راپۆرت: نامیق رەسوڵ- محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆڕان چۆن ساڵی رابردوو پێكەوە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمیان هەڵپەسارد، ئێستاش پێكەوە دامەزراوەكە كارا دەكەنەوە.  پارتی‌و گۆڕان پرۆژە یاسایەكیان بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان پێشكەشی سەرۆكایەتی پەرلەمان كرد. پرۆژەكەی پارتی‌و گۆڕان ئیمزای (68) پەرلەمانتاری لەسەرە، واتە دەنگی (11) پەرلەمانتارەكەی كۆتایی كەمینەكانی لەگەڵدایە. رۆژی 29ی ئۆكتۆبەری 2017 مەسعود بارزانی دوای (12) ساڵ سەرۆكایەتی، لە پۆستی سەرۆكی هەرێم كشایەوە، بەپێی یاسایەك دەسەڵاتەكانی سەرۆكایەتی هەرێم دابەشكرا بەسەر سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و سەرۆكایەتی حكومەت‌و دەسەڵاتی دادوەریدا، بەپێی یاسایەكی تریش كارەكانی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم هەڵپەسێردرا. (درەو میدیا) دەقی پرۆژەیاسا هاوبەشەكەی پارتی‌و گۆڕانی دەستكەوتووە، پرۆژەكە لە (8) ماددە پێكهاتووە‌و ناوی "پێشنیازی یاسای كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان- عێراق‌و هەمواری شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆك تا پەسەندكردنی دەستور"ی لێنراوە. بەشێوەیەكی گشتی پرۆژەكە خۆی لەم خاڵانە دەبینێتەوە: •    یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان- عێراق ژمارەی (10)ی ساڵی 2018 هەڵدەوەشێتەوە‌و دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارادەكرێتەوە •    یاسای دابەشكردنی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بەسەر دامەزراوە دەستورییەكانی هەرێم ژمارەی (2)ی ساڵی 2017 هەڵدەوەشێتەوە •    پەرلەمانی كوردستان سەرۆكێك بۆ هەرێم هەڵدەبژێرێت بەو دەسەڵاتانەی كە لە یاسای سەرۆكایەتی هەرێمدا هەیە تاوەكو پەسەندكردنی دەستور (واتە سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتەكانی وەكو خۆی دەمێنێتەوە كە پێشتر بزوتنەوەی گۆڕان داوای كەمكردنەوەی دەكردن، هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمیش لەناو پەرلەمان بۆ یەك خولە‌و گەرەنتی نەكراوە سیستمی حوكمڕانی هەرێم بكرێت بە پەرلەمانیی). •    ماوەی ویلایەتی سەرۆكی هەرێم لەگەڵ تەواوبوونی ماوەی ویلایەتی پەرلەمان كۆتایی دێت •    دوای سێ رۆژ لە دەرچوونی ئەم یاسایە (واتە پەسەندكردنی لە پەرلەمان)، دەرگای خۆپاڵاوتن بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم دەكرێتەوە •    ئەوانەی دەیانەوێت خۆیان بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم كاندید بكەن، دەبێت لەماوەی سێ رۆژدا دوای كردنەوەی دەرگای خۆپاڵاوتن سیڤی خۆیان پێشكەش بكەن •    دوای دوو رۆژ لە داخستنی دەرگای خۆپاڵاوتن، سەرۆكایەتی پەرلەمان ناوی ئەو پاڵێوراوانە رادەگەیەنێت كە مەرجی یاساییان تێدایە  •    هەر كەسێك لەوانەی داواكارییان پێشكەشكردووە بۆ خۆكاندیدكردن بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم، ئەگەر ناویان وەكو كاندید لەلایەن سەرۆكایەتی پەرلەمانەوە رانەگەیەندرا، دەتوانن دوو رۆژدا لە رێككەوتی راگەیاندنی ناوی كاندیدە پەسەندكراوەكانەوە، لە دادگای تێهەڵچوونەوە تانە تۆماربكەن، دادگا لەماوەی (2) رۆژدا بڕیاری كۆتایی دەدات •    سەرۆكی هەرێم بەدەنگدانی ئاشكرا هەڵدەبژێردرێت (واتە پەرلەمانتاران بە ئاشكرا دەستبەرزدەكەنەوە، نەك بەشێوەی نوسین‌و دەنگدانی نهێنی، پارتی لێرەدا گرەنتی لە هاوپەیمانەكانی وەرگرتووە كە دەنگ بە كاندیدی سەرۆكی هەرێم دەدەن- نێچیرڤان بارزانی). •    دوای سێ رۆژ لە وەڵامدانەوەی تانەكان لەلایەن دادگای تێهەڵچوونەوەوە، سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەماندا بە زۆرینەی رەهای دەنگ هەڵدەبژێردرێت واتە دەنگی (50+1)ی پەرلەمانتاران، كە لە كۆی (111) كورسییەكەی پەرلەمان دەكاتە دەنگی (56) پەرلەمانتار. •    ئەگەر چەند كاندیدێك هەبێت بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم‌و كەسیان دەنگی پێویست بەدەستنەهێنن، جارێكی تر دەنگدان دەكرێتەوە‌و ئەمجارە كێبركێ لەنێوان ئەو دوو كاندیدەدا دەبێت كە لە خولی یەكەمی دەنگداندا زۆرترین دەنگیان هێناوە، لەم قۆناغەدا سەرۆكی هەرێم تەنیا بە زۆرینەی دەنگ هەڵدەبژێردرێت، واتە ژمارەی دەنگەكان دیاریكراو نییە‌و هەركامیان دەنگی زۆرتری هێنا دەبێت بە سەرۆكی هەرێم. •    ئەگەر تەنیا یەك پاڵێوراویش هەبوو، كاندیدەكە بە زۆرینەی دەنگ هەڵدەبژێردرێت. چی دەگۆڕێ ؟ دیاترین گۆڕانكاری كە پارتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان لە پرۆژەكەیاندا بۆ كاراكردنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم كردوویانە بریتییە لە:   •    هەمواركردنی ئەو بڕگەیەی یاساكە كە دەڵێ "سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵكەوە هەڵدەبژێردرێت"، واتە دەگەڕێنەوە بۆسەر دەقی پرۆژەكەی ساڵی 2005 كە دەڵێ "سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەماندا هەڵدەبژێردرێت"، هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە لە پرۆژەكەی پارتی‌و گۆڕاندا نەچەسپێندراوە، بەڵكو تەنیا بۆ یەك خولە. •    یەكێك لە گۆڕانكارییەكان كە بەپێی پرۆژەكەی گۆڕان‌و پارتی لە یاسای سەرۆكایەتی هەرێمدا دەكرێت، بریتییە لە دیاریكردنی ویلایەتی سەرۆكی هەرێم، لە پرۆژەكەدا ویلایەتی سەرۆكی هەرێم بۆ یەك خول دیاریكراوە، واتە لەگەڵ تەواوبوونی خولی پەرلەمانی كوردستان تەمەنی یاسایی سەرۆكی هەرێمیش كۆتایی دێت (واتە لێرەشدا ژمارەی ویلایەتەكانی سەرۆك دیارینەكراوە‌و نێچیرڤان بارزانی بۆی هەیە ئەگەر دەستور پەسەند نەكرێت، بۆ چەندین جاری تۆ خۆی بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم هەڵبژێرێت). پرۆژەكانی تر بەپێچەوانەی مشتومڕەكانی ساڵی 2015 لەسەر هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم كە ئەوكات هەریەكە لە پارتی‌و یەكێتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان‌و كۆمەڵی ئیسلامی‌و یەكگرتووی ئیسلامی‌و یەكێتی نیشتیمانی پرۆژەیەكی تایبەت بەخۆیان هەبوو بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی، ئەمجارە جگە لە (كۆمەڵی ئیسلامی)‌و (جوڵانەوەی نەوەی نوێ)، هیچ لایەنێكی تر پرۆژەی دژ بەو پرۆژەیاسایە نییە كە پارتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان پێكەوە پێشكەشی پەرلەمانیان كردووە. پرۆژەكەی كۆمەڵ‌و نەوەی نوێش لە سەرۆكایەتی پەرلەمانەوە نەنێردراوە بۆ لیژنەی یاسایی، واتە پەراوێز خراوە. یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش كە ئێستا لەگەڵ پارتی لە ناكۆكیدایە، هیچ پرۆژەیەكی بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم نییە‌و دەیەوێت رۆڵەكەی خۆی لە یاسای سەرۆكایەتی هەرێمدا لە 30ی حوزەیرانی ساڵی 2013 بە بزوتنەوەی گۆڕان بگێڕێت، تاوەكو لەو رێگەیەوە تۆڵەی مێژوویی لە گۆڕان بكاتەوە كە رۆژگارێك ئەو بزوتنەوەیە لەبارەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێمەوە تانەی لە یەكێتی دەدا. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئێستا دوو بۆچوون لەناو یەكێتیدا هەیە لەبارەی پرسی كاراكردنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم، هەندێك داوا دەكەن یەكێتی بەشداری لە كۆبونەوەی پەرلەمان بكات‌و پرۆژەو كاندیدی خۆی هەبێت بۆ سەرۆكایەتی هەرێم، هەندێك تر داوا دەكەن خۆی ببوێرێت لەبەشداریكردن لە كۆبونەوەكانی پەرلەمان‌و كاراكردنەوەی ئەو دامەزراوەیە بۆ پارتی‌و گۆڕان بەجێبهێڵێت. بەشێوەیەكی گشتی یەكێتی قایلە بە كەمبونەوەی پشكەكانی لە حكومەت بەرامبەر بە خۆبەدورگرتن لە كاراكردنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم (درەو میدیا پێشتر لەوبارەیەوە راپۆرتی بڵاوكردەوە). دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم ! دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم كە لە پرۆژە هاوبەشەكەی پارتی‌و گۆڕاندا وەكو خۆی دەمێنێتەوە كە زیاتر لە (20) دەسەڵاتە‌و بریتین لەم دەسەڵاتانەی خوارەوە: •    سەرۆكی باڵای دەسەڵاتی راپەڕاندنە •    فەرماندەی گشتیی هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستانە •    ئەگەر پەرلەمان نەتوانێ كۆببێتەوە، سەرۆكی هەرێم بە راوێژ لەگەڵ سەرۆكی حكومەت‌و سەرۆكی پەرلەمان دەتوانێت هەندێك بڕیار دەربكات‌و بڕیارەكانیشی حوكمی یاسایان دەبێت •    لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوە نوێنەرایەتی هاوڵاتیانی كوردستان دەكات، هەماهەنگی دەكات لەنێوان دەسەڵاتە فیدراڵییەكان‌و دەسەڵاتەكانی هەرێمدا  •    ئەو یاسایانەی (پەرلەمان) دایاندەنێت، سەرۆكی هەرێم لە ماوەی 10 رۆژدا لە رۆژی دانانیەوە دەریان دەچووێنێت‌و مافی ئەوەشی هەیە تانە لە كۆی یاساكە یان بەشێكی بدات‌و رەوانەی پەرلەمانی بكاتەوە تا چاوی پێدابخشێنێتەوە •    لە حاڵەتێكدا پەرلەمان هەڵبوەشێتەوە، یان ماوەی خولی هەڵبژاردنەكەی كۆتایی هاتبێت، سەرۆكی هەرێم لە ماوەی 15 رۆژدا فەرمانێك بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتیی دەردەچوێنێت •    سەرۆكی هەرێم لەماوەی 10 رۆژدا لە رۆژی راگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنەكەوە، فەرمانی بانگهێشتكردنی بۆ خولی یەكەمی كۆبوونەوەی خولی هەڵبژاردن دەردەچوێنێت •    سەرۆكی هەرێم لەچەند حاڵەتێكدا بە فەرمانێك پەرلەمان هەڵدەوەشێنێتەوە •    سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی لێبوردنی گشتی هەیە  •    سەرۆكی هەرێم دەتوانێت حوكمی لە سێدارەدان پەسەند بكات، یان سزاكە بۆ بەندكردنی هەتاهەتایی سوك بكات •    سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی جاڕدانی باری نایاسایی هەیە •    سەرۆكی هەرێم دەتوانێت لە كاتی پێویستدا بانگهێشتی پەرلەمان بكات بۆ كۆبوونەوەیەكی ناچاریی، سەرۆكی هەرێم هاوكات سەرۆكایەتیی كۆبوونەوەكەش دەكات •    دەسەڵاتی هەیە رێگەبدات بە هێزە چەكدارەكانی فیدڕاڵ بێنە ناو هەرێمەوە، بەڵام لێرەدا دەبێ رەزامەندی پەرلەمان وەربگرێت  •    سەرۆكی هەرێم بۆی هەیە بە رەزامەندی  پەرلەمان هێزی پێشمەرگە بۆ دەرەوەی هەرێم بنێرێت •    دوای ناونانی سەرۆك وەزیران لەلایەن پەرلەمانەوە، سەرۆكی هەرێم داوای لێدەكات لە ماوەی 30 رۆژدا كابینەكەی پێكبهێنێت •    كاتێك پەرلەمان، ئەنجومەنی وەزیران یان وەزیر لە متماتە دەخات، سەرۆكی هەرێم فەرمانی قبووڵكردنی دەستلەكاركێشانەوەیان دەردەچوێنێت •    دامەزراندنی خاوەن پلە تایبەتەكان لەسەر پێشنیازی وەزیری پەیوەندیدارو رەزامەندی ئەنجومەنی وەزیران •    سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی دامەزراندنی دادوەران‌و سەرۆك‌و ئەندامانی داواكاری گشتی هەیە، دوای پاڵاوتنیان لەلایەن ئەنجوومەنی دادوەری هەرێمی كوردستانەوە •    دەسەڵاتی بەخشینی روتبەی سەربازی بە ئەفسەرانی هێزە چەكدارەكانی هەرێم‌و هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆو دەركردن‌و خانەنشینیان بەپێی یاسا رەچاوكراوەكان •    بەخشینی نیشان‌و مەدالیا پەرلەمان دەتوانێت لە سەرۆك بپرسێتەوە ؟ بەپێی ئەو پرۆژەیەی كە پارتی‌و گۆڕان بە هاوبەشی ئامادەیان كردووە، سەرۆكی داهاتووی هەرێم بۆ یەك خول لەناو پەرلەمانەوە هەڵدەبژێردرێت، بەڵام لەناو پرۆژەكەدا لە هیچ بڕگەیەكدا ئاماژە بەوەنەكراوە سەرۆك لەبەردەم پەرلەماندا بەرپرس دەبێت لەسەر كارەكانی. بەهۆی ئەوەی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم وەكو خۆی دەمێنێتەوە، سەرۆك بەپێی یاسا هاوكات سەرۆكی دەسەڵاتی باڵای جێبەجێكردنە لە هەرێم، واتە دوو دەسەڵاتی جێبەجێكردن هەیە، یەكێكیان سەرۆكی هەرێم‌و ئەوی تریان سەرۆكی حكومەتە، لەم حاڵەتەدا هەرێم دوانەی دەسەڵاتی جێبەجێكردنی دەبێت‌و زیاتر حكومەت بەرپرس دەبێت لەبەردەم پەرلەماندا نەك سەرۆكایەتی هەرێم. موچە‌و دەرماڵەی سەرۆكی هەرێم‌و جێگرەكەی یاسای ژمارە (13)ی ساڵی 2010ی پەرلەمانی كوردستان موچە‌و دەرماڵەی سەرۆكی هەرێم‌و جێگرەكەی‌و بڕی موچەی خانەنشینی بەمشێوەیە دیاریكردووە: * موچەی مانگانەی سەرۆكی هەرێم (15 ملیۆن) دینارە. * دەرماڵەی مانگانەی سەرۆكی هەرێم بەڕێژەی 50%ی موچەی مانگانەكەیەتی كە دەكاتە (7 ملیۆن 500 هەزار) دینار. * كۆی موچە‌و دەرماڵەی مانگانەی سەرۆكی هەرێم دەگاتە (22 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینار. * سەرۆكی هەرێم لەكاتی خانەنشینبوونیدا موچەی خانەنشینی وەردەگرێت كە 80%ی موچە‌و دەرماڵًەكەیەتی‌و دەكاتە (18 ملیۆن) دینار. موچە‌و دەرماڵەی جێگری سەرۆكی هەرێم: * موچەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (13 ملیۆن) دینارە. * دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم بەڕێژەی 50%ی موچەی مانگانەكەیەتی، كە دەكاتە (6 ملیۆن 500 هەزار) دینار. * كۆی موچە‌و دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (19 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینارە. * جێگری سەرۆكی هەرێم بەرێژەی 80%ی كۆی موچە‌و دەرماڵەكەی خانەنشین دەبێت، كە دەكاتە (15 ملیۆن‌و 600 هەزار) دینار. بە گوێرەی هەمان یاسا، پاش تەواوبوونی ئەركی سەرۆك، یان جێگرەكەی، حكومەت هەموو پێداویستییەكانی (نیشتەجێبوون، پارێزگاریكردن، گواستنەوەی گونجاو، ئیمتیازاتی تر)یان بۆ دابیندەكات. بۆ یەكەمجار ساڵی 2005 سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵبژێدرا، لەو كاتەوە تائێستا تەنها مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم بووە‌و كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری بووە، ئێستا‌و دوای هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەلایەن پەرلەمانەوە، مەسعود بارزانی بە (18 ملیۆن دینار)ی مانگانە خانەنشین دەبێت، كۆسرەت رەسوڵ عەلیش بە (15 ملیۆن‌و 600 دینار) خانەنشین دەبێت، هەرچەندە كۆسرەت رەسوڵ پێشتر سەرۆكی حكومەت بووە. بودجەی سەرۆكایەتی هەرێم بە گوێرەی دوایین پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی 2013ی هەرێم، دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم (430) كارمەندی هەیە، بودجەی ئەو ساڵەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم (42 ملیار) دینار بووە، كە دەكاتە رێژەی 0,36%ی كۆی گشتی بودجەی هەرێم لەو ساڵەدا. لە ساڵی 2013وە بەهۆی قەیرانی داراییەوە هەرێمی كوردستان پرۆژە یاسای بودجەی نەبووە، پەرلەمان پرۆژە یاسای بودجەی پەسەندنەكردووە، ئەگەر لەمساڵدا پرۆژە یاسای بودجە دابنرێت‌و پەرلەمان پەسەندیبكات‌و جێگرێكی تر بۆ سەرۆكی هەرێم زیادبكرێت، بودجەی سەرۆكایەتی هەرێم زیاتر دەبێت.

(درەو میدیا): (درەو میدیا) دەقی ئەو پرۆژە یاسایە بڵاودەكاتەوە كە پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆڕان بەهاوبەشی پێشكەشی سەرۆكایەتی پەرلەمانیان كرد بۆ كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم، شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم تا دەستور . بەپێی پرۆژە یاساكە سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵدەبژێردرێت، بەڵام لە پرۆژەكەدا هیچ ئاماژەیەك بەوە نەكراوە كە سەرۆك بەرپرسیارە لەبەردەم پەرلەماندا.                 

راپۆرتی: سەڵاح خدر کۆتایی هاتنی مەیدانی داعش لە ڕۆژهەڵاتی فرات واتای تێکچوونی ئەو خەلافەتەیە کە لە هەزاران کیلۆمەتری نێوان ڕۆژهەڵاتی سوریا تا باکوری عێراق بەهێندەی روبەری وڵاتی بەریتانیا خۆی تێدا ڕاگەیاندبوو. گەرچی باغۆز بەواتای کۆتایی یەکجارەکی داعش نایەت، بەڵام دەسەڵاتی چەکداری ئەو گروپە تیرۆریستیە لەسەر زەمینی سوریا و عێراق کۆتایی هات، وەلێ هێشتاش لەڕووی چەکداریەوە لەچەند خاڵێکی دابڕاو لە یەکتر ماون و لە ڕووی زهنیشەوە لەژیاندان، ساڵانێک بۆ کۆتاییهێنانی بەو زهنیەتە مەترسیدارە پێویستە.  داعش لەکوێ ماوە؟  داعش لەگەڵ هاتنیدا کلتورێکی مەترسیدار و قێزەونی ئاواکرد و لەدوای خۆی بەجێیهێشتووە کە خۆی لە خۆکوژی و سەربڕین و ڕەوایەتیکردنی کۆمەڵکوژی و کین و نەفرەت لە نێوان پێکهاتە و ئاینەکاندا دەبینێتەوە، سڕینەوەی ئەو کلتوورەش لەڕووی دەرونی و کۆمەڵایەتی و هتد... زەمەنێکی دەوێت، بۆیە قۆناغەکانی تێکۆشانی داهاتوو بەرامبەر کلتووری داعش دوژوارتر دەبێت. ڕاستە داعش لەڕووی مەیدانیەوە لە ڕۆژهەڵاتی فرات کۆتایی هاتووە، وەلێ بەشێوازێکی پچڕ پچڕ لە ڕۆژئاوای فرات لە چیاکانی ئەبو رجمینی نێوان حمس و دێرەزۆر، لە بادیەی سوریا و ناوچەکانی تەنەف و سوخنە و ڕیفی شەرقی سوەیدا ماون، هەروەها گروپە چەتە هاوفکرەکانی داعش بەناوی پەسەوانانی دین کەلە پارێزگای ئیدلبن هێشتا هێزن. لە عێراقیش شانەکانیان لە چیاکانی مەکحولی بێجی و زنجیرە چیای حەمرین و جەزیرەی غەربی سەلاحەدین دەگەڕێن، ژمارەیەکیشیان لەناوچەی ئەنبار لە ڕومادی و وادی حوران و وادی قەزەف چالاکن، جگە لەو جێگایەنە شانە نوستوەکانیان لە موسڵ و زۆربەی ناوچە سنوریەکانی سوریا و عێراق بوونیان هەیە. ئەو شانانە لەڕێی هێزە ئیستغباراتیە هەرێمی و نێودەوڵەتیەکانەوە دەجوڵێندرێن، هێرشەکەی ئەم دواییەی منبیج  کە بووە هۆی شەهیدبوونی ٧ شەرڤان، نیشانەی ئەو ڕاستیەیە. لەلایەکی دیکەوە بەپێی چەندین ڕاپۆرتی هەواڵگری سەری مارەکە ئەبوبەکر بەغدادی خەلیفەی داعش و زۆرێک لە ئەمیرەکانی دیکە هێشتا زیندوون و لەنێوان عێراق و سوریادا دەگەڕێن، تا ئەوانیش زیندوو مابن ناتوانین بڵێن مەترسیەکان ڕەویونەتەوە. بەپێی بۆچوونی شارەزایانی سەربازی لە پنتاگۆن ئەگەر ئۆپەراسیۆنەکان بۆ پاککردنەوەی تەواوی ئەو ناوچانە لە داعش بەردەوام نەبێت، بۆی هەیە لە ماوەی ساڵێکدا جارێکی دیکە بێنەوە مەیدان، ئەمەش پاڵنەربوو کە ترامپ ناچار بکەن سەربازەکانی لە بنکەی تەنەفی سنوری عێراق – سوریا بهێڵێتەوە، بەڵام بوونی ٤٠٠ سەرباز وەک خۆیان دەڵێن، ناتوانێت ئاسایشی ناوچەیەکی وەها بەرفراوان لە هەڕەشەی داعش و تورکیا و ئەسەد و گروپەکانی دیکە بپارێزێت.  زیاتر لە ئەمەریکا پێویستە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی ئەرکەکانی خۆی تا کۆتایی بەجێبهێنێت.   گیراوەکانی داعش  لەلایەکی دیکەوە هەزاران گیراوی داعش و ژن و نەوەکانیان کە خەڵکی زیاتر لە ٤٠ وڵاتن لای شەرڤانان دیلن، تا ئێستاش زۆربەی وڵاتان ئامادەنین ئەوانە بگەڕێننەوە بۆ وڵاتەکانیان و خاوەنداریان لێناکەن، پرسیار ئەوەیە کە ئەوانە چیان بەسەر دێت؟ دەبێت چیان لێبکرێت؟ بێشک ئەوانە بۆمبێکن کەلە هەموو ئان و ساتێکدا ئەگەری تەقینەوەیان هەیە، چونکە زۆربەیان پەشیمان نین لەوەی لەناو داعش بوون و لەسەر ئەو باوەڕە مەترسیدار و وەحشیگەریەی خۆیان سوورن. ئەردۆغان بەڕەسمی داوای لە دۆناڵد ترامپ کردووە کە ئەو چەتانە تەسلیمی ئەوان بکەن گوایە دەتوانن لای خۆیان زیندانیان بکەن، بەڵام نیازی ئەردۆغان لە گرتنە خۆی ئەو تیرۆریستانە ئاشكرایە کە بۆ ئەوەیە تا جارێکی دیکە دژ بە گەلی کورد و گەلانی ناوچەکە و ئەوروپا بەکاریان بهێنێتەوە، بەڵام نە ئەمەریکا و نە هێزەکانی سوریای دیموکراتی ناتوانن ئەوانە ڕادەستی تورکیا بکەن، هەربۆیە چارەسەر ئەوەیە کە هەر وڵاتێک هاوڵاتیەکانی خۆی وەربگرێتەوە یاخود وەک مەجلیسی سوریای دیموکراتی داوای کردووە، دادگایەکی نێودەوڵەتی یان بۆ دابمەزرێت، لەو دادگایەشدا زۆر ڕاستی ئاشکرا دەبێت، بەتایبەتی هاوکاریەکانی تورکیا و قەتەر بۆ داعش و تاوانەکانی ئەو دەوڵەتانە بەرامبەر گەلانی ناوچەکە، ئەگەر ئەو تیرۆرستانە لەدادگایەکی وەهادا دادگایی بکرێت، ئەوا حەتمەن دەبێت جێگەیەک بۆ مانەوەشیان دیاری بکرێت، چونکە مانەوەیان لە ڕۆژئاوای کوردستان مەحاڵە.  سەرکەوتنەکانی باغۆز بەپێشەنگی کوردان  شتێکی بۆمن جێگەی سەرنجە هەڵوێستی حکومەتی ئەڵمانیایە کە بەهۆی نزیکی و هاوپەیمانی لەگەڵ تورکیا جگە لەوەی ئامادە نییە هاوڵاتیە داعشەکانی خۆی وەربگرێتەوە، پێچەوانەی وڵاتانی دیکەی ئەوروپا و ئەمەریکا سەرکەوتنی باغۆزی تەنها وەک پڕۆسەیەکی گرنگ نیشاندا و بەیەک وشەش ناوی هەسەدەی نەهێنا، چونکە شادەماری هەسەدە شەرڤانانی یەپەگە و یەپەژەی کوردن کە پێشەنگایەتی ئەو سەرکەوتنەیان کردووە، جگە لەوەش لەڕابردوودا ئەڵمانیا بەتەنسیق لەگەڵ تورکیا ئاسمان و ڕێسمانی وڵاتەکەی بۆ هەناردەکردنی چەتەکانی داعش لە ئەوروپاوە بەرەو سوریا واڵا کردبوو، هەربۆیە دوودڵیەک لە سیاسەتی ئەڵمانیا بەدی دەکرێت. دەبێت ئەو ڕاستیە وەک خۆی ببینێرت، سەرکەوتنی باغۆز و کۆتایی هێنانی مەیدانی چەتەکانی داعش و سەرکەوتنی هەموو گەلان و پێکهاتەکانی سوریا و ئازادیخوازە ئەنتەرناسیۆنالەکانە، وەلێ لەسەرو هەموویەوە سەرکەوتنی مەزنی گەلی کوردە چونکە کورد پێشەنگایەتی تێکشاندنی تیرۆریزمی نێودەوڵەتی کردووە.  بێدەنگی هەرێم لەسەرکەوتنی هێلی ئاپۆیی  دەبێت دان بەو ڕستیەدا بنێین، ئەگەر پێشەنگایەتی کوردان لە ڕۆژئاوای کوردستان و هێڵی بەرگری و بەرخۆدانی ئازادیخوازی شەرڤانانی (ئاپۆیی) نەبوایە، دڵنیام وەک موسڵ و شەنگال، داعش هەولێر و کەرکوکیشی داگیر دەکرد، پیلانەکەش هەر وابوو، لە داگیرکردنی مەخموور و نزیک بوونەوە لە هەولێر و کەرکوک و دەیان شەهید و برینداری گەریلا هاوشانی بەشێک لە پێشمەرگەکان بینی، کەواتە کۆتایی داعش لەسەر دەستی هێڵی بەرخۆدانی ئاپۆیی مەترسی داگیرکاری و کۆمەڵکوژی لەسەر باشووری کوردستانیش دوورخستەوە، ئیدی دەسەڵاتدارانی باشووری کوردستانیش وەک ساڵح موسلم دەیگوت"وڵات بەوڵات دەگەڕان تا شەرڤانان و ستاتۆی ڕۆژئاوای کوردستان بەناشەرعی و تیرۆریست بناسێنن" خەندەقیان بەڕوودا لێدەدان و گەمارۆیان دەخستە سەریان، لەڕێی چەتەگەلێکی وەک ئەنەکەسە و پێشمەرگەی ڕۆژ تیرۆریان لە ڕۆژئاوا بڵاودەکردەوە و ئێستاش ئامادەنین ئەو سەرکەوتنە پیرۆز بکەن، ناتوانن ئەو ڕاستیە نەبینن.  ئاواکردنی بەرەیەکی نەتەوەیی نشتیمانی  ئێستا هێزەکانی یەپەگە و یەپەژە نمونەن بۆ سوپایەکی یەکگرتووی نەتەوەیی – نشتیمانی کوردی، وەک چۆن شەرڤان و گەریلا و پێشمەرگە لە یەک سەنگەردا جەنگاون، ئێستاش پێویستە لەژێر چەترێکدا سوپایەکی وەها دروست بێت، زەمینە و هەلومەرجیش بۆ ئەوە لەبارە، سەردەم سەردەمی کوردانە، ئیدی پێویستە پەرتەوازەیی و یەکتر قبوڵ نەکردن نەمێنێت، لەدوای داعش دەبێت کورد خاوەن سیاسەت و دبلۆماسیەتێکی هاوبەش بێت تا لە ئاستی نێودەوڵەتیدا نوێنەرایەتی و دەمڕاستی کوردان بکات، بەسەرکەوتنی باغۆز ستاتۆ و خۆسەری دیموکراتی ڕۆژئاوای کوردستان و باکوری سوریا لە جیهاندا بەفەرمی دەناسرێت و دانی پێدادەنرێت. هێشتا هەڕەشەی دەوڵەتی تورکیا و ئەردۆغان لەسەر تەواوی کوردستان بەتایبەت باشوور و ڕۆژئاوا ماوە، وشەی کوردستان و سەربەخۆی کورد لە فەرهەنگی سیاسی تورکیا جێگەی نیە، ئێستا ئەردۆغان لە ڕووی سیاسی و ئابووریەوە باشووری داگیرکردووە و سیاسەتی هاوبەشیشیان لەگەڵ ئێران دژ بە پرسی کوردان هەیە خۆی لە خۆیدا ئێران لە سوریا حاکمە و لە عێراق و بەشێکی مەزنی باشووری کوردستانیش خاوەن بڕیارە، کەواتە مەترسیەکان بەئاشکرا لەسەر کوردستان ماون، هەربۆیە پێویستە بە ڕوحی کۆبانێ تێکۆشانی هاوبەشی کوردان بەڕێوەببرێت و ڕوبەڕووی تەحەداکانی داهاتوو ببنەوە. هەرە گرنگە گەلە کە هۆشیاربن و نەکەونە ژێر کاریگەری سیاسەتی ئابوری پەرستی و بەرژەوەندی خوازی هەندێک حزب و لایەن، دەبێت بەرژەوەندی نەتەوەیی نشتیمانی لەپێش هەرشتەوە ببینن.

  راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف- نامیق رەسوڵ پارتی‌و یەكێتی رێكنەكەوتن، چارەنوسی پەیوەندییەكانی هەردوولا بۆ چەند ساڵی داهاتوو لەسەر ئەو پەیوەندییە تەلەفۆنیانە راوەستاوە كە لە چەند كاتژمێری داهاتوودا لەنێوان بەرپرسانی هەردولادا دەكرێت. وەفدی دانوستانكاری پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە بارەگای مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە سلێمانی كۆبونەوە. كۆبونەوەكە چارەنوسی پەیوەندییەكانی هەردوو حزبی رادەستی كاتێكی نادیار كرد، وەفدەكان لەسەر پشكەكانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم رێكنەكەوتن. گۆڕینی شوێنی كۆبونەوەكە ! وەكو پێشتر بڕیاری لەسەر درابوو، دەبوو كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی نێوان پارتی‌و یەكێتی لە هاوینەهەواری دوكان بەڕێوەبچێت، بەڵام چەند كاتژمێرێك بەر لە گەیشتنی وەفدی پارتی، شوێنی كۆبونەوەكە گۆڕدرا بە بارەگای مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەناو شاری سلێمانی. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بەبەهانەی ترس لە دروستبوونی لافاو لە دوكان، شوێنەكە گۆڕدراوە بۆ سلێمانی، بەڵام لە بنەڕەتەوە گۆڕینی شوێنی كۆبونەوەكە پەیوەندی بە ناكۆكی نێوان هەردوو وەفدەوە هەبووە. لەسەر مێزەكە چی رویدا ؟ دواجار هەردوو وەفد روبەڕوی یەكتر لەسەر مێزێك دانیشتن، وەفدی یەكێتی نیشتمانی جارێكی تر جەختی لەسەر داواكارییەكانی كردەوە، لە كۆی چوار پۆستی باڵا دەبێت دوانیان بۆ یەكێتی بێت (وەزیری ناوخۆ- سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایش- وەزارەتی سامانە سروشتییەكان- سەرۆكی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە). وەفدی پارتی لەسەر هەڵوێستی خۆی سوربوو، هیچ یەكێك لەو چوار پۆستە بە یەكێتی نادرێت، بەڵام یەكێتی دەتوانێت جێگری سەرۆكی هەر چوار پۆستە باڵاكە وەربگرێت. (درەو میدیا) زانیویەتی، وەفدی پارتی چەند جارێك لە كۆبونەوەكە چونەتەدەرەوە بەمەبەستی گەیاندنی داواكارییەكانی یەكێتی بە سەركردایەتی حزبەكەیان، بەڵام پەیوەندییە تەلەفۆنییەكان بێ ئەنجام بوون، سەركردایەتی پارتی ئامادە نەبوو هیچ یەكێك لەو پۆستانە لە حكومەتی نوێدا بە یەكێتی بدات‌و وتویانە بەشێك لەو پۆستانەی داوای دەكەن بەركەوتەی لایەنەكانی ترە.  دواین پێشنیازی پارتی بۆ یەكێتی دواین نەخشەی پۆستەكان كە وەفدی پارتی خستییە بەردەم وەفدی یەكێتی ئەم پۆستانە بوو: •    سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان •    جێگری سەرۆكی هەرێم •    جێگری سەرۆكی حكومەت •    وەزیری تەندروستی •    وەزیری پەروەردە •    وەزیری كشتوكاڵ •    وەزیری خوێندنی باڵا •    وەزارەتی پێشمەرگە •    دەستەی وەبەرهێنان •    جێگری وەزیری ناوخۆ •    جێگری وەزیری سامانە سروشتییەكان •    جێگری وەزیری دارایی •    جێگری سەرۆكی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە پێشنیازێكی نوێ  (درەو میدیا) زانیویەتی، وەفدی یەكێتی دەستپێشخەرییەكی نوێیان خستوەتە بەردەم وەفدەكەی پارتی، یەكێتی ئامادەیی خۆی نیشانداوە (5) وەزارەت لە كابینەی نوێ وەرگرێت، بەڵام بەمەرجێك یەكێك لە وەزارەتەكان وەزارەتی ناوخۆ بێت، بەڵام ئەگەر وەزارەتی ناوخۆ بە یەكێتی نەدرێت ئەوا دەبێت ژمارەی وەزارەتەكانی بۆ بكرێت بە (6) وەزارەت، پارتی ئەم پێشنیازەشی رەتكردوەتەوە. چارەنوسێكی نادیار ! كۆبونەوەی پارتی‌و یەكێتی بەبێ ئەنجام كۆتایی هات، وەفدی پارتی رایانگەیاندووە، لەمە زیاتر چاوەڕوانی یەكێتی ناكات‌و دەست بە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت‌و كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم دەكات، وەفدی یەكێتیش بێمنەتی خۆیان راگەیاندووە. وەفدی پارتی بەرەو هەولێر گەڕانەوە، بەر لە گەڕانەوە بە وەفدی یەكێتییان وت" لەڕێگەی برادەرەكانتانەوە لە هەولێر، دواین وەڵامتان لێ دەگێڕینەوە"، وەفدی یەكێتیش دوای كۆبونەوەی لەگەڵ پارتی چووە ناو كۆبونەوەیەكی ترەوە، بۆئەوەی لەناوخۆی حزبدا گفتوگۆ لەسەر پێشهاتەكان بكەن‌و جەماوەری حزبەكەیان لە دواین گۆڕانكاری ئاگاداربكەنەوە. بەمشێوەیە دۆخی پەیوەندییەكانی نێوان پارتی‌و یەكێتی جارێكی تر چووە ناو قۆناغێكی هەستیارەوە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) پارتی سورە لەسەر ئەوەی تا كۆتایی ئەم مانگە لەناو پەرلەمانی كوردستانەوە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكاتەوە‌و مەسرور بارزانی راسپێرێت بە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. لەسەر مێزی گفتوگۆ پارتی‌و یەكێتی رێكنەكەوتن، بەڵام رەنگە لە دوا ساتەكاندا پەیوەندییە تەلەفۆنییەكانی نێوان هەردوولا كاری خۆی بكات، چەند كاتژمێری داهاتوو دۆخی سیاسی هەرێم پەرەسەندنی نوێ بەخۆوە دەبینێت، (درەو میدیا) خوێنەرانی لە نوێترین زانیارییەكان ئاگاداردەكاتەوە.  پەیوەندییە تەلەفۆنییەكەی مەسرور بارزانی ! (درەو میدیا) لە چەند كاتژمێری رابردوودا ئاشكرایكرد، لەم هەفتەیەدا مەسرور بارزانی كاندیدی پارتی بۆ پۆستی سەرۆكی حكومەتی هەرێم دووجار بە تەلەفۆن لەگەڵ بەرهەم ساڵح جێگری دووەمی سكرتێری یەكێتی‌و سەرۆك كۆماری عێراق قسەی كردووە‌و داوای لێكردووە رۆڵبگێڕێت لە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی پارتی‌و یەكێتی. بەڵام پێناچێت پەیوەندییە تەلەفۆنییەكان هیچ كاریگەرییەكیان لەسەر كۆبونەوەكەی ئەمڕۆ هەبوبێت. رەنگە دواجار دەستوەردانی دەرەكی بەتایبەتیش ئێران‌و ئەمریكا، هاوكێشەی پەیوەندییەكانی نێوان یەكێتی‌و پارتی هاوسەنگ بكەنەوە. پێشبینییەكان ئەگەر لە چەند كاتژمێری داهاتوودا پارتی‌و یەكێتی لەسەر پشكەكان نەگەنە رێككەوتن، پێشبینی دەكرێت پارتی بەبێ یەكێتی پرۆسەی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم‌و كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی دەستپێبكات. پارتی لەو پرۆسەیەدا پشتئەستورە بە پشتیوانی بزوتنەوەی گۆڕان‌و كەمینەكان‌و دەنگی پێویستی هەیە بۆ هەمواركردنەوەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم. ئەگەر دۆخەكە بەمجۆرە بڕوات، رەنگە یەكێتی پرۆژەی بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم هەبێت‌و لە رۆژی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمیشدا كاندید پێشكەش بكات، هەرچەندە رای زۆرینە لەناو یەكێتی ئەوەیە، فراكسیۆنەكەیان بەهیچ جۆرێك بەشداری كۆبونەوەی پەرلەمان نەكات. مانەوەی یەكێتی لەدەرەوەی پەرلەمان، كاریگەری لەسەر دۆخی سیاسی دروستدەكات‌و بەرەی نەیارانی هەمواری یاسای سەرۆكایەتی بەهێز دەكات، بەتایبەتیش لەكاتێكدا كۆمەڵی ئیسلامی‌و جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌و یەكگرتووی ئیسلامی پرۆژەی خۆیان هەیە بۆ ئەو پرسە‌و هەڵوێستیان لەگەڵ پارتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان جیاوازە.  

راپۆرت: نامیق رەسوڵ دادگایەكی نەینەوا، فەرمانی دەستگیركردن بۆ نەوفەل عاكوب، پارێزگاری نەینەوا‌و (7) بەرپرسی تری پارێزگای نەینەوا دەركرد.  دادگاكە داوا لە هەموو دەروازە سنورییەكانی عێراق‌و هەرێمی كوردستان‌و فڕۆكەخانەكانی عێراق‌و هەرێم دەكات، رێگەنەدەن ئەو كەسانە بچنە دەرەوەی وڵات. لە فەرمانەكەی دادگای لێكۆڵینەوەی نەینەوادا هاتووە" پارێزگاری نەینەوا‌و چەند بەرپرس‌و فەرمانبەرێكی تری پارێزگاكە بەهۆی ئەو سكاڵایەی كە  لە فەرمانگەی لێكۆڵینەوەكانی دەستەی نەزاهە لەسەریان تۆماركراوە، پێویستە دەستگیربكرێن". بە گوێرەی میدیاكانی عێراق، پارێزگاری نەینەواو ئەو فەرمانبەر‌و بەرپرسانە تۆمەتباركراون بە "گەندەڵی‌و خراپ بەكارهێنانی دەسەڵات‌و پێشێلكاریی دارایی"، جگە لە بەرپرسیارێتییان لە رووداوی نقومبوونی كەڵەكە گەشتیارییەكەی روباری دیجلە، كە زیاتر لە (100) كەس بەهۆیەوە گیانیان لەدەستدا. كێ ئەوانەی فەرمانیان بۆ دەرچووە ؟ ئەو كەسانەی كە فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەرچووە، بریتین لەم كەسانە: * نەوفەل عاكوب- پارێزگای نەینەوا * عەبدولكەریم عەلی فازل جبوری- یاریدەدەری پارێزگار بۆ كاروباری كارگێڕیی * مونا عەبدولمەجید جحێشی- فەرمانبەر لە دیوانی پارێزگا، تایبەت بە كاروباری هاوڵاتیان * واجدە جەعفەر حەبیب تائی- بەڕێوەبەری بەشی گرێبەستەكان * كیفاح محەمەد شەهاب جبوری- بەڕێوەبەری كارگێڕیی بەشی پرۆژەكان لە دیوانی پارێزگا * باسل مەحمود حەسەن- سەرۆكی ئەندازیارانی پێشكەوتوو لە دیوانی پارێزگا * مەحمود یەحیا لهێبی- پرۆگرامساز لە دیوانی پارێزگا * نازك ساڵح محەمەد قەساب- تێبینەر لە دیوانی پارێزگا  هەرێم پارێزگاری نەینەوا دەستگیردەكات؟ لە فەرمانی دەستگیركردنی پارێزگاری نەینەوادا ئاماژە بەوەدراوە"  ئێستا نەوفەل عاكوب لە هەرێمی كوردستان نیشتەجێیە". دادوەرێكی دادگای نەینەوا كە قسەی بۆ ئاژانسی "رۆیتەرز" كردووە، دەڵێ" دادگای لێكۆڵینەوەی نەینەوا بە رەسمی داواكاری ئاڕاستەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كردووە پارێزگای نەینەوا دەستگیربكات، كە ئێستا موسڵی بەرەو هەولێر بەجێهێشتووە". سیناریۆكەی هاشمی دووبارە دەبێتەوە؟ ساڵی 2011 تاریق هاشمی، كە ئەوكات جێگری جەلال تاڵەبانی سەرۆك كۆماری عێراق بوو، بەتۆمەتی بەشداریكردن لە چەند كردەوەیەكی "تیرۆریستی"ی یاداشتی دەستگیركردنی بۆ دەرچوو، هاشمی بەغدادی بەرەو هەرێمی كوردستان بەجێهێشت، دەسەڵاتدارانی هەرێم ئەوكات رایانگەیاند" هاشمی رادەستی حكومەتی بەغداد ناكەنەوە، چونكە كەیسەكەی رەهەندی سیاسی هەیەو پێویستی بە چارەسەری سیاسی هەیە"، پاشان جەلال تاڵەبانی سەرۆك كۆماری ئەوكاتی عێراق وتی:" هاشمی میوانی ئێمەو كاتێك دێت دەچێتە بەردەم دادگا"، بەڵام هاشمی هەرێمی كوردستانی بەرەو توركیا بەجێهێشت‌و لەوكاتەوەتەوە نەگەڕاوەتەوە بۆ عێراق، دادگای عێراق بەبێ ئامادەبوونی خۆی سزای لەسێدارەدانی بۆ هاشمی دەركرد. لە چەند ساڵی رابردوودا لەكاتی ئاڵۆزیی پەیوەندییەكانی حكومەتی هەرێم‌و بەغداد، حكومەتی عێراق هەرێمی تۆمەتباردەكرد بە داڵدەدانی ئەو كەسانەی كە لەلایەن دادگانی عێراقەوە یاداشتی دەستگیركردنیان بۆ دەرچووە. پارێزگاری نەینەوا كە لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە لە پۆستەكەی دوورخراوەتەوەو فەرمانی دەستگیركردنی بۆ دەرچووە، ئێستا لە هەولێرە. بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، نەوفەل عاكوب پارێزگاری لەكارلابراوی نەینەوا، پەیوەندی باشی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستاندا هەیە. پرسیارەكە ئەوەیە ئایا دەسەڵاتدارانی هەرێم، بەدیاریكراویش پارتی دیموكراتی كوردستان نەوفەل عاكوب دەستگیردەكەن‌و رادەستی دادگای لێكۆڵینەوەەی نەینەوای دەكەن ؟ یان هاوشێوەی هاشمی لە هەولێرەوە بەرەو دەرەوەی عێراق هەڵدێت؟ رۆژانی داهاتوو رەنگە وەڵامی ئەم پرسیارە روون ببێتەوە، بەتایبەتی لەكاتێكدا جگە لە داواكردنی فەرمانی دەستگیركردن، داواش لە فڕۆكەخانە‌و دەروازە سنورییەكانی هەرێم كراوە رێگە بە پارێزگار نەینەوا‌و ئەو بەرپرسانەی پارێزگاكە نەدرێت بچنە دەرەوە.  

( درەو میدیا): ئەفسەرێكی ئەمنی عێراق‌و ناوەندی توێژینەوەی تیرۆر لە فەرەنسا، ناسنامەی 10 چەكداری داعشی بە رەگەز فەرەنسییان ئاشكراكرد، كە مانگی رابردوو دەستگیركراون‌و لە عێراق رووبەڕووی سزای لەسێدارەدان دەبنەوە. كۆتایی مانگی رابردوو، بەرهەم ساڵح، سەرۆك كۆماری عێراق لە پاریس رایگەیاند 13 چەكداری داعشی فەرەنسی لەلایەن شەڕڤانانی كوردەوە لە سوریا دەستگیركراون‌و رادەستی عێراق كراوەن و بە گوێرەی یاسا لە عێراق دادگایی دەكرێن. تائێستا وادەی دادگاییكردنی ئەو داعشە فەرەنسییانە ئاشكرانەكراوە، بەڵام بە گوێرەی یاسای عێراق هەركەسێك سەربەو رێكخراوە بێت سزای لەسێدارەدانی بەسەردا دەسەپێندرێت، بەشداری شەڕی كردبێت یاخودنا. بە گوێرەی راپۆرتێكی سایتی "سۆمەریە نیوڤ" ئەو داعشە فەرەنسییانە ئەمانەن: 1- لیۆنار لۆپێز( 32 ساڵ): لە پاریس سەرقاڵی فرۆشتنی كتێبی ئیسلامیی بووە، چالاك بووە لە سایتی " ئەنسار حەق" لە نێو ئەو جیهادییانەی كە بە فەرەنسی قسەدەكەن، لەكاتی هەوڵدان بۆ لێكۆڵینەوە لە چالاكییەكانی‌و چاودێریكردنی تەموزی 2015 فەرەنسای لەگەڵ ژن‌و دوو منداڵەكەی بەرەو موسڵ لە عێراق بەجێهێشتووە، پاشان چوەتە سوریا‌و بەبێ‌ ئامادەبوونی خۆی لە فەرەنسا سزای پێنج ساڵ زیندانیكردنی بەسەردا سەپێندراوە. لۆپێز یەكێكیشە لە دامەزرێنەرانی رێكخراوی " سەنابل"ی خێرخوازی كە كارەكانیان بریتی بووە لە گۆڕینی ئاراستەی زیندانییەكانی فەرەنسا بۆ كەسانی توندڕەو لەرێگەی هاوكاریكردنیانەوە. 2- كیڤن گۆنۆ( 32 ساڵ): لەگەڵ تۆماس كولانجی ( 31 ساڵ)ی برا‌و باوكی و هاوسەرەكەی لە سوریا دەستگیركراوە، لە دانپێدانانەكانیدا رایگەیاندووە كە باوكیشی چوەتە ریزی داعشەوە‌و لە شەڕی رەققەی سوریادا كوژراوە. 3- فازڵ تاهیر عوێدات (32 ساڵ): ساڵی 2014 لەگەڵ 22 ئەندامی خێزانەكەی هاتوەتە سوریا، لە گرتەیەكی ڤیدیۆییدا ساڵی 2015 دەردەكەوێت شانازی بەو هێرشانەی فەرەنساوە دەكات كە 130 كوژرایان لێكەوتەوە. 4- مستەفا مەرزوقی (37 ساڵ): لە ساڵی 2000 بۆ 2010 لە ریزی سوپای فەرەنسادا خزمەتیكردووە، بە رەگەز تونسییە و لە رێگەی توركیاوە بە نایاسایی چووتە سوریا‌و پەیوەندی بە ریزەكانی داعشەوە كردووە، بە گوێرەی دانپێدانانەكانی خۆی ئارەزوی ئەوەی كردووە كە شوێنی ژیانی بگۆڕێت بۆیە چوەتە سوریا. 5- یاسین سەقم (29 ساڵ): كۆتایی ساڵی 2014 فەرەنسا بەجێهێشتووە بۆئەوەی بچێتە ریزەكانی داعش، لەلایەن شەڕڤانانی كوردەوە لە سوریا دەستگیركراوە، براكەی بەناوی كەریم ساڵی 2015 هێرشێكی خۆكوژی لە دەروازەی سنوری نێوان عێراق‌و ئوردن ئەنجامداوە. 6- كەرەن حەرشاوی (32 ساڵ): ساڵی 2014 لە رێگەی بەلجیكاوە چوەتە سوریا و براكەی‌و هاوسەرەكانیشیان پەیوەندیان بە ریزەكانی داعشەوە كردووە. 7- سەلیم معاشو (41 ساڵ): چەكداری كەتیبەی " تاریق بن زیاد"ی رێكخراوی داعش بووە كەپێكهاتبوو لە 300 چەكداری داعشی ئەوروپی و لە رەققە نیشتەجێبووە. 8- ڤیانی ئۆراگی ( 28 ساڵ) بەرەگەز جەزائیرییە، ساڵی 2014 چوەتە ریزەكانی بەرەی نوسرەو پاشان داعش، پێش ئەوە لە فەرەنسا سەرقاڵی خوێندنی زانستی دەرونزانی بووەو لە موسڵ لە میوانخانەی تایبەت بە چەكدارە بیانییەكانی داعش كاریكردووە. 9- ئیبراهیم نەجارە (33 ساڵ): كاری بریتی بووە لە رەوانەكردنی چەكدار بۆ سوریا، لە چەند گرتەیەكی ڤیدیۆییدا دەردەكەوێت كە داعش ساڵی 2015 دوای هێرشەكانی فەرەنسا بڵاویكردنەوە. 10- بیلال كەباوی (32 ساڵ): خەڵكی شارۆچكەی سیڤری نزیك پاریسە، هاوینی 2014 چووتە ریزەكانی داعشەوە.

(درەو میدیا):  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، مەسرور بارزانی لەماوەی هەفتەیەكدا دووجار بە تەلەفۆن لەگەڵ بەرهەم ساڵح قسەی كردووە. سەرچاوەیەكی باڵا لە پارتی دیموكراتی كوردستان بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، هەوڵێك هەیە بۆ ئەوەی ئەو ناكۆكییەی كە لەسەر شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بەرهەم ساڵح دروستبوو، چارەسەربكرێت.  سەرچاوەكە وتی:" پارتی دەیەوێت پرسی پەیوەندییەكانی بەرهەم ساڵح جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی‌و پارتی دیموكراتی كوردستان كاریگەری نەرێنی لەسەر رەوتی دانوستانی نێوان پارتی‌و یەكێتی بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دروستنەكات". (درەو میدیا) زانیویەتی، پەیوەندییە تەلەفۆنییەكانی مەسرور بارزانی لەگەڵ بەرهەم ساڵح، دوای بەشداریكردنی هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی بووە لەو كۆبونەوەیەدا كە بەمدواییە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بۆ لایەنە سیاسییەكان لە كۆشكی سەلام لە بەغداد رێكیخست. لە یەكێك لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەكانیدا لەگەڵ بەرهەم ساڵح، مەسرور بارزانی كاندیدی پارتی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیرانی داهاتووی هەرێم نیازپاكی پارتی بە بەرهەم ساڵح راگەیاندووە سەبارەت بە ئاسایكردنەوەی پەیوەندییەكان، هەروەها داوای كردووە بەرهەم ساڵح رۆڵ بگێڕێت لە چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەرێم‌و بەغداد. هەڵبژاردنی بەرهەم ساڵح وەكو سەرۆك كۆماری عێراق لەدەرەوەی رێككەوتنی لایەنە سیاسییەكانی هەرێم بەتایبەتی رێككەوتنی نێوان پارتی‌و یەكێتی، ئاڵۆزی لە پەیوەندییەكانی هەردوو حیزبدا دروستكرد. ئاسایبوونەوەی پەیوەندی بەرهەم ساڵح لەگەڵ پارتی، پێشبینی دەكرێت كاریگەری ئەرێنی لەسەر رەوتی ئەو دانوستانە هەبێت كە بڕیارە سبەینێ لە سلێمانی لەنێوان وەفدی دانوستانكاری پارتی‌و یەكێتی بەڕێوەبچێت. (درەو میدیا) لە چەند كاتژمێری داهاتوودا زانیاری ورد لەبارەی دواین كۆبونەوەی نێوان وەفدی پارتی‌و یەكێتی ئاشكرادەكات.

درەو میدیا:  هەواڵی بڕینی  موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە لایەن بەغداوە رەت دەكرێتەوەو " هیچ بڕینێك موچەی فەرمانبەرانی هەرێم ناگرێتەوە" د. رێبوار كەریم ئەندامی پەرلەمانی عێراق بە درەو میدیای راگەیاند" پێویست بە ترس ناكات چونكە هیچ جۆرە بڕێنێك لە پارەی هەرێم لەلایەن بەغداوە موچەی فەرمانبەران ناگرێتەوەو ئەو موچەیەی فەرمانبەران ( 522 ملیار) دینارە جێگرە" سەبارەت بە دەنگۆی بڵاوبونەوەی بڕینی موچەی فەرمانبەران لەلایەن بەغداوە، ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بەوەكرد" لە لیژنەی دارایی پرسی گومرگەكانی هەرێم وروژێنراوە كە پێشتر رێكەوتنێكی 27 خاڵی لەسەركراوەو بەپێی رێكەوتنەكە هەرێم برێك پارەی گومرگەكان رادەستی بەغداد دەكات، بەڵام ئێستا ئەگەرێك هەیە هاوشێوەی نەوتەكە هەرێم پارەی گومرگیش رادەستنەكات، بۆیە بەشێك لە ئەندامانی لیژنەی دارایی و هەندێك لە هێزە سیاسیە عێراقیەكان لەگەڵ ئەوەن كە هێندەی زیانی ئەو بڕە پارەی گومرگەی هەرێم لە بەشە بودجەی هەرێم ببڕدرێت، بەڵام لە كۆتاییدا گەیشتونەتە ئەوەی كە بڕینی پارە لە بری گومرگی هەرێم نابێت لە موچەی فەرمانبەران ببڕدرێت و ئەگەر بشبڕدرێت ئەوا لە بەشە بودجەی هەرێم (12.67%)كە ببڕدرێت هاوشێوەی بڕینی بەشە پارەی 250 هەزار بەرمیل نەوتەكەی هەرێم كە بەپێی بڕگەی( ج لە مادەی 10 یاسای بودجەی عێراق) لە كۆی بەشە بودجەی هەرێم دەبڕدرێت نەك لە موچە" د. رێبوار كەریم "دڵنیاییدا كە بە هیچ شێوەیەك دەستكاری موچەی فەرمانبەران ناكرێت و لەو پارەیە نابڕدرێت خۆ ئەگەر بشبڕدرێت ئەوا لە پشكی بودجەی هەرێم دەبڕرێت نەك لە 522 ملیار دینارەكەی موچەی فەرمانبەران" 

راپۆرتی: درەو میدیا - ئینستتیۆتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان بەشی یەكەم زانكۆكانی هەرێمی كوردستان بە وەكالەت بەرێوە دەبرێن، بە پێی نوێترین راپۆرتی(ئینستتیۆتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان) لە لیستی ناوی ئەندامانی ئەنجومەنی زانكۆی سلێمانی، لەكۆی (25) ئەندام (24)یان بەوەكالەتن و ئەوی تریان نوێنەری مامۆستایانە، لەگەڵ ئەوەشدا ژمارەیەكی زۆریان ماوەكانیان كۆتایی هاتووە. بەپێی راپۆرتەكەی ئینستتیۆتی پەی حزب دەستی خستۆتە بیناقاقای زانكۆكان " زانكۆكانی كوردستان سەربەخۆ نین، لە ڕووی كارگێڕییەوە بۆ هەموو شتێك دەبێ بۆ وەزارەت بگەڕێنەوە، لە ڕووی داراییەوە دەسەڵاتێكیان نیە، لە ڕووی زانستیەوە پاشكۆن، لە ڕووی حیزبیەوە دەستتێخستنی زۆر هەیە و حیزب دەستی خستۆتە بیناقاقایانەوە و هەموو پۆستێك دەبێ بە فلتەری حیزبدا بڕوات" تەوەری ئیداری و پەیكەری كارگێڕی یەكەم/سەربەخۆیی زانكۆكان: زانكۆكانی كوردستان سەربەخۆ نین، لە ڕووی كارگێڕییەوە بۆ هەموو شتێك دەبێ بۆ وەزارەت بگەڕێنەوە، لە ڕووی داراییەوە دەسەڵاتێكیان نیە، لە ڕووی زانستیەوە پاشكۆن، لە ڕووی حیزبیەوە دەستتێخستنی زۆر هەیە و حیزب دەستی خستۆتە بیناقاقایانەوە و هەموو پۆستێك دەبێ بە فلتەری حیزبدا بڕوات، هەڵسەنگاندن نیە بۆ ئەو كەسانەی پۆستی كارگێڕییان هەیە، ئەوانەی زانكۆكان بەڕێوەدەبەن ئەوەندەی لە خەمی ئەوەدان سەروی خۆیان كە وەزارەت و وەزیرە لێیان ڕازی بێت، بیر لە خوارەوە ناكەنەوە و هەڵسەنگاندنی خوارەوە پێوەر نیە بۆ ئەدای كاركردنیان، دیارە ڕەزامەندی وەزیریش ئەوەندی وەلائی حیزبی و شەخسیە پێوەری تر لەبەر چاو ناگیرێت. وەزارەت بە ئامانجی سەربەخۆبوونی زانكۆ حكومیەكان لە ڕوی داراییەوە و كردنی زانكۆكان لە زانكۆی بەكاربەرەوە بۆ زانكۆی بەرهەمهێن، سیستەمی خوێندنی ئێوارانی لە سەرجەم زانكۆ و پەیمانگاكان داهێنا و چەندین هەزار خوێندكار هەنوكە لە زانكۆ و پەیمانگاكان بە شێوازی ئێواران درێژە بە خوێندن دەدەن، داهاتی زانكۆكانیش بە جۆرێك بوو كە لە 70% بۆ زانكۆكان و لە 7% بۆ وەزارەت و 23% بۆ وەزراەتی دارایی بوو، ئەم سیستەمە وای كرد زانكۆكان ببنە خاوەنی دەیان ملیۆن دۆلار، كە بەشی پێداویستەیەكانی خۆیانی دەكرد، بەڵام ئەم داهاتە لە لایەن هەندێك لە سەرۆكی زانكۆكانەوە تەخشان و پەخشان كرا و بێ ئەوەی یەك لیژنە و یەك چاودێری دارایی لێیان بپرسێتەوە، دەبوایە وەزارەت رێنمایی وردی (یەكگرتوو) دەربكات بۆ چۆنیەتی خەرج كردنی ئەم پارانە لە خوێندنی ئێواران، چونكە بەشێوازێكی ناڕێك مامەڵەی لەگەڵدا كرا، كەچی تا ئێستاش وەزارەت خۆی لەقەرەی ئەم بابەتە نەداوە و (زانكۆكان هەموویان وەك یەك داهاتیان زۆر نیە) بۆیە بەناڕێكی مامەڵەی لەگەڵدا دەكەن و كراوە. لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا جارێكی تر وەزیر ئەم سیستەمەشی هەڵوەشاندەوە و بۆ ئەمساڵی خوێندن كار بەم بڕیارە ناكرێت و خوێندنی ئێواران لە سەرجەم زانكۆ و پەیمانگاكان بە تەواوی داخرا (هەندێك زانكۆی لێ بەدەركرا لەبەر نەبوونی زانكۆ یاخود كۆلێجی تایبەت لەو شارەدا)، لە كاتێكدا چارەنوسی سەدان خوێندكار بەم بڕیارە نادیارە، چونكە چەندین خوێندكار لە قۆناغی یەكەمی سەرجەم بەشە زانستیەكان كەوتون یاخود عبورن یاخود پارەیان داوە و خوێندنیان لە ساڵی یەكەمدا دواخستووە، كەچی كەس نازانێت چارەنوسیان بە كوێ دەگات، ئەمە جگە لەوەی ئەو بەشەی تری داهاتەكەش، كە دەگەڕێتەوە بۆ وەزارەت ناعەدالەتی هەیە لە دابەشكردنەوەی لەلایەن خودی وەزیرەوە.   دووەم/ نەبوونی سەڵاحیات و دەسەڵات لە خوارەوەی وەزارەت لای سەرۆكی زانكۆ و ڕاگرەكان: زۆرینەی دەسەلاتەكان لەسەرەوەو لە وەزارەتە، سەرۆكی بەش و راگرەكان و تا ئاستێك سەرۆكی زانكۆكانیش دەسەلاتێكی ئەوتۆیان بۆ شۆڕنەكراوەتەوە خوارەوە، جا چ لەرووی داراییەوە بێت یاخود لەرووی كارگێڕییەوە، ئەمەش بۆتە مایەی ئەوەی ئیشوكارەكان زۆر بەسستی بەڕێوە بچن و لەگەلێ كاتدا بابەتێك كە پێویستی بەبڕیارە چەندان مانگ دوادەكەوێت چونكە دەسەلات لای وەزارەتە. تەنانەت بەپێ‌ ی یاسا یاخود ڕێنمایی دەسەڵات دیاری نەكراوە بۆ یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆكان مەگەر سەرۆكی زانكۆ ئەگەر خۆی بیەوێت دەسەڵاتیان بۆ دابەزێنێت ئەویش بەشێوەیەك ئەو دەسەڵاتە دادەبەزێنێت كە ڕەمزی بێت.   سێیەم/ نەگونجاویی پەیكەری وەزارەت و بەڕێوەبەرایەتییەكان و زانكۆكان: زانكۆ حكومیەكان لەپەیكەری كارگێڕییاندا وەك یەك نین، بۆ نمونە بەشێك لە زانكۆكاندا یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆیا بۆ كاروباری خوێندكاران هەیەو بەشێكیان نیانە، بەشێكیان سیستەمی فەكەلتی و سكول تیایاندا پەیرەو دەكرێت و بەشێكی تریان كۆلێژ. چوارەم/ گرفتی پڕنەكردنەوەی پۆستە بەتاڵەكان: زۆرینەی پۆستەكانی زانكۆكان بەوەكالەت بەڕێوەدەبرێن، بە فەرمی كەسەكان دانانرێن و دانەنراون، هەرچەندە چەند جارێك بانگەشەكراوە بۆ پێشكەشكردنی سیڤی بۆ پڕكردنەوەی ئەو پۆستە بەتالانەو چاوپێكەوتنیش لەگەل لیژنەی راسپێردراوەوە كراوە لەگەل ئەو كەسانەی خوازیاربوون ئەو پۆستانە بگرنە ئەستۆ، بۆ نمونە: پۆستی دوو راوێژكار لە وەزارەت، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری زانستی لە زانكۆی سلێمانی، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری زانستی لە زانكۆی گەرمیان، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری خوێندكاران لە زانكۆی چەرموو، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری خوێندكاران لە زانكۆی پۆلیتەكنیكی سلێمانی، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری خوێندكاران لە زانكۆی گەرمیان، یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆ بۆ كاروباری خوێندكاران لە زانكۆی هەڵەبجە، راگری دەیان كۆلێژ و پەیمانگە و چەندان پۆستی تر كە سالانێكە بەتاڵن.   پێنجەم/ زانكۆی بە وەكالەت: یەكێ لە دیاردە سەرسوڕهێنەرەكان لە زانكۆكاندا ئەوەیە كە زۆرینەی پۆستە باڵاكانیان بە وەكالەت بەڕێوە دەبردرێن،كە ئەمەش دیاردەیەكی نایاسایی و گوماناوییە، هۆكارەكەیشی بۆ بێ بڕیاریی وەزیری خوێندنی بالاو دەست تێوەردانی حزبی و میزاجی شەخسی دەگەڕێتەوە، كە بەڕێوەبردنی ئەو هەموو پۆستەش بە وەكالەت دەبێتە مایەی لاوازی پرۆسەی بەڕێوەبردن لەزانكۆكاندا، ئەگەر سەیرێكی لیستی ئەنجومەنی زانكۆكان بكەین ئەو راستیە تاڵەمان بۆ دەردەكەوێت، بۆ نمونە:   ئەگەر بڕوانینە لیستی ناوی ئەندامانی ئەنجومەنی زانكۆی سلێمانی، دەبینین لە (25) ئەندام (24)یان بەوەكالەتن و ئەوی تریان نوێنەری مامۆستایانە، وە چەندینیان ماوەكانیان كۆتایی هاتووە.  

درەو میدیا: دەستەی راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی عێراق بەهۆی پابەندنەبوون بە رێنماییەكانیان،  بۆ ماوەی پێنج رۆژ كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆم سزادەدات، داواش لە سەرجەم  تۆڕە هاوبەشەكانی كۆڕەك دەكات لەو ماوەیەدا پەیوەندییەكانیان لەگەڵ ئەو تۆڕە بپچڕێنن.لەبەرامبەردا كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆم بڕیارەكەی دەستەی راگەیاندنی عێراق بە نادادپەروەر و ستەمكارانە لەقەڵەمدەدات . دەستەی راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی عێراق نوسراوێكی ئاراستەی كۆمپانیا هاوبەشەكانی كۆڕەك تیلیكۆمی كردووە، داوای لێكردوون لە رۆژی 24ی ئازاری 2019ەوەبۆ ماوەی 5 رۆژ هەموو پەیوەندییەكانیان لەگەڵ كۆمپانیای كۆڕەك بپچڕێنن. دەستەی راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی عێراق لە نوسراوەكەیدا كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆم تۆمەتباردەكات بەوەی سەرپێچیكردووە لە بڕگەكانی گرێبەستی مۆڵەتی ئیمزاكراو لەگەڵ كۆمپانیای تەلەفۆنی گوازراوە، بەتایبەتی ماددەی 19ی گرێبەستەكە، كە پەیوەستە بە پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری پارێزگاریكردن لە ژمارە‌و پابەندنەبوون بە رێنماییەكانی دەستەی تایبەت بە ئیمزاكردنی گرێبەستی خزمەتگوزاری پاراستنی ژمارە لەگەڵ كۆمپانیای هۆڵەندی " portingxs" جێبەجێكاری پڕۆژەكە. هەروەها ئاماژەیبەوەشداوە كە سەرەڕای ئاراستەكردنی نوسراوی رەسمی و ئاگاداركردنەوە لە رێگەی نامەی ئەلیكترۆنی كە جەخت لەسەر ئەو بابەتە كراوەتەوە، سەرەڕای ئیمزاكردنی گرێبەستەكە لەلایەن كۆمپانیای ئەسیر‌و ئاسیاسێڵەوە لە رۆژی 17/3/20109 دوای رەچاوكردنی سەرجەم تێبنییەكان كە كۆمپانیاكان خستویانەتەڕوو لەوانەش كۆمپانیای كۆڕەك بە ئامادەبوونی نوێنەرەكانیان، بەڵام پرسەكە پێچەوانەیە و ئاماژە بە ئامادەنەبوونی جدی كۆمپانیای كۆڕەك دەكات لە جێبەجێكردنی پابەندبوون بە گرێبەستەكە، سەرەڕای بە ئەنقەست ئاستەنگ دروستكردن لەبەردەم پڕۆژەكە و سەرپێچیكردنی رێنمایی و ئاراستەكانی دەستە و بڕگەكانی گرێبەستی مۆڵًەتپێدان". لەبەرامبەردا و لە رونكردنەوەیەكدا كۆمپانیای كۆڕەك تێلیكۆم نیگەرانی خۆی لەو بڕیارەی  دەستەی راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی عێراق  نەدەبوو ئەو بڕیارەی بدایە كە بە زیانی هاوڵاتیانە، و ئەو بڕیارە بە ستەمكارو نادادپەروەر لەقەڵەمدەدا، راشی دەگەیەنێت كە چەندین جار روبەرووی ئەو جۆرە بڕیارانە بونەتەوە. كۆڕەك تیلیكۆم كۆرەك تیلیكۆم كۆمپانیایەكی هاوبەشی سنوردارە لە عێراقدا تۆماركراوە بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانی GSM‌و ساڵی 2000 دەستی بە پێشەكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانی كرد سەرەتا تەنها لە هەرێمی كوردستان، پاشان لە 17ی ئابی ساڵی 2007  كۆڕەك یەكێك بوو لەو سێ كۆمپانیایەی كە مۆڵەتی كاركردنی سەرانسەری عێراقی پێدرا بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانی مۆبایل، بنكەی سەرەكی لە شارۆ1كەی پیرمامە. سیروان بارزانی كوڕی سابیر مستەفا بارزانی، كە دامەزرێنەری كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆمە ساڵی 1971 لە دایكبووە‌و جگە لە كاری بازرگانی، فەرماندەی سەربازییەو پلەی لیوای لە نێو هێزی پێشمەرگەی پارتی دیموكراتی كوردستاندا هەیەو لەشەڕی دژ بە رێكخراوی داعش فەرماندەی میحوەری گوێر- مەخمور بووە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف بەر لە كۆتایی ئەم مانگە پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆبونەوەیەكی یەكلاكەرەوە دەكەن، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا زانیاری ورد لەبارەی كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی نێوان هەردوولا ئاشكرادەكات. وەفدی دانوستاكاری پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەمڕۆ جارێكی تر لە بارەگای مەكتەبی سیاسی پارتی لە پیرمام كۆبونەوە. كۆبونەوەكە نەگەیشتە ئاستی رێككەوتن، بەڵام هەندێك پەرەسەندنی نوێی بەخۆوە بینی.  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بڕیارە رۆژی (27)ی ئەم مانگە جارێكی تر وەفدی هەردوولا كۆببنەوە. یەكێتی نیگەرانە ! سەرچاوەیەكی باڵا لەناو یەكێتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، وەفدەكەی یەكێتی لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا بە وەفدی دانوستانكاری پارتییان راگەیاندووە، چەندین كۆبونەوەی تریش بكەن ناگەنە رێككەوتن، ئەگەر وەفدی پارتی بەمشێوەیە بمێنێتەوە‌و هیچ كەسێكی لە بنەماڵەی بارزانی تێدا نەبێت. وەفدی یەكێتی داوایانكردووە لە كۆبونەوەی داهاتوودا كە وەفدی پارتی سەردانی سلێمانی دەكات، مەسرور بارزانی یاخود نێچیرڤان بارزانی بەشدار بێت، چونكە هەر رێككەوتنێك لەنێوان هەردوولا بەبێ ئامادەبوونی كەسێك لە بنەماڵەی بارزانی، گرەنتی جێبەجێكردنی نییە. وەفدی یەكێتی بە وەفدی پارتییان وتووە، ئەگەر چارەسەریان پێنەبوو، باشترە بۆ كۆبونەوەی داهاتوو سەردانی سلێمانی نەكەن. لەبەرامبەردا وەفدی پارتی وتویانە، ئەوان راسپێردراون دانوستان لەگەڵ یەكێتیدا بكەن، بەڵام داواكارییەكەیان دەگەیەنن. یەكێتی داواكاری نوێی هەیە ! وەفدی یەكێتی كە لە كۆبونەوەی پێشوودا جەختیان لەسەر دابەشكردنی چوار پۆستە باڵاكە (ئەنجومەنی ئاسایش- وەزیری ناوخۆ- وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە) كرد، بەجۆرێك دوو پۆستیان بۆ پارتی‌و دوو پۆستەكەی تر بۆ یەكێتی بێت، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا جەختیان لەسەر هەمان داواكاری كردەوە. سەرباری چوار پۆستەكە، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا وەفدی یەكێتی جارێكی تر فایلی دەسەڵاتی دادوەرییان هێناوەتەپێش. وەفدی یەكێتی داوایانكردووە (ئەنجومەنی باڵای دادوەری‌و ئەنجومەنی شورا) رێكبخرێنەوە، چونكە ئەو پۆستانە لە دەرەوەی ئیستیحقاقی هەڵبژاردنن‌و نابێت پارتی تێیاندا زۆرینە بێت، بەڵام ئەمە بەشێَك نییە لە پاكێجی یەكێتی بۆ پۆستەكان.  وەفدی یەكێتی لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا جارێكی تر داوای وەزارەتی ناوخۆی كردووەتەوە، بەڵام وەفدی پارتی پێدانی ئەو وەزارەتەی بە یەكێتی رەتكردوەتەوە‌و رایگەیاندووە، ئەو وەزارەتە لای سەرۆكی حكومەت دەبێت واتە مەسرور بارزانی. بەڵام لەبەرامبەردا وەفدی پارتی پێشنیازیان كردووە یەكێتی ئەم پۆستانە وەربگرێت كە زۆرینەیان ئێستاش لەدەستی یەكێتیدان‌و پۆستەكان ئەمانەن: •    وەزیری پێشمەرگە •    جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی •    دەزگای ئاسایش •    جێگری وەزیری ناوخۆ •    دەزگای زانیاریی كاراكردنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم ! سەرچاوەیەكی تری ئاگادار لە كۆبونەوەكە بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لەبارەی پرسی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمەوە، لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا وەفدی یەكێتی بە وەفدی پارتییان راگەیاندووە، ئەگەر پارتی بەبێ یەكێتی ئەو دامەزراوەیە كارابكاتەوە، سەرچڵی دەكات‌و پەیوەندییەكانی هەردوولا دەچێتە ئاستێكی خراپەوە. ئەم قسانەی وەفدی یەكێتی دوای ئەو پەیامە هات كە بەمدواییە پارتی بۆ یەكێتی نارد‌و تێیدا هۆشداریدا "ئەگەر یەكێتی بەشداری پرۆسەی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم نەكات، لەو دامەزراوەیەدا هیچ پۆستێكی پێنادرێت"، (درەو میدیا) پێشتر ئەم زانیارییەی بڵاوكردەوە. وەفدی پارتی جارێكی تر دڵنیاییان بە یەكێتی داوە كە جێگرێك بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێم زیاد دەكەن‌و ئەو پۆستە بە یەكێتی دەدرێت، بەڵام یەكێتی وەكو كۆبونەوەی پێشوو جەختی لەسەر ئەوە كردووە كە دەبێت ئەو جێگرە بەپێی یاسا دەسەڵاتەكانی دیاری بكرێت، نەوەك سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی بۆ دیاری بكات. ئەگەری رێككەوتن ! بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، رەنگە دواجار پارتی‌و یەكێتی بگەنە رێككەوتن، ئەگەر پارتی سەرباری ئەو پۆستانەی كە لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا بەڵێنی بەیەكێتی داوە، ئەم پۆستانەی تریش بۆ یەكێتی جێبهێڵێت: •    وەزارەتی تەندروستی •    وەزارەتی پلاندانان •    وەزارەتی خوێندنی باڵا یاخود وەزارەتی پەروەردە •    وەزارەتی كشتوكاڵ  •    دەستەی وەبەرهێنان پارتی گەشبینە  سەرچاوەیەكی باڵا لە پارتی دیموكراتی كوردستان بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، كۆبونەوەكەی ئەمڕۆ كۆبونەوەیەكی باش بووە‌و لەسەر پۆستەكان ناكۆكی نێوان هەردوولا كەمبوەتەوە‌و لەسەر چوارچێوەی گشتییەكان رێككەوتوون‌و ئێستا بەربەستی گەورە نەماوە. چاوەڕوان دەكرێت لە كۆبونەوەی رۆژی 27ی ئەم مانگەدا پارتی زۆرینەی داواكارییەكانی یەكێتی جێبەجێ بكات، بۆئەوەی یەكێتی بگەڕێتەوە بۆ دانیشتنەكانی پەرلەمان‌و بەشداریكردن لە كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمدا. پارتی پێیوایە ئێستا یەكێتی وەكو سەرەتای دانوستانەكان داواكاری زۆر گەورەی نەماوە كە توانای جێبەجێكردنی نەبێت، بەتایبەتیش پرسی هەڵبژاردنی پارێزگارێكی نوێ بۆ كەركوك كە سەرەتا دانوستانەكانی توشی ئیفلیجی كردبوو. پارتی بەنیازە تاوەكو كۆتایی ئەم مانگە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكاتەوە، بەڵام هێشتا گومانی هەیە لەوەی یەكێتی دەیەوێت "كات بكوژێت"‌و خۆی لە پرسی سەرۆكایەتی بدزێتەوە، ئەگەر دڵنیاببێتەوە لەوەی یەكێتی نیازی رێككەوتنی هەیە، رەنگە زۆربەی داواكارییەكانی بۆ جێبەجێ بكات.  

( درەو میدیا): هێزەكانی سوریای دیموكرات" هەسەدە" دوای كۆنتر‌وڵكردنی شارۆچەكەی باغۆز لە خۆرهەڵاتی سوریا سەركەوتنی كۆتایی بەسەر رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیی" داعش" دا راگەیاند، بەوەش كۆتاییهێنرا بە "دەوڵەتی خەلافەت" كە لەلایەم ئەو رێكخراوە راگەیەندراو ماوەیەك رووبەرەگەی گەیشتە یەك لەسەر سێی خاكی عێراق‌و سوریا. لێرەدا چەند وێستگەیەكی تایبەت بە سەرهەڵدانی ئەو رێكخراوە و گەشەكردنی و هەتا كۆتایی پێهێنانی لەرووی سەربازییەوە دەخەینەڕوو: 2004- 2011: باڵێكی جیابووەوە لەرێكخراوی قاعیدە لە عێراق دامەزراو ساڵی 2006 ناوی خۆی بۆ " رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق گۆڕی". 2011: ئەبوبەكر بەغدادی سەرۆكی رێكخراوی ئیسلامی لە عێراق، لەگەڵ دەستپێكردنی قەیرانی سوریادا چەند ئەندامێكی رەوانەی سوریا كرد بۆئەوەی لقێكی داعش دابمەزرێنن و لە كۆتایی ساڵی 2013دا رێكخراوەكە بە رەسمی كۆتایی بە پەیوەندییەكانی لەگەڵ رێكخراوی قاعیدە هێنا‌و ناوەكەی بۆ " دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق‌و شام " گۆڕی. راگەیاندنی خەلافەت 2014: رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق‌و شام " داعش" شاری فەلوجەی لە عێراق و رەققەی لە سوریا داگیركردو پاشان لە حوەزیرانی ئەو ساڵەدا شاری موسڵ و تكریتی لە عێراق كۆنترۆڵكرد و لە مینبەری مزگەوتی نوری بەغدادیی دامەزراندنی خەلافەتی راگەیاند لەو ناوچانەی كۆنترۆڵیانكردووە. ئەیلولی 2014: ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هاوپەیمانێتییەكی نێودەوڵەتی دژ بە داعش پێكهێناو سەرەتا بە هێرشی ئاسمانی هەوڵیدا رێگە لە پێشڕەویی داعش بگرێت و هاوكاری یەكینەكانی پاراستنی گەل " یەپەگە"ی كرد لە هێرشی داعش بۆسەر شاری كۆبانێ‌. زیاتر لە 70 دەوڵەت لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە داعش بەشدارن، بەڵام ژمارەیەكی كەمی ئەو وڵاتانە سەرباز‌و راوێژكاری سەربازییان رەوانەی ناوچەكە كردووەو ئەمریكا زۆرترین بەشداری هەیە‌و 5 هەزار سەربازی جێگیركردووە. تاوانی قێزەون لە عێراق داعش شارۆچكەی شەنگالی ئێزدییەكانی كۆنترۆڵكرد‌و گەورەترین و قێزەونترین تاوانی ئەنجامدا‌و هەزاران ژنۆ كچی ئێزی كردە بە كۆیلەی سێكسی. لە رەققەش ئەو رێكخراوی چەندین تاوان‌و كردەوەی قێزەونی وەك سەربڕین‌و كوشتنی بەكۆمەڵ‌و دەستدرێژی سێكسی و جینۆسایدی ئەنجامدا. كۆتاییهێنان بە "خەلافەت" لە عێراق لە 31ی ئاداری 2015 هێزەكانی عێراق شاری تكریتیان لە دەستی داعش رزگاركرد، پاشان 13ی تشرینی دووەم هێزەكانی پێشمەرگە بە هاوكاری هاوپەیمانی نێودەوڵەتی شەنگالیان ئازادكرد. لە ساڵی 2016 داعش لە شاری رومادی سەنتەری پارێزگای ئەنبارو شاری فەلوجە وەدەرنرا. لە 10ی تەمموزی 2017 حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق، لە كۆتایی ئۆپەراسیۆنێكی بەرفراواندا كە نۆ مانگی خایاند ئازادكردنی شاری موسڵی بە هاوكاری هاوپەیمانی نێودەوڵەتی راگەیاند و لە ئابی هەمان ساڵدا هێزە عێراقییەكان شارۆچكەی تەلەعفەر و پارێزگاری نەینەوایان بە تەواوەتی كۆنترۆڵكرد. لە 9ی كانونی یەكەمی 2017 حەیدەر عەبادی شكستپێهێنانی داعشی لە عێراق راگەیاند. كۆتایی داعش لە سوریا لە 26ی كانونی دووەمی 2015 شەڕڤانانی كورد بە هاوكاری هاوپەیمانی نێودەوڵەتی‌و هێزی پێشمەرگە داعشیان لە شاری كۆبانێ‌ وەدەرنا. لە ئابی 2016 هێزەكانی سوریا دیموكرات كە یەكینەكانی پاراستی گەل " یەپەگە" بەشێكی سەرەكییەتی شاری مەنبەجیان لە داعش پاككردەوە.  ئازاری 2017 داعش بە تەواوەتی لە شاری تەدموری مێژوویی دەركرد كە دوای ساڵی 2015 داعش دووجار كۆنترۆڵیكردبوو. لە 17ی تشرینی یەكەمی 2017 داعش پارێزگای رەققەی لەدەستدا و ئەو پارێزگایە لەلایەن هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە كۆنترۆڵكرا. لە ئەیلولی 2018دا هەسەدە هێرشی بۆسەر دوایین پێگەی داعش لە پارێزگای دێرزور لە خۆرهەڵاتی سوریا دەستپێكرد. لە 23ی ئازاری 2019دا هەسەدە سەركەوتنی كۆتایی بەسەر داعش‌و خەلافەتەكەیدا لە باغۆز راگەیاند.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- نامیق رەسوڵ- محەمەد رەئوف بەهۆی روداوی نقومبوونی كەڵەكە گەشتیارییەكەی موسڵەوە، پارتی دیموكراتی كوردستان پۆستێكی باڵای لە پارێزگای نەینەوا لەدەستدا، بەرزبوونەوەی ئاستی ئاوی روباری دیجلە تەنیا سەرنشینەكانی كەڵەكەكەی لەگەڵ خۆی نەبرد، پارێزگارو جێگرەكانیشی راماڵی. رۆژی پێنج شەممەی رابردوو خەڵكی عێراق شایەتحاڵی مەرگەساتێكی تر بوون، كەڵەكێكی گەشتیاری لەناو روباری دیجلە لە موسڵ نقوم بوو، بەهۆیەوە زیاتر (100) كەس خنكان، كە زۆربەیان ژن‌و منداڵ بوون. بەپێی دواین ئاماری فەرمی، كەڵەكەكە لەكاتی روداوەكەدا زیاتر لە (219) كەسی لەسەربووە، تائێستا تەرمی (97) كەس دۆزراوەتەوەو (55) كەس رزگاركراون، (67) كەسیش بێسەروشوێنن. موسڵ كە نازناوەكەی "ام الربیعین- دایكی دوو بەهار"ە، سەرەتای وەرزی بەهاری ئەمساڵی بە رووداوێكی كارەساتبار دەستپێكرد، ئەمە لەكاتێكدایە هێشتا خەڵكی ناوچەكە شۆكی "داعش" بەرینەداون. روداوی نقومبوونی كەڵەكە گەشتیارییەكە، جارێكی تر موسڵی كردەوە بە مانشێتی میدیاكانی جیهان، سایتی گۆگڵ بە نیشانەیەكی رەش، پرسەنامەی بۆ خەڵكی موسڵ راگەیاند. زیاتر لە ساڵێك‌و هەشت مانگە موسڵ لەدەستی چەكدارانی "داعش" رزگاركراوە، خەڵكی شارەكە نیگەرانن لە خراپی خزمەتگوزارییەكان، بەڵێنەكانیش بۆ ئاوەدانكردنەوەی شارەكە دوای وێرانبوونی لە شەڕەكانی "داعش"دا، هێشتا شتێكی ئەوتۆیان لێ سەوز نەبووە. روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، جارێكی تر كەیسی ئاوەدانكردنەوەی موسڵی هێنایە پێشەوە، دوای روداوەكە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق‌و بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆمارو محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان سەردانی شارەكەیان كرد.   لادانی پارێزگارو جێگرەكانی لە یەكەم هەنگاوی كردەیدا لەدوای روداوی نقومبوونی كەڵەكەكەوە، ئەنجومەتی پارێزگای نەینەوا كۆبوەوە‌و بەزۆرینەی دەنگ پارێزگارو جێگرەكانی دورخستەوە، دوای ئەوەش عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق نوسراوی لەكارخستنی پارێزگاری نەینەواو دوو جێگرەكەی ئاڕاستەی سەرۆكی پەرلەمان كرد.  لە نوسراوەكەیدا، عەبدولمەهدی پارێزگارو جێگرەكانی پارێزگاری نەینەوای تۆمەتباركردووە بە "كەمتەرخەمی لە كارو بەرپرسیارێتی‌و بەهەدەردانی پارەو ئیسغلالكردنی پۆستەكانیان". هاوكات عەبدولمەهدی دەسەڵاتەكانی (نەوفەل عاكوب) پارێزگاری نەینەوای ڕادەستی لیژنەیەك كرد‌و بڕیاریدا: * بە پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ بەڕێوەبردنی كاروباری پارێزگای نەینەوا، لیژنەكە پێكهاتووە لە (سەرۆكی زانكۆی نەینەوا، فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەكانی نەینەوا، فەرماندەی پۆلیسی نەینەوا). * قەرەبوكردنەوەی زیانلێكەوتووانی نقومبوونی كەڵەكەكە. * پەلكردن لە لێكۆڵینەوەو سزادانی كەمتەرخەمەكان لادانی پارێزگارو جێگرەكانی، دەرگای لەسەر ململانێیەكی سیاسی نوێ لە موسڵ كردەوە‌و پڕكردنەوەی ئەو پۆستانە لە داهاتوودا جارێكی تر مشتومڕ دروستدەكاتەوە. كێ بەرپرسیارە ؟ روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە لە ئاوی روباری دیجلەدا لە پاركی (جەزیرەی ئوم رەبیعەین) رویدا كە ناوچەیەكی گەشتیارییە لەناوەڕاستی روباردا‌و دەكەوێتە ناوچەی غاباتی موسڵەوە. لێكۆڵینەوە سەرەتاییەكان دەڵێن، خاوەنەكانی ئەو پاركە گەشتیارییە بۆ دەستكەوتنی داهاتێكی زیاتر، ژمارەیەكی زۆر خەڵكی لە كەڵەكەكە باركردووە، ئەوەش بوەتەهۆی نقومبوونی. خێرایی ئاوی روباری دیجلە، هۆكاری سەرەكی بوو بۆ ئەوەی ژمارەیەكی زۆر لە سەرنشینەكانی كەڵەكەكە بخنكێن. روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە دوای رۆژێك هات لە ئاگادارییەك كە وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكان بڵاویكردەوە‌و تێیدا هۆشداری دابوو بە هاوڵاتیان لەبارەی بەرزبونەوەی ئاستی ئاوی روبارەكە بەهۆی  كردنەوەی دەرگاكانی بەنداوی موسڵ (دەكەوێتە باكوری شارەكەوە). زۆرینەی خەڵكی موسڵ پەنجەی تۆمەت لەو روداوەدا بۆ ئەو وەبەرهێنەرە رادەكێشن كە پرۆژەی پاركە گەشتیارییەكەی بەدەستەوەیە، بەهۆی ئەوەی گوێی بە بانگەوازەكەی وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكان نەداوە لەبارەی بەرزبونەوەی ئاستی ئاوی روبارەكە. لیوا نەجم جبوری فەرماندەی ئۆپراسیۆنەكانی نەینەوا رایگەیاند، لەسەر روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، (16) كەس دەستگیركراون، بەڵام ناو و ناسنامەی دەستگیركراوەكانی ئاشكرانەكرد. رۆژی هەینی نەوفەل عاكوب پارێزگاری نەینەوا ئاشكرایكرد، خاوەنی پاركە گەشتیارییەكە ئێستا لە دهۆكە‌و هەواڵ هەیە گەشتی توركیای كردووە. عاكوب وتی:" خاوەنی ئەو پاركە پێشتر لەسەر گرانی نرخەكان بانگهێشتی پارێزگا كراوە‌و بانگەشەی ئەوەی كردووە كە ئەو سەربە عەسائبی ئەهل حەقە". بەپێی قسەی پارێزگاری لەكارلابراو، خاوەنی پاركەكە سێ هێندەی توانای خۆی خەڵكی سواری كەڵەكەكە كردووە، كەڵەكەكە توانای هەڵگرتنی 45 بۆ 50 كەسی هەبووە.   عاكوب كێیە ! روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە بەپلەی یەكەم بە زیانی (نەوفەل عاكوب) پارێزگاری نەینەوا‌و دوو جێگرەكەی كۆتایی هات، كە یەكێك لە جێگرەكانی ناوی (عەبدولقادر شەنگالی)یە‌و سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، جێگری دووەمیش ناوی (حەسەن عەلاف)ە‌و سەربە حزبی ئیسلامی عێراقییە.  رۆژی 5ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2015 كە ئەوكات هێشتا شاری موسل    َ لەژێر دەستی چەكدارانی "داعش"دا بوو، لە ناحییەی (ئەلقوش) ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا كۆبوەوە بۆ هەڵبژاردنی پارێزگارێكی نوێ لە شوێنی ئەسیل نوجێفی كە پێشتر تۆمەتباركرابوو بە گەندەڵی. لە كۆبونەوەكەی (ئەلقوش)دا، ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا بەزۆرینەی دەنگ (نەوفەل عاكوب)ی وەكو پارێزگاری نوێ هەڵبژارد، عاكوب كە سەربە فراكسیۆنی (هاوپەیمانی نەهزەی عەرەبی) بوو، بەر لە هەڵبژاردنی وەكو پارێزگار، سەرۆكی لیژنەی یاسایی بوو لەناو ئەنجومەنی پارێزگا. عاكوب ناوی تەواوەتی (نەوفەل حەمادی سوڵتان عاكوب ئەحمەدی)یە، لەدایكبووی ساڵی (1964)ە، لە زانكۆی موسڵ بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە یاسادا وەرگرتووە، هاوكات بڕوانامەی دیپلۆمی هەیە لە بواری كارگێڕی‌و ئابوریدا. بەر لە روخانی رژێمی پێشووی عێراق لە ساڵی 2003دا، عاكوب ماوەیەك بەڕێوەبەری ناحیەی گیارە بووە، ماوەیەكیش بەڕێوەبەری ناحیەی حەمام عەلیل بووە، پاشان بووە بە بەڕێوەبەری ناحیەی فایدە‌و دواتر پۆستی بریكاری قایمقامی تلكێفی وەرگرتووە، دواجار بووە بە قایمقامی قەزای حەزر. سەیروسەمەرەكانی عاكوب ! ئەم پیاوە بەمدواییە چەندینجار بوو بە باس‌و خواستی میدیا عێراقییەكان، ئەو لەسەرەتاوە كە وەكو پارێزگار هەڵبژێردرا، تۆمەتباركرا بەوەی یەكێك لەو كەسانە بووە كە تێوەگلاوە لە رادەستكردنی شاری موسڵ بە چەكدارانی "داعش"، باسلەوەشدەكرا برایەكی بەیعەتی بە رێكخراوی "داعش" كردووە. عاكوب لەماوەی رابردوودا لە پۆستی پارێزگاری نەینەوادا هەندێك مامەڵەی كردووە كە لە میدیاكاندا كاردانەوەی لێكەوتوەتەوە. دواین مامەڵەی عاكوب كە بەتەواوەتی خەڵكی موسڵی توڕەكرد، دیمەنێكی ئەو بوو دوای روداوی نقومبوونی كەڵەكەكە، كە لەپشت عادل عەبدولمەهدی راوەستاوە‌و پێكدەكەنێت، بەبێ گوێدانە هەستی ئەو خەڵكەی كە كەسوكاریان لە روبارەكەدا خنكاوە. دوای كارەساتەكەی روباری دیجلە، مەرجەعیەتی شیعەكان لە نەجەف، لەڕێگەی نوێنەرەكەی خۆیەوە داوایكرد ئەو كەسانەی كەمتەرخەمبوون لەو روداوەدا دەستلەكاریكێشنەوە، نەوفەل عاكوب لەیەكەم كاردانەوەدا وەڵامی مەرجەعیەتی دایەوە‌و وتی:" من سوننیم‌و مەرجەعیەت شیعەیە، بۆیە پابەند نابم بە بانگەوازەكەیان بۆ دەستلەكاركێشانەوەم، قسەی مەرجەعیەتی شیعە تەنیا لە پارێزگاكانی باشور جێبەجێ دەبێت". دوای ئەم لێدوانە زۆری نەخایاند، عاكوب بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە‌و تێیدا رایگەیاند" بەهۆی ئەو فشارە زۆرەی كە لەم چەند رۆژەدا لەسەرمە، لەو دیدارەمدا لەگەڵ یەكێك لە كەناڵەكان كردومە، سەركەوتوو نەبووم لە قسەكردندا، ئەگەر مەرجەعیەت داوای دەستلەكاركێشانەوەم لێ بكات، یەك سات راناوەستم‌و رێز لە مەرجەعیەت ئەگرم". عاكوب لەماوەی رابردوودا بەردەوام كامێرامانێكی لەگەڵ خۆیدا دەگێڕا‌و دواتر دیمەنی چالاكییەكانی بۆ رایگشتی بڵاودەكردەوە، یەكێك لە چالاكییەكانی كە ناڕەزایەتی بەرفراوانی لەسەر ئاستی عێراق لێكەوتەوە، سوكایەتیكردنی بوو بە مامۆستایەك كە دەوترا ئەو مامۆستایە لە خوێندكارەكانی داوە. دیمەنێكی تری پارێزگار بڵاوبوەوە كە سەردانی فەرمانگەكانی موسڵ دەكات‌و زۆر بەتوندی سەرزەنشتی فەرمانبەران دەكات، ئەو بەشێوەیەكی توند مامەڵەی لەگەڵ خەڵكی موسڵ دەكرد كە خۆیان لە بنەڕەتەوە بەهۆی توندڕەوی چەكدارانی "داعش"ەوە زۆربەیان شارەكەیان بەجێهێشتبوو. بەمدواییە دەركەوتنێكی تری نەوفەل عاكوب لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بووە مایەی گاڵتەجاری، ئەو لەسەردانیدا بۆ یەكێك لە نەخۆشخانەكان، ئەو زەرفەی (كەپ شوز) لەسەر كردبوو، كە دەبێت لە نەخۆشخانەدا بۆ پاراستنی پاكوخاوێنی لە پێ بكرێت.

(درەو میدیا): رۆبەرت مۆلەر، لێكۆڵەری تایبەت بە لێكۆڵینەوە لە دەستوەردانی روسیا لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی2016 ی ئەمریكاو  ئەگەری بوونی پەیوەندی لە نێوان روسیا‌و هەڵمەتی بانگەشەی دۆناڵد ترەمپ كۆتایی بە لێكۆڵینەوەكەی هێناو راپۆرتی تایبەتی خۆی رادەستی وەزارەتی داد‌و ولیام بار داواكاری گشتی ئەمریكا كرد. لە پەیامێكیدا بۆ كۆنگرێسی ئەمریكا، ولیام بار رایگەیاند رەنگە بتوانێت لە چەند كاتژمێری داهاتوودا ئەنجامی بنەڕەتی لێكۆڵینەكە بداتە كۆنگرێس. وەزارەتی دادی ئەمریكاش جەختیكردەوە راپۆرتەكەی مۆلەری دەربارەی رۆڵی روسیا لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی 2016 و هەر پێشێلكارییەك كە ترەمپ ئەنجامیدابێت بەدەست گەیشتووە. لە ماوەی رابردووشدا دەسەڵاتی دادوەری تۆمەتی ئاراستەی چەند یاریدەدەرێكی ترەمپ كرد لەو پرسەدا، بەڵام نازانرێت كە ئایا لێكۆڵینەوەكەی مۆلەر گەیشتوەتە ئەوەی كە سەرۆكی ئەمریكا لەو پرسەوە تێوەگلابێت كە چەندین جار ئەو لێكۆڵینەوەیەكی بە لایەنگیرانە وەسفكردووە‌و لە قۆناغەكانی دواییدا مۆلەر دەستیكرد بە لێكۆڵینەوە لە چەند تۆمەتێك دەربارەی ترەمپ وەك هەوڵی بۆ تەگەرەخستنە بەردەم لێكۆڵینەوە بە پێچەوانەی یاساوە، بەڵام ترەمپ زیاد لەجارێك ئەو تۆمەتانەی رەتكردەوە. ترەمپ لەماوەی دوورودرێژی لێكۆڵینەوەكاندا هیچ جارێك ئامادەنەبوو بچێتە بەردەم مۆلەر، بەڵام پارێزەرانی بە نوسین وەڵامی هەندێك پرسیاریان داوەتەوە كە لەلایەن مۆلەرەوە ئاراستەی ترەمپ كراون.

راپۆرتی: رۆیتەرز وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا رۆژی پێنجشەممە رایگەیاند كاتی ئەوە هاتووە دابنرێت بە سەروەریی ئیسرائیل بەسەر بەرزاییەكانی جۆلاندا كە ئیسرائیل لە شەڕی 1967دا داگیریكرد. ترەمپ كانونی یەكەمی 2017 لە بڕیارێكی هاوشێوەدا قودسی وەك پایتەختی ئیسرائیل ناساند و بڕیاریدا باڵیۆزخانەی وڵاتەكەی بگوازێتەوە ئەو شارە، ئەوەش توڕەیی فەلەستینییەكان‌و سەركردەی وڵاتە ئیسلامیی و عەرەبییەكانی لێكەوتەوە. پێدەچێت ئەو هەڵوێستە نوێیەی دەربارەی بەرزاییەكانی جۆلان، پلانەكەی ترەمپ بۆ چارەسەری كیچشەی فەلەستین- ئیسرائیل ئاڵۆزتر بكات، كە ماوەیەكە جیهان چاوەڕوانی راگەیاندنییەتی. لێرەدا چەند زانیارییەكی گرنگ لەسەر بەرزاییەكانی جۆلان دەخەینە روو كە رووبەەكەی 1202 كیلۆمەتر چوارگۆشەیەو دەڕەوانێت بەسەر لوبنانداو دراوسێی ئوردنیشە. هۆكاری ناكۆكی لەسەر ناوچەكە چییە؟ بەرزاییەكانی جۆلان هەتا ساڵی 1967 بەشێك بوو لە سوریا، لەو ساڵەدا ئیسرائیل زۆرینەی ناوچەكەی لە شەڕی شەش رۆژەدا داگیركرد و ساڵی 1981 كردیە بەشێك لەو وڵاتە، بەڵام تائێستا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دانی بەوەدا نەناوە و سوریاش بەردەوام داوای دەكاتەوە. سوریا لە شەڕی ساڵی 1973دا هەوڵیدا جۆلان بەدەستبهێنێتەوە، ئیسرائیل‌و سوریا ساڵی 1974 لەسەر ئاگربەست رێككەوتن‌و لەو كاتەوە نیمچە سەقامگیرییەك باڵی بەسەر جۆلاندا كێشاوە. ساڵی 2000 ئیسرائیل و سوریا دەربارەی چارەنوسی جۆلان‌و گەیشتن لە رێككەوتنی ئاشتی دانوستانیان دەستپێكرد، بەڵام شكستیانهێناو نەگەیشتەنە رێككەونن. ئیسرائیل بۆچی جۆلانی دەوێت؟ ئیسرائیل دەڵێت جەنگی ناوخۆیی سوریا وای پێویست كردووە كە پارێزگاری لە جۆلان بكات، بۆئەوەی ببێتە ناوچەیەكی دابڕێنراو لە نێوان شارۆچكەكانی ئیسرائیل‌و سوریای ئاڵۆزدا. هەروەها حكومەتی ئیسرائیل دەڵێت كە ترسی لە ئێرانی هاوپەیمانی بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا هەیە كە هەوڵدەدات لەناو سنوری سوریادا بوونی هەمیشەیی هەبێت، بۆئەوەی هێرش بكاتە سەر ئیسرائیل. زۆری سەرچاوەی ئاو‌و بەپیتی خاكەكەی سوریا‌و ئیسرائیلی والێكردووە كە زۆر ئارەزووی جۆلان بكەن و دیمەشق جەختدەكاتەوە كە ئەو بەشەی جۆلان كە لەلایەن ئیسرائیلەوە داگیركراوە، خاكێكی داگیركراوە داوای دەكاتەوە. كێ‌ لە جۆلاندا دەژی؟ زیاتر لە 40 هەزار كەس لە بەرزاییەكانی جۆلان دەژین كە ئیسرائیل داگیریكردووە و زیاتر لە نیوەیان دورزیین، دورزییەكان كەمینەیەكی ئاینین لەناو سوریادا و بەشێكی زۆریان پشتیوانی رژێمی سوریان. دوای داگیركردنی جۆلان، ئیسرائیل بژاردەی بەدەستهێنانی رەگەزنامەی ئیسرائیلی خستە بەردەم دورزییەكان، بەڵام زۆرینەیان رەتیانكردەوە‌و هەتائێستاش رەگەزنامەی سورییان هەیە، جگە لەوانیش نزیكەی 20 هەزار ئیسرائیلی لە جۆلان نیشتەجێكراون كە زۆربەیان لە بواری كشتوكاڵ و گەشتوگوزاردا كاردەكەن. كێ‌ بەری سوریای جۆلانی كۆنترۆڵكردوە؟ ساڵی 2011 پێش بەرپابوونی قەیرانی سوریا، گرژی‌و ئاڵۆزی لە نێوان هێزەكانی ئیسرائیل‌و سوریا لە  ناوچەكەدا هەبوو، بەڵام ساڵی 2014 چەندین چەكداری ئیسلامی كە هەوڵیاندەدا رژێمەكەی بەشار ئەسەد بڕوخێنن لەبەری سوریا پارێزگا قونەیترەیان كۆنترۆڵكرد‌و ئەو چەكدارانە هێزەكانی سوریایان ناچار بە كشانەوە كرد و هێزەكانی نەتەوە یەكگرتووەكانیشیان ناچاركرد هەندێك بنكە‌و بارەگایان چۆڵ بكەن، هەتا هاوینی 2018 ناوچەكە لەژێر دەسەڵاتی چەكدارەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریادا بوو، بەڵام هێزەكانی سوریا بە پاڵپشتی روسیا شاری قونەیترەو ناوچەكانی دەوروبەریان كۆنترۆڵكردەوە‌و بەرێككەوتنێك چەكدارەكانی ئۆپۆزسیۆنیان ناچاركرد ناوچەكە بەجێبهێڵن. دۆخی سەربازی جۆلان ئێستا چۆنە؟ هێزەكانی حكومەتی سوریا لەبەری سوریاوە دەروازەی قونەیترەیان بەدەستهێنایەوە و تشرینی یەكەمی 2018ەوە جارێكی تر دەروازەكە كرایەوەو هێزەكانی نەتەوە یەكگرتووەكانیش سەرقاڵی نۆژەنكردنەوەی ئەو بنكە‌و بارەگایانەیانن كە چەند ساڵێك لەمەوبەر ناچاربوون لێی بكشێنەوە. سەرەڕای ئەوەی ئیسرائیل ئاماژەی بەوەداوە كە تەگەرە ناخاتە بەردەم گەڕانەوەی سوپای سوریا بۆ قونەیترە، بەڵام چەندین جار نیگەرانی خۆی دەربڕیوە لەوەی كە ئەسەد پابەندی ئاگربەست نابێت، یان رێگە لە ئێرانی هاوپەیمانی یان حزبوڵای لوبنان دەدات لەو ناوچەدا بڵاوببنەوە. كێ‌ سوریاو ئیسرائیل لە جۆلان جیادەكاتەوە؟ هێزێكی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ چاودێریكردن و رێگەگرتن لە شەڕی نێوان سوپای سوریا‌و ئیسرائیل لە ناوچەی نێوان بەری سوریا‌و ئیسرائیلی جۆلان جێگیربوون و چەندین خاڵی چاودێریان داناوەو چەند چاودێرێكی سەربازی نەتەوە یەكگرتووەكان چاودێری ئاگربەستی نێوانیان دەكەن. لە نێوان سوپای سوریاو ئیسرئیلدا لە جۆلان " ناوچەیەكی دابڕێنراو"، هەروەها داماڵراو لە چەك هەیە‌و رووبەرەكەی 400 كیلۆمەتر چوارگۆشەیە‌و بە گوێرەی رێككەوتنی ئاگربەستی نێوان سوریا‌و ئیسرائیل رێگە بە هێزەكانی هیچ لایەك نادرێت بچنە ئەو ناوچەیە. بە گوێرەی ئەو رێككەوتنە كە 31ی ئایاری ساڵی 1974 كراوە، هێڵی " ئەلفا" لە بەری خۆرئاوای ناوچە دابڕێنراوەكە كێشراوە‌و دەبێت هێزەكانی ئیسرائیل لە پشت ئەو هێڵەوە بن، هێڵی " براڤۆش بە ئاراستەی خۆرهەڵات كێشراوە كە دەبێت هێزەكانی سوریا لە پشتییەوە بن. هەروەها ناوچەیەكیش كە رووبەرەكەی 25 كیلۆمەتر چوارگۆشەیەو دەكەوێتە پشتی " ناوچە دابڕێنراوەكە" هەیەو هەردوولا چەندین مەرجیان بەسەردا سەپێندراوە دەربارەی ژمارەی هێزەكانیانو جۆر‌و بڕی چەكەكانی كە هەیانە لەو ناوچەیەدا. لە نێوان بەری ئیسرائیل‌و سوریای جۆلاندا، تەنها دەروازەیەك هەبوو كە هەتا بەرپابوونی شەڕی ناوخۆی سوریا لە ساڵی 2011 زۆربەی كات بۆ هاتوچۆی هێزەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان و ژمارەیەكی دیاریكراو لە دورزییەكان و گواستنەوە بەروبومی كشتوكاڵی بەكاردەهێنرا.,