د. ساماڵ مانیی
ئێمە-هەمومان، هەر زمان و ڕەگەز و پیشە و کەڵتورێکمان هەبێت پێکەوە  بەشێکین لە سروشت و لە ناو سروشتدا ئەژین، ژیان و مردنمان و مێشک و بیرکردنەوەمان و ژیانمان و خەسڵەتەکانمان بەشێکی گرنگن لە سروشت.
 بەڵام، هەموو تاکێکی مرۆڤ بیرکەرەوەیە،کە وا دەڵێم مەبەستم لەوەیە نێر و مێ ی مرۆڤ بیرکەرەوەیە  بە نێر و مێ و بەو هەموو  سنوور و کەڵتور و تێگەیشتنە جیاوازەی هەن لە نێوانماندا، بە جیاوازیی باڵا و تەمەن و ڕەنگ و پێگە و  دەرامەت و شێوە و ڕوخسار و تێگەیشتنمانەوە و بە تێکڕای جیاوازیی سیاسیی و ناسیاسییەوە.  بە بێ ئەوەش کە هیچ مەبەستمان بێت بیربکەینەوە، یان سەرنجی خۆمان لە بیرکردنەوەکەدا ئاڕاستە بکەین بۆ بابەتێکی دیاریکراو، چونکە بیرکردنەوە بەشێکە لە خەسڵەتە  سروشتیە گرنگەکانی مرۆڤ و هەموو بیرکەرەوەین نەک تەنها هەندێکمان. جیاوازیەکانمان لە تێگەشتماندایە نەک لەوەی بیرکەرەوەین یان نا. 
بە ئاگام لەوەی لە نووسینەکاندا و لە ئاخاوتن دا لە کەڵتوری باوی کورد دا و لە زۆربەی کەڵتوریتردا بە کەسێک دەوترێت "بیرکەرەوە" کە بە دڵیان بێت و  و بنوسێت یان لە میدیا و ناو خەڵکیدا وتار بدات و  دەرکەوتوو بێت،  یان ئەکادیمی بیت، یان تیۆری هەبیت و هتد. بەڵام ئەوە هەڵەیە، وەکو وتم هەموومان- هەموو مرۆڤێک بیرکەرەوەیە بیەوێت یان نا.
مرۆڤی  بیرکەرەوەی عاقڵ و تێگەیشتوو لەناوماندا و لەناو هەموو  پیشە و بوارە ئەکادیمی و نائەکادیمیەکاندا زۆرن،  لە ناو زانککاندا و لە دەرەوەی زانکۆکاندا، لەبەر ئەوەی هەموو مرۆڤین و خەسڵەتمانە بەکارهێنانی مێشک و عەقڵ، هەموومان - هەموو مرۆڤ نێر و مێ ی- خاوەنی بیرکردنەوە و زمانی دەربڕینین. 
 هەر تاکێکی بیرکەرەوە دەبێت هەموو وێنە گەورەکەی  ڕاستیی-ڕیاڵتی  'سروشت' ببینێت و دەریبخاتەوە لە  بیرکردنەوەکانی و لە ئیشوکار و نووسین و قسەکردنەکانیدا، دەبێت باسی هەموو وێنە گەورەکە بکەین و مامەڵە لەگەڵ هەموو وێنە ڕیاڵیتیەکەی سروشتدا بکەین، نەک بە تەنها دەرخستنی جوانیی و سوودەکانی سروشت، بەڵکوو  خراپیی و کارەساتەکانی سروشت بە جوانیەکەی و چێژ لێوەرگرتنەکەیەوە؛ وێنە کامڵ و  ڕاست و ڕیالتیە گەورەکەی سروشت وەربگرین کە تیایدا ئەژین و بەشێکین لێی.
بۆ نموونە: 
  کەمکردنەوەی مافی ژیان لە سروشتدا، مردنی پێشوەختەی تەواوبوونی ژیانمان چ بە نەخۆشی بێت یان ڕوودانی کارەسات یان نەدۆزینەوەی چارەسەر بۆ نەخۆشیەکان و ڤایرۆسەکان -ئەگەر کەمکردنەوەی یەک ڕۆژیش ڕوو بدات لە ژیانی کەسێکمان-  نادادپەروەرییە بەرامبەرمان چ خەڵک بیکات و چ سروشت.
هەبوون و هەڕەشەی ڤایرۆسە بینراو نەبینراوەکانی لەش، کەموکوڕیی و نەخۆشیی و مردن.
مردن و وێرانبوونی ماڵ و حاڵمان بە لافاو  و سونامی و داڕمان و ڕۆچوونی زەوی و هەرەسی بەفر لەسەر ئەم زەوییە سروشتیەی کە تیا ئەژین.
مردن بە گەرمای سوتێنەری کەشو هەوا و سەرما و زوقمی زۆر تا رادەی ڕەقبوونەوە و مردن.
 هەڕەشەی برسیەتیی بە وشکبوونی بەشێکی زۆری زەویی و بوونی بە 'دێم'ێکی بێ بەرهەمی بێ سوود بۆ مرۆڤ و بۆ زیندەوەرەکانیتریش.
 مردن و وێرانکاریی بە بومەلەرزە و لافاو و زریان و هەورەبروسکە و گێژەڵوکە و ڕەشەبای ڕوخێنەری وێرانکەری زلهێز.
 دروستبوونی نەخۆشیی زیاتر بە کەمبوونەوە و داڕمانی بەشە فێنککەرەوەکەی سەر زەویی بە توانەوەی بەشە بەفراویەکەی و کەمبوونەوەی  درەخت و سەوزایی و جەنگەڵەکان.
ژیان کەوتنە خەتەریی بە پیسبوونی ژینگە و هەوای هەڵمژین و هەناسەدانمان.
 کارەساتی کەمبوونەوەی ئاوی پاک و سازگار بۆ خواردنەوەمان.
 ژیان لەناوچوون و زیادبوونی مردن بە زیادبوونی ڤایرۆس و بەکتریا، هتد... 
لەم بەشە ئیهمالکراوەی دیتنی ڕاستی و ریالیتی سروشت و نەبینینی وێنە گەورەکەی سروشت وەکو خۆی و ڕەنگنەدانەوەی لە بیرکردنەوە و قسەکردن و نوسینەکانماندا بە گشتی.
 هیچ گرنگ نیە،  ساڵی جارێک بۆ پرۆپاگەندەی  بە مەزنکردنی یەک دوو سیاسیکارێک یان بەرنامەیەکی دیزاینکراوی پرۆپاگەندە بۆ چەند مرۆڤێکی لە بە دیزانکردنی بە 'ئەستێرە' بونیان، ئەمانە ئەگەر قسەیەک یان دوو بکەن بەشێکن لە بەرنامە دیزاینکراوەکەی ناوبانگکردن و بەرژەوەندیی  خۆیان.
 بەڵام،
- کە ئێمە لە هەموو بوار و ئیشکردنێکماندا و لە تێگەیشتماندا و لە نووسینەکانماندا، توانیمان خۆ بێهۆش نەکەین بە چێژی جوانکاریکردنی وێنەی سروشت و  بە دەرخستنی ئەو وێنە ناڕاستە و لەو وێنایە ناڕاستیەی جوانیی سروشت دا خۆ مەست نەکەین بە نووسین و قسەکردن. بەڵکوو وێنە ڕیالیتی و ڕاستەکەی هەموو سروشت- بە جوانی  و سوودەکانی و خراپیەکانی و کاولکاریی و دزێوویەکەی  پێکەوە وەربگرین و ببینین، پێکەوە لە وێنە گەورە و ڕاستیەکەیدا باسی سروشت بکەین و مامەڵەی لە گەڵدا بکەین، ئەمەش ڕەنگبداتەوە و لە نوسینەکانماندا و باسکردنەکانماندا، وەکو ئەوەی کە پێویستە. ئەوکاتی خزمەتێکی باشی خۆمان لە زانین و  تێگەیشتماندا ئەکەین و خزمەتی کەڵتوورمان ئەکەین و خزمەتێکی باشی سروشت دەکەین و لە بەرژەوەندیی هەموماندایە. 
-ئێمە گەر بتوانین لە ناو زانکۆکاندا  توێژینەوەی زیاتری زانستیی ژینگە ناسیی و  زانستی ئەندازیاریی خۆپاراستن لە سروشت بە پلانی دروستکردنی بەرگرتنی پێشوەختە ( سیستەمی پریڤێنشن) لە ڕووداوە ماڵوێرانیەکانی سروشت دروستبکەین،  بەپەرەدان بە دروستکردنی سیستەمی بەرگریی لە ڕوودانە کوشندەکانی سروشت بەر لەوەی وێرانکاریەکان  ڕووبدەن و دووبارە ببنەوە وەک هەموو ساڵێک ڕووئەدەن.
 -ئێمە گەر بتوانین بودجەی زیاتر لە زانکۆکان و وەزارەتەکاندا دابنێین بۆ زانستی پزیشکیی و دۆزینەوەی چارەسەریی نەخۆشیەکان و ڤایرۆسەکان، بودجەی زیاتری تایبەت تەرخان بکرێت بۆ گرنگیی پێدانی بەرزکردنەوەی ئاستی توێژینەوەی ئەکادیمیە زانستیەکان، بودجەی  زیاتر لە  وەزارەتەکان و دامەزراوەکانەوە  دابین بکەین بۆ  پەرەپێدان بە زانستی ژینگە ناسی و ئەندازیاریی بەکارهێنانی سروشت و سوود وەرگرتن لێی، لە هەمانکاتدا و شان بەشانی ئەمانە زانستی ئەندازیاریی چۆنیەتی خۆ پاراستنمان لە ڕووداوە نەخوازراوەکانی سروشت.
 -ئیتر چیتر تەنها  بە هەندێک پرنسیپی جوانوسینی غەڵەت و دوور لە زانست و زانین بۆ پیشەی دەرخستنی جوانی سروشت و خۆ  بێهۆشکردن و خۆ مەستکردن و خۆ ڕازیکردن بە باسکردن و نووسینی چێژ لە جوانیی سروشت نابێت ڕازیمان بکات. باش تێدەگەین ئەوە وێنە ڕیالیتەکەی سروشت نیە، وێنە گەورەکەی سروشت نیە و دەرخستنی  سروشت نیە. ئەو وێناکردنە غەڵەتە، هەڵخەڵەتێنەرە نەک هەر لە دەرخستنی ڕاستی سروشت، بەڵکوو ڕاست نیە سەبارەت بە خۆشمان- بە مرۆڤ، لەوەدا کە گوایە ئەوەی ئەیبینین و ئەو دونیایە کە تیایدا دەژین هیچی راستی نیە. 
بەڵکوو ئێمە دەزانین ئەو جۆرە لە دونیابینی کە بەداخەوە  بە بودجەی یەکجار زۆرەوە  لە کۆمەڵگەکەمان و کۆمەڵگەکانی هاوشێوەمان دا کە بە کۆمەڵگەی تازە پێگەیشتوو ناوزەد دەکرێن، پەسەندکردنیان بۆ دەرچوە.
بەڵآم ئێمە تێدەگەین ئەوانە تەنها تیۆریەکی نا ڕاست و ناڕیالیتیە گەرچی بودجەی زۆریان بۆ تەرخانکراوە و دەرخراوە لە کەڵتور و نوسین و قسەکردندا؛ گەر نەیگۆڕین ئەو دونیابینی و  تێڕوانینە لەسەر سروشت، هەرگیز تێگەیشتنێکی ڕاست و ڕیاڵتی لە سروشت دروستنابێت لامان و لە کەڵتورماندا و وەکو مرۆڤیش پارێزراو نابیین بەو تێگەیشتنە غەڵەتە سەبارەت بە خۆمان و سەبارەت بە سروشت.
ئێمە وەکو مرۆڤ -وەکو بەشێک لە سروشت، بەرپرسیاریەتی  دەبێت بگرینە ئەستۆ، لە هەموو بوارەکاندا و لە هەر ئیشێک کە دەیکەین لە کۆمەڵگادا ؛هەمیشە دەرخستنی وێنە گەورەکەی سروشت بە گشتیی دەبێت لەبەر چاومان بێت و بیبینین  و ببێت بە بەشێکی  ناو کەڵتوری نوسین و قسەکردنمان بە گشتی. 
- لەم نوسینەمدا بە تایبەت، مەبەستم تەنها لە حکومەت و لەم حیزب و ئەو حیزب نیە، چونکە من  گەرچی سیاسەت و حوکمرانی بە گرنگ ئەگرم، بەڵام زۆر لە مێژە لە گەنجایەتی ژیانمەوە- بەیەکجاری وازم لە هەموو جۆرێکی سیاسەت هێناوە و لەوساوە ئیش لە بوارە گرنگەکەی فەلسەفەدا ئەکەم پێش نەوەدەکان و دوای نەوەدەکان و هەتا ئێستاش و هەتا دواییش هەر ئەوە ئەکەم.
لەگەڵ ئەمەشدا، دەزانم کە هەموو جۆرێکی حکومەت و ئەحزابەکانیش ئیشەکانیان بە ڕۆشنبیران و پسپۆڕەکان ئەکەن لەسەر تاسەری کۆمەڵگەدا، بەڕێوەبردنی بزنس و سەرجەم سەنتەر و دەزگا و دامەزراوە حکومی و ناحکومیەکان و میدیاکان دراونەتە دەستی نوسەران و ڕۆشنبیران و پسپۆڕەکان و پیشەوەرانی سیاسیی و  میدیاکاران و ئەندامە حیزبیەکانیان. گەر نەشڵێم لە ٪ ٩٩ ی ناو ئەو وەزیفە و پێگەیانەی هەن لە کۆمەڵەگەدا و ئەرکی بەڕێوەبردنیان پێشکەشکراوە تەنها ئەندامە حیزبیەکانی حکومەت و حیزب و هێزە سیاسیە جۆرا و جۆرەکانن بە ئۆپۆزۆسیۆنیشەوە و بە ناحکومیشەوە و بە ئەکادیمیشەوە.
 هەموو ئەمەش مانای ئەوەیە کە بەشێکی زۆر لە ناو کۆمەڵگە لەم پرسەدا لە پێگەی بەرپرسیاریەتیدان و ئەم نووسینە دەیانگرێتەوە. لەبەر ئەمەیە کە دەڵێم ئەم نووسینە بۆ هەمووە، هەموومان ئەرکی سەرشانمانە کۆی تێگەیشتنمان و تێڕوانینمان بۆ ژیان و هەبوونمان و دیتنی سروشت  بگۆڕین بە باسکردن و دیتن ودەرخستنی سروشت لە وێنە ڕاستیە ڕیاڵیتیە گەورەکەیدا؛ واتا بە کارەسات و ماڵوێرانی و زەرە و زیانەکەیەوە، لەگەڵیدا جوانیی و سوودەکانی.
-هەرکەسێکیش کتێبێکی نوسی، یان بۆی نووسیت یان بۆی باسکردی و وتی: "هەموو ئەوەی کە دەیبینین و ئەم دونیایە ڕاستی و ڕیالتی نیە"،  یان "هیچ شتێک لە زانینەکانمان ڕاست نیە و زانین گرنگ نیە" یان "هیچ لەگەڵ هیچ فەرقی نیە و هەمووی وەکو یەکە " یان  "هەموو ئەوەی هەیە و دەیبینین درۆیە"، یان "زانست و نە زانست وەک یەکە و هیچیان ڕاست نین" یان هەرجۆرێکیتری لەو دەستەواژانە بەکاربهێنێت و باوەڕی پێی بێت، جا  لە ئارگیومەنتدا بن و  بنەما بن یان پرنسیپ، یان قسەی حازر بەدەستی جووراوەی بێ سەرنج لێدان و هەڵسەنگاندن بن،  تۆ تەنها گوێگر مەبە و بیوەستێنە و پێی بڵێ بۆمان بسەلمێنە وایە و ئەو قسانە و دەستەواژانە و  ئارگیومەنت و پرنسیپانەت ڕاستن. ئەم تاقیکردنەوەیە منیان بۆ دانێن: 
 پێیان بڵێن: فەرموو خۆت هەڵدە ناو لافاوی سونامیە گەورەکان تیا بمێنەرەوە هەتا کۆتایی دێت و داوای ڕزگارکردنت مەدە  و هەوڵیش مەدە خۆت رزگار بکەیت چونکە بە تێگەشتنی خۆت ئەمەی دەیبینن و ئەم دونیایە هیچی ڕاستی و ریالتی نیە؛ کەواتە بەرکەوتەی نابیت و نامریت مادام راستیی نین. 
پێیان بڵێن: فەرموو کە گولەیان نا بە کەلەسەر و سنگ و هەناوتەوە و تۆ دەڵێیت کە هیچ ئەم دونایەی دەیبینین ڕاستی ڕیاڵتی نیە مەمرە پێی، هەروەها لەو حاڵەتانەدا هیچ داوای یارمەتی و خەستەخانە مەکە و چارەسەر وەرمەگرە چونکە بە پێی تێگەیشتنی خۆت ئەم ڕوودانانە هیچیان راستیی و ریاڵتی نین  و ئەم دونیایەی کە تیا ئەژین ڕیاڵتی و ڕاستی نین و هیچ کام لەو گولانەت بەرنەکەوتوە و مانای وایە  ناشبێت بمریت و بەم شتانە هیچیت لێ نایەت چونکە وەکو خۆت باوەڕت پێیەتی هیچیان ڕاستی نین.
ئەگەر نەیانتوانی  بۆچوونەکانیان بسلمێنن بەو جۆرەی باسم کردوە و بەو تاقیکردنەوانەی بۆم داناوە،  مانای وایە تێگەیشتنەکەی غەڵەتە  ئەگەر هەزار جاریش بیڵێتەوە و  سەد تیۆری لەسەر دروستبکات و وەکو بنەما بەکاری بهێنێت هەر غەڵەتە ئەو تێگەیشتنەی.  هەرگیز بەو تێگەیشتنەی ئەوانە پارێزراو نابین.
- ئێمە دەبێت ئەمە بخەینە ناو  توێژینەوە و لێکۆڵینەوە ئەکادیمی ونا ئەکادیمیەکانمەوە، تێگەیشتنی فەلسەفی و زانستیەکانمانەوە  دەبێت بیخەیەنە ناو  کەڵتور و ناو کۆی تێگەیشتنمانەوە.
 ئێمە دەبێت وەرچەرخانێک بکەین لە دروستکردنی بەرنامە و پرۆژەکانمان و بە نووسین و توێژینەوەکانمان و تیۆرایزەکانمانەوە، لە دیتنی ڕیاڵتی و ڕاستی سروشت و ڕەنگدانەوەی لە  تێگەیشتنمان و بۆچونەکانمان و مامەڵەکردنماندا لە ژیانماندا، لە دروستکردنی کەڵتور و  پلان و بەرنامەی دەرخستنی تێگەیشتنێکی ڕاست و واقیعی-ڕیالیتی- و  لە دیتن و ڕێگرتن لە هەڕەشە سروشتیەکان لەسەر ژیانمان و ماڵ و بژێویمان و دژ بە وێرانکارییەکان و دزێویەکانی سروشت بوەستینەوە.
 لە کۆی گشتیدا یەک نموونەم باشتر لەمە لەبەرچاوە کە لەم ساڵانەی دواییدا کراوون بۆیە ئاماژەی پێ دەکەم: لە ڕێسا یان یاسای وەبەرهێنان دا لەم دواییانەدا بەرچاوە. لە هەندێک شوێندا زۆرتر و لە هەندێکیدا کەمتر جێبەجێ ئەکرێت، مەبەستم لە هەوڵی مانەوەی باخچەکان و سەوزاییە لە کاتی دروستکردنی  پرۆژەکانی بیناسازیدا، فەرزکردنی دروستکردنی سەوزاییە لە دروستکردنی مۆڵگە و کۆمەڵگەی نیشتەجێی لە سیتی ودێی نوێ -ی ناو شارە گەورەکانمان دا بە دروستکردنی باخچە و فوارە و سەوزایی، دروستکردنی پشتێنی سەوزای بە چواردەوەی شارەکاندا بۆ پاککردنەوەی هەوا و رێگرتن لە هەوای پیس و  تەپوتۆزی ناو هەناسەدانمان. 
ئەمانە زۆر باشن، بەڵام پێویستە بەردەوام بن و  زۆر زیادتر بکرێن  و هەموو خاکی کوردستان بگرێتەوە و زیاتر بە یاسا فەرز بکرێت و بخرێتە جێبەجێکردنەوە لە هەموو کونجیکی خاکی کوردستاندا. لە گەڵیدا کارگەکانی پاککردنەوەی ئاو و هەوا  فەرز بکرێن  و بە بێ  کردنی ئەوە هەرچی پرۆژەیەک کە کەمێک لە ژینگە پیس دەکات قەدەغە بکرێت لە ناو شارەکان و دەرەوەی شارەکاندا.
- زیادکردنی دروستکردنی پلان و پرۆژەی سوود وەرگرتن لە بارانی زۆری زستانەکانمان کە دەبنە لافاوی وێرانکار لەناو شار و شارۆچکە و ناحیە و قەزا و دێکانمان. لەگەڵ دروستکردنی بەربەستەکانی هاڵسانی لافاو،  کردنەوەی رێچکەی ئاو و دروستکردنی هەڵگرتنی ئاو بۆ  کارەساتی وشکانی چلەی هاوین بە دروستکردنی بەنداو و گۆمی دەستکردی  زۆر و زیاتر و لە بارانی زۆر و بەخوڕی زستانەی ساڵان. سوود وەرگرتن لە ڕەشەبا بۆ دابینکردنی کارەبا لەناو شارەکان و لەدەرەوەی شارەکانمان، سوود وەرگرتن لەتیشکی هەتاوی زۆر و گەرمی ڕاستەوخۆی سوتێنەری هاوینەکانمان بۆ دروستکردنی کارەبا، هتد، لەم جۆرە پرۆژانەی سوود وەرگرتنن لە سروشت. 
- بە هەمان  گرنگیپێدانەوە، دروستکردنی بەرنامە و پلان و پرۆژەی ڕێگرتن لە ڕوودانی لافاو و کارەساتە نەخوازراوە ماڵوێرانکەرەکانی سروشتی- سروشت-  زیاتر و زیاتر بکرێن بۆ پارێزگاریی کردنی مانەوەی ژیان و بژێویی مرۆڤ لە دەست سروشت.  
ئەمانە نەک هەربەرنامە و یاسا بن بەڵکوو دەبێت لە  ئاگاییماندا  و لە زانینماندا و لە نووسین و قسەکردنماندا بەرجەستە بکرێت و دەرکەوێت و نیشان بدرێنەوە لامان لە کەڵتورماندا بە گشتی. من 'کەڵتور' بەوجۆرە بەکاردەهێنم کە زانکۆکان و توێژینەوەکان و هەردوو لە  بوارەکانی زانست و فەلسەفە دروستکەری کەڵتورن، 'زانستەکان' مەبەستم لە زانستە سروشتیەکان و هەموو بەشەکانیتری زانستی  کۆمەڵایەتی و سیاسی و هتد لە زانستەکانە. هەروەهاش، ئەدەب و هونەر و هەموو جۆرەکانی ئاخاوتن و نوسین بەشدارن لە دروستکردنی کەڵتوردا.
-ئەم جۆرەی  دیتنی وێنە ڕیالیتی و راستەکەی سروشت وڕەنگدانەوەی ئەو دیتنە لە کەڵتوور و نوسینەکانمان و قسەکردنماندا لە لایەک و لە لاکەیترەوە دروستکردنی پرۆژەی سوود وەرگرتن لە سروشت و لەگەڵیدا بەربەستکردن و رێگرتن لە ماڵوێرانی و کارەسەتە سروشتیەکانی سروشت،  هەرسێکیان پێکەوە لە یەکئاڵاون گەر بە جیا جیاش بکرێن.  
ئەمانە پێکەوەن و هەرکامێکیان بکەین ناچارین ئەویتریشمان ئەنجام بدەین، بەو مانایەی  بۆ نموونە دەبێت پەسەندی بکەین سروشت هەیە و  ئەم دونیایەش راستیە و ئەوەی دەیبینین لە کارەسات ڕاستین و ڕوئەدەن و ئەمان کوژێت و زەرەر و هەڕەشەن لەسەر ژیانمان و بژێویمان.  کە پەسەندمان کرد ئەوەی رووئەدات  ڕیالیتیە و ڕاستین کەواتە دەبێت خۆمان بپارێزین لە لەناوچونمان بە کارەساتەکانی سروشت.  ئەم دوانە مەرجن لە دروستکردنی کەڵتورێکی ڕاست و درستی پشت ەب ستوو بە دیتنی ڕیاڵیتی، زیاتر بەئاگا لە کۆی گشتیی و ڕیاڵیتی سروشت و خۆمان لە دیتنی وێنە گەورەکەی سروشت بە وێرانکاریی و  خراپیەکانی سروشتەوە  لەگەڵ دەرخستنەکانی جوانیەکەی و سودەکانی سروشت، بە سوود وەرگرتن لە سروشت و خۆپارێزیکردن لە سروشت.  
 هەموو ئەمانە دەبێت پێکەوە بخرێنە سەرەوەی لیست و ئەجیندای کۆبوونەوە و باسکردنەکان و دیبەیتی فەلسەفی و زانستی و سیاسی و ئەدەبی و هونەرییەکانەوە، هەروەهاش ئیداری و حوکمڕانیی و نووسین وبیرکردنەوەمان و کەڵتورمانەوە؛ دەبێت بکرێت بە سەرتۆپی  دیبەیت و بەرنامە گرنگەکانی ناو کۆمەڵگە. 
 چش لەوەی لەسەر حیسابی زەرەردانیش بێت لە کەمکردنەوەی  پێگە و ناو و ناوبانگ دروستکردن ، هەروەهاش هەڵئاوسانی  زۆری سەرمایە زەبەلاحەکان.