(درەو میدیا): دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا و كیم جۆن ئون سەرۆكی كۆریای باكور لە سەنگاپورە لە هەنگاوێكی مێژوویدا كۆبوونەوە.. مێژوویی ئەم دیدارە بۆئەوە دەگەڕێتەوە كە یەكەمجارە لە مێژوودا سەرۆكێكی ئەمریكا كە لە دەسەڵاتدا بێت لەگەڵ سەرۆكی كۆریای باكور كۆدەبێتەوە. دوای كۆبوونەوەكە سەرۆكی كۆریای باكور وتی:" كۆبوونەوەیەكی مێژووییمان كرد و بڕیارماندا ئاوڕ بۆ دواوە نەدەینەوە". ترەمپ بۆچی كیمی بە كەسێكی زۆر بەهرەمەند ناوبرد؟ كاتێك لە كۆنگرە رۆژنامەوانییەكەدا پرسیار لە ترەمپ كرا لەبارەی ئەوەی بۆچی كیم جۆن ئونی بە كەسێكی زۆر بەهرەدار ناوبردووە، ترەمپ وتی" ئەو بەڕاستی بەهرەمەندە. تەمەنی 26 ساڵ بووە كە دەسەڵاتی گرتوەتەدەست، ئەو پیاوێكی سەنگینە، بەڵام لەوباوەڕەدانیم ئەوە شتێكی باش بێت". "زۆر زۆر خێرا" كیلی ئو دۆنێل پەیامنێری كەناڵی ئێن بی سی ئەمریكی لە كۆشكی سپی وتی: كاتێك رۆژنامەنوسان پرسیاریان لە ترەمپ كرد لەبارەی پابەندبونی كۆریای باكور بە داماڵینی تەواوەتی چەكی ئەتۆمی لە نیمچە دورگەی كۆریا، ترەمپ وەڵامی داوەتەوە و وتویەتی" زۆر زۆر خێرا دەست بەو پرۆسەیە دەكەین". ترەمپ: رایەڵەیەكی تایبەت لەنێوان من و كیم گەشەیكردووە دوای ئیمزاكردنی بەیاننامە هاوبەشەكە لەگەڵ كیم جۆن ئون، سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند، لەدوای یەكەم دیداری نێوانیان "رایەڵەیەكی تایبەت" لەنێوان ئەو و كیم گەشەی كردووە. كیم جۆن ئون سەرۆكی كۆریای باكوریش وتی: دیدارێكی مێژوییمان كرد و بڕیارماندا ئاوڕ بۆ دواوەوە نەدەینەوە. " گشتگیر و زۆر گرنگ" لە كۆبوونەوەكەیاندا كیم و ترەمپ راگەیەنراوێكی هاوبەشیان واژۆكرد كە ترەمپ بە " گشتگیر و زۆر گرنگ" وەسفیكرد و راگەیەنراوەكەش لە چوار خاڵی سەرەكی پێكدێت: • هەردوو لایەن پابەند دەبن بە بونیادنیانی پەیوەندیی نوێ بە گوێرەی ویست و خواستی هەردوو گەل بۆ ئاشتی و گەشەسەندن. • هەردوو لایەن كاردەكەن بۆ چەسپاندنی ئاشتی هەمیشەیی و سەقامگیری لە نیمچە دوورگەی كۆریا. • كۆریای باكور پابەند دەبێت بە گرتنەبەری چەند رێوشوێنێك بۆ داماڵینی هەموو چەكە ئەتۆمییەكان لە نیمچە دوورگەی كۆریا. • بونیادنانی پەیوەندیی نوێ لە نێوان هەردوو وڵاتدا.
(درەو میدیا): سەرچاوەیەكی ئاگادار ئەمڕۆ سێشەممە ئاشكرایكرد، چەند هەواڵێك لە ئارادان بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانێتی " 10/6" بەمەبەستی هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراق و دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنەكە لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكاندا. ئەو سەرچاوەیە بە رۆژنامەی " العربی الجدید" ی قەتەری راگەیاند:" ژمارەیەك هێزی سیاسی كورد و شیعە و سوننە لە هەوڵی پێكهێنانی هاوپەیمانێتییەكی نوێدان كە داوای هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردمی 12ی ئایار دەكات و هاوپەیمانێتییەكش ناوی" 10/6" هەڵدەگرێت." ئاشكراشیكرد ناوی ئەو هاوپەیمانێتییە لەو رۆژەوە سەرچاوەی گرتووە كە تێیدا كۆگاكانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان سوتێنران.
(درەو میدیا): قاسم ئەعرەجی وەزیری ناوخۆی عێراق رایگەیاند ئەو ئاگرەی كە لە كۆگاكانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان لە بەغداد كەوتەوە بە دەستی ئەنقەست بووە. ئەعرەجی كە سەرپەرشتی لێكۆڵینەوەكانی ئەو رووداوە دەكات، ئەمڕۆ دووشەممە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند لێكۆڵینەوە سەرەتاییەكان لە ئاگركەوتنەوەكە ئاماژە بەوەدەدەن كە بێ گومان ئاگرەكە بە دەستی ئەنقەست كراوەتەوە. وەزیری ناوخۆی عێراق وتیشی لەگەڵ تیمەكانی بەڵگەی تاوان راستەوخۆ سەرپەرشتی لێكۆڵینەوەكان دەكات.
راپۆرتی: محەمەد رەئوف ئاڕاستەیەك كە كورسی زۆری بەدەستهێناوە هەموو هەوڵێكی بۆ تێپەڕاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان دەدات، ئاڕاستەیەكی دیكەش هەموو هەوڵێكی بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایار خستوەتەگەڕ. بڕیارەكانی حكومەتی عێراق و هەمواری یاساكەی پەرلەمان و تانەو ناڕەزایی زۆرینەی لایەنەكان گومانی زۆری خستوەتە سەر كۆی پرۆسەی هەڵبژاردنەكان، ئێستا هیچ كەس و لایەنێك لەسەر ئاستی عێراق ناڵێن ساختەكاری نەكراوە، باڵیۆزو نوێنەری وڵاتانی جیهانیش گەیشتونەتە ئەو بڕوایەی ساختەكاری رویداوە. بەڵام هەموو لایەنەكان بەدوای دەرەچەیەكدا دەگەڕێن دۆخەكە تێپەڕێنن، چونكە بارودۆخی سیاسی و ئەمنی و هەرێمایەتی عێراق بەرگە ناگرێت ئەم دۆخە بەردەوام بێت، دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنیش كارێكی قورسە، لەلایەك رەنگە پشوی گەورە بەدوای خۆیدا بهێنێت، لەلایەكی ترەوە لەڕووی ئابورییەوە پرۆسەكە 500 ملیۆن دۆلاری تێچووەو ئەو بڕە پارەیەش لەم دۆخەدا زۆرە بۆ عێراق كە بە دۆخێكی ئابوری سەختدا تێدەپەڕێت. لەبەرامبەردا ئەگەر دۆخەكە بەم شێوەیە بەردەوام بێت، لایەنە ناڕازییەكان ئەستەمە بەم ئەنجامانە رازی بن و ئەگەری پشێوی زۆر هەیە، بۆیە ئێستا هەوڵدەدرێت چارەسەرێكی مامناوەند لەنێوان ئەو دوو ئاڕاستەیەدا بدۆزرێتەوە، بەڵام لە حاڵەتی نەبوونی ئەو چارەسەرەدا، داواكاری و ئەگەرەكانی هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردنەكان زیاتر دەبێت. سوتانی كۆگاكانی كۆمسیۆن هەڵبژاردن لە بەغداد نائومێدی لای لایەنە ناڕازییەكان زیاتر كرد، زۆرێكیان كە پێشتر زیاتر جەختیان لەسەر ئەژماركردنەوەی دەستیی دەنگەكان دەكرد، ئێستا داوای هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردن دەكەن. لە كاردانەوەی سوتانی كۆگاكانی كۆمسیۆندا، ئەیاد عەلاوی سەرۆكی ئیئتیلافی نیشتیمانی داوای پێكهێنانی حكومەتی كاربەڕێكەر و دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردن دەكات. عەلاوی لە راگەیاندراوەكەیدا دەڵێت"دەبێت سەرۆكایەتی كۆمار و سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی نوێنەران و دەسەڵاتی دادوەری و هێزە سیاسییەكان، خۆیان ئامادە بكەن بۆ پێكهێنانی حكومەتێكی كاربەڕێكەر، كە لەماوەی شەش بۆ هەشت مانگدا كاربكات بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەرد". سەلیم جبوری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانیش كە سەركردایەتی هەوڵەكانی پەرلەمانی كرد بۆ هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردن و ئەژماركردنەوەی دەستیی دەنگەكان باسلەوەدەكات" سوتانی كۆگاكانی كۆمسیۆن بەئەنقەست و مەترسیدارە"، بۆیە داوای دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردنەكان دەكەن، بەتایبەتیش دوای ساغبوونەوەی ساختەكاری و یاریكردن بە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان. دەوڵەتی یاسای نوری مالیكیش لە ئێستادا داوای دووبارە هەڵبژاردن دەكات، فەرید ئیبراهیمی ئەندامی پارلەمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند" هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا لەگەڵ دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردن و هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی ئێستای هەڵبژاردنە لەژێر چاودێری نێودەوڵەتی". لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستانیش شەش لایەنی سیاسی لەیەكەم رۆژی دوای ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكانەوە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایانگەیاند، بەڵگەیان هەیە ساختەكاری زۆر كراوە لەسەر ئاستی هەرێم و ناوچە دابڕێنراوەكان، بۆیە بە هەژماركردنەوەی دەنگەكان لەڕێگەی دەستیشەوە رازی نابن و داوای دوبارەكردنەوەی هەڵبژاردن و پرۆسەی دەنگدان دەكەن. لەبەرامبەردا هەریەك لە لیستەكەی موقتەدا سەدر و عەمار حەكیم و هادی عامری، لە هەرێمی كوردستان یەكێتی و پارتی دژی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان و دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردنەكانن. لە نوێترین لێدواندا موقتەدا سەدر سەرۆكی رەوتی سەدر دەڵێت: ئێستا كاتی بونیادانان و ئاوەدانكردنەوەیە، نەك هەڵبژاردن دووبارە بكرێتەوە بۆ كورسییەك یان دوو كورسی. حەیدەر عەبادی لە كۆنگرەی رۆژنامەوانی هەفتانەیدا هەفتەی پێشوو رایگەیاند، هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردن كارێكی نادروستە. دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردن هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان و دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنەكان، لە هیچ دەقێكی دەستور و یاسا كارپێكراوەكانی عێراقدا باس نەكراوە، بەڵام یاساناسان ئاماژە بەوە دەكەن لەئێستادا ئەگەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكان لەلایەن دادگای فیدراڵییەوە رەتكرایەوە، ئەوا ئەنجامی هەڵبژاردن رەتدەكرێتەوە، یاخود بە یاسایەك لە ئەنجومەنی نوێنەران دەتوانرێت هەڵبژاردن رەتبكرێتەوە. بەپێی بۆچوونی تارق حەرب شارەزای دیاری یاسای دەستوری و یاساكان لە عێراق لەبارەی دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنەكان دەڵێت" هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردنەكان پێویستی بە یاسایە، چونكە بەیاسا كراوەو بۆ هەڵوەشاندنەوەشی پێویستی بەیاسایە.. پەرلەمانی ئێستا بە دەنگی (201) پەرلەمانتار دەتوانێت یاسایەكی نوێ دەربكات، بۆ هەڵوشاندنەوەی ئەم هەڵبژاردنەی ئێستا و دوبارەكردنەوەی هەڵبژاردنەكان". هاوكات د. لەتیف مستەفا شارەزای دەستور و یاساكان دەڵێت" دوای تاوانی سوتاندنی كۆگاكانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان، پێموایە تاقە چارەسەر بتوانێ هەردولای ڕازی و ناڕازی قەناعەت پێ بكات و دڵیان پاك بكاتەوە، تەنها بریتییە لە رەتكردنەوەی تەواوەتی ئەم هەڵبژاردنە و پەسەندنەكردنی ئەنجامەكانی لەلایەن دادگای باڵای فیدراڵی و دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردنەكە لەگەڵ هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە كۆتایی ئەمساڵدا". سەعد حەدیسی وتەبێژی حكومەتی عێراق رایگەیاند كە هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایار تەنها لە دەسەڵاتی دادگای فیدراڵیدایە بەپێی هەموو بۆچونەكان ئێستا دادگای فیدراڵی عێراق دەتوانێت هەڵبژاردن رەتبكاتەوە، ئەویش بە رەتكردنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا سەرۆكی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان رایگەیاند" تەنیا دادگای فیدراڵی دەتوانێت ئەنجامی هەڵبژاردن هەڵبوەشێنێتەوە". هاوكات سەعید كاكەیی ئەندامی ئەنجومەنی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان سەبارەت بە هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان رایگەیاندووە" بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی هەڵبژاردنی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق ئێستا لەدەست ئەنجومەنی كۆمسیاراندا نییە و بەڵكو بەدەست ئەنجومەنی دادوەری و دادگای فیدراڵییە". هەندێك پێیان وایە لەدوای سوتانی كۆگاكانی كۆمسیۆنەوە، هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی هەڵبژاردن بوەتە ئەمری واقیع و باسلەوەدەكرێت هەڵبژاردنی پەرلەمانی نوێ لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بەڕێوەبچێت.
ئارام مەحمود دوای چەند كاتژمێرێك لە بڕیارەكەی ئەنجومەنی باڵای دادوەری بەسەرپەرشتیكردنی كارەكانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و دیاریكردنی دادوەر بۆ دەستكردن بە پرۆسەی جیاكردنەوە و بژاردنەوەی دەنگەكان بەدەست لەسەرانسەری عێراق، هەواڵی سوتانی سندوقەكانی دەنگدان لە كۆگای ڕەسافەی شاری بەغداد بڵاوبوەوە، كە بە بۆچونی بەشێك لە چاودێران، قەیرانی سیاسی لە عێراق بردە قۆناغێكی نوێ لە ململانێ و قوڵبوونەوەی زیاتری ناكۆكییەكان. بەپێی ئەو زانیارییانەی ڕۆژنامەی عەرەبی ئەلجەدید بڵاویكردوەتەوە، لە ڕوداوی ئاگركەوتنەوەكەدا بەشێكی زۆری سندوقەكانی دەنگدان و كارتی دەنگدەرانی ناوچەی رەسافە و ناوچەكانی خۆرهەڵاتی بەغداد و دەنگدانی تایبەت و زیندانیان و نەخۆشخانەكان و ئاوارەكان سوتاون، وێڕایی ئامێرە ئەلەكترۆنییەكانی دەنگدان، كە ئەمەش ئەركی دادگای بۆ لێكۆڵینەوە لە ساختەكارییەكانی هەڵبژاردن لە بەغداد ئەستەم كردوە. بەرپرسێكی وەزارەتی ناوخۆی عێراق بە ڕۆژنامەكەی ڕاگەیاندووە، ژمارەیەكی زۆر لەسندوقەكانی دەنگدان سوتاون و لەم كاتەدا نازانرێت بەژمارە چەندن، لەهەمان كاتدا كەمنین ئەو سندوقانەی كە لەلایەن هێزەكانی بەرگری ناوخۆ و هاوڵاتیانەوە ڕێگە لە سوتانیان گیراوە، جگە لەوەی بەشێك لەو سندوقانەشی نەسوتاون بەهۆكاری تەڕبونیانەوە خراپ بوون و كەڵكیان كەماوە. بە وتەی ئەو بەرپرسە، پاسەوانەكانی ئەو كۆگایانە دیارنەماون و ئێستا بەدوایاندا دەگەڕێن، ئەوەشی ئاشكراكردوە، بەكارهێنانی توندوتیژی بە دەرگاكانی دەرەوەی كۆگانەوە دیارە و بەڕوونی دەبینرێت كە بەچەكوشی ئاسن یان ئامێری تر شكێنراون و ئاگرەكەش بەدەستی ئەنقەست كراوەتەوە. محەمەد ڕوبەیعی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای بەغداد ڕایگەیاندوە، تەواوی سندوقەكانی بەرەی ڕسافە سوتاون، بەوتەی چەند سەرچاوەیەكیش ئەو كۆگایانەی سوتاون زیاتر لە 3 ملیۆن كارتی دەنگدانیان تێدابووە. هەر لەو بارەیەوە عادل نوری ئەندامی لیژنەی لێكۆڵینەوەی پەرلەمانی عێراق تایبەت بەلێكۆڵینەوە لە یاریكردن بە ئەنجامەكانی هەڵبژاردن ڕایگەیاندوە، ئاگرەكە بەدەستی ئەنقەست كراوەتەوە و بكەرەكەشی كەسانێكن لەناو كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان، وتوشیەتی، تاوانباران و ساختەكاران ئاسەواری تانەوانەكەیان سوتاندوە، تاوانی تەزویركردن، لەبەر ئەوەی ئێمە ئەزانین و پێش ئێمەش خودا دەزانێت كە ئەنجامەكان ناواقیعین و ساختەكراون، بۆیە سندوقەكانی دەنگدانیان سوتاندوە. كازم شەممەری سەركردە لە ئیئتیلافی نیشتمانی ئەیاد عەلاوی لەبارەی ئەو ڕوداوەوە دەڵێت، سندوقەكان نەسوتێنران تا ئەو كاتەی بڕیاردرا دەنگەكان بەدەست بژمێررێنەوە و دوای چەند كاتژمێرێك لە ڕێوشوێنەكانی ئەنجومەنی دادوەریی، كە بەڕای ناوبراو، ئەوەش بەڵگەیە بۆئەوەی كە یاریەكی مەترسیدار بە ئەنجامەكانی هەڵبژاردن كراوە و پێویستە سەرۆك وەزیران بەجدی مامەڵە لەگەڵ ئەم پێشهاتە مەترسیدارە بكات. هەر لەچوارچێوەی كاردانەوەكان، زانا ڕۆستایی ئەندامی لیژنەی یاسایی لەپەرلەمانی عێراق ڕایگەیاندوە، دادگا دەسەڵاتی ڕەتكردنەوەی ئەو سندوقانەی هەیە كە سوتان یان تەواوی ئەنجامەكانی ئەو پارێزگایە ڕەتبكاتەوە، ڕۆستایی لە بەیاننامەیەكدا ئاماژە بەوەدەكات، دوای هەمواری یاسای هەڵبژاردن، پەرلەمانی عێراق لەبەردەم بژاردەیەكی نوێدایە، ئەویش دوبارەكردنەوەی هەڵبژاردنی و ئەنجامدانەوەی لەگەڵ هەڵبژاردنی پارێزگاكاندا.
(درەو میدیا): رۆژنامەی شەرقولئەوسەت لە ژمارەی ئەمڕۆ ناوی ئەو حزب و لایەنانەی بڵاوكردەوە كە دژی ژماردنەوەی دەستیی دەنگەكانن لەگەڵ ئەو لایەنانەی كە پشتیوانی لێدەكەن. ئەم كوتلە و لایەنە سیاسییانە ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی 12ی ئایاری عێراقیان لا پەسەندە و دژی هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردن و هێشتنەوەی دانیشتنەكانی پەرلەمانن بە كراوەیی، لە زۆربەی دانیشتنەكانی پەرلەماندا ئەندامەكانیان ئامادە نەبوون: یەكەم: سائرون- موقتەدا سەدر رێبەرایەتی دەكات دووەم: رەوتی حیكمەی نیشتمانی- عەممار حەكیم سەرۆكایەتی دەكات سێیەم: فەتح- بەتایبەتی (عصائب اهل الحق) كە قەیس خەزعەلی سەرۆكایەتی دەكات چوارەم: پارتى دیموكراتی كوردستان- مەسعود بارزانی سەرۆكایەتی دەكات پێنجەم: یەكێتی نیشتمانی كوردستان شەشەم: هاوپەیمانی بەغداد- جەمال كەربولی سەرۆكایەتی دەكات لە بەرامبەردا ئەم كوتلە و لایەنە سیاسییانە ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایار رەتدەكەنەوە و پشتیوانیان كرد لە هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردن و داوادەكەن دەنگەكان بەشێوەی دەستیی ئەژماربكرێنەوە: یەكەم: ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا- نوری مالیكی سەرۆكایەتی دەكات دووەم: ئیئتیلافی نیشتیمانی- ئەیاد عەلاوی سەرۆكایەتی دەكات، سەلیم جبوری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران كە بەشێكە لەم ئیئتیلافە و بە جیاوازی 76 دەنگ دەرنەچوو بۆ ویلایەتی دووەمی پەرلەمان، سەلیم جبوری و كوتلەكەی رۆڵی سەرەكییان هەبوو لە تەواوكردنی نیسابی یاسایی پەرلەمان بۆ هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردن سێیەم: هاوپەیمانی بڕیار- ئوسامە نوجێفی سەرۆكایەتی دەكات چوارەم: بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و كۆمەڵی ئیسلامی و یەكگرتووی ئیسلامی هاوپەیمانی (سەركەوتن- النصر) كە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیران سەرۆكایەتی دەكات، لەنێوان هەردوو بەرەكەدا راوەستاوە و هەڵوێستی خۆی لە بارەی ئەژماركردنەوەی دەستیی دەنگەكان یاخود پەسەندكردنی ئەنجامەكە وەكو خۆی یەكلانەكردوەتەوە.
( درەو میدیا): ئەنجومەنی باڵای دادوەریی ئەمڕۆ دووشەممە رایگەیاند ئەو دادوەرانەی راسپێدراون بە بەڕێوەبردرنی كاروباری ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان لە كۆبوونەوەیەكدا سەرۆكی كۆمسیۆن و جێگرەكەیان دەستنیشانكرد. عەبدولستار بەیرەقدار وتەبێژی ئەنجومەنی باڵای دادوەریی لە بەیاننامەیەكدا كە كۆپییەكی بە " درەو میدیا" گەیشتووە رایگەیاندووە كە جگە لە سەرۆكی كۆمسیۆن و جێگرەكەی دادوەرەكان سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردنە و بڕیاردەری ئەنجومەنی كۆمسیاران دیاریكراون و داواش لە ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان كراوە سێ دادوەر بۆ نوسینگەكانی كۆمسیۆن لە هەولێر و سلێمانی و دهۆك كاندید بكات.
(درەو میدیا): موقتەدا سەدر رابەری رەوتی سەدر لە نوێترین پەیامیدا دوای سوتان كۆگایەكی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان لە بەغدا هۆشداریدەدات دەڵێت:" عێراق لە مەترسیدایە." سەدر دەشڵێت "من هاوكاری عێراق بووم، لەدوای پەروەردگاریش عێراق هاوكاری كردم و چاكسازی سەركەوت، ئەمەش ئیرادەی گەلە". هۆشداریش دەدات و دەڵێت: "بەڵام بەوشێوەیە نا وەكو فرۆشیارانی سێیەكی عێراق ویستیان، سەرەتای شەڕێكی ناوخۆ، نەخێر من لایەنێك نابم تێیدا، تەنیا وتومە پۆست و دەستكەوتەكان ببەن و وڵاتیش بۆ من جێبهێڵن". سەدر كە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا پشتیوانی لە هاوپەیمانیی "سائرون" كرد و پلەی یەكەمی بەدەستهێنا، دەشڵێت: "لەپێناو كورسی وڵات نافرۆشم، لەپێناوی دەسەڵاتیش گەل نافرۆشم، عێراق بەلای منەوە گرنگە، بەڵام پۆست لەلای من لە جڕتی بزنێك بێبەهاترە".
(درەو میدیا): دادگای ئیداری ڤیسبادنی ئەڵمانیا لێكۆڵینەوەی لەگەڵ عەلی بەشار كرد كە تۆمەتبارە بە ئەنجامدانی دەستدرێژی سێكسی و كوشتنی كچێكی ئەڵمانیی تەمەن 14 ساڵان. بە گوێرەی هەواڵی میدیاكانی ئەڵمانیا، عەلی بەشار دوای رەوانەكردنی لە هەرێمی كوردستانەوە بۆ ئەڵمانیا لە دادگا ئیداری ڤیسبادن بە ئامادەبوونی وەرگێڕێك لەبەردەم دادوەری لێكۆڵینەوە ئامادەبووە چەندین كاتژمێر لێكۆڵینەوەی لەگەڵد كراوە دواتر رەوانەی گرتوخانە كراوە. بە گوێرەی چەند سەرچاوەیەك عەلی بەشار لە بەردەم دادوەری لێكۆڵینەوەدا دانی بە كوشتنی سوزانای تەمەن 14 ساڵاندا ناوە بەڵام بە توندی تۆمەتی دەستدرێژی سێكسی رەتكردوەتەوە.
نیاز عهبدوڵڵادوای تێپهڕ بوونی 29 رۆژ بهسهر ئهنجامدانی ههڵبژاردنی 12ی ئایار، ململانێی نیوان ساختهكاران و سكاڵاكاران له ئهنجامهكان بووه ئاگر و بهربووه سندووقهكانی دهنگدانی كۆمسیۆنی ههڵبژاردن له كۆگای رهسافهی شاری بهغداد. دوو رۆژ بهر له رووداوی ئاگركهوتنهوهكه، عادل نووری سهرۆكی لیژنهی بهدواداچوونی راستییهكان له ئهنجوومهنی نوێنهرانی عێراق وهك ئهوهی پێشبینی سووتانی سندووقهكان له كۆگاكانی كۆمسیۆنی باڵای سهربهخۆی ههڵبژاردنهكانی عێراق بكات وتی "دەمەوێت بە هێزە ئەمنیەكان و حیزبە دەسەڵاتدارەكانی هەرێم بڵێم، كە بەهیچ جۆرێك خۆتان ئەزیەت مەدەن، هەرچیتان كردووە هەمووی دەردەخەین له سێرڤەرەكان و وێنەی دەنگدان، فلاشەكانمان لایە و دەزانین كە چۆن دەستكاری دەنگەكان كراوە و ئەگەر بە تەواوەتی كۆمسیۆنیش بسوتێنرێت هیچ گرفتێك بۆ بەدواداچوونی دەنگەكان دروست نابێت، چونكە هەموو رێوشوێنێكی تەكنیكیمان بۆ دەرخستنی راستیەكانی هەڵبژاردن گرتۆتە بەر". نیوهڕۆی 10ی حوزهیران دووكهڵی سووتانی سندووقهكانی دهنگدان له ئاسمانی رۆژههڵاتی رووباری دیجلهوه له بهری ناوچهی رهسافه بیندرا. ئهو كۆگایانهی سندووقهكانی دهنگدانی تیادا داندرابوو سهر به وهزارهتی بازرگانی عێراقه و بهپێی قسهكانی محهمهد روبهیعی جێگری سهرۆكی لیژنهی ئهمنی شاری بهغداد "له ژێر چاودێر ئهمنی تووند بووه". عادل نوری گومانی نهبوو لهوهی "ئهوانهی تێوهگلاون له ساختهكاری كۆگای سندووقهكانی دهنگدانیان سووتاندووه بۆ شاردنهوهی بهڵگهكانی تاوان" و مهترسییهكانی دهستكاریكردن و گۆرینی سندوقهكانی له شهوی 11ی حوزهیران له نێو كۆگا سووتاوهكانیش بۆ (درهو میدیا) حسته روو و رایگهیاند "چهند دهنگ رۆیشتووه و سووتاوه و چهند گۆڕانكاری روو دهدات ئێستا زانیاریمان لهبهردهست نییه كه چهند سندووق و دهنگ سووتاون، بهڵام رهنگه ئهم شهو ساختهكاران به دهیهها و سهدهها سندوقی پڕ كراو له دهنگ بهێنن و لهوێ ئاڵوگۆڕیان پێبكهن، ئیتر ئهوه رهفتاری تاوانبارهكانه". ئهو پێی وابوو نابێت خۆش باوهڕ بن "چونكه ئهگهری ههیه تاوانبارهكان سیناریۆی تریان به دهستهوه بێت". سهرۆكی لیژنهی بهدواداچوونی راستییهكان له ئهنجوومهنی نوێنهرانی عێراق سهرهڕای جهختكردنهوهی له بوون و پاراستنی داتا و بهڵگهكان، بهڵام نهیشاردهوه رووداوی سووتاندنی سندووقهكان "كاریگهری دروست دهكات" به تایبهت بهڵگهی تاوانهكان ههر چهنده ههبن "بهڵام وهكو ئهوه نییه به كامێرا راستهوخۆ داتا و بهڵگهكانی ئێمه و دهنگی سندووقهكان بهیكهوه بهراورد بكرێن" بۆیه "تاوانبارهكان دهیانهوێت ئێمه بێ بهڵگه بكهن".
(درەو میدیا): لیژنەی ئەمنی ئەنجومەنی پارێزگای بەغداد ئاشكرایكرد، نیوەڕۆی ئەمڕۆ لە بەری رەسافە كۆگایەكی سندوقەكانی دەنگدانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار ئاگری گرتووە. محەمەد روبەیعی جێگری سەرۆكی لیژنەی ئەمنی بەغداد لە لێدوانێكدا بۆ سایتی سۆمەریەنیوز رایگەیاند، هەموو ئەو سندوقانەی لەو كۆگایەدا بوون بەهۆی ئاگركەوتنەكەوە سوتاون. ئەو گۆگایەی كە ئاگری گرتووە سەربە وەزارەتی بازرگانییە و لەلایەن كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەوە بەكارهێنراوە بۆ هەڵگرتنی سندوقەكانی دەنگدان، بە گەورەترین كۆگای سندوقەكانی دەنگدان دادەنرێت. بەگوێرەی قسەی روبەیعی، ئەو گۆگایەی كە سوتاوە لەژێر چاودێری ئەمنی تونددا بووە. پێشتریش پۆلیس رایگەیاند، ئاگر لە كۆگایەكی هەڵگرتنی ماددە خۆراكییەكان لە ناوەڕاستی بەغداد كەوتوەتەوە. سوتانی ئەو سندوقانەی دەنگدان لەكاتێكدایە بڕیارە رۆژی چوارشەممە یاخود پێنج شەممە پرۆسەی ژماردنەوەی دەنگەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایار بەشێوەی دەستی دەستپێبكات.
( درەو میدیا): مرۆڤەكان لەم سەردەمەدا بەهۆی ریتمی خێرای ژیان و زۆریی كاروبار و سەرقاڵی پێوەیان، رووبەڕووی گوشاری دەرونیی دەبنەوە، بەڵام مرۆڤەكان دەتوانن بە چەند هەنگاوێكی سادە خۆیان لە گوشاری دەرونیی دووربخەنەوە و لە كاریگەرییەكانی لەسەریان كەمبكەنەوە. سایتی " گیزۆنهایت بۆنكێت دی ئەی " ئەڵمانی كە بایەخ بە تەندروستی جەستەیی و دەرونیی مرۆڤ دەدات 10 هەنگاوی دیاریكردووە كە هاوكاردەبن لە زاڵبوون بەسەر گوشارە دەرونییەكاندا و ئەو دە هەنگاوەش ئەمانەن: • وەرزش: وەرزشكردن یەكەمین هەنگاوە بۆ كەمكردنەوەی گوشاری دەروونیی، بە تایبەتی وەرزی بەپێ رۆیشتن و مەلەكردن هاوكاری مرۆڤ دەكەن لە رزگاربوون لە گوشاری دەرونیی ، هەروەها رۆیشتن و پشوودان لە هەوای كراوەدا بەسن بۆئەوەی مرۆڤ لە كاریگەرییەكانی گوشاری دەرونیی رزگاری ببێت. • خواردن و ئامادەكردنی: سایتە ئەڵمانییەكە دەڵێت پرۆسەی سەوزە پاككردن بۆ نمونە كاریگەری لەسەر هێوركردنەوەی جەستەی مرۆڤ دەبێت و هەروەها چەند خۆراكێك كە دەوڵەمەندن بە كالسیۆو و مەگنسیۆم و ڤیتامین بی وەك مۆز، برۆكلی، پێكهاتەكانی شیر، گەنم، گوێز كاریگەری ئەرێنییان لەسەر باری دەرونیی مرۆڤ دەبێت. • پێكەنین: هەنگاوی سێیەم بۆ نەهێشتنی گوشاری دەرونیی پێكەنینە كە زۆر بە سودە بۆ جەستەی مرۆڤ و هاوكاردەبێت لە دەردانی مادەی سیرۆتۆنین كە رۆڵێكی گرنگ دەبینێت لە رێكخستنی مەزاجی مرۆڤ، هەروەها پێشی دەوترێت " هۆرمۆنی خۆشبەختی"، بەڵام ئەگەر نەشتوانیی پێبكەنیت، ئەوەندە بەسە هەردوو چاوت بنوقێنیت و پشووبدەیت و زەردەخەنە بكەیت بۆئەوەی هۆرمۆنی خۆشبەختی دەربدرێت. • كوپێك چایی لە توانایدا دەرونت ئارام بكاتەوە، و لەلایەن سایتە ئەڵمانییەكەوە بە هەنگاوی چوارەم دانراوە بۆ دووركەوتنەوە لە گوشاری دەرونی بەڵام مەرجی ئەوەشی داناوە كە پێویستە مرۆدد لەكاتی خواردنەوەی چاییەكەدا دانیشتوبێت نەك بەپێوە بۆئەوەی چێژ لەو ساتە وەربگرێت. • هەنگاوی پێنجەم بریتیە لە تەماشاكردنی وێنەكانی كاتی پشوو، چونكە ئەو هەنگاوە هەستكردن بە پشوودان و ئارامیی و خۆشبەختیش پێدەبەخشێت. • لە هەنگاوی شەشەمدا پسپۆرانی بواری دەرونناسی ئامۆژگاری مرۆڤ دەكەن بەوەی هەندێك لە كات بۆخۆی تەرخان بكات، وەك بیركردنەوە لەو كارەی كە ویستوە هەفتەی رابردوو بیكەیت و بۆت نەكراوە، یان كاتێك بۆ خوێندنەوە تەرخانبكەین یان گەشتێك بكەیت. • تەرخانكردنی كاتیی تەواوەتی بۆ نوستن هەنگاوی حەوتەمە بۆ كەمكردنەوەی گوشاری دەرونیی، كەمخەویی یەكێكە لە هۆكارەكانی گوشاری دەروونیی و تێكچوونی كارو فەرمانەكانی جەستە. • هەنگاوی هەشتەم بریتیە لە دووركەوتنەوە لە هۆكارەكانی گوشاری دەرونییی وەك مۆبایل و پسپۆران ئامۆژگاری مرۆڤ دەكەن بۆ ماوەی 24 كاتژمێر دەستبەرداری ئامێرە ئەلیكترۆنییەكان بێت. • هەنگاوی نۆیەم بریتیە لە هەڵپەڕكێ و سەماكردن كە رێژەیەكی باش كالۆری لە جەستەی مرۆڤدا دەسوتێنن و رۆڵی دەبێت لە باشتركردنی دەرونیی مرۆڤ. • هەنگاوی دەیەم و كۆتایی خۆی لە باش دركردن لە هەموو شتێكی چێژبەخش، ئەگەر پارچەیەك شوكۆلاتەت خوارد، بۆ نمونە پێویستە بە هێواشی بیخۆیت و لێبگەڕێت لە دەمدا بتوێتەوە، لەبەرئەوەی شوكولاتە هاوكاریی دەردەبێت بۆ دەردانی هۆرمۆنی خۆشبەختی" سیرۆتۆنین". سەرچاوە: دۆچە ڤێللە
(درەو میدیا): لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی دادوەریی تایبەت بە جێبەجێكردنی هەمواری سێیەمی یاسای هەڵبژاردنەكان لە پەرلەمانی عێراق، 30 كەسی دیاریكرد بۆ راییكردنی كارەكانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق، لەو 30 كەسە 27 یان دادوەرن و 3 یان سەرپەرشتیارن. هاوكات 9 دادوەر دیاریكراون بۆ جێگەی ئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیاران و 18شیان بۆجیگەی بەرپرسی ئۆفیسەكانی كۆمسیۆن لە 18 پارێزگاكەی عێراق. هاوكات عەبدولستار بەیرەقدار وتەبێژی ئەنجومەنی دادوەریی لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاندووە، ئەنجومەنی دادوەری ئەمرۆِ كۆبونەوەیەكی تایبەتی بە گفتوگۆكردن لەسەر هەمواری یاسای هەڵبژاردنەكان كردووە، كە تیایدا دادوەرەكان دیاریكراون بۆ جێبەجێكردنی كارەكانیان لە شوێنی ئەندامانی كۆمسیۆن و هاوكات پڕكردنەوەی نوسینگەكانی كۆمسیۆن لە پارێزگاكان.
(درەو میدیا): وتەبێژی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەریی رایدەگەیەنێت" هاوپەیمانی هەرگیز داوای نەكردووە دەنگی پێشمەرگە و هیزەكانی ناوخۆ پووچەڵ بكرێتەوە و پێشنیازی واشی نەكردووە" سەبارەت بە تانەدان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پارێزگای كەركوك رایدەگەیەنێت" ھاوپەیمانی تا ئێستا تانەی لە ئەنجامەكانی ھەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك نەداوە، چونكە بەپێی رێكارەكان، ھێشتا موتابەقەی دەنگەكان لەو پارێزگایە نەكراون و تائێستا بەڵگە و دۆكیومێنتەكان لە كۆمسیۆن وەرنەگیراوە" پێشی وایە " ئەوەی لە سلێمانی لێیان قەوماوە بە فرمێسكی نیفاق و ریاكارانە دەیانەوێت بۆ كەركوك پەردەپۆشی بكەن، بەڵام خەڵكی كوردستان دەزانێ نەوت دز و خاك فرۆشان، ئەوانەی كەركوكیان لەدەستدا، ئابرووی بەرگری لە كەركوك و پێشمەرگەیان نەماوە. كوردستانیبوونی كەركوك بە ساختەكاری و دزی و باندی مافیایی و نەوتفرۆشی نابێت" دەقی راگەیەنراوەكە: ڕاگەیاندراوێك لە وتەبێژی ھاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری سەبارەت بەو تەزویرو ساختەكاریە ئابروبەرانەی ھەندێ لایەنی سیاسی لە ھەڵبژاردنی ۱۲ی ئایار ئەنجامیاندا، كە بۆتە مایەی ناڕەزایەتی سەرتاسەری لە عیراق و كوردستان، و ئەنجام پەرلەمانی عێراق بڕیاڕێكی پەسەند كرد بۆ هەژماركردنەوەی دەنگەكان و چارەسەری كۆمەڵی تەزویر و ساختەكاری لە دەنگی هاوڵاتیان. ھاوپەیمانی دووپاتی دەكاتەوە، بەھەموو ھێز و توانای خۆی، لەگەڵ لایەنە دیموكراتخوازەكان، بەرگری لە دەنگی ڕەوای ھاوڵاتیان دەكات و ئەوەی پێویست بێت، لەچوارچێوەی رێكارە قانونیەكان، لەھەر كات و جێگەیەك بێت، بێ دوودڵی و بە راشكاوی كار بۆ گەڕاندنەوەی ئەو دەنگە دزراوانە دەكات. ھەر لەو چوارچێوەیەدا بە پێویستی دەزانین بۆ رای گشتی روونبكەینەوە كە: ١- ھاوپەیمانی تا ئێستا تانەی لە ئەنجامەكانی ھەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك نەداوە، چونكە بەپێی رێكارەكان، ھێشتا موتابەقەی دەنگەكان لەو پارێزگایە نەكراون و تا ئێستا بەڵگە و دۆكیومێنتەكان لە كۆمیسیون وەرنەگیراوە. بەڵام ساختەكارەكان بەھۆی ئەو بەڵگەو دیكۆمێنتانەی كەلە لایەن كۆمسیۆنەوە دەرچوون، و كە دەیسەلمێنن بەتایبەتی لە پارێزگای سلێمانی بەشێوەیەكی ئابرووبەرانە تەزویر كراوە، بۆیە دەیانەوێت (پێش تا بەڕە بەخۆیان دابدەن) و ئەوەی لە سلێمانی لێیان قەوماوە بە فرمێسكی نیفاق و ریاكارانە بۆ كەركوك پەردەپۆشی بكەن، بەڵام خەڵكی كوردستان دەزانێ نەوت دز و خاك فرۆشان، ئەوانەی كەركوكیان لەدەستدا، ئابرووی بەرگری لە كەركوك و پێشمەرگەیان نەماوە. كوردستانیبوونی كەركوك بە ساختەكاری و دزی و باندی مافیایی و نەوتفرۆشی نابێت. ۲- سەبارەت بە دەنگدانی پێشمەرگەو ھێزە ئەمنیەكان؛ پێشمەرگە پیرۆزە و هێمای خەباتی گەلی كوردستانە. هاوپەیمانی هەرگیز داوای نەكردووە دەنگی پێشمەرگە و هیزەكانی ناوخۆ پووچەڵ بكرێتەوە و پێشنیازی واشی نەكردووە، پێچەوانەكەی ڕاستە ئێمە لەگەڵ ڕێزگرتنین لە دەنگ و پێگەی پێشمەرگە وهێزەكانی ناوخۆ و لە هەوڵی دۆزینەوەی چارەڕێی گونجاوین بۆ هەژماركردنی دەنگە راستەقینەكانیان. سەرەڕای ئەوەی ساختەكاری لە دەنگدانی تایبەت كراوە، دەشزانین ژمارەیەكی بەرچاو دەنگیان بە ھاوپەیمانی داوە. تەزویركارەكان وەك چۆن لە رابردوو، بە بێباكی مامەڵەیان لەگەڵ پێشمەرگە كردووە، وەك چۆن بە ھەرزان سەیری گیان و ژیانی پێشمەرگەو ھاوسەرو منداڵەكانیان كردوە، لەم ھەڵبژاردنەش ھەر وایان كرد، بۆیە ساختەكاری و بێباكی لە دەنگی پێشمەرگە هۆكاری گومانكردن بووە لە پرۆسەی دەنگدانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان. وتەبێژی هاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری ۱٠ حوزەیرانی ۲٠۱۸
( درەو میدیا): عەلی بەشار تۆمەتبار بە ئەنجامدانی دەستدرێژی سێكسی و خنكاندنی كچێكی تەمەن 14 ساڵانی ئەڵمانیی ئێوارەی دوێنێ شەممە لە فڕۆكەخانەی هەولێرەوە گەیەنرایە فڕۆكەخانەی فرانكفۆرتی ئەڵمانیا. هۆرست سیهۆڤەر وەزیری ناوخۆی ئەڵمانیا لە لێدوانێكیدا بۆ میدیاكانی وڵاتەكەی خۆشحاڵی خۆی بە دەستگیركردن و رەوانەكردنەوەی عەلی بەشار بۆ ئەڵمانیا دەربڕی و هیوای خواست بە زوویی دادگایی بكرێت. عەلی بەشار كە تشرینی یەكەمی 2015 لەگەڵ لێشاوی كۆچبەراندا گەیشتوەتە ئەڵمانیا، بەوتەی پۆلیسی ئەو وڵاتە 22 و 23ی ئایاری رابردوو دەستدرێژی سێكسی كردووەتە سەر سوزانا فیلدمانی 14 ساڵ و پاشان خنكاندویەتی. عەلی بەشار دوای بەجێهێشتنی ئەڵمانیا دوانیوەڕۆی هەینی لە قەزای زاخۆی هەرێمی كوردستان دەستگیركرا و سەرەڕای نەبوونی هیچ رێككەوتنێك لە نێوان عێراق و ئەڵمانیا بۆ رادەستكردنەوەی تۆمەتباران بە یەكتری ئێوارەی شەممە بە فڕۆكەیەكی كۆمپانیای لۆفتهانزا لە فڕۆكەخانەی هەولێرەوە گەیەنرایە فڕۆكەخانەی فرانكفۆرتی ئەڵمانیا.