گوڵاڵە سدیق ماوەی دوو ساڵ زیاترە یاسای چاکسازی لە نێوان ئەنجومەنی وەزیران و پەرلەمانی کوردستاندا ئەمسەر و ئەوسەری پێ دەکرێت، یان ڕاستر بڵێین یاسای شەرعاندنی خانەنشینی پلە باڵاکان. کە هەریەکە لەو کەسانەی کە مەعنین بەو کارە وەک هەنگوینیان لە کلۆرەی داردا دۆزیبێتەوە، هەریەکە بەجۆرێک مەدح وسەنای ئەم یاسایەدا دەکات، وەک بڵێیت ئیتر کێشەی دارایی خەڵک ناهێڵێت! ئێمە دەزانین یاسایەک هەیە لە عێراقدا کە پێی دەگوترێت یاسای خانەنشینی یەکگرتو (کە زۆرترین دادپەروەری تێدا ڕەچاو کراوە)، بەپێی ئەم یاسایە هەمو تاکێک کە فەرمانبەری حکومەتە (لە سەرۆک کۆمار، سەرۆک وەزیران، وەزیر، پەرلەمانتار بگرە تادەگاتە فەرمانبەرێکی ئاسایی)، بەپێی ئەم یاسایە خانەنشین دەکرێت کە بریتیە لە: کۆی موچە + ٢٠٥ * ساڵانی خزمەت + دەرماڵەی بڕوانامە. بەڵام لە هەرێمی کوردستان بە پێی ئەم پرۆژە یاسایە چەند جۆرێک یاسای خانەنشینی هەیە (یاسای تایبەت بە خانەنشینی سەرۆکایەتی هەرێم و سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیران، یاسای تایبەت بەو پەرلەمانتارانەی ٤٥ ساڵ تەمەن و ١٥ ساڵ خزمەتیان هەیە، یاسای تایبەت بەو پەرلەمانتار و پلە تایبەتانەی تەمەنیان کەمترە لە ٤٥ ساڵ و خزمەتیان نیه) هەرچی خەڵکە یاسایەکی تایبەتی بۆ دانراوە بۆ خانەنشین بوون کە کەمترین مافەکانیان تێدا جێی کراوەتەوە، بەم شێوەیە: ــ ئەو کەسانەی پلە باڵان و ٤٥ ساڵ تەمەن و ١٥ ساڵ خزمەت یان زیانریان هەیە بە هەمان یاساکەی بغداد خانەنشین دەکرێن، کە یاسایەکە تا ڕادەیەکی باش دادپەوەروەری کۆمەڵایەتی تێدایە. ــ هەمو ئەو کەسانەی پلە تایبەتن و تەمەنیان لە ٤٥ ساڵ کەمترە و ساڵی خزمەتیان کەمە، بە %٤٠ کۆی موچەکانیان خانەنشین دەکرێن، کە دەکاتە نزیکەی سێ ملێون و نیو دیناری عێراقی، هەتا ئەو کاتەی تەمەنیان دەگاتە ٤٥ ساڵ، ئەو کاتە ئوتوماتیکی دەچنەوە سەر یاساکەی سەرەوە و زیاتر سودمەند دەبن. (واتە ئەمانیش دەچنەوە سەر یاساکەی بغداد) ــ بەڵام هەرچی فەرمانبەری ئاسایی هەیە وەک (مامۆستا، ئەندازیار، دکتور، فەرمانبەر... هتد) بە یاسایەک خانەنشین دەبن کە بریتیە لە %٨٠ موچە بنەڕەتییەکانیان، کە کەمترین مافی تێدا ڕەچاوکراوە، چونکە هیچ خوێندنەوەیەک بۆ ساڵانی خزمەت و دەرماڵەی بڕوانامە نەکراوە!! ــ ئەمە جگە لە خانەنشینانی سەربازی کە بە بڕیاری تایبەت و پلەی جۆراوجۆر خانەنشین کراون. لەم یاسایانەدا دەبینین غەدرێکی یەکجار گەورە دەرهەق بە مافی خانەنشینانی مەدەنی و هاوڵاتیان کراوە، ئەویش بە هەژمارکردنی تەنها %٨٠ موچە بنەڕەتیەکانیانە، بەبێ ڕەچاوکردنی دەرماڵەی بڕوانامە و ساڵانی خزمەت. ئەمە لەکاتێکدا ئەم توێژە زۆرینەی کۆمەڵگا پێکدەهێنن! لە هەمو وڵاتێکێدا یاسای خانەنشینی یەکگرتو هەیە و هەمو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا بەهەمان یاسا خانەنشین دەکرێت، ناکرێت لە سیستمی دارایی هیچ وڵاتێک زیاتر لەیەک یاسای خانەنشینی هەبێت. چجای لە هەرێمێکی سێ پارێزگاییدا، زیاتر لە سێ جۆر یاسای خانەنشینی هەیە، هەر چین و توێژێکی پلە باڵا چونکە خۆیان یاسا دەشەرعێنن، هەر توێژە و بەباڵای خۆی یاسا بۆ خۆیان دەردەکەن، وە ناکرێت هەمویان (بێ جیاوازی) ئەو خەڵکە لەیاد بکەن کە بەهۆی دەنگدانی ئەو خەڵکە جەنابیان پلەی عالی مەقامییان وەرگرتوە. لەسەرەتای دروستبونی ئۆپۆزسیۆنەوە دیارترین دروشم کە بەرزکرابێتەوە، دروشمی (دادپەروەری کۆمەڵایەتی) بوە، هەر پەرلەمانتارێک لەکاتی کاندیدبونی بە (دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنەوە) ئەگەر بێتو لە ئێستادا ڤیدیۆکانی کاتی بانگەشەیان بۆ لێبدەیتەوە، هەمویان تەئکیدیان لەوە کردوەتەوە کە کاردەکەن بۆ هاوتاکردنی موچەی پلەباڵاکان لەگەڵ هاوڵاتیاندا، وە کاردەکەن بۆ نەهێشتنی خانەنشینی پلە تایبەتەکان. ئەم دروشمە ببوو بە دروشمی هەمو حزبە سیاسیەکان بە ئۆپۆزسبۆن و دەسەڵاتەوە. لەبەرئەوە; کاک و خوشکی پەرلەمانتار، ئەگەر یاساتان بۆ خۆتان دەرچواندوە و تێدا لە خەمی داهاتوی خۆتان و مناڵەکانتان بوون دەستان خۆش بێت، بەڵام ئەزیەت بکێشن و داوا بکەن کە هاوڵاتیانیش با بەهەمان یاساکەی جەنابتان خانەنشین بکرێت. ناکرێت فەرمانبەرێک پاش تەواوکردنی زانکۆ و خزمەتی زیاتر لە ٤٠ ساڵ، هێشتا بۆ خانەنشینکردنەکەی یەک لەسەر چواری خانەنشینی پەرلەمانتارێک یان پلە تایبەتێک وەرنەگرێت کە تەمەنی هێشتا ٣٠ ساڵەو تەنها ٤ ساڵ خزمەتی پلە باڵای هەیە. لە ئێستادا چەسپاندی دادپەوەری کۆمەڵاتیەتی ئەرکی هەمو هێزە سیاسیەکانە بە دەسەڵات و ئۆپۆزیسۆنەوە، هیچ داوای زۆرتان لێ ناکەین تەنها دەڵێن بە هەمان یاسای خانەنشینی خۆتان خانەنشینمان بکەن، ناکرێت یاساکە بۆ ئێوەی بە جۆرێک بێت و بۆ هاوڵاتیان جۆرەکەی تر. هەروەک چۆن لە پێناو دەرچواندنی ئەم یاسایەدا هەمو پەرلەمانتارەکانی خولەکانی پێشو و ئێستا، کە تەمەنیان گەنجە، بێ جیاوازی بیروڕا و ئایدۆلۆجیا، لەپێناو بەرژەوەندی خۆتان و داهاتوی مناڵەکانتان، هەموتان یەکتانگرتوە و لە خەمی خانەنشینی خۆتانن و تا ئاستی هەڕەشەکردن بە دەنگنەدان بەیاساکە لەبەرژەوەندی خۆتان هەڕەشەتان کردوە، ئەرک بکێشن شەڕ لەسەر ئەو خەڵکەش بکەن کە دەنگی پێداون و بەهۆی دەنگی ئەوانەوە سەرکەوتن بۆ پەرلەمان. ئەگەر ئەم کارە نەکرێت لەوەی ئێستا کە هەیە زیاتر سیاسەت و سیاسەتکردن لە هەرێمی کوردستان متمانەی خۆی لەدەست دەدا، لەمەشدا زەرەرمەندی یەکەم هێزە ئۆپۆزیسۆنەکانی جاران و ئێستایە، بەو پێیەی کە خەڵک و دەنگدەر زۆرترین ئومێدیان لەسەر هەڵچنیوون. داوای زۆرتان لێناکەین تەنها دەڵێن بە یاسەکەی خۆتان و بغداد خانەنشینمان بکەن.

      كامیل عومەر سەندیكای رۆژنامەنووسان، رێكخراوێكی پیشه‌یی فه‌رمی دانپێدانراوه‌ له‌لایه‌ن حكومەتی هەرێمی كوردستان و لەناو یاسای ژمارە (35)ی ساڵی 2007ی رۆژنامەگەریی هەرێم وەك لایەنێكی فەرمیی پەیوەندیدار بە رۆژنامەنووسان ئه‌رك و به‌رپرسیارێتییه‌كانی جێگیركراوه‌، به‌م جۆره‌ش تاكە سەندیكایەكی پیشەییه‌ كە حكومەتی هەرێم وەك نوێنەری رۆژنامەنووسان مامەڵەی لەگەڵ دەكات.  به‌پێی ناوه‌ڕۆكی یاسای ژماره‌ (4)ی ساڵی 1998ی سه‌ندیكای رۆژنامه‌نووسانی كوردستان و یاسای رۆژنامه‌گه‌ری كوردستان، دەبوو ئەم سەندیكایە نوێنەرایەتی راستەقینەی هەموو رۆژنامەنووسان بكات‌و سەربەخۆیی و به‌رگریكردن له‌ كاركردنی رەنگبداتەوە‌و، بوێرانه‌  دەنگی بڵندی رۆژنامەنووسان بگه‌یه‌نێت، به‌بێ‌ جیاوازی لە ئینتیمای سیاسی‌و ئایدۆلۆژی، بەڵام وەك بینیمان‌و دەبینین: یەكەم: ئەم سەندیكایە وەك كۆی سەندیكا‌و ئەنجوومەن‌و كۆمسیۆنەكانی دیكە، خراوه‌ته‌ خزمه‌ت سیستمه‌ سیاسییە ناتەندروستەكه‌ی هەرێم ‌و دابەشكاری‌و پشكی حزبی بەشێوازێكی ئاشكرا ره‌نگڕێژی به‌رێوه‌بردن و به‌رنامه‌ و كاره‌كانی كردووه‌، بۆیه‌ نوێنەرایەتی راستەقینەی كۆی رۆژنامەنووسانی هەرێم ناكات. دووەم: ئەم سەندیكایە، له‌بری جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كانی وه‌ك له‌ بڕگه‌ی (7)ی مادده‌ی (4)ی یاساكه‌ی دا هاتووه‌ "داكۆكیكردن له‌ بنه‌ماكانی دیموكراسی و ئازادییه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كان و ئاشتی و مافه‌كانی مرۆڤ"  له‌ ئه‌ركه‌كانی سه‌ندیكایه‌، بووه‌ته‌  فەرمانگەیەك بۆ تۆماری ئه‌ندامێتی رۆژنامه‌نووسان ‌و، وەك خۆیان دەڵێن: زیاتر لە هەشت هەزار ئەندامی رۆژنامه‌نووسییان هه‌یه‌، ئه‌مه‌ لەكاتێكدا رۆژنامەنووسان قەیرانی رێكخراوێكی داكۆكیكاریان هەیە له‌ مافه‌كانیان، تەنانەت بەشێكی گرنگ لە رۆژنامەنوسە پیشەییەكان، ئەندامی ئەم سەندیكایە نین‌و بەنوێنەر‌و داكۆكیكاری خۆیانی نازانن. سێیەم: سه‌ره‌ڕای گرنگی تۆماری دۆسییه‌كانی پیشێلكاریی و بڵاوكردنه‌وه‌ی راپۆرت و به‌یاننامه‌ له‌ باره‌یانه‌وه‌، سه‌ندیكای رۆژنامه‌نووسان ساڵانه‌ یان شەش مانگ جارێك ئاماری پێشیلكارییەكانی دژ بە رۆژنامەنوسان بڵاودەكاتەوە، به‌ڵام بەبێ‌ ئەوەی هەڵوێستیكی تووند‌و جددی و كاریگەر‌و به‌رجه‌سته‌ دژ بە بكەری ئەو پێشێلكارییانە بنوێنێ‌ كه‌ پێكدێن له‌ دەسەڵاتی سیاسی‌و دەزگا ئەمنیەكان و دادگاكان. چوارەم: له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی سه‌ندیكا تیرۆركردنی پێنج رۆژنامه‌نووسه‌كه‌ (سۆرانی مامه‌حه‌مه‌، سه‌رده‌شت عوسمان، كاوه‌ گه‌رمیانی، عه‌بدولستار تاهیر شه‌ریف، ویدا حوسێن)ی له‌ راپۆرته‌كانی خۆی تۆمار و بڵاوكردۆته‌وه‌، هاوكات نه‌یتوانیوه‌ بوێرانه‌ دژ به‌ تیرۆركردنیان بووه‌ستێته‌وه‌ و داوای جوڵاندنی كه‌یسه‌كانیان بكات له‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان و دادگاكان، جگه‌ له‌وه‌ش، له‌ یادكردنه‌وه‌ و ناوهێنانی رۆژنامه‌نووسانی تیرۆركراودا له‌ زۆنێكی حزبییه‌وه‌ بۆ زۆنێكی حزبی دیكه‌ جیاوازی و چاوپۆشی كردووه‌.   پێنجەم: ئەم سەندیكایە له‌ ئاست مافه‌ پیشه‌ییه‌كانی رۆژنامه‌نووس په‌یوه‌ست به‌ گرێبه‌ست و كاتژمێره‌كانی كار و مافی دایكایه‌تی و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی یه‌ك لایه‌نه‌ی گرێبه‌سته‌كان له‌لایه‌ن ده‌زگا راگه‌یاندنه‌كان، جۆرێك له‌ بێ ده‌نگی و چاوپۆشی هه‌ڵبژاردووه‌، لەكاتێكدا لەیاسای رۆژنامەگەریی ئەو دەسەڵاتەی پێبەخشیووە‌و وەك لەیاساكەدا هاتووە"پێویستە دەزگاكانی رۆژنامەگەریی‌و بەڕێوەبەرایەتی رۆژنامەكان، پابەندی هەموو ئەو مافانەبن كە لە یاسا بەركارەكان‌و گرێبەستی پەسەندكراو لەلایەن سەندكای رۆژنامەنووسان بۆ رۆژنامەنووسان دیاریكراوە". شەشەم: بەپێی بڕگەی یەكەم‌و دووەم لە ماددەی هەشتەمی یاسای رۆژنامەگەریی هەرێم، نابێ‌ بەبێ‌ ئاگاداری سەندیكای رۆژنامەنوسان، رێكاری یاسایی بەرامبەر رۆژنامەنوس بگیرێتەبەر‌و لێكۆڵینەوەی لەگەڵ بكرێ‌، كەچی چەندین رۆژنامەنووس ئەم پێشێلكارییەی بەرامبەر كراوە‌و سەندیكاش بێدەنگ‌و بێهەڵوێست بووە لە بەرامبەریان، بێ هه‌ڵوێستی سه‌ندیكاش له‌و كاتانه‌دا وه‌ك پێكردنی گڵۆپی سه‌وزه‌ بۆ درێژه‌ی پێشێلكارییه‌كان. سه‌ره‌ڕای خستنه‌ڕووی ئه‌و هۆكارانه‌ی سه‌ره‌وه‌ كه‌ دەیسەلمێنن ئەم سەندیكایە نەیتوانیووە نوێنەر‌و دەمڕاست‌و داكۆكیكاری راستەقینەی رۆژنامەنووسان بێت، هۆكارێكی گرنگی دیكە هەیە، ئه‌ویش ناشەرعی بوونی نوێنەرایەتیكردنی سه‌ندیكایه‌ له‌ ماوه‌ی پێنج ساڵی رابردوو تا ئێستا، چونكه‌ پێنج ساڵە ئه‌م سه‌ندیكایه‌ ئێكسپایه‌ر بووە‌و لە ساڵی 2011ەوە كۆنگرەی نەبەستووە، لەكاتێكدا بەپێی پەیڕەوی كاركردنی، دەبێ‌ ئەم سەندیكایە هەر چوار ساڵێك جارێك كۆنگرەیەك ببه‌ستێت و دەستەیەكی نوێ‌ بۆ بەڕێوەبردن هەڵبژێرێت. لەهەمووی سەیرو سەمەرەتر، ئەوەیە دەستەی بەڕێوەبەری ئەم سەندیكا ئێكسپایەر‌و ناشەرعیە، شەرعیەت بەخۆیان دەدەن دەست بۆ مەلەفێكی هەستیاری وەك پێكهێنانی "ئەنجومەنی باڵای میدیا لە هەرێم" ببەن، بەپاساوی ئەوەی كاری رۆژنامەنووسی رێكدەخەنەوە، لەكاتێكدا ئەم سەندیكایە خۆی پێویستی بە رێكخستنەوە ‌و شەرعیەت هەیە‌و بەهیچ یاسا‌و پێودانگێك بۆی نییە كار بۆ پێشنیازكردنی هیچ پرۆژە‌و دەركردنی هیچ یاسایەك بكات، به‌ تایبه‌تتریش له‌ دۆخێك كه‌ خۆی پێویسته‌ لایه‌نێكی داكۆكیكار بێت له‌ مافه‌كانی رۆژنامه‌نووسان و ئازادی راده‌ربڕین.  بۆیه‌ پوختەی قسە ئەوەیە، سەندیكایەك‌ پێنج ساڵ ئێكسپایەر بووبێت‌و لەماوەی نۆ ساڵی رابردوویدا لە ئاست بەرپرسیارێتیدا نەبووبێ‌ بەرامبەر بە رۆژنامەنووسان‌و مافەکانیان،  نەیتوانیبێ‌ چاودێری جێبەجێكردنی یاسا بەركارەكانی كاری رۆژنامەنووسی بكات، ئیدی چ ئومێدێكی لەسەر هەڵدەچنرێ‌‌و چۆن بە گومانەوە لە هەنگاوەكانی ئێستا و داهاتووی نەڕوانرێ‌؟!

 زانا توفیق بەگ بۆ ئەوەی ئەو جیاوازیانە ڕوون بکەینەوە کە ئایا ئەوەی ئێستاکە لە عێراق دا دەگوزەرێت هە مان ئەوو ڕووداوانەیە کە پێش چەند ساڵێك لە هەندێ لە ووڵاتە عەرەبێکاندا ڕووی داو ناونرا بەهاری عەرەبی؟  لێرەدا پێویستمان بە بەراووردێکی بابەتی و واقیعیانە هەیە لەگەڵ ڕاپەڕینەکانی خەڵکی عێراقدا پێویستە سەرەتا بەم تێزە دەست پێ بکەین.   ساحەی تەحریری میسر خۆپیشاندەران داوای کۆتای هێنانی دەسەڵاتی مبارەك و رۆیشتنی لەسەر عەرشی دەسەڵات دەکرد زۆر ڕاشکاوانە داوای گۆڕینی سەرۆکایەتی کۆماری میسریان دەکرد   . هاوکات پێشەنگی خۆپیشاندەران بریتیی بوون لە خوێندکاران وقوتابیانی زانکۆکانی میسرو توێژاڵەکانی  کۆمەڵگای میسری بەتایبەتی دکتۆری زانکۆکانی (قاهیرەو عین الشمس) لە میسر وە سەندیکاکانی پارێزەران و خەڵکی بی دەرامەتی ناو کۆڵانە داروخاوەکانی کۆمەڵگای  میسری واتە بە کورتی گووتاری خۆپیشاندەران بریتیی بوون لە داواکردنی بنیاتنانەوەی ووڵاتێکی مەدەنی کە جۆرێك لە عەدالەتی کۆمەڵایەتی دەستەبەر بکا،هاوشان هە موو دروست کەری  داواکارێکانیان لە ڕێگای بەشێکی پارتە سیاسێکانەوە بوو کە پێشتر لەلایەن دەزگاکانی سەرکوتکردنی سەر بە (حسنی مبارك) سەرکووت کرا بوون لەوانە گروپەکانی سەر بە ئیخوانەکان و بەتایبەتی  لێرەدا گرنگە باسی ڕۆڵی  ئیسلامیە ئوسولێ کانیش بکەین کاتێک کە راستەوخۆ تێکەڵی خۆپیشاندەرانی گۆرەپانی تەحریر ببوون لە میسر، بەڵام رێگەی ئەوەیان پێ نەئەدرا لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە کە ئامانجی ڕوونی داواکارێکانیان بگوڕن بۆ بەرژەوەندی ئیخوانەکان جگەر لە بەشداریان نە بێت لە هەڵبژاردنەکانی میسردالە دوای رۆیشتنی (مبارەک) ، هەرچەندە لە دوای دەرچوونیان جارێکی تر گۆرەپانی تەحریر ئەوانیشی گۆڕی دیارە ئەم حکایەتە راستەقینە بۆ خۆپیشاندەرانی خەڵکی تونس هاوکات راستە هەرچەندە   تونسێکان لەپاش رۆیشتنی(زینعابدین بن علی) لە دەسەڵات،گروپ و رێکخراوەکان و پارتە سیاسێکان دەورێکی کاریگەریان هە بوو لە گۆڕینی سیستەمی سیاسی و اداری لە تونس دا دەرئەنجام دەسەڵاتی سیاسی کەوتە دەست  (بزوتنەوەی نەهەزەی ئیسلامی) بەڵام ئەوان بەشیوازێکی زۆر پراکماتیکی سیاسەتی دەوڵەتیان بەڕێوە برد تەنانەت هەندێك لە سیاسیە فەرەنسێکان بەشێکی زۆر لە میدیاو رۆژنامەنووسەکانی ئەوروپایەکان زۆربەی  ڕاپۆڕتی هەواڵ و  سەردێری رۆژنامەکان و دەزگاکانی بینراو بە شێوەیەکی سەڕسوڕهێنەری باسی شێوازی بەڕیوەبردنی ووڵاتی تونسیان دەکرد لایان اعجاب بوون. چونکە گۆرانکاریان لەیاسا مەدەنێکان تونس دا نەکرد توانیان جورێك لە خۆ کرانەوە دروست بکەن بتوانن لەگەڵ جۆری سیستەمی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگای تونسی دا بگونجێن کە زیاتر لەژێر هەژموونی ووڵاتی فەڕەنسادا بوون.  ئەمە بەشێوەیەکی واقیعیانە دوو نمونە زیندوی شێوازی گوڕانکاری بوون بە ڕێگای خۆپێشاندان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دا. با بزانین تاچ ئەندازەیەك وێنەکانی خوپێشاندانەکانی خەڵکی عێراق زۆر جیاوازترە لەو تابلۆیانەی کە لە (میسرو تونس،یەمەن ،سوریا،سودان)  ڕووی دا  کە ئێستای عێراق لەچ هەلومەرجێکداگوزەر دەکات . بابێنە سەر  گۆڕەپانی تەحریری بەغداد لێکەوتە و ئاڕاستەو دەرهاویشتەکانی لەگەڵ بەهاری عەرەبی دا ئاسمان و ڕێسمانە بەتایبەتی خاڵە جیاوازەکانی زۆر زیاترن لە خاڵە هاوبەشەکانی،  چونکە لێرە ئامانجی خۆپیشاندەران نەزانراوە هەریەك لەئاوازیك دەخوێنی ڕاستە خۆپیشاندانەکە جورێک لە خۆرسکی پێوە دیارە دەرئەنجامی کەڵکەبووی ئەو شێوازە خراپەی بەڕیوەبردنی ووڵاتە بەتایبەتی دروست کردنی فیگەری  پیاوانی ئاینی بۆ بەڕیوەبردنی ووڵات و داڕێژەری سیاسەتی حکومەت. هەر بوویە  کێشەسەرەکێکەی خوپێشاندەرانی خەڵکی عێراق لە بنچینەدا بە بڕوای من بریتیە لە جیاوازی مینتاڵێتی گشتی کۆمەلگای عێراقی لەگەڵ کۆمەڵگاکانی تری وەکو (میسرو تونس) ئەوانی تر.  چونکە کێشەی سەرەکی لەناو ئەم کۆمـەڵگایەدا   بریتیە لەو یاساو رێسایانەی کە خەڵکی عێراق مەشروعێت ئەدا بە پیاوانی ئاینی وە هاوکات ئەم فیگەرە مەزهبیانە دەکاتە ، فریاد ڕەسی خۆپیشاندەران کە ئەوانیش لەژێر ناوی مەزهەب و دیندا ئاڕاستەی خۆپیشاندەران دەگوڕن بەشێوازی پلانی تایبەت و بەرژەوەندی مەزهەب و ووڵاتانی ایقلیمی وە پیاوانی ئاینی لە ڕێگەی مزگەوتەوە ئەو کاریگەرییە راستەقینەیەیان لەسەر ئاستی شەقام دروست کردوە وە جورێك مەشروعێتیان وەرگرتووە لەڕێگەی حەوزەی دینێکانەوە هاوشان  دەسەڵاتێکی روحی موقەدەسیان بە خۆیان داوە کە  تەوژمی خۆپیشاندانەکان بگۆڕن بۆ جۆرێکی تر کە خۆیان مەبەستیانە ئەمە خاڵی جەوهەری پێچەوانەی بەهاری عەرەبی بوو کە هیچ دەسەڵاتێکی دینی بێت یان دەرەکی توانای گۆڕینی داواکارێکان و تەوژمی خۆپیشاندانەکانیان نە بوو.   خۆپیشاندەرانی عێراق ناتوانن ، کۆنترۆڵی ئامانج و ئاڕاستەی خۆپیشاندەران خۆیان بکەن لێرەدا ئەمە جۆغزێکی ترسناک و مەترسیدارە . بۆ ئەوەی زیاتر تێگەیشتمان لە دۆخی عێراق هەبێت لێرەدا  هاوشێوەیەکی  لە یەکچوومان هەیە لەگەڵ دۆخەکەدا بۆ چارەسەری دۆخ ئێستای خۆپیشاندەرانی عێراق دەتوانین سودی لێ وەربگرین کە ئەویش بریتیە لە شەڕی ناخۆی لوبنان کە ئەویش سەرەتای ململانێکان بە دین و مەزهەبەکان دەستی پێ کرد ئەویش بەهۆی  کەڵەکە بوونی تەرەکوماتی کۆمەڵی قەیرانی سیاسی و کۆمەڵایەتی هاوکات جیاوازی چینایەتی مەزهەبی بوو تەنانەت  لە نێوان گەڕەك و شوێنە  نیشتەجێ بۆکاندا بە زەقی دەبینرا  لەشاری  بەیروت و دەوروبەری دا، پاشان   ناڕەزایەتێکانی خەڵك دەستی پێ کرد  بوە هۆکاری شەڕێکی خوێناوی هەشت ساڵەی نێوان پێکهاتەکانی لوبنان وەکو (سونی،شیعی،مارونی واتە مەسیحێکان،دورزێکان،فەلەستینەکانی نیشتەجی شاری بەیروت)  وە هەندێ ووڵاتی تر لەسەر زەوی لوبنان خەریکی ململانیێ یەکتر بوون  وەکو ململانیێ (عێراق و ئێران) لە رێگای (حزب للە و جەماعەتی میشل عون) ململانێی (فەلەستێنکان و ئیسرائیل) کێشەکانی (سونەو شیعەو مارۆنێکان)  لە دەر ئەنجامدا داواکاری خۆپیشاندانەکانی لوبنان لە داواکردنی چاکسازی و خۆشگوزەرانی دورخستنەوەی دەستی بێگانەو فەراهەم کردنی هەلی کار بۆ گەنجەکانیان گۆڕا بۆ ڕاوەستانی شەڕی ناخۆی لوبنان وە کۆمەڵگای لوبنانی زیاتر لە سەد ساڵ پاشەکشەیان کرد جگە لە ئاوارە بوونیان بۆ ووڵاتانی دووهەم سێ هەم وە  دۆخەکەیان بە جۆرێك گوڕا هیچ کەس و ووڵاتێك ئیرەی بە خەڵکی لوبنان  نەدەبرد تا بەستنی پەیمانی (گائف) لە سعودیە ڕاوەستانی شەڕی ناخۆی لوبنان،  جگە لە خەسارەتێکی گەورەی مرۆڤایەتیان لێ کەوت. کە من وەکو لایەنێکی مرۆڤدۆست ئاواتەخواز نیـم دۆخی  کۆمەڵگای عێراقی بە هەمان دۆخی لوبنان دا تێ بپەڕێت . وەهەوڵ بدرێت ئەگەر بە رێژەیەکی کەمیش بێت دۆخی دارایی هاونیشتمانی چاك بکرێت و چارەسەر بدوزرێتەوە، بۆ ئەوەی تیشکی ئەو شەڕە نەگاتە هەرێمی کوردستان چونکە هەندێ بووچوونی سیاسی هەیە دەڵێن ئەگەر شەڕ بکەوێتە بەغداد ئەوا ئێمە دەتوانێن دۆخی سیاسی هەرێمی کوردستان سەقامگیر تر و باشتر بکەین هەنگاو بنێین بەرەو دروست کردنی دەولەتێکی سەربەخۆ هەرگیز من وای نابینم دۆخەکە بەو شێوازە هەنگاوی ایجابی بنێت چونکە ئەگەر لە هەر چوار دەورت ئاگر بێت بەچ میکانزمێك  دەتوانێت بە ئارامی پروسەی سیاسی و قەوارەی هەرێم بپارێزیت یان   پریشکی ئەو ئاگرەت بەر نەکەوێت بەتایبەت ئەگەر بۆ ناسەقامگیری هەلوومەرجی ئاسایشی سیاسی هەرێمی کوردستان بێت من پێم وا نیە تورکیا یان ئێران بەو ئاسانیە لێ گەڕێن  کوردستان ئارام و بێ کێشە بێت  هاوکات بۆ ئەوەی  لە دۆخەکە باشتر حالی بین گرنگە لەم دەستەواژەیەی ئەوروپێکان  تێبگەین کە بۆ دۆخێکی نامەوار بەکاری دەهێنن دەڵێن.     (لەکاتی کێشەدایان ڕووداو هیچ  پەیوەندی بە پێکەنین و گریانەوە نیە ئەوەندەی پەیوەندی بە تێگەیشتنی واقیعەوە هەیە) بۆ پشت ڕاست کردنەوەی ئەم دەستە واژەیە هیگڵ بیرمەند دە لێت (هەرچی واقیعە ئەقڵانیە).    

‎گۆران قادر ‎لەپاش بەئامانجگرتنی (قاسم. سولەیمانی) فەرماندەی هێزەكانی قودسی ئێران لەلایەن ئەمریكاوە ودواتریش وەڵامی ئێران بەئاراستەكردنی ژمارەیەك موشەك ڕووەو بنكە سەربازییەكانی ئەمریكا لەناو عێراقدا، هەرچەندە ئەم كردانە سەربازین وئامانجی دیاریكراویشیان هەیە، بەڵام لەلایەكی دیكەشەوە جۆرێكن لە كورتەنامە (مەسج)ی سیاسی، وە هێرشە موشەكییەكەی ئێرانیش دەكرێت وەك مەجێكی سیاسی ئەم ئاماژانەی تێدا بخوێنرێتەوە : ‎١- دڵنیاكردنەوە وهێوركردنەوەی ناوخۆیی : ‎بۆ هێوركردنەوەی جۆش وخرۆشی ناوخۆی ئێران وخاڵیكردنەوەی هەڵچوونی باری دەروونی ئێرانیەكانە بۆ لەدەستدانی یەكێك لە سەركردە دیارەكانیان. ‎٢- داخستنی كەیسەكە : ‎بەپێی ووتەی وەزیری دەرەوەی ئێران ئەمە تۆڵەی كوژرانی (ئاغای سولەیمانی)یە، وهەر لەو ووتەیەدا ووتی ئەگەر ئەمریكا جارێكی دیكە زەبرێكی دیكە لە ئێران بوەشێنێت، ئەوا ئێرانیش دەستەوسان نابێت و وەڵامی توندی دەبێت، كە ئەمەش ئاماژەیە بۆ داخستنی كەیسەكە لەم ئاستەدا. ‎٣- خواستی كاری دیبلۆماسی : ‎ئێران پێشتر بە موشەك چەند ئامانجێكی پێكاوە لە دەرەوەی خاكی خۆی كە ڕێژەی پێكانەكان زۆر باشتر و ووردتربوون وەك لەهی ئەمجارە، بەڵام. لاوازی زەبرەكە وبەكارهێنانی وەها شێوازێك لە لێدان دەریدەخات كە ئێران خوازیاری دەستپێكردنی كاری دیبلۆماسیە. ‎٤- ئێرانی سەركەوتوو نەك شكستخواردوو : ‎وەشاندنی ئەم زەبرەی ئێران بەم جۆرە شەرمنانەیە ئاماژەیەكە بۆ هەوڵدان بۆ داخڵبوون بە كاری دیبلۆماسی وپرۆسەی دانوستان وەك سەركەوتوو نەك وەك شكستخواردوو، كە لە ئێستاشدا هەوڵ هەیە بۆ كۆتاییهێنان بە گرژییەكانی ناوچەكە ولێك نزیككردنەوەی ئەمریكا وئێران. ‎سەرنجی كۆتایی بۆ دۆخەكە ئەوەیە كە لەم ئاڵۆزیانەی نێوان ئەم دوو ووڵاتەدا دوو خاڵی سەرەكی هەیە كە یەكێكیان جێگیرە وئەوی دی گۆڕاوە، بابەتە جێگیرەكە ئەوەیە كە ئەمریكا ئامادە نیە دەستبەرداری بنكە وبارەگا سەربازییەكانی ببێت لەناو عێراقدا وبۆ ئەم مەبەستەش كاری تەواو وجدی دەكات وهەموو ڕێگەكان دەگرێتەبەر، وە بابەتە گۆڕاوەكەش ئەوەیە كە بەم شێوازە شەرمنانەیە لە زەبر وەشاندن بەبێ ئەوەی كە هیچ زیانێكی ئەوتۆی لێبكەوێتەوەدیارە ئێران هەوڵیداوە كە قەیرانەكە لە دۆخی ئاڵۆزیەوە بگوازێتەوە بۆ دۆخێكی كراوەتر وبە ئاراستەی دۆزینەوەی چارەسەر كە لەلایەكەوە جۆش وخرۆشی ناوخۆیی پێدامركێنێتەوە ولەلایەكی تریشەوە ڕێ خۆش بكات بۆ بە گەڕكەوتنی هەوڵەكان لەلایەن ووڵاتانی دیكەوە بە ئاراستەی لێك نزیكبونەوە ودانیشتن. ‎ئەوەی لەسەر عێراق پێویستە بكرێت هەوڵدانە بۆ پاراستنی سەروەری عێراق ودوورخستنەوەی مەترسی بەرپابوونی جەنگ لەسەر خاكی عێراق تا چیتر گەلانی عێراق زیانی زیاتریان بەرنەكەوێت. ‎ئەوەی لەسەر كوردیش پێویستە لەم دۆخەدا لە پلەی یەكەمدا یەك گوتاری ویەكخستنی سەرجەم هەوڵ وتواناكان بۆ پاراستنی بێلایەنی هەرێمی كوردستان وتێكنەچوونی دۆخی ئارامی هەرێمەكە، ئەمەش بە هەوڵی سەرجەم هێزە سیاسییەكان وحكومەتی هەرێمی كوردستان دەبێت.  *‎ماستەر لە زانستە سیاسییەكان

 عەلی کەریمی ئێران بەهەموو حیسێبێک تاریخی مەسرەفی تەواو بووە. چەند رۆژ پێش، ئەمریکا لە کردەوەیەکی زۆر لە ناکاو و بە زەبر، گەورە ژنرال و پیاوکوژی کۆماری ئیسلامی قاسم سولەیمانی، لە نیوەی شەودا پارچە پارچە کرد و لەتوکوتەکانیان بە سندوق ناردەوە بۆ ئیمامی ئۆمەت و فرمێسکەکانی ئیمام بە بەرچاوی هەموو جیهان بۆنی ئاگر و غەزەبی تۆڵەی لێوەدەهات. لە سناریۆیەکی شینی ئیمام حوسێنانەدا و ژێر پێ کەوتنی دەیان کەس لە خەڵکی ئێران و قوڕی هەموو ئێران بەسەر کردن لە نیوەی شەودا لەتوکوتەکانیان لە چاڵ نا. پێش چاڵ کردنی وەک فەرهەنگێکی عەشیرەتی تا تۆڵە نەکەینەوە ناینێژین، چەند موشەک رەوانەی عێراق و هەولێر کرا و هەواڵی ئاگری شەڕیکی گەورە بە گوێی گۆی زەویدا دادرا و زۆربەمان تا بەری بەیان چاوەڕێی یاری پلەی ستێشنەکەی ساڵی ٢٠٠٣ بووین کە بە نیوە شەو سەدامی پێ رووخا و لەناویان برد. بەری بەیان سەرۆکی ئەمریکا دڵنیای کردین بچین بنووین و سبەی قسەمان بۆ دەکا و رایگەیاند کەس نەمردووە و موشەکەکان شتێکی واش نەبوون. رێک وا دەرچوو، بۆ چەند کاتژمێریك نرخی نەوت و ئاڵتون چوونەسەریان بەخۆوە بینی و دواتر وەک خۆی لێهاتەوە. ئیمامی ئێران بەیانی زوو گووتی جارێ زلەیەکمان لە ئەمریکا سرەواند و دواتر تۆڵەی تریش دەکەینەوە. بەم کارەی دۆی شەو بە خەیاڵی خۆیان شەقامی ئێران جارێ ئارام کرایەوە و کەف وکوڵەکانیان دامرکاندۆتەوە. هەڕەشەی پیتاندن و دەسپێکردنەوەی سەلاحی ئەتۆمی هەڕەشەی هەرە گەورەی هەردوو لای ئێران و ئەمریکایە، ئێران دەڵی دەست پێدەکەمەوە  وئەمریکاش دەڵی بیکەی لەناوت دەبەم. هەر ئێستا سەرنجام ئاغای ترامپ هاتوو قسەی کرد و هەرچی پیاوی عەسکەری و سیاسی و ئەمنی خۆی هەبوو لە پشت سەری وەستا بوون، بە وەی کە ئێران هەرگیز بە سلاحی ئەتۆمی ناگات بە بێ سەلام و علێک دەستی پێکرد. ئەو بە دڵنیایی باسی بێ زیانی خۆیانی کرد لە هێرشی شەوی رابردوو، تەنیا هەڕەشەی لە ئێران کرد کە نابێ دەست بە دروست کردنی چەکی ئەتۆمی بکاتەوە. بیانووی چەکی ئەتۆمی بەرای من هەنگاوی داهاتووی ترامپ دەبێ بۆ کۆدەنگی هاوپەیمانان. ئەمریکا هەروەک لە ساڵانی ٨٠ زانیاری هەڵەی هەبوو لە سەر سۆڤیەت و لێی تۆقیبوو هەر ئێستاش لە نەبوونی زانیاری دروست لەبەر گەورەیی و پانتایی خاکی ئێران حەز ناکا بە تەنیایی رووبەڕووی ئێران ببێتەوە. لە هەنگاوی داهاتوو کاری ئەمریکا دەبێتە کۆدەنگی و هاوپەیمانێکی فراوان لە سەرتاسەری ناوچەکە وئوروپا و کانادا و ئوسترالیا بۆ بەگژداچوونەوەی بە کۆ، دژی ئێران. هەروەک باوە و دەیبینین زۆربەی جاران کاری راوێژکاران لە سیاسەت بە زۆر هۆکار راست دەرناچن و لایەنێک بە چەواشەدا دەبەن.  هەر ئێستا بە هەموو  لێکدانەوەیەک ئەگەر هەر هەمووی سناریۆ و موئامرە نەبووبێت، دەبوو ئەمریکا دژکردەوەیەکی توندی دژی ئێران کردبا، بۆ نەیکرد؟! ئەمریکا لە هەلێک دەگەڕێ کۆدەنگێکی جیهانیی تەواو دژی ئێران دروست بێت و بە کورتی ئاغای ترامپیان قەناعەت پێنەکراوە کە شەڕی ئێران بە تەنیا بەوان دەکرێ و ئێران ئەوە نییە کە خۆی لێ وێنا دەکا و ئەو شێرە نییە کە دونیای تۆقاندووە، ئەوان واتا ئێران زۆرتر فەقیر کوژ و تەنیا ئازان بۆ خەڵکی بێدەرەتان و بێدەسەڵاتی خۆیان و زۆرتر لەوەی کە شەڕ بکەن بە درێژایی مێژوو بە درۆ و فێڵ وناجوامێری، دوژمنی خۆیان شکست پێداوە و رێوی سفەتانە پەنایان بۆ حیلە و خەنجەر لە پشتدان بردووە. ئێران وەک عیراق و سەدام گەر شەڕی لە گەڵ بکرێ زۆر زوو چۆک دادەدا بەس تا ئێستا راوێژکارانی ئاغای ترامپ نەگەیشتوونە ئەوەی ئازایانە بریار بدەن و ئەو هەموو خاوە خاوە نەکەن لە بەگژداچوونەوەی گەورەترین دەسەڵاتی تروریستان لە سەرتاسەری جیهان. خۆ ئەگەر یارمەتی خەڵکی بێزار و ماندووی ئێرانیان دابا لە هاتنە سەرجادە و توڕەیان لە مانگی رابردوو دەکرا زۆر بە ئاسانتر بە دەستی کۆمەڵانی خەڵک خۆیان لە کۆڵ شەڕی مەلایان کردباوە، تەنانەت رازی نەبوون بۆ چەند رۆژێک هێلی ئینترنێتیان بۆ دابین بکەن تا وەکو لە پەیوەندی لەگەڵ جیهاندا بەردەوام بن و دەنگیان بگاتە هەموو لایەک و وا بەئاسانی سەرکوت نەکرێن!  هەڵبەت ئەوەش هەیە هەرچی دەگڕێتەوە سەر خودی ئەمریکا و بەتایبەت ترامپ، رەنگە زۆریش بە زەرەری نەبێ مانەوەی ئێران و پارە پەیدا کردن پێی!

مهاباد قەرەداغی - زوو بنوو ! لە جەنگی مۆدێرندا دوای نیوەشەو سەعات سفری دەستوەشاندنە. تۆ لەو کاتەدا لە خەوی قووڵدا بە و یەک زەڕەش مەترسە چونکە وەک تاک تۆ بە ئامانج نەگیراویت و ئیحتیمالی بەڕێکەوت بەرکەوتنیش یەک لە سەدملیۆنە. - زوو لە خەو هەستە، بەڵام یەکەم کار کە دەیکەیت گوێگرتن نەبێ لە هەواڵی جەنگ. ڕۆژی یەک جار گوێ لە هەواڵەکان بگرە تا ئاگادار بیت، بەڵام گوێ لە شیکاری سەربازی و سیاسی و ئەمنی هیچ چاودێرێک مەگرە چونکە ڕاست نین و زندۆقت دەبەن. - هێمن و ئارام کاری ڕۆژانەی خۆت بکە! ترس و شڵەژان وزەی خراپت بۆ کێش دەکات و لەوانەیە ئاراستەی ساروخەش بگۆڕێت بۆ لات! - وێنە و هەواڵی دژواری کوشتوبڕ بڵاومەکەرەوە و مەبە بە پەیامنێری تووندوتیژی و مەرگ، بە پێچەوانەوە لەو کاتانەدا گوڵ و گۆرانی و نوکتە و قسەی خۆش بڵاو بکەرەوە. - بازاڕ مەوروژێنە و گرانی دروست مەکە بە عەمبارکردنی زەخیرە، دڵنیابە لە برسا نامریت، بەڵام گەر وا بکەیت ئەگەری ئەوە هەیە لە ترسا بمریت. - سەعییەکەت بکە گەر قوتابیت، هیوای ئەوە مەخوازە بەهۆی چەند موشەکێکەوە دەرگاکانی خوێندنگەکان دابخرێن. - بڕوا بە وتی وتی مەکە و ماڵی خۆت بەجێمەدێڵە و ڕاکەیت، چ لە گۆڕێ نییە و نابێت، موشەکی نوکە زیرەکن و ڕێی ئامانجی خۆیان شارەزان. -بیر لە شتی باش بکەرەوە و بۆ کوردستان نزای باش بکە. بۆ نمونە بیکە بە خوو هەموو سەرسەعاتێ بڵێی خوایە کورد و کوردستان بپارێزە. ئایا دەزانی نزا وزەیەکی پۆزەتیفە و کاریگەری باشی ڕۆحی هەیە؟ وزەناسەکەن جەخت دەکەنەوە ئەگەر هەزار کەس پێکەوە بە هەمان هێزی باوەڕەوە نزا بکەن کێو بجوڵێت کێو دەجوڵێت! با ئێمەش بۆ کورد و کوردستان ئەو وزەیە بکەین بە پارێزەر و بەرگریکار، مادام فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانمان نییە. خوایە وەتەن ئاواکەی

 نەبەز جەلال  ئەوانەی عەقڵیان لە چاویاندایەو بەدەم ئەبێژن. ھیچ جیاوازییەکیان نییە، لەگەڵ: ئەوانەی عەقڵیان لەسکیاندایەو بەدەم ئەچێژن. گەمەی سیاسی دۆخەکە لە ئێستادا جگە لە چاوبەستکردن و کڵاو کردنەسەری زۆرینەی ناوچەکە ھیچی تر نییە، مەرام و ستراتیجی بەرژەوەندی زلهێزەکان لە ڕۆژەھەڵاتی ناوین زۆر زۆرتر دەخوازێ لەوەی بە پراکتیک و بەرکەوتن، ھەنگاوی سیاسی و سەربازی بەرچاوی بۆ دەنرێ. ئەوەی دەبینرێ دەرئەنجامی جۆرو توانستی ئەزموونی خەبات و ژیانی سیاسی خەڵکی ئەم ناوچەیەیە، بەدڵنیایش لەوە زیاتریشیان بۆ بەرھەم ناھێنرێ و ھەڵناسوڕێندرێت.! ئەمەشە گشت ڕێ و ڕێچکە سیاسییە لادەرەکان، لە دەروازەی ھەمەچەشنەوە دهێنێتەوە سەر تولە ڕێی خۆبەدەستەوەدان و بچوکردنەوە و ئیشکردن لەسەر کڵاونانەسەری یەکترە بۆ براوەی یەکەم لەدۆخەکەو، وەرگرتنی هێزی  باڵادەستی بازنەیی و دوبارە پەیمان بەخشینەوە بە ژێر دەستەیی سیاسی دروستکراو، بەردەوامی خۆڵکردنە چاوو چاوبەستن و بێدەنگی قبوڵکردنی دۆخێکی سەپاوی  مەحکوم بەئەرک و جێبەجێکردنی بەرژەوەندییەکان بۆ مانەوە .!   گەر ڕاستگۆبین دەزانین، مێژووی حوکمی ناوچەکە هاوتەریب لەسەر  بنەمای دەستاو دەستی دەسەڵاتی کارتۆنی و ژێر دەستی سیاسیدا دروستبووەو بە هەردوو ویستی ململانێی بڕوا و بوونی قۆناغیدا تێپەڕیوە. بەرکاری ئەم سیستمی بەڕێوەبردەنەی ئێستەشمان درێژکردنەوەی هەمان  پرۆسەی بەهێزکردن و ساغکردنەوەو دروستکردنە بۆ لادان و تۆکمەبوون لە داهاتوو. بەردەوامی ئەم خوە سیاسییەشە وەک دیوی ناوەوەی پێکهێنان وادەکات و، بە پێویستی دەزانێ پاڵەوانە کارتۆنی و قێزەونەکان لە ناوچەکەدا نەبڕێن وهەمیشە بیانهێنەوە سەر شانۆی سیاسی و بیانکەنەوە بە ئومێدی جۆری خەڵکە کڵاو لەسەرنراوەکە.!   گەرچی سیمای زۆرمان لەو شێوە جۆر و جیاوازانەی بەرەی سیاسی ناوچەکە، بە زەبری خوێن و ماندوبونی قوربانییان بەڕێکرد، لە هەردوو بەرەی دژو و دۆست وەک  دوژمنە سەرسەخت و نەیارەکانی کورد و سەرانی بەناو شۆڕشگێرە سیاسییە فرۆشراوەکانی پارێزەر بوون لە بەرگریکردنی ژێر بەژێر و دروستکردنی بەرژەوەندی زلهێزەکان و ڕوتاندنەوەو بچوکردنەوەی  کورد و دۆزەکەی. لێرە سیاسەت ناوی ھونەری شاردنەوەو باس نەکردن و بێدەنگی هەڵبژاردن و بێدەنگکردنی ڕاستییەکانە ، نەک خزمەتکردن و ھۆشیارکردنەوەو پێگەیشتن و سەرخستنی گەل.! یەکێک دێ؛ بێ ھیچ بنەمایەک زانستی سەلمێندراو، بەکەرەستەی خۆماڵی و بۆماوە پەیمانی خۆشگوزەرانیمان پێدەداو و یەکێکی تریش بە ھەمان بەرماوەی  پڕپۆڵە وەریوەکانی سیاسەت بێ ئومێدمان دەکا. لەڕاستیشدا ھەر دووکیان کار بۆ یەک ئامانجی دیاریکراو دەکەن، پەیماندانە بۆ نەکردن و ئەوەشی کە بێ ئومێدت دەکا هەر ئەوەی ئەو دەکا کە نەتوانراوە بکرێ. خەڵکیش بە هۆکاری تێچوونی خەوش و خۆڵەکەی ناو چاویان هیچ نابینین و حاڵی نابن. تا هزری سیاسیمان نەتوانێ، ئەم کلتوری موتوربەکردن و هێز دروستکردنە دەرەکی و ماڵییە پێچەوانە نەکاتەوەو تێنەپەڕێنێت، قەت ناگاینە ئەو کەنارەی کە دۆخی پێکەوەیی و سەنگی جەمسەرگیریی هێزی ناوچەکە وەک بوون بیخوێنێتەوە و بیکاتە هاوبەشی دیارو ڕاستەقینەی خۆی لە بەرژەوەندییە گشتییەکانداو، گوێ لە خواستەکانی بگیرێ وەک ماف و هاوسەنگی سەرانی ووڵاتانی  زلهێز لە ناوچەکە. گەر نا بەردەوامی بەهەمان ڕیتمی کۆنی سیاسەتی وابەستەیی و ملکەچدان لێدەدرێتەوەو لە چاوەڕوانیدا دەچەقین، تا زلهێزەکانی دۆست، خۆیان دەکەونە بیری ڕەحمەتێکی دۆستانە بۆ دۆزینەوەی ناوێکی نوێ و نازناوێکی ترمان لێدەنێن لە فۆرمە ناولێنراوە کارتۆنی و دروستکراوەکەی دەبێتە نوێبوونەوەی ناوچەکە  دوای دەستکاری هێزە براوەکان و ئێمەش بە خۆڵکردنە چاوەوە سەرقاڵدەکەن..

زەبەنگ بەهادین ئەمریکا دۆستی ھەمیشەی نی یە بەڵام بەرژەوەندی ھەمیشەی ھەیە ، ئەمە ئەو سیاسەتەیە کە ئەمریکا ھەمیشە پێ ی ناسراوە  . ئێرانیش تا ئەو رۆژەی لە لایەن عەمامە بەسەرەکانەوە سەرکردایەتی بکرێت بە واتا دوژمنی ھەمیشەی ئەمریکایە و ئاشوبی بەرداوەمە بۆ ناوچەکە . لە دوای روخانی رژێمی شا ئەمریکا و ئێران دوو دووژمنی شەری ساردن لە ناوچەکە ھەمیشە ھەر لایەکیان ھەوڵی باڵا دەست بوونی ھەژموونی خۆی داوە لە خۆر ھەڵاتی ناوەراست ، راستە ئەمریکا سوودی بینیوە لە بوونی ئێران بە کێشانەوەی پارە لە ووڵاتانی کەنداو بە بیانوی پاراستنیان لە رژێمی ئێرانی  بەڵام ھەنێک جار پریشکی زەرەریشیان ھەبووە بۆ ئەمریکی یەکان  یەکان  ، بۆ ئێرانی یەکان روخانی رژێمی سەدام بە بەرژەوەندی ئەوان شکایەوە بەشێکی شورشی بەھار عەرەبیش سوودی بۆ ئێرانی یەکان زۆرتر بوو وەک لە ئەمریکی یەکان ئەمەش ئەمریکای ناچار بە پێدا چوونەوە کرد بە پێگەو ھەژموونی خۆی لە خۆر ھەڵاتی ناوەراستدا ، لە دوای شەری داعش باڵا دەستی ئێران فراوانتر بوو تا رادەیەک کردنە دەرەوەی ئەمریکا لە عێراق رۆژ لە دوای رۆژ بەرەو نزیک بوونەوە دەچوو ،ئێران لە رێگەی قاسمی سلێمانی ھێدی ھێدی جومگەکانی دەسەڵاتی عێراقی دەگرتە دەست لە رێگەی ھاوپەیمانە شیعەکانی خۆیەوە ، لەو نێوەندەشدا کورد بە ھۆی کێشەی دارای و ناوخۆی زیاتر بەرەو بەرەی ئێرانی ھەنگاوی دەنا .کورد دەیزانی لە دوای شکستی ریفراندۆم تاکە رزگار کەری گەرانەوەیە بۆ ناو باوەشی بەغداد ئەمەش بە مانای باوەشکردن بە ماڵی ئێرانیدا ،ئەوەی بە دەست ئەمریکاوە مابوو سوونەکانی عێراق بەڵام ئەوان بە ھۆی شەری داعشەوە تووشی نشوستی زۆر بوون وە تەواو لاواز بوون لە عێراقی نوێدا ، بۆیە داھاتوی ئەمریکا لە عێراقدا ترسێکی راستەقینەی لێ نیشتبوو تا لە کۆتادا بینیمان پەرلەمانی عێراقی بریاری دەرکردنی ئەمریکای دەرکرد لە عێراقدا.  کورد و بەشێکی زۆری سوونەکان بەشداری ئەو بریارەی پەرلەمانیان نەکرد ئەم ھەنگاوەی کورد لە روی لۆژیکی ھەڵبژاردەیەکی دروست بوو ،بە مانا کورد بەرەی ھاوپەیمانی راستەقینەی بۆ کۆتا جار ھەڵبژارد و چووە بەرەی ئەمریکا ،ئێرانی یەکانیش بە ناردنی مووشەک بۆ سەربازگەی ئەمریکی یەکان لە ھەولێر پیرۆز بای ئەو ھەڵبژاردەیەیان لە کوردەکان کرد . کوردوستانی باشوور ھەڵبژاردەکەی دروست بوو لە بەر ئەوەی لە ساڵی ١٩٩١ ئەوەی کوردی پاراستوە ئەمریکا بووە ئەوەی ھاوکاری کوردی کردوە لە شەری داعش ئەمریکا بووە تەنانەت لە دوای داگیر کردنەوەی کەرکوک لە لایەن حەشدی شەعبی ئەمریکا حەشدی راگرت دەنا ئەوان دەیانویست ھەرێمی کوردوستان ھەمووی داگیر بکەن بە واتا ئەمریکا پێویستی بە کوردە بە بەردەوامی ، وە کوردیش پێویستی بە ئەمریکایە بۆ مانەوەی خۆی ،ھەموومان باش دەزانینی پێگەو دەسەڵاتی ئەمریکا زۆر زۆری زیاترە لە پێگەو دەسەڵاتی ئێرانی لە جیھاندا لەبەر ئەوە لایەنگیری کورد بۆ ئەمریکا ئومیدی سەرکەوتنی بۆ کورد زۆرترە وەک لە لایەنگیری کورد بۆ ئێران ، ئەمریکی یەکان بە بەردەوام پێویستیان بە کودە لە رووی پیگەی کوردوستان شوێنی جوگرافی و پێکھاتەی کۆمەڵگای کوردی یەوە کە ئاشنان بە ئەمریکی یەکان ھەروەھا لە روی بەرژەوەندیشەوە ئەمریکی یەکان کوردوستانی باشوریان دەوێت ئێمەش دەبێ ئەوە بزانین لە سیاسەتدا ھەمیشە ئەوە ھەڵبژێرە کە دەیەوێیت و پێویستی پێتە نەک ئەوەی تۆ ئەتەوێت پێویست پێ یەتی ، ئەمریکا ئەمرۆ زیاتر پێویستی بە کوردە بۆیە دەبێ کورد بە ئەندازەی پێویستی یەکانی ئەمریکا داخوازی یە نەتەوەیەکەی خۆی بەرز بکاتەوە و داواکاری یە رەواکانت کە بە مافی خۆی دەزانێت  بە پێ ی کات و شوێنی گونجاو وا بەست بە ویستەکانی ئەمریکا بێنێتە دی .ئەم ھەلەی بۆ کورد رێککەوتوە دووبارەی مێژووە کاتێک بەریتانی یەکان داوایان لە شێخ محمود کرد دەست بخاتە دەستی یانەوە بەڵام شێخ رازی نەبوو ئەوە بوو دەستی خستە دەستی عوسمانی یەکان ئەمەش بە زەرەرێک بە سەر کوردا شکایەو کە تا ئێستاش کورد باجەکەی ئەداتەوە بۆیە دوو بارە کردنەوەی ھەمان ھەڵە بە دڵنیای ھەمان ئەنجامی خراپی دەبێت ، لەم سۆنگەیەوە روون دەبێتەوە دەسەڵاتدارانی ھەرێمی کوردوستان ئەمجارە ھەڵبژاردەیەکی سەرکەوتوویان کردوە بە بریار دان بۆ چوونە بەرەی ئەمریکی .

فەرحان جەوهەر  کوشتنی قاسم سوله‌یمانی و مەهدی موهەندیس، یەك لەو پێشهاتە مەترسیدارانەبوو کە دوو رۆژ بەر لە کوشتنیان، سەرۆکی هەرێم نێچیرڤان بارزانی پێشبینی کرد و حکومەتی عێراقی لە دۆخێکی وەها ترسناک ئاگادار کردەوە، کە نابێ بەهیچ شێوەیه‌ك هێرش بکەنە سەر باڵێۆزخانەی ئەمریکا، ئەگەرنا باجەکەی قورس دەبێت. ئێستاش ئێمە لە سەردەمی دوای قاسم سوله‌یمانی دەژین، کە هیچ لە و کاتانە ناچی کە سوله‌یمانی حاکمی کردەنی عێراق بوو، پێویستی بە جۆرێکی جیاوازتر لە سیاسەتکردن هەیە لە عێراق، دۆخەکە سەبارەت بە ئێران وەك خۆیەتی، سوله‌یمانی نا قائانی، زۆر لە دۆخەکە ناگۆڕێ، بەڵام بۆ عێراق دۆخەکە وانییە، ئایا لە دوای ئەم رووداوانە دەسەڵاتدارانی عێراق دۆخەکە هێوردەکەنەوە، یان ئاڵۆزتری دەکەن؟ ئاماژەکان دیارن دۆخەکە ئاڵۆزتر دەبێ، چونکە ناتوانن رێ لەو میلیشیانە بگرن بۆ هێرشکردنە سەر بەرژەوەندییەکانی ئەمەریکا، لەوەش زیاتر هەوڵدەدەن لە رێگای پەرلەمانەوە، بڕیاری دەرکردنی هێزەکانی ئەمریکا بدەن و رێكکەوتنی ستراتیجی و ئەمنیش هەڵبوەشێننەوە، هەرچەندە دەسەڵاتدارانی بەغدا چیتر لە دۆخێکدا نین بتوانن بە ناوی گەلەوە بڕیار بدەن، چونکە دوای خۆپیشاندانەکان، دەرکەوت شیعەکانیشیان لەگەڵ نین، نەک هەر کورد و سووننە، بۆیە دەکەونە بەردەم دوو بژاردە، یەك لە یەکیان تاڵترە، بەڵام بەپێی ئەو پێدراوانەی لەبەر دەستن، ئەوان لەسەر سیاسەتی ئێستایان بەردەوام دەبن، چونکە دوای ئەو هەموو خوێنڕشتنە، ناتوانن لە گەڵ شەقام ئاشتببنەوە، بۆیە زیاتر هەوڵی ئاڵۆزکردنی دۆخەکە دەدەن، بە ئاراستەی سیاسەتی ئێران، ئەو میلیشیایانە راستەوخۆ فەرمان لە تاران وەردەگرن، تارانیش لەو رۆژانەی داهاتوو هەوڵی تۆڵەکردنەوە دەدات، هەرنەبێ بۆ رای گشتی دەبێ هەنگاوێك بنێت، بە لێدانی راستەوخۆی هێزەکانی ئەمریکا بێت، یان لێدان لە بەرژەوەندی و هاوپەیمانەکانی، هەرچەندە ئەمریکا دەستەوەستان ناوەستێ و بەرەنگاریان دەبێتەوە، لە کاتی کوشتنی هەر ئەمریکییەك، چونکە ترامپ و پومپێیۆ ئەمساڵ هەر دووکیان لە بەردەم هەڵبژاردندان، هەر زیان گەیاندنێک بە ئەمریکا و بەرژەوەندییەکانی، کاریگەریی دەبێت لە سەر هەڵبژاردنەوەیان، بۆیە زۆر بە توندی وەڵامی ئێران و ملیشیاکانیان دەدەنەوە. کوشتنی قاسم سوله‌یمانییش کۆتایی بە شەڕی وەکالەت هێنا و هەر پەرەسەندنێکی دیكه‌ رووبدات، شەڕەکە دەبێتە راستەخۆ، بۆیە هەقە کورد و سووننە حکوومەتی عێراق ئاگادار بکەنەوە، ئەگەر راست بێت ئەوان بەشدار بن لە حکوومەت، نابێ لایەنێك بە تەنها سیاسەتی عێراق دیار بکات و بەپێی بەرژەوەندی یەک دوو حزبی مەزەبی بجوڵێنەوە، بەڵام دیارە لەوە دەرچووە، ئەوان گوێ لە کورد و  سووننە بگرن، پێیانوایە مافی  کورد و سووننە لەو عێراقە تەنها مووچەیە، نەك بەشداربوون لە بڕیاری سیاسی، پێم سەیرە تاکو ئێستا وەزیرێکی کورد و سووننە لە حکوومەتی عێراق نەبووە پێیان بڵێت: ئەرێ باشە ئێوە بۆ ئەو وڵاتە وەها دەسووتێنن بۆ بەرژەوەندی خەڵکی دیكه‌؟ بۆ سیاسەتێکی بێلایەن بەڕێوە نابەن؟ ئایا ئەم وەزیرانەی ئێمە تەنها بۆ مووچە لەوێن و هیچی دیكه‌ نا؟ هیچ میدیایەکی ناوخۆ و و بیانی رۆژێك لە رۆژان ناڕەزایی وەزیرێکی کورد و سووننەی بڵاونەکردۆته‌وه‌ لە سەر بابەتێك بڵێن: ئەمەش تێڕوانینی ئێمەیە وەك کورد، یان هەرێمی کوردستان، دڵنیام هه‌ڵوێستێكی به‌م چه‌شنه‌یان نەبووە، ئەگەرنا رۆژێك هەرگوێمان لێ دەبوو. لە بارەی سووننە، ئەوە دەزانین وەزیرەکانیان بوونەتە سووننەی شیعە، بەڵام خۆ ناشێت بڵێین: ئەوانەی کوردیش وەیان لێهاتووە.  رۆژانی داهاتوو دۆخەکە ئاڵۆزتر دەبێ، هەرچەندە ئەمەریکا هەوڵی هێوربوونەوە دەدات، بەڵام ئێران بە پێچەوانەوە، هەوڵی زیاتر ئاڵۆزبوونی دۆخەکە دەدات، لەگەڵ ئەوەشدا دوای کوشتنی سوله‌یمانی و موهەندیس، ئیتر لەوە تێدەگەن، ئەمریکا گاڵتەیان لەگەڵ ناکات و عێراقیش وا ئاسان جێناهێڵێ و بەتووندی بەرەنگاریان دەبێتەوە، سەردەمی دوای کوشتنی قاسم سوله‌یمانییش جیاوازتر دەبێ.

 ساڵح ژاژڵه‌یی به‌شی‌ نۆیه‌م "سه‌ره‌تای‌ نزیک بونه‌وه‌ له‌ پارتی"‌  مانگی‌ حوزه‌یرانی‌ ساڵی ڕابردوو سه‌ردانی‌ وڵاتی‌ سویدم کرد پێش ئه‌وه‌ی‌ بگه‌ڕێمه‌وه‌ له‌ شاشه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌کانه‌وه‌ باسی‌ ئه‌وه‌ ئه‌کرا بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان دوو یاسای‌ گرنگی‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ پارتی‌ له‌ په‌رله‌مان تێپه‌ڕاندوه‌. ئه‌ویش یاسای‌ سه‌رۆکایه‌تی‌ هه‌رێم و دژه‌ تیرۆر بوو. هه‌ر دوای‌ ماوه‌یه‌کی‌ کورت، پارتی‌ کادیرێکی‌ کۆمه‌ڵی‌ ئیسلامی‌ گرت به‌پێی ئه‌و یاسایه‌. کۆمه‌ڵی‌ ئیسلامیش که‌ بۆ ماوه‌یه‌کی‌ زۆر هاوکار و پشتیوانی‌ گۆڕان بون گله‌یی زۆریان کردو گله‌یه‌که‌شیان له‌ شوێنی‌ خۆیدا بوو. کاتێک گه‌ڕامه‌وه‌ گله‌یم له‌ ئه‌ندامانی‌ جڤاتی‌ گشتی‌ کرد. که‌ بۆچی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بێده‌نگ بون و هه‌ڵوێستییان نه‌بوه‌. که‌مێک به‌دواداچونم کرد بۆ ئه‌وه‌ی‌ بزانم کێن ئه‌وانه‌ی‌ که‌ ئه‌م کاری‌ نزیکبونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ پارتی‌ رێکخستوه‌. دوایی بۆم ده‌رکه‌وت کاک مسته‌فای‌ سه‌ید قادر، مامۆستا جه‌لال جه‌وهه‌ر و علی‌ حه‌مه‌ ساڵح، د.یوسف محمەد، برزو مەجید بوون و به‌ ره‌زامه‌ندی‌ و ئاگاداری‌ کاک عومه‌ری‌ سه‌ید عەلی‌ و کوڕه‌کانی‌ کاک نه‌وشیروان ئەنجامیانداوە.  ته‌له‌فۆنم له‌گه‌ڵ برزۆ و د.یوسف کرد. دوای‌ که‌مێک ده‌مه‌ته‌قێ‌ سه‌یرم کرد ئه‌وان نایانەوێت بە راشکاوی قسە لەسەر باسەکە بکەن  و هه‌ریه‌که‌و ئه‌یه‌وێت خۆی‌ بێبه‌ری‌ بکات. داوام له‌ برزۆ مجید  کرد بێته‌ باره‌گای‌ جڤات بۆ قسه‌کردن له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌. هه‌ندێ‌ به‌هانه‌ی‌ هێنایه‌وه‌ و نه‌هات.  د.یوسف خۆی‌ هات و هه‌ندێک رونکردنه‌وه‌ی‌ بۆ داین، به‌ڵام به‌ڕاستی‌ قه‌ناعه‌تمان به‌ هه‌مو قسه‌کان نه‌بوو، به‌ڵام کورد واته‌نی‌ شتێکمان له‌ قسه‌کانی‌ ئه‌و هه‌ڵکڕاند. خه‌به‌ری‌ ئه‌وه‌شم هه‌بوو که‌ عه‌لی‌ حه‌مه‌ ساڵح د.یوسفی‌ له‌گه‌ڵ خۆی‌ بردوه‌ بۆ هه‌ولێر و ته‌سفیه‌ی‌ حساباتی‌ کۆنیان بۆ کردوه‌ و کێشه‌شی‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌ نه‌ماوه‌.  کۆبونه‌وه‌ی‌ جڤاتی‌ گشتیمان کرد و له‌ کۆبونه‌وه‌که‌دا هه‌ستام و رومکرده‌ ئه‌ندامانی‌ خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن و لێم پرسین له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ک ئه‌و دوو یاسایە‌تان بۆ پارتی‌ تێپه‌ڕاندوه‌و بۆچی‌ به‌ دزیه‌وه‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌تان له‌گه‌ڵ پارتی‌ دروستکردوه‌و پرستان به‌ که‌س نه‌کردوه‌.   ده‌بوو مامۆستا جه‌لال جه‌وهه‌ر وه‌ڵامم بداته‌وه‌، چونکه‌ ئه‌و به‌شداری‌ کۆبونه‌وه‌کانی‌ گۆڕان و پارتی‌ بوو. تا لام کرده‌وه‌ ژووری‌ کۆبونه‌وه‌که‌ی‌ جێهێشتبو. ئه‌و رۆژه‌ هیچ وه‌ڵامێکمان ده‌ست نه‌که‌وت و به‌ ده‌ستی‌ به‌تاڵ گه‌ڕاینه‌وه‌. دوای‌ ماوه‌یه‌کی‌ کورت کۆبونه‌وه‌یه‌کی‌ تری‌ جڤاتمان کرد. ئه‌م جاره‌یان رومکرده‌ به‌ڕێز رێکخه‌ری‌ گشتی‌ داوام لێکرد چۆنیه‌تی‌ دروستبونی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ی‌ نێوان پارتی‌ و گۆڕانمان بۆ رون بکاته‌وه‌. رانه‌وه‌ستام وه‌ڵامم بداته‌وه‌ روم کرده‌ به‌ڕێزان دکتۆر ره‌ئوف عوسمان و دکتۆر شۆڕش حاجی‌ و لێم پرسین ئه‌رێ‌ ئێوه‌ ئه‌ندامی‌ خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندنن ئاگاتان له‌و په‌یوه‌ندییه‌ هه‌یه‌؟ جاری‌ پێشوش پرسیارم کرد که‌ستان وه‌ڵامی‌ ئێمه‌تان نه‌دایه‌وه‌؟ کاک عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی‌ هاته‌ ده‌نگ و وتی؛‌ به‌ڵی‌ ئاگایان لێیه‌تی‌.   دوایی د.ره‌ئوف و کاک شۆڕش حاجی‌ وتیان ئێمه‌ ته‌نها ئه‌وه‌نده‌مان ئاگا له‌م ئیشه‌یه‌ مه‌سجیان بۆ ناردوین و وتویانه‌ ئێمه‌ ئه‌مانه‌وێت ئه‌م دوو یاسایانه‌ له‌ په‌رله‌مان تێپه‌ڕێنین. ئێمه‌ش وه‌ڵاممان داونەتە‌وه‌ که‌ به‌وه‌ رازی‌ نین و ئەمە دژی‌ ئەو پرەنسیپانەیە کە بزوتنەوەی‌ گۆڕانی‌ لەسەر دروستکراوە. که‌واته‌ ئه‌مان خۆیان ده‌رباز کرد و به‌ڕاستیش ئه‌وه‌ ئاگادار بون نییه‌و وتویانه‌ ئێمه‌ ناڕازین. لێرەوە بە ئاشکرا دەردەکەویت ئەم پەیوەندییە ژێر بە ژێر رێکخراوەو زیاتر بۆ بەرژەوەندی تایبەتی بوەو تەنانەت بەشێکی ئەندامانی خانەی راپەراندنیش ئاگاداری چۆنیەتی رێکخستنی ئەم پەیوەندیەنین کەواتە جێی خۆیەتی کە گومانمان هەبێت .  دوای‌ ئه‌وه‌ بۆمان ده‌رکه‌وت رێکخه‌ری‌ سه‌ره‌کی‌ ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌ کاک مسته‌فای‌ سه‌ید قادر که‌ نوێنه‌ری‌ کوڕه‌کانی‌ کاک نه‌وشیروانه و‌ مامۆستا جه‌لال جه‌وهه‌ر و کاک عه‌لی‌ حه‌مه‌ساڵح. هه‌ر وه‌کو سه‌ره‌تا باسیشم کرد د.یوسف و د. به‌هار و برزۆ مه‌جیدیش به‌شدار بون و ئه‌مانه‌ پڕۆژه‌که‌یان نوسیوه‌ته‌وه‌.  ئه‌م حیکایه‌ته‌ لێره‌ کۆتایی هات و حیکایه‌تی‌ به‌شدار‌یکردن له‌ حکومه‌تدا ده‌ستی‌ پێکرد. ئێمه‌ وه‌کو جڤاتی‌ گشتی‌ کۆبونوه‌ی‌ خۆمان کرد و لیژنه‌یه‌کمان پێکهێنا بۆ ئه‌وه‌ی‌ دیراسەی‌ لایه‌نی‌ ئه‌رێنی‌ و نه‌رێنی‌ به‌شداریکردن له‌ حکومه‌تدا رون بکه‌نه‌وه‌. له‌ ئه‌نجامدا لیژنه‌که‌ به‌ باشیان نه‌زانی‌ به‌شداری‌ حکومه‌ت بکه‌ین.  کۆبونه‌وه‌ی‌ جڤاتمان کردو ئه‌و باسه‌مان کرده‌ به‌رنامه‌ی‌ کۆبونه‌وه‌که‌. وه‌کو له‌ ئه‌نجامدا ده‌رکه‌وت. زۆرینه‌ دژی‌ به‌شداریکردن بون له‌ حکومه‌تدا. دوای‌ ئێمه‌ جڤاتی‌ نیشتمانی‌ کۆبونه‌وه‌یان کردبوو. ئه‌وان به‌ زۆرینه‌ بڕیاریان دابوو به‌شداری‌ حکومه‌ت بکه‌ین. چونکه‌ لە کۆی 44 ئەندامی جفاتی نیشتمانی 23 که‌سیان به‌ نیازبون له‌ حکومه‌تی‌ تازه‌دا پۆست وه‌رگرن.   هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر دوو جڤاته‌که‌ش ده‌نگیان بدایه‌ که‌ به‌شداری‌ حکومه‌ت نه‌که‌ین،  لیژنه‌ی‌ دانوستکار پێشوه‌خت له‌گه‌ڵ پارتی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ به‌شداریکردنی حکومه‌تیان بڕاندبۆوه‌و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێککه‌وتبون که‌ پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆکی‌ هه‌رێم بۆ کاک مسته‌فاو پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆکی‌ حکومه‌ت بۆ کارو باری‌ چاکسازی‌ بۆ مامۆستا جه‌لال  بێت‌.  تا ئێره‌ ئێمه‌ قسه‌ی‌ خۆمان کرد به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ جڤاتێکی‌ راوێژکارین و هه‌ر بۆمان هه‌یه‌ پێشنیار بکه‌ین و پێشنیاره‌که‌شمان ره‌تکرایه‌وه‌. به‌ڵام بڕیاردان لای‌ جڤاتی‌ نیشتمانییه‌و هه‌ر وه‌کو له‌سه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م بۆ کرد. ئه‌وان یه‌کسه‌ر وتیان به‌ڵی‌ به‌سه‌ر چاو چونکه‌ لە کۆی 44 ئەندامی جفاتی نیشتمانی 23 که‌سیان سیڤییان پڕکردۆته‌وه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆست.  له‌ لایه‌کی‌ تریشه‌وه‌ زۆرینه‌ی‌ ئه‌ندامی‌ خانه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌و رێکه‌وتنه‌ بون له‌گه‌ڵ پارتی‌ و له‌ راستیشدا خۆیان به‌رنامه‌ی‌ ئه‌وه‌یان دانابوو. ئه‌وه‌ی‌ شایانی‌ باسه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ بکه‌م ئه‌وه‌یه‌ من وه‌کو خۆم هه‌رگیز دژی‌ رێکه‌وتن نیم له‌گه‌ڵ پارتی‌. هه‌میشه‌ دانوستان و رێکه‌وتن له‌سه‌ر پرسه‌گرنگه‌کان و چاره‌سه‌ری‌ کێشه‌کان، زۆر باشتره‌ له‌ شه‌ڕکردن و ئاژاوه‌نانه‌وه‌و خەلک بە کوشتدان.  به‌ڵام ئه‌وه‌ی‌ به‌ لای‌ ئێمه‌وه‌ مایه‌ی‌ سه‌رنجه‌ بۆچی‌ ته‌نها چه‌ند که‌سێک به‌دزی‌ هه‌مومانه‌وه‌ بچن رێکه‌وتن له‌گه‌ڵ لایه‌نێکی‌ سیاسی‌ بکه‌ن. له‌کاتێکدا ئه‌و رێکه‌وتنه‌ له‌پێناوی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتیدابێت و بەناوی ئەنجامدانی چاکسازییەوە لەحکومەتدا بکرێت، بۆچی‌ به‌ دزییەوە ئەنجامیدەدەن‌؟ که‌واته‌ جێی خۆیه‌تی‌ ئه‌م پرسیاره‌ له‌و براده‌رانه‌ بکرێت که‌ بۆچی‌ ئه‌م کاره‌یان به‌ نهێنی‌ کردوه‌؟. من هیچ ره‌خنه‌و گله‌یم له‌ پارتی‌ نییه‌و هه‌رکه‌س سیاسه‌ت بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ ئه‌کات. تۆش عاقڵ به‌و به‌ خۆڕایی خۆت مه‌ده‌ به‌ده‌سته‌وه‌. با ئەوەشمان لە یادنەچیت کە رێکخەری‌ گشتی‌ و کوتلەکەی جارێک لە داخی‌ یەکێتی‌ لە پارتی‌ ئەچونە پێشەوە و نەرمی‌ زۆریان ئەنواند، جارێکی‌ تر لە ترسی‌ یەکێتی‌ نەبادا ئەوان نەرمی‌ زۆر بنوێنن بەرامبەر پارتی‌ و گۆڕان پشتگوێ بخەن. دیارە سودمەند و یاریکەری‌ وریا پارتی‌ بوو لەم بوارەداو زەرەرمەندی‌ یەکەمیش گۆڕان بوو چونکە: 1-    پشێوی‌ و بۆڵە بۆڵ کەوتە ناو ریزەکانی‌ بزوتنەوەکە. 2-    پارتی‌ دەستی‌ گۆڕانی بڕی‌. 3-    رێکەوتنی‌ پارتی و گۆڕان بو بە هۆکاری‌ دوورخستنەوەی‌ گۆڕان و یەکێتی‌ لە یەکتری‌.  4-    گیانی‌ ئۆپۆزسیۆنی‌ لە گۆڕاندا کۆتایپێهنا. هەر لەسەرەتاوە ڕون بو کە ئەو رێکەوتنە بۆ بەرژەوەندی چەند کەسێک کراوەو زیاتر بۆ وەرگرتنی ئەم پۆستانەی ئێستا بوە بە تایبەتی کە وەرگیراون. ئەگینا گۆڕان وەکو حزب نەک هیچ دەستکەوتێکی نەبو بەڵکو زەرمەندی یەکەمیش بو. هەر بۆ میژوو ئێمە هەلویستی خۆمان نیشاندا. بەلام ئەوەی زۆر بەلامەوە مایەی نیگەرانییە چۆن هاتن ئەم رێکەوتنەیان  لەگەل پارتی کرد بەبێ کۆمەڵی ئیسلامی ؟. کۆمەڵی ئیسلامی  هاوکارێکی راستگۆبون . پشتیوانێکی باشبون. دەبوایە  بەشداری پێکردنی کۆمەڵی ئیسلامی بکەن بە مەرج لەگەل پارتی. ئەگەر کۆمەڵی ئیسلامی بەشداربونایە، ئەوەندەی بۆ خۆیان باشبوو، ئەوەندەش بۆ گۆڕان باشبوو. چونکە لەناو حکومەت و پەرلەمانیش ئەندامەکانیان دەبونە  پشتیوانی  گۆڕان و بواریش بۆ ئەو درزە گەورەیە دروست نەدەبو کە پارتی زیرەکانە دروستیکرد و گروپی پۆستخوازی ناو گۆڕانیش لەتاو خۆیان ئاگایان نە لە گۆڕان و نە لە هاوپەیمانە سەر ڕاستەکەیانما. پارتی یەکگرتوی پەراوێز خست .  لەرێگای گۆڕانیشەوە کۆمەڵیشی پەراوێز خست و یەکێتیشی خستە مەوقفێکی لاوازەوەو بە پەڕوباڵکراوی دەستی بەدانوستان کرد لەگەڵ پارتی، سەرەنجام هەموی بەزیانی خەڵکی ئەم سنورە شکایەوەو پارتیشی بەرەسمی کرد بە کەڵەگای کوردستان، ئەوە هەمان ئەو سیاسەتە هەڵەیەبوو کاتی خۆی بەشێک لە بەرپرسەکانی یەکێتی پیادەیان کرد، بەڵام بێگومان ئەوەی بۆ یەکێتی چووە سەر بەحوکمی کۆمەڵێک کەرەستەو توانی بەپێوە بمێنێتەوە بۆ گۆڕان ناچێتەسەر، ئایندەش شاهیدی ئەم راستیە رونە دەدات.  

بارەگای بارزانی هەتا حاجی قاسم لە ژیاندا بوو هیچ سیاسیەكی كورد قسەی لە بارەوە نەئەكرد  ، چونكە حاجی مایسترۆی رووداوەكانی ناوچەكەبوو   رۆژێك لەسەری رەش و رۆژێك لە دەباشان و قاچێكی لە ناو ئیسلامیەكان و قاچەكەی تری لە ناو گۆران و ئەوانتر بوو  ئێمە لە میدیا ئەوەی گوێمان لێ بووە دەربارەی قاسم تەنها بۆڵە بۆڵی جادە و سۆسیاڵ میدیا بوو  هەرگیز نازانین ئەو چی ووتوە لە سەری رەش و دەباشان ئێستا  هەر نازانین ئەم پیاوە دۆستمان بووە یان دوژمن  كەچی كە نەماوە قسەی تازە پەیدابووە چیرۆكی سەیر و سەمەرە دروست ئەكەن دڵنیام هیچ سەكردەیەكی كورد بۆچوونی خۆی لا قاسم نەوتووە باشتر وایە بڵێم نەیانوێراوە ‏‎بەڵام جارێكی تر لەگەل كوژرانی قاسمی سلێمانی  راوێژكارەكانی  بارەگای بارزانی كە هێشتا نەتیجەی كۆنگرەی یەكێیتی شۆكی كردوون ،كردیانە فرسەت بۆ پەلاماردانی یەكێتی و جارێكی تر جۆشدانەوەی ململانی یەكێتی لەبەرژەوەندی پارتی  هەموو دوایی قاسم پێیان وایە حاجی لە یەكێتی رۆشتووە لە كاتێكدا ئەو لەپارتی نزیك تربوو بەشێكی زۆری  كاتەكانی لەسەری رەش بوو  ئێستا كە  هەموو قەلەقی پێشهاتەكانی  دوای كوژرانی قاسمین لە ناوچەكە بەتایبەت لە نیوان ئێران و ئەمریكا و باردۆخی ناوخۆی عیراق بەرەوكوێ ئەروات ؟ بەلام وادیارە بارەگای بارزانی هێشتا هەر خەیاڵیان لە دروستكردنی كێشە و ئاژاوەیە لەناو یەكێتی و فاڵ بۆ ئایندەی ئێمە ئەگرنەوە لەو كاتانەی كورد پێوستی بەیەك ریزییە پارتی وەكو پێشەی هەمیشەیی  ئەیەوێت یەك رێزی پەرت بكات بۆ ئەوەی قەت كورد نەگات بە مەقسەد وەك چۆن لەكاتی دانانی سەرۆك كۆمار كردیان ،چونكە پارتی هێشتا لەوە نەگەیشتوە كە خواستەكانی وەكو جاران جێبەجێ نابێت  لە جیاتی كۆكردنەوەی ناوماڵی كوردی  خەریكی پەرتكردنی ناوماڵی یەكێتین  ئەمەش وائەكات جارێكی تر گەنجەكانی ستۆپ بە خواستەكانی پارتی بكەن  دەرئەنجامی كۆنگرەی یەكێتی ئەوە روونكردۆتەوە كە  یەكێتیەكان حیزبێكی تۆكمەی خاوەن ستراتیژیان ئەوێت و رووئیایی تایبەت بەخۆی هەبێت  لە كۆنگرە هەموو بەیعەتیان بە لاهور داوە بۆ ئەو ئەركە حەق نیە بارزانی دوایی ئەوانە بكەوێت كە هەر رۆژەوە قەڵەمەكانیان بە نرخێك ئەفرۆشن هەقە لەبابەت تەبایی شتێك لە تاڵەبانی فیربووبێت كۆتایی گرنگە بەبروایی من هیچ كەس بە قەدەر نێچرڤان بارزانی نەتیجەی كۆنگرەی یەكێتی پێ خۆش نەبووە  چونكە رێگەی نێچرڤان بارزانی هەمان ڕێگەی بەرهەم سالحە لەناو یەكێتی  دووسیاسی كە لەكوردستان زۆر لە یەكتری بچن نێچرڤان بارزانی و بەرهەم سالحن  هەردووكیان پێگەی جەماوەری فروانیان هەبوو بەڵام لەناو ئۆرگانەكانی حیزب لاوازن هەردووكیان وەكو پیاوی حكومداری و میانرەو دەرئەكەون لە موجامەلەی یار و نەیار تارادایەك سەركەوتوون  هەردووكیان سەردەمی زێرینیان بەیەكەوە دەستی پێكردوە سەردەمی  لاواز بوون و ئاوابوونیشیان بەیەكەوەیە   بەرهەم ساڵح بەهۆی جیابونەوەی لە یەكێتی و پاشان گەرانەوە و بون بەسەرۆك كۆمار و پشتیوانی شەقامی بەتەواوی لەدەستداوە  لەناو حیزبیش هیچ  سۆزێكی لەگەل نیە  پۆستی سەرۆكایەتی كۆماریش لە مەترسیدایە  بەهۆی ئەو یاریانەی كە لە رابردوو كڕدویەتی ئێستا ئەو سیاسیەكی تەنهایە  باوەرم وایە ئەگەر فریایی خۆی نەكەوێت چانسی زۆری لەبەردەم نەماوە....  نێچرڤان بارزانیش لەناو ئۆرگانی حیزب و دەزگا ئەمنی و سەربازیەكانی پارتی لاوازە  تەنها سۆزی شەقامی لەگەڵە..  ئەویش ئیستا لە رێگەی حكومەت  و میدیا خەریكی شیرین كردنی مەسرور بارزانی وەك پیاوی  چاكسازی و حكومی رەشید بەمەش نێچرڤان بارزانی سۆزی جەماوەری نامنێت  پۆستی سەرۆكایەتی هەرێمشی بەلاوازی پێدراوە  هیشتا مەسعود بارزانی ئیعتباری  ناوخۆی و نێودەوڵەتی ماوە  هەر ئەو مەرجەعی بریاردانە ئەو سەرۆكێ هەرێم راستەقینەیە  و بارەگای بارزانی هەر سەرۆكایەتی هەرێمە بەس ناوەكەی گۆراوە    بۆیە چانسی زۆر لەبەردەم  نێچرڤان نەماوە  ئەگەر بیر لەئایندەی سیاسی خۆی نەكاتەوە نێجرڤان و بەرهەم  سالح ئایندەی سیاسیان بەستراوە بە لاهور تاڵەبانی  چونكە لاهور لە كۆنگرە بریاری كۆتایی لە سەر كەسی یەكەمی یەكێتی ئەدات  ئایا فرسەت بە بەرهەم سالح ئەدات یان نا ؟ لەلایەكی تریشەوە ئەبێتە بەربەست و رێگر لە بەردەم هەژموونی سیاسی مەسرور بارزانی  ئەوەش تۆزێك فشاری سەر نێجرڤان كەم ئەكاتەوە فرسەت ئەدات هەناسەیەك بدات لەكۆتایی  دەبێت لە چیرۆكی دانانی خەلیفەکانی ئیسلام شتێك فێربووبن كاتێك عەلی بێدەنگ ئەبێت و بیلایەنی هەڵئەبژێرێت چەند ئاسان ئەوانی تر دەستیان ئەچێتە خوێنی عومەر و عوسمان  !!!! دوور نیە مێژوو دووبارە بێتەوە ئاگاتان لە عەلی بێت تا رێگەكەتان ئارام بێت

سەركۆ یونس دەرئەنجامی بڕیارە بەپەلەو عاتیفیەكەی پەرلەمانی عێراق كەبەبێ‌ ئامادەبوونی نوێنەرانی كورد و عەرەبی سوونە دەركرا پەرلەمانی عێراق بڕیاری دەركردنی هێزە بیانیەكانی دەركرد و حكومەتی عێراقی سەرپشك كرد كە لەگەڵ لایەنە بیانییەكان بەگشتی و لایەنی ئەمەریكی بەتایبەتی بگەنە ڕێكەوتنێك بۆ دەركردن و دەرچوونی هێزەكانیان بەیەكجاری لە خاكی عێراق . لەیەكەم كاردانەوەی ئەم بڕیارە (دۆناڵد تڕەمپ) سەرۆكی ئەمەریكا تویتێكی هەڕەشە ئامێزی نارد بۆ حكومەت و سەركردەكانی عێراق بەوەی كە توندترین سزای ئابوری و دارایی دەخاتە سەر عێراق كەقورس و كاریگەرن.  ئەوەی لێرەدا گرنگە تیشكی بخەینە سەر لەحاڵەتی سەپاندنی سزاكانی ئەمەریكا بەسەر عێراقدا ئایا ئابوری عێراق چی بەسەر دێت و ئایا ئابوری ئەم وڵاتە پڕ قەیرانە بەرگەی هەموو ئەم سزایانە دەگرێت ؟؟!  دەتوانین لەم خاڵانەی خوارەوە ڕوونی بكەینەوە 1-    لە ئەگەری دەركردنی هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق ،ئیدارەی ترەمپ داوای (1140) یەك ترلیۆن و سەدو چل ملیار دۆلار دەكات وەك قەرەبوی هەموو ئەو خەرجیانەی كە ئەمەریكا لە ژێرخان و كەرتەكانی ئابوری عێراق و شەڕی داعش لەدوای (2003)ەوە خەرجی كردون كە بێ‌ گومان ئەم گوژمەیە زۆر گەورەیە و لەسەر دارایی عێراق بارگرانییەكی لەڕادەبەدەر قورسە لە كاتێكدا عێراق خۆی بەدەست چەندین قەیرانی ئابوری و دارایی و سیاسی و ئەمنی یەوە دەناڵێنێت، چەندین ملیار دۆلار قەرزاری وڵاتان و ناوەندەداراییەكانی جیهانە و ساڵانە لە بودجەی گشتی قەرزەكانی دەداتەوە كە بارگرانیەكی زۆر قورس بەسەر دارایی عێراقەوە. 2-    بەسەپاندنی سزاكان بەسەر عێراقدا ئەوا ڕاستەوخۆ بەهای دیناری عێراقی بۆ نزمترین ئاست بەرامبەر دۆلار دادەبەزێت كە بێ‌ گومان ئەمەش ڕاستەوخۆ كاریگەری دەبێت لەسەر نرخی كاڵاو شمەكەكانی ناوبازاڕەكانی عێراق چونكە بەهەر بەرزبونەوەیەك لەبەهای دۆلاری ئەمەریكی واتە گران بونی نرخی شتومەكەكان و دیاردەی هەڵاوسان زیاتر سەرهەڵدەدات و كەلە ئێستادا هەڵاوسان لەبەرزترین ئاستدایە بەپێ‌ ی ئامارەكانی وەزارەتی پلاندانی عێراق ڕێژەی هەڵاوسان نائاسایی یەو بەم شێوەیە دیاری كراوە ( 104.8%) ی بەرزی ئاستی گشتی نرخەكانە. 3-    ئەگەر كۆشكی سپی و وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا سزاكان بسەپێنن بێ‌ گومان یەكێك لەو سزایانە ڕێگەنەدانی عێراقە بە فرۆشتنی نەوتەكەی لەبازاڕەكانی جیهاندا كە سەرچاوەی بژێوی و داهات و بودجەی گشتی وڵاتە.ئەوەتا لەبودجەی گشتی ساڵی دارایی (2020) كە لە ئەنجومەنی وەزیرانەوە پەسەند كراوە بە نزیكەی (140) ملیار دۆلار خەمڵێنراوە و بەڕێژەی (%93 بۆ %95 ) پشت بە داهاتی نرخی نەوتی فرۆشراو دەبەستێت. 4-    یەكێكی تر لەو سزایانە كە لەوانەیە ئەمەریكا پەیڕەوی بكات دەست بەسەر یەدەگی دراوی عێراقی لە بانكە جیهانیەكان بگرێت ئەمەش دەبێتە هۆی توانای دارایی عێراق كەم دەكاتەوە بێ‌ گومان  بۆ باری دارایی عێراق مەترسیدارە.هەروەها بانكی ناوەندی عێراق بە كاغەزی دارایی وەبەرهێنانی كردوە لە بۆرسەی ئەمەریكا بێ‌ گومان ئەم وەبەرهێنانەش بەرمەترسی دەست بەسارگرتن دەكەوێت. 5-    یەكێكی تر لەو سزایانە كە گومانی تێدا نی یە گەنجینەی ئەمەریكا دەیگرێتە بەر دەستەبەراگرتنی سەروەت و سامان و دارایی سیاسیەكانی عێراقە لە بانكە نێودەوڵەتی یەكاندا و بلۆك كردنی سامانی بەرپرسان دەبێت و كە ملیۆنان دۆلار دەخەمڵێنرێن. 6-    لە دەرئەنجامەكانی سزاكان لەحاڵەتی سەپاندنیاندا چوونەدەرەوەی كۆمپانیا نەوتیە گەورەكانی جیهانی یە كە ئەمەش كاریگەری ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر پرۆسەی بەرهەمهێنانی نەوت و كەمبونەوەی قەبارەی نەوتی بەرهەمهاتوو و دابەزینی ناردنە دەرەوەی نەوت بۆ بازاڕەكانی جیهانی . 7-    بەهۆی بوونی گرژیە سیاسیەكان و سزاكان لەسەر عێراق ئەگەر بسەپێنرێت كاریگەری هەیە لەسەر پرۆسەی وەبەرهێنانی بیانی لەناوخۆی عێراق و چوونەدەرەوەی سەرمایەی نیشتیمانی هەموو ئەمانە كاریگەری نیگەتیڤی هەیە لەسەر ئابوری عێراق،ئەوەتا عێراق خۆی بەدەست دیاردەی بێكاری دەناڵێنێت و ڕێژەی (%22) ی دەستی كاری عێراق بێكارن و هەلی كاریان بۆ نەڕەخساوە و سەرەڕای ئەوەش كە خزمەتگوزارییەكان لە عێراقدا لە نزمترین ئاستدایە. 8-    ئەگەر كۆشكی سپی سزا بسەپێنێ‌ بەسەر عێراقدا ئەوا كاریگەری ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر تەرازوی بازرگانی و لایەنی هاوردەو هەناردەكاری ،لەبەر ئەوەی عێراق وڵاتێكی هاوردەكارە و بۆ پڕكردنەوەی پێویستیەكانی پەنا دەباتە بەر وڵاتانی ئیقلیمی و جیهانی و هەروەها لەبەرئەوەی سەرجەم ئەم مامەڵانە بەدۆلار ئەنجام دەدرێت و لەهەمان كاتدا باری گوزەرانی دانیشتوانی عێراق خۆی لە ئاستێكی زۆر لاوازدایە و داهاتی تاكەكەس زیاتر پشت بەو مووچەیە دەبەستێت كە حكومەت مانگانە دەیدات بە مووچەخۆران و كەسو كاری شەهیدان و زیندانیانی سیاسی و خەرجیە كۆمەڵایەتی و هتد ،كەلە عێراقدا زیاتر لە (6) ملیۆن فەرمانبەری دەوڵەتی هەن و بە سەدان مووچە خۆری تر هەن لەبەر ئەوە پێمان وایە بارگرانییەكە زیاتر لە سەر شانی چینی هەژاران و موچەخۆرانی دەوڵەت دەوەستێت و ئەوەشمان لەبیر نەچێت ڕێژەی لە (%22) دانیشتوانی عێراق هەژارن لە ژێر هێڵی هەژاریەوە ژیان دەگوزەرێن. هیوادارین حكومەتی عێراقی و لایەنە سیاسی یەكان پێش ئەوەی كار لەكار بترازێ‌ حەكیمانە بڕیاری سیاسی بدەن و دوور بكەنەوە لە بڕیاری عاتیفی و كە كاریگەری نێگەتیڤی دەبێت لەسەر ئابوری عێراق و لە نزیكترین ماوەدا ئابوری دادەتەپێت و ڕەنگدانەوەی دەبێت بۆ چەندین ساڵی داهاتوو  گومانی تێدا نی یە لەبەر ئەوەی پەرلەمانی عێراق بڕیاری داوە و حكومەتیش فیدراڵی یە واتە هەر بڕیارێكی سیاسی و ئابوری لە حكومەتی عێراقەوە دەربچێت بێ‌ گومان هەرێمی كوردستانیش دەگرێتەوە و دەرئەنجامەكانی خراپتر بەسەر ئابوری هەرێمەوە دەبێت چونكە ڕێژەیەكی زۆری بەشە بودجەی هەرێم بەپێ‌ ی پرۆژەی یاسای بودجەی عێراق لە بەغدادەوە دابین دەكرێت و حكومەتی هەرێم بەپێ‌ ی دەستور پابەندی بڕیارەكانی ناوەندە لەڕووی سیاسی و ئابوری و دارایی یەوە.. *ئابوریناس

مەریوان وریا قانع کوشتنی قاسم سولەیمانی کردەیەکی سیاسیی پلە یەکە، کوشتنی پیاوێکە نوێنەرایەتی سیاسەتی ئێرانی دەکرد لەو بەشەی خۆرھەڵاتی ناوەڕاستدا کە ھێزی سیاسیی و چەکداریی سەر بە ئێرانی تێدایە. قاسمی سلێمانی لە یەک کاتدا ڕۆڵی وەزیری دەروە و وەزیری بەرگریی و نوێنەری سوپی پاسداران و متمانەپێکراوی ژمارە یەکی بەھێزترین کەسی ئێرانی دەکرد: ئایەتوڵا خامەنەئیی. قاسمی سلێمانی لە ھەموو ئەم کارانەدا نوێنەرایەتی ڕاستەوخۆی ”دەوڵەتی قووڵ“ی لە ئێراندا، دەکرد. بەم مانایە مانا ڕەمزییەکانی کوشتنی ئەم پیاوە لە مانا واقیعیی و فیزیاییەکانی گەورەترە. ئەوەی پەلامار ئەدرێت تەنھا ژەنەڕاڵێکی خاوەن نفوز نییە، بەڵکو کۆی ئەو ھەموو شتانەیە لە پشتی ئەوەوە. ھاوکات ئاماژەیەکی بەرچاویشە بۆ قبووڵنەکرنی ئەو ڕۆڵە سیاسیی و سەربازییانەی ئێران لە ناوەچەکانی کەنداوی عەرەبیی و لە عێراق و سوریا و لوبنان و یەمەندا دەیبینێت. کوشتنی ئەم ژەنەڕاڵە لەم ئاستەدا مانای ھەوڵدانی ئەمریکا و دۆستەکانیەتی لە ناوچەکەدا بۆ گەڕاندنەوەی کاریگەرییەکانی دەوڵەتی ئێرانی بۆ ناو سنوورەکانی ئێران خۆی. ماوەی چەند ساڵێکە دەوڵەتی ئێرانی لە ژێر فشارێکی ئابوریی و سیاسیی و سەربازیی گەورەدایە. دۆخی ئابوریی وڵاتەکە وێرانە، بەشێکی گەورەی دانیشتوانەکەی تەواو ھەژارکەوتون، ئاسایشی ناوخۆ لە دۆخێکی تەواو ناجێگیردایە، بوونی چەندان دەزگای سێبەری تەریب و بەھێز، بە دەزگا فەرمیەکانی دەوڵەت،. مانایەکی ئەوتۆی بۆ بوونی دەوڵەت و حکومەت و پەرلەمان و وەزارەت و دەرکەوتە فەرمییەکانی تری دەوڵەت، نەھێشتۆتەوە. ئابوری سێبەر، حکومەتی سێبەر، دەزگای سێبەر، سوپای سێبەر، ئەو شتانەن کە ئەو وڵاتە بەڕێوەدەبەن. ھەرچی پەیوەندیی نێوان ئێران و ئەمریکایە پەیوەندییەکی پەڕگیر و ڕادیکاڵ و نائاساییە. بەر لە شۆڕشی ئیسلام شای ئێران ڕۆڵی پۆلیسێکیی ئەمریکای لە ناوچەکەدا دەگێڕا و دۆستی ژمارە یەکی ئەمریکا بوو، کە خومەینی ھات ئەم پەیوەندییە بۆ دیوە پەڕگیرەکەی تری قڵپبووەوە و ئەمریکا، لانیکەم لە ئاستی گوتاردا، بوو بە ناحەزی ژمارە یەکی ئێران. ئەوەی دوای کوشتنی قاسم سولەیمانی ڕوویدا فڕێدانی بەنزینە بۆسەر ئاگری ئەو پەیوەندییە پڕ لە خاڵ و ئەگەری تەقئنەوە. بەڵام وەک زۆرێک باوەڕیان وایە، ئەگەری ڕوودانی جەنگ زۆر لاوازە، زەحمەتە جەنگ ببێتە فۆرمی ئەو پەیوەندییە پەڕگیرە لە ئێستادا. ئایەتوڵاکانی ئێران نایانەوێت بڕوخێن، بۆیە مەحاڵە ئەم دۆخەی ئێستا بگەیەننە ئاستی جەنگ و پێکدادان. ئەوان دەزانن جەنگ لەگەڵ ئەمریکادا مانای کۆتاییھاتنی خۆیان و جمھورییە ئیسلامییەکەیان. کەس ئەم ڕاستییە سادە نەزانێت، ئایەتوڵا ملییۆنێرەکانی ئێران و ئەفسەرە گەورەکانی سوپای پاسداران و ھێزە چەکدار و ئەمنییەکانی ڕژێم، ئەم ڕاستییە دەزانن. ھەموو پێکھاتەکانی ”دەوڵەتی قووڵ“ لە ئێراندا ئەم ڕاستییە دەزانن. ئێرانییەکان ئەو ڕاستییەش باش دەزانن کە بەشێکی گەورەی خەڵکی عێراق و لوبنان، دەستخستنە سیاسەتی ناو وڵاتەکەیان لەلایەن ئێرانەوە قبووڵناکەن و داوای پاشەکشەی ئێران لە وڵاتەکەیان دەکەن. ئەمریکییەکانیش لە خەمی ڕوخاندنی ڕژێمەکەی ئێراندا نین، ئەوان لە چەندان بۆنەدا ئەم مەسەلەیەیان ئاشکراکردوە. ئەوەی ئەمریکا دەیەوێت قرتاندنی نینۆکە ئەتۆمیی و موشەکیی و ھێزە پرۆکسیی و لەبرییەکانی ئێرانە. بەڵام ئەوەی حوکمی سیاسەت دەکات، مەرج نییە ھەمیشە عەقڵانیەت و بیرکردنەوەی لۆژیکیی بێت، جەنگ دەشێت لە سایکۆلۆژیایەکی شەخسیی و لە وەڕسبوون و ڕقێکی لەمێژینەوە دروستببێت. لە دۆخی ڕوودانی جەنگدا بۆ ماوەیەکی درێژ شتێک لە ئێران و عێراقدا بەناوی دەوڵەتەوە بوونی نامێنێت، ناوچەکە دابەشدەبێت بۆ چەندەھا ئیمارەتیی بچووک بچووک، کە تیایدا گەورە بچوک و بەھێز بێھێز دەخوات.

  هێمن کەریم   لەگوتاری پێشودا وتمان رۆژهەڵاتی ناوەراست دەکوڵێت، عێراق بەرەو شەری وەکیلەکانی دوو زلهێزی دونیا هەنگاو دەنێت، تائێرە و پێش ساڵی 2020 شەری دوو زلهێزی وەک ئەمریکا و ئێران لەناو عێراقدا هەم ساردو هەم ناراستەوخۆبوە، لەدوای 2020 وادەخوێنرێتەوە کە قۆناغی شەری راستەوخۆ و گەرم لەعێراق لەنێوان هەردوو وڵاتی زلهێز دەستپێدەکات، دەبێت ئیتر لایەکیان پرۆسەکە بگرێتە دەست، بەڵام شەرێکی تەکنیکی نەک شەڕی جوڵاندنی هێزە گەورەکان، بەواتایەکی تر شەرێکی تازە (مۆدێرنە) و کەمترین زەرەی کیانی هاوڵاتی مەدەنی لێدەکەوێتەوە زیاتر ئامانجەکان دیاری دەکرێن  نەک ناوچەو شار، بەڵکو زیاتر شکۆی تیادەشکێنرێت نەک کۆی سیستەمەکە. عێراق لەئەزەلەوە وڵاتێکە شەقامی تاقیکردنەوەی بازوی زلهێزەکانی دونیابوە، هەرکات بۆیانکرابێت زلهێزان کردویانەتە مەیدانی شەری یەکتری و عێراقیان کردتە تەسفیەی حساباتیان و وڵاتی خۆیان و هاوڵاتیانی خۆیان دورخستۆتەوە لەمەرگ وناکۆکیەکان، زۆرجار عێراق ئەو وڵاتەبوە کە خۆی خاوەنی شەرەکان نەبوە، بەڵکو شوێنی یەکلاییکردنەوەی کینەو بوخزەکان بوە ، ئەمەی دەگوزەرێت لەعێراقدا زۆر جیاواز نیە لەرابردوەکەی تەنها جیاوازیی ئەوەیە کەئایە ئەم شەرەی لەسەر عێراقە پەل دەهاوێتە هەردو وڵاتی زلهێزو خاوەن کێشەکە؟ کەئەمەیان مەحاڵەچونکە نەئێران و نەئەمریکا ئەوەیان ناوێت ، تەکنکی شەری ئێستاش گۆراوە و نایانەوێت بکەونە شەری هێزی زەمینی، ئەوەی خواستیانە تەنها شەری تەکنەلۆژی و تەکنیکی و ئامانجدارەکانە هەر ئەونە بردەکات و تا ئەندازەی کوشتنی فەردی یەکتری و بەرهەم هێنەرەکانیان لەبواری وردی چاودێری هەنگاو بنێت نابێتە ئەو وێرانیەی کە باس دەکرێت، بەڵام بەهەربارێکدا شەری ساردی (ئێران و ئەمریکا) لەعێراقدا کۆتایی هاتوەو چۆتە قۆناغی گەرمەوە ئیدی مەترسی گەورەش ئەگەرێکی چاوەروانکراوە، بەڵام خواستەکانی هەردوو وڵاتە زلهێزەکە بەرەو ئەو شەرە  وێرانکەرە نابینرێت تەنها ئەوەیە ئەمریکا دەیەوێت عێراق بگرێتەوە دەست و ئێران ئیتر پاشەکشەی تیابکات، ئایە ئێران ئەمە دەکات؟ لەبنەرەتدا وەکیلەکانی یان (دۆستەکانی) ئێران لەعێراقدا کەوتنە هەڵەیەکی کوشندە، کاتێک پەلاماری باڵوێزخانەی ئەمریکایاندا، بەگوێرەی یاسای دەولیی هەڵکوتانە سەرهەر باڵوێزخانەیەک وەک ئەوەیا راستەوخۆ هەڵکوتانە سەر خاکی ئەو وڵاتە، کاتێکیش لایەنگرانی حەشد و (حەشدیش وەک دۆستی ئێران) هەڵیان کوتایە سەرباڵوێزخانەی ئەمریکا لە بەغداد واتە راستەوخۆ هەڵیان کوتاوەتە سەرخاکی ئەمریکاو سەروەری ئەمریکا یان پێشێلکردوە، ئالێرەوە ئەمریکا دەستی کراوەکردو وەک خۆپارێزی و بەرپەچی ئەوگروپە کەوتۆتە جوڵەی توند و پەرچەکردارەکەشی کەمەرشکێن بو، بۆ ئێران و حەشدی عێراقی هەرئەوەشە  ململانێکە گۆرانی بەسەراهات . ئێستا کەئێران رای گەیاند هەرگیز لەخوێنی فەرماندەکەی (قاسمی سولەیمانی) خۆش نابێت و تۆڵەی کوشندە لەئەمریکیەکان دەکاتەوە، قۆناغەکە چۆتە حاڵەتی خۆپارێزی لەلایەن ئەمریکاوە، بەوهۆکارەش زۆرێک لەدیبلۆماتکارو چاودێرەکانی هێناوەتە هەولێرو ناوەندیش وەک هێزێکی سەربازی بەکاردێنێت و هەولێریشی کردۆتە پرۆسە سیاسیەکەی، بۆیە پێویستە کورد لەم شەرەگەرمەی مۆدێرنەدا بیرێک لەپرۆژەی خۆی و کیان و بونیادو دراوسێکانی بکاتەوە. پێویستە سیاسەتی کوردی ژیرانە ئەم قۆناغە ببرێت تانەکەوێتە ناوچەی گەرمەوە، تەنها بیلایەنیشی دەوێت تادوربێت لەناوچەی گەرمی شەڕ، چونکە هەرچی ئەوانەی لەعێراقدا دەچنە پرۆژەی ئێرانیەوە ناچنە ماڵێکی ئارام و سەرەوەرییەکانی پێشێل دەکرێت ، ئەوانەشی دەبنە پرۆژەی ئەمریکی راستەوخۆ دژی مەزهەبی شیعیە و ئیرانی دەوەستنەوەو ناوچەکەشیان دەبێتە مەیدانی شەری مەزهەبی و میلیشیاکان. بەهەربارێکدا گەر شەرەکە گەورەبێت یان تەکنیکی و ئامانجەکان ببنە شەری گەرم و شکۆ شکاندن ستراتیج بێت، کورد هەر دەبێت دوربێت لەتەرەفگیری نێوان (ئێران –ئەمریکا) چونکە لەبنەرەتدا ئەم کێشەیە کێشەی کوردی نیە، راستە لەناو قوڵای ململانێکاندایە بەڵام لەناو کێشەکەدا نیە، کێشەیەکە زیاتر لەنێوان دوو زلهیز و تا ئەندازە و بنەرەتەکەی دەگەرێتەوە بۆ کۆی مەزهەبی عەرەبی و لایەنداری شیعەی ئێرانی و کێشەی ئیسرائیل، هەر ئەوەشە دەبێت بێلایەنبێت، رەنگە ئێران و شیعەکانی عێراق ئەم بێلایەنیە نارەحەتیان بکات،  ئەوەشی لەدەستیان بێت تەنها گوشاری ئابوریە بۆ سەر هەرێم ئەویش کاتیە تێدەپەرێت، واتە لیکەوت و زیانی بێلایەنیەکەی کەمترە لەوەی لایەندار بێت. رونە کە گۆرەپانی عێراق بەرەو توندو تیژی زیاتر هەنگاو دەنێت و دەسەڵاتە سیاسیەکەشی خۆی بەم زوانە بۆ رێکناخرێتەوە، ناشتوانێت بە یاساو پەرلەمانێکی لایەندار هێزێکی وەک ئەمریکا لەعێراق بکاتە دەرەوە،  لەوتێروانینەوەیە کە هەولێر بەرەوە سەنتەری کۆکردنەوەی کۆی نوێنەرانی وڵاتانی عێراق هەنگاو دەنێت، ئەمەش ئەو قۆناغەیە گەر بەوردی مامەڵەی تێدا بکرێت، ئەوا کورد دەتوانێت بونیادی کوردستانی لەتاکی عەرەبی بەتەواوی جیاکاتەوە.

عارف قوربانی سەرەڕای قوڵبوونەوەی ناكۆكییەكانیان و گەیشتنی بە ئاستێكی زۆر مەترسیدار، نە ئەمریكا و نە ئێران هیچ كامیان نایانەوێ‌ شەڕی رووبەڕوو لە نێوانیان رووبدات. هەردوولایان هەریەكە و بۆ ئامانجێكی جیاواز پێویستیان بە كات هەیە بۆ ئەوەی تووشی ئەو شەڕە نەبن. ئەمریكا لەلایەك لەبەرئەوەی هەڵبژاردنی لەپێشە و لەلایەكی تریشەوە هێشتا بەدیلی بۆ دوای رژێمی ئێستای ئێران ئامادە نەكردووە بۆ راگرتنی هاوسەنگیی نێوان سوننە و شیعە لە ناوچەكە. ئێرانیش پێویستی بەكاتی زیاتر هەیە بۆ پیتاندنی یۆرانیۆم و دەستڕاگەیشتنی بە چەكی ئەتۆم. بەڵام ئەگەری زۆریش هەیە لێكەوتەكانی كوشتنی قاسم سولەیمانی پەلكێشی دۆخێكیان بكات كە هیچیان خوازیاری نین.    هەرچەندە سرووشتی شیعە ئێرانییەكان وایە كە بۆ دۆخی ناوخۆی خۆیان هەمیشە پێویستیان بەوەیە وەك قوربانی دەركەون، ئەگەری ئەوەش هەیە وەك كوشتنی ئیمام حوسێن وەبەرهێنان لە كوژرانی قاسم سولەیمانیدا بكەن.   ئەگەر هەردوولاش ئیرادەیان بەسەر لێكەوتەكاندا زاڵ بێ و نەكەونە كاردانەوەی راستەوخۆ وەك ئەوەی بەشێكی زۆری وڵاتان داوایان لێدەكەن، بەڵام تەنیا نەمانی قاسم سولەیمانی لە گۆڕەپانەكە كۆمەڵێك پێشهات دێنێتە ئاراوە كە هاوكێشەی هێز لە ناوچەكە دەگۆڕێت. بەدیاریكراوی لە ململانێ ناوخۆییەكانی ئەو وڵاتانەی پێشتر ئێران دەستی تێوەرداون. بەتایبەتیش بەهۆی ئەوەی كە بە نەمانی سولەیمانی، دەستی ئێران بە ئاسانی ناگاتەوە ناو هەموو ئەو كون و كەلەبەرانەی پێشتر حاجی قاسم پێیان ئاشنا بوو. واتا ئەگەری هەرە چاوەڕوانكراو گۆڕینی هاوكێشەی هێز و جۆری ململانێ‌ و نەخشەی سیاسی وڵاتانی عێراق و سووریا و لوبنان و یەمەن و هەرێمی كوردستانە بەرلەوەی چاوەڕوانی گۆڕانكاریی گەورەتر بكرێت لە هاوكێشە نێودەوڵەتییەكاندا.   گەرچی هاوكێشەكانی ناوچەكە زۆریان پێكەوە پەیوەستن، بەڵام ئەوەی راستەوخۆ پەیوەندی بە ژیان و چارەنووسی ئێمەوە هەیە كاریگەرییەكانێتی لەسەر عێراق و كوردستان. حووسییەكانی یەمەن، یان حیزبوڵڵای لوبنان پێگەیان لاوازبێ‌، شتێك لە ژیانی ئێمە ناگۆڕێت، بەڵام كاتێ حەشدی شەعبی لە عێراق دەكەوێتە ژێر گوشارەوە و هەڕەشەی هەڵوەشاندنەوەیان لێدەكرێت، ئەمە دەرفەتی ژیان دەخاتەوە بەردەم ئێمە. چونكە روون بوو لەو هاوپەیمانێتییە هەرێمایەتییەی توركیا و ئێران و دەستوپێوەندەكانیان لە عێراق، دوای ئەوەی 16ی ئۆكتۆبەریان بە ئاسانی بۆ چووە سەر، پلانی دووەمیان نەهێشتنی هەرێمی كوردستان بوو. ئەوەی سوپای پاسداران و فەیلەقی قودس لەژێر عەبای حەشدی شەعبی كردیان بەشێكی ئامانجەكە بوو، قۆناغی دووەمی لەڕێگەی هەڵگیرساندنی شەڕی ناوخۆی نێوان (یەكێتی و پارتی) و بەشداریی ئەوانەوە بە ئامانج دەگەیشت كە شەرعییەتدان بوو بە نەهێشتنی قەوارە دەستوورییەكەی هەرێمی كوردستان.    كوشتنی قاسم سولەیمانی لانیكەم دواخستنی شەڕێكی حەتمیی خۆبەخۆی كوردە، ئەو دەستێكی لە پشتی پارتی و دەستەكەی تری لە هەناوی یەكێتیدا بوو، جیاواز لەو ئامانجە دوژمنكارییەی كە باڵاكردنی كوردیان پێ قووت نەدەدرا، وەك سیاسەتی هەمیشەیی وڵاتەكەشی بەردەوام بە دروستكردنی قەیران لە دەرەوە كێشە ناوخۆییەكانیان دووردەخستەوە، هەروەك لەدوای تێكچوونی رێككەوتنە ئەتۆمییەكەشەوە بەدوای یاریكردن بە كات و سەرقاڵكردنی ئەمریكاوە بوون لە دەرەوەی ئێران تا بە سوودوەرگرتن لەكات دەبوون بە خاوەن چەكی ئەتۆمی. بۆ ئەم ئامانجانە گۆڕەپانی كوردستان بژارەی هەرە لەپێشیان بوو كە بە كولاندنەوەی كۆنە برینی شەڕی ناوخۆ دەرگای وێرانكاری بەڕووی كورد و كوردستاندا بكەنەوە.    سەرەتا بەگرتنەبەری ئەو رێگایانەی بەهۆیەوە پارتی و یەكێتی لێك دووردەكەوتنەوە، ئەمەش بەدیاریكراوی لە دوای بڕیاردانی ریفراندۆمەوە دەستیپێكرد. كاتێ‌ پرۆئێرانییەكان لەناو پارتی و یەكێتی رێیان بۆ كێشا كە ئەم خواستە لەڕێگای گوشار خستنە سەر كۆسرەت رەسوڵەوە دەستپێدەكات و بەدوورخستنەوەی كۆسرەت رەسوڵ وەك كەسی یەكەمی یەكێتی دەرگا بەڕووی ئەو دابڕانە ئاسانتر دەكرێتەوە. ئەوە بوو ئاغای سولەیمانی چەند جارێك و لەچەندین رێگاوە فشاری خستە سەر، دوای بێهیوابوون لە پەیامە راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆكانی، خۆی دەچێتە ماڵی كۆسرەت رەسوڵ و وەك ئاماژەی هەڕەشەیەك پێی دەڵێت دوا قسەم ئەمەیە: "ئەگەر بەگوێمان بكەیت، دەتكەین بە كەسی یەكەم لە كوردستان، ئەگەر رێگەشمان لێبگریت دڵنیابە من دێمەوە بۆ پرسەكەت".    كۆسرەت رەسوڵ مل بۆ خواستەكەی نادات و هەموو بینیمان لەدوای ئەم كۆتا دیدارەیانەوە چی بەرانبەر بە كۆسرەت رەسوڵ كرا. لە هەڵوەشاندنەوەی مەكتەبی سیاسییەوە بیگرە تا نەخۆشخستنەكەی و دواجار لە كۆنگرەی حیزبەكەشی، دوورخستنەوەی هەموو ئەوانەی لەگەڵ بە ئاشتی مانەوەی كوردستان و لەپێناو تێكنەچوونی سەقامگیریی كوردستاندا، لەگەڵ مامەڵەكردن بوون لەگەڵ پارتی. هەروەها بردنە سەرەوەی گرووپی 16ی ئۆكتۆبەر بۆ ترۆپكی دەسەڵات.   قاسم سولەیمانی لەڕێگەی میدیا و كارەكتەرە سێبەرەكانی لە دەرەوەی یەكێتی، هەڵمەتێكی چڕیان دەكردە سەر هەر كەسێك لەناو یەكێتی ئەگەر لایەنگری تێكدانی پەیوەندی لەگەڵ پارتی نەبووایە. بە ناوبردنیان بە پرۆپارتی، بە پارتییەكانی ناو یەكێتی و چەندین ناو و ناتۆرەی تر هەوڵی ناكاریگەركردنیان دەدان. پێچەوانەی ئەمەش هەر ئەو میدیاكارە (بێلایەن) و كارەكتەرە حیزبیانەی كە پرۆئێرانی بوون لە حیزبەكانی تر، كۆمەكیان بەباڵاكردنی هاوئاوازەكانی قاسم سولەیمانی دەكرد لەناو یەكێتی. كۆنگرەی یەكێتی و چوونە سەرەوەی زۆربەی ئەنتی پارتییەكان و بەركەنارخستنی (پرۆ پارتییەكان)، لە بەرانبەریشدا هەندێ‌ رەفتار و سیاسەتی هەڵە و غرووری پارتی، رێگاكەی كورتكردەوە بۆ ئەوەی كوردستان پێ بنێتە قۆناغی ناسەقامگیرییەوە، ئەوەی كە ئێران پێویستی بوو.   بەڵام ئاراستەی رووداوەكان بەهۆی كوشتنی قاسم سولەیمانییەوە رێچكەیەكی تر دەگرن. سولەیمانی كوژرا و بەفریای پرسەكەی كۆسرەت رەسوڵ نەكەوت. پێچەوانەی ئەو تێڕوانینانەی پێیانوایە كوشتنی سولەیمانی كوردستانیش پەلكێشی ناو رووداوەكان دەكات و ئەگەری ئەوە هەیە ببێتە گۆڕەپانی جەنگ، من پێچەوانەی ئەمە دەبینم و پێموایە كوشتنی قاسم سولەیمانی كوردستانی لە جەنگ دوورخستەوە. ئەم رووداوە ئەگەر پێش بەستنی كۆنگرەی یەكێتی بووایە هاوكێشەكانی ناو یەكێتیش ئێستا بەجۆرێكی تر دەبوون. بەڵام هێشتا بەهۆی ئەوەی جۆری سەركردایەتیكردنی یەكێتی یەكلایی نەكراوەتەوە، لە پرسی دیاریكردنی سەرۆكی یەكێتیدا هاوكێشەكە بە زیانی بەرەی ئێران دەگۆڕێت. راستە لە كۆنگرە كاردانەوەی دژایەتیكردنی پارتی وایكرد ئەوانەی نزیك لەپارتی بوون لاواز بكرێن و نزیكەكانی سولەیمانی سەركەوتن، بەڵام ئەم رووداوە شانسی د.بەرهەم زیاتر دەكات لە دەستگرتنی بەسەر یەكێتیدا و ئەمەش دەرئەنجامەكەی بەو جۆرە دەبێت كە پارتی و یەكێتی بخاتەوە بەردەم پێویستیی یەكهەڵوێستی و یەكڕیزییەكی حەقیقی كە لەم قۆناغەدا بەرژەوەندیی كوردستان ئەمەیان دەخوازێت نەك شەڕی ناوخۆ.   لە مێژوودا زۆرجار رووداوی هاوشێوە روویانداوە كە ململانێ‌ و قوڵبوونەوەی ناكۆكیی نێوان دوو لایەن، بووە بە دەرفەت بۆ تەرەفێكی تر. كوشتنی سولەیمانی سەرباری شكستی پرۆژەی بەگژیەكداكردنی كورد، ناكۆكیی ئێران و ئەمریكا دەگەیەنێتە ئاستێك، ئەو دەرفەتە بۆ كورد دێنێتە پێش كە پێچەوانەی ئەو ئاراستەیەی رووی لە شكست بوو، بكەوێتەوە سەر رێی هەستانەوە.