نەتانیاهۆ بۆ ئەردۆغان: ئەوەی عەفرینی داگیردەكات و مەدەنی دەكوژێت مافی نییە ئامۆژگاریمان بكات، جارێكی تر بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل هێرشی توندی كردەوە سەر رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا و بە كوشتنی هاوڵاتیانی مەدەنی عەفرین تۆمەتباریكرد. نەتەنیاهۆ لە تویتێكی تردا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر هێرشدەكاتە سەر ئەردۆغان و نوسیویەتی" ئەردۆغان را نەهاتوووە لەسەرئەوەی كە وەڵام بدرێتەوە.. پێویستە لەسەر ئەوە رابێت.. ئەو كەسەی باكوری قوبرس داگیردەكات و ناوچە كوردییەكان داگیردەكات و هاوڵاتیانی مەدەنی لە عەفرین سەردەبڕێت، مافی ئەوەی نییە  بەوانەی بەها و ئەخلاق  ئامۆژگاریمان بكات" لە رۆژی یەكشەممەی رابردووەوە دوای ئیدانەكردنی هێرشی ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەزە لەلایەن سەرۆكی توركیاوە، هێرشی قسەی نێوان ئەردۆغان نەتەنیاهۆ دەستیپێكردووەو ئەردۆغان لە وتەیەكیدا بۆ نەتانیاهۆ وتی " كەس نییە لەم جیهاندا خۆشی بوێیت، وەڵامی دەوڵەتان لە نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ هەنگاوەكانت بەرامبەر قودس ئاشكران، خاوەندارێتی چەكی ئەتۆمیی لەخۆبایت نەكات، لەكاتی پێویستدا كارناكەن."  

ئەنجامی هەڵبژاردنە سەرۆكایەتییەكەی میسر راگەیەنراو عەبدولفەتاح سیسی بە بەدەستهێنانی 97.08%ی دەنگەكان، خولی دووەمی سەرۆكایەتی بەدەستهێنایەوە. لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لاشین ئیبراهیم سەرۆكی دەستەی نیشتمانی هەڵبژاردنەكانی میسر رایگەیاند رێژەی بەشداریكردن لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا 41.05 بووە و لەكۆی 59 ملیۆن كەس كە مافی دەنگدانیان هەبووە 24 ملیۆن و 250 هەزار كەس دەنگیانداوە. سەرۆكی دەستەی نیشتمانی هەڵبژاردنەكانی میسر وتیشی موسا مستەفا موسا كە تاكە ركابەری سیسی بوو لەو هەڵبژاردنەدا 2.92%ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە.

لیندسی گراهام سیناتۆری كۆماری لە ئەنجومەنی پیرانی ئەمریكا هۆشداریدەداتە دۆناڵد ترەمپ لە كشانەوەی سوپای ئەمریكا لە سوریا و دەڵێت ئەو هەنگاوە دەبێتە هۆی زیندووبونەوەی داعش و زیادتربوونی هەژموونی ئێران لە سوریا. گراهام كە ئەندامی لیژنەی هێزە چەكدارەكانی ئەنجومەنی پیرانە لە لێدوانێكیدا بۆ كەناڵی " فۆكس نیوز" وتی" ئەو بڕیارە ئەگەر بدرێت خراپترین بڕیار دەبێت كە سەرۆك تاكلایەنە دەیدات". گراهام وتیشی " رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیمان لە لێواری شكستهێنان نزیك كردووەتەوە، ئەگەر دەتانەوێت لەو لێوارە دووری بخەنەوە سەربازانی ئەمریكا بكشێننەوە". ئەمریكا نزیكەی دوو هەزار سەربازی لە رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریا هەیە، پێشبینیدەكرێت ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا سەرەتای هەفتەی داهاتوو بۆ تاوتوێكردنی هەڵمەتی دژ بە داعش لە سوریا كۆببێتەوە و بەرپرسێكی باڵای ئیدارەی ئەمریكا بە ئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاند راوێژكارەكاتی ترەمپ بڕوایان وایە سوپای ئەمریكا پێویستە بە ژمارەیەكی كەمتر لەوەی ئێستا لانیكەم بۆ دوو ساڵی تر لە سوریا بمێننەوە. لەو بەرنامە تەلەفزیۆنییەدا لیندسی گراهام مەترسی راوێژكارانی كۆشكی سپی لە كشانەوەی خێرای سوپا ئەمریكا لە سوریا دووپاتكردەوە وتی " ئەوە كارەساتێكە ئامادەكاری بۆ دەكرێت." وتیشی " هێشتا زیاتر لە 3000 چەكداری داعش لە سوریا دێن و دەچن، ئەگەر هێزەكانمان لەماوەیەكی نزیكمدا بكشێنینەوە، ئەو رێكخراوە دەگەڕێتەوە و شەڕی نێوان توركیا و كوردیش لە كۆنترۆڵ دەردەچێت و دیمەشق رادەستی ئێرانییەكان دەكرێت بە بێ‌ بوونی ئەمریكا".  

سبەی سێشەممە حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئێران و ڤلادیمێر پۆتن سەرۆكی روسیا و رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا لە ئەنكەرەی پایتەختی توركیا كۆدەبنەوە. كۆشكی سەرۆكایەی روسیا " كرملن" رایگەیاند ئەمڕۆ دووشەممە ڤلادیمێر بوتن سەردانی توركیا دەكات و سبەی سێشەممە لەگەڵ هاوتا ئێرانی و توركییەكەیدا كۆدەبێتەوە. ئاماژەیبەوەشدا  پۆتن و ئەردۆغان بە رەسمی یەكەمین یەكەی وێستگەی ئەكۆیۆی ئەتۆمیی بۆ بەرهەمهێنانی وزەی كارەبا دەكەنەوە. هاوكات پەروێز ئیسماعیلی راوێژكاری راگەیاندنی حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئێران رایگەیاند  سبەی سێشەممە رۆحانی دەگاتە ئەنكەرە لە كۆبوونەوەی لوتكەی تایبەت بە سوریا لەگەڵ سەرۆكی توركیا و روسیا كۆدەبێتەوە. ئیسماعیلی وتیشی جگە لەوە حەسەن رۆحانی كۆبونەوەی دوو قۆڵی لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان و ڤلادیمێر پۆتن ئەنجامدەدات و پەیوەندییەكان و هاریكاری هەرێمی و نێودەوڵەتی نێوان هەر سێ‌ وڵات تاوتوێدەكرێن.

رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆك كۆماری توركیا هەڵمەتی پشتیوانی بۆ شەرعیەتدا بە داگیركردنی عەفرین دەست پێكردووە، بۆ ئەو مەبەستە ئیبراهیم تاتڵیساس و سپیل جان و ژمارەیەك گۆرانیبێژ و وەرزشوانی توركیا دەباتە سنورەكانی توركیا لە نزیك كانتۆنی عەفرینی رۆژئاوای كوردستان و تاتڵیساس گۆرانی بۆ سەربازانی توركیا دەڵێت. لە كۆبونەوەیەكدا لەگەڵ ئەو سەربازانەی سوپای توركیا كە بەشداری داگیركردنی كانتۆنی عەفرینیان كردووە،، ئیبراهیم تاتڵیساس گۆرانی پێشكەشكرد و پشتگیری خۆیان بۆ سوپای توركیا دووپاتكردەوە و لە داگیركردنی عەفریندا. هەمیشە ئەردۆغان بۆ كۆكردنەوەی پشتیوانی لە هەڵبژاردن و ئۆپەراسیۆنەكانی پەنا بۆ هونەرمەندەكان و سیاسییەكانی كورد دەبات، مانگی 11ی ساڵی 2013ش ئیبراهیم تاتڵیساس بەیاوەری رەجەب تەیب ئەردۆغان و مەسعود بارزانی سەرۆكی پێشووی هەرێمی كوردستان و شڤان پەروەر لە شاری ئامەدی باكوری كوردستان بەشداری هەڵمەتی بانگەشەی پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەڵاتداری توركیایان كرد.  

درۆی نیسان یەكێكە لەو نەریتە كۆنانەی كە ڕیشەكەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدان ساڵ لەمەوبەر،  درۆی نیسان چەندین شێوازی جۆراوجۆر لەخۆدەگرێت لە نێویاندا درۆكردن و ئابڕوبردن و گاڵتە و گەپ و بڵاوكردنەوەی نوكتە و خەڵەتاندنی  كەسی بەرامبەر. ئەوروپییەكان لە یەكەم ڕۆژی مانگی چوار (نیسان)ی هەموو ساڵێك ئاهەنگی درۆی نیسان یاخود ڕۆژی درۆ دەگێڕن، لە ڕێی بڵاوكردنەوەی درۆ و نوكتەكردنەوە و قوربانییەكانی ئەو ڕۆژەش بە گێلەكانی درۆی نیسان ناودەبەن، ئامرازەكانی ڕاگەیاندن و ڕۆژنامە و گۆڤارەكانیش لەڕێی بڵاوكردنەوەی هەواڵی هەڵبەستراو و چیرۆك و ڕاپۆرتی بێبەنەماوە بەشداریدەكەن لەم بۆنەیەدا.      " ئەوروپییەكان لە یەكەم ڕۆژی مانگی چوار (نیسان)ی هەموو ساڵێك ئاهەنگی درۆی  نیسان یاخود ڕۆژی درۆ دەگێڕن، لە ڕێی بڵاوكردنەوەی درۆ و      نوكتەكردنەوە قوربانییەكانی ئەو ڕۆژەش بە گێلەكانی درۆی نیسان ناودەبەن " لەگەڵ ئەوەی درۆی نیسان وەك یەكێك لە بۆنە میللیەكان لە سەدەی 19وە جەماوەری خۆی هەیە و پەرەی پێدەدرێت، بەڵام تائێستا نەبوەتە ئاهەنگێكی فەرمی لە هیچ وڵاتێكی جیهاندا و تائێستا لەچوارچێوەی گاڵتە و گەپدا ماوەتەوە لەگەڵ ئەوەی هەندێكجار بەئازاریش بووە. شاعیری بەریتانی جیفری چوسەر كە لە سەدەی 14دا ژیاوە، نوسەری كۆمەڵێك چیرۆك و هۆنراوەیە بەناوی ( چیرۆكەكانی كانتەربری) بەیەكەم  كەس دادەنرێت كە ڕۆژی یەكی مانگی نیسان و درۆی پێكەوە گرێداوە، ئەوەش ئاماژەیەكە بۆ دێرێنی درۆی نیسان. " شاعیری بەریتانی جیفری چوسەر كە لە سەدەی 14دا ژیاوە، نوسەری كۆمەڵێك چیرۆك و هۆنراوەیە بەناوی ( چیرۆكەكانی كانتەربری) بەیەكەم  كەس دادەنرێت كە ڕۆژی یەكی مانگی نیسان و درۆی پێكەوە گرێداوە، ئەوەش ئاماژەیەكە بۆ دێرێنی درۆی نیسان" بە شێوەیەكی گشتی دیاردەی تەرخانكردنی ڕۆژێك بۆ گاڵتە و گەپ و درۆ و نوكتەكردن، بە یەكێك لە دیاردە بەربڵاوەكان دادەنرێت لە ناو زۆرێك لە گەلاندا، ئەمەش تەنها پەیوەست نیە بەڕۆژی یەكی نیسان بەڵام درۆی یەكی نیسان بەدیاریكراوی لەو كاتەدا بڵاودەكرێتەوە. هەندێكی تر دەڵێن، نەریتی درۆی نیسان سەرچاوەكەی ڕۆژژمێری  كۆنی ڕۆمانەكانە كە بە بۆنەی سەری ساڵ و سەرەتای وەرزەوە كاتێك گۆڕانكارییەكان سەرەو ژوور دەبون و بەتایبەت لە بەهاردا كە كەشوهەوا گۆڕانكاری بەرچاو بەخۆوە دەبینێت و هەندێك پێیانوایە درۆی نیسان لەم  گۆڕانكارییەوە سەریهەڵداوە. بەریتانییەكان بەدیارترین ئەو گەلانە دادەنرێن كە پەیوەستن بە درۆی نیسانەوە، لە دیارترین ئەو درۆیانەشی كە تائێستا لەو وڵاتە بڵاوكراوەتەوە، ناردنی  سەدان نامەی بانگهێشتكردن بووە بۆ هاوڵاتیانی شاری لەندەن بۆ ئامادەبون لە ئاهەنگی ساڵانەی شتنی شێری سپی، بەڵام دوای ئەوەی هاوڵاتییەكی زۆر لە شوێنی دیاریكراوی بۆنەكە ئامادەبون دواتر زانیوانە  كە بانگهێشتەكە درۆی نیسان بووە. لە ئێرلەنداش ناردنی "پەیامێكی گرنگ" بوەتە نەریت و دەدرێت بە كەسێكی دیاریكراو و داوای لێدەكرێت كە بیگەیەنێت بە كەسێكی تر، كاتێك كەسی سێیەم نامەكە دەكاتەوە ئەم دەستەواژەیە نوسراوە"بینێرە بۆ  گەمژیەكی تر".     " لە ئێرلەندا ناردنی "پەیامێكی گرنگ" بوەتە نەریت و دەدرێت بە كەسێكی دیاریكراو و داوای لێدەكرێت كە بیگەیەنێت بە كەسێكی تر، كاتێك     كەسی سێیەم نامەكە دەكاتەوە ئەم دەستەواژەیە نوسراوە"بینێرە بۆ  گەمژیەكی تر" هەر لەچوارچێوەی ئەو درۆیانەی خراونەتە پاڵ درۆی نیسان، یەكێك لە بەشدارانی تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر لە تویتێكدا نوسیویەتی ، دیارترین درۆكانی نیسان لە ساڵی 1746 كراوە لە ڕێی ڕۆژنامەیەكی بەریتانیەوە كە بانگەشەی ڕێكخستنی گەورەترین نمایشی كردوە بۆ گوێدرێژ، كاتێك خەڵكێكی زۆر كۆبوەتەوە جگە لەخۆیان شتێكی تریان نەبینیوە. ئاژانسی "ئەسۆشیەیتید پرێس" لە ساڵی 1983دا، ڕاپۆرتێكی  لەبارەی درۆی نیسان  بڵاوكردەوە، كە جۆزێف بوسكن مامۆستای مێژوو لە زانكۆی بۆستن ئامادەیكردبوو،  زۆرینەی ڕاگەیاندنەكانی جیهان بڵاویانكردەوە. بیرۆكەكە دەڵێت، ئەم نەریتە لە سەرەتای سەدەی چواری زاینی و لەسەردەمی قوستەنتین ئیمپراتۆری ڕۆمانییەوە سەرچاوەی گرتوە، چیرۆكەشەش بەمشێوەیەیە،  كەسێك بەناوی (كوغل) لە كۆشكی ئیمپراتۆر ڕۆڵی بوكەڵەی بینیوە و لەبەردەمی ئیمپراتۆردا وتویەتی بوكەڵەكان (موهەریج) دەتوانن لە ئیمپراتۆر باشتر حوكمڕانی بكەن و ئیمپراتۆری ڕۆمانیش بۆ گاڵتەجاری ئەو بوكەڵەیەی  لە ڕۆژی یەكی نیساندا بۆ ڕۆژێك كردووە بە ئیمپراتۆر و (كوغل)یش، بڕیاریداوە ئەو ڕۆژە سەرانسەری ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی پڕبكات لە گاڵتە و گەپ و ئیمپراتۆر بەم بیرۆكەیە سەرسام بووە و لەوە وە بڕیاریداوە بیكاتە نەریتێكی ساڵانە.  دوای ماوەیەك لە بڵاوكردنەوەی چیرۆكەكە، ئاژانسی" ئەسۆشیەیتید پرێس" بۆی دەركەوت كە خۆشی بوەتە قوربانی درۆی نیسان و مامۆستاكەی زانكۆی بۆستن چیرۆكەكەی هەڵبەستوە.  ئامادەکردنی: درەو

توركیا والی و قایمقام بۆ كانتۆنی عەفرینی رۆژئاوای كوردستان دادەنێت و دەیبەستێتەوە بە شاری ئەنتاكیای توركیاوە. دوای داگیركردنی عەفرین لەلایەن سوپای توركیاوە كۆنگرەی بەنا " كۆنگرەی رزگاركردنی عەفرین" بەسترا وتەبێژی ئەو كۆنگرەیەش دەڵێت ئەنجومەنێك لە هەموو پێكهاتەكان بۆ بەڕێوەبردنی عەفرین دەستنیشانكراوەو توركیاش والییەك بۆ عەفرین دادەنێت و قایمقامێكیش رەوانەی شارەكە دەكات. ماڵپەڕی " DW " ئەڵمانی بڵاویكردەوە حەسەن شندی وتەبێژ بەناوی " كۆنگرەی رزگاركردنی عەفرین"  رۆژی شەممە لە بەیاننامەیەكدا كە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاویكردەوە، وتی " ئیتر لەمەولا عەفرین سەر بە شاری هاتای " ئەنتاكیا"ی توركیا دەبێت". شندی وتیشی " لیستی ناوی ئەندامە هەڵبژێدراوەكانی ئەنجومەنەكەیان رەوانەی وەزارەتی دەرەوەی توركیا كردووە و لەماوەی هەفتەیەك بۆ 10 رۆژدا كارەكان زیاتر رووندەبنەوە و پاشان ئەندامەكانی ئەنجومەنەكە دەچنە عەفرین و توركیشا والییەك بۆ شارەكە دادەنێت، بەڵام نازانین كێیە ، بەڵام لە لایەن توركیاوە دادەنرێت و پاشان قایمقامێكیش رەوانەی عەفرین دەكرێت." وتەبێژی بەناو " كۆنگرەی رزگاركردنی عەفرین ئاماژیبەوەشداوە كە هێزێكی پۆلیس بۆ شاری عەفرین پێكهێنراوە كە لە 450 پۆلیس پێكدێت.  

بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل هێرشدەكاتە سەر رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا و رایگەیاند " سوپای ئیسرائیل بە ئەخلاقترین سوپایە لە جیهاندا و ئامۆژگاری لە كەسانێكەوە وەرناگرن كە چەندین ساڵە بێ‌ جیاكاری هاوڵاتیانی مەدەنی بۆردوماندەكەن." ئەمە هێرشەی نەتانیاهۆ دوای ئەوەهات كە سەرۆكی توركیا هێرشی ئەمدواییەی سوپای ئیسرائیلی بۆ سەر غەززە ئیدانەكرد. نەتەنیاهۆ لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بەتوانجەوە نوسیوێتی" ئەوە ئەو رێگایەیە كە ئەنكەرە هەڵیبژاردووە بۆ یادكردنەوەی رۆژی یەكی نیسان". كە بە رۆژی جیهانی درۆ ناسراوە لە جیهاندا. لە رابردووشدا سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل ئەردۆغانی بەوە وەسفكردبوو كە " پیاوێكە گوندنیشنە كوردەكان تۆپباران دەكات". رۆژی شەممە رەجەب تەیب ئەردۆغان ئیسرائیلی بەوە تۆمەتباركرد كە هێرشی نامرۆیی دەكات و وتیشی رۆژێك دێت ئیسرائیل سزای ئەو ستەمە وەردەگرێت كە لە فەلەستینییەكانی دەكات.

رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵی ئەمریكی رایگەیاند دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا  زیاتر لە 200 ملیار دۆلار پارەی تایبەت بە هەوڵەكانی دووبارە ئاوەدانكردنەوەی سوریا بلۆككرد و ئیدارەكەشی رۆڵی ئەمریكا لەو وڵاتە هەڵدەسەنگێنێت. رۆژنامەكە لەزاری بەرپرسانی ئەمریكا ئاشكرایكرد كە كۆشكی سپی فەرمانیداوە بە وەزارەتی دارایی بۆ بلۆككردنی ئەو پارەیە. ئەو بەرپرسانەی ئەمریكا ئاماژەیان بۆئەوەشدا كە ترەمپ ئەو بڕیاری دوای ئەوەداوە كە راپۆرتێكی هەواڵی بینیوە و تێیدا ئاماژەبەوەكراوە كە ویلایەتە یەكگرتووەكان بەمدواییە بەڵێنیداوە 200 ملیۆن دۆلاری تر بۆ هەوڵەكانی زوو ئاوەدانكردنەوەی سوریا پێشكەشبكات. شوباتی رابردوو رێكس تیلەرسۆن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا پێش ئەوەی پۆستەكەی بەجێبهێڵێت لە كۆنگرەی كوەیتی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش بەڵێنی پێشكەشكردنی ئەو بڕە پارەیەی دابوو. رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵ دەشڵێت ئەو بڕیارەی ترەمپ هاوتەریتە لەگەڵ لێدوانەكانی رۆژی پێنجشەممەی دەربارەی كشانەوەی سوپای ئەمریكا لە سوریا كاتێك لە وتەیەكیدا لە شاری ریچفێڵدی  ویلایەتی ئۆهایۆ وتی هێزەكانی ئەمریكا لەسویا " زۆر بە زوویی" لەو ناچانەی لێی جێگیركراون دەكشێنەوە. ترەمپ وتیشی " گورزی كەمەرشكێنمان لە داعش داوە و زۆر بە زوویی سوریا بەجێدەهێڵین و بەجێیدەهێڵین ئەوانی  تر بایەخی پێبدەن." هەروەها ترەمپ وتیشی " لە سەداسەدا كۆنترۆڵی ئەوە دەكەین كە پێی دەڵێت خاكی خەلافەت، زۆر بە خێرایی كۆنترۆڵی دەكەین، بەڵام بەمزوانەش لەوەێ‌ دەردەچین." وەرگێرانی: نامیق رەسوڵ

رۆژنامەی میدڵ ئیس ئایە بڵاویكردوەتەوە كە دوای شەش مانگ لە دژایەتیكردن، ئەنكەرە لاپەڕەكی نوێ لەگەڵ هەولێر هەڵئەداتەوە لە پێناو بەدەستهێنانی هاوپەیمانێتیەكدا دژبە پارتی كرێكارانی كوردستان لە كوردستانی عێراق، حكومەتی توركیا هەنگاوەی یەكەمی هەڵگرت بۆ كۆتاییهێنان بەو گەمارۆ ئابوریەی كە لەسەر حكومەتی هەرێمی كوردستان دای نابوو لەدوای ریفراندۆمەكەی ئەیلولی 2017،  ئەویش بە هیوایەی هەولێر هەنگاوی جدی هەڵبگرێت دژ بە دەركردنی پارتی كرێكارانی كوردستان لە شەنگال.  لە 26ئازارەوەو دوای شەش مانگ لە راگرتنی، هیڵی ئاسمانی توركیا گەشتی راستەوخۆی فرۆكەی لە توركیاوە بۆ هەولێر دەستپێكردەوە، ئەوەش رونترین ئاماژەیە كە ئیستا ئەنكەرە رازیبوە لاپەرەیەكی نوی هەڵبداتەوە لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردوستان، ئەویش لە پێناو بەدەستهێنانی دەستكەوتی گەورەی سەربازی بۆ ئەنقەرە لە باكوری عێراق. عەلی فایەق دەمیر، مامۆستای زانكۆی گالاتەسەرای ئەستنبوڵ دەڵیت:  ئەو هەنگاوەی ئەنكەرە نیشاندانی نیازپاكیەكی گەورەیە لەلایەن توركیاوە  بۆ هەرێمی كوردستان و سەركەوتنێكی گەورەشە بۆ توركیا و هەلێر و عیراقیش.ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆن لە شەنگال لە ئەستۆی بەغدایە، بەڵام بەغداد دڵخۆش دەبێت كە ئەگەر ئەنكەرە هەولێر رازی بكات كە رۆڵی خۆی بگێرێت لە دەركردنی پەكەكە لە شەنگال. وەرگێڕان: سەفین ئازاد 

یەكەمجار نیە كوردەكان لە عێراق و سوریا رووبەروی ئایندەیەكی نادیار دەبنەوە، ئێستا لە سوریا 150هەزار كەس ئاوارەبوون بەهۆی  هێرشكردنە سەر عەفرین كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی كوردە ، سوپای توركیا بەهاوكاری سوپای سوریای ئازاد چونە ناو شاری عەفرین، كوردەكان  ماڵ  و سەروەت و سامانیان بەجێهێشت و ئاوارەبوون، هەندێك كەس  وەك  كۆڕەوەكەی كوردی عێراقی دەدەنە قەڵەم كە  لەساڵی 1991 لەدەست چەوساندنەوە و دڕندەیی سەدام ئاوارەبوون، لە دەستدانی عەفرین ئاماژەیە بۆ كپكردنی هیوا و ئاواتی كوردەكات كە لەم دواییە بەتەواوی گەشەی سەندبوو ، بەتایبەتیش لەدوای جەنگی داعش  و هاوكاری وڵاتان بۆ كوردەكانی عێراق.  لە سوریا بارودۆخەكە جیاوازە بەڵام لەوێش بێهیوایە بۆ كورد، ئیستا سێ ساڵە لەدوای كۆبانی كورد بەرپەرچی هێرشی داعش دەداتەوە توركیا كوردەكانی سوریا یان یەپەگە وەك بەشێك لە پارتی كرێكارانی كوردستان پەكەكە سەیردەكات، لە كاتێكدا كوردەكانی سوریا لەگەڵ ئەمریكا دژ بە داعش جەنگاون و كاریان كردووە،  دوای ئەوەی توركیا بڕیاریدا پەلەماری عەفرین بدات  لە باكوری سوریا، بەڵام حكومەتی روسیا كە پشتگیری رژێمی سوریا دەكات، دەركەوت كەررازییە بە هاتنی فڕۆكەی توركیا بەسەر ئاسمانی سوریا،  دەركەوت مۆسكۆ و  دیمەشق رازین عەفرین بۆ توركیا و سوپای سوریای ئازاد بێت، لەبەرامبەردا رژێمی سوریا لە سەركەوتن لە غوتەی رۆژهەڵات نزیك دەبێتەوە، ئەو مامەڵەیەی نێوان دیمەشق و روسیا و توركیا بۆ ئەوەی بوو كە رێگری لە خەونی سەربەخۆیی كورد بكرێت لە باكوری سوریا، بۆیە كوردەكان لە خەونی سەربەخۆییەوە  گەیشتنە ئاوارەبوونی زیاتر لە 100 هەزار كەس و كوژرانی سەدانی تر.؟ ئێستا كوردەكان لە سوریا و عێراق متمانە و هیوایەكیان بە خۆرئاوا نەماوە تا بیانپارێزێت لە هێرش و هەڕەشە و دەستدرێژییەكان و پشتیوانیان لە مافەكانیان. وەرگێران و ئامادەكردنی: سەفین ئازاد 18/03/the-west-has-shamefully-abandoned-its-kurdish-allies/

نوسینگەی ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا رایگەیاند فەرەنسا پێشنیازیكردووە نێوەندگیری لە نێوان توركیا و هێزەكانی سوریای دیموكراتی لە رۆژئاوای كوردستان بكات و جەختیشیكردوەتەوە كە پاریس پشتیوانی لە سەقامگیری باكوری سوریا دەكات. خالید عیسا،  نوێنەری خۆبه‌ڕێوه‌به‌ریی دیموكراتیی باكوری سوریا له‌ فه‌ره‌نسا بە ئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاند وەفدێكی رۆژئاوای كوردستان و یەكینەكانی پاراستی گەل لەگەڵ سەرۆكی فەرەنسا كۆبونەوە و لە كۆبونەوەكەدا ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا بەڵێنیداوە بۆ هێزی سەربازی رەوانەی مەنبج بكات بۆ پاڵپشتی شەڕی داعش لەكاتی هاتنەپێشەوەی سوپای توركیا بەرەو شارەكە. هەروەها رۆژنامەی لۆفیگارۆی فەرەنسی بڵاویكردوەتەوە كە فەرەنسا بڕیاریداوە بۆ پشتیوانی لە كوردەكان هێز رەوانەی كوردستانی سوریا بكات، رۆژنامەكە دەڵێت لە میانی پێشوازیكردنی لە وەفدێكی رۆژئاوای كوردستان لە كۆشكی ئیلیزێ،  ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا بڕیاریداوە پشتیوانی لە هاوپەیمانە كوردەكانی بكات لە سوریا ئەوەش لەدوای هێرشەكانی توركیا دژ بە رۆژئاوای كوردستان رۆژنامەكە ئاماژەیبەوەشداوە كە، لە كۆتاییدا فەرەنسا و ئەمریكا بڕیاریاندا كە بۆ رێگری لە هێرشەكانی توركیا هێز رەوانەی مەنبج بكەن. لۆفیگارۆ نوسیویەتی ئامانجی ناردنی هێزی فەرنسا بۆ مەنبج رێگریكردنە لە هێرش و پەلامارەكانی توركیا كە بەهۆی هێرشەكانیەوە توركیا هەوڵ ئەدا كۆنترۆڵی ئەو ناوچانە بكات كە لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی یەپەگەدایە بەتایبەتیش لە دۆڵی فوراتی باكوری سوریا.  

دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند  لە ماوەیەكی " زۆر نزیكدا" هێزەكانیان  لە سوریا دەكشێننەوە. ترەمپ لە گردبونەوەیەكی جەماوەریدا لە وتەیەكیدا لە ویلایەتی ئۆهایۆ داواشی لە لایەنكانی تر كرد بایەخ بە سوریا بدەن بەبێ‌ ئەوەی ناوی ئەو لایانانە و وادەی دیاریكراوی پرۆسەی كشانەوەی سوپای ئەمریكا لە سوریا ئاشكرابكات. كەمێك دوای لێدوانەكەی ترەمپ، هێزەر ناوێرت وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لە كۆنفرانسی رۆژنامەوانی هەفتانەیدا رایگەیاند هیچ زانیارییەكی دەربارەی پلانی كشانەوەی سوپای ئەمریكا لە سوریا نییە.

ئامادەكردن و وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ ناوی پۆڵ بریمەر ئەو كاتە دەركەوت كە لە دوای 2003 و روخاندنی رژێمی سەدام حسێن لەلایەن هێزەكانی ئەمریكاوە ، وەك یەكەم حاكمی مەدەنی عێراق دەستبەكاربوو، بۆ ماوەی یەك ساڵ ئەركی دامەزراندنی عێراقی نوێی دوای سەدامی پێسپێدرا. ئێستا بریمەری تەمەن 76 ساڵ دوور لە كاری سیاسی و ئیداری لە سەیرانگای ئۆكیمۆ ماونتن لە ویلایەتی ڤێرمۆنتی باكوری خۆرهەڵاتی ئەمریكا راهێنەری یاری خلیسكانی سەر بەفرە، بە گوێرەی سایتی " Task & Purpose " ئەمریكی. بریمەر لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئەو سایتە دەڵێت سەرەراِی ئەوەی كە زۆرێك وا لە رۆڵەكەی لە عێراق دەڕوانن كە ئەو وڵاتەی بەرەو پشێوی بردووە، بەڵام هەست بە پەشیمانی ناكات لەو رۆڵەی كە گێڕاوێتی دوای سەركردایەتیكردنی دەسەڵاتی ئیئیتلافی كاتی لەو وڵاتەدا". بریمەر دەشڵێت" گەلی عێراق بە بەراورد بە ماوەی حكومڕانی سەدام حسێن ئەمڕۆ زۆر باشترە، هەتا دوای هەموو كێشەكانی كە دەكرێت دانیان پێدا بنێین كە روویانداوە". بریمەر لەماوەی دەسەڵاتیدا لە عێراق چەند بڕیارێكی دەركرد كە مشتومڕی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا، دیارترین بڕیاریشی هەڵوەشاندنەوەی چەند دامەزراوەیەكی سیادی دەوڵەتی عێراق بووە لەوانەش سوپای عێراق و هێزی پۆلیس و ئاسایش و وەزارەتی راگەیاندن. زۆر كەس بڕوایان وایە كە ئەو بڕیارانەی بریمەر دەرگایەكی فراوانی بۆ شەڕ لە دژی هێزەكانی ئەمریكا كردەوە، دوای ئەوەی بەهۆی هەڵوەشاندنەوەی سوپای و هێزە ئەمنییەكانەوە سەدان هەزار عێراقی سەرچاوی بژێوییان بڕدرا. بریمەر بەرگری لەو بڕیارانەی ئەو كاتەی دەكات و دەڵێت " زانیم كە چۆن ئەو گەمەیە بكەم، دەمزانی كە روبەڕووی مەترسی دەبمەوە، بەڵام چاوم لەوە نەبوو پارێزگاری لە خۆم بكەم". دەشڵێت" كاتێك دەگەیتە پۆستێكی لەو شێوەیە، یان ئەو كارە دەكەی كە بڕوات وایە راستە، یان دەستلەكاردەكێشیتەوە و دەرئەنجامەكانی لە ئەستۆدەگریت." پۆڵ بریمەر ساڵی 1941 لە دایكبووە، شەشی ئایاری 2003 جۆرج بوش سەرۆكی ئەمریكا وەك سەرۆكی دەسەڵاتی مەدەنی عێراق دەستنیشانیكرد بۆ دووبارە بونیادنانەوەی عێراق و ماوەی یەكساڵ لەو ئەركەیدا بەردەوام بوو. بریمەر بە گەڕانەوەی لە عێراق كۆتایی بە 23 ساڵ كاری دیپلۆماتی هێنا و چووە كۆمپانیای كیسنجەر ئەسۆشیتس كە كۆمپانیایەكی راوێژكارییە و هێنری كیسنجەر وەزیری پێشووتری ئەمریكا ساڵی 1989 دایمەزراندووە ەو ئێستاش راهێنەری یاری خلیسكانی سەر بەفرە لە ویلایەتی ڤێرمۆنت. بریمەر بەكالۆریۆسی لە زانۆی ییل و بڕوانامەی پەیمانگای لێكۆڵینەوە سیاسییەكانی  لە زانكۆی پاریس و ماستەری لە كۆلێژی كارگێڕی كار لە زانكۆی هارڤارد بەدەستهێناوە دوای گەڕانەوەشی بۆ ئەمریكا كتێبێكی بەناوی " My year in IRAQ" چاپ و بڵاوكردەوە. سەرچاوە: سایتی ئەلحوڕە

دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا دەیڤد شۆڵكن وەزیری جەنگاوەرە دێرینەكانی لە پۆستەكەی دوورخستەوە و رۆنی جاكسۆن پزیشكی سەربازی كۆشكی سپی لە شوێنەكەی دانا. ترەمپ لە تویتێكیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر دەڵێت" خۆشحاڵم كە رایدەگەیەنم  ئەدمیراڵ رۆنی ئیل جاكسۆن كە رێزێكی زۆری هەیە بە وەزیری نوێی كاروباری جەنگاوەرە دێرینەكانی  دادەمەزرێنم."  ترەمپ دەشڵێت" زۆر مەمنونی ئەو خزمەتەم كە شۆڵكن پێشكەشی وڵاتەكەمان و جەنگاوەرە گەورەكانمانی كردووە." ترەمپ رونیشیكردەوە تا یەكلاكردنەوەی دانانی جاكسۆن ، رۆبەرت ویلكی بەرپرس لە وەزارەتی بەرگری ئەمریكا ئەو پۆستە بەڕێوەدەبات. وەزارەتی كاروباری جەنگاوەر دێرینەكان گەورەترین وەزارەتە دوای وەزارەتی بەرگری ئەمریكا و 310 هەزار كەس كاری تێدا دەكەن و رۆبی جاكسۆن كە ترەمپ وەك وەزیری نوێی ئەو وەزارەتە دەستنیشانیكردووە تەمەنی 58 ساڵە و لە ویلایەتی تەكساس لە دایكبووە و ساڵی 2005 لە عێراق كاری كردووە لەسەردەمی جۆرج بوشی كوڕ و باراك ئۆباما و دۆناڵد ترەمپدا پزیشكی سەربازی كۆشكی سپی بووە. لە ماوەی رابردوودا دۆناڵد ترەمپ چەند وەزیر و بەرپرسێكی ئیدارەكەی  دوورخستوەتەوە كە دواهەمینیان ریكس تیلەرسۆن وەزیری دەرەوە و ژەنەراڵی هێربەرت ماكمستەر راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا بوون.