دڵشاد ئەنوەر رێکەوتنەکەی گۆڕان و پارتی کێشمەکێشی زۆری بە دوای خۆیدا هێنا. زۆری لەسەر وتراو زۆریشی لەسەر نوسرا، بەڵام وتن و نوسینەکان زۆربەیان لەچوارچێوەی پەرچەکردار و خۆ خاڵی کردنەوەدا بوون. عادەتەن، وتن و نوسینی بەرئەنجامی پەرچەکدار، واقیعی بوون لەدەست دەدات، روانین لە ڕووداو و هاوکێشەکان وەکو ئەوەی کەهەن ، نەک وەکو ئەوەی حەزمان لێ یەتی، دەمانگەیەنێتە ئەنجام و تێروانینی واقیعی. . پەرچە کردار . رووداوەکانی دوێنێ و پێشوتریش هەموویان دەرئەنجامی پەرچە کردار بوون. پارتی لە پەرچە کرداری یەکێتی دا ، لەگەڵ گۆڕان رێککەوت ، گۆڕانیش لە دەرئەنجامی نیگەران بوونی لە یەکێتی ، لە پارتی نزیک بوویەوە. پارتی بەهۆی رووداوەکانی ١٦ ی ئۆکتۆبەر و دانانی بەرهەم ساڵەح بەسەرۆک کۆمار لە یەکێتی توڕە بوو، بۆیە بەدوای تۆڵەدا دەگەڕا بۆی . تا دواجار بە نزیک بونەوە لە گۆڕان و واژۆ کردنی رێککەوتنێک لەگەڵی، پەرچە کرداری بەرانبەر یەکێتی نواند..... گۆڕانیش لە یەکێتی نیگەران بوو، بەهۆی جێبەجێ نەکردنی رێککەوتنامەی دەباشان ، چوونە سەر گردەکە و تەقەکردن لە بارەگا سەرەکیەکەی ، جێبەجێ نەکردنی هیچکام لەو لێک تێگەیشتن و رێککەوتنانەی پێشتر لەنێوانیان دا هەبووە، بۆیە لەگەڵ پارتی رێککەوتن. یەکێتیش لەم نێوەندەدا نەیتوانی یاریـەکی جوان بکات، تا لە پەرچە کرداری ئەو دوو هێزە خۆی دەرباز بکات ، بەڵکو غرور گرتی. غروری یەکێتی دەرئەنجامی شکست هێنان بوو بە پارتی لە مەسەلەی سەرخستنی دکتۆر بەرهەم دا لەبەغدا ، ئەم غرورە وایکرد رووداوەکان بە لێڵی ببینێ، نەتوانی دانوستان و یاریەکی عەقڵانی لەگەڵ دوو هێزەکەی تر بکات . دەرئەنجامەکەشی ئەوەیە کە لە رۆژی ١٨ شوبات دا بینیمان، کاریگەریەکەشی بەوەوە ناوەستێ ، شتی تری بەدوادا دێت، کە دواتر لە خوارەوە دێمە سەری. . یەکێتی لە ئێستاو رابردوودا . یەکێتی لە رابردوودا زۆر شتی لە دەست دابوو، هەر لە بەشێکی زۆر لە جەماوەرەکەیەوە تا دەگاتە سلێمانی پێگە سەرەکیەکەی و تەنانەت بەشێک لە هێزەکانیشی. ئەوەی یەکێتی هێشتەوە، یاریکردن و دانوستانە عاقڵانەکانی بوو لەگەڵ پارتی دا، یەکێتی هەر بە دانوستان، لە ٢٠٠٩ و لە لوتکەی لاوازی دا ، بەقەد پارتی کورسی برد. لە حکومەت و جومگە سەرەکیەکان دا شەریک بوو، زۆرجاریش بەهۆی ناعەقڵانی کارکردنی گۆڕانەوە، هێزی پارتیش بۆ بەرژەوەندی خۆی و لەدژی رکابەرەکەی کە گۆڕان بوو بەکار دەهێنا. واتە یاریکردن لەنێوان پارتی و گۆڕان دا، لەرابردوودا سودی گەورەی بە یەکێتی گەیاند، بەڵام ئێستا لە زۆر ڕووەوە یەکێتی لە جاران بەهێز ترە ، بەڵام نەیتوانی یاریکەرێکی سەرەکی بێت، بۆیە روداوەکەی ١٨ ی شوبات توشی شۆکی کرد. یەکێتی لە گێمی یەکەمی یاریەکەدا لە بەغدا لە پارتی بردەوە، گەر توشی غرور نەبایە و عاقڵانە لەگەڵ پارتی دا بڕوایەتە پێشەوە ، شتی زۆر تری بە دەست دەهێنا و ئەو کەلێنەش دروست نەدەبوو، تا گۆڕان لێی برواتە ژوورەوە و سودمەند بێت لێی . هەڵبژاردنی ستافی پەرلەمان بێ یەکێتی ، شکستێکی ئاسایی نیە بۆ ئەو حیزبە، بۆ لەمەودواش کاریگەری دەبێت تەنانەت لەسەر مامەڵەی هێزە عێراقیەکانیش لەگەڵی. پێشتر پارتی رێگر بووە لە پێدانی وەزارەتی داد بەیەکێتی، لە پێدانی پارێزگاری کەرکوک پێی، لەمەودوا هێزە عێراقیەکان بە حەزەری زیاترەوە مامەڵەی لەگەڵ دەکەن، چونکە رووداوەکەی ١٨ ی شوبات نیشانەی پرسیاری لەسەر پێگەی یەکێتی لەناوخۆی هەرێم دروستکرد، بێگومان مامەڵەی دەرەکیش لەگەڵ حزبی کوردی دا، لەسەر بنەمای بەهێزی و لاوازی پێگەیەتی لەسەر ئاستی هەرێم. . گۆڕان و قۆستنەوەی دەرفەت . گۆڕان لە رابردوودا خاوەن نفوزێکی گەورەبوو لە سلێمانی ، پارتی ملی بۆ دەدا و دەیتوانی ببێتە بەدیلی یەکێتی ، بەڵام نەزانێ و غرور و کەوتنە ژیر کاریگەری فەیسبوک، ئەو هێزەی بەمرۆ گەیاند. حیزبایەتی بریتی نیە لە شەڕە جنێو و هێنانە پێشەوەی خەڵکی زۆر بڵێ، بەڵکو حیزبایەتی یاریکردنە، قۆستنەوەی دەرفەت و چونە پێشەوە و کشانەوەیە. گۆڕان لە پاڵ ئەو هێزە جەماوەریەیدا کەلەرابردوودا هەیبوو، بیزانیبا مامەڵە لەگەڵ حزبەکانی تر بکات و یاریەکی جوان بکات، ئێستا شانۆکە بەجۆرێ تر دەبوو. نەزانینی گۆڕان، دەرفەتی دایە یەکێتی تا لەگەڵ پارتی یاریەکی جوان بکات و تەنانەت هێزی پارتیش بۆ لاواز کردنی گۆڕان بەکار بهێنێ، دەرئەنجام گەیاندنی گۆرانبوو بەمرۆژە. . گۆڕان لە رێککەوتنە تازەکەی لەگەڵ پارتی ، توانی ناکۆکی نێوان یەکێتی و پارتی بۆ بەرژەوەندی خۆی بقۆزێتەوە ، کۆمەڵێک پۆستی زۆر بەدەست بێنێ ، وەرەقەیەکی باشی لەگەڵ ئیمزا بکات، واتە ئەوەی ئەمجارە گۆڕان کردی ، یاریەکی زیرەکانە و سیاسەت کردن بوو بە مانا دروستەکەی... . پارتی لەنێوان گۆڕان و یەکێتی دا . پارتی دۆستی هیچکام لە یەکێتی و گۆڕان نیە ، سەرکەوتنی هیچکامیانی پێخۆش نیە، بۆشی بکرێ ، دنەی ناکۆکیەکانی نێوانیان دەدات. یەکێتی و گۆڕان لە ئێستا و رابردوودا، چەندێک پشتیوانی پارتی یان لە دژی یەکتری بەدەست هێنابێت، پارتیش زۆر زیاتر ناکۆکی و درزی نێوان ئەم دوو هێزەی بۆ بەهێزتر کردنی پێگەی خۆی و چنینەوەی پۆست و ئیمتیازاتەکان بەکار هێناوە. نەوشیروان مستەفا ، کاتێک لە ئەوروپا گەرایەوە و خۆی گەیاندە دەباشان بۆ رێکەوتن لەگەڵ یەکێتی، باش لەوە تێگەیشتبوو پارتی چەندە سودمەندە لە ناکۆکی نێوانیان. . ئەوەشی رێگر بوو لە سەرگرتنی رێکەوتنەکەی دەباشان ی یەکێتی و گۆران، خۆ راگرتنی پارتی بوو، دەیزانی فاکتەر زۆرە بۆ شکستهێنانی رێککەوتنەکە و یەکدەنگ بوونی ئەم دوو هێزە لەبەرانبەری دا، هەروەک فرە کوێخایی نێو یەکێتی کە هەندێکیان دژی رێککەوتنەکە بوون، رێککەوتنەکەی شکست پێهێنا. واتە پارتی لە رابڕدوودا، لەگەڵ هیچکام لەگۆران و یەکێتی تا سەر نەبووە ، بەڵام هەندێک هۆکار هەن کە رەنگە ئەمجارە جیاواز تر بێت. پارتی ئەمجارە مەسرور بارزانی کاندیدیەتی بۆ سەرۆکی حکومەت ، دەیەوێت هەر چۆنێک بێت سەریخات ، موعارزی کەم بێت، کاری زیاتر لە کابینەی پێشوی بۆ بکات ، ئەمە ئەو تەنها ئومێدو تروسکایەیە کە رەنگە ببێتە هۆی ئەوەی پارتی بەشێک لە وەرەقە چاکسازیەکەی تەک گۆران جێبەجێ بکات.. بە مانایە تر ، پارتی لە نێوان دوو بەرداشدایە، گەر کاری باشتر لەرابردوو نەکات، بۆ ئایندەی مەسرور بارزانی خراپە و گۆرانیش دەخاتە بەردەم لێشاوی تورەیی زیاتری جەماوەر کە لەگەڵی رێککەوتوە، گەر ئیشی باشتر و جیاوازتریش بکات ، ئەوا گۆران دەیکاتە دەستکەوتی خۆی و بالفعلیش لێی سود مەند دەبێت. لێرەشدا بۆ گۆرانیش پرسیارێ تر دێتە پێشەوە، ئایا ئەو کارەکتەرانەی دەیاننێرێ بۆ ناو حکومەت وەکو ئەوانەی پێشوو لاوازن و کرینیان ئاسانە، یاخود کارەکتەری دامەزرا و خۆگر دەنێرێ و کار بۆ بەرنامەکەی دەکات لەنێو حکومەت دا؟
شێرزاد شێخانی دوای ههژده ساڵ لهئەزمونی حوكمڕانی جووت حیزبی هاوپهیمانی ( پارتی ویهكێتی) و، بههۆی جیاوازی بیروبۆچون و ئهدای سیاسی ئهمدو حزبه ، پرۆسهی سیاسی بەتایبەتیش ئیدارهدانی ههرێم شكستی هێنا. ههر لهسهرەتاوە ئهزمونهكه به فیفتی فیفتی دهستی پێكردو ، بهشهڕی ناوخۆوە گوزهری كردو، دواتریش به راگهیاندنی رێكهوتنی ستراتیژی كۆتاییهات، ئەمەش خۆی لەخۆیدا نیشانەی شکستی ئەزمونەکە بو. ههردو حزب فەشەلیان هێنا لەیهكخستنی دامودهزگاكانی دهوڵهت، بهتایبهتیش هێزهكانی پێشمهرگهو ئاسایشی ناوخۆ، نەیانتوانی ئەم هێزانە بكهنه هێزێكی نیشتمانی پارێزهری نیشتمان. سهرههڵدانی گهندهڵیو دهركهوتنی روحییهتی حزبایهتی تهسكو پشتگوێخستنی بهرژهوهندیه باڵاكانی میللهتیش ، ئهزمونهكهی زیاتر بهرەو ههڵدێر برد. لێرهدا وهك زهروورهتێكی مێژوویی، پرۆسەی سیاسی پێویستی بە هێزێكی ئهلتهرناتیفی تازه بوو بۆ گهڕاندنهوهی روحییهتی شۆڕشگێڕی وكوردایهتی بۆ ناو کایەی سیاسی ، ئهوه بو لهسهردهمی بێئومیدی میللەتدا ، بزوتنهوهی گۆڕان هاته مهیدانهكه بهسهركردایهتی كاك نهوشیروان مستهفا كه یهكیك بو لهپاكترین كاریزما سیاسیهكانی كوردستان. لهیهكهم ههڵبژاردنیشدا بزوتنەوەکە توانی جهماوهرێكی زۆر لهدهوری خۆی كۆ بکاتهوهو ، لهیهكەم تاقیكردنهوهدا چارهكی كورسیهكانی پهرلهمان بهدهستهێنا. لهگهڵ چونی بزوتنهوهكهش بۆ ناو هۆڵی پهرلهمانو بونی بەهێزێکی ئۆپۆسزیۆنی کاریگەر، توانی گۆڕانكارییهكی گهورهو مێژوویی لهكایهی سیاسی کوردستاندا بێنێتهدی ، ههر بهو ئهدایهشەوه توانی بۆ خولی داهاتوش ههمان ژمارهی كورسیهكانی خۆی مسۆگهر بكاتهوه . بهڵام .. لهگهڵ هەڵکشانی سیاسەتە دیكتاتۆرییەکانی پارتی دیموكراتی كوردستان كه خۆی لهداخستنی دهرگای پهرلهمان وشار بهدهركردنی سهرۆكهكهی و دهركردنی چوار وهزیرهكهی گۆڕان نواند، دواتریش سهرههڵدانی قهیرانی دارایی ، سهرباری ئهوهی كه گۆڕان یهكێك بو لهزهرهرمهندترین لایهنی سیاسی لهم رەفتارە دیكتاتۆریانهی پارتی ودوور خستنەوەیان لەپرۆسەی سیاسیدا ، بهڵام سەرکردایەتی گۆڕان هیچ كاردانهوهیهكی بەهێزی نهبو بهرامبهر ئهو ئیجرائاتە تاكڕهوییانهی پارتی ، تهنها ئهوهی پێكرا ، ژوورێک لە نوسینگەی پەرلەمان لەسلێمانی چۆل بکات بۆ دەوامی رۆژانەی سەرۆکی پەرلەمان و ، گێڕانەوەی وەزیرە دەرکراوەکانیش بۆ مەکۆی سەرەکی حزبەکەیان ! . بهپێی ئامارهكانی هەردوو هەڵبژاردنهكانی دوای دامەزراندنی بزوتنهوهی گۆران ، نزیكهی سهد ههزار دهنگدهریان لهههولێر ههبوە ، ئهو ژمارهیهش ههڵسوڕاو ئهندام ولایهنگرانی بزوتنهوهكه پێکدەهێنن ، بچووكترین ههڵوێست كه دهبوایە سهركردایهتی گۆڕان بیگرێتەبەر لهبهرامبهر داخستنی پهرلهمان ودهركردنی سهرۆكهكهی و وهزیرهكانیش ، ئهوه بو كه گۆڕان لانیكهم بیست ههزار له ئهندامو لایەنگرانی خۆی بڕژاندایه سەر شەقام و، لەبەر دەرکی پەرلەمان خۆپیشاندانێكی گەورەی سازبكردایه بەبەرچاوی ههموو دونیاوە ئیدانەی ئەم کارەی بکردایە . بهڵام ئهوهیان نهكردو بێدهنگبون . لهبری شهڕی گهورهی گۆڕان لهسهر پۆستی سهرۆكی پهرلهمان ، كهوته شهڕێكی سەخت لهگهڵ یهكێتی لهسهر پۆستی پارێزگاری سلێمانی وچۆنیهتی دهركردنی ئەم پۆستە لەدەست یهكێتی!.لهقهیرانی داراییشدا،سهرهڕای ئهوهی مامۆستایان و فهرمانبهران هاتنه سهرشهقامو چهند مانگێك خۆپیشاندانی ناڕهزایهتیان ئهنجامدا، بهڵام لهوهشدا گۆڕان بێههڵوێست بو. ئهم بێدهنگی وترسنۆكی بزوتنهوهی گۆڕان وایكرد لهدوا ههڵبژاردنهكانی پهرلهمان ونوێنهرانی عیراقدا گهورهترین سزا بدرێت لهلایهن جهماوهرهكهیهوه بهشێوهیهك نیوهی كورسییهكانی لەدەستچوو. ئهو حزبهی ساڵانێك سهركردایهتی بهرهی ئۆپۆسزیۆنی كرد ، نهیتوانی تهنانهت بهقهدهر كۆمهڵی ئیسلامیش خاوهن ههڵوێست بێ کە ئەو تاكه حزب بو جهماوهرهكهی رێزیان لێگرت وسزایان نهدا . تێناگهم بۆچی بزوتنهوهی گۆڕان کە بەحیساب بەفۆرمێکی تازەو مۆدێرنانەوە هاتە مەیدان، بەڵام وهك ههر حزبێکی تهقلیدی ئهم ههرێمه مامەڵە لەگەل رووداوەکاندا ئەکاتو، بهعەقڵێكی كراوهتر واقیعە تاڵەکەی ئهمرۆ ههڵناسهنگێنێ؟ وهك ههر حزبێكی كلاسیكی لهپێناو بهرژهوهندی تهسكی حیزبایهتی و ههندێ پۆست و پایهی بێبایهخ لهدهسهڵات، ههمو مهبادیئهكانی خۆی ئهخاته ژێر پێی هەندێک لەهەڵسوڕاوەکانیەوە، ئهمهش لهكاتێكدایە كه زۆرجار ئهبیستین ئەڵێن گۆڕان حزبی دهنگدەره ، بهڵام سهرباری ئەو سزا قوڕسهی جهماوهرهكهشی كهچی ئێستا بەبێ دوو دڵیش دهست ئهخاته ناو دهستی حزبێكهوه كه سهرۆكی پهرلەمانهكهی دهركردو وهزیرهكانیشی شاربهدهر كرد !. نازانم سەرکردایەتی گۆڕان چ زهمانهتێکیان وهرگرتوه كهوا جارێكتر هەمان چارهنوسی پێشووتریان دوباره نهبێتهوه ، بهتایبهتش کە پارتی وەک حزبێکی دیکتاتۆر هیچ کات حیساب بۆ دیموكراسییهت وئەخلاقی سیاسیش ناكات. زۆر لهمێژەوە وتراوه ئهوهی لهپارتی نزیكبێتهوه به ئاگرهكهیەوە ئهسوتێ ، ئهو نزیكبونهوهی ئێستای گۆڕانیش خۆكوشتنی سیاسی و سوتاندنی خودە ، ئهگینا با ئهو پرسیاره بكهین، ئهگهر گۆڕان پۆستی نهك جێگری سهرۆكی ههرێم و بگره سهرۆكی ههرێمیش وهربگرێ ، نهك چوار وهزارهت و وهزارتێكی سیادیش وهربگرێ ، چی لهوهزعهكهی ئهگۆڕێ ؟ خۆ پێشتریش پۆستی سهرۆكی پهرلهمانو چوار وهزیر و وهزیرێكی سیادیشی ههبو ، بهڵام چی پێكرا بۆ بهرگرتن لەسیاسەتە دوژمنکارییەکانی پارتییەوە ؟. گۆڕان لهسهرەتای دروستبونیهوه كلتوورێكی جوانی ئۆپۆسزیۆن بونی هێنایه ناو كایهی سیاسییەوە، تهنانهت فییكه لێدانهكهشیان لهناو هۆڵی پهرلهمان دیمەنێكی جوان و دهربڕی ناڕهزایهتی جهماوهر بو ، ئێستا ههم ئهبێ لهناو پەرلهماندا موجامهلهی پارتی بكات ، ههم لە حكومهتیشدا ببێته جانتاهەڵگری سهرۆكهکەی ، ئهگینا بهچ عهقڵێك سیاسهتمهدارانی گۆڕان تهسهوڕی ئهوه ئهکهن ، پارتی به 45 كورسی و ههردوو پۆستی جێگری سهرۆكی پهرلهمان و پۆستی سهرۆكی حكومهتو سهرۆكی ههرێمیش بچێتە ژێرباری پرۆژەکانی چاکسازی و، رێگا بە گۆڕان وحزبهكانی تریش بدات بێنه مهیدان و ئهم وهزعه كاولكارییهی ههرێم چاك بكهنەوه؟. با چاوهڕوان بین بزانین ئایا گۆڕان ئەتوانێ ئهم وهزعه نالەبارەی پرۆسەی سیاسی لەکوردستاندا بە رێکەوتنێکی لەگەل پارتیدا بگۆڕێ ، یان لهموحەسەڵەدا چارەنوسی ئەویش وەک هەر حزبێکی تەقلیدی خولانەوە ئەبێت لەناو بازنەی تەسکی پارتیدا!!..با چاوەڕێ بین ..
مەسعود حەیدەر دوای تێپەڕبوونی زیاتر لە چوار مانگ بەسەر ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان کە گەلی کوردستان نەخشەرێگایەکی سیاسی نوێی بۆ ھەرێمی کوردستان داڕشت، لە رۆژی ١٨ فەبرواری/ شوبات لایەنە سیاسێکانی ھەرێمی کوردستان لە ناو ھۆڵی پەرلەمانی کوردستانەوە یەکەم ھەنگاوی ئەرێنی سیاسیان دەستپێکرد بۆ #کوردستانێکی_بەھێز بە ھەبوونی بەرەیەکی بەھێزی حکومەت و بەرەی ئۆپۆزسیۆن لەناو پەرلەمان. حکومەتی داھاتووی ھەرێمی کوردستان درێژەپێدەرو تەواوکاری حکومەتەکانی پێشووترەو ئەرکی سەرەکی بەھێزکردنی بنەمای ئابوری ھەرێمی کوردستان دەبێت بە ئەنجامدانی چاکسازی ئابوری و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لە ھەر شوێنێک بوونی ھەبێت. ئەوەی گرنگە حکومەتی داھاتووی ھەرێمی کوردستان لە حزبەکانی یەکەم و دووەم و سییەمی کوردستان و پێکھاتەکان پێکدێت کە پانتاییەکی سیاسی فراوان و بەھێز دەستەبەر دەکەن بۆ حکومەتی ھەرێم و وەکو فاکتەرێکی بەھێز دەبینرێت و سەقامگیری سیاسی زامن دەکات لە ھەرێمی کوردستان، بە ھەبوونی سەقامگیری ئەمنی کە ھەرێمی کوردستان پێشەنگە لەم ناوچەیەو ھەبوونی سەقامگیری سیاسی، ھەرێمی کوردستان لەگەل ھەنگاوەکانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بوژانەوەی ئابوری بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت لە چوارساڵی داھاتوو. ئەو جیاوازیەی لە تێروانینی سیاسی لەگەڵ برایانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان ھەیە، چاوەروان دەکرێت لە ئایندەی نزیک چارەسەربکرێت و سەرکردایەتی سیاسی ھەرێمی کوردستان بە تێڕوانینێکی نیشتمانی و بە بوونی حکومەتێکی بەھێز لە چوار ساڵی داھاتوو ھەرێمی کوردستان بەھێزتر دەکات و لەو جموجۆڵە نێودەوڵەتیەی لە ناوچەکە ھەیە بەرژەوەندیە باڵاکانی ھەرێم دەستبەر دەکات و کوردستانێکی بەھێز دەبین لە رووی سیاسی و ئەمنی و ئابوری
سالار مەحمود دانیشتنەکەی پەرلەمان وێنەیەکی پیشانداین سەرۆکایەتیەکی یەک رەنگ و مۆزایک، تەنیا لەسەردەمی دوو ئیدارەییدا سەرۆکایەتی پەرلەمان گوزارشت بووە لەیەک هێڵ. گۆڕان و پارتی ئەم کردەیەیان سەرەتای خولی پێشوو خولی سێیەمی پەرلەمانیشدا کرد، بەڵام ئاکامەکەی بە دەرکردنی سەرۆکی پەرلەمان و وەزیرەکانی گۆڕان کۆتایی هات، کە زەقترین نمونەی زیندووکردنەوەی ئاسەوارەکانی دوو ئیدارەیی بوو. کۆتایی ئەمەش هیوادارم هەرگیز وانەبێ. لە زۆر وێستگەی حوکمڕانی کوردستاندا بەهەمووانەوە ئەم پەرلەمانە بریندار کراوە حەق نەبوو دەستپێکەکە ئەم خولەش بەم جۆرەبێ. لەم هەفتەیەوە پەرلەمان سەرقاڵی دانانی لیژنە هەمیشەییەکانی دەبێ بەتایبەتی لیژنەی یاسایی بۆ هەموارکردنەوەی یاسای سەرۆکایەتی هەرێم بۆ دوو مەبەست یەکەم: سەرۆکی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵبژێردرێ نەک لەناو خەڵک. دووەم: دامەزراوەی سەرۆکایەتی هەرێم کارا بکرێتەوەو یاسای هەڵپەساردنەکە بەمادەیەک لاببەن. دواتر راسپاردنی کاندیدی پێکهێنانی حکومەت کە لەپەرلەمانەوە ناساندنی بۆ دەکرێ پێویستە ئاراستەی سەرۆکی هەرێم بکرێ بۆ راسپاردنی تەشکیلی کابینە. ئایا پارتی دەتوانێ بەبێ یەکێتی ئەم هەنگاوانە بنێ بە سانایی لە رووی یاساییە ئەشێ بەڵام لە رووی واقعییەوە بەدڵنییایەوە هیچ ئاسان نییە. دانیشتنی پەرلەمانی کوردستان تەنیا بریتی بوو لەو خۆ تەکاندن لە تۆزی ئەو ململانێ زیانمەندەی پارتی لە پۆستی سەرۆککۆماردا کردی. کەواتە با لێرەوە بڵێین (یەک بەیەک). هەرچەندە یەکێتی لەمەدا هیچی لەدەستنەداو پارتیش شتێکی ئەوتۆی دەستنەکەوتوە. بۆ گۆڕانیش وا باشتربوو هاوبەشی ئەم کردەیە نەبوایە یا تەرەفگیری نەکردایە، چونکە لانی کەم ناکۆک کەوتۆتەوە لەگەڵ خواستی بنکە جەماوەریەکەی. وێنە گەورەکە ئەمەیەی خوارەوەیە: بەرژەوەندی هەردوو لایەنەکەو خەڵکیش وا دەخوازێ قۆناغێکی نوێ دەستپێبکرێ و رێکەوتن لەنێوان یەکێتی و پارتی دروست ببێ لەسەر ئاستی عیراق و هەرێم بەکەرکوکیشەوە. کەم و زۆری پۆست و شەراکەت لەدابەشکردنی پۆست کەمتر گرنگە، بەڵکو یەکخستنی هێزو توانا بۆ جێبەجێکردنی بەرنامەی نیشتمانی گرنگترە. ئەگینا لەئاستە جیاجیاکاندا پۆستەکان بۆ هەموو لایەکان بەتایبەتیش گۆڕان و پارتی و یەکێتیش تاقیکراونەتەوە. وێنە گەورەکە بریتیە لە واقعیترین هاوکێشە ئەویش یەک پاکێجیە بۆ رێکەوتنێکی سیاسی گشتگیری یەکێتی و پارتی. لەبارەی زەرەرو قازانجەوە ئەوەی زیان دەکات لەم کێشمە کێشە سیاسیانەدا تەنیا هاونیشتمانی و خەڵکە ئەگینا (كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ)!
مەریوان وریا قانع سەرەتا واقیعێکی سیاسیی ناشیرین لە ڕێگای تەزویرکردنێکی گەورە و کەموێنەوە دروستدەکەن و دەیسەپێنن، دواتر کۆدەبنەوە لەسەر ئەوەی چۆن ئەو واقیعە تەزویرکراوە ڕێکبخەن و بیگۆڕن بە واقیعێکی ڕاستەقینە. کە ئەمەیان بە ئاسانی بۆناکرێت بەردەبنە گیانی یەکتر و گیانی کۆمەڵگاکە، ھەموو مێژووی یەکتر ناشیرینکردن و ھەڕەشەکردن زیندوودەکەنەوە. لەم یاریە ناشیرینەدا لەناو واقیعێکی ساختە و تەزویرکراودا ھەموو شوناسەکان بزردەبن و ھێزەکان دەکەونە ململانێیەکی گەورەیە لەیەکترچوونەوە. بەھێزەکەیان وێنەکەی خۆی دەکاتە مۆدێلێک بۆ لاساییکردنەوە و لەم کردەی لاساییکردنەوەیەدا خۆشی دەبێت بە کۆپیەکی تر. بەمجۆرە کۆپی بەر کۆپی دەکەوێت و ھەمووانیش نمایشێک نیشانئەدەن تەواو ناکۆکە بەوەی لە ناو ئەو واقیعە تەزویرکراوەدا ئامادەیە. گوتارەکان دەبن بە نمایشکردنی درۆ وەک تەبریر و تەبریر وەک تاقە ڕاستیی و تەزویریش وەک تاقە ئەگەری ناو مێژوو. لەم یارییە ساختەیەدا شتێک بەناوی ڕاستییەوە بوونی نامێنێت، ھەمووان دەبن بە کۆمەڵێک تارمایی کە نە دەتوانن بمرن و نە دەشتوانن بژین. ئەم مەھزەلە سیاسییە درێژەدەکێشێت و خەڵکی ئێمەش نائومێدتر دەبن. لەم دۆخەدا چارەسەر بەوە نابێت کۆمەڵگای ئێمە لە سیاسەت دووربکەوێتەوە و سیاسەت خۆشی وەک یارییەکی پۆخڵ و ناشیرین وێنابکات، بەڵکو بەوەدەبێت تێگەیشتنێکی نوێ بۆ سیاسەت سەروەربکرێت، تێگەیشتنێک سیاسەت وەک یەکێک لە چالاکییە سەرەکیی و بنەڕەتییەکانی مرۆڤ وێنابکات و وەک کردەیەکی بەرپرسی دروستکردنی ژیانێکی گشتیی ھێمن و ڕاستگۆ وێنایبکات.
سەرتیپ جەوهەر مشتومڕی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت و مەرجی یەكێتی نیشتیمانی كورستان بۆ چارەسەركردنی بەشێك لەكێشەكانی كەركوك و دانانی پارێزگارێكی كورد بۆ شارەكە، پرسیاری زۆری لای خەڵكی كەركوك و كوردستان دروستكرد، هاوكات لایەنە سیاسییەكانی كوردستانیشی خستە بەردەم پرسیار! هەندێ راستی هەیە روون نابێتەوە تەنها لەبەردەم واقعێكی تایبەت نەبێت. كاتێك مەلیك عەبدوڵلای سعودیە مرد، هەموو تەلفزیۆنەكانی MBC و موزیكاو رۆتانا هەمویان كردیان بە شین و رۆڕۆ بۆ مەلیك، ئینجا زانرا كام تەلفزیۆنە هی بنەماڵەی ئال سعودە! لە 2015 كاتێك رێژەی قانونی لەپەرلەمانی كوردستان بۆ هەمواری چەند بڕگەو بابەتێكی پرۆژەی دەستوری هەرێم تەواو نەبوو، كەچی پارتی دەرگای پەرلەمانی داخست! تێگەیشتین ئەو دیموكراسییەی كوردستان بای ئەوەناكات لەسەر كاغەزیش بەخەتێكی تۆخ بنوسرێت، چونكە دوو پۆلیسی بەر دەرگای پەرلەمان دەتوانن رێگا لەسەرۆكی پەرلەمان و وەزیرەكان بگرن! لەپرسی كەركوكیش بەهەمانشێوە، ئەو هەموو دروشم و موزایەدەكردنە بەسەر كەركوك و كوردستانی بوونی شارەكەو خەبات و تێكۆشانی كوردایەتی، كەچی ئێستا جگە لەیەكێتی نیشتیمانی كوردستان نەك كەس باسی كەركوك ناكات، بگرە لایەنی سیاسی هەیە بەروونی رێگرە لەبەردەم هەوڵی ئاساییكردنەوەی كەركوك و دانانی پارێزگارێكی كورد بۆ شارەكە! لەدوای روداوەكانی ریفراندۆم، جگە لەیەكێتی كە هەم لەكەركوك مایەوەو هەمیش لەبانگەشەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عیرا ق لە 2018 بەتەنها لەبانگەشەی هەڵبژاردن لەكەركوك مایەوەو كۆبونەوەی جەماوەریی گەورەی رێكخست و بەئاڵای كوردستان و بەدەنگێكی بەرز خەڵكی یەكێتی هاواری كرد یان كەركوك یان نەمان! ئەوكاتەش دەركەوت لایەنە سیاسییەكانی دیكەی كوردستان هیچ ئەجێندایەكیان بۆ كەركوك نییە، تەنانەت دوای دەرچونی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان و چونە پەرلەمانیشیان، تائێستا شتێكیان لەبارەی كەركوك پێشكەش نەكردووە، بگرە دەستپێشخەریەكیشیان نەكردووە بۆ باشتركردنی رەوشی كەركوك كە بەبارودۆخێكی نائاسایی تێدەپەڕیی! یان دەستپێشخەریەك بۆ كۆدەنگی نیشتیمانیی بۆ لایەنە سیاسییە كوردستانییەكان بكەن! تەنانەت ئەو لایەنەی كە هەڵگری پرۆژەی ریفراندۆم و دروشمی سەربەخۆیی بوو، لەبانگەشەی ریفراندۆم شەقامەكانی بەئاڵای كوردستان دەگرت، خێرا وەرگەڕاو لەبری دانانی مەرجی پێشوەختەی ئاسایی كردنەوەی كەركوك و ناوچە دابڕێنراوەكانی كوردستان، بۆ بەشداریكردن لەكابینەی نوێی حكومەتی عیراق، خەمیان وەدەستخستنی پۆست و وەزیفەی زیاتربوو لای سەرۆك وەزیران و كابینەی نوێ لەبەغدا؟! ئێستا ئەم ململانێ و مشتومڕە چڕەی پێكهێنانی حكومەتی هەرێم و تەنها پێداگریكرنی یەكێتی لەسەر كەركوك و دانانی پارێزگارێكی كورد، لایەنەكانی خستەبەردەم تێگەیشتنێكی خراپ كە هیچیان خەمی كەركوكیان نییە، بۆیە هیچ كام لەو لایەنانە تەنانەت لە میدیاكانیشیانەوە باسی پرسی كەركوكیان نەكردووە! رەنگە خەڵكی كەركوك پرسیارێك بكەن، بڵێن ئەرێ ئەو هەموو حزب و لایەنەی سیاسیەی كورد لە كەركوك جاران ئەو هەموو موزایەدەتان بەسەر خەڵكەوە دەكرد، ئێستا لەكوێن؟ ئەی بۆ كاتێك رۆژانە 270 هەزار بەرمیل نەوتیان لە بیرەنەوتەكانی بای حەسەن و هاڤانا دەردەكردو دەیانفرۆشت، ئەوەندە كورستانی بوون و كەچی ئێستا نەوتەكە نەماوە ئامادەنین لانیكەم رەوشی كەركوك ئاسایی بكەنەوەو دوو قسەی خێر لەبەغدا لەسەر كەركوك بكەن؟! سەرەنجام دەركەوت ئەو دروشمانەی چەند ساڵە بەر گوێمان دەكەوت و لادیوارەكانیان پێ بۆیاخ دەكردو بەگەورەیی لەسەر شاشەی تەلفزیۆنەكان دەیاننوسی، راست نەبوون، دەركەوت ئەوان كەركوكیان بۆ نەوت ویست نەك خاكەكەیـ خەڵكی كەركوكیان لەتەنگانە جێهێشت و ئاوڕێكیان لێنەدانەوە، كەوایە ئەگەر بۆ نەڵێین جگە لەیەكێتی موڵكی هیچ حزبێكی دیكە نییە، هەقیش نییە كەسی دیكە قسەی لێبكات.
رێبوار کەریم وەلی لە دوای شانزدەی ئۆكتۆبەرەوە، هێشتا پارتی ئومێدەوار بوو كە خەڵكی دڵسۆزی ناو یەكێتی، بە تایبەتیش كەسی وەكو كۆسرەت رەسوڵ، رێگە نادەن ئەو شەرمەزارییە وا بە ئاسانی تێپەڕێت، بەڵام لە مانگی ئەیلولی 2018 وە، مێژووی پڕ سەروەریی كۆسرەت رەسوڵیش كرا بە ئامرازێك بۆ سپیكردنەوەی پەڵەی رەشی ئەوانەی 24 سەعات دوای شانزدەی ئۆكتۆبەر بە حیساب ناوی پارێزگاریشیان لە گیرفاندا بوو، كەچی ئێستا دوای 16 مانگ (كە رێگە نەما تاقی نەكەنەوە) هاتوونەتە بەر قاپیی پارتی و داوای ئەو پۆستەی لێدەكەن! دكتۆر بەرهەم لە چەقی ئاراستەكردنی ئەو ناكۆكیانەدایە كە ئێستا پارتی و یەكێتی تێیكەوتوون، رەنگبێ لە قۆناغی داهاتوو لە مەسەلەی سەرۆكایەتیی هەرێم و پێكهێنانی كابینەدا هێندەی دیكەش تۆختر بێتەوە. دكتۆر بەرهەم لەژێر گوشاردایە و هەوڵ دەدات یەكێتی بە تێكڕا بخاتە ئاراستەیەكەوە كە گوشارەكانی سەر ئەو كەم ببنەوە. لەلایەك یەكێتی مامەڵەی رەسمیی پارتیی لەگەڵ دكتۆر بەرهەم لە پێشمەرجەكان دەرهێناوە و هاوكات گوشاریشی لێدەكات كە چۆن سەرۆككۆمار ناتوانێ وەزیرێكی یەكێتی لە كابینەی بەغدادا جێ بكاتەوە؟ گرووپی شانزدەی ئۆكتۆبەریش (كە پاڵپشتی دكتۆر بەرهەم بوون بۆ سەرۆكایەتیی كۆمار) دەیانەوێ بە هەر نرخێك بێت، كەسێك لەوان بكرێتە پارێزگاری كەركوك. هەموو ئەوانەش لەكاتێكدایە كە ئەو جۆرە مامەڵەیەی پارتی لەگەڵ دكتۆر بەرهەم، وایكردووە كە موخاتەبی بەغدا لە پرس و كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا، تەنها بارزانی و پارتی بێت و هیچ رۆڵێك بۆ سەرۆككۆمار وەك نوێنەری كورد (تەنانەت یەكێتیش) لە بەغدا نەمێنێ. ئاساییكردنەوەی پەیوەندیی نێوان پارتی و دكتۆر بەرهەم، گوشاری سەر كۆسرەت رەسوڵیش كەم دەكاتەوە و، باڵانسی هێز لەناو سەركردایەتی یەكێتی دەگۆڕێت. بۆیە ئەو مەوزووعە زوو یان درەنگ لە داهاتوودا وەكو مەرجێكی دیكەی یەكێتی هەر دەخرێتەوە بەردەم پارتی، بۆیە وا باشترە پارتی لەوەیاندا دەستپێشخەر بێت، ئەگەر بەڕاستی باوەڕی بەوە ماوە كە دەتوانێ لەگەڵ ئەو یەكێتییەی ئێستا هەیە درێژە بە حوكمڕانی بدات. ئەگەرنا تازە جارێكی دیكە مام جەلالێكی دیكەیان بۆ زیندوو ناكرێتەوە. گۆڕان و گۆڕینی پارسەنگی هێز (2) رێككەوتنی سیاسی و ئیداریی پارتی و گۆڕان لەسەر حیسابی هیچ هێز و لایەنێكی دیكە، چ وەك بەرنامە و چ وەك پشك لە حوكمڕانی نەكراوە. بەرنامەی سیاسیی نێوان گۆڕان و پارتی بۆ داهاتوو، هەمان ئەو بنەما سەرەكیانەن كە لە دیدی هاوبەشی نێوان پارتی و یەكێتی (18خاڵەكە)دا هاتوون. گۆڕان جارێك پێش شانزدەی ئۆكتۆبەر (سەرباری هەموو ئەو غەدرە سیاسییەی كە پارتی لێیكرد) رێگری لە دوو ئیدارەیی كرد و نەچووە بەرەی خیانەتكارانەوە. ئینجا دووبارە شكستی بەو هەوڵانە هێنا كە لە دوای هەڵبژاردنەكانی مایسی پارساڵ دران بۆ دروستكردنی بەرەیەكی ناڕازی لە دژی یەكێتی و میانڕەوانە مامەڵەی كرد. ئەمجارەش گۆڕان نەك بووە پارسەنگی حوكمڕانی و كاراكردنەوەی دامەزراوە شەرعییەكان، بگرە لایەنەكانی دیكەشی بەدوای خۆیدا راكێشاوە و هەڕەشەی دوو ئیدارەیی یەكێتی بەتاڵ كردووەتەوە. گۆڕان ئیسپاتی كرد كە سەرباری لەدەستدانی كاریزماكەی، زۆر بە ئاسانی دەتوانێ جێگرەوە دیاری بكات (جا لاوازن یان رەخنەیان لەسەرە ئەوە باسێكی دیكەیە)، دەتوانێ سیاسەت بكات و لە كاتی پێویستیشدا دەتوانێ بە خوێندنەوەی هەلومەرجی بابەتی بڕیار بدات. سەركۆنەكردن و تەهدیدكردنی گۆڕان بەوەی كە بەشداریی حكومەت دەكات، بێ بنەماترین ئارگۆمێنتە، چونكە خورماخۆرێكی وەكو یەكێتی كە حازرە هەموو پڕۆسەی سیاسیی كوردستان بكاتە قوربانیی دوو پۆست، بۆی نییە دوور و نزیك باسی هیچ هێزێكی دیكە بكات. یەكێتی زۆر بە هەڵەداچووە ئەگەر وا بزانێ بزووتنەوەی گۆڕان باخچەی پشتەوەی ماڵە وێرانەكەیەتی و، خۆی بە برا گەورە و وەسیی میراتی نەوشیروان مستەفا بزانێ. ئەگەر نەوشیروان مستەفا باوەڕی بەو برا گەورەییەی یەكێتی هەبووایە، نەدەبوو لەسەردەمی شكۆی تاڵەبانیدا لێی جیابێتەوە و دواتریش بێ گوێدانە یەكێتی بەشداریی حكومەت بكات. پارتی دەبێ دەرسی لە هەڵەكانی رابردووی خۆی وەرگرتبێت و ئەمجارە لەژێر هیچ پاساوێكدا ئەو هەڵوێستەی ئێستای گۆڕانی لەبیرنەچێت. سەعدی پیرە و سەحاف (3) ئەڵبەتە رەنگبێ بەناوبانگترین گوتەبێژ لە مێژووی سیاسیدا، ژۆزێف گۆبڵزی وەزیری پڕوپاگەندەی سەردەمی هیتلەر بێت، محەممەد سەعید سەحافیش كە هەمان پۆستی هەبوو، لەسەر رێبازی "درۆ بكە درۆ بكە تا خەڵك باوەڕ دەكات" دەڕۆیشت. ئەو دوو زاتەی سەرەوە موكەللـەف بوون بە درۆكردنێكی سیستەماتیك، بەڵام سەعدی ئەحمەد پیرە كە ئێستا (لەسەر داوای خۆی) وازی لە گوتەبێژیی یەكێتی هێناوە، بووە قوربانی راستگۆیی و نییەت پاكیی خۆی. شوبهاندنی سەعدی ئەحمەد پیرە بە سەحاف كارێكی هەڵە و نائەخلاقییە، بگرە ئەگەر وەكو گوتەبێژەكانی سەردەمی نەخۆشكەوتنی مام جەلال لە 2012 هەڵسوكەوتی بكردبایە كە پێنج ساڵی رەبەق درۆیان دەرخواردی خەڵك دا، ئێستا وەزعی بە نەوعێكی دیكە دەبوو. روداو
نەژاد جەلال دوای سەردانی هیلاری كلینتنی وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و وتنی هەندێك رستەی سامناك بۆ وڵاتانی ناوچەكە، سەبارەت بە ئازادی و مافی مرۆڤ. دوای خۆسوتاندنی بو عەزیز لە تونس. بەهاری عەرەبی وردە وردە وڵاتانی دیكتاتۆری عەرەبی ئەگرتەوە، هەرێمی كوردستانیش كەم تازۆر جوڵەی نائاسایی پەیداببو، نەوشیروان مستەفاش وەك مرۆڤێكی دوربین و خاوەن پلان، زۆر بەدیقەتەوە لە روداوەكانی ئەڕوانی... جار جار لەگەڵ ئێمەومانایش باس و خواسی لەوبارەیەوە ئەكرد. بەیانی ٢٩-١-٢٠١١ كاك نەوشیروان لەگەڵ زۆرێك لە هەڵسوڕاوە دیارەكانی گۆڕان كۆبونەوەیەكی كرد، دەقی ٧ خاڵی بەبێ پێشەكی بۆخوێندنەوە، برادەران ببون بە دو بەشی تەواو پێچەوانەی یەك، گەنجەكان زیاتر ئەیانویست توندتر و ئیعلانی بەهاری كوردی بێ، بەتەمەن و كۆنەخەباتكارەكانیش تێبینییان هەبو لەسەر ناوەڕۆكی خاڵەكان و كاتەكەی. هەمان رۆژ دەمەو ئێوارە كە ئەوكات سەرنوسەری سایتی سبەی بوم، لە ئۆفیسی سبەی سەرقاڵی چالاكییەكانی بەهاری عەرەبی بوین. دۆسیەیەكی تایبەتمان كردبۆوە بۆی، زەنگی تێل لێیدا كاك نەوشیروان بو، وتم: بەڵێ كاكە، وتی: تا ماڵی ئێمە دێیت ئیشم پێتە، یەكسەر بەڕێكەوتم بە نزیكەی ٥ دەقیقە گەیشتمە عەلی ناجی. لە ژورە بچوكەكەی بەرامبەر قادرمەكان، كاك نەوشیروان و كاك مستەفای سەیدقادر و د.شاهۆ سەعیدی لێبو، سڵاوم كرد یەكسەر سێ ئەیفۆڕی دامێ وتی: ئەمە بخوێنەرەوە. زۆر بەوردی دوجار خوێندمەوە. كە ٧ خاڵەكەی بەیانی بو بە پێشەكیەكی ئامادەسازی بەهاری كوردی. وەرەقەكانم دایەوە دەستی و وتم: كاكە یەكێتی و پارتی بۆ ئەمە رەدفعلی زۆر توندیان ئەبێ. بە توڕەییەوە وتی: چی ئەكەن بابیكەن، ئەم ماڵە دو قەنەفشڕی تێدایە بابیبەن، وتم: مەسەلەكە لەوە گەورەترە. ئەبێ خۆمان ئامادەكەین بۆ هەمو ئەگەرێك، تا من لەوێ بوم كاك مستەفا و د. شاهۆ هیچی ئەوتۆیان نەوت، دیاربو لەگەڵ ئەوانیش مناقەشەیان كردبو، سەرقاڵی چاكردنی بون. دوای گفتوگۆ پێی وتم ئەوە لەسەر ئەوفلاشەیە، بیبەن بۆ بڵاوكردنەوە با لە كەی ئێن ئێن و رادیۆ و سبەی پێكەوە بڵاوبێتەوە، منیش بەپێكەنینەوە وتم پێكەوە بیتەقێنینەوە،. ئەوەی لەو روداوە مێژویەدا بیرم ناچێ مێزێكی بچوك لە ژورەكەدا بو تەزبیحێكی قەزوانی زۆر نایابی لەسەر بو، هێندەی بەیاننامەكە سەرنجم لەسەر تەزبیحەكە بو، حەتمەن كاتێكی ئاسایی بوایە داوای ئەو تەسبیحەم ئەكرد. ١٧-شوبات وەك روداوێكی نەخوازراو: پاش ماوەیەكی زۆر و سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكان، بەیانیەكیان لەگەڵ كاك نەوشیروان دانیشتبوم باسی خۆپیشاندانەكان و دەرئەنجامەكانیمان كرد، بەوردی پلانەكەی خۆی بۆ باسكردم، خۆشم هەندێك زانیاریم هەبو لەسەری، ئەمە دەقی قسەكانی رەوانشاد خۆیەتی: ”پلانی ئێمە ئەمە نەبو، لەدوای حەوت خاڵەكە خەڵكمان ئامادە ئەكرد چ بە مەیدانی و چ بەگشتی لەڕێی راگەیاندنەوە، كۆمەڵێك خەڵكی باشمان ئامادەكرد كە لە هەولێر هەندێكیان برادەری خۆتن، پلانمان وابو ١-٥خۆپیشاندان بۆ گێڕانەوەی مافخوراوانی بازاڕی نیشتمان لەبەردەم بازاڕەكە دەست پێ بكات، دواتر گروپەكانی زانكۆ پشتیوانی خۆپیشاندانەكە ئەكەن، لەچەند رۆژێكی كەمدا زۆرینەی هەولێر بگرێتەوە، دواتر سلێمانی دەستی پێ ئەكرد و هەمو شت كۆتایی ئەهات، بەڵام پلانەكەمان دزەی كردو پارتی و یەكێتی هەستیان كرد، كۆمەنیستەكانیان هاندا پلانێكی گەورەیان شكستپێهێنا بەناوی خۆپیشاندان بۆ ئاو و كارەبا، بۆیە ١٧ شوبات روداوێكە بە ملماندا درا، ویستمان كۆتایی بێت، بەڵام كە خوێنی خەڵك رژا ناچار بوینە خاوەنی”
ئەحمەد میرە هەرچەندە ڕەنگە نوسین و قسەکردن دەربارەی ڕوداوەکانی (17) ی شوباتی ٢٠١١ لە ئێستادا کاریگەریی ئەوتۆیان نەمابێت و نەیشتوانێت ڕەهەندێکی نوێی ئەو ڕوداوانە بخاتەڕوو، تەنها لە چوارچێوەی جوینەوەی یادەوەرییەکی سیاسیی گرنگدا لە هەرێمی کوردستان خۆی بەرجەستەبکات. ڕەنگە هەندێک کەسی تریش قسەکردن دەربارەی ئەو ڕوداوانە وەک تێڕوانینێکی سەرپێیانە نرخاندنێکی سادە بۆ ئەو ڕوداوانە دایبنێت، بەڵام خۆپیشاندانەکانی (17) ی شوباتی ٢٠١١ بوارێکی گرنگە بۆ تێگەیشتن لە مێژووی حوکمڕانیی ناتەندروستی کورد لە باشوری کوردستاندا، هەروەها هۆکارێک بوو بۆ بەرهەمهێنانەوەی ئومێدێکی لەدەستچوو، کە پاش بیست ساڵ لە حوکمڕانیی کورد لە باشووری کوردستان بەرەو نەمان چووبوو. ڕەنگە بە پێوانەکانی ئێستا ڕوداوەکانی (17) ی شوبات جگە لە سەرقاڵکردنێکی جەماوەریی و بێزارکردنی دەستەڵات، هیچی تر نەبووبێت، بەڵام لە ڕاستییدا (17) ی شوبات بەشێکە لەو ساتەوەختە زیندووەی، کە هەموو نەتەوەیەکی کپکراو لە ساتێکی دیاریکراوی مێژووییدا دەبێت ئەنجامیبدات. واتە دەتوانین ناویبنێین ساتەوەختی ڕەتکردنەوەیەکی کوردییانە بۆ دەستەڵاتی کوردیی. پشتکردنە ئەو مێژووە پڕ درۆو بڵاوەی، کە بە ناوی شۆڕش و کوردایەتییەوە بۆ خەڵک دروستکرابوو. چونکە ئەو ساتەوەختەی مرۆڤی ناو کۆمەڵگایەکی قوربانیی لە شۆڕشگێڕەکانی خۆی یاخیدەبێت، ساتەوەختێکی هێجگار گرنگەو پڕە لە وزەی یاخییانەو هەنگاونان بۆ شۆڕشێکی تر. لەلایەکی ترەوە (17) ی شوبات بووە هۆی ئەوەی، کە چیی تر شۆڕش و شۆڕشگێڕەکان لە فەرهەنگی سیاسیی کورددا وەک کردەیەکی پیرۆز و مرۆڤگەلی پیرۆز وێنانەکرێن، بەڵکو وێنەی شۆڕشگێڕەکان لە قوربانییەوە گۆڕا بۆ جەللادێکی گرژ و مۆن. ئەگەر ڕونتر بڵێین، دەتوانین ئاماژە بۆ ئەوە بکەین، کە (17) ی شوبات توانیی قۆناغی قوربانیدان و قۆناغی دڕندەیەتیی لە مێژووی شۆڕشگێڕەکانی کورددا بەتەواوەتیی لەیەک نزیکبکاتەوە، بە واتایەکی تر دیواری جیاوازیی نێوان ئەم دوو قۆناغەی لەبەریەکهەڵتەکاند. هەرچەندە پاش هەشت ساڵ لەو ڕوداوانە، بەدەر لە سیاسییە حوکمڕانەکان، بەشێک لە دەستەبژێری نوسەر و ڕۆشنبیرەکان پێیانوانیە، کە ڕوداوەکانی (17) ی شوبات و بکەرەکانیشی تەنها وێنەیەکی درێژکراوەی ناشیرینییەکانی دەستەڵات بوون، بەڵام لە فۆڕمێکی جیاوازدا. ئەم جۆرە تێڕوانینە بەتەواوەتیی لە دوا ڕۆمانی (بەختیار عەلی_ داریاس و لاشەکان) دا دەردەکەوێت. بەم پێوانەیە، هەموو ئەوەی، کە ڕویداوە، جگە لە وەهمێک هیچی تر نییە، تەنانەت شۆڕش و شۆڕشگێڕە نوێکانیش بەشێکن لەو دۆخە ناشیرینەی، کە لە وڵاتی ئێمەدا ڕودەدات. بەڵام بەدەر لەو بۆچوونانە، (17) ی شوبات توانیی واتایەکی تر بە خەباتی شەقام بدات و تا ئەندازەیەکی زۆریش ئەو ئەرکە سیاسییەی لەسەر شانی بوو بەجێیبگەیەنێت، بەدەر لە هەموو گوتارێکی سۆزداریی، (17) ی شوبات پێویستییەکی سیاسیی بوو، کە هەموو کۆمەڵگایەک لە ڕەوتی بەرەوپێشچوون و گەشەپێدانی پرۆسەی دیموکراتیدا پێویستیی زۆری بەم جۆرە ڕوداوانە هەیە. هەر بۆیە ناکرێت ئەو ڕوداوانە لە یەک ڕەهەندەوە سەیربکرێن، واتە نابێت ڕوداوەکان وەک وەهمێکی سۆزداریی دەربخرێن، یاخود وەک مامەڵەی بەرژەوەندیخوازانەی هەندێک ڕەوتی سیاسیی لێکدانەوەیان بۆ بکرێت، بەڵکو پێویستە وەک ساتەوەختێکی زیندوو و پڕ لە جوڵەی بزاوتی ناڕەزایی و یاخیبوونی جەماوەریی لە مێژووی نوێی کورددا مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت.
دڵشاد ئەنوەر ناکۆکی نێوان یەکێتی و پارتی ، هەڵوێستی گۆڕان ! پێش هەموو شتێک دەمەوێ ئەوە بڵێم ، ئەوەی لە هەرێم دا دەگوزەرێ ، ئەو نەهامەتیەی بەسەر ئەم میللەتەدا دێت ، گەر یەکێتی و پارتی هۆکار بن ، ئەوا میللەت پشتیوانیان بووە. بیرمە ساڵی ٢٠١٤ کاتێک گۆڕان و پارتی رێککەوتن ، خەڵک جنێوی دەدا بۆ گۆڕان لەگەڵ پارتی رێککەوتووە. کاتێکیش گۆڕان پشتی کردە پارتی و رێککەوتنەکەی هەڵوەشاندەوە خەڵک و فەیسبوکەوانان هەر جنێویان دەدا، دواتر کاتێک گۆڕان کەوتە ژێر کاریگەری فەیسبوک و دۆخەکە تێکچوو ، هەر ئەوانەی کە پێشتر دەیانگوت بۆ گۆڕان لەگەڵ پارتی رێککەوتووە ، دەیانگوت گۆڕان لە پارتی دوورکەوتۆتەوە و رێککەوتنی پەرلەمانی تێکداوە و تێکدەرە موچەی خەڵکی بریووە. ئاخر فەیسبوکەوانی بەرێز، مەعقولە من نەزانم ناوەرۆکی رێکەوتنی دوو حیزب چی تیایە ، یەکسەر دەست بکەمە جنێو و قسە کردن ، ئەی بەشکو رێککەوتنی ئەم دوو حیزبە باشکردنی دۆخی ئاسایش و ئابوری هەرێمی تیا بێت ، ئەی بەشکو رێککەوتنەکە لە خزمەتی ئازادی بیر و ڕاو ئازادی تاکە کەس بێت ؟ ئەی بەشکو ئەم دوو حیزبە رێککەوتبن گیراوەکانی بادینان ئازاد بکرێن و بژیوی تاک باش بێت. یانی بۆ من نەزانم ناوەرۆکی رێککەوتنەکە چی تیایە ، یەکسەر دەست بکەمە قسە و خاڵی کردنەوەی هەوای نێو زگم؟ یانی ئەم میللەتە کە تەنها میللەتە ٤٠ ملیۆن کەس بێت و دەوڵەتی نەبێ ، بێ هۆ نیە ! . دۆخەکە بۆ کوێ دەروات ؟ . ئەوەی ئەمرۆ روویدا ، من دوو مانگە لێی دەترسم ، بەردەوام لە خەیاڵمدایە، ئەویش بۆنی دوو ئیدارەییە. دوو مانگ لەمەوبەر لەگەڵ بەرپرسێکی باڵای عێراق دا دانیشتم ، سێ رۆژنامەوانی ترم لەگەڵ بوو ، بەرپرسەکە عێراقیەکە پێشبینی دوو ئیدارەیی کرد ، وتی( دوو ئیدارەیی بۆ هەرێم باشە ، چونکە یەکێتی و پارتی پێکەوە نایانکرێ) منیش کەمۆ رەد فعل گرتمی ، قسەکەیم زور لا قورس بوو ، وتم مەعقولە ئێوە چل حیزب و سەدان گروپی چەکدار و ١٥ محافزەن ، کەرت نابن ، کەچی دوو ئیدارەییتان بۆ ئێمە پێ باشە ، لەکاتێکدا کەمترین خەڵکی هەولێر لەگەڵ پارتی و کەمترینی سلێمانیش لەگەڵ بنەماڵەی تاڵەبانیدایە. وتی ( ئێمە جیاین ، ئێوەش جیان) یانی ئەوەی لە هەرێم دەگوزەرێ ، پێشتر بەرنامەی بۆ دارێژراوە. . خەتای کێ یە ؟ . پێش هەموو شتێک ، سەرچاوەی هەموو نەهامەتیەکان بۆ ریفراندۆم دەگەرێتەوە ، بارزانی ریفراندومی سەپاند، نەک تورکیا و ئێرانی نەیار ، بەڵکو وڵاتە زلهێزەکانیشی لەهەرێم رەنجاند. گەر ریفراندۆم نەبایە، سەد ساڵی مابوو ، رێگە بەعێراق و ئێران بدرێ ، بەهێز کەرکوک و ناوچە کێشە لەسەرەکان داگیر بکەن، بس تێناگەم بارزانی کاتێک دەیگوت (گەر ریفراندۆم سەرنەگەرێ ، کەواتە من ناتەواوم؟) پرسیارەکە ئەوەیە، ریفراندوم سەری نەگرت ، بارزانی نەک ئامادەی قوربانی نەبوو ، بەڵکو لە پێناو شکست هێنان بە حیزبە هاوزمان و هاونەتەوەکەیدا، بەجلی ئەفەندیانەوە رۆیشتەوە لای هێزە شیعیەکان و تەنازوبی کرد. راستە بارزانی قوماری بە هەرێمەوە کرد، بەڵام لە بارزانی تاوانبار تر یەکێتیە، یانی معقولە تۆ لە قەزیەیەکی گەورەی وەکو ریفراندۆم دا ، شوێن پای بارزانی هەڵبگریت ، بێ ئەوەی بزانی لەداهاتودا چی روو دەدات ، یاخود چی لە پشت مەوزوعەکەوەیە؟ یەکێتی شوێنی بارزانی کەوت ، گەر ریفراندۆم سەری گرتبا، دەیویست شەریک بێت لە دەستکەوتەکەدا ، کە زانی ریفراندۆم شکستێ هێنا، خێرا دەستی خستە دەستی نەیارانی کوردو ناوچەکەی بۆ جێهێشتن. جا یەکێتی بەشیوەیەک چووە پاڵ ریفراندوم چاوەروان نەکراو بوو، بەشێوەیەکیش پشتی کردە ریفراندوم چیەکان، هەموو خەڵکی خورماتوی لەخەودا جێهێشت و بەگورگان خواردی دان. یانی باش بیزانن ، دۆخی ئێستای هەرێم ،تەنها یەکێتی و پارتی لێی بەرپرسن، تا ئەوانیش بمێنن کورد چی لەناوخوی هەرێم ، چی لەناوچە کێشە لەسەرەکانیش ئیسراحەت ناکات. . گۆران چی بکات ؟ . راستە ئەوانەی ئێستا قیادەی گۆران دەکەن ، لە هەرە لاوازترین کەسەکانن ، راستە بەتەمەنەکانی نێو خانەی راپەراندن نەک خاوەن جەماوەر نین، بەڵکـو کەس و کارەکانیشیان لەگەڵ نین. راستە گەنجەکانی نێو ئەم بزووتنەوەیە، کە بەناوی گەنجانەوە قسە دەکەن ، لە هەرە ئینتیهازیەکانی نێو کۆمەڵگان ، تا ئەوکاتە دۆستی گەنجن ، کە بەرژەوەندیان لە دۆخەکەدایە، ئەگینا نە گەنج حساب بۆ ئەوان دەکات ، نە ئەوانیش بە مێزە پڕ لە شەرابی سور و گۆشتی کەو و سوێسکەوە لە خەمی گەنجان. بەڵام رێککەوتنی گۆران لەگەڵ پارتی ، بریاری عەقڵانی بوو، یانی لە ساڵی ٢٠٠٩ ەوە تا ئێستا ، یەکێتی جەماوەری لە سلێمانی لە دەستداوە ، هەمووان دەزانین ئەو حیزبەی ناوی یەکێتی یە ، بەمانا زانستیەکەی حیزب نیە ، بەڵکو کۆبونەوەی کۆمەڵێ بازرگان و مافیایە ناوی لە خۆی ناوە حیزب، ئەگینا گەر بێ عەقڵی گۆران نەبایە، شتێک نەمابوو بەناوی یەکێتی. ئێستا یەکێتی کە بەرژەوەندی هاوتا نیە لەگەڵ پارتی ، لەم فەراغەشدا پارتی ناجارە هەندی وەعد بەگوران بدات، یەکێتی بە هاوکاری فەیسبوکەوانە دەم هەراشەکان ، دەیەوێ بڵێ گەر پارتی شەریکایەتی یەکێتی لە بازرگانی و خاڵە سنوریەکان قبول کرد، ئەوا بۆ گۆرانیش ئاساییە لەگەڵ پارتی رێکبکەوێ ، بەڵام گەر پارتی مەسڵحەتی تجارەکانی یەکێتی خستە مەترسیەوە، ئەوا بۆ گۆران خیانەتەلەگەڵی رێکبکەوێ ، چومکە مەسڵحەتی بازرگانەکامی یەکێتی کەوتۆتە مەترسیەوە!
لهتیف فاتیح فهرهج با له سهرهتادا ئهوه بڵێم كه من له دڵهوه رێكهوتنی سیاسی لایهنهسهرهكیهكانی باشوری كوردستانم پێخۆشهو ئومێدم ئهوهیه كه كۆی ئهو لایهنانهههمیشه به تهبایی و ئاشتی ههمیشهیی و لێبوردهیی بژین و پهیوهندی كۆمهڵایهتی كۆمهڵی كوردهواری تێكنهدهن، ههر لهو بارهیهشهوه سهدان دیدارو وتارمان ههیه . پێكهوهبون و پێكهوه كاركردن به جیاوازیهكانمانهوه هۆیهكی گرنگی گهشهی دیموكراسی و پێكهوه ژیانی ئاشتیانهیه ، بهڵام ناكرێت هیچ رێكهوتنێك له سهر حسابی لایهكی تر و بۆ ئهوه بكرێت كه لایهكی تر ناچاری ملدان و دانوستان بكرێت ، ههروهك چۆن ئهوهش ناكرێت كه لایهك بۆ بهرژهوهندی خۆی بۆ ههر لایهك پڕۆژهو ئهجندایهكی ههبێت . رێكهوتنی بزوتنهوهی گۆڕان و پارتی دیموكرات پێویستهو كارێكی ئاكاریه ،ههروهك چۆن ئهمه بۆ یهكێتی و گۆڕان ، پارتی و یهكێتیش ههروایه ، بهڵام من پرسیار لهو هاوڕێیانهی گۆڕان دهكهم ئایه به پارتیان وت له سهر ئهو تۆمهتانهی دهیاندایه پاڵ كاك نهوشیروان له كونسڵ كوژو شتی تر داوای بوردن بكات و شكاتهكهی به داوای بوردنێك ههڵوهشێنێتهوه ، كه ئهمه زۆر ئاساییه پارتی یهكێ له دروشمه سهرهكیهكانی لێبوردهییه . ههروهها به پارتیان وت پێویسته ئهو بهرپرسه گۆڕانانهی له رابردودا چوونهته باوهشیانهوه دهریان بكهن و دوریان بخهنهوه ، ههڵبهت له بهر هیچ نا له بهر ئهوهی ئهوانه هۆیهكی سهرهكی تێكدانی پهیوهندیهكانن ، یانی ههقه له رێكهوتنه سیاسیهكهشدا بهر بهو بازبازێنه حزبیه بگیرێت ، به تایبهت بهر بهوانه بگیرێ كه به دهنگی خهڵكانی بهلهنگازو ههژار دهمیان دهگاته ههنجیرهكهو خۆ داوێنه باوهشێكی ترهوه . رێكهوتن كارێكی زۆر باشهو نهوشیروان مستهفا وتهنی حیكمهت له جێبه جێكردنهكهیدایه ، ئهگهر نا ههموو رێكهوتنێك دهكرێت وهك تێكهوتن و فریودان تهماشا بكرێت ، رونتر له رێكهوتنا ئهگهر ئامانج و ئاكارهكه خودی رێكهوتنهكه نهبێت ئهوه دهكرێت وهك تهڵهو داو ی لایهك بۆ ڕاو كدنی لایهكی تر تهماشا بكرێت . بزوتنهوهی گۆڕان و پارتیش زۆر باش دهزانن لهم قۆناغهداو بۆ ئێستا هیچ رێكهوتنێك بۆپێكهێنانی حكومهت و چارهسهری گرفت و كێشهكان بێ یهكێتی نابێت ، بۆیه ههموو رێكهوتنێك پێویسته بۆ ئهم قۆناغه بهیهكهوه بێت و پڕۆژهی حكومهتیش بۆ پارتی و یهكێتی و گۆڕان هاوبهش بێت ، نهك مهسهلهكه وهك پرسی سائیل وخودان سهیر بكرێت .
ئارام سەعید زۆر جار گویمان لێدەبیت دەڵێن سیاسیەکان و حزبەکان هەمویان لەیەک دەچن! هەمویان لەکۆتایدا تەسلیمی پارەو دەسەلات دەبن! ئێوە چیتان پێدەکرێت! ئەم ڕستانە لەچیەوە و لە کوێوە سەرچاوەیان گرتوە؟ بۆچی وادەڵێن؟ ئەی ئەگەر وایە ئێوە پیمان بڵێن چی بکەین؟ وەک ئێوە دانیشین و چالاکی سیاسی بەس موڵکی دەسەڵات بیت و کەسی تر؟ ئۆپۆزیسیۆنیش پاوانی ئەوانە بیت کە پێشتر ئۆپۆزیسیۆن بوون؟ بیگومان ژمارەیان کەم نیە ئەوانەی وابیر دەکەنەوە، هەڵبژاردنەکانی پێشوی کوردستان و عێراق ئەو راستیەی دەرخست کە نزیکەی سەرو لە سەدا ٧٠ ی کۆمەلگەی ئێمە لە سیاسەت و بەشداری سیاسی زویر بوەو هیچ بڕوایەکی بە سیاسەتکردن و سیاسیەکان نەماوە و وا دەروانن حزب ئامرازێکە بۆ دەوڵەمەند بون و وەرگرتنی پۆست. دروستبونی ئەم شاخە گەورەیە لە بێئومیدی بیگومان مێژویەکی دریژی هەیە، بەشی گرنگی لەدوای ڕاپەڕینەوەو دەسەلاتگرتنەدەستی حزبەکانی شاخ دەستپێدەکات. هەر لەسەرەتاوە دەنگی ناڕازی هەبوەو لە بزوتنەوەی ئیسلامی و دواتر کۆمۆنیستەکان و پاشان سەرهەلدانی رۆژنامەی ئەهلی و ئازاد. بەدریژایی ئەو رۆژگارانەش نوخبەیەکی رۆشنبیر هەبون کە رەخنەی توند و گرنگیان هەبوە لەسەسەڵاتداریتی و حوکمڕانی لەم هەرێمەدا. دواتریش سەرهەلدانی یەکگرتوو وەک ئۆپۆزیسیۆنێکی شەرمن، پاشان سەرهەلدانی بزوتنەوەی گۆڕان کە توانی گوڕو تینی ئۆپۆزیسیۆن بەشێوەیەک بەهیز بکات عەرشی دەسەلاتی کوردی بلەرزێنی.... ١٧ ی شوبات نارەزایەتی گرنگ و پربایەخ بوو.... با بەوردی سەیری هەموو ئەم نارەزایەتیانە بکەین چییان بەسەرهات، ئیستا هەمویان لەبەرچاوماندان، ئۆپۆزیسیۆن تەسلیمی دەسەلات بوو، دەست نرایە بینەقاقای میدیای ئەهلی و ئازاد و خنکینرا، نوخبە بیدەنگ بوو یان دەنگی کاریگەری نەما، خۆپیشاندانەکانی ١٧ ی شوبات سەرکوتکرا، تروسکایی کەم نەبێت هیچ روناکیەک نەما، ئەم ئەنجامە شکستخواردوانە بۆ هاولاتیی شاخیکی گەورەی لە بێئومیدی لای خەڵک دروستکردوە، بەچاوی خۆیان دەیان جوانییان بینی لەبار برا. ئەوهێزانەی خەونی گۆڕینی ئەم دونیایەیان دروستکرد، هەرخۆیان ئەو خەونەیان کوشت و ئێستا بە پەرۆشن بچنەوە باوەشی دەسەلات، ئەوانەی ئەو خەونەیان کوشت بەشێکی زۆری بەرپرسیاریتی مێژویی دەکەوێتە ئەستۆیان کە رۆڵی گەورەیان هەیە لە دروستکردنی ئەو بێئومێدیە گەورەیەدا. بۆیە پێویستە راشکاوانە دەنگ هەلبڕین کە وەک مارتن لۆسەر کینگ دەڵیت "ئێمە لەژێر شاخێکی گەورە لە بێئومێدی تونێلی هیوا دروستدەکەین"دەبیت جورئەتی ئەوەمان هەبیت و ئازابین کە ئەرکی ئێمە قورسە و تا تەواوکردنی تونێلەکە بەردەوامین. ئەوکاتەی سەرۆکی خێڵیک یان بنەمالەیەک کە پێی وابێت تەنها خۆی راستەو بوار بۆ ئومێد ناهێڵیتەوە، ئەوکات ئەگەری چارەسەر و گۆڕانکاری بەرادەیەکی زۆر کەم دەبیتەوە،لەناو خودی ئەو هێزانەدا و توانای چاکسازیان بەتەواوەتی لە دەستداوە. بۆیە بۆ بونیادنانی پرۆژەیەکی گەورەی ئومێدبەخشینەوە بە کۆمەڵگە گرنگە و دەبێت ئازایەتی ئەوەمان تیدا بیت ئەوکاتەی هیزێک کۆمەڵگە بەرەو هەڵدیر دەبات بەری پیبگرین و پێی بڵێین نەخێربۆ ستەم بۆ نادادپەروەری. لە کۆتایدا وتەیەکی تری مارتن لوسەر کینگ دەهێنمەوە کە دەڵێت: " تەنها لە تاریکیدا دەتوانین ئەستێرەکان ببینین"
ڕەنج تاهر ئەفەندی مێژووی بزوتنەوەی گۆڕان تائەو كاتەی ڕەوانشاد نەوشیروان مستافا لەژیاندا بوو ڕۆژ بەڕۆژ ئەستێرەی بەختی لەهەڵكشاندا بوو بەهۆی زانایی و حیكمەت و تێگەیشتنی ڕەوانشاد كەكۆكەرەوەی هەموو تێگەیشتن و بیرو بۆچونە جیاوازەكان بوو، لە ڕاستەوە بۆ چەپ، لە بەدین و عەلمانیاکان، لە هەڵچوو بۆ میانڕەو، لە نەتەوەخوازەوە بۆ لیبڕاڵ و، لە گەنج و پیرو ژن و پیاو وهەموو چین و توێژەكان. بۆیە بەڕێزیان تاكە ئارام بەخشی هەمووگۆڕانخوازان و لایەك بوو لەدەرەوەی گۆڕانیش، بۆیەهەموولایەك لە دەوری كۆببونەوە و ڕۆژانە ڕویان لە بەڕێزیان دەكرد و ئەویش بێپسانەوە بەزانایی و لێهاتویی و لێوەشاوەیی و سەبرو تەحەمولی زۆرو زەوەندی و گوێگرتنی لەهەموو لایەك بێجیاوازی و بێشكانەوەی بەلایەكدا بەناحەقی و ، چارەسەری بۆ هەمووكێشە و داوا وخواست ویستێك پێبوو هەموو لایەكیشی بە بڕیارە ڕاست و دروستەكانی ڕەزامەند دەكرد. بۆیە گۆڕان لەژێرسێبەری ئەو كەڵەپیاوە وەك یەك تیمی بەهێزی یەكگرتو ئەرك و كارەكانیان ڕادەپەڕاند، بەهەموو لایەك هەڵدەسوڕان و هیچ كەسێكیش بۆی نەبو بەئاشكرا وبێمنەتانە كلكە لەقێ بكات، نە ك هەرگۆڕانخواز بەڵكوهەردوو حزبی دەسەڵاتداریش هەزار و یەك حسابیان بۆ بڕیارو لێدوان و وتنەكانی ڕەوانشاد و جموجۆڵەكانی بزوتنەوەی گۆڕان دەكرد، گۆڕانخوازان زۆڕ بێمنەتانە بەهەموو شێوەیەك هەڵدەسوڕان و سەرگەرمی بەهێزكردن و تۆكمەكردنی پێگەی گۆڕان بون، ماندونەناسانەو بێ سڵكردنەوە و دوودڵیەك لەهیچ كەس و هێزێك... ئەم مێژوە بەمێژوی زێڕینی گۆڕان دەژمێردرێت وهەموو لایەک هەستی بەبەری ڕەنجی ماندوبونی خۆی دەكرد و پێی دڵخۆش بوو ... بەڵام دوای كۆچی ڕەوانشاد مێژوی خانەی ڕاپەڕاندن و مێژوی پاشەكشەی گۆڕان دەستی پێكرد بەهۆی نەمانی ئەوكەسایەتیەی كە هەموو جیاوازیە كانی لەخۆگرتبوو، هەربۆیە ماوەیەكی كەمی نەبرد لێكترازانی تەواوی چین و توێژە جیاوەزاكان لە گۆڕان دەستی پێكرد و دوركەوتنەوە و مقۆمقۆی نێوان هەڵسوڕاوان بەزەقی دەركەوت و ڕەنگی داوە لەكاری هاوبەش و یە ك تیمی و بڕیاری هاوبەش بونی نەما و هەموو ئۆڕگانەكان كەوتنە بەرلێشاوی دوو تەوژم كەبەزەقی سەری هه ڵدا، ئەو دوو تەوژمە كەوتنە لاوازكردنی ئۆڕگانەكانی گۆڕان و جڤاتی گشتی، ژورەكان ئەنجومەنەكان و ڕایەڵەكان و میدیای گۆڕان و لەسەروی هەموشیانەوە سەندنەوەی دە سەڵاتی بنكەیی بڕیاردان بە نافەرمی لە جڤاتی نیشتمانیەوە بۆ بنكەی خانەی ڕاپەڕاندنێكی لاواز كەتوانای ڕاپەڕاندنی ئەركەكانیان وەك پێویست نیە و وەك یەک تیمی تەبا و گونجاو نین و كارناكەن. لە ئاکامی ئەم دۆخەدا دابڕان لە نێوان چەند بەڕێزێكیان بونی هەیە كە دەبووهەرلە سەرەتاوە خانەی ڕاپەڕاندن هە مووچین و توێژەكانی گۆڕانی لە خۆ گرتباو قۆرخ نەكرابا لە لایەن دەستەیەک كەبانگڕاوندێكی تایبەتیان هەیە و بەهەمان میتۆدی مەكتەب سیاسیەكانی هەردوو حزبی دەسەڵاتدار بیردەكەنەوە و كاردەكەن كە دورە لە پڕۆژە و بەرنامە گەورەكەی ڕەوانشاد. ئەمڕۆ ئەمانەبون بە تەوژمێكی نەخوازراو و بەهۆكاری سەرەكی ڕۆچونی دەنگەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لەهەردوو هە ڵبژاردنەكەی عیڕاق و هەرێم دەژمێردرێن. هاوکات ئەو تەوژمە بەهۆكاری سەرەكی دوركەوتنەوە و بێزاربون و دابڕانی چینێكی زۆرو زەوەندی گەورەی هەڵسوڕاو گۆڕانخوازانیش دادەنرێن. دەبو دوای ڕەوانشاد ئەم تەوژمە هەرگیز وانەباو خۆیان بە خوێندكاروهاوڕێی ڕێبازەكەی ڕەوانشاد زانیباو بەئەمانەتە وە ئەوئەركەی سە رشانیانیان ڕاپەڕاندبا و دوركەوتبانەوە لە هەمان شێوازی كاركردنی پێشویان لە حزبە تەقلیدیەكانیان .... جگە لەو تەوژمە ئەوە تەوژمێكی تریش كەدەمێكە هەن، هەر لەسەرەتای دامەزرانی گۆڕانەوە دروست بوینە كە تەوژمێكی زۆر خەتەرن ئەویش تەوژمی پڕۆ پۆستەكانە، ماوەیەكی زۆڕە بزوتنەوەكە بەدەستیەوە دەناڵێنێت، هەر لەسەرەتای بزوتنەوەی گۆڕان زۆڕێكیان بۆ دەسكەوتی كەسیان هاتنە پێش لەگۆڕان، هەندێكیان دوای دەسكەوتنی پۆستەكان و تەواوبونی ئەرك و خواستەكانیان وازیان لە گۆڕان هێنا وهەندێكیشیان تا ئەوڕۆ لە گۆڕان شەڕی پۆست و دەسكەوت دەكە ن. ئەم تەوژمە زۆڕ خەتەرن و ئەمانیان نیە و دوای نەمانی ڕەوانشاد زۆڕ بەخراپی هاتونەتە پێش و دەستیان داوەتێ، ئەم تەوژمە بۆبەدیهێنانی دەسكەوتەكانیان هەموو هەنگاوێك دەنێن، بۆیە ئەم تەوژمە چونەتە ژێرباڵی تەوژمی یەكە م، بە هە ردوو لایان یەكترتەواو دەكەن و دژی گۆڕانخواز و ماندوەكانی ناو گۆڕان دەوەستنەوە كە تائەمڕۆ بێپسانەوە دورلەهیچ خواست و ویستێك بەردەوامن لە درێژەدان بە ئەرك و کارەکانیان ، لێرەدا زۆر جار بەهۆی یەكگرتنی ئەو دوو تەوژمە بێئومێدی لەناو گۆڕانخوازان سەرهەڵدەدات و ساردبونەوە ڕودەدات و زۆڕێكیان لە كار و چاڵاكی دادەبڕێن، بەڵام هەرگیز واز لە گۆڕانخوازیان ناهێنن و هەندێكیشیان توشی توڕەبون و هەڵچون دێن، بە هەموو گۆڕان و ئەو دوو تەوژمەدا دێنە خوارێ دۆ و دۆشاو تێكەڵاو دەكەن، بەڵام ئەمانە گۆڕانخوازی عەیاربیستوچوارن وهەندێكیشیان سەرهەڵدەگرن بۆ دواجار واز لە گۆڕان دە هێنن و دوردەكەونەوە و بە ختی خۆیان لە حزبێكی تر تاقیدەكەنەوە، لە كۆتا گۆڕان لەسەر دەستی ئەو دوو تەوژمە زەرەرمەندی یەكەم بوە. ئیتر تاكە ڕێگا لەنێوان دوو مێژوی جیاواز گەڕانەوەیە بۆ پڕۆژە گەورەكە ی ڕەوانشاد بە ئاڕاستەی چاكسازی لەتەواوی ئۆڕگانەكانی بزوتنەوەكە و بە دامەزراوەکردنی بزوتنەوەكە و بەستنی كۆنفرانسی نیشمانی و ڕزگاركردنی بزوتنەوەكە لەو دوو تەوژمە بەكۆمەڵێك میكانزمی ڕاست و دروست و بەپێز كەڕێگربێت لە هەموو خواستێكی نەخوازراو و ئاشتكردنەوەی تەواوی لایەنگرانو دۆست و گۆڕانخوازە زویرەكان و هێنانەوە پێشیان و كۆكردنەوەیان جارێكی تر لەژێر چەتری پڕۆژە پیرۆزەكەی ڕەوانشاد و ئاراستە ی پڕۆ گۆڕان و گەڕانەوەی مێژوی زێڕینی گۆڕان و مێژوی درێژەپێدانی خواستەكانی ڕەوانشاد.
چیا عەباس کاک نەوشیروان وەک هەمو سەرکردە دیارەکان دۆست و رکابەر و دوژمنی هەبوە، لە مێژوی خەباتی و ئەو رۆڵە هەستیارەی لە روداوە گرنگەکاندا هەیبوە و بە هۆی ناجێگیری دۆخی ناوخۆی بزافی کوردایەتی لە باشور زۆرجار هاوکێشەی دۆستایەتی و دوژمنایەتیکردنی وا تێکەڵاو بوە کە پێویست بە هەڵوەستە و وردبینینی جدی دەکات. سەرەرای ئەو ناجێگیری و تێکەڵاوبونە بۆ خۆی زۆر ورد و تیژبین وردەکاریەکانی دور و نزیکی ئەو هاوکێشەیەی خوێندۆتەوە. بەردەوام لە نوسین و لێدوانەکانیدا جەختی دەکردەوە لەوەی هیچ کێشەیەکی شەخسی لە گەڵ رکابەر و بەرامبەرە سیاسیەکانی نیە، کێشەی ئەو لە گەڵیاندا پرسی سیاسی و حوکرانیە و بەرژەوەندیە نەتەوەیی و نیشتمانیە باڵاکان کۆیان دەکاتەوە، لەو باوەرەشدام بەشێک لە رکابەرەکانی لە دەرەوەی یەکێتی و گۆڕان بە هەمان نەفەس مامەڵەیان لەگەڵ کردوە. وا بۆ دو ساڵ دەچێت ماڵئاوایی لێکردوین، بەڵام کەمین و بەرەگرتن و پەلاماردانە ژێر بە ژێر و ناراستەوخۆ و شاردراوەکان بۆ سەر کاک نەوشیروان لە چەند سوچ و کوچە و کەلاوەی وێران و تاریکەوە بەردەوامن. ئەم کەس و تاقم و گروپانە چیان مەبەستە ؟ لە ساتە سەرەتاییەکانی وەفاتی کاک نەوشیروان بە ئیرادەی چەند دۆست و هەڵسورای دڵسۆز رێورەسمی بە خاك سپاردن و پرسەیەکی بێ وینە لە مێژوی بزافی کوردایەتی لە باشور بەرێکرا، ئەوە پاداشتی جەماوەری کوردستان بو بۆ ئەو سەرمایە نیشتمانی و نەتەوەیی و ئەدەبی و کۆمەڵایەتیەی کە کاک نەوشیروان بە درێژایی مێژوی خەباتی سیاسی و پێشمەرگایەتی و ئەدەبی بنیاتی نابو. ئەم روداوە زۆر لە رکابەر و ناحەزەکانی کاک نەوشیروان و هێزە غەیرە کوردیەکانی راچڵەکاند، بە وانەشەوە کە لە رابوردو و لە دوا ساڵەکانی کاری سیاسیدا لێی نزیک بون. راچڵەکاندنێک بە ئاگای هێنانەوە پێگەی ئەوان لە کوێ و پێگەی نەوشیروان مستەفا لە کوێ. بەشێک لە هێزە ئیقلیمی و دەرەکیەکان دەمێکە هەوڵی سرینەوەی، ئەگەر پێیان نەکرێت کاڵکردنەوەی، کاریگەری کاک نەوشیروان یان داوە و ئێستاش بەردەوامن، چونکە بەرژەوەندیەکانیان وایان دەخواست و ئێستاش وا دەخوازن کە هەرێمی کوردستان ناوچەیەکی دەستەمۆکراو بێت و دەنگی نارەزاش سنورەکانی ئەوان نەبەزێنێت. چەندین روداو و بەڵگە ئەو راستیانە دەسەلمێنن، نوسینەکەی: خوێندنهوهیهکی کوردی بۆ رێکهوتنی ئهمهریکی – عیراقی، تێیدا بە گومان و چاوی رەخنەوە هەڵسەنگاندن بۆ رۆڵی ئەمریکا بەرامبەر بە کوردا دەکات، بانگەشە بە ناوبانگەکەی بۆ عوسیانی مەدەنی بەرامبەر فەرمانرەوایی بریمەر، دواترینیان هەڵوێستی زۆر بوێرانەی کاک نەوشیروان بو لە ساڵی ٢٠١٥ بەرامبەر بە باڵیۆزی ئەمریکا لە عێراق و رەتکردنەوەی چەند داوەتنامەی فەرمی بۆ سەردانی وڵاتانی دراوسێ. کاک نەوشیروان ناسرابو بەوەی مرۆڤێکی راستگۆ و لە رو بو، لە کارکردندا جدی و لێپرسینەوەی دەکرد و راشکاوانە بۆچون و هەڵسەنگاندنی خۆی بە بەرامبەرەکەی رادەگەیاند، زیادە بۆ ئەمەش ماهیەت و ورد و درشتی دەور و بەرەکەی دەزانی، ئەم خەسڵەتانەی کۆمەڵیک داخ لە دڵ و رقو کینە هەڵگری بەرامبەری دروست کردبو. ئەوانە خوا خوایان بو دەرفەتێک برەخسێت تۆڵەی خۆیان بکەنەوە. کاتێک گۆڕانی دروست کرد کامپینێکی خەستیان دژی بەرپاکرد و هیچیان لێ دروێنە نەکرد، لە گەڵ ئەوەشدا بەشێک لە هاوکارە دێرین و نوێکانی بەردەوام بۆی لە کەمیندا بون، تا خۆی مابو هیچ شتێک شایستەی باسکردن بێت پێیان نەکرا. دوای وەفاتی باشترین دەرفەت بۆ ئەو هێز و تاقم و کەسانە رەخسا رق و تورەی کەڵەکەبو و پەنگخواردوی ساڵانێکی درێژ برژێنن. باشترین زەمینە بۆ پەلاماردان میراتی سیاسی و رێکخراوەیی و مادی کاک نەوشیروان بو. پارتی لە دژایەتیکردنی کاک نەوشیروان کەمی نەکردوە، بەڵام دوای وەفاتی لە پلەی یەکەمدا ئەوە هاوخەبات و هاوکارە دێرین و نوێکانی بون کامپینی لەکەدارکردنی نەوشیروان مستەفایان دەست پێکرد، ئەوانە بون لە ژیانی سیاسی و پێشەمەرگایەتیدا لە گەڵیدا بەردەوام کێشەیان بۆ دروست دەکرد، هیلاکیان دەکرد، گەلەکۆمەیان لێدەکرد و لە گەڵیدا زیگزاگانە مامەڵەیان دەکرد، ئەمانە پێیان وابو و واشە سەردەمی نەوشیروان مستەفا بەسەرچوە. گەرانەوە بۆ روداوەکانی شاخ، نوسینەکانی کاک نەوشیروان لە سەریان، یەکەم کۆنگرەی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، بەڵگەنامەکانی خولەکانی شەری ناوخۆ ( پارێزراون)، هەڵبژاردنەکانی مەڵبەندەکانی یەکێتی، باڵی ریفۆرم، سەردەمی رەگ، سەرەتای دروستبونی گۆڕان، ساڵەکانی نەخۆشی و دوری لە وڵات، رێکەوتنی لە گەڵ یەکێتی، بەشداری لە حکومەت و روداوەکانی دواتر دەیسەلمێنن کە نزیکەکان لە کاک نەوشیروان چیان کردوە و نەکردوە. چاونوقاندن لەم راستیانە غەدرێکی گەورەیە بەرامبەر بە مێژو ودەرهەق بە گۆڕان و خودی کاک نەوشیروان. لە سیاسەتکردنی لای خۆمان باوە کە رکابەر و ناحەزەکانی دەرەوەی گۆڕان بیانەوێت لە مەقام و رۆڵی کاک نەوشیروان کەم بکەنەوە، هەرچەندە زۆر هەوڵیان داوە بەڵام سەرکەوتو نەبون. ئەوەی جێگەی شەرمەزاریە، کاتێک بەشێک لە دۆستەکانی لە بەرپرسانی گۆڕان بە رەحابەتی سەدرەوە لە گەڵ بەرپرسانی پارتی بۆ پێکهێنانی حکومەت چاوبازیەکی خەست دەکەن بێئەوەی بۆ ساتێک بە بیریاندا بێت کە تەرەفی بەرامبەر سکاڵای یاسایی لە سەر سەرکردەیەکی ناوداری کورد و دامەزرێنەری گۆڕان بە پاساوی تێرۆر تۆمار کردوە، دەبوا لە روی سیاسی و مەعنەویەوە داوای لێبوردنیان بکردایە، ئەم بێ هەڵوێستیە روداوی گوللەبارانکردنی مەکۆی سەرەکی گۆڕان و پێشیوازیکردن لە تەقەکەران لە سەر مەزارگەی کاک نەوشیروان مان بەبیر دەهێنێتەوە، پشتگوێخستنی ئەم هەقانە بە لایەنی کەمەوە ئاماژەی بێهودەیین بۆ کاک نەوشیروان. ئەمانە، بە قەسد و بێ قەسد، بەشێکن لەو هەوڵانە بۆ بچوککردنەوەی مێژو و هەقی دامەزرێنەر و سەرکردەی بزوتنەوەی گۆڕان، مەخابن لە سایەی گۆڕان و بە ناویشیەوە دەکرێت. یەکسانکردنی کاک نەوشیروان بە سەرکردەکانی تر لە بواری بە بنەماڵکردنی گۆڕان و میراتی مادیەوە خەونی نەزۆکی هێرشبەرانە، ئایندە دەیسەلمێنێت کاک نەوشیروان بێبەریە لەو پرسە و ئەو هەر بە پاکی و بێگەرد سەری ناوەتەوە و هەرواش دەمێنێت. با بچینە سەر بەرەیەکەی گرنگی تری پەلاماردان وەفاتی کاک نەوشیروان میراتی سیاسی و مەعنەوی و مادی بەجێهێشت، سێ بواری گرنگ و هەستیار بۆ رکابەر و رق و کینە هەڵگرەکان بۆ پەلاماردان. ئەوەی کاک نەوشیروان لە ژیانیدا کردویەتی راستیەکانی ئەو مێژوەن، کەس ناتوانێت بۆ ئەم میراتە سیاسیە یەک وشەی بۆ زیاد یاخود کەم بکات، یەک روداوی لێ زیاد یاخود کەم بکات، کەوتۆتە سەر مێژوناس و خەمخۆران ئەو مێژەوە وەک خۆی باس بکەن. ئەوەی دەمێنێتەوە میراتی مادی و رێکخراوەیی گۆرانە کە کاک نەوشیروان بنیاتیانی نابو. ئەمە ئەو دو زەمینە هەستیارەن کە رکابەرەکانی هێدی هێدی دەیان کێڵن بۆ دروستکردنی کەلێن و لێکترازان و پەلاماردان. دەرباری میراتگیری رێکخراوەیی بینیمان هاوکارەکانی چیان لە گۆڕان کردوە، یەکەم کاریان پشتگوێخستنی وەسیەتێکی گرنگی رێکخەرەکەیان بو، بەوەوە نەوەستان گۆڕان یان لە بزوتنەوەیەکی جەماوەریەوە کرد بە چەند گروپ تاقمی پەرتەوازە و ناکۆک بەیەک، کردیانە نادیەکی هواتی پۆست و پایە و تاقمگەری کە لە سایەی چرینەوەی " پرەنسیپەکانی رەوانشاد" قەڵغانێکی وەهمیان لە دەوریان چەقاندوە. لە واقیعداا گۆڕان وەک رێکخراو و دامەزراوە نەماوە، ئەوەی ماوە چەند سیاسەتمەدارێكی مەکتەبین نازان بێئەوە چۆن شەو و رۆژ بەسەربەرن. لاوازترین ئەڵقەی ئەو زنجیرەیە میراتگیری مادیە، کورەکانی کاک نەوشیروان کە بە پێی یاسا ئەوەیان بەردەکەوێت، بە ئاگاوە یاخود بێئاگاییەوە بێت، بونەتە سوتەمەنی بۆ هەوڵەکانی کلۆرکردنی مێژوی کاک نەوشیروان. جەختکردنەوە لەوەی ئەو میراتە مادیە مافی رەوای منداڵەکانیەتی و کاک نەوشیروان بۆ ئەوانی جێهێشتوە، دو لایەنەیە، لە روی یاساییەوە واقیعە، لە لاکەی ترەوە هەوڵێکە بۆ یەکسانکردنی کاک نەوشیروان و بزوتنەوەی گۆڕان بە نمونەکانی حوکمی بنەماڵەیی، بانگەشەکەرانی ئەم بۆچونە خۆشیان بوێت یاخود ترش دەچنە خزمەتی کامپینی کڵۆرکردنی گۆڕان و دامەزرێنەرەکەی. گوناهی کورەکانی بو کە بە وردی هەڵسەنگاندنیان بۆ ئەو پرۆسەیە نەکرد و چونە ژێر باری تموحات و دەسکەوتی کاتیەوە، سلێمانی وتەنی لە خشتە بران. ئەم دو کورەی کاک نەوشیروان ئەزمونی سیاسەتی کوردیان کەمە، لە پر کەوتنە ناو دەریایەک لە فروفێڵ و ساختە و بەرژەوەندخوازی سیاسەتی کوردیەوە، کورد وتەنی ئەوانەی لە هەزار ئاویان داوە قولە پێیان تەر نەبوە. زیادە بۆ ئەمەش لە ژێر کاریگەری حوکمرانی بنەماڵەیی لە کوردستان کورەکان تموحەکانیان بوە تەماع و دەوروبەرەکەیان هاندەر و ئاگر خۆشکەر بون. هەرچۆنێک بێت سەرجەم ئەو تاقم و گروپ و هێزانە لە پەلاماردانی مێژو و سەروەریەکانی کاک نەوشیروان بەرژەوەندی تایبەت بە خۆیان هەیە، ئەوەی لە سەری کۆکن پەلاماردانی میراتگیری کاک نەوشیروان خاڵی هاوبەشیانە بۆ بە دەستهێنانی مەبەستە جیاکانیان.
ئاوات عەبدوڵا یادکردنەوە چ سودێکی ھەیە، خوێنی ھەموو قوربانیانی ١٧ شوبات خراوەتە سەرمێزی خواست و سیاسەتەکانی پارتی و یەکێتی، یادی ١٧ شوبات دەکەنەوە بەڵام دەچنەژێرباڵی بکوژان و تاوانبارانەوە، چ گۆڕانکاریەک ڕویداوە، چ جیاوازیەک ھەیە لەنێوان ئێستاو سەردەمانی ١٧ شوبات، ڕەنگە خەڵکانێک ھەبن پێیان وابێت سەردەمی ئێستا لەسەردەمی ١٧ شوبات گەلێگ خراپترو دژوارترە، تاکە شتێک کەگۆڕاوە تەماع و خواستی ھێزە سیاسیەکانە، ئەوە سیاسیەکانن بانگەشەی باش بون و گۆڕانکاری دەکەن، دەنا پێشھات و شارەزایان واناڵێن، ئەوەی دەبیندرێت زەلیل بونی ھێزە ئۆپۆزسیۆنەکانی سەردەمانی ١٧ شوباتە لەبەرانبەر پارتی و یەکێتی، ھێزو گوڕو ناڕەزایی خەڵک لەشوێنی خۆیەتی، خەڵک لەجاران زیاتر ھەست بەتوڕەیی و ناڕەزایەتی دەکەن، بەڵام ئەوە سیاسیەکانن خەریکی مامەڵەو کڕین و فرۆشتنی ناڕەزاییەکانن. دەپرسین یادکردنەوەی ١٧ شوبات بۆچی؟ چ گرنگیەکی ھەیە یادی ڕوداوگەلێک بکەینەوە کەئێستا خودی خۆمان گاڵتەمان بەمەھام و کرۆکی نێو ڕوداوەکان بێت، لەڕاستیدا ١٧ شوبات سودگەلێکی زۆری ھەبوو بۆ ھەموو ئەو ڕیکلام چیانەی کەمەرگ و خوێن و قوربانی منداڵی ھەژاران دەکەنە پەیژەی سەرکەوتن بەرەو کورسی دەسەڵات و پەرلەمان و حکومەت! دوای ١٧ شوبات خەڵکانێکی زۆر پێگەیشتن و تێگەیشتن کەباشترین کەرەستە بۆ گەیشتن بەکورسی و پلەوپایە خوێن و ناڕەزایی خەڵکی فەقیرو بێدەرەتانی ئەم وڵاتەیە، لەماوەی چەندساڵی ڕابردودا چەندێک دەسەڵات سوکایەتی بەخەڵک کردووە، دووھێندەش کاراکتەرەکانی نێو ھێزە (ئۆپۆزسینەکان) سوکایەتیان بەخەڵک کردووە، چونکە چەوساندنەوەو سوکایەتی نیوھێندەی ئەوە ناخۆش نیە خەڵکانێکی ھەلپەرست ئەو سوکایەتیەی کەپێت دەکرێت بۆ مەرامی خۆی بەکاربێنێت. کەواتە باشتروایە بەھیچ جۆرێک یادی ١٧ شوبات نەکرێتەوە، چونکە دڵنیام ھێشتا خەڵکانێکی زۆر ھەن لەبۆسەدان بۆ ئەوەی تەنانەت یادەکانیش بۆ خۆیان قۆرخ بکەن، ببینن نەیارە سەر سەختەکانی یەکێتی و پارتی، ئەوانەی ئاگری ١٧ شوباتیان گەرم دەکرد، ئێستا لەیادی ١٧ شوباتدا بۆ پۆستو پایە، خەریکی فرۆشتنی ١٧ شوبات و خەم و ناڕەزاییەکانی خەڵکی کوردستانن!؟