.jpg)
درەو: بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ (IRAQ OIL REPORT) دەڵێت: حكومه‌تی هه‌رێم پلانی هه‌بوو كه بۆرییه‌كی نوێی غازی سروشتی رابكێشێت به‌مه‌به‌ستی دابینكردنی وزه‌ی زیاتر بۆ وێستگه‌كانی وزه‌ی ژێر ده‌سه‌ڵاتی یه‌كێتی و پارتی و ئه‌شكرا ئه‌م بۆرییه له داهاتوودا به‌كاربهێنرێت بۆ هه‌نارده‌كردنی غازی سروشتی بۆ وڵاتی توركیا. ئه‌م پرۆژیه ده‌ستكرا به جێبه‌جێكردنی و ته‌نده‌ره‌كه‌ی درا به گروپی كۆمپانیاكانی (كار) كه نزیكه له پارتی دیموكراتی كوردستان، به‌ڵام هێزه ئه‌منییه‌كانی سه‌ربه یه‌كێیتی نیشتمانیی كوردستان رێگربوون له جێبه‌جێكردنی ئه‌م پرۆژه‌یه و به‌و هۆیه‌وه پرۆژه‌كه بووه هه‌ڵمی سه‌رئاو. بافڵ تاڵه‌بانی، له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا دووپاتیده‌كاته‌وه، "ئه‌و به‌شێوه‌یه‌كی شه‌خسی رێگر بووه له جێبه‌جێكردنی ئه‌و پرۆژیه، چونكه ئه‌و پێیوایه گرێبه‌سته‌كه پێشكه‌شكراوه به كار گروپ و نه ته‌نده‌رێك له ئارادا بووه نه پرۆسه‌یه‌ك بۆ راگه‌یاندنی ئه‌و ته‌نده‌ره". دەقی چاوپێكەوتنەكە: بافڵ تاڵه‌بانى سه‌رۆكى یه‌كێتى باس له تێكچوونى هاوكێشه سیاسییه‌كان له‌ناو كوردستان و كاریگه‌رییه‌كه‌یان له‌سه‌ر گه‌شه‌سه‌ندنى كه‌رتى غاز و دانوستانه‌كان ده‌كات له‌گه‌ڵ به‌غدا له‌سه‌ر سێكته‌رى نه‌وت. به‌غدا - كه‌من ژماره‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه هاوشێوه‌ى بافڵ تاڵه‌بانى، سه‌رۆكى یه‌كێتى گرنگن بۆ گه‌شه‌سه‌ندنى سێكته‌رى غاز، چونكه ئه‌و سه‌رۆكه له پارێزگاى سلێمانى ده‌سه‌ڵاتداره كه زۆرینه‌ى كێڵگه غازییه‌كانى تێدا هه‌ڵكه‌وتوون. هاوكات بافڵ تاڵه‌بانى له ئێستادا چه‌قى ململانێ سیاسییه‌كانى نێوان یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان و پارتى دیموكراتى كوردستانه. ئه‌مه به زانینى ئه‌و راستییه‌ى كه حزبه‌كه‌ى ماوه‌یه‌كى دورودرێژه هاوبه‌شى حكومه‌تى هه‌رێمه. تێكچوونى په‌یوه‌ندییه‌كانیشان له‌كاتێكدایه كه گرژییه‌كانى نێوان هه‌ولێر و به‌غدا مه‌ترسییه‌كى هه‌میشه‌یی دروستكردووه له‌سه‌ر به‌رده‌وامیدان به كۆنترۆڵكردنى كه‌رتى نه‌وت و غازه له‌لایه‌ن حكومه‌تى هه‌رێمه‌وه. له چاوپێكه‌وتنێكدا كه له ماڵى جه‌لال تاڵه‌بانى، سه‌رۆككۆمارى پێشووترى عێراق له به‌غدا ئه‌نجامدراوه بافڵ تاڵه‌بانى كوڕه گه‌وره‌ى ئه‌و سه‌رۆكه و سه‌رۆكى ئێستاى یه‌كێتى ره‌خنه له پارتى دیموكراتى كوردستان ده‌گرێت كه به‌شه بودجه‌ى پارێزگاى سلێمانى گلداوه‌ته‌وه و ره‌وانه‌ى ناكات، ده‌ڵێت: "حكومه‌تى ئێستاى هه‌رێمى كوردستان زۆر به سیاسى كراوه" و ئاماژه به‌وه‌شده‌كات، "دوو ئیداره‌ییه‌كى زه‌ق هه‌یه، چونكه پێیانوایه ده‌بێت سلێمانى خۆى خۆى به‌ڕێوه‌ببات". له‌درێژه‌ى كاره‌كانیدا حكومه‌تى هه‌رێم پلانى هه‌بوو كه بۆرییه‌كى نوێى غازى سروشتى رابكێشێت به‌مه‌به‌ستى دابینكردنى وزه‌ى زیاتر بۆ وێستگه‌كانى وزه‌ى ژێر ده‌سه‌ڵاتى یه‌كێتى و پارتى و ئه‌شكرا ئه‌م بۆرییه له داهاتوودا به‌كاربهێنرێت بۆ هه‌نارده‌كردنى غازى سروشتى بۆ وڵاتى توركیا. ئه‌م پرۆژیه ده‌ستكرا به جێبه‌جێكردنى و ته‌نده‌ره‌كه‌ى درا به گروپى كۆمپانیاكانى (كار) كه نزیكه له پارتى دیموكراتى كوردستان، به‌ڵام هێزه ئه‌منییه‌كانى سه‌ربه یه‌كێیتى نیشتمانیى كوردستان رێگربوون له جێبه‌جێكردنى ئه‌م پرۆژه‌یه و به‌و هۆیه‌وه پرۆژه‌كه بووه هه‌ڵمى سه‌رئاو. بافڵ تاڵه‌بانى، له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا دووپاتیده‌كاته‌وه، "ئه‌و به‌شێوه‌یه‌كى شه‌خسى رێگر بووه له جێبه‌جێكردنى ئه‌و پرۆژیه، چونكه ئه‌و پێیوایه گرێبه‌سته‌كه پێشكه‌شكراوه به كار گروپ و نه ته‌نده‌رێك له ئارادا بووه نه پرۆسه‌یه‌ك بۆ راگه‌یاندنى ئه‌و ته‌نده‌ره". به وته‌ى بافڵ تاڵه‌بانى، "كار گروپ ئه‌م گرێبه‌سته‌ى نه‌بردووه‌ته‌وه، به‌ڵكو پێیبه‌خشراوه. ئه‌مه‌ش بێڕێزییه به خه‌ڵكى كوردستان و عێراقیش". سه‌رۆكى یه‌كێتى له‌باره‌ى كه‌رتى نه‌وت و غازه‌وه ده‌ڵێت: "ویستى ئه‌وه‌ى هه‌یه ببێت به به‌شێك له‌و بڕیاره ستراتیجیانه‌ى كه له‌سه‌ر كه‌رتى وزه ده‌درێن، به‌ڵام پارتى دیموكراتى كوردستان ئه‌و پرۆسه‌یه‌ى كردووه‌ته‌وه پرۆسه‌یه‌كى چه‌قبه‌ستوو. نه‌بوون به هاوبه‌ش له‌م پرۆسه‌یه‌دا وایكردووه كه هاوبه‌شیكردن له‌گه‌ڵ به‌غدا رۆژبه‌رۆژ سه‌رنجڕاكێشتر بێت". بافڵ تاڵه‌بانى ده‌شڵێت: "من تێناگه‌م نه‌بوونى ویستى رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ به‌غدا بۆ چى ده‌گه‌ڕێته‌وه؟! ته‌نیا به‌سره هه‌زار جار له هه‌رێمى كوردستان ده‌وڵه‌مه‌ند تره! ئه‌گه‌ر سه‌رۆك وه‌زیرانى عێراق بێت بۆ لاى من و بڵێت: سڵاو، بافڵ تاڵه‌بانى، ده‌ورییه بچووكه‌كه‌ى خۆت بخه سه‌ر ئه‌م مێزه و ببه به به‌شێك له‌م مێزه گه‌وره‌یه و له‌نێویشیدا پشكت ده‌بێت له به‌سره، وه‌ك هه‌لێكى زێڕین سه‌یرى ده‌كه‌م"! لیزێ پۆرته‌ر: پێش هه‌مووشتێك ئه‌مه‌وێت ده‌رباره‌ى په‌یوه‌ندییه‌كانى یه‌كێتى و پارتى پرسیارت لێبكه‌م كه به‌م دواییه تۆزێك گرژییان پێوه‌دیاره؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ.... لیزێ پۆرته‌ر: چۆن په‌یوه‌ندییه‌كانتان گه‌یشتنه ئه‌م قۆناغه؟ چۆن گه‌یشتن به‌و شوێنه‌ى كه ئێستا تێیدان؟ بافڵ تاڵه‌بانى: تۆ ده‌زانیت، ئێمه و پارتى له‌ڕووى مێژووییه‌وه دوو حزبى جیاوازین، كه‌واته دوو ئامانجى جیاوازمان هه‌یه، دیدگامان جیاوازه، ئایدۆلۆژیامان جیاوازه و ته‌نانه‌ت پێكهاته‌ى حزبه‌كانیشمان زۆر لێكچوو نین! ئه‌وه‌شى كه ده‌یبینین ئێستا بریتیه له تێكچونى په‌یوه‌ندییه‌كان و چه‌ند شێوازێكى جیاوازى كاردانه‌وه له پارتى دیموكراتى كوردستان، ئه‌گه‌ر بمه‌وێت راستگۆشبم له‌گه‌ڵت نازانم سه‌رچاوه ئه‌م جۆره ره‌فتاركردنه چییه؟! به‌ڵام راستییه‌كه ئه‌وه‌یه، من وابیرده‌كه‌مه‌وه كه ئێمه لاى خۆمانه‌وه وه‌ك یه‌كێتى هه‌وڵى ته‌واوه‌تیماندا له‌گه‌ڵ پارتى. دواى ئه‌و كێشانه‌ى كه له یه‌كێتى تووشمانبوو، به‌رنامه‌یه‌كى باشمان هه‌بوو بۆ په‌ره‌دان به په‌یوه‌ندییه‌كانمان، بۆ نمونه، ته‌نیا ساڵى رابردوو، چه‌ندین جار مه‌كته‌بى سیاسییه‌كه‌مانم ناردووه بۆ كۆبوونه‌وه له‌گه‌ڵ مه‌كته‌بى سیاسیه‌كه‌یان، له به‌رامبه‌ردا ئه‌وان ته‌نیا جارێك یان دوو جار مه‌كته‌بى سیاسیه‌كه‌یان ناردووه بۆ سلێمانى. ئه‌وه‌شى په‌یوه‌ندیی به خۆمه‌وه هه‌یه، ته‌نیا ساڵى رابردوو 15 بۆ 16 جار كاك مه‌سعودم بینیوه، له به‌رامبه‌ریشدا وه‌ك دیاره سه‌ردانكردنه‌وه له كاك مه‌سعود نابینین! چه‌ند جارێك سه‌ردانى كاك نێچیرڤانم كردووه! چه‌ند جارێك سه‌ردانى كاك مه‌سرورم كردووه! به‌ڵام كاردانه‌وه‌یه‌كى ئه‌وتۆم نه‌بینی له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مانه‌دا. من پێموایه كێشه‌كه له گۆڕانى حكومه‌ته‌وه ده‌ستیپێكرد، لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته مه‌سرور.... بافڵ تاڵه‌بانى: حكومه‌ته‌كه‌ى مه‌سرور بارزانى، نه‌وه‌ك مه‌سرور خۆى. با ئه‌مه روونبكه‌مه‌وه، من به دیاریكراوى مه‌به‌ستم مه‌سرور بارزانى نییه. ئه‌م حكومه‌ته زۆر جیاوازه له‌و حكومه‌تانه‌ى كه پێشتر بینیومانن و هه‌بوون. ئه‌م حكومه‌ته به سیاسى كراوه. ئه‌مه‌ش كاریگه‌رییه‌كه‌ى باش نییه. دوێنێ به رێكه‌وت چاوم به یه‌كێك له وه‌زیره‌كانم كه‌وت، پێى وتم: "كاتێك كه به‌ڕێوه‌به‌رى گشتى بووم زۆر خۆزگه‌ى ئه‌وه‌م ده‌خواست ببمه وه‌زیر. ئێستا له‌م كابینه‌یه‌دا وه‌زیرم، به‌ڵام خۆزگه ئه‌خوازم نه‌بوومایه"! ئه‌مه هه‌مووى به‌هۆى زیاد له‌پێویست به سیاسیكردنى ئه‌م حكومه‌ته و به ناوه‌ندیكردنى هه‌موو شتێكه‌وه‌یه له‌نێو ئه‌م حكومه‌ته‌دا. ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێیته‌وه بۆ ساڵه‌كانى پێشووتر ئه‌وه به‌ته‌واوه‌تى پێچه‌وانه بوو. سیستمێكى نا ناوه‌ندى هه‌بوو، پارێزگاكان كێبڕكێیان ده‌كرد له جێبه‌جێكردنى پرۆژه و گه‌شه‌سه‌ندندا و چێژیان ده‌بینى له گه‌شه‌سه‌ندنى ئابوورى. ئه‌و ساڵانه ساڵى زێڕین بوون. ئێستاش پێچه‌وانه‌كه‌ى رووده‌دات! له‌به‌ر ئه‌وه پێموایه، حكومه‌ت به سیاسى كراوه. ئێستاش واده‌رده‌كه‌وێت كه كاتى نه‌مابێت بۆ ئه‌نجامدانى هیچ شتێك! به‌ته‌واوه‌تى هیچ شتێك! بۆ ئه‌نجامدانى خزمه‌تگوزارى! بۆ ئه‌نجامدانى چاكسازى. مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه چوار ساڵى ته‌مه‌نى خۆى ته‌واو كردووه ئه‌م كابینه‌یه. حكومه‌تى كاربه‌ڕێكه‌ره ئێستا. ئێمه وه‌ك یه‌كێتى ئێستاش پۆستمان هه‌یه كه پڕنه‌كراوه‌ته‌وه! ئه‌م پۆستانه ده‌بوو له سه‌ره‌تاى پێكهێنانى حكومه‌ته‌وه پڕبكرێنه‌وه، به‌ڵام تا ئێستاش نه‌مانتوانیوه پڕیبكه‌ینه‌وه! هه‌مانشت بۆ گۆڕانیش دروسته، نامه‌وێت له‌برى ئه‌وان قسه بكه‌م، به‌ڵام پێموایه كه دۆخه‌كه بۆ ئه‌وانیش هه‌مانشته. له راستیدا، وه‌ك ئه‌وه وایه دیوارێك له‌نێوان ئێمه و سه‌رۆكوه‌زیراندا هه‌بێت. ده‌مانه‌وێت به‌ڕێوه‌به‌رێكى گشتى بگۆڕین ناتوانین! ده‌مانه‌وێت جێگرێكى وه‌زیر بگۆڕێن ناتوانین! وه‌زیرێك ده‌یه‌وێت ده‌ستله‌كاربكێشێته‌وه ناتوانێت! ئه‌مه هه‌مووى زۆر زۆر قورسه! جیاوازییه‌كى گه‌وره له‌نێوان ئه‌و دۆخه‌ى له سلێمانى هه‌یه و ئه‌وه‌ى له هه‌ولێر هه‌یه!چه‌ندان پرۆژه له هه‌ولێر هه‌یه، به‌ڵام سه‌رجه‌م پرۆژه‌كان له سلێمانى وه‌ستاون! چه‌ندین كۆمپانیا سلێمانیان به‌جێهێشتووه، به‌ڵام له هه‌ولێر وانییه! جیاوازى گه‌وره هه‌یه له‌نێوان ئه‌م دوو شاره‌دا له دابه‌شكارى بودجه، ناردنى ده‌رمان بۆ نه‌خۆشخانه‌كان، پاره‌ى ده‌رماڵه‌ى خوێندكاران، پاره‌ى مووچه‌خۆران، خزمه‌تگوزارى پێشمه‌رگه، نه‌سریه‌ى پێشمه‌رگه و شایسته‌كانى تریش. له‌راستیدا ئه‌مه دوو ئیداره‌ییه‌كى واقیعیه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى سلێمانى خۆى پاره‌ى خۆى دابینده‌كات و ناوچه‌كانى تریش وادانراوه كه پاره‌ى ناوچه‌كانى تر دابینبكه‌ن. من كه‌سێكى شاره‌زایی دارایی نیم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك، به‌ڵام حه‌زم له‌وه‌یه به‌شێوه‌یه‌كى لۆژیكى بیربكه‌مه‌وه. واچاوه‌ڕوانده‌كرێت ئێمه له‌گه‌ڵ ئه‌م لایه‌نه ركابه‌رى بكه‌ین، به‌ڵام هیچ رێگه‌یه‌ك نییه كه ئێمه بتوانین ئه‌مه بكه‌ین. ئێمه سنوورمان ته‌نیا له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه. چه‌ند خاڵێكى سنووریمان له‌گه‌ڵ ئه‌و وڵاته هه‌یه، به‌ڵام له كۆتایدا ئه‌مه واتاى ئه‌وه‌یه ئێمه سنوورمان ته‌نیا له‌گه‌ڵ یه‌ك وڵات هه‌یه. لیزێ پۆرته‌ر: په‌روێزخان یان باشماخ؟ بافڵ تاڵه‌بانى: هه‌ردووكیان، به‌ڵام ئه‌مه یه‌ك سنووره. په‌روێزخان و باشماخ زیانى زۆریان لێدراوه، به‌هۆى مه‌رزى مونزیرییه‌وه، چه‌ندین قاچاخى له مونزیرییه‌وه ده‌كرێت، ئه‌مه سه‌ره‌ڕاى ئه‌و هه‌موو بازرگانییه‌ى كه لێوه‌ى ده‌كرێت. له‌لایه‌كى تریشه‌وه، حاجى ئۆمه‌ران هه‌یه له سنوورى پارتییه‌وه و رێككه‌وتنێكى نوێشیان هه‌یه بۆ هه‌نارده‌ى كه‌لوپه‌ل (رێككه‌وتنێكى نوێى ترانزێت) له‌و ده‌روازه‌یه‌وه. به‌م هۆیه‌وه، هه‌رچى بازرگانى هه‌یه ده‌ڕوات بۆ ئه‌وێ. له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش هه‌ندێك خه‌ڵك هه‌ن له‌نێو حكومه‌ت كه له‌كاتى خۆیدا رێگه‌ناده‌ن كه له سنووره‌كانى ئێمه‌وه بازرگانى بكرێت. له‌ولاشه‌وه هه‌روا له‌خۆوه كه‌سێك هه‌ڵده‌تۆقێت و به‌و كه‌سانه ده‌ڵێت كه له‌كاتى خۆیدا كاریان بۆ نه‌كراوه: "ئه‌گه‌ر ده‌تانه‌وێت بازرگانى بكه‌ن ده‌توانن بێن له حاجى ئۆمه‌رانه‌وه بكه‌ن"! له‌به‌ر ئه‌وه‌یه كه ئه‌م خاڵه سنوورییانه له ئێستادا زیانى گه‌وره‌یان لێدراوه. با واده‌بنێن كه وانییه، زۆر به‌باشى كاره‌كانى خۆیان ده‌كه‌ن ئه‌م سنوورانه و هه‌موو شتێكیش باشه! به‌ڵام هێشتاش ناتوانن له‌گه‌ڵ گه‌وره‌ترین ده‌روازه‌ى سنووریی عێراق ركابه‌رى بكه‌ن كه سنووره له‌گه‌ڵ توركیا كه ته‌نیا خاڵى سنوورى نێوان توركیا و هه‌رێم نییه، به‌ڵكو گه‌وره‌ترین خاڵى سنووریی نێوان توركیا و عێراقیشه! ئه‌مه سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ش سنووریان هه‌یه له‌گه‌ڵ ئێران. با له‌بیریشمان نه‌چێت كه خاڵى سنوورییان هه‌یه كه كه‌س له بوونى ئاگادار نییه! لیزى پۆرته‌ر: سنوورى سووریا؟ بافڵ تاڵه‌بانى: له سنوورى سووریا كه‌س نازانێت چى هاورده ده‌كرێت و چى هه‌نارده ده‌كرێت. له‌راستیدا، ئێمه ده‌زانین چى له‌وێوه دێته هه‌رێم و چ شتێكیش لێره‌وه ده‌ڕوات به‌ره‌و ئه‌وه‌ێ، به‌ڵام قسه‌كه له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه له هیچ تۆمارێكى حكومه‌تدا تۆمار ناكرێت كه چى لێره‌وه ده‌ڕوات و چ شتێكیش له‌وێوه دێت. هیچ شتێك له‌م شتانه له‌ژێر چاودێریدا نییه! ئه‌مه هه‌مووى له لایه‌ك له‌لایه‌كى تریشه‌وه ئێمه، كێڵگه‌ى نه‌وتى خه‌یاڵیمان هه‌یه. لیزى پۆرته‌ر: عه‌ین زاله بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ته‌واوه‌تى، عه‌ین زاله. كێڵگه‌یه‌كى نه‌وتى خه‌یاڵییه، ئامێره‌كانى ناوى به‌خێرایی و له‌سه‌ریه‌ك له‌سه‌ریه‌ك كارده‌كه‌ن، به‌ڵام نه‌وته‌كه‌ى بۆ كوێ ده‌ڕوات؟! لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڵى، ئێمه هه‌میشه تێبینى ئه‌وه‌مان كردووه كه لایه‌نێكى تاریك و نادیار هه‌یه له‌ڕووى ئه‌وه‌ى چى له كه‌رتى نه‌وتى ئه‌وێدا ده‌گوزه‌رێت. بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه ده‌زانین كه چى ده‌گوزه‌رێت له‌وێ، به‌ڵام زۆر له‌و خۆگرتر و به‌ڕێزترین له‌وه‌ى كه باسیبكه‌ین چى له‌وێ ده‌گوزه‌رێت. من وایبرده‌كه‌مه‌وه ئه‌گه‌ر ئێمه راستگۆبین له‌گه‌ڵ یه‌كترى، هه‌موومان ده‌زانین كه چى له‌وێ ده‌گوزه‌رێت. له‌به‌ر ئه‌وه ته‌نیا به‌شێوه‌یه‌كى ئه‌قڵانى بیر له‌وه بكه‌ره‌وه، ئێمه چۆن ده‌توانین ركابه‌رى له‌گه‌ڵ ئه‌وه بكه‌ین؟! ئینجا ئه‌وان باسى باج ده‌كه‌ن، وابزانم، 30 بۆ 31 هه‌زار كۆمپانیا هه‌یه كه ده‌بێت باج بده‌ن و له‌و ژماره‌یه‌ش 7 هه‌زاریان له سلێمانین كه 4 هه‌زاریان له ئێستادا كارناكه‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: بۆچى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: چونكه یان پرۆژه‌كانیان وه‌ستاون یانیش وه‌رشكست بوون (ئیفلاسیان كردووه). ئه‌مه‌ش واته، ئێستا ته‌نیا 3 هه‌زار كۆمپانیا له سلێمانى هه‌ن. ژماره‌كان شاراوه نین. له‌راستیدا ئه‌مه كێشه‌كه‌یه، بۆ لێكدانه‌وه‌ى ئه‌م كێشه‌یه پێویستناكات زۆر زیره‌ك بیت، چونكه ئه‌مه لێكدانه‌وه‌یه‌كى بیركارییانه‌ى زۆر ساده‌یه"! لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته مه‌به‌ستت ئه‌وه‌یه، داهاته‌كات به یه‌كسانى هاوبه‌شى پێنه‌كراون له‌گه‌ڵ سلێمانى؟ بۆچى به‌یه‌كسانى دابه‌شنه‌كراون؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌هۆى چه‌ند هۆكارێكى سه‌یره‌وه! له‌برى ئه‌وه‌ى وه‌ك هه‌موو وڵاتانى دونیا هه‌موو داهاته‌كان له داهاتى سنووره‌كان و باج بچنه ناو یه‌ك سندوقه‌وه و دواتر به یه‌كسانى دابه‌شبكرێنه‌وه داهاته‌كان دابه‌شناكرێنه‌وه! ئه‌مه ئه‌و شته نییه كه لێره رووده‌دات! له راستیدا، سندووقه‌كه‌ى ئه‌وێ و سندوقه‌كه‌ى ئێره جیاوازن، ته‌نیا سیستمێكى نا لۆجیكییه! شتێكى وا له به‌ریتانیا روونادات! بۆ نمونه بێرمینگهام خۆى پاره‌ى خۆى په‌یداناكات و هه‌موو شاره‌كانى تریش پاره‌كه‌یان كۆبكه‌نه‌وه به‌یه‌كه‌وه و كار بكه‌ن. به‌داخه‌وه ئه‌وه‌ى ئێستا رووده‌دات، به‌روونى وه‌ك سزا ده‌رده‌كه‌وێت و ئێمه‌ش وابیرمانده‌كرده‌وه كه ئه‌مه سزادانى دارایی بێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ناكۆكى هه‌بوو له‌نێوان ئێمه‌دا له‌سه‌ر بابه‌تى دانانى سه‌رۆككۆمارى عێراق. مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه، وا دابنێ پۆستێك هه‌یه و دوو حزبیش كاندیدیان هه‌یه بۆ ئه‌و پۆسته، ئیتر من تێناگه‌م ئه‌مه ئه‌بێت بۆچى ئه‌وه‌نده بكرێته كێشه‌یه‌كى گه‌وره؟! ئه‌وه به‌شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان ئاساییه! ئه‌گه‌ر له به‌ریتانیا گه‌وره بووبیت ئه‌وه شتێكى ئاساییه؟! بۆ نمونه، پارتى پارێزگاران و پارتى كار هه‌یه، له‌ولاشه‌وه پۆستى سه‌رۆك وه‌زیران هه‌یه كه هه‌ردووكیان هه‌وڵى به‌ده‌ستهێنانى ده‌ده‌ن. به‌ڵام تۆش ده‌زانیت كه پارتى كار ده‌بێت دابنیشێت، چونكه ناتوانن ئه‌و پۆسته وه‌ربگرن، به‌شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان ئه‌وه نا لۆجیكییه. من وابیرمه‌كرده‌وه كه له‌دواى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆككۆمار شته‌كان باشتر ده‌بن، به‌ڵام ئێستا وابیرده‌كه‌مه‌وه كه شته‌كه كۆسپى زۆرترى كه‌وتووه‌ته به‌رده‌م و ته‌نانه‌ت به شتێكى كه‌سى وه‌رگیراوه. من خۆزگه‌م ده‌خواست له‌دواى ئه‌م بابه‌ته شته‌كان ئارام ببنه‌وه، به‌ڵام من ئه‌مه نابینیم ئێستا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك! ئه‌وه‌ى هه‌یه ته‌نیا زیاتربوونى به‌ربه‌سته‌كان و خراپبوونى په‌یوه‌ندییه‌كانه و كارنه‌كردنه به‌یه‌كه‌وه. له‌راستیدا، حكومه‌ته‌كانى پێشتر هه‌رگیز به‌مشێوه‌یه نه‌بوون. له‌بیرمه قوباد تاڵه‌بانى برام، له‌كاتى شه‌ڕى داعشدا و له لوتكه‌ى قه‌یرانى داراییدا كارى ده‌كرد، هێشتاش هه‌ست و ژینگه‌ى ئیشكردن به‌شێوه‌ى گروپ و هاوبه‌ش هه‌بوو له‌نێو حكومه‌ته‌كه‌یدا. له‌نێو كۆبوونه‌وه‌یه‌كى كابینه‌ى حكومه‌ته‌كه‌دا كه‌س نه‌یده‌زانى كێ گۆڕانه، كێ پارتییه و كێ یه‌كێتییه، ته‌نیا مه‌گه‌ر خودى كه‌سه‌كانت بناسیایه، به‌ڵام ئێستا منداڵێكى ته‌مه‌ن پێنج ساڵان به‌ره نێو كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌نجوومه‌نى وه‌زیران ده‌توانێت ده‌ستنیشانى بكات كه ئه‌م كه‌سه به‌شێك نییه له‌و لایه‌نه یان ئه‌م لایه‌نه هاوشێوه‌ى ئه‌و لایه‌نه‌ى تر نیه! ئه‌مه‌ش به‌تایبه‌تى په‌یوه‌ندى به یه‌كێتییه‌وه نییه! ئه‌گه‌ر سه‌یرێكى په‌رله‌مان بكه‌یت بۆ یه‌كه‌مجاره له مێژوودا كه ئه‌م هه‌موو لایه‌نه ده‌یانه‌وێت په‌رله‌مان به‌جێبهێڵن. سه‌یرى ئه‌و هه‌موو په‌رله‌مانتاره سه‌ربه‌خۆیه بكه كه ده‌یانه‌وێت په‌رله‌مان به‌جێبهێڵن، یان گروپه ئیسلامییه‌كان كه ده‌یانه‌وێت په‌رله‌مان به‌جێبهێڵن! ئێمه وه‌ك یه‌كێتى زۆر بێزاربووین له‌مه. ئایا ئه‌مه به‌ڕاستى رێككه‌وته؟ یان شتێك روویداوه؟ ئایا پاڵنه‌رێك له‌پشتى ئه‌م بابه‌ته‌وه هه‌یه؟ من پێموایه ده‌بێت ئه‌م پرسیارانه له‌خۆمان بكه‌ین. وابیرده‌كه‌مه‌وه ئه‌گه‌ر به لۆجیكیانه بیر له‌م بابه‌ته بكه‌ینه‌وه تێده‌گه‌ین، ئه‌م هه‌موو گرژى و نائاسوده‌ییه‌ى كه هه‌یه نیشانه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى كه شتێك بوونى هه‌یه و رووده‌دات. خۆ من نیم! لیزێ پۆرته‌ر: ئایا ده‌توانین بڵێین رێككه‌وتنى ستراتیجى ساڵى 2007 له‌نێوان یه‌كێتى و پارتى بۆ به‌ڕێوه‌بردنى كوردستان كۆتایی هاتووه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان كۆتایی هاتووه. لاى پارتى له‌دواى كۆچى دوایی مام جه‌لاله‌وه ئه‌م رێككه‌وتنه كۆتایی هاتووه، كه ئه‌مه‌ش كه‌مێك مایه‌ى سه‌رسامییه! نه‌ئه‌بوو به‌مشێوه‌یه بیڵێم، به‌ڵام ده‌زانیت، ئه‌وه بۆچوونى ئه‌وانه و ئه‌وانیش ئازادن كه بۆچوونى خۆیان هه‌بێت و پێوه‌ى په‌یوه‌ست بن. لیزێ پۆرته‌ر: تۆ وتت چه‌ندین كۆبوونه‌وه‌ت له‌گه‌ڵ به‌رپرسى جیاواز له پارتى هه‌بووه، گه‌یشتن به هیچ لێكتێگه‌یشتنێكى هاوبه‌ش له‌سه‌ر كێشه‌ى ناردنى پاره بۆ سلێمانى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌هیچ شێوه‌یه، به‌هیچ شێوه‌یه‌ك. به‌ڵێن له‌دواى به‌ڵێن، به‌ڵێن بۆ پێكهێنانى لیژنه، به‌ڵێن بۆ چاوخشاندنه‌وه به سیستمه‌كه، به‌ڵێن بۆ سه‌یركردنى كێشه‌كان...هتد، به‌ڵام له‌سه‌ر ئه‌رزى واقیع هیچ شتێك! ئێمه زۆر هه‌وڵماندا بۆ ئه‌وه‌ى خۆمان له‌گه‌ڵ ئه‌م بابه‌ته بگونجێنین. بیرمه له كۆبوونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ كاك مه‌سرور من و براكه‌م (قوباد تاڵه‌بانى) به‌ڵێنماندا وه‌ك نیازپاكییه‌ك چه‌ند هه‌نگاوێك بچینه پێشه‌وه و كۆمه‌ڵێك شت بكه‌ین. كۆمه‌ڵێك شت هه‌بوون كه پێموایه بۆ كاك مه‌سرور گرنگ بوون و ئێمه پێماندا، بۆ ئه‌وه‌ى نیازپاكیمان نیشان بده‌ین. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌و شتانه چى بوون؟ بافڵ تاڵه‌بانى: یه‌كێك له‌وشتانه ئه‌وبوو كه ئه‌و ده‌یویست گۆڕانكارى له ئه‌نجوومه‌نى نه‌وت و غازدا بكات. ئێمه‌ش به‌ته‌واوه‌تى رازیبووین به‌وه به‌بێ هیچ دانوستانێك. ئه‌مه به‌زانینى ئه‌وه‌ى سێ ساڵ بوو ڤیتۆمان ده‌كرد. به‌ڕاستى پێموابوو كه ئه‌مه واده‌كات ئه‌و هه‌ستبكات كه ئێمه چه‌ند جدین له هاتنه‌پێشه‌وه بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان و یارمه‌تیدانى ئه‌وان. دانه‌یه‌كى تریان بریتیبوو له رێككه‌وتنێك بۆ بردنه‌پێشه‌وه‌ى یاساى كانزاكان. له‌به‌ر ئه‌وه با دانبه‌وه‌دا بنێین و به‌ڕێزه‌وه بڵێین، به‌داخه‌وه ئه‌م حكومه‌ته به‌سیاسى كراوه به‌شێوه‌یه‌كى ته‌واوه‌تى. له‌نێو حكومه‌تێكى هاوبه‌شیدا بۆ من یان بۆ كاك قوباد یان هه‌ر كه‌سێكى تر گۆڕینى به‌ڕێوه‌به‌رێكى گشتى كه له گه‌نده‌ڵییه‌وه تێوه‌گلاوه بابه‌تێكى گرنگه، بۆچى رێگه‌ى پێنادرێت؟ جێگرى وه‌زیر هه‌یه كه له گه‌نده‌ڵییه‌وه تێوه‌گلاوه، بۆچى رێگه نادرێت بگۆڕێت. خۆ من كه‌یسى گه‌نده‌ڵیم له‌دژى ئه‌و نه‌جوڵاندووه، حكومه‌ته‌كه‌ى مه‌سرور بارزانى جوڵاندوویه‌تى، ئێستا كه ئێمه ده‌مانه‌وێت بیگۆڕین، بۆچى نایگۆڕن! ئه‌مه‌ش ته‌نیا بۆ فشار خستنه‌سه‌ره و ئه‌م جۆره فشارخستنه‌سه‌ره‌ش رێگه‌یه‌كى باش نیه به‌تایبه‌تى كه له‌گه‌ڵ كه‌سێكى كورد به‌كارى بهێنیت، چونكه وه‌ك چۆن پارتى ناچه‌مێت بۆ فشار یه‌كێتى و لایه‌نه‌كانى تریش ناچه‌من له‌ژێر فشاردا! پێموایه، پێویستناكات هه‌موو شته‌كان به‌مشێوه‌یه خراپ بكه‌ین و بیانگه‌یه‌نینه ئه‌م ئاسته! بابه‌تێكى تر كه به‌ڕاستى منى بێئومێد كردووه بریتییه له وه‌ستانى هه‌موو شتێك له یه‌ككاتدا! ئه‌مه‌ش ئه‌و شته بوو كه من به‌ڕاستى ویستم له كاك مه‌سعودى تێبگه‌یه‌نم و له‌گه‌ڵى بیبه‌مه پێشه‌وه، وتم: سه‌یركه كاك مه‌سعود، ئێمه ئه‌گه‌ر 20 كێشه‌مان هه‌بێت و له‌و 20ه دوو دانه‌یان چاره‌سه‌رنه‌كراو بن له‌ئێستادا با ده‌ستبه چاره‌سه‌ركردنى 18 كێشه‌كه‌ى تر بكه‌ین، ئه‌وكات ئاسانتر ده‌بێت بۆ كێشه‌كانى تر كه چاره‌سه‌ریان بكه‌ین، به‌ڵام له‌ئێستادا پارتى به‌مشێوه‌یه بیرناكاته‌وه! به‌گوێره‌ى بیركردنه‌وه‌ى ئه‌وان ئه‌گه‌ر شتێك به‌شێوه‌ى خۆى نه‌ڕوات هه‌موو شته‌كانى تریش تێكده‌چن له‌گه‌ڵى، هه‌موو ئامێره‌كه له‌ئیش ده‌كه‌وێت. لیزێ پۆرته‌ر: تۆ كه‌مێك باسى دوو ئیداره‌یت كرد له رابردوودا بافڵ تاڵه‌بانى: من باسى چاره‌سه‌ری و شێوازێك له ته‌ڵاقدانم كرد. وابیرناكه‌مه‌وه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باس له‌تكردنى هه‌رێمم كردبێت یان دوو ئیداره‌یى، سیستمه‌كه فیدراڵییه، چه‌ندین سیستمى فیدراڵى هه‌یه ئیمه ده‌توانین چاویان لێبكه‌ین. ئێمه باوه‌ڕمان به یه‌كگرتووى كوردستان هه‌یه، چونكه ئێمه شه‌ڕمان كردووه بۆ یه‌كگرتووى كوردستان و من وابیرده‌كه‌مه‌وه، ئێمه ئه‌ندازیارى یه‌كگرتووى كوردستانین. به‌ڵام كۆتایشدا، ئیشى حكومه‌ت چییه؟ ئامانج له هه‌بوونى حكومه‌ت چییه؟ ئه‌ى نابێت خزمه‌تى خه‌ڵك بكات؟ چاودێرى كۆمه‌ڵگه بكات؟ خزمه‌تى كه‌سانى به‌ته‌مه‌ن بدات؟ یارمه‌تى خێزانى شه‌هیده‌كانى بدات؟ یارمه‌تى خوێندكاران بدات؟ یارمه‌تى كه‌سان و ره‌مزه ئاینییه‌كان و مزگه‌وته‌كان بدات؟!ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ئه‌مانه نه‌كات، ئیتر پێویسته مرۆڤ پرسیارى جددى له‌خۆى بكات، بۆچى حكومه‌ت ئه‌مانه ناكات؟ سوودى ئه‌م جۆره حكومه‌ته چییه؟ لیزێ پۆرته‌ر: ئایا باسى چاره‌سه‌رى كێشه‌ى جیاوازت كردووه له‌گه‌ڵ به‌غدا؟ چونكه ئه‌مه ئه‌و شته‌یه كه هه‌ندێك كه‌س خوێندنه‌وه‌یان بۆ كردووه له قسه‌كانى كۆتا چاوپێكه‌وتنت له‌گه‌ڵ رووداو، كاتێك كه باسى چه‌ند چاره‌سه‌رییه‌كى جیاوازت كرد. بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه باسى چاره‌سه‌ره‌كانمان كرد بۆ هه‌مووان، پێشموابێت دوو بۆ سێ رێگاى جیاواز هه‌یه بۆ ئه‌نجامدانى ئه‌وه. رێگاى كلاسیكى بۆ جیابوونه‌وه‌یه‌كى دۆستانه بریتیه له وتنى ده‌سته‌واژه‌كانى، "ته‌ڵاقم دایت، ته‌ڵاقم دایت، ته‌ڵاقم دایت" سێ جار رووبه‌ڕووى ئاوێنه یان هه‌رشتێكى تر. لیزێ پۆرته‌ر: تۆ كه‌مێك باسى خوێندكارانت كرد، له ئێستادا خۆپیشاندانى خوێندكاران هه‌یه له هه‌ڵه‌بجه و سلێمانى و ده‌رماڵه‌كانیان وه‌رنه‌گرتووه ئه‌مساڵ. بافڵ تاڵه‌بانى: وه‌ریشیناگرن. لیزێ پۆرته‌ر: بۆچى؟ به‌هۆى تێچووه‌كه‌یه‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌وان پاره‌كه ناده‌ن به خوێندكاران ده‌نا ته‌نیا چه‌ند ملیۆنه دۆلارێكه و ئاماده‌نین پێیانبده‌ن، به‌مه‌به‌ست ئه‌و كاره ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى خوێندكار خۆپیشاندان بكات. خۆشبه‌ختانه ئێمه به‌ته‌واوه‌تى و به‌شێوه‌یه‌كى سه‌ربه‌خۆ له ماوه‌ى رابردوودا توانیمان له‌و پاره زیاده‌یه‌ى كه له‌به‌رده‌ستماندابوو به‌شه ناوخۆییه‌كانیان و شوێنى وانه خوێندنه‌كه‌یان بۆ نۆژه‌نبكه‌ینه‌وه و خزمه‌تگوزارییه سه‌ره‌تاییه‌كانیان بۆ دابینبكه‌ین كه ساڵانێك بوو به‌ته‌واوه‌تى له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه فه‌رامۆشكرابوون. له ئێستادا توانیومانه قسه له‌گه‌ڵ خوێندكاره‌كان بكه‌ین و رازیان بكه‌ین كه له شوێنێكى دیاریكراو و له‌كاتێكى دیاریكراودا خۆپیشاندان بكه‌ن، جیاواز له چه‌ند گروپێكى خوێندكار كه زۆر بچووكن و له‌ڕووى سیاسیه‌وه ئاراسته‌كراون. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌گه‌ر پارتى بڵێت: ئه‌وه ئیشى سلێمانییه كه ده‌رماڵه‌كانیان بدات! بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵام من روونمكرده‌وه كه ئه‌وه بۆچى مه‌حاڵه. لیزێ پۆرته‌ر: له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پاره‌تان بۆ ره‌وانه‌ناكرێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ته‌واوه‌تى به‌وشێوه‌یه. بۆ نمونه، به‌یانیه‌ك هه‌ڵده‌ستیت له‌خه‌و و ده‌بینیت، باشترین، پرۆفێشناڵترین و راهێنراوترین هێزى عێراق كه تا ئێستاش ئۆپراسیۆن دژى داعش ئه‌نجام ده‌ده‌ن بودجه‌كه‌ى بڕدراوه. ئه‌م بابه‌ته‌ش هیچ هۆكارێكى یاسایی نییه. به‌یانیه‌ك كه‌سێك له خه‌و هه‌ڵده‌ستێت و ده‌ڵێت: "ئۆه، ئه‌زانم چۆ فشار بخه‌مه سه‌ر یه‌كێتى، ئه‌مه ئه‌نجام ده‌ده‌م"! ئه‌مه زۆر ناڕاستگۆیانه‌یه و ئامانجى خۆشى ناپێكێت. من ئه‌گه‌ر بمویستایه له هه‌ولێر له‌ڕووى سیاسییه‌وه به‌هێزتر بم، هه‌ولێرم تووشى برسیه‌تى نه‌ده‌كرد، پێچه‌وانه‌كه‌یم ئه‌نجام ده‌دات. بیرمه رێك له‌م خانووه (ماڵى مام جه‌لال له به‌غدا) له‌گه‌ڵ مام جه‌لال و كام مه‌سعود و كاك كۆسره‌ت دانیشتبووم، مام جه‌لال وتى: پێویسته كارێك بكه‌ین كه هه‌ولێریش وه‌ك سلێمانى جوان بێت. به‌ڵام سه‌یركه ئێستا گێچه‌كه له‌كوێدایه. زۆرجار من له‌گه‌ڵ كاك قوباد گاڵته به‌یه‌كه‌وه ده‌كه‌ین و من ده‌ڵێم: ئێمه هێشتا چاوه‌ڕێى جاده‌یه‌كین، هه‌ولێریش خه‌ریكه خه‌ڵك ئه‌نێرێت بۆ مه‌ریخ. منیش كه‌یشتوانى ئاسمانى كوردم ده‌وێت! به‌ڵام ئایا ئه‌توانین ئێمه جاده‌یه‌كمان هه‌بێت؟ ئایا خوێندكاره‌كانى من ده‌رماڵه‌یان بۆ خه‌رج ده‌كرێت؟ لیزێ پۆرته‌ر: زۆر به‌ڕوونى ئێستا چه‌قبه‌ستوویه‌تییه‌ك هه‌یه له حكومه‌تدا و قوباد تاڵه‌بانى ناڕواته كۆبوونه‌وه‌كانى ئه‌نجوومه‌نى وه‌زیرانه‌وه چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر ناڕوات. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌ى وه‌زیره‌كانى ترى یه‌كێتى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر. شته‌كه‌ى قوباد دوو قاته، سێ قاته، له‌راستیدا چه‌ند قاته. ئه‌م بابه‌ته پێش هه‌مووشتێك بڕیارى قوباده و منیش به‌ته‌واوه‌تى پشتیوانى ده‌كه‌م. ئێمه خه‌ڵك ده‌نێرینه كۆبوونه‌وه‌كانه‌وه بۆ ئه‌وه‌ى چاودێرى بكه‌ن و دڵنیابنه‌وه له‌وه‌ى كه هیچ بڕیارێكى شێتانه نادرێت، لانیكه‌م ده‌توانین زانیاریمان هه‌بێت كه چى ده‌گوزه‌رێت. ئه‌م كه‌سانه هه‌فتانه له‌لایه‌ن كاك قوباده‌وه هه‌ڵده‌بژێردرێن، به‌ڵام خۆى ناچێته‌وه بۆ كۆبوونه‌وه‌كانى ئه‌نجوومه‌نى وه‌زیران تاوه‌كو ئه‌و كاته‌ى كه ئه‌م كێشانه چاره‌سه‌ر ده‌كرێن، تاوه‌كو ئه‌وكاته‌ى كه به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان دادپه‌روه‌رى به‌رقه‌رار ده‌بێت. پاشان بابه‌تێكى تر هه‌یه، یه‌كێتى زۆر بێزاره له‌و دۆخه ئه‌منییه‌ى كه له هه‌ولێر هه‌یه، چونكه ده‌ركراوێك له خاكى یه‌كێتى رێگه‌ى به‌خۆیداوه كه 200 مه‌تر له‌دوورى ماڵى براكه‌م (قوباد تاڵه‌بانییه‌وه) هێز كۆبكاته‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌ژى ئه‌مین؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، ئه‌وه زۆر شتێكى چاوه‌ڕواننه‌كراوه و به‌ته‌واوه‌تیش قبوڵنه‌كراوه. ئه‌مه ئه‌وه نیشانده‌دات كه یه‌كێتى چه‌ند دانبه‌خۆداگره، چه‌ند خواستى ئه‌وه‌ى هه‌یه كه نه‌كه‌وێته ناو ئه‌م كێشه خراپه‌وه. ئایا ده‌توانین خه‌یاڵى ئه‌وه بكه‌ین كه ئه‌م شته له به‌ریتانیا رووبدات؟! ئێمه حكومه‌تێكى هاوبه‌شمان هه‌یه، له‌م نێوه‌نده‌شدا خزمه‌تكاره‌كه‌ى سه‌رۆكوه‌زیران هێز كۆده‌كاته‌وه و ده‌ینێریته سه‌ر ماڵى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران. ئه‌م شته زۆر دووره له هه‌موو ئه‌وه‌ى من ئه‌زموونم كردووه. من هه‌ندێك ئه‌زموونى سه‌یرم كردووه له‌م ماوه‌یه‌دا، كه هیچ روونكردنه‌وه‌یه‌كیان بۆ نییه. لیزێ پۆرته‌ر: هه‌ندێك ده‌ڵێن، دواى كوشتنى هاوكار جاف تۆ وه‌هاب هه‌ڵه‌بجه‌یت بردووه بۆ هه‌ولێر بۆ كۆبوونه‌وه له‌كاتێكدا كه ئه‌و فه‌رمانى گرتنى هه‌یه له هه‌ولێر، ئه‌وه بۆ ئیستفزازكردنه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌وه به‌راورد ناكرێت به كۆكردنه‌وه‌ى هێز و هێرشكردنه سه‌ر ماڵى جێگرى سه‌رۆكوه‌زیران. سه‌باره‌ت به كێشه‌كه‌ى هاوكار جافیش، ئێمه نكۆڵیمان لێكرد و داواى لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كى هاوبه‌شمان كرد و ئێستاش داواى ده‌كه‌ین، به‌ڵام پارتى نایه‌وێت ئه‌و كاره بكات. له‌برى ئه‌وه، خۆیان سه‌رقاڵكردووه به به‌رهه‌مهێنانى فلمى بێماناى بۆڵیوده‌وه كه ئێمه به‌ته‌واوه‌تى به‌هۆى هه‌ڵه‌كانى ناوییه‌وه پێكه‌نین. له‌باره‌ى وه‌هاب هه‌ڵه‌بجه‌یشه‌وه، ئه‌و رۆژه له‌گه‌ڵم هات بۆ هه‌ولێر بۆ سه‌ردانیكردنى خێزانى یه‌كێك له پێشمه‌رگه برینداره‌كانمان كه له هه‌ولێره، ئه‌مه‌ش چه‌ندین جارى تر روویداوه. بابه‌تى فه‌رمانى ده‌ستگیر كردنه‌كه‌ش ئێمه هه‌رگیز به‌شێوه‌یه‌كى جددى وه‌رمان نه‌گرتووه. وه‌هاب به‌شێوه‌یه‌كى فه‌رمى له‌گه‌ڵ من هات بۆ فڕۆكه‌خانه، به‌قاچاخ نه‌مانبرده هه‌ولێر. ئه‌متوانى به یه‌كێك له هێلیكۆپته‌ره‌كانم بیبه‌م له ناوه‌ڕاستى هه‌ولێر دایبنێم و كه‌سیش هه‌ستى پێنه‌كات. ئه‌گه‌ر باس له فه‌رمانى گرتنه‌كه‌ش بكه‌ین، خۆ منیش فه‌رمانى گرتنم هه‌یه، قوبادیش به‌هه‌مانشێوه. كه‌واته، ئایا یاسا هه‌یه؟ یان یاسا نییه؟ ئه‌گه‌ر یاسا هه‌یه نه ئه‌بوو منیش بچم بۆ ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه له هه‌ولێر، نه ئه‌بوو قوبادیش له هه‌ولێر ئیش بكات، ئه‌وكاته وه‌هابیش نه‌ئه‌بوو بچێت بۆ هه‌ولێر. من له‌گه‌ڵ ئه‌و شته سه‌یرانه راهاتووم، من حه‌ز ئه‌كه‌م خه‌ڵك له دادگا دادگایی بكرێت نه‌وه‌ك له ته‌له‌فزیۆن، به‌ڵام پێموانییه له ئێستادا ئێمه ئه‌و كاره بكه‌ین. ئه‌م بابه‌ته كۆتاییه‌كه‌ى هه‌ڵدێرانه، چونكه وامان لێدێت كه خه‌ڵكى له تیك تۆك دادگایی ده‌كه‌ین. نامه‌وێت بێڕزى بكه‌م به‌رامبه‌ر پارتى، به‌ڵام من حساب بۆ شتى بێمانا ناكه‌م و ئه‌و شته‌ش به بێمانا ده‌بینیم. لیزێ پۆرته‌ر: وه‌هاب هه‌ڵه‌بجه‌یی به‌رپرسى هێزى دژه‌تیرۆره له سلێمانى، پێتوایه ده‌توانیت ئه‌و درزه چاكبكه‌یته‌وه كه له‌نێوانتاندایه له‌گه‌ڵ پارتى ئه‌گه‌ر ئه‌و له‌و پۆسته گرنگه‌دا بمێنێته‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: هه‌ندێك كه‌س له پارتى ئه‌و قسه‌یه ده‌كه‌ن، به‌ڵام وه‌ڵامى كورت و پوختى من ئه‌وه‌یه، به‌ڵى ده‌توانین. له‌راستیدا ئه‌مه‌ش بێمانایه، چونكه هیچ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ئه‌نجام نه‌دراوه، با لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كى هاوبه‌ش بكه‌ین، ته‌نانه‌ت با وڵاتانى بیانیشى تێدابێت، بۆچى شتێكى وا ناكه‌ین؟ ئه‌گه‌ر زۆر دڵنیان له‌و شتانه‌ى كه ده‌یڵێن بۆچى ئاماده‌نین لێكۆڵینه‌وه بكه‌ن. من بێوه‌فانیم به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ى كاریان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م. من هیچ بێوه‌فاییه‌ك نیشان ناده‌م له‌به‌رامبه‌ر پاڵه‌وانه‌كانى كوردستان وه‌ك وه‌هاب، ته‌نیا له‌به‌رئه‌وه‌ى كه‌سێك له پارتى به‌یانییه‌ك له‌خه‌و هه‌ستاوه و بڕیاریداوه چه‌ند تۆمه‌تێكى سه‌یرى ئاراسته‌بكات كه ئێمه به‌ته‌واوه‌تى نكۆڵیمان لێكردووه. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا تۆ نكۆڵى ده‌كه‌یت له‌وه‌ى كه وه‌هاب هه‌ڵه‌بجه‌یی هاوبه‌شبووبێت له كوشتنى هاوكار جاف؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌دڵنیاییه‌وه. ئه‌زانى چ شتێك دژبه‌یه‌ك و سه‌یره؟ هه‌موو ئه‌وانه‌ى كه من قسه‌م له‌گه‌ڵ كردون، ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌شى كه له پارتى دیموكراتى كوردستانن نه‌یاتوانیوه هۆكارێكم پێبده‌ن، كه ئێمه بۆچى ئه‌بێت شتێكى وا ئه‌نجام بده‌ین؟ ئه‌نجامدانى شتێكى وا سوودى چییه بۆ ئێمه؟! سودى بۆ پارتى چییه؟ سوودى چییه بۆ دژه تیرۆر یان هه‌ر رێكخراوێكى تر له كوردستان. ته‌نانه‌ت یه‌ك كه‌سیش له‌وانه‌ى كه من قسه‌م له‌گه‌ڵ كردوون نه‌یاتوانى هۆكارێكم پێبڵێن! من ساڵێكه رائه‌كه‌م و ئه‌مڕۆ و دێم بۆ لاى كاك مه‌سعود بۆ ئه‌وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌كانمان چاك بكه‌مه‌وه، كه‌واته سوودى ئه‌نجامدانى ئه‌مه چییه! من چى بكه‌م كه‌سێك به‌یانییه‌ك له‌خه‌و هه‌ستاوه و بیرى كردووه‌ته‌وه و وتویه‌تى: ئۆه ئه‌مه ئیشى خۆى ده‌كات! له كۆتا چاوپێكه‌وتنتدا له‌گه‌ڵ رووداو باسى ئه‌وه‌ت كردووه كه هه‌رێمى كوردستان پشت به غازى سلێمانى ئه‌به‌ستێت كه له كۆرمۆره‌وه دێت و سه‌رچاوه‌كانى غاز له سلێمانین كه له‌ژێر كۆنترۆڵه یه‌كێتیدایه؟ له راستیدا له‌ژێر كۆنترۆڵى یه‌كێتیدا نین، به‌ڵكو ده‌كه‌ونه ناوچه‌ى جوگرافیاى ژێر كۆنترۆڵى یه‌كێتى. ده‌نا، یه‌كێتى به‌هیچ شێوه‌یه‌ك په‌یوه‌ندى به هیچ یه‌ك له گرێبه‌سته‌كانى غازى سروشتییه‌وه نییه. لیزێ پۆرته‌ر: تا چ راده‌یه‌ك كێشه‌كانى تایبه‌ت به وزه هۆكارن له گرژبوونى په‌یوه‌ندییه‌كانى یه‌كێتى و پارتى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: تا ئه‌و راده‌یه‌ش نیه كه تۆ بیرى لێده‌كه‌یته‌وه. من زۆر نائومێدم له سیاسه‌تى نه‌وت و غاز و لام په‌سه‌ند نییه. پێموایه سیاسه‌تێكى كاریگه‌ر نییه تێناگه‌م بۆچى خواستى ئه‌وه نییه كه ئیش له‌گه‌ڵ به‌غدا بكه‌ین. من كه‌سێكم كه شاره‌زایی دارایی نیم، به‌ڵام ده‌زانم كه به‌سره هه‌زار نێده‌ى سلێمانى ده‌وڵه‌مه‌نده، ته‌نیا به‌سره، ئه‌گه‌ر سه‌رۆكوه‌زیران بێت بۆ لاى من و پێم بڵێت: سڵاو، بافڵ تاڵه‌بانى، ده‌ورییه بچووكه‌كه‌ى خۆت بخه سه‌ر مێزه گه‌وره و ئیتر تۆ ده‌بیته به‌شێك له مێزه گه‌وره‌كه كه به‌سره‌شى تێدایه، وه‌ك هه‌لێكى زێڕین سه‌یرى ده‌كه‌م". ئیتر ئه‌مه‌ش واملێده‌كات كه بپرسم، ئه‌گه‌ر ناته‌وێت ئه‌و شته بكه‌یت؟ بۆچى ناته‌وێت ئه‌و شته بكه‌یت؟ ئه‌بێت ده‌ورییه‌كه‌ى خۆت چى لێبێت؟ خواردنه‌كه‌ى سه‌رى بۆ كوێ ده‌ڕوات؟ چونكه له‌ڕووى لۆجیكییه‌وه ناكرێت كه‌سێك هه‌بێت كه نه‌یه‌وێت ئه‌و شته‌بكات. شته‌كه ئه‌وه‌یه بمانه‌وێت یان نه‌مانه‌وێت كۆمه‌ڵێك گرێبه‌ست بۆ چه‌ند ساڵێك واژووكراون. سه‌رى ئه‌و ژمارانه بكه كه چه‌ن ساڵێك ئاشتى هه‌ورامى به ئێمه‌ى وتن. ئه‌و به‌ڵێنانه‌ى كه پێیداین كه كوردستان چى لێدێت، سه‌یرى واقیعه‌كه‌ش بكه كه چۆنه؟! تاكه كێشه‌ى ئێمه له‌گه‌ڵ غازى سروشتى ئه‌وه‌یه، نامانه‌وێت به‌خراپى به‌ڕێوه‌ببرێت وه‌ك نه‌وت. ئه‌وه تاكه كێشه‌ى ئێمهیه، چونكه ئه‌وه تاكه سه‌رچاوه‌یه كه له‌ده‌ستى ئێمه‌دا ماوه، له‌ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و كانزایانه‌ى كه هه‌مانن. ئه‌گه‌ر غازیش به‌شێوه‌یه‌كى خراپ به‌ڕێوه‌به‌رین هه‌رێمى كوردستان تووشى كاره‌سات ده‌بێت. ئێستا شتێكت پێده‌ڵێم كه پێشتر به هیچ كه‌سم نه‌وتووه، چه‌ند مانگێك له‌مه‌وبه‌ر لێدوانێكى تاراده‌یه‌ك تووندمدا، بۆ ئه‌وه‌ى كاردانه‌وه‌كان بزانم؟ لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڵێ بافڵ تاڵه‌بانى: مه‌گه‌ر به‌سه‌ر لاشه‌ى مندا غاز ره‌وانه‌ى ده‌ره‌وه‌ى وڵات بكه‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: خه‌ریك بوو پرسیارى ئه‌وه‌ت لێبكه‌م. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌وه‌بوو ئه‌و ئه‌نجامه روویدا كه چاوه‌ڕێم ده‌كرد، وه‌فدێكى بچووك له هه‌ولێره‌وه هات. وتیان، با گفتوگۆ بكه‌ین له‌سه‌ر غازى سروشتى. زۆر دڵخۆشبوو. من وابیرم ده‌كرده‌وه ئێستا داده‌نیشین و سه‌یرى دۆخه‌كه ده‌كه‌ین به‌شێوه‌یه‌كى ئه‌قڵانى، چه‌ند غازمان هه‌یه؟ ئه‌مانه‌وێت چه‌ند به‌رهه‌م بهێنین؟ چى لێده‌كه‌ین كه به‌رهه‌ممانهێنا؟ وابیرم ئه‌كرده‌وه كه له‌وانه‌یه یه‌كه‌مجار بازرگانییه بچووكه‌كانى پێ پڕبكه‌ینه‌وه، كاره‌باى 24 كاتژمێرى پێ به‌رهه‌م بهێنینن دواتر هه‌رچه‌ندى مایه‌وه هه‌نارده‌ى بكه‌ین، بۆ نمونه به‌غدا پێویستى به غاز و كاره‌با هه‌یه، ئه‌وروپا پێویستى پێیه‌تى، توركیا پێویستى پێیه‌تى. من ورده‌كارییه‌كى نازانم، به‌ڵام پێویستى به بیركردنه‌وه‌ى ورد نییه كه له هاویندا غاز ره‌وانه‌ى به‌غدا بكه‌ین كه پێویستیا پێیه‌تى، له زستانیشدا هه‌نارده‌ى ئه‌وروپاى بكه‌ین. ئه‌وه ئه‌و شته‌بوو كه من له مێشكى خۆم دامنابوو و بیرم لێده‌كرده‌وه كه گفتوگۆى له‌سه‌ر بكه‌ین. دواى كه هاتن ئه‌زانى باسى چیمان كرد؟ له‌سه‌دا چه‌ند بۆ یه‌كێتى و له‌سه‌دا چه‌ند بۆ پارتى؟ راستگۆبم، وتم: بچنه‌ده‌ره‌وه، ئه‌مه ئه‌و شته نییه كه من ده‌مه‌وێت گفتوگۆى له‌باره‌وه بكه‌م. هه‌مان ئه‌و شتانه‌ى پێشوو بوو. غاز موڵكى یه‌كێتى نییه، موڵكى پارتى نییه، موڵكى خه‌ڵكى كوردستان و عێراقه. هى من نیه و منیش ده‌سه‌ڵاتم به‌سه‌ریدا نییه. ئه‌م جۆره بیركردنه‌وه‌یه‌ش ئه‌بێت بگۆڕێت. ناتوانین به‌یانییه‌ك له‌خه‌و هه‌ستین و بڵێین: چه‌ند كێڵگه‌یه‌كى غاز لێره‌یه و چه‌ند كێڵگه‌یه‌كى نه‌وتیش له‌وێیه، ئۆو ئه‌مه عه‌ین زاله‌یه و من ده‌یبه‌م بۆ خۆم. بۆچى؟ چۆن ده‌وێریت شتێكى له‌و شێوه‌یه بكه‌یت؟ به چ مافێك ئه‌و نه‌وته ده‌به‌یت؟ ئه‌مه نه‌بوونى دامه‌زراوه‌یه كه رێگه‌ده‌درێت شتى له‌م شێوه‌یه رووبدات، نه‌بوونى دامه‌زراوه‌ى راسته‌قینه‌یه. كاتێكیش كه یاسا سه‌روه‌ر نه‌بێت بێگومان دامه‌زراوه‌ى راسته‌قینه‌ش نابن. با چیرۆكێكى ترت بۆ باس بكه‌م كه له‌لایه‌ن ئاسایشه‌وه دیكیۆمێنت كراوه (به‌ڵگه كراوه) كه ڤیدیۆیه. كه‌سێك هه‌یه ناوى عه‌بدوڵاى كوێخا موباره‌كه له چه‌مچه‌ماڵ. كه‌سێكى نزیكى، نازانم به‌دروستى چیه‌تى، به‌ڵام كه‌سێكى نزیكه لێوه، نامه‌وێت به هه‌ڵه بیڵێم له‌به‌ر هۆكارى یاسایی، به‌لام با بڵێین كه‌سێك كه په‌یوه‌ندى به ئه‌وه‌وه هه‌یه، تێوه‌گلاوه له كوشتنى كارمه‌ندێكى ئاسایش، به‌ڵگه‌ى ڤیدیۆیی هه‌یه و فه‌رمانى ده‌ستگیر كردنیشى هه‌یه. بیرى لێبكه‌یه‌وه چى له فه‌رماندى ده‌ستگیر كردنه‌كه‌ى هات؟ بۆچى ده‌ستگیر نه‌كرا؟ من پێتئه‌ڵێم چى روویدا. كه‌یسه‌كه‌ى گوازرایه‌وه بۆ یه‌كێك له دادگاكانى هه‌ولێر، به‌شێوه‌یه‌كى سحرى سوڵحى عه‌شایه‌رى بۆ كرا و چاره‌سه‌ر كرا. چیرۆكه‌كه لێره كۆتایی نایه‌ت، به‌یانیه‌ك هه‌ڵده‌ستێته‌وه و بووه به لیوا. له شه‌وروژێكدا له كه‌سێكى هه‌ڵاتووى داواكراوه بوو به فه‌رمانده‌ى هێز و هێزه‌كه‌شى به فه‌رمى بووه به‌شێك له حكومه‌تى هه‌رێم. ئه‌مه شتێكى سه‌یره، هه‌ر زۆر سه‌یره. پێش هه‌موو شتێك ئه‌مه بێڕێزییه به پێكهاته‌ى سه‌ربازى ئێمه. ئه‌وان باسى چاكسازیده‌كه‌ن له هێزى پێشمه‌رگه‌دا ئه‌مه چاكسازییه‌كه‌یه؟ كه‌سێكى راكردووى تۆمه‌تبار بكه‌ن به فه‌رمانده له شه‌ورۆژێكدا. لیزێ پۆرته‌ر: پێتوایه ئه‌مه پارتییه كه ده‌یه‌وێت له ناوچه‌كانى ژێرده‌سه‌ڵاتى یه‌كێتى هێز دروستبكات؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێویستیان به‌وه نیه هێز له ناوچه‌كانى ژێر ده‌سه‌ڵاتى یه‌كێتیدا دروست بكه‌ن، به جددى پێویستیان به‌وه نییه. له خراپترین كاتى په‌یوه‌ندى نێوان من و كاك مه‌سعود كه به ددان و نینۆك شه‌ڕمانده‌كرد له به‌غدا، كێشه‌یه‌كى ئه‌منى له ده‌وروبه‌رى هه‌ولێر دروستبوو. من ته‌له‌فۆنم بۆ كاك مه‌سعود كرد و پێم وت: ئه‌گه‌ر شتێك روویدا من و هێزه‌كانى دژه‌تیرۆر دێین و چاره‌سه‌رى ده‌كه‌ین، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى نامه‌وێت خه‌ڵك وابیربكه‌نه‌وه كه كورد یه‌كگرتوو نییه. ئه‌مه هه‌مووى هه‌له بۆ خه‌ڵكى خراپ كه شتى خراپ بكه‌ن. بۆ ئه‌وه‌ى هه‌رێمه‌كه بخه‌یته سه‌ر ئاگر ته‌نیا یه‌ك ته‌قه‌كردن پێویسته، كه‌سێك له‌ولا گولله‌یه‌ك ده‌ته‌قێنێت و كه‌سێكى تریش له‌ملا وه‌ڵامیده‌داته‌وه، شته‌كان هه‌مووى تێده‌چێت به‌سه‌ر یه‌كدا و پێش ئه‌وه‌ى تۆ هه‌ستى پێبكه‌یت هه‌رێمه‌كه ده‌كه‌وێته سه‌ر ئاگر. له‌به‌ر ئه‌وه من هه‌رگیز تۆڵه‌ى ئه‌م شتانه ناكه‌مه‌وه، ده‌نا زۆر ئاسانه. هۆزه‌كانى لاكه‌ى تر ده‌ستم ماچ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى هێزیان بۆ دروستبكه‌م و ئه‌شتوانم بۆ به كاریگه‌رانه ئه‌و كاره بكه‌م. ته‌نانه‌ت ئێستا ناوى سێ له‌وانه له مێشكمدایه كه ده‌توانم هێزیان بۆ دروست بكه‌م. لیزێ پۆرته‌ر: له دهۆك و هه‌ولێر بافڵ تاڵه‌بانى: به دڵنیاییه‌وه، به‌ڵام ناكرێت خراپه به خراپه وه‌ڵام بدرێته‌وه. ئه‌مه یه‌كێكه له هۆكاره‌كان كه یه‌كێتى ئه‌و یارییه ناكات. من ئاماده نیم ئه‌و یارییه بكه‌م چونكه یارییه‌كى خراپه، باوه‌ڕیشم وایه به‌مزووانه پارتى له‌وه تێده‌گات كه ئه‌و جۆره یارییانه ئه‌نجامیان نابێت. لیزێ پۆرته‌ر: خه‌ڵكى خه‌میانه كه ئایا ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ ساڵانى 1990كان كه یه‌كێتى و پارتى شه‌ڕیان له‌دژى یه‌كترى ده‌كرد. بافڵ تاڵه‌بانى:هه‌رگیز، به‌سه‌ر جه‌سته‌ى مندا. لیزێ پۆرته‌ر: با بگه‌ڕێینه‌وه بۆ بابه‌تى بۆرى غاز، كار گروپ گرێبه‌ستى ئه‌و پرۆژه‌یه‌ى وه‌رگرت. بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر، كار گروپ ئه‌و پرۆژه‌یه‌ى وه‌رنه‌گرت، به‌ڵكو ئه‌و پرۆژه‌یى پێدرا، هیچ پرۆسه‌یه‌كى ته‌نده‌رین نه‌بوو، نه‌شچوو بۆ ئه‌نجوومه‌نى نه‌وت و غاز. هیچ ته‌نده‌رێك له ئارادا نه‌بوو. كه‌سێك به‌یانى له‌خه‌و هه‌ستا و وتى: با ئه‌مه بۆ كار گروپ بێت. كێ خاوه‌نى كار گروپه؟ ئه‌وه گه‌نده‌ڵییه‌كى زۆر روونه چاوه‌ڕێش ده‌كه‌ن هه‌مووان دانبیشن به‌بێ ده‌نگى و بڵێن، نه‌خێر نه‌خێر، ئاساییه ئه‌و شته له‌پێناو سه‌قامگیرى هه‌رێمه‌كه‌مان، له‌پێناو حكومه‌تى هه‌رێم با هیچ شتێك نه‌ڵێین. ئه‌مه بێڕێزییه به خه‌ڵكى كوردستان كه ئه‌م شتانه رووده‌ده‌ن. گه‌یشتووه‌ته لوتكه، راهاتوون كه ساخته‌كارى ئه‌نجام بده‌ن. جارانسێ بۆ چوار كۆمپانیا ئاماده‌یی خۆیان ده‌رببڕیایه بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌م كاره بكه‌ن، به‌ڵام ئێستا دۆخه‌كه وایلێهاتووه، كه گوێ به‌وه‌ش ناده‌ن، كه‌وتوونه‌ته سه‌ر رێگاكه و راهاتوون كه پاره بخه‌نه گیرفانیانه‌وه. وایان لێهاتووه به‌یانیه‌ك له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستن و ده‌ڵێن: ئۆو كارگروپ، ئه‌مه‌ى بۆ ده‌رچوو، ئه‌مه بۆ كار گروپ. لیزێ پۆرته‌ر: كار گروپ گرێبه‌ستى بۆرى پێدراوه، له‌و كاته‌وه چى روویداوه؟ تۆ دژایه‌تى ئه‌و گرێبه‌سته‌ت ده‌كرد. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵى من ئه‌و كاره‌م كرد. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌ى ئه‌وه ئێستا چى لێدێت؟ چى رووده‌دات. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ته‌واوه‌تى هیچ شتێك. من هه‌وڵمدا دانوستانیان له‌گه‌ڵ بكه‌م، به‌ڵام وه‌ك بینیمان دانووستانه‌كه گه‌یشتن به‌ش و به‌ش كارى كه ئه‌وه به هیچ شێوه‌یه‌ك ئامانجى من نیه. من ده‌مویست گفتوگۆ له‌سه‌ر ستراتج بكه‌م. لیزێ پۆرته‌ر: وا ده‌رده‌كه‌وێت كه تۆ بیرۆكه‌یه‌كى جیاوازت هه‌یه له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى كه كه‌رتى نه‌وت و غاز چۆن كار ده‌كات و چۆن ده‌بێت كارى تێدا بكرێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌گه‌ر تۆ كه‌رتى غازى هه‌رێمى كوردستانت گه‌شه‌پێبدایه كه زۆرینه‌ى له ناوچه‌كانى ژێر كۆنترۆڵى یه‌كێتى نیشتمانى كوردستاندایه ئه‌و پرۆسه‌یه چۆن ده‌بوو؟ به چ تیۆرییه‌ك ئه‌وه‌ت ئه‌نجام ده‌دات؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نامه‌وێت هه‌رگیز كارێكى وا بكه‌م. ئه‌مه تووشى سه‌رسوڕمانت ده‌كات، به‌ڵام ده‌مه‌وێت حكومه‌ت ئه‌و كاره بكات. به‌ڵام خه‌زیش ده‌كه‌م ئه‌و حكومه‌ته حكومه‌تى منیش بێت. ته‌نیا حكومه‌ت چه‌ند كه‌سێك نه‌بێت كه به په‌نجه‌كانى ده‌ست ده‌ژمێردرێن. هه‌موو ئه‌وه‌ى كه پێویسته شه‌فافیه‌ت، پلانێكى یاسایی و دادپه‌روه‌رانه‌یه. نابێت ئه‌وه‌ش له‌بیر بكه‌ین كه ئه‌م بابه‌ته زۆر ئاڵۆز بووه به‌هۆى ئه‌و بڕیاره‌ى كه دادگاى فیدراڵى عێراق داویه‌تى. ده‌بێت زۆر وریابین له‌باره‌ى ئه‌م شتانه، چونكه هه‌موو شتێك په‌یوه‌سته به یاساوه، چونكه ئه‌وه نیشانمان ده‌دات كه ئێمه له‌كوێى هاوكێشه‌كه‌داین، هه‌ركاتێكیش كه ئه‌وه‌مان زانى له‌وانه‌یه بزانین بڕیاره دروسته‌كه بده‌ین. تاكه شت كه من لێى دڵنیام ئه‌وه‌یه، سه‌رى خۆمان بكه‌ین به‌ژێر خۆڵدا و بڵێین: له به‌غدا شتێك رووینه‌داوه و هه‌موو شتێك باشه و با به‌رده‌وام بین هیچ شتێك باشنابێت و چاره‌سه‌رێكى باش نابێت. له‌به‌ر ئه‌وه من هانى ئه‌وه ده‌ده‌م حكومه‌تى هه‌رێم له دۆخه‌كه تێبگات، با سه‌ره‌تا حكومه‌تى هه‌رێم رزگار بكه‌ین. ئه‌م دواییانه من تۆمه‌تبار ده‌كرێم به‌وه‌ى كه ده‌مه‌وێت حكومه‌تى هه‌رێم بڕوخێنم، من ئه‌گه‌ر بنمویستایه له‌ماوه‌ى پێنج خوله‌كدا ئه‌و كاره‌م ده‌كرد ته‌نیا به وتنى ئه‌وه‌ى كه، "با یه‌كێتى بێته‌ده‌ره‌وه له حكومه‌ت"، به‌ڵام ئه‌وه ویستى من نییه. شانازى ده‌كه‌م به‌و هه‌موو دانبه‌خۆداگرتنه‌ى یه‌كێتیش كه له ماوه‌ى رابردوودا نیشانیداوه. له‌نێو حكومه‌تى هه‌رێمیشدا خه‌ڵكانێك هه‌ن كه زۆر به‌باشى كارده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى حكومه‌ته‌كه له‌ناوبه‌رن، پێویستیان به هاوكار ئێمه نیه، چونكه به‌بێ ئێمه‌ش خۆیان خه‌ریكه ئه‌و كاره ده‌كه‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: هیچ پلانێكت هه‌یه بۆ گه‌شه‌دان بۆ بۆرى غاز له ناوچه‌كانى ژێر ده‌سه‌ڵاتى یه‌كێتى له‌م ستاته‌دا؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌هیچ شێوه‌یه‌ك، من هه‌مان ئه‌و هه‌ڵه‌یه ناكه‌م كه ئه‌وانى تر ئه‌نجامیاندا. هه‌رچى بكه‌ین پێویسته یاسایی بێت، شه‌فاف و متمانه پێكراو بێت. ئه‌گه‌ر بمویستایه شتێكى وابكه‌م چه‌ند مانگێك له‌مه‌وبه‌ر زۆر به‌ئاسانى ده‌متوانى بیكه‌م، رازیده‌بووم به‌و به‌شى كه بۆم دانراوه و گیرفانى خۆم پڕده‌كرد وه‌ك هه‌موو ئه‌وانى تر، به‌ڵام پێموایه زۆر نابه‌رپرسیارانه‌یه ئێستا ئه‌و كار بكه‌ین. لیزێ پۆرته‌ر: وابزام دوێنێ فایه‌ق زێدانت بینى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌و هاوڕێیه‌كى ئازیزى منه. لیزێ پۆرته‌ر: باسى بڕیاره‌كه‌ى دادگاى فیدراڵیتان كرد له‌باره‌ى كه‌رتى نه‌وت و غازى هه‌رێم. بافڵ تاڵه‌بانى: راستگۆبم نه‌خێر، لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌وه‌نده‌ى من بزانم پێش پێكهێنانى حكومه‌ت رێككه‌وتنێك كراوه بۆ كه حزبه كوردییه‌كان پشتیوانى پێكهێنانى حكومه‌ت بكه‌ن و له به‌رامبه‌ردا فشاره یاساییه‌كانى سه‌ر كه‌رتى نه‌وت و غازى بوه‌ستێنرێن كه له‌گه‌ڵ بڕیاره‌كه‌ى دادگه‌ى فیدراڵى ده‌ستیانپێكردووه، ئایا ئه‌م فشارانه به‌راستى كه‌م بوونه‌ته‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر، ئه‌مه بڕیارێكى یاساییه و په‌یوه‌سته به حكومه‌تى هه‌رێمه‌وه، ئه‌گه‌ر حكومه‌تى هه‌رێم پێیوابێت، ئه‌م بڕیاره نایاساییه و دانى پێدا نه‌نێت ناگه‌ین به هیچ شوێنێك. له راستیدا ئه‌مه یه‌كێكى تره له‌و شتانى ئه‌م حكومه‌ته كه من زۆر بێزار ده‌كات، له بنه‌ماكانى دانووستاندن تێناگه‌ن، وادابنێ ئۆتۆمبێلێمان هه‌یه كه وادانراوه به 10 هه‌زار دۆلار بفرۆشرێت، من ده‌مه‌وێت به 5 هه‌زار دۆلار بیكڕم. نرخى راسته‌قینه‌ى خۆشى 7 هه‌زار دۆلاره، هه‌موو كه‌سێكیش ئه‌وه ده‌زانێت كه نرخه راسته‌قینه‌كه‌ى 7 هه‌زار دۆلاره، به‌ڵام كه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ پارتى ده‌كه‌یت ده‌ڵێت 12 هه‌زار و 500 دۆلار. لیزێ پۆرته‌ر: وا ده‌رده‌كه‌ویت كه بیركردنه‌وه‌كانت زۆرتر له قازانجى ناوه‌نده له‌باره‌ى نه‌وت و غازه‌وه و ده‌ته‌وێت پردى زیاتر له‌گه‌ڵ به‌غدا دروست بكه‌یت. بافڵ تاڵه‌بانى: من شه‌فافیه‌تم ده‌وێت، شه‌فافیه‌ت له‌كوێ بێت منیش به‌ره‌و ئه‌وێ ده‌ڕۆم. قوباد ده‌ستپێشخه‌رییه‌كى زۆر باشى هه‌یه و پێموایه ئه‌م مانگه هه‌موو كه‌س ده‌توانێت دینار به دینارى داهاتى باج و سنووره‌كان به‌شێوه‌یه‌كى ئۆنڵاین ببینن ئه‌وه‌ى په‌یوه‌ند به ئێمه‌وه هه‌یه. بۆچى؟ چونكه ئێمه شه‌فافیه‌تمان ده‌وێت، به‌هیوام كه ئێمه ئه‌مان كرد ئه‌وانیش له لاكه‌ى تره‌وه هه‌مان شت ئه‌نجام بده‌ن؟ بۆ عه‌ین زاله‌ش هه‌مان شت ئه‌نجام بده‌ن، بۆ سه‌ر سنوورى سووریاش هه‌مان شت ئه‌نجام بده‌ن. راستگۆ بم، ئێمه ناوه‌ستین له چاكسازیی. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌م هاوینه چه‌ندین هێرشمان بینى كه كرانه سه‌ر كۆرمۆر، بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌و كۆمپانیایانه‌ى كه له‌وێ كارده‌كه‌ن گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌یان ده‌ویست كه جارێكى تر ئه‌و هێرشانه دووباره نه‌بنه‌وه. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌مه من تووشى سه‌رسوڕمان ناكات. لیزێ پۆرته‌ر: چ گه‌ره‌نتیه‌ك؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه هیچ كه‌س ناتوانێت هیچ گه‌ره‌نتییه‌ك بدات له‌م كاته‌دا كه ئه‌م هێرشانه دووباره نابنه‌وه. هه‌ركات حكومه‌ت توانى باشتر كاره‌كانى بكات و تێگه‌یشتێكى باشترى هه‌بێت بۆ دۆخه‌كه ئه‌وكات پێوایه ده‌توانین هه‌نگاو بنێین به‌ره‌و ئه‌وه‌ى كه گه‌ره‌نتى بده‌ین ئه‌م كۆمپانیایانه. به‌ڵام ناتوانین گه‌ره‌نتى بده‌ین هه‌تاوه‌كو زانیارى ته‌واومان نه‌بێت له‌سه‌ر ورده‌كارییه‌كان كه ئه‌م شتانه چۆ روویانداوه و بۆچى رووده‌ده‌ن؟ لیزێ پۆرته‌ر: چ شتێك تۆ ئه‌هێنێت بۆ به‌غدا؟ وه‌ك دیاره ئه‌م ماوه‌یه چه‌ندین كۆبوونه‌وه‌ت هه‌بووه و شاندى حكومه‌تى هه‌رێمیش لێره‌یه له به‌غدا له‌م ساته‌دا. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌م ئێواره‌یه كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌نجوومه‌نى باڵا هه‌یه له به‌غدا كه من نێوه‌ندگیره‌كه‌یم و رێكمخستووه. ئه‌وه هۆكارى سه‌ردانى منه بۆ به‌غدا، كه هه‌موو حزبه به‌شداره‌كانى حكومه‌ت قه‌ناعه‌ت بكه‌ن و ده‌ستبه ئه‌جێنداى ئیشكردن بكه‌ن. ئه‌مڕۆ بابه‌تى گرنگ باس ده‌كه‌ین و پێشموایه ئه‌بێت شتى له‌م شێوه‌یه‌ش له كوردستان بكه‌ین. لیزێ پۆرته‌ر: مه‌به‌ستت هاوپه‌یمانى به‌ڕێوه‌بردنى ده‌وڵه‌ته؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، ئه‌مه ئه‌و شته‌یه كه وایكردووه من لێره بم، ئه‌مشه‌و به‌ڕێوه‌ده‌چێت لێره له ماڵى مام جه‌لال. من حه‌زم له سه‌ردانیكردنى به‌غدا هه‌یه و هاوڕێكانیشم ده‌بینم، حه‌زم له بینینى فایه‌ق زێدان و هه‌موو هاوڕێكانى ترم هه‌یه. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا یه‌كێتى هیچ دانووستاندنێكى له‌گه‌ڵ حكومه‌ته‌كه‌ى شیاع سوودانى كردووه به‌جیا له پارتى له‌سه‌ر كه‌رتى نه‌وت و غازى هه‌رێم؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر، ئێمه ته‌نیا ئه‌وه‌مان به حكومه‌تى عێراقى وتووه كه یه‌كێتى بۆچوونى جیاوازى ده‌رباره‌ى زۆر شت هه‌یه و بۆ ئێمه زۆر گرنگه كه هه‌موومان یه‌كگرتوو بین. دیسانه‌وه ئه‌مه ده‌ڵێمه‌وه، ئه‌مه ئه‌و شته‌یه كه ئێمه له حكومه‌تى هه‌رێم پێویستبوو ئه‌نجامى بده‌ین، به‌ڵام به‌داخه‌وه حكومه‌تى هه‌رێم خواستى ئه‌نجامدانى شتێكى له‌م شێوه‌یه‌ى نییه، پێیباشه ئه‌و شتانه بكات كه پێشتر من بۆم باسكردیت. لیزێ پۆرته‌ر: باسى ئه‌وه‌ت كرد كه هاتوویت بۆ ئێره بۆ بینینى هاوڕێكانت، پێموابێت، موسه‌نا سامه‌رایی و قه‌یز خه‌ز عه‌لی-شت بینیووه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ ره‌یان كلدانى (سه‌رۆكى بزووتنه‌وه‌ى بابلیون)م بینیوه. چه‌ند وه‌زیرێكم بینیون، به‌ڵام هێشتاش پیرۆزبایم له زۆرێكیان نه‌كردووه، ئه‌مه‌وێت هه‌موویان ببینم و پێیان بڵێم: یه‌كێتى ده‌یه‌وێت پشتیوانتان بێت، یه‌كێتى حكومه‌تێكى سه‌ركه‌وتووى ده‌وێت، یه‌كێتى هانتان ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ى ئیشى باش بكه‌ن له‌دژى گه‌نده‌ڵى، یه‌كێتى هانتان ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ى خزمه‌تگوزاریی ئه‌نجام بده‌ن و ناشبێته سه‌رئێشه بۆتان، چونكه خۆى له بنه‌ڕه‌تدا به‌شى پێویست سه‌رئێشه هه‌یه. ده‌مه‌وێت پێیان بڵێم: ئێمه وه‌ك یه‌كێتى چه‌ندین قوربانیمان داوه بۆ هه‌رێمى كوردستان و عێراق و به‌رده‌وامیش ده‌بین له‌م قوربانیدانه. ئه‌مه‌وێت ئه‌و په‌یامه بگات كه من نامه‌وێت كێشه‌ى زیاتر دروستببێت، به‌ڵكو ده‌مه‌وێت هۆكار بم بۆ ئه‌وه‌ى شته‌كان ئاسانتر بن. لیزێ پۆرته‌ر: ئێستا په‌یوه‌ندیت له‌گه‌ڵ د. له‌تیف ڕه‌شید چۆنه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: زۆر باشه، شه‌وى رابردوو بۆ ماوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵى بووم. لیزێ پۆرته‌ر: باسى چیتان كرد؟ بافڵ تاڵه‌بانى: هه‌موو شتێك. لیزێ پۆرته‌ر: له كۆتایدا ئه‌و كاندیدى ئێوه نه‌بوو بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه نابێت مرۆڤ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه زیره‌كه و دوو بیرۆكه‌ى هه‌یه سزا بدرێت، له‌كاتێكدا به‌رامبه‌ره‌كه‌ى هه‌موو گره‌وه‌كه‌ى له‌سه‌ر یه‌ك شته. پێموانییه دانانى پلانى زیره‌كانه هه‌رگیز سزاى به‌دواوه‌بێت. لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته تۆ ئێستا ئیشى له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌یت و وه‌ك ئه‌وه سه‌یرى ناكه‌یت كه "كاندیدى ئێوه نه‌بووبێت"؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئایا تۆ ده‌زانیت كه من له‌گه‌ڵ ئه‌م پیاوه گه‌وره‌بووم؟ له‌به‌ر ئه‌وه‌یه كه من پێموایه سه‌یره كه تۆ كردنى پرسیارێكى له‌م شێوه‌یه به پێویست ده‌زانیت! لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌ویش و به‌رهه‌م ساڵحیش له به‌ریتانیا له‌گه‌ڵ تۆ بوون. بافڵ تاڵه‌بانى: پێم سه‌یره خه‌ڵك پرسیارى له‌م شێوه‌یه ده‌كات! من چه‌ندین ساڵ له‌گه‌ڵ كاك له‌تیف و ژیاوم و خاتوو شانازى پوورم ئێمه‌ى گه‌وره كردووه. لیزێ پۆرته‌ر: مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه كه ئه‌و كاندیدى ئێوه نه‌بوو. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌ى كاندیدى كێ بوو؟! لیزێ پۆرته‌ر: مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه راسته ئه‌و یه‌كێتییه، به‌ڵام كاندیدى پارتیش بوو. بافڵ تاڵه‌بانى: ئایا ئه‌و كاندیدى پارتى بوو؟ ئایا كاندیدى پارتى نه‌بوو؟ ئایا هه‌ر به‌راست كاندیدى پارتى بوو؟! لیزێ پۆرته‌ر: واده‌رده‌كه‌وێت به‌شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان له نێوه‌نددا بووبێت. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌جدى؟! پێویسته ئاوا سه‌یرى بكه‌ین؟ یان به‌و شێوه‌یه‌ى كه پارتى هیچ رێگه‌چاره‌یه‌كى ترى له‌به‌ده‌مدا نه‌مابوو جگه له‌وه‌ى كه پشت به د. له‌تیف ببه‌ستن و له راستیشدا بیرۆكه‌یه‌كى باش بوو كه كارێكى وایان كرد. لیزێ پۆرته‌ر: به‌شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان وازیان له رێبه‌ر ئه‌حمه‌د هێنا له كۆتایدا. بافڵ تاڵه‌بانى: بێگومان وایان كرد. لیزێ پۆرته‌ر: به‌راى تۆ ئه‌كرا رێبه‌ر ئه‌حمه‌د له به‌غدا ئیش بكات؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نا پێموانییه و پێموایه كه ئه‌و ته‌نیا مه‌ڕێكى قوربانى بوو كه ناوه‌كه‌شى هێنرایه پێشه‌وه هه‌ر وابیرمه‌كرده‌وه كه ئه‌و مه‌ڕى قوربانیه. رێبه‌ر ئه‌حمه‌د چیرۆكێكى باشى هه‌یه و كه‌سێكى خاوه‌ن توانایه، به‌ڵام ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌كانى باش نین له به‌غدا و ئه‌زموونى سیاسه‌تكردنى نییه له به‌غدا، كه هه‌ڵیشبژێردرا من به‌لامه‌وه سه‌یر بوو و یه‌كسه‌ر وتم: ته‌واو، ئه‌مه سه‌ره‌تایه‌كى باشه بۆ ده‌ستكردن به گفتوگۆ، به‌ڵام به‌داخه‌وه وانه‌بوو و ته‌ینا بڕیارێكى سه‌یر بوو. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌مه‌وێت ده‌رباره‌ى هێرشه‌كانى ئه‌م دواییه‌ى ئێران و توركیا گفتوگۆ بكه‌ین. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ لیزێ پۆرته‌ر: سوپاى پاسدارانى ئێران چه‌ند جارێك هێرشى كرده سه‌ر باره‌گاى حزبه ئۆپۆزسیۆنه‌كان له سلێمانى و كۆیه. بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه زیاتر له 900 هێرشى فڕۆكه‌كانى توركیامان هه‌بوو هاوتا له‌گه‌ڵ ئه‌م هێرشانه‌ى ئێران. ئێمه سه‌ركۆنه‌ى هێرشه‌كانى سه‌ر خاكى عێراق و هه‌رێمى كوردستان ده‌كه‌ین و ده‌شمانه‌وێت چاره‌سه‌رێك بدۆزینه‌وه بۆ ئه‌م بابه‌ته، به‌ڵام قورسه چاره‌سه‌ر بۆ ئه‌م بابه‌ته بدۆزرێته‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: با یه‌كه‌مجار باسى توركیا بكه‌ین، ئێمه ئه‌زانین كه له چه‌ند ساڵى رابردوودا چه‌ندین هێرشى فڕۆكه‌ى بێ فڕۆكه‌وان هه‌بووه له كه‌لار و چه‌مچه‌ماڵ، چیت هه‌یه له‌سه‌ر ئه‌م هێرشانه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه سه‌ركۆنه‌ى سه‌رجه‌م هێرشه‌كان ده‌كه‌ین، به‌تایبه‌ت كوشتنى هاووڵاتییانى بێتاوان. ئێمه تێده‌گه‌ین كه توركیا كێشه‌ى هه‌یه، به‌ڵام ئێمه هانى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان ده‌ده‌ین به گفتوگۆ، چونكه مرۆڤ نابێت رێگه‌ى ده‌رچوونى خۆى له كێشه خاپوور بكات و دواتر نه‌توانێت لێى بچێته ده‌ره‌وه. پێویسته هه‌مووان له‌سه‌ر رێگاى ده‌رچوونیان له كێشه گفتوگۆ بكه‌ن و ئه‌مه‌ش ئه‌و شته‌یه كه ئێمه هانى ده‌ده‌ین و لایه‌نگرى ئه‌نجامدانى گفتوگۆ ده‌كه‌ین. لیزێ پۆرته‌ر: وه‌ك ئه‌وه‌ى له ساڵى 2013 له توركیا هه‌بوو (پرۆسه‌ى ئاشتى)؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ته‌واوه‌تى. لیزێ پۆرته‌ر: تۆ باسى دایه‌لۆگ ده‌كه‌یت، به‌راى تۆ ئه‌م شته چۆن رووده‌دات كه دایه‌لۆگ دروست ببێت، ئایا هاكان فیدان قسه‌ى له‌گه‌ڵ كردون له‌م باره‌یه‌وه؟ ئایا ئێوه چوون بۆ ئه‌نكه‌ره؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌راستى ناتوانم وه‌ڵامى ئه‌وه بده‌مه‌وه، چونكه ئه‌وه په‌یوه‌ندى به په‌كه‌كه‌وه هه‌یه و ئه‌بێت توركیا قسه له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه بكات. لیزێ پۆرته‌ر: قسه‌كه‌ت دروسته، به‌ڵام ئایا هیچ ئه‌گه‌رێك هه‌یه رۆژێك یه‌كێتى ببێته نێوه‌ندگیرى بابه‌تێكى له‌م شێوه‌یه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك كه بتوانین هاوكارى ده‌كه‌ین، چونكه ئێمه پێمانخۆش نییه هیچ كوردێك یان هیچ كه‌سێك بكوژرێت. به‌راى من كاتێك كه‌سێك بۆ چه‌ندین ساڵ رێگه‌یه‌ك ده‌گرێته‌به‌ر و هه‌میشه هیچ وه‌ڵامدانه‌وه‌یه‌كى نابێت پێویسته ستراتیژێكى نوێ بگرێته‌به‌ر، ئه‌گه‌ر من بوومایه وامده‌كرد! لیزێ پۆرته‌ر: تا ئێستا توركیا داواى هاوكارى لێكردون له‌كاتى ئه‌نجامدانى هێرشه‌كانیان؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه هه‌رگیز رێگه‌خۆشناكه‌ین یان هاوكارى كه‌س ناكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ى هێرش بكاته سه‌ر كورد، ئه‌مه‌ش شتێك نییه كه ته‌نیا په‌یوه‌ندى به توركیاوه هه‌بێت و بڵێن: ته‌نیا هاوكارى توركیا ناكه‌ین. ئه‌مه بۆ هه‌موو كه‌س وایه و ئیشى ئێمه نیه یارمه‌تى كه‌س بده‌ین له هێرشكردندا. لیزێ پۆرته‌ر: توركیا له ئێستادا پلانى ئۆپراسیۆنێكى تر هه‌یه له سووریا و ده‌شڵێن: هێرشى زیاتر له سلێمانى ئه‌نجام ده‌ده‌ن، چاوه‌ڕێى چى ده‌كه‌یت له‌مه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: چاوه‌ڕێى پێكدادان ده‌كه‌م و پێشموایه ئه‌مه باش نییه. لێره له به‌غدا له‌گه‌ڵ هاوڕێكانم قسه ده‌كه‌ن و ئه‌وانیش زۆر بێزارن له‌م دۆخه و منیش گله‌ییان لێناكه‌م و هه‌ر ئه‌بێت وابن. من پێموایه نابێت ئیتر هێرشى تر ببینین، پێشموایه تاكه رێگه‌ى ده‌ربازبوون له‌مه بریتیه له، گفتوگۆ. ئه‌وه‌شى په‌یوه‌ندى به براكانمه‌وه هه‌یه له سووریا دڵم له‌لایانه، چونكه ئه‌وان پاڵه‌وانى شه‌ڕى داعشن و ئه‌وه‌شى كه له سووریا رووده‌دات پێویست نییه. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌گه‌ر تۆ ئه‌رۆدۆغان بوویتانه چیت ئه‌كرد؟ چۆن گفتوگۆت له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه ده‌كرد؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نامه‌وێت وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره بده‌مه‌وه. نامه‌وێت ببمه ئه‌ردۆغان، ئه‌مه‌وێت بافڵ بم. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌م دواییه چه‌ندین هێرشى مووشه‌كى و فڕۆكه‌ى بێ فڕۆكه‌وانمان بینى له‌لایه‌ن ئێرانه‌وه و هه‌فته‌ى پێشووش شیاع سودانى وتى: پاسه‌وانى سنوورى فیدراڵى ده‌نێرنه سه‌ر سنووره‌كانى ئێران - عێراق. بافڵ تاڵه‌بانى: زۆر باشه. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌مه ویستى ئێران بوو و ئه‌وه‌نده‌شى من بزانم له ئێستادا سنووره‌كان له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتى پاسه‌وانه كورده فیدراڵییه‌كاندان. بافڵ تاڵه‌بانى: وانیه، كێشه‌ى كه‌مى ستافمان هه‌یه. ئێمه 600 بۆ 700 كیلۆمه‌تر سنوورمان له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه و له به‌رامبه‌ردا ته‌نیا یه‌ك لیوامان هه‌یه بۆ پارێزگاریكردن لێى. ئه‌مه یه‌كێكه له‌و شتانه‌ى كه له‌گه‌ڵ سه‌رۆكوه‌زیران و وه‌زیرى ناوخۆ باسمان كردووه بۆ ئه‌وه‌ى ستافى زیاترى بۆ دابنێت و به خۆشحاڵییه‌وه ئه‌وانیش به‌ڵێنیانداوه كه وه‌ك هه‌نگاوى سه‌ره‌تا لیوایه‌كى ترى بۆ دروستبكه‌ن و كۆنترۆڵى سنووره‌كان بكه‌ن. پێشموایه كه گرنگه بۆ كۆنترۆڵكردنى سنووره‌كان شتێكى له‌و شێوه‌یه‌مان هه‌بێت. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا كورد ده‌بن؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌گه‌ر به ئه‌قڵانى بیربكه‌ینه‌وه، به‌ڵێ كورد ده‌بن، خۆ ناچین له به‌سره‌وه خه‌ڵك بهێنین بۆ ئه‌وه‌ى له سه‌ر سنورى عێراق و ئێران له كوردستان پاسه‌وانیه‌تى بكه‌ن. پێشموایه ئه‌مه شتێكى باشه و یارمه‌تى كه‌مكردنه‌وه‌ى بێكارى ده‌دات، ئه‌مه سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى باشه بۆ هه‌رێمى كوردستان. لیزێ پۆرته‌ر: ئێران له‌وانه نییه ئه‌م شته قبوڵ بكات، چونكه ئه‌وان ده‌یانه‌وێت هێزى ناوه‌ند كۆنترۆڵى سنووره‌كان بكات. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌ى خۆ ئه‌وانیش پۆلیسى سنوورى فێدراڵین. لیزێ پۆرته‌ر: له‌وانه‌یه كوردبوونى ئه‌م لیوایانه كێشه بێت بافڵ تاڵه‌بانى: نا پێموانییه ره‌چه‌ڵه‌ك و ئاینى ئه‌م كه‌سانه ببێته كێشه. پێموایه، كێشه‌ى ئه‌وان له كه‌مى پاسه‌وانى سنووره. لیزێ پۆرته‌ر: شتێكى تر كه ئێران ده‌یه‌وێت بریتیه له چه‌كداماڵینى گروپه ئۆپۆزسیۆنه كوردییه‌كان. بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌مه پێشتر روویداوه چه‌ندین ساڵ پێش ئێستا له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه كراوه. لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڵام ئه‌وان ئێستا چه‌كدارن بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵى وایه، ئه‌وان هه‌میشه چه‌كیان هه‌بووه، هه‌موو حزبه‌كانیش چه‌كیان هه‌یه. لیزێ پۆرته‌ر: ئێران ده‌ڵێت: نامانه‌وێت چه‌كداربن، چونكه له سنووره‌كانه‌وه چه‌ك به قاچاخ هه‌نارده‌ى ئێران ده‌كه‌ن و ئه‌مه‌ش ده‌بێته مه‌ترسى بۆ سه‌ر ئاسایشى نه‌ته‌وه‌ییمان. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵى ئێران، هه‌موو ئه‌وانه ده‌ڵێت. لیزێ پۆرته‌ر: هه‌رگیز رازى ئه‌بیت به‌وه‌ى ئه‌و گروپانه‌ى له سلێمانى هه‌ن چه‌كه‌كانیان دابماڵرێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌وه بڕیارى من نییه، بڕیارى حكومه‌ته. لیزێ پۆرته‌ر: راسته، به‌ڵام واپێده‌چێت له ئێستادا حكومه‌ت پێویستى به ره‌زامه‌ندى ئێوه بێت. بافڵ تاڵه‌بانى: تا ئێستا هیچ شتێك پێویستى به ره‌زامه‌ندى من نه‌بووه، وابزانم باش ئه‌بێت ئه‌گه‌ر شتێكى وا هه‌بێت، هه‌رچه‌نده دیسانه‌وه من ئه‌مه دووپاتده‌كه‌مه‌وه كه ئه‌وه بڕیارى حكومه‌ته‌وه، پێویستیشه حكومه‌ت بڕیار بدات كه ئایا ده‌یانه‌وێت ئه‌م كاره بكه‌ن یان نایانه‌وێت. یان حكومه‌تى هه‌رێم یان حكومه‌تى ناوه‌ندیى یه‌كێكیان پێویسته بڕیار له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته بدات كه ئایا ئه‌م بابه‌ته به‌رده‌وامده‌بێت! ئه‌م هێرشانه زۆر جیاوازن. تۆش ئه‌وه ئه‌زانیت، وانیه؟ ئێرانییه‌كان كاتێك كه هێرش ده‌كه‌ن هۆشدارى ده‌ده‌ن و ده‌ڵێن: سبه‌ى له‌م كاته‌دا هێرش ده‌كه‌ین، ته‌نانه‌ت به پارێزگاره‌كانیش ده‌ڵێن. پێموابێت ته‌نانه‌ت به پارێزگاره‌كانیش ده‌ڵێن: كه له‌م سه‌عات و خوله‌كه‌دا هاووڵاتى هاتووچۆ ده‌كات. من ئه‌م بابه‌ته‌م له‌گه‌ڵ ئێرانییه‌كان باسكردووه، ئه‌وه یه‌كێك بوو له‌و شتانه‌ى كه من دوێنێ له‌گه‌ڵ باڵیۆزى ئێران له عێراق باسم كرد. لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڵێ بینیم، كه سه‌ردانت كردبوو. بافڵ تاڵه‌بانى: واده‌رده‌كه‌وێت كه زۆر جددى بن له‌سه‌ر بابه‌ته‌كه. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌م بابه‌ته كێشه‌یه‌كى گه‌وره‌یه بۆ ئه‌وان، كه‌واته ئه‌م كێشه‌یه به كوێده‌گات؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئه‌وان ئێستا كۆمیته‌یه‌كى ئاسایشیان هه‌یه له‌گه‌ڵ حكومه‌تى هه‌رێم و ئێستا سه‌رقاڵى پلاندانانن بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌م بابه‌ته. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا له حكومه‌تى هه‌رێم و به‌غدا و تاران پێكهاتووه ئه‌و كۆمیته‌یه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ به‌غدادیشى تێدایه و قسه‌كه‌ت دروسته. لیزێ پۆرته‌ر: پێتوایه ئه‌و كۆمیته‌یه هێرشه‌كان ده‌وه‌ستێنێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه زۆر زووه بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ى ئه‌و پرسیاره، با چاوه‌ڕێكه‌ین و بزانین چى رووده‌دات له كۆبوونه‌وه‌ى داهاتوودا و پێموایه زۆر شت روونده‌بێته‌وه له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌دا. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌مه‌وێت باسى به‌سیاسیكردنى هێزه ئه‌منییه‌كان بكه‌م، له كۆتا چاوپێكه‌وتنیدا له‌گه‌ڵ كوردسات شێخ جه‌عفه‌ر وتى: یه‌كگرتنه‌وه‌ى هێزه‌كانى 70 و 80 به‌باشى به‌ڕێوه‌ناچێت. بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر به‌باشى به‌ڕێوه‌ناچێت. لیزێ پۆرته‌ر: بۆچى وایه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نازانم بۆچى وایه، ئێمه زۆر كارده‌كه‌ین له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته. پێشتریش ئه‌م بابه‌ته‌م باسكرد، كه پێویسته دامه‌زراوه‌كانمان به‌هێز بكه‌ین. پێموایه لایه‌نێك ده‌یه‌وێت ئه‌مه وه‌ك هه‌لێك به‌كاربهێنێت بۆ به‌هێزكردنى سوپاكه‌ى به‌سه‌ر لایه‌نێكى تردا و ئه‌مه‌ش باش نییه. سه‌رچاوه‌ى هه‌موو ئه‌مه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ به‌سیاسیكردنى هه‌موو شتێك. هه‌موو شتێك به سیاسى كراوه. یه‌كخستنى هێزه‌كان ئه‌و شته‌بوو كه چه‌ند ده‌یه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر مام جه‌لال بیرى لێكردبووه‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: یه‌كخستنى هێزه‌كان؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، ئه‌مه ئه‌و شته‌یه كه ئێمه زۆر سوورین له‌سه‌ر ئه‌نجامدانى، له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه ئه‌مه‌ریكییه‌كانمان و هاوپه‌یمانه‌كانى ترمان به‌ره‌وپێشچوونى باشمان به‌خۆوه بینووه له‌م بابه‌ته‌دا. لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته پێویسته چى بكرێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: له‌بیرته پێموتى، هه‌موو شتێك به‌یه‌كه‌وه ده‌وه‌ستێت؟ ئه‌مه یه‌كێكه له نمونه‌كانى ئه‌وه كه به‌ربه‌ستى خراوه‌ته‌به‌رده‌م. لیزێ پۆرته‌ر: ته‌نانه‌ت ئه‌مه‌ریكییه‌كان و هاوپه‌یمانانیش خه‌ریكه ده‌ڵێن: "ئه‌گه‌ر ئه‌تانه‌وێت هاوكاریی و پشتیوانییه‌كان به‌رده‌وام بن هێزه‌كانتان یه‌ك بخه‌ن" بافڵ تاڵه‌بانى: پێویستبوو زیاتر پێگه‌ى خۆیان به‌كاربهێنن، ته‌نانه‌ت پێویستبوو نقورچێكمان لێبگرن. لیزێ پۆرته‌ر: بێمتمانه‌یی له‌نێوان یه‌كێتى و پارتیشدا هه‌یه بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه ئه‌وه وێناكردنى دۆخه‌كه‌یه له‌باشترین حاڵه‌تى خۆیدا (تۆ زۆر به‌ڕێزه‌وه وێناى ئه‌و بابه‌ته ده‌كه‌یت)، به‌ڵام ئێمه كوردین و زۆر ئاسانه كه چاكى بكه‌ینه‌وه، ته‌نیا یه‌ك هه‌نگاو.... یه‌ك هه‌نگاو پێویسته. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌م دواییانه كه‌یسى كوڕێكى ته‌مه‌ن 17 ساڵان هه‌بوو به‌ناوى سه‌هه‌ند ئه‌حمه‌د، كه له زیندانى پۆلیسدا كۆچى دوایی كرد. خێزانه‌كه‌ى ده‌ڵێن: لێیدراوه، پۆلیسیش ده‌ڵێت: رایكردووه و كه‌وتووه و مردووه. بافڵ تاڵه‌بانى: من قسه له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته ناكه‌م تاوه‌كو ئه‌نجامى كۆتایی لێكۆڵینه‌وه‌كان رانه‌گه‌یه‌نرێت و پێموابێت كارێكى ژیرانه نییه له‌ڕووى یاساییه‌وه قسه له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته بكه‌م. لیزێ پۆرته‌ر: باشه. با باس له بابه‌تێكى جیاواز بكه‌ین، به‌م دواییه ده‌بینین ژماره‌یه‌كى زۆر تۆمه‌تبارى داعش له سلێمانى ده‌ستگیر ده‌كرێن. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، ئه‌م شته به‌رده‌وامه و ته‌نانه‌ت دوێنێ شه‌و یه‌كه‌كانى دژه‌تیرۆر تاوه‌كو دره‌نگانى شه‌و سه‌رقاڵى ئۆپراسیۆن بوون. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌توانیت هه‌ندێك زانیاریم پێبده‌یت كه ئه‌وان چۆن كارده‌كه‌ن؟ ئایا ئاژانسى هه‌واڵگرى ناوه‌ندى زانیاریتان پێده‌دات؟ ئه‌م بابه‌ته چۆنه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێمباشه نه‌چمه نێو ورده‌كاریی ئه‌و پرۆسه‌یه‌وه، به‌ڵام هێزه‌كانى دژه‌تیرۆر له هه‌موو شوێنێك ئۆپراسیۆنى خۆیان ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كانمان. له هه‌ر شوێنێك هێزه‌كانى دژه‌تیرۆر یان هاوپه‌یمانه‌كانیان پێیانوابێت ئامانجێك هه‌یه كه مه‌ترسییه خواستى خۆیان ده‌رده‌بڕن بۆ ئه‌نجامدانى ئۆپراسیۆن، له رابردووشدا وایان كردووه، بۆ نمونه چه‌ندین تۆمه‌تباریان ده‌ستگیر كردووه و ناردوونیانه‌ته‌وه بۆ باشوورى عێراق. كه‌واته، وه‌ڵامه‌كه به‌شێوه‌یه‌كى گشتى به‌ڵێیه، له هه‌رشوێنێكه‌وه زانیارى هه‌بێت، ئه‌وان ئیشى له‌سه‌ر ده‌كه‌ن له‌دژى تێرۆریزم، له هه‌رشوێنێك. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا ژماره‌ى ئه‌و كوردانه‌ى كه په‌یوه‌ندى به داعشه‌وه ده‌كه‌ن له هه‌ڵكشاندایه؟ یان ژماره‌ى ئه‌و داعشانه له هه‌ڵكشاندایه كه ده‌یانه‌وێت له هه‌رێمى كوردستان خۆیان حه‌شار بده‌ن؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێموابێت به‌شێكى به‌هۆى ئه‌و بۆشاییه ئه‌منییه‌وه‌یه كه له‌نێوان هێزه‌كانى عێراق و هێزه‌كانى ئێمه‌دا هه‌یه و هه‌ردوولاكه‌ى سنووریش فشه‌ڵن. ئه‌مه یه‌كێكه له‌و شتانه‌ى كه ده‌مه‌وێت له‌گه‌ڵ وه‌زیرى به‌رگریی عێراق باسى بكه‌م، چۆن ده‌توانین پێگه‌ى خۆمان له‌و ناوچانه به‌هێزتر بكه‌ین و پێشموایه نه‌هێشتنى ئه‌و بۆشاییانه هاوكارییه‌كى باش ده‌بێت. پێشموایه نابێت داعش به كه‌م بگرین. نابێت وا بیربكه‌ینه‌وه كه داعش كۆتایی هاتووه و مه‌ترسییه‌كه‌شیان نه‌ماوه، چونكه به‌دڵنیاییه‌وه وانییه. هیواخوازم له‌گه‌ڵ ئه‌م حكومه‌ته نوێیه بتوانین به‌یه‌كه‌وه ئه‌و مه‌ترسییه كه‌م بكه‌ینه‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: چه‌ندین ساڵه باسى ژوورى ئۆپراسیۆنى هاوبه‌ش ده‌كرێت له ناوچه جێناكۆكه‌كان. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، ئه‌وه‌ى په‌یوه‌ندى به ئێمه‌وه هه‌یه زۆر به‌خێرایی به‌ره‌وپێشوچوونى به‌خۆیه‌وه بینیووه، ئێمه هاوكار و پشتیوانى هه‌موو شتێكین كه ئارامى هه‌رێمه‌كه‌مان بپارێزێت و ببێته هۆكارى خستنه‌سه‌ركارى خه‌ڵكه‌كه‌مان. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا لیوا هاوبه‌شه‌كان به‌یه‌كه‌وه ئۆپراسیۆنى هاوبه‌ش ده‌كه‌ن؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر، به‌ڵام به‌خۆشحاڵییه‌وه ده‌ڵێم: له داهاتوودا ئه‌نجامى ده‌ده‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڕاى من ئه‌وه خاڵه گرنگه‌كه‌یه، چۆن پاره‌دار ده‌كرێن و كێ پاره‌یان پێده‌دات؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ. لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته، ناتوانن ئۆپراسیۆنى هاوبه‌ش ئه‌نجام بده‌ن و كارى هاوبه‌ش بكه‌ن. بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه ئه‌وانه شتگه‌لێكى ئاسانن و به ئاسانى چاره‌سه‌ر ده‌كرێن. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا كه بودجه‌ى 2023ى عێراق په‌سه‌ندكرا له‌لایه‌ن حكومه‌تى فیدراڵییه‌وه پاره‌دار ده‌كرێن؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێویسته هیوابخوازم كه وابێت، چونكه پێموانییه حكومه‌تى هه‌رێم ئه‌و كاره بكات. لیزێ پۆرته‌ر: تۆ ده‌ڵێیت داعش كۆتایی نه‌هاتووه، پێتوایه ئاستى مه‌ترسی داعش بۆ سه‌ر ئاسایشى هه‌رێم و عێراق چه‌نده؟ بافڵ تاڵه‌بانى: زۆر مه‌ترسین، چونكه ئه‌وان هه‌موو هه‌لێك و بۆشاییه‌ك ده‌قۆزنه‌وه. كه‌واته ئه‌بێت بۆشاییه‌كان نه‌هێڵین. ئه‌م كێشه‌ى نه‌بوونى متمانه‌یه نه‌وه‌ك ته‌نیا له‌نێوان یه‌كێتى و پارتى به‌ڵكو له‌نێوان هێزه‌كانى حكومه‌تى هه‌رێم و هێزه‌كانى حكومه‌تى ناوه‌ندیش هه‌یه. ئێمه ئێستا كارده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌مه باشتربێت و ئیشى باشده‌كه‌ین له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته. دوێنێ گروپێكى تۆكمه له‌م هێزانه لێره‌بوون، چاویان به هاوبه‌شه‌كانیان كه‌وت و گفتوگۆكانیان زۆر به‌رهه‌مدار بوون. ئه‌مه جیاوازییه‌كه‌یه كه ئه‌م هێزانه، به‌تایبه‌تى دژه‌تیرۆرى یه‌كێتى و سوات زۆر له‌نزیكه‌وه ئیش له‌گه‌ڵ هێزه عێراقییه‌كان ده‌كه‌ن و تیرۆریستان ده‌كه‌نه ئامانج. ئه‌گه‌ر سه‌یرى ژماره‌ى ئه‌و تۆمه‌تبارانه بكه‌یت كه له ماوه‌ى رابردوودا ده‌ستگیر كراون و راده‌ستى به‌غدا كراونه‌ته‌وه بۆتده‌رده‌ده‌كه‌وێت كه له‌گه‌ڵ هیچ ناوچه‌یه‌كى تر به‌راورد ناكرێن له كوردستان. لیزێ پۆرته‌ر: ئایا ئه‌وه به‌هۆى ئه‌وه‌وه كه ئامانجه‌كان له ناوچه‌كانى تر كه‌مترن، ژماره‌ى داعشه‌كان كه‌متره؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نه‌خێر، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه ئه‌م هێزه ئه‌منییانه به‌باشى ئیشى خۆیانده‌كه‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: كه‌واته پێتوایه داعش به‌شێوه‌یه‌كى فراوان له هه‌ولێر و دهۆكیش هه‌بێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌دڵنیاییه‌وه به‌ڵێ. ئێمه ئۆپراسیۆنى زۆرمان هه‌یه و من زۆر شانازى ده‌كه‌م به هێزه ئه‌منییه‌كانمانه‌وه، چونكه كه‌سانى ئازا و ژیرن. لیزێ پۆرته‌ر: له ئێستاشدا ئه‌م هێزانه به‌ده‌ست كێشه‌ى داراییه‌وه ده‌ناڵێنن، ئایا مووچه‌یان پێده‌درێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به دڵنیاییه‌وه وایه، به به‌رده‌وامى بودجه‌كه‌یان ده‌بڕدرێت، مووچه‌ى ده‌زگاى زانیارى بڕاوه چه‌ندین ساڵه، به‌شێكى زۆرى پاره‌ى دژه‌تیرۆر بڕاوه. با رووداوێكت بۆ بگێڕمه‌وه، له‌م ماوه‌یه‌دا كۆبوونه‌وه‌یه‌كم هه‌بوو له‌گه‌ڵ به‌شێكیان، ویستم هه‌ندێك قسه‌یان له‌و باره‌یه‌وه له‌گه‌ڵ بكه‌م و وره‌یان پێببه‌خشم، ده‌زانى چى روویدا؟! سه‌یرى ناوچاویان كردم و وتیان:، تۆ پێتوایه ئێمه ئه‌م كاره بۆ پاره ئه‌نجام ده‌ده‌ین؟ لیزێ پۆرته‌ر: راسته، به‌ڵام له كۆتایدا پێویسته پاره به‌رنه‌وه بۆ خێزانه‌كانیان. بافڵ تاڵه‌بانى: پێویسته زیندوو بمێننه‌وه، پێویسته بژێوى خێزانه‌كانیان دابینبكه‌ن، ئێمه‌ش ئه‌وه‌ى پێمانبكرێت بۆ هاوكارى كردنیان درێغى ناكه‌ین، وه‌ك ئه‌وه‌ى كه هه‌میشه كردوومانه. ئه‌وان بڕبڕه‌ى پشتى یه‌كێتین. ئه‌مه زۆر خه‌مبارمه‌كات كه ئه‌م خه‌ڵكانه له‌برى ئه‌وه‌ى مه‌دالیایان پێبدرێت و خه‌ڵات بكرێن به‌شێوه‌یه‌كى سیاسى به‌ئامانج ده‌گیرێن. ئه‌گه‌ر له شوێنێكى ترى ئه‌م دونیایه بوایه ئه‌م خه‌ڵكانه وه‌ك پاڵه‌وان سه‌یر ده‌كران كه بێگومان ئێستاش پاڵه‌وانن لاى هه‌مووان ته‌نیا لاى هه‌ندێك كه‌سى پارتى نه‌بێت كه ئه‌م شته پێچه‌وانه‌یه. ئه‌مه‌ش شكستى ئه‌وان ده‌گه‌یه‌نێت نه‌وه‌ك هى من. زۆر ئاسانه ئه‌م حكومه‌ته ببێته خاوه‌نى سه‌ركه‌وتنه‌كانیان، ئه‌وان به‌شێكن له حكومه‌ته‌كه كه‌واته ئه‌بێت حكومه‌ت شانازى بكات به‌وه‌ى كه ئه‌وان ئه‌نجامیده‌ده‌ن. وه‌هاب هه‌ڵه‌بجه‌یی له‌دواى گۆڕانكارییه‌كانى نێو یه‌كێتى زۆر به قورسى كارى كرد بۆ ئه‌وه‌ى ئۆپراسیۆن و راهێنانى هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ دژه‌تیرۆرى عێراق بكات. جه‌لال شێخ ناجى، سه‌رۆكى ئێستاى ده‌زگاى زانیاریش به‌هه‌مانشێوه زۆر به قورسى كارى كرد بۆ ئه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ ده‌زگاى پاراستن به‌یه‌كه‌وه كاربكه‌ن. زۆر نامۆبوو كه ئێمه بینیمان ئه‌توانین له‌گه‌ڵ هاوبه‌شه بیانیه‌كانمان ئیش بكه‌ین، به‌ڵام ناتوانین له‌گه‌ڵ یه‌كترى كاربكه‌ین، ده‌بوو له‌ڕێگه‌ى هاوبه‌شه بیانییه‌كانمانه‌وه زانیارى له‌گه‌ڵ یه‌كترى ئاڵوگۆڕبكه‌ین. بۆ من ئه‌مه جۆرێك بوو له بێڕێزى، زۆر شه‌رمه‌زارییه‌كه ئه‌م شته، به‌ڵام پارتى هیچ خواستێكى نییه كه ئه‌م شته بگۆڕێت و هه‌نگاوبێت به‌ره‌و ئێمه، حه‌زیان له ئه‌نجامدانى كارێكى وا نییه. ئه‌مه‌ش هه‌مووى ده‌بێته بۆشایی و دووژمنه‌كان ده‌توانن وه‌ك هه‌ل بقۆزنه‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌مه سه‌رنجڕاكێشه، چونكه له رابردوودا پارتى هه‌میشه ده‌یوت، قورسه بتوانرێت له‌گه‌ڵ لاهور ئیش بكرێت. ئێستاش شته‌كان واده‌رده‌كه‌ون كه له ئاستێكى نزمدابن. بافڵ تاڵه‌بانى: ئۆ نا، ئێستا ئه‌و كوڕه چاكه‌كه‌یه. لیزێ پۆرته‌ر: ئێستا ئه‌و كوڕه چاكه‌كه‌یه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ ئێستا ئه‌و هاوڕێیانه و پارتیش ئه‌وى خۆشده‌وێت. زۆر خۆشحاڵم كه ئه‌م په‌یوه‌ندییه خۆشه‌ویستییه‌یان هه‌یه، پێشموایه بۆ سه‌قامگیریی له دوورمه‌ودادا ئه‌مه باشتره. من خۆم به كوڕ خراپه‌كه نابینم، به‌پێچه‌وانه‌وه پێموایه، مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ من زۆر ئاسانه، به‌ڵام من به‌رپرسیارییه‌تییه‌كم هه‌یه و به‌رپرسیارییه‌تیه‌كه‌شم بریتیه له‌وه‌ى كه خزمه‌تى خه‌ڵكه‌كه‌م بكه‌م، دڵنیاببمه‌وه كه نانیان هه‌یه بخۆن و جلیان هه‌یه له‌به‌رى بكه‌ن. خۆشتده‌زانیت، ئێستا ساڵانى 1991 و 1992 نییه، خه‌ڵكى به‌وشته رازى نین كه جاران پێڕازیبوون. گه‌نجه‌كانى ئێمه هه‌مان ئه‌و شته‌یان ده‌وێت كه گه‌نجێكى به‌ریتانى ده‌یه‌وێت. ئیشیان ئه‌وێت، ئاسایشیان ئه‌وێت، ئه‌یانه‌وێت گه‌رم و داپۆشراوبن، خزمه‌تگوزاریی و وڵاتێكى پێشكه‌وتوویان ئه‌وێت. منیش هه‌مان ئه‌و شته‌م ده‌وێت بۆ خه‌ڵكه‌كه‌م. ئه‌گه‌ر ویستنى ئه‌وه واتاى ئه‌وه بێت كه من كه‌سێكى نه‌گونجاوم، ئه‌وه من ده‌ڵێم: من حه‌زناكه‌م نه‌گونجاو بم، به‌ڵام ئه‌گه‌ر پێویستبكات زۆر به‌باشى ئه‌زانم چۆن نه‌گونجاو بم. لیزێ پۆرته‌ر: بیستوومه پارتییه‌كان پێتده‌ڵن تۆ خۆسه‌پێنیت. بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه ئه‌وه هه‌ڵه‌ترین گوزارشته كه له كه‌سایه‌تى من كرابێت و له‌باره‌ى منه‌وه بوترێت، چونكه من حه‌زم له خۆسه‌پێنى نییه، حه‌زم له دیسپلینه و خۆشم زۆر پابه‌ندى دیسپلینم، باوه‌ڕم به پله‌به‌ندى و ئه‌قڵانیبوون هه‌یه، بڕوام به‌و شتانه هه‌یه كه سیتماتیكین و به‌پێى میتۆد ئه‌نجام ده‌درێن. پێموایه ده‌بێت شته‌كان هه‌نگاو به هه‌نگاو ئه‌نجام بدرێن و له هه‌نگاوى یه‌كه‌وه بۆ دوو و له دووه‌وه بۆ سێ، ئه‌گه‌ر ئه‌مه خۆسه‌پێنییه به‌راى ئه‌وان ئه‌وه هه‌ڵه‌ى من نییه. پێموایه من خۆسه‌پێن نیم و به‌پێچه‌وانه‌وه زۆر كۆمه‌ڵایه‌تیم، كینه له دڵ نیم، رقم له كه‌س نییه، ئه‌مه‌ش شتێكى بۆ ماوه‌ییه و له باوكمه‌وه بۆم ماوه‌ته‌وه. ته‌نانه‌ت كاتێك كه‌سێك ده‌سته‌واژه‌ى: رقم له‌م كه‌سه‌یه به‌كارده‌هێنێت، من هه‌رگیز لێى تێناگه‌م، چونكه یه‌ك كه‌سیش نییه له‌م سه‌رزه‌مینه كه من رقم لێی بێت. لیزێ پۆرته‌ر: ئه‌وه له‌ده‌ستدانى وزه‌یه. بافڵ تاڵه‌بانى: خه‌ڵك هه‌یه كه من لێى نائومێدم، خه‌ڵكیش هه‌یه كه پێموایه: نه‌ئه‌بوو ئه‌و شته‌ى بكردایه كه كردى، یان ئه‌و رێگایه‌ى بگرتایه‌ته‌به‌ر بۆ كردنى ئه‌و شته‌ى كه كردى، به‌ڵام رقلێبوونه‌وه، هه‌رگیز. وابزانم ئه‌م جۆره بیركردنه‌وه‌یه به‌هۆى پێشینه‌سه‌ربازییه‌كه‌مه‌وه‌یه و رووخساریشم وا ده‌رده‌كه‌وێت. خه‌ڵكى سه‌یرى رووخسارم ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن: سه‌یركه زۆر توڕه‌یه. به‌پێچه‌وانه‌وه من زۆرینه‌ى كات قسه‌ى خۆش ده‌كه‌م و پێده‌كه‌نم. ته‌نیا رووخسارم واده‌رده‌كه‌وێت و وابزانم ناتوانم ئه‌وه‌ش چاره‌سه‌ر بكه‌م. لیزێ پۆرته‌ر: حه‌زده‌كه‌یت بۆ كاتێكى دورودرێژ له كوردستان بمێنێته‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵى به‌دڵنیاییه‌وه. ئێستا واملێهاتووه ناتوانم كوردستان به‌جێبهێڵم، كاتێك ئه‌چم بۆ ئه‌وه‌ى پشوویه‌ك وه‌ربگرم دواى دوو بۆ سێ رۆژ راسته‌وخۆ ده‌مه‌وێت بگه‌ڕێمه‌وه، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌شه چیتر ناچم بۆ وه‌رگرتنى پشوو. لیزێ پۆرته‌ر: ناچیت بۆ به‌ریتانیا؟ بافڵ تاڵه‌بانى: دوو ساڵه سه‌ردانى به‌ریتانیام نه‌كردووه، له‌وانه‌یه زیاتریش. لیزێ پۆرته‌ر: له‌به‌ر كۆرۆنا؟ بافڵ تاڵه‌بانى: نا نه‌خێر به‌هۆى كۆرۆناوه نه‌بووه. لیزێ پۆرته‌ر: مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه به‌شێوه‌یه‌ك له شێوه‌كان له‌وێش كاره‌سات هه‌یه. بافڵ تاڵه‌بانى: بۆچى؟ لیزێ پۆرته‌ر: ئاگادارى حكومه‌ت هه‌یت، سێ سه‌رۆكوه‌زیران! بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه له‌دۆخێكدا نیم ره‌خنه له حكومه‌تى كه‌س بگرم. وه‌ڵامى من بۆ ئه‌و پرسیاره ئه‌وه‌یه، تۆ حكومه‌ته‌كه‌ى ئێمه‌ت بینیووه؟! به‌ڵام ئه‌وه راسته كه من خۆشه‌ویستییه‌كى تایبه‌تم بۆ بۆ به‌ریتانیا و خاوه‌نشكۆ (پاشاى به‌ریتانیا هه‌یه). . لیزێ پۆرته‌ر: زۆر باشبوو كه وتت خاونشكۆ، چونكه من تا ئێستاش شاژن به‌كارده‌هێنم. بافڵ تاڵه‌بانى: منیش وه‌ك تێبینى ئه‌وه‌م نووسیوه بۆ ئه‌وه‌ى لێم تێكنه‌چێت، چونكه منیش له‌نێوان شاژن و خاوه‌نشكۆ لێمتێكده‌چێت، به‌ڵام زۆر شانازى ئه‌كه‌م به‌و هه‌موو یارمه‌تییه‌ى ئه‌وان بۆ ئێمه و ئه‌و هه‌موو چاكه‌یه‌ى كه له‌گه‌ڵیان كردین. ئایا ئه‌زانیت كه به‌ریتانیا چاكه‌ى زۆرى له‌گه‌ڵ كردین. لیزێ پۆرته‌ر: مه‌به‌ستت چییه له‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: ئێمه كرابووینه ده‌ره‌وه‌ى وڵاته‌كه‌ى خۆمان، نه‌مانئه‌توانى به زمانى خۆمان قسه بكه‌ین، قوتابخانه‌كانمان و ماڵه‌كانمان سووتێنرابوون، شاژن ماڵى به ئێمه‌دا، خستینییه قوتابخانه، نانى پێداین، پێموایه مرۆڤ نابێت ئه‌م شتانه له‌بیر بكات، وه‌فا! بۆیه پێموایه ئێمه پێویستمان به‌وه‌یه سوپاسگوزاربین بۆ ئه‌و شته. هیچ كه‌س قه‌رزارى تۆ نییه كه هه‌موو شتێك پێببه‌خشێت. من له عێراق كرامه‌ده‌ره‌وه له چه‌ند وڵاتێكى ترى دراوسێ خۆم بینییه‌وه، هیچ یه‌ك له وڵاتانه نه‌یانتوانى بمانگرنه‌خۆیان تا له كۆتاییدا له به‌ریتانیا گیرساینه‌وه. پێویستبوو ئێمه خۆمان له‌گه‌ڵ ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه رابهێنین و پێشموایه ئه‌و فره كلتورییه‌ى له‌وێ هه‌یه بۆ كۆمه‌ڵگه پێویسته، هه‌رچه‌نده هه‌موو وڵاتێك كه‌لتورى خۆى ئه‌بێت هه‌بێت. ئێمه هه‌موومان فێرى ئینگلیزى بووین. ته‌نانه‌ت داپیره‌شم له‌و ته‌مه‌نه‌دا فێرى شۆفێرى بوو و شۆفێرى ده‌كرد بۆ كۆمپانیاى سه‌ینز بۆرى. له‌به‌ر ئه‌وه پێموایه مرۆڤ پێویسته زۆر سوپاسگوزار بێت، ئێستا هه‌ندێك شتى سه‌یر ئه‌بیستم، به‌ڵام تازه من پیربووم و له‌وانه‌یه بیركردنه‌وه‌م جیاواز بێت. لیزێ پۆرته‌ر: پرسیارێكى ترى جددیم هه‌یه. بافڵ تاڵه‌بانى: ته‌نیا یه‌ك دانه؟ لیزێ پۆرته‌ر: به‌ڵى یه‌ك دانه، له‌وانه‌یه ئه‌مه په‌یوه‌ندى به شاره‌زایی تۆشه‌وه نه‌بێت، به‌ڵام پێمخۆشه كه بیركردنه‌وه‌ى تۆ له‌باره‌وه بزانم. سكاڵایه‌كى یاسایی هه‌یه له پاریس كه عێراق له‌دژى توركیا جوڵاندوویه‌تى، به‌هۆى هه‌نارده‌كردنى نه‌وتى هه‌رێم بۆ ده‌ره‌وه‌ى وڵات. پێده‌چێت بڕیاردانیش له‌سه‌رى نزیك بووبێته‌وه، پێتوایه ئه‌م بابه‌ته چۆن كارده‌كاته سه‌ر تواناى هه‌رێمى كوردستان له هه‌نارده‌كردنى نه‌وتدا. بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه ئه‌وه كار له هه‌موو شتێك ده‌كات، قسه‌كه‌ى تۆ دروسته، ئه‌م بابه‌ته شاره‌زایی من نییه، زیاتر په‌یوه‌ندى به قوباده‌وه هه‌یه، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش به‌ڵێ، پێموایه كار ده‌كاته سه‌ر هه‌موو شتێك. لیزێ پۆرته‌ر: هیچ لێكتێگه‌یشتنێك هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى بڕیاردان له‌سه‌رى دوابخرێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: راستگۆبم له‌گه‌ڵت، هیچى ئه‌وتۆم له‌باره‌یه‌وه نه‌بیستووه. لیزێ پۆرته‌ر: كێشه‌یه‌كى گه‌وره‌ى دوو لایه‌نه‌یه و بیستوومانه كه به‌غدا بانگه‌شه‌ى ده‌یان ملیار دۆلار ده‌كات له‌باره‌یه‌وه. بافڵ تاڵه‌بانى: پاره‌یه‌كى زۆره. لیزێ پۆرته‌ر: توركیا له ئێستادا ئه‌و بڕپاره‌یه‌ى نییه. بافڵ تاڵه‌بانى: پاره‌یه‌كى زۆره، نه‌مئه‌زانى به‌و رێژه‌یه پاره‌كه زۆره. لیزێ پۆرته‌ر: له چه‌ند كه‌سێكم بیستووه بڕى یاره‌كه له‌نێوان 26 بۆ 30 ملیار دۆلاره، به‌له‌به‌رچاوگرتنى په‌یوه‌ندییه دوولایه‌نه‌كه. پێتوایه هیچ رێگه‌یه‌ك هه‌بێت بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌مه له ده‌ره‌وه‌ى دادگا. بافڵ تاڵه‌بانى: به‌داخه‌وه‌م، به‌ڵام ئه‌وه شتێك نییه كه من بتوانم وه‌ڵامه‌كه‌ى بده‌مه‌وه، چونكه زانیارى ته‌واوه‌تیم نیه و قوباد ئه‌و كه‌سه كه ده‌بێت وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره بداته‌وه. لیزێ پۆرته‌ر: وا ده‌رده‌كه‌وێت تۆ و یه‌كێتى زۆر نزیكترن له به‌غدا به به‌راورد به پارتى. بۆیه حه‌زئه‌كه‌م بزانم، باسى چاره‌سه‌ر و سیناریۆكانى چاره‌سه‌ركردن ده‌كه‌ن؟ كه چۆن ده‌بن؟ بافڵ تاڵه‌بانى: پێموایه ئێمه له‌به‌ر ئه‌م شته نزیك نین له به‌غداوه، ئێمه له به‌غداوه نزیكین له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێویسته نزیك بین له به‌غداوه. چ پێمانخۆش بێت یان نا ئێمه به‌شێكى عێراقین. پێموایه یه‌كێك له خاڵه به‌هێزه‌كانى یه‌كێتى به‌هۆى په‌یوه‌ندییه نێوخۆى و نێوده‌وڵه‌تییه‌كانیه‌وه بوو. له‌دواى كۆچى دوایی سه‌رۆك مام جه‌لال، نه‌خۆشكه‌وتنى كاك كۆسره‌ت و دایكم، هه‌موو ئه‌و كێشه بێمانایانه‌ى تر كه روویاندا ئه‌م په‌یوه‌ندییانه پشتگوێخران. ئێستاش ئێمه توانیومانه شتێك له‌سه‌ر مێزى به‌غدا دابنێینه‌وه و هاوڕێكانیشمان ده‌یانه‌وێت ئێمه زیاتر چالاك بین له به‌غدا، ئه‌مه‌ش ئه‌و شته‌یه كه یه‌كێتى راسته‌قینه ده‌یكات و من به شتێكى جیاوازى نابینم، چونكه ئه‌مه ته‌نیا گه‌ڕانه‌وه‌یه بۆ ریشه‌ى خۆى و دووباره بونیادنانه‌وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌كانى له‌گه‌ڵ هه‌مووان. ئه‌مه‌ش ئه‌و شته‌یه كه ئێمه بڕوامان پێى هه‌یه و من ئه‌نجامى ده‌ده‌م. من كاتێكى زۆر له به‌غدا به‌سه‌رده‌به‌م و له ئێستاشدا سه‌قاڵى بونیادنانى مه‌كته‌بى سیاسین له له‌غدا و دوو هه‌فته جارێك من لێره ده‌بم دوو بۆ سێ رۆژ. دوێنێ به‌ڵێنم به فایه‌ق زێدان و به‌شێكى تر له هاوڕێكانمدا دا كه له به‌غدا چالاكییه‌كانم زیاتر بكه‌م. ئه‌مه‌وێت ئه‌م كاره بكه‌م. پێموایه له‌وانه‌یه بتوانین له به‌غداده‌وه یارمه‌تى هاووڵاتیانى هه‌رێمى كوردستان بده‌ین و یه‌كێتیش زۆر شتى هه‌یه كه بیخاته سه‌ر مێزه‌كه. په‌یوه‌ندیی گه‌لێكى باشمان هه‌یه. یارییه‌كه‌ش لێره له به‌غدا جیاوازه، چونكه بۆردى شه‌تره‌نجه‌كه زۆر گه‌وره‌یه لێره. زۆر سه‌یر و سه‌مه‌ره‌شه كه چاره‌سه‌رى كێشه‌ى كوردستان و هه‌ولێر له به‌غدا بێت. لیزێ پۆرته‌ر: قسه له‌گه‌ڵ به‌غدا ده‌كه‌ین ده‌رباره‌ى ئه‌وه‌ى سلێمانى وه‌ك ئیداره‌یه‌كى جیاواز ببینن؟ بۆ ئه‌وه‌ى له به‌غداوه پاره‌ى بۆبێت نه‌وه‌ك له حكومه‌تى هه‌رێمه‌وه؟ بافڵ تاڵه‌بانى: مه‌رج نییه، ئێمه سه‌یرى هه‌موو چاره‌سه‌ره‌كان، رێگاچاره‌كان و ته‌نانه‌ت رێگا یاساییه‌كانیش ده‌كه‌ین. ئێمه كێشه‌مان له‌گه‌ڵ به‌شێكى حكومه‌تى هه‌رێم هه‌یه و هه‌ندێك كێشه‌ى ئه‌منیش هه‌یه، به‌ڵام چه‌ندین رێگه‌چاره هه‌یه بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌م كێشه‌یه. ئێمه بۆچى به‌یه‌كه‌وه دانیشتووین؟ چونكه تۆ ویستت له‌گه‌ڵ من دابنیشیت و منیش ویستم له‌گه‌ڵ تۆ دابنیشیم. ئه‌گه‌ر تۆ نه‌تویستایه له‌گه‌ڵ من دابنیشیت، نه‌مانده‌توانى ئه‌و كاره بكه‌ین هه‌رچه‌نده من سووربوومایه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه له‌گه‌ڵت دابنیشیم! شته‌كه له‌گه‌ڵ پارتى رێك وه‌ك ئه‌وه وایه كه بۆم باسكردیت. ئێمه ئه‌و رۆژه‌ى كه 26 بۆ 27 حزبمان كۆكرده‌وه باسى ئه‌م بابه‌ته‌مان كرد. لیزێ پۆرته‌ر: له دوكان؟ بافڵ تاڵه‌بانى: به‌ڵێ، پارتى نه‌هات، به‌دڵنیاییشه‌وه نایه‌ن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌وه گفتوگۆى تایبه‌ت به یه‌كگرتووى كورده! ئێستاش تێناگه‌م كه بۆچى نه‌هاتن، هه‌رچه‌نده بانگهێشتیش كرابوون، به پێچه‌وانه‌ى ئه‌وه‌ى كه هه‌مووان وا بیریان ده‌كرده‌وه كه بانگهێشت نه‌كرابوون. من خۆم چاودێرى ناردنى بانگهێشتنامه‌م ده‌كرد بۆیان و دڵنیابوومه‌وه له‌وه‌ى كه بانگهێشتكراون. ئه‌م سیاسه‌تى سه‌ركردنه ژێر خۆڵ هیچ شتێك چاره‌سه‌ر ناكات. مامۆستاى بیركارییه‌كه‌م هه‌میشه پێى ده‌وتین، "گوێره‌وییه‌كانتان هه‌ڵبكێشن" به واتاى ئه‌وه‌ى، "گورجوگۆڵبن و باشتربن"، به‌ڵام پێموایه حكومه‌تى هه‌رێم پێویستى به‌وه‌یه. كێشه هه‌روا چاره‌سه‌ر نابێت، به پشتگوێخستنیشیان كێشه‌كان ناڕۆن، به‌ڵكو یه‌كده‌گرن و كاره‌كه قورس ده‌كه‌ن. لیزێ پۆرته‌ر: ده‌رباره‌ى رێگه‌چاره یاساییه‌كان، ئایا هیچ رێگه‌چاره‌سه‌رییه‌ك یان داوایه‌كى یاسایی هه‌یه له‌دژى پاترى؟ بافڵ تاڵه‌بانى: چه‌ندین رێگه‌چاره هه‌یه. راستگۆبم، نامه‌وێت ئاشكرایان بكه‌من، ده‌ستبردن بۆیان له‌سه‌ر ئه‌وه وه‌ستاوه كه چى رووده‌دات. ده‌نگێكى ئه‌رێنى و گه‌شبین ده‌بیستم له پارتییه‌وه، پێشموایه كه پارتى ئێستا هه‌لى ئه‌وه‌ى هه‌یه كه په‌یوه‌ندى به هه‌موو حزبه‌كانى كوردستانه‌وه بكات. ئه‌وان ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر كۆنگره‌یان هه‌بوو له‌به‌ر ئه‌وه زۆر ئاسان و ئاساییه كه ئه‌جێندایه‌كى جیاوازیشیان هه‌بێت ئێستا، رێگاى جیاواز به‌كاربهێنن بۆ مامه‌ڵكردن له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌كان و خه‌ڵك. ئه‌شمه‌وێت ئه‌وه‌یان به‌بیربهێنمه‌وه، كه ئێمه هه‌میشه ئاماده‌ین و هه‌میشه ئاماده‌بووین، به‌ڵام تۆپه‌كه ئێستا له ساحه‌ى ئه‌واندایه، هه‌موو شتێكمان وت كه پێویستبوو بیڵێین، هه‌موو شتێكمان كرد كه ده‌بوو بیرى لێبكه‌ینه‌وه و ئه‌نجام بده‌ین، وه‌ك چۆن له رابردوودا وامان كردووه. هه‌میشه وازمان له مافى خۆمان هێناوه بۆ به‌ده‌ستهێنانى چاكه‌ى گشتى و ئامانجه گه‌وره‌كان. ئێستاش كه یه‌كێتى زۆر یه‌كگرتووه، پێموایه بۆ پارتى زۆر ئاسانتره كه مامه‌ڵه‌ى له‌گه‌ڵ بكات، به‌ڵام نابێت ئه‌وه‌شمان له‌بیر بچێت كه پێویسته خۆیان ئه‌و شته‌یان بوێت. لیزێ پۆرته‌ر: واته تۆ دڵنیانیت كه ئه‌وان ئه‌و شته‌یان بوێت؟ بافڵ تاڵه‌بانى: له‌راستیدا، نه‌خێر.
.jpg)
گفتوگۆی درەو: "ئەوەی ئێمە دەمانەوێت ئەوەیە كە جەماوەری خەڵك بۆ خۆی راپەڕین بكات، پێشمەرگەو گەریلا رۆڵی لاوەكی هەبێت" ئەمە قسەی ئیبراهیم عەلیزاده، سكرتێری كۆمەڵە (ڕێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران)ە لە گفتوگۆیەكدا لەگەڵ (درەو) سەبارەت بە دواین پەرەسەندنەكان لە رۆژهەڵاتی كوردستان‌و ئێران، ئەو پێیوایە " ئەمریكا و رۆژئاوا لەگەڵ ئەوەی زاهیرەن خۆیان بە دۆستی بزوتنەوەكە نیشان دەدەن، بەڵام بەجۆرێك لە جۆرەكان خوازیاری ئەوە نین ئەو رژێمە بگۆڕدرێت، تا بەرچاویان روون نەبێت" لەبارەی ئەگەری دروستكردنی فشار لەسەریان بۆ چۆڵكردنی بارەگاكانیان لەناو هەرێمی كوردستان دەڵێ" "تا ئێستا هیچ پەیامێكمان لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە پێنەگەیشتووە بۆ چوڵكردنی بارەگاكانمان، ئێمە ئەو كارەی كە دەبێت بیكەین كردوومانە""، عەلیزادە دوو سیناریۆ بۆ ناڕەزاییەتییەكان دەخاتەروو كە ئەگەری یەكەمیان زۆرترەو پێی وایە" ناڕەزاییەكان دەگاتە ئاستێك كە خەڵكی دامو دەزگاكانی رژێم كۆنترۆڵ دەكەن، وەكو ئەوەی لە ساڵی 1979 روویدا" دەقی گفتوگۆكە: درەو: روانینتان بۆ ناڕەزایەتییەكانی ئێران چیە؟ جیاوازییان لەگەڵ ناڕەزاییەتیەكانی پێشوو لە چیدایە؟ ئیبراهیم عەلیزاد: چەند جیاوازییەكی بەرچاو هەیە، یەكه‌م، لەرووی درووشم و ئامانجەوە ، دروشمی پێشكەوتنخوازانە، ئینسانی، عەدالەتخوازانەی (ژن، ژیان، ئازادی) بوه‌ته پێناسه‌ی ئه‌و سه‌رهه‌ڵدانه و ئامانجییشی رووخانی رژیم، دوهه‌م له رووی به‌ریناییه‌وه كه زۆربه‌ی شوینه‌كانی گڕتۆته‌وه، سێهه‌م له رووی بەردەوام بوونه‌وه‌ە، ئەوە (40) رۆژە ئه‌م سه‌رهه‌ڵدانه بەردەوامە، ناڕەزایەتییەكانی دیكە بە گشتی دوای هەفتەیەك یان دوو هەفتە سەركوتدەكران، دادەمركانەوە، چواره‌م ئه‌م جاڕه لە كوردستانەوە سەری هەڵداوە، چەخماخەی ئەو شۆڕشە لە كوردستانەوە لێدراوە ئەوە به نیسبه‌ت خه‌باتی دواڕۆژی خه‌ڵكی كورڕدستان زۆر گرنگە، پێنجه‌م ئاستی پشتیوانی نێونه‌ته‌وییه ، ئەو خۆپشاندانانەی لە دەرەوەی وڵات دەكرێت بۆ پاڵپشتی لە شۆڕش ئەوە نیشان دەدات كە ئێمە لەگەڵ دیاردەیەكی تازە بەرەوڕووین، لە (43) ساڵی رابردوودا نمونەی وامان نەدیوە. درەو: بەردەوامی خۆپیشاندانەكەو مەسەلەی ژن وەك رەگەزی سەرەكی لە خۆپیشاندانەكان، گرنتی سەركەوتنی ناڕەزاییەتیەكانن؟ ئیبراهیم عەلیزادە: بە بڕوای من هێشتا زووه باسی گه‌ره‌نتی بكه‌ین. هەردوولا لایەنی دوژمن و جەماوەریش هێشتا هه‌موو ئیستیعداده‌كانی خۆیان بەكار نەهێناوە، لایەنی جەماوەر هێشتا بە راده‌ی پێویست خەڵكی هەژاری گەڕەكە هەژارنشینەكان، چینی كرێكار، بەشێكی زۆری كۆمەڵگە لەگەڵ ئەوەشدا دڵیان، لەگەڵ ئەو بزوتنەوەیە لێ دەداو لایەنگرین، بەڵام هێشتا بەشێوەیەكی چالاك تیایدا بەشدار نین، هێشتا دەتوانرێت زۆر لەوە جەماوەریتر بێت لەوەی ئێستا هەیە. ئەوەی تایبەتیشە بە دوژمن، ئەو زەبروزەنگی خۆی نواندووە، بەڵام ئەمانە هەزار فێڵی دیكەیان لەدەستدایە بۆ ئەوەی كە بتوانن ئەو بزوتنەوەیە لە ناوەڕاستدا بقرتێنن، ئەمریكا و ده‌وڵه‌تانی ڕۆژئاوا لەگەڵ ئەوەی زاهیرەن خۆیان بە دۆستی بزوتنەوەكە نیشان دەدەن، بەڵام بەجۆرێك لە جۆرەكان خوازیاری ئەوە نین ئەو رژێمە بگۆڕدرێت به جۆڕیك كه بۆیان قابیلی پێشبینی نەبێت، ئێرانی دوای رژیمی ئیسلامی چی به سه‌ر دێت پێویستە لایەنی جەماوەر و خەباتی جەماوەری ئەوەندە بەهێز بێت، بتوانێت ئەو پلانانەش كە لەرێدایە لەلایەن كۆماری ئیسلامی كە رەنگە دەموچاو بگۆڕێ بۆ ئەوەی تەمەنی خۆی درێژبكاتەوە . دەبێت بەرچاو رونیمان هەبێت، بۆ ئەوەی بەردەوام ئەو بزوتنەوەیە زه‌مانه‌ت بكه‌ین. درەو: پێتان وایە ئەو ناڕەزاییە كاریگەری لەسەر دەسەڵاتی ئێران درووستكردووە، یان ئەوەی دەوترێت تا ئێستا ئێران هێزی سەربازی گەورەی بۆ روبەرووبونەوەی بەكار نەهێناوە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ئێستا بارودۆخەكە گۆڕاوە، ئەو ترسەی پێشتر لە دڵی خەڵك دابوو ئێستا چووەتە دڵی خودی رژێمەوە، ئێستا ئه‌وه رژیمە لە خەڵكی دەترسێت، لەگەڵ ئەو هەموو هێزو تواناو قودرەتەش كە هەیەتی. درەو: پێتان وایە ئەمە پلانی ئێران خۆیەتی یان لاواز بووە.؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ده‌سه‌ڵات به ئاشكرا لاواز بونی پێوه دیاره، تەنانەت كۆنترۆڵیان بەسەر سایتەكانی خۆشیاندا نەماوە، سایتی وەزارەتی ئیتڵاعات هاك دەكرێت، دەچنە ناوی تەواوی ناوەڕۆكەكەی دەردێنن، دەچنە ناو سایتەكانی ئەتۆمی ئێران ناوەڕۆكەكەی دەردێنن، ئەمنیەتی خۆشیان بەباشی پێناپارێزرێت، تەواو شپرزەییان پێوە دیارە، هەرچی زەرفیەتیان هەبوو بۆ مانەوە ووردە ووردە هەموویان سوتاند بۆ نمونە، هەموو ریفۆرمخوازەكانیان لە دەسەڵات دوورخستەوە، لەبری ئەوانە كۆمەڵێك مرۆڤی بێتواناو گەندەڵیان لە شوینیان دانا، هەموو ئەو كارتانەیان سوتاند كە دەیان توانی سیمایانی پێ جوان بكەن، راستە رژێم ئەرتەش و پۆلیس و هێزی هەیەو ئەتوانێت زۆرتر كوشتار بكات، به‌ڵام خەڵك گەیشتونەتە ئاستێك بەوە پاشەكشە ناكات و توره‌تریان ده‌كات. درەو: سیناریۆكان چۆن دەبن، ئەم ناڕەزایی و خۆپیشاندانانە لە كوێدا و چۆن كۆتایی دێت؟ ئەنجامەكە چۆن دەبێت؟ ئیبراهیم عەلیزادە: لە راستیدا دوو حاڵه‌ت هه‌یه ، یەكێكیان ئەوەیە كە ئەم سەرهەڵدانە بەردەوام بێت، ئەوەندە بەردەوام بێت كە ریزەكانی كۆماری ئیسلامی دەستبكەن بە هەڵوەرین، توانای حكومەتكردنیان نەمێنێت، سه‌رهه‌ڵدان بگاتە ئاستێك كە جه‌ماوه‌ڕی راپه‌ریو دامو دەزگاكانی رژێم كۆنترۆڵ بكه‌ن و ڕژیم هه‌ره‌س بێنێت. من پێم وایە دڕه‌نگ یا زوو ئه‌وه روو دەدات و دەبێت بۆ ئەوە هەوڵ بدەین. حاله‌تی دووەم ئەوەیە ئەم بزوتنەوە جەماوەرییە به پیلان یان به زۆر پێش ئه‌وه‌ی به ئامانجی نیهایی خۆی بگات دای بمێركێننه‌وه.، بەڵام هەرچی بكەن ، به دڵنیایه‌وه تا ئێرە ئەم بزووتنەوەیە كۆمەڵێك دەستكەوتی بەدەستهێناوە، قابیلی هەڵگەڕانەوە نیە. بۆ نمونه له‌مه‌دوا هه‌ڕگیزناتوانن باڵاپۆشی زۆڕه‌ملی بەسەر ژناندا بسەپێنن. ئێستا زۆڕ ڕازین بەوەی جەماوەر به‌م ده‌سكه‌وته له كۆڵیان بێتەوە. درەو: بەڵام لەرووی بڕیار و یاساوە هیچ سازشێكیان كردووە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: بەرەسمی هیچ سازشێكیان نەكردووە، بەڵام بیرمەندانیان، رۆژنامەكانیان، سایتەكان، هەموو ئەوانە پێمان نیشان دەدەن كە بەجۆرێك پاشەكشە رازین بەڵام جەماوەر بەوە رازی نیە، جەماوەرە درووشمی روخاندیان خه‌ڵگڕتۆه لەوە كەمتریان ناوێت، هاوسەنگی گۆڕاوە، ئەو ترس و وەحشیەتەی رژێم نەماوە، ئێستا منداڵی مەدرەسە دروشمی دژی رژێم و خامنەیی دەڵێنەوە، گۆڕینی ئەو هاوسەنگیە وەك خۆی لێنایاتەوە، پاشەكشەی رژێم مومكینە بەڵام خەڵكی ئێستا لە ئاستێكدایە بە پاشەكشەی ووردە ووردە رازی نابێت. بۆخۆی رژێمیش ئەوە دەزانێت، ئەگەر پاشەكشەیەك بكات، ئیمتیازێك بدات خەڵكی لەوە زۆرتری دەوێت، بۆیە لەم قۆناغەدا چەند شتێك بە عەمەلی قبوڵ ده‌كه‌ن بەڵام بەرەسمی قبوڵی نەكەن، درەو: بەڕێزت باس لە رووخان دەكەیت، پێت وایە بارودۆخی نێودەوڵەتی و هەرێمایەتی و ناوخۆیی رێگە بەرووخانی كۆماری ئیسلامی ئێران ئەدەن؟ ئیبراهیم عەلیزادە: بارودۆخەكە تا ئەو شوێنە ی پەیوەندی بە بەرژەوەندی وڵاتانی رۆژئاواوە هەبێت، ئەوان پێیان خۆش نیە ئەو رژیمە بڕوخێت، چونكە نازانن كێ دێتە جێگای. ئێران له ڕوانگه‌ی ئه‌وانه‌وه وڵاتێكی گرنگە نایانەوێن ئینسجامی تێكبچێت، بەڵام زۆر ئه‌مری واقیع هەیە بەسەر ئەوانیشدا دادەسەپێت، چارەنووسی سیاسەتی هەموو دنیا ده‌وڵه‌تان ئەوان دیاری ناكەن، كە جەماوەر راپەڕی ئەوانیش بەرامبەر به ئەمری واقیع به پێی به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان بڕیار دەدەن. درەو: روخانی كۆماری ئیسلامی ئێران تەنیا پەیوەندی نیە بە روخانی تارانەوە، كۆمەڵێك وڵاتی تر لەگەڵیان دەڕوخێت، ئەمە پەیەوەندی بە وڵاتانی هەرێمیەوە هەیە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: كاتێك رژێمی ئیسلامی له ئێران هاته سه‌ركار سیمای رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گۆڕی، ئیسلامی سیاسی و ئیسلامی توندڕەو دوای هاتنە سەر كاری كۆماری ئیسلامی سەریان هەڵدا، ئێستاش پێچەوانەكەیەتی بەڵێ ئەگەر ئەو رژێمە بڕوخێ، كاردانەوەیەكی گەورەی ناوچەیی دەبێت، بەڵام ئەوكاتیش لەسەرەتاوە پێیان خۆش بوو رژێمی شا بمێنێت، بەڵام كاتێك روخانی رژێمی شا بووبە ئەمری واقیع، هەوڵیاندا خۆیان لەگەڵ ئەو بارودۆخە تازەیەدا بگونجێنن، بۆ ئەوەی پێشی نفوزی یەكێتی سۆڤیەت بگرن، رەزامەندیاندا بە هاتنە سەركاری خومەینی، مەسەلە ئەوەنیە هەموو پلانەكانی زلهێزەكان دەتوانێت جێبەجێ ببێت، پلانەكانی زلهێزەكان دەتوانرێت هەڵبوەشێتەوەو جێبەجێنەبێت، هێشتا ئەو جۆرە هێزە گەورە جەماوەریە نەهاتووەتە مەیدان، كە بتوانێت ئەو پلانانە هەڵبوەشێنێتەوە. درەو: خواستی گۆڕینی كۆماری ئیسلامی ئێران تەنیا لەناو پێكهاتەی كوردیدایە یاخود پێكهاتەكانی تریش ئەو خواستەیان هەیە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: گرنگیەكە ئەوەیە ئەو بزوتنەوەیە زۆر یەكگرتوو و سەرتاسەرییە، لە تەورێزەوە تا كوردستان یەك درووشم په‌رز ده‌كه‌نه‌وه.، ئەوەی ئێستا دەیبیینین شتێكی زۆر نایابە، ئەوەی لە بەلوجستان دەگوزەرێ و ئەو دروشمەی دەگوترێتەوە هەر ئەوەیە كە لە كوردستان دەگوزەرێ و ئەو درووشمەیە دەوترێتەوە، ئەوە تایبەتمەندییەكی گرنگی ئەو قۆناغەیە. درەو: رۆڵی حزبە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران رۆڵێكی تەماشاكەرە یان بە پراكتیكی لەناو دۆخەكەدان؟ ئیبراهیم عەلیزادە: جیاوازی هەیە لە نێوان هێزە كوردیەكان و ئێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران، هێزە كوردیەكان لە مێژساڵە پێگەیەكی جەماوەرییان هەیە، هەروەها ڕێكخستنێان له كوڕدستان هه‌یه. به گشتی هێزه‌كان له‌كوردستان بارودۆخێكی جیاوازیان هەیە، بەڵام لە ئێراندا ، ئۆپۆزسیۆنێ ناسراو ئەو رۆڵەی نیە، له نه‌بونی ئه‌وه‌دا جۆرێك لە رێكخستنی ناوخۆیی هەیە كە لەناخی ئەو خەڵكە ناڕازیه وه سه‌ریان هه‌ڵداوه. بۆ نمونە رێكخستنی گەنجانی گەڕەكەكان، رێكخستنی، رێكخستنی مامۆستایان،.ئەوە ووردە ووردە خەریكە سەر هەڵدەدات، دروشمەكانیان دووپات دەكرێتەوە، میدیا و تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانیان بەدەستە، ناكرێت بڵێن كاریگەرییان نیە، بەڵام كاریگەری رێكخستن و رێكخراوەیی نیە، رێبەرایەتیەكی ناسراویان نیە، بەیاننامە دەربكەن خەڵكی بەقسەیان بكات، ئەوە نیە، لەرووی میدیا و تەلەفزیۆین و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە كاریگەرییان هه‌یه. درەو: یەك دەنگی و یەكهەڵویستی نێوان هێزە كوردیەكانیش نیە، هەرچەندە هەوڵ و لێكتێگەیشتنێك هەیە لە نێوان كۆمەڵەو پژاك؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ئێمه له سه‌ر ئه‌وه پێداده‌گرین كه پێویسته لایەنە كوردییەكان ئەو یەكدەنگیە پێكبهێنن. ئێمه داوامان ئه‌وه‌یه هه‌موو هێزه سیاسیه‌كانی چالاك له كوردستان به پژاكیشه‌وه له كونفڕانسێكێ هاوبه‌شدا ئه‌گه‌ره‌كانی به‌رده‌م ئه‌و باڕودۆخه لێك بده‌نەوه و خۆیانی بۆ ئاماده بكه‌ن. بۆ ئه‌و مه‌به‌سته و تا گه‌یشتن به رێكه‌وتن له‌وه‌ها كونفرانسێكدا دوو ئه‌ركی هه‌نوه‌كه‌ی پێویستن: یه‌كه‌م به هیچ شیوه‌یه‌ك هێزی پێشمه‌رگه‌و گریلا ته‌داخولی بارودخی ناوه‌وه‌ی وڵات نه‌كات. ڕژیم بۆ ئه‌وه هه‌وڵ ده‌دات و نابێ ڕێگابده‌ین ئه‌و پیلانه سه‌ربگرێ. دووهه‌م دیالوگی نیوان هه‌موو لایه‌نه‌كان ده‌ست پێبكات. ئێمە له ماوه‌ی ئه‌و چل رۆژه پردی پێوه‌ندی بووین له نێوان پژاك و ئه‌وانی دیكه‌وه. مه‌سه‌له‌ی ته‌داخول نه‌كردنی هێزی پێشمه‌ڕگه و گڕیلا، هاوئاهه‌نگی له بانگه‌وازی مانگرتنی گشتی و به‌ڕهه‌می ده‌وڕی ئێمهیه له نیوان هیزه سیاسیه‌كانی چالاك له كوڕدستان. درەو: ئێوە هیچ ئامادەكارییەكتان بۆ دوای روخانی كۆماری ئیسلامی ئێران كردووە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ئەوەی ئێمە دەمانەوێت ئەوەیە كە جەماوەری خەڵك بۆ خۆی راپەڕین بكات و ئەو دەستكەوتانە بەدەستبهێنێت، ، ئێمە دەبێت كارێكی وا بكەین، ئەزموونی هەرێمی كوردستان دوپات نەبێتەوە، بەو مانایەی خەڵكی راپەڕیو خۆیان دامەزراوەكانی خۆیان جێگیر بكەن، هێزی چەكدار بهێننە ژێر كۆنترۆڵی خۆیان، ئێمە لە ساڵی 1979 كاتێك شارەكانی كوردستان له رێگه‌ی راپه‌رینی جه‌ماوه‌ریه‌وه ئازادكران، پێش ئەوەی هێزی پێشمەرگە تەداخول بكات، شورای گەڕەك و شارەكان پێكهێندراو دەسەڵاتی جەماوەری دامەزرا، ئەو كات هێزی چەكدار رۆڵێكی زۆر كاریگەری نەبوو، ئێمە ئێستا دەمانەوێت هەر ئەوە رووبدات، بۆ ئەوە هەوڵ ئەدەین شارەكان بە هێزی جەماوەر رزگار بن، هێزی چەكدار دەورێكی لاوەكی ببینێت، هێزی چەكدار دواجار دەتوانێت لەژێر چاودێری دامەزراوە رەسمیەكاندا هەوڵ بدات دەستكەوتەكانی ئەو راپەڕینە بپارێزێت. درەو: واتا ناتانەوێت ئەزمونی هەرێم دووبارە بكەنەوە لە رۆژهەلات، لە براكوژی و دوو ئیدارەیی؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ئەوەی هەرێم له دوو ئێداره‌یی و شه‌ری ناوخۆ ئەزمونێكە نابێت دووبارە ببێتەوە، ، دەبێت لە ئێستاوە هەوڵبدەین له‌م بابه‌ته‌وه بە رێككەوتنێك بگەین. راستە جیاوازی و ناكۆكی هەیە لە نێوان لایەنەكان، بەڵام دەبێت ئێمە كارێك بكەین هیچ لایەك پەراوێز نەخرێت. درەو: لەماوەی رابردوودا بارەگاكانی هێزەكانی رۆژهەڵات موشەك باران كران، توانی ئەو پەیامە بگەیەنێت كە سەركوتی خۆپیشاندەرانی پێبكات؟ ئیبراهیم عەلیزادە: ئەوە یەكەمجار نیە كۆماری ئیسلامی ئێران بۆردومان دەكات، بەڵام ئەمجارە ئامانجەكەی ئەوەبوو كە سەرنجی خەڵكی بەرەو دەرەوە سنورەكان رابكێشێت، هاوكات لەگەڵ ئەوەی بارەگاكانی ئێمەی موشەك باران كرد هێزێكی گەورەی بردووەتە سنوری ئازربایجان و ئەرمەنستان لەوێ مانۆری سەربازی دەكات، كۆماری ئیسلامی كەوتووەتە ئەزمەیەكەوە كە پێویستی بەوە هەیە ماجەرایەك بخوڵقێنێت، ئاژاوەگێڕیەك بكات بۆ ئەوەی سەرنجی خەڵكی لەناوخۆوە بۆ دەرەوە رابكێشێت، ئێمە لە هەرێمی كوردستان هیچ كارێكمان نەكردووە كە له گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندی هه‌رێم نەگونجاو بێت، حكومەتی هەرێمیش هیچ بڕیارێكی نەداوە كە به نیسبه‌ت ئێمه‌وه نەگونجاو بێت. رێككەوتنێكی كرداری هەیە لەو بارەوە كە نە ئێمە سه‌رئێشه‌ێك بۆ حكومەتی هەرێم بخوڵقێنین، نە حكومەتی هەرێمیش ئەو ئەركانەی كە هەیەتی بەرامبەر بە ئێمە ئەوانە فەرامۆش بكات. درەو: بەڵام لەچەند رۆژی رابردوودا ئەوە باسكرا كە كۆماری ئیسلامی ئێران پەیامی بە حكومەتی هەرێم داوە، هێزەكانی رۆژهەڵات بارەگاكانیان دابخەن؟ هیچ پەیامێك بە ئێوە گەیشتووە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: پەیامێك بە ئێمە نەگەیشتووە، هەر ئەوەیە كە لە میدیاكاندا باسكراوە، هیچ پەیامێكی فه‌ڕمیمان پێنەگەیشتووە، ئێمە ئەو كارەی كە دەبێت بیكەین كردوومانە، ئێمە هێزی چەكدارمان لە دژی كۆماری ئیسلامی ئێران بەكار نەهێناوە، بەڵام ئێمە چەكدارین لەو ناوچەیە، بەڵام كێ هەیە چەكدار نەبێت ئێوە تەماشا بكەن، هەموو عەشایەر چەكدارن، حەشدی چه‌ندین گڕوپن چەكدارن، داعش چەكدارە، ئەحزابی سیاسی چەكدارن، لەم ناوچەیە چەكداربوون بۆ بەرگری لە خۆ دیاڕده‌یه‌كی سەرەتاییە، چه‌كداربونی ئێمه‌ش له‌و چوارچێوه دایه. درەو: لەدوای ئەو هێرشانەوە حكومەتی هەرێم هیچ جۆرە هەنگاوێكی بەرامبەر بە ئێوە ناوە؟ ئیبراهیم عەلیزادە: تا ئەو كاتەی بەیەكەوە قسە دەكەین نەخێر، هیچ هەنگاوێك بەرامبەرمان نەنراوە، ئەوەی ئەوەی ئەوان دەیانەوێت تەحسیلی حاسڵە، ئەوەی ئێران دەیكات بەهانەیە، هەم بۆ شكاندنی سەروەری هەرێم هەم بۆ لادانی چاوی خەڵكی لەسەر ناڕەزاییەكانی ئێران، بۆ نەزەری خۆی كێشەكان لەناوەوەی وڵات دووربخەنەوە. درەو: ئێوە گەشبینن بەوەی ناڕەزاییەكان بە ئەنجامێكی باش بگات، یاخود بە دۆخێكی نائومێد كەر كۆتایی دێت؟ ئیبراهیم عەلیزادە: پێم وایە دۆخەكە زۆر باشتر دەبێت، كۆماری ئیسلامی ناگەڕێتەوە سەر دۆخی جاران، ئەگەر دەست بداتە كوشتار و سەركوتی زیاتر، كە ئێستا كەمی نەكردووە، زۆر تر زیانی تێدا دەكات، ئەو دەستكەوتانەی ئەو بزوتنەوە جەماوەرییە بەدەستیهێناوە قابیلی هەڵگەڕانەوە نیە، هاوسەنگی هێزەكە چووەتە جێگەیەكی دیكە، جا تا سەركەوتن چ قۆناغ گەلێكی دیكەمان پێوێسته ئه‌وه باسێكی دێكه‌یه، خه‌تا دێت لەرووی رێكخستنەوە جه‌ماوه‌ری راپه‌ریو رێكخراوتر دەبێت ، ئەو دەستكەوتانەی تا ئێستا بەدەستهاتوون چارەنووسساز بوون، تەوەقوعی ئەوە نەدەكرا لەو ئاستەدا، هەم پشتیوانی نێونەتەوەیی خەڵكی دونیا و ئێرانیانی دەرەوەی لە پشت بێت، هەم لەناوخۆدا ئاوا بە جورئەت و جەسارەتەوە، پەلبكێشێت بۆ قوڵایی كۆمەڵگە بۆ ناو كرێكاران و زه‌حمه‌تكێشان.
گفتوگۆی درەو: "نا‌هێڵین تەجروبەی شكستخواردوی هەرێمی كوردستان دووبارە ببێتەوە" ئەمە قسەی سیامەند موعینی هاوسەرۆكی پارتی ژیانی ئازادی كوردستان "پژاك"ە لە گفتوگۆیەكدا لەگەڵ (درەو) سەبارەت بە دواین پەرەسەندنەكان لە رۆژهەڵاتی كوردستان‌و ئێران، ئەو پێیوایە "ئێران‌و دەسەڵاتەكەی ناگەڕێتەوە پێش سەردەمی خۆپیشاندانەكان"و لەبارەی ئەگەری دروستكردنی فشار لەسەریان بۆ چۆڵكردنی بارەگاكانیان لەناو هەرێمی كوردستان دەڵێ" هیچ پەیوەندییەكی فەرمیمان لەگەڵ حكومەتی هەرێم نییە‌و لەسەر داوای هیچ هێزێك لەم ناوچانە جێگیر نەبوین‌و لەسەر داوای هیچ هێزێكیش چۆڵی ناكەین"، موعینی ئەو دەنگۆیانە بە كۆمیدی ناو دەبات كە باس لەوە دەكەن "پژاك ئامادەیی دەربڕیوە هاوكاری ئێران بكات بۆ سەركوتكردنی ناڕەزاییەتییەكان". دەقی گفتوگۆكە: درەو: خۆپیشاندانەكانی ئێستا فۆرم‌و شێوازی جیاوازترە لە خۆپیشاندانەكانی پیشووی ئێران، ئایا ئامانج‌و ستراتیژی جیاوازتر دەبێت؟ سیامەند موعینی: پێویستە ئەو راستییە دەستنیشان بكەین ئێران بەو سیستەمە تۆتالیتارییەی كە هەیەتی، هەمیشە كێشەیە بۆ دیموكراتیزەكردنی وڵات، هەمیشە بە زێهنیەتی شووێنیستیەوە كە پەیڕەوی دەكات كێشەی ناو پێكهاتەكان‌و گەلان قووڵتر دەكاتەوە، قەت چارەسەری پێ نەبووە، بۆیە بەردەوام خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتی لە بوارەكانی كۆمەڵایەتی‌و سیاسییەوە لە ئێران هەبووە. بەڵام ئەمجارە سەرهەڵدانەكان لەگەڵ سەرهەڵدانەكانی پێشوو جیاوازە، كە دەتوانین وای پێناسە بكەین دەستپێكی رێنیسانسێكی زێهنیەتی‌و فكریە لە كۆمەڵگەی ئێران بەتایبەت لە رۆژهەڵاتی كوردستان هەروەها گۆڕانكاری فكری لە شێوازی خۆپیشاندانەكان دەتوانین ببینین. پێشتر لە سەردەمی رێفۆڕمخوازەكان گروپێكی تایبەت لە تاران‌و دەوروبەری كە بە گروپی سەوز پێناسە دەكران‌و خاتەمی سەركردایەتی دەكردن، لەچوارچێوەی ناوەندی ئێرانەوە بە فكری ناوەندگەرایی ئێرانی ناڕەزایەتیان رێكخستبوو، هیچ شتێكییان بۆ گەلان‌و پێكهاتە جیاوازەكانی ئێران پێ نەبوو، بۆیە نە كوردستان نە بەشەكانی تری ئێران جوابی داخوازی ئەو ناڕەزایەتیەیان كە لە ناوەندی ئێرانەوە دەكرا نەدایەو. ئەمجارە بە پێشەنگایەتی كوردستان، بەتایبەت بە پێشەنگی ژنی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان لە شاری قارەمانی سەقزەوە دەستیپێكردو گەل لە تاران بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" كە دروشمێكی شۆڕشگێڕی، پێشكەوتنخوازی‌و یەكسانی نێوان ژن‌و پیاوە پشتیوانی لێ كردو لەهەموو كۆمەڵگەی ئێراندا بڵاوبووەوە. هێدی هێدی لە دەرەوەی سنورەكانی ئێرانیش ئەو دروشمە وتراوە، ئەو دروشمە بوەتە ناوەندێك بۆ كۆكردنەوەی هەموو هێزو تواناكانی لایەنە دژبەرەكانی رژێمی ئێران. ئەو دروشمەش كە لە هەموو ئێران گوترایەوە لە رۆژهەڵاتی كوردستانەوە دەستیپێكرد، واتای ئەوەیە كە كوردستان دەتوانێت ببێتە پێشەنگی شۆڕشێكی دیموكراتیك‌و ئازادیخوازی نەك تەنها بۆ رۆژهەڵاتی كوردستان بەڵكو بۆ هەموو ئێران‌و ناوچەكە. درەو: خۆپیشاندانەكان سنوری كوردستانی تێپەڕاندووە بۆ هەموو ناوچەكانی تر ئایا ئەمە لە قازانجی رۆژهەڵاتی كوردستانە؟ سیامەند موعینی: بەڵی ئەمە لە قازانجی كوردستانە. كوردستان لە بەرخۆدان‌و شۆڕشكردن لەبەرانبەر حكومەت‌و دەزگا سەركوتكەرەكانی رژێمی ئێران بە تەنیا نابێت. لە كاتی هاتنە سەر حوكی كۆماری ئیسلامی ئێراندا لە ساڵی 1979، كوردستان بە تەنیا لەبەرانبەر داخوازی حكومەتی ناوەندیدا (نا)یەكیان وت بە كۆماری ئیسلامی، بەڵام ئەوكات كوردستان بە تەنیا بوو، هێزی سەركوتگەری كۆماری ئیسلامی ئێران، كوردستانی سەركوتكرد. ئەمە ئەزمونێكی مێژووییە بۆ گەلی كورد كە كوردستان پێویستی بە پشتیوانی هەموو بەشەكانی دیكەی ئێران وەكو بەلوچستان، خوزستان، توركمەن سەحراو تەورێز هەیە. ئەمە لە حاڵێكدا بوو كە لە ناوچە توركنشینەكان توركیاو حكومەتی ناوەندی ئێرانیش دەیانویست بە زێهنییەتی پانتوركیستی ناكۆكی ناوبەینی ئازەرییەكان‌و كوردەكان ساز بكەن. بەڵام ئەو پیلانەی دوژمن داینابوو كە ئازەری‌و كورد بەشەڕ بدات لە ناوەڕاستی تەورێزەوە بە دروشمی "ژن ژیان ئازادی"و " ئازەربایجان هوشیارە، پشتیوانی كوردانە" پووچەڵ كرایەوە. ئەمە یەكگرتوویی گەلانە، دەمێكە ئێمە كار بۆ ئەوە دەكەین بەتایبەت بۆ ئەوەی هێزی پشتیوان بۆ كوردستان دەستەبەر بكەین، ئەمڕۆ ئەوە وەڵام دەداتەوەو ئەو شۆرشە كە لە هەموو ئێران دەستیپێكردووە نیشانی دەدات كوردستان هێزی ئەوەی هەیە وەك ئاكتەرێكی سەرەكی رۆڵ ببینێت. درەو: دروشمی "ژن ژیان ئازادی"، چەمكێكە عەبدوڵا ئۆجەلان یەكەمجار بەكاری هێناوە، چۆن ئەمە بووەتە چەمك‌و دروشمێكی گشتی لەناو هەموو نەتەوەكانی ئێران‌و تەنانەت جیهانیش، دروشمەكە بووەتە دروشمی خۆپیشاندانەكانی ئێران ؟ سیامەند موعین: ئەم دروشمە بنەماكەی پارادایمیكە، رێكخستنەكان‌و هەڤاڵانی ئێمە دەمێكە ئەم دروشمە دەڵێنەوە، تەنانەت لە كۆبوونەوە فەرمییەكانیشمان دروشمـی "ژن ژیان ئازادی" گوتراوەتەوە، ئەم دروشمە چەمكێكە سنوری حزبی تێپەڕاندووە، حزب لە بنەمادا خزمەتكاری كۆمەڵگەیە، بۆ پێشكەوتنی كۆمەڵگا تێكۆشان دەكات. لەچوارچێوەی مێتۆدی جیاوازەوە هەوڵدەدات كۆمەڵگاكەی بەرەو پێش بچێت، ئەو دروشمە لەو چوارچێوەیەدا توانیوێتی یەكگرتوویی گەلان‌و هەموو كۆمەڵگە بە ژن، گەنج، كرێكار، مامۆستا، كوردو ئازەری‌و بەلوچ‌و فارس‌و هەموو پێكهاتەكان دیكە پێك بێنێت. ئەمە هزرێكی ئازادیخوازییە لە چوارچێوەی بەرابەری‌و یەكسانی لە بواری رەگەزیی‌و لە بواری ژیانییەوە لە كۆمەڵگەدا تێكۆشانی بۆ دەكەین. درەو: خۆپیشاندانەكانی ئێستا بەرەو كوێ دەڕوات؟ ئایا هەمان چارەنوسی خۆپیشاندانەكانی تری دەبێت؟ ماندو دەبن‌و كۆتایی دێت‌و لە شوێنێكدا دەوستێت؟ یان پێتان وایە ئەمجارە جیاوازتر دەبێت‌و بە ئامانجێك دەگات؟ سیامەند موعینی: پێشبینیكردن هەروا ئاسان نییە، بەڵام دەتوانم بڵێم ئێران‌و دەسەڵاتەكەی ناگەڕێتەوە پێش سەردەمی خۆپیشاندانەكان، لەوكاتەوە "ژینا ئەمینی" ناجوامێرانە كەوتە بەر هێرشی دڕندانەی هێزە داپڵۆسێنەرەكانی سەركوتگەری كۆماری ئیسلامی ئێران، لێیانداو شەهیدیان كرد، ئەو دژایەتییە پەنگخواردوەی كۆمەڵگەی ئێران نەك تەنها لە كوردستان كە لە شاری سەقزەوە دەستیپێكرد، بەڵكو دژبەرێكی پەنگخواردوو لە ناخی دڵی كۆمەڵگەدا مابووەوە دەربڕدرا، بەهانەو بابەتێك هاتە پێش كە ئەو خەڵكە توانی بە دژی ئەو دوژمنكاری‌و زوڵم‌و بێدادییەی كە دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران لەبەرانبەریان دەیكات، بێنە مەیدانەكان‌و هێدی هێدی قۆناغی جیاوازی تێپەڕاند، دۆخەكە بەرەو قۆناغی پاراستنی ڕەوا لەناو كۆمەڵگادا دەڕوات‌و ئێستاش لەچوارچێوەی پاراستنی ڕەوادا كۆمەڵگا بە دژی ئەو رژێمە تێكۆشان‌و بەرخۆدان دەكات. درەو: رۆڵی پارتی ژیانی ئازادی كوردستان "پژاك" لە خۆپیشاندانەكان چییە، ئێوە لە كوێی خۆپیشاندانەكاندان؟ سیامەند موعینی: پژاك نایەوێت مۆركی حزبی لە خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتییەكانی كۆمەڵگە بدات، چونكە هەموو توێژەكانی كۆمەڵگەی تێدایە، دەكرێت بڵێین لایەنگرانی پژاكیش هەن‌و كەسانێكیش هەن كە پژاك ناناسن، ئەوانە هەموو لە یەكڕیزدان‌و بە دژی رژێمی ئێران وەستاونەوە. ئێستا بوەتە شەڕی كۆمەڵگەو شەڕی دەسەڵات، پژاك وەك فكرو پارادایم لەنێو گەلدایەو بەربەرەكانێ‌و شەڕ دەكات لە دژی ئەو سیستەمەی كە دەخوازێت كۆمەڵگە بە چۆكدا بدات‌و تەسلیمی بكات. ئەو شەڕە، شەڕی گەل‌و دەسەڵاتەو ئێمە لەگەڵ ئەو دۆخەین‌و بەشێكین لەو دۆخە، ئێمە رێكخستنێكی گەلین‌و بەشێكین لەو گەلە، ئێمە خۆمان وا پێناسە دەكەین. بە هاوكاری گەلەكەمان بۆ پێشكەوتن‌و دەستەبەركردنی ئازادی‌و دەركردنی داگیركەرانی كوردستان بەتایبەت‌و ئازادی بۆ هەموو ئێران ئێمە تێكۆشانی خۆمان بەردەوام دەكەین. درەو: ئێوە هیچ ئامادەكارییەكتان كردووە بۆ هەر رووداوێكی گەورەتر لە ناڕەزایەتییەكان؟ سیامەند موعینی: من نامەوێت بكەومە ناو ئەم مژارەوە، چونكە بە قۆناغی جیاوازدا تێپەڕ دەبێت، ئەو سەرهەڵدانانەو ئەو شۆڕشە وەك لە سەرەتادا باسم كرد بە رێنیسانسێكی زێهنییەتی لە كۆمەڵگەدا دەستیپێكردووە، ئەوە پرۆسەیەكە، لەو پڕۆسەیەدا دەبێت بە شێوازی جیاواز هەنگاوبنێین، كۆمەڵگا لەهەر قۆناغێكدا لەبواری سۆسیۆلۆژییەوە پێویستە شیكاری بۆ بكرێت، بەپێی مێتۆدی گونجاو و زانستیانە سەبارەت بەو دۆخە كار بكرێت، چونكە ئەگەر مێتۆدی جیاواز بەكارنەهێنرێت لەوانەیە بابەتەكە پێچەوانە ببێتەوە، ئێمە ناخوازین ئەمجارە كۆمەڵگە، كە كەوتوەتە شەڕ لەگەڵ سیستەمێكی تۆتالیتارو دیكتاتۆر، لاواز بێت یان بشكێت. ئێمە دەخوازین كە ئەو سەرهەڵدانە تا كۆتایی پێكهێنانی ئەم سیستەمە دەسەڵاتخوازو سەركوتكەرەو گەیشتن بە ئازادی‌و دیموكراسی بەردەوام بێت. درەو: لە هەندێك لە میدیاكاندا دەنگۆی ئەوە بڵاوبووەوە "پژاك" ئامادەیی دەربڕیوە بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران كە سەركوتی خۆپیشاندەران بكات، ئێوە چۆن لەم دەنگۆیانە دەڕوانن؟ سیامەند موعینی: بەڕاستی ئەو چەواشەكارییەی كە بە زانابوون دژی ئێمە دەكرێت بابەتێكی كۆمیدییە. پژاك لە 10-15 ساڵی رابردوو زۆرترین شەهیدی لە تێكۆشان‌و خەبات بە دژی كۆماری ئیسلامی ئێران داوە. بەردەوام لەبەرامبەر كۆماری ئیسلامی ئێراندا لە بوارەكانی سیاسی، كۆمەڵایەتی‌و ژینگەپارێزی‌و تەنانەت چەكداریشدا پژاك تێكۆشانی كردووەو بەرهەڵستكارێكی سەرسەختی ئەو رژێمە بووە. ئێستا شەڕێكی تایبەت لە دژی پژاك لەلایەن ئیتڵاعاتی ئێران، میتی توركیاو پاراستنی پارتی دیموكراتی ماڵی بارزانی لە ئارادایە. خۆفرۆشان‌و جاسوسانی پاراستنی پارتی لە زەوییەوە هێزەكانی ئێمە شوناسایی دەكەن، ئێران زانیاری دەدات بە توركیاو ئەوانیش بە تەیارەو درۆن هێزەكانمان دەكەنە ئامانج. لە ئەنجامی هاوكاری هاوبەشی هەر سێ لایەنەكە (میت، پاراستن‌و ئیتلاعاتی ئێران) بە دەیان هەڤاڵی ئێمە بە تەیارەو درۆنی توركیا شەهید بوون. ئەوە لەچوارچێوەی شەڕێكی تایبەت‌و چەواشەكاریەكدایە كە دەزگای هەواڵگری (پاراستن)ی بارزانی لە كوردستان پەیڕەوی دەكات، ئیدیعای زۆر ناجوامێرانەو زۆر درۆیە كە جار جار هێندەی دووپات دەكەنەوە بۆ خۆیان باوەڕ بە درۆكەی خۆیان دەكەن، شتی وا چۆن دەبێت؟ ئەوە هیچ لۆژیكێكی سیاسی تێدا نییە كە پژاك وێڕای ئەو هەموو خەبات‌و تێكۆشان‌و قوربانیدانە بێت‌و لەولاوە لەگەڵ كۆماری ئیسلامی هاودەست بێت. چۆن شتی وا دەبێت؟! ئەو ئینسانەی بڕوا بە شتی وا دەكات دەبێت چەند جار لە بواری سیاسییەوە بە خۆیدا بچێتەوەو فكربكاتەوە كە چۆن شتی وا دەبێت؟ فكری سیاسی‌و عەقڵی سیاسی ئیجازە بەوە نادات، هێزی پژاك لەبەرانبەر كۆنەپەرەستی‌و داگیركاری كوردستاندا چۆك دابدات‌و سەر دابنەوێنێ، بەڵكو پێشەنگەو لە ریزی پێشەوەی گەل شەڕ دەكات‌و دژ بە داگیركاری‌و كۆنەپەرستی لە شەڕدایە. ئەو كەسانەی كە ئەو ئیدعا چەواشەكارییانە بڵاودەكەنەوە راستەوخۆ خزمەت بە دوژمنان‌و داگیركەرانی كوردستان دەكەن. درەو: ئێران هەڕەشەی لە هێنانی هێزی سەربازی دەكات بۆ حزبە كوردییەكانی رۆژهەڵات (پژاك، كۆمەڵە ، دیموكرات)، نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران داوای چۆڵكردنی سنورەكان دەكات ئێوە هیچ ئاگادارییەكتان پێگەیشتووە؟ سیامەند موعینی: ئێمە هیچ پەیوەندییەكی فەرمیمان لەگەڵ حكومەتی هەرێم نییە، ئێمە لە چیاكانی كوردستان كە هەمیشە لانكەی شۆڕشگێڕان بووە پارێزگاری لە كەرامەتی گەلی خۆمان دەكەین، ئەوڕۆكەش ئەو لانكەیە بۆ شۆڕگێران هەیەو ئێمەش شەڕو تێكۆشان دەكەین. لە هەموو بوارەكانی سیاسی، رێكخستنی‌و سەربازییەوە لە نێوخۆی رۆژهەڵاتدا هەین‌و خەبات‌و تێكۆشان دەكەین. رژێمی ئێران بەردەوام چ لە ناوخۆی رۆژهەڵات‌و چ لە دەرەوەی سنورەكان هێرشی كردووین بەڵام بە هیچ شێوازێك نەیتوانیوە هێزەكانی پژاك لە رەوتی ئەو خەبات‌و تێكۆشانە لابدات. ئێمە لەسەر داوای هیچ هێزێك لەم ناوچانە جێگیر نەبوین‌و لەسەر داوای هیچ هێزێكیش ئەم ناوچانە چۆل ناكەین. ئێمە بۆ ئازادی تێكۆشان دەكەین‌و تەنیا داخوازی گەلەكەمان بە ئەساس دەگرین‌و بۆ ئازادی گەلەكەمان تێكۆشان دەكەین. ئەو نوێنەرەی حكومەتی هەرێم كە بۆ خۆی قسە دەكات هیچ بەهایەكی لای ئێمە نیەو قسەو داوخوازییەكانی خزمەتە بۆ داگیركاری كوردستان. درەو: ئێوە هیچ ئامادەكاریتان كردووە ئەگەر حكومەتی ئێران هێز رەوانە بكات یاخود ئەگەر لە لایەن حكومەتی هەرێمەوە داواتان لێكرا ئەو ناوچانە چۆڵ بكەن ئێوە ئامادەن چۆڵی بكەن؟ سیامەند موعینی: كوردستان خاكی ئێمەیە، پژاك بۆ ئازادی گەل‌و نیشتمان بەدژی كۆماری ئیسلامی ئێران شەڕو تێكۆشان دەكات. پژاك ئەو هێزە نیە كە ئەگەر پێیان وت تەسلیم بەو بچۆ ئۆردوگایەك دابنیشە، بچێت دابنیشێت. پژاك بە رۆحی شۆڕشگێڕی‌و ئازادیخوازییەوە تێكۆشان دەكات، ئامادەیە بە "نانە رەقە" لە چیاكان بمێنێتەوەو بەربەرەكانێ بكات لەگەڵ هەر داگیركەرو كۆنەپەرستێك. لەكاتی گونجاودا دەكەوینەوە قوڵایی رۆژهەڵاتی كوردستان‌و ئێران، ئەو دەرفەت‌و ئیمكانەمان هەیە، دەتوانین هێزی كۆماری ئیسلامی توشی قەیرانێكی جددی بكەین، بەڵام ئێستا ئێمە پێمان وایە، قۆناغەكە رەنگە ئەوە نەبێت‌و لەبواری ستراتیژییەوە بە گونجاوی نەزانین، بەڵام گەر مەجبور بین دەتوانین ئەو هەنگاوە بنێین. درەو: ئایا لەگەڵ حزبەكانی رۆژهەڵات هیچ هەماهەنگی‌و بەرەیەكتان هەیە، بەتایبەت لەسەر ئەم رووداوانە؟ سیامەند موعینی: ئێمە نرخاندنێكی سیاسیمان هەبووە لەسەر ئاڵوگۆڕیەكانی ناوچەكەو نەخشە رێگامان لە ساڵی 2018 پێشكەش بە هەموو لایەك كردووە. لە ساڵی 2016وە من بە بەشی خۆم هەوڵمدا حزبەكانی رۆژهەڵات تێبگەیەنم كە رەوشی ناوچەكەو رەوشی ئێران بەرەو ئاڵۆزی دەچێت، ئەو قەیرانەی كە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەیە بەرۆكی ئیرانیش دەگرێتەوە، بۆیە ئێمە وەك كورد پێویستە ئامادە بین كە بتوانین لە چوارچێوەی پاراستنی دەستكەوتەكانی ئازادی بۆ رۆژهەڵاتی كوردستان یەكگرتوو كار بكەین. ئێمە هەوڵ بدەین هەماهەنگی هەبێت لە نێوانماندا، كە لە بوارەكانی دیپلۆماسی، سیاسی، كۆمەڵایەتی، بەشی چالاكی‌و تەنانەت سازكردنی هێزێكی لەشكری هاوبەش پێكەوە هاوكار بین. رەنگە هێزەكانی تر بەربەستیان هەبێت، ئەوان لە باشوری كوردستانن، ئەوان كیشەیان هەیە ئەوان دەرفەت‌و ئیمكانی ئەوەیان نییە، ئەو ئازادییەی پژاك هەیەتی كە موحتاجی نە حكومەتی هەرێم نە هیچ حكومەتێكە ئەوان نییانە، پژاك لەسەر هێزو توانای گەلی خۆی ژیان‌و شۆڕش دەكات، بۆیە بێ منەتە لەهەر دەوڵەت‌و لە هەر هێزێك كە بیەوێت ئەجێندای خۆی بەسەردا بسەپینێت، ئێمە تەنهاو تەنها گوێڕایەڵی گەلی خۆمانین. درەو: خاڵی هاوبەشتان لەگەڵ حزبەكانی تری رۆژهەڵاتدا چییە، ئایا خاڵی هاوبەشتان لەگەڵیاندا نییە بۆ دۆزی رۆژهەڵات؟ سیامەند موعینی: دەیان خاڵی هاوبەشمان هەیە، تێكۆشان بە دژی كۆماری ئیسلامی ئێران خاڵی هاوبەشی هەموو حزبەكانە، ئەگەر جددی بن لە بەربەرەكانێ‌و دژایەتیكردنی كۆماری ئیسلامی ئێران، ئەوە دەكرێت هەنگاوی باش بنرێت. ئێمە هەمیشە ئامادەبووین‌و باوەشمان كراوەتەوە، دەستمان ئاوەڵایە بۆ ئەوەی لەگەڵ هەموو ئۆپۆزیسیۆنی كورد كە بۆ ئازادی تێكۆشان دەكات، تەنانەت ئامادەیە هاوكاری لەگەڵ هەموو ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی بكات بە غەیری ئەوانەی كە ناوەندگەران‌و بەچاوی ناوەندگەرایی لە پرسی كورد دەڕوانن، ئێمە ئەوە تەحەمول ناكەین‌و قبوڵی ناكەین كە هیچ هێزێك بەنزمی چاو لە پرسی كورد بكات. درەو: ئایا ئێوە لەڕووی پراكتیكییەوە هیچ فیدراسیۆنێك یان كۆمسیۆن‌و هەماهەنگییەك‌و پێكەوە كاركردنێكتان نییە ؟ سیامەند موعینی: هەماهەنگی رەنگە هەبێت بەڵام هیچ بەرەیەكی یەكگرتوو نیە، ئەوەش كەمایەسیەكە نەك لەلای ئێمەوە بەڵكو لە لایەن حزبەكانی دیكەوەیە. درەو: سێ حزبەكەی تر هەردوو كۆمەڵەو دیموكرات هاوپەیمانێتییەكیان هەیە، بەڵام ئایا ئێوە جگە لە حزبە كوردییەكان هیچ هەماهەنگییەكتان لەگەڵ حزبە ئۆپزسیۆنەكانی تری ئێران نییە؟ سیامەند موعینی: ئێمە پەیوەندیمان هەیە لەگەڵ هێندێك لە حزبە ئێرانیەكان‌و لەگەڵ حزبەكانی رۆژهەڵاتیش ئەو پەیوەندییانە هەیە. پلاتفۆڕمی گەلانی ئێران لە ساڵی 2018 كە یەكەم كۆنفڕانسی لە پاڕڵمانی ئوروپا لە بلژیك بەست، ئێمە كاری بۆ دەكەین كە هەموو نەتەوەكانی ئێران چالاكانە لەژێر ناوی ئەو پلاتفۆرمەدا كار بكەن بە دژی كۆماری ئیسلامی ئێران. ئەوەی كە هێزو توانای هەیە لە نێو كۆمەڵگادا لە بوارەكانی سیاسی‌و سەربازی، بەڕاستی پژاك هێزێكی بەرچاوەو هێزێكە كە دەتوانێت چارەنوسی زۆر شت دیاری بكات، بەڵام ئەو حزبانەی تر كە دوو حزبن بونە چوارو دوانیان یەكیان گرتووەتەوە كە زۆرمان پێخۆش بوو، یان هەر چواریشیان بن، ئێمە بۆ كەس دیاری ناكەین چۆن شێوازی تێكۆشان‌و رێكخستنی خۆیان بكەن، بەڵام گرنگە ئێمە وەك كورد دیالۆگمان هەبێت چونكە تەنها جمهوری ئیسلامی نیە كە دوژمنایەتی پرسی كورد دەكات، بەڵكو دوای جمهوری ئیسلامیش شۆڤێنیزمێكی ناوەندگەرا هەیە كە پێشینەی تاریخی هەیەو زۆر درەنگ بۆی هەزم دەكرێت، كە كورد بە مافە ئازادیخوازەكانی خۆی بگات، بۆیە كورد پێویستە ئامادەی ئەو رۆژەش بێت. درەو: ئەگەر ئێستا لەم دۆخەدا، كە دۆخێكی شۆڕشگێرییە نەتوانن بەرەیەكی یەكگرتوو پێكبهێنن، ئایا ئەگەر رۆژهەڵاتی كوردستان رزگار ببێت، دەتوانن لەوێ بە ئاسانی پێكەوە هەماهەنگ بن؟ ئایا ئەزمونی هەرێمی كوردستان دووبارە نابێتەوە لە شەڕی ناوخۆ و لەو دۆخەی كە پیشتر هەبوو؟ سیامەند موعینی: بە تەكید ئێمە نا‌هێڵین تەجروبەی شكستخواردوی هەرێمی كوردستان دووبارە ببێتەوە، بەڵام ئەمە بەو واتایە نییە كە ئەو حزب‌و رێكخستنانە پێگەیان نییە، هەر حزب‌و رێكخستنێك پێگەی خۆی هەیە، بۆیە دەبێت لە ئێستاوە ئەو زەمینەیە كاری بۆ بكردرێت. حزبەكان بەگشتی چارەسەری ئەو وەزعییەتە بكەن‌و پێویستە لێكتێبگەن كە چییان دەوێت، ئێمە لە قۆناخی یەكەمدا جگە لە دەركردنی داگیركەر لە كوردستان، تێكۆشانی ئازادی بۆ كۆمەڵگەی رۆژهەڵاتی كوردستان دەكەین. درەو: ئایا لەم قۆناغەدا هیچ هەنگاوێكی گفتوگۆ لەگەڵ كۆماری ئێراندا نییە، بیرتان لە دانوستان نەكردووەتەوە یان ئێران هەنگاوی نەناوە لەم نێوەندەدا؟ سیامەند موعینی: رەنگە رێكخستنەكانی دیكە ئەم پرۆسەیەیان تێپەڕ كردبێت بەڵام ئێمە نە فەرمی‌و نە نافەرمی هیچ دانیشتن‌و دیالۆگێكمان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران نەبووە. چونكە پێمان وایە كۆماری ئیسلامی ئێران زەرفییەتی ئەوەی نیە كە دیموكراسی لە ئێران دەستەبەر بكات‌و ئازادی گەلەكەمان لە رۆژهەڵاتی كوردستان گەرەنتی بكات، بۆیە ئێمە لەو چوارچێوەدا هەنگاو هەڵناهێنین، ئەگەر رۆژێك دوای كۆماری ئیسلامی ئێران بارودۆخەكە گۆڕانكاری بەسەر داهات ئێمە هەمیشە بۆ دیالۆگ كراوەین‌و لەو چوارچێوەدا ئێمە هەوڵ دەدەین. بۆ رێكخستنەكانی دیكەش هەمیشە دەستی دۆستی‌و هاوكاری درێژ دەكەین، لەم قۆناغەدا كە ئێستا قۆناغێكی هەستیاری مێژووییە، زۆر زۆر گرنگە كە حزبەكانی دیكە تێبگەن، بەرژەوەندی حزبی‌و بەرژەوەندی خۆیان ئەساس نەگرن، بەرژەوەندی گەل ئەساس بگرن، لەو چوارچێوەدا ئەگەر بێنە پێشێ ئێمە هەنگاوی یەكەم دەهاوین‌و باوەشمان ئاوەڵایە بۆ هەموو حزبەكان كە بتوانین ئێمە بەرەیەكی هاوبەش بكەینەوە بۆ بەربەرەكانی لە دژی كۆماری ئیسلامی لەهەموو بوارەكانی سیاسی، دیپلۆماسی‌و تەنانەت لەشكریشەوە. درەو: سەرنجتان لەسەر پشتیوانی خەڵكی باشور لەم دۆخەدا چییە؟ سیامەند موعینی: وەك پژاك لە پشتیوانیەكانی گەلی خۆمان لە رۆژاو لە باكور لە ئوروپاو تەنانەت لە باشوری كوردستانیش سوپاس دەكەین، ئێمە یەك گەلین وە سبەینێ ئەو دەسەڵاتانە نامێنن هەر چۆن دەستەڵاتی سەددامی دیكتاتۆر نەما، كۆماری ئیسلامی ئێرانیش نامێنێ، سبەینێ پێمخۆشە ئەو مێژووە بە پاراوی‌و جوانی بنوسرێتەوە كە گەل‌و حزبەكانی باشوری كوردستان پشتیوانی خەباتی رەوای رۆژهەڵاتی كوردستان بوون‌و بۆ گەیشتن بە ئازادی هاوكارییان كردون. من ملاحەزاتی دیپلۆماسی‌و هاوسنوری تێدەگەم بەڵام خۆفرۆشی لەگەڵ پێوەندی دیپڵۆماتیك جیاوازە. دەسخۆشی لە تێكۆشانی سەرهەڵدیڕانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەكەم. سوپاسی گەلی شۆڕشگێری سنە بەتایبەت‌و هەموو ئەو شارانەی لە خەبات‌و تێكۆشاندان دەكەم‌و ئێمە وەك پژاك تێكۆشان‌و بەرخۆدانی گەلەكەمان بەرز دەنرخێنین. سەرەخۆشی لە بنەماڵەی گیانبەختكردوان دەكەم‌و ئارەزوی چاكبوونەوە بۆ برینداران دەكەم.
.jpg)
گفتوگۆی رۆژنامەوانی: درەو "تەنانەت قاوەو چایەكیش بخۆینەوە لە پەرلەمان دەبێت پارە بدەین، نە شوقە نە پاسەوان نە ئۆتۆمبیلمان نیەو شتی وا هەرنابێت، لە شوقەیەكدام خۆم كرێكەی دەدەم تەنیا (54) مەترە، ئەگەر كرێكە دوابخەم دێنە سەرم و دەرم دەكەن" ئەمە قسەی ئامینە كاكەباوە پەرلەمانتاری سویدە لە میانی چاوپێكەوتنێكی تایبەتی (درەو)دا. ئامینە كاكەباوە لە ساڵی 2008ەوە ئەندامی پەرلەمانی سویدەو خەڵكی شاری سەقزی رۆژهەڵاتی كوردستانە. لەم چاوپێكەوتنەی (درەو)دا قسە لەسەر موچەو ئیمتیازی پەرلەمانتارانی سوید دەكات. دەقی قسەكانی ئامینە كاكەباوە: پەرلەمان لەژێر چاودێری میدیادا لە وڵاتی سوید پەرلەمانتاری هیچ ئیمتیازێكی نیە، ئێمە لێرە هەر كارێك بكەین لەژێر چاودێری رۆژنامەنوسان‌و كۆمەڵگەداین، لەبەرامبەر یەك كرۆندا بەرپرس دەبین، بەتایبەتی لە گرتنی هۆتێل‌و تەنانەت گرتنی تەكسیشدا، چاودێری دەكرێین‌و لێپرسینەوەمان لێدەكرێت، هەروەك چۆن ئێمەش چاودێرو لێپرسینەوە لە حكومەت دەكەین. پاسەوانی پەرلەمانتار هیچ پەرلەمانتارێك لە سوید پاسەوانی نیە، ئەو پرسە هەر قابیلی قسە لەسەركردن نیە، پاسەوانی چی؟ بەهیچ شێوەیەك پەرلەمانتاری سوید پاسەوانی نیە، ئەگەر پەرلەمانتارێك ترس‌و هەڕەشەی لەسەر بێت، ئەوا حكومەتی سوید خۆی ئاسایشی بۆ دابین دەكات‌و چاودێری دەكات. من خۆم هیچ پاسەوانێكم نیەو لێرە پەرلەمانتار هەروەك خەڵكی ئاساییەو ماف و ئیمتیازیشی هەروەكو خەڵكی ترە، هیچ جیاوازیەكی نیە. شوقەو ڤێلا.. لێرە پەرلەمانتار شوقەو ڤێلاو خانووی نادرێتێ، تەنیا ئەو پەرلەمانتارانەی لە شارەكانی ترن‌و (50) كیلۆمەتر دوورن لە پایتەختەوە (ئەو شوێنەی تەلاری پەرلەمانی لێیە) ئەگەر هەر خۆی بێت، یەك ژووری پێدەدەن هەتا ئەو كاتەی خولەكەی تەواو دەبێت‌و ئیتر هیچ مافێكی نامێنێت بەسەر ئەو شوقەیەوە كە تەنیا (45) مەترەو شوێنی نوستن‌و تەوالێتی تیایەو تەواو.. من لە شوقەیەكدا دەژیم لە ناوچەیەكدا كە زۆر هەژارە‌و (45%)ی پەنابەرانن، شوقەكەم تەنیا (54) مەترە، چێشتخانەم نیە، تەختەی خەوێكم هەیە لەگەڵ تاقمی دانیشتنێك، وەك هەر هاوڵاتیەكی ئەو ناوچەیە، خۆم كرێی خانووەكە دەدەم، خۆ پەرلەمان بۆمان نادات، ئەگەر كرێكەم نەدەم سەری مانگ خاوەنی شوقەكە دەرم دەكات ئەگەر دوو هەفتە كرێكەم دوابكەوێت دێنە سەرم‌و ئاگادارم دەكەنەوە.. كرێی شوقەكەم كە خۆم دەیدەم نزیكەی (600 هەزار) كرۆنە كە دەكاتە (648) دۆلار، كرێكەی زۆر نیە، چونكە لە ناوچەیەكی زۆر هەژارنشینە، ئەگەر لەناو شاربومایە دەبوایە زۆرتر بدەم.. من هەموو مانگێك (550) كرۆن نزیكەی (50) دۆلار دەدەم بە كرێی ئینتەرنێت، ئەو ئینتەرنێتە كاری پەرلەمانی پێدەكەم، بەڵام بۆم نیە داوای پارە لە پەرلەمان بكەم، بۆیە خۆم پارەكە دەدەم، پەرلەمان هیچ شتێكم بۆ دابین ناكات، من جیاوازیەكم نیە لە خەڵكی ئاسایی دەبێت، وەكو كارمەند چۆنە ئاوا دەوام بكەم‌و كار بكەم.. من زۆر لەكاتی خۆم زیاتر كار دەكەم، بەڵام من هەرچەند كار بكەم‌و لە كاتی زیاتریش كاربكەم هەقی ئەوەم نیە داوای پارەی زیاتر بكەم. ئۆتۆمبێلی پەرلەمانتار.. هیچ پەرلەمانتارێك ئۆتۆمبێلی تایبەتی بۆ دابین ناكرێت‌و شتی وا نیەو نابێت، ئێمە بە پارەی خۆمان بە شەمەندەفەر یان تەكسی یاخود بایسكل هاتوچۆی پەرلەمان دەكەین، زۆر جار بە بایسكیل دەچین بۆ پەرلەمان، بەڵام ئەگەر بە كاری پەرلەمانتاری بڕۆین بۆ شوێنێك، ئەوا پەرلەمان پارەی هاتوچۆت بۆ خەرج دەكات، ئەگەرنا من زۆربەی كات بە شەمەندەفەرو پاس هاتوچۆ دەكەم بەشێكی زۆر لە پەرلەمانتاران بایسكیلیان هەیە كە هاتوچۆ دەكەن، منیش ئەگەر ماڵەكەم نزیك بوایە لە پەرلەمانەوە بە بایسكیل هاتوچۆم دەكرد .. پەرلەمانی سوید لەگەڵ كۆمپانیایەكی تەكسی رێككەوتنێكی هەیە، هەر پەرلەمانتارێك تەكسی پێویست بوو كاری خێرای هەبوو، دەبێت بەو تەكسیانە هاتوچۆ بكات.. زۆر زۆر خۆشە ئەوكاتانەی بە بایسكیل هاتوچۆ دەكەین بۆ پەرلەمان ... لێرە ئاوایە. پەرلەمانتار دیاری وەردەگرێت ؟ هیچ پەرلەمانتارێك ناتوانێت پارە وەربگرێت یان دیاری گرانبەها، چەند دیاریەك ئاساییە (شیرینی، گوڵ، ویسكی)یەك كە بەهایان كەمتر بێت لە (42) دۆلار، ئەگەر هەر دیاریەك گرانتر بوو دەبێت ببرێتەوە بۆ پەرلەمان، ئەگەرنا لێپرسینەوەت لەگەڵ دەكەن.. پەرلەمانتارێكی كریستیان دیموكراتەكان (2500) كرۆن كە دەكاتە تەنیا (270) دۆلار، ئەژماركردبوو كە بۆ هاوڕێكەی خەرجكردبوو بۆ كرێی هۆتێلێك لەكاتی چونیەوە بۆ ئیتالیا، لە پەرلەمانتاری‌و لیستەكەشی لایانبرد، ئەگەر منیش ئەوە بكەم هەقیانە لامبدەن. موچەی پەرلەمانتاری بەگشتی موچەی پەرلەمانتارێكی سوید مانگانە (69 هەزار) كرۆن واتا (7 هەزارو 452) دۆلار، لەو بڕە (31%)ی موچەكەمان وەك باج دەدەین بە حكومەت واتا لە (69 هەزار) كرۆنەكەی موچەی مانگانە (21 هەزارو 390) كرۆنی بۆ باج دەڕوات و (47 هەزارو 610) كرۆنمان بۆ دەمێنێتەوە واتا (5 هەزارو 76) دۆلارم بۆ دەمێنێتەوە، من هەتا ساڵی رابردوو (45%) باجی موچەكەم دەدا، بەڵام زۆر بوو لەبەرئەوەی هاوكاری پەنابەران‌و كۆچبەران دەكەم موچەكەم بەشی نەدەكردم، بۆیە باجەكەم كەمكردەوە .. لێرە پزیشك‌و شێف‌و بەشێك لەوانەی كاری باشیان هەیە موچەكەیان زۆر لە ئێمە زیاترە، من خۆم وتومە نابێت موچەی ئێمە لە فەرمانبەری تر زیاتر بێت. "رۆژنامەنوسان دەسەڵاتی یەكەمن" هەرچەندە دەڵێن حكومەت دەسەڵاتی یەكەمەو دووەم پەرلەمان‌و سێیەم رۆژنامەنوسانە، بەڵام لێرە رۆژنامەنوسان چاودێرو دەسەڵاتێكی زۆر بەهێزن، ئەگەر چاودێری رۆژنامەنوسان نەبێت لەسەر دەوڵەت، ئەسڵەن هیچ كارێكی وا ناكرێت، لەبەرامبەر هیچ رۆژنامەنوسێكدا تۆ ناتوانیت نەدرۆ بكەیت‌و نە زانیارییەكانت بشاریتەوە، دەبێت هەموو شتێكت روون‌و شەفاف بێت، ئێستا من هەر كارێك بكەم لێرە رۆژنامەنوسان هەموو شتێكی من دەزانن. رۆژنامەنوس دەستگیر دەكرێت ؟ شتی وا هەر نابێت رۆژنامەنوس دەستگیر بكرێت، خۆ ئێرە كوردستان نیە، ئەگەر حكومەت یان پۆلیس رۆژنامەنوسێك دەستگیر بكات, ئەوا ئەو وڵاتە دەڕوخێ، شتی وا هەرگیز روونادات‌و نیەو نەبووە، لێرە لە وڵاتی دیموكراتیدا رۆژنامەنووس هەقی هەیە مافی خۆی هەیە، ئێرە وڵاتی دیموكراتیە ئەگەر رەخنەو ئۆپۆزسیۆن‌و رۆژنامەنووسان نەبێت حكومەتیش بونی نیە.. هەرگیز ناتوانرێت بەراوردی هەرێمی كوردستان بكرێت بە سوید، لە كوردستان دیموكراسی نیە، لێرە لە سوید (ئازادی بڵاوكراوەو ئازادی نوسین‌و دەربڕین) كۆڵەكەی سەرەكی وڵاتن. پرۆفایلی ئامینە كاكەباوە • ساڵی 1970 لە گوندی تورجانی شاری سەقز لە خۆرهەڵاتی كوردستان لە دایكبووە. • لە تەمەنی 14 ساڵیدا بوەتە پێشمەرگەی كۆمەڵە. • ساڵی 1992 وەك پەنابەر چووەتە سوید. • لە سوید دەستی بە خوێندن كردووە، ساڵی 2005 بڕوانامەی ماستەری لە توێژینەوەی كۆمەڵایەتیدا بەدەستهێناوە. • ساڵی 2008 وەك كاندیدی پارتی چەپی سوید لە ستۆكهۆڵمی پایتەخت بووەتە پەرلەمانتار، لەو كاتەوە تائێستا ئەندامی پەرلەمانی سویدە. • ئێستا لە پارتی چەپ جیابوەتەوەو وەك پەرلەمانتارێكی سەربەخۆ كاردەكات.
.jpg)
ئامادەكردنی: ئاوێنە عیرفان قانعی فەرد، شارەزای کاروباری ئێران لە گفتوگۆیەی ئاوێنەدا ئاماژە بەوە دەكات"هێرۆخان بەلاریجانی وتبو با كوردێكی تر نەبێتەوە بەسەرۆك كۆمار، مام جەلال یەكەمین‌و دواهەمین كورد بێت دەبێت بەسەرۆك كۆمار، لاریجانی پێكەنیبو. وەختێكیش د.بەرهەم هات كەس بڕوای نەدەكرد ئەم ببێت بەسەرۆك كۆمار، ئەوەی د.بەرهەم جارێكیتر دەبێتەوە بەسەرۆك كۆمار لەسەر رای ئەمەریكاو ئێران وەستاوە" پرسیار: ئەوەی جێی سەرنجە ماوەیەكە قسەكانت زیاتر رەخنەگرتنن لەكۆماری ئیسلامی ئێران، وەك لەچاوپێكەوتنەكانی ئەم دواییەت لەكەناڵە فارسی‌و عەرەبیەكاندا دەبینرێت، هۆكاری ئەم گۆڕانكارییە لەهەڵوێستی تۆدا چییە کە پێشتر وا دەرنەدەكەوتی؟ عیرفان: مێژونوس ئەبێت كەسێكی سەربەخۆ بێت، سەربەخۆیی بەشێك بووە لەكارنامەی من‌و هەمیشە زمانی منیش زمانی رەخنە بووە، پێشتر هاتوچۆی کوردستان‌و ناوچەكەم دەكرد دەبو بەزمانی گوڵ قسەم بكردایە، بەڵام خەڵك دەزانێت ستایش‌و مەدحی كۆماری ئیسلامیم قەت نەكردوە، ئەگەر لەجێگەیەكدا مەدحیم كردووە كوا فیلمەكەی؟ کوا فایلە دەنگییەكەی؟ کوا نوسینەكە؟ با بڵاویبكەنەوە بزانن من لەكوێدا مەدحی كۆماری ئیسلامیم كردوە؟ بەڵام لەدوای ئەوەی ئیتر من هاتوچۆی کوردستان‌و ناوچەكە ناكەم، ئیتر هەڵگەڕاومەتەوە سەر هەڵوێستی جاری جارانی خۆم‌و وتومە كۆماری ئیسلامی تیرۆریست‌و پشتیوانی تیرۆریستە، ئەمە شتێكی شاراوە نەبووە لەكۆمەڵگە. پرسیار: پێشتر رەخنەت لەحیزبە بەرهەڵستكارەكانی كوردی رۆژهەڵاتی وەك دیموكرات‌و كۆمەڵە دەگرت، ئەمە ناكاتە ئەوەی جۆرێك لەبەرگری كردن بووە لەكۆماری ئیسلامی؟ عیرفان: من رەخنەی مێژویم لەئۆپۆزیسیۆنی كورد گرتووە، وتومە ئەگەر ئەم شتانەتان نەكردایە سەركەوتوتر دەبون، ئەمە خۆ قسەیەكی خراپ نییە، با رەخنەش بێتە كۆمەڵگەی ئێمەوە. وتومە حیزبی دیموكرات لەگەڵ كۆماری ئیسلامی دانیشت هەڵەی كرد جارێك‌و دوان‌و سیان، ئیدی بۆ جاری چوارەم دەیكاتەوە؟ پرسیار: بەڵام پێشتر تۆ بۆچونت وابو د.قاسملو كۆماری ئیسلامی تیرۆری نەكردوە؟ عیرفان: من بۆچونی وام نەبوە، من وتومە سێ دیدگام ئاشکرا کردوە لەسەر تیرۆركردنی قاسملو، یەكەمیان دەڵێن كۆماری ئیسلامی كوشتویەتی، مام جەلال لەیاداشتەكانیدا بەڕاشكاوی وتویەتی. دوەم ئەوەیە لەناوخۆیاندا كوژراوە، كە كتێبەەكەی كریس كۆچێرا باسی دەكات. سێهەمیان یان كۆماری ئیسلامی كوشتویەتی یان لەناو خۆیاندا كوژراوە، یان وڵاتێكی دەرەكی كوشتویەتی، كە دوو كاربەدەستی ئێرانی‌و قەتەری دەڵێن وڵاتی دەرەكی كوشتویەتی. ئیتر با خەڵكی خۆی داوەری بكات كامیان راستە، بەڵام وەكو خۆم لەگەڵ قسەكەی مام جەلالم. پرسیار: پەیوەندیت لەگەڵ حیزبە كوردییەكان چۆنە ئێستا؟ عیرفان: حیزبێكی كوردی نییە من نانم لەگەڵ نەخوارد بێت‌و دانیشتنم لەگەڵیان نەكرد بێت پرسیار: پێشتر پەیوەندیت لەگەڵ یەكێتی زۆر توندوتۆڵ بو، ئێستاش هەر ئەو پەیوەندییەت ماوە؟ عیرفان: من پەیوەندیم لەگەڵ یەکێتی‌و لەگەڵ پارتیش هەبوە. پرسیار: بەڵام تۆ زیاتر رەخنەت لەپارتی گرتووە؟ عیرفان: رەخنەم لەهەردوكیان هەبوە، ئەوەی لەمیدیا دەوترێ لەگەڵ ئەوەی لەدنیای واقیعدا هەیە تا ئەندازەیەك جیاوازە، ئەوەی میدیا دەیڵێت مەرج نییە هەموی راست بێت. پرسیار: پەیوەندیت لەگەڵ سەركردەكانی ئێستای یەكێتی هەیە؟ عیرفان: دواهەمین جار كە لەكوردستان بوم لە2017دا بو، لەوساوە نەهاتومەتە کوردستان، دوا جاریش كە بافلم بینیبێت لەماڵی د.بەرهەم بینیومە لەسلێمانی. پرسیار: گۆڕانكارییەكانی ناو یەكێتی چۆن دەبینیت؟ عیرفان: ئەو گۆڕانكاریانە لەمێژووی حیزبە كوردییەكاندا باو بوە، فڵانە حیزب پێی خۆش بوە بنەماڵەی خۆی دابنێ، زۆرتر بەرەو ئاڕاستەی بەبنەماڵەیی كردن رۆشتون، لەمێژوی كوردا زۆر ششتی وامان هەیە ئەمیش دەڕژێتە ئەو خانەیەوە. پرسیار: ئێران رۆڵی هەیە لەم گۆڕانكاریانەدا؟ ئایا ئێران پێیخۆشە كە بافل بوە بەكەسی یەكەمی ناو یەكێتی؟ عیرفان: بەدڵنیایی ئێران پێیخۆشە ماڵی مام جەلال مەرجەع بێت، ماڵی بارزانی مەرجەع بێت، هەم توركیا پێیخۆشەو هەم ئێرانیش. پرسیار: ئایندەی یەكێتی چۆن دەبینیت؟ عیرفان: یەکێتی لەسەر بنەمای کەسێک بنیاتنرابو کە مام جەلال بو، بەداخەوە سیاسەت لەكوردستاندا لەسەر ئەو بنەمایە بنیات نراوە، من وای نابینم داهاتویەكی رونی هەبێت یەكێتی، پێموایە زەحمەتە بەیەكگرتویی بمێنێتەوە. پرسیار: ئایا بافل‌و قوباد دەتوانن سەركردایەتی یەكێتی بكەن لەقۆناغی داهاتودا؟ عیرفان: هەردوكیان لەئەوروپا ژیاون، بەڵام خوێندنێكی بەرزیان نەخوێندوە، نەبونەتە مەرجەعی حیزبی وەك مام جەلالی باوكیان كە پلە پلە سەركەوتو قۆناغەكانی خەبات‌و حیزبایەتی بڕی، ئەمان ئەو قۆناغانەیان تێنەپەڕاندوەو یەكسەر بونەتە كەسی یەكەم، ناوبانگێكیان هەیە هی باوكیانە، خۆیان زەحمەتیان بۆ ئەو ناوبانگە نەكێشاوە، بەڵام ئایا لەمێژوودا دەتوانن شایستەیی خۆیان بسەلمێنن؟ ئەوە دادگای مێژوو خەڵكی لەداهاتودا دادوەریی دەكەن كە سەركەوتو دەبن یان نا، هێشتا زوە. پرسیار:مەسەلەی سەرۆك كۆماری مشتومڕی زۆر لەیسەر دەكرێ، بەبڕوای تۆ جارێكیتر د.بەرهەم دەبێتەوە بەسەرۆك كۆمار؟ عیرفان: لەدوای 2003ەوە سەرۆك كۆماری عێراق بەبێ رەزامەندی ئێران‌و ئەمەریكا هەڵنەبژێردراوە، وەختێ هێرۆ خان هات بۆ ئێران داوەتی سەرۆكی پەرلەمانی ئێران بو، خۆ ئەمە رۆژنامەنوسەكانی ئێران نوسیویانەو قسەی من نییە، هێرۆخان بەلاریجانی وتبو با كوردێكی تر نەبێتەوە بەسەرۆك كۆمار، مام جەلال یەكەمین‌و دواهەمین كورد بێت دەبێت بەسەرۆك كۆمار، لاریجانی پێكەنیبو. وەختێكیش د.بەرهەم هات كەس بڕوای نەدەكرد ئەم ببێت بەسەرۆك كۆمار، ئەوەی د.بەرهەم جارێكیتر دەبێتەوە بەسەرۆك كۆمار لەسەر رای ئەمەریكاو ئێران وەستاوە كە ریال پۆلەتیكی خۆیان لەبەرچاو دەگرن، دیارە لەناوخۆشدا گەلەكۆمەیەكی سیاسی حزبەکان لەدژی د.بەرهەم هەیە. بێگومان ئێران‌و ئەمەریكاش سەیری ئەوە دەكەن كێ بەرژەوەندی ئەوان دەپارێزێت.
.jpg)
(درەو): ئەم رۆژانە لە سلێمانی قسەوباس لەبارەی ئەوە دەكرێت پێش 8ی تەموز دۆخەكە باش بوو یان دوای 8ی تەموز، بافڵ تاڵەبانی كە لەدوای 8ی تەموزەوە دەسەڵاتی یەكێتی گرتوەتە دەست دەڵێ پێش 8ی مانگ سەرمایەداران لەژێر فشاردابوون‌و هەڕەشەیان لێكراوە‌و سەرانەیان لێوەرگیراوە بەجۆرێك شەوان بەهۆی ئەو فشارانەوە خەونەچووەتە چاویان، بەڵام لاهور شێخ جەنگی دەڵێ لەدوای 8ی تەموزەوە هەڕەشە بۆسەر سەرمایەداران دەستیپێكردووەو خەو نەچووەتە چاویان. (درەو) دەیەوێت بۆ بەدواداچوون لەسەر ئەم بابەتە بۆچوونی ژمارەیەك لە سەرمایەدارانی سلێمانی وەرگرێت، لە گفتوگۆیەكی كورتتدا لەگەڵ (درەو) فاروق مەلا مستەفا خاوەنی گروپی كۆمپانیاكانی فاروق دەڵێ من نە لە پێش 8ی تەموز نە لەدوای 8ی تەموز هەڕەشەم لێنەكراوەو بە ئیسراحەت دەخەوم و هەڕەشەش لە كەس قبوڵ ناكەم. دەقی گفتوگۆكە: درەو: ئێستا رەوشی سەرمایەگوزاری‌و وەبەرهێنان لە سلێمانی چۆنە ؟ فاروق مەلا مستەفا: ئێمە بەردەوامین لەسەر كاروباری خۆمان‌و ئێستا سەرقاڵی دروستكردنی پرۆژەی شارێكی گەشتوگوزاریی‌و شارێكی نوێین لە دوكان، ئێستا سەرقاڵی نوسینی گرێبەستێكین لەنێوان كۆمپانیاكەمان‌و حكومەتی هەرێم، كۆمپانیاكەمان كۆمپانیایەكی كراوە دەبێت بۆ ئەوەی هاوڵاتیانەی بە پشك بەشداری تێدا بكەن، سەرباری ناكۆكی نێوان حزبەكان لە كوردستان كاروباری پرۆژەكەی ئێمە رانەوەستاوە، ئەم پرۆژە كاریگەری دەبێت لە پێشخستنی كۆمەڵگاكەمان لە هەموو رووەكانی پیشەسازی‌و گەشتوگوزارو نیشتەجێبوون بەشێوەیەكی شارستانی نوێ، بە كورتی دەتوانین بڵێین شارێكی نوێ كە هەموو مەرجەكانی ئەو شارانەی تێیدا بێت كە لە جیهاندا هەن، رۆڵێكی زۆر گەوەرەی دەبێت لە بەرەوپێشچوونی ئابوری وڵاتەكەماندا. چەند وڵاتێك هەیە لە جیهاندا كە داهاتی گەشتوگوزاریان زیاترە لە پارەی نەوت‌و غازی زۆر وڵاتی تر، ئەم شارە نوێیە كە ساڵانێكی زۆرە سەرقاڵی دروستی بكەین، ئێستا لە قۆناغێكی باشدایە. درەو: هیچ كێشە بۆ ئەم پرۆژەی ئێوە دروستكراوە ؟ فاروق مەلا مستەفا: هیچ كێشەیەك نییە، بەڵام رەنگە وەكو هەموو پرۆژەیەكی گەورە هەندێك رۆتین كارەكانی دواخستبێت، بەڵام ئێستا بە گەرموگوڕی خەریكی ئامادەكردنی ئەو گرێبەستەین لەگەڵ حكومەتی هەرێم، لە لایەنی حكومتەوە بەڕێز قوباد تاڵەبانی سەرپەرەشتیاری پرۆژەدەكات، كاك قوباد بەجددی كار لەسەر پێشكەوتن‌و دامەزراندن‌و دەستپێكردنی ئەم پرۆژە گەورەیە دەكات لەگەڵماندا. درەو: واتە ئەو قسەوباسانە راست نین كە دەوترێت بەم دواییە ئیشوكارتان لە سلێمانی بەهۆی ناكۆكییە ناوخۆییەوە یەكێتییەوە دوچاری هەڕەشە بوەتەوە ؟ فاروق مەلا مستەفا: نەخێر.. بەهیچ جۆرێك ئەو قسەوباسانە راستییان تێدا نییە، من لە كۆنەوە تائێستا نە هەڕەشەم لێكراوە، نە هەڕەشەش لە كەس قبوڵ دەكەم، بەڵام راستییەكەی ئەوەیە هیچ هەڕەشەیەك نەكراوە، هەر بە نمونە ئەم پرۆژەیەی دوكان كە بۆم باسكردن، كاك قوباد‌و كاك بافڵ بەشێوەیەكی سەرسەختانە پشتیوانی جێبەجێكردن‌و تەواوكردنی دەكەن‌و هیچ جۆرە رێگرییەك بۆ ئەم پرۆژەیەو پرۆژەكانی تری ئێمە دروست نەبووە، من وەكو كەسێكی رۆشنبیر‌و پیاوێك كە رووداوە سیاسییەكان‌و دەورو زەمان بینیوە، هەرگیز بەشێك نەبووم لە ململانێی ناوخۆییەكانی ئەمدواییەی یەكێتی‌و ناشبم، تەنیا هیواخوازم بەشێوەیەكی ئاشتیانە‌و دیموكراتییانە كێشەكانی نێوانیان چارەسەر بكەن‌و من خۆشم لەنێوان هەردوو جەمسەری كێشەكانی لەماوەی رابردوودا هەوڵی چارەسەرمداوە‌و خوازیارم كێشەكە بەجۆێك چارەسەر بكەن كە خەڵك پێی دڵخۆش بن. درەو: ئەی كەواتە بۆچی ناوی تۆ دەخرێت پاڵ كێشە ناوخۆییەكانی یەكێتییەوە؟ فاروق مەلا مستەفا: ئەبێت ئەو پرسیارە لەو كەسانە بكەن كە ناوی من دەهێنن (بەپێكەنینەوە). درەو: یەكێك لە هاوسەرۆكەكانی یەكێتی دەڵێت پێش 8ی تەموز سەرمایەداران لە سلێمانی لەژێر گوشاردا بوون، ئەوی تریان دەڵێ لەدوای 8ی تەموزەوە، بۆئێوە كام یەكێك لەم دوو چیرۆكە راستە ؟ فاروق مەلا مستەفا: هیوادارم بە بەبەڵگەو ژمارەوە ئەو هاوسەرۆكانە پێش‌و پاش 8ی تەموز دەستنیشان بكەن، بەڵام من وەكو خۆم نە پێش 8ی تەموزو نە لە دوای 8ی تەموزەوە گوشارێكم لێ نەكراوە كە شەو خەوم لێ نەكەوێت، هیچ گومانم نییە لەوەی ئەو كەسەی كە ناوی من دەخاتە ناو كێشەیەكەوە كە من تێیدا بەشدارم نیم، نیەتێكی باشی نییە‌و داهاتووش دەریدەخات هەڵوێستەكانی ئێمە نیشتمانپەروەرییە‌و میللەتپەروەرییە‌و بەهەڵە ناچمە ناو ناكۆكییەوە كە رۆڵی خراپم تێیدا هەبێت، من بەڵگەیەكتان پێدەڵێم لەبارەی خۆشەویستی من بۆ نیشتمان‌و گەلەكەم، من تاقە سەرمایەدارێكم كە هەموو پرۆژەكانم لە سلێمانییەو هیچ پرۆژەیەكی ئابوریم لە دەرەوەی كوردستان نییە.
.jpg)
درەو: "ئەگەر هەموو رێوو شوێنەكانی باج رێكبخەینەوە ئەوا دەتوانین داهاتی مانگانەی باج لە 50 ملیار دینارەوە بگەیەنینە 100 ملیار دینار" ئەمە وتەی د. كەمال تەیب، بەڕێوەبەری گشتیی باجی هەرێمی كوردستانە. د. كەمال تەیب لە چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ (درەو) دەڵێت گرێبەستەكانی هەرێم لەگەڵ كۆمپانیا بیانیەكانی نەوت زۆر سەیرو سەرەمەرەیەو نوسراوە ئەوان بەخشراون لە باج، بەڵام نزكیەی (600) كۆمپانیای ناوخۆیی هەیە كە لەبواری نەوتدا كاردەكەن ئێمە باجیان لێوەردەگرین. بەڕێوەبەری گشتیی باجی هەرێمی كوردستان ئەوەش دەخاتە روو: لە 99% كۆمپانیاكان لە پێدانی باج فێڵ لە حكومەت دەكەن، كۆمپانیا هەبوو هەموو ساڵێك هاتووە بۆ ئەوەی باج نەدات وتویەتی زەرەرم كردووە دواتر دەركەوت زیاتر (100) ملیار دینار قازانجی كردووەو ئێمەش بە كاش (17 ملیار) دینار باجمان لێسەند. دەقی چاوپێكەوتنەكە داهاتی باجمان گەیاندووەتە 600 ملیار دینار من زۆر موكوڕم لەسەر ئەوەی هیچ كەس و لایەنێك و كۆمپانیایەك بەخشینی بۆ ناكرێت و نابەخشرێت لە باج ئەوە بابەتێكی ستاندەرد و كۆنكرێتیە رێژەی داهاتی باج زۆر زیادی كردووە لە (600 ملیار) دینار نزیك بووینەتەوە، لەگەڵ ئەوەی سێ بۆ چوار مانگ كەرەنتین بوو زۆرینەی شوێنە بازرگانیەكان داخران. ساڵی 2019 داهاتی باج لە هەرێمی كوردستان (600) ملیار دینار بووە، بەڵام لە 2020 داهاتی باج زۆر زیادی كرد سەرەرای ئەوەی سێ بۆ چوار مانگ لە كەرەنتینە بووین، داتا (30) ملیار دیناری كەمتر بوو لە (600 ملیار) دینارەكە، واتا بۆ هەر مانگانە داهاتی باج (50 ملیار) دیناری باجە، ئەگەر ئەو سێ مانگەی كەرەنتینەی لێدەربكەین ئەوا داهاتی باج زۆر زیاتر بووە لە ساڵی رابردوو. ئەوەیش بەهۆی چاكسازیەوە، باج بە پێی یاسای رێكدەخرێت، بە بێ یاسا ناتوانرێت چاكسازی بكرێت، لە گەیاندن هیچ چاكسازیەكمان بۆ نەكراوە لەبەر ئەوەی وەزارەتی گەیاندن هیچ داتا و زانیارییەكی لەبەردەست نیە، لەبابەتی ئینتەرنێت، پەیوەندی مۆبایل، لەبەر ئەوەی ئەو كەرتە زۆرینەی گرێبەستەكان وەزارەتی گەیاندنی عێراق كردووە. ژمارەی كۆمپانیا بەشێكی زۆری كۆمپانیاكان لە وەزارەتی بازرگانی تۆماركراون بەڵام لە بەرێوەبەرێتی گشتی باج تۆمار نەكراوە، ئەوەی تۆمار نەكرێت و كارنەكات ناتوانرێت باجی لێوەربگیرێت. نزیكەی (30 هەزار ) كۆمپانیا هەیە لە كوردستان، بەڵام كۆمپانیا بە یاسا پابەند كراوە میزانیەی بكات، ژمێریاری هەبێت، پارێزەری هەبێت، مۆڵەتی ساڵانەی نوێ بكاتەوە، بە یاسا ئەگەر كۆمپانیایەك قازانجی نەبێت ناتوانرێت باجی لێوەربگیرێت، زۆرینەی كۆمپانیاكان مۆڵەت نوێ ناكەنەوە، كەسیش بەدوایدا ناچێت بڵێت بۆ نوێی ناكەیتەوە، لای ئێمە نزیكەی (22 هەزار) كۆمپانیا تۆماركراوە، لەو ژمارەیە بەشێكی زۆر كەمیان چالاكیان هەیە، نزیكەی (5) هەزاری بەڵێندەرایەتیە، موقاوەلاتیش لە كوردستان حكومی تەقریبەن نەماوە، ئەوانیش مۆڵەتی كۆمپانیا نوێ ناكەنەوە، مۆڵەتیش نوێ ناكرێتەوە تا باجی پاكنەكاتەوە. لەو (22 هەزار) كۆمپانیایە كەمتر لە (10 هەزار) كۆمپانیای جوڵەی هەیەو چالاكی هەیە زۆربەی كۆمپانیاكان پێنج ساڵە مۆڵەتیان هەر نوێ نەكردووەتەوە. ساڵی رابردوو زیاتر لە (500) كۆمپانیا غرامەی دارایی كراوە (100) كۆمپانیاشمان داوە بە دادگا، بەهۆی ئەم رێوشوێنانەوە داهاتی باجمان زیادكرد، ئەوەی ئێمە كردوومانە لە مێژوودا وێنەی نەبووە. بە گوێرەی یاسای باج هەتا 30ی حوزەیران دەبێت هەموو كۆمپانیایەك بێت ژمێرەی كۆتایی خۆی پێشكەشبكات، ئەگەر نەیكرد ئەوا غرامە دەكرێت غرامەكەش بە پێی رێژەی (10%) قازانجی كە بۆی تەقدیركراوە، زیاتر لە (500) كۆمپانیا بەو شێوەیە بە چەندین ملیار دینار غرامە كراون، زیاتر لە (100) كۆمپانیاش هەیە تەزویری كردووە هەیە فێڵی كردووە و دراوەتە دادگا. زۆرترین رێژەی باج كۆمپانیایەك هەبوو لە بواری پەیوەندیەكان كاری دەكرد ئەو كۆمپانیە ساڵانە میزانیەی كردووە، هەموو ساڵێك هاتووەتە باج وتویەتی زەرەرم كردووە، لە باجیش لەبەر ئەوەی زانیاری لەبەردەست نەبووە، ناچار تەقدیرێكی كردووە ساڵانەو شتێكی رەمزی لێوەرگرتووە، دوای بەدواداچوونی وورد، بۆمان دەركەوت لەماوەی ئەو حەوت ساڵەدا زیاتر لە ( ترلیۆنێك) دینار كاری كردووە، زیاتر لە (100 ملیار) دینار قازانجی كردووە، ئێمە لە بەرێوەبەرێتی باج (17 ملیار) دینار باجمان لێوەرگرت، بە نەقد. لە (99%)ی كۆمپانیاكان بەسەرەوە فێڵ لە حكومەت دەكەن ئەگەر فێل نەكەن كاتێك كۆمپانیایەك حەوت ساڵ دەڵێت زیانم كردووە دەبێت حكومەت لێی بپرسێتەوە كە ئێوە حەوت ساڵ زیانتان كردووە ئەی چۆن ماون و ئیفلاستان نەكردووە. ئێمە زیاتر تەركیزمان لەسەر كۆمپانیا گەورەكانە، ئەو كۆمپانیایەی باسم كرد كە (17ملیار) باجمان لێسەندووە، بەقەد (100 هەزار) باجدەری ئاسایی كاریگەری هەیە. ئەوەی حەلاقێك یان فیتەرێك یان دوكاندارێكی ئاسایی ساڵانە دەیدات، ئەوە شتێكی زۆر رەمزیە ساڵانە (100 هەزار) دینار یان (150 هەزار) دینارە، بەڵام كۆمپانیایەك (15 بۆ 20 ملیار) دینار دەدات ئەگەر وەك خۆی باجی لێوەربگیرێت، واتا یەك كۆمپانیا بەقەد (100 هەزار) كەسی دیكەی ئاسایی باجی لێوەردەگریت. بۆ كۆمپانیا بیانیەكانیش ئێمە لە (15%) لە قازانج وەردەگرین واتا ئەگەر (100 دینار) قازانجی كرد ئەوا (15 دینار) وەردەگرین، بەڵام گەیشتن بە راستی داهاتی ئەو كۆمپانیایانە قورسە، چۆن دەزانرێت ئەو كۆمپانیایانە چەند قازانجیان كردووە، نوسراو بۆ بانك دەكەیت هیچ رەقەم حسابێكی نیە، لە وەزارەت دەپرسیت هیچی لا نیە، بەهۆی بەهێز نەبوونی سیستەمی بانكەكانەوە، ناتوانرێت داهاتی راستەقینەیان بزانرێت، هەموویان فێل دەكەن. باجی كۆمپانیای نەوتیەكان كۆمپانیا نەوتیەكان دوو جۆرن لە هەرێمی كوردستان، كۆمپانیا بیانیەكان و كۆمپانیا ناوخۆییەكان، ئەو گرێبەستانەی كە حكومەتی هەرێم لەگەڵ ئەو كۆمپانیایانەی نەوت كردوویەتی زۆر سەیرو سەمەرەن، ئەو كۆمپانیایانەی كە راستەوخۆ نەوت بەرهەم دەهێنن، وەك ( دی ئێن ئۆ ، شیفرۆن، ..) ئەوانە لە گرێبەستەكەیاندا نوسراوە كە باج نادەن، ئەوە پێچەوانەی یاسایە، دەسەڵاتی جێبەجێكردن ناتوانێت بە كۆمپانیایەك بڵێت ئەتۆ باج بدەو ئەتۆ مەیدە، بۆیە ئەگەر داوای باجیان لێبكەیت سكاڵات لەسەر تۆمار دەكەن لە دادگاكانی دەرەوە، گرێبەستەكەش وا رێكخراوە كە حكومەت دەیدۆڕێنێت. بۆیە لە قۆناغی یەكەم وتمان كێشە نیە بۆ ئەوانەی بەرهەمهێنن ئەو كۆمپانیایانە ( 10 بۆ12) كۆمپانیان باج نەدەن، بەڵام بەڵام تۆ زیاتر لە ( 500 – 600) كۆمپانیای دیكەی خۆماڵیت هەیە لە بواری نەوتدا كاردەكەن، ئەوانەمان ناچار كردووە باج بدەن لەسەروبەندی رێكخستنەوەیین بەشێكیان باجیان داوە هەندێكیان (500 ملیۆن) هەندێكیان ( ملیارێك) باجیان داوە، پێشتر ئەوانیش باجیان نەداوە. 100% باج زیاد دەكەین وەرگرتنی باجی راستەوخۆ بۆ ئێمە باشترە، ئەگەر باجی گەشتوگوزارو هۆتێلەكان و نەخۆشخانەكان و خاڵە سنوریەكان رێكبخەینەوە بەتەواوی داهاتی باج زیاد دەبێت. بۆ نمونە باجی خاڵە سنوریەكان لەبەر ئەوەی راستەوخۆ وەری دەگرێن ئەگەر پێشتر ملیارێك بووبێت ئەوا ئێستا بووەتە (20 ملیار) دینار بۆیە هەوڵەكانمان بە ئاراستەی وەرگرتنی باجی راستەوخۆیە. ئەگەر هەموو رێوشوێنەكانی باج رێكبخەینەوە ئەوا مانگانە دەتوانین داهاتی باج لە (50 ملیار) دینارەوە بگەیەنینە (100 ملیار) دینار، واتا بە رێژەی (100%). بەڵام دەتوانرێت لە باجی راستەوخۆدا مانگانە تەخمینی داهاتی باج بكەیت، بەڵام ئەوانەی باجەكانیان ساڵانەیە فێڵی زۆری تێدا دەكرێت، بۆیە هەوڵەكانمان بەو ئاراستەیە كە باج بكەینە راستەوخۆ. گەورەترین پرۆژە لە كوردستان وەبەرهێنانە، كە ئەویش هەتا (10) ساڵ باج نادات، لە هەولێرو سلێمانی و دهۆك هەر پرۆژەیەكی گەورە ببینی وەبەرهێنانە ئەویش بە یاسای وەبەرهێنان هەتا (10) ساڵ باج نادات. باجی كارمەندانی بیانی و ناوخۆیی هەموو كارمەندێكی بیانی و ناوخۆیی ئەوانەی لە كەرتی گشتی و تایبەتدان، باج دەیانگرێتەوە، بەڵام كێشەكە ئەوەیە بە پێی یاسای ئەوانەی موچەی بنەڕەتیان لەسەرو ( ملیۆنێك) دینارەوە بێت باج دەیگرێتەوە، بەڵام لە عێراق لە (208) هەزار دینار موچەی بنەڕەتی دەدرێت باج دەیگرێتەوە، واتا لەرەو (208) هەزار دینارەوە (5%) باج لەو كارمەندە دەسەنرێت، بۆ هەرێمیش ئەگەر موچەی بنەڕەتیەكەی لەسەرو ( ملیۆنێك) دینارەوە بێت ئینجا (5%) باجی لێدەسنرێت، كە ئەمەش لە كوردستان زۆر كەمە تەنیا بەڕێوەبەرە گشتیەكان و هەندێك كەسی زۆر كەم شمول دەكات، لە بەغداد (95%) ی فەرمانبەران باج دەدەن، لە هەرێم لە (95%)ی فەرمانبەران شمولی باج ناكەن. جگە لەوەش كارمەندی بیانی بە گوێرەی ئەو گرێبەستەی كراوە لەگەڵیان لە وەزارەتی سامانە سروشتیەكان كارمەندی بیانی بەدەر كراوە لە باج دان.
.jpg)
درەو: چاوپێكه‌وتنی: سه‌رتیپ قه‌شقه‌یی کەیتی کایزەر، جێگری کونسوڵی گشتیی ئەمەریکا له هه‌ولێر، له دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌نووس ( سه‌رتیپ قه‌شقه‌یی ) قسه له‌سه‌ر چه‌ند پرسێكی تایبه‌ت به ( مافه‌كانی مرۆڤ و ئازادی راده‌ر‌بڕین و راگه‌یاندن و كه‌یسی سزادراوانی بادینان) ده‌كات. له به‌شێكی دیمانه‌كه‌دا ئاماژه به‌وه‌ده‌كات : لەبەرزترین ئاست و بەدرێژایی ئیدارەکان لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان قسه‌یان كردووه لەسەر پێویستی پاراستنی ئازادی ڕاگەیاندن و رادەربڕین لەبەر ئەوەی داکۆکیکردن لە مافەکانی مرۆڤ بەشێکی گرنگی سیاسەتی دەرەوەی ئه‌مه‌ریكایه. هه‌ر له‌و چاوپێكه‌وتنه‌دا، ناوبراو، ئاماژه به وته‌یه‌كی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا ده‌كات و ده‌ڵێت : " سیاسەتە نوێکە توانای وەزارەتی دەرەوە دەخاتەگەڕ بۆ سنوردارکردن و هەڵوەشاندەنەوەی ڤیزەی هەرکەسێك کە تێوەگلابێت لە ئەنجامدانی چالاکی لەدەرەوی سنوری وڵاتەکەی بۆ بە ئامانجگرتنی ڕۆژنامەنوسان یان بەرهەڵستکاران، بۆ نمونە بیەوێت هەراسانیان بکات یان چاودێریان بکات، یان ئازاری خۆیان یان خێزانەکانیان بدات." جێگری گشیتی كونسڵی ئه‌مه‌ریكا له هه‌ولێر، ئه‌وه‌شده‌خاته‌ڕوو: ویلایەتە یەکگرتووەکان شانازی بەو رۆڵەوە دەکات کە بینیویەتی لە داکۆکیکردن و بەرەوپێشبردنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادیە بنەڕەتیەکان لەسەرانسەری دونیادا بە هەردوو شێوەی تایبەت (داخراو) و (ئاشکرا) لە ناویشیاندا گرنگی رێزگرتن لە ئازادییە بنەڕەتیەکانی رادەربڕین. به وته‌ی كه‌یتی، بۆ پاراستنی ئازادی ڕاپۆرتەکانی ئه‌وان بەردەوام کاریگەری دروستده‌كه‌ن، به‌ڵام له ئه‌وه گرینگتر ده‌رخستنی نیه‌گه‌رانییه‌كانه له لایه‌ن خودی رۆژنامه‌نووسان. له‌باره‌ی تۆمه‌تباركردنی رۆژنامه‌نووس وچاڵاكوانان، به‌وه‌ی هاوكاری مادیان له رێكخراوێكی ئه‌مه‌ریكی وه‌رگرتوه و دواتر وه‌ك تۆمه‌ت له دادگا درایه پاڵیان، كه‌یتی كایزه‌ر، ده‌ڵێت : چاوەڕوانیمان لە وڵاتانی خانەخوێ لەسەرانسەری دونیا ئەوەیە کە ڕێز لە کاری دیپلۆماتەکان بگرن، کە کارەکانیان زۆر نزیکە لە کاری رۆژنامەنوسان و لەگەڵ خەڵکی جۆراوجۆر کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی بتوانن کارەکانییان بکەن. له‌سه‌ر كه‌یسی به‌دواداچوونی سزادراوانی بادینان، ناوبراو، روونیكرده‌وه : ئه‌وان دەیانەوێت دڵنیابین لەوەی کە ئەندامانی کۆمەڵگای مەدەنی، بە راگەیاندنکارانیشەوە، دەتوانن دەستیان بە پرۆسەیەکی یاسایی دادپەروەر و شافاف بگات، بۆیه لە نزیکەوە بەدواداچوون بۆ کەیسەکان دەکەن. جێگری كونسڵی گشتیی، جه‌خت له‌سه‌رئه‌وه‌ده‌كاته‌وه، كه پێویسته حکومەتی هەرێم بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ گفتووگۆ لەگەڵ ڕۆژنامەنوسان و کۆمەڵگای مەدەنی لە هەرێمی کوردستان بكات. ده‌قی چاوپێكه‌وتنه‌كه : پرسیار: جیاوازی چییە لە نێوان ئیدارەی پێشوو و ئێستا لەڕووی پشتیوانیکردنی ئازادی راگەیاندن و دەربڕین ؟ کەیتی کایزەر: لەوەتەی دامەزراندنیەوە ویلایەتە یەکگرتووەکان پشتیوانی ئازادی ڕاگەیاندن و رادەربڕینی کردوە، کە بەشێکە لە شوناسمان. هەر ئیدارەیەك کە دەست پێدەکات جەخت و تەرکیزی لەسەر ئەو شتانەیە کە بۆی گرینگن، بەڵام سەرجەمیان پشتیوانی لە مافەکانی مرۆڤ دەکەن. پێم وابێت زۆر روونە کە ئیدارەکەی سەرۆک بایدن جەختی زۆری لەسەر مافەکانی مرۆڤە، لەناویشیاندا ئازادی رادەربڕین و راگەیاندن. هەروەها بەردەوام دەبین لە تیشک خستنە سەر گرنگی ڕێوشوێنی یاسایی و سەروەری یاسا و بە دەست راگەیشتن بە پارێزەریشەوە. هەروەها دەمەوێت سەرەنجتان ڕابکێشم بۆ بەیاننامەکەی وەزیری دەرەوە ئەنتۆنی بلینکین لەسەر مەفەکانی مرۆڤ، کە لە خوارەوە دام ناوە. https://drive.google.com/file/d/1SCANGdA2GIa4cEJA0qZW72EkM2R63hzt/view?fbclid=IwAR3BrCDMVV3GuM-5vjzAKJhBC2MP_jx0J-u9_QysACsrPga9N77Jn_XG4a8 پرسیار: بەیاننامەی زۆرمان بینیوە لە باڵیۆزخانە و کونسوڵخانەی ئەمەریکاوە سەبارەت بە گیراوانی بادینان، بەڵام ڕۆژنامەنوسان و چاڵاکوانان دەڵێن، هیج بەرەو پێشجونێك بەدیناکرێت. ئایا هیج بەرەوپێشجونێکتان بەدیکردووە و وەڵامی حکومەتی هەرێم چی بووە بۆ ئێوه له باره‌ی ئه‌و كه‌یسه ؟ کەیتی کایزەر: ئێمە لەبەرزترین ئاست و بەدرێژایی ئیدارەکان لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان قسە دەکەین لەسەر پێویستی پاراستنی ئازادی ڕاگەیاندن و رادەربڕین لەبەر ئەوەی داکۆکیکردن لە مافەکانی مرۆڤ بەشێکی گرنگی سیاسەتی دەرەوەمانە. تێدەگەین کە لەم دواییانەدا هەوڵ هەبووە لە لایەن حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی لەسەر بابەتەکانی تایبەت بە ئازادی راگەیاندن، ئێمە پێشوازی لەو هەنگاوە دەکەین. لەکۆتاییدا، پتەوترین چارەسەر بۆ پاراستنی ئازادی رادەربڕین لە هەرێمی کوردستانی عێراقدا لە خه‌ڵکە كه خۆیەوە سەرچاوە دەگرێت. کەیتی کایزەر: داکۆکیکردن لە مافەکانی مرۆڤ بەشێکی گرنگی سیاسەتی دەرەوەی ئه‌مه‌ریكایه پرسیار: لەم دواییانەدا وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا ڕایگەیاند، کە ئەمەریکە ڤیزە بەو کەسانە نادات کە پێشێلی مافەکانی مرۆڤ و ئازادی ڕاگەیاندن و دەربڕین دەکەن، ئەمە چی دەگەیەنێت و بۆچی ده‌گه‌ڕێته‌وه ؟ کەیتی کایزەر: هەروەک وەزیری دەرەوە بلینکین گوتی " سیاسەتە نوێکە توانای وەزارەتی دەرەوە دەخاتەگەڕ بۆ سنوردارکردن و هەڵوەشاندەنەوەی ڤیزەی هەرکەسێك کە تێوەگلابێت لە ئەنجامدانی چالاکی لەدەرەوی سنوری وڵاتەکەی بۆ بە ئامانجگرتنی ڕۆژنامەنوسان یان بەرهەڵستکاران، بۆ نمونە بیەوێت هەراسانیان بکات یان چاودێریان بکات، یان ئازاری خۆیان یان خێزانەکانیان بدات." پرسیار: کاتێک پێشێلکاری دەرهەق بە ڕاگه‌یاندن و ئازادی راگایاندن ئەنجام دەدرێت، ئەو ڕێوشوێنانە چین ئێوە دەیانگرنەبەر بۆ فشارخستنە سەر ئەنجامدەران؟ کەیتی کایزەر: ویلایەتە یەکگرتووەکان شانازی بەو رۆڵەوە دەکات کە بینیویەتی لە داکۆکیکردن و بەرەوپێشبردنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادیە بنەڕەتیەکان لەسەرانسەری دونیادا. ئێمە بە هەردوو شێوەی تایبەت (داخراو) و (ئاشکرا) بابەتەکانی تایبەت بە مافەکەنی مرۆڤ، لە ناویشیاندا گرنگی رێزگرتن لە ئازادییە بنەڕەتییەکانی رادەربڕین و ئازادی کۆبوونەوە و ئازادی خۆ رێکخستن و ئازادی ئاینی لە هەموو ئاستەکانی پەیوەندیە دوولایەنەکانما ن دەخەینەڕوو، هاوبەشیەکانمان بەهێزتردەبن کاتێك رەنگدانەوەی بەها هاوبەشەکانمان لە ئازادیە بنەڕەتیەکان. ئەو گفتوگۆیانە گرنگن بۆ بەهێزکردنی هاوبەشییەکانی نێوانمان. کارکردن لەسەر مافەکەنی مرۆڤ لەسەرانسەری دونیادا زۆرجار بریتی دەبێت لە یارمەتیدانی هاوڵاتیان بۆ دۆکۆمێنتکردن و بەرزکردنەوەی نیگەرانیەکانیان، هەر بۆیەش ئێمە هەڵسەنگاندنی ساڵانەی خۆمان بۆ دۆخەکە لە ڕاپۆرتی ساڵانەی تایبەت بە مافەکەنی مرۆڤ بڵاو دەکەینەوە. هەروەها یارمەتی بەرزکردنەوەی ستانداردی پرۆفێشناڵی ڕۆژنامەنوسان و باشترکردنی پەیوەندی نێوان ڕۆژنامەنوسان و حکومەتەکانیان دەدەین. بۆ نمونە، کونسوڵخانەی گشتیی ئەمەریکا کۆمەکی دارایی بۆ پێنج ڕاهێانی سێ ڕۆژەی بۆ ڕۆژنامه‌نوسانی پێکهاتەکان تەرخانکرد کە لەلایەن سەنتەری میترۆ و ڕێکخراوی گەشەپێدانی مەدەنیەتەوە جێبەجێکران. بە درێژایی ساڵانی ڕابردوو کۆمەکی داراییمان بۆ چەندین ڕاهێنان و زەمالەو پرۆگرامی گەشەپێدانی پرۆفێشناڵی تەرخانکردووە و بەرنامەشمان هەیە بەردەوام بین. پرسیار: له كه‌یسی گیراوانی بادینان یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ی دادگای كرا گوایه له رێگه‌ی رێكخراوێكی ئه‌مه‌ریكی هاوكاری وه‌رگرتوه؛ واته كاری بۆ ئه‌مه‌ریكا كردوه له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته چ قسه‌یه‌كتان هه‌یه ؟ ئایه چ گه‌ره‌نتییه‌ك هه‌یه له‌مه‌ودوا ئه‌وانه‌ی سه‌ردانی كونسڵخانه و باڵوێزخانه‌ی ئه‌مه‌ریكا ده‌كه‌ن تاوانبار ناكرێن به كاركردن بۆ لایه‌نێكی ده‌ره‌كی ؟ ئایه له‌سه‌ر ئه‌و كه‌یسه ناڕه‌زایه‌تیان داوه به حكومه‌ت و به‌رپرسانی هه‌رێم ؟ کەیتی کایزەر: چاوەڕوانیمان لە وڵاتانی خانەخوێ لەسەرانسەری دونیا ئەوەیە کە ڕێز لە کاری دیپلۆماتەکان بگرن، کە کارەکانیان زۆر نزیکە لە کاری رۆژنامەنوسان و لەگەڵ خەڵکی جۆراوجۆر کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی بتوانن کارەکانییان بکەن. ئێەمە هەمان تێگەیشتنمان هەیە بۆ ئەو دیپلۆماتە بێگانانەی کە لە ئەمەریکاش کاردەکەن، بە نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمیشەوە. کەیتی کایزەر: کارەکانمان زۆر نزیکە لە کاری رۆژنامەنوسان پرسیار: ئێوه چ پێوه‌رێكتان هه‌یه بۆئه‌وه‌ی بزانن پێشێلكاری كراوه یاخود نا؛ واته له كه‌یسێكی هاوشێوه‌ی بادینان ئێوه چۆن ده‌زانن دادگا بڕیارێكی دروستی داوه به واتایه‌كی دیكه ئه‌و حوكمه‌ی سه‌پێندرا تا چه‌ند لای ئێوه باوه‌ڕپێكراو بوو؟ کەیتی کایزەر: ئێمە دەمانەوێت دڵنیابین لەوەی کە ئەندامانی کۆمەڵگای مەدەنی، بە راگەیاندنکارانیشەوە، دەتوانن دەستیان بە پرۆسەیەکی یاسایی دادپەروەر و شافاف بگات. ئێەمە لە نزیکەوە بەدواداچوون بۆ کەیسەکان دەکەین، بەڵام گرنگتر لە هەر تاکە کەیسێکی تایبەت بریتیە لە ژینگە گشتییەکەی ئازادی رادەربڕین. ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکاش بەدەر نییە لەو کێشانە و ئەو حکومەتانەی کە بابەتی مافەکەنی مرۆڤ بە هەند وەردەگرن ئەوانەن کە شەفافن و پێشوازی لەو گفتوگۆیانە دەکەن بۆ چارەسەرکردنی نیگەرانیەکەن و باشترکردنی دۆخەکە. بەمجۆرە کارکردن گرنگە بۆ سەقامگیری و سەرکەوتوویی وڵاتەکە. پرسیار: به بۆچوونی ئێوه ئه‌و راپۆرتانه‌ی له لایه‌ن رێكخراوه نێو ده‌وڵه‌تییه‌كانه‌وه ده‌رده‌چێت له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان، هیچ كاریگه‌رییه‌كی كورت مه‌ودا و دوور مه‌ودای هه‌یه؟ کەیتی کایزەر: نێردەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکاو ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکەن ئەو ڕاپۆرتانە لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کروردستاندا گفتوگۆ دەکەن و بەردەوامن لە گفتوگۆی بنیات نەرانە. هیوادارین ئەو ڕاپۆرتانەی لەسەر مافەکەنی مرۆڤ لەسەر هەر وڵات یان هەرێمێک بڵاودەکرێنەوە ببنە مایەی بەرەپێشبردنی مافەکەنی مرۆڤ لە دوور مەوداو نزیک مەودادا. قسەکردن لەسەر کێشەکان هەنگاوی یەکەمی چارەسەرکردنیانە. هەر لەبەر ئەو هۆکارەشە کە ئازادی ڕادەربڕین گرنگە. پرسیار: ئێستا جۆرێك له بێ متمانه‌یی له لای رۆژنامه‌نووسان و چاڵاكوانان دروستبووه، كه فشاره‌كانی ئه‌مه‌ریكاو وڵاتانی دیكه، هیچ كاریگه‌رییه‌كی نییه له‌سه‌ر حكومه‌ت و ده‌سه‌ڵاتدارانی هه‌رێم، پێتان وایه ئه‌و بێ متمانه‌یه له چیه‌وه هاتووه؟ کەیتی کایزەر: هیوا خوازین کە خەڵکی هەرێمی کوردستانی عێراق و هەموو دونیا ئەوە بزانن کە ئەمەریکا بەردەوام کاردەکات بۆ پاراستنی مافەکەنی مرۆڤ. بنەمای ئەوکارە و هەروەها چارەسەرکردنی کێشەکەن بریتیە لە هاوشانیکردن و گفتوگۆ ئینجا لە گەڵ کۆمەڵگای مەدەنی بێت، یان لە گەڵ حکومەتی خانەخوێ. پێمان وایە ڕاپۆرتەکان بەردەوام دەبن لە کاریگەری دروستکردن بەتایبەتی کە ئێمە لەگەڵ کۆمەڵگای مەدەنی هاوشانە بیانیەکانمان بەیەکەوە کەردەکەین، بەڵام چارەسەری بنەڕەتی بە خێرایی دروست ناکرێت، بەڵکو دەرەنجامی چەندان گفتوگۆیە بەدرێژایی کات. پرسیار: لە مەسەلەی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە گشتییەکان حکومەتی ئەمەریکا چ هەنگاوێکی كرداری دەگرێتە بەر، لە کاتێکدا ئەگەر بینیان رەوشی مافی مرۆڤ و ئازادی لە خەتەردایە ؟ کەیتی کایزەر: سەرۆک بایدن چەندین جار جەختی لە گرنگی پێکهێنانی هاوپەیمەنی نێودەوڵەتی و کارکردن لەگەڵ هاوشانەکان کردووەتەوە بۆ بە دەستهێانی ئامانجەکان. ئیدامەدان بە سازانی دوور مەودا لەسەر گرنگی بنەڕەتی ئازادی رادەربرین لە هێڵی پێشەوەی پاراستنی ئەو ئازادیەیە. ئەوەش گفتوگۆی کراوە و شەفاف لەگەڵ هاوشانەکەنمان و پشتیوانیکردن و فراوانکردنی دەنگی کۆمەڵگای مەدەنی و رۆژنامەنوسان دەگرێتەوە. هەنگاوی تریش هەن بەس تایبەتن بەهەر بەرودۆخێکی تایبەتەوە. کەیتی کایزەر: ئێمە لە نزیكەوە بەدواداچوون بۆ كەیسەكان دەكەین پرسیار: ئایە بە هه‌ڵسه‌نگاندنی ئێوە رەوشی مافی مرۆڤ و ئازادی رادەربڕین لە هەرێمی کوردستان لە چ ئاستێك دایە و دەسەڵاتدارانی هەرێم تا چەند جۆر لە ئێوە دەگرن؟ کەیتی کایزەر: هەموومان بە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکاشەوە پێویست دەکات بەردەوام بین لە گەڕان بەدوای ڕێگاکانی پاراستنی ئازادی رادەربڕین و میدیای ئازاد. پێزانینمان هەیە بۆ ویستی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ ئەنجامدانی ئەو گفتوگۆیە لەگەڵ ئێمە و هاوبه‌شه‌کانی تر لە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی، بەڵام لەوە گرنگتر بوونی ویستی حکومەتی هەرێمە بۆ گفتوگۆکردن بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ڕۆژنامەنوسان و کۆمەڵگای مەدەنی لە هەرێمی کوردستانی عێراقدا. پرسیار: بەرای ئێوە بۆ پاراستنی ئازادی جگە لە فشارە نێو دەوڵەتییەکان چ کارێك گرینگە کە ئێمە وەکو رۆژنامه‌نووسان بیکەین ؟ کەیتی کایزەر: بوونی ئیرادە بۆ چوونە ناو گفتوگۆوە و کراوە بوون بۆ ڕەخنەی بنیاتنەر ژینگەیەك دەڕەخسینێت کە تیایدا ئازادی ڕادەربڕین رەگ دا دەکوتێ و گەشەدەکات. ئەوە شتێکە کە هەموو خەڵك، بە بێ لەبەرچاوگرتنی رۆڵیان لە کۆمەڵگادا، دەتوانن بیکەن. بوونی وەرگری بەرپرسانەی میدیا ( ئەو وەرگرانەی کە هەستی بەر پرسیاریان هەیە) هەنگاوێکی تری گرنگە کە دەربڕو دەرخەری نیگەرانیەکانتانه. پڕۆفایل کاترین کایزەر، جێگری بەرپرسی یەکەم (جێگری کونسوڵی گشتی): کاترین (کەیتی) کایزەر لە مانگی ٧ ی ٢٠٢٠ وەک جێگری کونسوڵی گشتی دەستبەکار دەبێت. پێش هەولێر لەم پۆست و شوێنانە کاریکردووە: لە ساڵی ٢٠١٨ وە وەک جێگری بەڕێوبەری ئۆفیسی میسڕ و لە مانگی ٦ ی ٢٠١٩ ەشەوە وەک بەڕێوبەری ئۆفیسەکە بە وەکالەت؛ ڕاوێژکاری ئابوری لە باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە تونس؛ سەرۆکی بەشی ئابوری و سیاسی لە ئۆفیسی دەرەکی لیبیا؛ بەرپرسی سیاسی و سەربازی لە هۆبەی میسڕ؛ بەرپرسی بەشی کاروباری گشتی لە لەهۆر، پاکستان؛ بەرپرسی بەشی سیاسی لە عەمان، ئوردون؛ هەروەها بەرپرسی بەشی ڤیزە لە ئۆساکا، یابان. کەیتی پێش ئەوەی پەیوەندی بکات بە وەزارەتی دەرەوە وەکو مامۆستا و رێکخەری پڕۆگرامەکانی مۆزەخانە و دیزاینەری چوارچێوەی تایبەتمەندی وێنە کاریکردووە و بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە ئەنترۆپۆلۆژیا و فەلسەفە لە زانکۆی فلۆریدا بەدەستهێناوە و بڕوانامەی ماستەریشی لە خوێندنە یابانیەکان لە سکوڵی خوێندنە ئەفریقی و ڕۆژهەڵاتیەکان لە زانکۆی لەندەن هەیە و بە ئاستی جیاواز زمانەکانی یابانی و عەرەبی دەزانێت. کەیتی وەرگری خەڵاتی "دەبڵیو ئاڤەڕێڵ هاریمەن دیسێنت"ە بۆ ساڵی ٢٠١٠ کە لە لایەن ڕێکخراوی خزمەتە بیانیەکانەوە دەبەخشرێت. فۆتۆ: كەیستی كایزەر و سەرتیپ قەشقەیی
.jpg)
چاوپێكەوتنی: درەو " ڤاكسینەكان لە 100% رێگە لە مردن دەگرن، كۆرۆنا هاتووە بۆ مانەوە، دەبێت خۆمانی لەگەڵ رابهێنین" ئەمە قسەی د. ئارام گەڵاڵیە بۆ (درەو)كە پرۆفیسۆری یاریدەرە لە زانكۆی هارڤاردی ئەمریكاو پسپۆڕی بواری شێرپەنجە و زانستی جیناتە. د. ئارام گەڵاڵی ئەوەش دەڵێت، ئەو ڤاكسینانەی ئێستا بەكاردەهێنرێن، بۆ كۆرۆنا گۆڕاوەكەش بەكاردێت، ئەو ڤاكسینانە زۆر زۆر سەلامەتن و هیچ ئاماژەیەك نیە تا ئێستا كە كاریگەری خراپیان هەبێت، لە 100% رێگری لە مردن دەكات، ناكرێت بیر لەوە بكەینەوە بە دۆزینەوەی ڤاكسین ئیدی كۆرۆنا نامێنێت و كۆتایی دێت، كۆرۆنا وەكو هەموو ڤایرۆسێكی تر هاتووە بۆ مانەوە، ئەمە شتێك نیە بڵێی دەڕوات، دەبێت خۆمانی لەگەڵ رابهێنین و لەگەڵیشیدا خۆمان بپارێزین. دەقی چاوپێكەوتنەكەی (درەو) لەگەڵ د. ئارام گەڵاڵی سەبارەت بە ڤاكسینی كۆرۆناو كاریگەرییەكانی درەو: ڤاكسنەكە لە زۆربەی وڵاتانی جیهان بەكار دەهێنرێت، كاریگەری 100%ی لەسەر كۆرۆنا دەبێت..؟؟ د. ئارام گەڵاڵی: بۆ درووستكردنی هەموو ڤاكسینێك دەبێت دوو ئامانج بپێكی، ئامانجی یەكەم سەلامەتیە، ئامانجی دووەم كاریگەریەكەیەتی، كاریگەریش بە دوو شێوە دەپێورێ، بەشی یەكەمی ئەوەیە چەند رێگە لە بڵاو بوونەوەی نەخۆشیەكە دەگرێت، بەشی دووەم چەند رێگە لە بەرەو پێشچونی نەخۆشیەكە لە لەلشی خۆتدا دەگرێت. ئەم ڤاكسینانەی كە ئێستا لە رۆژئاو و ئەوروپا بەكاردێت، هەموویان بۆ كەیسی قورس لەسەدا سەد كاریگەرن، بەڵام بۆ ئەو كەیسانەی كە سوكترن و ناكەونە نەخۆشخانەو لەماڵەوەن، ڤاكسینەكەی ئەمریكا زۆر كاریگەرن بۆیان (94% مۆدێرنا، 95% ڤایزەر) كاریگەری جێدەهێڵن، بەڵام ئەوەی بەریتانیا لە (78%) ئەویش زۆر بەرزە بۆ ڤاكسینێك، رێگە لە مردن لە سەدا سەد دەگرێت . درەو: ئەو ڤاكسینانە لە چی كاتێكدا بەكار دەهێنرێت..؟؟ لەكاتی توشبوون، یاخود پێش تووش بوون بەكار بهێنرێت كاریگەری هەیە..؟؟ د. ئارام گەڵاڵی: ڤاكسین شێوەیەكە لە خۆ پاراستن، خۆپاراستنیش پێش توشبوونە، لەبەر ئەوە پێش توشبوون بەكاردێت، درەو: ئایا ئەو ڤاكسینانە هیچ كاریگەریەكی خراپ و نەرینی درووست دەكات لەداهاتوودا بۆ تەندروستی مرۆڤ..؟؟ د. ئارام گەڵاڵی: ئەمریكا لە 14/12/2020 ەوە دەستیكردووە بە كوتان، پێش ئەویش بەریتانیا وەك یەكەم وڵات پێش ئەمریكا بەكاری هێنا لە 8/12/2020، دەرزی یەكەم كاریگەری نیە بەڵام دەرزی دووەم كەمێك لەرزو تا درووست دەكات بۆ ماوەی یەك سەعات، ئەو ڤاكسینانە زۆر زۆر سەلامەتن و هیچ ئاماژەیەك نیە تا ئێستا كە كاریگەری خراپیان هەبێت، بەپێچەوانەوە زۆر سەلامەتن. درەو: ئەو ڤاكسینانە چۆن درووست دەكرێن..؟؟ د. ئارام گەڵاڵی: ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژوو ، مێژووی درووستكردنی ڤاكسین، ئەو بەكتریایە یاخود ئەو ڤایرۆسەی كە نەخۆشیەكانی درووست كردووە، زۆر بەرهەمیانهێناوە لە لابا ( هێلكە بەكارهاتووە بۆ بەرهەمهێنانیان) بەڵام لەگەڵیدا ڤایرۆسەكە بە پرۆسێسێكی لاواز بوون یان مردندا رۆیشتووە، زۆر لاوازیان كردووە كە خۆی ناتوانێت نەخۆشیەكە درووست بكات، بەڵام كۆدەكانی وەكوخۆی ماوە، كە ئەیكەنە لەشی مرۆڤەوە لەش كۆدەكان وەردەگرێت، كە ڤایرۆسە ئەسڵەكە هات دەیناسێتەوەو بەرگری چالاكدەكات و لەناوی دەبات، ئەمەش پرۆسێسێكی زۆر خاوە و كولفەیەكی زۆری تێدەچێت. بەڵام لە بابەتی كۆڤید 19 ( كۆرۆنا) تەكنەلۆجیایەكی تازە بەكارهاتووە، ئەگەر تۆ وێنەی كۆرۆنا بێنێتە بەرچاوی خۆت، تۆپێكی خرەوەو دەورەدراوە بە ئەو سپایك پرۆتینانەی شێوەی دڕكیان هەیەو رەنگی سورن، ئەو پرۆتینانە هیچ مەترسیەكیان نیە بۆ لەشی مرۆڤ، تەنها كاریان ئەوەیە ئەو ڤایرۆسەیان لەخۆ گرتووە لە گەڵیشیا كە ڤایرۆسەكە دەچێتە ناو لەشی مرۆڤەوە یارمەتی دەدەن بچێتە خەلیەكانەوە، بۆیە هاتوون كاریان لەسەر ئەو سپایك پرۆتینانە كردووە، بۆ ئەوەی لەشی مرۆڤ ئەو سپایك پرۆتینانە بناسێتەوە، ئەوە دەناسێتەوە كە ڤایرۆسەكە هەڵدەگرێت، بۆ ئەوەی پرۆسیسەكە خێرا تر بكەن، لەبری ئەوەی سپایك پرۆتینەكە درووست بكەن، بیهێننە بەو پرۆسیسە خاوەدا بڕوات، هاتوون كۆدی سپایك پرۆتینەكەیان هێناوە و خانەکانی لەشی خۆمان بەکار دەهێنێن بۆ ئەوەی لەجیاتی لاب بۆ بەرهەمهێنانی پرۆتینەکە، ئەگەر سەیری كاری رۆژانەی خانەكانی لەشی مرۆڤ بكەیت ئەو ئیشانەی رۆژانە دەیكەن پێویستی بە پرۆتینی جیاوازە، بۆ نمونە بۆ زیاد بوون بۆ كۆنتاكتی نێوان خانەیەك بۆ خانەیەكی تر ئەو كارانەی رۆژانە خانەكان دەیكات، هەموو پرۆتینێك كۆدێكی خۆی هەیە لە دی ئێن ئەی لەشی ئێمەدا، ئەو كۆدە پرۆتینێكی پێویستە بۆ كارێكی تایبەت دەڵێت ئەم پرۆتینە دەبێت درووست بكرێت، بەشێكی دی ئێن ئەی كۆپی دەكرێت، بەشە كۆپیەكەی پێی دەوترێت (messengerRNA یان mRNA) ئەمان هاتوون (mRNA) سپایك پرۆتینە، پرۆتینە سورەكەی بە كۆڤیدەوەیە ئەوەیان هێناوە، واتە هەر پرۆتینەكەش نیە بەڵکو تەنها كۆدەكەیەتی، ئەوە دەكەنە لەشی مرۆڤەكانەوە، وا دەكەن خانەكانی لەشی مرۆڤ خۆی ئەو پرۆتینە درووست بكات، ئەو پرۆتینە هیچ مەترسیەكی نیە، بەڵام كۆڤید 19 لەناو ئەو پرۆتینەدا خۆی دەشارێتەوە، لەبەر ئەوە كە لەشی مرۆڤ ئەو پرۆتینە سورەی بینی ئیتر بەرگری چالاك دەبێت و لەناوی دەبات، مۆدێرنا لەگەڵ فایزەر ئەمانەیان ( mRNA) ئێم ئاڕنێكەیان بەكارهێناوە، بەڵام جۆنسنجۆنسن و ئەسترازێنیکا کە لە ئەوروپا بەکاریەت، بەشێكی بچوكی دی ئین ئەیەیان بەكارهێناوە، یەك هەنگاو چونەتە سەروترەوە، كەمێك جیاوازی دەكات، ئێم ئاڕێنەی زۆر هەستیارە لە پلەی گەرمی زۆر نزمدا دەبێت، دایبنێی ئەگینا لەناو دەچێت، بۆ نمونە ئەوەی فایزەر لە (-70) پلەی سەدی ئەبێت هەڵبگیرێت بۆ ئەوەی چالاك بێت، ئەوەی مۆدێرنا (-20) پلەیە، بەڵام ئەوەی ئەسترازێنیكا و جۆنسن جۆنسن، لەبەر ئەوەی دێن ئێن ئەی بەكارهێنراوە، ئەوەش كەمێك جێگیرترە، ئەوان دەتوانرێت لە پلەی گەرمی ( 2 بۆ 8) پلەدا هەڵگیرێت و دواتر بەكاربهێنرێت، بەڵام ئەوانیش كێشەیەكیان هەیە ئەویش ئەوەیە، دی ئێن ئەی وەكو ئاڕئێنەی ئەی ئاسان لەشی مرۆڤ وەری ناگرێت لەبەر ئەوە ڤایرۆسێكی كە بەكاردەهێنرێت بۆ ئەوەی خانەکانی لەش وەربگرێت، ڤارۆسێك كە مەترسی نیە، (ئەدی نۆ) ڤایرۆسی پێدەڵێن دی ئێن ئەیەكەیان كردوەتە ناو ئەدی نۆ ڤایرۆس و ئەوە دەخەنە لەشی مرۆڤەوە، ئەو ئەدینۆ ڤایرۆسە، كێشەكەی ئەوەیە لەوانەیە دوای ماوەیەك لەشی مرۆڤ بەرگریەك بەرامبەر بەو ڤایرۆسەش بەرهەمبهێنێت هەرچەندە هیچ مەترسیەکیشی نیە، لەبەر ئەوە بۆ ماوەیەكی درێژخایەن ئەوەی فایزەرو ئەوەی مۆدێرنا زیاتر بەكارهێنانەكەی باشتر بێت بەڵام ئەوانەی تر رۆژانە ڤایرۆسەكە گۆڕانكاری تیادا دەكەن بۆ ئەوەی لەش نەیناسێتەوە. درەو: بەهۆی بەرهەمهێنانی ئەو ڤاكسینانەوە، ئێستا ئەتوانرێت بوترێت مرۆڤایەتی سەلامەتە لە كۆرۆنا ..؟؟ د. ئارام گەلاِڵی: كۆرۆنا وەكو هەموو ڤایرۆسێكی تر هاتووە بۆ مانەوە، ئەمە شتێك نیە بڵێی دەڕوات، لەبەر ئەوەی ڤاكسین هەیە، بەڵام ئێمە لە ئێستادا وەك نەخۆشیەكانی دیكە چارەسەرێكمان هەیە لەبەرامبەری ئەتوانین خۆمان بپارێزین بەرامبەر بەم شێوازەی ئێستا هەیە، تا مرۆڤایەتی هەبێت لەسەر زەوی ئەم ڤایرۆسانە هەر دەبێت و ئەم نەخۆشیەش هاتووە بۆ مانەوە، دەبێت خۆمانی لەگەڵ رابهێنین و لەگەڵیشیدا خۆمان بپارێزین درەو: ئایا بە بەرهەمهێنانی ئەو ڤاكسینانە كۆرۆنا كۆتایی دێت..؟؟ د. ئارام گەلاِڵی: بە بۆچونی من چۆن هەڵامەت هەر دەمێنێت ئەم نەخۆشیەش هەر دەمێنێت، بەڵام بەشێوەیەك لە شێوەكان بەرەو كۆنترۆڵ دەچێت، ئەگەر زۆرینەی مرۆڤایەتی ڤاکسینەکەیە وەربگرێت ئەوا حاڵەتی مردن یەکجار کەم دەبێتەوە. درەو: ئایا ئەو ڤاكسینانە بۆ كۆرۆنای گۆڕاویش دەبێت یان تەنیا بۆ كۆرۆنا كۆنەكەیە ..؟؟ د. ئارام گەڵاڵَی: كۆرۆنا ڤایرۆسێكی موستەقیر یاخود جێگیر نیەو گۆڕانكاری زوو زوو تیادا دەبێت، بەپێی داتا كان دەڵێت لە هەر سێ كەسەوە بۆ نمونە ئەگەر نەخۆشیەكە لە منەوە بگوازرێتەوە بۆ تۆ لە تۆشەوە بچێت بۆ كەسێكی تر، واتا لەو سێ هەنگاوەدا، لەهەر سێ هەنگاوێكیدا گۆڕانكاریییەكی بچوكی تێدا دەبێت، بەڵام زۆربەی گۆڕانكاریەكان لەوشوێنانەدا دەبن کە کاریگەری کەمن و كە ڤاكسینەكەش ئەو شوێنانە ناگرێتەوە، بۆیە ڤاكسینەكە بۆ ئەو شوێنە درووستكراوە كە ڤایرۆسەكە زۆر موستەقیڕو جێگیرە بۆئەوەی لەش چەند گۆڕانكاریشی تێدا بێت هەر بیناسێتەوە، ئەو گۆڕانكاریانەی کە لە ڕاگەیاندن باس دەكرێن ئەو گۆڕأنكاریانەیە كە لە شوێنە موستەقیڕەكەدایە لە دڕكەكەدایە، لە (سپایك پرۆتین)ەكەدایە بۆیە هستیارە بەڵام گۆڕانكارییەكان بچوكن تا ئێستا ڤاكسینەكان ئەو شوێنانە هەر دەناسنەوە، ڤاكسینەكە پرۆتینێك دەناسێتەوە بەڵام گۆڕانكاریەكان لە كۆدێكی بچوكدا دەبێت بەرگری لەش بەشێكی گەورەتر دەناسێتەوە، بەڵام لەوانەیە رێژەی كاریگەریەكە كەمێك دابەزێت لە 100% ببێتە لە 80% بۆ 70%. ئینجا ساڵانەش ڤاكسینەكان بەرەو پێشەوە دەچن، هەریەك ڤاكسین نیە بدرێت، لێكۆڵینەوە دەكرێت بۆ ڤاكسینەكە باشتر بێت، وەكو چۆن ساڵانە ئەنتی بایۆتیكەكان مۆدێلی باشتر دەبێت چونكە بەکتریاکان بەرگری پەیدا دەكەن، ئەمیش بەهەمان شێوە وایە، بەڵام ئەو ڤاكسینانەی ئێستا بۆ كۆرۆنا گۆڕاوەكەش دەبێت. درەو: سەبارەت بەو ڤاكسینەی كە لە هەرێمی كوردستان بەكاردێت ..؟؟؟ د. ئارام گەلاِڵی: ئەوەی من بزانم ئەو ڤاكسینانەی دێت بۆ هەرێمی كوردستان چینیەكەیە، داتایەكی زۆر لەبەر دەستدا نیە لەسەری، سەرچاوە رەسمیەكان دەڵێن لەسەر كەسانی بەتەمەن تاقینەكراوەتەوە، چینیەكان زۆر زانیاری لەسەر ڤاكسینەكەیان بڵاو ناكەنەوەو نایخەنە روو. درەو: لەدوای بەرهەمهێنانی ئەو ڤاكسینانەوە ... توێژینەوەی نوێ بۆ بەرهەمهێنانی ڤاكسینی نوێ بەردەوام دەبێت یاخود ئەو ڤاكسینانە تەواوە ؟؟ د. ئارام گەڵاڵی: توێژنەوە لەسەر ڤایرۆسی كۆرۆنا نەوەستێت و بەردەوامە، توێژینەوە بەشێكە لە كلتور و بیركردنەوەو شێوەی ژیانی وڵاتانی رۆژئاوا، لێكۆلێنەوەو تازەگەری بەشێكە لەبەردی بناغەی ئەم كۆمەڵگایە، هەرگیز بۆ ئەم ڤایرۆسە لێكۆڵینەوەكان ناوەستێت، لەبەر ئەوەی ڤایرۆسەكە بەردەوام لە گۆڕانكاریدایە، بۆیە دەبێت ڤاكسینەكەش رۆژ لەدوای رۆژ بەرەو پێشەوە بچێت، بەڵام بۆ ئەم نەخۆشیەوە ئەتوانین بڵێن ئێستا عیلاجێكمان هەیە.
.jpg)
چاوپێكەوتن: درەو "كوردانی موسوڵمانی فەرەنسا به‌شێك نین له دینامیك و شه‌پۆلی ئیسلامی سیاسی و به‌دوورن. ئه‌مان چونكه له فه‌ره‌نسا ده‌ژین و به چاوی خۆیان دۆخی موسوڵمانان ده‌بینن، ناكه‌ونه نێو ئه‌م جۆره گه‌مانه‌وه و وریایانه‌تر مامه‌ڵه‌ی ده‌كه‌ن" ئەمە بەشێكە لە بۆچونی (د. هەردی مێد) مامۆستا لە بەشی زانستە سیاسیەكانی-زانكۆی سۆربۆن لە فەرەنسا. د. هەردی مێد لە چاوپێكەوتنەكەیدا دەڵێت: سه‌رۆك ماكرۆن له هیچێك له گوتاره‌كانی نه دوور و نه نزیك، نه راسته‌وخۆ و نه ناراسته‌وخۆ، هه‌تا له ژێر لێوشه‌وه، وشه و گوزارشتێكی نه‌شیاوی به‌رانبه‌ر به موسوڵمانان و په‌یامبه‌ره‌كه‌یان نه‌وتووه. ئەو مامۆستایەی زانكۆی سۆربۆنی فەرەنسا ئەوە رون دەكاتەوە كە بایكۆتی كاڵای فەرەنسی " كاریگه‌ریه‌كی ئه‌وتۆی له سه‌ر ئابوری فه‌ره‌نسی نابێت. له راستیدا له ٣% كه‌متری به‌روبوومی خۆراكی فه‌ره‌نسی هه‌نارده‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوین ده‌كرێت و له‌م رووه‌شه‌وه پشكێكی زۆرم كه‌م به‌ر كوردستان ده‌كه‌وێت، بەڵام یه‌كێك له‌و وڵاتانه‌ی بڕیاری بایكۆتی كاڵا و به‌روبوومی فه‌ره‌نسی داوه توركیایه. بۆ فه‌ره‌نسا توركیا بازاڕێكی گرنگی هه‌نارده‌كردن نییه. به‌ڵام، بۆ توركیا فه‌ره‌نسا یه‌كێك له بازاڕه گرنگه‌كانی هه‌نارده‌كردن و ساغكردنه‌وه‌ی زۆرێك له به‌روبومه خۆراكیه‌كانیەتی. دەقی چاوپێكەوتنەكەی (درەو) لەگەڵ (د. هەردی مێد) درەو: ئەم كێشەیە لە كوێوە روویداو بۆچی روویدا؟ د. هەردی مێد: كێشه‌ی فه‌ره‌نسا له‌گه‌ڵ ئیسلامی سیاسی و گروپه په‌ڕگیره‌كانه. ئه‌م كێشه‌یه، به لایه‌نی كه‌مه‌وه، له‌م ده‌یه‌ی رابردوو له كات و قۆناغی جودادا له ڕێگه‌ی به‌ریه‌ككه‌وتن و كرده‌وه تیرۆریستیه‌كانه‌وه تێبینیكراوه. كێشه‌كه نه په‌یوه‌ندی به كاریكاتێره‌وه هه‌یه، نه به دژا‌یه‌تی، به قه‌ولی هه‌ندێك، ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسا له هه‌مبه‌ر ئیسلام و نه كوشتنی مامۆستا ساموێل پاتی. له رابردوو ته‌قینه‌وه و كاری كوشتن هه‌بوونه. پاشان، كاریكاتێره‌كانی په‌یامبه‌ری موسوڵمان بۆ یه‌كه‌مجار له ساڵی ٢٠٠٦ له لایه‌ن رۆژنامه‌ی شارلی ئێبدۆ فه‌ره‌نسا بڵاوكرانه‌وه. واته دوو ساڵ له دوای ده‌نیمارك كه ١٢ كاریكاتێری پێغنه‌مبه‌ریان بڵاوكرده‌وه. رۆژنامه‌ی شارلی ئێبدۆ له‌گه‌ڵ بڵاوكردنه‌وه و په‌خشكردنه‌وه‌ی كاریكاتێره ده‌نیماركیه‌كان، یه‌ك دووانێكی خۆشیان بڵاوكرده‌وه له‌و ساڵه. له‌و كاته‌وه، جاروبار دۆسیه‌ی ئه‌م كاریكاتێرانه ده‌ووروژێنرێن به مه‌به‌ستی سیاسی له لایه‌ن گروپه په‌ڕگیر و ئێخوانێكان. گه‌ر تێبینی بكه‌ین، له هه‌ر قۆناغێك كه پرسی كاریكاتێر ده‌ووروژێنرێن، یان بابه‌تێكی دی په‌یوه‌نیدار به جڤاتی موسوڵمانانی فه‌ره‌نسا، له لایه‌ن تۆڕه‌كانی ئیخوان و گروپه په‌ڕگیره‌كان، قۆناغێكه كه فه‌ره‌نسا له‌گه‌ڵ توركیا یان قه‌ته‌ر له په‌یوه‌ندیه‌كی دژاوردایه. به كورتی توركیا له ڕێگه‌ی ئیسلامی سیاسی و به ناوی به‌رگریكردن له ئاینی ئیسلام ده‌یه‌وێت كاریگه‌ری و فشار بۆ سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی فه‌ره‌نسا بهێنێت به‌مه‌به‌ستی ره‌ده‌ڵوبه‌ده‌ڵی دیپلۆماسی و سیاسی و ئابوری. بێگومان یه‌كێك له‌م روده‌ڵوبه‌ده‌ڵانه‌ی توركیا هه‌میشه به دوایدا ده‌گه‌ڕێ و پێوه‌ی گیرۆده‌بوو دۆسیه‌ی په‌كه‌كه‌یه هه‌م له باكوری كوردستان و هه‌مش له رۆژئاڤا. درەو: بەروونی ماكرۆن چی ووتووە، و چۆن لێكدراوەتەوە؟ د. هەردی مێد: سه‌رۆك ماكرۆن له هیچێك له گوتاره‌كانی نه دوور و نه نزیك، نه راسته‌وخۆ و نه ناراسته‌وخۆ، هه‌تا له ژێر لێوشه‌وه، وشه و گوزارشتێكی نه‌شیاوی به‌رانبه‌ر به موسوڵمانان و په‌یامبه‌ره‌كه‌یان نه‌وتووه. یه‌كێك له‌و شتانه‌ی كرا به هه‌ڵه و چه‌واشه‌كاری، ئه‌و گوتاره‌بوو كه به‌ڕێزیان له زانكۆی سۆربۆن له سه‌ر ته‌رمی مامۆستا ساموێل پاتی، دای. له‌م وتاره‌دا سه‌رۆك ماكرۆن جه‌ختی له پێكه‌وژیان و جۆشدان به به‌ها مرۆییه‌كان و گیانی لێبورده‌یی كرده‌وه. جه‌ختی له‌وه كرده‌وه ده‌بێت له به‌رده‌م هێرش و په‌له‌ماری توندڕه‌وه‌كان ئه‌وان ده‌ست له به‌هاكانیان هه‌ڵنه‌گرن. باسی ئه‌وه‌یكرد كه توندڕه‌وه‌كان مامۆستایه‌كیان كوشتووه كه هه‌موو قورئانی خوێندووبوه‌و و ئاره‌زووی كولتور و كه‌له‌پوری ئیسلامی هه‌بوو. مامۆستایه‌ك بوو بۆ زانین و گه‌یاندنی به خه‌م و خه‌مخۆر بوو. به راستی كۆی گوتاره‌كه‌ی، كه من بینیم به چ شێوه‌یه‌ك شێوێنرابوو، جه‌ختكردنه‌وه‌بوو له پێكه‌وه‌ژیان، یه‌كگرتووی و لێبورده‌یی. به‌ڵام ئیسلامی سیاسی ئه‌م گوتاره‌یان ته‌واو شێواندبوو، به تایبه‌تی ناوه‌نده‌كانی نزیك له قه‌ته‌ر و توركیا. پاشان هه‌ڵایه‌كی دی دروستبوو له سه‌ر ئه‌وه‌ی له یه‌كێك له گوتاره‌كانی ئاماژه به‌وه ده‌كات <كه ئیسلام له جیهاندا له قه‌یراندایه>. پێموایه كه‌م كه‌س هه‌یه گومانی له‌مه بێت. زۆرمان له سه‌ر ئه‌و راستیه كۆكین كه ئیسلام له قه‌یراندایه و توانای چاره‌سه‌ركردنی گرفته ناوه‌كیه‌كانی نییه. یه‌كێك له تایبه‌تمه‌ندیه‌كانی ئیسلام ئه‌وه‌یه كه به دامه‌زراوه‌یی و ده‌ستگایی نه‌كراوه و ناوه‌ندێك نییه بۆ ڕێكخستنی ئیسلام، له سه‌ر ئاستی گوتار و پراكتیكی په‌یڕه‌وكه‌رانی، هاوتا ئه‌و كه‌س و گروپانه‌ش كه نوێنه‌رایه‌تی ده‌كه‌ن. ئه‌مڕۆ له جیهاندا به سه‌ده‌ها هه‌زار گروپ و تاقم دروستبوونه به ناوی ئیسلام ده‌كوژن، دانوساندن ده‌كه‌ن، گوتار ده‌ده‌ن، ره‌ده‌ڵوبه‌ده‌ڵی ئابوری و سیاسی ده‌كه‌ن، به ناوی ئیسلامی داوای ده‌سه‌ڵات و پۆست ده‌كه‌ن...بۆیه له‌م رووه ئه‌وروپا ورده ورده ده‌یانه‌وێت كایه‌ی ئاینی موسوڵمانان ڕێكبخه‌نه‌وه و له په‌ڕگیری و به ئامرازكردنی له لایه‌ن هێز و ده‌وڵه‌تانی دی رزگاری بكه‌ن. بۆیه، كاتێك ماكرۆن و ئه‌وروپیه‌كان باسی قه‌یران ده‌كه‌ن، مه‌به‌ستیان له‌م كێشانه‌ن كه له لایه‌ن گروپگه‌لێكه‌وه رووبه‌رووی ئیسلام بۆته‌وه. درەو: بۆچونی موسڵمانانی فەرەنسا چیەو ئایا دابەش بوون یان یەك بۆچونیان هەیە؟ د. هەردی مێد: موسوڵمانانی فه‌ره‌نسا هه‌موویان سه‌ر به یه‌ك نه‌ته‌وه، كولتور و سه‌رزه‌مینی كۆمه‌ڵایه‌تی نین. هه‌موویان یه‌ك مێژوو و په‌یوه‌ندیان به فه‌ره‌نساوه نییه. بۆیه له‌م رووه‌وه دونیابینی و روانگه‌یان به‌رانبه‌ر به ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسا و رووداوه‌كانی ئه‌م دواییه وه‌ك یه‌ك نییه. به‌ڵام، به زۆری دژی به ئاله‌تكردن و ئیستیغلالكردنی ئیسلامن له لایه‌ن گروپه په‌ڕگیره‌كانه‌وه، یان ئه‌و تۆڕ و گروپانه‌ی ده‌یانه‌وێت بۆ مه‌به‌ست و جه‌نگی دی ئیسلام به‌كاربهێنن. زۆرینه‌شیان هه‌مان كاردانه‌وه یان بۆچونیان به‌رانبه‌ر به كاریكاتێره‌كان نه‌بوو. بۆ نمونه، سه‌رۆكی مزگه‌وتی گه‌وره‌ی پاریس ئه‌م كاریكاتیرانه‌ی زۆر به ئاسایی داناوو و پێیوابوو ئه‌م كاریكاتێرانه و سه‌ده‌ها دی له گه‌وره‌یی و شكۆی په‌یامبه‌ری موسوڵمانان كه‌م ناكه‌نه‌وه. درەو: كوردانی موسڵمان چۆن دەڕواننە ئەو پرسە؟ د. هەردی مێد: كوردانی موسوڵمان به‌شێك نین له دینامیك وشه‌پۆلی ئیسلامی سیاسی و به‌دوورن. ئه‌مان چونكه له فه‌ره‌نسا ده‌ژین و به چاوی خۆیان دۆخی موسوڵمانان ده‌بینن، ناكه‌ونه نێو ئه‌م جۆره گه‌مانه‌وه و وریایانه‌تر مامه‌ڵه‌ی ده‌كه‌ن. له راستیدا له‌وه تێگه‌شتوون كه شه‌ڕی گروپه په‌ڕگیره‌كان په‌یوه‌ندی به ئیسلامه‌وه نییه، به‌ڵكو به‌رهه‌م و زاده‌ی مێژوو و جه‌نگێكی ترن. جه‌زائیری، تونسی و مه‌غریبی یان هه‌ندێك له موسوڵمانانی ئه‌فریقیای ره‌ش له شه‌ڕێكدان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسا كه په‌یوه‌ندی به ئیسلامه‌وه نییه، به‌ڵكو به رابردووی كۆلۆنیال و ئه‌و ئه‌شكه‌نجه و قوربانی و چه‌رمه‌سه‌رییانه‌ی به ده‌ستی ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسی كێشتوویانه. ئه‌مان زاكیره‌یه‌كی گه‌رم و برینداریان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسا هه‌یه و ئه‌مڕۆ ده‌یانه‌وێت له ڕێگه‌ی ئیسلامه‌وه ئه‌م حه‌ق و حیسابه ببڕێننه‌وه. ئه‌مان په‌نا بۆ ئیسلام ده‌به‌ن چونكه گوتاری ئاینی بۆ جۆشدان، كۆكردنه‌وه و به‌گڕخستن كاریگه‌ر و به‌هێزه. پاشان گوتاری ئاینی به‌ها و گوزارشتی گه‌ردوونی هه‌یه و ده‌توانیت له ڕێگه‌یه‌وه خه‌ڵك له ده‌ره‌وه‌ی كه‌لێنه نه‌ته‌وه‌یی، كولتوری و سیاسیه‌كانه‌وه كۆبكه‌یته‌وه و به‌گڕیانبخه‌یت. بۆیه عه‌ره‌به‌كان له‌م رووه‌وه له‌وه تێگه‌شتوون كه ئیسلام ده‌بێت بهێنرێته نێو ئه‌م جه‌نگه‌وه و به ناوی ئیسلامه‌وه جه‌نگه‌كه بكرێت و ببرێته‌ڕێووه. بێگومان له‌م ناوه‌نده‌شدا توركیا و قه‌ته‌ر رۆڵێكی به‌رچاو و كاریگه‌ری ده‌گێرن و ده‌یانه‌وێت ڕه‌وتی رووداوه‌كان به به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان ئاراسته بكه‌ن. درەو: لە هەرێمی كوردستان هەڵمەتی بایكۆتی شتومەكی فەرەنسی هەیە؟ د. هەردی مێد: ئه‌مه كاریگه‌ریه‌كی ئه‌وتۆی له سه‌ر ئابوری فه‌ره‌نسی نابێت. له راستیدا له ٣% كه‌متری به‌روبوومی خۆراكی فه‌ره‌نسی هه‌نارده‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوین ده‌كرێت و له‌م رووه‌شه‌وه پشكێكی زۆرم كه‌م به‌ر كوردستان ده‌كه‌وێت. جگه له‌مه راستیه، ئه‌وانه‌ی به‌كاربه‌ری خۆراكی فه‌ره‌نسین له كوردستان زیاتر چینی ناوه‌ند و ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانن. به گشتی ئه‌مانش له گروپ و ناوه‌نده ئیسلامیه سیاسیه‌كان نزیك نین، یان كاریگه‌رنین به گوتار و ڕێنماییه‌كانیان. بۆیه من پێموایه ئه‌م جۆره بایكۆتكردنانه هیچ كاریگه‌ری نابێت و شتێكی كاتیه و هه‌ر بۆ جۆشدانی چینی خواره‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه. سه‌رۆك ماكرۆن له هیچێك له گوتاره‌كانی نه دوور و نه نزیك، نه راسته‌وخۆ و نه ناراسته‌وخۆ، هه‌تا له ژێر لێوشه‌وه، وشه و گوزارشتێكی نه‌شیاوی به‌رانبه‌ر به موسوڵمانان و په‌یامبه‌ره‌كه‌یان نه‌وتووه. درەو: لەبەرامبەردا هەڵمەتی پێچەوانە هەیە كە فەرەنسا پشتیوانی لە كورد دەكات؟ د. هەردی مێد: راسته من ئه‌و هه‌ڵمه‌تم بینی، به لایه‌نی كه‌مه‌وه له تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان. ئه‌م ڕه‌وته له سه‌ر حه‌قن كه به‌رگری له فه‌ره‌نسا بكرێت به‌و پێیه‌ی له دۆخی زۆر سه‌خت و دژوار فه‌ره‌نسا هاوكار و یاوه‌ری خه‌ڵكی كوردی باشور بووه و له زۆر دۆخی تایبه‌ت و قه‌یراناویدا به هانای كرده‌وه هاتووه. به‌ڵام شێوازی ده‌ربڕین و گفتوگۆكانیان بۆ من و به دیدی من شه‌پڕه‌وانه بوو. كاتێك پۆست و تێبینیه‌كانیانم ده‌خوێنده‌وه، مرۆڤ وا تێده‌گه‌یشت كه فه‌ره‌نسا تاوانێكی كردووه و ده‌بێت ئێمه چاوی لێبپۆشین چونكه فه‌ره‌نسا هاوكاری كورد ده‌كات. هه‌ر به‌م هۆیه‌شه‌وه زۆرجار ئه‌وانه‌ی هه‌ڵگری ئه‌م دیده بوون، واته ئه‌وانه‌ی به‌رگریان له فه‌ره‌نسا ده‌كرد په‌له‌مار ده‌ده‌ران له لایه‌ن هه‌ڵسوراوانی لایه‌نه ئیسلامیه‌كان. به راستی، نه‌ده‌بوو به‌م شێوه‌یه گوزارشت له پشتیوانیه‌كانیان بكه‌ن، چونكه به راستی ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسی تاوانێكی نه‌كردبوو له به‌رانبه‌ر موسوڵمانان. گه‌ر رۆژنامه‌یه‌كی فه‌ره‌نسی كاریكاتێری له سه‌ر په‌یامبه‌ر موسوڵمانان بڵاوكردۆته‌وه، ئه‌مه په‌یوه‌ندی به ده‌وڵه‌ت و سیاسه‌تی ئه‌وه‌وه نییه. ده‌وڵه‌ت بۆی نییه و ناتوانێت ڕێگری له بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌م كاریكاتێرانه بكات. به رای من ده‌یانتوانی به شێوه‌یه‌كی تر و به دیدێكی دروستر ئه‌م هه‌ڵمه‌ته‌یان ساز بكردایه. درەو: لە بایكۆتی كاڵای فەرەنسیدا، كێ زیان دەكات، ئایا تەنها فەرەنسا زیان دەكات، یاخود ئەو وڵاتانەش كە بایكۆتی دەكەن؟ د. هەردی مێد: یه‌كێك له‌و وڵاتانه‌ی بڕیاری بایكۆتی كاڵا و به‌روبوومی فه‌ره‌نسی داوه توركیایه. بۆ فه‌ره‌نسا توركیا بازاڕێكی گرنگی هه‌نارده‌كردن نییه. به‌ڵام، بۆ توركیا فه‌ره‌نسا یه‌كێك له بازاڕه گرنگه‌كانی هه‌نارده‌كردن و ساغكردنه‌وه‌ی زۆرێك له به‌روبومه خۆراكیه‌كانیەتی. ئه‌مه جگه له‌وه‌ی چه‌نده‌ها كارخانه و كارگه‌ی گه‌وره‌ی فه‌ره‌نسی له سه‌ر خاكی توركیا هه‌ن وه‌ك كارگه‌ی ئۆتۆمۆبیلی رۆنۆ، كارخانه‌ی ماستی دانون، تد، و ١٥٠ هه‌زار كه‌س له توركیا له‌م كارگه و كارخانانه كه فه‌ره‌نسین كارده‌كه‌ن. به بایكۆتكردن توركیا نه‌ك هه‌ر زه‌ره‌ر ده‌كات، به‌ڵكو تا دۆخی مایه‌پوچی ملده‌نێت. به بڕوای من وڵاتێكی وه‌ك توركیا هه‌رگیز ناتوانێت بچێته جه‌نگێكی ئابورییه‌وه له‌گه‌ڵ فه‌ره‌نسایه. جاڕی بایكۆتكردنی كاڵای فه‌ره‌نسی له لایه‌ن توركیاوه ته‌نها بۆ چه‌واشه‌كاری و فریودانی عه‌وامه. جگه له توركیا قه‌ته‌ر و كوه‌یت بڕیارێكی له‌م چه‌شنه‌یان داوه، بێگومان ئه‌مانش زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن.، به تایبه‌تی قه‌ته‌ر كه ماوه‌ی زیاد له ساڵێكه له ژێر گه‌مارووی سعودیا و هه‌دێ له وڵاتانی كه‌نداوه. درەو: توركیا لە كوێی ئەم پرسەدایە؟ ئایا تەنها بۆچونە ئیسلامیەكەیە یاخود ململانێ سیاسیەكە تێكەڵكراوە؟ د. هەردی مێد: ململانێ توركیا و فه‌ره‌نسا له سه‌ر چه‌ند مه‌له‌فێكه دیارترینیان ئابوری، قه‌ڵه‌مڕه‌وی و سیاسیه. ئابورییه، چونكه توركیا له لیبیا و له هه‌ندێ وڵاتی ئه‌فریقا له هه‌وڵی ئه‌وه‌دایه ببێته‌وه جێگره‌وه‌ی فه‌ره‌نسا و سود له‌و تۆڕه‌یی و ناڕه‌زاییه جه‌ماوه‌رییانه وه‌ربگرێت كه له دژی فه‌ره‌نسا هه‌ن. ئه‌فریقیه‌كان تۆڕه‌ن له فه‌ره‌نسا و به پشتیوانی و مانه‌وه‌ی سه‌رۆكه دیكتاتۆرییه‌كانیان تاوانباری ده‌كه‌ن. له‌م سۆنگه‌یه‌وه، توركیا به دویا بازاڕ و مادده‌ی خامه‌وه‌یه له ئه‌فریقیا به تایبه‌تی نه‌وت و زێڕ. قه‌ڵه‌مڕه‌وه‌ییه، چونكه توركیا ده‌یه‌وێت هه‌م له لیبیا، هه‌م له ئه‌فریقیا و هه‌مش له قه‌ره‌باغ كه ناوچه و جێنفۆزی فه‌ره‌نسین بێته پێشه‌وه و ببێته ئه‌كته‌ر و كاریگه‌ری له سه‌ر ڕه‌وتی سیاسی و دینامیكی ئه‌م ده‌وڵه‌تانه هه‌بێت. ئه‌مه‌ش راسته‌وخۆ مه‌ترسی و هه‌ڕه‌شه‌ن بۆ به‌رژه‌وه‌ندی فه‌ره‌نسا. هاوتا سیاسین، توركیا به ئاشكرا له چه‌ند جه‌مسه‌رێكه‌وه سه‌نگه‌ری له فه‌ره‌نسا گرتووه به ئامانجی ئه‌وه‌ی بگاته جۆرێك له ڕێكه‌وتن و ره‌ده‌ڵوبوده‌ڵ ده‌رباره‌ی مه‌له‌فی كورد. هه‌ر كه‌سێ به وردی سۆراخی ئه‌م ململانێیانه بكات، تێده‌گات و ده‌زانێت كه ئیسلام دوور و نزیك به‌شێك نییه له‌م ململانێ و گه‌مانه. وه‌لێ، توركیا به‌پاڵپشتی ئابوری و میدیای قه‌ته‌ر ئیسلام به‌كارده‌هه‌نێت. سه‌ره‌ڕای ئه‌مه، ئه‌ردوگان ده‌یه‌وێت ببێته لیده‌رشیپی جیهانی موسوڵمانی سوننی و جێ به سعودیا له‌قبكات. بێگومان ئه‌م گه‌مه‌یه كۆنه و مێژوویه‌كی دوور و درێژی هه‌یه. كوردانی موسوڵمانی فەرەنسا به‌شێك نین له دینامیك و شه‌پۆلی ئیسلامی سیاسی و به‌دوورن. ئه‌مان چونكه له فه‌ره‌نسا ده‌ژین و به چاوی خۆیان دۆخی موسوڵمانان ده‌بینن، ناكه‌ونه نێو ئه‌م جۆره گه‌مانه‌وه و وریایانه‌تر مامه‌ڵه‌ی ده‌كه‌ن درەو: ئێوە لە نوسینێكدا دەڵێن فەرەنسا تەنها دەیەوێت كایەی ئاینی وڵاتەكەی بە شێوەیەكی نشتیمانی ڕێكبخاتەوە و ئیدارەی بدات، واتا جۆرێك لە پشێوی هەبووە وا پێویست بە رێكخستنەوە بكات؟ د. هەردی مێد: به‌ڵێ كایه‌ی ئاینی ئیسلام و ڕێكخستن و ئیداره‌دانی بۆ خودی موسوڵمانان به‌جێهێڵرابوو. له فه‌ره‌نسا هیچ ده‌ستگا و دامه‌زراوه‌ییه‌كی ده‌وڵه‌تی نییه بۆ ڕێكخستن و سه‌روكاری كاروباری ئاینی. بۆیه ئیسلامی سیاسی به تایبه‌تی ئیخوانه‌كان سودێكی گه‌وره‌یان له‌م چوارچێوه بینیبوو. به پشتیوانی نه‌ختی و دارایی قه‌ته‌ر و توركیا چه‌نده‌ها تۆڕ و ڕێكخراویان دروستكردووه و ده‌یانه‌وێت موسوڵمانان له چوارچێوه‌ی كۆمه‌ڵه و ڕێكخراوه‌كانیان رێكبخه‌ن و به‌گڕیانبخه‌ن به مه‌به‌ستی سیاسی و چالاكی لۆبیكردن. ئیخوان، سه‌له‌فی و ڕه‌وته په‌ڕگیره‌كان له‌م ده‌یه‌ی دوایی به‌هێز و چالاكن و به ئاشكرا بونه‌ته هه‌ڕه‌شه له سه‌ر فه‌ره‌نسا و هه‌وڵێ دابڕانی موسوڵمانان له باقی كۆمه‌ڵگا ده‌ده‌ن و ده‌یانه‌وێت له ناو كۆمه‌ڵگه‌ی فه‌ره‌نسی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی موسوڵمان دروست بكه‌ن كه به نه‌زمی خۆیان، ڕێسا و یاسا و لۆژیكی خۆیان بچێته‌ڕێووه. واته، كۆی چالاكی و گوتاره‌كانیان ورده ورده ده‌بنه دینامیكێكی ئۆتۆنۆم و دابڕ. بۆیه ده‌وڵه‌تی فه‌ره‌نسا ده‌یه‌وێت ڕێگه له‌م دابڕانه بگرێت و كایه‌ی ئاینی موسوڵمانان ڕێكبخاته‌وه به شێوه‌یه‌ك كه له ژێر كاریگه‌ری و پاندۆری ئیسلامی سیاسی رزگاری بكات. درەو: فەرەنسا هیچ جیاوازیەك دەكات لە نێوان موسوڵمانێك و هەڵگری بیروباوەڕێكی دیكە؟ د. هەردی مێد: نه‌خێر له راستیدا بۆ ده‌وڵه‌ت تاكه‌كان به ده‌ر له شوناسی نه‌ته‌وه‌یی و هه‌واداری ئاینیان مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت. فه‌ره‌نسا وڵاتی هاوڵاتیه و مرۆڤه‌كان مافه‌كانیان به یاسا ڕێكخراوه. به مانایه‌كی دی ده‌وڵه‌ت جڤاتێكی سیاسیه و په‌یوه‌ندی و رایه‌ڵی هاوڵاتیان به یاسا له‌گه‌ڵیدا ڕێكخراوه. یاساكان ناكه‌سی، نادینی، نانه‌ته‌وه‌یی...تد.به قه‌ولی ماكس ڤێبه‌ر ده‌وڵه‌ت له سه‌ر بنه‌مای یاسا و عه‌قڵانیه‌ت دامه‌زراوه و یاسا و ڕێساكان به‌رهه‌می حه‌ز و میزاجی كه‌سی و جڤاتیه‌كان نین. یه‌كێك له سیفه‌ته هه‌ره بنه‌ڕه‌تی و سه‌ره‌كیه‌كانی ده‌وڵه‌ت له خۆرئاوا ئۆتۆنۆمیه‌تی به‌رانبه‌ر به كۆمه‌ڵگه و لۆژیكه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان. ده‌وڵه‌ت و كایه‌ی ده‌وڵه‌ت له ده‌ره‌وه‌ی ڕێسا و په‌یوه‌ندیه خوێنی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئاینیه‌كان ده‌چێه‌ڕێوه و ملكه‌چیان نییه. ئه‌وه‌ی ده‌مێنێت په‌راوێزبوونی كۆمه‌ڵایه‌تیه. خه‌ڵك جۆرێك له په‌راوێزی ده‌چێژێت به هۆی هه‌واداری چینایه‌تی و كۆمه‌ڵایه‌تی، نه‌ك هه‌واداری ئاینی. درەو: ئایا موسوڵمانانی ئەوێ وەك گروپ و رێكخراو بەشدارن لە پرسە سیاسیەكان و دەوڵەتداریدا؟ د. هەردی مێد: به‌شداری موسوڵمانان به‌ره‌و زیاتربوون ده‌چێت. ئه‌مڕۆ له زۆرینه‌ی پارت و ڕێكخراوه سیاسیه‌كان خه‌ڵكی موسوڵمان هه‌ن. له ئه‌نجومه‌نی نشتیمانی ئاماده‌ن، هاوتا له داموده‌ستگاكانی دی ده‌وڵه‌ت وه‌ك شاره‌وانی، پارێزگاكان، ده‌ستگا هه‌رێمی و ده‌ڤه‌رییه‌كان. درەو: ئەو شێوازی مامەڵەكردنەی فەرەنسا بەرامبەر بە ئیسلامە یان بۆ ئایینەكانی تریش هەر وایە؟ د. هەردی مێد: فه‌ره‌نسا هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی تایبه‌تی له‌گه‌ڵ ئیسلامدا نییه. په‌یوه‌ندی ده‌وڵه‌ت به ئاینه‌كانه‌وه به پێی یاسای ١٩٠٥ كه به یاسای لاییسێتێ ناوزه‌ند ده‌كرێت ڕێكخراوه. ده‌وڵه‌ت هه‌موو زه‌مینه‌سازیه‌ك ده‌كات بۆ ئازادی ئاینی و په‌یڕه‌وكردنی پراكتیك و ڕیتواڵه ئاینیه‌كان به پێ ئه‌م یاسایه. به‌ڵام، نایه‌ڵێت ئاین بچێته نێو جه‌سته‌ی ده‌وڵه‌ته‌وه. ده‌وڵه‌ت و ده‌ستگاكانی وه‌ك پانتاییه‌ك دوور له هه‌یمه‌نه‌ی ئاینی ده‌بێت بمێننه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موو مرۆڤه‌كان له ده‌ره‌وه‌ی هه‌واداری ئاینیان و به ئازادی مامه‌ڵه بكه‌ن و كه‌لێنه ئاینیه‌كان دابه‌شبوون و په‌رته‌وازه‌ییی دروست نه‌كه‌ن.
(درەو): ئەم رۆژانە كە جەنگ لەنێوان ئەرمینیاو ئازەربایجان لەسەر هەرێمی جێناكۆكی "كەرەباخ" دەستیپێكردووە، ناوی كوردیش چوەتە ناو هەواڵەكانی شەڕەوە، لە ئەرمینیا ژمارەیەكی زۆر كوردی ئێزیدی هەن، لەناو سوپای ئەرمینیا شەڕ دژی ئازربایجان و توركیا دەكەن، (بۆریس مورازی) كە رۆژنامەنوسێكی كوردی ئەرمینیایەو روماڵی شەڕ دەكات، كاتێك پەیوەندیمان پێوەكرد لەناوچەی شەڕەكەدا بوو لە كەرەباخ، بەڵام هەرچۆنێك بێت بە كورتی وەڵامی ئەم پرسیارانەی (درەو)ی دایەوە. گفتوگۆی رۆژنامەوانی: درەو درەو: كورد بەشدارن لە جەنگی نێوان ئەرمینیاو ئازربایجاندا ؟ بۆریس مورازی: بەڵێ كورد بەشدارە لە جەنگەكەدا لەچوارچێوەی دەوڵەتی ئەرمینیا، هەر بۆ زانیاریت لێرە كوردی ئێزدی هەیە، كوردی موسڵمان نیە، یەك كورد شەهید بووەو دووانی دیكەش برینداربوون لە شەری بەرامبەر بە ئازربایجان، كوردەكانیش لە پاڵ ئەرمەنییەكاندا بەشدارن لەو شەڕەداو بە قارەمانێتی ناسراون، لە بەرەی شەڕی ناگۆرنی كەرەباخدا. درەو: توركیا رۆڵی چییە لەو جەنگەدا ؟ بۆریس مورازی: توركیا تیرۆرستی عەرەب دەبات بۆ شەڕ لەبەرەی ئازربایجان، تائێستا (81) كەس لەو تیرۆرستانە كوژراون كە توركیا هێناونی بۆ بەرەی شەڕ. درەو: ئاژانسی رەسمی توركیا بڵاویكردەوە گوایا (300) گەریلای (پەكەكە) چونەتە ئەرمینیا بۆ شەڕ دژی ئازەربایجان ؟ بۆریس مورازی: ئەو هەواڵانە هیچی راست نیە، ئەوە پڕوپاگەندەی توركیایە بۆ شەرعیەتدان بە هێرشەكانی خۆی، ئەوان بڵاویدەكەنەوە كە خەڵكی سلێمانی‌و ماڵباتی تاڵەبانی پشتیوانی ئەرمینیا دەكەن‌و گەریلای پەكەكەیان ناردووە بۆ بەرەی شەڕ، كە ئەمە راست نیەو تەنها پڕوپاگەندەی توركیایە، یەك كەس لە هەرچوار پارچەی كوردستان نەهاتووە بۆ شەڕو بەشدار نیە لەبەرامبەر ئازربایجان، من ئێستا لە كەرەباخم‌و لە بەرەی پێشەوەی شەڕەكەم وەك رۆژنامەنوسێك شتی وام نەبینیوە. درەو: تائێستا هیچ یەكێك لە ناوچە كوردنشینەكانی ئەرمینیا بەر هێرش كەوتوون یاخود زیانیان پێ گەیشتووە ؟ بۆریس مورازی: نا.. نا، ناوچە كوردییەكان زۆر دوورن لە شەڕەكەوە، تائێستا زیان بەر هیچ گوندو ناوچەیەكی كوردی نەگەیشتووە. درەو: پێتانوایە توركیا بۆچی پشتیوانی ئازربایجان دەكات لە شەڕەكەدا ؟ بۆریس مورازی: ئەردۆغان رایگەیاندبوو كە توركیاو ئازربایجان دوو دەوڵەت‌و یەك میللەتن، لەوچوارچێوەیەدا پشتیوانی ئەوان دەكات، توركیاو دەوڵەتی عوسمانی ساڵی 1915 قەتڵو عامی ئەرمەنییەكانیان كردووە، توركیا دەخوازن جارێكی تر ئەو پرۆسەی قەتڵو عامە بەسەر كورددا بهێنێت. درەو: پێتانوایە جەنگەكە تا كەی درێژە بكێشێت ؟ بۆریس مورازی: لە ئێستادا ئەمریكاو روسیا‌و نەتەوە یەكگرتووەكان لە هەوڵدان بۆ كۆتایهێنان بە شەڕەكە، پێدەچێت شەڕەكە درێژە بكێشێت. درەو: توركیا بە ئاشكرا پشتیوانی لە ئازەربایجان دەكات، ئەی چی دەوڵەتێك پشتیوانی لە ئەرمینیا دەكات ؟ بۆریس مورازی: لە ئێستادا فڕۆكەی (ئێف 16)ی توركیا خاكی ئەرمینیا بۆردوومان دەكات، تائێستا بە ئاشكرا هیچ دەوڵەتێك پشتیوانی لە ئەرمینیا ناكات، ئەرمینیا پشت بە توانای خۆی دەبەستێت. درەو: ئەرمەنستان ئەو توانایەی هەیە لە یەككاتدا دژی توركیاو دژی ئازربایجان شەڕ بكات ؟ بۆریس مورازی: ئەرمینیا زۆر توندە بەرامبەر بە توركیا، ئەگەر توركیا بەردەوام بێت، ئەرمینیا تۆڵەی خۆی لە توركیا دەسەنێت. درەو: تائێستا زیانی ئەرمینیا زیاترە یان ئازربایجان ؟ بۆریس مورازی: بێگومان زیانی ئەرمەنستان زیاترە، لەبەر ئەوەی ئازربایجان بۆردومان زۆر دەكات‌و حساب بۆ خەڵكی سڤیل ناكات، بەڵام ئەرمەنستان تەنها شەڕ لەگەڵ سەربازانی ئەوان دەكات. درەو: بەبۆچونی ئێوە هۆكاری سەرەكی شەڕەكە چییە ؟ بۆریس مورازی: لە 27ی ئەم مانگەوە دەوڵەتی ئازربایجان بە پاڵپشتی توركیا هێرشی بۆسەر ( ناگۆرنۆ كەرەباخ)ی دەستپێكرد، ناكۆكی نێوان ئازربایجان و ئەرمینیا، مێژووییە، كاتێك یەكێتی سۆڤیەتی جاران دەسەڵاتی بەسەر ناوچەكەدا نەما، لە ساڵی 1988 ناكۆكیەكانی نێوان ئەرمینیاو ئازربایجان لەسەر خاوەندارێتی ناوچەی كەرباخ تەقیەوە. درەو: دەوترێت ئەم شەڕە پەیوەندی بە نەوت‌و غازەوە هەیە راستە؟ بۆریس مورازی: نا راست نیە، ناگۆرنۆ كەرەباخ نەوت‌و غازی نیە. درەو: دەكرێت بڵێن كێشەی ئەو ناوچەیە هاوشێوەی كەركوكی باشوری كوردستانە ؟ بۆریس مورازی: نا هاوشێوە نیە، لەبەرئەوەی نەوت‌و غازی نیە، بەڵام ناوچەی جێناكۆكە. درەو: رۆڵی ئێوە رۆژنامەنووسن لە رووداوەكانی ئێستادا لەوێ چییە؟ بۆریس مورازی: شەڕ دەستی پێكردووەو خەڵك دەكوژرێن، لەناو كەرەباخ خەڵكی سڤیل نابینی بەهۆی بۆردومانی بەردەوامی ئازربایجانەوە، واتا ئێمەی رۆژنامەنووسان لەناو شەڕەكەداین‌و هەواڵی شەڕ دەگوازینەوە، بەڵام بێگومان غەمگینی شەڕ كاریگەری لەسەر میدیاش هەیە. درەو: لەناو ئەرمینیا هیچ گروپ‌و پارت‌و لایەنێك هەیە پشتیوانی لە سیاسەتەكانی ئازربایجان یان توركیا بكات ؟ بۆریس مورازی: نا.. ئێستا هیچ كەس‌و گروپێك لەناو ئەرمینیا هاوسۆز یاخود پشتیوانی ئازربایجان ناكات، لێرە كەس پشتیوانی ئازربایجانێك ناكات كە هەوڵی نەمانی ئەرمینیا دەدات. درەو: واتا كوردانی ئێزدی بەتەواوی پشتیوانی حكومەتی ئەرمینیا دەكەن؟ بۆریس مورازی: بەڵێ كوردانی ئێزدی بەتەواوی پشتیوانی لە حكومەتی ئەرمینیا دەكەن‌و لە چوارچێوەی هێزە سەربازییەكانی ئەرمینیا لەبەرامبەر بە ئازربایجان دەجەنگن. درەو: كورد لە ئەرمینیا میدیای خۆی هەیە ؟ بۆریس مورازی: كورد لێرە چەندین رۆژنامەو پێگەی ئەلیكترۆنی هەیە. درەو: توركیا یان ئازربایجان توانیویەتی "جاش" لە ئەرمینیا دروست بكات؟ بۆریس مورازی: نا، بەهیچ شێوەیەك. دەقی گفتوگۆ رۆژنامەوانیەكە
گفتوگۆی رۆژنامەوانی: فازڵ حەمە رەفعەت – محەمەد رەئوف موسلیم موسلیم برازاى ساڵح موسلیم هاوسەرۆكی پێشووی پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) مامی دالیا مەحمود موسلیم كە ئێستا كەیسەكەی بۆتە بابەتی گەرمی شەقامی كوردستان، لە گفتوگۆیەكی تەلەفۆنیدا لەگەڵ (درەو) دەڵێ: دالیای برازام لە باشوری كوردستانەوە رفێندراوە بۆ توركیا، داوا لە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكەین لیژنەی لێكۆڵینەوە دروستبكات، دالیا بۆ وەرگرتنی چارەسەر هاتووە بۆ باشوری كوردستان. لە كۆتایی ئەم چاوپێكەوتنە دەقی تۆمارە تەلەفۆنیەكە دانراوە دەقی گفتوگۆكە: درەو: دەمانەوێت لەبارەی دالیای برازاتەوە پرسیارت لێ بكەین، چۆن هاتوەتە هەرێمی كوردستان، ئایا رادەستی توركیا كراوە یان خۆی چوەتە توركیا ؟ موسلیم موسلیم: منیش زۆر خۆشحاڵم، ئەو لەڕێگەی تەنزیمی یەپەژەوە بۆ چارەسەری تەندروستی چووە عێراق (باشور)، كە رۆیشت دوای هەفتەیەك تەلەفۆنی بۆ ئێمە كردو وتی من لە عێراقم، ئەو ژمارەیەی كە تەلەفۆنی بۆ ئێمە كرد ناسراو نەبوو، دواینجار كە تەلەفۆنی بۆ كردین وتی دەمەوێت بگەڕێمەوە، دوای ئەوە لەڕێگەی میدیاكانەوە ئاگاداربوون لەوەی لای توركەكانە، ئێمە نازانین بەچ شێوازێك چوەتە توركیا، نێوان باشورو مێرسین هەزار كیلۆمەترە، سەرباری ئەوە لەنێوان عێراق‌و توركیا سوپا‌و لەشكر هەیە. درەو: نەخۆشییەكەی دالیا چی بوو ؟ موسلیم موسلیم: ئەو هات تەندورستی خۆی چارەسەر بكات. درەو: چ نەخۆشییەك ؟ موسلیم موسلیم: لەشەڕی داعشدا لە عەفرین گولەی بەركەوتبوو. درەو: وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ رایگەیاند دالیا خۆشەویستەكەی لە توركیا بووەو خۆی بە قاچاخ چوەتە توركیا ؟ موسلیم موسلیم: ئێمە ئەو قسەیە رەتدەكەینەوە، چونكە ئێمە نازانین، ئەو بۆ چارەسەر چوەتە عێراق، ئەو زانیارییەی كە حكومەتی هەرێم دەیڵێت ئێمە نازانین‌و دەبێت پرسیاری لەوان بكرێت. درەو: ساڵح موسلیم دەڵێ دالیا لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە رادەستی توركیا كراوەتەوە ئێوە چی دەڵێن لەوبارەیەوە ؟ موسلیم موسلیم: ئێمە ناڵێن پارتی رادەستی كردوەتەوە، ئێمە قسەی وا ناكەین، دەڵێین لە عێراق چارەسەر بكرێت، بەرپرسیارێتی حكومەت‌و ئاسایشی هەرێمە، هەر كەسێك لەوێ بڕفێندرێت بەرپرسیارێتی هەرێمە، دالیا پێشتر نەچوەتە توركیاو توركیا نازانێت، لەنێوان باشورو مێرسیندا هەزار كیلۆمەترە بە چ شێوەیەك رۆیشتووە‌و رفێندراوە ئێمە نازانین، ئێمە دەمانەوێت لیژنەیەك دروستبكرێت‌و برایانمان لە باشور لەسەر ئەو بابەتە لێكۆڵینەوە بكەن. درەو: ئێوە نازانن لە هەولێر لە چ نەخۆشخانەیەك بووە ؟ موسلیم موسلیم: ئێمە نازانین، چونكە ئەو لەوێ بە ژمارەیەكی عێراق تەلەفۆنی دەكردو دەیوت من لە عێراقم‌و چارەسەری خۆم دەكەم‌و كە باشبومەوە دەگەڕێمەوە بۆ ماڵ. درەو: واتە ناوی نەخۆشخانەكەتان نەزانی ؟ موسلیم موسلیم: نەخێر باسی نەكرد. درەو: چ پەیامێكت بۆ خەڵك هەیە لە كوردستان ؟ موسلیم موسلیم: زۆر خۆشحاڵین بە هاوسۆزی ئێوە، سڵاومان بۆ هەموو گەلی باشور هەیە، ئێمە هیچ هێزێكی باشور تاوانبار ناكەین، تەنیا دەمانەوێت بزانین كچەكەی ئێمە چۆن رفێندراوە. درەو: واتا ئێوە پێتانوایە رفێندراوە ؟ موسلیم موسلیم: بەڵێ لە باشور رفێندراوە. درەو: بەرپرسیارێتی هەرێمی كوردستان لەم دۆسیەیەدا چییە ؟ موسلیم موسلیم: بەرپرسیارێتییەكەی ئەوەیە لێكۆڵینەوە بكات، رونی بكاتەوە چۆن چوەتەدەرەوە، چونكە سنور داخراوە‌و مێشێك ناتوانێت دەرباز ببێت. درەو: واتا ئێوە چاوەڕێی لێكۆڵینەوە دەكەن ؟ موسلیم موسلیم: بەڵێ. درەو: ئەمە هەڵوێستی هەموو خانەوادەكەی دالیایە ؟ موسلیم موسلیم: بەڵێ، داوادەكەین هاریكار بن‌و چ رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان‌و چ حكومەتی هەرێم هەوڵبدەن‌و كچەكەمان بگەڕێننەوە. درەو: توركیا چۆن مامەڵەی لەگەڵ دالیا كردووە؟ موسلیم موسلیم: نازانین. درەو: دالیا هاوسەرگیری كردبوو ؟ موسلیم موسلیم: نەخێر. درەو: تەمەنی چەند بوو ؟ موسلیم موسلیم: تەمەنی 22 ساڵ بوو. درەو: خێزانی دالیا لە كۆێ دائەنیشن ؟ موسلیم موسلیم: دایك‌و باوكی لە گوندێكی كۆبانی دادەنیشن.
.jpg)
(درەو): رۆژی 15ی ئەم مانگە، یەكەم دەنگ بوو كە دژی پێنەدانی موچەی مامۆستایان‌و فەرمانبەران لەناو شاری دهۆكەوە لە تۆمارێكی ڤیدیۆییدا بانگەوازی بۆ سازدانی خۆپیشاندان كرد، بەڵام بەر لەوەی خۆپیشاندانەكە بكات، چەند كاتژمێرێك دوای بڵاوبونەوەی تۆمارە ڤیدیۆییەكەی، لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە دەستگیركرا، دەستگیركردنی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانی كوردستان‌و لە شەقامیش كاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا، ئەو مامۆستا (بەدەل بەرواریی)یە، كە ئێستا ئیتر ناوەكەی بۆ زۆر كەس ئاشنیایە، لەم گفتوگۆ رۆژنامەوانییە كورتەدا لەگەڵ (درەو) باسی دۆخی خۆی لە زیندان‌و چۆنیەتی ئازادبوونی دەكات. دەقی گفتوگۆكە: درەو: چۆن ئازادكرایت ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: بەكەفالەت ئازادكرام، بە كەفیلێك رازی نەبوون بە دوو كەفیل بەربووم (بەپێكەنینەوە). درەو: چەند تۆمەتت ئاڕاستەكراوە ؟ ماموستا بەدەل بەرواریی: دوو تۆمەت، تۆمەتی یەكەم ئەنجامدانی گردبونەوەی بێ مۆڵەت‌و تۆمەتەكەی تریش مەسەلەی چەند پۆستێك بوو كە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك بڵاومكردبووەوەو لەو پۆستانەدا داوامان لە سەرۆكی هەرێم‌و سەرۆكی حكومەت كردبوو چۆن داوا دەكەن حكومەتی عێراق رێز لە خۆپیشاندەران بگرێت، ئێوەش رێز لە خۆپیشاندانی ئێمە بگرن. درەو: لەكاتی ئازادكردنتدا هیچ جۆرە بەڵێننامەیەكیان پێ پڕكردیتەوە ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: نەخێر هیچ بەڵێننامەیەكیان پێ پڕنەكردومەتەوە، بەڵام موبایلی هێڵی ئاسیاسێڵەكەم هێشا لای ئەوانە، لە زیندان موبایلەكەم نەدەكردەوە، بەڵام دواتر ناچاربووم كردمەوە، ئێستا گوایە دەیانەوێت تۆمەتم بۆ دروست بكەن كە من سەربە لایەنێكی سیاسیم. درەو: لەو ماوەیەی كە لە زیندان بوویت، روبەڕووی هیچ ئازارێكی جەستەیی یاخود دەروونی بویتەوە ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: نەخێر، زۆر رێزیان لە ئێمە گرت، بەتایبەت پۆلیسەكانی زیندانەكە. درەو: كاتێك ئێوە لە زیندان بوون، لە چەند ناوچەیەكی هەرێمی كوردستان خەڵكانێك خۆپیشاندانیان بۆ پشتیوانی ئێوە كردو داوایان كرد ئازاد بكرێیت، ئێوە ئەوكات لە زیندان ئاگاداری روداوەكان بوون ؟ مامۆستا بەدەل بەراواریی: بەڵێ، لەڕێگەی كەناڵەكانەوە ئاگاداری هەندێكیان بووم. درەو: ئێستا كە ئازادكراویت پەیامت بۆ مامۆستایان چییە ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: ئێمە هیچ شتێكمان نەكردووە، دەستور رێگەی پێداوین بە هەر شێواز‌و رێگایەك بێت داوای مافی خۆمان بكەین، بەڵام ئەوان كە نەهێڵن كەس خۆپیشاندان بكات ئەوە شتێكی ترە، بەراستی سوپاسی گەرمم هەیە بۆ ئەو مامۆستاو فەرمانبەرانەی سلێمانی‌و گەرمیان‌و هەڵەبجە‌و كەركوك كە پشتیوانی ئێمە بوون، لە ساڵی 1992وە تائێستا من ئەم كارە دەكەن لە رێكخراوەكان، ئەوە یەكەمجارە شتی لەو شێوەیە لە هەرێمی كوردستان روودەدات كە خەڵكی ئەو ناوچانە پشتیوانی دهۆك دەبن، ئەوە یەكەمجارە یەكگرتنێكی لەوشێوەیە لە هەرێمی كوردستان روودەدات، ئێمە موڵەتی خۆپیشاندانمان هەبوو، ئەگەر رێگەیان بدایە یەك كاتژمێر بوو كۆتایی دەهات‌و كەسیش نەیدەزانی گردبونەوەمان كردووە. درەو: هیچ فشارێكت لێ كراوە بۆ ئەوەی جارێكی تر خۆپیشاندان نەكەیتەوە ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: بەڵێ بەشێوەی ناڕاستەوخۆ هەبووە. درەو: بەرپرسانی پارێزگای دهۆك تۆمەتی ئەوەیان خستەپاڵ گردبونەوەكەتان كە دەستی سیاسی چەند لایەنێكی لە پشت بووە ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: ئەوە مەسەلەكەیە كە تۆمەتی سیاسییان خستوەتە پاڵمان، ئەوان باش دەزانن كە من سەر بە هیچ لایەنێك نیم، ئەوان ئەیانویست لەوە دڵنیا ببنەوە چۆن كەسێك لە دهۆك لە هەموو ناوچەكانی تری كوردستان ئەو هەموو پشتیوانییەی هەیە. درەو: لەو ماوەیەی كە لەزیندان بوویت، هیچ بەرپرسێكی حزبی یان حكومی پەیوەندی پێوەكردیت ؟ مامۆستا بەدەل بەرواریی: نەخێر، هیچ كەسێك پەیوەندی پێوە نەكردووم جگە لە رێكخراوی مافی مرۆڤی سەربە حكومەتی هەرێم، هیچ كەسی تر سەردانی نەكردم. ئەو تۆمارە ڤیدیۆیەی كە بەدەل بەرواری لەسەر دەستگیركرا
.jpg)
گفتوگۆی رۆژنامەوانی: درەو بە پێچەوانەی هەندێك زانیاری كە پێشتر باسیان لێوە دەكرا" هەرێمی كوردستان لەبەرامبەر پشكنینی ڤایرۆسی كۆرۆنا هیچ بڕە پارەیەكی بە رێكخراوی تەندروستی جیهانی نەداوە، هەرچەندە نەخۆشی كوشندەشیان هەبووبێت بەڵام ئەگەر هەڵگری ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون بەپێی بنەماكانی رێكخراوی تەندروستی جیهانی بە مردووی كۆرۆنا ئەژمار دەكرێن، لەسەر ئەم بنەمایە لە هەرێمی كوردستان پێنج حاڵەتی مردن بەهۆی كۆرۆناوە تۆماركراوە" ئەمانە قسەی سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بۆ (درەو) كە دوای زیاتر لە (20 ) بە شێوەی نوسین وەڵامی چەند پرسیارێكی (درەو)ی داوەتەوە. هەر لەم گفتوگۆ رۆژنامەوانیە كورتەدا وەزیری تەندرووستی باس لەو گرتە ڤیدیۆیەی خۆی دەكات لەكاتی كاردایە لەسەر كۆمپیوتەرەكەی و لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان دەنگدانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا دەقی گفتوگۆ رۆژنامەوانیەكەی (درەو) لەگەڵ (د. سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی) درەو: وەكو لایەنی ئاگادار و پەیوەست كە حكومەت گوێتان لێدەگەرێت ئەتوانن پێمان بڵێن پێشبینی ئێوە بۆ كۆتایی كۆرۆتا كەیە؟ د. سامان بەرزنجی: لە کاتی ئێستا هیچ پێشبینییەکی زانستی و بەرچاوروونی نیە بۆ کۆتایی هاتنی سەد لە سەدی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە هەرێمی کوردستان، چونکە چەندین فاکتەر کاریگەرییان دەبێت لەسەر رەوشەکە. درەو: تا سەرەتای مانگی پێنج سەركەوتن بەسەر كۆرۆنا رادەگەیەنن. ئەمە راستە یان نا؟ د. سامان بەرزنجی: وەکو ئاماژەم پێدا، سەرکەوتن بەسەر کۆرۆنا کۆمەڵێک هۆکار کاری تێدەکەن کە ناتوانرێت لە ئێستادا بەرچاوروونییەکی ئاشکرامان پێ بدات، بەلام دەتوانین ئەوە بلێین کە ئەگەر پابەندبوونی هاوڵاتییان بە شێوەیەکی تۆکمە بەردەوام بێت، زووتر و ئاسانتر ئەم پەتایە تێدەپەرێنین. درەو: ئێستا دۆخی سلێمانی و دهۆك تا ئاستێك جێگیرە بۆتەوە. دۆخی هەولێرە چۆن دەبینن؟ د. سامان بەرزنجی:لە هەرێمی کوردستان بەگشتی بە بەراورد بە وڵاتانی دەروربەر و جیهان، دۆخەکە زۆر باش کۆنترۆل کراوە، ئەمەش بەهۆی ئەوەی کە ئێمە زۆر زوو ئامادەکاریمان دەستپێکرد و هاوڵاتیانمان زۆر هاوکارمان بوون لە جێبەجێکردنی ڕێنماییە تەندروستیەکان و زوو دەستمان کرد بە کەرەنتین کردنی ئەو هاوڵاتیانەی لە ووڵاتە پر مەترسیەکان دەگەڕێنەوە و زوو قەدەغەی هاتووچۆمان راگەیاند و پشكنینی بەرفراوان ئەنجام دەدەین. بۆیە بارودۆخەکە بەگشتی جێگیر و لەژێر کۆنتڕۆل دایە، بەڵام مەترسی ئەم ڤایرۆسە هەر بەردەوامە لە هەموو پارێزگاکانی هەرێم بەبێ جیاوازی. درەو: دەوترێت ئەوەی كە دۆخی قەدەغەی تەواوی هاتوچۆ ڕاناگەیەنرێت پەیوەندی بەدۆخی هەولێرەوە هەیە كە دوای جێگیری دۆخی هەولێر خۆی هەواڵی سەركەوتن بەسەر كۆرۆنا رادەگەیەنن؟ د. سامان بەرزنجی: قەدەغەی هاتووچۆ پەیوەندی بە پاراستنی تەندروستی هەموو هاوڵاتییانی هەرێمی کوردستانەوە هەیە بەبێ جیاوازی، و هەڵگرتنی تەواوەتی قەدەغەی هاتووچۆ لە ئێستادا کارێکی مەترسیدارە. و ئەگەر لە هەر ساتێک ئەم بڕیارە درا، ئەوە بە دیراسەیەکی قووڵ و ورد دەبێت و قۆناغ بە قۆناغ دەبێت. درەو: رێوشوینەكانی قەدەغەی هاتوچۆ ئاسایی بونەتەوەو دوكان و بازارەكان كراونەتەوە رای ئیوە چیە؟ د. سامان بەرزنجی: کردنەوەی دوکان و بازاڕەکان بە کۆمەڵێک مەرج و رێنمایی تەندروستی دەبێت کە لەلایەن ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگاکانەوە ئامادەکراوە، و پێویستە ئاگاداربین کە بە هەموو شێوەیەک لەکاتی کارکردنیش دەبێ رێنمایی تەندروستییەکان جێبەجێبکرێن و بەرکەوتنە فیزیکییەکان سنوردار بکرێن. درەو: ئەتوانن پێمان بڵێیی كۆی ئەو بودجەیەی كە وەزارەتەكەی ئێوە لە هەموو شارو پارێزگاكانی هەرێم خەرجتان كردووە بۆ رووبەرووبنەوەی كۆرۆنا دەكاتە چەندێك؟ د. سامان بەرزنجی: لە سەر رەزامەندی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رێزدار مەسرور بارزانی چەندین جار وچەندین جۆر بوودجە سەرفکراوە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو نەخۆشییە بۆ وەزارەتە پەیوەنددارەکان کە بەسەر پارێزگاکان دابەشکراوە. جگە لە خەرجییەکانی بودجەی تەشغیلی کە لەم ماوەیەدا زۆرترینی بۆ نەخۆشیی کۆرۆنا بووە و کۆی هەموو خەرجییەکان لەلایەن ئەنجوومەنی وەزیرانەوە بڵاوکراوەتەوە. درەو: لەسەرەتای دەركەوتنی كۆرۆنادا كۆمپانیایەك باسی لە درووستكردنی دەرمانی كرد لە سلێمانی، ئێوە وەك لایەنی مەعنی پرسەكە هیچ قسەیەكتان نەبوو هەنگاوی ئەو كۆمپانیایە بە كوێ گەیشت ؟؟ د. سامان بەرزنجی: لە ئێستادا هیچ دەرمانێك یان پێکوتەیەك بۆ چارەسەری ئەم پەتایە لەسەر ئاستی هیچ وڵاتێک نەدۆزراوەتەوە، ئێمە بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی حکومەتی فیدرال و رێکخراوی تەندروستیی جیهانی پابەندی پرۆتۆکۆلی زانستیین بۆ هەڵسوکەوت کردن لەگەڵ تووشبووان و هەڵگری ڤایرۆسی کۆرۆنای نوێ. ئەم دەرمانانە لە هەندێك شوێن بەکاردێت وەکو چارەسەری پاڵپشتی و دەکرێت سوودی لێ ببینرێت، هیوای سەرکەوتنیان بۆ دەخوازین. درەو: لە جیهاندا دەوترێت كۆرۆنا چەكی سیاسیە، واتا لە ململانێ سیاسیەكاندا بەكار دەهێنرێت، ئێوە هەستان بەوە كردووە چی لەناو خۆو چی لە دەرەوە وەكو چەكێكی سیاسی بەكار هاتبێت؟؟ د. سامان بەرزنجی: وەکو وەزارەتی تەندروستی، گرنگترین شت بۆ ئێمە پاراستنی تەندروستی و کۆنترۆڵکردن و چارەسەری هاوڵاتییانی هەرێمی کوردستانە کە بە خزمەتگوزاری مرۆڤدۆستانەی دەزانین، بێگومان ئەمەش دەبێت پاڵپشت بێت بە کۆمەڵێک بەڵگەی زانستی و توێژینەوەی باوەرپێکراو. ئەگەر ئەم ڤایرۆسە بەهەر جۆرێک بێت، هەموو هەوڵ کۆششی ئێمە بۆ ئەوە دەبێت کە چۆن خۆمانی لێ بپارێزین. درەو: ترەمپ لە لێدوانێكدا باسی لەوە كرد كە رێكخراوی تەندروستی جیهانی زانیاری هەڵەی وەرگرتووە لە چین، هەندێك قسەو باسیش هەیە كە هەندێك لە وڵاتان ئاماری راستەقینەی كۆرۆنا دەشارنەوە،، میدیاكان و خەڵكی كوردستان دەتوانن دڵنیا بنن ئەو ئامارانەی كوردستان راگەیەنراوە راستەقینەو هیچ یارییەك بە ئەنجامەكانەوە نەكراوە؟؟ د. سامان بەرزنجی: هەر لەسەرەتای بڵاوبوونەوەی ئەم پەتایە، ئەنجومەنی باڵای رووبەڕووبوونەوەی کۆرۆنامان لە وەزارەتی تەندروستی ڕاگەیاند کە بەڕێوەبەرە گشتییەکانی ناو وەزارەت و بەڕێوەبەرە گشتییەکانی پارێزگاکان و نوێنەری رێکخراوی تەندروستی جیهانی و نوێنەرانی وەزارەتی دیکەی پەیوەندداری تێدا ئەندام بوون و هەموو زانیاری و داتاکان بە شەفافی باسکراوە. و سەردانی بەردەوامی رێکخراوی تەندروستی جیهانی لەلایەن بەرپرسی ئۆفیسی عیراق و لەم رۆژانەی دواییدا بەڕێز نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان سەردانی کردین، ئەمە جگە لەوەی کە رێزدار سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رۆژانە بە بەردەوامی لە نزیکەوە چاودێری بارودۆخەکە دەکات و جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە دەبێت هەموو داتاکان بە وردرترین شێواز کۆبکرێنەوە و تۆمار بکرێن و بۆ هاوڵاتییان و میدیا و راگەیاندنەکان نیشان بدرێت وە لە ئێستادا داشبۆردێک دانراوە لەسەر وێب سایتی حکومەتی هەرێم کە زانیاریاریەکانی ڕاستەوخۆ لەسەر بڵاودەکرێتەوە. لەکۆتاییش دا شاردنەوە و دەستکاری ئەنجامەکان بە هیچ شێوەیەک لە بەرژەوەندی هیچ کەسێک دا نیە. درەو: پەیوەندی وەزارەتەكەتان لەگەڵ رێكخراوی تەندروستی جیهانی چۆنە؟ د. سامان بەرزنجی: وەکو ئاماژەم پێدا، ئەمان هەر لە سەرەتاوە لەگەڵ ئێمە هەماهەنگییان بووە و هاوکارمان بوونە لە دابین کردنی نوێترین رێنمایی زانستی و بڵاوکردنەوەی وشیاری تەندروستی و راهێنانی کارماندانمان بۆ رووبەروونەوەی ئەم پەتایە، ئەمە جگە لە دابینکردن هەندێک پێداویستی لۆجیستیکی و پزیشکی. درەو: دەوترێت بۆهەر پشكنینێكی كۆرۆنا بڕێك پارەتان بەو رێكخراوە داوە ئەمە چەندێك راستەو بڕی چەندتان بەو رێكخراوە داوە؟؟ د. سامان بەرزنجی: گشت ئەو پشکنینانەی ئەنجام دەدرێت لە هەرێمی کوردستان لەسەر ئەستۆی حکومەتە وە ئێمە وەك وەزارەتی تەندروستی تا ئێستا هیچ بڕە پارەیەکمان بە هیچ ڕێکخراوێك نەداوە تا پشکنینمان بۆ ئەنجام بدات چونکە خۆشبەختانە تاقیگەی تەندروستی گشتی لە پارێزگاکان و هەندێک قەزاکان بەردەستن و لە ئاستێکی ستانداردن کە توانای ئەنجامدانی ئەو پشکنینەیان هەیە. درەو: ئێستا هیچ بڕە پارەیەكتان بۆ روبەروونەوەی كۆرۆنا وەرگرتووە یان نا؟ د. سامان بەرزنجی: وەکو باسم کرد سەرچاوەی سەرەکی بودجەمان حکومەتی هەرێمی کوردستان بووە لەگەڵ یەکجار بودجەیەکی سنوردارمان لە وەزارەتی تەندروستی عیراقی فیدرال بۆهاتووە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنا وە بەسەر پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکاندا دابەشکراون. درەو: تا ئێستا 5 حاڵەتی مردنتان بە كۆرۆنا راگەیاندووە، بەڵام وتەبێژی تەندروستی لە سلێمانی و سەرپەرشتیاری كۆرۆنا لە سلێمانی دەڵێن بە نەخۆشی مردوون، راستە هەڵگری كۆرۆنا بوون؟ ئێستا ئەوانە بە مردنی كۆرۆنا ئەژمار دەكرێن یان نا؟ د. سامان بەرزنجی: تاوەکو ئێستا پێنج حاڵەتی مردن تۆمار کراون، کە نەخۆشی دیکەی درێژخایەن و کوشندەیان هەبووە، بەپێی رێنماییەکانی رێکخراوی تەندروستی جیهانی، هەموو ئەو کەسانەی کە دوای مردنیش دەردەکەوێت کە هەڵگری ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون، لەسەر ئەم پەتایە ئەژمارە دەکرێن. درەو: وەزیری تەندروستی عێراق داوای كردووە كە زەوی نیشتەجێبوون و یارمەتی دارایی بۆ ئەو كارمەند و پزیشكانە دابینبكرێت كە لەریزی پێشەوەی شەری كۆرۆنان، ئێوە چی تان كردووە، بیرتان لە پاداشتی كۆرۆنا نەكردۆتەوە؟ د. سامان بەرزنجی: بێگومان پزیشکان و کارمەندانی تەندروستی سەربازی وونی ئەم شەڕەن کە ئێمە لەگەڵ ئەم پەتایە رامان گەیاندووە، بەداخەوە تاوەکو ئێستا چەندین حاڵەتی تووشبوونیشیان لەناو دا تۆمارکراوە. وەکو وەزارەت وێرای ئەوەی سوپاس و پێزانین خۆمانمان پێشکەشکردوون. چەندین پێشنیار و داواکاریمان کردووە وەکو ئیمتیاز بۆ ئەم بەرێزانە. بە دڵنیاییەوە حکومەتی هەرێم درێغی ناکات بەپێی توانا بەتایبەت ئەو کەسانەی لە سەنگەرەکانی پێشەوەی رووبەرووبوونەوەی ئەم پەتایەن. وە ئەوەی لە عیراق باس دەکرێت تا ئێستا هیچی بەرجەستە نەبووە. درەو: لەسەر مەسەلەی روبەرووبونەوەی كۆرۆنا رای جیاواز هەیە هەندێك پێیان وایە هێزە ئەمنیەكان رۆڵە گەورەكەیان بینیوەو هەندێكیش دەڵێن تەندرووستی پێتان وایە لە مەسەلەی روبەرووربونەوەی كۆرۆنادا كێ رۆڵی سەرەكی بینیوە.؟ د. سامان بەرزنجی: هاوڵاتیان ڕۆڵی سەرەکیان بینیوە لە ڕووبەڕووبوونەوەی نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنا بە خۆڕاگری و پابەندبوونیان وە هەموو رێنماییەکانی تایبەت بەم پەتایە لە لیژنەی باڵای رووبەرووبوونەوەی پەتای ڤایرۆسی کۆرۆناوە لە ئەنجوومەنی وەزیرانەوە دەرچووە کە راستەوخۆ لەژێر چاودێری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان دایە. ئێمە هەمیشە وەکو تیمێك کارمان کردووە و هەر وەزارەتێک بە کار و ئەرکی تایبەت بەخۆی هەڵساوە. درەو: لەم دۆخەدا چی كەلێنێكتان بۆ دەركەوت لەبواری تەندروستیدا كە دوای كۆرۆنا هەوڵی چاككردنی بدەن؟ د. سامان بەرزنجی: بەر لە بڵاوبوونەوەی ئەم پەتایەش ئێمە پرۆژە یاسای خۆمان پێشکەشکردووە و پلانەکانی وەزارەتمان لەم کابینەیە خستووەتە روو بەشێوەی پلانی کورتخایەن ودرێژخایەن. بەلام توانیمان بە کرداری ئەوە بسەلمێنین کە خۆپاراستن بەشێوەیەکی زۆر کاریگەر زەحمەتییەکانی وەزارەتی تەندروستی کەم دەکاتەوە و لە داهاتووش هەوڵی جددیمان دەبێت بۆ زیاتر گرنگی دان بە خۆپارێزی لەهەموو بوارەکان نەک بە تەنیا نەخۆشییە گوازراوەکان. بەمەش دەرکەوت کە گرنگیدان بە خزمەتگوزارییەکانی خۆپارێزی پێویستە پێشینە بێت. درەو: لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان ڤیدیۆیەكی ئێوە بڵاو بوەوەو كار لەسەر كۆمپیوتەر دەكەن، خۆت چی قسەیەكت لەسەری هەیە؟ د. سامان بەرزنجی: لەم ماوەیەدا لەبەر پابەند بوونمان بە رێنماییە تەندروستییەکان، دوورکەوتنەوە لە قەرەباڵغی و کۆبوونەوەکان، سیستەمی کۆمپیوتەر و پەیوەندییەکان بەردەوام کارئاسانی کارەکانی بۆ کردووین. بە داخەوە بە دەستکاری کردنی دەنگ و ڤیدیۆی کارەکانمان کەسانێک توانج و تانە دەدەن کە لای ئێمە هیچ گرنگ نیە و ساردیشمان ناکاتەوە، بەڵکو زیاتر سوورمان دەکات لەسەر خزمەتکردن و بەردەوامبوونمان لە پێناو بەرژەوەندی گشتی. پرۆفاییل ناو : سامان حسێن بەرزنجی لەدایکبووی: هەولێر – ١٩٧٨ پسپۆری: پزیشکی کۆمەڵ پلەی زانستی : ماستەر و دکتۆرا لە بواری پزیشکی کۆمەڵ شارەزایی رابردوو: - سەرۆکی پزیشکانی نیشتەجێ - بەرێوەبەری بەش و بەرناکمەکانی خۆپارێزی تەندروستی لە فەرمانگەی تەندروستی هەولێر و وەزارەتی تەندروستی. - بەرێوەبەری راگەیاندن و پەیوەندەیەکان و رۆشنبیری تەندروستی هەولێر. - بەرێوەبەری نەخۆشخانی فریاکەوتنی رۆژئاوای هەولێر. - بەرێوەبەری گشتی تەندروستی هەولێر.
ئامادەكردنی: محەمەد رەئوف "زۆر نیگەرانین لێتان، مامەم (مستەفا سەلیمی) پەنای بۆ ئێوە هێنا، بەڵام رادەستی ئێرانتان كردەوە، مامەم خۆی وتویەتی سێ شەو لە پێنجوێن بووە، دواتر لەوێوە رەوانەی مەرزكراوەتەوە" ئەمە قسەی فەریدەی سەلیمی برازای مستەفا سەلیمیە كە لە شاری سەقزەوە بە دەنگێكی گریاناوی بۆ (درەو) دەدوا. فەریدەی سەلیمی چەند جارێك جەخت لەوە دەكاتەوە كە مامەی (مستەفا سەلیمی) لە گەرمك بووەو دواتر سێ شەو لە پێنجوێن بووە لە كەرەنیتە، دواتر رادەستی ئێران كراوەتەوەو نیروەی ئێرانیش بە (70) ئۆتۆمبێلەوە چونە بە شوێنیاو دەستگیریان كردووە. برازاكەی مستەفا سەلیمی دەڵێت" مامەم خۆی ئیعترافی كرودووەو وتویەتی سێ شەو لە پێنجوێن بووم و دواتر رادەستی ئێران كراومەتەوە". دەقی قسەكانی فاتیمە سەلیمی برازای مستەفا سەلیمی درەو: من لە سلێمانیەوە تەلەفۆن لەگەڵ ئێوە دەكەم پرسەتان پێرادەگەیەنم ..؟؟ فەریدەی سەلیمی: سلێمانی ... بم وەقوربانتان، یەك دنیا مەمنونتانم ئێوە خۆشبن....گلەیی بێت لە سلێمانی و پێنجوێن نەهاتنە دەم مامەمەوە.. درەو: مستەفا سەلیمی هاتۆتە پێنجوێن.. لای ئێوە باسی كردووە.؟ فەریدەی سەلیمی: بەڵێ هاتۆتە پێنجوێن سێ شەویش لە ماڵێكدا ماوەتەوە، یاخوا كوێرایم داێی. درەو: ئێوە نیگەرانن لەوەی لە هەرێمی كوردستان كەس نەهاتۆتە دەمیەوە؟ فەریدەی سەلیمی: بەڵێ .. بەڵێ ئەرەوەڵا زۆر نیگەرانین .. مامەم پەنای هاوردە پێنجوێن .. هیچ كەس نەهاتە دەمیەوە.. درەو: مستەفا سەلیمی خۆی باسی كردووە كە هاتۆتە پێنجوێن. ئێوە وەكو خانەوادەكەی دڵنیان كە هاتۆتە پێنجوێن؟ فەریدەی سەلیمی:بەڵێ بەڵێ ئەرەوەڵا دڵنیاین...لەوێوە تەحویلی ئێران دراوە.. بەڵێ دڵنیاین.. لە پێنجوێنەوە تەحویلی ئێرانیان دایەوە، لە وێشەوە (70) ماشێنی ئێران هاوردیانەوە. درەو: واتا لە بانە دەستگیریان كردووە..؟؟ فاتیمە سەلیمی: بەڵێ ئەوان تەحویلی سەر مەرزەكەیان كردووەو لە سەر مەرزەكە تەحویلی ئێران كریاوە.. درەو: چۆن هاتۆتە پێنجوێن و چۆنیش رادەستی ئێران كراوەتەوە؟ فەریدەی سەلیمی: بوم بەقوربانت، لە ئاوایی گەرمك بووەو دواتر بۆ پێنجوێن و سێ شەو لە پێنجوێن ماوەتەوە، وتویانە پێشمەرگەكان دێن بە دەممانەوە، كردویانەتە ماشێن و بردویانە بۆ ئاساییش، وتویانە یەك مانگ كرنتینەت دەكەین..نەیزانی كەڵەكی لێ دەكەن (فێڵی لێدەكەن) تەحویلی ئاساییشی دەكەن، ئاساییشیش تەحویلی (رادەستیكردووە)ئێرانی داوە، كوێر بم بۆ مامەی جوانم .. بۆ مامەی دوژمن بەزێنم .. درەو: ئێستا ئێوە دڵنیان لەوەی كە مستەفا سەلیمی هاتۆتە پێنجوێن و لەوێوە رادەستی ئێران كراوەتەوە؟؟ فەریدەی سەلیمی: بەڵێ ئەرێ وەڵا.. زۆر دڵنیاین ... زۆۆۆر زۆۆۆر كارێكی خراپیان كرد.. زۆر كارێكی خراپیان كرد، یەكێتی دەڵێت ئێوە ناو ئێمەتان خراوكردووە، ئێمە ناو كەس خراپ ناكەین، ئەوان نەهاتونەتە دەم مستەفا سەلیمیەوە. درەو: مستەفا سەلیمی خۆی باسی كردووە كە هاتۆتە پێنجوێن؟ فەریدەی سەلیمی: بەڵێ مامەم خۆی ئیعترافی كردووە(باسیكردووە) ، بەڵێ خۆی ئیعترافی كردووە كە چۆتە پێنجوێن، لەوێ تەحویل ئێران دریاوە، براوەتە ئاساییش و لەوێوە تەحویل مەرزەكە دراوەو زەنگیان داوە لە ئێرانەوە نیرۆ ( هێزی سەربازی )رۆیشتووە، 70 دانە نیرۆ و ماشین رۆیشتووە بە شوێنیا، مامەی من ئەوەندە ئازاو زرنگ بووە، چونكە مامەم هەموویان لێی دەترسان، سەرتاسەر ئێران لە مامەی من ئەترسیا، ئەرێ بە قوربانت بم، بەراستی زۆر كارێكی غەڵەتیان كردووە بەرامبەر بە مامەم. دەقی تۆمارە دەنگیەكەی فەریدەی سەلیمی:
.png)
.png)
.png)
.png)
