیادەڕۆییكردن لە گەشبینی خوێندنەوەی بۆ دەكرێت، هەر ئەوەشە هۆكاری ئەوەی، قسەكردن لەسەر كۆمەڵێك سیناریۆی جیاواز ببێتە ڕۆژەڤ و خوێندنەوەی هەمەلایەنەی بۆ بكرێت. ئەگەرەكانی بەڕێوەچونی یەكەم دانیشتن  ئەگەر لایەنەكان نەیانتوانی گەورەترین كوتلە پێكبهێنن، ئەوا پێشبینی دوو سیناریۆ بۆ یەكەم دانیشتنی پەرلەمانی عێراق دەكرێت ،  سیناریۆی یەكەمیان، پەنابردنی زۆرینەی لایەنەكانە بۆ ڕێكارێكی یاسایی كە ڕێگە بە درێژەكێشانی گفتوگۆ سیاسییەكان بدات، بەجۆرێك پێشێلكردنی وادە دەستورییەكانی تیانەبێت. سیناریۆی دووەمیش، هێزە سیاسییەكان كاربكەن بۆ تەواونەكردنی نیسابی دانیشتنەكە، بەوەش هیچ ئیحراجییەك ناكەوێتە لەسەر هیچ لایەنێك و دواتر لەڕێی نوسراوێكەوە داوای دیاریكردنی وادەیەكی نوێ لەسەرۆك كۆمار بكرێت بۆ دانیشتنی نوێی پەرلەمان، كە ڕەنگە بكەوێتە ڕۆژی 15ی ئەیلولی داهاتو و بەوەش دەرفەتێكی نوێ‌ بدات بەكوتلە سیاسییەكان بۆ یەكلاییكردنەوەی بژاردەكانیان سەبارەت بە پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و كاندیدەكانی پۆستی سێ‌ سەرۆكایەتیەكە، ئەمە بە بۆچونی سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار كە بۆ ماڵپەڕی " سۆمەرییە نیوز " قسەیكردوە. سیناریۆی سێیەم ئەوەیە، ئەندامانی پەرلەمان سوێندی یاسای بخۆن و دانیشتنەكە هەڵبگیرێت بێئەوەی دەنگ لەسەر سەرۆك و دوو جێگرەی بدرێت و، بابەتەكە بخرێتە دانیشتنی داهاتوو، كە هەفتەیەك دوای دانیشتنی یەكەم ڕێكدەخرێت. هەر لە چوارچێوەی شرۆڤەكردنی ئەم پرسەدا (واسق هاشمی) شارەزای سیاسی پێیوایە، دانیشتنی پەرلەمان ڕێكناخرێت ئەگەر كاندیدەكانی سێ‌ سەرۆكایەتییەكە یەكلانەكرێنەوە، پێشبینی ئەوەشیكردوە، بەتەمەنترین ئەندام كە سەرۆكایەتی دانیشتنەكە دەكات داوا لەئەندامان بكات سوێندی یاسای بخۆن و دانیشتنەكە بە كراوەیی جێبهێڵێت، باس لە سێ‌ سیناریۆش دەكات بۆ یەكلاكردنەوەی دیمەنی سیاسی، هۆشداریشی داوە لە پەرتبونی زیاتری ناوماڵی شیعە.   دیمەنی سیاسی چۆن یەكلادەكرێتەوە؟ هاشمی بە هەمان سەرچاوەی وتوە، ململانێی ناو پێكهاتەكان هێشتا بەردەوامە، ململانێكانی ناو پێكهاتەی سوننە لەسەر پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بەردەوامە، پارتە كوردییەكانیش لە هەمان دۆخدان سەبارەت بە پۆستی سەرۆك كۆمار، ناوماڵی شیعەش لە ئەنجامی ململانێ لەسەر پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و پۆستی سەرۆك وەزیران لە حاڵێكی باشتردا نیە.  لەبارەی سیناریۆكانی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان و پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو، ڕایگەیاندووە، سێ‌ سیناریۆ بۆ یەكلاكردنەوەی دیمەنی سیاسی لەئارادایە كە ئەوانیش: یەكەمیان: میحوەری دەوڵەتی یاسا و فەتح سەركەوتووبن لەر ِاكێشانی سوننە و كورد بۆ بەرەكەیان و بەوەش گەورەترین كوتلە پێكبهێنن. دووەمیان: میحوەری سائیرون و نەسر و وەتەنیە وحیكمە سەركەوتووبن لە ڕاكێشانی سوننە و كورد بۆ بەرەكەیان و بەوەش گەورەترین كوتلە پێكبهێنن، ئەم دوو سیناریۆیەشی بەدوور زانیوە. سێیەم: كە لەلایەن وڵاتانی دەرەكییەوە فشار بۆ ئەنجامدانی دەكرێت، ڕێكخستنەوەی ناوماڵی شیعە و سوننە و كورد و گەڕانەوەیە بۆ چوارگۆشەی یەكەم و پێكهێنانی حكومەتێكی شەراكەتی نیشتمانی بەبێ‌ بوونی ئۆپۆزسیۆن. بە وتەی ئەو شارەزا سیاسییە، پەرتبونی ناوماڵی شیعە زیانی بە بەرژوەندییەكانی نیشتمان گەیاندووە، بەوپێیەی هەردوو لایەنی كورد و سوننە پرسەكەیان قۆستوەتەوە بۆ بەرزكردنەوەی سەقفی داواكارییەكانیان كە ڕەنگە پرسی نەكردە و نادەستوری لەخۆبگرێت و دوو لایەنە شیعەییەكە كە خوازیاری پێكهێنانی گەورەترین كوتلەن ملی بۆ بدەن.   بەپێ زانییارییەكانی "درەومیدیا" كە لەسەرچاوەیەكی سیاسی باڵای عێراقەوە دەستیكەوتوە، نوری مالیكی و هادی عامری بەچڕی دەستیانكردوەتەوە بەكۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە شیعییە جیاوازەكان وەك هەنگاوی یەكەم و دواتر سەرلەنوێ پەیوەندیكردن بەلایەنەكانی ناو سوننە و كورد، سەرچاوەكە لە زاری ئەندامانی ئەو وەفدەی كە چەند ڕۆژێك لەمەوبەر هاتنە هەولێر و  لەگەڵ بەرپرسانی هەرێم كۆبوونەوە، ئەوەشی ئاشكراكرد، دانیشتنەكەیان زۆر بەئیجابی وەسفكردوە و لایەنە كوردییەكان پێیان ڕاگەیاندون كە بەمزوانە وەڵامیان دەدەنەوە. 

(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق ئاستی هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی تەمموزی رابردوو راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهات زیادیكردووە. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی نەوتی عێراق، مانگی  تەمموزی رابردوو عێراق (109 ملیۆن و 857 هەزارو 705) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 661 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (68.322) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (7 ملیار و 532 ملیۆن و 500 هەزار) دۆلار بووە، بەڵام داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی حوزەیرانی رابردوودا (7 ملیار و 323 ملیۆن و 150 هەزار) دۆلار بووە. واتا داهاتی نەوت بە بەراورد بە مانگی رابردوو زیاتر لە ( 200 ملیۆن دۆلار ) زیادیكردووە.

راپۆرتی: محەمەد رەئوف   لەدواین كۆبونەوەی نێوان یەكێتی نشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان، ناكۆكی گەورە دروستبووە، مەكتەبی سیاسی پارتی بەفەرمی بە وەفدی یەكێتی راگەیاندووە" لەنێوان پۆستی سەرۆك كۆمار و پۆستی پارێزگای كەركوكدا ئەوان یەكێكیان دەوێت". سەرچاوەیەكی ئاگادار لە كۆبونەوەكە بە (درەو میدیا)ی وت: وەفدی یەكێتی لەو داوایەی پارتی ناڕازی بوون و پێیان راگەیاندوون ئەو دوو پۆستە هەردووكیان ئیستحقاقی یەكێتین و رازی نابن بدرێتە بە پارتی، بۆیە كۆبونەوەكە هیچ ئەنجامێكی لێنەكەوتوەتەوە". سێ كاندید بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پارتی دوای ئەوەی لەگەڵ یەكێتی نەگەیشتوەتە هیچ ئەنجامێك بۆ دابەشكردنی پۆستەكانی عێراق، بڕیاریداوە كاندیدی خۆی هەبێت بۆ سەرۆك كۆماری عێراق. هەرچەندە باس لە دانانی (هۆشیار زێباری) یان (رۆژ نوری شاوەیس) دەكرێت وەكو كاندیدی پارتی بۆ سەرۆك كۆمار، بەڵام زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن، پارتی (فوئاد حسێن) كاندیدی دەكات، بەوپێیەی كەسایەتییەكی شیعەیە و جێگای نیگەرانی لایەنە عێراقییەكان نیە، ئەمە لەكاتێكدایە رەنگە كاندیدكردنی (هۆشیار زێباری) كێشە دروستبكات، چونكە ئەو پێشتر كە وەزیری دارایی عێراق بووە لەسەر پرسی گەندەڵی لە پەرلەمانەوە متمانەی لێوەرگیراوەتەوە. یەكێتی كێ دەنێرێتە بەغداد ؟ دوێنێ مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە هەولێر كۆبوەوە، (درەو میدیا) زانیویەتی، لە كۆبونەوەكەدا باسلەوە كراوە یەكێتی لە بەغداد دۆخی خراپە و كارەكتەرەكانی لە ئاستی پۆست و پێگەی یەكێتیدا نین، بۆیە دەبێت ئەمجارە كارەكتەری بەهێز رەوانەی بەغداد بكرێن، رەنگە یەكێك لەو كارەكتەرانە (مەلا بەختیار) بێت كە چاوی لە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار و گەیشتنە بە كورسییەكەی تاڵەبانی لە كۆشكی سەلام، پێشتر چەندین راپۆرتی رۆژنامەوانی بڵاوكرانەوە لەبارەی ئەوەی مەلا بەختیار بڕوانامەی خوێندنی زانكۆی نییە، بۆیە ناتوانێت پۆستی سەرۆك كۆمار وەرگرێت، بەڵام (درەو میدیا) زانیاری دەستكەوتووە مەلا بەختیار ئەو كێشەیەی چارەسەر كردووە و لە زانكۆیەكی ئەوروپا بڕوانامەی وەرگرتووە. ئەمە لەكاتێكدایە (محەمەد سابیر) ئاوەڵزاوای جەلال تاڵەبانی كە پێشتر باڵیۆزی عێراق بووە لە چەند وڵاتێك، بەفەرمی لەلایەن ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتییەوە كاندیدكراوە بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار و سیڤییەكەی رەوانەی مەكتەبی سیاسی كراوە بەمەبەستی پەسەندكردنی. چوار لایەنەكە كاندیدیان دەبێ ؟ لایەنی سێیەم كە چاوەڕەوان دەكرێت كاندیدی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار هەبێت، چوار لایەنەكەیە (بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری). لە باشترین حاڵەتدا رەنگە كاندیدی ئەو چوار لایەنە بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار، بەرهەم ساڵح بێت، بەوپێیەی بەرهەم ساڵح نیەتی چونە بەغدادی هەیەو پشتیوانی بۆ كۆكردوەتەوە. سەرچاوەكان ئاماژە بەوە دەكەن، ئێستا لەناو یەكێتیش وەك پێشتر ئەو هیڵە سورەی لەسەر بەرهەم ساڵح نەماوەو بۆچون هەیە كە بەرهەم ساڵح ببێتە كاندیدی چوار لایەنەكەو یەكێتیش بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق.

( درەو میدیا):  بەپێی زانیاریەكانی " درەو میدیا" لەدوای بڕیاری بایكۆتكردنی پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لەلایەن هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەرییەوە ئەو هێزە بڕیاریداوە كەناڵی خەندانی زمانحاڵەكەشی دابخات. زانیارییەكانی " درەو میدیا" ئاماژەبەوەدەكەن كە لەمشەوەوە كەناڵی خەندان دادەخرێت، بەڵام بەهۆی بوونی گرێبەستی كارمەندان و هەندێك بەرنامەی تۆماركراو، پەخشی كەناڵەكە تا 10 رۆژی تر بەردەوام دەبێت و دواتر دادەخرێت. ئەمە لە كاتێكدایە كە هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەرەوەری بەرەسمی بڕیاریداوە بایكۆتی پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بكات، كە خۆیان پێیانوایە تۆماری دەنگدەران خاوێن نیە و دووبارە ساختەكاری گەورە دەكەن لە هەڵبژاردنەكاندا، ئەم روانینەی هاوپەیمانی لە كۆبونەوەی چوارقۆڵی سەركردەكانی ( گۆڕان، هاوپەیمانی، كۆمەڵ، یەكگرتوو) باسكراو بەرهەم ساڵح جەختی لەسەر بایكۆتی هەڵبژاردن كردەوە، بەڵام لایەنەكانی تر رازی نەبوون. بەڵام بایكۆتی پرۆسەی هەڵبژاردن لەلایەن هاوپەیمانییەوە دوو خوێندنەوەی بۆ دەكرێت: یەكەم/ هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و خودی بەرهەم ئەحمەد ساڵح ترسیان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان هەیە بەهۆی "ئەگەری زۆری ساختەكاری و ناخاوێنی تۆماری دەنگدەران" وەك هەڵبژاردنی 12ی ئایاری رابردوو روبەرووی شكستی گەورە ببنەوە و ئیدی خۆری سیاسی بەرهەم ساڵح ئاوا بێت، بۆیە نایانەوێت روبەرووی ئەو شكستە ببنەوە. دووەم/ زانیارییەكان ئاماژەبەوەدەكەن كە گفتوگۆ و كۆبونەوەی پشتی پەردە هەیە لە نێوان خودی بەرهەم ساڵح و سەركردەكانی یەكێتی و ئێرانییەكان و پارتی، بۆئەوەی بەرهەم ساڵح بكەنە سەرۆك كۆماری عێراق، هەرچی پارتیە جۆرێك رازی بوونی دەربڕیوە بۆ بوونی بەرهەم ساڵح بە سەرۆك كۆمار و لە پشتی پەردەشەوە چەند جارێك بەرهەم ساڵح لەگەڵ خودی مەسعود بارزانی كۆبوەتەوە و باسی ئەو پرسە كراوە، پارتی لە توانای فوئاد مەعسوم ناڕازیە لەو پۆستە و دەیەوێت كارەكترەێكی بەهێز لەوێ بێت. هەرچیە ئێرانییەكانە پشتیوانی لە بەرهەم ساڵح دەكەن بۆئەوەی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق وەربگرێت، بۆئەوەی لایەنەكانی دەڤەری سلێمانی یەكخەنەوە و ناكۆكیان نەمێنێت و لەلایەكی تریش پۆستی سەرۆكی كۆمار بۆ پارتی نەبێت، بۆ ئەو مەبەستەش چەند جارێك ئەو پرسەیان لەگەڵ سەركردایەتی یەكێتی باسكردووە. هەرچی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە بەسەر چەند روانینێكدا دابەشبوون، لایەنی كۆسرەت رەسوڵ پێیان خۆشە ئەو پۆستە بۆ بەرهەم ساڵح بێت، بەشێك لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیش پێیان خۆشە بۆئەوەی بەرهەم ساڵح بگەڕێتەوە ناو یەكێتی ئەو پۆستەی پێبدرێت، بەڵام ئەوەی توندن لەسەر ئەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار نەدرێت بە بەرهەم ساڵح ماڵی تاڵەبانیە، كە ئێستا بەهۆی پێشنیازی ئێرانییەكانەوە، جۆرێك لە نەرمیان نواندووە و بەتایبەتیش قوباد تاڵەبانی پشتیوانی ئەوە دەكات ئەو پۆستە بدرێتە بەرهەم ساڵح و بگەڕێتەوە بۆ ناو یەكێتی و كۆتایی بە هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری بهێنرێت.  كە پێشبینیدەكرێت بایكۆتی هەڵبژاردن و داخستنی كەناڵی خەندان لەلایەن هاوپەیمانییەوە لە چوارچێوەی ئەو هەنگاوانەدا بێت.  

راپۆرتی: ئارام مەحمود هەڵوێست وەرگرتن و بایكۆتی پرۆسەی سیاسی، لەگەڵ ئەنجامەكانی هەڵبژاردندا بووە بەشێك لە مێژوو، ئێستا یار و نەیار كوڕی ئەمڕۆن، ئەوەی سوتا یان چووە سەر حسابی یەكێكی تر، دەنگی خەڵك بوو، چیتر سیاسییەكان سەرقاڵی ئەو پرسە نین، بەڵكو داڵغەیان لای شتێكی لەوە گرنگترە، ئەویش بەركەوت و قەبارەی قاشە كێكەکەی دەسەڵاتە، چەندە و ڕێژەیی چەوری و شیرینییەكەی بەری دڵ ئەگرێت یان نا؟. پێش پرۆسەی هەڵبژاردن، خەڵكێكی زۆر لەچین و توێژە جیاوازەكان، بە تایبەت كۆمەڵێك ڕۆشنبیری دیار، سەردانی لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆنی جاران و ئەو لیستە تازانەیان كرد كە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق پێكهێنران و تكایەكی زۆریان لێكردن بەرەیەكی هاوبەش دروستبكەن و پێكەوە ببنە (بلۆكێكی مێژوویی) بەرامبەر بلۆكی دەسەڵات و، خاوەندارێتی بەرەی خەڵك و هەموو ئەو دەنگانە بكەن كە ناڕازین و ڕەخنەیان لەو دۆخە نالەبارە هەیە كە پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەسەر خەڵكی كوردستانیان هێناوە.  دەیان وتار و پێشنیاز و پرۆژەی سیاسی خرانە بەردەم ئەو هێزانە تاسنورێك بۆ سەركێشییەكانی ئەو دوو هێزە دابنێنن، تا چیتر ڕۆژێ بەناوی ئابوری سەربەخۆ و ڕۆژێك بەناوی دروستكردنی دەوڵەتەوە یاری بە چارەنوسی خەڵك نەكەن و هەر ڕۆژە و نەیاندەن بە قەڵبەیەكدا، سەرنجام هەر ئەوەیانكرد كە بەرژەوەندی خۆیان گەرەكی بوو، نەك بەرژەوەندەیی و چاكەی گشتی و هەریەكەیان لە دۆڵێك خوێندیان، عەرەب وتەنی، هەر لایەنە و گۆرانی بۆ (لەیلا)كەی خۆی وت. پارتی و یەكێتی توانای دەستوەردانیان هەیە بەشێك لە ئاگایانی دۆخی سیاسی كوردستان بەدووری نازانن پارتی و یەكێتی ڕۆڵیان هەبووبێت لە بەیەكنەگەیشتنی ئەو لایەنانە لە چوارچێوەی هاوپەیمانێتیەكدا و لەمپەریان دروستكردبێت بۆ لەدایكبوونی ڕكابەرێكی فیعلی كەخۆی وەك بەدیل و جێگرەوەی ئەوان لەبەردەم خەڵكی كوردستان تەرح بكات، بەوپێیەی یەكێتی و پارتی خاوەن هەژمونێكی كەمنین لەناو ئەم هێزانە(چوارلایەنەكە) و دەتوانن كاریگەری لەسەر بڕیارە چارەنوسسازەكانیان دروستبكەن، نمونەی بەرجەستەشیان بۆ ئەمە، كاتێك دەنگۆی لێكنزیكبونەوەی لیستەكەی بەرهەم ساڵح و بزوتنەوەی گۆڕان بڵاوبوەوە بۆ دروستكردنی هاوپەیمانێتیەكی هاوبەش، وترا بەرپرسانی یەكێتی دەستوەردانیان كردوە و فشاریان لە بەرپرسانی گۆڕان كردووە ڕێككەوتنێكی لەوشێوەیە نەكەن، بێگومان كاریگەری پارتیش لەسەر لایەنەكانی تر بە تایبەتی یەكگرتوی ئیسلامی ئەگەر زۆرتر نەبێت ئەوا كەمترنیە، هەندێك لە خۆبەخشانی جوڵانەوەی نەوەی نوێش لەبری بەشداربوون لە ڕەخساندنی زەمینەی پێویست بۆ ئەو بەیەكگەیشتنە، بە لێزانی بێت یان نەزانی، كەلێنەكانیان گەورەتركرد و لەڕێی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە ئەم پرسە سیاسییە گرنگەیان بەجۆرێك لە شەڕە دەنوكی سیاسی و خۆنمایشكردن تەوزیفكرد، بەوەی گوایە بزوتنەوەی گۆڕان داوای هاوپەیمانێتی لێكردون و ئەمان ڕەتیانكردوەتەوە. ناڕازی نەماوە هەمووی ڕازییە ڕۆژ ڕۆژی پێكهێنانی هاوپەیمانێتی دوو قوڵی و سیان و چوار و پێنجقۆڵی و نمایشی بازوی سیاسییە بۆ چینەوەی زۆرترین دەستكەوت و ئیمتیاز، ئەمە لەم سەری عێراق تادەگاتە ئەوسەری وەك مۆدێلێكی سیاسی لێهاتووە، لایەنە ناڕازییەكانی كوردستانیش (بزوتنەوەی گۆڕان، یەكگرتوی ئیسلامی، كۆمەڵی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری )، ڕۆژی 26ی ئەم مانگە هاوپەیمانێتییەكی چوارقۆڵیان لە چوار خاڵدا ڕاگەیاند، هاوشێوەیەی زۆربەی بەیاننامە ئینشائییە سیاسییەكان دەڵێن، ڕێككەوتنەكەیان لەپێناوی بەرژوەندی خەڵك و مافە دەستورییەكانی هەرێمی كوردستان و بەدامەزراوەییكردنی پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغدا و چارەسەری  كێشەكانی نێوانیانە، موچەی خەڵك و پرسی ناوچە دابڕاوەكانیشیان لەبیرنەكردووە.  پرسیارە بێ وەڵامەكان هەندێك پرسیاری ئەوە دەكەن، زەرورەتی دەستەبەركردنی ئەم مافانە بۆ خەڵكی كوردستان شتێكی تازەنین سەریان دەرهێنابێت، یان ئەم چوارە لایەنە تازە بۆیان دەركەوتبێت بەدەستهێنانی ئەم مافانە پێویستی بەپێكەوەبونە، ئەگەر دەیانزانی پێكەوە دەتوانن ئەم كارانە باشتر ڕاپەڕێنن، بۆ لە سەرەتاوە هاوپەیمانێتییەكیان دروستنەكرد، كە ڕەنگە كەشی هەڵبژاردنی گەرموگڕتر  بكردایە و ئەو ڕێژە زۆرەی بایكۆتی خەڵكیش تۆمارنەكرایەو و ڕێژەیەكی زیاتر دەنگیان بهێنایە؟. پرسیارێكی تر ئەوەیە، سیان لەم چوار لایەنە (گۆڕان و یەكگرتو و كۆمەڵ) لە خولی پێشوی پەرلەمانی عێراقدا،  خاوەنی 16 كورسی بوون و لەزۆر پرسیشدا هاوڕابوون، نەك ئەوان هەموو كوتلەكوردییەكان پێكەوە نەیانتوانی تێپەڕندانی بودجە لە دەرەوەی خواستی كورد بوەستێنن؟ ئەی ئێستا كە بە چوار لایەن كەخاوەنی 11 كورسین، چیان پێدەكرێت و دەتوانن چی بگۆڕن لە بەغداد؟. پرسیارێكی تر كە دەكرێت، ئەگەر ئەم لایەنانە دەیانزانی هیچ ڕێگایەكی تریان پێهەڵنابژێرێت  و ناتوانن سەرچڵیی سیاسی یان داهێنانی بێپێشینە و تاقینەكراوە بكەن، شەقامیان بۆ پڕكرد لە شیعاراتی توند و بانگەشەی بایكۆتكردنی پرۆسەی سیاسی و هەڕەشەكردن بۆ پەنابردن بۆ هەموو ڕێكارە مەدەنییەكان، تەنانەت بە دەستبردن بۆ دروستكردنی هێزی چەكداریشەوە، كاتێك دۆخەكەش بە هیچ نەكردن كۆتاییدێت و لەگەڵ پارتی و یەكێتی یان بەجیا بەرەو بەغداد غلدەبنەوە،  لانی كەم وەك ڕێزێك بۆ دەنگدەرەكانیان دەبوو، ئاماژەیەكیان بەسودەكانی بەشداری لە پرۆسەی سیاسی عێراق و زیانەكانی بایكۆتكردن بكردایە؟. پرسیارێكی تر ئەوەیە، زۆربەی فراكسیۆنەكان جگە لە پارتی دیموكراتی كوردستان لانی كەم لەدوو خولی ڕابردوودا، لەناوخۆدا ناتەبا و پارچەپارچەبوون، ئەی چۆن زامنی ئەوە دەكەن چوار فراكسیۆنی جیاواز و چوار بیركردنەوەی جیاواز پێكەوە هەڵبكەن، قسەكە ئەوەیە ئەم چوار لایەنە كە بەرژەوەندی خەڵكیان كردوەتە بنەمای كاری پێكەوەیی و هەردووكیشیان پێكەوە كردوەتە بەهانە بۆ چونە بەغداد، ئەگەر ئەمانە هیچی بەرجەستە نەبوون، سیحری چونەكەیان بەتاڵنابێتەوە؟ ئەی زەمان چیە لەوێش یەكێتی و پارتی كاریگەری لەسەر بڕیارەكانیان دانانێن، پێكەوەبن یان یان بەجیا؟. هاوپەیمانییەكە بە مردوویی لەدایكبووە زۆرێك پێیوایە هاوپەیمانێتی ئەم چوار لایەنە لەبنەڕەتەوە بەمردوویی لەدایكبووە، چونكە پێكەوە بونێك نیە كە لەقەناعەت و بیركردنەوە و خەمێكی هاوبەشەوە سەرچاوەی گرتبێت، بەڵكو فێڵێكە لەخەڵكیان كردووە و حیلەیەكە دۆزیویانەتەوە بۆ خۆدزینەوەی لە بانگەشەكانی ڕابردوویان، كە لە بەرامبەر "دزینی دەنگی خەڵك" هەڕەشەی بایكۆتی پرۆسەی سیاسی و گرتنەبەری سەرجەم ڕێكارە مەدەنییەكانیان دەكرد و تەنانەت تا دواین ساتیش خەڵكیان لەوەدا هێشتەوە كە "چاوەڕوانی ڕاگەیاندنی ئەنجامەكانی كۆتایی دەكەن" و دوای ئەوە هەڵوێستی خۆیان بەڕونی ڕاشكاوی ڕادەگەیەنن و هەموو ئەگەرەكانیش لەبەردەمیاندا كراوەیە، بەڵام ئەوەی ئێستا بەكراوەیی خستویانەتە سەرپشت، دەرگای ئەو هاوپەیمانێتیە چوارقۆڵییەیە كە پێكیانهێناوە بەڕووی لایەنە كوردستانیەكانی تردا (پارتی و یەكێتی)، وەك ئەوەی لەدواین لێدوانی یەكێك لە بەرپرسانی ئەو هاوپەیمانێتییەدا هاتووە. دیوێكی تری ئەو خوێندنەوانەی بۆ پێكهێنانی ئەو هاوپەیمانێتیە دەكرێت، ئەوەیە، ئەم هێزانە (چوار لایەنەكە) گەیشتونەتە ئەو بڕوایەی پێكەوەبونیان سەنگ و پێگەی سیاسیان لەبەغداد دەپارێزێت و دەرفەتی زیاتریشیان لەبەردەم دەڕەخسێنێت بۆ وەرگرتنی پۆست و ئیمتیازی سیاسی، بەپێچەوانەی چونیان وەك كۆمەلێك هێزی  سەربەخۆ، كە ئەگەرەكانی بەردەمیان لەزۆر ڕوەوە كاڵتر و تەسكتردەكاتەوە. ئەگەر هەموو ئەوانەی سەرەوە بەشێك بوبێتن لەو پرسیار و گریمانانەی كە بەلای زۆرێكەوە پێویستی بەوەڵامدانەوەی جدی و ڕاوەستان و هەڵوەستەكردن هەیە لەسەری، لەبەرامبەردا ڕایەكی تر هەیە پێیوایە، چۆڵكردنی بەغداد بۆ یەكێتی و پارتی، واتە سپاردنی بەشداری سیاسی كورد لە ناوەندێكی گرنگی وەك بەغداد بەدەستێكی نائەمین، كە وەك دەوترێت، ئەزمونی چەند ساڵی ڕابردوویان سەلماندویەتی، شەڕی ئەوەڵ و كۆتاییان بۆ بەدەستهێنانی پۆست و ئیمتیازات بووە بۆ حزب و لەناو حزبیشدا بۆ كۆمەڵێك شەخسی دیاریكراو، هەموو ئەمانەشیان لەژێر سەرپۆشێكی نەتەوەیی و كۆمەڵێك ڕەمز و پیرۆزییدا ئەنجامداوە.         

(درەو میدیا): "من بۆ مێژوو دیڵێم پڕۆژەكەی گۆڕان زۆر لە پڕۆژەكەی پارتی بەسەروبەرتر و ڕێكخراوتر بوو" ئەمە قسەی فازل میرانی سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانە. لە دیدارێكدا لەگەڵ بەشی كوردی دەنگی ئەمریكا، لە وەڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بەوەی ئایا رێككەوتنی پێشوەخت هەبووە لەنێوان بزوتنەوەی گۆڕان و پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم، فازل میرانی رەتیدەكاتەوە هیچ رێككەوتێكی پێشوەخت كرابێت، ئەمەش پێچەوانەی قسەی جەعفەر ئیمنكی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان و ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتییە كە پێشتر بۆ هەمان سەرچاوە وتی: پرۆژەكە پرۆژەی هاوبەشی گۆڕان و پارتی بووە. فازل میرانی دەڵێ:"زۆر كەس بەتایبەت برادەرانی یەكێتی وا بیریان دەكردەوە كە ئێمە و گۆڕان دانیشتوین ڕێككەوتوین لەسەر پڕۆژە یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم، من بۆ مێژوو دیڵێم پڕۆژەكەی گۆڕان زۆر لە پڕۆژەكەی پارتی بەسەروبەرتر و ڕێكخراوتر بوو، ئێمە كاتی خۆی سوپاسی برادەرانی گۆڕانمان كرد بێ ئەوەی هەماهەنگی پێشوەختەمان هەبێت، بەڵام شێوەی بیركردنەوەی هاوبەش ئەو كارە باشەی لێ دەرچوو". لە وەڵامی پرسیارێكیشدا لەبارەی ئەوەی ئایا پارتی پشتیوانی بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری دەكات بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق، فازل میرانی ئاماژەی بەوەكردووە" سەرەتا دەبێت داوا لە یەكێتییەكان بكەین ئایا ئامادەن واز لە بەشی خۆیان بهێنن ؟ بەهەمان شێوە لە پارتیش بپرسین ئایا ئامادەن واز لە بانگەشەی خۆیان بهێنن بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە و وازهێنانی بۆ كاندیدێكی سەربەخۆ؟ كاك بەرهەم لەناو هەموومان كەسایەتییەكی "مەعروفە"و برایەكی ئازیزە، بەڵام وابزانم ئەگەر لەناو یەكێتیدا بمایەوە شانسی وەرگرتنی ئەو پۆستەی زیاتر بوو، جاری پێشوش هەموو یەكێتییەكان دەنگیان پینەدا، ئێـمە ناتوانین ئەو پرسیارە لە یەكێتی بكەین، سەبارەت بە ئێمەش، هیشتا د. بەرهەم خۆی پێشنیار نەكردووە بۆ ئەو پۆستە تا ئێمە بۆچونی خۆمان بخەینەڕوو، وەختێك دەبێت ڕای خۆمان بخەینەڕوو كە دكتۆر بەرهەم بێت بۆ لای جەنابی سەرۆك بڵێت ئێوە و یەكێتی پێكنایەن لەسەر ئەو پۆستە من وەك كوردێك كاندید بكەن، ئەوكات د.بەرهەم جوابی خۆی وەردەگرێت".  

(درەو میدیا): لە هەنگاوێكدا كە وەكو گورزێكە بۆ سەرۆك ئیمانوێل ماكرۆن، نیكۆلا هۆلۆ وەزیری ژینگەی فەرەنسا دەستی لەكاركێشایەوە. لە لێدوانێكدا بۆ ئێزگەی "فرانس ئینتەر"، نیكۆلا هۆلۆ لەبارەی دەستلەكاركێشانەوەی وتی:" بۆ روبەڕوبونەوەی ئاڵنگارییە ژینگەییەكان من بەتەنیا كاردەكەم، ئەمە سەختترین بڕیارە لە ژیانمدا، نامەوێت لەمەودوا درۆ بكەم، ناشمەوێ وای نیشان بدەم بوونم لە حكومەت بەواتای ئەوەدێت لە ئاستی ئاڵنگارییەكاندام". نیكۆلا هۆلۆ وەزیری ژینگەی فەرەنسا كە تەمەنی (62 ساڵ)ە، یەكیك لە وەزیرەكانی كابینەی حكومەتەكەی سەرۆك وەزیران ئیدوارد فیلیپە كە وەكو پڕجەماوەرترین كابینەی حكومەت لە فەرەنسا تەماشا دەكرێت، بۆیە دەستلەكاركێشانەوەی ئەم پیاوە گورزێكی بەهێزە بۆ پێگەی ئیمانوێل ماكرۆنی سەرۆكی وڵات. هۆلۆ ئاشكرایكرد، هێشتا ئیمانوێل ماكرۆنی سەرۆكی وڵات و ئیدوارد فیلیپی سەرۆك وەزیرانی لە دەستلەكاركێشانەوەكەی ئاگادارنەكردوەتەوە، چونكە دەترسێت جارێكی تر رێگری لە دەستلەكاركێشانەوەكەی بكەن. ئاماژەی بەوەشكرد" سەرۆك وەزیران و سەرۆك كۆمار لەماوەی 14 مانگی رابردوودا سۆز و پشتیوانی و وەفایەكی گەورەیان لەبەرامبەر ئەودا نیشان داوە، بەڵام سەرباری ئەوە حكومەت نازانێت چۆن ئەولەویەت بە ژینگە بدات و جگە لە چەند هەنگاوێكی بچوك نەبێت هیچ نەكراوە".  

( درەو میدیا): پەرلەمانی ئێران لەسەر خراپبوونی دۆخی ئابوریی و بێكاری و دابەزینی بەهای دراو،  لێپرسینەوەی لەگەڵ حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆمار كرد و پەرلەمانتاران بە زۆرینەی دەنگ وەڵامەكانی رۆحیانیان رەتكردەوە پێی قایل نەبوون. ئەمڕۆ سێشەممە حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئێران لەبەردەم ئەنجومەنی شورا " پەرلەمان"ی ئێران ئامادەبوو بۆئەوەی پێنج پرسیاری دەربارەی پێنج بابەتی سەرەكی لێبكرێت كە ئەمانە بوون: •    شكستهێنانی حكومەت لە كۆنترۆڵكردنی بەقاچاخبردنی كەلوپەل و دراوی قورس. •    بەردەوامبوونی سزا بانكییەكانی دژی ئێران. •    حكومەت رێوشوێنی گونجاوی بۆ كەمكردنەوەی بێكاری نەگرتوەتەبەر. •    داڕمانی ئابوریی كە چەند ساڵێكە بەردەوامە. •     بەرزبوونەوەی بەهای دراوی قورس و دابەزینی بەهای دراوی ئێرانیی. رۆحانی چی وت؟ دوای ئاراستەكردنی پرسیارەكان لەلایەن ئەندامانی پەرلەمانەوە، سەرۆك كۆماری ئێران لە وەڵامدانەوەیدا بەڵێنیدا حكومەتەكەی زاڵ بێت بەسەر ئەو سزایانەی كە ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا سەپاندونی و وتی كێشە ئابورییەكانی ئێران كاتێك دەستیپێكرد كە واشنتۆن سزاكانی بۆسەر وڵاتەكەی گەڕاندەوە. رۆحانی وتیشی:" لێپرسراوە دژەكانی ئێران لە كۆشكی سپی دەبینن كە سزاكان شكستدەهێنن و ئێمە لە ویلایەتە یەكگرتووەكان و كێشە ئابورییەكان ناترسین و ئەو كێشانە تێدەپەڕێنین". رۆحانی لێپرسینەوەكەی پەرلەمانی بە بەرزترین خاڵی بەهێزی رژێمی وڵاتەكەی وەسفكرد وتی:" كەس وا لێكی نەداتەوە كە لێپرسینەوە خاڵی لاوازە و وەڵامدانەوەی پرسیاری پەرلەمانتاران خاڵی بەهێزی لێپرسراوانی كۆماری ئیسلامی ئێرانە. لە كۆتایی وەڵامدانەوەی پرسیارەكاندا سەرۆك كۆماری ئێران وتی:" پێویستە بە زمانێكی دروست و راست قسەبكەین بەو شێوەیەی كە گەل متمانەبكات كە كێشەكانی ئێران لەماوەی چەند مانگێكدا چارەسەردەبن، ئەوە كلیلی پرسەكەیە و پێویستە بۆ خەڵكی روونبكەینەوە كە ئێمە لە رێنماییەكانی سەركردایەتی و هەماهەنگی هەرسێ‌ هێزەكە و هێزە چەكدارەكان كێشەكان تێدەپەڕێنین". پەرلەمان متمانەی بە وەڵامەكانی رۆحانی نەكرد دوای وەڵامدانەوەی پرسیارەكان لەلایەن رۆحانییەوە، عەلی لاریجانی سەرۆكی پەرلەمانی ئێران داوای لە پەرلەمانتاران كرد كە ئایا باوەڕ و قەناعەتیان بە وەڵامەكانی سەرۆك كۆماركرد، لە وەڵامدا پەرلەمانتاران رایانگەیاند كە قەناعەتیان بە وەڵامەكان نەبووە و داوایانكرد بە ئاشكرا دەنگ لەسەر ئەوە بدرێت. پاشان لاریجانی وەڵامی رۆحانی بۆ پێنج پرسیارەكە بەجیا خستە دەنگدانەوە و زۆرینەی پەرلەمانتاران وەڵامەكانی رۆحانیان رەتكردەوە بەمشێوەیە: لە دەنگدان بۆ پرسیاری بۆچی حكومەت  لە كۆنترۆڵكردنی پرۆسەی بە قاچاخبردندا سەركەوتوو نەبووە كەبە یەكێك لە هۆكارەكانی ئیفلیجبوونی بەرهەمی نیشتمانی دادەنرێت؟ 138 پەرلەمانتار وەڵامەكەی رۆحیانیان رەتكردەوە و 123 پەرلەمانتاریش پەسەندیان كرد و شەش پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا. پرسیاری دووەمیش كە تایبەت بوو بە هۆكاری بەردەوامی سزا بانكییەكانی سەر ئێران سەرەڕای تێپەڕینی زیاتر لە دوو ساڵ بەسەر جێبەجێكردنی بەڵێننامەكانی رێككەوتنە ئەتۆمییەكەدا؟ 137 پەرلەمانتار وەڵامەكانی رۆحانیان بە پەسەنددانا و 130 پەرلەمانتاریش رەتیانكردەو و سێ‌ پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا. پرسیاری سێیەم: بۆچی حكومەت رێوشوێنی گونجاوی بۆ كەمكردنەوەی بێ‌ كاری نەگرتوەتەبەر؟  لە دەنگداندا 190 پەرلەمانتار وەڵامەكانی رۆحانیان لەسەر ئەم پرسیارە رەتكردەوە و 74 پەرلەمانتار پەسەندیان كرد و هەش پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا. پرسیاری چوارەم: هۆكاری بەردەوامیی داڕمان و داتەپینی ئابوری بۆ چەند ساڵێك سەرەڕای بەڵێن و راگەیاندنی تێپەڕاندنی ئەو دۆخە؟ لە دەنگدان لەسەر وەڵامەكانی رۆحانی بۆ ئەم پرسیارە 150 پەرلەمانتار وەڵامەكەیان رەتكردەوە و 116 پەرلەمانتاریش پەسەندیان كرد و شەش پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا. پرسیاری پێنجەم : هۆكاری خێرا بەرزبوونەوەی بەهای دراوی بیانی و دابەزینی خێرای دراویی نیشتمانی؟ لە دەنگدان بۆ وەڵامەكانی حەسەن رۆحانی تایبەت بەم پرسیارە 196 پەرلەمانتار متمانەیان بە وەڵامەكانی نەكرد و رەتیانكردەوە و 68 پەرلەمانتاریش پەسەندیان كرد و هەشت پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا. چارەنوسی رۆحانی دوای لێپرسینەوەكە  بە گوێرەی مادەی 213ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی ئێران راپۆرتێكی تەواوەتی دەربارەی پرسیار و وەڵامەكان و دەنگدانی پەرلەمانتاران لەسەر وەڵامەكان بۆ دەسەڵاتی دادوەریی ئێران بەرزدەكرێتەوە بۆئەوەی بە گوێرەی دەستوری ئێران یەكلایبكاتەوە. لە دوای كشانەوەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە رێككەوتە ئەتۆمییەكە لەگەڵ ئێران و گەڕاندنەوەی سزا ئابورییەكان، دۆخی ئابوری ئێران بە جۆرێك خراپبووە كە لە ماوەی رابردوودا خۆپیشاندانی ناڕەزایەتی دژ بە حكومەت لە زۆربەی شار و شارۆچكەكانی ئەو وڵاتە بەڕێوەچوو، پەرلەمانی ئێرانیش لە چەند رۆژی رابردوودا متمانەی لە مەسعود كەرباسیان وەزیری ئابوری  سەندەوە.  

راپۆرتی: درەو میدیا ئەمڕۆ سەرۆك كۆماری عێراقی بە نوسراوی ڕەسمی ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوی بۆ كۆبوونەوەی یەكەم دانیشتنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق دیاریكرد، كە تەنها حەوت ڕۆژی ماوە، بەوەش مەعسوم  خۆی لەدەستی ئەو لایەنانە قوتاركرد  كە هەڕەشەی سكاڵاكردنیان لێدەكرد لەسەر دیارینەكردنی وادەی یەكەم كۆبوونەوەی پەرلەمان دوای پەسەندكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن لەلایەن دادگای فیدراڵیەوە لەڕۆژی 20 ئەم مانگە، كە تا ڕۆژی 3ی ئەیلولی داهاتوو ڕێك ئەو 15 ڕۆژە دەكات كە لە دەستوردا دیاریكراوە. مەعسوم بەم هەنگاوە تۆپەكەی فڕێدایە گۆڕەپانی لایەنە سیاسییەكان و پێویستە لە ماوەی ئەو حەوت ڕۆژەی لەبەردەستیان ماوە لانی كەم دەبێت لەسەر دیاریكردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و دوو جێگرەكەی) ڕێكبكەون. بەپێی دەستوری عێراق یەكەمین كۆبوونەوەی پەرلەمان بەسەرۆكایەتی بەتەمەنترین ئەندامی بەڕێوەدەچێت، كە پێشتر "درەو میدیا " ئاشكرایكرد (محەمەد علی ساڵح زەینی) كاندیدی دەرچوو لە لیستی هاوپەیمانی مەدەنی سەرۆكایەتی یەكەم دانیشتن دەكات، كە دوای سوێندخواردنی یاسایی دەستەی نوێی سەرۆكایەتی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق هەڵدەبژێرێت. سوننەكان و پۆستی سەرۆکی پەرلەمان بەپێی ئەو تەوافوقەی لەدوای ساڵی 2003وە، وەك سیستمی سیاسی لە عێراق پیادە دەكرێت، سەرۆكی پەرلەمان لە پشكی پێكهاتەی سوننە دەبێ‌ و جێگری یەكەم بۆ شیعە و جێگری دووەم بۆ كورد. تائێستا هێزە سوننیەكان سێ‌ كاندیدیان هەیە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە و بەڕسمی ڕێكەوتنیان لەسەر دیاریكردنی یەكێكیان ڕانەگەیاندوە: * كاندیدی یەكەم: ئوسامە عەبدولعەزیز نوجێفی كاندیدی هاوپەیمانی میحوەری نیشتمانییە ساڵی 1956 لە موسڵ لەدایكبووە بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ئەندازیاریی كارەبادا هەیە 2005 وەزیری پیشەسازیی و كانزاكان بووە لە 2010 ەوە بۆ 2014 سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران بووە لە 2014 بۆ 2018 جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بووە * كاندیدی دووەم: محەمەد رێكان حەلبوسی كاندیدی هاوپەیمانی عێراق ناسنامەمانە ساڵی 1982 لە قەزای گەرمەی پارێزگای ئەنبار لەدایكبووە كۆلێژی ئەندازیاری تەواوكردووە لە 2014دا بە ئەندامی پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردرا ئابی 2017 بە پارێزگاری ئەنبار هەڵبژێدرا * كاندیدی سێیەم: محەمەد عەلی تمیم كاندیدی چەند لایەنێكی میحوەری نیشتمانیە  سالی 1974 لە كەركوك لەدایکبووە لە ساڵی 2010 وەزیری پەروەردەی عێراق بووە ساڵی 2014 ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمان بووە  بڕوانامەی دكتۆرای مێژووی نوێ وهاوچەرخ لە زانكۆی موسڵ بەدەستهێناوە كوردیش هیچی دیارنیە وێڕای یەكلانەبوونەوەی كاندیدی سەرۆكی پەرلەمان، تائێستا یەكلانەبوەتەوە جێگری یەكەم كێیە و لەناوشیعەدا بەركام هێز دەكەوێت، جێگری دووەمیش كە پشكی كوردە، دیارنیە كێ دەبێت و دەبێت بەپشكی كام هێزە. زۆرێك لە ئاگایانی دۆخی عێراق پێیانوایە، ئەم پرۆسەیە لە چوارچێوەی پاكێجێكدایە، واتە دەبێت لایەنەكان سەرەتا لەسەر پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی ڕێكبكەون، دواتر بەپێیی  دوو ئیستحقاق، ئیستحقاقی هەڵبژاردن و  نەتەوە و پێكهاتە، پرۆسەی دابەشكاری پۆستەكان دەستپێبكات، ئەم پرۆسەیەش زۆرجار  لە شێوەی سەفقەی سیاسی و جۆرێ لە ڕێككەوتندا ئەنجامدەدرێت، كە زۆرجار دیوە شاراوەكانی بۆ ڕایگشتی ئاشكراناكرێن و لە تاریكدا دەمێنێتەوە. كۆمسیۆن لەشوێنی خۆیەتی و فەرمانیش دەكات لە پێشهاتێكی تازەی دیمەنی سیاسی عێراقدا كە زیاد لە خوێندنەوەیەكی بۆ دەكرێت، ئەمڕۆ ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق، ڕێوشوێنەكان و فۆرمەكانی تایبەت بە پێكهێنانی هاوپەیمانێتی سیاسی لەناو پەرلەمانی عێراق پەسەندكرد و وەك ڕایگەیاندوە، ئەوكارەیان پاڵپشتە بە مادەی 29 لە یاسای ژمارە 36ی ساڵی 2015ی، تایبەت بەڕێكخستنی ژیانی سیاسی و حزبیی لە عێراق. داواشی لە حزب و ئیئتیلاف و كاندیدە سەركەوتووەكان كردوە كە دەیانەوێت هاوپەیمانی پێكبهێنن، لە سبەینێ‌ 28ی ئابەوە سەردانی كۆمسیۆن بكەن بۆ تۆماركردنی بەپێی یاسا. بەڕای بەشێك لە ئاگایانی دۆخی سیاسی عێراق، ئەم هەنگاوە یاساییە زیاد لە پەیامێك لەخۆدەگرێت كە دیارترینیان ئاماژەیە بۆ نەبوونی متمانە لە نێوان هێز و لایەنە سیاسییەكانی عێراق كە بەشێوەیەكی بەردەوام لەدژی یەكتری بانگەشەی كۆكردنەوەی زۆرترین ژمارەی هێز و كاندیدی دەرچوو لەخۆیان دەكەن و دەڵێن بەمزوانە گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنن، ئەم هەنگاوە ڕەنگە ببێتە ڕێگرێكی جدی و عەمەلی  لەسەرهەڵدانێكی قەیرانێكی نوێ‌ بەهۆی ئەو پرسەوە. وێڕای ئەوەی ئەو پەیامەش دەدات بەگوێی هەمو لایەنەكاندا (ڕازی وناڕازی) كە كۆمسیاران و بەرپرسانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق لەشوێنی خۆیان دەمێننەوە و هەموو ئەو هەنگاوانەشی لە ڕابردوودا لەدژیان گیرانەبەر و بەتێوەگلان لە ساختەكاری تۆمەتباركران، لەگەڵ هەڵبژاردن و ئەنجامەكانیدا بوون بە بەشێك لە مێژوو.     

(درەو میدیا): ئێوارەی ئەمڕۆ لە گردی زەرگەتەی مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان، وەفدی یەكێتی دوای سەردانی مەزاری نەوشیروان مستەفا لەگەڵ سەركردایەتی  گۆڕان كۆبوونەوە. داوای لێبوردنەكەی یەكێتی لە گۆڕان، نیگەرانییەكانی گۆڕانی نەڕەواندەوە، بۆیە یەكێتی بە وەفدێكی باڵا سەردانی گۆڕی نەوشیروان مستەفا و سەركردایەتی گۆڕانی كرد كە پێكهاتبوون لە حاكم قادر، رەفعەت عەبدوڵڵا، مەحمود سەنگاوی، رزگار عەلی لەگەڵ بافڵ تاڵەبانی كە یەكەم كەسی ناو یەكێتی بوو لە رۆژی 12ی ئایاردا تەلەفۆنی بۆ سەركردەكانی گۆڕان كردو هەڕەشەی قبوڵكردنی ئەنجامەكانی لێكردن. لەلایەن گۆڕانیشەوە عومەر سەید عەلی، رێكخەری گشتیی بزوتنەوەی گۆڕان، محەممەد تۆفیق رەحیم، و د. رەئوف عوسمان ئەندامانی خانەی راپەڕاندن و ئاوات شێخ جەناب ئەندامی جڤاتی نیشتمانی بەشداری کۆبوونەوەکە بوون. بەپێی زانیاریەكانی " درەو میدیا"  لە كۆبوونەوەكەدا سەرەتا ئەندامانی وەفدی یەكێتی جەختیان لەسەر داوای لێبوردنەكەی كردووە و هیوایان خواستووە ئەو روداوە رونەداتەوە، هەروەها وەفدی یەكێتی ئاماژەی بەوەكردووە، رزگار عەلی، كە یەكێتی و گۆڕان لە بنەڕەتدا لە یەك خوێندنگە پەروەردە بوون، بۆیە جەختیانكردوەتەوە لەسەر پەیوەندی ئاسایی هەردوولا بۆ ئەوەی كاری هاوبەش بكەن.  كەشوهەوای كۆبوونەوەكە بەو شێوەیە بووە كە سەركردایەتی گۆڕان دوای لێبوردنەكەیان قبوڵكردووە و هەردوولا جەختیان لەسەر كاری هاوبەش كردوەتەوە. لە كۆبونەوەكەدا باسیش لە هەوڵەكانی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كراوە و رێوشوێنی بۆ گیراوەتە بەر، ئەمە سەرەرای ئەوەی كە وەفدی یەكێتی داوایان كردووە كە پێكەوە و بەیەك دەنگ بچنە بەغدا و گفتوگۆكانی بەغداوە.   داوای لێبوردنەكەی یەكێتی چۆن بوو بە بڕیار؟ بەپێی زانیاریەكانی " درەومیدیا" یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەیویست كۆتایی بەكێشەی تێكچونی پەیوەندیەكانی بهێنێت لەگەڵ گۆڕان، بەڵام یەكێتی لەسەر چارەسەری ئەو كێشەیە ببوو بە دووبەشەوە، بەرەی ناڕازی ناو یەكێتی كە زۆرینەن و لە ژمارەیەكی زۆری سەركردایەتی و ئەندامانی ئەنجومەنی ناوەندی و چەند ئەندام مەكتەب سیاسیەك  و كارەكتەری سیاسی پێكهاتوون بەڵام دەسەڵاتیان لا نیە، لەگەڵ ئەوەبوون هەرچۆنێك بێت كۆتایی بەو كێشەیە بهێنرێت و داوای لێبوردن لە گۆڕان بكرێت، بەڵام باڵی كەمینەی مەكتەبی سیاسی كە دەسەڵاتیان لایە لەگەڵ ئەوە نەبوون كە داوای لێبوردن بكرێت.  هەربۆیە باڵی ناڕازی ناو یەكێتی بڕیاریاندا بچنە سەر گۆڕەكەی نەوشیروان مستەفا و بەیاننامەیەك بخوێننەوەو داوای لێبوردن لە گۆڕان بكەن و كۆتایی بەو ناكۆكی و كێشەیە بهێنن، كاتێك باڵی مەكتەبی سیاسی و كەمینەی سەركردایەتی بەم هەنگاوە دەزانن هەوڵ ئەدەن رێگری بكەن، دوای ئەوەی بۆیان دەردەكەوێت كە ئەو باڵە بە جدیانە بۆیە ئەمان لەبەرامبەر ئەو هەنگاوەدا بەیاننامەیەكیان دەركرد و داوای لێبوردنیان كرد، لەو نێوەندەدا كە چەند رۆژێكی خایاند تا ئەو بڕیارە گەڵاڵە بوو، سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕانیش گفتوگۆیان لە نێوان خۆیاندا كردووەو پێیان باش بووە.  لەلایەكی تریشەوە بەپێی زانیاریەكانی "درەو میدیا " وەفدی ئێرانیەكان لە كۆبونەوەیان لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و داواكارییەكان بە بونی هەڵوێست و هەنگاوی هاوبەش لەسەر پرسە سیاسیەكان بەتایبەت پێكهێنانی حكومەتی عێراق، سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بە ئێرانیەكانیان راگەیاندووە كە تا یەكێتی داوای لێبوردن نەكات ئامادەنین لەگەڵیان كۆببنەوە، هەربۆیە ئێرانیەكان داوایان لە یەكێتی كردووە كە داوای لێبوردن لە گۆڕان بكات، دیارە ئەو هەنگاوەی ئێرانیەكان هاوكات بووە لەگەڵ فشاری جدی باڵی ناڕازی یەكێتی، بۆیە بە ناچاری مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە بەیاننامەی رەسمیدا داوای لێبوردنی لە گۆڕان كرد.  http://drawmedia.net/page_detail?smart-id=1783