راپۆرتی: (درەو میدیا) گفتوگۆی لایەنە سیاسییەكان بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی تا بتوانن حكومەتی نوێ پێكبهێنن، بەچڕی دەستیپێكردووە، شیعەكان دابەشبوون بەسەر دوو بەرەدا، كوردیش بەسەر سێ بەرەدا. لەسەر ئاستی بەغداد، لایەنە شیعەكان كە لەدوای ساڵی 2003 و روخانی رژێمی سەدامەوە حكومەتیان لەدەستدایە و یەكهەڵوێست بوون، ئێستا بوونەتە دووبەرە: بەرەی یەكەم: ئەم بەرەیە نزیكە لە تێڕوانینی سیاسی ئێران و دیارترین سەركردەكانی بریتین لە (نوری مالیكی، هادی عامری و سەركردەكانی حەشدی شەعبی). بەرەی دووەم: نزیكە لە تێڕوانینی ئەمریكا و دیارترین سەركردەكانی بریتین لە موقتەدا سەدر، حەیدەر عەبادی و ئەیاد عەلاوی). كورد دابەشبووە بەسەر بەرەكانی شیعەدا لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان، لایەنە سیاسییەكانی كورد بە سێ بەرەی جیاوازەوە دەچێنە بەغداد: بەرەی یەكەم: پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە پێكەوە لە پەرلەمانی نوێی عێراقدا (43) هەیە، ئێستا شكاونەتەوە بەلای بەرە ئێرانییەكەی شیعەی عێراقدا كە نوری مالیكی سەرۆكایەتی دەكات، ئەمە لە كاتێكدایە پێشتر پارتی بەدیاریكراویش مەسعود بارزانی رەخنەی زۆری لە سیاسەتەكانی مالیكی هەبوو، مالیكییان تۆمەتبار دەكرد بە بڕینی بودجەی هەرێمی كوردستان. بەرەی دووەم: ئەم بەرەیە پێكدێت لە "لایەنە ناڕازییەكان"ی ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایار و پێكدێن لە (بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری، یەكگرتووی ئیسلامی)، ئەم لایەنانە پێكەوە خاوەنی (11) كورسین لە پەرلەمانی نوێی عێراقدا، ئەمانە هێشتا خۆیان یەكلانەكردوەتەوە لەگەڵ چ بەرەیەكی عێراقیدان، پێشتر باسیان لە بایكۆتكردنی پرۆسەی سیاسی عێراق دەكرد، بەڵام ئەمڕۆ ئیئتیلافێكی هاوبەشیان لە پەرلەمانی عێراق راگەیاند، ئەمەش بەواتای ئەوەدێت دەچنە بەغداد و پرۆسەی سیاسی بایكۆت ناكەن. بەرەی سێیەم: ئەم بەرەیە تەنیا یەك لایەن لەخۆدەگرێت كە بریتییە لە جوڵانەوەی نەوەی نوێ، ئەم جوڵانەوەیە لە پەرلەمانی نوێی عێراقدا خاوەنی (4) كورسییە، جوڵانەوەكەی خۆی یەكلاكردوەتەوە لەسەر موقتەدا سەدری سەرۆكی كوتلەی براوەی یەكەمی هەڵبژاردن واتە بەرەكەی دژ بە سیاسەتی ئێران، بەڵام یەكێك لە سەركردەكانی جوڵانەوەكە دوێنێ رایگەیاند، هەر بەرەیەك پارتی و یەكێتی تێدابێت ئەوان لەبەرامبەر ئەو بەرەیە دەوەستنەوە، واتە لەگەڵ ئەو دوو حزبە ناچنە ناو هیچ رێككەوتنێكی سیاسییەوە لە عێراق.   كورد دەتوانێت بە یەكگرتوویی بچێتە بەغداد ؟ پارتی و یەكێتی سەرباری ئەوەی كاری خۆیان تەواوكردووە و بڕیاریانداوە پێكەوە بچنە بەغداد، بەڵام خواستی ئەوەش نیشان دەدەن هەموو لایەنە كوردییەكان پێكەوە بەشداربن و پرۆژەیەكی هاوبەشیان هەبێت بۆ حكومەتی داهاتووی عێراق كە گوزارشت لە خواستەكانی خەڵكی كوردستان بكات.  كاكەمین نەجاڕ ئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی بە ماڵپەری فەرمی حزبەكەی راگەیاندووە" ئێمە لە ئەمڕۆ بەدواوە خەریكی خۆئامادەكردنین و پڕۆژەی هاوبەشی پارتی و یەكێتی ئامادەیە بۆ ئەوەی بیكەینە بنەمایەك بۆ دەستپێكردنی دانوستان لەگەڵ لایەنە عێراقییەكان". سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی مەكتەبی سیاسی یەكێتیش دەڵێ" ئێمە پێمان گرنگە دەنگێكی نەشاز لە دەرەوەی یەكڕیزی نیشتمانی نەمێنێت"، واتا لەگەڵ ئەوەن حزبە كوردستانییەكان پێكەوە بچنە بەغداد. كیفاح مەحمود راوێژكاری راگەیاندنی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی بە ماڵپەڕی “ئەلمۆنیتۆر”ی راگەیاندووە" پارتی لە گفتوگۆكاندا بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلە، خۆی بەنزیكتر لە هاوپەیمانییەكەی نوری مالیكی دەبینێت، بەڵام هاوپەیمانییەكەی حەیدەر عەبادیش لای پارتی هێڵی سور نییە".  یەكێتی و پارتی كە خواستی یەكڕیزی نیشان دەدەن، بەر لەوەی لایەنەكانی تر بانگهێشت بكەن بۆ ئەو یەكڕیزییە، خۆیان پێكەوە رێككەوتنیان كردووە و پرۆژەی هاوبەشی خۆیان ئامادەكردووە، ئەمەش وا دەردەكەوێت ئەوان وەكو "میوان" لایەنەكانی تر بانگهێشتی رێككەوتنەكەی خۆیان دەكەن، بۆیە پێناچێت بانگەشەكانیان بۆ یەكڕیزیی بگاتە ئاكام، بەتایبەتیش لەكاتێكدا دەستەواژەی "یەكڕیزیی لەگەڵ پارتی و یەكێتی" لەماوەی رابردوودا گومانی زۆری كەوتەسەر و ئێستا زیاتر وەكو "پاشكۆیەتیی" تەماشادەكرێت. خواستی كورد لە عێراقدا لەدوای روخانی رژێمی پێشووی عێراقەوە لە ساڵی 2003، لایەنە كوردییەكان بەشدارن لە پەرلەمان و حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق، لە 15 ساڵی رابردودا كە كورد بەشداری سەرەكی بووە لە عێراق، كێشە و گرفتەكانی كورد لە عێراق لەبری چارەسەركردنی زیاتر بوون، ئەمەش هەندێك بۆ خراپی سیاسەتی حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراقی دەگێڕنەوە، هەندێكی تر دەیخەنە ئەستۆی خراپی ئاستی نوێنەرانی كورد. ئێستا هەرێمی كوردستان و خەڵكەكەی ژمارەیەك كێشە و پرسی هەڵپەسێردراویان لەگەڵ حكومەتی عێراقدا هەیە، كە هەندێكیان نوێن و لەدوای ریفراندۆمەی 25ی ئەیلول سەریانهەڵداوە. دۆسیەی یەكەم: ماددەی 140ی تایبەت بە یەكلاكردنەوەی چارەنوسی كەركوك و ناوچە "كێشەلەسەرەكان"، كە تائێستا بە چارەسەرنەكراوی ماوەتەوە و لە 16ی ئۆكتۆبەریشەوە دۆخەكە خراپتر بووە و كورد بەتەواوەتی كۆنترۆڵی ئەمنی و ئیداری ئەو ناوچانەی لەدەستداوە، گەڕانەوە بۆ دۆخی پێشوو، پێویستی بە گفتوگۆی چڕ و سەختی لایەنە كوردییەكان دەبێت لە بەغداد. دۆسیەی دووەم: نەوت و غاز، ئەمەش یەكێكە لە دۆسیە هەڵپەسێردراوەكان، بەهۆی نەبوونی یاسای نەوت و غازەوە لە عێراق، ئەم سامانەی هەرێمی كوردستان كێشەی لەنێوان هەولێر و بەغداد دروستكردووە، پەسەندنەكردنی یاسای تایبەت بە نەوت و غاز وایكردووە هەردوو لایەن لە روانگەی خۆیانەوە لێكدانەوە بۆ دەستور بكەن، ناشەفافبوونی پرۆسەی نەوتیش لە هەرێمی كوردستان هێندەی تر كێشەكەی قورس كردووە، بەوهۆیەوە بەغداد بودجەی هەرێمی لە بودجەی گشتی عێراق راگرتووە، ئەمەش یەكێكە لە پرسە قورسەكان و دیار نییە لە كابینەی حكومەت و پەرلەمانی داهاتووی عێراقدا نوێنەرانی كورد دەتوانن لە بەرژەوەندی خەڵكی كوردستان یەكلایی بكەنەوە یاخود نا. دۆسیەی سێیەم: كێشەی یارمەتی دارایی و سەربازی پێشمەرگە، بەپێی دەستوری عێراق هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەشێكە لە سیستمی بەرگری عێراق، دەبێت لەچوارچێوەی بودجەی سیادی عێراقدا خەرجییەكانی پێشمەرگە دابین بكرێت لەنمونەی چەك و تەقەمەنی و راهێناو موچە، بەڵام تائێستا حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق ئەم پرسەیان بە هەڵپەسێردراوی هێشتوەتەوە، لەمەشدا هەندێكجار رەخنە لە لایەنە كوردییەكان بە تایبەتی (پارتی و یەكێتی) دەگیرێت  كە لە چەند ساڵی رابردوودا نەیانتوانیوە ئامارێكی ورد لەبارەی ژمارەی پێشمەرگەوە بە حكومەتی عێراق بدەن.  دۆسیەی چوارەم: پلە و پۆستەكان و بەشداری سیاسی كورد لە عێراق، بەپێی رێژەی نوێنەرانی كورد لە پەرلەمانی عێراق كە نزیكەی 20%ە، دەبوو بە هەمان رێژە كورد ئامادەگی لە هەموو دامەزراوەكانی دەوڵەتی عێراقدا هەبێت، بەڵام ئەم رێژەیە لە هەندێك دامەزراوەی وەكو سوپادا لە خواروو رێژەی 2%وەیە، سەرباری ئەمە چەندین پۆست هەن لە بەغداد كە لە دەستی كورددا بوون و دواتر لابردنی بەرپرسە كوردەكان بە هەر هۆكارێك، خەڵكانی تر لە پێكهاتەی كورد دانەنراون، ئەمەش بەشێكی بەرپرسیارێتییەكەی لە ئەستۆی دەسەڵاتدارانی عێراقدایە و بەشەكەی تری دەكەوێتە ئەستۆی هەموو لایەنە كوردییەكان بەتایبەتیش (پارتی و یەكێتی) وەكو دوو بەشداری سەرەكی.  

 گۆڕان و یەکگرتوو و کۆمەڵ و هاوپەیمانی لەدوای كۆبونەوەیان رایانگەیاند كە  ڕێککەوتن لەسەر دروستکردنی هاوپەیمانێتییەکی هاوبەش لە بەغدا. چوار لایەنەکە ئاماژەیان بەوەشکرد، کارنامەیەکی ھاوبەشیان بۆ ھاوپەیمانێتیەکەیان ھەیە کە بەرگری لە بەرژەوەندییەکانی خەڵکی کوردستان دەکەن و لە گفتۆکانیشیاندا پێداگری لەسەر چارەسەرکردنی ڕیشەیی کێشەکانی نێوان ھەولێر و بەغدا دەکەن بەتایبەت لە گێڕانەوەی بەشکۆی بەڕێوەبردنی ھاوبەشی ناوچە کێشە لەسەرەکان و شایستە داراییەکانی خەڵکی کوردستان. دەقی بەیاننامەكە  بەیاننامەی هاوبەش لەژێر رۆشنایی کۆبونەوەی لوتکەی هەر چوار لایەنی سیاسی، لە رۆژی (11/8/2018)، ئەمڕۆ (26/8/2018) هەر چوار لایەنی سیاسی (بزوتنەوەی گۆڕان، کۆمەڵی ئیسلامی، یەکگرتوی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموکراسی و دادپەروەریی) لە شاری سلێمانی کۆبونەوە و گفتوگۆمان لەسەر کاری پێکەوەیی کرد لە نێوان هەر چوار لایەنەکە و لەسەر ئەم خاڵانە رێککەوتین: 1-دروستکردنی ئیئتیلافێک بۆ هەر چوار فراکسیۆن. 2-داڕشتنی کارنامەیەکی هاوبەش بۆ ئیئتیلافەکە کە لە خزمەتی بەرژەوەندییە گشتییەکان و بەرگریی کردن لە مافە دەستورییەکانی خەڵکی کوردستان و بە دامەزراوەیی کردنی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و حکومەتی فیدراڵ بێت، 3-ئەم ئیئتیلافە لە پێکهێنانی حکومەتی عێراقدا پێداگریی لەسەر چارەسەرکردنی ریشەیی کێشەکانی هەرێم و حکومەتی فیدراڵی و مافە دەستورییەکانی خەڵکی کوردستان دەکات، بەتایبەتی گێڕانەوەی شکۆ و ئیدارەی هاوبەش بۆ ناوچە جێناکۆکەکان و چارەسەرکردنی کێشەی بودجە و موچە و شایستە داراییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان و دروست کردنی ئەو دەستە و دامەزراوانەی کە گرەنتی مافەکانی خەڵکی کوردستان دەکات. 4-لەسەر ئاستی عێراقیشدا داوای پێداچونەوە بە تەواوی پرۆسەی سیاسی و ئابوریی عێراق دەکات کە لە قۆناغی تازەدا لەسەر بنەمای شەراکەت، سازان، هاوسەنگی، دەوڵەتی هاوڵاتی بون، ماف و خزمەتگوزاریی، شەفافیەت، دامەزراوەیی و سەروەریی یاسا بونیات بنرێتەوە.          بزوتنەوەی گۆڕان                      کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان یەکگرتوی ئیسلامی کوردستان       هاوپەیمانی بۆ دیموکراسی و دادپەروەریی                                   26/8/2018

(درەو میدیا): جارێكی تر بومەلەرزەیەكی بەهێز ناوچەكانی سنوری پارێزگای كرماشانی رۆژهەڵاتی كوردستانی هەژاند. بومەلەرزەكە كاتژمێر (2:45) خولەكی دوێنێ شەو بەكاتی خۆجێیی كرماشان رویدا، بەپێی زانیاری ئاژانسەكانی هەواڵی ئێران، بەهۆیەوە (2) كەس گیانیان لەدەستداوە و (240) كەسی تر برینداربوون. دەزگای فریاكەوتی ئێران رایگەیاند، تیمەكانی خەمڵاندنی زیانی بومەلەرزەكە و كۆمەڵەی فریاگوزاری مانگی سور گەیشتونەتە سنوری پارێزگای كرماشان. بەپێی قسەی هەندێك لە بەرپرسانی لۆكاڵی سنوری پارێزگای كرماشان، دوای بومەلەرزە گەورەكە، (20) بومەلەرزەی تر بە گوڕی جیاواز لە ناوچەكە رویانداوە، كە یەكێكیان گوڕەكەی گەیشتوەتە (4) پلە. فەرهادی فەروزی سەرۆكی تۆڕی بومەلەرزەزانی پارێزگای كرماشان لە لێدوانێكدا بۆ ئاژانسی (خبرگزاری دانشجویان ایران- ایسنا) زانیاری جیاواز لەبارەی كات و گوڕی بومەلەرزەكە دەخاتەڕوو و دەڵێ" بومەلەرزەكە كاتژمێر 4:43 خولەك رویداوە، بە گوڕی 5.9 پلە لە قوڵایی 8 كیلۆمەتر لە دەوروبەری ناوچەی تازەئاباد"، ئەمە لەكاتێكدایە، ئاژانسی بومەلەرزەناسی ئەمریكا رایگەیاند، گوڕی بومەلەرزەكە (6.1) پلە بووە و سەنتەری بومەلەرزەزانی ئێرانیش دەڵێ" گوڕی بومەلەرزەكە (5.9) پلە بووە". بومەلەرزەكە هێندە بەهێز بوو، لە رۆژهەڵاتی كوردستان شارەكانی (كرماشان، جوانڕۆ، سنە، بۆكان، سەقز، مهاباد) هەژاند و خەڵكی ناچاركرد لە ماڵەكانیان بێنەدەرەوە، لە عێراقیش لە پارێزگای هەڵەبجە و سلێمانی و كەركوك و دیالە و بەغداد هەست بەو بومەلەرزەیە كرا و خەڵك ترسیان لێ نیشت و زۆر كەس لە ماڵەكانیان هاتنەدەرەوە. ناوچەی تازەئاباد كە دەوترێت سەنتەری شوێنی رودانی بومەلەرزەكە بووە، مەڵبەندی شارۆچكەی سەلاسی باوەجانییە لە خۆرئاوای پارێزگای كرماشان. پایزی ساڵی رابردوو بومەلەرزەیەك لە سنوری پارێزگای كرماشانی رۆژهەڵاتی كوردستان رویدا، ناوەندی بومەلەرزەكە شاری سەرپێلی زەهاو بوو، بەهۆیەوە زیاتر لە (400) هاوڵاتی كورد گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە (7 هەزار)ی تر برینداربوون، لە شەش ساڵی رابردودا ئەوە گەورەترین بومەلەرزە بوو لە ئێران روبدات.  

(درەو میدیا): هاوكات لەگەڵ دانوستانی نێوان ئەنجومەنی سوریای دیموكرات و حكومەتی سوریا، بەرپرسێكی باڵای وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا سەردانی رۆژئاوای كوردستانی كرد بۆ تاوتوێكردنی داهاتووی ناوچەكە دوای كۆتاییهاتنی شەڕ. چەند رۆژێكە ویلیام روباك، نوێنەری وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بە سەردانێك گەیشتوەتە رۆژئاوای كوردستان و لە یەكەم وێستگەیدا سەردانی كانتۆنی كۆبانێ‌ و مەنبەجی كرد و ئەمڕۆش شارۆچكەی شەدادیی بەسەركردەوە و بڕیاریشە رۆژانی داهاتوو سەردانی چەند ناوچەیەكی پارێزگای دێرزور بكات كە لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایە. روباك لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنوسان لە شەدادی وتی:" ئێمە ئامادەیت بۆ مانەوە هەروەك سەرۆك دۆناڵد ترەمپ بە روونی وتی، بۆ ئەوەی گەرەنتی كۆتاییهاتنی تەواوەتی داعش بكەین". وتیشی:" هەروەها هەوڵەكانمان چڕدەكەینەوە بۆ پاشەكشێی هێزە ئێرانییەكان و بریكارەكانیان".  

( درەو میدیا): بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) نێچیرڤان بارزانی بەوپێیەی ئێستا دەسەڵاتەكانی تایبەت بەدیاریكردنی كاتی هەڵبژاردنی هەیە كە پێشتر لای سەرۆكی هەرێم بوو، داوای لەو لایەنانە كردووە كە داوای دواخستنی هەڵبژاردن دەكەن، بەڕەسمی داوای دواخستنی هەڵبژاردن پێشكەش بكەن. زانیارییەكان ئاماژە بەوەشدەكەن، نێچیرڤان بارزانی پەیامی ئەوەیداوە بەگوێی بزوتنەوەی گۆڕان و یەكگرتوی ئیسلامی و كۆمەڵی ئیسلامی، كە ناكرێت لە دەرەوەی حكومەت بمێننەوە و موزایەدەیان بەسەردا بكەن و  داوای دواخستنی هەڵبژاردنیش بكەن، بەڵكو پێویستە لەسەریان بچنەوە ناو حكومەت و شان بدەنە بەر چارەسەكردنی كێشەكان لەگەڵیاندا. ئێستا لایەنەكان هەریەكە و لە هەوڵی گەڵاڵەكردنی پرۆژەیەكە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنەكان و زانیارییەكان ئاماژە بەوە دەكەن پارتی دیموكراتی كوردستانیش كە سورە لەسەر ئەنجامدانی هەڵبژاردن لە وادەی خۆیدا، جۆرێك لە نەرمی نواندووە و چەند مەرجێكی خستوەتە روو لەبەرامبەر رازی بوون بە دواخستنی هەڵبژاردنەكان:  یەكەم: هەموو ئەو لایەنانەی كە داوای دواخستنی هەڵبژاردن دەكەن لەناو پەرلەمان پێكەوە یاداشتێك ئیمزا بكەن بۆ دواخستنی هەڵبژاردن بۆ دوو ساڵ. دووەم: لایەنەكانی ( گۆڕان ، كۆمەڵ، یەكگرتوو) وەزیرەكانیان بگەڕێننەوە بۆ ناو حكومەت و شان بدەنە بەر بەرپرسیارێتی. سێیەم: دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی پارێزگاكان پێكەوە بۆ ماوەی دوو ساڵ بێت. چوارەم: هەموو لایەنە سەرەكییەكان (پارتی، یەكێتی، كۆمەڵ، گۆڕان، یەكگرتوو، هاوپەیمانی) پێكەوە و لە چوارچێوەی پرۆژەیەكی نیشتمانیدا بچنە بەغداد و پێكەوە گفتوگۆبكەن لەگەڵ لایەنەكانی عێراقدا.  زانیارییەكانی " درەو میدیا" ئەوە دەخەنە روو كە ئەو مەرجانە لای لایەنە ناڕازییەكان قبوڵكراوە و ئەگەری رازی بوونیان زۆرە، بەتایبەت كە خۆیان لە كۆبوونەوەی چوارقۆڵیدا داوای دواخستنی هەڵبژاردنیان كردووە و یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش كە چەند جارێك بەرەسمی ئاماژەی بەوەكردووە  لەگەڵ دواخستنی هەڵبژاردنە و كاریشی بۆ دەكەن. لەلایەكی ترەوە بەرپرسێكی باڵا كە نەویست ناوی بڵاوبكرێتەوە بە " درەو میدیا" ی راگەیاند: لە هەفتەی رابردوودا وەفدی ئێرانی سەردانی چوارلایەنەكە ( گۆڕان ، كۆمەڵ ، یەكگرتوو، هاوپەیمانی) كردووە و دوو جاریش لەگەڵ یەكێتی كۆبوەتەوە و هەوڵی لێكنزیككردنەوەی بۆچونی ئەو پێنج لایەنەی داوە بە تایبەتیش لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و یەكخستنی هەوڵەكانیان بۆ بەشداریكردن لە حكومەتی عێراق و چونە ئەو بەرەیەی كە ئێران پشتیوانی لێدەكات.  پێشتر "درەو میدیا " لە راپۆرتێکیدا ئاماژەی بەوە كردبوو هەوڵێكی زۆری لایەنەكان لە پشتی پەردەوە هەیە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و هاوشان لەگەڵ فراكسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان كە ئێستا سەرقاڵی ئامادەكردنی پرۆژەیەكە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمان، یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش سەرقاڵی ئامادەكردنی پرۆژە یاسایەكە كە تێیدا داوا دەكرێت: * هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بۆ بەهاری 2019 دوابخرێت. * هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بە (لیستی داخراو) بكرێت. * هەرێمی كوردستان بكرێت بە (4) بازنەی هەڵبژاردن بەپێی پارێزگاكانی هەرێم،. * لە پرۆژەكەی یەكێتیدا باس لە هەڵوەشانەوەی ئەنجومەنی پارێزگاكانیش دەكرێت و پێیان وایە وەزیفەكەی تەواو بووە.  

( درەو میدیا): بەپێی زانیاریيەكانی (درەو میدیا)، یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەپاڵپشتی یاخود رەزامەندی لایەنە ناڕازیيەكان هەوڵێكی دەستپێكردووە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە 30ی ئەیلولی 2018ەوە بۆ بەهاری 2019. زانیاریيەكانی (درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن، هەوڵێكی زۆری لایەنەكان لە پشتی پەردەوە هەیە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و لەو نێوەندەشدا فراكسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان سەرقاڵی ئامادەكردنی پرۆژەیەكە بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمان و ئەنجامدانی لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كە بڕیارە لە 30ی كانونی یەكەمی 2018 بەڕێوەبچێت. بەڵام یەكێتی نیشتیمانی سەرقاڵی ئامادەكردنی پرۆژە یاسایەكە كە تێیدا داوا دەكرێت: * هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بۆ بەهاری 2018 دوابخرێت * هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بە (لیستی داخراو) بكرێت * هەرێمی كوردستان بكرێت بە (4) بازنەی هەڵبژاردن بەپێی پارێزگاكانی هەرێم * لە پرۆژەكەی یەكێتیدا باس لە هەڵوەشانەوەی ئەنجومەنی پارێزگاكانیش دەكرێت و پێیان وایە وەزیفەكەی تەواو بووە چاوەڕوان دەكرێت هەفتەی داهاتوو گفتوگۆكان بەو ئاراستەیە دەستپێبكەن و زانیاریيەكانیش ئاماژە بەوە دەكەن، بۆ ئەوەی گفتوگۆكان بگەنە ئەنجام، وادەی بانگەشەی هەڵبژاردن لە 5/9 ەوە بۆ 10/9 دوابخرێت، تا لایەنەكان بە ووردی بتوانن گفتوگۆی دواخستنی هەڵبژاردن بكەن.  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پارتی دیموكراتی كوردستان جۆرێك لە رەزامەندی و نەرمی نیشانداوە، بەو مەرجەی یەكێتی بێتە ژێر باری تەواوەتی حكومەت و پەرلەمان. ئەگەرچی مەسعود بارزانی لە یادی حزبەكەیدا رایگەیاند " كەس بیر لە دواخستنی هەڵبژاردن نەكاتەوە"، بەڵام پێدەچێت سەردانی ماڵباتی تاڵەبانی بۆ لای بارزانی و " داوای لێبوردنكردن لێی" و داوای لێبوردنەكەی یەكێتی لە بزوتنەوەی گۆڕان و هەوڵە چڕەكانی ئێران و ئەمریكا بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق، جۆرێك لە نەرمی بە پارتی دابێت لەسەر پرسی دواخستنی هەڵبژاردن.  

هەواڵ: فازل حمەڕەفعەت بەپێی نوسراوێكی محەمەد شەریعەتمەداری وەزیری پیشەسازی و كانزا و بازرگانی ئێران كە دەست (درەو میدیا) كەوتووە، ماوەی دوو رۆژە ئێران هەناردەی ژمارەیەك كاڵا و ماددەی سەرەتایی بۆ دەرەوە راگرتووە. ئەو مادە و كاڵایانەی كە ئێران هەناردەكردنی بۆ دەرەوە راگرتوون بریتین لە: •    هەموو جۆرەكانی كاغەزی چاپ، بەستەبەندی و رۆژنامە •    هەموو جۆرەكانی كلینیكس •    هەموو جۆرەكانی شیری وشك •    هەموو جۆرەكانی شیری وشكی منداڵ •    چای فەل و لەپاكەتنراو •    كەرەی لەپاكەتنراو سەروو 500 گرامی هەر بەگوێرەی ئەو نوسراوە كە وەزیری بازرگانی ئاڕاستەی بەرپرسی گومرگەكانی ئێرانی كردووە، هەناردەی ئەم جۆرە كاڵا و خۆراكانە تا كاتێكی نادیار رادەوەستن، بەڵام بڕیارەكە هەناردەی ئەو كارگانە ناگرێتەوە كە خۆیان مادەی سەرەتایی بەرهەم دەهێنن. ئەحمەد یاسین بەڕێوەبەری كۆمپانیای فابیباب بۆ بەرهەمهێنانی كارتۆن لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ (درەو میدیا) رایگەیاند، بەڵی ئەو نوسراوەی وەزیری بازرگانی ئێران راستە و ئێران ئێستا مەوادی خامی كارتۆن بە ئێمە نادات. وتی: لە هەرێمی كوردستان (6) كارگەی بەرهەمهێنانی كارتۆن هەیە و زیاتر لە 400 كەس لەم بوارەدا كاردەكەن، ئەو بڕیارەی ئێران بەرێژەی 100% كاریگەری لەسەر كاركردنی ئێمە كردووە. بەبۆچونی ئەحمەد یاسین، بەهۆی ئەو سزایانەی كە ئەمریكا بەسەریدا سەپاندویەتی، ئێران ترسی لە داهاتوو هەیە و راگرتنی هەناردەی ماددەی خام بۆ دەرەوە بۆ ئەوەیە وەبەرهێنەرانی دەرەوە ناچار بكرێن كاڵا لە ئێران بكڕن نەك ماددەی بنەڕەتی، بۆیە ئەگەر حكومەتی هەرێم باج لەسەر هاوردەی كاڵای ئێرانی زیاد نەكات، كاری ئەوان رادەوەستێت، چونكە توركیاش ماددەی خام بە ئەوان نادات. پێشنیازی زیادكردنی باج لەسەر ئەو كاڵایانەی كە ئێران هەنادەی ماددە سەرەتاییەكانی راگرتوون، بۆ بازاڕێكی وەكو هەرێمی كوردستان كە پشتئەستورە بە كاڵای ئێرانی، لێكەوتی تری لەسەر ئابوری هەرێم دەبێت، چونكە زیادكردنی باج دەبێتەهۆی بەرزبونەوەی نرخ لەسەر كڕیار لە بازاڕەكاندا. بەڕێوەبەری كۆمپانیای فابیباب پێشبینی دەكات لەماوەیەكی كورتی داهاتوودا نرخی كلێنس و كارتۆن لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان بەهۆی ئەو بڕیارەی ئێرانەوە بەرێژەی 20% بەرزببێتەوە. بۆ وەركرتنی زانیاری زیاتر (درەو میدیا) پەیوەندی بە سیروان محەمەد سەرۆكی ژووری بازرگانی سلێمانییەوە كرد، بەڵام ئەو وتی: ئێمە ئاگاداری ئەو بڕیارەی وەزیری بازرگانی ئێران نین. ئەم بڕیارە لەكاتێكدایە ئێستا لە هەموو كات زیاتر ئێران پێویستی بەوەیە ئاستی هەناردەی خۆی بۆ دەرەوەی وڵات زیاتر بكات، بەتایبەتی كە سزا ئابورییەكانی ئەمریكا رۆژ لەدوای رۆژ كاریگەری زیاتریان دەردەكەوێت. بەپێی قسەی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەهای ئاڵوگۆڕی بازرگانی لەنێوان هەرێمی كوردستان و ئێراندا لە (6 ملیار) دۆلار زیاترە. بەپێی هەندێك زانیاری، رێژەی 10%ی كۆی هەناردەی ئێران بۆ دەرەوە، بۆ هەرێمی كوردستان دەڕوات. بەشی گەورەی بازرگانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئێران هاوردەكردنی كەلوپەل و كاڵا و شمەكە، لەبەرامبەردا هەناردەكردن كە شادەماری ئابورییە بۆ هەر وڵاتێك، زۆر لاوازە، هەناردەی هەرێم بۆ ئێران كورت دەبێتەوە لە چەند كاڵایەكدا كە بریتین لە:  • نەوتی رەش و نەفتا و پاشماوەی پاڵاوگەكان و قیرو غازی شل • پێستە و ریخۆڵە • مس و فافۆن لە نێوان هەرێمی كوردستان و ئێراندا (3) دەروازەی سنوریی فەرمی هەیە كە بریتین لە: • دەروازەی پەروێزخان • دەروازەی باشماخ • دەروازەی حاجی ئۆمەران جگە لەم دەروازە سنورییە فەرمییانە، چەند دەروازەیەكی نیمچە فەرمی هەن كە بریتین لە: • دەروازەی كێلێ لە شارۆچكەی قەڵادزێ‌ • دەروازەی سەیرانبەن لە شارۆچكەی پێنجوێن • دەروازەی شوشمێ‌ لە تەوێڵە

( درەو میدیا): "داوای لێبوردن و گەردن ئازادیی لە ‌بزوتنەوەی گۆڕان دەكەین.. بەتایبەت لەو روداوەی كە بەهۆی كۆی كێشەكانی شەوی تەتەڵەكردنی دەنگەكانی هەڵبژاردنی رابردووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رویدا" دوای زیاتر لە سێ مانگ لە هێرش بۆسەر گردی زەرگەتەی شاری سلێمانی مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان، دواجار یەكێتی بەمشێوەیە دوای لێبوردنی لە بزوتنەوەی گۆڕان كرد. ئەم " داوای لێبوردنە" زیاتر لە سێ مانگە پەیوەندییەكانی نێوان گۆڕان و یەكێتی سڕكردووە، لانی كەم ئەو پەیوەندییانە راوەستاون كە لەسەر ئاستی فەرمی دەبینرێن، لەدوای روداوەكەی شەوی 12ی ئایار، چەندجارێك لەناو یەكێتیدا پرسی داوای لێبوردن لە بزوتنەوەی گۆڕان تاوتوێ كراوە، رەنگە دواینجار ئەو كۆبونەوەیەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی بێت كە سەرەتای مانگی حوزەیرانی ئەمساڵ بەڕێوەچوو، تێیدا ژمارەیەك لە ئەندامانی سەركردایەتی یەكێتی پێشنیازی ئەوەیان كرد یەكێتی داوای لێبوردن لە گۆڕان بكات، بەڵام ژمارەیەكی تریان رەتیانكردەوەو بەوهۆیەوە ئەو هەوڵە لەبارچوو. بزوتنەوەی گۆڕان لەدوای هێرشەكەی شەوی 12ی ئایارەوە، كردی بەمەرج لەسەر یەكێتی نیشتیمانی داوای لێبوردن بكات، بە پێچەوانەوە ئامادە نیە هیچ جۆرەو گفتوگۆ و كۆبونەوەیەكی سیاسی لەگەڵ یەكێتی بكات، ئەوەی بینراوە لەوكاتەوە بەشێوەیەی فەرمی هیچ كۆبونەوەیەك لەنێوان ئەم دوو لایەنەدا نەكراوە، بەڵام رون نیە كە لەپشتی پەردەوە كۆبونەوە كراوە یاخود نا.   داوای لێبوردنەكەی یەكێتی چۆن بوو بە بڕیار بەپێی زانیاریەكانی درەومیدیا، یەكێتی نیشتیمانی كوردستان دەیویست كۆتایی بەكێشەی تێكچونی پەیوەندیەكانی بهێنێت لەگەڵ گۆڕان، بەڵام یەكێتی لەسەر چارەسەری ئەو كێشەیە بوبو بە دووبەشەوە، بەرەی ناڕازی ناو یەكێتی كە زۆرینەن و لە ژمارەیەكی زۆری سەركردایەتی و ئەندامانی ئەنجومەنی ناوەندی و چەند ئەندام مەكتەب سیاسیەك  و كارەكتەری سیاسی پێكهاتوون بەڵام دەسەڵاتیان لا نیە، لەگەڵ ئەوەبوون هەرچۆنێك بێت كۆتایی بەو كێشەیە بهێنرێت و داوای لێبوردن لە گۆڕان بكرێت، بەڵام باڵی كەمینەی مەكتەبی سیاسی كە دەسەڵاتیان لایە لەگەڵ ئەوە نەبوون كە داوای لێبوردن بكرێت.  هەربۆیە باڵی ناڕازی ناو یەكێتی بڕیاریاندا بچنە سەر گۆڕەكەی نەوشیروان مستەفا و بەیاننامەیەك بخوێننەوەو داوای لێبوردن لە گۆڕان بكەن و كۆتایی بەو ناكۆكی و كێشەیە بهێنن، كاتێك باڵی مەكتەبی سیاسی و كەمینەی سەركردایەتی بەم هەنگاوە دەزانن هەوڵ ئەدەن رێگری بكەن، دوای ئەوەی بۆیان دەردەكەوێت كە ئەو باڵە بە جدیانە بۆیە ئەمان لەبەرامبەر ئەو هەنگاوەدا بەیاننامەیەكیان دەركرد و داوای لێبوردنیان كرد، لەو نێوەندەدا كە چەند رۆژێكی خایاند تا ئەو بڕیارە گەڵاڵە بوو، سەركردەكانی بزووتنەوەی گۆڕانیش گفتوگۆیان لە نێوان خۆیاندا كردووەو پێیان باش بووە.  لەلایەكی تریشەوە بەپێی زانیاریەكانی درەو میدیا وەفدی ئێرانیەكان لە كۆبونەوەیان لەگەڵ بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و داواكارییەكان بە بونی هەڵوێست و هەنگاوی هاوبەش لەسەر پرسە سیاسیەكان بەتایبەت پێكهێنانی حكومەتی عێراق، سەركردەكانی بزووتنەوەی گۆڕان بە ئێرانیەكانیان راگەیاندووە كە تا یەكێتی داوای لێبوردن نەكات ئامادەنین لەگەڵیان كۆببنەوە، هەربۆیە ئێرانیەكان داوایان لە یەكێتی كردووە كە داوای لێبوردن لە گۆڕان بكات، دیارە ئەو هەنگاوەی ئێرانیەكان هاوكات بووە لەگەڵ فشاری جدی باڵی ناڕازی یەكێتی، بۆیە بە ناچاری مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە بەیاننامەی رەسمیدا داوای لێبوردنی لە گۆڕان كرد.  بۆچی لەم كاتەدا داوای لێبوردن پرسیاری گرنگ ئەوەیە بۆچی یەكێتی لەم كاتەدا داوای لێبوردن لە گۆڕان دەكات ؟ چی تازە رویداوە و یەكێتی ناچاركردووە لەم كاتە درەنگوەختەدا داوای لێبوردن بكات؟ چەندین لێكدانەوەی جیاواز هەیە بۆ داوای لێبوردنەكەی یەكێتی لە بزوتنەوەی گۆڕان كە دەكرێت لەم خاڵانەدا كورت بكرێنەوە: لێكدانەوەی یەكەم: داوای لێبوردنەكەی یەكێتی لەم كاتەدا، جۆرێكە لە بەكارهێنانی گۆڕان وەك كارتی فشار بەرامبەر بە پارتی، چونكە گروپی دەستڕۆیشتووی یەكێتی ترسی گەورەیان هەیە لە نزیكبوونەوەی بزوتنەوەی گۆڕان و پارتی بەتایبەتیش دوای تێپەڕاندنی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم و ئەو هەماهەنگییەی لەنێوان گۆڕان و پارتیدا كرا لەسەر ئەو پرسە، وێڕای ترسیان لە لێدوان و قسە بەردەوامەكانی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لەدژی ئەو گروپەی ناو یەكێتی كە ئەو بە بەرپرسیاری "روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر"یان دەزانێ و دەیەوێت تۆڵەیان لێبكاتەوە. لێكدانەوەی دووەم: یەكێتی دەیەوێت لەڕێگەی ئەم داوای لێبوردنەوە لە بزوتنەوەی گۆڕان پارسەنگی ئەو سەردانە بكات كە هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد و دوو كوڕەكەی (بافڵ و قوباد) بەمدواییانە كردویانە بۆ لای مەسعود بارزانی و دەوترێت تێیدا داوای لێبوردنیان لە بارزانی كردووە سەبارەت بە "رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر"، هەندێك كەسیش وا لێكیدەدەنەوە داوای لێبوردن لە گۆڕان بۆ لابردنی فۆكەس بێت لەسەر ئەو سەردانەی هێرۆ ئیبراهیم و كوڕەكانی بۆلای بارزانی و وا نیشانی بدەن یەكێتی پەڕەیەكی نوێ لەگەڵ هەموو لایەنە سیاسییەكان هەڵدەداتەوە.  لێكدانەوەی سێیەم: یەكێتی بە داوای لێبوردنەكەی لە بارزانی و لە بزوتنەوەی گۆرانیش دەیەوێت وا نیشان بدات كە هەم خۆی بكەرو دروستكەری روداوەكانە و جڵەوی دەستپێشخەری سیاسیش هەر لەدەستی خۆیدایە. لێكدانەوەی چوارەم: رایەكی تریش هەیە پێیوایە ئەم هەنگاوەی یەكێتی جۆرێكە لە سیاسەتی دروست، كە بەرژەوەندی حزب ئەخاتە پێش هەموو رق و كینە و بەرژەوەندییەكی شەخسییەوە. لێكدانەوەی پێنجەم: یەكێتی دەیەوێت بەم نزیكبونەوەیەی لە گۆڕان، ئەو سەربازگەیە بەهێز بكات كە ئێستا لە هەرێمی كوردستان دوای "دواخستنی هەڵبژاردن" دەكات، دژ بە سەربازگەكەی پارتی كە پێداگری دەكات لەسەر ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەوادەی دیاریكراوی خۆیدا. لێكدانەوەی شەشەم: یەكێتی ترسی هەیە لە هەڵبژاردنی داهاتوودا پارتی ژمارەیەكی زۆری كورسییەكانی پەرلەمانی داهاتوو بباتەوە، بەجۆرێك پێویستی بە یەكێتی نەمێنێت و لەبری یەكێتی دەست بۆ بزوتنەوەی گۆڕان رابكێشێت لە پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتدا.  لێكدانەوەی حەوتەم: ئەم داوای لێبوردنە بۆ شاردنەوەی هۆكاری سەرەكی كێشەكەیە، كە خۆی دەبینێتەوە لە تۆمەتباركردنی یەكێتی بە ساختەكاری و گۆڕینی ئەنجامی دەنگدانی 12ی ئایاری رابردوو، پرسیارە سەرەكیەكە ئەوەیە بۆ گۆڕان كە ئایا لە پەلامارەكە خۆش دەبێت یان لە ساختەكاریەكە. شەوی 12ی ئایار چی رویدا ؟ لەدوای دەركەوتنی ئەنجامە نارەسمیەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار و لە دەوروبەری كاتژمێر هەشتی ئێوارە جەعفەر شێخ مستەفا فەرماندەی هێزەكانی 70ی یەكێتی و ئەندامی مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە، تەلەفۆن بۆ عومەری سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان دەكات، بەڵام سكرتێرەكەی عومەری سەید عەلی تەلەفۆنەكە دەداتە دەست قادری حاجی عەلی سەرپەرشتیاری هەڵبژاردنەكانی گۆڕان وەڵامی بداتەوە، ئەڵێت بۆچی ئەو هەڵایەتان دروستكردووە بۆچی ئەنجامەكە قبوڵناكەن، قسەی توند و شەڕە قسە لە نێوان هەردوولا دا دروست دەبێت، شێخ جەعفەر هەڕەشەی هێرشكردنە سەر گردی زەرگەتە دەكات و قادری حاجی عەلیش بە توندی وەڵامی هەڕەشەكانی دەداتەوە و پێی دەڵێت " ئەگەر ئازای وەرە" جەعفەر شێخ مستەفا لە ماڵی كۆسرەت رەسوڵ دەبێت و بەرەو گردی زەرگەتە دەچێت، بەوتەی خۆی دەڵێت بۆلای عومەری سەید عەلی دەچم بۆیە لە نزیك گردی زەرگەتە دادەبەزێت و دەچێت بەرەو گردی زەرگەتە پاسەوانەكانی دەیگرن و رێگری لێدەكەن و شەڕە تەقە دروست دەبێت، لە هەردوولاوە ئەوان تەقە بە ئاراستەی گردی زەرگەتەدا دەكەن و لە گردەكەشەوە تەقە لەوان دەكرێت و دەوترێت ئۆتۆمبێلە درعەكەی شێخ جەعفەر چەند گوللەكی بەركەوتوە و بریندار لە هەردوولا هەبوە، لەو ماوەیەدا تەلەفۆن دەكرێت هێزی دیكە دێت و بە ئاربیجی و دۆشكە تەقە لە گردەكە دەكرێت و تەنانەت لە شوێنی دوورتریشەوە تەقە بە ئاراستەی گردەكە دەكرێت. هەندێك زانیاریش ئاماژە بەوە دەكەن هێرشەكەی شێخ جەعفەر بە فەرمانی بافڵ تاڵەبانی بووە، چونكە پێشتر بافڵ تەلەفۆنی لەگەڵ بەرپرسانی گۆڕانكردووەو وتویەتی دەبێت ئەنجامەكە قبوڵ بكەن، بەڵام ئەوان رەتیدەكەنەوە و ئەویش توڕە دەبێت و پەیوەندی بە شێخ جەعفەرەوە دەكات، زانیاریەكان دەڵێن هێزێكی زۆری رێكخراو لە دەوری گردەكە و شوقەكانی بەردەمی كۆبونەتەوە و ویستویانە بچنە سەر شوقەكان و لەوێوە تەقە لە گردەكە بكەن، چونكە لەو كاتەدا سەرەڕای ئەوەی كۆبونەوەی سەركردەكانی گۆڕان بووە، كۆبونەوەی چوار حزبیش لەوێ بووە، تەقەكان راستەوخۆ ئاراستەی ژووری كۆبونەوەكان كراوە. تەنانەت وەفدەكە بە پەلە ژوورەكەیان جێهێشتووە، كە شوێنی كۆبونەوە و دانیشتنی نەوشیروان مستەفا بووە، بەڵام لەبەر ئەوەی خەڵكێكی زۆر لە مەكۆی سەرەكی بوون لە چاوەڕوانی ئەنجامەكان و نارەزایی لەسەر ئەنجامەكان بۆیە روبەرووی هێرشبەران بونەتەوە و رێگریان لێكردوون، دواتر لە میدیای گۆڕانەوە داوای بەهاناوە چوون كراوە و ژمارەیەكی زۆری لایەنگری گۆڕان بەچەكەوە چونەتە گردی زەرگەتە بۆ بەرگریكردن، بەڵام دواتر سەركردەكانی هەردوولا پەیوەندیەكانیان چڕكردوەتەوە و لە كاتژمێر 12 بۆ یەكی شەو وەفدێكی یەكێتی كە لە حاكم قادر و دلێری سەید مەجید پێكهاتوون چونەتە ماڵی نەوشیروان مستەفا لە گردی عەلی ناجی و لەوێ لەگەل عومەری سەید عەلی و حەمە تۆفیق رەحیم و كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا كۆبونەتەوە و گرژییەكان تا ئاستێك رەویونەوە. بەڵام لەو رۆژەوە پەیوەندیەكانی نێوان ئەودوو هێزە پچڕاوەو هیچ كۆبونەوەو دیدارێكی سیاسی ڕەسمی روینەداوە.  لەڕێكەوتنی سیاسی و چاوەڕوانیی گەورەوە بۆ داوای لێبوردن دوای زیاتر لە دوو ساڵ و سێ مانگ بزوتنەوەی گۆڕان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان رێككەوتنێكی سیاسییان ئیمزا كرد، رێككەوتنەكە لە (11) بەش و (25) ماددە پێكهاتووە.  نزیكەی ساڵێك و حەوت مانگ دوای ئیمزاكردنی ئەو رێككەوتنە سیاسییە، بزوتنەوەی گۆڕان لایخۆیەوە لە رۆژی 20/12/2017 كاركردنی بە رێككەوتنەكە هەڵپەسارد. رێككەوتنەكە بە ئامادەبوونی دوو كەس ئیمزا كرا كە ئێستا هەردووكیان لە ژیاندا نەماون كە ئەوانیش هەریەكە لە (جەلال تاڵەبانی و نەوشیروان مستەفا)ن، دوای چەند ساڵێك ململانێی سیاسی توند، ئەوكات رێككەوتنەكە وەكو دەروازەیەك بۆ ئارامی و سەقامگیری بەتایبەت لە زۆنی سلێمانی تەماشا دەكرا، بەڵام وەكو ئەوەی پێشبینی دەكرا وادەرنەچوو، دوای ساڵێك لە ئیمزا كردنی تەنیا یەك خاڵی رێككەوتنەكە خرایە بواری جێبەجێكردن كە ئەویش خاڵی (2) ی ماددەی (بیست و پێنج)ە كە دەڵێ"دەقی تەواوی رێككەوتنەكە لە میدیاكاندا بڵاودەكرێتەوە و رایگشتی لێ ئاگادار دەكرێتەوە". شكستهێنانی ئەو رێككەوتنە سیاسییە بەر لە ئیمزاكردنی پێشبینی كراو بوو، لە مەراسیمی ئیمزاكردنی رێككەوتنەكەدا نەوشیروان مستەفا رێكخەری كۆچكردووی بزوتنەوەی گۆڕان لە كۆتایی وتارەكەیدا وتی" عیبرەت لە نوسیندا نییە، بەڵكو لە جێبەجێكردندایە". ئەوكات كە رێككەوتنەكە ئیمزا كرا، میدیاكانی هەردوو حزب وەكو هەنگاوێكی گرنگ بۆ گەڕاندنەوەی هاوسەنگی هێز لە كوردستان وێنای رێككەوتنەكەیان دەكرد، لەمەشدا مەبەستیان هاوسەنگی هێز بوو لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان، بەڵام دوای زیاتر لە دوو ساڵ لە ئیمزاكردنی ئەو رێككەوتنە، هێشتا تەرازووی هێز لاسەنگە و پارتی دیموكراتی كوردستان لە دواین هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەراندا زۆرینەی بەدەستهێنا و لە ناوخۆی كوردستانیش پۆستی سەرۆك وەزیران و چەندین پۆستی سیادی تری بەدەستەوەیە.  لەبری بەدەستهێنانەوەی هاوسەنگی هێز لە هەرێمی كوردستان لەرێگەی رێكەوتنی سیاسیەوە، ئێستا ئەو دوو هێزە دوو ناكۆكترین هێزی سیاسی كوردستانن ، پرسیارەكە ئەوەیە ئایا داوای لێبوردنەكەی یەكێتی، كۆتایی بە پچڕانی پەیوەندیەكان دێنێت و جارێكی ترمتمانە لە نێوان ئەو دوو هێزە درووست دەبێتەوە؟ یاخود پەلامارەكەی 12ی ئایار بۆسەر گردی زەرگەتەو ( ساختەكاری) درزی كردە پەیوەندیەكان و ئیدی هیچ هەنگاوێك ناتوانێت متمانە بۆ ئەو دوو هێزە بگەڕێنێتەوە.

( درەو میدیا): بەپێی ئاماری دەستەی گەشتوگوزاری هەرێمی كوردستان لەماوەی شەش مانگی رابردوودا( 1/1/2018 – 30/6/2018 ) دا ( یەك ملیۆن و ٣١٠هەزار ) گەشتیار هاتونەتە هەرێمی كوردستانەوە،  بەپێی وتەی نادر رۆستایی وتەبێژی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێمی ( یەك ملیۆن و 75 هەزار گەشتیار)، هاوكات ( 13%)شیان لە ئێرانەوە هاتوون كە ( 170 هەزار و 300) گەشتیارن و ( 5%) یش لە وڵاتانی بیانیەوە هاتوون كە ( 64 هەزارو 700 ) گەشتیارە.  نادر رۆستایی ئاماژەی بەوەشكردووە، كە بە هۆی داخرانی فرۆكەخانەكان و دابەزینی دراوی ئێرانی و هەبوونی رسومات لەسەر گەشتیاری ئێرانی، گەشتیاری ئێرانی و بیانی لەم شەش مانگەدا كەمی كردوە. بەڵام بە شێوەی گشتی بەراورد بە شەش مانگی ساڵانی ڕابردوو ژمارەی گەشتیاران  بۆ هەرێمی كوردستان زۆر زیادی كردوە.    

( درەو میدیا) :  "حكومەتی ناوەندی ئێران لە پرەنسیپەكانی شۆڕشگێڕیی لای داوە و، هەڵدەستێت هەندێ گروپی شەڕفرۆش لە دژی كوردە ئازادیخوازەكانی ئێران هاندەدات و، حكومەتی ناوەندی ئێران هەستاوە بە پشتیوانیی و پڕچەككردنی پارتیی دیموكراتی كوردستان عێراق بۆ ئەوەی پێكەوە هێرش بكەنەسەر كوردە شۆڕشگێڕە ئازادیخوازەكانی كوردستانی ئێران" ئەمە وتەی جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە لە 1979. ماموستا شەریف هەژاری كە كاری ساغكردنەوەی بەڵگەنامە مێژوییەكانی كورد دەكات لەناو ئەرشیفی بەریتانیدا ئەم ڤیدیۆیەی ناردووە بۆ (درەو میدیا) و وردەكاری زانیارییەكانیشی لەبارەی ڤیدیۆكەوە بەمجۆرە نوسیوە: ...................... ڤیدیۆیەكی بەڵگەنامەیی بڵاونەكراوەی ئەرشیفی بەریتانیا‌ لەسەر مام جەلال. پوختەی زانیاری بەڵگەنامە نهێنییەكانی ئینگلیز دەقاودەق لە بارەی ئەم ڤیدیۆ بەڵگەنامەییەوە، بەمشێوەیە خراوەتەڕوو‌:- - ((ڕۆژی شەممە (بەرواری: 20-10-1979) ڕێكخراوی مافی مرۆڤ لە ئێران، دەسەڵاتدارانی ئێرانی تاوانباركرد بە لێدان و كوشتوبڕی خەڵكی سڤیلی نەتەوەی كورد، بەجۆرێك بەبێ دادگایی كردنیان بە كۆمەڵ لەسێدارەیان داوون. ئەمەش بۆ فتواكەی ڕۆژی (18-8) دەگەڕێتەوە، كە تێیدا ئایەتوڵا خومەینی (فتوای جیهادی پیرۆز)ی بۆ لەناوبردنی گشتیی نەتەوەی كورد، دەركرد، كە بە (نەتەوەی شەیتان و هێزە كافرەكان) ناوی بردن و، فتوای جیهادی پیرۆزی بۆ سڕینەوەیان دەركرد‌. لەو ساتەوە، هێزە ئاسمانیی و زەمینییەكانی حكومەتە ئاینییەكەی ئایەتوڵا خومەینی بە پشتیوانی (فڕۆكە جێت و فانتۆمە شەڕكەرەكان و، هەلی كۆپتێرە ئاگرپژێنەكان و، مووشەكەكان و تانكەكان) بۆ پاكتاوی كوردەكان كە دەكەونە  خۆراوای ولاتی ئێرانەوە، خراونەتە كار. ڕێكخراوی مافی مرۆڤی ئێران ئەوەشی ئاشكراكردووە، كه:‌ پێنج سەد كوردی مەدەنی دیلكراو، بە بێ دادگایی كردن، لەلایەن ئایەتوڵا خاڵخاڵی سەرۆكی دادگاكانی شۆڕش (پیاوەكەی دادگاكانی لەسێدارەدانی ئازادیخوازان)، فەرمانی لەسێدارەدان بەسەریاندا جێ بەجێ كراوە. كوردەكان لەناو خۆیاندا ناكۆكن و، هێزەكانی پارتیی دیموكراتی كوردی عێراق و چەند گروپێكی تری كوردە ئیسلامییەكان و هەندێ ڕێكخراوی ماركسیش پشتیوانی لە هەڵمەتەكانی پاسەوانانی شۆڕشی ئایەتوڵا خومەینی دەكەن. كوردەكان نەتەوەیەكن كە كلتوریان زۆر دەوڵەمەندە، هەزاران ساڵە بە درێژایی زنجیرە شاخەكانی زاگرۆس نیشتەجێن و خانە خوێی ئەو ناوچەیەن. چەندانجاریش له ‌لایەن هۆزە كۆچەرەكان و دەسەلاتدارەكانی دەوروبەریانەوە‌ تووشی پاكتاوكردنی نەتەوەیی و ئاینیی، بوونەتەوە. دوێنێ كە ڕۆژی هەینیی بوو (بەرواری: 19-10-1979)، كوردەكان لە شاری سنە خۆپیشاندانیان بۆ داواكردنی مافی نەتەوەییان بە خواستی (ئۆتۆنۆمی) ئەنجام دا. بەڵام لەلایەن پاسەوانانی شۆڕش و پاسدارانەوە، خەڵتانی خوێن كران و، چەندان كەسیان لێ كووژرا و بریندار كران و، بەشێكیشیان گیران و نێردران بۆ لای (پیاوەكەی دادگاكانی لەسێدارەدانی ئازادیخوازان). بەگوێرەی تۆماركراوەكانی بەردەستمان، كوردستان لە ڕووی جوگرافییەوە بەو خاكە دەناسرێت كە هەڵكەوتەكەی لە (باشوری خۆرهەلاتی توركیاوە) بۆ (باكوری عێراق) و (زۆرینەی خۆراوای ئێران) دەگرێتەوە.  بەڵام هەندێكی تری بەڵگەنامەی مێژوویی تۆماركراو و نەخشەی مێژووییشمان لایە كە دەیسەلمێنن خاكی كوردەكان لە ڕابردوودا، لە ڕووی جوگرافییەوە لە (شاخی تۆرۆس لە توركیا)وە بۆ (ئەرمینیای یەكێتیی سۆڤیەت) درێژ دەبێتەوە و، لە (كێوی عەرەفاتی وڵاتی ئێستای عەرەبستانی سعودیه)شەوە ڕووەو (خۆرهەلاتی سوریا) و (باكوری عێراق) و بەدرێژایی زنجیرە چیاكانی زاگرۆس لە (باكوری خۆراوای ئێرانەوە بۆ باشوری خۆراوای وڵاتی ئێستای ئێران) درێژ دەبێتەوە. ئەم ڕووبەرەش گەورەترە لە ڕووبەری ئێستای وڵاتی فەرەنسا. لە ئێستادا، ژمارەی گشتی كورد، شانزە ملیۆن كەسن. لە پاش شۆڕشی گەلانی ئێرانیشەوە، ناسیۆنالیزمی كوردی بەشێوەیەكەی دراماتیكی گەشەی كرد و، بەزوویی قاسملووی ڕێبەری كوردەكان ناوچەكانی خۆراوای ئێران كە كوردی تێدا نیشتەجێن، كۆنترۆڵ كرد. تموحی قاسملوو بریتیی بوو لە (خودموختاری نەتەوەیی) بۆ كوردەكان. لە پاش فتوای جیهادی پیرۆزی خومەینی بۆ لەناوبردنی نەتەوەی كورد كە بە (نەتەوەی شەیتان) فەرمانی پیرۆزی لە دژیان دەركرد، هێزەكانی پاسەوانانی شۆڕش و پاسداران چەندین سەركەوتنیان تۆماركردو، دەستیان لە هیچ شتێك نەپاراست. بەڵام ئێستا دۆخەكە وەختە پێچەوانە ببێتەوە، لە بەرواری (13-10-1979) هێزە پارتیزانە شۆڕشگێڕەكانی قاسملوو، هێرشیان كردە سەر بنكەی سەرەكی پۆلیس و پاسەوانانی شۆڕشی دەولەتی ناوەند لە شارۆچكەی مەهاباد. پارتیزانە كوردەكان توانیان بەرپرسی پاسەوانانی شۆڕش لە شارۆچكەكەدا بكووژن و، سێ بەرپرسی تریش بریندار بكەن.  لەوەوە، دژە هێرشی پارتیزانەكان بۆ سەر پاسداران و پاسەوانانی شۆڕش چڕتر بوویەوەو، جارێكی دیكە چەندین شارۆچكەی وەك مەهابادیان كۆنترۆڵ كردەوە و، ئێستا بەدەستیانەوەیە، بەڵام دۆخی شارەكانی وەك سنە، هەر ئاڵۆزە. پاش ئەو زنجیرە سەركەوتنانەی پارتیزانە شۆڕشگێڕەكانی كورد، دەوڵەتی ناوەندی داوای ئاگربەستی كرد و، داریۆشی فروهەری وەزیری كاروباری دەرەوەی حكومەتی ناوەندی بۆ لای قاسملوو ڕێبەری كورد نارد، هەتاوەكوو دانوستاندن لەبارەی خواستەكانی كوردەوە بكەن. جەلال تاڵەبانی كە كوردێكی عێراقیە و سكرتێری گشتیی یەكێتیی نیشتیمانی كوردستانی عێراقە، پێی وتین: (ئاگاداری دانوستاندنەكانی ئاشتی نێوان كورد و حكومەتی ناوەندی ئێرانه). جەلال تاڵەبانی ئەوەشی وت: (حكومەتی ناوەندی ئێران لە پرەنسیپەكانی شۆڕشگێڕیی لای داوە و، هەڵدەستێت هەندێ گروپی شەڕفرۆش لە دژی كوردە ئازادیخوازەكانی ئێران هاندەدات و، حكومەتی ناوەندی ئێران هەستاوە بە پشتیوانیی و پڕ-چەككردنی حیزبی پارتیی دیموكراتی كوردستان عێراق بۆ ئەوەی پێكەوە هێرش بكەنەسەر كوردە شۆڕشگێڕە ئازادیخوازەكانی كوردستانی ئێران). جەلال تاڵەبانی پێشی وتین: (سەدان خەڵكی سڤیلی كوردی ئێران لەلایەن سوپای ئێران و پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراقەوە كووژراون و، ماڵەكانیان سوتێنراوە و، پێموایە: پرسی كورد لە ئێراندا بە هێز و هێرشكردن چارەسەر ناكرێت، بەڵكوو دەبێت لە ڕێی سیاسییەوە چارەسەر بكرێت). - بەرواری تۆماركردنی ڤیدیۆ بەڵگەنامەییەكە: 20-10-1979 یە. --------------------------------------------------- ئامادەكردن و ساغكردنەوەی لە ئەرشیفی بەریتانیی: شەریف هەژاری. وەرگێڕانی پوختەی بەڵگەنامە ئینگلیزییەكان‌ بۆ كوردی: شەریف هەژاری.  

ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ ئەشواق حاجی حەمید، یەكێكە لەو هەزاران كچە ئێزدییانەی لە كاتی هێرشی تیرۆریستانی "داعش" بۆسەر شەنگال، دەستگیركراوە، ئەوەی چیرۆكی ئەم كچە لەوانەی تر جیادەكاتەوە ئەوەیە، دوای رزگاربوونی لە دەستی "داعش" و كۆچكردنی بۆ ئەڵمانیا، روبەڕووی یەكێك لەو كەسانە دەبینێتەوە كە لە بازاڕی كڕین و فرۆشتنی كچانی ئێزدییدا ئەوی بە (100 دۆلار) كڕیوە. ئەشواق تەمەنی (14 ساڵ) دەبێت كاتێك ناوچەكەیان روبەڕووی دڕەندترین هێرش دەبێتەوە لە مێژوودا، ئەو هاوشێوەی هەزاران كچ و ژنی ئێزدیی دەكرێتە كۆیلە و لە بازاڕی " نەخاسە" بە تیرۆریستێكی "داعش" دەفرۆشرێت كە بە " ئەبو هەمام" ناودەبرێت. ئەشواق لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ تۆڕی "بی بی سی"  دەڵێ" دوای دەستگیركردن، روبەڕووی دەستدرێژی سێكسی و ئەشكەنجە و لێدان بووەتەوە و دوای سێ‌ مانگ توانیویەتی هەڵبێت و پاشان لەگەڵ دایكی و برایەكیدا رووبكاتە ئەڵمانیا". پاش چەند مانگێك مانەوە لە ئەڵمانیا، رۆژێك لە شەقامێكی ئەڵمانیا، گوێی لە پیاوێك دەبێت كە بەناوی خۆیەوە بانگی دەكات، ئەو پیاوە "ئەبو هومام"ە و شوێنی نیشتەجێبوونی دەزانێت. ئەشواق دەربارەی ئەوە دەڵێ:" هەرگیز باوەڕم نەدەكرد لە ئەڵمانیا روبەڕووی رووداوێكی لەو جۆرە ببمەوە.. وڵاتەكەم و خێزانەكەم بەجێهێشت و چووم بۆ ئەڵمانیا بۆئەوەی ئەو ئازار و ئەشكەنجەیە لەبیربكەم كە روبەڕووی بومەوە، دوا شت كە چاوەڕوانم نەدەكرد، كۆبوونەوەیەكی نهێنی بوو لەگەڵ رێكخراوی داعش، ببینم هەموو شتێك دەربارەی من دەزانێت". "ناگەڕێمەوە بۆ ئەڵمانیا" دوای ئەو رووداوە ئەشواق دەگەڕێتەوە هەرێمی كوردستان، لە كەمپێكی ئاوارە ئێزدییەكان نیشتەجێ دەبێت، ئەو هێشتا دەیەوێت خوێندن تەواو بكات و لە هەمان كاتیشدا خۆی و خێزانەكەی خوازیارن هەرێمی كوردستان جێبهێڵن، باوكی ئەشواق دەڵێ:" ئێمە لە چەكدارەكانی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیی دەترسین". ئەشواق باسلەوە دەكات " هەرگیز جارێكی تر ناگەڕێتەوە بۆ ئەڵمانیا" و ئێستا خێزانەكەی هاوشێوەی ژمارەیەكی زۆر لە خێزان ئێزدییەكان داواكاری ژیانیان لە ئوسترالیا پێشكەشكردووە لە چوارچێوەی پرۆگراوێكی تایبەت بەو ژنانەی كە لەلایەن "داعش"ەوە رفێندراون. ئەڵمانیا چی دەڵێت؟ چیرۆكەكەی ئەشواق و بینینی یەكێك لە رفێنەرەكانی لە یەكێك لە بازاڕەكانی ئەڵمانیا لە شوباتی رابردوودا و  بەجێهێشتنی ئەڵمانیا، كاردانەوەی زۆری لێكەوتەوە. نوسینگەی لێكۆڵینەوەی تاوانەكان لە ویلایەتی (بادن فۆرتمبێرگ) لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر رایگەیاند، لە ئازاری رابردووەوە ئاگاداری ئەو پرسەیە و لێكۆڵینەوەی لە رووداوەكە دەستپێكردووە و ئێستا بەچاودێری نوسینگەی داواكاری گشتی فیدراڵی بەردەوامن لە لێكۆڵینەوە. كانوونی دووەمی رابردوو ئەشواق لە ناوچەی (شڤبیش گمۆند) پۆلیس ئاگاداردەكاتەوە لەوەی پیاوێكی بینیوە كە پێدەچێت یەكێك بێت لەو چەكدارانەی "داعش" بەناوی " ئەبو هومام" كە بەشداربوون لە رفاندنیدا و دوای پێنج رۆژ پۆلیس بە گوێرەی وەسفی ئەشواق وێنەی ئەو كەسە دەكێشن، بەڵام تائێستا پۆلیس نەیتوانیوە ئەو كەسە بدۆزێتەوە و ئەشواقیش لە ئەڵمانیا نەماوە و ئەوەش بەوتەی لێكۆڵەران پرۆسەكەی قورسكردووە و دەزگا ئەمنییەكان ناتوانن زانیاری پێویستیان دەستبكەوێت. لایخۆیەوە وتەبێژی داواكاری گشتی ئەڵمانیا لە لێدوانێكیدا بۆ ئاژانسی " فرانس پرێس" وتی:" سەیری كەیسەكەم كردووە، بەڵام تائێستا و لەبەر رۆشنایی ئەو بەڵگانەی لەبەردەستدان، نەمانتوانیوە بە دروستی ناسنامەی تاوانبارەكە دیاریی بكەین".

(درەو میدیا): بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئاژانسی (خبرگزاری جمهوری اسلامی- ایرنا) دەڵێت" نابێت هەرگیز هەرێمی كوردستان ببێت بە هەڕەشە بۆسەر دراوسێكانی بەتایبەتیش ئێران". بەرهەم ساڵح لەبارەی جموجوڵەكانی ئەمدواییەی پێشمەرگەكانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران لەناوچە سنورییەكان، بە ئاژانسە ئێرانییەكەی تووە:" ئێمە دژی ئەو هەنگاوانەین و دڵنیاین كە حكومەتی هەرێمی كوردستان بە هاوكاری حكومەتی ناوەند هەنگاوی پێویست دەنێت، چونكە ئەو كارانە تەنیا ئاسایشی دراوسێكان ناخەنە مەترسییەوە، بەڵكو ئاسایشی عێراق و هەرێمی كوردستانیش دەخەنە مەترسییەوە". لە بەشێكی تری چاوپێكەوتنەكەیدا لەگەڵ ئاژانسی ئیرنا، بەرهەم ساڵح باسی لەوە كردووە كە دەبێت چاكسازی بنەڕەتی لە پەیكەری بەڕێوەبردنی هەرێمی كوردستاندا بكرێت. لەبارەی پرۆسەی هەڵبژاردنیشەوە ئاماژەبەوەدەكات، یەكێك لە كێشە بنەڕەتییەكان لە عێراق بە گشتی و هەرێمی كوردستان نەبوونی پرۆسەیەكی شەفافی هەڵبژاردنە كە وایكردووە خەڵك باوەڕیان بە دیموكراسی و ئاڵوگۆڕی ئاشتییانەی دەسەڵات نەمێنێ و كەمی ئاستی بەشداریكردنی خەڵكیش لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری عێراق باشترین بەڵگەیە. سەبارەت بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان 30ی ئەیلوی داهاتوو بەڕێوەبچێت، بەرهەم ساڵح بەشێوەیەكی ناڕاستەوخۆ خواستی خۆی بۆ دواخستنی هەڵبژاردن نیشان دەدات و دەڵێ:" بەبۆچونی ئێمە دەبێت هەڵبژاردنێكی باش بەڕێوەبچێت و كات و زەمینەسازی گونجاوی بۆ فەراهەم بكرێت، تاوەكو خەڵك بەشداری لە هەڵبژاردنەكەدا بكەن و دڵنیا بن لەوەی رێز لە دەنگەكانیان گیراوە". بەرهەم ساڵح لە چاوپێكەوتنەكەدا ستایشی مەرجەعیەتی شیعەی عێراق لە نەجەف دەكات و وتویەتی:" مەرجەعیەتی نەجەف لە مێژووی عێراقدا هەمیشە ناوەندی میانڕەویی، لێبوردەیی و پێكەوەژیان بووە، بۆیە خەڵكی كوردستانی عێراق رێزێكی تایبەتییان بۆ مەرجەعیەت هەیە، مەرجەعیەتی نەجەفی ئەشرەف لە ساتێكی سەخت و تاریكی مێژووی كوردستانی عێراقدا بەرگرییەكی مێژوویی لە مافەكانی خەڵكی كورد كرد. لەبارەی پەیوەندی نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندی عێراق بەرهەم ساڵح رایگەیاندووە، بەرژەوەندی خەڵكی كوردستان لە ئارامی و پەیوەندییەكی بەهێز لەگەڵ حكومەتی ناوەندی و لەچوارچێوەی دەستوری عێراقدا دەكرێت چارەسەربكرێت. سەبارەت بە كاندیدبونیشی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری داهاتووی عێراق ئاماژە بەوەدەكات" سەرۆك كۆماری داهاتووی عێراق پێویستی بە تەوافوقی سیاسی هەیە و شوێنی متمانەپێدانیش پەرلەمانە.  

راپۆرتی شیكاریی: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت هاوسەنگی هێز لە هەرێمی كوردستان تاوەكو 25ی تەموزی 2009 لەنێوان یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان چەقیبەستبوو، لە 1992 تا 2009 حوكمڕانی لە هەرێم بەشێوەی (50+ 50) لەنێوان ئەو دوو هێزەدا بەشكرابوو، هەرچەندە ئەوكاتیش خەڵكانێك هەبوون رەخنەیان هەبوو لەوەی پشكی یەكێتی وردە وردە بەرەو پاشەكشێ دەچێت، بەوپێیەی پارتی زۆربەی پۆستە گرنگ و هەستیارەكانی هەرێمی بەدەستەوە گرتووە، بەڵام ئەوە لە چوارچێوەی رێككەوتنێكی نوسراودا بوو لەنێوان هەردوو حزبەكەدا كە ناوی لێنرابوو "رێككەوتنی ستراتیژی".  ساڵی 2009 دروستبوون و دەركەوتنی بزوتنەوەی گۆڕان ئەم هاوسەنگییەی لەقكرد، بەجۆرێك كاریگەری كرد، وردە وردە رێككەوتنی ستراتیژی نێوان یەكێتی و پارتی لەسەر پۆستەكان بەرەو كاڵبونەوە و نەمان رۆیشت، ئێستادا ئەو رێككەوتنە هیچ وجودێكی نەماوە و زۆرجار بەرپرسانی هەردوو حزب ئاماژە بە پێویستی نوسینەوەی رێككەوتنێكی نوێ دەكەن. رێككەوتن لەسەر ساختەكاریی هەرێمی كوردستان لەبەردەم هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستاندایە، ئەم هەڵبژاردنە جارێكی تر نەخشەی سیاسی هێزەكان دائەڕێژێتەوە، بە جۆرێك رەنگە پێگەی سیاسی هەندێك لایەن بەشێوەیەك بەهێز ببێت، كە چاوەڕوانكراو نەبێت، پێگەی هەندێك لایەنی تریش بە شێوەیەك لاواز ببێت، كە چیتر مانایەك بۆ هاوسەنگی هێز نەهێڵێتەوە. هەڵبژاردن پرۆسەیەكە خۆی لەبنەڕەتەوە بۆ ئەوە دانراوە سەنگ و قورسایی هێزە سیاسییەكان و تێڕوانینەكانیان لەناو كۆمەڵگە پێوانە بكات، بەڵام لە هەرێمی كوردستان ئەم پرۆسە گرنگە بۆشاییەكی قوڵی تێدایە كە بۆشایی "ساختەكاریی"یە، هێزە دەسەڵاتدارەكان بەردەوام بەرلەوەی بیر لە راكێشانی دەنگی خەڵكی بكەنەوە لەڕێگەی پرۆژەكانیانەوە، بیر لە پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە دەكەنەوە لە بەرژەوەندی خۆیان، چونكە دواجار ئەو بۆشاییە كە تەرازووی هێز دەگۆڕێت. هەمیشە بەر لە بەڕێوەچوونی پرۆسەی هەڵبژاردن دوو لایەنە دەسەڵاتدارەكەی كوردستان لە پشتی پەردەوە جۆرێك لە رێككەوتنی نهێنیان كردووە لەبارەی چۆنیەتی سودوەرگرتن لە دەنگە ساختەكان، بە جۆرێك ئەم رێككەوتنە نهێنییە وایكردووە لە كۆتایی هەموو پرۆسەیەكی هەڵبژاردندا، سەرباری ئەوەی هەردوو لایەنەكە لە كۆبوونەوەكان و بەشێوەی ئاشكراش دانیان بەوەداناوە ساختەكاری كراوە، بەڵام دواجار هەردوولا ئەنجامەكانیان قبوڵكردووەو چاوپۆشیان لە ساختەكاری یەكتر كردووە. پرسی ساختەكاری پێی ناوەتە قۆناغێكی مەترسیدارترەوە، لەبری بنبڕكردنی، ئێستا لە ناوەندی سیاسیدا هەرێمدا دەنگۆی ئەوە هەیە دوو حزبە دەسەڵاتدارەكە چەند حزبێكی تر كێش بكەنە ناو ئەم رێككەوتنە نهێنییەوە لەبارەی ساختەكاری، بەجۆرێك چەند كورسییەك زیاتر لەوەی بەدەستیدەهێنن، بدەن بەو لایەنانەی تر لەبەرامبەر بێدەنگبوونیان لە كەموكورتییەكانی پرۆسەكە. دواین هەڵبژاردن كە لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەچوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بوو لە 12ی ئایاری رابردوو، یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە زاری وتەبێژەكەیەوە كە سەعدی ئەحمەد پیرەیە، پارتی دیموكراتی كوردستانی تۆمەتباركرد بەوەی كە لە دهۆك ساختەكاری كردووە، پارتی دیموكراتی كوردستانیش لە زاری ئەدهەم بارزانی بەرپرسی ئەنجومەنی سەركردایەتی حزبەكەیەوە لە سلێمانی–هەڵەبجە، بە فەرمی یەكێتی تۆمەتباركرد بەوەی لە سلێمانی ساختەكاری كردووە. لەكاتێكدا یەكێتی و پارتی یەكترییان بە ساختەكاری تۆمەتباردەكرد، حەوت حزبی تریش (بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵ، یەكگرتوو، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەوەری، بزوتنەوەی ئیسلامی، شیوعی و نەوەی نوێ) ئەو دوو حزبەیان تۆمەتباركرد بە ساختەكردنی ئەنجامی هەڵبژاردن. ئەمە سەلمێنەری ئەوەیە هەموو حزبەكان بە جیاوازی بیرو بۆچونیانەوە هاوڕابوون لەسەر بوونی ساختەكاری لە پرۆسەی هەڵبژاردن. قەبارەی ساختەكاریی  بەپێی لێدوانی فەرمی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمی كوردستان، (268 هەزار) ناوی دووبارەو گوماناوی لە تۆماری دەنگدەران دەرهێنراوە، بەڵام ئەمە هێَشتا گومان و ترسی لایەنەكانی لە ساختەكاری نەڕواندوەتەوە، بەتایبەتیش لەكاتێكدا پێشتر ئەندامانی كۆمسیۆن باسیان لەوەكرد (640 هەزار) ناوی دووبارە و مردوو و ئاوارەكان و ساختە لە تۆماری دەنگدەراندا هەیە، بەوپێیە بێت ئەگەر تەنها (268 هەزار) ناوی گوماناوی سڕابێتەوە، ئەوا هێشتا (372 هەزار) ناوی گوماناوی تر لە تۆمارەكەدا ماوە، ئەگەر بەهای هەر كورسییەكی پەرلەمانی كوردستان بە (20 هەزار) دەنگ ئەژماربكرێت، دەتوانرێت لەرێگەی ئەو (372 هەزار) ناوە گوماناوییەی تۆماری دەنگدەران بە ساختەكاریی (19 كورسی) پەرلەمانی داهاتووی هەرێم پێ پڕبكرێتەوە، خۆ ئەگەر ئاستی بەشداری دەنگدەران لە پرۆسەی هەڵبژاردن كەم بێت وەكو ئەوەی پێشبینی دەكرێت، بەهای ئەم دەنگە ساختانە بەرزتریش دەبێتەوە و رەنگە ژمارەیەكی زیاتر لە كورسییەكانی پەرلەمان پڕبكاتەوە. گومانەكان لەسەر زیاتر لە (600 هەزار) دەنگە، پێشتر سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی كوردستان دانی بەوەدانا كە (615 هەزار) ناوی ساختە و دووبارە لە تۆماری دەنگدەراندا هەیە، ژووری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕانیش ئاماژەی بە (600 هەزار) ناوی گوماناوی كرد، ناوەندی هەڵبژاردنی كۆمەڵی ئیسلامیش باسلە (500 هەزار) ناوی ساختەو دووبارە دەكات، واتا كۆی گومانەكان لەسەر نزیكەی (600 هەزار) ناوە كە بەشی پڕكردنەوەی (30 كورسی) پەرلەمان دەكات، ئەو ناوە گوماناوییانەی كە كۆمسیۆن سڕیویەتیەوە بەشی (10 كورسی) دەكات، واتا هێشتا بەشی (20 كورسی) ناوی ساختە و دووبارە و گوماناوی ماوە. هەندێكی تر زیاتر دەڕۆن و پێیانوایە بەشی (40 كورسی) ناوی ساختەو دووبارە لە تۆماری دەنگدەراندا هەیە، بەگوێرەی زانیاری (ئینستتیوتی پەی بۆ پەروەردە و گەشەپێدان)، (930 هەزار) ناوی ساختە و دووبارە و مردوو لە تۆماری دەنگدەراندا هەیە و ئەو ژمارەیەش بەشی (40 كورسی) پەرلەمان دەكات.  هەموو ئەم زانیارییە جیاوازانە دەریدەخەن هاوسەنگی هێز لە قۆناغی داهاتووی كوردستان ساختەكاری یەكلای دەكاتەوە، نەك دەنگدان و بەشداری هاوڵاتیان لە پرۆسەی هەڵبژاردن، هەڵبەت ئەگەر بەر لە هەڵبژاردن تۆماری دەنگدەران بەتەواوەتی پاكنەكرێتەوە و هەموو لایەنەكان رەزامەندی لەسەر دەرنەبڕن. ئەوەی جێگەی سەرەنجە لایەنەكان كە زۆربەیان گلەییان لە ساختەكاری هەیە لە پرۆسەی هەڵبژاردن، تەنیا (245 هەزار) ناوی ساختەیان خستوەتەبەردەم كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی، ئەو دەنگە ساختانەش بەمشێوەیە دابەشبووە: •    ناوی مردوو: زیاتر لە (96 هەزار). •    ناوی دووبارە: (6 هەزار). •    ناوی ئاوارەكان: (23 هەزار). •    (42 هەزار) ناوی ئەو كەسانەی كە تەمەنیان لەسەروی (90) ساڵەوەیە. •    زیاتر لە (78 هەزار) ناوی ئاوارەكانی رۆژهەڵات و باكور و باشووری كوردستان، بەپێی زانیارییەكان (30 هەزار) ناوی ئاوارەی باكوری كوردستان و (35 هەزار) ئاوارەی رۆژئاوای كوردستان هەیە كە فۆرمی خۆراكیان بۆ كراوە، لەگەڵ بوونی ناوی زیاتر لە (50 هەزار) ئاوارەی موسڵ. كێشەیەكی تری تۆماری دەنگدەران خۆی دەبینێتەوە لە بوونی (96 هەزار و 258) ناو، كە (ناوی سیانی و ساڵی لەدایكبون)یان وەكو یەكە. گومانەكان لەسەر نزیكەی (600 هەزار) ناوە كە بەشی پڕكردنەوەی (30 كورسی) پەرلەمان دەكات، ئەو ناوە گوماناوییانەی كە كۆمسیۆن سڕیویەتیەوە بەشی (10 كورسی) دەكات، واتا هێشتا بەشی (20 كورسی) ناوی ساختەو دووبارەو گوماناوی ماوە ژمارەی دەنگدەران بەپێی ئەو تۆمارە بۆ خولی ئەمجارەی پەرلەمانی كوردستان ئامادەكراوە ئەوانەی كە مافی دەنگدانیان هەیە بۆ هەڵبژاردنی 30ی ئەیلول، ژمارەیان (3 ملیۆن و 88 هەزارو 642) كەسە، كە بۆ هەڵبژاردنی 21ی ئەیلولی 2013 ژمارەی ئەوانەی مافی دەنگدانیان هەبوو (2 ملیۆن و 717 هەزارو 82) كەس بوو، واتا بۆ هەڵبژاردنی ئەمجارە (371 هەزارو 560) كەس زیادی كردووە. ژمارەی دەنگدەران بۆ هەڵبژاردنی 30 ئەیلول بەمشێوەیە دابەشبووە: •    هەولێر: (ملیۆنێك و 103 هەزارو 732) كەس مافی دەنگدانیان هەیە •    سلێمانی: (ملیۆنێك و 193 هەزارو 768) كەس مافی دەنگدانیان هەیە •    دهۆك: (722 هەزارو 920) كەس مافی دەنگدانیان هەیە •    هەڵەبجە: (68 هەزارو 234) كەس مافی دەنگدانیان هەیە   كێ دەنگەكان دەژمێرێت ؟ ئەو كۆمسیۆنەی كە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بەڕێوەدەبات، بەپێی یاسای ژمارە (4)ی ساڵی 2014ی پەرلەمانی كوردستان دروستكراوە و ناوی (كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن و راپرسی لە هەرێمی كوردستان– عێراق)ی لێنراوە. ئەندامانی كۆمسیۆنەكە لە (9) كەس پێكدێن و بریتین لە نوێنەری (5) حزبی سیاسی سەرەكی، بەمشێوەیە: •    پارتی دیموكراتی كوردستان: 2 ئەندام و سەرۆكی كۆمسیۆن •    یەكێتی نیشتمانی كوردستان: یەك ئەندام و جێگری سەرۆكی كۆمسیۆن •    بزوتنەوەی گۆڕان: 2 ئەندام كە یەكێكیان سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردنە •    یەكگرتوو ئیسلامی كوردستان: یەك ئەندام •    كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان: یەك ئەندام ئەم كۆمسیۆنە لەدوای دامەزراندنییەوە تەنیا یەك ئەزمونی بەڕێوەبردنی پرۆسەی هەڵبژاردنی هەیە، ئەویش پرۆسەی ریفراندۆم بوو لە رۆژی 25ی ئەیلولی 2017، ریفراندۆم كە ئەم كۆمسیۆنە بەڕێوەی برد، پرۆسەیەكی بێ كەموكورتی نەبوو، بەڵام هەموو لایەنەكان بەهۆی ئەوەی پرسێكی هەستیار بوو لەبارەی چارەنوسی هەرێمی كوردستان لە عێراقدا، بێدەنگیان لە كەموكورتییەكان كرد، هەموو لایەنەكان ئەو راستییە دەزانن لە پرۆسەی ریفراندۆمدا لە ناوچە جێناكۆكەكان ساختەكاری زۆر هەبووە بۆ بەرزكردنەوەی دەنگی "بەڵی"، تەنانەت زانیاری هەیە ئەوكات سەركردایەتی بزوتنەوەی گۆڕان تێبینی لەسەر ئەنجامەكە هەبووەو داوای لە ئەندامەكانی خۆی كردووە لە كۆمسیۆن ئیمزا لەسەر ئەنجامی كۆتایی ریفراندۆم نەكەن، بەڵام دواجار بزوتنەوەی گۆڕانیش كەوتەژێر فشاری هەست و سۆزە نەتەوەییەكەی ئەوكات و بێدەنگی لە كەموكورتییەكان كرد. بەڵام لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستاندا پێناچێت چیتر لایەنەكان ئەم چاوپۆشییە لە كەموكورتییەكانی كۆمسیۆن بكەن، چونكە ئەمە راستەوخۆ پەیوەندی بە تەرازووی هێزەوە هەیە. ساختەكاریی.. مۆتەكەی هەڵبژاردنەكان لە یەكەم پرۆسەی هەڵبژاردنەوە لە هەرێمی كوردستان تاوەكو ئێستا بەردەوام باس لە ساختەكاری لە پرۆسەی هەڵبژاردن دەكرێت، لە هەریەكێك لەو هەڵبژاردنانەی كە لە هەرێم كراون بە قەبارەی جیاواز ساختەكاری كراوە، چەندین بەڵگە و دۆكیۆمێنت هەن كە ئاستی ساختەكاری لەو هەڵبژاردانەدا دیاری دەكەن. لە یەكەم پرۆسەی هەڵبژاردن كە لە 19ی ئاداری 1992 بەڕێوەچوو، بەپێی ئەنجامی كۆتایی كە لەلایەن ئەنجومەنی باڵای هەڵبژاردنەوە راگەیەندرا، لە پارێزگای دهۆك (178 هەزار) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، بەڵام (198 هەزار) كەس دەنگیدابوو، واتە بەرێژەی 111%، ئەویش ئەنجامی هەڵبژاردنی بە قازانجی پارتی یەكلاكردەوە.  لە دووەم خولی هەڵبژاردن، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لەبارەی پرۆسەی ساختەكارییەوە نامەیەكی ئاڕاستەی جەلال تاڵەبانی سكرتێری یەكێتی كردووە و تێدا نوسیویەتی:"هەندێك خروقات یەكجار زۆر زەقن پینە ناكرێن.. ناكرێت ئەو تەزویرە زۆرانەی كراون قبوڵبكرێن".  لە پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگا و پەرلەمانی عێراقدا لە 2014 بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاند، لە پرۆسەیەكدا لە "ئەلبیسەكە"ی سلێمانی بەجۆرێك گۆڕانكاری لە دەنگەكاندا كراوە، كە (5) كورسی ئەنجومەنی پارێزگا لە بزوتنەوەی گۆڕانەوە دراوە بە یەكێتی نیشتیمانی. لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018ی پەرلەمانی عێراقدا، لایەنە ناڕەزاییەكانی چەندجارێك رایانگەیاند، پرۆسەی ساختەكاری گەیشتوەتە ئاستی گۆڕینی ئەنجامی هەڵبژاردن، بەبێ لەبەرچاوگرتنی رێژەی دەنگی لایەنەكان، ئەمە پەرەسەندنێكی مەترسیداربوو لە پرۆسەی ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكانی كوردستاندا، رەنگە هۆكارە سەرەكییەكەشی ئەوە بێت یەكەمجار بوو ئامێری ئەلكترۆنی بەكارهێنرا لە پرۆسەی دەنگداندا كە ئەگەری "هاككردنی" چاوەڕوانكراو بوو، بەتایبەتیش دوای ئەوەی ئەم هەڵبژاردنی ئەلكترۆنیە بۆ یەكەمجار لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا روبەرووی گومان گەورە بووەوە. ساختەكاری چۆن هاوسەنگی هێز دەگۆڕێت؟ بڕیارە رۆژی 30ی ئەیلولی داهاتوو هاوڵاتیانی كوردستان جارێكی تر بچنەوە سەر سندوقەكانی دەنگدان بەمەبەستی هەڵبژاردنی پەرلەمانێكی نوێ (ئەگەر هەڵبژاردن دوانەخرێت)، چەند رۆژێكە لەناو لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان و لەپشتی پەردەوە گفتوگۆی چڕ دەكرێت لەبارەی پرۆسەی ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكاندا، لەمەشدا زیاتر باس لە تۆماری دەنگدەران دەكرێت كە گوماندەكرێت لەو رێگەیەوە ساختەكاری بەشێوەیەكی داپۆشراو بكرێت. لەناو ناوەندی سیاسی هەرێمی كوردستاندا ئەوە بڵاوبوەتەوە پارتی دیموكراتی كوردستان لە هەڵبژاردنی داهاتوودا نزیكەی (50) كورسی بەدەستدەهێنێت، ئەم زیادبوونە لە ژمارەی كورسییەكانی پارتی لە دوو خاڵەوە سەرچاوە دەگرێت. یەكەم: ساختەكاریی دووەم: كەمی ئاستی بەشداری دەنگدەران لە سنوری سلێمانی پێشبینی پارتی بۆ بردنەوەی (50) كورسی پەرلەمانی داهاتوو، مەترسی لای هێزەكانی تر بەتایبەتیش یەكێتی نشتیمانی دروستكردووە. بەپێی یاسا، لە هەرێمی كوردستان كابینەی حكومەت بۆ ئەوەی متمانەی پەرلەمان وەرگرێت، لەكۆی (111) ئەندامی پەرلەمان پێویستی بە دەنگی متمانەی ( 50 + 1)واتا (56) ئەندام هەیە، ئەگەر پارتی (50) كورسی لە هەڵبژاردنی داهاتوودا مسۆگەر بكات، بۆ پێكهێنانی كابینەی داهاتووی حكومەت نەك پێویستی بە لایەنەكانی تر نامێنێت، بەڵكو پێویستییەكی ئەوتۆشی بە هێزێكی وەكو یەكێتی نشتیمانی نامێنێت كە لە (26) ساڵی رابردوودا شەریكە حوكمڕانی بووە و ئێستاش لەڕووی دەسەڵاتەوە روبەڕێكی فراوانی خاكی هەرێمی بەدەستەوەیە، ئەمەش ئەو تێكچونەی تەرازووی هێزە كە رەنگە هەڵبژاردنی داهاتوو دروستی بكات. تێكچوونی تەرازووی هێز لە هەڵبژاردنی داهاتوودا هێندە بۆ یەكێتی مەترسیدارە هێندە بۆ بزوتنەوەی گۆڕان و لایەنەكانی تر مەترسیدار نیە، بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنجە یەكێتی سەرباری ئەوەی لە زاری هەندێك لە بەرپرسەكانیەوە بەدیاریكراوی قوباد تاڵەبانی خواستی خۆی نیشانداوە بۆ دواخستنی هەڵبژاردن، بەڵام فازل میرانی سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی لە چەند رۆژی رابردوودا لە لێدوانێكدا بۆ دەنگی ئەمریكا دەڵێ" پارتی و یەكێتی لەگەڵ ئەوەن هەڵبژاردن لەكاتی دیاریكراوی خۆیدا بكرێت"، ئەمە لەكاتێكدایە پێشتر مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی یەكێتی وتی:" بەفەرمی خواستی خۆمان بۆ دواخستنی هەڵبژاردن بە مەكتەبی سیاسی پارتی راگەیاندووە"، ئێستا روون نیە هەڵوێستی فەرمی یەكێتی لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنەوە چیە.  (درەو میدیا) زانیویەتی بێگەرد تاڵەبانی سكرتێری پەرلەمانی كوردستان لەسەر پشكی یەكێتی لە هەوڵدایە پرۆسەی هەڵبژاردن لە پەرلەمانەوە دوابخرێت، لەمەشدا دەیەوێت فراكسیۆنی گۆڕان بكاتە مەقاشەكەو هاوشێوەی یاسای "هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم"، دواخستنی هەڵبژاردن بە پرۆژە یاسایەكی فراكسیۆنی گۆڕان بڕیاری لەسەر بدرێت.   

(درەو میدیا): وەزارەتی دەرەوەی عێراق بەیاننامەیەكی لەباری هێرشە ئاسمانییەكانی توركیا بوسەر شەنگال بڵاوكردەوە، كە تێیدا فەرماندەیەكی باڵای پارتی كرێكارانی كوردستان بەناوی (زەكی شەنگالی) شەهید بوو. بەیاننامەكەی وەزارەتی دەرەوەی عێراق جەخت لەسەر ئەم خاڵانە دەكات:           •    عێراق ئیدانەی هێرشی توركیا دەكات بۆسەر ناوچەی نیشتەجێبوون لە شەنگال             •    رەتیدەكەینەوە هیچ هەماهەنگییەك لەنیوان بەغداد و ئەنكەرە هەبێت بۆ ئەو هێرشانە     •    عێراق داوا لە توركیا دەكاتەوە هێزەكانی لە بەعشیقە بكشێنێتەوە   •    هەماهەنگی نێوان عێراق و توركیا پێویستە لەسەر بنەمای روانگەیەكی هاوبەش بێت بۆ تیرۆر بە هەموو شێوازەكانییەوە، بەجۆرێك هاوڵاتیانی مەدەنی تێدا پارێزراو بن دوێنێ كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە) بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە و تێیدا شەهیدبوونی (زەكی شەنگالی) پشتڕاستكردەوە و گومانی خۆی نیشاندا لەوەی لەو هێرشە ئاسمانییەدا پارتی دیموكراتی كوردستان یاخود حكومەتی عێراق هاوكاری توركیایان كردبێت و زانیارییان پێدابێت بەتایبەتی ئەوەی لەكاتی هێرشەكەدا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەسەردانێك لە توركیا بوو.  

(درەو میدیا): كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە) گومان دەكات پارتی و بەغداد چاوساغی ئەنكەرەیان كردبێت لە هێرشەكەی شەنگال، وەزارەتی بەرگری توركیاش وردەكاری هێرشەكەو زانیاری لەبارەی ئەو سەركردەیەی كەجەكە بڵاودەكاتەوە كە لە هێرشەكەدا شەهید كرا. دەستەی هاوسەرۆكایەتی (كەجەكە) لە ڕاگەیەندراوێكدا كە وێنەیەكی دەست (درەو میدیا) كەوتووە دەڵێ: "بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە شەنگالەوە دەستمان كەوتووە، گومان دەكرێت هێزەكانی نزیك بە پارتی دیموكراتی كوردستان یان حكومەتی عێراق هاوكارییان كردبێت بۆ ئەو هێرشە، سەرنجڕاكێش ئەوەیە، كە ئەو هێرشە ڕێك پاش سەردانی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆ ئەنكەرە ڕویداوە، مام زەكی زۆرجار وەك نوێنەری خەڵكی ئێزدی لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی عێراق دیداری كردووە". (كەجەكە) ئاماژە بەوە دەكات، ئەگەر حكومەتی عێراق و پارتی پەیوەندییان بەو هێرشەوە نیە، پێویستە بۆ ڕایگشتی ئاشكرابكەن و ئەو هێرشە شەرمەزار بكەن. توركیا وردەكاری هێرشەكە ئاشكرادەكات وەزارەتی بەرگری توركیا لە تویتێكدا كە لەڕێی تۆری كۆمەڵایەتی تویتەرەوە بڵاویكردەوە، هەواڵی شەهیدكردنی ئەو بەرپرسە باڵایەی (كەجەكە)ی پشتڕاستكردەوە و ڕایگەیاند" (ئیسماعیل ئوزدان) بەرپرسی ڕێكخراوی (كەجەكە/پەكەكە) بووە، لە ناوچەی شەنگالی باكوری عێراق و داواكراو بووە لە لیستی سوری وەزارەتی ناوخۆو لە پرۆسەیەكی هاوبەشی سوپا و دەزگای هەواڵگری توركیادا كوژراوە". سەرچاوەكانی نزیك لە سوپا و حكومەتی توركیا بایەخێكی زۆریان بەو پرۆسە سەربازییە داوە كە (ئیسماعیل ئوزدان)ی تێدا كرایە ئامانج. توركیا خەڵاتی بۆ دەستگیركردنی ئوزدان دانابوو  ئیسماعیل ئوزدان، كە بە (مام زەكی شەنگالی) ناسرابوو، تەمەنی (66 ساڵ) بوو، بە بەتەمەنترین ئەندامانی پارتی كرێكارانی كوردستان دادەنرێت. ئێوارەی ڕۆژی چوارشەممە لە هێرشی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیادا لە قەزای شەنگال شەهیدكرا.  بەگوێرەی قسەی سەرچاوە ئەمنییەكانی توركیا، ئوزدان لەنێوان ساڵانی 1992 بۆ 1996 چەندین چالاكی بۆ پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لە ئەوروپا ئەنجامداوە، ساڵی 1996 بەتۆمەتی بوونی پەیوەندی لەگەڵ (پەكەكە) لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئەڵمانیانەوە دەستگیركراوە، ساڵی 1998 ئازادكراوە، دواتر لەڕیزەكانی (كەجەكە) درێژەی بەكاری سیاسی و چەكداری داوە، ساڵی 2018 بە بەرپرسی (كەجەكە) لە ناوچەی شەنگال دەستنیشانكراوە. لیستی داواكراوان و پێناسەی ئەنكەرە بۆ تیرۆر لیستی داواكراوان لە توركیا، پێكدێت لە (5) لیستی جیاواز، ئەوانیش لیستەكانی (سور، شین، سەوز، پرتەقاڵی و خۆڵەمێشی) ین.  هەریەك لەم لیستانە ناوی ئەو كەسانە لەخۆدەگرێت كە لەلایەن دەسەڵاتدارانی توركیاوە داواكراون بەتۆمەتی پەیوەندییان بەڕێكخراوە"تیرۆرستییەكان" و چەپ و جوداخوازەكان، ئەوان كە دینیان قۆرخكردووە، لەگەڵ ڕێكخراوەكەی (فەتحوڵا گولەن). لیستی سوری داواكراوان، لەڕیزی پێشەوەی لیستەكانی تردا دێت و گەورە بەرپرسانی ڕێكخراوە "تیرۆرستییەكان" لەخۆ دەگرێت، دەسەڵاتدارانی توركیا (4 ملیۆن) لیرە خەڵاتیان داناوە بۆ هەر كەسێك زانیارییەكانی ببێتە هۆی دەستگیركردنی یەكێك لەو كەسانە.