(درەو میدیا): ژمارەیەك بەرپرس‌و كادری باڵای یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە سنوری مەڵبەندی یەكی سلێمانی، یاداشتێكی ناڕەزایەتییان ئاڕاستەی جێگری سكرتێرو مەكتەبی رێكخستنی حزبەكەیان كرد. لەو یاداشتەدا كە كۆپییەكی بۆ (درەو میدیا) نێردراوە، بەرپرس‌و كادرە ناڕازییەكانی یەكێتی، كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سكرتێری حزبەكەیان‌و مەكتەبی رێكخستن ئاگاداردەكەنەوە لەوەی گۆڕانكارییەكان لە سنوری مەڵبەندی سلێمانی، "دورە لە هەمو پرەنسیپێك‌و بنەما‌و كاری رێكخراوەیی". لەناو ناڕازییەكانی مەڵبەندی یەكی یەكێتی لە سلێمانی، جێگر مەڵبەند، كارگێڕ مەڵبەند، بەرپرسی كۆمیتەكان هەن، ئەوان لە چەند خاڵێكدا پێشنیازی خۆیان بۆ سەركردایەتی حزبەكەیان بەرزكردوەتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) ناڕەزایەتییەكانی سنوری مەڵبەند یەك، لەدژی حاكم قادر حەمەجان بەرپرسە مەڵبەندە. حاكم قادر بەرپرسی مەڵبەندی یەكی سلێمانی، هاوكات ئەندامی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسییە‌و ئێستا یەكێكە لە كاندیدەكان بۆ وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان. دەقی یاداشت‌و ئیمزای كادیرەكانی مەڵبەندی سلێمانی یەكێتی:    

درەو میدیا:  شاسوار عەبدولواحید سەركۆی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند"ئاسایشی سلێمانی دانپێدانانی زۆرەملێی بڵاوكردوەتوەو ئەوەی جێگای سەر سورمانە ئەوەیە دادگا ئەڵێ هیچ بەڵگەیەكمان لا نییە، بەڵام ئاسایش بەم هەینیە ئەم ڤیدیۆیە بڵاو كردەوە كە هەموو شتەكان دژ بەیەكی تێدایە". شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ ڕایگەیاند، "دەیانەوێت جوڵانەوەكە و خودی من ناشرین بكەن و ئەم سیناریۆیانە نامانترسێنێت و خاومان ناكاتەوە".  شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەنوسیدا ڕایگەیاند، "تا ئیستا ملمان بۆ هیچ هەڕەشەیەك نەداوە وەكو تەقەلێكردن و سوتاندن و ئەو سیناریۆیە هەوڵێكە بۆ لاوازكردنی جوڵانەوەكە بەڵام ئێمە بەردەوام دەبین".  ئەمەش لە كاتێكدا ئەمڕۆ، دەزگای ئاسایشی هەرێم ڕاگەیەندراوێكی لەسەر دانپێدانانی دەستگیركراوانی نەوەی نوێ و ڤیدیۆی دانپێدانانەكەی بڵاوكردەوە.  

(درەو میدیا): لە رونكردنەوەیەكدا دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان دانپێدانانی چەند ئەندامێكی نەوەی نوێ بڵاوكردەوەو رایانگەیاندووە( ئەم روداوە بەرنامە بۆ داڕێژراوە واتە تاوانی رێكخراوە و سروشتێكی ترسناكی ھەیە بۆیە پاڵپشت بە مادەی سێ لە بڕگەی ھەشت لە یاسای دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان ژمارە پێنج ساڵی ٢٠١١ دەكەوێتە چوارچێوەی دەسەڵات و تایبەتمەندی دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان بۆیە لێكۆڵینەوە لەم دۆسییە بەردەوام دەبێت لەلایەن دەزگای ئاسایشی ھەرێم). راگەیەنراوەكە  راشیدەگەیەنێت" پاش كۆكردنەوەی زانیاری و بەدواداچوونی ورد ، چەند كەسێك ، لە ئۆفیسی نەوەی نوێ لە سلێمانی ، لە رێوشوێنیێكی یاسایی و بە چاودێری دادوەر دەستگیركران، بەشێك لەو تۆمەتبارانەش كە لە ئۆفیسی سەرەكی، سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە سلێمانی حەشاردرابوون ، بە چاودێری دادەوەری لێكۆڵینەوە ، ھێزەكانمان دەستگیریانكردن . دەزگای ئاسایشی هەرێم دانپێدانانی چەند ئەندامێكی نەوەی نوێ بڵاودەكاتەوە: دەقی روونكردنەوەی دەزگای ئاسایش لەسەر دەستگیركردنی چەند ئەندامێكی نەوەی نوێ . ئەم دۆسیە لە رۆژی ٢٤ / ٤ / ٢٠١٩ بەسكاڵاكردنی پەرلەمانتاری جوڵانەوەی نەوەی نوێ ( شادی نەوزاد ) و لەسەر سكاڵای داواكاری گشتی لێكۆڵینەوە دەستیپێكرد . پاڵپشت، بە بڕیاری دادوەری لێكۆڵینەوەی ئاسایش ، لە رۆژی ٢٩ / ٤ / ٢٠١٩ كە تێدا ھاتووە ( ئەم روداوە بەرنامە بۆ داڕێژراوە واتە تاوانی رێكخراوە و سروشتێكی ترسناكی ھەیە بۆیە پاڵپشت بە مادەی سێ لە بڕگەی ھەشت لە یاسای دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان ژمارە پێنج ساڵی ٢٠١١ دەكەوێتە چوارچێوەی دەسەڵات و تایبەتمەندی دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان بۆیە لێكۆڵینەوە لەم دۆسییە بەردەوام دەبێت لەلایەن دەزگای ئاسایشی ھەرێم ) لەو چوارچێوەیەدا ، دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان ، لێكۆڵینەوە و بەدواداچوونی وردی دەستپێكرد ، بۆ تاوانێكی رێكخراو ، كە لەلایەن چەند كەسێكەوە ئەنجام دراوە ، لەژێر بڕیارو رێنمایی دادوەری لێكۆڵینەوە.  پاش كۆكردنەوەی زانیاری و بەدواداچوونی ورد ، چەند كەسێك ، لە ئوفیسی نەوەی نوێ لە سلێمانی ، لە رێوشوێنیێكی یاسایی و بە چاودێری دادوەر دەستگیركران ، بەشێك لەو تۆمەتبارانەش كە لە ئۆفیسی سەرەكی ، سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە سلێمانی حەشاردرابوون ، بە چاودێری دادەوەری لێكۆڵینەوە ، ھێزەكانمان دەستگیریانكردن . بۆ رایگشتی رووندەكەینەوە ئەم كەیسە ، تایبەتمەندی ھەیە و سروشتێكی ترسناكی ھەیە و پەیوەندیدارە ، بە ئادابی گشتی و ئەخلاقی گشتی و بەھا كۆمەڵایەتییەكانەوە.  بۆیە دەزگاكەمان تا ئێستا ھیچ رونكردنەوەیەكی بڵاونەكردۆتەوە. بەڵام سەرئەنجام ، بۆئەوەی ، رێگریبكەین ، لە شێواندنی راستییەكان ، كە بە مەبەست دەیانەوێت ، كۆمەڵانی خەڵك چەواشە بكەن و راستیتەكانیان لێبشێوێنن. بۆیە ، لە پێناو دەرخستنی راستییەكان و پاراستنی مافی ھەموو لایەك و بەرژەوەندی گشتی ، بە پێویستمان زانی ، ئەم رونكردنەوەیە بڵاوبكەینەوە ، كۆمەڵانی خەڵكیش ، لە نزیكەوە و لەزاری تۆمەتبارانەوە گوێبیست و شاھیدی روداوەكان بن ،  تا ھەموومان پێكەوە ، رێگریبكەین ، لە دووبارە ئەنجام دانی ، تاوانی رێكخراوی ، لەم چەشنە ، تا خەڵك ،  لە ژیانێكی ئارام و ئاسودەیی و سەربەرزانە، بژین و دوربن لە ناوزڕاندن ، كە ئەمەش ئەركی دامەزراوەكانی دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستانەو لەم رووەشەوە درێغیمان نەكردوەو نایكەین . ھەموو لایەكیش دڵنیادەكەینەوە ، كە لەو پەڕی ئامادەباشیداین ، رێگە بەھیچ كەس و لایەنێكیش نادەین ، یاساو مافە تایبەتییەكان و ژیانی تایبەتی خەڵك بشێوێنن ، لەو پێناوەشدا بكەران و تۆمەتباران و ھاوكارو ھاوبەشەكانیان ، دەستنیشاندەكەین و رادەستی عەدالەت و دادگایان دەكەین ، تا سزای خۆیان وەربگرن . لەم دەرفەتەدا ، بە پێویستیشی دەزانین ، داوا بكەین ، لە پەرلەمان و پەرلەمانتاران بەڕێز ، لە ھەرێمی كوردستان ، ھەوڵی جدی بدەن ، بۆ ھەموواركردنەوەی یاسای قەدەغەكردنی خراپ بەكارھێنانی ئامێرەكانی پەیوەندیكردن ، بە شێوەیەك ، كە سزاكەی توند بكرێت ، بەتایبەت بۆ تاوانە رێكخراوەكان و ئەو تاوانانەی كە ھەڕەشەن ، بۆ مافی تایبەتی خەڵك و كەسایەتییە گشتییەكان. بۆ ھەموو لایەكیشی روندەكەینەوە ، ئەم رێوشوێنانەی گیراونەتەبەر ، لە چوارچێوەی رێكارە یاساییەكاندان ، تەنھا ھێزەكانی سەر بەدەزگای ئاسایش بڕیارەكانی دادگایان جێبەجێكردوە و لێكۆڵینەوەكانیش بەردەوامن و لەبەر ھەستیاری دۆسیەكە و پەیوەست بە ئاداب و ئەخلاقی گشتی و بەھا كۆمەڵایەتییەكان ، چەندین زانیاری و بەڵگەی مەترسیدار ، پەیوەست ( بە لایەنی كۆمەڵایەتی و پاراستنی مافی كەسێتی ) مان پاراستووەو نەمان خستۆتە ڕوو ، بۆ دادگاو لێكۆڵینەوەكان جێمانھێشتوون. لەگەڵ رێزماندا دەزگای ئاسایشی ھەرێمی كوردستان  

درەو میدیا:  " وەكو پارتی جەخت دەكەینەوە كە ئێمە لەگەڵ ئەوەین سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵك هەڵبژێردرێت و لە نوسینەوەی دەستوریشدا هەوڵی جدی دەدەین كە قەناعەت بەلایەنەكان بكەین كە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵكدا بێت"  ئەمە وتەی د. فەرسەت سۆفی ئەندامی لیژنەی دانوستانكاری پارتی دیموكراتی كوردستانە كە لە میانەی بەرنامەی لە كوردستانەوەی ( KTV ) ئاماژەی پێكرد. فەرسەت سۆفی كە ئەندامی خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستانیش بوو بەروونی ئاماژەی بەوەكرد" ئێمە وەك پارتی دیموكراتی كوردستان ئێستاش دەیڵێینەوەو تەئكید دەكەینەوە، وەكو بۆچوونی پارتی پێمان وایە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەناو خەڵك یاسایی ترە دیموكراسی ترە وە زیاتر لە بەرژەوەندی باڵای گەلی كوردستان دایە و پێگەی هەرێمی كوردستان بەهێزتر دەكات،  بۆیە  وەكو پارتی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ ئەوەین سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵك هەڵبژێردرێت، بەڵام هۆكاری ئەوەی كە ئێمە لەم قۆناغەدا رازی بوین سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمان هەڵبژێرێت ئەوەیە كە ئێمە مەحكوم بوینە كە بەپێی یاسا لە ساڵی یەكەمی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان پرسی سەرۆكایەتی هەرێم یەكلاییبكرێتەوە، ئێمە لەبەرامبەر دوو بژاردە بووین یان ئەو دامەزراوەیە كۆتایی پێبهێنرێت نەیهێڵین یان ئەو دامەزراوەیە كارابكەینەوە، ئێمە پێمان وابووە كاراكردنەوەی دامەزراوەكە لەبەرژەوەندی گەلی كوردستاندایە، چونكە  سەرۆكایەتی هەرێم دامەزراوەیەكی دەستوری گرنگە، بۆیە تا ئێستاش پێمان وایە كە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵك بێت كە دەستوریشمان نوسییەوە ئێمە وەك پارتی هەر پێداگری لەسەر ئەوە دەكەین و كار بۆ ئەمە دەكەین، وە كە دەستووریشمان نووسیەوە پێداگیری دەكەین  و كاریش بۆ ئەوە دەكەین لایەنەكانی دیكەش قەناعەت بەوە بهێنن كە سەرۆكی هەرێم لەناو خەڵك هەڵبژێردرێت"  فەرسەت سۆفی هەڵبژاردنی ئەم سەرۆكی هەرێم بۆ ئەم خولە ناو پەرلەماندا وەك هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانی خولی یەكەم ساڵی 2005 دەچوێنێت  وەك ( ئیستسنا ) باسی دەكات و دەڵێت " جارێكی تریش ( ئیستسنا) بۆ ئەو حاڵەتە كرداوە كاتێك كە یاسای سەرۆكایەتی هەرێم دەرچوو لە خولی یەكەم لە 2005 بەپێی مادەی 17 ئیستسنایەكی داناوە، دەڵێت لە خولی یەكەم سەرۆك لەناو پەرلەمان هەڵدەبژێردرێت، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2009 سەرۆك هاتە ناو خەڵك و لەوێ هەڵبژێردرا"   ئەو ئەندامەی لیژنەی دانوستانكاری پارتی دیموكراتی كوردستان پاساویش بۆ ئەوە دەهێنێتەوە بۆ بۆچی پارتی رازی بوو لەم خولەدا سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵبژێردرێت و دەڵێت" لە پێناو ئەوەی پرۆسەی سیاسی هەمووی سەقامگیرببێت لەدوای پێكهێنانی حكومەت جارێكی تر نەكەینەوەو گفتوگۆی سەرۆكایەتی هەرێم و چۆن بێت و دەسەڵاتی چی بێت و چۆن هەڵبژێرێت و بۆ ئەوەی ناسەقامگیری سیاسی لە هەرێمی كوردستان جارێكی تر بەم هۆكارە سەرهەڵنەداتەوە لەم پێناوەدا ئێمە لە پارتی دیموكراتی كوردستان پێمان باش بوو ئەم پرۆسەی كاراكردنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم و چارەسەری پرسی سەرۆكایەتی هەرێم لەگەڵ پێكهێنانی حكومەت و وەك بەشێك لە تەوافوقاتی سیاسی لەگەڵ هێزە سیاسیەكان كە بەشدار دەبن لە پێكهێنانی حكومەتی هەرێم ئەم پرسەش یەكلاییبكرێتەوە، چونكە لە پەسەندكردنی یاساكەدا دەڵێت تا پەسەندكردنی دەستور لە رێككەوتنی پارتی و یەكێتی هەروەها پارتی و گۆڕان خالێكی گرنگ هەیە دەڵێت دەستوری هەرێمی كوردستان لەم خولەی پەرلەمان بنوسرێتەوە"     

د. شێركۆ كرمانج   ( ١-٤ )      سەرەتایەك  لە رۆژی ٢٢-٨-٢٠٠٦ یەكەمین رەشنوسی دەستوری هەرێمی كوردستان خرایەبەردەستی هاوڵاتیان بۆ سەرنج‌و تێبینی‌ نوسین بەمەبەستی دەوڵەمەنتركردنی. دیارە بێجگە لە سەرنج‌و تێبینی، رەشنوسەكە رەخنەیەكی زۆریشی لەلایەن سیاسەتوانان‌و پارێزەران‌و پسپۆران‌و ئەكادیمان‌و رۆژنامەوانان لێگیرا. رەخنە زۆرەكان مانای ئەوە نەبوون كە دەستورەكە هیچ خاڵی باشی تێدا نییە بەڵام رەشنوكە هەندێك ماددەو بڕگەو چەمك‌و پەیامی لەخۆگرتبوو كە جێگای هەڵوەستەكردن بوون‌و نەدەكرا بەسەریاندا تێپەڕین. سەرەڕای ئەمە، دەستورە رەشنوسەكە بە دەستكارییەكی زۆر كەمەوە لە هاوینی ٢٠٠٩ لە پەرلەمانی كوردستان دەنگی لەسەردراو تێپەڕێندراو بوو بە پڕۆژە دەستور. بەپێی بڕیارو پێكهاتنەكانی پەرلەمان دەبوایە پڕۆژە دەستوركە لەلایەن خەڵكی هەرێمەوە دەنگی لەسەر بدرایە بۆئەوەی ببێت بە دەستورێكی هەمیشەیی. ئەوە بۆ سێزدە ساڵ دەچێت كەچی پرۆژە دەستورەكە هەروا لە چاوەڕوانی ئەوەدایە بخرێتە دەنگدانەوە. دیارە بێجگە لە رەخنەكانی خەڵكی كوردستان پرۆژەكە رەخنەی لایەنە عێراقییەكانیشی لێكەوتەوەو ئەمریكاش وەدەنگ هات، واپێدەچێت ئەمانە هەموو هۆكار بووبن بۆ راگرتنی دەستورەكەو نەناردنی بۆ دەنگدان. لە دوای خۆپیشاندانەكانی ٢٠١١ رەخنەكان لەسەر پرۆژەكە چڕتربوونەوەو پەرلەمانی كوردستان بڕیارێكی دەركرد بە كۆی دەنگ بۆ گێڕانەوەی پرۆژەكە بۆ پەرلەمان. ئەم بڕیارە دیزە بە دەرخۆنەی پێكرا. بەڵام دوای ئەوەی جەلال تاڵەبانی، سەرۆك كۆماری عێراق‌و سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لەگەڵ نەوشیروان مستەفا ئەمین، رێكخەری بزوتنەوەی گۆڕان كۆبوونەوەیەكیان لە ٢٤ ئەیلولی ٢٠١٢ كرد، هەردوولا لە بەیاننامەیەكدا هاوڕایخۆیان دەربڕی لەسەر گەڕاندنەوەو هەمواركردنی پرۆژە دەستورەكە "بەشێوەیەك كە تەوافوقی هەمولایەنەكانی لەسەر بێت‌و سیستمی سیاسی كوردستان لەگەڵ بنەمای سیستمی سیاسی عیراق، كە لە دەستوری عێراقدا پەسەندكراوە بگونجێنرێت‌و بكرێت بە سیستمی پەرلەمانی" (ماڵپەڕی سبەی ٢٤ ئەیلولی ٢٠١٢). یەكێك لەو ماددە سەرەكییانەی كە پێش كۆبوونەوەكەی گۆڕان‌و یەكێتی‌و دواتریش مشتومڕێكی زۆری لەسەر كرا سیستمی سیاسی/حوكمڕانی هەرێم بوو وەك ئەوەی لە دەستورەكە پێناسەی بۆ كراوە كە مەبەست لێی ئەوەیە بكرێت بە سیستمی پەیڕەوكراو لە كوردستان لە دواڕۆژ، ئەمە ئەگەر نەڵێین كە هەر ئێستاكانی پێش دەنگ لەسەردانیش پەیڕەو لە سیستمی سەرۆكایەتی دەكرێت. بەپێی پرۆژە دەستورییەكە كوردستان هەرێمێكە لەناو دەوڵەتی فیدرالی عێراق كە "سیستمە سیاسییەكەی پەرلەمانی، كۆماری، دیموكراتییە". دیارە ئەوەی لە واقعدا ئێستا پراكتیز دەكریت یەكناگرێتەوە لەگەڵ پێناسەكە چونكە سیستمی كۆماری/سەرۆكایەتی نەك پەرلەمانی لە كوردستان پەیڕەودەكرێت. هاوكات ئەوەی كە پێناسەش كراوە هەر هەڵەیە چونكە ئەو سیستمەی كە مەبەستە لە پێناسەكە سیستمی پەرلەمانی كۆماری نییە بەڵكو سیستمی نیمچە-سەرۆكایەتییە/كۆماریییە، وەك لە ماددەكانی دیكەی دەستورەكە دەردەكەوێت. لە چەند ڕۆژی ڕابردو جارێكی دیكە پرسی جۆری سیستەمی سیاسی لە هەرێم لە پەرلەمانی كوردستان گفتوگۆ كرا. ئەمجارە نەك لە چوارچێوەی دەستوری هەرێم بەڵكو لە میانی یاسای كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان. یاسای كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان بەناڕاستەخۆ سیستەمی سەرۆكایەتی لە هەرێمی كوردستان، لانیكەم تا پەسەندكردنی دەستوری هەمیشەیی، دەسەپێنێت. بۆ بەچاكی دەزانین جارێكی دیكە ئاوڕ لەو بابەتە بدەینەوە.  وتارو باسی دیكە زۆر نوسراوە لەسەر ئەم بابەتەو زۆربەیان كۆكن لەسەر ئەوەی كە سیستمی سەرۆكایەتی بەكەڵكی كۆمەڵگای كوردستانیی نایەت‌و پێشنیازی سیستمی پەرلەمانی دەستوری دەكەن. ئەم بابەتە كە بە چوار بەش بڵاودەكرێتەوە هەوڵدەدات بە گەڕانەوە بۆ ئەو لێكۆڵینەوە زانستییانەی لەسەر ئەزموونی گەلان‌و وڵاتانی دیكە ئەنجامدراون پەنجە لەسەر چەند بابەتێك دانێت. لەوانە، یەكەم، ناساندن‌و پێناسەی هەردوو مۆدێلە سیاسییەكە، پەرلەمانی و سەرۆكایەتی‌، ئاوڕێكیش لە نیمچە سەرۆكایەتی دەداتەوە. دووەم، خاڵە بەهێزو لاوازەكانی هەردوو مۆدێلەكە‌. سێیەم، هەر بە پشتبەستن بە لێكۆڵینەوەكان هەوڵدەدات كە پێشنیازی ئەو مۆدێلە بكات كە بە گونجاوتر دەزانرێت بۆ ئەو وڵاتانەی وەك كوردستان لەسەرەتاكانی گەشەی دیموكراسیدان. ناساندن‌و پێناسەی سیستمی پەرلەمانی‌و سەرۆكایەتی چەندین سیستمی سیاسی بۆ حوكمڕانی لە جیهاندا هەیە، بەڵام مەبەستی ئەم بابەتە قسەكردنە تەنها لەسەر دوو مۆدێل: پەرلەمانی (وەك بەریتانیا، ئوسترالیا، ئەڵمانیا) لەگەڵ سەرۆكایەتی (وەك ئەمریكا). كە باس لە سەرۆكایەتی دەكەین مەبەستمان سیستمە نیمچە-سەرۆكایەتییەكانیشە (وەك فەرەنسا)، كە تێیاندا هەم سەرۆكێكی راستەخۆ هەڵبژێردراو هەیەو هەم سەرۆك وەزیرانێكی كاندیدكراو لەلایەن سەرۆك‌و دەنگپێدراو لەلایەن پەرلەمان. باس لە سیستمی دیموكراسی تەوافیقی‌ ناكەین (وەك سویسرا). سیستمە نادیموكراسییەكانیش لە باسەكە وەلانراون چونكە خەمی ئێمە ڕزگاربوون‌ یان ڕێگریكردنە لەم ئەزمونانە نەك كۆپیكردن‌و لاسایكردنەویان. سیستمی پەرلەمانتاری مۆدێلێكی دیموكراسی حوكمكردنە كە تێیدا حكومەت (دەسەڵاتی جێبەجێكەر/كابینە) شەرعیەت لە پەرلەمان (دەسەڵاتی یاسادانان/تەشریعی) وەردەگرێت‌و بەرپرسیشە لە بەرابەری، واتە پەرلەمان وەك دەزگایەك كە نوێنەرایەتی گەل دەكات چاودێری‌و لێپێچینەوە لە حكومەت دەكات. لەم حاڵەتە حكومەت‌و پەرلەمان تێكئاڵاون‌و تەواوكەری یەكدین. لە سیستمی پەرلەمانی دیموكراسی سەرۆكی دەوڵەت (head of state) كەسێكی جیایە لە سەرۆكی حكومەت (prime minister). لەم جۆرە سیستمەدا دەكرێت پاشا/ئیمپراتۆر یان حاكمێك ببێت بە سەرۆكی دەوڵەت/هەرێم‌و رۆڵێكی تەشریفاتی وەربگرێت (وەك بەریتانیا، سوید، یابان)، یان كەسێكی هەڵبژێردراو لەلایەن پەرلەمانەوە ببێت بە سەرۆك‌و ڕۆڵە تەشریفاتییەكە بگێڕێت (وەك ئێرلەندا، ئەڵمانیا، ئیتاڵیا)، سەرۆك وەزیرانیش دەبێت بە سەرۆكی حكومەت. هەرچۆنێك بێت، لە سیستمی پەرلەمانیدا حكومەت‌و پەرلەمان پشتبەیەكدی دەبەستن چونكە حكومەت دەبێت لەلایەن زۆرینەی پەرلەمانییەوە پشتیوانیلێبكرێت‌و دەشڕوخێت ئەگەر متمانەی لێوەربگرێتەوە، هاوكات حكومەت، زۆرجار بە هاوكاری لەگەڵ سەرۆكی دەوڵەت دەسەڵاتی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی هەیە‌و دەتوانێت داوای هەڵبژاردنی پێشوەختە بكات. بەپێچەوانەی سیستمی پەرلەمانی، سیستمی سەرۆكایەتی مۆدێلێكە لە حوكمڕانی كە تێیدا حكومەت (دەسەڵاتی جێبەجێكەر) لەلایەن كەسێكەوە بەڕێوەدەچێت كە پێیدەگوترێت سەرۆك، ئەو كەسە هاوكات هەم سەرۆكی دەوڵەتە (head of state) هەم سەرۆكی حكومەت (president). سەرۆك بەگشتی راستەوخۆ لەلایەن گەلەوە هەڵدەبژێردرێت. لە سیستمی سەرۆكایەتیدا دەسەڵاتی جێبەجێكەر دەسەڵاتێكی جیایە لە پەرلەمان (دەسەڵاتی یاسادانان)‌. لەم سیستمەدا پەرلەمان توانای چاودێری هەیە بەسەر سەرۆك بەڵام دەسەڵاتی لێپێچینەوەی نییە لە سەرۆك لە حالەتی زۆر دەگمەن نەبێت، وەك ئەوەی لە ئەمریكا پێیدەگوترێت تانەلێدان (impeachment)، وەك لێپێچینەوەكەی كۆنگرێسی ئەمریكی لە بیل كلینتن لەسەر بوونی پەیوەندی سێكسی سەرۆك لەگەڵ مۆنیكا لویسكی. لە سیستمی سەرۆكایەتیدا سەرۆك‌و پەرلەمان هەر دەزگایەی لە ئاستی خۆی سەربەخۆیی خۆی هەیە. ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە هەم پەرلەمانتاران هەم سەرۆك راستەوخۆو بە جیا هەڵدەبژێردرێن، بۆیە هەردوولا شەرعیەتی خۆیان لە گەل وەرگرتووەو ئەمەش سەرچاوەی دەسەڵاتی هەردوولایەو هەرلایەنەش بەرنامەو مانداتی (mandate) خۆی هەیە. مەبەستی ئەم بابەتە ئەوەندەی قسەكردنە لەسەر گونجاوی‌و نەگونجاوی ئەم دوو مۆدێلەی حكومڕانی ئەوەندە قسەكردن نییە لەسەر بەراوردكردنی ئەم دوو سیستمە بۆیە زیاتر قسە لەسەر جیاوازییەكان ناكەین‌‌و گرنگی بە ئەزمونی گەلانی دنیا دەدەین لە پەیوەند بە هەڵبژاردنی سیستمەكەو كاریگەرییەكانی لەسەر گەشەی دیموكراسی هەم لەو وڵاتانەی ساڵانێكە پەیڕەو لە یەكێك لەو دوو مۆدێلە دەكەن هەم ئەو وڵاتانەش كە تازە چەند ساڵێكە یەكێك لەو سیستمانەیان هەڵبژاردوە. یەكێك لە سەرچاوەكانی ئەم بابەتە توێژینەوەیەكە كە لەلایەن پرۆفیسۆر ئەلفرێد ستێپان (Alfred Stepan) كە پسپۆری بواری دیموكراتیزەكردنە لە زانكۆی كۆلۆمبیاو پرۆفیسۆر سیندی سكاچ (Cindy Skach) كە پسپۆرە لە بواری بەرواردكاریی دەستوریی لە زانكۆی هارڤەرد، ئەنجامدراوەو لە جۆرناڵی (World Politics) بڵاوكراوەتەوە. دوابەدوای روخانی بلۆكی رۆژهەڵات‌و رزگاربوونی كۆمەڵێك گەلانی ئەوروپای رۆژهەڵات لەژێر دەسەڵاتی سیستمە تۆتالیتارییەكان‌و دروستبوونی كۆمەڵێك دەوڵەتی نوێ، ئەم دوو پسپۆرە بەبنەما لەسەر ئەزمونی وڵاتانی دنیا بەراوردێكیان لەنێوان سیستمی پەرلەمانتاریی‌و سەرۆكایەتیی ئەنجامدا. مەبەست لە توێژینەوەكەیان ڕێنمایكردنی ئەو وڵاتە تازەڕزگاربوو و تازەبەدیموكراسیبووانە بوو تاوەكو ئامۆژگاری نوخبەی سیاسی ئەو وڵاتانە بكەن داخۆ پەیڕەوكردنی كامە مۆدێل لەم دوو مۆدێلە زیاتر خزمەت بە گەلانی ئەو وڵاتانە دەكات‌و دەكرێت ببێت بە نمونە‌و مۆدێل بۆ گەلانی دیكە لە ناوچە جیاجیاكانی جیهان. بۆیە نرخی ئەم لێكۆڵینەوەیە بۆ خەڵكی كوردستان بەگشتی‌و نوخبەی سیاسی كوردستان بەتایبەتی، كە ئێستا لەسەروبەندی نوسینی دەستورن‌و لە خەمی هەڵبژرادن‌و دیاریكردنی سیستمی حكومڕانین، بایەخێكی بێپایانی هەیە. لە سێ بەشی داهاتووی ئەم زنجیرە وتارە ئەو داتایانە دەخەینەڕوو كە چەندین توێژەرو ئەكادیمی پێیگەیشتوون، لەژێر رۆشنایی ئەنجامەكانی توێژینەوەكان‌و ئەزمونی گەلانی دنیا هەوڵدەدەین پەیوەستیان بكەین بە بارودۆخی كوردستان ئەنجامگیریان لێبكەین.  

(درەو میدیا): لە نیوەگۆی باكوری زەوی، وادەی نێوان هەڵاتنی خۆرو ئاوابوونی زیاترە لە نیوەگۆی باشور، ئەمە وایكردووە موسوڵمانان ئەوانەی لەو وڵاتانە دەژین كە دەكەوێتە نیوەگۆی باكور، رۆژانە زیاتر لە 17 كاتژمێر رۆژووی مانگی رەمەزان بگرن، بۆ نمونە لە وڵاتێكی وەكو گرینلاند موسوڵمانان دەبێت ماوەی نزیكەی 20 كاتژمێر بەڕۆژوو بن. بەپێچەوانەوە موسوڵمانان لە نیوەگۆی باشور ماوەیەكی كەمتر بەرۆژوو دەبن، بۆ نمونە لە وڵاتێكی وەكو ئوسترالیا ماوەی رۆژوگرتن كەمترە لە 12 كاتژمێرە. ماوەی رۆژووگرتن لەم وڵاتانە بەمشێوەیەیە: •    ئایسلەندا: 19 كاتژمێرو 39 خولەك •    ئەفغانستان: 15 كاتژمێرو 6 خولەك •    ئەڵمانیا: 16 كاتژمێرو 43 خولەك •    ئیندۆنیزیا: 12 كاتژمێرو 51 خولەك •    ئێران: 15 كاتژمێرو 11 خولەك •    ئوسترالیا: 11 كاتژمێرو 44 خولەك •    بەرازیل: 12 كاتژمێرو 9 خولەك •    سعودیە: 14 كاتژمێرو 22 خولەك •    سەنیگال: 14 كاتژمێرو 1 خولەك •    سوید: 18 كاتژمێرو 23 خولەك •    چین: 15 كاتژمێرو 38 خولەك •    عێراق: 15 كاتژمێر‌و 0 خولەك •    مەغریب: 15 كاتژمێرو 3 خولەك •    هیند: 14 كاتژمێرو 37 خولەك •    ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا: 15 كاتژمێرو 4 خولەك •    پاكستان: 14 كاتژمێر‌و 56 خولەك •    بەریتانیا: 17 كاتژمێر‌و 22 خولەك •    توركیا: 15 كاتژمێر‌و 44 خولەك •    چیللی: 11 كاتژمێر‌و 43 خولەك •    تەنزانیا: 13 كاتژمێر‌و 4 خولەك •    ئەفریقای باشوور: 12 كاتژمێر‌و 3 خولەك •    روسیا: 17 كاتژمێر‌و 55 خولەك •    سوریا: 15 كاتژمێر‌و 1 خولەك •    گرینلاند: 19 كاتژمێر‌و40 خولەك •    فەرەنسا: 16 كاتژمێر‌و 51 خولەك •    كەنەدا: 16 كاتژمێر‌و 19 خولەك •    كینیا: 13 كاتژمێر 16 خولەك •    لیبیا: 15 كاتژمێر‌و 23 خولەك •    میسر: 14 كاتژمێر‌و 44 خولەك •    نایجیریا: 13 كاتژمێر‌و 24 خولەك •    هۆنگ كۆنگ: 14 كاتژمێر‌و 12 خولەك سەرچاوە: BBC

راپۆرتی: بی بی سی وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ چەند ساڵێك لەمەوبەر رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا وتی ئەوەی ئیستانبوڵ كۆنترۆڵ بكات، حكومڕانی توركیا دەكاتن لێرەوە دەكرێت تێبگەین كە بۆچی ئەردۆغان لەدەستدانی سەرۆكایەتی  ئەو شارەی قبوڵنەكرد‌و رازی نەبوو بكەوێتە دەست نەیارەكەی. هەروەك چۆن ئیستانبوڵ ئەو گۆڕەپانەیە كە بۆ یەكەمجار ئەردۆغان تێیدا دەستی بە كاری سیاسی كردو ساڵی 1994 سەرۆكایەتی شارەوانی شارەكەی بردەوە. لەگەڵ دەركەوتنی ئاماژەكانی سەركەوتنی ئەكرەم ئیمام ئۆغڵو، كاندیدی پارتی گەلی كۆماری " جەهەپە"لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئیستانبوڵدا، ئەردۆغان گومانی خۆی بەرامبەر بە ئەنجامەكانی هەڵبژاردنەكە دەربڕی‌و باسی لە پێشێلكاریی و ساختەكاری كرد كە بەوتەی ئەو لەو پرۆسەیەدا روویداوە. ئەردۆغان، 8ی نیسانی رابردوو رایگەیاند هەڵبژاردنەكان لە ئیستانبوڵ " پێشێلكاریی" بەرفراوانی تێدا كراوە بە شێوەیەكی " رێكخراو"، وتیشی:" هەر تەنها پێشێكاری نەكراوە بەڵكو سەرتاپای پرۆسەكە ساختەكاری و فیڵی تێداكراوە". هاوكات لەگەڵ ئەوەدا ئەردۆغان داوایكرد جارێكی تر دەنگەكان ئەژماربكرێنەوەو لیژنەی باڵای هەڵبژاردنەكانیش داواكارییەكەیان جێبەجێكرد، بەڵاك دوای دووبارە جیاكردنەوە‌و ئەژماركردنەوەی دەنگەكان، ئەنجامەكان لە بەرژەوەندی كاندیدەكەی ئەردۆغان( بن عەلی یەڵدرم) گۆڕانكارییان بەسەردا نەهات‌و دوای 17 رۆژ لە بەڕێوەچوونی پرۆسەی هەڵبژاردن 31ی ئازاری رابردوو سەرۆكایەتی شارەوانی ئیستانبوڵ رادەستی كاندیدەكەی جەهەپە ( ئەكرەم ئیمام ئۆغڵو) كرا. " بەدەستهێنانی كاتی زیاتر" ئیمام ئۆغڵو، حزبەكەی ئەردۆغانی بەوە تۆمەتباركرد، كە هەوڵدەدات لە رێگەی زیادكردنی تانەكانەوە كاتی زیاتر بەدەستبهێنێت بۆ سڕینەوەی ئەو پێشێلكارییانەی كە لە هەڵبژاردنەكاندا كراون، پارتەكەی ئەردۆغانیش پارتی داد‌و گەشەپێدان ( ئاكەپە) بەتوندی ئەوەی رەتكردەوە‌و عومەر چەلیك وتەبێژی ئەو حزبە ئەو تۆمەتانەی كاندیدەكەی جەهەپەی بە بانگەشەی بەتاڵ‌و ناڕاست وەسفكردو جەختیكردەوە كە حزبەكەی دوای دووبارە جیاكردنەوە‌و ئەژماركردنەوەی دەنگەكان رێز لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان دەگرێت، ئەگەر لە بەرژەوەندیشی نەبێت. بەڵام ئەوەی كە خاوەنی قسەی كۆتاییە لە توركیا ئەردۆغانەوە كەسی تر نیە، چاودێران‌و شەقامی توركیاش دەزانن ئەردۆغان سیاسەتمەدارێكی زیرەكەو بە ئاسانی ناگەڕێتە دواوە‌و نەفەسێكی دوورودرێژی هەیە‌و دوودڵ نابێت لە رووبەڕووبونەوەی نەیارەكانی و وا بە سانایی شكست‌و دۆڕان قبوڵ ناكات، لەبەرئەوەی لە ساڵی 2002ەوە كە حزبەكەی هاتوەتە سەر دەسەڵات ئەوە بەخۆیەوە نەبینیوە. دوای ئەوەی ئیمام ئۆغڵۆ پۆستی سەرۆكایەتی شارەوانی وەرگرت، ئەردۆغان وتارێكی ئاشتیانەی گرتەبەرو داوای لە لایەنگرانی كرد قبوڵی بكەن‌و بۆ پێشەوە بڕوانن، بەڵام دواتر لەوە پاشگەزبوەوە و پەنای بۆ وروژاندنی دۆخەكە بردو ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی ئیستانبوڵی رەتكردەوە‌و چەندجارێك داوایكرد دووبارە بكرێتەوەو لیژنەی باڵای هەڵبژاردنەكانی خستە دۆخێكی قورسەوەو لەسەری پێویست بوو كە وەڵامی خواست‌و داواكارییەكەی ئەردۆغان ببێت‌و بڕیار لەسەر دووباركردنەوەی هەڵبژاردنەكە بدات، كەواتە بۆچی ئەردۆغان سورە لەسەر لەدەستنەدانی ئیستانبوڵ؟. سەرچاوەی سامان‌و داهات لەو كاتەوەی لە ساڵی 1994 ئەردۆغان سەرۆكایەتی شارەوانی ئیستانبوڵی بەدەستهێنا، ئەو شارە كەوتە دەست ئیسلامییە موحافیزكارەكان‌و لەدەستدانی زیانێكی زۆری هەیە، چونكە ئەو شارە پێگەیەكی ئابوریی‌و سیاسیی‌و مێژووییی هەیە لەلایە ئەردۆغان‌و لایەنگرانی. لە رووی ئابورییەوە ئیستانبوڵ لە دڵی توركیا‌و بزوێنەری ئابوریی دادەنرێت‌و 31.2%ی كۆی داهاتی نەتەوەیی توركیا بەدەستدەهێنێت كە یەكسانە بە 851 ملیار دۆلار، بە گوێرەی داتاكانی  ساڵی 2017ی سەنتەری ئاماری توركیا و ژمارەی دانیشتوانەكەشی زیاتر لە 16 ملیۆن كەسە، بەڵام ئەنكەرەی پایتەخت تەنها 9%ی كۆی داهاتی نەتەوەیی بەرهەمدەهێنێت‌و تێكڕی داهاتی تاك لە ئیستانبوڵ بە هەمووو شارەكانی تر بەرزترەو دەگات زیاتر لە 65 هەزار لیرەی توركی بە گوێرەی ئاماری 2017، لە كاتێكدا تێكڕای داهاتی تاك لە ناوچەكانی باكوری كوردستان ( باشوووری خۆرهەڵاتی توركیا) لە 14 هەزار تێناپەڕێت. هەروەها ئیستانبوڵ بە دڵی پیشەسازی لە توركیا دادەنرێت و 29%ی كۆی بەرهەمی پیشەسازی وڵات لەو شارە بەرهەمدەهێنرێت‌و بودجەی شارەوانی شارەكە ساڵی 2018 گەیشتە نزیكەی 10 ملیار دۆلار، بەو بڕە پارەیەش هاوتای بودجەی ساڵانەی وەزارەتی بەرگری توركیایە. گرێبەستی قازانج بەخش لەو كاتەوەی پارتی داد‌و گەشەپێدان( ئاكەپە) كە ئەردۆغان سەرۆكایەتی دەكات ئیستانبوڵی كۆنترۆڵكردووە، گرێبەستە گەورە‌و پڕ قازانجەكان دەدرێت بەو كۆمپانیا‌و سەرمایەدارانەی كە لە حكومەتەوە نزیكن، بەوەش هەزاران لایەنگر‌و ئەندامی ئەو حزبە لەو كۆمپانیایانەدا كاریان بۆ رەخسێندرا، لەسەر ئەوەش رۆژنامەكانی ئۆپۆزسیۆن بەردەوام ئاكەپە تۆمەتباردەكەن بە وەرگرتنی بەرتیل لە بەخشینی ئەو گرێبەستانەدا، مەولود ئویساڵ سەرۆكی پێشووی شارەوانی ناوەڕاستی ساڵی رابردوو رایگەیاند كە شارەوانی ئیستانبوڵ‌و لقەكانی 80 هەزار هەلی كار دەڕەخسێنن. هەروەها بە گوێرەی  كەشفی دارایی خۆی ، شارەوانی ئیستانبوڵ هەتا ساڵی 2018 150 ملیۆن دۆلاری بەخشیوە بە رێكخراو‌و دامەزراوەكانی نزیك لە ئاكەپەو خانەوادەی ئەردۆغان و پرۆژە زەبەلاحەكانی ئیستانبوڵ كە بەهاكانیان چەندان ملیار دۆلارە، وەك فڕۆكەخانەی نوێی ئیستانبوڵ، پردی سێیەمی شارەكە دراون بە ئەو كۆمپانیایانەی كە لە ئەردۆغانەوە نزیكن، وەك كۆمپانیاكانی كالیۆن‌و كۆلین و لیماك، ئەوەش بەوتەی رۆژنامەی واشنتۆن پۆستی ئەمریكی. ئۆپۆزسیۆنی توركیا دەڵێت شاری ئیستانبوڵ هەمیشە بووەتە سەرچاوەی داهات بۆ پارتەكەی ئەردۆغان‌و بەشێك لە بودجەكەشی دەڕوات بۆ ئەو كۆمپانیایانەی كە سەر بە ئەردۆغانن، پرۆژە زەبەلاحەكانیش دەدرێن بە كەسانی نزیك لە ئەردۆغان.

راپۆرت: نامیق رەسوڵ- محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕەفعەت نێچیرڤان بارزانی بە هەمان دەسەڵاتەكانی مەسعود بارزانی مامییەوە دەبێت بە سەرۆكی هەرێم‌و بڕوانامەی زانستی هیچ كێشەیەك لەبەردەم دانیشتنی لەسەر كورسی سەرۆكایەتی بۆ دروستناكات‌و پەرلەمانی كوردستانیش مافی ئەوەی نابێت لێپرسینەوەیەكی لەگەڵدا بكات. پەرلەمانی كوردستان پرۆژەی پێشنیازی "هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم‌و شێوازی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان"ی پەسەندكرد. یارو نەیارەكانی پرۆژەكە ! لە كۆی (111) پەرلەمانتار، 89 پەرلەمانتار لە فراكسیۆنەكانی (پارتی، یەكێتی، بزوتنەوەی گۆڕان، پێكهاتەكان، سۆسالیست) بە "بەڵێ" دەنگیان بە كۆی هەمواری یاساكەدا. لەبەرامبەردا تەنیا (12) پەرلەمانتار لەدژی هەموارەكە دەنگیاندا، ئەوانەی دژی هەموارەكە بوون، بریتی بوون لە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی (یەكگرتووی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی). فراكسیۆنی جوڵانەوەی نەوەی نوێ كە (8) پەرلەمانتاری هەیە، كۆبونەوەكەیان جێهێشت و  بەشداری دەنگدانی نەكرد. پەرلەمانیی یان سەرۆكایەتیی ؟ بەپێی ئەو پرۆژەیەی كە ئەمڕۆ پەسەندكرا، پەرلەمانی كوردستان توانای لێپرسینەوەی لە سەرۆكی داهاتووی هەرێم نابێت، ئەمە لەكاتێكدایە سەرۆكی داهاتوو بەدەنگی پەرلەمان هەڵدەبژێردرێت نەك دەنگی خەڵك. پێشنیازێك خرایە بەردەم لیژنەی یاسایی پەرلەمان، كە داوای دەكرد لە هەموارە نوێیەكەدا ئەو بڕگەیە بچەسپێندرێت كە "پەرلەمان دەسەڵاتی لێپرسینەوەی لە سەرۆكی هەرێم هەبێت"، ئەمە لەبەر ئەوەی سەرۆك لەناو پەرلەمانەوە هەڵدەبژێردرێت. بەڵام ئەو پێشنیازە رەتكرایەوە‌و لە پاساوی رەتكردنەوەیدا، ڤالا فەرید سەرۆكی پەرلەمان رایگەیاند" لە سیستمی پەرلەمانیدا سەرۆكی وڵات یان سەرۆكی هەرێم لەڕووی سیاسییەوە لەبەردەم پەرلەماندا بەرپرس نابێت، بۆیە ئەو پێشنیازە رەتكراوەتەوە". دەسەڵاتەكانی سەرۆك بەدەنگی (86) پەرلەمانتار، دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم وەكو خۆی هێڵدرایەوە تا ئەو كاتەی دەستورێك بۆ هەرێم پەسەند دەكرێت، پەرلەمانتارانی یەكێتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان دەنگیان بۆ ئەم بڕگەیە دا، لەبەرامبەردا تەنیا (21) پەرلەمانتار دژی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم دەنگیاندا. بەپێی پرۆژە پێشنیازە پەسەندكراوەكە، سەرۆكی داهاتووی هەرێمی كوردستان (نێچیرڤان بارزانی) هەمان دەسەڵاتەكانی سەرۆكی پێشووی هەرێمی كوردستان (مەسعود بارزانی) دەبێت، كە ئەم دەسەڵاتانە پێشتر ناڕەزایەتی‌و قەیرانی سیاسی لێكەوتەوە. بەپێی ئەو رێككەوتنەكەی كە لەنێوان سێ لایەنی سەرەكی بەشدار لە دەسەڵاتدا كراوە (پارتی، بزوتنەوەی گۆڕان، یەكێتی)، پرسی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم لە دەستوری هەرێمدا چارەسەردەكرێت. دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم كە بەپێی پرۆژە پەسەندكراوەكەی ئەمڕۆ وەكو خۆی دەمێنێتەوە، زیاتر لە (20) دەسەڵاتە‌و بریتین لەم دەسەڵاتانەی خوارەوە: • سەرۆكی باڵای دەسەڵاتی راپەڕاندنە • فەرماندەی گشتیی هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستانە • ئەگەر پەرلەمان نەتوانێ كۆببێتەوە، سەرۆكی هەرێم بە راوێژ لەگەڵ سەرۆكی حكومەت‌و سەرۆكی پەرلەمان دەتوانێت هەندێك بڕیار دەربكات‌و بڕیارەكانیشی حوكمی یاسایان دەبێت • لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوە نوێنەرایەتی هاوڵاتیانی كوردستان دەكات، هەماهەنگی دەكات لەنێوان دەسەڵاتە فیدراڵییەكان‌و دەسەڵاتەكانی هەرێمدا  • ئەو یاسایانەی (پەرلەمان) دایاندەنێت، سەرۆكی هەرێم لە ماوەی 10 رۆژدا لە رۆژی دانانیەوە دەریان دەچووێنێت‌و مافی ئەوەشی هەیە تانە لە كۆی یاساكە یان بەشێكی بدات‌و رەوانەی پەرلەمانی بكاتەوە تا چاوی پێدابخشێنێتەوە • لە حاڵەتێكدا پەرلەمان هەڵبوەشێتەوە، یان ماوەی خولی هەڵبژاردنەكەی كۆتایی هاتبێت، سەرۆكی هەرێم لە ماوەی 15 رۆژدا فەرمانێك بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتیی دەردەچوێنێت • سەرۆكی هەرێم لەماوەی 10 رۆژدا لە رۆژی راگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنەكەوە، فەرمانی بانگهێشتكردنی بۆ خولی یەكەمی كۆبوونەوەی خولی هەڵبژاردن دەردەچوێنێت • سەرۆكی هەرێم لەچەند حاڵەتێكدا بە فەرمانێك پەرلەمان هەڵدەوەشێنێتەوە • سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی لێبوردنی گشتی هەیە  • سەرۆكی هەرێم دەتوانێت حوكمی لە سێدارەدان پەسەند بكات، یان سزاكە بۆ بەندكردنی هەتاهەتایی سوك بكات • سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی جاڕدانی باری نایاسایی هەیە • سەرۆكی هەرێم دەتوانێت لە كاتی پێویستدا بانگهێشتی پەرلەمان بكات بۆ كۆبوونەوەیەكی ناچاریی، سەرۆكی هەرێم هاوكات سەرۆكایەتیی كۆبوونەوەكەش دەكات • دەسەڵاتی هەیە رێگەبدات بە هێزە چەكدارەكانی فیدڕاڵ بێنە ناو هەرێمەوە، بەڵام لێرەدا دەبێ رەزامەندی پەرلەمان وەربگرێت  • سەرۆكی هەرێم بۆی هەیە بە رەزامەندی  پەرلەمان هێزی پێشمەرگە بۆ دەرەوەی هەرێم بنێرێت • دوای ناونانی سەرۆك وەزیران لەلایەن پەرلەمانەوە، سەرۆكی هەرێم داوای لێدەكات لە ماوەی 30 رۆژدا كابینەكەی پێكبهێنێت • كاتێك پەرلەمان، ئەنجومەنی وەزیران یان وەزیر لە متماتە دەخات، سەرۆكی هەرێم فەرمانی قبووڵكردنی دەستلەكاركێشانەوەیان دەردەچوێنێت • دامەزراندنی خاوەن پلە تایبەتەكان لەسەر پێشنیازی وەزیری پەیوەندیدارو رەزامەندی ئەنجومەنی وەزیران • سەرۆكی هەرێم دەسەڵاتی دامەزراندنی دادوەران‌و سەرۆك‌و ئەندامانی داواكاری گشتی هەیە، دوای پاڵاوتنیان لەلایەن ئەنجوومەنی دادوەری هەرێمی كوردستانەوە • دەسەڵاتی بەخشینی روتبەی سەربازی بە ئەفسەرانی هێزە چەكدارەكانی هەرێم‌و هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆو دەركردن‌و خانەنشینیان بەپێی یاسا رەچاوكراوەكان • بەخشینی نیشان‌و مەدالیا سەرۆكێكی بێ بڕوانامە لە كۆبونەوەی ئەمڕۆدا پێشنیازكرا یەكێك لە مەرجەكان بۆ ئەو كەسەی دەبێتە سەرۆكی هەرێم ئەوە بێت "نابێت لە بڕوانامەی بەكالۆریۆس كەمتری هەبێت"، 69 پەرلەمانتار لەدژی ئەم پێشنیازە دەنگیاندا، واتە رەتیانكردەوە مەرجی بڕوانامە بۆ سەرۆكی هەرێم دابنرێت، پەرلەمانتارانی بزوتنەوەی گۆڕان لەوانەبوون كە دژی پێشنیازەكە دەنگیاندا، ئەمە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان كاردانەوەی لێكەوتەوە، بەوپێیەی لەماوەی رابردوودا بزوتنەوەی گۆڕان‌و بەدیاریكراویش (یوسف محەمەد) سەرۆكی پێشووی پەرلەمانی كوردستان كە سەربە بزوتنەوەی گۆڕان بوو لە وتارێكدا لە دیداری سلێمانی لە زانكۆی ئەمریكی وەكو ئاماژەیەك بۆ بنەماڵەی بارزانی وتی:" حوكمڕانی بە كەسانی نەخوێندەوار ناكرێت". بەگوێرەی ئەو ژیاننامەیەی كە لە سایتی فەرمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا بڵاوكراوەتەوە، نێچیرڤان بارزانی كە كاندیدی بەهێزی پۆستی سەرۆكی داهاتووی هەرێمی كوردستانە، هیچ بڕوانامەیەكی نییە، بەڵام میدیاكانی پارتی ئاماژە بەوە دەكەن، ناوبراو دەرچووی "بەشی زانستە سیاسییەكانە لە زانكۆی تاران" بەبێ ئەوەی ئاماژە بە بە وردەكاری‌و ساڵی دەرچونەكەی بكەن. سەرۆكی هەرێم یان حزب ؟ یەكێكی تر لەو پێشنیازانەی كە ئەمڕۆ پەرلەمانی كوردستان رەتیكردەوە، ئەو پێشنیازە بوو كە داوا دەكات" سەرۆكی هەرێم لەگەڵ دەستبەكاربوونیدا واز لە پۆستە حیزبییەكەی بهێنێت‌و دەست لەكاربكێشێتەوە". بەهەمان شێوەی مەرجی بڕوانامە، ئەم پێشنیازەش بەدەنگی 69 پەرلەمانتار رەتكرایەوە، لێرەشدا زۆرینەی پەرلەمانتارانی یەكێتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان دەنگیاندا بۆ رەتكردنەوەی پێشنیازەكە. نێچیرڤان بارزانی كە كاندیدی بەهێزە بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی هەرێم، ئێستا جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانە‌و هەندێك زانیاریش هەن باس لەوە دەكەن لەگەڵ دەستبەكاربوونی وەكو سەرۆكی هەرێم، دەبێت بە سەرۆكی پارتی‌و مەسعود بارزانی مامی وەكو مەرجەعێكی سیاسی دەمێنێتەوە‌و دەستبەرداری پۆستی سەرۆكی پارتی دەبێت.

درەو میدیا: وتەبێژی دادگای سلێمانی  رایدەگەیەنێت لەسەر دۆسیەكەی شادی نەوزاد "« تائێستا دادگا نەگەیشتووەتە ئەو بڕیارەی شاسوار عەبدولواحید لەهەڕەشەكاندا دەستی هەبووبێت، تا ئێستاش 10 كەس دەستگیركراون و چواركەسیش فەرمانی گرتنی هەیە كەتائێستا دەستگیر نەكراون و هێزە ئەمنییەكان بەدوایاندا دەگەڕێن و ». حاكم عومەر ئەحمەد بە رۆژنامەی ‌ھاوڵاتی وتووە" «دەستگیركردنەكان لەسەر بنەمای دوو  سكاڵا بووە، یەكێكیان فەرمانگەی داواكاری گشتی جوڵاندویەتی و ئەوی تریان شادی نەوزاد تۆماریكردووە بەرامبەر هێڵێكی تەلەفۆن  كە لەرێگەیەوە هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی گرتەی ڤیدیۆیی لێكراوە" حاكم عومەر رونیكردەوە «دادوەری لێكۆڵینەوەی ئاسایش، فەرمانی گرتنی دەركردووە بۆ خاوەنی ئەو هێڵە، لەرێگەی ئای تی و كەسانی شارەزاوە لەبواری پەیوەندیكردن كە دادگا هەموو كات پەنایان بۆ ئەبات، هەوڵیداوە بگاتە خاوەنی ئەو هێڵە خاوەن هێڵەكەش دۆزراوەتەوە، كە یەكێكە لەو تۆمەتبارانەی دەستگیركراوە». باسی لەوەشكرد، هەموو بڕیارەكان لەلایەن دادگاوە دەرچوەو لەلایەن دەزگا ئەمنییەكانەوە جێبەجێكراوە، ئەوانەی دەستگیركراون فەرمانی گرتنیان هەیە بەپێی مادەی 2 لەیاسای قەدەغەكردنی خراپ بەكارهێنانی ئامێرەكانی پەیوەندی، جگە لەوەش  فەرمانی پشكنین هەیە بۆ ئەوشوێنانەی كە گومان ئەكرێت ئەو كەسانەی لێ بێت». به ‌وتەی حاكم عومەر، لەكاتی پشكنینەكاندا چەند مۆبایل و كۆمپیتەرێك دەستی بەسەردا گیراوە كە «گومانی لێدەكرێت لەرێگەی ئەوانەوە هەڕەشەكە كرابێت». « وتەبێژی دادگای سلێمانی  ئەوەش دەخاتە روو"«ئەم كەیسە كەیسی شاسوار عەبدولواحید نییە، نە كەیسی نەوەی نوێشە، پەیوەندی بە تۆمەتبارێكەوەیە كە پێدەچێت لەم حزبە خۆی حەشاردابێت، مەرج نیە ئەمە تەوجیهی سیاسی ئەو حزبە بێت، بەڵام هەركەسێكیش بێت دادگا دەستی  ئەیگاتێ و لەژێر باڵی هەر كەسێك بێت دەری هێناوە و لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا كردووە وەكو هاوڵاتییەك" ئەوەش دەخاتەروو" تاوەكو ئێستا شاسوار عەبدولواحید نەناوی لە كەیسەكەدا هەیە و نە رێكخراوەكەشی ناوی هەیە" سەبارەت بەوەی كە شادی نەوزاد سكاڵای لەسەر شاسوار عەبدولواحید تۆماركردووە؟، وتەبێژی دادگا دەڵێت «ئەو كە سكاڵاكەی كردەووە، دەڵێ من لەم رێكخراوە جیابومەتەوە سكاڵاكەشم لە شاسوار عەبدولواحید و ئەوكەسانەشە كە ئەو هەڕەشەیەیان ئاڕاستەی من كردووە، بەڵام تائێستا دادگا نەگەیشتووەتە ئەو بڕیارەی كە ئەوكەسە دەستی تیاهەبێت و بانگی بكات  تەنانەت پێویستمان بەروونكردنەوەی ئەویش نەبووە

درەو میدیا:  كەمال كەركوكی ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان رایدەگەیەنێت كە " پارێزگاری كەركوك یەكێتی نابێت و پارتیش نابێت، رەتیشی دەكاتەوە حیزبەكەی لەگەڵ یەكێتی نیشتیمانی كوردستاندا رێككەوتنی هەبێت لەسەر هەوڵدان بۆ دانانی پارێزگارێك بۆ كەركوك هاوكات لەگەڵ راسپاردنی مەسرور بارزانیدا بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم" كەمال كەركوكی بەدەنگی ئەمەریكای راگەیاندووە"دەبێت كەسایەتیەكی نیشتیمان پەروەری كوردی كەركوك بكرێتە پارێزگار، نە یەكێتی بێت و نە پارتیش بێت، تا كار بۆ هەموو كەركوكیەكان بكات نەك لایەنێكی سیاسی دیاریكراو." جەختیش دەكاتەوە " ئەوەندەی من بزانم پارێزگاری داهاتوو كەسێكی نیشتیمان پەروەر دەبێت، بەڵام هێشتا كەسیش دیاری نەكراوە و زووە بۆ یەكلایی كردنەوەی ئەو بابەتە." سەبارەت بەو كاتەی كە بەلای پارتی یەوە گونجاوە بۆ هەوڵدان بۆ وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری كەركوك، كەمال كەركوكی دەڵێت"دەبێت كەركوك ئاسایی بكرێتەوە، پێشمەرگە و سوپا لەدەرەوەی شار جێگیربن و ژورێكی هەماهەنگیان هەبێت، كەركوك رادەستی پۆلیسی ناوخۆیی بكرێت، بارەگاكانی پارتی دیموكرات و پارتی گەلی توركمان رادەست بكرێنەوە، پاشان ئەنجومەن دەست بەكارببێتەوە." جەختكردنەوەی بەرپرسەكەی پارتی لەسەر دانانی پارێزگارێكی بێ لایەن بۆ كەركوك و رەتكردنەوەی بەستنەوەی مەسەلەی پارێزگار بە دەست بەكاربوونی مەسرور بارزانیەوە، لەكاتێكدایە پێشتر رزگار عەلی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی، بەدەنگی ئەمەریكای راگەیاندبوو"بەپێی رێككەوتنی نێوان یەكێتی و پارتی، لەگەڵ راسپاردنی مەسرور بارزانی دا، هەوڵی وەرگرتنەوەی پۆستی پارێزگار دەدرێت و پۆستەكە بۆ یەكێتی دەبێت." پێشتر یەكێتی پرسی پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی بەستبوەوە بە چارەسەری كێشەی پارێزگاری كەركوك و وەزیرەكەیان لەبەغداد، بەڵام دواتر مەسعود بارزانی و كۆسرەت رەسوڵً رێككەوتن كە خۆیان پێكەوە مەسەلەی پارێزگاری كەركوك یەكلا بكەنەوە .     

ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ هەرچەندە رۆژووگرتن یەكێكە لە پێنج بنەما سەرەكییەكەی ئاینی ئیسلام، بەڵام مێژوویەكی زۆر كۆنی هەیە‌و دەگەڕێتەوە  بۆ هەزاران ساڵ پێش دەركەوتنی ئیسلام‌و رۆژووگرتن لە زۆربەی ئاینەكانی تریشدا هەیە. رۆژووگرتن بە ئامانجی نزیكبوونەوە لە خودا‌و بەدەستهێنانی رەزامەندی، لەلای فیرعەونەكان‌و گریكەكان‌و زەردەشتییەكان‌و ئاینی جولەكە‌و مەسیحیش پەیڕەوكراوە. فیرعەونەكان( میسرییە كۆنەكان) میسرییە كۆنەكان چەندین سروت‌و مەراسیمی ئاینییان ئەنجامداوە, بە ئامانجی نزیكبونەوە لە خوداوەند‌و بەدەستهێنانی رەزامەندیی، چەندین جەژنیشیان هەبووە وەك جەژنی بەهار، جەژنی دروێنە‌و جەژنی وەفاداری بۆ نیل و ئامانج لەم جەژنانەش پاكبوونەوەی دەرونیان بووە لە‌و تاوان‌و هەڵانەی كە رەنگە  توڕەیی خوداوەندی لێكەوتبێتەوە و بەوەش لەسەریان پێویست بووە داوای لێخۆشبوون لە خوداوەند بكەن بۆئەوەی بە نیعمەت‌و بەرەكاتەكانی شادببن. رۆژووگرتن لەلای فیرعەونەكان لە هەڵهاتنی خۆرەوە دەستیپێكردووە تا خۆرئاوابوون، ماوەی رۆژووگرتنیان لە سێ‌ رۆژەوە تا 70 رۆژ بووەو تێیدا خۆیان لە خواردن‌و خواردنەوە‌و جوتبوون گرتوەتەوە. ئەو كەسەشی ویستبێتی ببێتە خزمەتگوزاری پەرستگایەك لەسەری پێویست بووە حەوت رۆژ لەسەر یەك بەبێ‌ خواردنەوەی ئاو بەرۆژووبێت، جۆرێكی تریش لە رۆژووگرتن هەبووە كە ماوەكەی 70 رۆژ بووە‌و تێیدا رێگە بە خواردنی هیچ خۆراكێك نەدراوە جگە لە سەوزە‌و ئاو. یەكێك لە جەژنەكانی فیرعەونەكان، جەژنی ( وەفاداری بۆ نیل)ە، كە دەكەوتە ئەو كاتەی بارانێكی زۆر دەباری‌و ئاوی رووباری نیل  بەرزدەبوەوە كە ئەو ئاوە سەرچاوەی ژیانی خۆیان‌و گیاندارەكانیان و كشتوكاڵیان بووە‌و  لەگەڵ هاتنی وەرزی بەهاردا بەرهەم دەهاتن، هەروەها جەژنی رۆژوو هەبووە كە تایبەتكرابوو بە رازیكردنی رۆحی ئەو مردوانەیان كە بێبەشببوون لە خواردن. ئاینی زەدەشتی‌و ئێزدیی ئاینی زەردەشتی زیاتر لە سێ‌ هەزار ساڵ لە وڵاتی فارس‌و دەوروبەری بەربڵاوبووە، بەڵام ئێستا پەیڕەوكارانی ئەو ئاینە لە هەرێمی كوردستان، عێراق، سوریا، توركیا، ئێران، هیندستان، ئەفغانستان، ئازەربایجان‌و چەند ناوچەیەكی تر نیشتەجێن. رۆژووگرتن لە ئاینی زەردەشتیدا حەرامبووە، چونكە وزەی مرۆڤ بۆ كاركردن كەمدەكاتەوە، هەروەها لەبەر مەترسی توشبووون بە نەخۆشی‌و كاریگەری نەرێنی بۆسەر كۆمەڵگە. بە پێچەوانەی ئاینی زەردەشتییەوە، رۆژووگرتن لە ئاینی ئێزدییدا پیرۆزە‌و ماوەكەی سێ‌ رۆژە‌و رۆژی سێشەممە دەستپێدەكات‌و رۆژی پێنج شەممە كۆتایی دێت بە گوێرەی رۆژژمێری خۆیان، رۆژژمێری ئێزدیی 13 رۆژ لە دوای رۆژژمێری زاینی خۆرئاواییەوەیە. رۆژووگرتن لە ئاینی ئێزدییدا بە خۆگرتنەوە لە خواردن لە هەڵهاتنی خۆرەوە دەستپێدەكات‌و دوای خۆرئاوابوون رۆژوو دەشكێنن، بەڵام پیاوە ئاینییە كۆنەكانیان بۆ ماوەی سێ‌ رۆژی لەسەر یەك بەرۆژوو دەبوون و رۆژوەكەیان نەدەشكاند هەتا رۆژی جەژن كە بە " جەژنی ئیزی" ناودەبرێت. رۆژووگرتن لای ئێزدییەكان دوو جۆرە، رۆژووی خەڵكی گشتی‌و رۆژووی دەستەبژێر( پیاوانی ئاینی) و منداڵان‌و نەخۆش‌و ئەو كەسانەی كە عەقڵیان تەواونییە لە رۆژووگرتن بەخشراون. رۆژووی دەستەبژێر، كە پیاوانی ئاینی‌و هەندێك لە چینی فەقیر كە نەزریان كردووە پێوەی پابەند دەبن و بەزۆری شەش رۆژی ساڵ دەخایەنێت‌و هەردوو چلەی زستان‌و هاوین لەخۆدەگرێت‌و ئارەزوو مەندانەیە‌و خەڵكی گشتی پێوەی پابەند نابن تەنها ئەوانە نەبێت كە دەیانەوێت بە خودا پەرستی زیاتر خۆیان لە خوا نزیكبكەنەوە. هەروەها جۆرێكی تر لە رۆژووگرتن هەیە كە پێی دەوترێت " رۆژووی خودان" ئەوەش تایبەت بە ئەولیاكان و پیاوچاكان‌و هەركەسێك لە خەڵكی گشتی كە خۆی بیەوێت. رۆژووگرتن لە ئاینی جولەكەدا هەرچەندە كە ئاین‌و بیروباوەڕە ئاینییەكان بۆ هەزاران ساڵ پێش زایین دەگەڕێنەوە، بەڵام زۆرینەی گەلانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دان بە سێ‌ ئاینی سەرەكیدا دەنێن كە بە " ئاینە ئاسمانییەكان یان ئیبراهیمییەكان" ناسراون. ئاینی جولەكە بە یەكەمینی ئاینی ئاینە ئیبراهیمییەكان دادەنرێت، بە گوێرەی كتێبی ئاسمانی ئەو ئاینە كە " تەورات"ە پێویستە تەنها لە رۆژی كیپور ( تەوبەكردن) دا رۆژوو بگیرێت، ئەو رۆژەكەی كە پێغەمبەر موسا بەخۆی‌و پەڕاوەكانی شەریعەتەوە بۆ دووەمجار لە سینا دابەزی‌و رایگەیاند كە خودا لە هەڵەی جولەكەكان ( پەرستنی گوێرەكەی ئاڵتونی) خۆشبووە.  رۆژی كیپور 26 كاتژمێر دەخایەنێت‌و بە پیرۆزترین رۆژی جەژن‌و مەراسیمە ئاینییەكانی جولەكە دادەنرێت‌و لەم رۆژەدا لە ئیسرائیل رادیۆ تەلەفزیۆنەكان پەخشیان رادەگرن، هەروەها جوڵەی ئۆتۆمبیل رادەگیرێت‌و ژنان واز لە چێشتلێنان و هەموو كارێكی ناوماڵ دەهێنن. هەروەها لەم رۆژەدا جولەكەكان لە هەموو خۆشییەكانی ژیان‌و كارەكانی دنیا دووردەكەونەوە‌و خۆیان بۆ پەرستن‌و لێپرسینەوە لە خود تەرخاندەكەن‌و خەڵك لەگەڵ خۆرئاوابووندا بەڕۆژوودەبن هەتا هاتنی تاریكی رۆژی دواتر، بۆئەوەی لە خودا نزیك ببنەوە‌و لە هەڵەو تاوانەكانیان خۆشببێت. بەشێك لەو جولەكانەی كە زۆر ئیماندارن پێش دەستپێكردنی رۆژووگرتن, دەچن بۆ دیواری بوراق لە باشووری مزگەوتی ئەقسا بۆ نوێژكردن, هەروەها جولەكەكان چەند بنەمایەكی تریش پەیڕەودەكەن، لەوانە رۆژوونەگرتن لە رۆژانی شەممە یان لە رۆژانی فێستیڤاڵ‌و مەراسیمە ئاینییەكاندا، بەڵام رۆژی كیپۆر بەدەركراوە لەم بنەمایانە، هەروەها جولەكەكان لە مانگی نیسانیشدا رۆژوو ناگرن‌و نەخۆش‌و ئافرەتانی سكپڕیش لە رۆژووگرتن بەخشراون. بە گوێرەی لێكدانەوەی نوێ بۆ ئاینی جولەكە، حاخامەكان، مامۆستایان، كارمەندانی ئاسایش‌و لێپرسراوان‌و بڕیاربەدەستدان نابێت بەرۆژووبن بۆئەوەی كاریگەری بۆسەر ئەركەكانیان نەبێت. هەروەها جۆرێكی تر رۆژووگرتن هەیە لە ئاینی جولەكەدا كە ئەمەیان ئارەزوومەندانەیە‌و ئەو كەسانە بەرۆژوودەبن كە دەیانەوێت بە ئامانجێك بگەن، یان دەخوازن خودا لە تاوانەكانیان خۆشببێت, یان وەك سوپاسگوزارییەك لەبەرامبەر ئەو نیعمەتانەی خودا پێی بەخشیون. رۆژوو لە ئاینی مەسیحییدا رۆژووگرتن لە ئاینی مەسیحیدا هاوشێوەی ئاینەكانی پێشووی، ئامانج لێی نزیكبوونەوەیە لە خودا‌و داواكردنی لێخۆشبوون‌و بۆ بەدیهێنانی ئاوات‌و ئامانجەكان و باوەڕبوونە بە رۆژی لێپرسینەوە. بە گوێرەی كتێبی دانیال:" كەسی مەسیحیی  بەرۆژوودەبێت لەبەر خۆشەویستی خودا‌و ئارەزوو بۆ نزیكبوونەوە لێی‌و ملكەچی و گوێڕایەڵی بۆی". رۆژووگرتن لەلای مەسیحییەكان پێگەیەی گەورەی هەیە، چونكە پەیوەستە بە رۆحی خودا‌و پابەندبوون بە رێنماییەكانی مەسیح لە رۆژی دروستبووونیەوە تا دەركەوتنەوەی دووەمی وەك بەڵگەیەك بۆ باوەڕ پێی. ئینجیل كاتێك یان مانگێكی دیاریكراوی بۆ رۆژووگرتن دیارینەكردووە، بەڵكو هەموو تایەفەیەك یان كڵێسایەك وادەیەك بۆ پەیڕەوكارانی دیاریدەكات بۆئەوەی تێیدا بەڕۆژووبن، شێوازێك یان كاتێكی دیاریكراو نیە كە مەسیحییەكانی جیهان لە رۆژووگرتندا پابەندی بن، بەڵكو جیاوازی زۆر لە نێوان مەسیحییەكاندا هەیە لەو بوارەدا، كڵێساكان 40 رۆژ پێش جەژنی هەساتانەوە ( قیامە) وادەی رۆژووگرتن دیاریدەكەن بە گوێرەی نەریتەكانی هەر كڵێسایەك. مەسیحییەكان لەكاتی رۆژووگرتندا لە رۆژێكدا لانی كەم بۆماوەی 12 كاتژمێر خۆیان لە خواردن دەگرنەوە‌و هەمیشە لە سەرەتای رۆژدا دەستپێدەكات هەتا ئەو 12 كاتژمێرە تەواودەبێت، ئەمەش بنەمایەكی جێگیر نییە‌و مەسیحیی هەیە كاتێكی درێژتر بەڕۆژوودەبێت. رۆژووگرتن لە ئیسلامدا رۆژووگرتن لە ئیسلامدا فەرزە‌و یەكێكە لە پێنج بنەما سەرەكییەكەی ئاینی ئیسلام، دەكەوێتە مانگی رەمەزانی هەموو ساڵێكەوە. رۆژووگرتن لە ئیسلامدا بریتیە لە خۆگرتنەوە لە خواردن‌وخواردنەوە‌و هەموو كردوەیەكی خراپ بۆ خودی كەسەكەو كەسانی تر، ئەوەش بە ئامانجی نزیكبوونەوە لە خودا‌و بەدەستهێنانی چاكە‌و حەسەنات‌و پاككردنەوەی دروون لە تاوان. مانگی رەمەزان لای موسوڵمانان، مانگی خوداپەرستی‌و نوێژ‌و دوعاو خوێندنی قورئانە، موسڵمانان دوای بینینی مانگی رەمەزان دەستدەكەن بە رۆژووگرتن ‌و بەزۆری 30 رۆژ دەخایەنێت‌و پاشان جەژنی رەمەزان دێت كە سێ‌ رۆژە‌و رۆژووگرتن تێیدا حەرامە، ئەو موسوڵمانانەشی كە بەهۆكاری تەندروستی رێگەپێدراو نەیانتوانیوە هەموو مانگەكە  بەرۆژووبن, دەتوانن دوای جەژنی رەمەزان قەرەبووی بكەنەوە لە هەر رۆژێكدا كە بۆیان دەگونجێت, جگە لە مانگی رەمەزان موسوڵمانان لە چەندین بۆنەی تریشدا بەڕۆژوودەبن. لە جەژنی رەمەزانیشدا موسوڵمانان سەردانی یەكتر دەكەن‌و پیرۆزبایی لە یەكتردەكەن‌و ئەو كەسانەشی كە لە یەكتر نیگەران بووبن ئاشتدەبنەوە‌و لاپەڕەیەكی نوێ لە پەیوەندییەكانی نێوانیان هەڵدەدەنەوە. راپۆرتی: بی بی سی 

درەو میدیا: كۆمپانیای دانە غاز كە لەبواری نەوت و غازدا كاردەكات رایگەیاندووە" لە چارەكی یەكەمی ئەمساڵدا لە هەرێمی كوردستان قازانجمان لەسەدا 150 % زیادیكردووە و گەیشتووەتە 35 ملیۆن دۆلار. كۆمپانیاكە لە ڕاگەیەندراوێكدا باسی لەوەكردووە، لە چارەكی یەكەمی ئەمساڵدا، بەرهەمی نەوتی گروپی كۆمپانیاكە لەسەدا شەش زیادیكردووە و گەیشتووەتە 68 هەزار و 700 بەرمیل نەوت لە ڕۆژێكدا. هاوكات، ئەوەشی رونكردەوە كە توانیویانە لەو ماوەیەدا خەرجی كۆمپانیاكە بە بڕی 10 ملیۆن دۆلار كەمبكەنەوە.    

درەو میدیا:  دەرباز محەمەد وەزیری پێشوی كۆچ و كۆچبەرانی عێراق رایدەگەیەنێت كە" ئەوكات و ئێستاش داوا لە هیچ كەس و دامەزراوەیەكی گۆڕان ناكەم لەسەر من بێنە دەنگ و فەرموون بڕۆن یەك دێڕ لەسەر خراپیی ئەدای من بدۆزنەوە" لە گفتوگۆیەكدا لەگەڵ رووداو لەبارەی نوسینێكی عەبدولرەزاق شەریف كە وتبووی  گۆڕان چاوپۆشی لێكردووە كاتێك تۆمەتبار كراوە بە خراپ بەڕێوەبردنی وەزارەتی كۆچ و كۆچبەران؟ دەربازی محەمەد دەڵێت" ئەوە بابەتێكی سیاسی و هەم كەسییە و بابەتەكە پەیوەندی بەڕاست و هەڵە و دادپەروەریەوە نییە. هەركەس لەو برادەرانەی لەناو جڤاتن یان لە دەرەوەی جڤاتن، ئەگەر مەلەفێكیان لەبەردەستە، ئەوە ژووری یاسایی گۆڕانمان هەیە و سكاڵا وەردەگرێ، بۆ نەچوون سكاڵا بكەن. ئینجا لە ماوەی ئەو دوو ساڵە بۆ بێدەنگ بووە و ئێستا قسە دەكات؟ دیسان كام بەڵگەیەی هەیە؟ وەزیری پێشووی كۆچ و كۆچبەران لەپشكی گۆڕان ئەوەش دەخاتەرووكە" هەموو رۆژێك دەڕۆیشتم. لە عێراق سێ دەزگای چاودێری هەیە و هەرسێ لەوانە برای باوكم نین، بۆچی هیچكام لەو دەزگایانە شتێكیان نەگوت؟ فەرموون بڕۆن یەك دێڕ لەسەر خراپیی ئەدای من بدۆزنەوە. ئینجا هەتاوەكو من نەبوومە ئەندامی لێژنەی دیاریكردنی بەربژێرەكانی گۆڕان كەس باسی ئەمەی نەكرد. من وەزیر بووم و رەنگە باشتر بزانم كێ بۆ ئەوە دەشێ بكرێتە وەزیر و توانای باشتری هەیە. ئەوەش لەبەر خاتری خزمەتكردنی گۆڕان دەكەم" سەبارەت بەو داوایانەی عالیە نوسەیف، پەرلەمانتاری عێراق داوای كردبوو وەزیری كۆچ بانگهێشت بكرێ بۆ پەرلەمان؟ دەرباز محەممەد دەڵێت" بەڵێ. ئەوكات و ئێستاش، داوا لە هیچ كەس و دامەزراوەیەكی گۆڕان ناكەم لەسەر من بێنە دەنگ. من بۆ خۆم لە 16ی شوباتی 2016 كە ئەو گفتوگۆیە هەبوو، ئەو فایلەم كۆپی كردووە و داومەتە ژووری حكومەت و پەرلەمانی گۆڕان و گوتوومە كاكە رەنگە ئێوە دەستتان پێی نەگات، ئەوە فایلی منە و لێكۆڵینەوەی تێدا بكەن" سەبارەت بەوەی كە عەبدولڕەزاق شەریف دەڵێ ئارام محەممەد، جێگری پێشووی سەرۆكی پەرلەمان بە رێكخەری گشتی گوتووە حاڵەتێكی وا هەیە و با مشووری بخۆین؟ وەزیری پێشووی كۆچ و كۆچبەرانی عێراق دەڵێت" كاك ئارام خوێندنەوەی خۆی بووە بۆ دۆخەكە. تێگەیشتنی من نەبووە و داوای ئەوەم نەكردووە و پێمنەگوتوون وەرن چارەیەكی بكەن. دواتر گۆڕان وەڵامی دامەوە كە ئەو فایلانە شایانی ئەوە نین لەوە زۆرتر خۆمانی پێوە سەرقاڵ بكەین"  

راپۆرت: محەمەد رەئوف– نامیق رەسوڵ  هێشتا ناكۆكییەكان لەسەر پرسی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان كۆتاییان نەهاتووە، پارتی گۆڕان و یەكێتی كردووە بە ( كوڕی سێو لە باخەڵ) بەڵێنی جێگرە سەربازییەكەی بە هەردووكیان داوە، گۆڕان دەڵێت پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی بۆ ئێمەیەو یەكێتیش دەڵێت بەپێی رێككەوتنیان لەگەڵ پارتی, پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی بۆ یەكێتی دەبێت. چارەسەر لای نێچیرڤان بارزانیە رۆژی یەكشەممە وەفدی باڵای پارتی دیموكراتی كوردستان لە سلێمانی لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان، دوای ناكۆكییەكی زۆر وەفدی پارتی بە گیرفانی پڕەوە گەڕایەوەو یەكێتی و گۆڕانیشی رازی كرد، هەردوولایان دەڵێن نێچیرڤان بارزانی بەڵێنی جێگرە سەربازیەكەی سەرۆكی هەرێمی پێداون، بەو پێیەش ئەو پۆستە تا ئێستا بە ناڕونی ماوەتەوە‌و نازانرێت بەر یەكێتی دەكەوێت یان گۆڕان؟. چارەسەری ئەو ناكۆكییە دواجار دەچێتەوە بەردەستی نێچیرڤان بارزانی، بەو پێیەی بڕیارە رۆژی چوارشەممە پەرلەمانی كوردستان كۆببێتەوەو دەنگ لەسەر یاسای هەمواری سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان بدات‌و ئەو بڕگەیەشی تایبەتە بە جێگری سەرۆكی هەرێم، لە خوێندنەوەی دووەمی هەموارەكەدا یەك پێشنیاز هەبووە،  ئەویش پێشنیازەكەی سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی بووە كە داوادەكات:" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری هەبێت‌و ناونیشان‌و دەسەڵاتیان لەلایەن سەرۆكی هەرێمەوە بە پەیڕەوێك كە لە ماوەی 15ی رۆژ لە بەرواری سوێندخواردنی دەردەچێت، دیاریبكرێت". هەر ئەم پێشنیازە هەیەو دەخرێتە دەنگدانەوە لە كۆبونەوەی رۆژی چوارشەممەدا كە وەك لە دەقەكەیدا هاتووە ناونیشان و دەسەڵاتیان لای سەرۆكی هەرێم ( نێچیرڤان بارزانی) دەبێت. هەموو ئەگەرەكان بەو ئاراستەیەن كە نێچیرڤان بارزانی ئەو ناونیشانە یەكلاناكاتەوە، بەڵام لەرووی پراكتیكیەوە جێگرەكەی یەكێتی ناونیشانی جێگری سەرۆكی هەرێمی دەبێت بۆ كاروباری سەربازی بەو پێیەی یەكێتی خاوەنی هێزی چەكدار‌و یەكەی 70 ی هێزی پێشمەرگەیە. رەنگە بەشێك لە ململانێكان لەسەر پۆستی جێگرە سەربازییەكەی سەرۆكی هەرێم پەیوەندی بەو بڕە پارەیەشەوە هەبێت كە مانگانە جێگری سەرۆكی هەرێم وەریدەگرێت.  فەرماندەیەكی باڵای یەكێتی بە ( درەو میدیا) ی راگەیاند:" جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی سەرەڕای موچەكەی، مانگانە 412 ملیۆن دینار وەردەگرێت بۆ خەرجی و لە دەرەوەی چاودێری دارایی دەبێت، ئەو بڕە پارەیە بۆ جێگری سەرۆكی هەرێمە بۆ كاروباری سەربازی، چونكە ئەو جێگرە فەوجێكی سەربازیشی دەبێت، بەڵام نازانرێت جێگرەكەی دیكەشی ئەو بڕە پارەیەی دەبێت یاخود نا؟". سەرەرای ئەوەی جێگری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری سەربازی، دەبێتە " جێگری فەرماندەیی گشتی هێزەكانی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان" كە رەنگە جێگرەكەی دیكەی ئەو ناونیشانەی لە بوارەكەی خۆیدا نەبێت. لەبارەی پۆستی جێگری سەرۆكەوە پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ كاروباری سەربازی، لە سەرەتای دانانی یاسای سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە, ساڵی 2005دا جێگیركراوە، لەماوەی 14 ساڵی رابردوودا، ئەم پۆستە لای یەكێتی بووەو (كۆسرەت رەسوڵ عەلی) لەو پۆستەدا بووە. بەپێی یاسای ژمارە (1) ساڵی 2005ی یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، سەرۆكی هەرێم جێگرێكی دەبێت بۆ كاروباری هێزی پێشمەگە، لە بڕگەی دووەمی مادەی 13ی یاساكەدا هاتووە" سەرۆكی هەرێم جێگرێك بۆ فەرمانداری گشتی هێزەكانی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان- عێراق دادەمەزرێنێ، تا لە ئەرك‌و فەرمانەكانیدا لەمڕوەوە یاریدەی بداو لە دیارنەبوونیدا جێگای بگرێتەوە".  ئەگەر بزوتنەوەی گۆڕان بەپێی رێككەوتنێك دەستبەرداری ئەو پۆستە ببێت، ئەم مادەیەی یاساكە وەك خۆی دەمێنێتەوەو سەرۆكی هەرێم یەك جێگری دەبێت، بەڵام ئەگەر قایل بێت بەوەی جێگرێكی تر بۆ سەرۆكی هەرێم زیادبكرێت، دەبێت گۆڕانكاری لە بڕگە یاساییەكەدا بكرێت، هاوشێوەی ئەو دەقە پێشنیازكراوەی كە فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمان پێشكەشیكردووە‌و دەڵێ:" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت، كە ناونیشان‌و دەسەڵاتیان لەلایەن سەرۆكی هەرێمەوە بە پەیڕەوێك كە لەماوەی 15ی رۆژ لەبەرواری سوێندخواردنی دەردەچێت، دیاری دەكرێت". ئیمتیازەكانی جێگری سەرۆك ئەو پۆستەی كە ئێستا پرسی پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی ئیفلیجكردووە، لەڕووی داراییەوە هەندێك ئیمتیازی هەیە. یاسای ژمارە (13)ی ساڵی 2010ی پەرلەمانی كوردستان موچە‌و دەرماڵەی سەرۆكی هەرێم‌و جێگرەكەی‌‌و بڕی موچەی خانەنشینی بەمشێوەیە دیاریكردووە: •    موچەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (13 ملیۆن) دینارە. •    دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم بەڕێژەی 50%ی موچەی مانگانەكەیەتی، كە دەكاتە (6 ملیۆن و 500 هەزار) دینار. •    كۆی موچە‌و دەرماڵەی مانگانەی جێگری سەرۆكی هەرێم (19 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینارە. •    جێگری سەرۆكی هەرێم بەرێژەی 80%ی كۆی موچە‌و دەرماڵەكەی خانەنشین دەبێت، كە دەكاتە (15 ملیۆن‌و 600 هەزار) دینار. بە گوێرەی هەمان یاسا، پاش تەواوبوونی ئەركی سەرۆك، یان جێگرەكەی، حكومەت هەموو پێداویستییەكانی (نیشتەجێبوون، پارێزگاریكردن، گواستنەوەی گونجاو، ئیمتیازاتی تر)یان بۆ دابیندەكات. بۆ یەكەمجار ساڵی 2005 سەرۆكی هەرێم لەناو پەرلەمانەوە هەڵبژێردرا، لەو كاتەوە تائێستا تەنها مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم بووە‌و كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری بووە، ئێستا‌و دوای هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەلایەن پەرلەمانەوە، مەسعود بارزانی بە (18 ملیۆن دینار)ی مانگانە خانەنشین دەبێت، كۆسرەت رەسوڵ عەلیش بە (15 ملیۆن‌و 600 دینار) خانەنشین دەبێت، هەرچەندە كۆسرەت رەسوڵ پێشتر ماوەیەك سەرۆكی حكومەتیش بووە. جێگر لە پرۆژە یاساكاندا  پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم لە پرۆژە یاساكانی 2015 و 2019ی لایەنە سیاسییەكاندا بەدیاریكراویش بزوتنەوەی گۆڕان‌و یەكێتی نیشتمانی، بە بەراورد بە پرۆژەی ئێستا هەردوو لایەنەكە زۆر جیاوازو ناكۆكە.  لە ساڵی 2015دا، لەگەڵ نزیكبوونەوەی وادەی كۆتایی تەمەنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان (مەسعود بارزانی)، زۆربەی لایەنەكان پرۆژە یاسایان بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم پێشكەشكرد (ئەو پرۆژە یاسایانە هێشتا لە سایتی فەرمی پەرلەماندا ماون). ئەوكات بزوتنەوەی گۆڕان، یەكێتی نیشتمانی، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، ژمارەیەك پەرلەمانتار، پرۆژەی تایبەتی خۆیان هەبوو، پرۆژەی یەكێتی‌و گۆڕان لەبارەی هەمواری یاسای سەرۆكایەتی بەدیاریكراویش لەسەر پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كە ئێستا كێشەی دروستكردووە، زۆر جیاوازە لەگەڵ پرۆژەی ئێستای ئەو دوو لایەنە، لەوانە: • لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی گۆڕاندا لە 2015، داواكراوە سەرۆكی هەرێم دوو جێگری هەبێت، لە مادەی دووەمی بڕگەی دووەمی پرۆژەكەی گۆڕاندا هاتووە" سەرۆكی هەرێم دوو جێگری دەبێت، كە هاوكاریی دەكەن لە راپەڕاندنی ئەركەكانیداو لەكاتی ئامادەنەبوونیدا جێگەی دەگرنەوە، بەپێی ریزبەندییان. بەڵام لە پرۆژە یاساكەی فراكسیۆنی (یەكێتی‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتووو ژمارەیەك پەرلەمانتار)دا، داواكراوە سەرۆكی هەرێم تەنها جێگرێكی هەبێت، ئێستا ئەمە بەتەواوەتی پێچەوانە بووەتەوە، گۆڕان داوا دەكات سەرۆكی هەرێم یەك جێگری هەبێت‌و یەكێتی داوا دەكات دوو جێگری هەبێت.  

درەو میدیا:  عەبدوڵا ئۆجەلان رێبەری پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) لە رێگەی پارێزەرەكانیەوە  بۆ رای گشتی بڵاوكردەوە و دەڵێت، " ئێمە بڕوامان وایە كە دەبێت هێزەكانی سوریای دیموكرات لە چوارچێوەی خاك و دەستوری سوریادا هەوڵبدەن لە روانگەیەكی دیموكراتیەوە بگەن بە ئامانجەكانیان و خۆیان لە شەڕ و پێكدادان بەدور بگرن، هەر لەو چوارچێوەیەدا بە هەستیاریەوە لەگەڵ توركیا مامەڵە بكەن". لە پەیامەكەی ئۆجەلاندا هاتووە، "سوپاس و پێزانین و رێز بۆ هەموو ئەو هەڤاڵانە دەنێرم كە لە زیندانەكاندا هاوخەمیان كردوە، داواكارم هیچ هەنگاوێك نەنێن كە مەترسی بێت بۆ سەر تەندروستی و ژیانیان، چونكە بۆ ئێمە تەندروست بونی بیر و هۆش و رۆحیان لەسەروی هەمو شتێكەوەیە". دەقی پەیامەكەی عەبدوڵڵا ئۆجەلان: سەرەتا پێویستە بزاندرێت كە ئەم دەقە نە دەقێكی دانوستاندنە و نە دەقێكی سازانە. بە رایگشتی رادەگەیێنم كە ئەم دۆخەی ئێستا پێیدا تێپەڕدەبین پێویستی بە سازانە. بۆ چارەسەركردنی كێشەكان بە جەخت لەسەركردنەوە دەبێ دووربین لە هەر جۆرە جەمسەرگیرییەك و پێویستمان بە دانوستاندنێكی دیموكراسیانەیە.  دەتوانین كێشەكانی توركیا و ناوچەكە بە ئارامی چارەسەر بكەین، واتا بە عەقڵ و سیاسەت و هێزی كولتووری نەوەك بە شەڕ و بەكارهێنانی تووندووتیژیی فیزیكی. لەو باوەڕەداین لە چوارچێوەی هێزەكانی سووریای دیموكرات كێشەكانی سووریا بە شێوەیەك كە دووربێت لە فەرهەنگی پێكدادان، هەروەها لە چوارچێوەی یەكێتیی سووریا و بە گرێنتیكرانی دەستووری سووریا، بە لەبەرچاوگرتنی دۆخ و پێگەی هەنووكەیی و بە شێوەیەكی دیموكراسی گەیشتن بە چارەسەر بكرێتە ئامانج. لەم نێوەندەدا پێویستە هەستیاریی توركیا لەبەرچاو بگیردرێت.  لەگەڵ رێزگرتن لە خەباتی هەڤاڵان لە گرتووخانەكاندا، دەمانەوێ بە گرنگییەوە جەخت لەسەر ئەوە بكەینەوە كە نابێت زیان بە تەندروستییان بگەیەنن و خۆیان بگەیەننە خاڵێكی مەترسیداری وەها، كۆتاییەكەی مەرگ بێت. بۆ ئێمە سەلامەتیی هزری و جەستەیی و رۆحیی ئەوان لە سەرووی هەموو شتێكەوەیە. هەروەها لەو باوەڕەداین كە واتادارترین هەڵوێست پەیوەندیدارە بە پێشكەوتنی هزری و رۆحی.  هەڵوێستی ئیمراڵیی ئێمە پێداگریكردن و بەردەوامبوونە لەسەر ئەو شێوازە دەربڕینەی لە راگەیێندراوی نەورۆزی 2013دا هەیە و بگرە بە شێوەیەكی فراوانتریش لەوە. بۆ ئێمە ئاشتییەكی شەرەفمەندانە و چارەسەری دیموكراسیانەی سیاسی بنەمان. رێز و سوپاسێكی زۆر بە قەرز دەزانین بۆ ئەوانەی بە تەنگ هەڵوێستی ئیمراڵییەوەن و هەڵسوێستیان هەیە. عەبدوڵا ئەجەلان هامیلی یڵدرم عومەر هایریكۆنار وەیسی ئاكتاش