.gif)
سەرتیپ جەوهەر 100 رۆژ بەسەر پێكهێنانی حكومەتدا تێپەڕی، حزب هەبوو گرەوی لەسەر دوو مانگ دەكرد بۆ چاككردنی حوكمڕانیی یان پرۆژەی چاكسازیی، كەچی ئەوە دوو مانگە كە بووە سێ و ئەگەر پەلەیان نەبێت دەبێتە چوار و پێنج و هەورازتریش، كەچی بەشێك لە وەزیرەكانیان بوونەتە دەمڕاستی حكومەت و لەمەلیكیش مەلەكیترن. ئەم كابینە یان خولەی حوكمڕانیی كوردستان بارودۆخێكی شێواوی پێوەدیارە، هەر لەسەرەتاوە لەڕێچكەیەكی دروست نەهاتووە، بەدڵنیاییەوە بەهێمنی و دروستیش تێناپەڕێت! هەروەك چۆن ئەگەر شەمەندەفەر لەسەر رێچكەی خۆی لابدات، بەر بەهەركوێیەك بێت بەدڵنیاییەوە هەر زیانی دەبێت. لەسەر ئاستی ناوخۆی كوردستان دەبینین هێشتا یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان قسەی زۆری هەیە، پێشبینی دەكرێت لەدوای كۆنگرەی چوارەمی كەبڕیارە لە 21 مانگ دەستپێبكات، لەگەڵ پارتی ساخی بكاتەوە، تا سەر لەو كابینەیە بێت یان نا، چونكە هیچ كام لەبڕگەكانی رێككەوتنەكەی لەگەڵ پارتی جێبەجێنەكراوە. هەر لەدانانی پارێزگارەوە بگرە تا دەگاتە پڕكردنەوەی پۆست و بەركەوتەكانی و دابەشكردن و شۆڕكردنەوەی دەسەڵات و پەیوەندییەكانی هەرێم و پرسی نەوت و ..تد بەڕوانین لە ئیشوكارەكانی ئەم كابینەیە، دەبینین بەتوندكردنی دەوامی فەرمانبەران دەستی پێكرد، كە ئەو پرس و بابەتە هیچ لەبارودۆخی حوكمڕانیی ناگۆڕێت، چونكە خەڵك پێویستی بەچاككردنی حوكمڕانیی و باشكردنی ئابوریی و خزمەتگوزارییەكان هەیە! كەچی دەبینین موچە مانگانە چەند رۆژێك دوادەكەوێت و كارەبا زۆر خراپتر بووە لەجاران و پرۆژەی نوێی ئابوریی پێشكەش نەكراوە. ئەوەیشی كەكراوە، هەر پرۆژە كۆنەكان بووە جارجارە گەرمكراوەتەوە..تد ئەگەر باسی دامەزراوەی پەیوەندییەكانی هەرێمیش بكەین، ئەوا هەر وەكو جاران لەپەیوەندییەكانی حزب دەچێت، چ ئەوانەی دێنە كوردستان تەنها دەستەو دایرەی یەك حزب دەبینن، چ سەرۆكی هەرێم و سەرۆك وەزیران كە دەچنە دەرەوە دەستەو تاقمی یەك حزب لەگەڵ خۆیاندا دەبەن! خراپتر لەوە دەبینین لەگەرمەی گرژی و گرفتەكانی ناوخۆو عیراق، هەردووك بەیەكەوە دەچنە میرنشینی عەرەبی بۆ سەیری یاری فۆرمەلەوان!! لەسەرئاستی پەیوەندی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و بەغدا پرۆژەیەكی نوێ بارودۆخێكی نوێ نەهاتۆتە پێش، بەڵكو هەرێم هەوڵیداوە بگەڕێتەوە بەغدا، بەڵام پێدەچێت دەرفەتی جاران بەردەست نەبێت بۆ سازان لەگەڵ كاربەدەستانی عیراق، بەتایبەت دۆخێكی گرژ هەیەو موزایەدەی سیاسی رێگرێكی گەورەیە لەبەردەم رێككەوتنی هەردولا، كوردیش دەڵێت هەر ئەو هەوارە بەڵام ئەو بوار (بەهار) نییە. ئەگەر باسی دۆخی دامەزراوەی قانون دەركردن (پەرلەمان)یش بكەین، ئەوا بەدۆخێكی تایبەتدا تێدەپەڕێت! لەلایەك ئەو پرۆژانەی رەهەندی نیشتیمانیان هەیە ئەستەمە بتوانرێت رێككەوتن یان سازانی نیشتیمانیان لەسەر بكرێت، چونكە ناكۆكی و ناسازانێكی زۆر لەنێوان لایەنە سیاسییەكان هەیە، لەلایەكی دیكە پرۆژەكانی دیكە بەهۆی موزایەدەی سیاسی و خۆ دەرخستن دۆخێكی بۆ هۆڵی پەرلەمان دروستكردووە دەستبردن بۆ هەر پرس و بابەتێك ببێتە دروشم و دروشمبازیی، ئەمەش وایكردووە پەرلەمانیش وەك پێویست چالاك نەبێت
.gif)
خانم رەحیم سەباری هەر سەرنج و تێبینیەك لەسەر دۆخی ژنان، لە شانزە رۆژ چالاكی بۆ بەرەنگار بوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان، جێگەی دڵخۆشی بوو كە سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی ئەمساڵ بەگرنگییەكی زیاتر و جیاوازتروە بەشداری ئەم بۆنەیەیان كرد، بەڵام بەداخەوە لەگەڵا ئەوەشدا شانزە رۆژەكە تێنەپەریبوو، لیژنەی باڵای فتوا، بەفتوایەك لەبارەی بەكارهێنانی تەكسییەوە لەلایەن ژنانەوە، كۆمەڵێك پێشێلكاری كرد نەك تەنها بەمافی ژنان، بەڵكو بەماف و ئەركی حكومەت و دامەزراوەكانی تریش. گەر خۆ لەوە ببوێرین، باس لەوە بكەین لە ئیدارەو سیستەمی پەرلەمانی، ژیانی هاوڵاتیان بەیاسا رێكدەخرێت و ئەركی پەرلەمانە یاسا دەربكات و چاودێری حكومەت بكات، ئەوا ئەركی دامەزراوەكانی تری حكومەتیش ئەوەیە لە سایەی یاسادا مامەڵە لەگەڵ هەر پرسێك بكات كە تایبەتن بەژیانی گشتی، یاخود ئەرك و مافەكانی هاوڵاتیان بەتایبەت. خۆ گەر ئەركی لیژنەی فتوا ئەوە بێت كە رۆبچێتە خوارەوە تا ئاستی ئەوەی وردەكاری بۆ چۆنیەتی بەكارهێنانی تەكسی لەلایەن ژنانەوە دیاری بكات، ئەی ئەبێت ئیتر ئەركی پەرلەمان و جكومەت و وەزارەتە تایبەت مەندەكانی تر چی بێت، بەتایبەتی ئەم فتوایە لەكاتێكدایە، وەزارەتێكی گەورەو گران لە هەرێم هەیە بەناوی وەزارەتی ئەوقافەو كاروباری ئاینیەوە!. دەكرێت لیژنەی باڵای فتوا، لەسەر داوای پەرلەمان و حكومەت بۆ پرسێكی ئاینی، یان بۆ پرسێكی عاسی بوو لەدەستی وەزارەت و حكومەت و پەرلەمان، بەهەماهەنگی لەگەڵا لایەنی پەیوەندیدار، راوێژیان لەگەڵا بكرێت لەسەر پرسێكی دیایریكراو، بەڵام هەرگیز پەسەند نییە، سەرباری بوونی ئەم هەموو دامەزارە تایبەت بە پرسەكانی ژنان و باری كۆمەڵایەتی، سەرباری فرێدان و بەڵێنی ئەو هەموو دەستەواژانەی باسی مەدەنیەت و ئازادی دەكەن، چەند مامۆستایەكی ئاینی ببنە دەمراستی كۆمەڵگەو بریارێكی یەكلاكەرەوە لەبارەی پرسێكەوە بدەن كە رۆژانە لە هەرێم بە دەیان هەزار جار دوو بارەو سێ بارە دەبێتەوە. بۆیە ئەركی حكومەت و پەرلەمانە لەبەرامبەر ئەم فتوایە بێدەنگ نەبن و رێگاچارەیەكی ریشەیی بۆئەركی لیژنەی باڵای فتوا بدۆزنەوە، نەبا بۆ پرسێكی دی، سەربەخۆ فتوای تر بدەن، چونكە ئەوان لەكۆتایدا بەناوی ئاینەوە فتوا دەدەن نەك وەك رای چەند مامۆستایەكی ئاینی. ئەركی حكومەتە پیچش رێكخراوە مەدەنییەكان لەو بارەوە هەڵوێستی هەبێت، چونكە گەر بەشێكی ئەم فتوایە، بۆ بەرتەسككردنەوەی ئازادی ژنان و هەڵسوكەوتی بەردەم تاك و دروستكردنی دردۆنگی بێت لەنێون هەردوو رەگەز، ئەوا بەشەكەی تری، فتواكە، كەمبایەخ كردنی رۆڵی پەرلەمان و حكومەت و دامەزاوە تایبەتمەندەیەكانیەتی.
.gif)
هێڤیدار ئەحمەد خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دایکی پرۆسەیەکی نوێی سیاسییە لە هەرێمی کوردستان. باش لەبیرمە ساڵێک پێش ئێستا کاتێک سوێندی یاساییمان خوارد، زۆربەی هەرە زۆری ئەندامانی پەرلەمان لە هەموو فراکسیۆنەکان گوتییان، دەبێت لەڕێگەی ئەم پەرلەمانەوە تەبایی و کاری پێکەوەیی دروست بکەین، چونکە خولی چوارەم نەیتوانی ئەو تەباییە لەنێو پرۆسەی سیاسی کوردستان دروست بکات، بگرە هەر لەم پەرلەمانەوە رووداوی زۆرناخۆش دروستبوون، نە دەسەڵات و نە ئۆپۆزیسیۆن و نە خەڵکی خۆمان تیایدا سوودمەندنەبوون. گوتوومانە تا پێماندەکرێت رێگە نادەین رووداوێکی هاوشێوەی 23ی حوزەیران جارێکی دیکە رووبدات و دووبارە ببێتەوە. لەم وڵاتە هیچ دامەزراوەیەک کامڵ نییە، چونکە ژینگەیەکی سیاسی و حیزبیمان هەیە، ئەمە راستییەکە هەموو لایەک باش دەزانن، بەڵام خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان، بووە هەوێنی دروستبوونی (ئیستیقراری سیاسی، کۆمەڵایەتی و ئابووری) لە هەرێمی کوردستان. مۆڵەتی تەواو بە حیزبەکان درا تاوەکو گەیشتنە رێککەوتن لەسەر پێکهێنانی حکومەت. هەر لەم پەرلەمانە گرنگترین دامەزراوەی سیاسیی و یاسایی کە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانە کاراکرایەوە و سەرۆکی هەرێم هەڵبژێردرا، متمانە بە حکومەتێکی بەهێزدرا و لە 11-6-2019 کابینەی نۆیەم هەر لەبەردەم ئەم پەرلەمانە هەڵبژێردراو چاوەڕوانییەکی بەهێزیش هەیە کە پرۆژەیەکی کامڵ دەربارەی چاکسازی رەوانەی پەرلەمان بکات. پەرلەمانی کوردستان پاڵپشتی خۆی بە دانوستاندنەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان نیشاندابوو ئەنجامدانی دانوستاندن لەگەڵ حکومەتی عێراقی فیدراڵ دەربارەی بودجەی 2020، هەموومان بینی و دەرئەنجامی باشی لێکەوتەوە. یاسای زەوییە زێدەڕۆکان لە پەرلەمانی کوردستان دەرچوو، زۆر قسەی نابەجێی لەسەرکرا لەکاتی گۆڕینی هەندێ دەستەواژە، یاساناسەکان چاک تێدەگەن، هەندێ وشە و دەستەواژە هەن ئەگەر بە دروستی لەنێو رستەکەدا دانەنرێت، زۆرشت دەگۆڕدرێت. بەڵام هەندێ کەس ناحەقیی دەکەن کاتێک بەو شێوەیە هێرش دەکەنە سەر ئەم دامەزراوەیە و دەڵێن: کاری پەرلەمان بووە ئەوەی کە ناوەکان لە(عەلییەوە دەگۆڕن بو زەید!). چاوی هەموومان لەسەر ئەوەیە، هەر لەم پەرلەمانە پرۆژەی چاکسازی، بودجە، خانەنشینی، بەئەلیکترۆنیکردنی دامەزراوەکان، نەهێشتنی رۆتینییات و بە ئەلیکترۆنیکردنی بانکەکان و.. هتد..، کە لە بەرژەوەندی خەڵکی هەرێمی کوردستاندابن دەربچووێنین. خەڵکی ئێمە حەقی خۆیەتی داوای مافی خۆی بکات، چاودێربێت لەسەر پەرلەمان و هەموو دەزگاکان، بەڵام (هەندێ کەس و دەزگا) ناحەقن کە تانە لەم پەرلەمانە دەدەن و دەیانەوێت لە شکۆی پەرلەمان بدەن. هیچ جێگایەک لەم دونیایە نییە، دامەزراوەکانی خۆیان بشکێنن بەتایبەت پەرلەمان کە لەم دامەزراوەیە هەر چوار ساڵ جارێک پرۆسەیەکی نوێ سیاسی و دیموکراسیی دێتە ئاراوە و ئاڵۆگۆڕی ئاشتییانەی دەسەڵات دەکرێت.
.gif)
عەزیز ڕەئووف ئەسڵەن خۆی ئەم خولەی پارلەمان خراپترین خولە و مانەوە تێیدا عەیبەیەکی گەورەیە وەک چۆن پێشتر من پێم وابوو دەنگدان بەم نوێنەرانە عەیبەیەکی گەورەترە. ئەگەر پارلەمان هەندێک دەنگی تێدابێت دوای ئەم ماوەیە گومانم هەیە بە مانەوەیان و دەستلەکارنەکێشانەوەیان. بەڕاستی پارلەمان لە ئێستادا نوکتەیەکی گەورەیە و گومانم لە کۆمەڵگەیەک هەیە کە تەماشای تەلەفزیۆن بکات و بەدیار دانیشتنی ئەم مەخلوقە بەتاڵانەوە دانیشن و چاوەڕێی دەرکردنی یاسایان لێ بکەن. پارلەمان خانمی تێدایە تەنها لەبەرئەوەی ڕوخساری جوانە دەنگیان پێداوە، بەندبێژی تێدایە تەنها ئەوانەی لە گەعدە دادەنیشن هەڵیانبژاردووە، ئەندام پارلەمان هەیە وەک ڕابواردن دەنگیان پێداوە کە پارلەمان پارەی تیایە هیچ نەبێت ئەم پیاوە هەڵبژێرن چونکە عەرەبانەی پێیە بەڵکو دوو پولی دەسکەوێ. پارلەمانتاری تیایە تەنها لەبەر ئەوەی باوکی دوو فیشەکی تەقاندووە هەڵیانبژاردووە. لە دۆخی وادا پارلەمان گاڵتەجاڕییەکی گەورەیە و ئەوەی لەم دۆخەدا بمێنێتەوە و نەیاتە دەرەوە بەشدارە لەو بێحورمەتیەی ئەم دامەزراوەیە بە خۆیان و کۆمەڵگەی کوردی دەکەن. ئەم هەموو بێحورمەتیە بە تاکی کورد دەکرێت لە نەبوونی کارەبا و ناشەفافی داهات و دەیان کێشە و قەیرانی تر، پارلەمان بۆ دەسکاریکردنی وشە کۆبێتەوە و لەم قەیرانانە بێدەنگە، دەبێـت گومان بکەین لە عەقڵی ئەو پارلەمانتارە قسەزانانەی شێری سەر شاشە و ڕێوی سەرداخراوی ناو ئەم دامەزراوەیەن و لە دانیشتنەکانی پارلەماندا ورتەیان لێوەنایا. دەبێ ئەم دەمگەرمیە لەم مەخلوقە گوماناویە وەرگرینەوە کە بەس خۆیان و پارتەکانیان بزانن کە لە ئێستاوە شوێنی خۆیان لە باوەشی کام پارتی دەسەڵاتدا گەرم دەکەن و لەدوای تەواوبوونی ئەم خولە ڕوخساری ڕاستەقینەی خۆیان وەک زۆرێک لە هاوڕێکانیان دەردەخەن کە بەسەر دەنگی خەڵکی هەژار گەیشتنە پلە و پۆست و دواجار لە ناو پارتێکی دەسەڵاتدا دەرکەوتنەوە. دۆخی ئێستا پێویستی بە بیرکردنەوەیە لە خۆمان و خەون و ئارەزووەکانمان، نە هیچ دەنگەدەنگێک بەسەککردنە و نە هیچ خۆهەڵکێشانێک لەناو پارلەمان بەشێر و پڵنگکردنە. لەم نێوەندەدا پێویستمان بە فۆرمێکی تری سیاسەت هەیە، دەبێت دنیابینیەکی ترمان بۆ حوکمڕانی و پارلەمان و تەنانەت ڕەخنە و نیگەرانیەکان هەبێت. دەبێت لە ڕووداوی ڕۆژەڤ دەرچین و چیتر کۆمەڵگە بە سەگ و شێر نەکرێت و ئەمە جەنگەڵ نیە تا ئەم هەموو بێحورمەتیە بە مرۆڤی کورد بکرێت. لەو شێرە پەڕۆیە سڵ بکەنەوە، ئەگەرنا وردە وردە نیشتیمان دەکاتە دارستانێکی بٍێدەنگ.
پشکۆ ناکام ....دین وەک خۆی و ئەوانەش کە خۆیان بە پەیڕەوانی ئەزانن و ئەوانەی تریش کە دین یان کردۆتە چێشتخانەیەکی چەور بۆ خۆیان بە بەلاش لەوەری تیا ئەکەن ،، خەریکە جار و بار و لەگەڵ هەر فاوڵێکا کە ئەیکەن بە قسە و شەرع !!و لێکدانەوە هەزەلیەکانیان وا ئەکەن کە زیاتر و زیاتر ماهیەتیان بۆ خەڵک دەرکەوێت... لیژنەی بەناو باڵای فەتوا (ل.ب.ف) کە ئەبێ سەرقاڵی کارو بارە تایبەتیەکانی خۆی بێ کە بابەتە دینیەکانە و لووتی خۆی نەژەنێتە مەسەلەی یەکسانی و پیاو ئەبێ چی بکا و ئافرەت چ نەکا ، ئەوە مەسەلەی ئینسانین کە لەوانەوە دوورە و نابێ خۆیانی لەقەرە بەن، بۆ نمونە کەی رەمەزانە و کەی جەژنە و کەی حەجە و ـ...شتی لەم بابەتانە کاری ئەوان و ئیختیساسیشیانە، بەڵام خەریکە ووردە ووردە پێ زیا ڕائەکێشن و خۆیان لەو شتانە هەڵئەقورتێنن کە هی ئەوان نیا و قەتیش نابێ بەهی ئەوان چونکە دین و یەکسانی نێر و مێ لە هەموو شتێکا دوو جەمسەری جیاواز بەیەک کە قەت یەک ناگرن ، ،، كاتێ ( ل.ب.ف) کە ڕێنمایی دەرئەکات ئافرەت کەی بۆی هەیە هەیە تەنها بەشەو!! لەگەڵ سایەقی مەحرەم !!هات و چۆ بکا!! پێش هەموو شتێک ئیسلام و تاکسی کوجا مەرحەنا؟ کاتێک کە ئیسلام لە قوڕەیشی جەزیرەوە سەری دەرهێنا نە ئۆتۆمبێل و نە تاکسی بەگشتی هەبوو و نە لە هیچ دەقێکی ئەو دینە " ئایەت و حەدیس" و نە لەسەر زاری پێغەمەرەکەیانەوە ئیشارەتی بۆ کراوە ، ئیتر (ل.ب ف) ئەم لێکدانەوە هەزلییەی لە کوێوە هانیوە؟ هەموو دەقەکانی ئیسلام باسی تاکسی تیا نەهاتوە ، " کاتێ ئیسلام پەیا بوو بە حوشتر هات و چۆ کراوە تۆ بڵێی هەر ئەو کاتە شەریکەی تویوتا ی یابانی بەە بن بە ئیسلام ؟ جگە لەوەش ئەوانەی کە ئەڵێن نابێ ئافرەت! شەوانە! بەتەنیا!لەگەڵ سایەقی نا مەحرەما ! گات و جۆ بکا پێمان ناڵێن ئەی خوا هەر خۆی شەو و ڕۆژی دروست نەکردوە ، بۆ بە ڕۆژ حەڵاڵ و بەشەو حەرامە؟ خۆ کەسێک مەحرەم یان مەحرەم نیازی باشی لەگەڵ نەفرەکانیا نەبێ شەو چیە و رۆژ چیە! یان ئەوەیە شەو جەوکەی ڕۆمانسیە..... ئەو موفەکیرانەی (ل.ب.ف) پێمان ناڵێن هەر تاکسی نامەحرەم بە شەو حەرام و ترسناکە یان سێبەری قومبەلەی تاکسی نامەحرەم ئیسعاف و سەیارەی بووک و پاس و لۆری و.. یش ئەگرێتەوە ؟ گوناهی ئەو ئافرەتە داماوە چیە کە مێردەکەی یان کەسێکی مەحرەم تاکسی نیە تا بەشەو ەات و چۆی پێ بکات ، گەر مەحرەمێکیشی تاکسیەکی هەبوو گەرەنتی چیە کە کوڕی باشە و وەک هەر موسڵمانێکی تر ناوگەڵی ئەقڵی نابات بەڕێوە ، گەرەنتی چیە ، بێگومان هیچ" هەرچەنە لە ئیسلاما هەموو زیا رەوییەکی پیاو دواجار بەسەر ئافرەتەکەیا ئەشکێتەوە و شەرحی زینا وەک نمونە".. باس کردنی ئافرەت لەگەڵ کێیا و کەی هات و چۆ بە تاکسی ئەکا پەیوەندی بامافی شەخسی هەر کەسێکەوە هەیە ئافرەت بێ یان پیاو ،(ل.ب.ف) ناتوانێ بریاری لەسەر بات ، ئەوە مەسەلەیەکی ئینسانیانەی ماف یەکسانی ئافرەت و پیاو ، کە ئەوان تاسەر ئێسقان دژین و هەر دژیش ئەبن ، دینەکە ڕێگا نایە لەگەڵ یەکساینیەکانی ئافرەت و پیاو بن ، جگە لەو بەربەستانەی لە دینەکەی(ل.ب.ف) لەبەدەم ئافرەتا هەیە ، ئێستا، ا ئێستا هات و چۆی بەشەویشی بێ مەحرەم هاتۆتە سەر ، کە ئافرەت ئەوەنە خەتەرە ئەی بۆ خوا دروستی کرد؟ خۆ ئەیتوانی شتێکی تر دروست بکا کە ئەو هەموو موسیبەتەی بۆ ئیسلام تیا نەبوایە.........
.gif)
لەتیف فاتیح فەرەج پێشنیازو پڕۆژەی جۆ بایدنە یان هەر كەسێك عیراق پێویستە لەم دۆخەی ئێستای بەو جۆرە رزگار بكرێت ، دیارە بەر لە جۆبایدنیش كورد هەرگیز نەیویستوە بەشێك بێت لەم عیراقە بەم جۆرەی ئێستا ، تەنانەت كاتی خۆی لە سیەكان و پێشتر بە كۆمەڵێك مەرج رازی بوونە بەوەی كوردستانی باشور سەر بە عیراق بێت ، بایدن باسی سێ هەرێم یان پێنجی كردوە ، بەر لە بایدن ئەو بابەتە لە لایەن كوردو خەڵكی تریشەوە قسەو باسی لە سەر كرابوو ، یانی دەكرێت عیراق بكرێتە (5) هەرێمەوە هەرێمی بەسرە یان خواروو،هەرێمی پیرۆزگاكان نەجەف و كەربەلاو بابل ، هەرێمی سەنتەر بەغدا ، هەرێمی سونە ، یان هەرێمی رۆژئاوا، هەرێمی كوردستان ، هەڵبەت پێكەوە بوونەكە فیدراڵی دەبێت یان كۆنفیدراڵی ئەوەیان دەكەوێتە سەر عیراقیەكان ، هەرێمی سەنتەر دەكرێت بەڕێوەبەرایەتیەكی باڵای سێ كەسی شیعە كورد سونەی لێبێت و هەرێمەكانی تر وەك كوردستان پارلەمان و حكومەتی خۆیان هەبێت ، ئەمە تەنها رێگە دەبێت بۆ ئەوەی كێشەكانی عیراق لانی كەم لەم قۆناغەدا كۆتاییان پێبێت ، یان كەمبكرێنەوە . هیچ ئومێدێك نیە بۆ ئەوەی بۆ ماوەیەكی درێژتر عیراق بەم جۆرەی ئێستا بمێنێتەوە ، لە 100 ساڵی رابردوودا گەورەترین هۆی شەڕو ململانێ ی نێوان كوردو عەرەب و شیعەو سونە ئەو بە زۆر پێكەوە لكاندنە بووە ، بۆیە كاتی ئەوە هاتوە عیراقیەكان خۆیان بڕیار لە چارەسەری كێشەكانی خۆیان بەو جۆرە بدەن كە ئیتر شەڕو ماڵوێرانی كۆتای بێت ، بوونی پێنج هەرێم كەمتر یان زیاتر ئەوە دەكەوێتە سەر خواست و ویستی پێكهاتەكان وادەكات پەیوەندی نێوان پێكهاتەكان بەرەو باشتر بڕوات و هەرێمەكانیش زیاتر سود لە ناوچەكانی خۆیان ببینن ، هەڵبەت بەو مەرجەی بانك یان ناوەندێكی هاوبەشی هاوكاری لە سەنتەر هەبێت بۆ پشتگیری دارایی هەرێمەكان لە یەكتر ، یانی سەنتەر جگە لەوەی ئەنجومەنێكی باڵای رێبەرایەتی عیراقیەكانی لێیە ، بانكی سەرەكی و هەروەها سوپایەكی هاوبەشی هەبێت بۆ رووبەڕووبونەوەی هەر گرفتێك كە دێتە پێش هەرێمەكان ، ئەوە جگە لەوەی ئەو سوپایە بەرپرس بێت لە پاراستنی سنورەكانی وڵات . 100 ساڵی رابردوو دەریخست كە پێكهاتەكان ناتوانن بە شێوەیەكی گونجاو بە یەكەوە بژین بەم جۆرەی ئێستا ، هۆیەكەش دیارە نادادی و ستەم و وەك یەك نەڕوانینە بۆ پێكهاتەكان ، یانی كە عەرەبی سونە لە سەر كورسی دەسەڵات بوونە، ئەو پەڕی زەبرو زەنگیان بەرانبەر ئەوانی تر بەكار هێناوە ، شیعەش بە گیانی تۆڵە كردنەوە مامەڵەی لە گەڵ عەرەبی سونە كرد ، هەر بۆیە زۆر ئەستەمە ئەم پێكهاتانە بەم جۆرەی ئێستا لە یەك چوار چێوەدا بتوانن پێكەوە هەڵبكەن ، مەگەر دەسەڵاتێكی دیكتاتۆرو سەركوتكەرو ستەمگەر بتوانێ بە زەبرو زەنگ دەنگ و سەداكان كز بكات ، هەڵبەت ئەوەش كاتی دەبێت و سەرناگرێت .
ساڵح ژاژڵه‌یی به‌شی یه‌كه‌م سەرەتا: من (ساڵح محەمەد قادر) کە ناسراوم بە مامۆستا ساڵح ژاژڵەیی، ساڵی ١٩٤٥لە دایکبوم و لە ساڵی ١٩٦١ بەشداری شۆڕشی ئەیلولم کردوە، لە ناو پارتی دیموکراتی کوردستاندا کارم کردوە. لە ساڵی ١٩٧٦وە پەیوەندیم کردوە بە ریزەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستانەوە، لەو حیزبەدا دەستم بەکاری سیاسی کردوە، هەر لەوپێناوەشدا کوڕێکم شەهید بووە و خێزانەکەشم کەم ئەندام بووە، دواتر لە دروستبونی گۆڕانەوە بەشداری کارای ئەو بزوتنەوە جەماوەرییەم کرد، من هیچ مەبەست و مەرامێکی کەسیم لەو بزوتنەوەیەدا نەبوو، تاکە ئامانج بۆ خەونی گۆڕانکاری و خۆشگوزەرانی میللەتەکەم بوو، بەداخەوە ئەوکاتەی هیچ ئاسۆییەک لەو بزوتنەوەیەدا نەما من و سەدان هاوڕێ بەجێمانهێشت بۆ کەسانێک کە بەشیكی زۆریان هەرگیز هەڵگری گۆڕانکاری نەبون و نین، هەمو ئەو ئەو روداو و باسانەی لەم نوسینەدا کە نوسیومە لە ١٢ بەشدا، کۆی ئەو راستییانەیە کە خەڵکانی ئاسایی و دەنگدەرانی پێشوی گۆڕان نەیانبیستوە. كاك نه‌وشیروان مسته‌فا پێی وابوو قۆناغی دوای راپه‌ڕین له‌گه‌ڵ قۆناغی خه‌باتی شاخ زۆر جیاوازه‌و هه‌رگیز ئه‌وه‌شی نه‌ده‌شارده‌وه، كه مه‌رج نییه ئه‌و كه‌سانه‌ی له شاخدا سه‌ركه‌وتوبون، له به‌ڕێوه‌بردنی كارو باری حكومه‌تیشدا سه‌ركه‌وتوبن. چونكه دوو بواری جیاوازن. هه‌میشه وا وتراوه كه‌سی شیاو بۆ شوێنی شیاو. به‌ڵام وه‌كو ده‌ركه‌وت دوای دامه‌زراندنی دام و ده‌زگاكانی حكومه‌ت. سه‌ركرده‌كانی شاخ ده‌ستیان گرت به سه‌ر هه‌مو جومگه ئه‌ساسیه‌كانی ده‌سه‌ڵاتداو به‌رژه‌وه‌ندی مادی زۆر وایلێكردن. كه چاره‌نوسی مان و نه‌مانی خۆیان به‌و ده‌سه‌ڵاته‌وه ببه‌ستنه‌وه كه قۆرغیان كردوه. دوای ساڵانی دوو هه‌زار ئه‌م دیارده‌یه له‌ناو یه‌كێتێدا زۆرتر ره‌نگی دایه‌وه‌و تێوه‌گلان و به‌ره‌و گه‌نده‌ڵی چون و بێباكی له لێپرسینه‌وه، بوو به دیارده‌یه‌كی زه‌ق و ئاشكرا. له ئه‌نجامدا زه‌مینه خۆشبو بۆ بۆچون و ئاڕاستەی چاکسازی و پاشان له دایكبونی باڵی ریفۆرم له‌ناو یه‌كێتیدا. دواجار داوا له كاك نه‌وشیروان ده‌كرێت كه سه‌ركردایه‌تی ریفۆرم بكات بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنێكی ناوخۆیی چاره‌نوسساز به ئومێدی رێگری كردن له گه‌نده‌ڵی و سه‌رله‌نوێ ته‌یاركردنه‌وه‌ی یه‌كێتی به فۆڕمێكی جیاواز له‌پێشوتر. به قسه‌ی خودی ره‌وانشاد ئه‌وانه‌ی كە سه‌رپه‌رشتی باڵی ریفۆرمیان كردبو دڵنیایان كردبۆوه كه له سه‌دا نه‌وه‌دی مه‌ڵبه‌نده‌كان ئه‌به‌نه‌وه. به‌ڵام ئه‌نجامه‌كه‌ی ته‌واو پێچه‌وانه ده‌رچوو، ئه‌وه‌بوو باڵی ریفۆرم تۆشی شكستی گه‌وره‌بوو. ئه‌مه‌ش وای له به‌ڕێزیان كرد كه بێ ئومێدبێت له یه‌كێتی و له‌و كه‌سانه‌ش كه به‌ناوی ریفۆرمه‌وه كاریان ئه‌كرد. هه‌ر دوای ئه‌و شكسته كاك نه‌وشیروان وازی له یه‌كێتی هێناو لای دۆسته‌كانیشی هۆكاری وازهێنانه‌كه‌ی ده‌گێڕایه‌وه بۆ: یه‌كه‌م؛ بونی مام جه‌لال به سه‌رۆك كۆمار و خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاتی مادی و سیاسی و مه‌عنه‌وی زۆر، كه ئه‌توانێت كه‌سانی زۆر له خۆی كۆبكاته‌وه‌و هه‌رچی ئه‌و بیڵێت ره‌تكردنه‌وه‌ی نه‌بێت ، له ئه‌نجامدا ئه‌ستێره‌ی ئه‌میش به‌ره‌و ئاوابون ئه‌چێ. دووه‌م؛ بێ ئومێدبونی له توانای براده‌ره‌كانی له ریفۆرم و ئه‌وانی تر كه پشتیوانی بون له ناو یه‌كێتیدا. دوای وازهێنانی له یه‌كێتی كۆمه‌ڵێك له براده‌رانی خه‌باتی شاخ و كۆمه‌ڵێك كه‌سایه‌تی و رۆشنبیری كۆكرده‌وه‌و بۆی باسكردن كه بڕی 10 ملیۆن دۆلاری له مام جه‌لال وه‌رگرتوه له‌گه‌ڵ گردی زه‌رگه‌ته‌و ته‌لاری چاودێری دارایی و وه‌عدی ئیجازه‌ی كۆمپانیای چیمه‌نتۆی وه‌رگرتوه و به نیازه كۆمپانیایه‌كی ئیعلامی دامه‌زرێنێت. بڕیاریش وابوه كۆمپانیاكه له دوو به‌ش پێك بێت. به‌شێكیان بۆ بواری راگەیاندن و لێكۆڵینه‌وه‌ی سیاسی و به‌شه‌كه‌ی تریش بۆبواری ریكلامی بازرگانی. به‌ڵام هه‌ندێك له ئاماده‌بوان وه‌ك كاك قادری حاجی عه‌لی وتوبویان ده‌توانین شتی له‌وه‌ش گه‌وره‌تر بكه‌ین و سایتی ئه‌لكترۆنی و رادیۆو ته‌له‌فزیۆنیش دامه‌زرێنین. دوای ئه‌وه كاك نه‌وشیروان ئه‌ڵێت: ده‌مویست ئه‌مه له ئێوه ببیستم. دیاره ئه‌و پێشنیاره‌ی زۆر پێ باش بوه و كاری له‌سه‌ر كردوه. دوای ماوه‌یه‌كی كورت ژماره‌یه‌كی زۆر له كه‌سانی رۆشنبیر و خاوه‌ن كه‌سایه‌تی و مامۆستای زانكۆ و پێشمه‌رگه‌ی دێرین و كه‌سانی نیشتمان په‌روه‌ر پێشنیاری ئه‌وه‌یان كرد، كه ره‌وتێك یان حیزبێكی سیاسی نوێ دروست بكه‌ن به‌و هیوایەی گۆڕانكارییه‌كی سیاسی له هه‌رێمی كوردستاندا روبدات بۆ به‌رژه‌‌وەندی گشتی. له ئه‌نجامدا بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان دروستبوو. ئه‌وه‌بو به‌شداری هه‌ڵبژاردنی 25/7/ 2009 كردوو بوو به خاوه‌نی 25 كورسی په‌رله‌مان. له راستیدا ئه‌مه روداوێكی سیاسی بێ وێنه‌و چاوه‌ڕوان نه‌كراو بوو، چ له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆ و چ له سه‌رئاستی ناوچه‌كه‌و وڵاتانی ده‌ره‌وه. ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه له گه‌شه‌كردنێكی خێراو زۆر بێ وێنه‌دابوو سه‌رنجی جه‌ماوه‌ری به‌لای خۆیدا راكێشاو بوه جێگه‌ی ئومێد و متمانه‌ی خه‌ڵكی كوردستان به هیوای گۆڕانكاری سیاسی و روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی و ده‌سته‌به‌ركردنی عه‌داله‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی و سه‌روه‌ری یاساو به دامه‌زراوه‌كردنی دام و ده‌زگاكانی حكومه‌ت و دوور خسته‌وه‌ی ده‌ستی جیزب له‌ناو حكومه‌تدا. له هه‌مووی گرنگتر ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه بوو به هۆی نیگه‌رانی و مه‌ترسی بۆ سه‌ر هه‌ردوو حیزبی ده‌سه‌ڵاتدار. دیاره خراپ به‌كارهێنانی ده‌سه‌ڵات له لایه‌ن یه‌كێتی و پارتییه‌وه هه‌موو هاوڵاتیانی نیگه‌ران و بێ ئومێد كردبوو. به‌رده‌وام ره‌خنه‌و گله‌یی له ده‌سه‌ڵات ده‌گیرا. دواجار ئه‌م ره‌خنه‌و گله‌یانه زه‌مینه‌ی خۆشكرد بۆ به ئه‌نجامدانی خۆپیشاندان له هه‌موو شار و شارۆچكه‌كانی كوردستان و روداوه‌كانی 17ی شوباتیش شایه‌تی ئه‌وه‌ن. له هه‌ڵبژاردنی 21/9/2013 بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بوو به خاوه‌نی 24 كورسی. هه‌رچه‌نده یه‌ك كورسی كه‌م كرد، به‌ڵام ئه‌وه‌شمان له یاد نه‌چێت یه‌كێتی ته‌نها 18 كورسی هێنا. گومانی تێدا نییه دیارده‌ی ته‌زویر و ساخته‌كاریش ده‌بێ له‌به‌ر چاو بگیرێت و ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنێكی شه‌فاف و بێگه‌رد بكرایە. بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان زۆر له‌و ژماریه زیاتر كورسی ئه‌هێنا. سه‌د مه‌خابن دوای وه‌فاتی كاك نه‌وشیروان بزوتنه‌وه‌كه توشی شكستی گه‌وره هات، رۆژ له دوای رۆژ گۆڕان خوازان و دۆست و لایه‌نگرانی بزوتنه‌وه‌كه بێ ئومێد‌بن و واز له بزوتنه‌وه‌كه ئه‌هێنن. باشترین به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌وه هه‌ڵبژاردنی 30/9/2018 بوو كه بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان توشی شكستێكی زۆر گه‌وره بوو. واته نیوه‌ی كورسییه‌كانی له ده‌ستدا. گومانی تێدا نییه له ده‌ستدانی سه‌ركرده‌یه‌كی كارێزمای وه‌كو كاك نه‌وشیروان فاكته‌رێكی گرنگی پاشه‌كشه‌ی بزوتنه‌وه‌كه بو له گۆڕه‌پانی سیاسیدا چونكه بۆشاییه‌كی ئێجگار گه‌وره هه‌یه له‌نێوان ئه‌م و جێگره‌كه‌ی له‌روی هۆشیاری و دنیابینی و روناكبیریی و كاریزماییه‌وه. به‌ڵام زۆر هۆكاری تریش هه‌یه كه كاریگه‌ری زۆر خراپیان هه‌یه له‌سه‌ر پاشه‌كشه‌و شكستی بزوتنه‌وه گۆڕان و له به‌شه‌كانی تری ئه‌م نوسینه‌دا رونی ئه‌كه‌ینه‌وه. دوای ئه‌م شكسته گه‌وره‌یه‌ش سه‌ركردایه‌تی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بڕیاریدا به‌شداری له حكومه‌تدا بكات. له‌كاتێكدا زۆرینه‌ی گۆڕانخوازان (جگه له‌وانه‌ی كه به‌ته‌مای پۆستبون) دژی به‌شداریكردنی حكومه‌ت بون. ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه رۆژگارێك مایەی ترسی یه‌كێتی و پارتی بوو. جێگه‌ی متمانه‌ی جه‌ماوه‌ربوو. به‌ڵام ئێستا نه یه‌كێتی و پارتی ترسیان له گۆڕان ماوه‌و نه جه‌ماوه‌ریش متمانه‌ی به بزوتنه‌وه‌كه ماوه. جگه له ئه‌مانه‌ش له‌ئێستادا بزوتنه‌وه‌كه له‌ناو خۆیدا ده‌ناڵێنێت، به‌ده‌ست نا سیستماتێكی و باڵ باڵێن و دوو جه‌مسه‌ری له بڕیارداندا و ناعه‌داله‌تی له دابه‌شكردنی پۆسته حكومی و حزبییه‌كاندا و ده‌ست به‌سه‌راگرتنی رێكخه‌ر و هه‌ندی كه‌سیتر له ده‌ورو به‌ری به‌سه‌ر هه‌موو بڕیاره‌كاندا. به‌ڕه‌زامه‌ندی و بریاری كوڕه‌كانی كاك نه‌وشیروان. به‌م حاڵه‌ته‌وه به‌شداری كردن له حكومه‌تدا. واته خۆكوشتن و زیاتر خۆبچوككردنه‌وه. كه‌س بڕوای به‌وه نییه بزوتنه‌وه‌كه بتوانێت به‌رنامه‌كانی له‌ناو ئه‌م حكومه‌تدا نەك به باشی ئه‌نجام بگه‌یه‌نێت بەڵکو هەر گوێشی لیبگرێت. په‌ندێكی پێشینانیش هه‌یه ده‌ڵێت (مانگه‌شه‌و سه‌ر له‌ئێواره‌وه دیاره) ئه‌وه‌تا حكومه‌ته‌كه‌ی كاك مه‌سروریش له یه‌كه‌م هه‌نگاوه‌وه چاوه‌ڕوانی موژده‌ی خۆشی لێناكرێت بۆ گۆڕانخوازان و به چاوی خۆمان ئه‌بینین حكومه‌تی سێبه‌ری دروستكردوه بۆ لێدان و كه‌مكردنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی وه‌زیره‌كان و بچوككردنه‌وه‌یان. ته‌نانه‌ت بچوكترین راگه‌یاندنی وه‌زیریكی گۆران له لایه‌ن سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه‌وه ده‌مكوت ئه‌كرێت. ئه‌وه‌ی لێره‌دا زۆر گرنگه هه‌ڵوه‌سته‌ی له‌سه‌ر بكه‌ین باری دارایی حکومه‌تی هه‌ریم له ئاستێكی زۆر خراپدایه. جگه له قه‌رزی كه‌ڵه‌كه‌بوی زۆری كۆمپانیاكان. حکومه‌تی قه‌رزداری موچه‌خۆران و بازرگانه‌كانیشه. كه‌واته حكومه‌ت ناتوانێت بودجەیەكی باش بخاته به‌رده‌ستی وه‌زیره‌كان و پڕۆژه‌و خزمه‌تگوزاری پێ ئه‌نجام بده‌ن. ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌تێك میزانیه‌ی باشی بۆ دانرێت مانای وایه بۆ وه‌زیریش ئه‌بێته ده‌سكه‌وت و ئه‌توانێت بڵێ له سه‌رده‌می مندا ئه‌مه كراوه. ئێستا جیاوازی نه‌ماوه له‌نێوان وه‌زیره‌كانداو هه‌مویان له ئاست سه‌رۆك وه‌زیراندا کزو لاوازو بێده‌سه‌ڵاتن. ئەگەر حكومه‌تی عێراق ئه‌و بڕه پاره‌یه ببڕێت كه ئێستا بۆ هه‌رێمی كوردستانی ئه‌نێرێت. ئه‌و كاته كێشه‌ی موچه‌ش ده‌ست پێ ئه‌كاته‌وه و ئه‌وه پڕۆژه‌و ئه‌نجامدانی خزمه‌تگوزاری هه‌ر باسی ناكرێت. كه‌واته وه‌زیر ته‌نها موچه وه‌رئه‌گرێت و هیچی له ده‌ست نایه‌ت ئه‌نجامی بدات. ئه‌وه به‌و مانایه نییه كه بڵێین وه‌زیره‌كان بێتوانان، به‌ڵكو میزانیه‌یان بۆ دانه‌نراوه. له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه زۆرینه‌ی گۆڕانخوازان به باشیان نه‌زانی به‌شداری حكومه‌ت بكه‌ین، چونكه له سه‌ره‌تاوه ده‌رك به ئه‌وه كراوه. هه‌رچه‌نده بچوكبونه‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له ئێستادا خه‌می سه‌ركردایه‌تی بزوتنه‌وه‌كه نییه‌و به به‌رده‌وامی كه‌سانی خاوه‌ن بڕوانامه‌ی باڵاو رۆشنبیر و كه‌سایه‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی واز له بزوتنه‌وه‌كه ئه‌هێنن و له ئاینده‌ی بزوتنه‌كه ته‌واو بێئومێد ئه‌بن. به‌ڵام نه‌كه‌س له خه‌می ئه‌واندایه‌و نه كه‌سیش له هۆكاری واز هێنانه‌كه‌یان ده‌پرسێته‌وه وه‌كو ئه‌وه‌ی ئه‌وانه زیاده‌بن و خوا خوایان بێـت له كۆڵیان ببنه‌وه. ئێستا بزوتنه‌وه‌كه به‌ره‌و چۆڕه‌بڕبون ئه‌چێت له خه‌لكانی ئه‌کادیمی و مامۆستایانی زانكۆ و كه‌سایه‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی، ته‌نانه‌ت ئه‌و بڕه رۆشنبیره‌ی له سه‌ره‌تاوه به كوڵ و دڵ له‌گەڵ گۆران بون ئێستا ره‌خنه‌ی توند ئاراسته‌ی بزوتنه‌وه‌كه ئه‌كه‌ن و ئه‌یخه‌نه ژێر پرسیاره‌وه.
.jpg)
نیاز عه‌بدوڵا لە ھەر شەڕێکی ئایدۆلۆژی بەرەکانی پێشەوە و بەرەکانی دواوە ھەن؛ بۆیە ئێستا ژمارەیەک ئەندامی رێکخراوی تیرۆریستی داعش بە جەستە لە کوڵەجۆ و خانەقین و دووزخورماتو و جه‌له‌ولا شەڕی چەکداری لەگەڵ ھێزەکانی پێشمەرگە و کۆمەڵگای ئێمە دەکەن و کردەوەی تیرۆریستی ئەنجامدەدەن، ھەندێکی تریش لە بەرەی پێشەوە لە رێگای دامودەزگاکانی ھەرێمی کوردستان بە قەڵەم و میکانیزمەکانی دونیای دیموکراسی، شەڕی فکر و لێسەندنەوەی ماف و به‌کۆیلەکردنی کۆمەڵگا دەکەن بۆ سەپاندنی ئامانجه هاوشێوه‌كانی فكری "ده‌وڵه‌تی خه‌لافه". وێناکردنی ژنان وەک ئامرازی سێکس و زنجیرکردنیان بۆئەوەی پیاوان لە کۆنتڕۆڵنەکردنی ئاره‌زووه‌كانی ئەندامی نێرینەیان دووربن، جگە لە سه‌پاندنی فکری "ده‌وڵه‌تی خه‌لافه" بەسەر خەڵکی ھەرێمی کوردستان، لێسه‌ندنه‌وه‌ی پیاده‌كردنی مافه تاكه‌كه‌سییه‌كانیشه له‌پاڵ لێسه‌ندنه‌وه‌ی كه‌رامه‌تی مرۆیی ژنان و پیاوان. دوایین فه‌توای، ئه‌نجوومه‌نی باڵای فه‌توای یه‌كێتی زانایانی ئیسلامی كوردستان، كه له 4ی12ی 2019 به نووسراوی ژماره 144 ده‌رچووه له‌باره‌ی "حوكمی سه‌ركه‌وتنی ئافره‌ت به ته‌نها له‌گه‌ڵ شوفێری ته‌كسی"، بریاره‌كانی ده‌وڵه‌تی خه‌لافه له سه‌ره‌تای داگیركردنی موسڵ و شه‌نگال له 2014 ده‌هێنێته‌وه یادمان، به‌تایبه‌ت ئه‌و حوكمانه‌ی به‌ناوی شه‌ریعه‌ی ئیسلامه‌وه ده‌سه‌پێندران به‌سه‌ر ژنان و هاووڵاتیانی ژێرده‌سته‌ی ناوچه‌كه. ئه‌نجوومه‌نی فه‌توا له خاڵی یه‌كه‌می نێو هه‌شت خاڵه راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌یدا وتوویه‌تی "ده‌رچوونی ئافره‌ت له‌ته‌ك مه‌حره‌می خۆیدا هه‌ر كاتێك بێت بۆ هه‌ر جێگایه‌ك بێت دروسته" و، له‌خاڵی شه‌شه‌م وتوویانه "پێویسته ئافره‌ت، به ته‌نها له‌گه‌ڵ شوفێری نامه‌حره‌می ته‌كسی ده‌رنه‌چێت." به وه‌رگێڕانی ئه‌م ده‌قه بۆ بواره‌كانی دیكه‌ی ژیان جگه له‌سه‌ركه‌وتنی "ته‌كسی"، له داهاتوو ده‌بێ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌بین ئه‌نجوومه‌نی باڵای فه‌توا، خوێندنی كچان جگه له زانكۆی شاره‌كه‌ی خۆی له زانكۆی شارێكی دیكه حه‌رام بكات له‌گه‌ڵ پرۆسه‌ی خوێندنی تواناسازی له وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا و گه‌شتكردن بۆ وڵاتان. ده‌بێ چاوه‌ڕوانبین به ته‌نیا ژیانی ژنێك له ماڵێك قه‌ده‌غه بكات، شوفێریكردن بۆ ژنان و چوونه سینه‌ما و كۆنسێرت و په‌یكه‌رسازی كه ئێستا سعودیه حه‌ڵاڵی كردووه ئه‌م "زانا"یانه له كوردستان قده‌غه و حه‌رامی بكه‌ن. له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی شه‌ڕی رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی رێكخراوی تیرۆریستی داعش، یه‌كێتی زانایانی ئیسلامی كوردستان و پارته سیاسییه ئیسلامییه‌كان رایانگه‌یاند "ئاینی ئیسلام بێ به‌رییه له رێكخراوی تیرۆریستی داعش و ئه‌وان نوێنه‌رایه‌تی ئه‌و ئاینه ناكه‌ن"، به‌ڵام له فه‌تواكانی كۆتایی ئه‌م یه‌كێتییه به جۆرێكی دیكه راستی بیركردنه‌وه‌كانی خۆیان خستۆته‌ڕوو. رێكخه‌ری راسپارده نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له خولی 22ی ئه‌نجوومه‌نی مافه‌كانی مرۆڤی سه‌ر به نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان له جنێڤ، سه‌باره‌ت ژماره‌ی پێشمه‌رگه شه‌هید و برینداره‌كان وتی "له‌شه‌ڕی دژی داعش نزیكه‌ی 2000پێشمه‌رگه شه‌هیدبوون، نزیكه‌ی 12هه‌زار پێشمه‌رگه برنداربوون له‌وانه‌ش 293یان كه‌مئه‌ندام بوون، كه 235یان قاچ یان ده‌ستیان له‌ده‌ستداوه، 20یان توانای بینینیان له‌ده‌ستداوه، 38ی دیكه‌شیان تووشی ئیفلیجی ته‌واوبوون و عاره‌بانه به‌كارده‌هێنن." پرسیاری جددی بۆ یه‌كێتی زانایانی ئیسلامی كوردستان ئه‌وه‌یه: ئایا هه‌رێمی كوردستان و خه‌ڵكه‌كه‌ی له پێناوچی شه‌ڕی تیرۆریان دژ به ده‌وڵه‌تی خه‌لافه كرد؟ له‌پێناو چی نزیكه‌ی 2000پێشمه‌رگه‌ی ئه‌م وڵاته شه‌هیدبوون و، هه‌زاران كچ و ژنی ئێزیدی ئێمه بران یان شه‌هیدكران؟ ده‌بێ یه‌كێتی زانایان وڵاممان بداته‌وه، ده‌یه‌وێت كوردستان بكاته سعودیه یان ئێران یا ئه‌فغانستان؟ له كاتێكدا كۆمه‌ڵگای هه‌رێمی كوردستان تایبه‌تمه‌ندی خۆی هه‌یه و پێویسته له‌بری به‌هێزكردنی حوكمه‌كانی ئاین، دامه‌زراوه‌كان به‌هێزبكرێن بۆئه‌وه‌ی هه‌ر ژنێك یان هه‌ر پیاوێك هه‌ست به پارێزراوی ئاسایشیان بكه‌ن و زه‌مینه‌ی ئه‌نجامدانی تاوان له‌و رێگایه‌وه نه‌هێڵدرێت. ئه‌م فه‌توایه‌ی یه‌كێتی زانایان ته‌نیا نه‌نگی نییه بۆ خودی یه‌كێتییه‌كه، به‌ڵكو شه‌رمه‌زارییه بۆ ئه‌و حیزبانه‌ی نوێنه‌ره‌كانیان به‌و جۆره دونیابینی ئاینیان له‌ناو یه‌كێتییه‌كه ده‌خه‌نه‌ڕوو. بۆ نموونه له كۆنگره‌ی شه‌شه‌می یه‌كێتی زانایان، له كۆی 31ئه‌ندامی ده‌سته‌ی باڵا، 22ئه‌ندامی پارتی ده‌رچوون و 9ئه‌ندامی دیكه‌یان له‌لایه‌نه‌كانی دیكه‌بوون. ئه‌نجوومه‌نی باڵای فه‌توا به‌م فه‌توایه‌ی، كۆی ئه‌و خه‌بات و تێكۆشانه‌ی به‌رگریكارانی مافه‌كانی مرۆڤ و ژنپارێزان له ماوه‌ی 28 ساڵ بن پێ ده‌خات و، به‌یه‌كه‌وه ژیانی ئاشتیانه‌ی ئاینی نێوان ئاینه‌كان ده‌خاته مه‌ترسییه‌وه، ته‌واوی هه‌وڵه ماددی و مه‌عنه‌وییه‌كانی حكومه‌تیش له به‌ڕێوبه‌رایه‌تییه‌كانی به‌گژداچوونه‌وه‌ی توندووتیژی خێزانی سفر ده‌كاته‌وه. بۆیه پێویسته یه‌كێتی زانایان فه‌تواكه‌ی بكێشێته‌وه و داوای لێبوردن له ژنان و پیاوانی ئه‌م كۆمه‌ڵگایه و كاسبكارانی وفێری ته‌كسی بكات. یه‌كێتییه‌كه گرنگه له‌وه تێبگه‌ن خه‌باتی یه‌كسانی و دادپه‌روه‌ری رێچكه‌ی خۆی گرتووه و به بیریاری "ده‌وڵه‌تی خه‌لافه" ناوه‌ستێت.
.gif)
چیا عەباس چۆن هونەر پێویستیەکی بنەرەتی ژیانە تا مرۆڤ لە بەها مرۆییەکان بەئاگا بهێنێتەوە قسەکردن و شکاندنی بێدەنگیش لە سیاسەتدا هەمان ئەرکی هەیە. رەوشی خراپی هەرێم گەیشتۆتە ئاستێک کە چیتر بێدەنگبون لێی هاوتایە بە کارئاسانکەر بۆ بەردەوامدان بەو رەوشە و خەستبونەوەی خراپەکاری. بۆ خۆم لەم روانگایەوە هەڵسەنگاندن بۆ پەیامەکەی کاک قادر حاجی عەلی دەکەم کە لە نوێترین نوسینی " چۆن لەم دۆخە تێبگەین" بەیانی کردوە. کاک قادر بەشێکی زۆری پێشەکی نوسینەکەی بۆ بەها بەنرخەکانی سیاسەتی واقیعی و راستگۆیانە تەرخان کردوە، لەو دیدگایەوە هەڵسەنگاندنی بۆ سیاسەتی دەسەڵاتدارانی هەرێم کردوە و پیشانی داوە لە سایەی سیاسەتەکانی دەسەڵات نەک بەها نەتەوەیی و نیشتمانییەکان پێشێل و پشتگوێ خراون بەڵکو بەها کۆمەڵایەتی و رەسەنەکانی کوردەواریش کراونەتە قوربانی بەرژەوەندیە تایبەتەکانی حزب و بنەماڵە و جەمسەرە دەسەڵاتدارەکان. لە ئاکامدا فەرسەخێکی گەورە نێوان خەڵک و دەسەڵات، نێوان چاوەروانی جەماوەر و بێباکی و بێخەمی دەسەڵات دروستبوە، لە سایەی ئەم رەوشەدا بێئومێدی وەک هەورێکی رەش ئاسمانی کوردستانی تەنیوە. کارکردن لە سەر پرکردنەوەی ئەو بۆشاییە بەرچاوەی نێوان خەڵک و دەسەڵات و رەوینەوەی بێ ئومێدی بە گەرانەوە بۆ رێرەوە رەسەنەکەی سیاسەت دیاری کردوە. لایەنی رۆمانسی و پاکژ و نەستۆلژیای شۆرشگیرانەی کاک قادر، لە تەمەنی گەنجیەوە وێڵی گوند و شاخ و دۆڵ و ئەشکەوت و تاشە بەردەکانی پێشمەرگایەتی بوە، لە نوسینەیەکەیدا راستگۆیانە بە زمانێکی سادە وەک فەنەرێکی درەوشاوە فەزای تێرامانی بۆ سیاسەت و حوکمرانی و ئایندەی نیشتمان روناک کردوە. گریمان ئەم خەونە گەورەیە وەک وروژێنەری ناخی خاوەنەکەی دەمێنێتەوە، بەڵام ئەمە وەک ئەو هونەرە وایە کە مەبەست لێی ئەوەیە مرۆڤ لە بەهاکانی مرۆییبون بە ئاگا بهێنێتەوە. بۆ خۆم نازانم نوسینی تری دەبێت دەرباری چەندین پرسی گرنگی تر، بۆیە چاوەروانم ..! کاک قادر هەر لە سەردەمی سەرەتای دروستکردنی گۆڕان لە گەڵ کاک نەوشیروان و بەرێزان ملازم عومەر و سالار عەزیز و چەند هاورێیەکی تر بزوێنەری چەند تەوەر و پرسی هەستیاری ناو گۆڕان بوە، لەوانە موڵکداریەتی کۆمپانیای وشە، راگەیاندنی گۆڕان، شێوازی بەرێوەبردن و دابەشکردنی دەسەڵاتەکانی ناو گۆڕان. وێرای جیاوازیەکانی دەرباری هەندێ خاڵ لە گەڵ کاک نەوشیروان، بەڵام کاک قادر راستگۆیانە و بێ پێچوپەنا و بە وەفاییەکی بەرز بۆ کاک نەوشیروان ململانێکانی، زۆر جیاواز لە بەشێکی هاوکارەکانی کاک نەوشیروان، تایبەت ئەوانەی ئێستا دەستیان بەسەر موقەدەراتی بزوتنەوەی گۆڕاندا گرتوە، بەرێدەکرد. دوای وەفاتی کاک نەوشیروان و کاڵبونەوەی هزری چاکسازی و گۆرانکاری لە ناو گۆڕاندا کۆمەڵێک لە هەڵسوراوانی گۆڕان لە دەرەوە ئاراستەی پرۆگۆڕان یان دروستکرد، لەو ساتەوەش پرۆگۆڕان راشکاوانە رایان گەیاندوە کە زۆر پێویستە پەیوەندی و باسکردن و گڤتوگۆی بەردەوام نێوان دڵسۆزانی پرسەکانی چاکسازی و گۆرانکاری لە ژیانی سیاسی و حوکمرانی و کۆمەڵایەتی باشوردا هەبێت و کاری زۆریش لەو بوارانەدا کراون تا بەیەکەوە لێکتێگەیشتن و کارنامەی هاوبەش بۆ ئامانجە هاوبەشەکان سازبکرێن، بەدرێژایی زیاتر لە ساڵێک لە پەیوەندی بەردەوامدا بون لە گەڵ ئەو بەرێزانە بە کاک عوسمان حاجی محمود و قادر حاجی عەلی شەوە، چونکە وێرای جیاوازی لە سەر چەند تەوەرێک بەڵام ئامانجی هاوبەش کۆمان دەکاتەوە، یەکێک لە تەکتیکە سواو و بەسەرچوەکانی دەسەڵاتدارانی گۆڕان دروستکردنی کێشە نێو نارازیەکان بو، بۆ ئەو مەبەستەش چیان پێکرابێت لە تۆرە کۆمەڵایەتیەکان، لە بەکارهێنانی ئیجرائاتی ناشەرعی و نادەستوری، لە دەرکردن و دورخستنەوەی هەڵسواروە دڵسۆزەکان و پرکردنەوەی شوێنەکانیان بە کۆیڵە و کەسانی کاسەلێس درێغیان نەکردوە. ئێستا کاتیەتی تێبگەن پرسەکانی چاکسازی و گۆرانکاری لە دەرەوەی گردە زوەتکراوەکە و پەرلەمانە دەستەمۆکراوەکە و بە ناو حکومەتە هاوپەیمانیەکەی هەرێم بە تەوژم و پەرۆشیەکی بەرنامە دارێژراو بەشێوەیەکی سیاسی و واقیعیانەی گونجاو و بە پشتگیری هێزی جەماوەری و رٶشنبیران و دڵسۆزانی میللەت دەبنە کارنامەی سەرەکی جەماوەری کوردستان، ئەمەش بەرپاکردنی بەرەیەکی ئۆپزسیۆنی دەرەوەی پەرڵەمانە. نوسینی: چیا عەباس رۆتەردام: ٣ی دیسەمبەر ٢٠١٩
.gif)
کاروان عەلی شامار چەن رۆژێکە مژاری گەرمی کادیرانی یەکێتی بەستنی کۆنگرەیە لێ دوای مشتومرێکی زۆر لەھەمبەر ئەو پرسە چارەنوسازەدا گەر بەھۆی فشاری کادیران و ھەندێک سەرکردە نەبایە دورنەبوو ھەندێک لەسەرکردەکانی یەکێتی لە مێژە دیزەبەدرخۆنەی کۆنگرەیان کردبایە. نەنگیەکی گەورەیە بۆ بەرپرسانی ئەو حیزبە بەتایبەت ئەوانەی کە لەھەوڵدان و دەچنە ژێر باری بەرپرسیارێتی دواخستنی کۆنگرەوە، لێ دەرکەوت ھەر ئەو روخسارانەی کە ئەمرۆ دژ بە کۆنگرەن ھەر ئەوانیشن نزیک لە دەیەیەکە رێگرن لە ئەنجامدانی! گەر حزبێک ماوەی دە ساڵ کۆنگرەی نەبەستبێ دەبێ خوزیارانی نەبەستنی کۆنگرە جگە لە خەمی پاراستنی بەرژەوەندییەکانیان چ ئەرگومێنتێکی تریان ھەبێ بۆ دواخستنی ئەو پرسە! بەئیدیۆمێکی سادە بەدیلی کۆنگرە دەبێ ھەر کۆنگرە بێ چون ئەگەر لە رابردوو بەھەر ھۆیەک رێگری دروستکرابێ بەھۆی ئاڵنگاری ناوچەکەوە لێ ھەنوکە بارودۆخەکە لەبارەو ھیچ مەترسیەک لە سەر (ی ن ک) نەماوە! لەلایەکی ترەوە ئەوانەی کە لەگەڵ دواخستنی کۆنگرەن ھەنوکە ھیچ شەرعیەتێکی یاساییان نەماوەو ئەو دەسەڵاتەیان نییە کە بریار لە دواخستنی کۆنگرە بدەن! خۆشبەختانە دوای ھەوڵێکی زۆر بۆ دواخستنی کۆنگرە ئەمرۆ ئەنجومەنی سەرکردایەتی بریارە دروستەکەیداو سەرەتای ھەفتەی داھاتوو کۆنفرانسی مەڵبەندەکان دەستپێدەکاو ٢١ مانگی دیسەمبەری ئەمساڵیش کۆنگرە دەبەسترێ، ئەم ئاکتەش دەرخەری ئەوەیە ئەمجارە ئێرادەی کادیران و دڵسۆزانی یەکێتی بەسەر ئیرادەی بەرژەوەندخوزاندا سەرکەوت، کۆنگرەش دەبێتە وێستگەیەک بۆ سەرکەوتنی ئەو ئاراستە راست و تەندروستەی کە شەونخونیان دەکرد بۆ نوێبونەوەی یەکێتی و سوربون لەسەر ئەنجامدانی کۆنگرەیەکی نەوعی بۆ یەکێتی.رن
.gif)
سەرتیپ وەیسی كەریم ھەمو گلەیی و رەخنەکانی لە سەرۆکی پەرلەمان دەگیرێت راست و دروستن، چونکە بە گوێرەی پەیرەوی ناوخۆی پەرلەمان رێکخستنی بەرنامەی کارو دیاریکردنی بابەتی پەلەو گرینگ و جێگای بایەخ لە دەسەڵاتی سه‌رۆكه لە بەرنامەی کاری دایبنێت . بەڵام بەشی گەورەی رەخنە لە ناوەڕۆک و ووشەو مامەڵەکردن لە گەڵ حکومەت پەیوەندی بە خراپی پەرلەمانتاران و بەتایبەت پەرلەمانتارانی لیژنەی یاسای ھەیە، کە ئەم لیژنە بە دڵی پەرلەمان دەناسرێت، بەڵام ئەبینی ئەندامانی ئەم لیژنە کەم ئەزمونن لە بواری یاسا، چونکە بە گوێرەی راپۆرتی "پەی" تایبەت بە کاری چاودێری پەرلەمان بەشی زۆریان لە دەرچووی یاسای ئێواران یان ئەھلین، کە ئەمەش کێشەی گەورە نیە بەڵکو بەشی زۆریان به‌ر له کاری پەرلەمانی لە بواری یاسا هه‌یه، كه کاریان نەکردووە لە کاتێکدا ھەموو پەرلەمانتاران لە دارشتنی یاساکان پشت بەم لیژنە دەبەستن، ھەر لەبەر ئەوەشە سەرۆکایاتی پەرلەمان بۆ داڕشتنی پڕۆژە یاساو رێکخستنی لە رووی یاسایی گرێبەستێکی لەگەڵ دە راوێژکارى یاسایی کردووە لە دەرەوەی پەرلەمان سەراڕای بوونی چەندین راوێژکاری تری یاسای لە پەرلەمان. لە پەرلەمانى كوردستان گوایە ئۆپۆزسیۆن ھەیە، بەڵام کەمترین قسەو ھەڵوێست وھەژاندنی پەرلەمانیان ھەیە، کە ئەمەش کەم و کوڕیەکی تری پەرلەمانە، کە وای کردووە بێتە ئەو دەزگا بێ رۆحە، بۆیە کۆمەڵ و یەکگرتووی جاران کە ئۆپۆزسیۆن بوون زۆر جیاوازن لەو ئۆپۆزسیۆن بوونەی ئەمرۆیان. ئیتر کە سەرۆکایەتی پەرلەمان، پەرلەمانیان بە ھەموارێکی پەلەی پەیڕەوی ناوخۆ تەسلیمی حوکمەت کردوو لیژنه‌یەکی یاسای نەشارەزاو ئۆپۆزسیۆنێکی شەرمن ھەر دەبێت چاکسازی لە ووشەی کوردی بکەن لەبری لە سیستەم و ژیانی خەڵک. له چوار خولى رابردووى په‌رله‌مانى كوردستان، دواى ئه‌وه‌ى خوێندنه‌وه‌ى یه‌كه‌م بۆ پڕۆژه‌ى یاسایه‌ك ده‌كرا راسته‌وخۆ له‌كاتى خوێندنه‌وه‌ى دووه‌م پڕۆژه یاسا هه‌ر له ناو هۆڵى په‌رله‌مان له‌كاتى گفتووگۆى په‌رله‌مانتاران، به‌شێك له وته‌و پێشنیازه‌كانى په‌رله‌مانتاران ده‌نوسرایه‌وه‌و سیاغه‌ى یاساییان بۆ ده‌كرا، به‌ڵام ئێستا ده‌چێته خوێندنه‌وه‌ى سێهه‌م، په‌رله‌مانتارانى لیژنه‌ى یاسایى له هۆڵى په‌رله‌مان ده‌رده‌چن و خۆیان كۆده‌كه‌نه‌وه و راوێژ به ده پسپۆر ده‌كه‌ن كه په‌رله‌مان وه‌ك راوێژكار دایمه‌زراندوون. له‌م خوله‌ى په‌رله‌مان هیچ كام له ئه‌ندامانى لیژنه‌ى یاسایى ئه‌زموونى كارى یاساییان نییه و موماره‌سه‌یان نه‌كردووه ، وه‌كو مامۆستاى زانكۆ و حاكم و كارى پارێزه‌رایه‌تى، له‌كاتێكدا له خوله‌كانى رابردوو ژماره‌یه‌كى زۆر له شاره‌زاو عیملاقى یاسایى ئه‌و لیژنه‌یان به‌رێوه‌ده‌برد له‌وانه ( فرسه‌ت ئه‌حمه‌د، عه‌ونى به‌زار، نورى تاڵه‌بانى ، تارق جامباز، شێروان حیده‌رى، رۆژان دزه‌یى، زانا رۆستایى ، عومه‌ر عبدالرحمان، دكتۆر زانا و د. ئه‌حمه‌د ئیبراهیم و گۆران ئازاد،عومه‌ر نوره‌دینى، سه‌ردار هه‌ركى، د.ڤاڵا فه‌ریدو ژماره‌یه‌ك كه‌سى دیكه )، به‌ڵام ئێستا به سه‌رۆكى لیژنه‌ى یاسایشه‌وه هیچ ئه‌زموونێكیان نییه‌و پسپۆریییه‌كه‌یان ته‌نها له‌سه‌ر ئاستى بڕوانامه‌یه. هه‌روه‌ك چۆن له‌م خوله‌دا ئه‌ندامانى په‌رله‌مان لاوازن و لیژنه‌كان ناتوانن كارى خۆیان بكه‌ن، له هه‌مانكاتیشدا ئۆپۆزسیۆنى ئێستا كاره‌كانیان به‌كارى رۆژنامه‌نووسى ده‌چێت و هیچ بنه‌مایه‌كى یاسایى و په‌رله‌مانى نییه، نه‌یانتوانیوه له چوارچێوه‌ى په‌یڕه‌وى ناوخۆى و رێوشوێنى یاسایه‌كان كاره‌كانى خۆیان ئه‌نجامبده‌ن، بۆ نموونه په‌رله‌مانتار دواى ئه‌وه‌ى پرسیارى هه‌یه‌و له رێگه‌ى سه‌رۆكایه‌تى په‌رله‌مان ره‌وانه‌ى حكومه‌تى ده‌كات، پێویسته له ماوه‌ى 21 ڕۆژ وه‌ڵامى حكومه‌ت وه‌رگرێته‌وه، ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره نه‌كرا پێویسته داواى بانگكردنى وه‌زیر، یان هه‌ر به‌رپرسێكى حكومه‌ت بكات، له ناو په‌رله‌مان موحاسه‌به‌ى بكه‌ن، به‌ڵام ئێستا به‌هۆى لاوازى سه‌رۆكایه‌تى په‌رله‌مان و په‌رله‌مان كاره‌كانیان هه‌مووی هێناوه‌ته سه‌ر سۆشیال میدیاو، كاره‌كانیان ئه‌وه‌نده‌ى حه‌زى ده‌رخستنه، نیو ئه‌وه‌نده كارى په‌رله‌مانتارى نییه. به‌پێى زانیارییه‌كان سه‌رۆكایه‌تى حكومه‌ت و په‌رله‌مان له‌باره‌ى كاره‌كانى په‌رله‌مان زۆر په‌ست و ناره‌حه‌تن، پێیانوایه ئه‌و په‌رله‌مانه‌ى ئێستا له ئاستێكى زۆر خراپدایه، بۆ نموونه له‌مه‌سه‌له‌ى پرۆژه یاسایى دامه‌زراندنى فه‌رمانبه‌رانى گرێبه‌ست، په‌رله‌مان كه‌وتۆته هه‌ڵه‌ى گه‌وره، چونكه ده‌یانه‌وى یاسا بۆ دامه‌زراندنى فه‌رمانى گرێبه‌ست ده‌ربكه‌ن، له‌كاتێكدا ئه‌وه كارى حكومه‌ته نه‌ك په‌رله‌مان، حكومه‌تیش بۆئه‌وه‌ى په‌رله‌مان له‌و ئیحراجیه رزگار بكات، هه‌ستاوه وه‌ڵامى په‌رله‌مانى داوه‌ته‌وه كه ئه‌وان خه‌ریكى كۆكردنه‌وه‌ى داتاو زانیارین، نه‌هاتوون وه‌ڵامیان بده‌نه‌وه ئیحراجیان بكه‌ن. ده‌كرێ په‌رله‌مان بانگى وه‌زیره په‌یوه‌ندیداره‌كانى وه‌كو پلاندانان و دارایى بكات، تاوه‌كو فشار بكات به‌مه‌به‌ستى دامه‌زراندنى فه‌رمانبه‌رانى گرێبه‌ست، به‌ڵام ناتوانێت یاسا ده‌ربكات. سه‌رۆكایه‌تى هه‌رێم كاتێك یاسایى تاپۆكردنى خانووه زیاده‌ڕۆكان ده‌نێرێته‌وه په‌رله‌مان، نا حه‌قى نییه، چونكه ئه‌و یاسایه به دونیایه‌ك هه‌ڵه‌ى یاسایى تێپه‌ڕیوه‌و پێویستى به دووباره چاككردن هه‌یه. ئەندام پارلەمان یان دەبێت لە پارلەمان قسەبکا و کاربکا، یان دەبێت لەگەڵ دەنگدەر و لایەنگرانی، لەگەڵ سەندیکاکان و کۆمەڵەکان، لەسەر شەقامەکان و لە ماڵەکان، هەوڵی پشتیوانیی بۆ پڕۆژەکان و سیاسەتەکانی بدا. بەڵام ئەگەر پارلەمان خاوەنی هیچ پڕۆژە و دونیابینییەک نەبو، ئەگەر هیچ سیاسەت و دونیابینییەکی نەبو، ئەوا لە فەیسبوک و سەر تیڤییەکان مێشکمان دەبات بە قسەی بێتامی دوبارە. ئەندام پارلەمان پێویست ناکات لە فەیسبوک رۆژانە پێنج پۆست بکا کە چۆن حکومەت دەبێت چاکسازیی بکا، ئیشی ئەوەیە حکومەت ناچاربکا بە وەسیلەکانی بەر دەستی و پشتیوانیی جەماوەر کە هەنگاوی چاکسازیی بنێت، پێویستیش ناکات تەحلیلی ئەوەمان بۆ بکات کێ دەبێتە سەرۆک وەزیرانی داهاتوی عێڕاق، ئیشی ئەوەیە لەگەڵ خۆپیشاندەران بوایە گفتوگۆی بکردبوایە کە چۆن هەوڵێک بدات بەرهەمی خۆپیشاندانەکان گەل سودی لێ ببینێ نەک حیزبی سیاسیی. ( له دوو په‌ره‌گرافه‌ى كۆتایدا بۆچوونێكى كه‌مال چۆمانى بۆ زیادكراوه ).
.gif)
مەریوان وریا قانع یەکێتی نیشتیمانی ماوەی چەند ساڵێکە خەریکی خۆئامادەکردنە بۆ بەستنی کۆنگرەیەکی تازە بۆ حیزبەکەیان، بەڵام ھەرجارە و بە بیانویەک و بۆ ھۆکارێک دوادەخرێت و ڕێ لە ڕێکخستنی دەگیرێت. پرسیارەکە ئەوەیە لەبەرچی ھێزێکی سیاسیی وەک یەکێتی ناتوانێت کۆنگرە ببەستێت؟ چی وادەکات پارتێکی سیاسیی نەتوانێت کۆنگرەی خۆی بە شێوەیەکی ئاسایی ئەنجامبدات؟ لەڕووی پرنسیپەوە بەستنیی کۆنگرەی حیزب یەکێکە لە کارە ڕۆتینییەکانی ناو ژیانی سیاسیی، وا لە ھەر ھێزێکی سیاسیی چاوەڕواندەکرێت بتوانێت ھەر ٤ تا ٥ ساڵێک کۆنگرەیەک ببەسێت. لەم کۆنگرەیەدا ئەو پارتە باس لە دۆخی گشتیی پارتەکە و باس لە ئیشی ئۆرگانەکانیی و سەرچاوە مادییەکانیی و بەشداریان لە ژیانی سیاسیدا دەکرێت. ھەروەھا پێداچوونەوە بە ئایدیۆلۆژیا و دورشم و بەرنامە و کارەکانی ئەو پارتەیدا دەکرێت و لە ھەمانکاتدا ئەگەری بەرزبوونەوە بۆ ئۆرگانەکانی سەرەوەی ئەو پارتە لە بەردەم ئەنداماندا واڵادەکرێت. لەمەشدا ئەو پارتە جگە لە تازەکردنەوەی بەرنامە و دید و دروشم و سیاسەتەکانی، ھاوکات سەرکردایەتیی و بەڕێوەبەرانی پارتەکەش تازەدەکاتەوە و ھەلی دەستگۆڕکێی دەسەڵات لەناو ئەو پارتەدا دەڕەخسێنێت و پیادەدەکات. ئەوەی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان کۆنگرەیەکی ئاسایی بۆ نابەسترێت و ناتوانێت پێگە و پلە سیاسییەکانی ناو حیبەکەی تازەبکاتەوە دەلالەت لە پێنج شت دەکات. یەکەم: ئەم پارتە حیکایەتێکی نەماوە بە کۆمەڵگای ئێمەی ببەخشێت و قسەیەکی نەماوە بیکات و قابیلی باوەڕپێکردن بێت. لە دونیای دوای ڕاپەڕیندا درۆی ئایدیۆلۆژیی و سیاسیی و ئیعلامیی نەماوە ھێزە سیاسییە باڵادەستەکانی کوردستان نەیانکردبێت. بۆیە شتێک بەناوی متمانەکردن بە حیزب، بە تایبەتی بە حیزبێکی حوکمڕان لە کوردستاندا نەماوەتەوە. بێگومان دەشێت ئەم کێشەیە لە ڕێگای ئەو دەیان و سەدان ڕۆژنامەنووس و نیمچەخوێندەوارانەی لەناو دەزگاکانی ئەم پارتەدا وەک موچەخۆر کاردەکەن، چارەسەربکرێت و کۆمەڵێک قسەی کڵیشەیی و سەدبارە بدەنەوە پاڵ یەک و دڵی خۆیان و پارتەکەیانی پێخۆش بکەن. دووھەم: گرێدانی پێگە و پۆستە سیاسییە سەرەکییەکانی ناو ئەم پارتەیە بە کۆمەڵێک دەسکەوت و قازانجی ئابوریی و مادیی و بە بڕێکی گەورە لە بازرگانیکردن و میکانیزمەکانی کەڵەکەکردنی سەرمایەوە. بەشێوەیەک ھیچ پۆستێکی سیاسیی سەرەکیی لەناو ئەم ھێزەدا نەماوەتەوە بە چەند تۆڕێک لە تۆڕەکانی بازرگانیکردن و پارەپەیداکردن و دەوڵەمەندبوونی چاودێی نەکراوەوە گرێنەدرابێت. بەجۆرێک کۆتایی پۆستەکە مانای کۆتایی ئەم کەڵەکەبوونە گەورەیەی پارە و سەرمایەیە. لێرەدا جیاوازییەکی ئەوتۆ لەنێوان ئەم پارتە سیاسییە و کۆمپانیایەکەدا نەماوەتەوە، کە ئەرکی یەکەمی بەڕێوەبەرانی کۆمپانیاکە زیاترکردنی قازانج و دەسکەوتی خاوەنی کۆمپانیاکەبێت. بەم مانایە شتێک بەناوی سیاسەتەوە لەناو ئەم ھێزە و زۆر ھێزی تریش لە کوردستاندا نەماوەتەوە. سێھەم: بە حوکمی ئەوەی کەڵەکەکردنی سەرمایە لە ڕێگای پێگە سیاسییەکانەوە کارێکی نایاسایی و تاوانبارانەیە، ھەموو ئەوانەی لە پێگەی بەرزدان و بەشداربوون لەم شێوازە نایاساییەی پارەکۆکردنەوە و دەوڵەمەندبووندا، دەترسن لەوەی لەدەستدانی پێگە سیاسییەکانیان مانای کردنەوەی دەرگابێت بێت بەڕووی لێپرسینەوە لێیان و لە شێوای دەوڵەمەندبوونە نایاساییەکانیان. بۆیە ئەمانە ئامادەن ھەمووشتێک بکەن تا نەکەونە دۆخێکی لەو بابەتەوە. چوارھەم: گرێدانی پێگە و پۆستە سەرەکییەکانی ناو ئەم پارتە بە ئەندامانی ھەندێک خێزان و بنەماڵەی سیاسییەوە دۆخێکی دروستکردوە ھیچ یەکێکیان ئامادەیی ئەوەی تیانەبێت گەر دەسەڵاتی ئەو خێزان و بنەماڵەیە گەورەتر نەکات، ئەوا بچووکی بکاتەوە. ئەمەش نەک تەنھا ڕێ لە دەستگۆڕکێکی دەسەڵات لەناو ئەو پارتەدا دەکات، بەڵکو ھەموو ھەوڵێکیش پەکدەخات بتوانێت ئەو ھاوکێشانەی دەسەڵات کە ئەمڕۆ لەناو ئەو پارەتەدا ھەن، تێکبچن. پێنجەم: تێکەڵبوونی قازانج و مەسڵەحەتی ھەندێک لە خاوەن پێگە سیاسییەکانی ناو ئەم ھێزە بە مەسڵەحەت و قازانجی ھێزەکانی تر، بە تایبەتی پارتی، کە لاچوونیان مانای تێکچوونی پەیوەندیی نێوان ئەم ھێزە و ھێزە دەرەکییەکانی ترە. بۆیە ئەو ھێزە دەرەکییانە ھەمووشتێک دەکەن بۆ ئەوەی ئەوانەی ھاوقازانج و ھاومەسڵەحەتی ئەوانن لە پێگەکانی خۆیاندا بمێننەوە، گەر بە ڕێگەگرتنیش بێت لە بەستنی کۆنگرە.
.jpg)
(درەو میدیا): ئاژانسی هەواڵی فەرەنسا لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگاداری عێراقەوە ئاشکرایکرد، قاسم سلێمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانی ئێران ئێستا لە شاری بەغدادە. بەپێی قسەی سەرچاوەکە، کە خۆی داوایکردووە ناوەکەی بڵاونەکرێتەوە، قاسمی سلێمانی یاخود وەکو بەرپرسانی کوردو عێراقی دەڵێن "حاجی قاسم" بەمەبەستی گفتوگۆ لەبارەی دانانی شوێنگرەوەی عادل عەبدولمەهدی سەرۆک وەزیرانی دەستلەکارکێشاوەی عێراق گەیشتوەتە بەغداد. سەرچاوەکە باسی لەوەکردووە، محەمەد کەوسەرانی یەکێک لە رۆحانی و پیاوە ئاینییەکانی شیعە کە نوێنەری حزبۆڵای لوبنانە لە بەغداد، لەوانەیە کە لەم گەشتەیدا پشتیوانی لە قاسم سلێمانی دەکات و هەوڵدەدات لایەنە سیاسییەکانی عێراق والێبکات هەموویان پشتیوانی کاندیدی دڵخوازی ئێران بکەن بۆ شوێنگرتنەوەی عادل عەبدولمەهدی. چەند بابەتێک هەن کە ئاڵنگاری گەورن لەبەردەم ئەو کەسەی کە لەدوای عادل عەبدولمەهدی پۆستی سەرۆک وەزیران وەردەگرێت، لەوانە: 🔴 چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو سزایانەی کە ئەمریکا بەسەر ئێرانیدا سەپاندووە. 🔴 بودجەی ساڵی 2020 و چارەسەری دۆسیەی بودجەو نەوتی هەرێمی کوردستان. 🔴 پرسی هەمواری دەستور. 🔴 چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ دۆسیەی ئەوانەی لە خۆپیشاندانەکانی ئەمدواییەدا کوژراون. لەدوای دەستلەکارکێشانەوەی عەبدولمەهدی، چەندین ناو وەکو کاندیدی جێگرەوە بڵاوکراونەتەوە، بەڵام سەرچاوەکان باسلەوە دەکەن تائێستا لایەنەکان لەسەر هیچ ناوێک یەکلانەبونەتەوە.
.jpg)
د. محەمەد عەلی یەکەم: سکرتێری جڤاتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان دەڵێت” ھەرحیزبێک لەداھاتودا دروستبێت، وەک ئەمانەی ئێستا دەبێت بەبنەماڵەو بازرگانی دەکات”. زۆر ڕاستگۆیانە پێماندەڵێت: بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانیش بووه به حیزبی بنەماڵە و کۆمپانیایه‌كی سیاسیی كه له‌پاڵیدا بازرگانی ده‌كات. لەڕاستیدا ئەمە زۆر ئاشكراترین و گەورەترین دركاندنی راستێتی نهێنییه‌كی ئاشكرایه لەزمانی کەسێکەوە کە تاوه‌كو دوێنێ بانگه‌شه‌ی دەکرد “گۆڕان دەکەنەوە بە گۆڕانەکەی جاران“. دوھەم: عەدنان عوسمان دەڵێت: خەڵکی ئومێدیان نەماوە بە کاستی پێشوو قەدیم بەباش و خراپیەوە. زەحمەت نەبێ بۆ ڕای گشتیی ڕوون بكه‌ره‌وه: ڕێکخەری گشتیی بزوتنەوەکەت، سێ ئەندامی تری خانەی ڕاپەڕاندن، چەندین ئەندامی جڤاتی گشتی و نیشتمانی، جێگری سەرۆکی ھەرێمەکەتان و ژمارەیەک وەزیری گۆڕان، سه‌ر به كام كاستن و له پۆلبه‌ندییه‌شدا له خراپه‌كانن یان باشه‌كان؟! سێیەم: دابەشکردنی عەقڵیەتی گۆڕانکاریی بەسەر بەتەمەن و گەنجدا، یەکێکە لە چەواشەکارییە باو و بێتامه‌کان. چونكه ھەمومان دەزانین نه‌وه‌ی دووهه‌م و سێهه‌می یەکێتی و پارتی و گۆڕان، لەناو حیزب و حکومەت و حیزبیش، زۆرینەیان گەنج و شەھادەدارن و زۆربەشیان بەشێکن لەکێشە نەک چارەسەر. سەیرەکە لەوەدایە پێتوابێت گەنجێتی تەنھا لایەنی بایۆلۆجی و شەھادەو زۆر بڵێییە نەوەک فکرو ئیرادەی سەربەخۆ! چوارەم: ئەم وتارەی سکرتێری چڤاتی گۆڕان بەئاشکرا ئیعلانی شکستی ئه‌خلاقیی سیاسیی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانەو نائومێدکردنی ھەر ھەوڵێکیشە لە داھاتودا بۆ گۆڕانکاریی و تێپه‌ڕاندنی كه‌لتوری ته‌وریسی سیاسیی. لێرەوە ئەم وتارە باشترین خزمەتی خۆبەخش و بێ بەرامبەرە بە ئەجێندای پارتی و یەکێتی. پێنجەم: تەواو بە پێچەوانەی بۆچوونه‌كه‌ی عه‌دنان عوسمان، گۆڕانكاریی و ئۆپۆزیسیۆنبوون ته‌نها مانای دروستكردنی حیزبی نوێ نییه. گەورەترین وانەش لە خوپیشاندانەکانی به‌غدا و باشوری عێراقدا ده‌یبینین: نائومێدیی گروپه ناڕازییه‌كان له مۆدێلی ده‌سه‌ڵاتی حیزبیی و كاریگه‌ریی خۆپیشاندانه‌كان لەسەر دامەزراوە فەرمی و نافەرمی و ئاینیەکان، گەڕانەوەی ئومێدی گۆڕانکارییه لەڕێگای خەباتی مەدەنیەوە، بۆیه دەشکرێ گۆڕانکاریی گه‌وره و كاریگه‌ر بەبێ حیزبیش بکرێت. عەدنان عوسمان تەواوی ڕوداوەکە بەلاڕێدادەبات، گوایە مەسەلەکە پشتکردنە له کاستی سیاسیی! شەشەم: سکرتێری جڤات جوگرافیای بەلاوە گرنگەو سیاسەت و گۆڕانکاری بە یاری دوگۆڵی تێگەشتوە! پێیوایە ئەوەی لە سلێمانی دروستبێت کاریگەری لەسەر شوێنەکانی تری ھەرێم نابێت. باشە بەڕێزت ئەندام پەرلەمان و سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان بویت لەکوێ دەوامت دەکرد؟ مەگەر دامەزراوەکان لە ھەولێر نین و ناکرێ لەڕێگای نوێنەرەکانی پەرلەمان و حکومەتەوە کە لە پایتەختن گۆڕانکاری ڕوبدات وەک ئەوەی گۆڕان لە دوخولی ڕابردوی پەرلەماندا ئەنجامیدا؟ حەوتەم: عه‌دنان عوسمان یان خه‌ڵك به گه‌مژه ده‌زانێت یان ده‌یانگه‌مژێنێت، چونكه زۆر سەیره كه‌سێك خۆی لە ٢٠١١ەوە پێیوابووبێت ئەم جوڵانە سیاسییه‌ی سلێمانی دەرەنجامی نابێت، بەڵام پاش ئەو بەروارە: بوببێت بە ئەندامی لیژنەی نوسینەوەی دەستور، کاندیدبوبێت بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، هه‌ڵپه‌ی ئه‌وه‌ی بووبێ ببێت به وەزیر لە کابینەی نۆیەمی حکومەتی ھەرێم و دواتریش بووبێت بە سکرتێری جڤات و بشنوسیت: ھەوڵەکانی سلێمانی سودیان نیە و گۆڕانكاریی له هه‌ولێر ده‌كرێت! کەوایە و نەتانتوانیوە ململانێ بکەن لە ھەولێر، بۆ دوکانە سیاسیەکەتان داناخەن؟ ھەشتەم: عەدنان عوسمان زۆر تراژیدیانە حەقیقەتێکی تاڵ ئاشکرادەکات و بەخەڵکی دەڵێت: ئێمە شکستمان ھێنالەوەی ململانێ بکەین لەھەولێرو ئەندام پەرلەمان و ڕاوێژکار و وەزیرەکانمان لەپایتەختی ھەرێم سەرقاڵی بەرژەوەندی و خۆدەوڵەمەنکردن و بازرگانی کردنن نەوەک ململانێ. بە زمانێکی کۆمیدیش داوالەخەڵکی تر دەکات بچن لەھەولێر ململانێ بکەن و تیربھاوێژن، چونکە گۆڕان ناتوانێت ململانێ بکات و تیریشی پێنەماوە!
.gif)
رێبوار كەریم وەلی كاك قادری حاجی عەلی بۆی گێڕامەوە گوتی: لە یەكێك لە كۆنفراسەكانی كۆمەڵەی رەنجدەران، دوو رۆژ موناقەشە لەسەر ئەوە بوو كە ئایا دەستەواژەی"كۆمۆنیزم" وەك پێناسەی كۆمەڵە بخرێتە ناو پەیڕەوەوە یان نا؟ كار گەیشتە ئەوەی وەختا بوو كۆنفڕانسەكە بگاتە بۆنبەست، ئەخیرەن رەوانشاد نەوشیروان مستەفا گوتی، ئەو دەستەواژەیە گەڕ و گول بووە و لایدەدەین و، لابرا! چەپەكان لە شاخ ئامادە بوون بە رۆژ، تەنانەت بە هەفتە و بە مانگیش بۆ رازاندنەوەی ماھییەتی ئەوسای خۆیان، شەڕی تێرمە ئەبستراكتە بێ بنچینە بونیادییەكانی پێكهاتەی سیاسی و چەكداریی خۆیان بكەن، ئەو تێرمانەی كە لە واقیع و لەناو كۆمەڵگادا بەشێوەیەكی زۆر سادە بریتی بوو لە ململانێیەكی چینایەتی و بەس. ھەمان ئەو شتەی کە ئێستا لە فۆرمێکی دیکەدا لە سایەی حوکمڕانیی ئەواندا درێژەی ھەیە. هەموو ئەو چەپانەی لە شاخ بوون، خۆیان پێ پەیامبەری هێنانەدیی عەدالەتی كۆمەڵایەتی و قەڵاچۆكۆدنی سیستەمی پێش خۆیان بوو. بە هۆی شەڕیان لەگەڵ نەتەوەی سەردەستە لە لایەك، شەڕی ئەوانەی پش خۆیان و شەڕی ناو رێكخراوەی خۆشیان، نەك هەر چەپ، بگرە هەندێك جار چەپی بێكۆتایی بوون. بە مەزهەبی، خێڵەكی، مۆدێڕن و سۆسیال دیموكرات و، تەنانەت لیبرالەكانیشیانەوە. عاقیبەت هەموو چەپەكان، بە ئایدۆلۆژیاكانیانەوە(دینی و عەلمانی)هاتنە سەر حوكم و بۆ پاراستنی خۆیان قۆزاخەیەكی كۆنزەرڤاتیفیی ئەوتۆیان درووست كرد كە هەمیشە میللەتی قەرزدار بە خەباتی ئەوان! حەسرەت بە رابردوو بخوازێت و بڵێ:"سەد رەحمەت لە كفندز"! چونكە پێشتریش لە شاخ ئەو بیدعانەی ئەوان دایانهێنا، ساختاری كۆمەڵایەتیی خەڵكی پاك و تەمیزی گوند و لادێكانیان پێ گۆڕی. ئەوجا کەوتنە گیانی خەڵکی ناو شاریش. راستییەكەی تەجرووبەی هەموو چەپەكان لە دنیادا، بە تایبەتیش لەدوای جەنگی جیهانیی دووەمەوە ئەوە بووە كە بوونەتە(چەتە) و، بە دەرس وەرگرتن لە دەسەڵاتەكانی پێش خۆیان وەك قۆچ لە گوێچكە درێژتر بوونە. واتا مێتۆدی دۆشینی میللەت تا دوا دڵۆپیان كردۆتە سەرمەشق. ئەوەی ئەمڕۆ لە عێراق، ناوچەكە و بەشێكی دنیا روودەدات، وشیاربوونەوەی میللەتە بەرامبەر بە چەتەكانی شار. لە ئێرانی 40 ساڵ پێش ئێستا، مەلا و چەپەكان دەیانگووت، بەلوعەی نەوتتان بۆ دێنینە ماڵەوە! ئەو كاتە خەڵك بەلوعەی نەوتیان نەبوو، بەڵام سەرپەنایەكیان هەبوو، كەچی دوای چل ساڵ نەك بەلوعەی نەوتیان بۆ نەهات، بگرە ماڵیشیان لەدەست دا و، لە ژێر كارتۆنێك و لەناو قەبری بەتاڵی ناو قەبرستان دەنوون! دەسەڵاتی ئاكەپە لە توركیا كە بە حیسابی خۆیان وەك حزبێكی چەپ، دژی گەندەڵی، هەژاری و نادادپەروەری هاتنە سەر حوكم، ئەمڕۆ وایانكردووە، خەڵك لەناو حاویەی زبڵ بەدوای خواردندا بگەڕێت. حزبەكان ئەوەن؛ كۆمەڵێك بەرژەوەندخواز كە دەسەڵات وەكو ئامرازێك بۆ خزمەتی خۆیان بەكاردێنن و، هەموو دروشم و بەڵێنێكیش لایان رەوایە. مرۆڤەكان هەمیشە بە تەنهایی بەدوای راستیدا دەگەڕێن، بەڵام بە گرووپ ئیش لەسەر شاردنەوەی راستییەكان دەكەن. دنیای ئێستا، سەردەمی كۆتایی هاتنی عەقڵی مێگەلە و جێگرەوەكەی قەناعەت پێهێنانی تاكەكانە و، بەشی زۆری تاكەكانیش لەوە تێگەیشتوون كە وەك جۆرج ئۆرویل گوتەنی، دەنگدانیان بە سیاسەتمەداری دز، بەرتیلخۆر و درۆزن، مانای قوربانی بوون نادات، بگرە شەراكەتە لەوەی ئەوان دەیكەن. بۆیە ئەمڕۆ ئەو تاكانە دەنگ دەدەن كە لە ژێرەوە چاویان لەوەیە وەلی نیعمەتە هەڵبژێردراوەكانیان پشكیان بدەن. ئیتر سەردەمی ئایدۆلۆژیا هەڵخەڵەتێنەرەكان و خۆشاردنەوە لە ژێر دەستەواژەكانی عەدالەت، یەكسانی و ئەو شتانە كۆتایی هاتووە. سیاسەتمەدارەكان دەبێ چاوتێرترین و پاكترین مرۆڤەكان بن تا شایستەی ئەوە بن نوێنەرایەتیی خەڵك بكەن. ئەوانەی لە میدیا سینگ دەردەپەڕێنن و دەڵێن هیچیان نییە و بێمنەتن، ئەگەر پیاون با رێگە بدەن لێكۆڵینەوە لە موڵك و ماڵی كەسوكاری خۆیان و خێزانیان و، كەسە نزیك و باوەڕپێكراوزەكانیان بكرێ، ئەوجا دەردەكەوێ پاكن یان نا؟ ئەوجا دەردەكەوێ چەپن یان چەتە! دوایین وتاری قادری حاجی عەلی زەنگێکی وشیارکەرەوە و ھەوڵدانە بۆ تێگەیشتن لەوەی کە مییللەت لەوە زیاتر فریو نادرێت. مانیفێستی جوڵانەوەیەکی نوێییە کە پێش ئەوەی رووی لە خەڵک بێت، رووی لەوانەیە کە خەڵکیان بە دروشمی باقوبریقدار بەو دەردە بردووە. بۆیە ئیتر خەڵک نابێ ئینتیمای سیاسییەکەی وەکو کارمەندی کۆمپانیای لێ بێت. جوڵانەوەی سیاسی وەکو بۆڕسەی لێ بێت و حزبەکان دەنگی خەڵک وەکو پشک بە یەکتری بفرۆشن.
.gif)
.jpg)
.jpg)
.png)
.jpg)
