(درەو میدیا): ئەمڕۆ شەممە هەر سێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق و نوێنەرانی چەند حزبێك لە كۆشكی سەرۆك كۆماری عێراق بۆ تاوتوێكردنی دۆخی ئێستای عێراق و قەیرانی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان كۆبوونەوە. دوای كۆبونه‌وه‌ی سێ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه، له لێدوانێكی رۆژنامه‌وانیدا ئارام شێخ محه‌مه‌د، جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران رایگه‌یاند: "روكردنه دادگای فیدراڵی و تانه‌دان له‌و هه‌مواره‌ی بۆ یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كان له ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران كرا، به مانای هه‌ڵته‌كاندنی سه‌رجه‌م ئه‌و هه‌وڵانه‌یه كه له رێگه‌یانه‌وه پێشێلكارییه‌كان رێكده‌كرێنه‌وه". وتیشی هه‌وڵێكی له‌و جۆره ئێستا "ده‌كرێت به قبوڵكردنی ئه‌و ته‌زویره بدرێته قه‌ڵه‌م كه له هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ئه‌نجامدراوه". سه‌باره‌ت به كۆبونه‌وه‌ی ئه‌مڕۆی سێ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه، ئارام شێخ محه‌مه‌د ئاشكرایكرد، كه "كۆبونه‌وه‌ی سێ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه له قازانجی گێرانه‌وه‌ی ده‌نگ و ئیراده‌ی هاوڵاتیان بوو، تێیدا ته‌ئكیدمان له بێده‌نگ نه‌بوون سه‌باره‌ت به گۆڕین و یاریكردن به ئیراده و ده‌نگی خه‌ڵك كرده‌وه". هاوكات سەلیم جبوری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق دوای كۆبوونەوەكە لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنووسان وتی:" كۆبوونەوەکە بۆ تاوتوێكردنی چەند پرسێك بوو دەربارەی لێكەوتەكانی پرۆسەی هەڵبژاردن و ئەنجامەكان و ئەو بڕیار و یاسایانەی كە پەرلەمان بەمداوییە بۆ چارەسەركردنی پەسەندیكردوون". جبوری وتیشی:" هەموان هاوڕابوون كە ناكرێت بێ دەنگ بین لە بەرامبەر پرۆسەی دەستكاریكردنی ویست و خواستی دەنگدەران، لە هەمان كاتیشدا رێز لە رێوشوێنە یاساییەكان بگیرێت، بەڵام بەو ئاستەی كە پارێزگاریی لە دیموكراتی بكرێت و نەبێتە هۆی پشێویی و دۆخێكی ناهەموار كە نەتوانین بە شێوازێك لە شێوازەكان چاسەری بكەین." جبوری زیاتر وتیشی :" بە شێوەیەكی چڕوپڕ ئەم پرسانە تاوتوێكران و بیر لە قۆناغی داهاتوو كرایەوە و هەروەها هەوڵیشدرا دەرچەیەكی پراكتیكی و یاسایی بۆ ئەو كێشانە بدۆزرێنەوە كە رووبەڕوومان بوونەتەوە و چەندین دید و بۆچونی هەن كە هاوشێوەی یەك نین ، هەندێك رەخنە لە دیدی پەرلەمان دەگرن و هەندێك بە ناڕەوای دەبینن و هەشیانە دەڵێت ئە و رێوشوێنانە دەبێت بگیرێنبەر و پێویستن."
( درەو میدیا): ریاز بەدران سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردنەكانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق لە میانی بەشداریكردنی لە بەرنامەیەكی كەناڵی " ئافاق" دا باسی لە بڕیاری بەدەست ئەژماركردنەوەی دەنگەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق كرد و رایگەیاند 300 هەزار كارتی دەنگدانی زیادە و 500 هەزار كارتی بەتاڵ لەناو سندوقەكانی دەنگداندان. لەكاردانەوەیدا لە بەرامبەر ئەو قسەیەی بەدران، حەنان فەتلاوی، سەرۆكی لیستی ئیرادە لە پۆستێكیدا لە لاپەڕەی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك نوسیوێتی : تەنها ئەم لێدوانە بەسە بۆ دادگاییكردنی ئەندامەكانی ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆن". فەتلاوی كە لە هەڵبژاردنی پێشوودا 90 هەزار دەنگی بەدەستهێنا و لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاردا شكستیهێناو نەیتوانی پارێزگاری لە كورسییەكەی پەرلەمانی بكات دەشڵێت:" بۆچی پێشتر ئەمەتان رانەگەیاند و ئێستا بۆچی دوای بڕیاری ئەژماركردنەوەی دەستی دەنگەكان رایدەگەیەنن، ئایار ترستان لە لە ئاشكرابوونی شتە شاراوەكان هەیە؟". فەتلاوی دەشپرسێت:" ئەگەر دەتانزانی هەندێك لە فەرمانبەرەكانتان 300 هەزار كارتی دەنگدانی ساختەیان كردووەتە ناو سندوقەكانەوە، بۆچی نەتاندانە دادگا بۆئەوەی بەتۆمەتی ساختەكاریی و خیانەتی مەزنەوە دادگایی بكرێن؟".
(درەو میدیا): عەلی بەشار پەنابەرێكی عێراقی بوو داواكاری مافی پەنابەرێتی لەو وڵاتە رەتكرایەوە و خۆی و خێزانەكەی لە شاری دوسڵدۆرفی ئەڵمانیاوە بە فڕۆكە دێنە ئەستنبوڵ و دواتر لەوێشەوە دەگەنە فڕۆكەخانەی هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان. دوای ئەوەی عەلی بەشار و خێزانەكەی ئەڵمانیایان بەجێهێشت، پۆلیسی ئەو وڵاتە رایگەیاند عەلی بەشار لە تاوانی دەستدرێژیكردن و كوشتنی كچێكی جولەكەی تەمەن 14 ساڵان بەناوی سوزانا ڤیڵدمان لە ڤیسبادنی خۆرئاوای ئەڵمانیا. دوای راگەیاندنی ئەم هەواڵە لە لایەن پۆلیسی ئەڵمانیاوە، هۆرست سیهۆڤەر وەزیری ناوخۆی ئەڵمانیا رایگەیاند عەلی بەشار لەلایەن هێزەكانی ئاسایشی هەرێمی كوردستانەوە دەستگیركراوە. تارق ئەحمەد فەرماندەی پۆلیسی دهۆك ئەمڕۆ شەممە رایگەیاند عەلی بەشار كە تۆمەتبارە بە كوشتنی كچە جولەكەكەی ئەڵمانیا دەستگیركراوە و دانی بە تاوانەكەیدا ناوە. پۆلیسی ئەڵمانیا دەڵێت 22 و 23ی ئایاری 2018 ، عەلی بەشار دەستدرێژی سێكسی كردووەتە سەر سوزانا ڤیڵدمان و پاشان كوشتوەیەتی، بەڵام عەلی بەشار گێڕانەوەیەكی تری بۆ رووداوەكە هەیە و دەڵێت:" سوزانا هاوڕێی بووە، بەڵام شەڕە قسە و دەمەقاڵی لە نێوانیاندا دروست بووە، دوای ئەوەی سوزانا هەڕەشەی پەیوەندیكردن بە پۆلیسی لێكردووە كوشتویەتی." روداوی كوشتنی سوزانا لە لایەن عەلی بەشاری پەنابەرەوە، لە نێوخۆی ئەڵمانیادا مشتومڕی زۆری لێكەوتوەتەوە و هەلێكی زۆری داوە بە راستڕەوە توندڕەوەكان بۆئەوەی جامی توڕەیی خۆیان بەسەر ئەنگێلا مێركڵی راوێژكاری ئەڵمانیادا بڕژێنن كە لە ساڵی 2015دا سیاسەتێكی نەرمی بەرامبەر بە هاتنی كۆچبەران پیادەكردووە و دەروازەی ئەڵمانیای بە رووی كۆچبەراندا كردەوە.
دەرەو میدیا: دەستەی هەڵبژاردنەكانی توركیا بڕیاریدا ستۆدیۆیەك بۆ سەڵاحەدین دەمیرتاش كاندیدی هەدەپە بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی لە زیندانی ئەدیرنە دروستبكرێت بەمەبەستی تۆماركردنی دوو پەیامی ڤیدیۆیی بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن لە كەناڵی TRTی توركی. بە گوێرەی هەواڵێكی " ANF News " پاش ئەوەی پارێزەرانی دەمیرتاش داوایان كرد كە مۆڵەت بدرێت سەڵاحەدین دەمیرتاش لە ڕێی كەناڵی فەرمیی TRT بە ڤیدیۆ بانگەشەی هەڵبژاردن بكات، ئەمڕۆ دەستەی باڵای هەڵبژاردنەكانی توركیا بڕیاریدا. لە بڕیارەكەدا كە ئیمزای سادی گیوڤەن سەرۆكی دەستەكەی لەسەرە، ئاماژەبۆ ئەوە كراوە كە دوو پەیامی دەمیرتاش لە زیندانی ئەدیرنەوە بە ڤیدیۆ تۆماردەكرێن. دەستەی باڵای هەڵبژاردن جەنگیز تۆپئاكتاشی ئەندامی دەستەی باڵای هەڵبژاردنەكانی ڕاسپاردووە بۆ ڕێكخستنی ستۆدیۆیەك لە زیندان بەمەبەستی تۆماركردنی ٢ پەیامی بانگەشەی هەڵبژاردن كە ماوەكەی ١٠ خولەك بێت. بڕیارە ڕۆژی ١٢ی حوزەیران پەیامەكان تۆماربكرێن و ڕۆژانی ١٧ی حوزەیران، كاتژمێر ٢٠:٥٣ و ٢٣ی حوزەیران كاتژمێر ١٧:٥٠ لەسەر كەناڵی TRT بڵاوبكرێنەوە.
.gif)
راپۆرتی شیكاری: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری.. دوو هێز كە لەناو هەناوی یەكێتی نیشتمانی كوردستان هاتونەتە دەرەوە و ئێستا هەوڵی كۆبونەوە دەدەن لەناو هەناوێكی نوێدا. ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراق سەرباری گومانەكانی ساختەكاری، سەنگ و قورسایی جەماوەری لایەنەكانی تاڕادەیەك دیاریكرد، بزوتنەوەی گۆڕان كە یەكەم بەشداریكردنی بوو لەدوای كۆچی دوایی رێكخەرەكەی (نەوشیروان مستەفا)، ئاستی دەنگەكانی كەمیكرد، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەریش كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات لە یەكەم ئەزمونی بەشداری هەڵبژاردندا توشی نائومێدی بوو. گۆڕان و هاوپەیمانی كە بەهاتنەدەرەوەیان لە یەكێتی نەیانتوانی هاوسەنگی هێز لە كوردستان بگۆڕن، ئێستا هەوڵێك هەیە بۆ ئەوەی پێكەوە كار بۆ بەدیهێنانی ئەو ئامانجە بكەن. لەدوای هەڵبژاردنی 12ی ئایارەوە لە هەردوولاوە بانگەواز دەستیپێكردووە بەمەبەستی كۆبونەوە لە پرۆژەیەكی سیاسیدا یان لانی كەم دروستكردنی لیستێكی هاوبەش بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستان. عەبدولڕەزاق شەریف ئەندامی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان هەفتەی رابردوو لە وتارێكدا كە لە (درەو میدیا) بڵاویكردەوە، بە ئاشكرا داوایكرد بزوتنەوەی گۆڕان ئەو رێككەوتنەكەی كە لەگەڵ یەكێتی هەیەتی و تائێستا هەڵینەوەشاندوەتەوە، لەگەڵ هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری جێبەجێ بكات وەكو بەشێكی جیابوەوە لە یەكێتی. لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) عەبدولڕەزاق شەریف ئاشكرایكرد"پێشتر ئەم بابەتە لەنێوان سەركردەكانی هەردوولا باسكراوە، ئەنجامەكەشی دروستبونی لیستی نیشتمان بوو لە ناوچە دابڕاوەكان، دواجاریش لە كۆبونەوەی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕاندا باسكراوە و بیروڕا لەوبارەیەوە ئاڵوگۆڕ كراوە". ئەوانەی بانگەواز بۆ نزیكبونەوەی نێوان گۆڕان و هاوپەیمانی دەكەن باوەڕیان وایە ئەو هەنگاوە "هاوسەنگی هێز" بۆ هەرێمی كوردستان دەگەڕێنێتەوە كە خۆی لە بنەڕەتەوە تێكچووە و پارتی دیموكراتی كوردستان توانیویەتی دەست بەسەر هەموو جومگە سەرەكییەكانی حوكمڕانیدا لە هەرێم بگرێت. رەنگە ئەوەی نزیكبونەوەی ئەم دوو هێزەی كردبێتە پێویستی ئەم قۆناغە نزیكی گوتاری سیاسی هەردوو لایەن بێت سەبارەت بە دۆخی سیاسی ئێستای هەرێمی كوردستان. عەبدولڕەزاق: پێشتر ئەم بابەتە لەنێوان سەركردەكانی هەردولا باسكراوە، ئەنجامەكەشی دروستبونی لیستی نیشتیمان بوو ئارامی حەمەی مینا مینا لێپرسراوی دامەزراوەی بەڕێوەبردنی دەڤەرەكانی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) وتی: لەدوای 12ی ئایارەوە ئیتر هیچ پاساوێك بۆ دواخستنی ئەو بەرەیە نەماوەتەوە، هەر لایەنیك بەهەر پاساوێك بیەوێت خۆی لە راپەراندنی ئەو ئەركە بدزێتەوە، زەرەری گەورەی جەماوەری دەكات، چونكە دریژەدان بەو پەرتەوازەییە وازیكردنە بەكامی دڵی دەسەڵاتداران و لەڕووی ستراتیژییەوە ئاوكردنە بە ئاشی هێزە دەسەڵاتدارەكاندا. فشاری ماڵی مام جەلال لەسەر گۆڕان یاخود بەشێك لە بەرپرسانی گۆڕان، بێ كاریگەری نامێنێتەوە و دواجار ئاستەنگ لەبەردەم نزیكبونەوەی گۆڕان و بەرهەم ساڵح دروستدەكات. چۆن رێككەوتنێك بكرێت ؟ ئەوەی تائێستا هەیە لەبارەی نزیكبونەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی تەنیا قسە و تاوتوێكردنە و لە ئاستی باڵادا لەنێوان هەردوولا تاوتوێ نەكراوە. عەبدولڕەزاق شەریف ئەندامی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان پێیوایە دەبێت بنەمای رێككەوتنی نێوان بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری ئەو رێككەوتنە سیاسییە بێت كە گۆڕان بەر لە دوو ساڵ و لە رۆژی 17-5-2016 لەگەڵ یەكێتی ئیمزای كردو جێبەجێنەكرا. ئەوكات كە رێككەوتنی سیاسی لەنێوان یەكێتی و گۆڕان ئیمزا كرا، هێشتا بەرهەم ساڵح لە یەكێتی جیانەبووەوە و ئەندامی سەركردایەتی هاوبەشی یەكێتی و گۆڕان بوو. نزیكەی ساڵێك و حەوت مانگ دوای ئیمزاكردنی، ئەو رێككەوتنە لەلایەن بزوتنەوەی گۆڕانەوە سڕكرا، بەڵام هێشتا بە فەرمی هیچ یەكێك لە گۆڕان و یەكێتی هەڵوەشانەوەی ئەو رێككەوتنەیان رانەگەیاندووە، رەنگە ئەمە دەرفەتێك بێت بۆ ئەوەی رێككەوتنەكە لەگەڵ بەرهەم ساڵح زیندوبكرێتەوە. عەبدولڕەزاق شەریف دەڵێ: ئێستا دەرفەتێك هەیە لەگەڵ ئەو بەشەی یەكێتی كە بەناوی هاوپەیمانی جیابوونەتەوە ئەو رێككەوتنەكە جێبەجێ بكەین، ئەكرێ بەپێی ئەم سەردەمە پێكەوە ئیزافەی بۆ بكەین یان هەمواریشی بكەینەوە. لەبەرامبەردا ئارامی حەمەی مینا لێپرسراوی دامەزراوەی بەڕێوەبردنی دەڤەرەكانی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری پێیوایە دەبێت رێككەوتنی سیاسی لەنێوان گۆڕان و هاوپەیمانی لەسەر ئەم بنەمایانە بكرێت: یەكەم: هەماهەنگی وكاری هاوبەشی میدیایی دووەم: دروستكردنی سەركردایەتییەكی هاوبەش سێیەم: هاوكاری جەماوەری و تەنزیمی چوارەم: خەباتی هابەشی دیپلۆماسی و مەدەنی پێنجەم: یەكخستنی گوتار و ستراتیژ و بەرنامەی سیاسی شەشەم: دروستكردنی یەك لیست بۆ هەڵبژاردنەكانی كوردستان حەوتەم: دروستكردنی چەند لیژنەیەكی فەرعی هاوبەش بۆ پرسەكانی هەڵبژاردن و پەیوەندییەكان و كاروباری یاسایی و هتد بۆچونێكی تر هەندێك زیاتر دەڕۆن و لەبری پێكهێنانی هاوپەیمانی لەنێوان گۆڕان و هاوپەیمانێتییەكەی بەرهەم ساڵح داوا دەكەن بەرەیەكی فراوانتر پێكبهێنرێت لەنێوان (گۆڕان و كۆمەڵ و یەكگرتوو و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری). هەفتەی رابردوو گروپی "سەكۆی جەماوەر" ئیمزای (139) كەسایەتی كۆكردەوە كە داوای دروستكردنی ئەو بەرە چوارقۆڵییە دەكەن. هەموو ئەم هەوڵانەش بەرەنجامی نائومێدییەكانی دوای هەڵبژاردنی 12ی ئایارە. رەنگە ئەوەی نزیكبونەوەی ئەم دوو هێزەی كردبێتە پێویستی ئەم قۆناغە نزیكی گوتاری سیاسی هەردوو لایەن بێت سەبارەت بە دۆخی سیاسی ئێستای هەرێمی كوردستان ئاستەنگەكان بەردەم رێككەوتنی گۆڕان و هاوپەیمانی ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی سیاسی لەگەڵ هاوپەیمانێتییەكەی بەرهەم ساڵح رەنگە بۆچونی هەموو سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان نەبێت، لە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی 12ی ئایاردا بەڕوونی هەست بە بۆچونی جیاوازی بزوتنەوەی گۆڕان كرا لەبارەی بەرهەم ساڵحەوە. لەو رۆژانەی بانگەشەدا كە گۆڕان و هاوپەیمانی لە ناوچە جێناكۆكەكان لیستی هاوبەشیان هەبوو (لیستی نیشتیمان)، بەپێچەوانەوە لە سلێمانی هەندێك لە بەرپرسانی گۆڕان لەسەر شاشەی كەناڵەكەیانەوە هێرشیان دەكردە سەر كەسایەتی بەرهەم ساڵح. رەنگە ئەم جیاوازی بۆچون و دابەشبوونەی ناوخۆیی بزوتنەوەی گۆڕان كاریگەری قورس لەسەر ئەو هەوڵانەی جێبهێلێت كە بۆ لێكنزیكبونەوەی ئەو دوو حزبە خراونەتەگەڕ. لەلایەكی تریشەوە فشاری ماڵی مام جەلال لەسەر گۆڕان یاخود بەشێك لە بەرپرسانی گۆڕان، بێ كاریگەری نامێنێتەوە و دواجار ئاستەنگ لەبەردەم نزیكبونەوەی گۆڕان و بەرهەم ساڵح دروستدەكات. یەكێكی تر لەو شتانەی كە رەنگە ئاستەنگ بۆ نزیكبونەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی دروستبكات، بەهێزی كەسایەتی سیاسی بەرهەم ساڵحە، كە هەندێك لە سەركردەكانی گۆڕان مەترسییان هەیە لە حاڵی هاوپەیمانێتیكردندا هەژمونی ئەو سەركەوێت، سەرباری ئەوەی هەندێكی تریان پێیان وایە بە جیابونەوەی لە یەكێتی بەرهەم ساڵح زیانی لە پێگەی جەماوەری بزوتنەوەی گۆڕان داوە. لەبارەی ئەم دوو هێزەوە دەتوانرێت بوترێت هاوپەیمانی سەرێكی بەهێز و بنكەیەكی جەماوەری لاوازی هەیە، بزوتنەوەی گۆڕانیش بنكەیەكی جەماوەری بەهێز و سەرێكی لاوازی هەیە. هەرچۆنێك بێت تاكە چانسی سەركەوتنی دروستبونی هاوپەیمانێتییەكی لەم شێوەیە تەنیا نزیكی گوتاری سیاسی هەردوو حزبەكە و ئەو نائومێدیە سیاسییەیە كە لە دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دروستبووە.
.gif)
(درەو میدیا): زیاتر لە 10 هەزار فەرمانبەر پرۆسەی جیاكردنەوە و ئەژماركردنی دەنگەكان ئەنجام دەدەن و پرۆسەكە نزیكەی 10 رۆژ دەخایەنێت. بەپێی هەواڵێك كە رۆژنامەی (عەرەبی الجدید) بڵاویكردوەتەوە، ئەنجومەنی باڵای دادوەری عێراق ژمارەیەك لە سەرۆكی دادگاكانی لە باكور و خۆرئاوا و باشوری وڵات بانگهێشتكردووە وەكو ئامادەكارییەك بۆ دانانیان وەكو سەرۆكی ئۆفێسەكانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لە پارێزگاكان. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو دادگا گەشتكردنی لە ئەندامانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان قەدەغەكرد، ئەوەش بەهۆی تۆمەتەكانی یاریكردن بە ئەنجامی هەڵبژاردن. رۆژنامەكە لە زاری سەرچاوەیەكەوە كە ناوەكەی بڵاونەكردوەتەوە ئاشكرایكردووە" زیاتر لە 10 هەزار فەرمانبەر لە ئەمبارەكانی كۆمسیۆن دادەنرێن بەمەبەستی ئەژماركردنەوەی زیاتر لە 10 ملیۆن كارتی دەنگدان لەژێر چاودێری توندی ئەمنیدا لە بارەگای سەرەكی كۆمسیۆن لە بەغداد". سەرچاوەكە باسی لەوەكردووە، ئەو كارمەندانەی كە دەنگەكان بەشێوەی دەستی ئەژماردەكەنەوە، پێكدێن لە كارمەندی دادگاكانی عێراق و دیوانی چاودێری دارایی و دەستەی نەزاهە و زانكۆی بەغداد و وەزارەتی پەروەردە. پێشبینی دەكرێت رۆژی چوارشەممە یاخود پێنج شەممەی داهاتوو پرۆسەی ئەژماركردنەوەی دەستی دەنگەكان دەستپێبكات، رێگری لە بریكاری قەوارە سیاسییەكان و رێكخراوەكان دەكرێت دەست لە پرۆسەكە وەربدەن، بەڵام مافی ئەوە بە نەتەوە یەكگرتووەكان دراوە چاودێری پرۆسەكە بكات. دادوەرێكی دادگای رەسافەی بەغداد بە رۆژنامەكەی وتووە: پرۆسەی ئەژماركردنەوەی دەستی دەنگەكان هەفتەیەك بۆ 10 رۆژ دەخایەنێت. ئەم رێوشوێنانە دوای ئەوە دێت رۆژی چوارشەممەی رابردوو پەرلەمانی عێراق یاسای هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی هەمواركردووە بەپێی ئەو هەموارە پابەندی كرد كە دەبێت دەنگەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار بەدەست ئەژماربكرێنەوە. ژمارەیەك لە لایەنە سیاسییەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان گومانیان لە ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایار هەیە و دەڵێن ساختەكارییەكی بەرفراوان لە پرۆسەكەدا كراوە، ئەوەش لەرێگەی پرۆگرامكردنی سندوقە ئەلیكترۆنییەكان، ژماردنەوەی دەستی دەنگەكان بۆ یەكلاكردنەوەی ئەو گومانانەیە. كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن دەڵێ هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردن لەلایەن پەرلەمانەوە لە هەندێك بڕگەیدا نادەستورییە، بۆیە لە دادگای فیدراڵی تانە لە هەموارەكە دەدات، بۆیە بۆ ژماردنەوەی دەستی دەنگەكان دەبێت دواین مۆری پەسەندكردن لە دادگای فیدراڵی وەرگرێت.
.gif)
لە سێ تەقینەوەی یەك لەدوای یەكدا لە شاری كەركوك، كەسێك كوژراوە و ١٥ كەسی دیكەش بریندار بوون. بە گوێرەی ڕاگەیەندراوێكی سەنتەری ڕاگەیاندنی ئەمنی لە شاری كەركوك كە ئەمشەو بڵاویكردەوە،ئاماژە بەوە دەكات تەقینەوەی یەكەم كە بەهۆی بۆمبێكی چێنراوەوە لە نزیك مزگەوتی ئەبرار لە شەقامی قودسی كەركوك ڕویداوە، بەهۆیەوە ئافرەتێك گیانی لە دەستداوە و ١٤ كەس دیكەش بریندار بوون، كە لە ناو بریندارەكاندا ئافرەت و منداڵیان تێدایە. وەك لە ڕاگەیەندراوەكەدا ئاماژەی پێكراوە، تەقینەوەی دووەم كە بەهۆی بۆمبێكی چێنراوەوە بووە، لە نزیك ڕێگای بەلدەی كەركوك ڕوویداوە و بەهۆیەوە هاووڵاتیەك بریندار بووە. تەقینەوەی سێهەمەیش بۆمبێكی "كەی فۆڕ" بووە كە ئاراستەی قوتابخانەی گەرەكی موسەڵای كەركوك كراوە، بەڵام هیچ زیانێكی گیانی بە دواوە نەبووە.
به‌دواداچوونی رۆژنامه‌وانی: نیاز عه‌بدوڵڵا "زۆر بنكه و خاڵی سه‌ربازی كه پێشمه‌رگه‌ی پارتی دیموكراتی كوردستانی تێدابووه به‌ریانداوه و ته‌سلیمی سه‌ربازانی توركیا كراوه و به‌م جۆره‌ش توركیا هاتۆته ناوچه‌ی برادۆست" نه‌جیبه عومه‌ر هاوسه‌رۆكی پێشووی پارتی چاره‌سه‌ری دیموكراتی كوردستان و ئه‌ندامی به‌ڕێوه‌به‌ری رێكخراوی ئازادی ژنانی كوردستان-رژاك بۆ (دره‌و میدیا) جه‌ختی له قسه‌كانی ده‌كرده‌وه به‌وه‌ی ئاماده‌ن به به‌ڵگه‌وه ته‌واوی ئه‌و خاڵانه بخه‌نه روو كه له لایه‌ن پارتییه‌وه دراونه‌ته سوپای توركیا له ناوچه‌كانی باڵه‌یان و خواكورك و برادۆست. له مانگی تشرینی دووه‌می ساڵی رابردووه‌وه توركیا بنكه سه‌ربازییه‌كانی له ناوچه‌ی برادۆست به فراوانی دامه‌زراندووه، له مانگی ئازاری ئه‌م ساڵیش له‌گه‌ڵ بۆردوومانی گوندنشینان هاتووچۆی ئاشكرایان له‌ناو چیاكان و گونده‌كانی ناوچه‌كه به ئاشكرا ده‌بیندرێت، تائه‌وه‌ی له یه‌كی حوزه‌یران له‌گه‌ڵ دانیشتوانی گوندی به‌رمیزه له ئێواره خوانێدا به‌یه‌كه‌وه ده‌ركه‌وتن له ناوچه‌یه‌ك كه له ژێر باڵاده‌ستی ئیداری پارتی دیموكراتی كوردستان دایه. به‌رمیزه و گه‌لی ره‌ش و گه‌لاوێژ و حه‌سه‌ن به‌گ له‌و ناوچانه بوون نه‌جیبه عومه‌ر وه‌ك نموونه هێنایه‌وه كه "سوپای توركیا پێیان بگات و بچێته ئه‌وێ ده‌بێت به بازگه‌كانی پارتی دیموكرات تێبپه‌ڕن، چونكه ته‌واوی ئه‌و ناوچانه له‌ژێر فه‌رمانڕه‌وایی پارتیدایه و توركیا به ره‌زامه‌ندی و هاوكاری ئه‌و حیزبه ئێستا له‌و شوێنانه دایه". وه‌زیری ناوخۆی توركیا سلێمان سۆیلۆ له2ی حوزه‌یران وتی "سەربازانی سوپای تورکیا 27 کیلۆمەتر چوونەتە ناو خاکی هەرێمی کوردستان، ئێستاش نزیکن لەچیای قەندیل و پێشڕەوی دەکەن، پێشتر وتمان بە هەر رێگەیەک بێت دەچینە قەندیل ئەوەتا ئەمڕۆ ئێمە نزیکی قەندیلین". به‌ڵام هاوسه‌رۆكی پێشووی پارتی چاره‌سه‌ری دیموكراتی كوردستان پێی وابوو هه‌وڵه‌كانی نزیكبوونه‌وه‌ی سوپای توركیا له قه‌ندیل ته‌نیا له ناوچه‌ی باڵه‌یانه‌وه ده‌كرێت كه له ژێر ركێفی ده‌سه‌ڵاتی پارتی دیموكراتی كوردستان دایه و وتی "پارتی بۆته هۆی ئه‌وه‌ی دوو بنكه‌ی سه‌ربازی پاسه‌وانانی سنووری عێراق كه له‌و ناوچه سنووریانه هه‌ن بكشێنه‌وه و بۆ سه‌ربازانی توركیا چۆڵ بكرێن، چونكه له‌و بنكه سه‌ربازیانه ئه‌ندامانی خۆیان به پاسه‌وانی سنوور دامه‌زراندووه و له كاتی پێویست به‌كاریانده‌هێنن". (دره‌و میدیا) توانی یه‌كێك له‌و شایه‌تحاڵانه بدوێنێت به ناوی كارۆخ عه‌بدوڵڵا كه خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌یه و به چاوه‌كانی خۆی دوو ئۆتۆمبێلی سه‌ربازی و ژماره‌یه‌ك سه‌ربازی توركی و چه‌ند كه‌سێكی به جل و به‌رگی پێشمه‌رگه‌وه له چیای كۆلیتار به‌یه‌كه‌وه بینیوه. كارۆخ وتی "ئه‌وان ژماره‌یه‌ك سه‌ربازی توركی بوون له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێك كه جلی پێشمه‌رگه‌یان پۆشیبوو به دوو ئوتومبێلی سه‌ربازییه‌وه، مانگ و نیوێك به‌ر له ئێستا له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كه‌م له خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌مانه ئه‌وانمان بینی و ئێمه ئۆتۆمبێلمان پێنه‌بوو، كه هه‌ستیان كرد ئه‌وانمان بینی كه‌وتنه دوامان و ئێمه به راكردن به‌لا رێدا خۆمان رزگاركرد". له لو‌تكه‌ی چیای كۆلیتار تاوه‌ری تۆڕه‌كانی كۆمپانیاكانی زێن و كۆڕه‌ك تیلیكۆم و نه‌ورۆزی تێدا داندراوه. چیاكه له رووی ئیدارییه‌وه سه‌ر به ناحییه‌ی قه‌سرێیه له قه‌زای چۆمانی پارێزگای هه‌ولێر، دۆڵی باڵه‌یان و شێخ ناسڕ و چیای كۆخه ده‌كه‌وێته رۆژهه‌ڵاتی و، له باشوورییه‌وه دۆڵی ناوده‌شت هه‌یه كه ده‌كه‌ونه سنووری هه‌رێمی پاراستنی میدیا و شاره‌وانی بناری قه‌ندیل كه له لایه‌ن پارتی كرێكارانی كوردستانه‌وه راگه‌یندراوه. له رۆژئاوای چیای كارۆخ و دۆڵی خانه‌قا هه‌یه و، له باكوورییه‌وه چیای مامه‌ڕووته هه‌یه كه ده‌ڕوانێت به‌سه‌ر چیاكه. له ناوچه‌ی برادۆستی سه‌ر به قه‌زای سۆرانی پارێزگای هه‌ولێر (دره‌و میدیا) زانیاری له به‌رپرسێكی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان ده‌ست خست سه‌باره‌ت به دانانی بنكه سه‌ربازییه‌كانی توركیا به هاوكاری هێزی باڵا ده‌ستی فه‌رمانڕه‌وای ناوچه‌كه، ئه‌و به‌رپرسه كه نه‌یویست ناوی ئاشكرا بكرێت وتی "له هه‌نگاوی دانانی بنكه‌ی سه‌ربازی توركیا له سه‌ر چیای كۆلیتار، پێشتر به‌هاوكاری حیزبی باڵاده‌ستی ناوچه‌كه رێگای چیاكه بۆ سوپای توركیا پاككرانه‌وه تا سوپاكه بتوانن بنكه‌كه‌یان له‌وێ جێگیربكه‌ن، له‌كاتی پێویستیش ئه‌و هێزه هاوكاری و رێنوێنی سوپای توركیا ده‌كات". میدیا فه‌رمییه‌كانی حكومه‌تی توركیا له مانگی ئازاری ئه‌م ساڵ بڵاویانكرده‌وه له رێگای بنكه‌یه‌‌كی سه‌ربازییه‌وه له چیای كۆلیتار "چاودێری سنووره‌كان و جموجۆڵه‌كانی په‌كه‌كه ده‌كه‌ن به‌مه‌ودای 23 كیلۆمه‌تر". (دره‌و میدیا) له ماوه‌ی به‌دوا داچوونه‌كانیدا زانیاری ئه‌وه‌ی ده‌ست خست كه سوپای توركیا به هاوكاری هێزی فه‌رمانڕه‌وای ئه‌و ناوچانه‌ی سه‌ربازانی سوپای توركیای تیادا بڵاوبۆته‌وه له هه‌رێمی كوردستان، هه‌وڵی دامه‌زراندنی خه‌ڵكی ناوچه‌كه ده‌ده‌ن له ریزی سوپای توركیا به پاره تا بتوانن وه‌ك رێبه‌ری ناوچه‌كه كاریان له‌گه‌ڵدا بكه‌ن، ده‌ركه‌وتووه هه‌ندێك به‌رپرسی ئیداری ناوچه‌كه‌ش خۆیان ئه‌و كاره به‌هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ سوپای توركیا ده‌كه‌ن. نه‌جیبه عومه‌ر پشتڕاستی ئه‌و زانیاریانه‌ی كرده‌وه به‌وه‌ی له لایه‌ن خه‌ڵكی ناوچه‌ی برادۆست به وردی زانیاری ئه‌وه‌یان به ده‌ست گه‌یشتووه كه"به‌پێی دانپێدانانه‌كانی ئه‌و خه‌ڵكه به زۆر خه‌ڵكی عه‌شیره‌تی برادۆست ده‌كه‌ن به تورك و ناسنامه‌ی توركییان بۆ ده‌رده‌هێنن، له به‌ده‌لی ئه‌وه‌ش پاره‌ی زۆریان ده‌ده‌نێ، به‌شێكی كه‌من ئه‌وانه‌ی قبوڵیان كردووه و زۆرینه قبوڵیاننه‌كردووه چونكه خه‌ڵكی عه‌شیره‌تن و نیشتیمانپه‌روه‌رن و ئه‌مه‌یان پێناخۆشه، به‌ڵام هه‌ندێكیان له‌ناودا كڕیون به پاره و داوایان لێ كردوون له‌وێ له‌گه‌ڵ سوپای توركیادا جموجۆڵ بكه‌ن بۆ ماوه‌یه‌ك گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن و جل و به‌رگی سوپای توركیشیان پێده‌پۆشن". وتیشی "ئه‌وانه‌ی داده‌مه‌زرێندرێن له‌گه‌ڵ سوپای توركیا كه‌سانی حیزبین و نوێنه‌ری پارتی دیموكراتی كوردستانن". له به‌رامبه‌ر هاتنی سوپای توركیا و چڕبوونه‌وه‌یان له ناوچه‌ی برادۆستی هه‌رێمی كوردستان، وته‌بێژی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان سه‌فین دزه‌یی بوونی په‌كه‌كه‌ی له ناو عێراق گه‌ڕانده‌وه بۆ ساڵانی ناوه‌ڕاستی هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی رابردوو و رایگه‌یاند "تائیستا به به‌رده‌وامی توركیا هاتۆته ناو خاكی عێراق، هه‌ر هه‌بوونی هێزه‌كانی په‌كه‌كه‌شه بۆته مایه‌ی هاتنی له‌شكری توركیا بۆناو خاكی هه‌رێمی كوردستانی عێراق". وته‌بێژی حكومه‌تی هه‌رێم په‌كه‌كه‌ی تۆمه‌تبار كرد به نائارامی بۆ ناوچه سنوورییه‌كانی هه‌رێم چونكه "زیاتر له سێ سه‌د گوند له‌و ناوچانه نه‌یانتوانیوه گونده‌كانی خۆیان ئاوه‌دان بكه‌نه‌وه" و وتیشی "هیوادارین په‌كه‌كه له‌و ناوچانه نه‌مینێت و هیچ بیانوویه‌ك نه‌داته توركیا".
گفتوگۆی رۆژنامەوانی: نامیق رەسوڵ " بەڵێ ئێمە داوامانكردووە دەنگدانی تایبەت هەڵبوەشێتەوە و هەڵیشوەشاوەتەوە ئەمە هۆكاری ئەوەیە كە یەكێتی و پارتی بە ساختە و بەدەنگی تەزویر لە دەنگدانی تایبەتدا هەریەكەیان، دوو بۆ سێ كورسیان بۆخۆیان مسۆگەركردووە ئێستا ترسی لەدەستدانی ئەم كورسیانەیان هەیە" ئەمە وتەی هۆشیار عەبدوڵا پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕانە لە پەرلەمانی عێراق، ئەو كە بە حەماسێكی زۆرەوە بەرگری لە دەنگی بزوتنەوەكەی و لایەنە ناڕازییەكان دەكات و بە شانازیەوە باس لە هەوڵەكانیان دەكات لە پەرلەمانی عێراق بۆ رێگریكردن لەو ساختەكارییانەی كە پێی وایە لە بزوتنەوەی گۆڕان و لایەنەكانی دیكە كراوە، جەخت دەكاتەوە كە " ئەوەی پێویست بوو لەسەر ئەم خولەی پەرلەمان كردی، ئێستا تۆپەكە لە گۆڕەپانی دەسەڵاتی دادوەرییدایە و دەسەڵاتی دادوەریی لە عێراق هەلێكی مێژوویی بۆ هەڵكەوتووە بۆ ئەوەی رێگەكە راست بكاتەوە، ئەتوانێت ئەنجامی هەڵبژاردنەكە راست بكاتەوە، كە ماف بۆ خاوەن ماف بگەرێتەوە" دەقی چاوپێكەوتنەكە درەو میدیا: ئێستا شەپۆلێكی تەخوینكردنی ئێوە دەستیپێكردووە، بەتایبەت كە ئێوە لە هەمواری یاساكەدا دەنگدانی تایبەتتان لە پارێزگاكانی هەرێم هەڵوەشاندوەتەوە بەبێ ئەوەی دەنگدانی تایبەت لە پارێزگاكانی دیكەی عێراق هەڵبوەشێتەوە؟ هۆشیار عەبدوڵا: لە راستیدا لە دەنگدانی تایبەتدا ساختەكارییەكی گەورەی پێش هەڵبژاردن و دوای هەڵبژاردن و لە كاتی هەڵبژاردنەەدا كراوە، ئێمەبووین لە حەوت هەشت ساڵی رابردوودا داكۆكیمان لە دەنگی ئەو پێكهاتانە كردووە لە دەنگدانی تایبەتیان دا، جا چی پێشمەرگە بێت یان چی هێزەكانی ناوخۆ بێت چی فەرمانگە فیدراڵیەكان، ئەمانە بەشێكیان پێش هەڵبژاردن ترسێنراون بەوەی كە نانبڕاو دەكرێن هەندێكیان سوێندی تەڵاق دراون هەندێكیان بەسەریاندا سەپێنراوە كە دەبێت دەنگەكانیان بەرنەوە بۆ ئاساییش، بۆیە پێمان وایە ئەو ساختەكاریەی لە دەنگدانی تایبەت كراوە رێژەیەكی گەورەیە پێویستە هەڵبوەشێتەوە . بەڵێ ئێمە داوامانكردووە هەڵبوەشێتەوە و هەڵیشوەشاوەتەوە ئەمە هۆكاری ئەوەیە كە یەكێتی و پارتی بەساختە و بەدەنگی تەزویر لە دەنگدانی تایبەتدا هەریەكەیان، دوو بۆ سێ كورسی بۆخۆی مسۆگەركردووە ئێستا ترسی لەدەستدانی ئەم كورسیانەیان هەیە. هۆشیار عەبدوڵا: لە راستیدا لە دەنگدانی تایبەتدا ساختەكاریەكی گەورە كراوە درەو میدیا: ئەم هەوڵەی ئێوە لە پەرلەمان چۆن و لە كوێوە سەرچاوەی گرتبوو؟ هۆشیار عەبدوڵا: ئەو هەوڵەی ئێمە بەهۆی سوربونی كۆمەڵێك لایەنی سیاسیەوە بوو بەتایبەتی (بزوتنەوەی گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامی و یەكگرتووی ئیسلامییە)ەوە زیاتر وەكو ئەو بەشەی پەیوەندی بە كوردەوە هەیە، ئەو بەشەشی پەیوەندی بە سوننەوە هەیە پارێزگا سوننیەكان تەزویری زۆر زۆریان لێكراوە، كۆمەڵێك شاهید عەیان هەیە كە شاهیدی ئەوە ئەدا كە بۆ نمونە، لە سوریا لە ئوردن وێستگەكان فرۆشراون جگە لەوە لە دەنگدانی ئاوارەو مەرجدار و جوڵەی دانیشتواندا ساختەكارییەكی زۆر كراوە، بۆیە بەشێك لەو لایەنە سوننیانەش هاتنە پاڵ ئەم پرسە، جیاواز لەوە هەندێك لەو پەرلەمانتارانەی شیعەش لە دەرەوەی فراكسیۆنەكانیان كە هەست دەكەن دەنگەكانیان دزراوە، ئەمە وایكرد كە بتوانین لەناو پەرلەماندا هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردن بكەین و هەوڵبدەین نەخشە رێگەیەك بۆ دەسەڵاتی جێبەجێكردن و دادوەرییش دابنین بۆ چۆنیەتی رێگری كردن لە ساختەكارییەكان. درەو میدیا: بەرای ئێوە ئەم هەوڵە ئەنجامەكەی بە كوێ ئەگات ؟ هۆشیار عەبدوڵا: ئەوەی پێویست بوو لەسەر ئەم خولەی پەرلەمان كە تا 30/6 هەموو دەسەڵاتێكی یاسادانان و چاودێریكردنی هەیە ئەنجامیداوە، لە ئێستادا لە پێی دەسەڵاتی دادوەریدایەو دەسەڵاتی دادوەری لە عێراق هەلێكی مێژوویی بۆ هەڵكەوتووە بۆ ئەوەی رێگەكە راست بكاتەوە، پێمان وایە ئەگەر پرۆسەكە بەدەست ئەژماربكرێتەوە بە توانایەكی گەورەی دەوڵەتیەوە وە بەبێ ترس و دەسەڵاتی دادوەری هەستێت بەو ئەركەی لە چوارچێوەی هەمواری یاسای هەڵبژاردن دیاریكردووە ئەتوانێت ئەنجامی هەڵبژاردنەكە راست بكاتەوە، كە ماف بۆ خاوەن ماف بگەرێتەوە چونكە داواكراوە بەدەست دەنگەكان جیابكرێتەوەو ئەژمار بكرێت، ئەو كێشانەش كە لە یاریكردنی بە ئەنجامەكانەوە ئەنجامدراوە دیسانەوە دادگا ئەتوانێت خۆی ئەو دەنگدانە بە بەتاڵ ئەژمار بكات، ئەو دەنگە پاكانەی كە لە ناو سندوقەكاندا دەمێننەوە لە هەموو حاڵەتێكدا ئەوە بكرێت بە ئەنجامی كۆتایی، وایە پێمان وایە دەبێت ئەنجامی دەنگی ناو سندوقەكان رابگەیەنرێت نەك ئەو ئەنجامەی بە ئامێری دەنگدانەكە راگەیەنراوە. درەو میدیا: چاوەڕوان دەكەیت دادگای فیدراڵی عێراق پێش كۆتایی هاتنی كێشەی نێوان كۆمسیۆن و پەرلەمان ئەنجامەكە پەسەند بكات ؟ هۆشیار عەبدوڵا: لە راستیدا دادگای فیدراڵی بۆ كۆتا جار ناوەكان پەسەند دەكات، كاتێك كە ناوەكان پەسەند دەكات، كۆتایی بە پرۆسەی ناوەكان دێت، ئەو كاتەی دادگای فیدراڵی ناوەكان پەسەند دەكات واتا پرۆسەكە كۆتایی پێدێت، بەپێی زانیاریەكانی ئێمە دادگای فیدراڵی هەنگاوێكی لەو شێوەیە هەڵناگرێت، واتا تا ئەو كاتەی ئەو تانانەی پێشكەشكراون، ئەو یاسایە لە بارودۆخێكی تایبەتدا جێبەجێنەكرێت، بۆیە پێمان وایە تا ئەو كاتەی دەسەڵاتی دادوەری تەواوی ئەركەكانی خۆی رادەپەڕێنێت، پاشان لەدوای ئەوەوە دادگای فیدراڵی ناوەكان پەسەند دەكات ...
■ درەو میدیا: یاسا هەمواركراوەكەی پەرلەمانی عێراق لە شەقامی سیاسی عێراق و هەرێمی كوردستان كاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا، لە هەرێمی كوردستان پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، بڕیارەكەیان بە نادەستوری لەگەڵداو تانەیان لە یاساكەدا. ئەوەی زیاتر یەكێتی و پارتی نیگەرانكردووە، هەڵوەشاندنەوەی دەنگدانی تایبەتە كە بەشی 3 بۆ 4 كورسی پەرلەمانی عێراقەو زۆرینەی هەرەزۆریشی دەنگی پارتی و یەكێتیە، تەنها دوێنێ مەكتەبی سیاسی یەكێتی بە سێ شێواز دژایەتی یاساكەی پەرلەمانی كرد: یەكەم/ لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لە 7/6/2018سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی یەكێتی زۆر بەتوندی و توڕەییەوە یاساكەی رەتكردەوەو بەتایبەتیش دەنگدانی تایبەت " بۆ دەبێت تەنها دەنگی هێزی پێشئەرگە هەڵبوەشێنرێتەوە" هەربۆیە " هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن و دامەزراوە دەستورییەكان لەلایەن یەكێتییەوە رەتدەكرێتەوە" دووەم/ لە بەیاننامەیەكدا مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە 7/6/2018 رایگەیاندووە" ئەوەی مایەی نیگەرانی قولی گەلەكەمانە، دەنگە تایبەتیەكانە، كە دەنگی هێزەكانی پێشمەرگە‌و ئاسایش و دژەتیرۆرو پۆلیس و هێزەكانی تری ناوخۆیە‌و قوربانییەكی زۆریان لەشەڕی تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش داوە، جیادەكرێنەوە لەهێزە چەكدارەكانی عێراق و دەنگەكانیان، كە دەنگی سەنگەری ڕاستەقینەی بەرگرییە لە عێراق و كوردستان، هەوڵدەدرێ بەڕقی سیاسی و مەرامی نەخوازراو بەفیرۆبدرێت" سێیەم/ لە بەیاننامەیەكدا مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی لە 7/6/2018 رایان گەیاندووە" لە كۆبونەوەی هاوبەشی مەكتەبی سیاسی یەكێتی و پارتی هەڵوەشاندنەی دەنگدانی تایبەتیان لە هەرێمی كوردستان رەتكردەوە و جەختیان لەوەكردەوە كە بەپێی دەستوور هەر هاووڵاتییەك مافی دەنگدانی هەیە و ناتوانرێ ئەو مافەی لێ زەوت بكرێت و دەبێ رێز لەو مافە دەستوورییە بگیرێت" ئەم هەنگاوو نیگەرانیەی یەكێتی و پارتی لەوێوە سەرچاوە دەگرێت كە هەڵوەشاندنەوەی دەنگی تایبەت واتا كەمكردنی لانی كەم سێ بۆ چوار كورسی و دواتر بە شێوازی سانت لیگۆ لە دەنگدانی گشتیدا دابەشدەكرێتەوە بەسەر هێزەكاندا و چاوەڕوان دەكرێت بەشێك لەو كورسیانە بۆ لایەنەكانی دیكە بڕوات.
( درەو میدیا): بە گوێرەی راپرسییەك رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی ئاكەپە بۆ هەڵبژاردنی 24ی حوەزیران لە خولی یەكەمی هەڵبژاردنەكاندا سەركەوتن بەدەستناهێنێت و حزبەكەشی زۆرینەی پەرلەمانیی لەدەستدەدات. بە پێی ئەنجامی ئەو راپرسییە كە دامەزراوەی جیزیجی رۆژانی 25 و 26ی ئایار ئەنجامیداوە و 6811 كەس بەشداریان تێداكردووە، رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی ئاكەپە لە خولی یەكەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا سەركەوتن بەدەستناهێنێت و 48.7%ی دەنگەكان بەدەستدەهێنێت، بەرامبەر بە 25.8% بۆ كاندیدی جەهەپە موحەڕەم ئینجە. هەروەها راپرسییەكە پێشبینیكردووە كە میراڵ ئاكشنەر سەرۆكی پارتی چاكە 14.4%ی دەنگەكان و سەلاحەدین دەمیرتاش كاندیدی هەدەپە 10.1%ی دەنگەكانی خولی یەكەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بەدەستبهێنن. ئەردۆغان و پارتی داد و گەشەپێدان " ئاكەپە" ماوەی زیاتر لە 15 ساڵە دەسەڵاتداری توركیان و زۆرینەی پەرلەمانی هەیە، بەڵام بە گوێرەی راپرسییەكەی جیزجی هاوپەیمانی ئاكەپە و مەهەپە لە هەڵبژاردنی 24ی حوەزیراندا زۆرینەی پەرلەمانی بەدەستناهێنن و پێشبیندەكات 48.7%ی دەنگەكان بەدەستبهێنن. راپرسییەكە پێشبینشیكردووە كە هاوپەیمانی ركابەری پێكهاتوو لە جەهەپە و پارتی چاكە و حزبی سەعادەت 38.9%ی دەنگەكان و پارتی دیموكراتی گەلان هەدەپە 11.5%ی دەنگەكان بەدەستبهێنن. سەرچاوە : رۆیتەرز
(درەو میدیا): هاوپەیمانێتی سائرونی موقتەدا سەدر و هاوپەیمانی نیشتمانی ئەیاد عەلاویی و رەوتی حیكمەی نیشتمانی عەممار حەكیم رێككەوتنێكیان بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانێتی زۆرینەی نیشتمانی بۆ دوای قۆناغەكانی هەڵبژاردنی 2018 ئیمزاكرد. لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا هاوپەیمانی سائرون 54 كورسی و هاوپەیمانی نیشتمانی 21 كورسی و رەوتی حیكمە 20 كورسییان بەدەستهێناوە و كۆی كورسییەكانیان 95 كورسییەن ئەگەر دادگای باڵای فیدراڵی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان پەسەندبكات. نوێنەرانی ئەو سێ لایەنە لەسەر ئەم خاڵانە رێككەوتوون: 1- پێكهێنانی زۆرینەی نیشتمانی. 2- یەكگرتوویی عێراق و پابەندبوون بە دەستور و پتەوتركردنی دیمەكراتیەت و ئازادییە گشتییەكان. 3- هاوپەیمانێتی زۆرینەی نیشتمانی تەنها خۆی لە پێكهێنانی حكومەتدا نابینێتەوە، بەڵكو بەردەوام دەبێت لە بونیادنانی ئەو ستراتیژانەی كە قۆناغی داهاتوو پێویستی پێیانە بە تەوافقی هێزە پێكهێنەرەكانی هاوپەیمانێتییەكە و بەو رێوشوێنانەی دواتر دیاریدەكرێن. 4- كوتلەی زۆرینەی نیشتمانی بەرنامەی حكومەت ئامادەدەكات بە شێوازێك مایەی بەوە بێت لە چەند ماوەیەكی زەمەنی دیاریكراوە جێبەجێ بكرێت و ئەم بنەمایانە لەخۆبگرێت: • چاكسازی ئابوری و چارەسەری دەوڵەتی رەیعی و چالاككردنی كەرتی تایبەت و بوژاندنەوەی وەبەرهێنان. • لامەركەزیەت. • بە سیاسیی نەكردنی جومگە حكومیی و ئیدارییەكان، هەروەها دامەزراوەی سەربازیش. • چەك تەنها لەدەستی دەوڵەتدا بێت و بە سەربازگەكردنی كۆمەڵگە قەدەغەبكرێت. • چاوخشاندنەوە بە سیستمی ئیداری و یاساكان و بڕیارەكانی كە لە رژێمی پێشوەوە بە میرات ماوەنەتەوە لە ماوەیەكی زەمەنی دیاریكراودا. • گەڕاندنەوەی ئاوارەكان و رەخساندنی دۆخێكی گونجاو بۆیان. • پێكهێنانی ئەنجومەنی خزمەتی فیدراڵی لە ماوەی شەش مانگدا لە دوای پێكهێنانی حكومەت. 5- بەرنامەی حكومەت رێوشوێنەكانی بنبڕكردنی گەندەڵی و دادگاییكردنی گەندەڵكاران لەخۆبگرێت. 6- سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران بەرنامەی حكومەت لە ماوەی زەمەنی دیاریكراودا جێبەجێ دەكات. 7- تایبەتمەندیی ئەم پۆستانە دیاریدەكرێت ( سەرۆك كۆمار، سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران، سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، كابینەی وزاری، و ئەو پۆستانەی كە لە دەستودا هاتوون و نەهێشتەوەیان بە وەكالەت بەڕێوەببرێن). 8- دەستە سەربەخۆكان لەگەڵ كابینەی حكومەتدا بڕیاریان لێدەدرێت. 9- گەرەنتیكردنی سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەریی و چاكسازیكردن لە سیستمی دادوەریدا. 10- بونیادنانی پەیوەندی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی لەسەر بنەمای بەرژەوەندییە هاوبەشەكان و دەستوەرنەدان لە كاروباری ناوخۆی یەكتر. 11- پەسەندكردنی یاسای ئەنجومەنی فیدراڵ و كاریكردن پێی لە ماوەی دوو ساڵدا. 12- بونیادنانی دەوڵەت لەسەر بنەمای هاوڵاتیبوون و یەكسانی بە دەركردنی ئەو یاسایانەی پشتیوانی لەوە دەكەن.
.gif)
درەو میدیا: لە بەیاننامەیەكدا فەرماندەیی هێزەكانی 70 كە شێخ جەعفەر شێخ مستەفا فەرمادەییان دەكات هۆشداری توند دەدات سەبارەت بە هەڵوەشاندنەوەی دەنگەكانیان، رایگەیاندووە" هەر بڕیار و پیلانێك رەتدەكەینەوە كە دەنگی دیان هەزار رۆڵەی تیكۆشەر و نیشتیمانپەروەری ئەم كوردستانە بێ مروەتە پۆچەڵبكاتەوە و بكرێتە ئەجێندای قین لە دڵان و ناحەزانی هێزی پێشمەرگە و پۆلیسی كوردستانەوە، بێریزیكردن بەرامبەر بە خەبات و گیانبازی سەدان هەزار شەهید و هاوسەنگەرەكانیان" بەیاننامەكەی فەرماندەیی هێزەكانی 70ی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان هۆشداری دەدات لە سوتانی دەنگەكانیان ودەڵێن ئەم هەنگاوە یاریكردنە بە ئاگرێك كە لەئەنجامدا پیلان و بەختی ئاژاوەگێڕان و زۆڵە كوردانی تیا دەسووتێت، نە جەماوەری كوردستان لە خۆفرۆشان خۆشدەبێت و نە دوژمنانی گەلەكەمان پاداشتیان دەداتەوە". بەپێی مادەی سێیەمی هەمواری یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە لە دانیشتنی رۆژی 6/6/2018 پەسەندكرا، ئەنجامی هەڵبژاردنی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان هەڵوەشێنرایەوە دەقی بەیاننامەكەی فەرماندەیی هێزەكانی 70
(درەو میدیا): مەسعود بارزانی رایدەگەیەنێت بە فیتی خیانەتكاراتی 16ی ئۆكتۆبەر فەرمانی دەستگیركردن بۆ نەجمەدین كەریم دەركراوە. ئەمڕۆ پێنجشەممە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە ساڵیادی دیاریكردنی رۆژی ریفراندۆمەكەی 25ی ئەیلولی رابردوو پێشوازی لە نەجمەدین كەریم پارێزگاری پێشووی كەركوك كرد. بە گوێرەی هەواڵێك كە لە سایتی رەسمی مەسعود بارزانیدا بڵاوكراوەتەوە، بارزانی لە سەلاحەدین پێشوازی لە نەجمەدین كەریم " پارێزگاری شەرعی" كەركوك كردووە و لە كۆبوونەوەكەدا بیروڕا دەربارەی رەوشتی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم و هاوكێشە سیاسییەكانی دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئاڵوگۆڕكراوە و دواین پێشهاتەكان و هەڵوێستی لایەنە سیاسییەكان لە بارەی ئاییندەی عێراقەوە هەڵسەنگێندرا. سایتی رەسمی مەسعود بارزانی ئاشكراشیكردووە لە كۆبوونەوەكەدا " باس لە بڕیاری دەستگیركردنی دكتۆر نەجمەدین كەریم كرا و دەركەوت ئەو دادوەرەی بڕیاری دەستگیركردنی بەڕێز ڕێبوار تاڵەبانی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووكی دەركردبوو، ھەر ئەویش بڕیاری دەستگیركردنی پارێزگاری شەرعیی كەركووكی دەركردووە و ئەوەش بە فیتی خیانەتكارانی ١٦ ی ئۆكتۆبەرە و درێژەی ھەمان خیانەتە".
راپۆرتی رۆژنامەوانی/ نیاز عه‌بدوڵڵا سه‌رۆكی ده‌زگایه‌كی توێژینه‌وه ئاشكرایده‌كات مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی پێشووی هه‌رێم له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ی حیزبه‌كانی سۆسیالیست و یه‌كگرتووی ئیسلامی و چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی ناو پارتی دیموكرات و یه‌كێتی نیشتمانی، له‌نێو لیستی ئه‌و سه‌ركرده سیاسیانه‌دان كه له‌دوای ریفراندۆم ناویان چووه‌ته ناو "دۆسیه‌ی داخراو مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ نه‌كراو له ئاستی نێوده‌وڵه‌تی". رۆژی 29ی ئۆكتۆبه‌ری 2017 له نێو پشێوی خۆپیشانده‌رانی پارتی دیموكرات، په‌رله‌مانی كوردستان له كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا ده‌سه‌ڵاته‌كانی مه‌سعود بارزانی له سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاته‌كانی یاسادانان و دادوه‌ری و جێبه‌جێكردن دابه‌شكرد. ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ی مه‌سعود بارزانی له‌و كاته‌دا پێشوازی نێوده‌وڵه‌تی لێكرا له لایه‌ن ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا و وڵاته‌كانی فه‌ره‌نسا و ئه‌ڵمانیا و به‌ریتانیا، له‌و كاته به‌دواوه مه‌سعود بارزانی كه دوو جار خولی سه‌رۆكایه‌تی هه‌ڕیمی له گه‌ڕی سێیه‌م بۆ درێژكرایه‌وه، پاش ئه‌و واده‌یه وه‌ك سه‌رۆكی پارتی دیموكراتیش كه‌مترین ده‌ركه‌وتنی هه‌بوو تا دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كانی حیزبه‌كه‌ی له 12ی ئایار. مه‌سعود عه‌بدولخالق تویژه‌ر و سه‌رۆكی ده‌زگای ستانده‌ر بۆ توێژینه‌وه، هۆكاری بێ ده‌نگی مه‌سعود بارزانی له هه‌شت مانگی رابردوودا گه‌ڕانده‌وه بۆئه‌وه‌ی "له دوای ریفراندۆم پێنج سه‌ركرده‌ی كورد ناویان چووه ناو دۆسیه‌ی داخراو و مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ نه‌كراو" و به (دره‌و میدیا)ی وت "دیاره له‌نێو دۆسییه‌ی پێنج سه‌ركرده دوورخراوه‌كه‌‌ی هه‌رێم له ئاستی نێوده‌وڵه‌تی سه‌رۆكی هه‌رێمی پێشوو كاك مه‌سعود بارزانی هه‌یه، كاتی ئyستیقاله‌كه‌شی باشترین به‌ڵگه‌یه كه هه‌ر یه‌ك له فه‌ره‌نسا و ئه‌مریكا و به‌ریتانیا به به‌یاننامه‌ی فه‌رمی خۆشحاڵی خۆیان ده‌ربڕی به دووركه‌وتنه‌وه‌ی". مه‌سعود عه‌بدولخالق پشتبه‌ستوو به سه‌رچاوه‌ی زانیارییه‌كانی وتی "ئه‌وانه‌ی له ریفراندۆم به‌شداربوون جارێكی تر مامه‌ڵه‌ی نێوده‌وڵه‌تییان له‌گه‌ڵ ناكرێت". ئه‌و قسانه‌شی خسته‌روو كه له رێگای ئه‌و شایه‌تحاڵانه‌وه زانیویه‌تی له كاتی چوونی برێت مەكگۆرك نوێنه‌ری سه‌رۆكی ئه‌مریكا له هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی بۆ لای مه‌سعود بارزانی له كاتی ئاماده‌كارییه‌كان بۆ ئه‌نجامدانی ریفراندۆم و، وتی "به‌پێی قسه‌ی شایه‌تحاڵه‌كانیش، ئه‌و كات كه مەكگۆرك چووبووه لای كاك مه‌سعود بارزانی دوو شایه‌دی كوردی بردبوو و له‌وێ به راشكاوی به بارزانی وتبوو ئه‌گه‌ر ئه‌و ریفراندۆمه بكرێت و به‌گوێی ئه‌مریكا و ئه‌و وڵاتانه نه‌كه‌ی، ئێمه جارێكی تر مامه‌ڵه‌ت له‌گه‌ڵ ناكه‌ین". له‌باره‌ی چوار كه‌سه‌كه‌ی تر كه له نێو لیستی سه‌ركرده دوور خراوه‌كان دان، سه‌رۆكی ده‌زگای ستانده‌ر وتی "له‌ناو یه‌كێتی و له‌ناو پارتی كه‌سی تریش هه‌ن، حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان و یه‌كگرتووی ئیسلامیش وه‌كو ئه‌وه‌ی ئێمه زانیاریمان هه‌بێت له‌و لیسته‌دان، به‌ڵام زیاتر ته‌ركیز خراوه‌ته سه‌ر سه‌رۆكی هه‌رێمی پێشوو". سه‌باره‌ت به ده‌ركه‌وتنه‌وه‌ی مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن و هه‌وڵه‌كانی حیزبه‌كه‌ی بۆ به‌شداریكردن له حكومه‌تی نوێی عێراق، ئه‌و توێژه‌ره وتی "وڵاتانی داگیركا‌ری ده‌وروبه‌رمان زۆر پێیان خۆشه ئه‌و ده‌سه‌ڵاته شكستخواردوو و خاوه‌ن دۆسییه داخراوانه له رووی نێوده‌وڵه‌تی بمیننه‌وه تاوه‌كو مه‌رجه‌كانیان به‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان بسه‌پێنن، وه ده‌یسه‌پێنن و له داهاتوو زۆر زیاتریشی ده‌كه‌ن".
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
