.gif)
کاروان عەلی شامار بەپێی ئەو ئامارانەی کە لەبەردەستن و ئەوانەشی کە لە میدیاکاندا بڵاو دەکرێنەوە تیرۆری ھاوڵاتیان لەژێر قەڵەمرەوی پارتی دیموکراتدا رۆژ بە رۆژ روو لە ھەڵکشانە، سەرباری ئەوەش لەپشت ھەر تیرۆرێکەوە سیناریۆیەکی ئابڕووبەرانەی ئامادەیە! باشتر بڵێین مەبەستی پارتی لەتیرۆرکردنی ھەرکەسێکدا تەنھا بەکوشتنیەوە ناوەستێ لێ کەسایەتی تێک دەشکێنێ و حەیاو حورمەتیشی دەبا! ھەنوکە پارتی و تیرۆ دوو ڕووی دراوێکن، چاوگی ئەم راستیەش ئەوەیە کە کوشتن و تیرۆر و دروستکردنی سیناریۆی بڕواپێنەکراو لە زۆنی زەردا لەحاڵەتەوە بوە بە دیاردە! ھۆکارەکانی زۆربونی تیرۆر لەلان دەزگاکانی دژە تیرۆر و دەزگا سەرکوتکەرەکانی پارتیەوە کە دەرھەق بە خەڵکی بەشمەینەت و سڤیل دەکرێ زۆرن وەلێ سەرەکیترینیان زادەی بێھەلوێستی لایەنەکان و دیفاکتۆی ئەو دەسەڵاتە تۆتالیتارەیە کە بووە بە حوکمرانی بەشێکی گەورەی کوردستان. پارتی بەجۆرێک ترس و تۆقانی لەنێو ھاونیشتیمانیانی پایتەختدا بڵاوکردۆتەوە کە لەنێو ماڵەکانی خۆشیاندا ھەست بە سەلامەتی و دڵنیای ژیانیان ناکەن! تیرۆری کەسێتی لای پارتی رەھەندێکی مێژووی ھەیەو شەھیدکردنی پێشمەرگەکەی یەکێتی لە نێو ئاسایش و سەنتەری شاری ھەولێردا نە سەرەتایەو نە کۆتایش دەبێ. وە باشدەزانێ ئەگەر بەو مێنتاڵە تیرۆرە دژ بە ھاوڵاتیان نەوەستێتەوە توشی دارمان و لەناوچون دەبێ! ئاماژەکانی بەردەوامی و ستۆپنەکردن بەو تیرۆر و تۆقانەی کە پارتی دەستی داوەتێ مەترسیدارە و ناکرێ لایەنە سیاسیەکان ھەروا بێدەنگ بن! چون ئەوەی ئەمرۆ بەرامبەر بە (مەجید ھەروتی) کرا گەر وا بەسانایی بەسەریاندا تێپەرێ ئەوا یەقینم چارەنوسی گشت ئەوانی تر لەو باشترنابێ و دوور نییە لەداھاتوودا ھەموومان دەرگیری تیرۆرێکی لەوجۆرەبین!
.gif)
هیوا سەید سەلیم دوابەدوای تێپەڕاندنی یاسایی جاکسازی لە مووچە و دەرماڵە، لە لایەن پەرلەمانی کوردستانەوە، هێندێک پێیان وایە ئیدی تۆپەکە کەوتەوە گۆڕەپانی حکومەتەوە، بۆیە لێرە بەودواوە حکومەت دەست کراوەتر دەبێت، تا کار بە ماددە و یاساکانی ئەو پرۆژە یاسایە بکات، ئەگەر سەرۆکی هەرێم رەتینەکاتەوە، یان تیبینی لەسەر چەند بڕگەیەکی نەدات. بەو پێیەی پڕۆژەکە لە ئەساسدا پرۆژەی حکومەت بووە، وا پێشبینی دەکرێت کە نە لەلایەن سەرۆکی هەرێم رەتدەکرێتەوە، نە کێشەیەکیش بۆ حکومەت درووست بکات، بگرە پەرلەمان رێک بە دڵی حکومەت پڕۆژەکەی تێپەڕاند، هەر ئەوەشی پێدەکرا. لە کۆبوونەوە هاوبەشەکانی پەرلەمان و حکومەت.دووەمیان هێڵی سووری بۆ پەرلەمان دیاریکردبوو ، بەوەی بۆیان هەبوو چۆنی بیانەوەێت لە خەرجیەکان کەم بکەنەوە، مووچەکان بۆ ئاستی هەرە نزم دابەزێنن، بەڵام نابێت یەک فلس لەو پارەی بۆ حکومەت دەگەڕێتەوە، بچێتە سەر لایەنی دیکە کە بە مووچەخۆری پلە نزم ناسراون، پەرلەمان هەر واشی کرد! ئەوانەی کە لە لایەنی حکومەتەوە پرۆژەی یاسایی چاکسازی لە مووجەو خانیشینیان ئامادە کرد بوو، زۆر لە یاسادانەرانی ژێر چەتری پەرلەمان زیرەکتر بوون، لەهەمان کاتیشدا زیرەکانە دەستی پەرلەمانیان بەست بوو، بەوەی نابێت هیج بڕگەیەکی ئەو ماددەیە بە شیوەیەک دەستکاری بکرێت کە بارگرانی دارایی لەسەر حکومەت درووست بکات. بۆیەش لە کاتی خوێندنەوەی دووەم بۆ پرۆژەکە، حکوومەت بە تیمێکی بەهێز کە لە چەندین وەزیر و بەرپرس و راوێژکاری بەزەزموون پێکهاتبوو، لە بەردەم پەرلەمان ئامادەبوون و چەکی دەستیشیان بریتی دەبێت لە رێگری لە بارگرانی دارایی. پەرلەمانی کوردستان وێڕای ناڕەزایەکانی شەقام، هەروەها نارەزایی بەشێک لە فراکسیۆنەکانی ئۆپۆزسیۆن (یەکگرتوو- نەوی نوێ- کۆمەڵ)، یاساکەی بە دەنگی زۆرینە، بەکەم کردنووەی ریژەیەک لە مووچەی پلە باڵاکان، وە وەک خۆهێشتنەوەی لایەنی کەمی مووچەی پلە لە خوارەکان تێپەڕاند، لێرە بەدواوە حکومەت هیچ بیانوێکی نەماوە بۆ جێبەچێکردنی ماددەکانی ناو پرۆژەکە، لە پاکسازی لە لیستی ئەوانەی بە ناشایستە خانەنیشینی کراون، و ئەوانەشی کە لیستی شەهیدانیان ناشیرین کردووە شەهید نەبوونە و لە ریزی شەهیدان مووچە وەردەگرن ، بەوەشی کە کەم ئەندام شایستە نین هەروەها و زیندانی نەبوونە. پێداچوونەوە بە هەموو ئەمانە و گێرانەوەی داهاتێکی زۆر لە مووچەی پلە باڵاکان بیانوێک لەبەردەم حکومەت ناهێڵێت کە ئیدی حسابێک بۆ پاشەکەوتی مووچە نەکات، ئەو مافە زەوتکراوە بۆ مووچەخۆرەکان نەگێڕیتەوە، هەروەها مانگانەش لەکاتی خۆی مووچە دابەش نەکات، ئەمە جگە لەوەی دەبێت لە رێگای دەرکردنی یاسایەکی تازە بۆ خانەنیشینی پرسی لایەنی کەمی مووچە چارەسەر بکریت، بەشیوەیەک کە هاوتای یاسایی خانەنیشینی یەکگرتووی بەغدا بکرێت. جگە لە هەموو ئەمانە کە بە یاسا رێکخراون، لە چوارچێوەی یاسایی چاکسازی لە مووچە دەرماڵە و خانەنیشینی ، لە هەمووی گرنگتر ئەوەیە، کە یاسایی چاکسازی لە مووچە و خانەنیشینی، نابێت جێگرەوەی چاکسازیە راستەقینەکە بێت، وە حکومەت و پەرلەمان لێرەوە بوەستێنێت ئەوەی لەو یاسایە هاتووە بە خەڵکی بفرۆشنەوە بەوەی تەواو چاکسازیان کردووە. چاکسازی راستەقینە لە هەرێمی کوردستان لە ئاشکرکردنی داهات و سەرفیات و دانانی سنوور بۆ گەندەڵیە گەورەکان و سزادانی مافیاکانی کۆپانیا زەبەلاحەکان دەستپێدەکات، چاکسازی گەورە بریتە لە رێگری لە قۆرغکاری بازاڕ و دەست نەبردن بۆ داهات و موڵکی گشتی، کە ساڵانێکە مافیاکانی پشت ئەستوور بە هێز و ئیمکانیاتی حزبی لەسەر داهاتی گشتی دەڵەوەڕێن و یاری بە بازاڕ و قووتی خەڵکەوە دەکەن. لێرە بەدواوە یاریەکە باشتر دیمەنەکانی دەردەکەوێت، بزانین چەندە یاریزانەکان جدین، ساڵانێکە لەو هەرێمە خەڵک بێ متمانە کراوە، بە هەنگاوی کرداری ئەو متمانەیە دەگەڕێتەوە، بارودۆخی ناوچەکەش وا دەخوازێت کە ئەوی جاران مافیاکان دەیانکرد ئێستا ئاسان نەبێت، با هەمووان لە دۆخی عێراق بڕوانن گەندەڵی چی بەسەر ئەو ولاتە هێنا؟ بۆ چەند مانگێک دەچێت هەرچی دەکرێت سیستەمی سیاسی و حوکمڕانی ناخرێتەوە سەر سیکەی خۆی .
.gif)
پەیڕەو ئەنوەر تورکیا وەک دیاردە و هێز لە قەیرانە! قەیران لەناوەوە، قەیران لە دەرەوە، قەیران لەگەڵ دراوسێ و هەڤاڵەکانی، قەیران لە سیاسەتی دەرەوەی. ناسنامەی زاڵ لە سیاسەتی دەرەوەی ئێستای تورکیا فراوانبوون و هەڵکشانە، دروستکردنەوەی یادەوەرییە لەگەڵ جوگرافیای سیاسی ئیمپڕاتۆری عوسمانی، سنوورەکانی، یادگارییەکانی. ئەمڕۆ ئەردۆگان و پارتەکەی بە چڕی کارلەسەر ئەوە دەکەن [عوسمانیزمی نوێ] بگەڕێتەوە بۆ ناوچەکە، تێکەڵ بە نۆرم و رێساکانی سیستمی سیاسی هەرێمی ببێت، ببێت بە مۆدێڵ و بیرکردنەوە و ئاگایی. پێدەچێت تورکیا خەیاڵ و لێکدانەوەیەکی گەورەی هەبێت بۆ ئامادەبوون لە ناو جەستەی دوێنیی عوسمانیزم. لیبیا، سوریا، سودان، عیراق، وڵاتانی قەوقاز، ئاسیای ناوەڕاست ... هتد دیارە تورکیا عیراق بە ناوەند، شادەمار و قوڵایی ستڕاتیژی و جیۆپۆلەتیکی خۆی دادەنێت! بڕیاردەدات کونسوڵخانە لە [کەرکووک و نەجەف] بکاتەوە. کونسوڵخانە لەدیدی تورکیا لە کەرکووک و نەجەف بەتەنها دەزگا، دامەزراوە و کەناڵێکی دبلۆماسی نییە! ئەوەی هەستی پێدەکرێت شتێکی ترە، سەرەتایەکە بۆ سەپاندنی دیاردەی تورکیا لە عیراق. تێكەڵبوون و زاڵبوون بە سەر جیۆپۆلەتیکی شیعە لە عیراق. لەڕاستیدا عیراق دەرگا و دەرفەتێکی لەبارە تاوەکوو تورکیا بتوانێت بەها و رێسا و سیمبوڵەکان لەڕێگەیەوە بۆ خۆی گلبداتەوە. تورکیا وا لە عیراق دەڕوانێت: یەکەم: عیراق و عیراقیبوون خۆی لە قەیران و پاشەکشەدایە! عیراق لەڕووی دەزگا، هێز و بیرکردنەوە ناتوانێت بجوڵێت. ئەم دۆخە بۆ تورکیا لەبارە زیاتر بکشێت، باڵایی دروستبکات. دووەم: بێزاربوون، بێ ئومێدبوونی بەشێکی شەقامی عیراقی، گەنجانی تازە پێگەیشتوو لە شیعە وەک ئیمپڕاتۆر، یادەوەری و مەزهەب پاڵ بە تورکیاوە دەنێت مۆدێڵی عوسمانیزم و پەرەپێدان بە دونیای سوننە و جیۆپۆلەتیکی سوونە درێژبکاتەوە بۆ ناوەند و پەراوێزی عیراق. سێیەم: ئێران و ئەمەریکا دەیانەوێت عیراق وەک گۆڕەپان و پانتایی جەنگ بەرهەمبهێنن! جەنگ بەسەر شانی عیراقییەکانەوە. تورکیا دەیەوێت وای پیشانبدات ئەم دۆخە بەجۆرێکی تر دەستکاری دەکات[عیراق دوور لە جەنگ] دیارە تورکیا لەڕێگەی چیڕۆکی ئاوەدانکردنەوە و کۆمپانیا و دەرفەتی کارەوە ئەم سایکۆلۆژیا و هەستە بۆ عیراقییەکان دەگوازێتەوە. دەرەنجام عیراق بەلای تورکیاوە بازاڕ، نۆستالیژیا، کایەی ئاسایش و جیۆپۆلەتیکە. جاران [موسڵ] وەک حەوشەی پشتەوەی ئەو رۆڵەی دەبینی. ئەمڕۆ تورکیا شتێکی تر دەخوازێت، هەوڵدەدات موسڵ تێپەڕێنێت و لە نەجەفەوە بجوڵێت. نەجەف وەک قوڵایی ستڕاتیژی چیڕۆکی شیعە و ئێران. بەستنەوەی [نەجەف بە موسڵ] قوڵایی ستڕاتیژی عوسمانیزمی نوێ، چیڕۆکەکانی سیاسەتی دەرەوەی تورکیایە. ئەم بیرکردنەوە پڕە لە سەرکێشی. هەڵکشانی تورکیا لە پانتایی شیعە لە عیراق گۆڕانکاری لە بونیاد و جیۆسیاسی وڵاتە دێنێتەوە کایەوە. خەیاڵی تورکیا ئەوەیە بە عیراقییەکان بڵێت منیش دژ بە ئەمەریکا و سەربازی ئەمەریکیم. لەسەر هێڵی [رووسیا-ئیڕان-چین] لەهەمان بلۆکم، دەرفەتی زیاترم پێ بدەن، خاوەن یەک ماڵ و ناسنامەین. عیراقییەکان چۆن لەم رووداوە دەڕوانن! توانای گۆڕینی ناوەند، بنکە و سەرچاوەی مەزهەبییان هەیە!
.gif)
ئەنوەر حسێن (بازگر) بەدوای دەستگیرکردنی عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە 15/2/1999 لە نایرۆبی کە بە گرنگترین و گەورەترین ئۆپراسیۆنی تورکیا دادەنرێت لە دژی پەکەکە لە دەرەوەی تورکیا و قەندیل، بە هاوکاری (CIA، موساد و میت...) ئەنکەرە وەکو تاکتیکی کوشندە دژی پەکەکە بیری لەوە کردەوە کە تەنها ئۆپراسیۆن و گەڕان و هێرشی سەربازی لە قەندیل ئەنجام نەدات و لەو چوارچێوەیەدا نەیهێڵێتەوە، بەڵکو لە ڕێگای فشاری سیاسی، سەربازی و هەواڵگری و فرۆکەی بێ فرۆکەوان سەرکردە و ڕێبەرانی پەکەکە بکوژێت و تیرۆر بکات. قۆناغی یەکەمی ئەم پلانە تازەیەی (میت) لە مانگی ئۆکتۆبەری 1998 بە فشار لە سوریا، ئۆجەلانی لەو وڵاتە دەرپەڕاند. قۆناغی دواتری، (میت) و هاکان فیدان پەلیهاویشت بۆ ناو دڵی ئەوروپا و فەڕەنسای قەڵای دیموکراسی لە (9/1/2013) لە پاریس ساکینە جانسز ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی پەکەکە و لێپرسراوی فایلی کڕینی چەک بۆ پەکەکە و لەیلا سۆیلەمەز و فیدان دۆغانی تیرۆر کرد. ئەم سێ هەوڵەی ئەنکەرە و (میت) دژی پەکەکە، نەک هەر سەرکەوتوو بوو، بەڵکو بەبێ دەنگی و چاوپۆشی ئەمەریکا و ئەوروپا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی تێپەڕی و وایکرد ئەنکەرە دەست واڵاتر بکات بۆ تیرۆر و ئۆپراسیۆنی هەواڵگری لە دەرەوەی سنورەکانی خۆی و کوردستان و پەلاماری سەرکردە یەکەمەکانی پەکەکە بدات. بۆیە لە ناوەڕاستی 2017 دیسان (میت) هەوڵی تیرۆری موراد قەرەیلان ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی و لێپرسراوی (HPG) دەدات لە ناو دڵی پەکەکە لە قەندیل و کارەکە شکست دەخوات. هەر دوا بە دوای ئەوەش دەزگای (میت) لە 2017 هەوڵی ڕفاندنی جەمیل بایک دەدەن لە شارۆچکەی دوکان، بەڵام ئۆپراسیۆنەکانیان شکست دەخوات و دوان لە ئەفسەرانی (میت) لەلایەن هێزی فیدایی پەکەکەوە دەستگیر دەکرێن و تا ئێستاش لە قەندیلن. پلانەکانی (میت) بۆ کوشتنی سەرکردەکانی پەکەکە تا ڕادەیەک سەرکەوتوو بوە، بە تایبەتی کە ئەم مۆدێلی جەنگە نوێیە، کە ئەمەریکا لە کوشتنی زەرقاوی، ئەبوبەکر بەغدادی، قاسم سولەیمانی، مەهدی موهەندیسی تێیدا سەرکەوتوو بوو، ئیسرائیلیش لە کوشتنی عیماد موغنەیە و چەندین بەرپرسی تری حزبوڵڵا و حەماس و جیهاد تاقیکردەوە. گەر پێشتر پەلامارە سەربازییەکانی لە قەندیل بوو بێت، دواتر بەهۆی بێ دەنگی عێراق و ئێران و وڵاتانی ترەوە، تورکیا لە 15/8/2018 زەکی شەنگالی ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی پەکەکە و بەرپرسی هێزەکانی یەبەشە لە شەنگال تیرۆر کرد، لە 5/7/2019 دیار غەریب ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی پەکەکەی لە ناو خاکی ئێران شەهید کرد. لە 17/7/2019 سەرحەد ڤارتۆ ئەندامی مەجلیسی گشتی و بەرپرسی پەیوەندییەکانی پەکەکەی تیرۆر کرد، لە 15/10/2019 لە شاخی گوێژەی سلێمانی دەمهات عەگید ئەندامی مەجلیسی گشتی و بەرپرسی پەیوەندییەکان و مەسعود ئامەدی تیرۆر کرد. دواین جاریش ڕۆژی 15/1/2020 وەکو یەکەم چالاکی ساڵی تازە زەردەشت شەنگالی ئەندامی مەجلیسی گشتی و لێپرسراوی یەکینەکانی بەرخۆدانی شەنگال (یەبەشە) لە شەنگال تیرۆر کرد. ئێستا پاش ئەو پانۆرامایە (میت) لەم چەند ساڵەدا، چۆن لە ڕێگای فرۆکەی بێ فرۆکەوانەوە بەشێکی زۆری سەرکردەکانی پەکەکەی کردۆتە ئامانج و شەهیدی کردون. بەڵام سەرچاوەی زانیارییەکان باس لەوە دەکەن، ئێستا (میت) و حکومەتی ئەنکەرە، فایلێکی گەرمی ڕۆژانە کە لەسەر مێزی کۆبوونەوەکانیان و پیلان و نەخشەسازی بەردەوام و گەرم و گوڕ و تەرخانکردنی پارە و ئیمکانێکی زۆر و زەوەندی خستۆتە گەر و لە هەوڵی کۆکردنەوەی زانیاری وردایە لەلایەن دەزگای هەواڵگری و دۆستەکانی لە ناوچەکەدا و بوونی فرۆکەی بێ فرۆکەوان بەردەوام لە قەندیل و شەنگال و ناوچەکە، گەڕان و ئامانجی سەرەکی کەسێکە. واتا بۆتە خاڵی یەکەم و گرنگی جێگە سەرنجی تورکیا و بە ئامانج گرتنیەتی وەکو نێچیرێکی گەورە و کەسی یەکەمی دوای عەبدوڵڵا ئۆجەلان، دووەم و گەورەترین ئۆپراسیۆنی تورکیا دوای دەستگیرکردنی ئۆجەلان ئامانجی (جەمیل بایک – هەڤاڵ جومعە)ە – هاوسەرۆکی (کەجەکە)یە. بەڵام پێناچێت ئەمجارە تورکیا لە ڕاوکردنی ئەم نێچیرە سەرکەوتوو بێت، چونکە لانی کەم ئەو شوێنانەی ئەنکەرە فۆکەسی لەسەرە، ئامانجەکە زۆر دوورە لەو شوێنەوە.
.gif)
ئەرسەلان باییز (68) (محەمەد كوڕی راشد) میری دوبەی، لە كتێبەكەی خۆی (ڕوانین) نووسیویەتی: گەنج بووم تازە ڕیش و سمێڵم دەهات، ڕۆژێك پیاوماقووڵ و ریشسپیەكانی عەشیرەت هاتن بۆ لام و وتیان: -ئێمە لە ڕوومان نایەت بە باوكت بڵێین. دەمانەوێ لەڕێی بەڕێزت ئەم پەیامەمان بە باوكت بگەیەنی. (ماوەیەكی زۆرە جەنابی شێخ خەریكی هەڵكەندنی ئەو چاڵ و خۆڵانەی كەناری ئاوی كەنداوە، هەرچی پارەو پول هەیە لەوێی خەرج دەكات. وا باشترنییە ئەو پارانە بە ئێمە بدات…؟ ئایا ئەو چاڵ و چۆڵانە چ سوودێكی بۆ ئێمە هەیە…؟) (میر محەمەد) دەگێڕێتەوە: منیش بە سواری جێبە لاندرۆڤەكە چوومە لای باوكم بۆ پێگەیاندنی پەیامی ریشسپیانی عەشیرەت، كاتێ چوومە لێواری كەنداو سەیرم كرد سەدان كرێكارو ئەندازیار خەریكی هەڵكەندنی چاڵ بوون. باوكیشم لەوان سەرقاڵتر بوو. وردە وردە لێی نزیك بوومەوەو پێموت: باوكە..! راسپاردەیەكی پیاوماقوڵانی عەشیرەتم هێناوە. ئەویش بە هێمنییەكەی خۆی وتی: بڵێ بزانم چیە… هەموو قسەكانی پیاوماقوڵەكانم بۆ باوكم گێڕایەوە. ئەویش لەكاتی قسەكردنەكانمدا چیلكەی بەدەستەوە بوو لە لمەكەی پێش خۆی خەتی دەكێشا. دوای تەواوبوونی قسەكانیشم هیچ وەڵامێكی نەدامەوە. منیش قسەی ترم نەكرد. دوای سەعات چواری ئێوارەو تەواوبوونی وادەی كاركردنی كرێكارو ئەندازیارەكان. هەردووكمان بەیەكەوە سواری جێبەكە بووین و بەرەو ماڵ گەڕاینەوە. لە ڕێگا وتی: -بۆیە لەوێ وەڵامی قسەكانی تۆم نەدایەوە نەوەكا قسەو باسی تری بەسەردا بێت و حەماسەتی كرێكارەكان لە كاركردن كەمبكاتەوە. رۆڵە…! ئەوەی من ئێستا دەیكەم بۆ نەوەی ئایندەیە… من دەڕۆم و لە ژیان نامێنم. رۆژێك دادێت ئەم بەندەرانە دەبێتە هۆی سەرچاوەیەكی گەورەی ژیانی عەشیرەتەكەمان… رۆژێك دادێت بە سەدان كەشتی گەورە دێنە ئەم بەندەرە، لەبری هەر كەشتییەكیش گوژمێكی زۆر پارە وەردەگرین. پێشبینی (میر راشد) زۆر دووربینانە بوو. ئەو لە خەمی ئایندەی میللەتەكەی خۆی بوو. ئەوسا ئەمارەت، زۆر دواكەوتوو بوون. ئەمارەتێك ژیانیان لەسەر شیرو پشتی حوشتر بوو، كەچی دوای 30 ساڵ ئەمڕۆ بۆتە نموونەی وڵاتانی پێشكەوتووی دنیا. وڵاتان لاسایی دەكەنەوە. ئایا میرنشینێكی وەكو دوبەی هەزار جار باشتر نییە لە وڵاتێكی وەكو (عیراق، سوریا، میسر، جەزائیر، یەمەن‌و سودان)ی بەناو كۆماری و جارجارەش بەناو سۆسیالیستی..؟؟ سەركردەكانی وڵاتێكی شانشین كە ژیان و ئاسایش و حورمەتی زۆری بۆ میللەتەكەی مسۆگەر كردووە، جێی شانازیی نییە…؟ ئایا سەركردەی لەو جۆرانە جێی تەقدیرو پیاهەڵدان نین؟ خۆزگە كوردستانیش لە ماوەی ئەو بیست و پێنج ساڵەی رابردوودا لەبری ململانێی ناشەرعیی حزبیی لەسەر دەسەڵات، خزمەتی زیاتری گەل و كوردستانمان بكردایە. منێك كە زیاتر لە پەنجا ساڵی تەمەنی لاوێتی خۆم بۆ ئایدیۆلۆژیای چەپ و ماركسی تەرخان كرد، بەپێی قەوارەی تێگەیشتنی ئەوسای خۆم و رێكخراوەكەم، سەربازێكی توندڕەوو گیانبەخشی ئەو ڕێگایە بووم، ئێستا دەڵێم: «خۆزگە رۆژێك دادەهات كوردستانیش دەبووە نموونەی وڵاتێكی شارستانی و خۆشگوزەرانی خەڵكەكەی، با سیستەمی حوكمڕانییەكەش پاشانشین بێت». 15/01/2020
.gif)
عەتا قەرەداخی ئایا په‌یوه‌ندیی نێوان دابونه‌ریت و سیاسه‌ت چۆن دیاری ده‌كرێت؟ ئایا كام له‌م دووانه له كۆمه‌ڵگه‌دا كاریگه‌ریی ئاشكرا و له‌به‌رچاوی له‌سه‌ر ئه‌وی تریان هه‌یه؟ ئایا كام له‌و دوو بۆچوونه نزیكترن له راستی؟ ده‌بێ سیاسه‌ت كۆنترۆڵی هه‌موو كۆمه‌ڵگه بكات به دابونه‌ریت و عورفی كۆمه‌ڵایه‌تیشه‌وه و له بارێكی وه‌هاشدا دابونه‌ریت ئاماده‌بوونێكی ئه‌وتۆی نه‌مێنێت؟ یان دابونه‌ریت كۆنترۆڵی سیاسه‌ت بكات و ئه‌و سیاسه‌ته‌ی ملكه‌چی دابونەریت نه‌بێت، ئه‌وا دزێو و ناشیرین ده‌ربكه‌وێت و نه‌توانێت مانه‌وه‌ی خۆی مسۆگه‌ر بكات؟ دیاره كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی وه‌كوو كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی داخراو و دواكه‌وتووی په‌راوێزی مێژوو، وه‌كوو كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی پێكهاته خێڵایه‌تی و ئایینیی داخراو، ئه‌وه‌نده‌ی دابونه‌ریت و عورف تێیدا باڵاده‌سته، ئه‌وه‌نده سیاسه‌ت به مانای راسته‌قینه‌ی سیاسه‌ت، چ وه‌كوو زانستی سیاسی و چ وه‌كوو سیاسه‌تی رۆژانه و كاری حزبیش باڵاده‌ست نییه و سه‌رباری خه‌ریكبوونی خه‌ڵكێكی زۆر به سیاسه‌ته‌وه، سیاسه‌ت له‌چاو هێزی دابونه‌ریت و عورفدا ئاماده‌بوونێكی لاوازی هه‌یه. دیاره ئه‌وه ئاشكرایه كه دابونەریت به‌رهه‌می ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تیی هه‌ر پێكهاته‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تییه له یه‌كه سه‌ره‌تایی و بچووكه‌كانی پێكهێنه‌ری كۆمه‌ڵگاوه، تا یه‌كه و دامه‌زراوه باڵا َكۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان. دیاره ئه‌وه‌ش ئاشكرایه، كه دابونەریت له روانگه‌ی مۆدێرنیزم و مۆدێرنێته‌وه، كه خاسێتیی كۆمه‌ڵگه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی دابونەریته، به خاسێتی سه‌ره‌تایی یان خاسێتی كۆمه‌ڵگه سه‌ره‌تایی و دواكه‌وتووه‌كان داده‌نرێت، كه ده‌شێ كۆمه‌ڵگه‌ی خێڵایه‌تی یان ئایینیی داخراو بگرێته‌وه. بێ گومان ده‌بێ بزانین ئه‌وه‌ی له كۆمه‌ڵگه نه‌ریتییه‌كاندا كار ده‌كات و په‌یوه‌ندییه‌كان رێك ده‌خات و ئاراسته جووڵه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان دیاری ده‌كات، ئه‌وه دابونه‌ریت و عورفی كۆمه‌ڵایه‌تییه، كه رۆڵی دابونه‌ریت و عورف زۆربه‌ی كات نه‌ك هه‌ر ده‌كه‌وێته پێش یاسا و ده‌ستووره‌وه، به‌ڵكوو ده‌كه‌وێته پێش شه‌رع و بنه‌ماكانی ئایینیشه‌وه. راسته له كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا له‌مێژه باسی سیاسه‌ت ده‌كرێت و زۆریش باسی دیموكراسی و ئازادی و كرانه‌وه به رووی دنیای نوێ و هاوچه‌رخدا ده‌كرێت و به حیسابیش له‌مێژه شار له كوردستاندا دروست بووه و به‌و پێیه‌ش ده‌بێ كۆمه‌ڵگه‌ی شار ئاماده‌بوونی هه‌بێت. دیاره له كۆمه‌ڵگه‌ی شار و له په‌یوه‌ندییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی شاردا، په‌یوه‌ندییه‌كان ئاراسته‌یه‌كی ئاسۆییان هه‌یه و په‌یوه‌ندیی شێوه هه‌ره‌می كۆتایی دێت و هه‌ر كه‌سه له‌سه‌ر بنه‌ما و ئاستی ئاماده‌بوونی خۆی جێگه و پێگه‌ی ده‌بێت له كۆمه‌ڵگه‌دا و له بارێكی وه‌هاشدا، واته له زه‌مینه‌ی شاردا، تاكه‌كه‌سی خاوه‌ن شوناس بوونی ده‌بێت. دیاره بوونی تاكه‌كه‌سی خاوه‌ن شوناس ده‌توانێت ئاراسته‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان بگۆڕێت، له په‌یوه‌ندیی لادێ، یان خێڵ و عه‌شیره‌ته‌وه، بۆ په‌یوه‌ندیی شار. له په‌یوه‌ندیی شاریشدا په‌یوه‌ندییه‌كان به یاسا رێك ده‌خرێن و هه‌موو كه‌س ئه‌رك و مافی خۆی ده‌زانێت. دیاره كاتێك چه‌مكی ئه‌رك و ماف ده‌بێت به چه‌مكێكی جێگیر و كارپێكراو له كۆمه‌ڵگه‌دا، ئیتر شوێن و پێگه‌ی دابونه‌ریت لاواز ده‌بێت و كه‌س له‌به‌ر خاتری كه‌سێكی تر كارێك ناكات، یان هه‌نگاو نانێت. كه‌واته به‌ئاشكرا ده‌بینین، ئه‌وه‌ی تاكوو ئێستا له كوردستاندا ده‌گوزه‌رێت، ئه‌وه‌نده‌ی به‌رهه‌می دابونه‌ریت و عورفی كۆمه‌ڵایه‌تییه، ئه‌وه‌نده به‌رهه‌می یاسا و په‌ره‌سه‌ندن و ته‌نانه‌ت سیاسه‌ت و حزبایه‌تیش نییه. هه‌ر ئه‌مه‌شه وا له ئێمه ده‌كات، كه بڵێین دابونه‌ریت و عورف، كه به‌رهه‌م و ده‌رهاوێشته‌ی ژیانی راسته‌قینه‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه، تاكوو ئێستا نه‌ك هه‌ر به زیندوویی ماونه‌ته‌وه، به‌ڵكوو رۆڵ و كاریگه‌ریی ئاشكرا و له‌به‌رچاویان هه‌یه. ته‌نانه‌ت رۆڵ و كاریگه‌ریی دابونه‌ریت و عورف وای كردووه، كه كه‌سێتیی دامه‌زراوه نوێیه‌كانی كۆمه‌ڵگه له حزب و ده‌سته و گرووپ و كۆی ئه‌و رێكخراوانه‌ش كه خۆیان به رێكخراوی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی ناو ده‌به‌ن، لاواز و په‌راوێزیی بێت و وه‌كوو پاشكۆی دامه‌زراوه ته‌قلیدییه‌كان، یان ئه‌ڵته‌رنایتیفی ئه‌وان ده‌ربكه‌ون و ته‌نانه‌ت له شێوازی كاركردنیشدا هه‌ست بكرێت، كه هه‌مان عه‌قڵ و به‌رنامه و په‌یڕه‌و به‌ڕێوه‌یان ده‌بات، كه عه‌قڵ و به‌رنامه و په‌یڕه‌وی دامه‌زراوه ته‌قلیدییه‌كان، یان كۆمه‌ڵگه‌ی ته‌قلیدییه به‌گشتی. لێره‌وه تێده‌گه‌ین، كه هه‌ژموونی دابونه‌ریتی كۆمه‌ڵایه‌تی له كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌دا، وه‌كوو كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی دواكه‌وتووی په‌راوێزی مێژوو، به جۆرێك به‌هێزه، كه كۆنه‌ستی كۆمه‌ڵایه‌تیی داگیر كردووه و ته‌نانه‌ت ئه‌و نوخبه‌یه‌شی، كه ئیدیعای ده‌ربازبوون له هه‌ژموونی دابونه‌ریت و عورف ده‌كه‌ن، یان ته‌نانه‌ت خۆیان وه‌كوو دژ و نه‌یاری دابونه‌ریت و عورف نیشان ده‌ده‌ن و پێیان وایه ده‌بێ خه‌بات بكرێت له‌پێناو ده‌ربازكردنی كۆمه‌ڵگه له رۆڵ و فشار و هه‌ژموونی دابونه‌ریت و عورف، خۆیشیان زۆربه‌ی كات بێئاگایانه ده‌كه‌ونه‌وه ژێر كاریگه‌ریی هه‌مان هێز و فشاره‌وه و هه‌مان شێوه‌ی به‌شه فراوانه‌كه‌ی كۆمه‌ڵگه ده‌جووڵێنن و كار ده‌كه‌ن، كه یان به پیرۆز و گرنگ سه‌یری دابونه‌ریت و عورفی كۆمه‌ڵایه‌تی ده‌كه‌ن، یان هه‌ر هیچ نه‌بێت ئاسایی سه‌یری ده‌كه‌ن و ره‌نگه پێشیان وابێت، بۆ ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه له هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه و تێكچوون بپارێزرێت، پێویست به‌وه بكات، كه هه‌مووان ده‌ست به دابونه‌ریت و عورف و ئه‌و ئه‌خلاق و بنه‌مایانه‌وه بگرن، كه له رابردووه‌وه كۆمه‌ڵگه‌ی له‌سه‌ر رۆیشتووه و ته‌نانه‌ت له هه‌ندێ ئاستدا په‌یوه‌ست بوون به هه‌موو خاسێته ته‌قلیدییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌وه، وه‌كوو جۆرێك له ئیلتیزامكردن بۆ پاراستنی بوون و شوناس سه‌یر ده‌كرێت. هه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌م تێڕوانینانه‌شه، كه سیمای ئاشكرای ململانێی نێوان نه‌وه‌كان ده‌رده‌كه‌وێت، كه زیاتر به ململانێ و ناكۆكیی نێوان نه‌وه‌ی كۆن و نوێ داده‌نرێت. كۆنێك، كه خۆپارێزه و ده‌یه‌وێت هه‌موو شتێك له جێگای خۆیدا بمێنێته‌وه، یان ته‌نانه‌ت هه‌نگاوی به‌ره‌و رابردوو بنرێت، بۆ زیندووكردنه‌وه‌ی هه‌ندێ له‌و پیرۆزی و خاسێته له‌ده‌ستچووانه‌ی كه ئێستا نه‌ماون، نوێیه‌كیش، كه ده‌یه‌وێت نه‌ك هه‌ر هێڵێكی راست و چه‌پ به‌سه‌ر هه‌موو رابردوودا بهێنێت، به‌ڵكوو ده‌یه‌وێت كۆی عه‌قڵ و ره‌فتار و دابونه‌ریت و عورف و شێوازی بیركردنه‌وه و روانینی رابردوو بۆ ژیان بڕووخێنێت و له شوێنی ئه‌وانه‌دا، نوێیه‌ك به دید و بۆچوونی حه‌زی خۆی بنات بنێت، كه ئه‌وه‌ش به تاكه رێگای گۆڕینی كۆمه‌ڵگه ده‌زانێت. كوردستان له‌سه‌ر دوو ئاست له ململانێی نێوان كۆن و تازه‌دا ده‌ژی. یه‌كه‌میان ئاستی كۆمه‌ڵایه‌تییه، واته چۆن نه‌وه‌ی نوێ ده‌یه‌وێت رابردوو ره‌ت بكاته‌وه و له شوێنی ئه‌ودا نوێ بینا بكات، واته نوێ به‌پێی روانین و لێتێگه‌یشتنی خۆی. دووه‌میشیان ئاستی ململانێی نێوان كۆن و نوێی بواری سیاسه‌ته. مێژووی سیاسی له كوردستاندا مێژوویه‌كی ئه‌وه‌نده درێژ نییه، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا مێژوویه‌كی پڕ له ململانێیه له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆ، كه ئه‌ویش ئه‌گه‌ر له ئاستێكدا ململانێی نێوان بیروباوه‌ڕ و ئایدیۆلۆجیا جیاوازه‌كان بووبێت، ئه‌وا له ئاستێكی تردا ململانێی نێوان كۆن و نوێیه، له‌نێوان هه‌ڵگرانی هه‌مان به‌رنامه و بیر و ئایدیۆلۆجیادا، كه ئه‌مه‌ش كۆن و نوێی ته‌مه‌نه، كه زیاتر مه‌به‌ست كۆن و نوێی عه‌قڵ و دید و تێڕوانینه بۆ ژیان و بۆ دنیا. له كوردستاندا ئه‌وه‌ی كه وه‌كوو مێژووی سیاسی بشێ سه‌یر بكرێت ئه‌و مێژووه‌یه، كه له‌گه‌ڵ درووستبوون و ده‌ركه‌وتنی حزبدا ده‌ست پێده‌كات كه ئه‌ویش ته‌مه‌نی نزیكه‌ی سێ چاره‌كه سه‌ده‌یه‌ك ده‌بێت. سه‌ره‌تای درووستبوونی ژیانی حزبایه‌تی له كوردستاندا له‌لایه‌ن نوخبه‌ی خوێنده‌واری كورده‌وه ده‌ست پێده‌كات، كه ئه‌مه‌ش ئه‌و ده‌لاله‌ته هه‌ڵده‌گرێت، كه حزب له كوردستاندا له دروستبوونییه‌وه به‌رهه‌م و دروستكراوی نه‌وه‌ی نوێ بووه، چونكه ئه‌وه ئاشكرایه، له هه‌ر قۆناغێكی مێژووییدا سه‌یر بكه‌یت، نوخبه‌ی خوێنده‌وار وه‌كوو نوێنه‌ری نوێ و گۆڕانكاری و نه‌یاری عه‌قڵی به‌ستووی كۆمه‌ڵگه خۆی نماییش ده‌كات و وای نیشان ده‌دات، داواكاری بنیانتنانی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی نوێیه، واته كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌ژموونی عه‌قڵی رابردوو، رزگاركراو له هه‌ژموونی دابونه‌ریت و عورفی كۆمه‌ڵایه‌تی، كه هه‌موویان خاسێتیی كۆمه‌ڵگه‌ی ته‌قلیدین. له كوردستانیشدا دروستبوونی حزب هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه به‌و جۆره بووه و هه‌ر چۆن له‌ڕاستیدا حزب دامه‌زراوه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی شار و هاوچه‌رخه، به هه‌مان شێوه له كوردستانیشدا حزب هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه وه‌كوو دامه‌زراوه‌یه‌ك بۆ له‌ئه‌ستۆگرتنی ئه‌ركی گۆڕانكاری و بیناكردنی نوێ دروست بووه، كه ئه‌وه‌ش ده‌شێ دوو ئاستی گرتبێته‌وه، كه یه‌كه‌میان رزگاركردنی كوردستان بووه له ده‌ستی داگیركه‌ران، دووه‌میشیان رزگاركردنی كۆمه‌ڵگه بووه له عه‌قڵ و كولتوور و دابونه‌ریتی دواكه‌وتووی رابردوو. ئیتر چه‌ندێ ئه‌وه‌ی به‌كرده‌وه پیاده كردبێت یان نا، ئه‌وه‌یان بابه‌تێكی تره. دیاره مێژوو ئاسایی ره‌وتی خۆی ده‌كات، به‌ڵام ناكرێت رۆڵ و كاریگه‌ریی هێز و عه‌قڵ و روانینی ده‌سته و گرووپ و نوخبه‌ی پێشه‌نگی كۆمه‌ڵگه پشتگوێ بخرێت، كه زۆر جار رۆڵی ئه‌مان له چالاككردنی هێزی گۆڕانكاری و به‌ره‌وپێشه‌وه جووڵاندنی كۆمه‌ڵگه‌دا گرنگ و پڕبایه‌خ ده‌بێت. دیاره هه‌میشه‌ش ئه‌م هێزانه له‌به‌رامبه‌ر هێزی كۆنه‌پارێزی كۆمه‌ڵگه له ململانێدا ده‌بن، كه عه‌قڵ و دابونه‌ریت و عورف و ئه‌خلاقی رابردوو پاڵنه‌ر و بزوێنه‌ریەتی. هه‌روه‌ك كاتێك رووبه‌ری حزبیش له كوردستاندا فراوان بوو، هه‌مان ململانێكانی نێوان كۆن و نوێ له‌و رووبه‌ره‌شدا ره‌نگی دایه‌وه و ئاماده‌بوونی خۆی نواند. ده‌شێ زۆر لە كێشه‌كانی ناو دامه‌زراوه‌ی حزب له كوردستاندا، په‌یوه‌ندیی به ناكۆكیی نێوان كۆن و نوێوه هه‌بێت، نه‌ك به‌رنامه و ئایدیۆلۆجیا و ستراتیژ. بۆ نموونه، ئه‌گه‌ر له رووی راستییه‌وه سه‌یری ئه‌و ململانێ و ناكۆكییانه بكه‌ین، كه له ساڵانی شه‌سته‌كاندا جه‌سته‌ی پارتی دیموكراتی كوردستانی گرته‌وه، ئه‌وا ناتوانین بیسه‌لمێنین، كه جیاوازیی بیر و بۆچوون و ئایدیۆلۆجیا و ستراتیژی كاركردن هۆكار بووه بۆ ئه‌و ناكۆكی و ململانێیه، كه دواجار دابه‌شبوونی لێ كه‌وته‌وه، به‌ڵكوو له‌ڕاستیدا هۆكارێك هه‌میشه له ململانێكانی نێوخۆی حزبی كوردیدا ئاماده‌یه، ئه‌ویش ناكۆكی و ململانێی نێوان نه‌وه‌ی كۆن و نه‌وه‌ی نوێیه. نه‌وه‌ی كۆن پێی وایه خۆی ره‌وایه‌تیی ئه‌وه‌ی هه‌یه تا له ژیاندا بێت ده‌بێ ئه‌و خاوه‌نی هه‌موو ده‌سه‌ڵات و بڕیارێك بێت و ناتوانێت دان به بوونی نه‌وه‌ی نوێدا بنێت، نه‌وه‌ی نوێش پێی وایه سه‌رده‌می نه‌وه‌ی كۆن به‌سه‌ر چووه و ئه‌و ناتوانێت له پێداویستییه‌كانی سه‌رده‌می نوێ تێبگات و ناتوانێت به‌پێی پێداویستییه‌كانی ژیانی نوێ و سه‌رده‌می نوێ كار بكات و حزب و ته‌نانه‌ت كۆمه‌ڵگه‌ش به‌ڕێوه ببات. دیاره نه‌وه‌ی كۆن ره‌گ و ریشه‌ی له خاكدایه و ئه‌زموون و هێز و هه‌ژموونێكی جێگیر و پته‌وتری هه‌یه له‌چاو نه‌وه‌ی نوێ و ئه‌وه‌ش زۆرجار وا ده‌كات، له ململانێكانی نێوان دامه‌زراوه‌ی كۆمه‌ڵگه و حزبیشدا له كوردستاندا هه‌ژموونی نه‌وه‌ی كۆن باڵاده‌ستتر ده‌ربكه‌وێت و زۆربه‌ی كات بوار بۆ نه‌وه‌ی نوێ نه‌كاته‌وه، كه بوونی خۆی بسه‌لمێنێت، نه‌وه‌ی نوێش له‌به‌ر كه‌مئه‌زموونی و لاوازیی توانا و ئاستی تێگه‌یشتن و نه‌توانینی لێكدانه‌وه و خوێندنه‌وه‌ی واقیع وه‌كوو ئه‌وه‌ی كه هه‌یه، زۆربه‌ی كات له‌به‌رده‌م نه‌وه‌ی پێشتردا وه‌كوو به‌زیو یان پاشه‌كشه‌كردوو ده‌رده‌كه‌وێت. ئه‌مه‌ش وای كردووه، زۆربه‌ی كات سه‌ربای ململانێی سه‌ختی نێوان ئه‌و دوو نه‌وه‌یه، نه‌وه‌ی نوێ له‌گه‌ڵ هه‌ژموونی سه‌ختی نه‌وه‌ی كۆندا رابێت و هه‌ڵبكات و به جۆرێك خۆی بداته ده‌سته‌وه. ده‌شێ ئه‌مه‌ش یه‌كێكە له هۆكاره سه‌ره‌كییه‌كانی لاوازیی ئاستی نوێبوونه‌وه و گۆڕانكاری له كوردستاندا، چ له‌سه‌ر ئاستی كۆمه‌ڵایه‌تی و چ له‌سه‌ر ئاستی سیاسی. ئه‌و نه‌وه نوێیه‌ی، كه له شه‌سته‌كاندا له سه‌ركردایه‌تیی بارزانی جیابوونه‌وه، پاشان به‌ناچاری هاتنه‌وه ژێر سایه‌ی هه‌ژموون و ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و. ئه‌و نه‌وه نوێیه‌ی، كه له یه‌كێتیی نیشتمانیدا، چه‌ند جار یاخی بوون و له شێوازی ده‌سه‌ڵاتی باوكسالاری و ئیلهام وه‌رگرتوو له دابونه‌ریت و عه‌قڵی باوی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیی سه‌ركردایه‌تیی تاڵه‌بانی بێزار بوون، نه‌ك هه‌ر هاتوونه‌ته‌وه ژێر سایه‌ی ئه‌و هه‌ژموون و ده‌سه‌ڵات و عه‌قڵه‌وه، به‌ڵكوو له‌گه‌ڵ رۆیشتنی كاتدا خۆیشیان بوونه‌ته به‌شێك له‌و عه‌قڵ و میتۆدی كاركردنه‌ی، كه پێشتر لێی یاخی بوون. ئه‌مه‌ش ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێت، له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ته‌قلیدیی وه‌كوو ئێمه‌دا، یاخیبوون له ده‌سه‌ڵاتی باوك و یاخیبوون له دابونه‌ریت و عورفی ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه ئاسان نییه و ئه‌وانه‌یشی، كه دروشمی خه‌باتیان بۆ گۆڕینی ریشه‌ی ئه‌و كولتوور و دابونه‌ریته هه‌ڵگرتووه، خۆیان له چوارچێوه‌ی ئه‌و یاسا و رێسایانه‌دا ده‌جووڵێن، كه به‌رهه‌می ئه‌و دابونه‌ریت و كولتوور و عورفە‌یه. كه‌واته ده‌گه‌ڕێمه‌وه بۆ سه‌ره‌تای باسه‌كه، ئێمه چه‌ندێ ئیدیعای نوێبوونه‌وه و گۆڕانكاری و رووخاندنی بنه‌ما ته‌قلیدییه‌كانی كۆمه‌ڵگه و دابونه‌ریت و عه‌قڵی باو و باڵاده‌ستی كۆمه‌ڵگه بكه‌ین، ده‌ربازبوونمان له هه‌ژموونی ئه‌و خاسێتانه‌ی كۆمه‌ڵگه هه‌روا ئاسان نییه، چونكه ئێمه له رووی نه‌سته‌وه ئاماده‌یی خۆگۆڕین و گۆڕانكاریی ریشه‌ییمان نییه و ده‌توانم بڵێم، له بارێكی تردا هه‌موومان به جۆرێك خۆپارێز و نەریتپارێزین.
.gif)
زانا توفیق بەگ بابەتی ڕەوایەتی و یەکسانی بۆ هەر پڕۆژەیەك یەکسان دەکرێتەوە بە کەرامەتی مرۆڤەکانی ناو جڤاتی گشتی کۆمەڵگا. ئێمەی کورد وەکو بونەوەرێکی خاوەن ماف و هەڵگری چەمکەکانی مرۆڤ دۆستی لە ناو ژینگەیەکی وەکو کوردستان دا . مە حاڵە واتای ڕەوایەت و یەکسانی و کەرامەتی مرۆڤ لە خۆماندا ببینینەوە چۆنکە ڕەگەزەکانی بیرکردنەوەی یەکسان بوون لە ناو ئایدیەکان و هزرماندا بوونی نیە ئێستای ئێمە یەکسان کراوە بە بابەتە مادیە کان . بابەتە مادێکان ئێمەی لەگەڵ خویدا ڕاماڵیە وە ، ئێمە تەنها بوونی خۆمان لە دنیای مادیی دا ، دەبیننەوە لا مان وایە ئەگەر هاتوو تۆ خاوەنی گیرفانێکی مادی پڕ نە بوویت ئیتر تو داماڵدراوی لە کەرامەت و ژیان دۆستی و مرۆڤ دۆستی. هەرچەندە تۆ مافی ئەوەت هەیە کە جیاواز بیت لەگەڵ بەرامبەرە کەت وە رێزی ئەو جیاوازیە لە سەر بنەما و کارو لێ هاتووی بێت وە دەست کەوتە مادێکانیش هەر لەسەر ئەو بنە مایە بێت نەك لە سەر دۆزینەوە ی پاساوی نایاسای بۆ ئەوەی پرۆژەیەکی پێ بکەیت بە یاسا. با بە تی خانە نشین کردنی پلە باڵاکان و ئەندامە بەڕیزەکانی نوێنەرانی گەل لەم چەند رۆژە دا کۆمەڵێ دیدی جیاوازی بە دوای خۆی دا هێنا ئەو سحرەی بە تەواوی بە تاڵ کردوە کە ئایا دەزگای پەرلە مان شەرعێتی لە گەلەوە وەرگرتووە یان شەرعێتی لە پارەی خانە نشینی دوای کاری پەڕلەمانی ، ئاخۆ کامیان شەرعێتە راستەقینە کە یە پارە یان بەرگری لە گەل . دوای بیبنی دیمەنەکانی ناو پەڕلەمانی کوردستان و ئەندامە بەڕیزەکانی پەڕلەمان کە نوێنەری بە ناو راستەقینەی خەڵکی هەرێمی کوردستانن تەنها کێشەیان بریتیە بەرژەوەندیە تایبەتەکانی خودی خۆیانن هەڵپەی دابین کردنی داهاتوویەکی خۆشگوزەرانن بۆ خۆیان و نەوە کانیان . بێ گۆمان لە دوای بیبنی دیمەنەکان و هە لوێستە کان و لێدوانەکان هیچ گۆ مانێك هەڵناگرێ بۆ تێگەیشتن لە جەوهەری کارکردنیان لە ئێستاو ڕابووردوودا هەر بۆ ئەوەی زیاتر وورد بینەوە لە پاڵنەرەکانی ئەم بوونەوەرانەی پەرلەمان تی بگەین . گرنگە بە ووردی و لە بنەڕتەوە هێما بۆ دروست کردنی کەلتووری دزکردن و گە ندەڵی وەکو ڕەمزێکی پیاوەتی ئازایەتی شانازی خۆنمایش کردن لە ناو کۆمەڵگای ئێمەدا بخەینە ڕوو لە دوای دروست کردنی یەکەم پەڕلەمانی کوردستان دروست کردنی دەزگاکانی یاسادانان و دەزگای جێ بەچی کردن تا دەگاتە دەزگای قەزائی ئەم دەزگایانە وەکو چوارچێوەیەکی دەوڵەتداری کاریان نە کرد ئەم دەزگایانە نە یان توانی لە دوای زیاتر لە ٢٨ ساڵ لە ئەزموون مرۆڤێکی ایداری دەست پاکی بەرژەوەند خوازی گشتی بۆ ئێمە دروست بکەن ئەم دەزگایانە زیاتر خەریکی کاری بزنزو دابین کردنی پرۆژە تایبەتێکانی خۆیان بوون ، وە ئەم دەزگایانەیان بۆکاری ناشەرعی و بە سپی کردنەوەی سامان و بە یاسای کردنی بۆمەبەستی پرۆژەکانیان بەکار هێناوە. هەر لەم دیدە وە قۆناغ بە قۆناغ تێکشاندنی کەرامەتی مرۆڤەکان دەستی پێ دەکات تا کار گەیشتە ئەوەی بیرکردنەوەی مرۆڤی ئێمە چووە حاڵەتی خەساندوە، خۆ دەوڵە مەند کردن لەسەر داهات و سامانی گشتی رۆژ بە رۆژ ئەم جۆرە دیدەو پەروەردەیە لە ناوکایەی گشت ووڵاتدا فراوان تر دە بوو تەنانەت زیاتر بەهای کار کردن و خزمەتی گشتی کورت کرا بۆ وە بۆ وەرگرتنی پۆستێکی ایداری سیاسی تا بتوانی خۆتی پێ دەوڵەمەند بکەی یان لە کۆتا دا بتوانی خۆتی پێ خانە نشین بکەی، ئەوەی لای مرۆڤی کورد و کاربەدەستانی ئەم ووڵاتە گرنگ نیە پارێزگاری لە شیرازەی کۆمەڵگاو دروست کردنی انتمای نیشتمان و خوشەویستی لە پێناو خزمەتی گشتی هەوڵ دان بۆ پاراستی سامانی گشتی وەکو ئەرك و ئەخلاق . بەتایبەتی باشترین نمونە ئەم کارەساتەی پەرلەمانی کوردستانە چونکە ئەم دەزگایە کە لێنیکی هێجگار گەورەی دروست کردوە لەسەر ئاستی گشتی و بەتایبەتی لە ناو خودی خویدا ئەگەر سەرنج بدەین لەسەر بچوکترین هەوڵ بۆ کەم کردنەوەی بە فیڕۆدانی سامانی گشتی کە بریتیە لە هەڵوەشاندنەوە ئەو یاسا بەردکارەی کە ناوی یاسای خانە نشینی پلە باڵاو ئەندام پەڕلەمانە کانە لە پێناوی بەرژەوەندی تایبەتی دا ناتوانن یەك بڕیاری دەستە جەمعی بدەن بۆ بنەبڕ کردن و هەڵوەشاندنەوەی ئەم کارەساتە نا لۆژیکەی کە ناوی یاسای بە تەمەڵ کردنی کۆمەڵگا لەسەر داهاتی گشتی و سامانی ووڵات .
.gif)
ساڵح ژاژڵه‌یی به‌شی ده‌یه‌م سیناریۆی دیاریکرنی به‌ربژێره‌کان بۆ حکومه‌ت ئەم چەند دێرەی لە سەرەتای ئەم بەشەدا دەیان نوسم پەیوەندی بە بەشی نۆیەمەوە هەیەو دەبوو لەویدا باسی بکەم، بەراستی لە یادم کردبو زۆر بەگرینگیشی دەزانم هەموان لێی ئاگادار بن . کاتێک لە سوید هاتمەوەو بەدواداچۆنم دەکرد بۆ ئەوەی بزانم کێ ئەم دوو یاسایەی تێپەراندوە ، پەیوەندیم کرد بۆ بەریز کاک عومەری حاجی عینایەت ئەندامی پەرلەمان، داوام لێکرد زانیاریم بداتێ و چۆن ئەم یاسایە تێپەرینراوە. لە وەڵاما وتی : من زۆر هەوڵم داوە ئەو دوو یاسایە تێنەپەریت و وتومە ئەمە لە زیان زیاتر سودی بۆ گۆڕان نابێت . کاک عومەر دەڵێت: کاک برزو و عەلی حەمە سالح وتویانە لە گردەکە وە پێمانوتراوە. واتە ئەوە فەرمانەو دەبێ جێ بەجێ بکرێت . کەواتە پێش ئەوەی لەپەڕلەمان قسەی لەسەر بکرێـت ، پێشوەخت لەگەل پارتی ڕێکەوتن کراوە. دواجار لە کاتی دەنگداندا کاک عومەر و خاتو پەرواو دکتۆر شێرکۆ حەمە ئەمین دەنگیان نەداوە بۆ تێپەڕاندی ئەو دوو یاسە . پێ دەچێت کەسانی تریش هەبوبن ئەوەیان پێ باش نەبوبێت بەڵام نەوێراون دەنگ نەدەن . دوای ئه‌وه‌ی کۆتا بڕیار درا بۆ به‌شداریکرن له حکومەتەدا، بڕیاردرا که لیژنه‌یه‌ک پێک بهێنرێت و ده‌سه‌ڵاتی یه‌کلایی که‌ره‌وه‌ی هه‌بێت بۆ دیاریکردنی به‌ربژێره‌کان بۆیە بڕیاردرا کۆبونه‌وه‌ی جڤات بۆ ئه‌و مه‌به‌سته بکه‌ین. رۆژی کۆبونه‌وه‌که قسه له‌سه‌ر ئه‌وه کرا کە پێش وەخت لیژنه‌یه‌کی 7 که‌سی پێکهێنراوه‌و ناوه‌کانیش دیاریکرابون. به‌ڵام وه‌کو بۆمان ده‌رکه‌وت و بە بن گویی ئێمەیاندادا جڤاتی نیشتمانی هه‌ڵویستی هه‌بوه له‌سه‌ر دوان لە ئه‌ندامانی لیژنه‌که. واته ئه‌وانه‌یان به‌دڵ نه‌بوه. ئەو دوو بەریژەش دکتۆر دەرباز و ئاسۆ رەحیم بون . به کورتییه‌که‌ی ئه‌یانویست شه‌ڕه‌که به ئێمه بکه‌ن و ئێمە بریار بدەین ناوی ئەو دوو کەسە لە لیژنەکە دەربهێنین . قسه له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته کراو به هه‌ڵپه‌سێراوی مایه‌وه دوای دوو رۆژ سه‌یرمان کرد ژماره‌ی ئه‌ندامانی لیژنه‌که‌یان کردوه به 13 که‌س و ئه‌و دوو که‌سه‌ش هه‌ر له لیژنه‌که‌دا ماون که پێشتر به دڵی جڤاتی نیشتمانی نه‌بون. کاک عومه‌ری سه‌ید عه‌لی خۆشی بۆته سه‌رۆکی لیژنه‌که. لە راستیدا نەدەبوو کاک عومەر بە هیچ شێوەیەک ئەوە قبول بکات ئەگەر زۆریشی لێ بکەن ، چونکە کاک عومەر لە هەموو کارێکدا سەرکەوتو بێت لەم کارەدا سەرکەوتو و نابێت ، چونکە ناتوانێت بێ لایەن بێت. دوای دوو مانگ وه‌ره‌و بڕۆ و دانیشتن هیچ ئه‌نجامێکی نه‌بوو. دیاره له سه‌ره‌تاوه ئه‌مه هه‌ر سیناریۆ بوه‌و بۆ خه‌ڵه‌تاندن و ده‌ستی ده‌ستی بوه. دواجار لیژنه‌که بڕیاری خۆی دابوو به‌پێی ئه‌و پێوه‌رانه‌ی دانرابون ، بۆ هه‌ر پۆستێک 3 که‌سیان به‌ربژێر کردبوو. بڕیاری پێش وه‌ختیش ئه‌وه‌بوو دوای ده‌ستنیشان کردنی 3 به‌ربژێر بۆ هه‌ر پۆستێک هه‌ردوو جڤاتی گشتی و نیشتمانی ده‌نگیان له‌سه‌ر بده‌ن. به‌ڵام هه‌ندێک له براده‌رانی خانه‌ش و جڤاتی نیشتمانیش ترسی زۆریان هه‌بوو له‌وه‌ی جڤاتی گشتی به‌شداری ده‌نگدان بکات. هۆکاره‌که‌شی بۆ ئه‌وه ئه‌گه‌ڕایه‌وه که ئه‌ندامانی جڤاتی گشتی بێمنه‌تن و خۆیان ئازادن چۆن و به کێ ده‌نگ ئه‌ده‌ن. بۆیه سه‌دان به‌هانه‌و شێله‌و بێله‌یان ده‌هێنایه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه به‌شداری ده‌نگ دان نه‌که‌ین. به‌ڕاستی ئێمه‌ش هه‌ڕه‌شه‌مان کرد ئه‌گه‌ر به‌شداری ده‌نگدانه‌که نه‌که‌ین. ده‌رگای جڤات دائه‌خه‌ین. بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه هه‌ر به‌شداری ده‌نگدان نه‌که‌ین. جڤاتی نیشتمانی بڕیاری دا ده‌سه‌ڵات بده‌نه ده‌ست رێکخه‌ری گشتی و دواجار له رێگای ئه‌م سیناریۆیه‌وه رێگایان له ئێمه گرت وه‌کو جڤاتی گشتی ده‌نگ بده‌ین. لێرەوە بە ئاشکرا دەردەکەویت جڤاتی نیشتمانی لە ئاستی ئەو بەر پرسیاریەتەدا نیە کە لە پێناویدا پێک هاتووە . کاک عومەری سەید عەلیش ئەوەی لە خوا دەویست و کاری بۆ ئەوە دەکرد تاک لایەنە بریار بدات و ئەوەی دەیەویست ئەوە بکات و بەرژەوەندی بزوتنەوەکەو نارەزایەتی هیچ کەسی بەلاوە گرنگ نەبوو . دواجار هەموو سیناریۆ و پلانەکە وەکو خۆی دەرچوو . شایانی باسە ئێمە وەکو جڤاتی گشتی پێشتر پێشنیارمان کردبوو هیچ کەسێک لە ئەندامانی خانەو کادرە ئەساسیەکانی رێکخستن و ئەوانەی پێشتر پۆستی حکومییان هەبوە یان ئەندامی پەرلەمان بون پۆست وەرنەگرن بۆئەوەی بۆشایی رێکخراوەیی دروست نەبێت و لە لایەکی تریشەوە بۆ ئەوەی کەسانی بە تواناو شایستەو موستەحەقیش شانسی وەرگرتنی پۆستیان هەبێت. بەڵام وەکو لەدوییدا دەرکەوت هیچ حسابێکیان بۆ پێشنیارەکەی ئێمە نەکرد. ئەگەر بەهانەکەی کاک عومەری سەید عەلی بۆ دانانی کوێستان خان ئەوە بوبێت کە دەبی ئافرەتی تێدابیت ، ئەوەش لە شوینی خۆیدا نییە ، باشە بۆ ئافرەتیکی تری دانەنا بۆ ئەوەی کەس گومانی نەبێت ؟. لە لایەکی تریشەوە مەرج نییە لە چوار وەزیرەکە یەکێکیان ئافرەت بێت ، چونکە ژمارەی ئەو پیاوانەی حەقی وەرگرتنی ئەو پۆستەیان هەیە زۆرترن. دەکرا پۆستی جێگری وەزیرێک بۆ ئافرەتەکان دیاری بکرێت . بەڵام کاک عومەر ئەوە ناکات چونکە پۆستەکەی بۆ ئەو دانابوو . کاک عومەر خۆی پیشمەرگە بوە . دەزانێت دکتۆر هەژار لە کەیەوە پێشمەرگە بووە، بونی دکتۆر لە پیشمەرگایەتیدا چ رۆلێکی گرنگی هەبووە . لە سەروی ئەمەشەوە دکتۆر هەژار بروانامەی دکتۆرای هەیە لە بواری دەرونیداو مامۆستای زانکۆیە و ئەو بروانامەیە رێک بۆ ئەو بوارە دەگونجێت . جگە لەمەش پێشتر پۆستی وەرنەگرتوە و گورانخوازێکی زۆر باش بوە . ئەگەر ئەوەش بکات بە بەهانەو بڵی ئەگەر ئەو دابنێم، دوایی گۆڕانخوازان گلەیی دەکەن و دەڵێن ، ئەوە لەبەر خاتری دکتۆر رەئوفی برایەتی، ئەوەش بەهانەیەکی بێ مانا دەبێت ، چونکە دەبێ دکتۆر هەژار لەبەر خاتری خەبات و ماندوبونی خۆی دانرێت، نەک براکەی. دکتۆر هەژار پیشمەرگە بووە ، نەک دکتۆر رەئوف . ئەگەر کاک عومەر لەسەر بنەمای تەکەتول خاتو کوێستانی دانەناوە، با بفەرموێت رونکردنەوە بدات بۆ ئەوەی کەس قسەی نەمێنێت . ئەی باشە بۆچی ئاراس وەلی نەکرێتە وەزیر لەبەر دوو هۆکار . یەکەم : لە سەرەتای بزوتنەوەی گۆرانەوە بەشدارە. خاوەنی کەسایەتییەکی زۆرباشەو کەسێکی بەرێزەو کاری خۆی بە باشی کردووە . دووەم : ئەم پیاوە شانسی نەبوە زانکۆ تەواوبکات. دەکرێت بکرێت بەوەزیر بەڵام ناکریت بکرێتە بەریوەبەری گشتی چونکە بروانامەی زانکۆی نییە . لە ئەوروپاش خەڵک هەیە بۆتە سەرۆکی حکومەت و بروانامەی زانکۆشی نەبوە . ئەمە کاریکی نایاسایی نییە . مەسەلەکە ڕوونە، ئەم پۆستە دەبی هەر بۆ ئافرەت بیت، لەناو ئافرەتەکانیش دەبی هەر بۆ کوێستان خانبێت . ئەی باشە بۆچی ئەم پۆستە بۆ چیمەن خان نەبێت لە سەرەتای بزوتنەوەی گۆڕانەوە شێلگیرانە کاردەکات و زۆر چالاکە . ئەی بۆچی بۆ شانازخان خێزانی عەلی چەلەبی نەبێت کە لەپێناوی گۆڕاندا کەوتنە سەر ساجی عەلی. یەعنی ئەگەر کوتلەبازی نییە کوێستان خان چی مەرجێکی تیادایەو ئەمانەی تر تیایاندا نییە، دوو خول پەرلەمانتار بووە چی بەرهەمێکی هەبووە؟ بۆچی ئەبێت جارێکی تریش بکرێت بەوەزیر؟ پسپۆڕییەکەی ئەوەندە دەگمەن و قاتییە ئیشەکە هەر بەو دەکرێت، یان چی؟. هەر بۆ زانیاری لە سەرەتاوە کوێستان خان هەر سیڤیشی پر نەکردبۆوە . دوایی سیڤی پرکردبۆوە . کاتێکیش لیژنەکە بەربژیرەکان بۆ وەزارەتی کارو باری کۆمەڵایەتی دەست نیشان دەکات کوێستان خان چوارەمین کەس دەبێت لە دوای چیمەن خان و کاک ئاراس وەلی و دکتۆر هەژار. واتە ئەو هەر لە بنەرەتدا بەربژیر نەکراوە .ئەگەر بە قسەی لیژنە ناکەی بۆ بە خۆرایی خەڵک مەشغول دەکەی ؟؟؟. ئەی کاک عومەر پێمان ناڵێت ئەم ئینکاریەی بۆ دانی کوێستان خان لەسەر چ بنەمایەکە ؟؟. کەواتە لە سەرەتاوە فەلسەفەی ئەم حیزبە لەسەر بنەمای تەکەتول و پەراویزخستن و ملشکاندن و فێلیکردن و کلاوکردنە سەرەوە دروستکراوە بۆیە ئەوئەنجامەی ئێستای لێدەر چوو. لە هەموی گرنگتر ئەوەیە کە لە بنەرەتدا ئەو وەزارەتە هەر زیادەیەو هەموو کاری ئەو وەزارەتە بە بەڕێوەبەرایەتییەک بەڕیوە دەچێت. زۆری ژمارەی وەزارەتەکان خۆی لە خۆیدا سەرچاوەی گەندەڵی و بە هەدەردانی سامانی نیشتمانییە . ئەگەر بەراستی دەیانەویت چاکسازی بکەن ، با ژمارەی وەزارەتەکان کەم بکەنەوە . با حکومەت سەر ژمیرییەک بکات و بزانن چەند راویژکاری بی ئیش تەنها بۆ موچە دامەزرێنراون لە سەرۆکایەتی هەریم و پەرلەمان و حکومەتدا . کاک عومه‌ریش خه‌نی بوو به‌و بڕیاره‌و ئه‌وه‌ی به لایه‌وه گرنگ بوو بیکاته وه‌زیر خاتو کوێستان محەمەد بوو . زۆرینە پێیان وابوو خاتو کوێستان دوو دەورە ئەندامی پەرلەمان بوەو لە ئێستاشدا خانه‌نشینی په‌رله‌مانه‌و خه‌ڵکانی تر هه‌ن، هه‌م به توانان و مه‌غدوریشن. به‌هه‌ر حاڵ کاک عومه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای ته‌که‌توله‌که‌ی مه‌ڵبه‌ندی سلێمانی بڕیاری خۆی داو ئاواته‌که‌ی خۆی به زیندویی هێنایه دی و قسەی خۆی بردە سەرو حسابی بۆ کەس نەکرد. ئه‌وه‌ی جێی وه‌بیر هێنانه‌وه‌یه مانگێک پێش ئه‌وه‌ی لیژنه پێکبهێنرێت بۆ دیاریکردنی به‌ربژێره‌کانی حکومه‌ت. ته‌له‌فزیۆنی روداو ناوی هه‌موو وه‌زیره‌کان و کاک مسته‌فاو مامۆستا جه‌لالی بڵاو کرده‌وه ته‌نها ناوی به‌ڕێز که‌مال موسلیمی تێدا نه‌بوو. دیاره پۆستی جێگری سەروکی حکومەت کە بریار وابوو دایتاشن بۆ مامۆستا جەلال، نەکراو لێی پەشیمان بونەوەو بە نسیبی مامۆستا جەلال نەبوو . کەواتە پێش وەخت پۆستەکان یەکلایی کرابونەوە . کەواتە دروستکردنی لیژنە بۆ شاردنەوەی راستیەکان بوو لە گۆڕانخوازان و هەر لەسەرەتاوە سیناریۆ بوە . ئەگەر مامۆستا جەلال لە سەرەتاوە بیزانیایە ئەو پۆستە بۆ ئەو نابێت ، یان لە سەرەتادا هەوڵی وەرگرتنی وەزارەتێکی دەدا لە بری ئەو پۆستە، یان هەوڵی ئەدا ئەو رێکەوتنە سەر نەگرێت ، ئەگەر سەرنج بدەن لە ئێستادا کەوتوتە تانە لێدان و قسەکردن لەسەر چاکسازی. بەراستی مامۆستا جلال ئەو تیرەی بە دەستی چەپە هاویشت و نیشانی نەپێکا. سیناریۆی دانانی وه‌زیره‌کان کۆتایی هات و سیناریۆی هه‌ڵبژاردنی خانه‌ی راپه‌ڕاندن بوو به باس و خواس. به‌بێ هیچ پێشینه‌یه‌ک به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ باس و خواسێک له ئارادابێت. له پڕجڤاتی نیشتمانی بڕیاریدا رۆژی 12/ 9/ 2019 جڤاتی گشتی کۆبونه‌وه‌ی خۆی بکات و سه‌رۆکی نوێی جڤات هه‌ڵبژێرن. هه‌روه‌ها رۆژی 14هه‌مان مانگ جڤاتی نیشتمانی کۆببێته‌وه ده‌نگ له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی 6 ئه‌ندامی خانه‌ی راپه‌ڕاندن بده‌ن. به‌ڕاستی ئه‌وه وه‌ک شۆک وابوو بۆ ئێمه، چونکه وه‌کو خانه‌ی راپه‌ڕاندن ماوه‌ی یاسایی ته‌واوبوه. 4 ساڵیش له‌وه پێش جڤاتی نیشتمانی ماوه‌ی یاساییان ته‌واو بوه و چۆن ئه‌وان بۆیان هه‌یه ئه‌ندامانی خانه هه‌ڵبژێرن. ئێمه داوامان لێکردن هه‌تا کاتی کۆنگره با ماوه بۆ خانه‌ی راپه‌ڕاندن درێژبکرێته‌وه. ئه‌و کاته هه‌ڵبژاردن له خواره‌وه بۆ سه‌ره‌وه بکرێت ئه‌ندامانی تازه‌ی جڤاتی نیشتمانی هه‌ڵبژێرێن و ئه‌و کاته ده‌نگدان بکه‌ن بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌ندامانی خانه‌ی راپه‌ڕاندن. دوای ئه‌وه‌ی دڵنیابوین که پاشگه‌ز نابنه‌وه‌و هه‌ڵبژاردنه‌که هه‌ر ده‌کرێت. به‌نده وه‌کو جێگری سه‌رۆکی جڤاتی گشتی و 6 ئه‌ندامی به‌ڕێزی تری جڤات له رۆژی 10 مانگ واته دوو رۆژ پێش هه‌ڵبژاردن نامه‌ی ده‌ست له کارکێشانه‌وه‌ی خۆمان لە ئەندامێتی جڤاتی گشتی و بزوتنەوەی گۆران ته‌سلیم به به‌ڕێز رێکخه‌ری گشتی کرد. کۆتا سیناریۆی ئه‌م به‌ڕێزانه ئه‌مه‌بوو: ته‌نها دوو رۆژ پێش هه‌ڵبژاردنی ده‌سته‌ی سه‌رۆکایه‌تی جڤاتی گشتی که له سه‌رۆک و جێگر و سکرتێردا خۆی ده‌بینێته‌وه‌و سه‌رۆکی جڤاتیش ده‌بێته ئه‌ندامی خانه‌ی راپه‌ڕاندن. له راستیدا که‌س بۆی نییه له ده‌ره‌وه‌ی جڤاته‌وه بهێنرێت و خۆی کاندید بکات. هەر بۆ ئاگاداری هەموو لایەک دکتۆر رەئوفیش بەر لە نزیکەی ساڵیک بە منی وتبو کە جارێکی تر خۆم بۆ سەرۆکایەتی جڤات کاندید ناکەمەوە، چونکە کارەکانی خانە بە باشی ناڕوات بەڕێوە، بڕیارەکان جێبەجێ ناکرێن و زۆر دوادەکەون. چونکە بڕیارەکان بە تەنها لە دەستی خانەدا نین. به‌ڵام له چاوتروکانێکدا مامۆستا جه‌مال حاجی محەمەد که پێشتر سکرتێری خانه‌ی راپه‌ڕاندن بوو. هێنایانه کۆبونه‌وه‌ی جڤات و ده‌ریشیان چواند. به‌لای منه‌وه ئه‌وه گه‌وره‌ترین غەدرە لە ئه‌ندامانی جڤاتی گشتی و نایاسایشەو دەستور بەزێنراوە . قسه‌که له‌سه‌ر مامۆستا جه‌مال نییه، چونکه هاوڕێی خۆمه، به‌ڵام من قسه له‌سه‌ر پڕۆسه‌که ئه‌که‌م که زۆر نا ده‌ستورییه. دوایی هۆکاری خۆ کاندید کردنی مامۆستا جەمالیشم بۆ دەرکەوت . راستیەکەی ئەوەیە کە کاک عومەری سەید عەلی زۆری لێکردوە بۆ ئەوەی خۆی کاندید بکات بۆ ئەوەی لە خانەی راپەراندندا پشتیوانی لێبکات، چونکە لە ئیستادا خانەی راپەراندن بۆتە دوو تەکەتول . هه‌ر وه‌کو له به‌شه‌کانی پێشتریش ئاماژه‌م به ئه‌وه کرد که کاک عومه‌ری سه‌ید عه‌لی له ساڵی 2004 یه‌کێک بوه له‌وانه‌ی داوایان له مام جه‌لال کردوه ده‌ستبه‌رداری پۆسته‌که‌ی ببێت، چونکه ته‌مه‌نی بۆته70 ساڵ . به‌ڵام کاک عومه‌ری سه‌ید عه‌لی ئێستا ته‌مه‌نی 75 ساڵه‌و خه‌رێکی ته‌که‌تول و سیناریۆ رێکخستنه بۆ ئه‌وه‌ی جارێکی تر ببێته‌وه به رێکخه‌ری گشتی و ئێستا چۆن وه‌ڵامی خه‌ڵک ئه‌داته‌وه دەربارەی ئەوەی بۆچی کورسییەکانی گۆڕان لە 24 وە بونە 12 کورسی . چی بە خەڵک دەڵێت کە بزوتنەوەی گۆڕان بۆ وای لیهات؟؟؟. چی ئەڵێت کە 12 دکتۆری زانکۆ دەستییان لە کارکێشایەوە؟؟؟. ئەی لە خۆی ناپرسێت بۆچی گۆرانخوازان دەستە دەستە واز لە گۆران دەهێنن؟. ئاواته‌خوازم کاک عومه‌ر سه‌ید علی ته‌مه‌نی درێژ بێت و له هه‌ڵبژاردنی داهاتودا به چاوی خۆی بیدیایه چ کاره‌ساتێکی به‌سه‌ر گۆڕاندا هێناوه. خۆ له‌وانه‌یه هه‌ندێ کەسی نەشارەزاو بێ ئاگا و بەرژەوەندیخواز بڵێن جا چی بکه‌ین چاره نییه‌و له ئێستادا له کاک عومه‌رمان باشتر نییه. به‌ڵام با هه‌موان باش بزانن ئێستاش و پێشوتریش له کاک عومه‌ر باشتر هه‌بون بۆ ئه‌و جێگایه، به‌ڵام پرسیاره‌که ئه‌وه‌یه بۆچی نه‌یانهێشت که‌سی تر ئه‌و پۆسته وه‌رگرێـت؟
هێمن مامەند پێش ناوهێنانی ئەو كەسە دووڕای جیاواز هەبوو ، هەندێك پێیانوایە كەئەمە بابەتێكی شەخسیە، بەڵام من دەپرسم ئەمە چۆن شەخسیە، كەبەرپرسانی ئەم هەرێمە جەنەراڵێكی ئەمریكیان هێنا كردیان بەراوێژكاری خۆیان لەكوردستان، بێت بەهەزار مسقاڵ ئاڵتون هاوسەرگیری سێیەم ئەنجام بدات؟ ئایا ئەوپارەیەی لەكوێ بوو ؟؟پاشان ئەمە نایاساییە ، چونكە لەهەرێمی كوردستان ژن هێنانی دووەم و سێیەم نایاساییە ، پاشان كێ ئەم راوێژكارە ئەمریكیەی فێری ئەوە كرد كەبچێت لەناوچە دابڕاوەكانی هەرێم مامەڵەی هاوسەرگیریەكە بكات، كەواتە ئەم كوردستانە كانگای گەندەڵیەو ئەگەر ماندێلاو غاندیش لەژیان بووان و بهاتبوان بۆئێرە بەرپرسانەی ئێمە فێری گەندەڵیان دەكردن. ئەو كەسە كێیەو چ كارەیە كەبەنایاسایی ژنی دووەمی لەهەرێمی كوردستان هێناو هەزار مسقاڵ ئاڵتون وەك پێشەكی و پاشەكی گرێ بەستی هاوسەرگیریەكەیانە؟ هاری جیم شووت ، كە جەنەراڵێكی ئەمریكیەو لەدوای پرۆسەی ئازادی عیراق هاتە هەرێمی كوردستان و دواتر بوو بەراوێژكاری نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی ئەوكاتی حكومەت و سەرۆكی ئێستای هەرێمی كوردستان، دوای مانەوەی لەهەرێمی كوردستان هاری شووت ، كەپێشووتر ژنێكی ئەمریكی هەبوو لێی جیاببووەو بۆجاری دووەم لەساڵی 2006لەگەڵ (گ، ز) ، كەكچە كوردێكی خەڵكی شاری هەولێر بوو هاوسەرگیریان ئەنجامدا ، بەرهەمی هاوسەرگیریەكەشیان دوو كوڕەو لەسەرووبەندی هاوسەرگیری سێیەمی هاری شووتی لێك جیابوونەوە هەرچەندە جیابوونەتەوە بەجیا دەژین،بەڵام تائێستا لەدادگا جیابوونەوەكەیان پشت ڕاست (تصدیق) نەكراوە. هاوسەری سێیەمی هاری شووت كێیە؟ ماوەیەك لەمەوبەر هاری شووت تەمەن 59ساڵ ، بۆجاری سێیەم هاوسەرگیری لەگەڵ كچە كوردێك بەناوی (ه،نـ، م) تەمەن 29 لەیەكێك لەدادگای ناوچە دابڕاوەكانی هەرێم كوردستان ئەنجامدا هۆكاری ئەمەش بۆئەوە دەگەڕێتەوە كەلەهەرێمی كوردستان هاوسەرگیری دووەم رێگە پێنەدراوە". مارەیی گرێ بەستی هاوسەرگیریەكەیان چەندە؟ مارەییەكەی هاوسەرگیریەكەیان پێشەكیەكەی زیاتر لە 300 مسقاڵ ئاڵتونەو پاشەكیەكەشیان حەفت سەد مسقاڵ ئاڵتونە، كەئەمە زۆر نایاسایی و نائاساییە، چونكە ئەمە بەركەوتەی كۆمەڵایەتی لێدەكەوێتەوە، لەكاتێكدا هەزاران دەرچووی زانكۆو پەیمانگاكان هەیە بەهۆی بێكاری و نەبوونی توانای ماددی ناتوانن هاوسەرگیری ئەنجام بدەن، هەروەها دەبێت بپرسین ، كەئەم هەموو ئاڵتون و پارەیەی لەكوێ بوو ؟ ئایا كەهاتە هەرێمی كوردستان خاوەنی ئەو پارەیەبوو ، یان بەنایاسایی ئەو پارەیەی پەیدا كردووە؟؟؟. ئەو وتارانەی لە (درەو) بڵاودەبنەوە تەنها گوزارشتن لە بۆچونی خاوەنەكان و ( درەو ) بەرپرس نیە لە ناوەڕۆكەكەی
.gif)
سەلام عەبدوڵا جیاوازییەكی زۆر هەیە لە نێوان ئەو سەركردانەی كە وڵات و خەڵكی خۆیان خۆشدەوێ و بە رۆح و بەگیان دەیپارێزن و لە پێناویدا هەزاران قوربانی دەدەن و ناهێڵن دوژمنان خاكیان داگیر بكات و وڵاتیان وێران بكات لەگەڵ ئەو بە حساب سەركردانەی كە تەنها لە پێناو دەستكەوت و ناوبانگی خۆیاندا بێ گوێدانە خەڵك و خاك و وڵاتیان بەرەو هەڵدێر و تێكدان وێرانبوون دەبەن. یەكەمیان لە ترسی ئەوەی وڵات و خەڵكی نەكەوێتە بندەست دوژمنان، پەنا بۆ هەموو مۆڵەت و دەرفەتێك دەبات كە گەل و وڵاتی بپارێزێ و ترسی رەواش دایدەگرێت بۆیە زۆر بە هۆشیارییەوە هەڵسوكەوت لەگەڵ هەموو رووداوەكاندا دەكات و بێ باك نابێت لەوەی كە خەریكە روو بدات. مێژووش نموونەی زۆرە. ئەمەش دەقا و دەق بە پێچەوانەی ئەو بەناو سەركردانەیە كە باكیان لە داڕمان و تێكدان و وێرانبوون و ماڵوێرانی هاووڵاتیان نییە، بۆیە ئەمانە لە شوێنە شاراو و نهێنیەكانەوە قسەی زل و درۆی زەبەلاح بەبا دەدەن و ئەنجامەكەشی تەنیا لە كوشت و كوشتارو قاتوقڕی و لە دەستدانی خاك، شتێكی دیكە نییە و نابێت و نموونەش لە مێژوودا زۆرە كە دیارترینیان هیتلەر و مۆسۆلێنی و سەدام حوسێنە. حەسەن نەسروڵڵا كە سەرۆكی رێكخراوێكی تیرۆریستیە و و لەلایەن یەكێی ئەوروپا و زۆربەی وڵاتانی جیهانەوە خراوەتە لیستی تیرۆریستییەوە لە دوا پەیڤیدا لە شاراوگە ژێر زەمینەكەی كە جاروبار بە ڤیدیۆ شۆ خۆی نمایش دەكات، كۆمەڵێك قسەی نابەجێ دەرهەق سەرۆك بارزانی دەكات كە سەرلەبەری درۆوفیشاڵ و هەڵبەستراوە. هەر خودی ئەم حەسەنە لە هێرشی تیرۆریستانی داعشدا بۆ سەر هەرێمی كوردستان هەر لە حەشارگەكەیەوە دەیفەرموو كە ئەمریكا ــ كاتێك داعش رووی كردە كوردستان ــ ئەوسا هاتە سەر خەت و كوردستانی پاراست، كەچی ئێستا هەر خۆی بە پێچەوانەوەی ئەو قسانەیەو بانگەشەی بێسەروبەر دەكات كە تەنیا لەو جۆرە كەسانە دەوەشێتەوە، مێژووی پەنجا ساڵەی رابردوو كە سەرۆك بارزانی لە داكۆكی لەگەل و خەباتی رزگاریخوازییدا و تێكشكانی دەوڵەتی تیرۆریستی داعشدا رۆڵی بەرچاوی گیراوە بە هیچ جۆرێك نابێ لەگەڵ تیرۆریستێكی ناسراودا بەراود بكرێت، بۆیە تەنیا ئەوە دەڵێین كە نەسروڵڵا و هاوشێوەكانی تەنیا مێژوویەكی رەش و ماڵوێرانی بۆ گەلانی ناوچەكەو شەرمەزاری لەدوای خۆیان بەجێدەهێڵن. ئەو وتارانەی لە (درەو) بڵاودەبنەوە تەنها گوزارشتن لە بۆچونی خاوەنەكان و ( درەو ) بەرپرس نیە لە ناوەڕۆكەكەی
.gif)
كامەران مەنتك زۆر لەوانەی دەربارەی ئەگەرەكانی دابەش بوونی ئێراق دەنووسن و داخێون، هەمیشە باس لە دابەش بوونی ئەو وڵاتە دەكەن لەسەر بنەمای ئەتنیكی و ئاینزایی، واتە دابەشكردنی بۆ سێ پارچە، كوردو شیعەو سوننە!. ئەم بیركردنەوە تەقلیدیە بە كەسانی ئاسایی نەوەستاوە و تەنانەت زۆر لە هزرمەندو سیاسەتمەداری گەورەش لەو چوارچێوەیەدا بیردەكەنەوە!. لە راستیدا ئەم بیرۆكەیە بنەمایە لەسەر تێڕوانینیكێ سەرپێ و نەبوونی شارەزاییەكی قووڵ دەربارەی ئێراق و پشت بە شێوازی دامەزراندنی ئێراق دەبەستێت لەسەر بنەمای هاوكێشەی (كورد + سوننه = شیعە). لەبەرئەوەی شیعە لە ئێراقدا زۆرینە پێكدەهێنن و بە تەنیا و لە رێگای دیموكراتیەوە دەتوانن بە بێكوردو سوننە ئەو بڕیارانەی بیانەوێت بیدەن، دوا دانیشتنی پەرلەمانی ئێراق و بڕیاردان لەسەر دەركردنی هێزەكانی ئەمریكا لە ئێراق راستی ئەم بۆچوونە دەسەلمێنێت. بۆ شیكردنەوەی ئەم بۆچوونە بەرلەهەموو شتێك پێویستە ئاماژە بە هۆكارەكانی دابەشكردنی ئێراق بكرێت، كە نەگونجان و نەبوونی كەلتووری بەیەكەوە ژیان و یەكتر قبووڵكردنە، ئەمە سەرباری جیاوازی قووڵایی ستراتیژی هەریەك لەو پێكهاتانە، كە بۆتە سۆنگەی دەستتێوەردانی هەرێمی و بەرژەوەندی زۆر دەوڵەتی لەم ناوچەیە چڕكردۆتەوە!. سوننە بۆ ماوەی هەشتا ساڵ حوكمی ئێراقی كرد، كوردو شیعە لەو ماوەیەدا سەركوت كران، دوای رووخانی رژێمی سەدام شیعە هەموو وڵاتەكەی وابەستەی ئێران كرد و كوردو سوننەی پشتگوێخست!. لەبەرئەوەی لە بنەڕەتدا ئێراق هێندەی لەسەر پاراستنی بەرژەوەندی زلهێزەكانی ئەو كاتە دروستكراوە، هێندە رەچاوی سەقامگیری و بەیەكەوە ژیانی خەڵكەكەی نەكراوە. واتە ئێراق لە بنەڕەتدا لەسەر بنەمایەكی پووچ بوونیاتكراوەو ئەوەی لەسەر پووچیش بوونیات بنرێت هەمیشە پووچ دەردەچێت. لەگەڵ ئەو پووچیەشدا دابەشكردنی ئێراق كارێكی وا ئاسان نیەو پەیوەندی بە مەنزومەیەكی هەرێمی و جیهانیەوە هەیە. ئەگەر گریمانی ئەوە بكەین ئەو مەنزومەیەش گۆڕانكاری بەسەر داهات و ئەو دەرفەتەی هێنایە پێشەوە، ئەوا دابەشكردنی ئێراق لەسەر بنەمای سێ پارچە سەركەوتن بە دەست ناهێنێت، چونكە دەوڵەتی شیعەكان دوو هێندەی دەوڵەتی كوردو سوننە دەبێت و هەمیشە هەوڵی لرف كردنیان دەكات. چونكە ئەو دوو پارچە بە بە بەشێك لەخۆی دەزانێت و هەمیشە هەوڵی گەڕانەوەیان دەدات!. بە لایەنی كەم لە قۆناغی سەرەتایی دابەشكردنەكە، ئەگەر بێتوو دابەشكردنەكە كۆگیر نەبێت و دەوڵەتانی تری هەرێمەكەش، وەكو ( توركیاو ئێران و سوریا ) نەگرێتەوە!. بۆیە لە پێناو هێنانەدی سەقامگیری دەبێت شیعەكانیش بكرێن بە دوو پارچە، لەبەرئەوەی لە بنەڕەتدا ئەوان لەسەر بنەمای یەكەكەی دوو بەقەدەر كوردو سوننە هاوسەنگیان پێكراوە، واتە (كورد + سوننه = شیعە). ئەگەر بمانەوێت دابەشكردنە هاوسەنگ بێت دەبێت هاوكێشەكە بەم شێوەیەی خوارەوە دابڕێژرێتەوە (كورد + سوننە + شیعە +شیعە= سەقامگیری)، چونكە شیعەكانیش لەناوخۆیاندا كێشەیان هەیەو بە شێك بۆ قووڵایی عەرەبی دەگەڕێنەوەو بەشەكەی تریشیان بۆ قووڵایی فارسی!. بۆیە باشترین چارەسەر دابەشكردنی ئێراقە بۆ چوار پارچە، ناوەڕاست و باشوور بكرێت بە دوو پارچە بەغداشیان لەگەڵ بێت، كوردو سوننەكانیش هەریەكەی لە ناوچەی خۆی. ئەگەر ئەوەش هاتنە دی ئاستەنگ بوو، ئەوا دەكرێت بەغدا وەكو ئێستا بە سەنتەر بمێنێتەوە پارچەكانی تریش لەسەر بنەمای كۆنفیدڕاڵی رێككەوتنێك ئەنجام بدەن!. یاخود بەغداش بە تەنیا لەسەر شێوەی دەوڵەتانی كەنداو بكرێت بە دەوڵەتێكی سەربەخۆ، ئەو كاتە ئێراق دەبێت بۆ پێنج پارچە دابەش بكرێت!. هەرچەندە لە هەموو حالەتەكاندا ئەم پارچەكردنە بە بێ قوربانیدانی زۆر نایەتە بەرهەم و لە رووی جیۆپۆلەتیكشەوە دەروازەی دەریای ئەو ناوچەیە (شاری بەسرە) دەخاتە بەردەستی شیعەكان، ئەمەش بە شێوەیەك لە شێوەكان كاریگەری لەسەر زیادكردنی هەژموونی هەرێمی ئێران دەبێت!. ئەو وتارانەی لە (درەو) بڵاودەبنەوە تەنها گوزارشتە لە بۆچونی لخاوەنەكەیان و ( درەو ) بەرپرس نیە لە ناوەڕۆكەكەی
.gif)
سەرتیپ جەوهەر دامودەزگا دەوڵەتیی و دەستورییەكانی كوردستان قەت نەیانتوانیوە رۆڵ و پێگەی خۆیان هەبێت، هەمیشە سێبەرو دیلی دەسەڵاتێكی دیكە بوون لەدەرەوەی دامودەزگای دەوڵەتیی. ئەو روداوەی دوێنێی ناو پەرلەمانی كوردستان زادەی بەریەككەوتنێكی لەناكاو بێپلانی نێوان دوو پەرلەمانتار نەبوو، بەڵكو زادەی واقعی تاڵ و هەژموونی بیری تەسكی حزبیی و بەڵتەجێتیە بەسەر هەڵسوكەوت و بیركردنەوە زۆربەی حوكمڕان و پەرلەمانتارانی كوردستان. دەزانم دەستەواژەكان هەڵێنجراوی بارێكی توندن، حەزمنەدەكرد توند بنوسم، بەڵام دیمەنی ناو پەرلەمان گەلێك خەمئامێزە، لەم دۆخە زۆر بێزارین و مەگەر توند نوسین بەشێك لەتوڕەییەكەمان بەتاڵ بكاتەوە. ساڵانێكە پەرلەمان و حكومەت و دامەزراوەكانی دادوەریی لەكوردستان بەتەواوی بێبەهاو بێنرخ بوون، رەوشی میدیاو دەسەڵاتی چوارەمیش لەوان باشتر نییە، هەریەكەیان بەشێوەیەك بۆتە داردەستی حزب و وەزیفەو بایەخی خۆیان لەدەستداوە. لە 2015 پەرلەمانی كوردستان بە دوو زێرەڤانی داخرا! لەكاتێكدا پەرلەمان نەموڵكی بزوتنەوەی گۆڕان و نە یەكێتی و پارتی و نەهیچ حزبێكی كوردستانە، كاتێكیش لەدەرەوەی پەرلەمان بڕیاری ریفراندۆم-درا ئەوەندەی دیكە بێبایەخ كرا. خراپتر ئەوەبوو پەرلەمانتار لەژورێكی پەرلەمان بەند بكرێت و جگە لەسوكایەتی شەخسی، داركاریی بكرێت، ئەم دیمەنە لەمێژووی هیچ پەرلەمانێكی دونیا نەبووەو نییە. هەڵبژاردنی 2018 و قەبارەی تەزویرو ساختەكردنی دەنگی خەڵك ئەوەندە گەورەبوو، هیچ قیمەتی بۆ دامەزراوەی نوێنەرایەتی خەڵكی كوردستان نەهێشتەوە، قەبوڵكردنی ئەنجامەكەیشی شەرعیەتدان بوو دەنگی ساختە! ئەو ژمارە زۆرەی بەدەنگی ساختەش بەدەستهات، بووە بارێكی گران بەسەر سەقامگیریی سیاسی و پرسی سازانی نیشتیمانیی لە كوردستان. بۆیە دەبێ بەئاسایی بیبینن بەشێك لەوانەی ئێستا لەپەرلەمانن شەق بوەشێنن یان یان هەڵسوكەوتی نەشیاو و دوور لە عورف و هەڵسوكەوتی گشتیی بكەن، چونكە لەبنەڕەتدا بەشەرعی نەهاتوون و نەبوونەتە پەرلەمانتار! واوەتریش غەدرێكی زۆر لە پێكهاتەكانی دیكەی وەك كلدۆ ئاشوریی و توركمانەكان كرا! بەدەنگی پۆلیس و ئاسایش و زێرەڤانی و پێشمەرگە، ژمارەیەك داردەست كرانە نوێنەری ئەو پێكهاتانە، لەكاتێكدا كۆتا بۆ گرەنتیكردنی مافی بەشداریی پێكهاتەكان بوو نەك زوڵم لێكردن و بەكارهێنانیان بۆ خواستی سیاسی و كردنیان بە بەشێك لە ململانێی سیاسی لەكاتێكدا ئەوانەی بەناوی ئەوانەوە لە پەرلەمانن، نوێنەرایەتی خۆیشیان ناكەن نەك پێكهاتەكانیان. ئێمە دەزانین پەرلەمان دوو وەزیفەی سەرەكی هەیە، یەكەمیان پەسندكردنی بودجەو بەدواداچونی خەرجییەتی، ئەویدیكەشیان قانون دانان و چاودێریكردنی ئیشوكارەكانی حكومەتە، بەڵام با بپرسین پەرلەمان لەماوەی چەند ساڵی رابردوو چیكردووە؟ جگە لەدوو ساڵی سەرۆكایەتی حكومەتی د. بەرهەم چەند جار ئەو پەرلەمانەی ئێمە گفتوگۆی بودجەی ساڵانەی كردووە؟ لەچاودێریكردنی حكومەت توانیویەتی چەند وەزیر بانگ بكات و متمانەیان ژێر پرسیار؟! با لەحكومەت بپرسین، بزانین چ دامەزراوەیەكە؟ لەهەموو دونیا حكومەت سێ ئەركی سەرەكی لەئەستۆدایە، یەكەم؛ دابینكردنی ئەمن و ئاسایش، دووەم؛ دابینكردنی خزمەتگوزاریی گشتیی، سێیەمیش؛ مسۆگەركردنی عەدالەتی كۆمەڵایەتی. لەهەرسێكیدا ئەم حكومەتەی ئێمە ئەوە نییە كە پێویستە هەبێت، لەیەكەمدا دەبینین بەڕێوبەری ئاسایش وەك بەدیگاردی حزب بەروونی و بەبێ تەمومژ بۆ میدیاكانی حزبەكەی ئاشكرای دەكات كە كادری حزبێكیان بە بارمتە گرتووە لەبەرئەوەی كادری حزبەكەیان لەلایەن دادگا دەستگیركراوە؟! ئەم قسەیە دوو دەرەنجاممان دەداتە دەست، یەكەمیان؛ دامەزراوەی ئاسایش دامەزراوەیەكە لەبری پاراستنی گیانی خەڵك، بۆتە مەترسی بۆسەر گیانی هاوڵاتیان! دووەمیشیان؛ دادگاو دادوەر بێبەها دەكات و هیچ بەهایەكیان بۆ ناهێلێتەوە. خۆ ئەگەر لەخزمەتگوزاریی و عەدالەتی كۆمەڵایەتیش بپرسین ئەوا شایەتیمان پێویست نییە، فەرموون لەماوەی 28 ساڵی رابردووی ئەم حكومڕانییە، نەتوانراوە رێگای دوو پارێزگا بكرێتە جووت ساید، چجای كارەباو ئاو و سوتەمەنیی..تد ئینجا خۆ باسی عەدالەتیش بكەین بەدڵنیاییەوە ناتوانین نەڵێین هەرچی تەزكیەی حزبی نەبێت مومكین نییە نە دابمەزرێت و نە سودمەندبێت لەخێروبێری ئەم وڵاتە، بگرە وەزارەت یان فەرمانگەی حكومەت هەیە وەك مقەڕی حزبی لێهاتووە، ئەندامی یەك حزب نەبێت كەسی دیكەی لێ نییە. لەبارەی دامەزراوەی دادوەریش بدوێین، بەدڵنیاییەوە دامەزراوەیەكی شەرمهێنە. ئەم دەسەڵاتە بەشێوەیەكی گشتیی ئەوەندە لاوازە، بووە بەدیلی دەستی حزب! عەیبەیەكی زۆر گەورەیە كاتێك دەبینی بەشێك دادوەرانی وڵاتەكەت دەبنە ئەندامی كەمپینی حزب! فەرموون لەكەمپینی 2018 حزب، نەك دادوەران، بگرە سەرۆكی دادگای تێهەڵچونەوەی هەولێرمان بینی لە یاریگای هەولێر بەشداری كەمپینی حزبیان كردبوو، خراپتر ئەوەیە دادوەر لەپەنای حزب هەڕەشە لەدادوەری دیكە بكات و دواتر بەفەرمانی حزب، سكاڵای دادوەری سكاڵاكار لەلایەن دادگاوە وەرنەگیرێت! ئەوەی سەرەوە بەشێکە لەواقع و ژیانی کۆمەڵگای کوردستان، بۆیە ئاساییە پەرلەمان لەبری ببێتە سەکۆی گفتوگۆو بەیەکگەیشتنی دیدو بۆچونە جیاوازەکان، ببێتە شوێنی شەق وەشاندن و سەپاندنی مەنتقی زرینەی ساختەو تەزویر. ئەو وتارانەی لە (درەو) بڵاودەبنەوە تەنها گوزارشتن لە بۆچونی خاوەنەكان و ( درەو ) بەرپرس نیە لە ناوەڕۆكەكەی
.gif)
هۆشیار عەبدوڵا ((کێشەی زۆربەمان ئەوەیە کە حەزمان لە پیاهەڵدانە نەک رەخنە،جا ئەگەر پیاهەڵدانەکە ببێتە هۆی لەناوبردنمان و رەخنەکەش ببێتە هۆی رزگاریمان... نورمان فینسنت بیل)) هەردوجار، ساڵی (۲٠۱۳و ۲٠۱۸) دژی ئەوەبوم بزوتنەوەی گۆڕان بەشداری لە حکومەتدا بکا، چونکە دەمزانی ئۆپۆزسێۆن بەبێ گۆڕان لاواز دەبێ وەک دەیبینین، جیا لەوە گۆڕان دەیتوانی ئۆپۆزسیۆن بێ و فشارێکی جدی بێت لەسەر دەسەڵات، بەڵام مەرج نیە لە حکومەتدا بتوانێ یا رێگەبدەرێ هیچ بگۆرێ، مەگەر خۆی! لە ۲٠٠۹ەوە خەڵک چاوی لەوەبوو گۆڕان فشار بێ لەسەر یەکێتی و پارتی، گۆڕان ئەو ئەرکەی لەنێوان ۲٠٠۹ بۆ ۲٠۱۳ باش ئەنجامدا بۆیە جارێکی تر خەلک ۲٤ کورسی و دەنگی زیاتریان پێدایەوە، بەڵام کاتێک ویستی بە تەنیشت ئەو دو هێزەوە بێت کە حزب نین (دۆڕان و بردنەوە) قبوڵ بکەن بەڵکو دەسەڵاتێکی سەپاون، پشتیوانی خەلكێکی زۆری لەدەستدا. خەڵک دەیەوێ هێزێک هەبێت داکۆکی لێبکا، فشاربێ لەسەر ئەو هێزانەی کە سڵناکەنەوە لە خراپ بەکارهێنانی دەسەڵات، خەڵک دەیەوێ هێزێکی جیاواز هەبێت کاک نەوشیروانیش گۆڕانی بەو جیاوازیەوە دروستکرد، ئێستا جیاوازیەکانی گۆڕان و ئەوان بەرەونەمان دەچن، ئەوەش گەورەترین مەترسیە لەسەر بزوتنەوەی گۆڕان. نەوشیروان مستەفا هێندە مەبەستی بو کە جیاوازبێ لە (ینک و پدک) وتاری (ئێمەوئەوان)ی بۆ تۆخکردنەوەی ئەو جیاوازیە فکریانە نوسی، لە ڕوی شکلیشەوە دژی زۆر مەراسیم و رێورەسم بو کە هێزەکانی تر دەیانکرد، دوای وەفاتی ئەو وەک ئەوەی دۆخەکە گەڕابێتەوە پێش ۲٠٠۹، جیاوازیەکان گۆڕان بۆ لەیەکچون. وا شەش مانگ بەسەر بەشداریکردنی گۆڕان لەم کابینە نوێیەدا تێدەپەرێت، حەقی هەمو گۆڕانخوازێکە بپرسێت رای گۆڕان تا ئێرە لە رێکەوتنەکەیان، گۆڕانکاریەکان، چاکسازیەکان چیە؟ گۆڕان لانیکەم دەبێ بە دەنگدەرەکانی بڵێ رازیە لەو حکومەتەی کە هێشتا بەشێکی پۆستەکانی پێنەدراوە یا لانیکەم رەخنەکانی ڕاشکاوانە دەخاتە بەردەم رایگشتی! رێکەوتن لەگەڵ پارتی بۆ پێکهێنانی حکومەت و پاشەکشەی پارتی لە زۆر بەڵێن کە سەرەتا بە گۆڕانیان دابو بەرپرسیارێتی مێژویی وەفدی دانوستانکار گران دەکا چونکە بەشێک لە پاشەکشەی گۆڕان و لاوازبونی بۆ ئەو رێکەوتنە دەگەرێتەوە، کە ئەوان واژۆیانکردوەو ئاڵاهەڵگریبون. هەمو لێدوان و قسەکانی ئەندامانی وەفدی دانوستانکاری گۆڕان (کە بەشێکیان پۆستیشیان وەرگرتوە) لە سەرەتای دانوستانەکاندا ماوە، بەتایبەت پەیوەست بەوەی گۆڕان شەش مانگی وەک دەرفەت بۆ ئەنجامدان یا سەرپێخستنی چاکسازی داناوە، وا شەش مانگەکە تێپەری، ئایا قسە و سەرنج و رونکردنەوەی ئەو بەرێزانە چیە؟! ئەم کابینەیە چی لەوانەی پێش خۆی جیایە بەتایبەت لەپەیوەست بە شەفافیەتی داهاتە نەوتی و نانەوتیەکان. ئێمە ئەوسا وتمان دژی بەشدارین و پێمان هەڵەیەکی گەورەیە بەڵام رێزی بریاری بزوتنەوەکە دەگرین، ئێستا کاتیەتی ئەوانەی عەرابی ئەو رێکەوتنەبون بە ویژدان جواب بدەنەوە ئایا ئەو پۆستانەی ئێستا وەریانگرتوە ئەوانەن کە لە کۆبونەوەی جڤات یەکەمجار باسیانکرد؟ یا زۆر جیاوازو کەمترن ؟! هەمو ئەو بەڵینانەی کە پارتی لە مەلەفی چاکسازی نەوت و داهاتی ناوخۆ و موچە و پێشمەرگە و پرسەکانی تر بە گۆڕانیداوە چیی لێ جێبەجێکراوە وەک خۆی؟! لەو رێکەوتنەدا هەر لە سەرەتاوە، پارتی لە دەستەی وەبەرهینان و زیادکرنی جێگرێک بۆ سەرۆکی هەرێم و جۆری وەزارەتەکان و بەشێک لەو وەزارەتانەی وەکیلی وەزیر بۆ گۆڕان دەبێت پەشیمانبۆوە، هەموانیش ئەزانن کە بریار بو سەرۆکی حکومەت یەک یاریدەدەری هەبێت بۆ چاکسازی دەسەڵاتەکانی بە یاسا رێبکخرێ بەڵام سەرۆکی حکومەت بێ ئەوەی یاسا رێگەی پێبدا چەندین یاریدەدەری بۆخۆی دانا و حکومەتێکی لەناو حکومەتدا بۆخۆی دروستکرد و پشکەکەی گۆڕانیش بو بە ئاردی ناو دڕکە زی. گۆڕان چارەی تری نیە جگە لەوەی بەروی دەرەوەیدا گوتارە رەخنەییەکەی زیندوبکاتەوەو ڕو لە خەڵک و پشت لە دەسەڵات بێ، ئەوەی کە لە حکومەت بەشدارە مانای ئەوە نیە خۆی بکاتە بەشێک لەو هەمو بەدکاری و گەندەلێی و پیسخۆرەیەی کە هەیە، بە روی ناوەوەدا دەرچون لە دۆخی ناشەرعیبونی دامەزراوەکانی بە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکان لەخوارەوە بۆ سەری سەرەوە ئێجگار پێویستەو چیتر نابێ دوابخرێ یا خۆدزینەوەی لێبکرێ! ئەوانەی هێشتا شانیان لەژێر ئەمانەتی گۆڕان وەک هیوایەکی گرنگ نەهێناوەتەدەرو هێشتا لێی بێئومێد نەبون دەبێ بزانن ئەرکیان بێدەنگی نیە لە دۆخی ئێستای گۆڕان بەڵکو ئەرکیان هاوارکردنە بۆ بەهێزکردنەوەی ئەو بزوتنەوەیەی مۆمی ئومێدی سەردەمێکی گرنگی کۆمەلگەی ئێمەیەو ناکرێ هەر وا لێگەرێین خامۆشبێ. لەم هاوارەدا دەبێ خەم گوتارە رەخنەییەکەی گۆڕان بێ، ساڵی ۲٠۱۳ کاتێک بە کۆمەلێک پلان و پیلان قەناعەت بە نەوشیروان مستەفا کرا بەشداری حکومەت بکا، هێشتا لە میدیا کارم دەکرد، بەرونی پێی گوتین کە لە هیچ حاڵەتێکدا دەستبەرداری رەخنە نابین و قسەی خۆمان دەکەین، هەتا لە ژیانیشدا بو وایکرد. بێوەفاییە بەرامبەر متمانەو پشتیوانی ئەو هەمو خەڵکەی قوربانیدا لە پێناوی گۆڕاندا ئێستا بێزاری و تورەییان لە گۆڕان نادیدەبگیرێ، گۆڕان لە بزوتنەوەیەکی کۆمەلایەتی فراوانەوە بەرەو ئاراستەیەکی کۆنەپارێزی نەریتی دەروا، خەڵک نارازیەو لەوەشدا بە جیاوازی رێژەی بەرپرسیارێتی هەمومان بەرپرسیارین و دەبێ هەردو پرەنسیپی پاداشت و سزا لە گۆڕاندا جێکەوت بکرێ تا هەڵەکان دیاربن بزانرێ خەڵک لەچی نارازیە؟! گۆڕان بەو جۆرەی ئێستاو بێ گۆڕانکاری ریشەیی و نوێبونەوە لە هەمو ئاستەکانیدا بەتایبەتی لە روی فکریەوە، ناتوانێ بەردەوامبێت. هەڵبەتە حزب یا رێکخراوی سیاسیی، سروشتی مرۆڤی هەیە هەمیشە تەندروست و بەهێز نیە، گۆڕان لەسەردەمانێکدا هێزی رچەشکێن و جێگەی ئومێدی خەڵکی کوردستان بو، ئێستا بە زیاد لە هۆكاڕێک تەندروست و ساغ نیە، پسان و جێهیشتن و پشتێکردن هەرچەندی پاساوەکانی رەوا بن چارەسەر نیەو نەفەس درێژی زیاتری دەوێ بەتایبەت بۆ ئەوانەی بەهۆی گۆرانەوە دەرفەت و پۆست و پایەی حکومی و پەرلەمانیان وەرگرتوە، دەبێ لە هەمو ئەو باهۆزانە بەهێزتربن کە لەناوەوە و دەرەوە روەو گۆڕان دێت. هەلبەتە لە نەخۆشکەوتنی نەوشیروان مستەفاوە دەیان پیلان و موئامەرە دژی گۆڕان لە زیاد لە ئاستێک لە لایەن زیاد لە گروپێکەوە دژی گۆڕان هەیە، بەڵام حزبێک لەناوخۆیدا بەهێز بێت و خۆی هەڵەی ستراتیژی نەکا بە دژایەتی دەرەکی بەهێز دەبێت نەک لاواز. ئەرکی هەڵگرانی فکری گۆڕانکاری (رازی و نارازی، ئەوانەی دورو ئەوانەی نزیکن، ئەوانەی دەرپەرێندراون یا رەنجێنراون و هێشتا هیوایەکیان بە گۆڕان ماوە) ئەوەیە بزوتنەوەی گۆڕان بگەرێننەوە سەر دۆخەکەی جارانی، رەخنە و دەنگهەڵبڕینیش دەبێتە هەولێک بەو ئاراستەیەدا، چونکە وەک گوتراوە بێدەنگی مانای رازی بونە، رازیبونیش بە ترازانی زیاتری گۆڕان لەباربردنی دەرفەتێکە کە جارێکی تر ئاسان لە هەرێم سەرپێ ناکەوێتەوە. دواقسە ئەوەیە پێویستە گۆڕان لەهەمو ئاستەکاندا سنگ فراوان بێت بۆ رەخنە،واز لەم بەشەیتانیکردنە بێنێت، کەسێک مادام تا ئەمڕۆ لە گۆڕاندایە فریشتەیە سبەی وازی لەگۆڕان هێنا بکرێتە شەیتان، ئەو حوکمە بۆ خەڵک لێگەڕێن ئەوان دەزانن کێ وەفادارە و کێ بێوەفایە، دەبێ وەک نەوشیروان مستەفا جگە لە خواستنی ئومێدی ئەوەی خەونی گۆڕانکاری ون نەکەن هیچ قسەیەکتان دژیان نەبێت. هەرکەس و حزب و لایەنێک رەخنەی قبوڵ نەبێت سەرناکەوێت، قسەیەکی جوبران خلیل جوبران هەیە دەڵێ: (رەخنە وەک خۆشەویستیە مەیبەخشە بە کەسێک کە شایستەی نیە)، عادەتەن کەسێک شتێک جێگەی بایەخی نەبێ رەخنەی لێناگرێ، بۆیە ئەوانەی رەخنە دەگرن یا دۆخی ئێستای حزبەکەیان قبوڵ نیە، دەبێ وا حساب بکرێ خۆشەویستی و بایەخیان دەبەخشنە گۆڕان، دەبێ جێگەی رێزبن، نەک ڕق و نەفرەت و تۆمەت.
.gif)
عارف قوربانی زۆر جار لە میدیای كوردستان و لە ئاستی باڵای حیزبی و حكومیشەوە ئەوە دەبیستین كە فەشەلی حوكمڕانیی عێراق دەبەستنەوە بە شكستی كەرتی كارەباوە. باس لەوە دەكرێت كە لەم 16 ساڵەی رابردووی دوای كەوتنی سەدام، بە دەیان ملیار دۆلار بۆ كەرتی كارەبا تەرخانكراوە و كەچی ئاستی بەرهەمهێنانی كارەبا و سەعاتەكانی پێدانی كارەبا بە ماڵان بەجۆرێكە، شكستی ئەو كەرتە و عەقڵیەتی حوكمڕانی لە عێراق بەدیاردەخات. بەڵام هیچكات روو بەلای خۆماندا وەرناگێڕین تا هەمان ئەو بەراوردكارییە بكەین بە پێوەر بۆ خۆیشمان. ئایا هیچ دامەزراوەیەكی میدیایی، هیچ ناوەندێكی توێژینەوە، هیچ فراكسیۆنێكی پەرلەمانی، یا هیچ دەزگایەكی چاودێری لە كوردستان ژمارەی ئەو بڕە پارانەی لەبەردەستە كە بۆ كەرتی كارەبا لە كوردستان تەرخانكراون، تا بە هەمان پێوەری ئەوەی لەو بوارەدا خەرجكراوە بە ئاستی بەرهەمهێنان و پێدانی سەعاتەكانی كارەبا بە ماڵان بەراوردی بكەین و بزانین ئێمە لە كوێدا سەركەوتووین تا كارەبا لە عێراق بكەینە بەڵگەی فەشەل؟ ئایا هەر بەڕاستی دەسەڵاتدارانی كورد باوەڕیان وایە كەرتی كارەبا لە كوردستان سەركەوتوو بووە؟ ئایا هیچكات لەخۆیان پرسیوە چ لۆژیكێكە كاتێ لە وەرزی زستاندا بەهۆی دابەزینی چوار پێنج پلەی گەرما، لە شەو و رۆژێكدا سەعاتەكانی پێدانی كارەبا پێنج شەش سەعات كەم دەبێتەوە؟ یان لە هاویندا كە بەهۆی هاتنی شەپۆلێكی گەرماوە لەپڕ پێدانی سەعاتەكانی كارەبا بۆ ئاستی نیوە دادەبەزێ؟ هەر ئەمە بەسە بۆ ئەوەی دان بەوەدا بنرێت كە كەرتی كارەبا لە كوردستان شكستی خواردووە، جا ئەگەر ئەمە پێوەر بێت بۆ سیاسەتی بەڕێوەبردن و عەقڵیەتی حوكمڕانی، ئەوە دەبێت بیسلەمێنین كە ئێمەش وەك بەغدا شكستخواردووین. كەم سروشت و جوگرافیا هەیە وەك كوردستان دەرفەتی فراوانكردنەوە یان فرەجۆركردنی سەرچاوەكانی بەرهەمهێنانی كارەبای هەبێت. كوردستان سروشتەكەی لەبارە بۆ ئەوەی كارەبا لە (با) دروستبكرێت. دەرفەتی ئەوەی هەیە كارەبا لە (ئاو) بەرهەم بێت. هەڵكەوتە جوگرافییەكەی لەسەر هێڵەكان بەجۆرێكە بە ئاسانی دەتوانرێت سوود لە تیشكی خۆر وەربگرێت وەك سەرچاوەیەكی تری بەرهەمهێنانی كارەبا، ئەمە جگە لەوەی خاوەن نەوت و گازی سروشتیی خۆمانین كە دەتوانرێت وێستگەی بەرهەمهێنانی كارەبا پەرەپێبدات. بەم هەموو فرە سەرچاوەییەی دروستكردن و بەرهەمهێنانەوە لەماوەی 28 ساڵی حوكمڕانیدا نەتوانراوە كێشەی كارەبا چارەسەر بكرێت و ساڵ بەساڵیش لەبری ئەوەی بەرەو باشتر بڕوات، كێشەكانی كارەبا زیاتر دەبن. رەنگە ئێستا بگوترێ كوردستان لە قەیرانی ئابووریدایە و چاككردنی ئەم كەرتە و پەرەپێدان و جۆراوجۆركردنی سەرچاوەكانی كارەبا پێویستی بە پارەی زۆر هەیە، ئەمە راستە، بەڵام ساڵانێك پارەی زۆر زۆریش لە كوردستان هەبوو، كێشەی كارەباش هەر بەردەوام بوو. ئەگەر پلانی ورد دانەنرێت و بەدوای سەرچاوەی تری بەرهەمهێناندا نەگەڕێین، ساڵ لەدوای ساڵ كوردستان تاریكتر دەبێت. هەرچەندە هەندێك بۆچوون هەن پێیانوایە بەمەبەست نایانەوێ كێشەی كارەبا چارەسەر بكرێت، چونكە سەرچاوەی داهات و كەناڵی بردنی پارەیە بۆ كۆمپانیا حیزبییەكان. پێشتریش زۆرجار ئەوە بەرگوێی خەڵك دەكەوت كە كۆمپانیایەكی وڵاتێكی بیانی، یا فڵان سەرمایەداری خۆماڵی داوای كردووە رێگەی بدرێت لە تیشكی خۆر یان لە با، كارەبا بەرهەم بهێنێت، بەڵام دەسەڵاتدارانی ناو حیزبەكان و حكومەت گوشاریان خستووەتە سەری كە دەبێت بیانكاتە هاوبەش، یان پارە و پشكیان بداتێ، بەو هۆیانەوە هەوڵەكان شكستیان خواردووە. ئەم قسانە ئەگەر راست بووبن یان نا، بەڵام دەكرێت ئێستا بیر لەو رێگایانەی جۆراوجۆركردنی سەرچاوەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا بكرێتەوە. هەرچەندە كێشەی كارەبا لە كوردستان و لە عێراقیش بەتەنیا پەیوەست نییە بە بەرهەمهێنان و دابەشكردنەوە، بەڵكوو بەشێكی زۆری كێشەكە پەیوەستە بە خەڵكیشەوە، پەیوەستە بەناهۆشیاری لە بەكاربردن و بەفیڕۆدانی. بەڵام ئەركی حكومەتە شانبەشانی جۆراوجۆركردنی سەرچاوەكانی بەرهەمهێنان، هۆشیاریی بەكاربردنیش لای خەڵك دروست بكات. لەم رۆژانەدا پارێزگاری هەولێر رایگەیاند كە 42 لەسەتی كارەبای هەولێر دەدزرێت، ئایا كەس بیستوویەتی هاووڵاتییەك توانیبێتی 5 دۆلار وەحدەی ئاسیاسێڵ یان كۆڕەك تلیكۆم بدزێت. ئەمە پەیوەندی بە عەقڵ و سیستەمی بەڕێوەبردنەوە هەیە. دەگوترێ یەكێك لە كێشەكانی زۆر بەكاربردنی كارەبا بەهۆی (بۆیلەری ئاوگەرمكردنەوەیە). تەماشا بكەن زۆربەی وڵاتانی پێشكەوتوو ئەم گرفتەیان چۆن چارەسەر كردووە، سوودیان لەوە وەرگرتووە لە سووتاندنی خۆڵ و خاشاكی كۆكراوەی شار، ئاوی گەرم بۆ ماڵان دەستەبەر دەكەن. كوردستان ئێستا توانای ئەوەی نییە تۆڕی دابەشكردنی ئاوی گەرم دروستبكات، بەڵام دەكرێت سوود لە ئەزموونی هەندێ وڵاتی تر وەربگرین. لە توركیا لەسەر تانكیی سەربانی ماڵان ئامێرێك دانراوە لە تیشكی رووناكی بەشی گەرمكردنی ئاوی ماڵەكە كارەبا بەرهەم دەهێنێت و ئاوی تانكییەكە گەرم دەكات. نرخەكەشی رەنگە هەر پارەی چەند مانگێكی كرێی موەلیدە بێت كە هەر هاووڵاتییەك ناچارە مانگانە بیدات. ئەمە ئەركی حكومەتە لەڕێگەی كۆمپانیایەكەوە ئەم ئامێرە بهێنێتە كوردستان و هۆشیاری بداتە خەڵك بۆ سوودلێوەرگرتنی لەبری كارەبای نیشتمانی و موەلیدە. هەندێ رێگای ئاسان هەن حكومەت دەتوانێ بەهۆیانەوە گوشارەكانی سەر خۆی كەمبكاتەوە و یارمەتیدەریش بێت لە چارەسەركردنی ئەم كێشەیە. بۆ نموونە ئێستا كۆمپانیا لە دونیادا زۆرن وەك چۆن پێشتر موەلیدەی كارەبایی گەورە و بچووكیان بەرهەم دەهێنا، ئێستا بە سوودوەرگرتن لە سەرچاوەكانی تری وەك خۆر و هەوا ئامێری بچووك بۆ ماڵان دروست دەكەن. بەڵام رەنگە هەموو خەڵك توانای ئەوەی نەبێت كولفەی تێچوونەكەی بدات. حكومەت تەنیا بە دروستكردنی هەماهەنگی و دروستكردنی متمانە لەنێوان كۆمپانیایەك و فەرمانبەرەكانی خۆی دەتوانێ دادوەری گرێبەستێك بێت تا ئەم كۆمپانیایە لەسەربانی ماڵی فەرمانبەران ئامێری كارەبا دابمەزرێنێ كە تێچووەكەی كەمترە لە 2 هەزار دۆلار و مانگانە بڕی سەت دۆلار لە مووچەكەی بدرێت بە كۆمپانیاكە بەشێوەی قیست. خەڵك كە بووە خاوەنی سەرچاوەی رۆژانەی هەشت سەعات كارەبای ماڵەكەی خۆی، ناچێت كارەبای حكومی یان موەلیدەی گەڕەك بەكاربەرێت. لە پلەی یەكەمدا بەمە بەشێكی زۆر كارەبا بۆ حكومەت دەگەڕێتەوە و بەشی پێدانی ئەوانی تر دەكات كە خاوەنی كارەبای خۆیان نین. پێشتر كوردستان بەبێ پلان شارەكانی بە ئەندازەیەك گەورە بوونەوە كە حكومەت دەرەقەتی دابینكردنی پێویستییە سەرەتاییەكانی نەیەت. ئەگەر ئێستا كەڵك لە رێگاو ئامرازەكانی تری بەرهەمهێنانی كارەبا وەرنەگرێت، بەدڵنیاییەوە ببینە خاوەنی كوورەی ئەتۆمیش، كێشەی كارەبا چارەسەر نابێت. چونكە تا دێت ژمارەی دانیشتووان و خواست لەسەر بەكاربردنی كارەبا زیاتر دەبێت.
.gif)
سەرتیپ جەوهەر بارودۆخی عیراق لەبازنەیەكی داخراودا دەخولێتەوەو هیچ دەریچەیەك بەدیناكرێت بۆ دەربازبوون لێی، لەلایەك لەژێر كاریگەریی دەستوەردان و ململانێی ئیقلیمیی، لەلایەكی دیكە خراپی بارودۆخی خزمەتگوزاریی بێچارەیی حكومەت لەئاست ئەم دۆخە. شەممەی رابردوو عادل عەبدولمەهەدی سەرۆك وەزیرانی كاربەڕێكەر هاتە هەولێر، دوو مەبەستی خستەڕوو لەو سەردانە، یەكەمیان؛ پرسی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكاو دابینكردنی پشتیوانی كورد لەوبارەیەوە. دوومیان؛ باسكردنی بێچارەیی دۆخی عیراق و ئاماژەكردن بۆ پشتیوانیكردن بۆ دوبارە راسپاردنەوەی بە سەرۆك وەزیران و پێكهێنانی كابینەیەكی نوێ. عادل عەبدولمەهدی خێرا پەرلەمانی خستە بەردەم واقعێكی نوێ ویستی هەم بەرپرسێتی بڕیاری كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا بخاتە بەردەم پەرلەمان و خۆی دووركەوێتەوە، هەمیش بۆ رازیكردنی شیعەو پشتیوانیی ئیقلیمی بۆ دوبارە راسپاردنەوەی چانسێكی باش بخاتە بەر خۆی و لەو بێچارەییە دوبارە بكرێتەوە. بیرۆكەی دوبارە راسپاردنەوەی عەبدولمەهدی بەر لەماوەیەك لەگەڵ چەند لایەنێك گفتوگۆی لەسەكراوە، پێشترو بەر لە كوژرانی، قاسم سولەیمانیی لەگەڵ چەند لایەنێك لەنێوانیاندا كورد ئەو پێشنیارەی خستبووە روو، بەوپێیەی رێككەوتن لەسەر كاندیدێكی نوێ زۆر زەحمەت بووەو دەشێت عادل عەبدولمەهدی چانسێكی دیكەی بخرێتە بەردەم و خۆی لایەنە سیاسییەكان رازیی بكات بەجێبەجێكردنی بەشێك لەداواكارییەكانیان. چونكە هەم سازان لەسەر كەسێكی نوێ بۆ سەرۆك وەزیران زۆر زەحمەت بووەو نە لایەنە سیاسییەكان و نە شەقام بەكەس رازین. هەمیش دوبارە هەڵبژاردنی پێشوەختە كاتی زۆری پێویستەو رەنگە كێشەی دیكە بەدوایخۆیدا بێنێت. پرسی راسپاردنی عادل عەبدولمەهدی یان هەر كەسێكی دیكە بۆ كورد بۆ ئێمە جێی پرسیارە. ئەزموونی دوو ساڵی رابردووی ئەو زۆر جێی سەرنج بووە، دەتوانین بڵێین بۆ خۆ دوبارەكردنەوەی باری خۆی لەبەرامبەر كورد گرانتر كردووە. لەسەرەتای پێكهێنانی حكومەت لەدانانی وەزیرەكانی و پڕكردنەوەی بەركەوتەی كورد لە كابینەكەی، لەبری ئەوەی بێلایەن بێت، زوو خۆی لەسەر بەلایەكداو وەزیرێكی پارتی كردە وەكیلی وەزارەتی داد كە لەبنەڕەتدا بەبەركەوتەی یەكێتی حیسابدەكرا! لەپرسی كەركوك و چارەسەردنی لێكەوتەكانی دوای ریفراندۆم بەتایبەت پارێزگاری كەركوك و پرسی ماددەی 140 و ئەو كێشانەی تائێستا بەچارەسەرنەكراوی، نەك چارەسەری نەكردن بەڵكو بەهیچ شێوەیەك نەیكردە بەشێك لەئەجێندای كاركردنی و هەموو دەستكەوت و منەتەكەی بەسەر هەرێمی كوردستان، پرسی ناردنی موچەی هەرێم بوو، لەكاتێكدا بەپێی بودجە، مانگانە بڕی خەمڵێنراوی پارەی فرۆشتنی 250 هەزار بەرمیل نەوتی لەهەرێم بڕیوە. با لەتێگەیشتنی حزبیی دوربكەوینەوە، ئەمجارە پێویستدەكات چ عەبدولمەهدی یان هەركەسێكی دیكە راسپێردرا بۆ پێكهێنانی حكومەت، بەرلەهەموو شتێك لایەنە سیاسییەكان لەسەر بەرنامەیەكی هاوبەش رێككەون، ئەگەر نەتوانرا رێككەون ئەوا هەموو لایەنەكان بەرپرسن بەتایبەت یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان لە چارەكردنی پرسە چارەسەرنەكراوەكانی كەركوك، دەبێ بەروونی خاڵ لەسەر پیت دابنرێت و پرسی دانانی پارێزگاری كەركوك ئاساییكردنەوەی دۆخی ئەمنی ناوچە دابڕێنراوەكان ببێتە بەرنامەی كاری هەرە لەپێشی گفتوگۆكان، ئەگەر گلەییەكیش هەبێت بەدڵنیاییەوە روبەرووی ئەو دەكرێتەوە، چونكە ئەو حزبی یەكەمە لەو ناوچەیە. ئەگەر هەر رێككەوتنێكیش بكرێت دەبێ سەقفی زەمەنی و میكانزمی جێبەجێكردن لەخۆبگرێت، تا چیتر خۆیان لێنەدزنەوە.
.gif)
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
