ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ  دەشت و دۆڵ و گرد و چیا بەپیتەكانی عەفرین، لە سوریا باشترین جۆری زەیتی زەیتون بەرهەمدەهێنن، و ئەوەش داهاتی 70%ی هاوڵاتیانی ئەو ناوچەیە كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی كوردن. بە گوێرەی چەند راپۆرتێكی نێودەوڵەتی، دارە زەیتونەكانی عەفرین كە ژمارەیان 18 ملیۆن دارە، بوونەتە سەرچاوەی داهات بۆ گروپە چەكدارەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا و توركیا لەدوای داگیركردنییەوە ساڵێك لەمەوبەر . توركیا 20ی كانونی دووەمی 2018  بە هاوكاری گروپە چەكدارەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا ئۆپەراسیۆنێكی سەربازی بەناوی " چەڵە زەیتون" بۆ داگیركردنی عەفرین دەستپێكرد و  جگە لە دانیشتوانەكەی، دارە زەیتونەكانی ناوچەكە بوونە گەورەترین قوربانی داگیركاری توركیا و گروپە چەكدارەكانی لە ناوچەكەدا.                                                           گروپە چەکدارەکانی سەربە تورکیا لە عەفرین چەكدارەكانی ئەو گروپانە بە زەبری هێز دەستیانگرت بەسەر بەشێكی زۆری بەرهەمی زەیتوندا و بە بازرگانەكانی توركیایان فرۆشتەوە و هێزەكانی توركیا و گروپە چەكدارەكانیش رێگەیان نەدا زەیتی زەیتونی ناوچەكە هەناردەی دەرەوە بكرێت و بەوەش نرخەكەی زۆر دابەزی و نرخی یەك دەبە " 16لیتر" زەیتی زەیتون گەیشتە 14 هەزار لیرەی سوری " نزیكەی 30 دۆلار" لە كاتێكدا نرخی ئەوە لەو ناوچانەی كە لەژێر كۆنترۆڵی حكومەتی سوریادایە دەگاتە دوو هێندە. " دزی" رۆژنامەی دەیلی تەلیگرافی بەریتانیی لەسەر زاری  بێرنادر هۆگڵ پەرلەمانتاری سویسراوە بڵاویكردەوە كە توركیا زەیتی زەیتونی عەفرینی دزیوە و لە بازاڕەكانی ئەوروپا وەك بەرهەمی توركیا فرۆشتویەتییەوە. بێرنادر هۆگڵ دەڵێت: " لە عەفرین لەژێر داگیركاری توركیادایە باخەكانی زەیتون وێراندەكرێت لەلایەن سوپای توركیا و میلیشیاكانییەوە و ئەو زەیتەشی كە دزیویانە بە ئیسپانیا فرۆشراوەو پرۆسەی فرۆشتن بەردەوامە". بە گوێرەی سایتی رۆژنامەی پاپلیكۆی ئیسپانیی لەسەر تۆڕی ئینتەرنێت، حكومەتی توكیا چەند كۆمپانیایەك بەكاردەهێنێت بۆ هەناردەكردنی ئەو زەیتەی كە لە جوتیارە كوردەكانی دەسەنن بۆ ئیسپانیا. چەند سەرچاوەیەكی ناوچەكە كە قسەیان بۆ سایتەكە كردووە دەڵێن: زەیتە تاڵانكراوەكە تێكەڵاوی زەیتی توركی دەكرێت و پاشان بەناوی وەهمییەوە هەناردەدەكرێت. سایتەكە بەهای ئەو زەیتەی لە عەفرین دەدزرێت بە نزیكەی 70 ملیۆن یۆرۆ خەمڵاندووە و چارەكی ئەو بڕە پارەیەش بۆ ئەو گروپە چەكدارانەیە كە لە عەفریندا جێگیركراون.                                                                      جوتیارێکی کورد لە عەفرین مانگی تشرینی دووەمی 2018 وەزیری كشتوكاڵی توركیا دانینا بە دەستگرتن بەسەر زەیتی زەیتونی توركیا و فرۆشتتنی و ئەو دانپێدانانەش وەڵامێك بوو بۆ تۆمەتباركردنی توركیا بۆ بەتاڵانبردنی زەیتی زەیتونی عەفرین لەلایەن هاوسەرۆكی پارتی دیموكراتی گەلان " هەدەپە" وە. وەزیری كشتوكاڵی توركیا لە دانیشتنێكی پەرلەماندا دەربارەی بودجەی 2019 وتی:" دەمانەوێت دەست بەسەر سەرچاوەكانی داهاتی عەفریندا بگرین بە جۆرێك لە جۆرەكان، بۆئەوەی ئەو سەرچاوانە نەكەونە دەست پارتی كرێكارانی كوردستان". فەهیم تاشتكینی رۆژنامەنوسیش لەسەر زاری پەرلەمانتارێكی پارتی گەلی كۆماری ئۆپۆزسیۆنەوە رایگەیاند كە 50 هەزار تۆن زەیتی زەیتونی عەفرین رەوانەی توركیا كراوە. هاوكات نورەدین ماچین، پەرلەمانتاری هەدەپە رایگەیاند" گروپە چەكدارەكان تەنها بە بردنی 50 هەزار تۆن زەیتی زەیتونی عەفرینەوە نەوەستاون، بەڵك كێڵگە و باخە زەیتونەكانیانیشان وێرانكردووە". چەلەنگ عومەر، پسپۆری بواری ئابوریی كە خەڵكی عەفرینە، رونیكردەوە ناوچەكە ئەمساڵ 270 هەزار تۆن زەیتونی بەرهەمهێناوە و ئەوەش 30%ی كۆی بەرهەمی سوریایە و بەهای ئەو بڕەش لە بەرهەمی زەیتون نزیكەی 150 ملیۆن دۆلارە و جوتیارەكان تەنها یەك لەسەر سێی ئەو بڕە پارەیەیان دەستكەوتووە. چەلەنگ عومەر ئاشكراشیكرد, ئەو بازرگانانەی زەیتی زەیتون لە جوتیارە كوردەكان دەكڕن لەژێر چاودێری ئەو گروپە چەكدارەكاندا كاردەكەن كە لە عەفرین جێگیركراون، و زەیتی زەیتون بە نیوەی ئەو نرخە دەكڕن كە لە ناوچەكانی دەرەوەی عەفرین دەفرۆشرێت و پاشان راستەوخۆ زەیتەكە رەوانەی توركیا دەكەن و بەشێك لەو زەیتە لە رێگەی دەروازە سنورییەكانی توركیاوە، دەبرێتە ئەو ناوچانەی تری سوریا كە لەژێر كۆنترۆڵی ئۆپۆزسیۆندان. پرۆسەی تاڵانكردنی زەیتی زەیتونی عەفرین  بۆ توركیا، نرخی ئەو بەرهەمەی لە بازاڕەكانی توركیا دابەزاندووە و رۆژنامەی " نۆرجاڵ بایساڵ"ی توركی رایگەیاند توشی شۆك بووە بە دابەزینی نرخی زەیتون لە شاری ئامەد و دوای پرسیاركردن لە یەكێك لە فرۆشیارەكان دەربارەی دابەزینی نرخی زەیتون لە 15 لیرەی توركییەوە بۆ 5 لیرە، فرۆشیارەكە رایگەیاندووە سەرچاوەی ئەو زەیتونە عەفرینە و لەوێ‌ بازرگانەكانی توركیا بە نرخی هەرزان بە دوكاندارەكانی دەفرۆشن.                                                          ئاوارەکانی عەفرین " تاڵانكردنێكی رێكخراو" ئەو ئیدارەیەی توركیا لە عەفرین و گوند و شارۆچكەكانی دەوروبەری دایناوە، رێژەی 10% بۆ 20%ی ئەو زەیتە لە جوتیارەكانی عەفرین وەردەگرن لەبەرامبەر ئەوەی رێگەیان پێداون بەرهەمی باخەكانیان كۆبكەنەوە، بەڵام گروپە چەكدارەكانی كە لە ناوچەكەدا بڵاوبونەتەوە بە خواست و ئارەزووی خۆیان چیان بوێت ئەوە دەسەپێنن و هەندێك كاتیش بە زەبری چەك بەرهەمی زەیتی زەیتون لە جوتیارەكان دەدزن، دوای وەرگرتنی ئەوەشی كە سەپاندویانە. مستەفا ئەبو شەمس لە راپۆرتێكیدا لە سایتی جمهوریەتی ئۆپۆزسیۆن كە كۆتایی ساڵی رابردوو بڵاویكردەوە دەربارەی وەرزی زەیتون لە عەفرین رایگەیاندووە" هەر گروپێك دەستی بەسەر ئەو ناوچەیەدا گرتووە كە لەژێر كۆنترۆڵیدایە و پاشان لە رێگەی نوسینگەی ئابوریی گروپەكان و موختاری گوندەكانەوە ئەو باخ و درەختانەیان سەرژمێركردووە كە خاوەنەكانیان سەر بە پارتی یەكێتی دیموكراتی " پەیەدە"ن و لەگەڵ پێگەیشتنی زەیتوندا  گروپە چەكدارەكان كرێكاریان بۆ كۆكردنەوەی بەرهەمی زەیتون بەكرێ گرتووە و پاشان زەیتیان لێ بەرهەمهێناوە و لە بازاڕدا بۆ خۆیانیان فرۆشتوە. ژمارەی ئەوانەی كە لەدوای داگیركردنی عەفرین لەلایەن توركیاوە ناوچەكەیان بەجێهێشتووە و ئاوارەبوون، كەمتر نیە لە نیوەی دانیشتوانی ناوچەكە و هەرچی هەیان بووە لەسەر هەموشیانەوە باخ و كێڵگەكانی زەیتون بوونەتە موڵكی گروپە چەكدارەكان. گروپە چەكدارەكان تەنها بەوەوە نەوەستاون كە بەرهەمی باخەكانیان لەگەڵ دانیشتوانی ناوچەكەدا دابەشكردووە، بەڵكو جوتیارەكانیشیان ناچاركردووە كە بەشە بەرهەمی خۆشیان لە زەیتی زەیتون پێ بفرۆشن بەو نرخەی كە چەكدارەكان سەپاندویانە.                                                                  کۆکردنەوەی بەر‌هەمی زەیتون لە عەفرین بۆ نمونە گروپی " جەیشولئیسلام" كە لە غۆتەی خۆرهەڵاتەوە هاتون، 100 هەزار دەبە زەیتی زەیتونی 16 لیتری " 1600 تۆن" یان لە شارۆچكەی مەعبەتلی لە عەفرین كڕیوە بە نیوەی ئەو نرخەی لە بازەڕادا هەیە، ئەوەش بە گوێرەی روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ. گروپە چەكدارەكان تەنها بەشێكی زۆری بەرهەمی زەیتونی ئەمساڵیان دەستبەسەردا نەگرتوون، بەڵكو بە گوێرەی چەند راپۆرتێكی نزیك لە چەند سەرچاوەیەكی ئۆپۆزسیۆن چەكدارەكان هەزاران درەختی زەیتونیان بڕیوە و بۆ بەدەستهێنانی بڕێك پارە دارەكانیان بە توركیا فرۆشتووە. سایتی " زمان الوصل" ی ئۆپۆزسیۆن دووی تشرینی دووەمی 2018 رایگەیاند ژمارەیەكی زۆر درەختی زەیتون لە عەفرین بڕدراونەتەوە و كراون بەداری وشك و لە ناو توركیا فرۆشراوە، ئەوەش تاوانێكە هاوشێوەی كوشتنی مرۆڤە، چونكە ئەو زەیتونە بۆ خۆراكی مرۆڤە و بڕینەوەی سەرچاوەی بژێوی خاوەنەكانی ناهێڵێت هەڕەشە لە ژیانیان دەكات. سەرچاوە: بی بی سی 

راپۆرت: نامیق رەسوڵ لە دوای سەردانە كتوپڕەكەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ عێراق، داواكاری چوونەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق بەرزبوەتەوە، ئێستا چەند هێزێكی سیاسی جموجوڵیان دەستپێكردووە بۆئەوەی لەڕێگەی پەرلەمانەوە ئەو هەنگاوە بنرێت‌و بە یاسا هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق بكرێنە دەرەوە. سەدرو مالیكی پشتیوانی دەكەن ئەندامێكی ئەنجومەنی نوێنەران ئاشكرایدەكات" پرۆژە یاسای دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق گەیشتوەتە قۆناغی كۆتایی". لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی "ئەلعەرەبی ئەلجەدید"ی قەتەری ئەو پەرلەمانتارە كە ناوی خۆی ئاشكرانەكردووە دەڵێت" زیاتر لە كوتلەیەك پشتیوانی لە پرۆژە یاساكە دەكەن، دیارترینیان كوتلەی بونیادنانە كە هاوپەیمانی دەوڵەتی یاساو گروپەكانی حەشدی شەعبی لەخۆدەگرێت، هەروەها هاوپەیمانی سائرون كە موقتەدا سەدر پاڵپشتی دەكات، پشتگیری لە پرۆژە یاساكە دەكات". بەپێی قسەی ئەو پەرلەمانتارە، هەماهەنگی لەنێوان لیژنەكانی پەرلەماندا هەیە لەپێناو سەرخستنی پرۆژەكە، بۆئەوەی رێگەی بۆ خۆشبكرێت لە پەرلەماندا دەنگی لەسەر بدرێت‌و پێشبینیشدەكات پرۆژەكە زۆرینەی پەرلەمان دەنگی بۆ بدات. چاوەڕوانی وەڵامی عەبدولمەهدی دەكرێت پێش پێشكەشكردنی پرۆژە یاساكە، هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا كە نوری مالیكی سەرۆكایەتی دەكات، هەوڵیدا عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران بهێنێتە ناو پرسەكەو چەند پرسیارێكی دەربارەی ژمارەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق و هۆكارەكانی مانەوەیانی ئاڕاستەكرد. محەمەد كەریم پەرلەمانتاری هاوپەیمانی بونیاتنان رایگەیاند، دەنگدان لەسەر پرۆژە یاسای دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق وەستاوەتەوە لەسەر وەڵامدانەوەی عەبدولمەهدی بۆ ئەو پرسیارانەی كە لەلایەن لیژنەی ئاسایش‌و بەرگری پەرلەمانەوە ئاراستەی كراون. ئەو پەرلەمانتارە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی: لیژنەكە پشتی بە چوارچێوە دەستوری‌و یاساییەكان بەستووە، پێش ئەوەی دەستبكرێت بە هەمواركردنەوەی رێككەوتنە ستراتیژی كە لەنێوان بەغدادو واشنتۆن ئیمزاكراوە، یان دەركردنی پرۆژە یاسایەكی نوێ بۆ كردنەدەرەوەی هێزە بیانییەكان، لە نێویاندا هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق. ئەو پەرلەمانتارە ئاماژی بەوەدا، لەماوەی دوای وەڵامدانەوەكانی عەبدولمەهدی، هەمواركردنەوەی رێككەوتنەكەی نێوان بەغدادو واشنتۆن یان پرۆژە یاسایەكی نوێ بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق ئەنجامدەدرێت، هەموو ئەمانە وەستاونەتەوە سەر جۆری وەڵامدانەوەی عەبدولمەهدی. یاساكە ئامادەكراوە ! بەپێی قسەی سەعران ئەعاجیبی، ئەندامی لیژنە ئاسایش‌و بەرگری پەرلەمانی عێراق، یاسای دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق گەیشتوەتە قۆناغی كۆتایی‌و لە چەند رۆژی داهاتوودا دەخرێتەڕوو. ئەعاجیبی كە پەرلەمانتاری هاوپەیمانی سائیرونە، پێشبینیدەكات بەمزوانە پرۆژە یاساكە بخرێتە دەنگدانەوە، لە كاتێكدا خواستێكی پەرلەمانیی هەیە بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، بە تایبەتی دوای جموجوڵەكانی ئەمدواییەی هێزەكانی ئەمریكا لە چەند ناوچەیەكی عێراق. رۆڵی ئێران لە یارییەكەدا هەوڵدان بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، بەزۆری ئەو لایانانەی لە پشتەوەن كە لە ئێرانەوە نزیكن. هۆشیار زێباری، ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و وەزیری پێشووتری دەرەوەی عێراق لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر رایگەیاند، لایەنە شیعەكان لەلایەن ئێرانەوە ئامۆژگاری كراون، لەڕێگەی پەرلەمانەوە فشاربكەن بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق. ئەم هەوڵەی كوتلەكانی پەرلەمانی عێراقی نزیك لە ئێران، لە كاتێكدایە بەگوێرەی قسەی چەند میدیایەكی ئیسرائیل‌و وڵاتانی كەنداو، ئەمریكا داوای لە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق كردووە "چەند گروپێكی هێزەكانی حەشدی شەعبی چەك بكات". میدیاكانی ئیسرائیل، لەسەر زاری سەرچاوەیەكی حكومەتی عێراقەوە بڵاویانكردەوە، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا مایك پۆمپیۆ، بە عادل عەبدولمەهدی راگەیاندووە" واشنتۆن رێگە لە ئیسرائیل ناگرێت، ئەگەر ئەو وڵاتە پێگەكانی حەشدی شەعبی لە عێراق بۆردومان بكات". سەرچاوەكە ئاشكراشیكردووە، عەبدولمەهدی لە ئەگەری هێرشكردنە سەر بنكەو بارەگاكانی حەشدی شەعبیی نیگەران بووەو هۆشداریی داوەتە پۆمپیۆ لەوەی ئەو هەنگاوە لێكەوتنەی مەترسیداری لە ناوچەكەدا دەبێت. چارەنوسی رێككەوتنی ستراتیژی عێراق‌و ئەمریكا لەسەردەمی كابینەی نوری مالیكیدا رێككەوتنی ستراتیژی سیاسی‌و سەربازییان ئیمزاكرد، بەڕای چاودێران عێراق دەبێت پابەندی ئەو رێككەوتنە بێت‌و ناتوانرێت بە یاسایەك ئەو رێككەوتنە هەڵبوەشنێرێتەوە. لەگەڵ دەستپێكردنی هەوڵەكان بۆ دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا، عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق هەوڵیدا خۆی لەو پرسە بەدووربگرێت، ئەمەش بە رەچاوكردنی ئەوەی، ئەو رێككەوتنە لەسەردەمی نوری مالیكیدا ئیمزاكراوەو حكومەتی حەیدەر عەبادیش دوای ئەو، پابەندبوونی خۆی پێوە راگەیاندووە.  

( درەو میدیا):     هیچ پەرلەمانتارێكی عێراق ئامادەنیە ببێتە ئەندامی لیژنەی ئەوقاف و كاروباری ئاینی و بەوهۆیەوە لیژنەكە هەڵدەوەشێنرێتەوە. عەلی بدیری، پەرلەمانتاری رەوتی حیكمە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی:" كوتلە گەورەكانی نێو پەرلەمان زۆرینەیان بیروبۆچونی ئیسلامییان هەیە ئەوە ئاشكرایە، بەڵام ئەوەی نامۆیە هیچ پەرلەمانتارێكی ئەو حزبە ئیسلامیانە ناخوازن ببنە ئەندامی لیژنەی ئەوقاف و كاروباری ئاینی". ئەو پەرلەمانتارە ئاشكراشكیكرد, بەهۆی ئەوەی هیچ پەرلەمانتارێك ئامادەنیە ببێتە ئەندامی لیژنەی ئەوقاف و كاروباری ئاینی رەنگە ئەو لیژنەیە هەڵبوەشێنرێتەوە و ئەوەش لە هیچ یەكێك لە خولەكانی پێشوودا رووی نەداوە و پێویست بوو حزبە ئیسلامییەكان شەڕیان لەسەر ئەو لیژنەیە بكردایە, بەڵام شەڕ لەسەر لیژنەكانی تر دەكەن كە دوورن لە رێبازی ئیسلامییەوە. پەرلەمانی عێراق زیاتر لە 20 لیژنەی هەمیشەیی هەیەو بەشێكی زۆری پەرلەمانتاران زیاتر خوازیارن ببنە ئەندامی لیژنەی دارایی و یاسایی و پەیوەندییەكانی دەرەوە و كەمتر هەوڵ بۆ ئەندامێتی لیژنەكانی تر دەدەن.

 ( درەو میدیا): پارتی و یەكێتی لەسەر پرسی پارێزگای كەركوك، لەسەر سێ‌ خاڵ رێككەوتوون و بۆ تاوتوێكردنی دۆخی پارێزگاكە و چارەسەركردنی كێشەكانی بە وەفدێكی هاوبەش سەردانی بەغدا دەكەن و لەگەڵ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆدەبنەوە. بە گوێرەی چەند زانیارییەك، ئەمڕۆ شەممە لیژنەی پارتی و یەكێتی تایبەت بە كەركوك یەكەمین كۆبوونەوەی خۆی ئەنجامداوە و دەربارەی ئاساییكردنەوەی كەركوك گەیشتونەتە لێتێگەیشتن و لەسەر سێ‌ خاڵ رێككەوتون. بە گوێرەی ئەو زانیارییانەی چەند میدیایەكی عێراقی بڵاویانكردوەتەوە، لیژنەكەی پارتی و یەكێتی تایبەت بە كەركوك بە سەرۆكایەتی فاڵ میرانی سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی و ئەندامێتی ئەرسەلان بایز، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی ئەمڕۆ شەممە لە هەولێر كۆبوەتەوەو لیژنەكە بڕیاریداوە بە رەوانەكردنی وەفدێك بۆ بەغدای پایتەخت بۆ كۆبوونەوە لەگەاَ عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران و لایەنە پەیوەندیدارەكانی تر بۆ ئاساییكردنەوەی دۆخی كەركوك و كاراكردنەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك و ئەنجامدانی دانوستان لەگەڵ لایەنە عەرەبی و توركمانەكان بۆ هەڵبژاردنی پارێزگارێكی نوێ بۆ كەركوك. هەروەها وەفدەكە لە بەغدا داواشدەكات هەموو هێزە سەربازییەكان لە كەركوك بكرێنە دەرەوەو تەنها هێزە خۆجێیەكان بمێننەوە و لیژنەیەكی ئەمنیی لە حكومەتی ناوەند و هەرێم بۆ چاودێریكردنی دۆسیەی ئەمنیی كەركوك پێكبهێنرێت و پێشمەرگ و ئاسایش بەشداری بەڕێوەبردنی دۆسیەی ئەمنی كەركوك بكەن.

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ  نانسی پیلۆسی سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریكا كە سەربە دیموكراتەكانە، دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكای بەوە تۆمەتباركرد، هێزەكانی ئەمریكاو ئەو هاوڵاتییە مەدەنییانەی لە ئەفغاستانن خستوەتە مەترسییەوە، لە رێگەی ئاشكراكردنی سەردانی وەفدێكی كۆنگرێس بۆ ئەو وڵاتە و كۆشکی سپیش ئەو تۆمەتانە رەتدەكاتەوە. سەرەتا كێشەی ترەمپ و پیلۆسی سەرەتای ئەم مانگەو دوای بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی نیوەی كۆنگرێسی ئەمریكا، دیموكراتەكان زۆرینەی ئەنجومەنی نوێنەرانیان بەدەستهێنایەوە و نانسی پیلۆسی بە سەرۆكی ئەنجومەنەكە هەڵبژێدرایەوە. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا بۆ دابینكردنی بودجەی دیواری نێوان ئەمریكا و مەكسیك كە یەكێكە لە بەڵێنەكانی كاتی هەڵبژاردنی، لەگەڵ نانسی پیلۆسی و سەركردەی دیموكراتەكان كۆبوەوە. لە دەستپێكی كۆبوونەوەكەدا ترەمپ داوای لە پیلۆسی كرد بودجەی دیوارەكە دابینبكەن، بەڵام پیلۆسی رەتیكردەوە و ترەمپیش بە توڕەییەوە كۆبوونەوەكەی بەجێهێشت و لەوكاتەوە داخستنی كاتی حكومەت دەستیپێكردووە و فەرمانبەرانی فەرمانگە فیدراڵییەكان موچەكانیان دواكەوتووە. رێگەگرتن لە گەشتی پیلۆسی بڕیاربوو وەفدێكی كۆنگرێسی ئەمریكا بەسەرۆكایەتی نانسی پیلۆسی سەردانی ئەفغانستان بكات، بەڵام ترەمپ  رێگەی لە سەردانەكە گرت و رێگەی نەدا لەماوەی داخستنی حكومەتدا ئەو وەفدە بە فڕۆكەی كۆنگرێس یان حكومەت یان فڕۆكەی سەربازی گەشتەكەیان بكەن. سارە ساندەرز، وتەبێژی كۆشكی سپی رایگەیاند ئیدارەی ترەمپ هەوڵدەدات پیلۆسی لە ئەمریكا بمێنێتەوە، بە ئامانجی كۆتاییهێنان بە پرسی داخستنی حكومەت دانوستان و گفتوگۆ بكرێت. ساندەرز لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنوسان وتی:" ئەگەر پیلۆسی وڵات بەجێبهێڵێت، ئەوا سەرەتای ئەم هەفتەیە دانوستان بەڕێوەناچێت و ئەوە بەواتای ئەوە دێت كە 800 هەزار فەرمانبەری فیدراڵی موچەكانیان بەدەستانهێنن، چونكە ئەو لێرە نابێت بۆئەوەی بەشداریبكات لە گەیشتن بە رێككەوتنێك". ساندەرز راشیگەیاند مایەی شەرمەزارییە كە پیلۆسی، ترەمپی تۆمەتباركردووە بەوەی كە ژیانی خستوەتە مەترسییەوە. بە پێچەوانەی وتەبێژەكەی كۆشكی سپییەوەن درو هامیل، وتەبێژی سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران رایگەیاند " هیچ داواكارییەكیان لە كۆشكی سپییەوە بۆ كۆبوونەوە پێ‌ نەگەیشتووە". " ترەمپ لە پرۆتۆكۆڵ تێنگەیشتووە" نوسینگەی پیلۆسی لە ئامادەكاریدا بوو كە بە فڕۆكەیەكی بازرگانی سەردانی ئەفغانستان بكات، ئەو بیرۆكەیەش لەلایەن خودی ترەمپەوە خرابووەڕوو، بەڵام بەیانی رۆژی هەینی سەردانەكە دواخرا، چونكە ئیدارەی ئەمریكا وردەكاری سەردانەكەی ئاشكراكرد و بەوەش وەفدەكە و ئەو هێزانەشی كە سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران بەنیاز بوو سەردانیان بكات دەخستە بەردەم مەترسییەوە، بەڵام بەرپرسێكی كۆشكی سپی ئەوەی رەتكردەوە. پیلۆسی لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنوسان لە بارەگای كۆنگرێس وتی:" لە ئەفغانستانەوە راپۆرتێكمان پێگەیشت.. كە سەرۆك بە ئاشكراكردنی سەردانەكەمان دۆخی ئەفغانستانی زۆر مەترسیدار كردووە و چونكە ئەوە ئاماژەیەكە بۆ هەموو لایەنە خراپەكان كە ئێمە بەڕێوەین". پیلۆسی وتیشی:" ئێمە پێشوەخت رایناگەیەنین كە دەچین بۆ ناوچەكانی شەڕ، هەرگیز ئەوە ناكەین، رەنگە كەم شارەزایی سەرۆك لەپشتی تێنەگەیشتن لەو پرۆتۆكۆڵەوە بێت، پێویست بوو ئەوانەی لە چواردەورین بزانن كە ئەوە زۆر مەترسیدارە". كۆشكی سپی رەتیدەكاتەوە بەرپرسێكی كۆشكی سپی كە قسەی بۆ ئاژانسی رۆیتەرز كردووە، رەتیكردەوە كە ئیدارەی ئەمریكا پلانی سەردانەكەی پیلۆسی ئاشكراكردبێت و وتی" كاتێك سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و 20 كەسی تر لە كۆنگرێس بڕیاریاندا بە گەشتێكی فڕۆكەی بازرگانی بچنە ئەفغانستان، ئەوا هەموو جیهان دەزانێت". مشتومڕی كۆشكی سپی و ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران، رۆژی هەینی گەیشتە لوتكە، كاتێك نوسینگەی كارگێڕی و بودجە رایگەیاند گەشتی ئەندامانی كۆنگرێس قەدەغەیە ئەگەر رەزامەندی كۆشكی سپی وەرنەگرن یان خۆیان خەرجییەكەی دابین نەكەن".  

درەو میدیا: ماوەی چەند رۆژێكە نرخی غاز لە شاری هەولێر بەرزبوتەوە، بەجۆرێك نرخی یەك بتڵی غاز گەیشتوەتە( 15 بۆ 16) هەزار دینار، هەر وەها لە شاری سلێمانیش گران بووە بە ئاسانی دەست ناكەوێت. غالب محەمەد عەلی ئەندامی لیژنەی نەوتی غازی پەرلەمانی عێراق لە نوسینێكدا هۆكارەكانی  گرانبوونی بتڵی غاز روون دەكاتەوەو ئاماژە بەوە دەكات كە " بەشێكی زۆر ئەو غازەی كە دابین كراوە بۆ كارگە وشتی تر بەكار دێت نەك بۆ ماڵان ، لەگەڵ ڕێگری كردن لە چەند كارگەیەك كە دەیانەویت نرخی بتڵی غاز بۆ( 6.500) هەزار كەمبكەنەوە لە بری ئەوەی زیاتر خزمەت بكرین بڵكو ڕێگریان لێدەكرێت و رێژەی كەمتر غازیان پێدەدەن ئەمەش وای كردوە بە هیچ شێوەیەك كێبركێ دروست نا بێت لە نێوانی كارگەكان. غالب محەمەد ئەوەش رون دەكاتەوە " سەرچاوەی غازی شلی ماڵان لە هەرێمی كوردستان بلوكی كۆرمۆر كە رۆژانە (١٠٠٠) تەن بەرهەم دەهێنێت و رێژەیەكی كەم لە پاڵاوگەی بازیان و كەڵەك، ساڵانە گواستنەوەكەی دە دەرێت بە كۆمپانیا بۆ گواستنەوەی و دابەش كردنی، ئەم ساڵ دراوە بە كۆمپانیای ( گۆڵدینگ جاگوار) دوای ئەوە رێژەی پارێزگاكان دیاری دەكرێت بۆ نمونە پارێزگای سلێمانی رۆژانە (١٣) تەنكەر لە كۆرمۆر و دوو تەنكەریش لە پاڵاوگەی بازیان كە هەر تەنكەرێك (٢٠)تەن دەكات وە هەر تەنێك بە (٤٣٠) هەزار دینار دەدرێت بە خاون كارگەكان و هەر تەنێك( ٨٦ ) بتڵە، رۆژانە زیاتر لە (٢٦) هەزار بتڵ دابین دەكرێت بۆ پارێزگای سلێمانی كە ئەم رێژەیشە بەشی شاری سلێمانی دەكات و زیاتریشە بەڵام لە بەر ئەوەی كۆمپانیاكە بە شێوەیەكی دادپەروەرانە دابەشی ناكات و بەشێكی زۆریشی بە بازرگانی دەفرۆشرێت كە تەنی زیاترە لە (٥٥٠) هەزارە بۆتەهۆكاری كەم بونەوەی غاز لە بازار " دەقی نوسینەكەی غالب محەمەد لەنەبونی نەوت و گرانی بەنزینە وە بۆ گرانبون دەستنەكەوتنی غازی ماڵان. ماوەی چەند رۆژێكە نرخی غاز لە شاری هەولێر بەرزبوتەوە، بەجۆرێك نرخی یەك بتڵی غاز گەیشتوەتە( 15 بۆ 16) هەزار دینار، هەر وەها لە شاری سلێمانیش گران بووە بە ئاسانی دەست ناكەوێت. هۆكاری گرانبوونی غازی ماڵان بۆ ئەم هۆكارانەی خوارەوە دەگەرێتەوە: ١.سەرچاوەی غازی شلی ماڵان لە هەرێمی كوردستان بلوكی كۆرمۆر كە رۆژانە (١٠٠٠) تەن بەرهەم دەهێنێت و رێژەیەكی كەم لە پاڵاوگەی بازیان و كەڵەك، ساڵانە گواستنەوەكەی دە دەرێت بە كۆمپانیا بۆ گواستنەوەی و دابەش كردنی، ئەم ساڵ دراوە بە كۆمپانیای ( گۆڵدینگ جاگوار) دوای ئەوە رێژەی پارێزگاكان دیاری دەكرێت بۆ نمونە پارێزگای سلێمانی رۆژانە (١٣) تەنكەر لە كۆرمۆر و دوو تەنكەریش لە پاڵاوگەی بازیان كە هەر تەنكەرێك (٢٠)تەن دەكات وە هەر تەنێك بە (٤٣٠) هەزار دینار دەدرێت بە خاون كارگەكان و هەر تەنێك( ٨٦ ) بتڵە، رۆژانە زیاتر لە (٢٦) هەزار بتڵ دابین دەكرێت بۆ پارێزگای سلێمانی كە ئەم رێژەیشە بەشی شاری سلێمانی دەكات و زیاتریشە بەڵام لە بەر ئەوەی كۆمپانیاكە بە شێوەیەكی دادپەروەرانە دابەشی ناكات و بەشێكی زۆریشی بە بازرگانی دەفرۆشرێت كە تەنی زیاترە لە (٥٥٠) هەزارە بۆتەهۆكاری كەم بونەوەی غاز لە بازار . ٢.بەشێكی زۆر ئەو غازەی كە دابین كراوە بۆ كارگە وشتی تر بەكار دێت نەك بۆ ماڵان . ٣.ڕێگری كردن لە چەند كارگەیەك كە دەیانەویت نرخی بتڵی غاز بۆ(٦،٥٠٠) هەزار كەمبكەنەوە لە بری ئەوەی زیاتر خزمەت بكرین بڵكو ڕێگریان لێدەكرێت و رێژەی كەمتر غازیان پێدەدەن ئەمەش وای كردوە بە هیچ شێوەیەك كێبركێ دروست نا بێت لە نێوانی كارگەكان. بەرزبونەوەی نرخی غاز لە پارێزگاكانی هەرێم لە كاتێكدایە شەپۆلێكی بەفر و باران و نزم بونەوەی پلەكانی گەرمی روی لە هەرێمی كوردستان كردوە و پێویستی هاوڵاتیان بۆ بەكارهێنانی غاز بۆ گەرم كردنەوەی ماڵەكانیان لە زیادبوندایە. بۆیە داواكارم لە لایەنی پیوەندیدار بە تایبەتی پارێزگارەكان و پەرلەمانی كوردستان كە رێگری بكەن لەم كۆمپانیانەی كە گواستنەوەی غازیان بۆدەر دەچێت رێژەی تەواو بدەن بە پارێزگاكان بۆ ئەوەی نرخی بوتڵی غاز گۆڕانكاری بە سەر نەیەت بە تایبەتی لە كاتی زستان . غالب محمد عەلی  

( درەو میدیا): رۆژی سێشەممەی داهاتوو، كریستیانۆ رۆناڵدۆ یاریزانی یانەی یۆڤانتۆس، لەگەڵ چابی ئەلۆنسۆی هاوڕێی لە ریاڵ مەدرید، لەبەردەم دادگایەكی ئیسپانیی ئامادەدەبن بەهۆی ئەوەی تۆمەتی خۆدزینەوە لە باجدانیان ئاراستەكراوە. پێشبیندەكرێت  رۆناڵدۆ دانبنێت بە پێشێلكردنی یاسادا و بە گوێرەی چەند راپۆرتێك رازی بووە بۆ چارەسەركردنی دۆسیەكەی 16.4 ملیۆن دۆلار وەك غەرامەبدات، لەگەڵ سزای زیندانیكردن بەبێ‌ جێبەجێكردنی. ئەلۆنسۆش بۆیەكەمجار لە دادگا ئامادەدەبێت بە تۆمەتی خۆدزینەوە لە باجدان كە بڕەكەی 2 ملیۆن یۆرۆیە، بەڵام ئەو تۆمەتە رەتدەكاتەوە. دادگای ئیسپانی لەسەر خۆدزینەوە لە باجدان، دۆسیەی لەسەر چەندین یاریزانی بەناوبانگی تۆپی پێ كردووە، لەوانە ئەستێرەی یانەی بەرشەلۆنە لیۆنێل میسی و بەرگریكاری یانەی ریاڵ مەدرید مارسێلۆ. رۆناڵدۆ كە وەرزی ئەمساڵ چووە ریزی یانەی یۆڤانتۆس و ریاڵ مەدریدی بەجێهێشتن تۆمەتباركراوە بە هەوڵدان بۆ خۆدزینەوە لە باجی تایەت بە مافی وێنە لە نێوان 2011 بۆ 2014 و بەهاكەی 13 ملیۆن یۆرۆیە. بە گوێرەی راپۆرتێكی رۆژنامەی " ئەلمۆندۆ"، مانگی حوەزیران رۆناڵدۆ پێشنیازی كردوو بڕی 12 ملیۆن یۆرۆ بدات، بەڵام حكومەت ئەو پێشنیازەی رەتكردوەتەوە. ئەلۆنسۆش كە دوای بەسەربردنی چەند وەرزێك لە یانەكانی لیڤەرپوڵ و بایرن میونشن و بردنەوەی جامی جیهانی 2010 لەگەڵ هەڵبژاردەی ئیسپانیا، ساڵی 2017 وازی لە یاریكردن هێنا و داواكاری گشتی ئیسپانیا داوادەكات سزای 5 ساڵ زیندانیكردنی بەسەردا بسەپێندرێت.  

 درەو میدیا:   برێت مەكگۆرك، نێردەی تایبەتی پێشوی سەرۆكی ئەمەریكا بۆ شەڕی دژی داعش بڕیاری كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە سوریا بە " هەڵەیەكی كوشندە" لەقەڵەم دەدات و دەڵێت: "ترەمپ ئەو پێشنیازەی ئەردۆغانی وەرگرت كە توركیا شەڕی دژی دەوڵەتی داعش لەناو سوریادا دەكات"   برێت مەكگۆرك لەمیانی وتارێكدا رۆژنامەی واشنتن پۆستی ئەمریكی دەنوسێت" رۆژی 17ی  مانگی رابردو مایك پۆمپیۆ، وەزیری دەرەوە داوای پەیوەندییەكی تەلەفۆنیی گرنگی لەگەڵ من و ژمارەیەكی دیكە لە بەرپرسانی باڵای وەزارەتی دەرەوە كرد،لە كاتی پەیوەندییە تەلەفۆنییەكەدا، پۆمپیۆ پێی راگەیاندین كە گۆڕانكارییەكی كتوپڕ لە پلانەكاندا كراوە، سەرۆك ترەمپ، دوای پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ هاوتا توركییەكەی، پلانی دانا بۆ ئەوەی سەركەوتن بەسەر داعشدا رابگەیەنیێت و هێزەكانمان راسپێرێت بۆ ئەوەی لە سوریا بكشێنەوە".  مەكگۆرك ئەوەشی خستۆتە روو" دوای بڕیارەكە راستەوخۆ گەڕامەوە بۆ واشنتن بۆ ئەوەی یارمەتیدەربم لە كەمكردنەوەی كاریگەرییەكانی ئەم بڕیارە، بەتایبەتی لای هاوبەشە هاوپەیمانەكانمان، كە پێشتر لە سەر بنچینەی رێنمایی كۆشكی سپی دڵنیامان كردبوونەوە كە ویستی ئەوەمان نیە بەم زووانە لە سوریا بكشێینەوە".  هەروەها دەڵێت، "دوای بڕیارەكە هاوبەشەكانمان لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی شێوان، هاوبەشە شەڕكەرەكانمان لە هەسەدە كە زۆرجار سەردانم دەكردن، توشی شۆك بوون و ئومێدەواربون كە ترەمپ بیرۆكەی خۆی بگۆڕێت، هەرچەندە ئەوان سوربونی خۆیان لە سەر شەڕی دژی داعشیش دوپاتكردەوە و لە كاتی ئەو بڕیارەشدا لە رۆژهەڵاتی سوریا لە پێشڕەویدا بوون".  برێت مەكگۆرك رونیشیكردەوە، زوو گەیشتوەتە ئەو بڕوایەی كە ناتوانێت بەشێوەیەكی كاریگەر ئەم رێنماییە نوێیانە جێبەجێبكات و لە رۆژی 22ی كانونی یەكەمدا دەستلەكاركێشانەوەی خۆم پێشكەشكردوە. مەكگۆرك نایشارێتەوە "سەرۆك ترەمپ بڕیارەكەی بەبێ راوێژكردن لەگەڵ هاوپەیمانەكان یان كۆنگرێس و هەڵسەنگاندنی مەترسییەكان داوە". "دوو رۆژ دوای تەلەفۆنەكەی پۆمپیۆ، ترەمپ لە تویتەر نوسی، "ئێمە لە سووریا داعشمان تێكشكاندووە، بەڵام ئەو قسەیە راست نەبوو و ئێمە ئەو كاتەش لە سەر بۆردومانكردنی داعش بەردەوام بووین، سەرۆك ترەمپ هەروەها پێشنیازی كرد كە دەكرێت هێزە سەربازییەكانی ئەمریكا لە ماوەی 30 رۆژدا سوریا بەجێبهێڵن، كە ئەوەش لەگەڵ لۆژیك یەكناگرێتەوە".  هۆكاری بڕیارەكەی ترەمپی گەڕاندەوە بۆ  "ترەمپ ئەو پێشنیازەی ئەردۆغانی وەرگرت كە توركیا شەڕی دژی دەوڵەتی داعش لەناو سوریادا دەكات، لە راستیدا بەبێ پاڵپشتی سەربازیی ئەمریكا، توركیا ناتوانێت بەدوری سەدان میل لە سنورەكەی لە ناوچەیەكی دژواردا ئۆپەراسیۆن ئەنجامبدات". لەبارەی گروپەكانی نزیك لە توركیا كە لە سوریادان مەكگۆرك نوسیویەتی، "بەشی زۆری ئەو گروپە ئۆپۆزسیۆنە سورییانەی كە لە لایەن توركیاوە پاڵپشتیان دەكرێت تووندڕەون و بەئاشكرا ویستی خۆیان بۆ شەڕكردن دژی كورد، نەوەك داعش دەربڕیوە".  مەكگۆرك هەروەها هۆشداری دەداتە بەرپرسانی كۆشكی سپی و دەڵێت، "ئامانجە ستراتیژییەكانی ئەمریكا لە سوریا نەیانەدی تا رێگە لە گەڕانەوەی داعش نەگیرێت، ئەویش لە رێگای دەستەبەركردنی مانەوەی هێزەكانی سوریای دیموكراتی بە تەندروستی و دەستەبەركردنی گەیشتنی بەردەوامی فڕۆكەكانی ئەمەریكا بۆ ئاسمانی سوریا بێ ئەوەی بەر روسەكان بكەوێت، دەكرێت ئەو ئامانجانەش لە رێگای پاڵپشتیی ئیسرائیلەوە بێنە دی".  

درەو میدیا:   سەنتەری میترۆ لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەنووسیدا لە شاری هەولێر ئاماری پێشێلكاریەكانی ساڵی 2018ی بەرامبەر بەر رۆژنامەنوسان راگەیاند:    -     ٢٦٤ رۆژنامەنووس و دامەزراوەی میدیایی لە سەنتەری میترۆ سكاڵایان تۆماركردووە  -     ٣٤٩ پێشێلكارییان بەرامبەر ئەنجامدراوە    پێشێلكارییەكان بەم جۆرەبوون: -    رێگریی و جیاكاریی ١٨٨ -    دەستبەسەركردن بەبێ بڕیاری دادگا ٢٤ -    فەرمانی دەستگیركردن بە بڕیاری داگا و لە دەرەوەی یاسای كاری رۆژنامەنووسی ١٧ -    لێدان ١٣ -    برینداربوون ١٢ -    شكاندنی كەلوپەلی رۆژنامەنووسی ٣ -    زەوتكردنی كەلوپەلی رۆژنامەنووسی ٢٦ -    هێرش، هەڕەشە و سوكایەتی ٥٧ -    تەقەكردن و هێرش بۆ سەر ماڵی رۆژنامەنووس ٣ -    سوتاندنی كەناڵ ١ -    راگرتنی پەخش ٥  

 (درەو میدیا): سەعید كاكەیی ئەندامی ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان لە هەموو قسەكانی پاشگەز بووەوە سەبارەت بە تێوەگلانی بەرپرسانی كۆمسیۆن لە پرۆسەی ساختەكاریدا لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی 12ی ئایاری رابردوو. سەعید كاكەیی كە لەسەر پشكی بزوتنەوەی گۆڕان لەو پۆستەدایە، لەدوای هەڵبژاردنی 12ی ئایار، لە میدیاكانەوە قسەی لەبارەی رودانی ساختەكاری گەورە لە پرۆسەی هەڵبژاردن كرد، قسەكانی دەنگدانەوەی گەورەی لێكەوتەوە، بەجۆرێك لەبەر رۆشنایی قسەكانی ئەودا پەرلەمانی عێراق ئەنجومەنی كۆمسیارانی لەكارخست‌و لە شوێنی ئەوان ژمارەیەك دادوەری دانا. ڤیدیۆیەكی نوێی سەعید كاكەیی بڵاوبوەتەوە كە لەبەردەم ئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردندا داوای لێبوردن دەكات‌و دەڵێ" هیچ بەڵگەیەكم نییە كە بیسەلمێنێت ئێوە لە ساختەكاری تێوەگلاون". دەقی قسەكانی سەعید كاكەیی بە ڤیدیۆی ژێرنوسی كوردییەوە:      

( درەو میدیا): لە تەقینەوەكەی ئەمڕۆی شاری مەنبەجی باكوری سوریادا، سێ‌ سەربازی ئەمریكی و دوو شەڕڤان و 13 هاوڵاتی مەدەنی كوژران. میدیاكانی رۆژئاوای كوردستان رایانگەیاند تەقینەوەكە كاتژمێر 12 و 38 خولەك روویداوە  لە بەردەم خواردنگەیەك بەناوی " قصر اڵامرا‌و" لە شەقامی سندس روویداوە و بە گوێرەی دوائاماری لیژنە تەندروستی مەنبەج" سێ‌ سەربازەی ئەمریكی و دوو شەڕڤانی ئەنجومەنی سەربازی مەنبەج و 13 هاوڵاتی شەهیدبوون و 18 سەربازی ئەمریكی و هاوڵاتی مەدەنی برینداربوون و برینی 5 یان زۆر سەختە". بەڵام بەرپرسێكی ئەمریكی كە قسەی بۆ ئاژانسی "رۆیتەرز" كردووە , ئاشكرایكردووە كە لە تەقینەوەكەدا 4 سەربازی ئەمریكی كوژراون و سێ‌ سەربازی تر برینداربوون. سارە ساندەرز وتەبێژی كۆشكی سپیش لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند دۆناڵد ترەمپ لە دۆخی ئێستای سوریاو تەقینەوەكەی مەنبەج ئاگاداركراوەتەوە و بەردەوام چاودێری رەوشی ناوچەكە دەكەن.  

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ هەڕەشەكەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە توركیا بۆ سەپاندنی " ناوچەی ئارام" لە سوریا، ئەگەر ئەنكەرە هێرشبكاتە سەر كوردەكان لە رۆژئاوای كوردستان، جارێكی تر دامەزراندنی "ناوچەی ئارام" ی لە رۆژئاوای كوردستان و باكوری سوریا هێنایەوە بەرباس. تائێستا نازانرێت ئەمریكا و توركیا لە دامەزراندنی ناوچەی ئارام هاوڕان یاخود نا؟، چونكە ترەمپ بە مەبەستی پاراستنی كورد ئەو پرسەی هێنایە گۆڕێ‌ و ئەنكەرەش روونە مەبەستی شكستپێهێنانی حكومی خۆبەڕێوەبەری كوردە لەو پارچەیەی كوردستان. توركیا دەیەوێت چی بكات؟ توركیا زۆر بە گەرمی لەسەر دامەزراندنی ناوچەی ئارام لە سوریا هاتوەتە سەرخەت و بە گوێرەی روپێوییەكی ئاژانسی ئەنادۆڵ، ئەو ناوچەیەی توركیا دەیەوێت بیكاتە ناوچەی ئارام بە شێوەیەیە: * ناوچەی ئارام بە قوڵایی 20 میل و درێژایی 460 كیلۆمەتر لەسەر سنوری توركیا- سوریا دادەمەزرێنرێت. *  ناوچەی ئارام لە رووباری ساجور لە خۆرئاوای سوریاوە درێژدەبێتەوە بۆ شاری مالیكە لە خۆرهەڵاتی سوریا. * ناوچەی ئارام شاری كۆبانێ‌، گرێ‌ سپی و هەشت قەزای هەردوو پارێزگای حەسەكە و رەققە دەگرێتەوە. * مەنبەج دەكەوێتە دەرەوەی ناوچەی ئارامەوە و توركیا دەیەوێتی نەخشەرێگەی تایبەت بەو شارۆچكەیە جێبەجێ بكات كە لەگەڵ ئەمریكا لەسەری رێككەوتون. ناوچەی ئارام لە ژێر كۆنترۆڵی توركیادا قبوڵ ناكەین ئاڵدار خەلیل بەرپرسی كۆمیتەی دیپلۆماسیی بزوتنەوەی كۆمەڵگەی دیموكراتیك (تەڤدەم) لەبارەی بابەتەكانی پەیوەندیدار بە 'ناوچەی ئارام' لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ ئاژانسی فورات نیوز وتی:" ئێمەش پرسیارەكەمان ئەوەیە كێ دەپارێزن؟ یەپەگە و یەپەژە یان داعش؟ ئەگەر ئەوە نزیكایەتیی ئەوان بێت لە دژی داعش خۆی لە خۆیدا داعش نەماوە. لە دژی رژێم بێت، خۆی لە خۆیدا رژێم لەم ناوچەیەدا كاریگەریی نییە، بەڵام ئەگەر لە دژی یەپەگە و یەپەژەیە، ئەوا دەبێت بابەتەكە روون بكرێتەوە. ناتوانن بڵێن 'ئێمە ئەم ناوچەیە لە توركیا دەپارێزین' چونكە توركیا گروپێكی چەكداری ئاسایی نییە. دەكرێت لە دژی گروپە چەكدارەكان رێوشوێنی كردەیی بگیرێنە بەر، بەڵام ئەگەر دەیانەوێت باكوری سوریا لە هێرشەكانی دەوڵەتی توركیا بپارێزرێت، ئەوە دەتوانن ئەوە بە بڕیاری ئەنجومەنی گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان، یان بە بڕیاری ناتۆ ئەنجامی بدەن. ئاڵدار خەلیل راشیگەیاند "ئەگەر بیانوتایە 'ئێمە ناوچەی دژە فڕین دروست دەكەین' ئێمە لێی  تێدەگەیشتین، چونكە یەپەگە و یەپەژە فڕۆكەیان نییە. لەو كاتەدا دەیتوانی بڵێت، كە لە دژی هێرشی ئاسمانیی دەوڵەتەكان رێوشوێنی پێویست بگیریتە بەر. بەڵام شێوەی لێكدانەوەی بابەتەكە گومانی دروستكردووە و ترامپ و ئەردۆغان لەسەر رۆژئاوا، باكووری سوریا و رۆژهەڵاتی فورات رێككەوتون و دەیانەوێت پلانەكەی خۆیان لەلایەن توركیاوە جێبەجێ بكەن و توركیا لە هەرێمەكەدا بكەنە باڵادەست. بە هیچ شێوەیەك نابێت و ئەستەمە ئێمە لە باكوور و رۆژهەڵاتی سوریا 'ناوچەی ئارام'، یان 'پشتوێنەی ئەمنی' لە ژێر كۆنترۆڵی توركیادا قبوڵ بكەین". روسیا: پێشوازی لە دانوستانی کورد و دیمەشق دەکەین سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی روسیا رایگەیاند بە بۆچوونی مۆسكۆ باشترین چارەسەر بۆ دۆخی خۆرهەڵاتی فورات " رۆژئاوای كوردستان" ئەوەیە بخرێتەوە ژێر دەسەڵاتی حكومەتی دیمەشق. لاڤرۆڤ لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" ئەمریكا 20 بنكەی سەربازی لە خۆرهەڵاتی فورات دامەزراندووە و  و ئەوەش بە سروشتی حاڵ مایەی نیگەرانی توركیایە". لاڤرۆڤ راشیگەیاتد پێشوازی لە پەیوەندییەكانی نێوان نوێنەرانی كورد و دەسەڵاتدارانی سوریا دەكەن بە ئامانجی رێككەوتن لەسەر چۆنیەتی ژیان لەناو یەك دەوڵەتدا بەبێ‌ دەستێوەردانی دەرەكی". هەسەدە مەرجی هەیە هێزەكانی سوریای دیموكراتیش لە بەیاننامەیەكدا هەڵوێستی خۆی دەربارەی " ناوچەی ئارام" ئاشكراكرد و رایگەیاند لە دامەزراندنی ئەو ناوچەیەدا كە سەرۆكی ئەمریكا باسی لێوەكرد هاوكاری دەكەن، بەڵام بەو مەرجەی گرەنتی نێودەوڵەتی هەبێت و بەبێ‌ دەستوەردانی دەرەكی بێت.  

(درەو میدیا): داوای گەڕانەوەی مەلا بەختیار دەكرێت بۆ ناو كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی، هەفتەی داهاتوو مەلا بەختیار یاداشتێك بە مەكتەبی سیاسی دەدات. ئەمڕۆ چوار كەس لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان سەردانی مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێڕیی مەكتەبی سیاسی حزبەكەیان كرد لە گردی عەلی ناجیی شاری سلێمانی.  بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئەو چوار كەسە كە پێكهاتوون لە هەریەكە لە (جەعفەر شێخ مستەفا، ئەرسەلان بایز، حاكم قادر‌و عیماد ئەحمەد) بە فەرمی‌و بەناوی مەكتەبی سیاسی یەكێتییەوە داوایان لە مەلا بەختیار كردووە بگەڕێتەوە بۆ ناو كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی. (درەو میدیا) زانیویەتی، مەلا بەختیار بەنیازە لە هەفتەی داهاتوودا یاداشتێك پێشكەش بە مەكتەبی سیاسی بكات، وردەكاری ناوەڕۆكی یاداشتەكە تائێستا نازانرێت، بەڵام بڕیاری گەڕانەوەی مەلا بەختیار بۆ كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی پەیوەستە بەو یاداشتەوە. مەلا بەختیار كە پێشتر گەورە دانوستانكاری یەكێتی بوو، ئێستا‌و لەسەروبەندی پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتدا، لەماڵەوە دانیشتووە. مەلا بەختیار ماوەیەكە بەشداری كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی‌و ئەنجومەنی سەركردایەتی ناكات، داوا دەكات یەكێتی كۆنگرە سازبدات بۆ خۆڕێكخستنەوە، بۆ كۆنگرەش ئەو تێڕوانینی خۆی هەیە‌و دژی "كۆنگرەی تەوافوقی"یە.  

 راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازل حەمە رەفعەت  پارتی بە وەفدێكی باڵاوە سەردانی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد، بەڵام ئەنجامی دیدارەكە لەئاستی قەبارەی وەفدەكەدا نەبوو، مەسعود بارزانی پێشنیازێكی بۆ مەكتەبی سیاسی یەكێتی نارد، بەڵام پێشنیازەكەی رەتكرایەوە، ئەمریكا‌و ئێران لەسەر هەموو شتێك ناكۆكن، بەڵام لەسەر هەرێمی كوردستان كۆكن، ئەمانە نوێترین پەرەسەندنەكانی پرسی پێكهێنانی حكومەتی نوێی هەرێمی كوردستانن.  پارتی دیموكراتی كوردستان بە وەفدێكی باڵا سەردانی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد لە شاری سلێمانی، ئەوەی رویدا هێندەی نمایشێكی سیاسی بوو بۆ راكێشانی یەكێتی بۆسەر مێزی گفتوگۆ، هێندە گفتوگۆی جدی نەبوو بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. بەپێی بەدواداچوونی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەكەی دوێنێدا، وەفدی پارتی هیچ قسەیەكی نوێیان بۆ بزوتنەوەی گۆڕان پێنەبووە، پارتی بەم سەردانە‌و بەو وەفدە باڵایەوە تەنیا نمایشێَكی سیاسی كرد‌و ویستی ئەو پەیامە بە یەكێتی نیشتمانی بدات كە "ئەگەر نەیەتە پێشەوە‌و گرفت بۆ پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دروست بكات، ئەوا بەدیل ئامادەیە"، واتە پارتی دەیەوێت بزوتنەوەی گۆڕان وەكو كارتی فشار لەسەر یەكێتی بەكاربهێنێت.  ئایا پارتی گۆڕانی مەبەستە ؟ بەگوێرەی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، لە هەموو ئەو كۆبونەوانەی كە لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە لەنێوان پارتی‌و گۆڕاندا كراون، وەفدی پارتی زیاد لە پێویست موجامەلەی گۆڕانیان كردووە‌و جەختیان لەسەر بەشداریكردنی گۆڕان كردووە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتدا. یەكێك لەو رەهەندانەی كە وایكردووە پارتی دەرگای حكومەت لەسەر گۆڕان بكاتەوە ئەوەیە، پارتی پێیوایە ئەگەر گۆڕان بەشداری كابینەی نوێ نەكات، ئەوا ناچار دەبێت بەشێوەی "فیفتی بە فیفتی" حكومەت لەگەڵ یەكێتیدا پێكبهێنێ، واتە پۆستەكان لەگەڵ یەكێتی بەشێوەی (50+50) دابەش بكات، ئەوەش وادەكات بگەڕێنەوە بۆ شێوازی حوكمڕانییەكەی پێشوو (تۆخكردنەوەی دوو ئیدارەیی)‌و ئەوە كابینەی داهاتووی حكومەت لاواز دەكات كە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی دەكات‌و پارتییەكان هەوڵی سەركەوتنی دەدەن. پارتی یەكلابوەتەوە لەسەر ئەوەی گۆڕان بەشداری حكومەت بكات، بەڵام هێشتا خەریكی یاریكردنە لەگەڵ گۆڕان‌و دەیەوێت كاری بەشداریكردنی گۆڕان لە چەند رەهەندێكی تریشەوە بەكاربهێنێت، بە تایبەتی بۆ راكێشانی یەكێتی بۆسەر مێزی دانوستانەكان‌و پەلەكردن لە پێكهێنانی كابینە نوێیەكە، سەرای ئەوەش دەیەوێت بەرەی ئۆپۆزسیۆن بەراكێشانی گۆڕان بۆناو حكومەت لاواز بكات. رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە وەفدی پارتی قایل بوو بە داواكاری بزوتنەوەی گۆڕان سەبارەت بە دروستكردنی لیژنە‌و یەكخستنی روانگەی هەردوو حزب لەسەر حكومەتە نوێیەكە. گۆڕان چی لە پارتی دەوێت؟ چۆن پارتی دەیەوێت بزوتنەوەی گۆڕان بەكاربهێنێت، سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕانیش دەیانەوێت ئەوەندەی دەتوانن پارتی بەكاربهێنن، بەشداریكردنی گۆڕان لە كابینەیەكدا كە پارتی دروستی دەكات بەتایبەتی دوای ئەو هەموو ناكۆكییە سیاسییانەی كە لە خولی پێشوو لەنێوان هەردوو حزبدا رویدا، كارێكی لە خۆڕا نییە. زۆرێك لە سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان وەكو "كەشتیی نەجات" تەماشای حكومەت دەكەن، ئەوان پێیانوایە گۆڕان لەدواین هەڵبژاردندا نیوەی كورسییەكانی لەدەستداوە، ئەگەر بۆ چوار ساڵی داهاتوو لەبەرەی ئۆپۆزسیۆندا بێت، بەتەواوەتی ژمارەی دەنگەكانی پاشەكشێ دەكات، بەتایبەتیش لەكاتێكدا هێزی سیاسی نوێ لەسەر گۆڕەپانی هەرێم دەركەوتووە‌و ئومێدیش دەكرێت چوار ساڵی داهاتوو دۆخی حكومەت لەڕووی داراییەوە باشتر ببێت، بەشێوەیەكی رونتر چۆن پارتی گۆڕان وەكو كارتی فشار لەسەر یەكێتی بەكاردەهێنێت، بزوتنەوەی گۆڕانیش دەیەوێت باری لاری پاشەكشێی دەنگەكانی لەسەر شانی پارتی‌و لەڕێگەی بەشداریكردن لە حكومەتەوە راستبكاتەوە. هەندێك لە سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە موجامەلە زیاد لە پێویستەكانی وەفدی پارتی تێگەیشتوون، بەتایبەتی ئەوەی كە پەیوەندیدارە بە فشارخستنەسەر یەكێتی، بۆیە دەیانەوێت سود لەو دۆخەی پەیوەندی نێوان یەكێتی‌و پارتی وەربگرن‌و هەندێك لە مەرجەكانی خۆیان بەسەر وەفدی پارتیدا بسەپێنن، بەتایبەتیش لە پرسی "بەرنامەی حكومەت"‌و "بەركەوتەی گۆڕان لە كێكی حكومەت"دا. گۆڕان‌و پارتی هاوهەڵوێستن؟ تائێستا پارتی بە زۆرینەی مەرجەكانی گۆڕان رازییە، چونكە زۆرینەی ئەو داواكارییانەی كە گۆڕان خستویەتییەڕوو لە بەرنامە‌و تێڕوانینی پارتییەوە نزیكە، بۆ نمونە: •     خواستنی گۆڕان بۆ پەلەكردن لە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت، هەمان ئەو خواستەیە كە پارتی هەیەتی. •    گۆڕان داوای "شەراكەتی راستەقینە" دەكات لە حكومەتدا، پارتی هەمان مەبەستی هەیە‌و دەیەوێت گۆڕان شەریكی راستەقینە بێت نەك "پێیەكی لە حكومەت‌و پێیەكەی تری لە ئۆپۆزسیۆن" بێت. •    گۆڕان دەیەوێت حكومەت بەرنامەی چاكسازی‌و رووبەڕوبونەوەی گەندەڵی هەبێت، پارتی پێشتر جەختی لەسەر ئەو پرسە كردووە‌و باسی لەوە كردووە" كابینەی داهاتوو كابینەی چاكسازی‌و رووبەڕوبونەوەی گەندەڵی دەبێت". •    گۆڕان داوا دەكات سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمان هەڵبژێردرێت‌و  سیستم پەرلەمانی بێت، پارتی لەبەرئەوەی زۆرینەیە لە پەرلەمان‌و لەم قۆناغەدا ناتوانێت سەرۆك لەناو خەڵكدا هەڵبژێرێت هەروەها لەبەر راگرتنی پارسەنگی دەسەڵات لەناو بنەماڵەی بارزانی دەیەوێت بەشێوەیەكی خێرا هەرچۆنێك بووە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكاتەوە، بۆیە هیچ كێشەیەكی لەگەڵ خواستەكانی گۆڕاندا نییە، بەڵام تەنیا بۆ ئەم قۆناغە.  ئەم هۆكارانە وایكردووە سپەیسی نێوان گۆڕان‌و پارتی كەمتر ببێتەوە بەپێچەوانەی پەیوەندییەكانی پارتی‌و یەكێتی كە لەدوای ریفراند‌وم‌و رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە تادێت خراپتر دەبێت. گۆڕان‌و چیرۆكی پاكێجەكان بزوتنەوەی گۆڕان كە لەدوای دروستبوونیەوە (2009) ژمارەیەكی زۆر پاكێجی پێشكەشكردووە لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەبردنی وەزارەت‌و كەرتەكان، سەرباری ئەو رەخنە زۆرانەی كە لێی دەگیرێت بەوەی نەیتوانیوە هیچ یەكێك لە پاكێجە زۆرو زەوەندەكانی جێبەجێ بكات، بەڵام هێشتا دەستی لەو نەریتە سیاسییەی خۆی هەڵنەگرتووە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بزوتنەوەی گۆڕان دوو پاكێچی ئامادەكردووە بۆ بەشداریكردن لە كابینەی نوێی حكومەت: •    پاكێجی یەكەم: تایبەتە بە بەرنامەی حكومەت •    پاكێجی دووەم: تایبەتە بە چۆنیەتی دابەشكردنی پۆستەكان سەرچاوەیەكی ئاگادار لەناو بزوتنەوەی گۆڕان بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لە كۆبونەوەكەی دوێنێدا لەسەر داوای وەفدی دانوستانكاری بزوتنەوەی گۆڕان،  لێژنەیەك لە پارتی‌و گۆڕان پێكهاتووەو ئەو لیژنەیە لە زووترین كاتدا دەستبەكاردەبێت، ئەركی لیژنەكە دانانی (كارنامەی حكومەت‌و دانانی پێوەرو بنەماكانی وەرگرتنی پۆستەكانە). گۆڕان چەند پۆستی دەوێت؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بزوتنەوەی گۆڕان تەواوی پۆستە باڵاكانی هەرێمی كوردستانی لە پاكێجێكدا وردكردوەتەوەو دەیەوێت رێژەی 12%ی پۆستەكانی كابینەی نوێ وەربگرێت، واتە رێژەی 12%ی پۆستەكانی (وەزیر- دەستەكان- بەڕێوەبەرە گشتییەكان- بریكارەكانی وەزیر- راوێژكارەكان-نوێنەرایەتییەكانی حكومەتی هەرێم لە دەرەوە). بەپێی ئەو پێوەرانە، بزوتنەوەی گۆڕان بە نزیكەیی ئەم پۆستانەی بەردەكەوێت: •    4 وەزیر‌و سەرۆكایەتی دەستە •    3 راوێژكار •    4 بەڕێوەبەری گشتی لە وەزارەتەكان •    3 نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لە دەرەوە •    2 بریكاری وەزیر   كۆبونەوەكەی سەعدی پیرە‌و بارزانی هەرچەندە كۆبونەوەكەی رۆژی دووشەممەی نێوان پارتی‌و یەكێتی لە ماڵی نێچیرڤان بارزانی لە هەولێر بە كۆبونەوەیەكی ئەرێنی لەقەڵەمدرا، بەڵام هێشتا یەكێتی پەڵپ لە پارتی دەگرێت‌و مەرجی خۆی هەیە بۆ بەشداریكردن لە‌و حكومەتەی كە پارتی دەیەوێت دروستی بكات، پارتی نایەوێت مەسرور بارزانی لە یەكەم ئەزمونیدا تێكبشكێت، بۆیە دەیەوێت كابینەی نوێی حكومەت بەزویی پێكبهێنرێت، بەڵام یەكێتی هیچ پەلەی نییە.  سەرچاوەیەكی باڵا لەناو یەكێتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لە چەند رۆژی رابردوودا سەعدی ئەحمەد پیرە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە پیرمام چاوی بە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی كەوتووە. بەپێی قسەی سەرچاوەكە، لە دیدارەكەدا مەسعود بارزانی بە سەعدی پیرەی راگەیاندووە" ئەوان پەلەیانە لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت"، سەعدی پیرە پێی وتووە" یەكێتی هیچ پەلەی نیەو دەیەوێت بەرچاوی روون بێت". پیرە ئەوەشی بە بارزانی وتووە" پەلەی تۆ بۆ پێكهێنانی حكومەت لەبەر مەسروری كوڕتە". خاڵی ناكۆكی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەئێستادا پەلەكردنی پارتی‌و لەسەرخۆیی یەكێتییە لە پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، یەكێتی خاڵی لاوازی پارتی دۆزیوەتەوە، سەركردەكانی یەكێتی دەزانن پارتی لەبەر مەسرور بارزانی دەیەوێت حكومەت بەخێرایی پێكبێت، لەبەر نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت بەخێرایی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكرێتەوە. یەكێتی دەیەوێت پارتی ماندوو بكات‌و ناچاری بكات مل بە خواستەكانی بدات، بەتایبەتی دوای ئەو گۆڕانكارییانەی كە بەمدواییە لەناو بنەماڵەی بارزانی رویدا‌و مەسعود بارزانی بۆ مەسروری كوڕی كشایە دواوە‌و نێچیرڤان بارزانیش دوای 17 ساڵ دەستی لە پۆستی سەرۆكایەتی حكومەت هەڵگرت. مەلا بەختیار‌و پەیامەكەی بارزانی! لەلایەكی ترەوە هەر بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەسەردانەكەی ئەمدواییەی دەرباز كۆسرەت رەسوڵدا بۆ لای مەسعود بارزانی، بارزانی پێشنیازێكی لەڕێگەی دەرباز كۆسرەتەوە رەوانەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كردووە. بارزانی پێشنیازی كردووە مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێڕی یەكێتی كە ئێستا زویرە‌و بەشداری كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی حزبەكەی ناكات، ببێت بە ئەندامی وەفدی دانوستانكاری یەكێتی‌و بەشداری دانوستانەكانی پرسی پێكهێنانی حكومەت بكات لەگەڵ پارتی. دەرباز كۆسرەت رەسوڵ پێشنیازەكەی بارزانی گەیاندوەتە مەكتەبی سیاسی یەكێتی، زۆرینەی مەكتەبی سیاسی پێشنیازەكەی بارزانیان رەتكردوەتەوە، هەربۆیە بڕیاربوو لەسەردانیدا بۆ سلێمانی نێچیرڤان بارزانی سەردانی مەلا بەختیار بكات و پێشتر بە تەلەفۆن پێی راگەیاندبوو، بەڵام سەركردەكانی یەكێتی پێیان باش نەبووەو نێچیرڤان بارزانیش سەردانەكەی بۆلای مەلا بەختیار هەڵوەشاندۆتەوە.  ئەمریكاو ئێران چی دەڵێن؟  ئەمریكا‌و ئێران كە ئێستا لەسەر ئاستی جیهان وەكو دوو نەیاری سەرسەختی یەكتر دەردەكەون‌و لەسەر هەموو شتێك ناكۆكن، بەڵام لەسەر پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم كۆك‌و تەبان. ئەمریكا‌و ئێران هەردووكیان پشتیوانی ئەوە دەكەن كابینەی نوێی حكومەت لە زوترین كاتدا پێكبهێنرێت. هەفتەی رابردوو مایك پۆمپیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا سەردانی مەسعود بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی كرد، بەپێی زانیارییەكان پۆمپیۆ هانی داون پەلە بكەن لە پێكهێنانی كابینەی نوێ، چونكە "رەنگە گۆڕانكاری لەناوچەكەدا رووبدات". رۆژی دوو شەممەش محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران بەهەمان شێوەی پۆمپیۆ لەگەڵ مەسعود بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی كۆبوەوە، زەریف هاوشێوەی پۆمپیۆ داوای لە هەرسێ بارزانییەكە كردووە " بچن یەكێتی رازی بكەن، بۆ ئەوەی لە زووترین كاتدا حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكبهێنرێت".   

 راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازل حەمە رەفعەت  پارتی بە وەفدێكی باڵاوە سەردانی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد، بەڵام ئەنجامی دیدارەكە لەئاستی قەبارەی وەفدەكەدا نەبوو، مەسعود بارزانی پێشنیازێكی بۆ مەكتەبی سیاسی یەكێتی نارد، بەڵام پێشنیازەكەی رەتكرایەوە، ئەمریكا‌و ئێران لەسەر هەموو شتێك ناكۆكن، بەڵام لەسەر هەرێمی كوردستان كۆكن، ئەمانە نوێترین پەرەسەندنەكانی پرسی پێكهێنانی حكومەتی نوێی هەرێمی كوردستانن.  پارتی دیموكراتی كوردستان بە وەفدێكی باڵا سەردانی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد لە شاری سلێمانی، ئەوەی رویدا هێندەی نمایشێكی سیاسی بوو بۆ راكێشانی یەكێتی بۆسەر مێزی گفتوگۆ، هێندە گفتوگۆی جدی نەبوو بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. بەپێی بەدواداچوونی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەكەی دوێنێدا، وەفدی پارتی هیچ قسەیەكی نوێیان بۆ بزوتنەوەی گۆڕان پێنەبووە، پارتی بەم سەردانە‌و بەو وەفدە باڵایەوە تەنیا نمایشێَكی سیاسی كرد‌و ویستی ئەو پەیامە بە یەكێتی نیشتمانی بدات كە "ئەگەر نەیەتە پێشەوە‌و گرفت بۆ پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دروست بكات، ئەوا بەدیل ئامادەیە"، واتە پارتی دەیەوێت بزوتنەوەی گۆڕان وەكو كارتی فشار لەسەر یەكێتی بەكاربهێنێت.  ئایا پارتی گۆڕانی مەبەستە ؟ بەگوێرەی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، لە هەموو ئەو كۆبونەوانەی كە لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە لەنێوان پارتی‌و گۆڕاندا كراون، وەفدی پارتی زیاد لە پێویست موجامەلەی گۆڕانیان كردووە‌و جەختیان لەسەر بەشداریكردنی گۆڕان كردووە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتدا. یەكێك لەو رەهەندانەی كە وایكردووە پارتی دەرگای حكومەت لەسەر گۆڕان بكاتەوە ئەوەیە، پارتی پێیوایە ئەگەر گۆڕان بەشداری كابینەی نوێ نەكات، ئەوا ناچار دەبێت بەشێوەی "فیفتی بە فیفتی" حكومەت لەگەڵ یەكێتیدا پێكبهێنێ، واتە پۆستەكان لەگەڵ یەكێتی بەشێوەی (50+50) دابەش بكات، ئەوەش وادەكات بگەڕێنەوە بۆ شێوازی حوكمڕانییەكەی پێشوو (تۆخكردنەوەی دوو ئیدارەیی)‌و ئەوە كابینەی داهاتووی حكومەت لاواز دەكات كە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی دەكات‌و پارتییەكان هەوڵی سەركەوتنی دەدەن. پارتی یەكلابوەتەوە لەسەر ئەوەی گۆڕان بەشداری حكومەت بكات، بەڵام هێشتا خەریكی یاریكردنە لەگەڵ گۆڕان‌و دەیەوێت كاری بەشداریكردنی گۆڕان لە چەند رەهەندێكی تریشەوە بەكاربهێنێت، بە تایبەتی بۆ راكێشانی یەكێتی بۆسەر مێزی دانوستانەكان‌و پەلەكردن لە پێكهێنانی كابینە نوێیەكە، سەرای ئەوەش دەیەوێت بەرەی ئۆپۆزسیۆن بەراكێشانی گۆڕان بۆناو حكومەت لاواز بكات. رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە وەفدی پارتی قایل بوو بە داواكاری بزوتنەوەی گۆڕان سەبارەت بە دروستكردنی لیژنە‌و یەكخستنی روانگەی هەردوو حزب لەسەر حكومەتە نوێیەكە. گۆڕان چی لە پارتی دەوێت؟ چۆن پارتی دەیەوێت بزوتنەوەی گۆڕان بەكاربهێنێت، سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕانیش دەیانەوێت ئەوەندەی دەتوانن پارتی بەكاربهێنن، بەشداریكردنی گۆڕان لە كابینەیەكدا كە پارتی دروستی دەكات بەتایبەتی دوای ئەو هەموو ناكۆكییە سیاسییانەی كە لە خولی پێشوو لەنێوان هەردوو حزبدا رویدا، كارێكی لە خۆڕا نییە. زۆرێك لە سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان وەكو "كەشتیی نەجات" تەماشای حكومەت دەكەن، ئەوان پێیانوایە گۆڕان لەدواین هەڵبژاردندا نیوەی كورسییەكانی لەدەستداوە، ئەگەر بۆ چوار ساڵی داهاتوو لەبەرەی ئۆپۆزسیۆندا بێت، بەتەواوەتی ژمارەی دەنگەكانی پاشەكشێ دەكات، بەتایبەتیش لەكاتێكدا هێزی سیاسی نوێ لەسەر گۆڕەپانی هەرێم دەركەوتووە‌و ئومێدیش دەكرێت چوار ساڵی داهاتوو دۆخی حكومەت لەڕووی داراییەوە باشتر ببێت، بەشێوەیەكی رونتر چۆن پارتی گۆڕان وەكو كارتی فشار لەسەر یەكێتی بەكاردەهێنێت، بزوتنەوەی گۆڕانیش دەیەوێت باری لاری پاشەكشێی دەنگەكانی لەسەر شانی پارتی‌و لەڕێگەی بەشداریكردن لە حكومەتەوە راستبكاتەوە. هەندێك لە سەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە موجامەلە زیاد لە پێویستەكانی وەفدی پارتی تێگەیشتوون، بەتایبەتی ئەوەی كە پەیوەندیدارە بە فشارخستنەسەر یەكێتی، بۆیە دەیانەوێت سود لەو دۆخەی پەیوەندی نێوان یەكێتی‌و پارتی وەربگرن‌و هەندێك لە مەرجەكانی خۆیان بەسەر وەفدی پارتیدا بسەپێنن، بەتایبەتیش لە پرسی "بەرنامەی حكومەت"‌و "بەركەوتەی گۆڕان لە كێكی حكومەت"دا. گۆڕان‌و پارتی هاوهەڵوێستن؟ تائێستا پارتی بە زۆرینەی مەرجەكانی گۆڕان رازییە، چونكە زۆرینەی ئەو داواكارییانەی كە گۆڕان خستویەتییەڕوو لە بەرنامە‌و تێڕوانینی پارتییەوە نزیكە، بۆ نمونە: •     خواستنی گۆڕان بۆ پەلەكردن لە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت، هەمان ئەو خواستەیە كە پارتی هەیەتی. •    گۆڕان داوای "شەراكەتی راستەقینە" دەكات لە حكومەتدا، پارتی هەمان مەبەستی هەیە‌و دەیەوێت گۆڕان شەریكی راستەقینە بێت نەك "پێیەكی لە حكومەت‌و پێیەكەی تری لە ئۆپۆزسیۆن" بێت. •    گۆڕان دەیەوێت حكومەت بەرنامەی چاكسازی‌و رووبەڕوبونەوەی گەندەڵی هەبێت، پارتی پێشتر جەختی لەسەر ئەو پرسە كردووە‌و باسی لەوە كردووە" كابینەی داهاتوو كابینەی چاكسازی‌و رووبەڕوبونەوەی گەندەڵی دەبێت". •    گۆڕان داوا دەكات سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمان هەڵبژێردرێت‌و  سیستم پەرلەمانی بێت، پارتی لەبەرئەوەی زۆرینەیە لە پەرلەمان‌و لەم قۆناغەدا ناتوانێت سەرۆك لەناو خەڵكدا هەڵبژێرێت هەروەها لەبەر راگرتنی پارسەنگی دەسەڵات لەناو بنەماڵەی بارزانی دەیەوێت بەشێوەیەكی خێرا هەرچۆنێك بووە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكاتەوە، بۆیە هیچ كێشەیەكی لەگەڵ خواستەكانی گۆڕاندا نییە، بەڵام تەنیا بۆ ئەم قۆناغە.  ئەم هۆكارانە وایكردووە سپەیسی نێوان گۆڕان‌و پارتی كەمتر ببێتەوە بەپێچەوانەی پەیوەندییەكانی پارتی‌و یەكێتی كە لەدوای ریفراند‌وم‌و رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە تادێت خراپتر دەبێت. گۆڕان‌و چیرۆكی پاكێجەكان بزوتنەوەی گۆڕان كە لەدوای دروستبوونیەوە (2009) ژمارەیەكی زۆر پاكێجی پێشكەشكردووە لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەبردنی وەزارەت‌و كەرتەكان، سەرباری ئەو رەخنە زۆرانەی كە لێی دەگیرێت بەوەی نەیتوانیوە هیچ یەكێك لە پاكێجە زۆرو زەوەندەكانی جێبەجێ بكات، بەڵام هێشتا دەستی لەو نەریتە سیاسییەی خۆی هەڵنەگرتووە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بزوتنەوەی گۆڕان دوو پاكێچی ئامادەكردووە بۆ بەشداریكردن لە كابینەی نوێی حكومەت: •    پاكێجی یەكەم: تایبەتە بە بەرنامەی حكومەت •    پاكێجی دووەم: تایبەتە بە چۆنیەتی دابەشكردنی پۆستەكان سەرچاوەیەكی ئاگادار لەناو بزوتنەوەی گۆڕان بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لە كۆبونەوەكەی دوێنێدا لەسەر داوای وەفدی دانوستانكاری بزوتنەوەی گۆڕان،  لێژنەیەك لە پارتی‌و گۆڕان پێكهاتووەو ئەو لیژنەیە لە زووترین كاتدا دەستبەكاردەبێت، ئەركی لیژنەكە دانانی (كارنامەی حكومەت‌و دانانی پێوەرو بنەماكانی وەرگرتنی پۆستەكانە). گۆڕان چەند پۆستی دەوێت؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بزوتنەوەی گۆڕان تەواوی پۆستە باڵاكانی هەرێمی كوردستانی لە پاكێجێكدا وردكردوەتەوەو دەیەوێت رێژەی 12%ی پۆستەكانی كابینەی نوێ وەربگرێت، واتە رێژەی 12%ی پۆستەكانی (وەزیر- دەستەكان- بەڕێوەبەرە گشتییەكان- بریكارەكانی وەزیر- راوێژكارەكان-نوێنەرایەتییەكانی حكومەتی هەرێم لە دەرەوە). بەپێی ئەو پێوەرانە، بزوتنەوەی گۆڕان بە نزیكەیی ئەم پۆستانەی بەردەكەوێت: •    4 وەزیر‌و سەرۆكایەتی دەستە •    3 راوێژكار •    4 بەڕێوەبەری گشتی لە وەزارەتەكان •    3 نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لە دەرەوە •    2 بریكاری وەزیر   كۆبونەوەكەی سەعدی پیرە‌و بارزانی هەرچەندە كۆبونەوەكەی رۆژی دووشەممەی نێوان پارتی‌و یەكێتی لە ماڵی نێچیرڤان بارزانی لە هەولێر بە كۆبونەوەیەكی ئەرێنی لەقەڵەمدرا، بەڵام هێشتا یەكێتی پەڵپ لە پارتی دەگرێت‌و مەرجی خۆی هەیە بۆ بەشداریكردن لە‌و حكومەتەی كە پارتی دەیەوێت دروستی بكات، پارتی نایەوێت مەسرور بارزانی لە یەكەم ئەزمونیدا تێكبشكێت، بۆیە دەیەوێت كابینەی نوێی حكومەت بەزویی پێكبهێنرێت، بەڵام یەكێتی هیچ پەلەی نییە.  سەرچاوەیەكی باڵا لەناو یەكێتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، لە چەند رۆژی رابردوودا سەعدی ئەحمەد پیرە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لە پیرمام چاوی بە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی كەوتووە. بەپێی قسەی سەرچاوەكە، لە دیدارەكەدا مەسعود بارزانی بە سەعدی پیرەی راگەیاندووە" ئەوان پەلەیانە لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت"، سەعدی پیرە پێی وتووە" یەكێتی هیچ پەلەی نیەو دەیەوێت بەرچاوی روون بێت". پیرە ئەوەشی بە بارزانی وتووە" پەلەی تۆ بۆ پێكهێنانی حكومەت لەبەر مەسروری كوڕتە". خاڵی ناكۆكی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەئێستادا پەلەكردنی پارتی‌و لەسەرخۆیی یەكێتییە لە پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، یەكێتی خاڵی لاوازی پارتی دۆزیوەتەوە، سەركردەكانی یەكێتی دەزانن پارتی لەبەر مەسرور بارزانی دەیەوێت حكومەت بەخێرایی پێكبێت، لەبەر نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت بەخێرایی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كارابكرێتەوە. یەكێتی دەیەوێت پارتی ماندوو بكات‌و ناچاری بكات مل بە خواستەكانی بدات، بەتایبەتی دوای ئەو گۆڕانكارییانەی كە بەمدواییە لەناو بنەماڵەی بارزانی رویدا‌و مەسعود بارزانی بۆ مەسروری كوڕی كشایە دواوە‌و نێچیرڤان بارزانیش دوای 17 ساڵ دەستی لە پۆستی سەرۆكایەتی حكومەت هەڵگرت. مەلا بەختیار‌و پەیامەكەی بارزانی! لەلایەكی ترەوە هەر بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لەسەردانەكەی ئەمدواییەی دەرباز كۆسرەت رەسوڵدا بۆ لای مەسعود بارزانی، بارزانی پێشنیازێكی لەڕێگەی دەرباز كۆسرەتەوە رەوانەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كردووە. بارزانی پێشنیازی كردووە مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێڕی یەكێتی كە ئێستا زویرە‌و بەشداری كۆبونەوەكانی مەكتەبی سیاسی حزبەكەی ناكات، ببێت بە ئەندامی وەفدی دانوستانكاری یەكێتی‌و بەشداری دانوستانەكانی پرسی پێكهێنانی حكومەت بكات لەگەڵ پارتی. دەرباز كۆسرەت رەسوڵ پێشنیازەكەی بارزانی گەیاندوەتە مەكتەبی سیاسی یەكێتی، زۆرینەی مەكتەبی سیاسی پێشنیازەكەی بارزانیان رەتكردوەتەوە، هەربۆیە بڕیاربوو لەسەردانیدا بۆ سلێمانی نێچیرڤان بارزانی سەردانی مەلا بەختیار بكات و پێشتر بە تەلەفۆن پێی راگەیاندبوو، بەڵام سەركردەكانی یەكێتی پێیان باش نەبووەو نێچیرڤان بارزانیش سەردانەكەی بۆلای مەلا بەختیار هەڵوەشاندۆتەوە.  ئەمریكاو ئێران چی دەڵێن؟  ئەمریكا‌و ئێران كە ئێستا لەسەر ئاستی جیهان وەكو دوو نەیاری سەرسەختی یەكتر دەردەكەون‌و لەسەر هەموو شتێك ناكۆكن، بەڵام لەسەر پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم كۆك‌و تەبان. ئەمریكا‌و ئێران هەردووكیان پشتیوانی ئەوە دەكەن كابینەی نوێی حكومەت لە زوترین كاتدا پێكبهێنرێت. هەفتەی رابردوو مایك پۆمپیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا سەردانی مەسعود بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی كرد، بەپێی زانیارییەكان پۆمپیۆ هانی داون پەلە بكەن لە پێكهێنانی كابینەی نوێ، چونكە "رەنگە گۆڕانكاری لەناوچەكەدا رووبدات". رۆژی دوو شەممەش محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران بەهەمان شێوەی پۆمپیۆ لەگەڵ مەسعود بارزانی‌و نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی كۆبوەوە، زەریف هاوشێوەی پۆمپیۆ داوای لە هەرسێ بارزانییەكە كردووە " بچن یەكێتی رازی بكەن، بۆ ئەوەی لە زووترین كاتدا حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكبهێنرێت".