درەو: نەخشەی سیاسی و سەربازی لیبیا لە ئێستادا دابەش بووە بەسەر  (هێزەكانی حكومەتی ویفاقی نیشتمانی) كە  فایز ئەلسەراج سەرۆكایەتی دەكات كە تەرابلوسی پایتەخت و حكومەت و دام و دەزگا كانی بەدەستەوەیە،  هێزو گروپەكانی  سەر بە خەلیفە حەفتەر، كە دەیانەوێت تەرابلوسی پایتەخت لەدەستی هێزەكانی ویفاقی نیشتیمانی دەربهێنن. ئێستا گروپ و هێزە ناوخۆییەكانی لیبیا دابەش بووە بەسەر ئەو دووبەرەیەدا: یەكەم/ هێزەكانی حكومەتی ویفاقی نیشتمانی بە سەرۆكایەتی (فایز ئەلسەراج) * هێزی پاراستنی تەرابلوس -    لە مانگی كانونی یەكەمی ساڵی 2018 دامەزراوە. -    دیارترین گروپە شەڕكەرەكانی پشتیوانی حكومەتی ویفاق لەخۆ دەگرێت. ( شۆڕشگێڕەكانی لیبیا_ لیوای ئەلنەواسی_ هێزی ئەلرەدع و دەستوردانی هاوبەش  میحوەری ئەبو سەلیم-ملیشای باب تاجورا). •    كەتیبەی شۆڕشگێڕەكانی تەرابلوس -لەمانگی كانونی ساڵی 2018 دامەزراوە. -هەیسەم ئەلتاجوری سەركردایەتی دەكات، كۆنتڕۆڵی ڕووبەرێكی فراوانی تەرابلوسی پایتەختی كردووە كە لەژێر سەرپەرشتی حكومەتی ویفاق دایە. -خاوەنی بنكەی ئەمنیی و سەربازیی بەهێزە لە تاجوراو  عەینزارەو ئەلفرناج و سەلاحەدین. •    هێزی ئەلرەدع و دەستوەردانی خێرا. -    لەمانگی كانونی یەكەمی ساڵی 2018 دامەزراوە. -    (عەبدولغەنی ئەلكیكلی) سەركردایەتی دەكات، سەركردەی دیاری تەرابلوس كە بە (غنیوە) ناسراوە. -بە زیاد لە ناوێك ناسراوە(لیوای ئەبو سەلیم یان هێزی غنیوە). •    كەتیبەی ئەلنەواسی لەمانگی كانونی یەكەمی ساڵی 2018 دامەزراوە. -لەلایەن (مستەفا قەدور)ەوە سەركردایەتی دەكرێت، كەسێكی توندڕەوی ناسراوە. -ناسراوە بە هێزی هەشتەم، كە یەكێكە لەگروپە چەكدارەكانی پشتیوانی حكومەتی ویفاقی نیشتمانی.   •    هێزی ردعی تایبەت -    لەساڵی 2016 دامەزراوە. -    لەلایەن عەبدولرەئوف كارە ناسراو بە (شێخ ملازم). -    سەر بە حكومەتی ویفاقی نیشتمانییە، كە پڕچەكترین و خاوەنی زۆرترین ژمارەی  چەكدارە لە تەرابلوس. •    لیوای ئەلبەقرە كەتیبەی 33 ی پیادە -  لە ساڵی 2017 دامەزراوە. - بەناوی سەركردەكەیەوە ناونراوە ( بەشیر خەلفەڵا) كە بە (بەشیر ئەلبەقەرە) ناسراوە. *  لیوای مسیراتە - زیاتر لە 100 كەتیبەو لیوا لە خۆ دەگرێت. -پڕچەكترین  ئەوكەتیبانەن كە سەربە سوپای نیشتمانی نین. -لەناوچەكانی ناوەڕاست جێگرین، ئەوەش وایكردووە دووربن لە ڕووداوەكان. دووەم/ هێزەكانی سەر بە (خەلیفە حەفتەر) •    هێزی ساعیقە. - لەلایەن (وەنیس بوحماد)وە سەركردایەتی دەكرێت. - لەیەكەم ڕۆژی شۆڕشی لیبیاوە لە ساڵی 2011 لە موعەمەر قەزافی جیابۆوە. - خاوەنی 3300 چەكدارە. •    كەتیبەی تاریقی كوڕی زیاد - لەلایەن (سلێمان ئەلسعێتی)یەوە سەركردایەتی دەكرێت. - پەیوەندی ڕاستەوخۆی بە سەدام كوڕی خەلیفە حەفتەرەوە هەیە. - لەكۆی گروپە چەكدارەكان ژمارەی زیاترو پڕچەكترە لە بەنغازی. *  كەتیبەی 106 - لەلایەن سەدام حەفتەرەوە سەركردایەتی دەكرێت و لە بەنغازییە. - لەساڵی 2018 بە فەرمانی حەفتەر كەتیبەی 101 پیادە خراوەتە پاڵی. * لیوای 73 پیادە - لە 11 تشرینی دووەمی ساڵی 2018 بە فەرمانی خەلیفە حەفتەر دروستكراوە. - ڕاستەوخۆ سەربە فەرماندەیی گشتی هێزە چەكدارەكانە لە بەنغازی. - عەمید( عەلی ئەلقەتعانی) سەركردایەتی دەكات.

راپۆرت: جۆناسان ماركۆس- پەیامنێری كاروباری دیپلۆماسی‌و بەرگری لە بی بی سی وەرگێڕانی: فازل حەمەڕەفعەت توركیا دەستی بە سەرچڵیەك كردووە كە دەبێتەهۆی قوڵكردنەوەی تێوەگلانی لە ململانێی لیبیادا، بەتایبەتی دوای بڕیاری ناردنی هێز بۆ پاڵپشتی حكومەتی ویفاق لە تەرابلوس، كارێك كە وەكو قۆناغێكی نوێیە لە بەنێودەوڵەتیكردنی شەڕ لەوێ. ئەنكەرە ئۆتۆمبیلی زرێپۆشی داوە بە حكومەتی ویفاق لە تەرابلوسی پایتەخت كە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی دانپێدانراوە، هەروەك فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانیش لەبەرژەوەندی حكومەتی لیبیا كاردەكات. پێدەچێت رۆڵی هێزەكانی توركیا لە لیبیا جەخت لەسەر ئەركی "راهێنان‌و راوێژكردن"بكات، بەڵام وەسفێكی فشەڵ بۆ ئەم رۆڵە، ئەگەر حكومەتی لیبیا خۆی لەناو قەیرانێكدا بینیەوە كە نەتوانێت لێی رزگار ببێت، ئەوكات توركیا خۆی دەبینێتەوە لەوەی ناچارە بەشێوەیەكی راستەوخۆ بچێتە ناو شەڕەكەوە، بۆیە دەتوانین بڵێین رۆڵی ئەو هێزەی كە توركیا لە لیبیا بڵاویكردوەتەوە هێشتا روخسارەكانی دیارنییە. لە نیسانی رابردوودا ئاستی ململانێكان لە لیبیا زیادی كرد، ئەوەش دوای ئەوەی خەلیفە حەفتەر نەیاری سەرەكی حكومەتی ویفاق، هێرشی كردەسەر تەرابلوسی پایتەخت، وادەركەوت جەنگی بەوەكالەت بێت لەناو ژمارەیەك لایەنی دەرەكیدا كە لەناو لایەنە شەڕكەرەكانی لیبیادا ئەوەیان هەڵدەبژێرێن كە پشتیوانی لە بەدیهێنانی ئامانجە ئیقلیمییەكانی ئەوان بكات. بەوەش دەكرێت ئەوەی لە لیبیا روودەدات بە وێنەیەكی بچوككراوەی ئەو كارەساتە گەورەیە ناوببرێت كە سوریا بەخۆیەوە دەبینێت، بەڵام بەتەواوەتی روونە بەشێكی زیاتری شانۆگەری قەیرانی لیبیا‌و رۆڵی گەورەی توركیا ماوەو لە چەند مانگی داهاتوودا دەردەكەوێت. ئەو حكومەتەی كە لە تەرابلوسە ئەو شتەی هەیە كە نەیارەكانی نیانە، چونكە ئەو لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكانەوە دانی پێدانراوە. هەروەك فرۆشتنی چەكیش بە هەردوو لایەنەكە قەدەغەكراوە (كە تاڕادەیەك لەگەڵ حكومەتی وەیفاقدا چاوپۆشی لەمە كراوە) بەئامانجی كۆنترۆڵكردنی قەیرانەكە. بەڵام واقیعەكە تاڕادەیەك جیاوازە لەگەڵ ئەوەی ئاماژەمان پێكرد لە ساكاریی بارودۆخەكە لە لیبیا، حكومەتی ویفاق پاڵپشتی بەهێزی خۆرئاوای هەیە، لەكاتێكدا حەفتەر یارمەتی دارایی گەورە لە ئیمارات وەردەگرێت ئەمە سەرباری وەرگرتنی ئۆتۆمبیلی زرێپۆش لە ئوردن‌و ئیمارات پێكەوە. هەروەك ئیمارات فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی دروستكراوی چینی لە جۆری وینگ لۆنگ 2ی بڵاوكردوەتەوە، كە راپۆرتە نێودەوڵەتییەكان دەڵێن ئەم فڕۆكانە بەرپرسن لە كوژرانی ژمارەیەكی زۆری مەدەنی، كە بوون بە قوربانی ئەو هێرشانەی حەفتەر ئەنجامیداون. هەروەها ژەنەراڵ خانەنشینی لیبیی (خەلیفە حەفتەر) پاڵپشتی لە میسر وەردەگرێت، ئەمە سەرباری یارمەتی سەربازی راستەوخۆی بەڵێندەرە سەربازییە روسییە "نیمچە فەرمییەكان"كان لەسەر زەوی‌و مورتەزەقە لە سودان‌و چاد، هەروەك راپۆرتەكان باسلەوە دەكەن قەناسبەدەستە روسەكان رۆڵی گەورەیان هەیە لەسەر رەوتی روداوەكان لە سەنگەرەكانی شەڕدا لە لیبیا. ویلایەتە یەكگرتووەكان دەڵێ پێدەچێت هێزەكانی حەفتەر یارمەتی بەرگری ئاسمانی لە روسیا وەربگرن. واشنتۆن سورە لەسەر ئەوەی كە فڕۆكەیەكی بێفڕۆكەوانی ئەمریكی لە تشرینی دووەمی رابردوودا بە موشەكی روسی كەوتوەتەخوارەوە، ویلایەتە یەكگرتووەكان ئەو فڕۆكانە لە بواری ئاسمانی لیبیادا بەكاردەهێنێت بۆ لێدانی گورز لە پاشماوەكانی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لەوێ، ئەمەش تیشك دەخاتەسەر بەشێكی زۆری گرێوگۆڵ‌و ئەو ئاڵۆزییەی كە لەسەر زەوی هەیە لە لیبیا، لەكاتێكدا كە روسیا رەتیدەكاتەوە رۆڵی كارای هەبێت لەشەڕدا لەوێ. بەهەرحاڵ، كارەساتی لیبیا چیرۆكێكی زانراوە‌و لەوكاتەوە دەستیپێكرد كە ویلایەتە یەكگرتووەكان چووەناو هاوپەیمانی خۆرئاواوە بۆ ئەنجامدانی گورزێكی ئاسمانی بۆ روخاندنی موعەممەر قەزافی سەرۆكی پێشووی لیبیا لە 2011دا، كە بەریتانیا‌و فەرەەنسا سەرۆكایەتییان دەكرد.  هەوڵەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان كە هاوكات بوو لەگەڵ بەردەوامی شەڕی ناوخۆیی لە لیبیا، سەركەوت لە گەیشتن بە رێككەوتنێك‌و حكومەتی ویفاقی نیشتمانی لە تەرابلوس لێكەوتەوە، بەڵام هێزەكانی خۆرهەڵاتی لیبیا بە سەركردایەتی خەلیفە حەفتەر رەتیانكردەوە بچنەناو ئەو رێككەوتنەوە. لەنائامادەیی هەوڵێكی دیپلۆماسی یەكلاكەرەوەدا، قەیرانەكە لە لیبیا بەردەوامە. روسیا كە لەناوبردنی قەزافی لەلایەن هێزەكانی خۆرئاواوە رەتكردەوە، بەدوای رێگەیەكدا دەگەڕێت بۆ گەڕاندنەوەی هەژمونی خۆی لەناوچەكە لەڕێگەی لیبیاوە، عەبدولفەتاح سیسی سەرۆكی میسریش وای دەبینێت خەلیفە حەفتەر پیاوێكی سەربازی بەهێزە كە دەتوانێت بەشێوەیەكی بەهێز بەڕووی گروپە تیرۆرستییەكاندا بوەستێتەوە. بەدڵنیایی توركیاش سور دەبێت لەسەر جموجوڵ لەپێناو پاڵپشتیكردن لە حكومەتە دانپێدانراوە نێودەوڵەتییەكە. بەهۆی ئارەزووی هەندێك لە هاوبەشەكانی لە پەیمانی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ) بۆ بەدەستهێنانی ئەوەی لە هەردوو ئاڕاستەكە دەیانەوێت، توركەكانیش هەستیان بە بێئومێدی كردووە. بۆ نمونە فەرەنسا پەیوەندییەكانی لەگەڵ ژەنەراڵ حەفتەر بەهێز دەكات، لەكاتێكدا ویلایەتە یەكگرتووەكان لەبارەی ململانێكانەوە تەنیا یەك هێڵی گرتووە. بەڵام روونە چالاكی سەرۆك ئەردۆغان رەهەندێكی ستراتیژی فراوانتری هەیە. توركیا وەكو بەشێك لە ناوچەیەكی فراوانی كەناراوی خۆرهەڵاتی دەریای ناوەڕاست‌و دەرگایەكی ئابوری گرنگی ئەفریقا تەماشای لیبیا دەكات، كە ژمارەیەكی كەم دۆستی لەو ناوچەیەدا هەیە. پشتیوانی توركیا بۆ ئیخوان موسلیمین ناڕەزایەتی توندی لای حكومەتی سەربازی میسر دروستكردووە. پەیوەندی نێوان ئیسرائیل‌و توركیا (كە رۆژگارێك باش بوو) ماوەیەكی زۆرە لەحاڵەتی ساردوسڕدایە، ناكۆكییە درێژخایەنەكانیش لەگەڵ یۆنان كە ئەندامی ناتۆیە، زیاتر بوون، ئەوەش بەهۆی قوبروس‌و لەسەر پرسی وزە. لە تشرینی دووەمی رابردوودا، ئەنكەر رێككەوتنی دیاریكردنی سنوری دەریایی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی تەرابلوس ئیمزاكرد، ئەمەش وادەكات ناوچەی ئابوری تایبەت كە باسدەكرێت لە خۆرهەڵاتی دەریای ناوەڕاست، لەخاكی توركیاوە بگەیەنێتە ئەو ناوچەیەی كە لیبیا داوای دەكات. ئەم بانگەشانە لەسەر ئاستێكی فراوان ناكۆكییان لەسەرە. بەڵام هەنگاوەكەی توركیا ئاماژەیەك دەنێرێت بۆ یاریزانەكانی تر لەبواری وزەدا لەناوچەكە، بەوەی ئەگەر ئەنكەرە نەخرێتە ناو هاوكێشەكەوە، گەیشتنی بۆری غاز بۆ ئەوروپا كارێكی قورس دەبێت. شیكەرەوەكان ئەمە وەكو هەوڵێكی راستەوخۆ لێكدەدەنەوە بۆ روبەڕووبونەوەی ئیسرائیل‌و میسرو یۆنان‌و قوبروس كە پێكەوە كۆڕبەندی غازیان بۆ خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دروستكردووە. بەدڵنیایی، هەوڵی روو لەزیادبووی توركیا لە دۆزینەوەی نەوتدا لە ئاوەكانی قوبروس، كە فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی تێدایە‌و بەچەكەوە پارێزگاری لە كەشتییەكانی دەرهێنانی نەوت دەكەن، بەشێكە لەو چالاكییە نوێیە. مانۆڕی توركیا لە لیبیا هەڕەشەی دروستكردنی قەیرانێكی فراوانتر دەكات لە خۆرهەڵاتی دەریای ناوەڕاست، كە دەكرێت ئەمەش پەیوەندییەكانی توركیا لەگەڵ هەریەكە لە مۆسكۆ‌و واشنتۆن‌و هاوپەیمانە سەرەكییەكانی ناتۆ لەلایەكی تر ئاڵۆز بكات. ئاڵۆزییە هەرێمایەتییەكانی ئێستاش زیاتر دەكات. توركیا ئومێدەوارە رۆڵی سەربازی ئەو لە لیبیا، لانی كەم زامنی ئەوە بكات جەنگ بگەیەنێتە بنبەست، بەمەش ئەنكەرە زامنی ئەوە دەكات لە كۆتایدا راوبۆچوونی هەبێت لە هەر ئەنجامێكدا كە بكەوێتەوە.

درەو: بە كوشتنی (قاسم سولەیمانی) فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران لەلایەن ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاوە، ئاڵۆزییەكانی نێوان واشنتۆن و تاران ڕووی لە هەڵكشان كرد. پێشتریش وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) كەشتی جەنگی فرۆكە هەڵگری (ئەبراهام لینكۆڵن) و فرۆكەی شەڕكەڕی ڕەوانەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بە پاساوی بوونی زانیاری هەواڵگری لەبارەی ئامادەكاری ئێران بۆ ئەنجامدانی هێرش كە ڕەنگە بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا بكاتە ئامانج. ئەم ئاڵۆزییانە ئێستا،  كەش و هەوای سێ‌ جەنگی ڕابردوو دێنێتەوە یاد لە ناوچەی كەنداو، یەكەمیان لەساڵانی 1980 - 1988 لە نێوان عێراق و ئێران، جەنگی دووەمی كوەیت 1990-1991 ، جەنگی سێیەمیش هێرشكردنە سەر عێراق وكۆتایهێنان بە رژێمی پێشووی عێراق لەساڵی 2003دا، ئەم كەش و دۆخەی ئاڵۆزەی ئێستا، ئاماژە بە ئەگەری هەڵگیرسانی جەنگی چوارەم دەكات لە ناوچەكە.  لەم ئینفۆگرافیكەدا لایەنەكانی جەنگی كەنداو دەخەینەڕوو ئەگەر ڕووبدات... ئەمریكاو هاوپەیمانەكانی: -    سعودیە -    بەحرەین -    ئیمارات -    ئیسرائیل -    بنكە سەربازیەكانی ئەمریكا لە ( كوەیت، قەتەر، عومان)  ئێران و هاوپەیمانەكانی -    میلیشیا شیعەكانی عێراق و حەشدی شەعبی -    میلیشیاكانی ئێران لە سوریا -    حزبوڵای لوبنان -    میلیشیا حوسیەكانی یەمەن 

درەو:  گرژیەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران لەدوای كوشتنی قاسم سلێمانی لە شاری بەغداد، گەیشتۆتە لوتكەو ئەگەری پێكدادانی راستەوخۆ دەكرێت لە نێوان سوپای ئەمریكاو سوپای پاسدارانی ئێرانی، هەریەكەیان خاوەنی توانای سەربازی خۆیەتی، بەڵام جیاوازی زۆر لە ئاستی پێشكەوتن و توانای سەربازی نێوان ( ئەمریكا و ئێران) هەیە . •    سوپای ئەمریكا لە پلەی یەكەمی سوپای جیهانیدایەو ئێران لە پلەی 14 یەمیندایە •    ژمارەی دانیشتوانی ئەمریكا (329 ملیۆن) كەسەو ئێران (83 ملیۆن) كەسە •    ژمارەی سەربازانی ئەمریكا (2 ملیۆن و 100 هەزار) كەسەو ژمارەی سەربازانی سوپای پاسدارانی ئێران (873 هەزار) كەسە. •    بودجەی ساڵانەی سوپای ئەمریكا (716 ملیار) دۆلارە، بودجەی ساڵانەی سوپای پاسدارانی ئێران (6 ملیارو 300 ملیۆن ) دۆلارە. •    ئەمریكا (13 هەزار) فڕۆكەی شەڕكەری هەیە، ئێران (509) فڕۆكەی شەڕكەری هەیە. •    ئەمریكا (13 هەزار و500) فڕۆكەخانەی سەربازی هەیە، ئێران (319) فڕۆكەخانەی سەربازی هەیە. •    ئەمریكا (480 هەزارو 45) هێزی وشكانی لە تانك و زرێپۆشی هەیە، ئێران (8 هەزارو 515) تانك و زرێپۆشی هەیە. •    ئەمریكا (415) كەشتی جەنگیی هەیە ئێران (390) كەشتی جەنگیی هەیە. •    یەدەگی نەوتی ئەمریكا (36ملیارو 500 ملیۆن) بەرمیلە، یەدەگی نەوتی ئێران (158 ملیارو 400 ) بەرمیلە.   

(درەو): ئەو كەسەی كە لە شوێنی قاسمی سلێمانی دەستبەكاردەبێت، ساڵی 1981 بەشداری كردووە لە سەركوتكردنی ناڕەزایەتی خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستان. ئایەتوڵا خامنەیی رابەری باڵای كۆماری ئیسلامی ئێران چەند كاتژمێرێك دوای كوژرانی قاسم سلێمانی لە بەغداد، فەرمانێكی دەركرد‌و (ئیسماعیل قائانی) لە شوێنی ئەو وەكو فەرماندەی نوێی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسداران دیاریكرد. خامنەیی لە فەرمانەكەیدا، قائانی وەكو وەكو "بەرجەستەترین فەرماندەكانی سوپا" ناوبردووە‌و داوای لێكردووە لە پۆستە نوێیەكەیدا درێژە بە بەرنامەكانی قاسم سلێمانی بدات. ئیسماعیل قائانی كێیە ؟ •    چەندین ساڵ یاریدەدەری قاسم سلێمانی بووە لە فەیلەقی قودس. •    لە شاری مەشهەد لەدایكبووە. •    ساڵی 1980 كە تەمەنی تەنیا 20 ساڵ بووە بووە بە ئەندامی ئەو فەیلەقە سەربازییە. •    كۆتاییەكانی ساڵی 1981 هاتووتە تارانی پایتەخت‌و چووەتە سەربازگەی سەعدئاباد كە ئێستا ناوی سەربازگەی ئیمام عەلییەو لەوێ راهێنانی سەربازی بینیوە. •    قائانی دوای تەواوكردنی پەروەردەی سەربازی، گەڕاوەتەوە بۆ شاری مەشهەد‌و لە یەكێك لە بنكەكانی پەروەردەیی سوپای پاسداراندا وەكو كادرێكی سەربازیی دەستبەكاربووە. •    پاش ماوەیەك‌و لەناوەڕاستی 1981 بەهۆی سەرهەڵدانی ناڕەزایەتی لە ناوچەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، قائانی رەوانەی ناوچەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان كراوە بۆ روبەڕووبونەوە‌و سەركوتكردنی خەڵك. •    راپۆرتەكان باسلەوە دەكەن لە ساڵی 1980 تاوەكو كۆتایی جەنگی ئێران- عێراق بەشداری جەنگەكەی كردووە‌و هەندێك وێنەی ئەوكاتەی هەیە كە لەناو سەنگەرەكاندایە. •    لەماوەی هەشت ساڵی جەنگی ئێران- عێراقدا فەرماندەی لەشكری (5)ی نەسرو تیپی ئیمام رەزا بووە‌و هاوكات بەرپرسی هەندێك لە هێزە سەربازییەكانی پارێزگای خۆراسان بووە. •     قائانی لە ساڵی 1981 ئاشنایەتی لەگەڵ قاسم سلێمانی پەیداكردووە‌و پێكەوە دەستیان كردووە بە كاركردن لەناو فەیلەقی قودس. •    بەر لەوەی ببێت بە یاریدەدەری قاسم سولەیمان لەناو فەیلەقی قودسدا، ماوەیەك یاریدەدەری ئیتلاعاتی سوپای پاسداران بووە. •    بەپێی راپۆرتی دامەزراوەی "ئەمریكن ئینترپرایز"، موحسین رەزایی فەرماندەی پێشتری سوپای پاسداران لە ساڵی 1984دا قائانی كردووە بە بەرپرسیاری ئۆپراسیۆنەكانی هێزی زەمینی سوپای پاسداران لە مەشهەد. •    دامەزراوە ئەمریكییەكە ئیسماعیل قائانی وەكو یەكێك لەو فەرماندانەی سوپای پاسداران ناوبردووە كە دەستی هەبووە لە سەركوتكردنی ناڕەزایەتییەكانی 1992ی مەشهەد. •    یەكێك لەو فەرماندانەی سوپای پاسداران بووە كە ساڵی 1992 بەشداریكردووە لە بەرگری سوپای پاسداران لە "بەرەی یەكگرتووی ئیسلامی میللی بۆ رزگاریی ئەفغانستان" لەدژی هێزەكانی بزوتنەوەی تالیبان. •    بەپێچەوانەی قاسم سلێمانییەوە، قائانی لە پرسی دەستوەردانی سیاسی‌و راگەیاندنی بۆچونە سیاسییەكانیدا شەرمی نییە‌و چەندین لێدوانی توندی لەبارەی بارودۆخی سیاسییەوە هەیە، یەكێك لەو فەرماندانەی سوپا بووە كە ساڵی 2000 ئیمزای لەسەر نامەیەكی توند كردووە كە بۆ محەمەد خاتەمی سەرۆكی ئەوكاتی وڵات نێردراوە سەبارەت بە رووداوەكانی زانكۆی تاران‌و رووداوەكانی تری ئەو سەردەمە، ئەوكات هەندێك ئەو نامەیەیان وەكو كودەتای سوپا بەسەر دەوڵەتدا لێكدایەوە. •    قائانی ساڵی 2010 یەكێك لەو فەرماندە سەربازییانە بوو كە ئیمزای لەسەر نامەیەكی توندكرد كە ئاڕاستەی سەردار حسێن علایی یەكەمین فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران كرا سەبارەت بە قسەكانی ئەو لە یاداشتەكانیدا سەبارەت بە سەركوتكردنی شۆپۆلی ناڕەزایەتییەكان دژ بە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی كۆماری ساڵی 2010‌و قائانی‌و هەندێك لە فەرماندەكان نیگەران بوون لەوەی لەو یاداشتەدا ناوی ئایەتوڵا خامنەیی رابەری باڵا هێنراوە لە پشت سەركوتكارییەكانەوە. بۆ خوێندنەوەی راپۆرتێكی وردی بی بی سی فارسی لەبارەی قاسم سلێمانی كلیك لەسەر ئەم ناونیشانەی خوارەوە بكە: قاسم سلێمانی؛ فەرماندەیەك نوێنەرایەتی ئایەتوڵا خامنەیی دەكرد

راپۆرتی: درەو كاتێك بووە بە وەزیری دەرەوەی نەمسا تەمەنی تەنها (28)ساڵ بوو، ئەمڕۆش لەتەمەنی (33) ساڵیدا وەك گەنجترین سەرۆك وەزیران لە جیهان، پۆستی سەرۆكایەتی كابینەی حكومەتی نوێی وڵاتەكەی بە فەرمی وەردەگرێت، بەوەش پێشی (سانا ماران)ی تەمەن (34) ساڵی سەرۆك وەزیرانی فینلەندا دەداتەوە، كە مانگی كانونی یەكەمی ساڵی ڕابردوو لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی وڵاتەكەی دەستبەكاربوو. •    ئەو گەنجە ناوی "سێبەستیان كۆرتز"ە،  سەرۆكی پارتی گەلی نەمسای موحافیزكارە. •    لە27ی ئابی ساڵی 1986 لە "ڤێننا"ی پایتەختی لەدایك بووەو، هەر لەوێش قۆناغەكانی خوێندنی تەواوكردووە.  •    لەساڵی 2003دا و لەتەمەنی 23 ساڵیدا پەیوەندیكردووە بە پارتی گەلی ڕاستڕەو. •     لە مانگی ئایاری ساڵی 2017دا بووە بەسەرۆكی پارتەكە، لەكاتێكدا خوێندكاری بەشی یاسا بووە لەزانكۆی "ڤێننا". •     لەتەمەنی 28 ساڵیدا پۆستی وەزارەتی نەمسای وەرگرتووە.    دوای ئەوەی سەرۆكی نەمسا ئیئتیلافی حكومی نێوان پارتی گەلی موحافیزكارو، پارتی ئازادی ڕاستڕەوی توندڕەوی پەسەندكرد، كە لەهەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی مانگی تشرینی یەكەمی ساڵی ڕبردوودا سەركەوتنی بەدەستهێنا، "سێبەستیان كۆرتز"ی ڕاسپارد بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی نەمسا.  "كۆرتز" ئێستا گەنجترین سەرۆكە لە جیهان بەڵام تاقانە نییە، ئەی هاوشێوەكانی كێن؟ ئەوانەی لە سییەكانی تەمەنیاندا گەیشتونەتە ترۆپكی دەسەڵاتی جێبەجێكردن لە وڵاتەكانیان: •    "ئۆلێكسی گونتشارۆك" یاساناس و ڕیفۆرمخوازو چالاكوانی كۆمەڵی مەدەنی ئۆكرانی،  لەمانگی ئابی ساڵی ڕابردوو و لەتەمەنی 35 ساڵیدا پۆستی سەرۆك وەزیرانی وڵاتەكەی پێسپێردرا، بە گەنجنترین سەرۆك هەژمار دەكرێت لە مێژووی ئۆكرانیادا. •    " نەجیب ئەبوكیلە" ی تەمەن 37 ساڵ، لەمانگی شوباتی ساڵی ڕابردودا پۆستی سەرۆك وەزیرانی (سلفادۆر)ی وەرگرت، سیاسی و بزنسمانێكی بە ڕەچەڵك فەلەستینییەو لە ساڵی 1981 لە (سان سلفادۆر)لە دایكبووە، پێشئەوەی پۆستی سەرۆك وەزیرانیشی پێسبێردرێت سەرۆكی شارەوانی ئەو شارە بووە، بەیەكەم سیاسی سەربەخۆ دادەنرێت كە لەدەرەوەی پارتی دەسەڵاتدارەكانی ئەو وڵاتە پۆستی سەرۆك وەزیران وەربگرێت. •    "گزافییە ئیسپۆت زمۆرا"ی تەمەن 39 ساڵ، لەمانگی ئایاری ساڵی ڕابردودا پۆستی سەرۆك وەزرانی (ئەندۆرا)ی وەرگرت، پێشتر پۆستی وەزارەتەكانی كاروباری كۆمەڵایەتی و دادو و ناوخۆی وەرگرتووە. •    "كارلۆس ئەلفارادۆ" لەتەمەن 38 ساڵیداو، لەخولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی (كۆستاریكا) كە ساڵی 2018 بەڕێوەچوو، كاندیدی پارتی چەپی میانڕەوی دەسەڵاتدار بوو، بە سەرۆك كۆماری (كۆستاریكا) هەڵبژێردرا. •    "جاسیندا ئەردیرن" لەتەمەنی 37 ساڵیداو لە ساڵی 2017دا پۆستی سەرۆك وەزیرانی (نیوزلەندا)ی وەرگرتووە، "جاسیندا" بە ژنە (پۆڵاینەكە) ناسراوەو میدیاكانی توشی سەرسوڕمان كردووە، ئەو ژنە ساڵی پار تانوپۆی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی لەسەر ئاستی جیهان بەخۆیەوە سەقاڵكرد، كاتێك ویستی لەماوەی دوو خولەكدا و زۆر بەخێرایی دەستكەوتەكانی دوو ساڵی ڕابردوی حكومەتەكەی بژمێرێت، بەڵام دەستكەوتەكانی ئەوەند زۆربوون دوو دەقە كورتی هێناو پێویستی بەكاتی زیاتر بوو.  "جاسیندا"  لە 21 حوزەیرانی ساڵی 2018 مندالێكی لە نوسینگەكەی خۆی لە ئەنجومەنی وەزیران بوو، كە ئەمە هەواڵێكی نائاسایی بوو، بەڵام لەوە سەرنجڕاكێشتر ئەو ناوە بوو كە لە كچەكەی نا، (نیف تی ئورها)، كە ناوێكی لكێندراوەو، نیوەی مانای (ڕووناكی و شەوق بەخشین) نیوەكەی تریش بە زمانی (ماوری) مانای خۆشەویستی كە زمانی دانیشتووە ڕەسەنەكانی (نیوزلەندا)یە. ئەم ژنە پۆڵاینە لەڕەشەكوژییەكەی مزگەوتی (كرایسچیرش)، كە بەهۆیەوە 50 نوێژخوێنی موسڵمان بەدەستی كەسێكی توندەڕە كوژراون، ڕۆلێكی گەورەی گێڕا لە مامەڵەكردن لەگەڵ ڕوداوەكەو نمونەیەك لەدانایی پێشكەشەكرد كە توانی بۆ جیهانی بسەلمێنێت سەرۆك وەزیرانی هەموو نیوزەلەندییەكانە بە جیاوازی دین و ڕەنگ و بیركردنەوەیانەوە.   •    "لیۆ ئەریك ڤاردگار"ی بە گەنجترین سەرۆك وەزیرانی ئێرلەندا دادەنرێت كە لە ساڵی 2018 تەمەنی 38 ساڵیدا ئەو پۆستەی وەرگرتووە، لە ساڵی 2017 بووە بە سەرۆكی پارتی (ڤان گایل) و وەزیری بەرگری، پێشتریش وەزارەتەكانی پاراستنی كۆمەڵایەتی و تەندروستی و گواستنەوەو  گەشتوگوزرار و وەرزشی (ئێرەلەندا)ی بەڕێوەبردووە.  "لیۆ ڤاردگار" یەكێكە لەو سێ سەرۆك وەزیرانەی جیهان كە بە ئاشكرا دانی بەوەداناوە هاوڕەگەزبازە، دوانەكەی تریشیان هەریەك لە (گزافییە بیسیل) سەرۆك وەزیرانی (لۆكسمبۆرگ) و (ئانا برنابیچس) سەرۆك وەزیرانی (سڕبیا)یە. •    "ئیمانوێل ماكرۆن" لە ساڵی 2017 و لەتەمەنی 39 ساڵیدا بووە بە سەرۆكی كۆماری (فەرەنسا)، لە ساڵی 1977 لە (ئەمیان) لەدایك بووە، هەشتەم سەرۆكی كۆماری پێنجەمی فەرەنسایە، ساڵی 2006 بۆ 2009 پەیوەندیكردووە بە پارتی سوۆسیالستی فەرەنسا، ساڵی 2012 جێگری ئەمینداری گشتی سەرۆكایەتی فەرەنسا بووە، پۆستی وەزارەتەكانی  ئابوری و پیشەسازی و ئابوری ژمارەیی لە حكومەتی (مانوێل فالس) وەرگرتووە. لە ساڵی 2016 پارتی (بۆ پێشەوە)ی دامەزراندووە، دوای ئەوەی لە هەڵبژاردنی مانگی ئایاری ساڵی 2017ی وڵاتەكەیدا سەركەوتنی بەدەستهێنا، بووە سەرۆك كۆماری فەرەنسا. •    "یۆری ڕاتاس" سەرۆكی پارتی میانڕەوی (ئیستۆنیا) لەساڵی 2016  كاتێك تەمەنی 37 سال بووە پۆستی سەرۆك وەزیرانی وڵاتەكەی وەرگرتووە، لەساڵی 2005 و لەتەمەنی 27 ساڵیدا بووە بە حاكمی شاری (تالین)ی پایتەخت، لە ساڵی 2007دا بووە بە جێگری سەرۆكی پەرلەمانی (ئیستۆنیا) و تا ساڵی 2016 و وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران لەو پۆستەدا ماوەتەوە. •    "جۆزێف مۆسكات" لەساڵی 2013 داو، لەتەمەنی 39 ساڵیدا پۆستی سەرۆك وەزیرانی (ماڵتا)ی وەرگرتووە و تائێستا لە پۆستەكەیدایە، بە یانزەهەمین سەرۆك وەزیرانی ماڵتا هەژماردەكرێت و، لە ساڵی 2008وە سەرۆكی پارتی كرێكارانی (ماڵتا)یە.  

 (درەو): ئایەتوڵا عەلی خامنەیی رابەری باڵای كۆماری ئیسلامی ئێران بەیانی ئەمڕۆ لەدیدارێكدا لەگەڵ پەرەستارانی وڵاتەكەی، لەبارەی رووداوەكانی دوو رۆژی رابردووی عێراقەوە وتی: •    من‌و دەوڵەت‌و گەلی ئێران بەتوندی ئیدانەی تاوانی هێرشی ئەمریكا دەكەن بۆسەر حەشدی شەعبی لە عێراق. •    حەماسەتی دژ بە ئەمریكا لە بەغدادو سەرتاسەری عێراق، كارێكی ئاساییە بۆ تاوانەكانی ئەمریكا. •    سەرۆكی ئەمریكا وتی: ئێمە وایدەبینین ئێران تێوەگلاوە لەو بابەتەدا، وەڵامی دەدەینەوە بەوەی ئەو بابەتە پەیوەندی بە ئێرانەوە نییە، پاشان پێویستە لۆژیكی بن‌و درك بە هۆكاری سەرەكی پشتی ئەو بابەتانە بكەن. •    دەبێت ئەمریكییەكان درك بەوە بكەن كە گەلانی ناوچەكە لەوانە عێراق‌و ئەفغانستان رقیان لە ئەمریكایە بەهۆی تاوانەكانییەوە، ئەم رقەش لەكاتێكەوە بۆ كاتێكی تر لە ناوچەیەك دەردەكەوێت. •    تاوانەكانی دەزگای قێزەونی "بلاك وۆتەر" لە عێراق‌و ئەفغانستان‌و كوشتنی هەزاران زاناو هاوڵاتی ئاسایی عێراقی، هۆكار ئەو رقەن كە لەدژی ئەمریكا دروستبووە. •    سەردانی بەرپرسانی ئەمریكا بۆ هەندێك لە وڵاتانی ناوچەكە بەبێ وەرگرتنی مۆڵەت لەو وڵاتە، نمونەیەكی تری سوكایەتیكردنە بە دەوڵەت‌و گەلانی ناوچەكە. •    بەپێچەوانەی هەندێكەوە كە دەڵێن جەنگ هەڵدەگیرسێت، ئێمە هەرگیر وڵات بەرەو جەنگ نابەین، بەڵام ئەگەر بیانەوێت بابەتێك بەسەر وڵاتەكەماندا بسەپێنن، بەوپەڕی هێزەوە لەبەرامبەریان دەوەستینەوە.      

درەو: گۆڤاری (ناشیونال ئینترسێت)ی ئەمریكی، پێنج ناوچەی جیهانی دەستنیشانكردووە كە ڕەنگە ببنە خاڵی سەرهەڵدانی جەنگی جیهانی سێیەم. "ڕۆبێرت فارلی" نوسەرو مامۆستا لە كولێژی دبلۆماسی و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان لە زانكۆی (كنتاكی) لەوتارێكدا كە لە گۆڤارەكە بڵاویكردۆتەوە ناوچەكانی بەمشێوەیە پۆلێن كردووە:  ئێران و ئیراسائیل   "فارلی" دەڵێت، ئێران و ئیسرائیل لەجەنگێگی كەمێك هێوردان لەسەرانسەری ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەراست، ئێران پشتیوانی لەو گروپانە دەكات كە دژی ئیسرائیلن لە (غەزەو سوریاو ناوچەكانی تر)، ئیسرائیلیش دەستناپارێزێت لە لێدانی هێزەكانی ئێران لە سوریا. ئیسرائیل هەنگاوەكانی پێكهێنانی هاوپمانێتییەكی فراوانی دژ بە ئێران لەسەر ئاستی دبلۆماسی گرتۆتەبەر، ئێرانیش بە قوڵی پەیوەندییەكانی بەهێزكردووە لەگەڵ گروپە چەكدارەكان و لایەنە ناحكومییە چالاكەكان. "فارلی" پێیوایە، زۆر قورسە باس لە سیناریۆی جەنگێكی فراوان و سەرتاسەری لەنێوان ئەم دوو وڵاتە بكەین ، هاوكات هۆشداریشدەدات لە پەنابردنی ئێران بۆ پەرەپێدانی بەرنامە ئەتۆمییەكەی یان هەوڵدانی بۆ تەمبێ‌ كردنی سعودییە، ئەوەش پاڵ بە ئیسرائیلەوە بنێت بۆ فراوانكردنی هێرشەكانی بۆسەر ئامانجە ئێرانییەكان كە ڕەنگە ناوەوەی ئێرانیش بگرێتەوە، ئەوەش كارێكە ڕەنگە كاردانەوەی فراوانی هەبێت و، هەڕەشە لەسەر بازرگانی نەوت لەجیهان دروستبكات و، ببێە هۆی دەستوەردانی ئەمریكا و ڕوسیا. توركیا    لە ساڵی ڕابردوودا ئاڵۆزییەكان لەنێوان توركیا و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا قوڵبوونەوە ، ناكۆكییەكانیش بەشێوەیەكی بەرچاوو قوڵتر بوونەوە كاتێك ئەمریكا  گلۆپی سەوزی بەشێوەیەكی چاوەڕننەكراو بۆ توركیا هەڵكرد بۆ دەستبەراگرتنی ناوچە سنورییەكانی سوریا كە ناوچەی كوردەكانەو لەلایەن ئەمریكاوە پشتیوانی دەكرێن، بەڵام هەرزوو ویلایەتە یەكگرتووەكان لەو هەڵوێستەی پەشیمانبووەوەو دەستیكرد بە هەڕەشەكردن لە توركیا و سەپاندنی سزا بەسەریدا ئەگەر هێرشەكانی ڕانەگرێت، ئەوە لەكاتێكدایە بنكەی ئاسمانی ئەنچەرلیكی توركی چەكی ئەتۆمیی ئەمریكای تێدایە. "فارلی" دەڵێت، پەیوەندییەكانی ئەمریكاو توركیا بە جۆرێك خراپ بووە، كە هەندێك ترسیان لەسەر ئایندەی  هاوپەیمانی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ)هەیە. بەڵام پێیوایە، "ڕەجەب تەیب ئەردۆغان" سەرۆكی توركیا، كە ئاماژەی بە ئەگەری داخستنی هەردوو بنكەی (ئەنچەرلیك وكوراچیك) كردووە، هەنگاو بەرەو دەستبەسەراگرتنی بۆمبە ئەتۆمییەكانی ئەو دوو بنكە نانێت، بەڵام بەریەككەوتنی بەردەوامی واشنتۆن و ئەنكەرە ڕەنگە بەرەو ڕووبەڕووبونەوەیان بەرێت، لەوكاتەشدا پێشبینی ناكرێت ڕوسیا تەنیا ڕۆڵی تەماشاكەر هەڵبژێرێت و نەیەتە ناوەوە. كشمیر       لەدەیەی ڕابردوودا ئاڵۆزییەكانی نێوان (هیند و پاكستان) لە ئاستێكی نزمدا مایەوە تا ئەو كاتەی "ناریندا مۆدی" سەرۆك وەزیرانی (هیندستان) بڕیاریدا بە هەڵوەشاندنەوەی خۆبەڕێوبەڕێتی تایبەت بەو بەشەی هەرێمی (كشمیر) كە لەلایەن(هیند)ەوە سەرپەرشتی دەكرێت، لەگەڵ گۆڕینی سیاسەتی ڕەگەزنامە لەتەواوی (هیندستان)، ئەوەش بووە هۆی دروستبونی ئاڵۆزی لەناو ئەووڵاتەو، كێشەی درێژخایەنی نێوان (نیودەلهی و ئیسلام ئابادی) جارێكی هێناوە پێشەوە. بەوتەی نوسەر، ئەو ڕێوشوێنانەی (هیند) لە (كشمیر) گرتویەتبەر كێشەو ئاڵۆزییەكان قوڵتردەكات و بەوهۆیەوە كردەوەی تیرۆرستی ڕویانداوە، ئەوەش وادەكات "مۆدی" دژ بە (پاكستان) توندتربێت و بەوهۆیەوە وڵات بخاتە بەردەم ململانێیەكی مەترسیدارتر. لێرەدا "فارلی" ئاماژە بۆ پەیوەندی بەهێزی نێوان (چین و پاكستان) و گەشەسەندنی پەیوەندییەكانی (نیودەلهی و واشنتۆن)دەكات، ئەوەش وادەكات كە كاریگەرییەكانی ئەو ململانێیە ببێتە كارەساتێكی نێودەوڵەتی.  نیمچە دورگەی كۆریا سالێك پێش ئێستا، هیواكان گەورەبوون بە سەركەوتنی گفتوگۆكانی نێوان (ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاو كۆریای باكور) بۆ كەمكردنەوەی ئاڵۆزییە بەردەوامەكانی نیمچە دورگەی كۆریا. بەڵام بۆ بەدبەختی، كێشە بنەڕەتییەكان لەهەڵوێستی ناوخۆیی هەردوو وڵات لەگەڵ لوغزێكی ستراتیجی سەیر بوونە ڕێگر لەبەردەم گەیشتن بە ڕێككەوتن. بەڵكو ئاڵۆزییەكانی نێوان هەردوو وڵات لەئێستادا گەیشتۆتەبەرزترین ئاست بە بەراورد بە پێشوتر، بەوتەی "فارلی" هەڵبژاردنەكانی ئەمریكاش زیاتر ئەم ناكۆكییەكانە قوڵتر دەكەنەوە. ئەو نوسەر پێیوایە، "دۆناڵدترەمپ" سەرۆكی ئەمریكا هەرچەندە هیوای دەخواست بگاتە ڕێككەوتن لەگەڵ كۆریای باكور و پێیوابوو كە ئەوە هاوكاری دەكات لە بردنەوەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی، ڕەنگە پەنا بۆ دەستوردانێكی توند دژی كۆریای باكور بەرێت  ئەگەر موشەكی كیشوەر بڕ یان تاقیكردنەوەی ئەتۆمی ئەنجامبدات. دەریای باشوری چین   "فارلی" دەڵێت، پەیوەندییەكانی نێوان (ویلایەتە یەكگرتووەكان و چین) گەیشتۆتە خالێكی پڕ مەترسی، وا دەردەكەوێت كە هەر ڕێككەوتنێكی بازرگانی لەنێوان هەردوو وڵات دەبێتە هۆی كەمكردنەوەی ئاڵۆزییەكان، بەڵام جێبەجێكردنی لە جێگەی گومان دەمێنێتەوە، هەردوولا پاڵنەری (كارتی) توندكردنی دبلۆماسی و ئابورییان هەیە، ئەوەش وادەكات بەردەوام  ڕووبەڕووبونەوەی سەربازی لەناوچەكانی دەریای باشوری چین یان خۆرهەڵاتی چاوەڕوان كراوبێت. نوسەر لەكۆتایی وتارەكەیدا دەڵێت، ئەگەری سەرهەڵدانی جەنگی جیهانی سێیەم لە 2020 ئەگەرێكی كەمە، هەموان چاوەڕوانی هەڵبژاردنی ئەمریكا دەكەن، لەگەڵ ئەوەشدا هەر قەیرانێك لەناوچەیەكی تایبەتەوە سەرهەڵدەدات، هەریەك لە پاكستان یان هیند یان چین و ئیسرائیل، هەروەها ئێران و توركیا و ڕوسیاش ڕەنگە هەست بەوە بكات ناچاربێت  كێشەكان قوڵتربكاتەوە، لەبەر ئەوە لەبری سەقاڵبون بە  هەڵبژاردنەكانی ئەمریكا، با چاوەكان لەسەر بەریكەوتنی ئەو وڵاتانە بن، كە ڕەنگە ببێتە چەخماخەی هەڵگیرسانی جەنگی داهاتوو. سەرچاوە: الجزیرە   

درەو میدیا: میری قەتەر پرۆژە یاسای بودجەی 2020ی وڵاتەكەی بە 58 ملیار دۆلار پەسەندكرد كەلەبری كورتهێنان زیادەی هەیە. تەمیم بن حەمەد ئال سانی میری قەتەر، پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی 2020 وڵاتەكەی پەسەندكرد، بەپێی بەیاننامەیەكی وەزارەتی دارایی قەتەر، قەبارەی داهات بە نزیكەی 58 ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت، بە پێچەوانەی زۆرێك لەوڵاتانیش لەبری كورتهێنان، بودجەی قەتەر 137 ملیۆن دۆلاری زیادەیە. وەزارەتی دارایی قەتەر ئاماژەی بەوەشكردووە، ملیارێك و 200 ملیۆن دۆلار زیادەی بودجەی ساڵی 2019 بووە.  قەتەر بەنیازە نزیكەی نیوە بودجەكەی بۆ ساڵی داهاتوو لە كۆمەڵێك پرۆژەی گەورەدا ئەنجامبدات، بە زیادەی 16% لە پرۆژەكانی ئەمساڵی.  قەتەر •    یەكێكە لەوڵاتانی كەنداو و دەكەوێتە خۆرهەڵاتی نیمچە دورگەی عەرەبی. •    پایتەختەكەی (دەوحە)یەو تەنها سنوری وشكانی لە باشورەوە لەگەڵ سعودییەدا هەیە. •    1971 سەربەخۆی بەدەستهێناوە. •    خانەوادەی ئال سانی لەناوەڕاستی سەدەی 19وە حوكمی دەكەن. •    ژمارەی كۆی دانیشتوانی قەتەر لەساڵی 2019دا (2 ملیۆن و 773هەزار) كەسە ( نێر: 2 ملیۆن و 375 هەزار) و ( مێ 736 هەزارو 305 ) كە ( 69%)ی نێرو (31%)ی مێیە، 300 هەزاری دانیشتوانی ڕەسەنی قەتەرن و (ملیۆنێك و500 هەزار)یش بیانین. •    بەیەكێك لەو دەڵەتانەی جیهان دادەنرێت كە داهاتی تاك تێیدا بەرزە. •    خاوەنی پلەی سێیەمی یەدەگی غازی سروشتییە لەجیهاندا . •    نەتەوەیەكگرتووەكان قەتەری بە پێشكەوترین وڵاتی عەرەبی ڕیزبەندكردووە لەڕووی گەشەی مرۆییەوە. •    لەگەڵ ئەو قەبارە بچوكەی  لەسەر نەخشەی جیهان هەیەتی، بەیەكێك لە دەوڵەتە كاریگەرەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دادەنرێت لەڕووی سیاسیەوە. •    ساڵی 2022 میوانداری جامی جیهانی تۆپی پێ دەكات و، بەوەش دەبێت یەكەم دەوڵەتی عەرەبی لە مێژوودا كە نازناوی میوانداریكردنی ئەو ڕوداوە جیهانییە گەورەیەی پێدەبڕێت.

درەو میدیا: بەپێی نوێترین راپۆرتی رێكخراوی شەفافییەتی نێودەوڵەتی، هۆكاری سەرەكی شەپۆلی ناڕەزاییەتییەكان لە وڵاتانی رۆژهەڵاتداگەندەڵییە لەناو دامەزراوەكانی دەوڵەت، رێكخراوەكە پشتی بەچەند راپرسیەك بەستووە كە " 66%ی هاوڵاتیان لەو وڵاتانە لە ئەدای حكومەت رازی نین بۆ روبەروبونەوەی گەندەڵی، 39%ی هاوڵاتیان پێیان وایە سەرۆك و سەرۆك وەزیران و 44%ی پەرلەمانتاران لەگەندەڵییەوە گلاون"    ناڕەزایی دژ بە گەندەڵی لەم چەند مانگەی دوایدا ملیۆنان هاوڵاتی لەخۆرهەڵاتی ناوەڕاست‌و، باكوری ئەفریكا ڕژانە سەر شەقامەكان‌و خۆپیشاندانیان دژی حكومەتەكانیان كرد، ئەم ناڕەزایەتیانە تا ئاستێكی زۆر لە شۆڕشەكانی بەهاری عەرەبی دەچێت كە دەیەیەك لەمەوبەر سەریهەڵداو، كۆتایی بە زۆرێك لە دەسەڵاتدارە سەركوتكارو گەندەڵەكان لەناوچەكە هێنا. هاوڵاتیان هاتونەتە سەر شەقامەكان بۆ دەربڕینی تووڕەیی دژ بەو گەندەڵییە بەر بڵاوەی كە كۆی ئاستەكانی ژیانی ڕۆژانەیانی گرتۆتەوە، لەبەرزترین ئاستی حكومەتەوە تا دەگاتە خزمەتگوزراییە گشتییە بنەڕەتییەكانی، كە پێشكەش بە هاوڵاتیان دەكرێت.  رێكخراوی شەفافییەتی نێودەوڵەتی پشتی بەچەند راپرسیەك بەستووە لە كەلەنێوان مانگەكانی (ئادار و ئابی) 2018 لە(باكوری ئەفریكا) و (ئاب وتشرینی یەكەمی) 2019 لە(خۆرهەڵاتی ناوەڕاست) ئەنجامدراوە، راپرسیەكان(6 )وڵاتی گرتۆتەوەو(6 هەزار و 600) كەسی سەروتەمەنی 18 ساڵ بەشدارییان كردووە، ئەو وڵاتانەی ڕاپرسییەكەی تێدا ئەنجامدراوە (لوبنان، سودان، مەغریب، ئوردن، تونس، فەلەستین). ڕێكخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی لە راپۆرتەكەیدا ئاشكرای دەكات لەو ناوچانەی ئەمساڵ خۆپیشاندانی گەورەی بەخۆیەوە بینیوە: •    لە 65% هاوڵاتیان واتە لە سێ‌ هاوڵاتی دوانیان پێیانوایە گەندەڵی بەشێوەیەكی ترسناك كەڵەكە بووە. •    تەنها 28% هاوڵاتیانی شەش وڵات لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست‌و باكوری ئەفریكا لەكارو ئەدائی حكومەتەكاتەكانیان ڕازین.    ڕاپۆرتی پێوەری گەندەڵیی جیهانی_ خۆرهەڵاتی ناوەڕاست‌و باكوری ئەفریكا ئاشكرایكردووە، زیاتر لە كەسێك لەنێو پێج كەس ساڵی ڕابردوو بەرتیلی داوە بۆ ئەوەی خزمەتگوزراییە گشتییەكانی پێبگات، لە نمونەی چاودێری تەندروستی‌و خوێندن. لە ئوردن‌و لوبنان‌و فەلەستین، زیاتر لە یەك لەسەرسێی هاوڵاتیان كە دەكاتە نزیكەی 3ملیۆن‌و 600 هەزار كەس، پەیوەندییە شەخسییەكانیان قۆستۆتەوە كە بەواستەو واستەكاری ناسراوە، بۆ بەدەستهێنانی ئەو خزمەتگوزراییانەی پێویسیتان پێیەتی.   بۆ جاری یەكەمە ڕێكخراوی شەفافییەتی نێودەوڵەتی پرسیارێكی زیادكردووە لە ڕاپرسییەكانیدا كە ئاڕاستەی هاوڵاتیانی ئوردن‌و لوبنان‌و فەلەستینی كردووە‌و، سەبارەت بە پەڵپی سێكسی ڕای وەگرتوون، كە شێوازێكە لە شێوازەكانی گەندەَلی كە سێكس لەبری پارەی نەختینە بەكاردەهێنرێت لە پرۆسەی بەرتیلدان. بە گوێرەی ڕاپۆرتەكە ئەنجامەكە شۆكهێنەر بووە، بەوپێیەی لە هەر پێنج كەس كەسێك دووچاری پەڵپ‌و ئیبتزازی سێكسی بۆتەوە كاتێك هەوڵی بەدەستهێنانی خزمەتگوزراییەكی گشتی داوە، یان كەسێك دەناسێت كە ڕووبەڕووی ئەو كارە بۆتەوە.  (دیلیا ڤیریرا ڕۆبیۆ) سەرۆكی ڕێكخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی دەڵێت" گەندەڵی بە پلەی جیاواز كاریگەری لەسەر كەسە بێدەسەڵاتەكان دروستدەكات، بێبەشیان دەكات لە بەدەستهێنانی خزمەتگوزراییە گشتییەكان بەخۆرایی‌و بەشێوەیەكی یەكسان، هاتنەسەر شەقامی هاوڵاتیانیش نیشانەی ئەوەیە، ئەو كەناڵانەی كاریان پێدەكرێت بۆ لێپرسینەوەو شەفافیەت، بەس نین".    •    44% ئەوانەی ڕایان وەرگیراوە لە ڕاپرسیییەكەدا پێیانوایە، زۆرینەی پەرلەمانتاران‌و فەرمانبەرەكانی حكومەت یان هەموویان لەگەندەڵییەوە گلاون.  •    60% هاوڵاتیانی ئەوناوچانە نیگەران‌و توڕەن لە ئاراستەی دیموكراسی لە وڵاتەكانیان. وێڕایی ئەو وێنە تاریكەی كە ئەنجامی ڕاپرسییەكەی ڕێكخراوی شەفافییەت هەڵیهێنجاوە، هێشتا نیوەی هاوڵاتیان پێیانوایە، هاوڵاتی ئاسایی دەتوانێت كاریگەری لەسەر ڕووبەڕووبونەوەی گەندەڵی دروستبكات، لەسەر حكومەتەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست‌و باكوری ئەفریكاش پێویستە بەئیرادەیەكی سیاسی ڕاستگۆیانەوە بیسەلمێنێت كە ڕووبەڕووی گەندەڵی‌و گرتنەبەری ڕێوشوێن دەبێتەوە بە ئاراستەی: •    ئەنجامدانی هەڵبژاردنی بێگەرد بۆ زامنكردنی هەڵبژارنێكی دادپەروەرو دیموكراسی. •    پشتیوانیكردنی ئەوانەی لە دژایەتی‌و ئاشكراكردنی گەندەڵی‌و كۆمەڵگەی مەدەنی‌و ڕاگەیاندن كاردەكەن. •    سنورداركردنی واستە‌و دژایەتیكردنی. •    داننان بە شێوازەكانی جیاوازەكانی گەندەڵ‌و ڕووبەڕووبونەوەی. •    بەهێزكردنی شەفافیەت‌و مافی بەدەستهێنانی زانیاری. •    جێبەجێكردنی یاسا.   دیارترین ئەنجامەكان 1/ گەندەڵی كەڵكە دەبێت.  65% بەشداربوان پێیانوایە گەندەڵی لەماوەی 12 مانگی ڕابردوو زیاتر بووە، 12% پێیانوایە گەندەڵی پاشەكشێی كردووە. 2/حكومەتەكان كەمتەرخەمن.  تەنها 28% هاوڵاتیان ڕازین لەئەدائی حكومەت، 66% هاوڵاتیان ئەدائی حكومەت لە ڕووبەڕووبونەوەی گەندەڵی بە خراپ دەزانن. 3/ پەرلەمانتارو فەرمانبەرانی حكومەت گەندەڵن. 44% ئەوكەسانەی بەشداریی ڕاپرسییەكەیان كردووە پێیانوایە زۆرینەی یان سەرجەم پەرلەمانتاران‌و فەرمانبەرانی حكومەت تێوەگلاون لەگەندەڵی. 4/ بەرتیلدان كارێكی ئاساییە. ساڵی ڕابردوو لەهەر پێنج كەس، كەسێك بەرتیلیداوە بۆ بەدەستهێنانی خزمەتگوزرای گشتی‌و یەك لەسەرسێی هاوڵاتیانیش لەڕێی واستەوەكارەكانیان راپەڕاندووە.  5/ ئیبتزازی سێكسی لە ئوردن‌و لوبنان‌و فەلەستین كێشەیە. لەپێنج كەس، كەسێك ڕووبەڕووی پەڵپ‌و ئیبتزازی سێكسی بۆتەوە بۆ بەدەستهێنانی خزمەتگوزراری گشتی، یان كەسێك دەناسێت كە ڕووبەڕووی بۆتەوە. 6/نەبونی بێگەردیی سیاسی لە هەڵبژاردنەكان. لە سێ‌ كەس، كەسێك بەریتلی خراوەتە بەردەم لە ئوردن‌و لوبنان‌و فەلەستین بۆ كڕینی دەنگەكەی. 7/ هاوڵاتیان دەتوانن كاریگەرییان لەسەر قەلاچۆكردنی گەندەڵی هەبێت. وێڕای بوونی مەترسی لە تۆڵەكردنەوە، لەنێوان دوو هاڵاوتیدا یەكێكیان پێیوایە هاوڵاتیان بە گشتی دەتوانن كاریگەرییان لەسەر قەلاچۆكردنی گەندەڵی هەبێت.  ڕێژەی گەندەڵی لە بەرزبونەوەدایە •    65% هاوڵاتیان پێیانوایە لە 12 مانگی ڕابردوودا گەندەڵی زیادیكردووە. •    12% هاوڵاتیان پێیانوایە گەندەڵی پاشەكشێی كردووە. •    19% هاوڵاتیان پێیانوایە ئاستی گەندەڵی وەك خۆی ماوەتەوە. حكومەتەكان كەمتەرخەمن •    66% هاوڵاتیان پێیانوایە حكومەتەكانیان لە بواری ڕووبەڕووبونەوەی گەندەڵیدا لاوازن. •    28% هاوڵاتیان پێیانوایە حكومەتەكانیان لەو بوارەدا باشە. گەندەڵی بەپێی دامەزراوەكان •    44% هاوڵاوتیان ئەندامانی پەرلەمان بەگەندەڵ دەزانن. •    44% هاوڵاتیان فەرمانبەرانی حكومەت بەگەندەڵ دەزانن. •    39% هاوڵاتیان سەرۆك‌و سەرۆك وەزیران‌و فەرمانبەرانی نوسینگەكانیان بەگەندەڵ دەزانن. •    37% بەڕێوەبەری كارەكان بەگەندەڵ دەزانن. •    35% هاوڵاتیان فەرمانبەركانی حكومەت لەسەر ئاستی لۆكاڵیی بەگەندەڵ دەزانن. •    35% هاوڵاتیان ئەوكەسانەی لەبواری بانكی كار دەكەن بە گەندەڵ دەزانن. •    32% هاوڵاتیان پۆلیس بەگەندەڵ دەزانن. •    28% هاوڵاتیان ڕێكخراوە ناحكومییەكان بەگەندەڵ دەزانن. •    27% هاوڵاتیان دادوەران‌و فەرمانبەرانی دادگا بە گەندەڵ دەزانن. •    23% هاوڵاتیان سەركردە ئاینییەكان بە گەندەڵ دەزانن. ڕیكخراوی شەفافیەتی  •    لە ساڵی 1993 دامەزراوە •    لقی لە 100 وڵاتی جیهان هەیە  •    بارەگاكەی لە شاری بەرلینی ئەڵمانیایە •    ساڵانە راپۆرتی خۆی بڵاودەكاتەوە سەبارەت بە گەندەڵی  

(درەو میدیا): ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریكا  دەنگی (230) بەڵێ لەبەرامبەر ( 197) دەنگی نەخێر، دۆسیەی لێپرسینەوەی لەگەڵ دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی وڵات پەسەندكرد، بەمەش دەرگای لەبەردەم ئەنجومەنی پیران كردەوە پرسی سەندنەوەی متمانە لە ترەمپ بخاتە دەنگدانەوە. ترەمپ بوو بە سێیەمین سەرۆك لە مێژووی ئەمریكادا كە روبەڕووی تۆمەتی فەرمی و دادگایكردن دەبێتەوە بۆ لە كارخستنی لە پۆستی سەرۆكایەتی وڵات. لەبارەی تۆمەتەكانەوە ؟ ترەمپ روبەڕووی دوو تۆمەت كراوتەوە، تۆمەتی یەكەم خراپ بەكارهینانی دەسەڵاتە، لەم كەیسەدا ترەمپ تۆمەتبار دەكرێت بەوەی كۆمەكی سەربازی ئەمریكای بۆ ئۆكرانیا بەبەهای (٤۰۰ ملیۆن) دۆلار راگرتووە، ئەمەش لەپێناو ئەوەی ڤۆلۆدیمیر زیلیسنكی سەرۆكی ئەو وڵاتە ناچار بكات دۆسیەی لێكۆڵینەوە لە گەندەڵی جۆزیف بایدن جێگری پێشووی سەرۆكی ئەمریكا بكاتەوە، بایدن ركابەری ترەمپەو خۆی بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی سەرۆكایەتی ئەمریكا كاندید كردووە، دەوترێت ترەمپ دەیەوێت لەم رێگەیەوە ناوبانگی بایدن بزڕێنێت. ترەمپ و لایەنگرانی دەڵێن جۆزیف بایدن كاتێك جێگری سەرۆكی ئەمریكا بووە، دەسەڵاتدارانی ئۆكرانیای هانداوە بۆ ئەوەی داواكاری گشتی وڵاتەكەیان لە كارەكەی دوربخەنەوە، ئەمەش لەپێناو ئەوەی لێكۆڵینەوە لە گەندەڵییەكانی كۆمپانیای غازی ئۆكرانیا نەكرێت كە كۆڕەكەی بایدن (هانتەر بایدن) ئەندامی ئەنجومەنی بەڕێوەبردنی ئەو كۆمپانیایەیە، ترەمپ و كۆمارییەكان تائێستا لەمبارەیەوە بەڵگەی روونیان نەخستوەتەڕوو. لەسەر ئەم كەیسە كە ناوی لێنراوە خراپ بەكارهێنانی دەسەڵات، ئەنجومەنی نوێنەران كە دیموكراتییەكان زۆرینەن تێیدا، بەزۆرینەی (۲۳۰) بڕیاری تۆمەتباركردنەكەی پەسەند كرد. تۆمەتی دووەم كە روبەڕووی ترەمپ كراوەتەوە، بریتییە لە دروستكردنی كێشە بۆ كارەكانی كۆنگرێس، ئەمەش لەڕێگەی رێگریكردن لە ئامادەبوونی یاریدەدەرەكانی لەبەردەم كۆنگرێس و وەرگرتنی وتە لێییان لەبارەی ئەو بابەتانەی كە كۆنگرێس ویستویەتی تێیاندا لێپرسینەوە لە سەرۆك بكات، لەم كەیسەشدا ئەنجومەنی نوێنەران بە دەنگی (۲۲۹) كەس بڕیارەكەی پەسەندكرد. ترەمپ لە یەكەم كاردانەوەدا لە یەكەم كاردانەوەدا دۆناڵد ترەمپ لە لێدوانێكدا رایگەیاند، كۆمارییەكان لە كۆنگرێس یەكگرتووبوون و كەسیان دەنگیان لەسەر بڕیاری تۆمەتباركردنم نەدا، بەڵام دیموكراتەكان سێ كەسیان پشتیوانیان لە ئەو كردووە. لە تویتێكیشدا ئاماژەی بەوە كردووە" ئەم دادگاییكردنەی كۆنگرێس نادەستوریە و خۆكوژیەكی سیاسیە" سەرۆك چۆن لادەبرێت ؟ پێشبینی دەكرێت مانگی داهاتوو ترەمپ لە ئەنجومەنی پیران روبەڕووی دادگا بكرێتەوە، بەڵام ساغكردنەوەی تۆمەتەكان لەسەری و دواجاریش دورخستنەوەی لە پۆستی سەرۆكی ئەمریكا پێویستی بە دەنگی رەزامەندی (دوو لەسەر سێ)ی ئەندامانی ئەنجومەنی پیران هەیە، كە لایەنگرانی ترەمپ لە پارتی كۆمارییەكان زۆرینەن تێیدا. ستیفانی گریشام،وتەبێژی كۆشكی سپی لەبەرامبەر بڕیارەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانی رایگەیاند" كۆماریەكان لە ئەنجومەنی پیران بێتاوانی سەرۆك دەسەلمێنن"  

درەو میدیا:  لەگەڵ نزیكبونەوەی ئاهەنگەكانی سەرساڵ نرخی گرتنی ژوورێك لە هۆتێلەكانی شاری دوبەی ئاستی پێوانەیی تۆماردەكات، بەجۆرێك نرخی شەوێك مانەوە لە یەكێك هۆتێلەكانی شاری دوبەی بۆ سەری ساڵ گەیشتۆتە 109 هەزار درهەم، كە دەكاتە 30هەزار دۆلار ئەمریكی، ئەوەش لەكاتێكدا داواكاری لەسەر گرتنی هۆتێل لە ئیمارەتی دوبەی كە جمەی دێت لەگەشتیار بەردەوام لەبەرزبونەوەدایە. نرخی مانەوە بۆ شەوی سەری ساڵ لە ژووری سەرۆكایەتی هۆتێلەكانی (كەناری جمیرا)  24 هەزارو  500 دۆلاری تێپەڕاندووە، نرخی مانەوەش لە هۆتێلە پێنج ئەستێرەكان لەنێوان 4 بۆ 7 هەزار و 600 درهەم دایە.  بەوتەی بەرپرسی هۆتێلەكان زۆرینەی ئەوانەی ڕوودەكەنە هۆتێلەكانی دوبەی گەشتیارن، ئیمارەتی دوبەی بە دیارترین‌و بەناوبانگترین شوێنە گەشتیارییەكان دادەنرێت بۆ بەڕێوەچوونی ئاهەنگەكانی سەرساڵ لەسەر ئاستی جیهان. ژمارەی ژووری هۆتێلەكان لە شاری دوبەی لە كۆتایی مانگی تشرینی یەكەمی ئەمساڵ بە ڕێژەیەكی بەرچاو زیادیكردووە، بەجۆرێك گەیشتووەتە 122 هەزارو 185 ژوور، لەكاتێكدا ساڵی ڕابردوو لە هەمانكاتدا 113 هەزارو 509 ژوور بووە، كە بەڕێژەی 7.64% زیادیكردووە.     بەگوێرەی فەرمانگەی گەشتوگوزراو بە بازاڕكردنی بازرگانی لە دوبەی (دوبەی بۆ گەشتوگوزار): هۆتێلەكانی دوبەی  لەمانگی ئابی ئەمساڵدا پێشوازییان لە ملیۆنێك‌و 270 هەزار سەردانیكەری وڵاتان كردووە، لەسەرەتای ئەمساڵیشەوە 10 ملیۆن‌و 850 هەزار سەردانیكەری وڵاتان لە هۆتێلەكانی دوبەی ماونەتەوە.  

درەو میدیا: لە خۆپیشاندانەكانی ئەم دواییەی شارەكانی ئێراندا(1360) كەس كوژراون و نزیكەی (10 هەزار) كەسیش دەستگیركراون، قەبارەی زیانی خۆپیشاندانەكان  بە نزیكەی( 2000 ملیار )تومەنی ئیرانی مەزەندە دەكرێت. بەپێی ڕاپۆرتێكی  "سەنتەری ئابان بۆ لێكۆڵینەوەی ستراتیجی ئەمنی" كە نزیكە لە جوڵانەوەی پادشایەتی ئێرانی، لە خۆپیشاندانەكانی ئەم دواییەی ئێراندا كە لە ( 974) شارو شارۆچكەی ئێران بەڕێوەچوو لە ( 15 بۆ 22ی نۆڤەمبەری) رابردوو كە نزیكەی ( 650 -900 هەزار) كەس بەشدارییان تێداكرد:  - 9400 كەس دەستگیركراون.  - 1360 كەس كوژران.   -45 ناوەندی بازرگانی و- 12 خانو و 921 لقی بانكیی و 160 ویستگەی سوتەمەنی سوتێنراون. -1385 ئامێری بانكیی و 65295 تابلۆی هاتوچۆ شكێنراون.  -130 نوسینگەی نوێنەرایەتی مورشیدی ئەنجومەن و زانایان و ئیمامی جومعە سوتێنراون.   -48 بارەگای سەربازی و هێزی ئەمنی بەسیج و سوپای پاسداران سوتێنراون.  -8 مزگەوت و حسێنیە و تەكییە و 560 ئۆتۆمبیلی بچوك و 430 ئۆتۆمبیلی حكومی و 130 ئۆتۆمبێلی تایبەت و 28 ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر 390 ماتۆڕ سكیل و 1432 خاڵی پشكنین سوتێنراون.  -قەبارەی زیانی خۆپیشاندانەكان  بە 1300 ملیار بۆ 2000 ملیار تومەنی ئیرانی مەزەندە دەكرێت.  

درەو میدیا:  ئەحمەد داودئۆغلو سەرۆك وەزیرانی پێشوتری توركیا پارتی( ئاییندە)ی راگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد" وەرچارخانێكی سیاسیی گەورە لە توركیا ئەنجامدەدەین و مۆدێلێكی نوێی سیاسی پەیڕەو دەكەین " لە مەراسیمی راگەیاندنی پارتە نوێیەكەیدا داودئۆغڵۆ رونیكردەوە" بەپشتبەستن بە ئەزمونەكانی رابردو كاری نوێ دەكەین و هیوای داهاتوتان پێ دەدەین، نەهاتوین بێدەنگ بین و سكاڵا بكەین، هاتوین بتوانین كارێكی ناوازە ئەنجام بدەین و بە زەردەخەنەوە سیاسەت بكەین نەك بە رق و توندوتیژی" داود ئۆغڵۆ لەبەردەم پارتە نوێیەكەیدا رایگەیاند" دەوڵەت موڵكی هەمو ئاین و پێكهاتەكانە بە یەكسانی، هیچ جیاوازییەك ناكرێت لەنێو رێكخراوێكی ئاینی و رێكخراوێكی سیكۆلار، لەناوخۆ و دەرەوەشدا درێژە بە بەرەنگاربونەوەی تیرۆر دەدەین، رێگە نادەین هەمو بودجەی توركیا تەنها و تەنها لە روبەڕوبونەوەی تیرۆردا بێت، بەڵكو كەرتەكانی دیكەی وەك تەندروستی و پەروەردە دەبێتە یەكێك لە ئەركەكانیان و كاەی لەسەر دەكەن، رێگە بە گەنجەكان دەدرێت زیاتر ئازادبن و كاری جددیش لە پێناو خێزانەكان لە توركیا دەكەین كە ئێستا بە هۆی سیاسەتی خراپەوە لە ژێر هەڕەشەدان"  

درەو میدیا:  لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی بەریتانیا پارتی پارێزگاران زۆرینەی رەهای دەنگەكانی بەدەستهێنا(368) كورسی بەرێژەی ( 56.6%) و چونە دەرەوەی بەریتانیای لە یەكێتی ئەوروپا بەتەواوی مسۆگەركرد.  لە هەڵبژاردنی پێشوو پارتی پارێزگاران ( 317) كورسی هەبوو بەڵام لەم هەڵبژاردنەدا ژمارەی كورسیەكانی بەرزكردەوە بۆ (368) واتا ( 51) كورسی زیادیكردووە بەرێژەی ( 14%)  لەبەرامبەردا كورسیەكانی پارتی كاری بەریتانی لە ( 262) كورسیەوە بۆ ( 191) كورسی كەمیكردووە، واتا ( 71) كورسی كەمیكردووە بەرێژەی ( 27%). - پارتی پارێزگاران (بۆریس جۆنسن) 368 كورسی  - پارتی كار (جێرمی كۆربین) 191 كورسی  - پارتی نیشتمانی سكۆتلەندی 55 كورسی  - پارتەكانی دیكە 22 كورسی  - پارتی لیبراڵ دیموكراتیك 13 كورسی  - پارتی سەوز 1 كورسی  - پارتی برێكزت 0 كورسی  - ژمارەی كورسی پێویست بۆ پێكهێنانی حكومەت 325 كورسی - ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمان 650 كورسی بۆ پێكهێنانی حكومەت ( 50 +1) پێویستە واتا ( 325) كورسی، لەم هەڵبژاردنەدا پارتی پارێزگاران ( 368) كورسی بەدەستهێناوەو بەتەنها دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت.  لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی بەریتانیا، دوو كورد سەركەوتنیان بەدەستهێنا ئەوانیش: - نەدیم زەهاوی، لەسەر لیستی پارتی پارێزگاران  فریاڵ كلارك، لەسەر لیستی پارتی كار