راپۆرت: فازل حەمەرەفعەت – محەمەد رەئوف زیاتر لە (هەزارو 100) كەس لە هەرێمی كوردستان بەپلەی وەزیر‌و پەرلەمانتارو پلە تایبەتەكان خانەنشینكراون، ساڵانە زیاتر لە (60 ملیار) دینار بۆ موچەی خانەنشینی ئەم كەسانە دەڕوات، وەزیرو پەرلەمانتار لەكاتی خزمەتیاندا مانگانە (8 ملیۆن‌و 200 هەزار) دینار وەردەگرن، كە خانەنشین دەبن، بەبێ لەبەرچاوگرتنی هیچ مەرجێكی تەمەن‌و خزمەت‌و بڕوانامە مانگانە بڕی (6 ملیۆن‌و 400 هەزار) دینار وەردەگرن، پرۆژەیاسای چاكسازی كە ئێستا بووەتە باسی گەرمی شەقام، چ گۆڕانكارییەك لەم ژمارانەدا دەكات ؟ ئایا پەرلەمانتاران بە دەنگ‌و دەستی خۆیان موچەی خانەنشینی خۆیان دەبڕن ؟ (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا بەدوای وەڵامی ئەم پرسیارانە‌و چەندین پرسیاری تردا دەگەڕێت. پرۆژەیەكی كۆن بە كابینەیەكی نوێوە دوای دوو ساڵ هێنان‌و بردن لەنێوان حكومەت‌و پەرلەماندا، دواجار رۆژی12ی ئەم مانگە، حكومەتی هەرێمی كوردستان پرۆژەیاسای (چاكسازی لە خانەنشینی‌و موچەو دەرماڵەو بەخشین‌و ئیمتیازاتەكانی دیكە لە هەرێمی كوردستان-عێراق)  رەوانەی پەرلەمانی كوردستان كردەوە. ئەمە جاری دووەمە ئەم پرۆژەیاسایە دەچێتە ناو پەرلەمان، سەرەتا رۆژی 30ی كانونی یەكەمی 2017 پرۆژەكە لە ئەنجومەنی وەزیران پەسەندكراو رەوانەی پەرلەمانی كوردستان كرا. پەرلەمانی كوردستان رۆژی 27ی شوباتی 2018 پرۆژەیاساكەی بەزۆرینەی دەنگ پەسەندكرد، رۆژی 4ی ئازاری هەمان ساڵ بەبەهانەی ناڕەزایەتی شەقام دژی هەندێك لە بڕگەكانی یاساكە بەدیاریكراویش بڕی موچەی خانەنشینی پەرلەمانتاران، پەرلەمان پەسەندكردنی یاساكەی هەڵوەشاندەوە‌و پرۆژەكەی گەڕاندەوە بۆ حكومەت. كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم كە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی دەكات، لەگەڵ دەستبەكاربونیدا تەبەنی پرۆژەیاسا بەجێماوەكەی كابینەی پێش خۆی كرد، ئەوەی ئێستا رەوانەی پەرلەمان كراوە، هەمان پرۆژەی كابینەكەی پێشووە بە هەندێك دەستكارییەوە، واتە ئەوەی هەیە پرۆژەیەكی كۆنە بە كابینەیەكی نوێوە. پلەباڵاكان كێن ؟ پرسی زۆری موچەی پلەباڵاكان لەدوای ساڵی 2005‌و یەكخستنی حكومەت سلێمانی‌و هەولێرەوە، وردە وردە بووەتە جێگەی باسی گەرم لە شەقامدا، لەو ساڵانەدا بۆیەكەمجار میدیای ئەهلی لە سلێمانی بە مانشێتی گەورە دەستی بۆ ئەم بابەتە بردو رەخنەی لێ گرت، بەڵام هیچ كات رەخنەكان حكومەتی ناچار نەكرد پێداچونەوە بە زۆری موچەی پلە باڵاكاندا بكات. بەپێی ئەو پرۆژەیاسایەی كە ئێستا لەپەرلەمانی كوردستانە، پلەباڵاكان ئەوانەی لەكاتی خزمەت‌و دوای خانەنشینبوونیش موچەی زۆر وەردەگرن، بریتین لەوانەی لە یەكێك لەم پۆستانەدا كار دەكەن: •    سەرۆكی هەرێمی كوردستان‌و جێگرەكانی •    سەرۆكی پەرلەمان‌و جێگرەكانی •    سەرۆكی حكومەت‌و جێگرەكانی •    ئەندامانی پەرلەمان‌و وەزیرەكان‌و ئەوانەی بەپلەی ئەوانن •    بریكارەكانی وەزارەت‌و ئەوانەی بە پلەی ئەوانن‌و ئەوانەی موچەی بریكاری وەزیر وەردەگرن •    خاوەن پلەتایبەتەكان •    بەڕێوەبەرە گشتییەكان‌و ئەوانەی بەپلەی بەڕێوەبەری گشتی‌و ئەوانەی موچەی بەڕێوەبەری گشتی وەردەگرن •    سەرۆكی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێم •    گشت ئەو كەسانەی كە بەپێی خشتەی كارپێكراوی موچە لە هەرێمی كوردستان موچەی‌و دەرماڵەی هەردوو پلەباڵای (ا)‌و (ب) لەسەر میلاكی (شارستانی‌و سەربازی‌و هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆ) وەردەگرن سەرەتایەكی پڕ لە كێشە لەگەڵ گەیشتی پرۆژەیاساكە بە پەرلەمانی كوردستان، قەیرانێكی نوێ لەنێوان پەرلەمانتاران‌و لایەنەكان دەستیپێكردووە. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، پەرلەمانتارانی خولەكانی پێشووی پەرلەمان‌و پەرلەمانتارانی ئەم خولەی پەرلەمان‌و خانەنشینانی سەربازی لەڕێگەی كەناڵی جیاجیاوە فشاری توندیان دروستكردووە، تاوەكو پەرلەمان پرۆژەیاساكە بەوشێوەیە تێنەپەڕێنێت كە لە حكومەتەوە بۆی نێردراوە. زۆرێك لە پەرلەمانتارانی خولەكانی پێشووی پەرلەمان نیگەرانن لەم پرۆژەیاسایە، چونكە پرۆژەكە موچەی خانەنشینی ئەوان كەمدەكاتەوە، بەپێی یاسا بەركارەكەی ئێستا، پەرلەمانتاران‌و وەزیرەكان بەڕێژەی (80%)ی كۆی گشتی موچەكەیان لەكاتی خزمەتدا خانەنشین كراون، واتە بۆ نموونە پەرلەمانتاران كە بەپلەی وەزیر خانەنشین كراون، لەكۆی (8 ملیۆن‌و 200 هەزار) دیناری موچەكەیان لەكاتی خزمەتدا، بە (6 ملیۆن‌و 400 هەزار) دینار خانەنشین كراون، بەبێ لەبەرچاوگرتنی مەرجەكانی (تەمەن‌و ساڵی خزمەت‌و بڕوانامە)، بەڵام بەپێی پرۆژە نوێیەكە، چەند پێوەرێك بۆ خانەنشینبوون دانراوە لەوانە (تەمەن‌و خزمەت‌و بڕوانامە)، سەرباری ئەمە، بەكۆی گشتی موچەی خانەنشینی پلە باڵاكان كەمكراوەتەوە، بەجۆرێك لە پرۆژە یاساكەدا پێشنیازێك لەبارەی موچەی خانەنشینی پلەباڵاكانەوە خراوەتەڕوو كە بەراورد بە یاسا بەركارەكەی ئێستا، موچەی خانەنشینی پلەباڵاكان كەمتردەكاتەوە، بەمشێوەیە: ئەو پێشنیازە كە لە پرۆژەیاساكەدا هاتووە داوا دەكات: •    پلە باڵاكان بە رێژەی (25%)ی كۆی گشتی ئەو موچەیە خانەنشین بكرێن كە لەكاتی خزمەتدا وەریانگرتووە. •    سەرباری ئەمە، رێژەی (2.5%)ی كۆی گشتی ئەو موچەیەی كە پلەباڵاكان لە كاتی خزمەتدا وەریانگرتووە، دەخرێتەسەر موچەی خانەنشینی بۆ هەر ساڵێكی خزمەت. •    هەموو ئەمانە بە مەرجی ئەوەی شایستەی موچەی خانەنشینی رێژەی (70%)ی كۆی گشتی ئەو موچەیە تێنەپەڕێنێت كە پلەباڵاكان لە كاتی خزمەتدا وەریانگرتووە. بەپێی ئەم پێشنیازە، پەرلەمانتارێك كە هەموو مەرجەكانی تێدا بێت، هێشتا بە هێندەی ئەوە موچەی خانەنشینی وەرناگرێت كە ئێستا وەریدەگرێت، ئێستا پەرلەمانتارانی رێژەی (80%)ی كۆی ئەو موچەیە وەردەگرن كە لەكاتی خزمەتدا وەریانگرتووە، بەڵام بەپێی ئەم پێشنیازە، پلەباڵاكان نابێت (70%)ی كۆی گشتی موچەكەیان وەرگرن، واتە پەرلەمانتاران كە لەكاتی خزمەتدا (8 ملیۆن‌و 200 هەزار) دیناریان وەرگرتووە، خانەنشینییەكەیان دەبێت بە (5 ملیۆن‌و 740 هەزار) دینار، ئەمە لەكاتێكدایە ئێستا هەموو پەرلەمانتارانی خولەكانی پێشوو بەبێ لەبەرچاوگرتنی مەرجی تەمەن‌و خزمەت مانگانە بڕی (6 ملیۆن‌و 400 هەزار دینار) موچەی خانەنشینی وەردەگرن. سەرباری ئەمە، ئەوانەی لەناو پلە باڵاكاندا خانەنشین دەكرێن، بەپێی پرۆژەیاساكە دەبێت ئەم مەرجانەیان تێدابێت: •    خزمەتی خانەنشینییان لە (15) ساڵ كەمتر نەبێت. •    (45) ساڵی تەمەنیان تەواو كردبێت. •    لە هیچ حاڵەتێكدا بەبێ بوونی ئەم دوو مەرجەی سەرەوە هیچ خانەنشینییەك بۆ پلەباڵاكان ئەژمارناكرێت جگە لە حاڵەتەكانی (مردن) یان (شەهیدبوون) یاخود (خانەنشینبوون بە هۆكاری تەندروستی). •    پرۆژەكە دەرگای گەڕانەوەی بۆ ئەو كەسانە كردوەتەوە كە موچەی خانەنشینی پلەباڵاكانیان ناوێت‌و دەیانەوێت بگەڕێنەوە بۆسەر كاری پێشوویان (ئەمە دەرگای موزایەدەكردن لەناو پەرلەمانتارو وەزیرەكان دادەخات) سەرباری ئەو كەمكردنەوەیەی كە بۆ موچەی پلە باڵاكان لە پرۆژەیاساكەدا دانراوە، هێشتا زۆر كەس رەخنەیان هەیە‌و دەڵێن موچەی خانەنشینی پلەباڵاكان لەم پرۆژە نوێیەشدا هێشتا زۆرەو دەبێت كەمتر بكرێتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لە پرۆژە بنەڕەتییەكەدا واتە بەر لە دەستكاریكردن، بڕیاربووە بەهۆی ئەم چاكسازییانەوە مانگەی بڕی (130 ملیار) دینار بۆ خەزێنەی هەرێمی كوردستان بگەڕێندرێتەوە، بەڵام بەهۆی لابردنی بڕگەی تایبەت بە (رێكخستنەوەی دەرماڵەی فەرمانبەران) لە پرۆژە نوێیەكەدا، دەستكەوتی دارایی چاكسازییەكە لە (130 ملیار)‌و بۆ (50 ملیار) دینار كەمدەكات، واتە بە بەبڕی (80 ملیار) دینار كەمیكردووە. كۆی گشتی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لەمانگێكدا (881 ملیار) دینارە، لەم بڕە (476 ملیار) دیناری بەتەنیا بۆ (دەرماڵە)ی موچەخۆران دەچێت، بڕی (405 ملیار) دینار بۆ موچەی بنەڕەتییە، واتە (54%)ی كۆی گشتی موچەی فەرمانبەران لە هەرێم بۆ دەرماڵەكان دەچێت‌و رێژەی (46%)ی كۆی گشتی موچە بۆ موچەی بنەڕەتی دەچێت، سەرباری ئەمە ئاماژانە، حكومەت لە ترسی ناڕەزایەتی شەقامی موچەخۆر خۆی لە دەستبردن بۆ ئەم بابەتە بوارد. زۆرینەی كێشەی ئەم پرۆژەیە لەو بڕگانەدایە كە تایبەتە بە خانەنشینی پێشمەرگە، كە بەشێكی زۆریان كەمئەندامی سەنگەرو پێشمەرگە دێرینەكان‌و كادیرە حزبییەكانن‌و خزێندراونەتە ناو لیستی خانەشینی پێشمەرگە، لەكاتێكدا ئەوانە زۆربەیان تەمەنیان نەگەیشتووەتە خانەنشینی‌و بەپلەی نەقیب‌و عەقیدو رائیدو لیوا موچەی خانەنشینی وەردەگرن.  چاكسازی رێكخستن ؟ چەند رۆژێكە بابەتی ئەنجامدانی چاكسازی لە هەرێمی كوردستان بووەتە پرسی گەرمی گفتوگۆی سیاسەتمەداران‌و خەڵك‌و میدیا، هەندێك ئەمە بە سەرەتایەكی باش بۆ دەستپێكردنی چاكسازی ریشەیی لە هەرێم ناودەبەن، هەندێكی تر رەخنەیان هەیە‌و دەڵێن ئەوەی لەو پرۆژەیاسایەدا هاتووە چاكسازی نییە، بەڵكو (رێكخستنەوە)ی موچە‌و كۆتایهێنانە بە ناعەدالەتییەك كە دەبوو حكومەت زوتر بیكردایە. دەستبردن بۆ موچەی پلەباڵاكان لەكاتێكدایە، هێشتا كەرتی نەوت كە ئێستا بڕبڕەی پشتی داهاتە لە هەرێمی كوردستان، ناشەفافە‌و بۆ زۆرێك لە چاودێران‌و تەنانەت پەرلەمانتارو وەزیرەكانیش ناڕوونە، نێچیرڤان بارزانی كە ئێستا سەرۆكی هەرێمە، لە كۆتایی تەمەنی خۆیدا وەكو سەرۆكی حكومەت، گرێبەستی لەگەڵ كۆمپانیایەكی جیهانی بواری بوردبینیدا ئیمزا كرد بەمەبەستی چاودێریكردن‌و وردبینیكردن لە نەوتی هەرێم، لەدوای دەستبەكاربوونییەوە ئەو كۆمپانیایە (شەش) راپۆرتی لەبارەی فرۆش‌و داهاتی نەوتەوە بڵاوكردەوەتەوە، بەڵام هێشتا نەیتوانیوە خەڵك‌و پەرلەمانتاران قایل بكات بەوەی پرۆسەی فرۆشتنی نەوت لە هەرێمی پرۆسەیەكی شەفافە. سەرباری كەرتی نەوت وەكو بڕبڕەی پشتی داهات، كەرتە هەستیارەكانی تریش لە نمونەی وەبەرهێنان‌و بازاڕۆ بازرگانی ناشەفافن‌و لەلایەن حزبە سیاسییەكانەوە قۆرخكراون، حكومەت‌و پەرلەمان تائێستا هەنگاوێكی ئەوتۆیان لەو بوارانەدا هەڵنەگرتووە كە خەڵك هەست بە ئەنجامەكانی بكەن. لەپاڵ رەخنە زۆرەكاندا، هەوڵدان بۆ یەكخستنی یەكەكانی ژمێریاری لە گشت لەیەكەكانی هێزی پێشمەرگە لەم پرۆژەیاسایەدا، هەوڵێكە بەئاڕاستەی شەفافكردنی موچەی هێزی چەكدار، كە لەئێستادا دوو یەكەی ژمێریارییان هەیە، هەڵوەشاندنەوەی خانەنشینی سەربازی كە دەوترێت گەەندەڵییەكی زۆری تێدایە، یەكێكی ترە لە هەوڵە باشەكانی ناو پرۆژەكە، ئێستا (شەش) فەرمانگەی خانەنشینی سەربازی لە هەرێمدا هەیە، یاساكە دەیەوێت فەرمانگەیەكی یەكگرتووی خانەنشینی سەربازی دروستبكات. رێكخستنەوەی لیستی موچەی (كەمئەندامانی سەنگەر)، (زیندانیانی سیاسی)، (پێشمەرگەی دێرین)، (لیستی شەهیدان) هەوڵێكی تری پرۆژەیاساكەیە بۆ رێكخستنەوەی ئەو بوارە شێواوانە. بەشێوەیەكی گشتی پرۆژەیاساكە ئەگەر پەسەندبكرێت، كۆتایی بە نادادی لە موچەی خانەنشینی پلەباڵاكان دەهێنێت، بەڵام هیچ گۆڕانكارییەك لە لەو موچە زۆرەدا ناكات كە ئێستا وەزیرو پەرلەمانتار‌و پلەباڵاكان لەكاتی خزمەت‌و بەر لە خانەنشینبوونیان وەریدەگرن، كە ئەوەش بەبەراورد بە فەرمانبەرانی ئاسایی جیاوازییەكی زۆرە، بەجۆرێك ئێستا وەزیر یاخود پەرلەمانتارێك مانگە بڕی زیاتر لە (8 ملیۆن) دینار وەردەگرن، لەكاتێكدا تێكڕای موچەی فەرمانبەرێكی ئاسایی مانگانە (500 هەزار) دینارە.   بەگۆی گشتی بۆ زۆرێك لەوانەی لە نزیكەوە چاودێری كاری پەرلەمانتارو وەزیرو پلەباڵاكان دەكەن‌و (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون، پێناچێت پەرلەمانتاران بە دەست‌و دەنگی خۆیان بڕیار لەسەر كەمكردنەوەی موچەی خۆیان بدەن، زانیارییەكان باسلەوە دەكەن لە پشتی پەردەوە ژمارەیەك زۆر لە پەرلەمانتاران لە فراكسیۆنە جیاوازەكان هەوڵی ئەوە دەدەن دەستكاری بڕگەی تایبەت بە موچەی خانەنشینبون‌و مەرجەكانی خانەنشینبوونیان بكەن، بەتایبەتیش بەهۆی ئەوەی زۆرینەی ئەندامانی ئەم خولەو پێشووی پێشووی پەرلەمان گەنجن‌و بەپێی پرۆژەنوێیەكە موچەی خانەنشینی نایانگرێتەوە.  كورتەیەكی مێژوویی لەكابینەی یەكەمی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە تاوەكو پێش كابینەی هەشتەم واتە بەر لە دەستبەكاربوونی كابینەی ئێستا، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا): • 461 كەس بە پلەی وەزیرو بریكاری وەزیرو راوێژكار خانەنشین كراون • هەزارو 98 كەس بەپلەی تایبەت خانەنشینكراون كە (وەزیر- پەرلەمانتار- بریكاری وەزیر- بەڕێوەبەری گشتی- راوێژكار) دەگرێتەوە • كۆی موچەی ساڵێكی خانەنشینی پلە تایبەتەكان (60 ملیارو 900 ملیۆن) دینارە • 163 كەس بە پلەی وەزیر خانەنشینكراون، 96 كەسیش بە پلەی بریكاری وەزیر • 506 كەس بە پلەی بەڕێوەبەری گشتی خانەنشینكراون • 44 وەزیرو 60 بریكاری وەزیر‌و 260 بەڕێوەبەری گشتی‌و 75 راوێژكار بەپلەی تایبەت خانەنشینكراون‌و كە رۆژێك لە رۆژان لەو پلە وەزیفیەدا كاریان نەكردووە  

درەو میدیا: محەمەد شیاع سودانی كاندیدی بەهێزە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، كە رۆژی رابردوو دەستلەكاركێشانەوەی لە حزبی دەعوەو فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا راگەیاندو ئێستا وەك كەسێكی سەربەخۆ خۆی دەناسێنێت. رۆژی 19/12/2019 دوایین وادەیە لەبەردەم سەرۆك كۆماری عێراق بۆ راسپاردنی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، چاوەڕەوان دەكرێت پێش كۆتاییهاتنی ئەو وادەیە سەرۆك كۆمار كەسێك رابسپێرێت.  پەرلەمانی عێراق بە نوسراوی رەسمی لە 2/12/2019 داوای لە سەرۆك كۆمار كردووە كەسێك رابسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق كە پەرلەمان لە رۆژی 29/11/2019 دەستلەكاركێشانەوەی عادل عەبدولمەهدی پەسەندكرد، نوسراوەكەی پەرلەمان لە رۆژی 4/12/2019 گەیشتۆتە سەرۆكایەتی كۆماری عێراق بەو پێیەیش تا رۆژی 19/12/2019 بوار لەبەردەم سەرۆك كۆماری عێراقدا هەیە بۆ راسپاردنی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت.  سەرچاوەیەكی باڵا لە بەغداوە بە ( درەو میدیا)ی رایگەیاند محەمەد شیاع سودانی كاندیدی بەهێزە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق و بەشێكی زۆری لایەنەكانیش لارییان نیە لە كانیدیدكردنی ناوبراو، ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەشكرد، كە لە ئێستادا خستنەرووی ناوی ( محەمەد شیاع سودانی) بۆ وەرگرتنی رای شەقام و لایەنە سیاسیەكانە بۆ ئەوەی بزانرێت تا چەند رەزامەندی شەقام و لایەنە سیاسیەكانی لەسەرە. سەرچاوەكەی ( درەو میدیا) ئاماژەی بەوەشكرد كە هەریەك لە ئێران و ئەمریكا رۆڵیان دەبێت لە دیاریكردنی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو بەڵام ئەمجارە ئەستەمە بەبێ رەزامەندی ئەمریكا هیچ كاندیدێك دیاری بكرێت، چونكە ئەمریكا بە فۆرمێكی جیاوازترەوە هاتۆتە ناو گۆڕەپانەكەوەو كاندیدێكی دەوەێت كە جێگەی رەزامەندی خۆی بێت. لەپاڵ ناوی محەمەد شیاع سودانی ناوی ( مستەفا كازمی) سەرۆكی دەزگای هەواڵگری عێراقیش دێت كە نزیكە لە ئەمریكییەكانەوە، پێشتریش ناوی هەریەك لە ( ئیبراهیم بەحرلعلوم وەزیری پێشوی نەوتی عێراق و قوسەی سوهێل و عزەت شابەندەر و عەلی شوكری)یش دەهات، بەڵام ئێستا چانسی محەمەد شیاع سودانی لەهەموویان بەهێزترە.  سەرچاوەیەكی ئاگادار بە ژمارەی ئەمڕۆی رۆژنامەی شەرقلئەوسەتی لەندەنی راگەیاندووە" بڕیارە رۆژی دووشەممە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق  بە مەرسومێكی كۆماری محەمەد شیاع سودانی رابسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق، ئەویش دوای رەزامەندی كوتلەی بینا كە كوتلەی زۆرینەن و نەبوونی ناڕەزایی لەلایەن زۆرینەی كۆتلە شیعییەكان، بە پێكهاتەی سونەو كوردیشەوە" محەمەد شیاع سودانی -    1970 لە بەغداد لەدایك بووە -    هاوسەرگیری كردووە و خاوەنی ( 5 ) منداڵە -    بەكالۆریۆسی لە كشتوكاڵدا هەیە لە زانكۆی بەغداد 1992  -    لە ساڵاَی 1980 لەتەمەنی 10 ساڵیدا باوكی لەسێدارەدراوە  -    2004 قایمقامی عەمارە بووە  -    2005 بوەتە ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای میسان لەسەر لیستی حزبی دەعوە  -    2009 جارێكی تر بە ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای میسان هەڵبژێردراوەتەوە -    2009 كراوە بە پارێزگاری میسان  -    2010 بوەتە وەزیری مافی مرۆڤ لە حكومەتی عێراق -    2011 بوەتە سەرۆكی دەستەی نیشتیمانی بۆ لێپرسینەوەو دادپەروەری -    2013 وەزیری كشتوكاڵ بووە  -    2014 سەرۆكی دامەزراوەی زیندانییە سیاسیەكان بووە  -    2014 وەزیری كۆچ و كۆچبەران بووە بە وەكالەت  -    2014 بوەتە وەزیری كاروكاروباری كۆمەڵایەتی -    2014 وەزیری دارایی بوە بە وەكالەت  -    ئێستا ئەندامی پەرلەمانی عێراقە   

درەو میدیا: لە خۆپیشاندانەكانی ئەم دواییەی شارەكانی ئێراندا(1360) كەس كوژراون و نزیكەی (10 هەزار) كەسیش دەستگیركراون، قەبارەی زیانی خۆپیشاندانەكان  بە نزیكەی( 2000 ملیار )تومەنی ئیرانی مەزەندە دەكرێت. بەپێی ڕاپۆرتێكی  "سەنتەری ئابان بۆ لێكۆڵینەوەی ستراتیجی ئەمنی" كە نزیكە لە جوڵانەوەی پادشایەتی ئێرانی، لە خۆپیشاندانەكانی ئەم دواییەی ئێراندا كە لە ( 974) شارو شارۆچكەی ئێران بەڕێوەچوو لە ( 15 بۆ 22ی نۆڤەمبەری) رابردوو كە نزیكەی ( 650 -900 هەزار) كەس بەشدارییان تێداكرد:  - 9400 كەس دەستگیركراون.  - 1360 كەس كوژران.   -45 ناوەندی بازرگانی و- 12 خانو و 921 لقی بانكیی و 160 ویستگەی سوتەمەنی سوتێنراون. -1385 ئامێری بانكیی و 65295 تابلۆی هاتوچۆ شكێنراون.  -130 نوسینگەی نوێنەرایەتی مورشیدی ئەنجومەن و زانایان و ئیمامی جومعە سوتێنراون.   -48 بارەگای سەربازی و هێزی ئەمنی بەسیج و سوپای پاسداران سوتێنراون.  -8 مزگەوت و حسێنیە و تەكییە و 560 ئۆتۆمبیلی بچوك و 430 ئۆتۆمبیلی حكومی و 130 ئۆتۆمبێلی تایبەت و 28 ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر 390 ماتۆڕ سكیل و 1432 خاڵی پشكنین سوتێنراون.  -قەبارەی زیانی خۆپیشاندانەكان  بە 1300 ملیار بۆ 2000 ملیار تومەنی ئیرانی مەزەندە دەكرێت.  

درەو میدیا:  ئەحمەد داودئۆغلو سەرۆك وەزیرانی پێشوتری توركیا پارتی( ئاییندە)ی راگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد" وەرچارخانێكی سیاسیی گەورە لە توركیا ئەنجامدەدەین و مۆدێلێكی نوێی سیاسی پەیڕەو دەكەین " لە مەراسیمی راگەیاندنی پارتە نوێیەكەیدا داودئۆغڵۆ رونیكردەوە" بەپشتبەستن بە ئەزمونەكانی رابردو كاری نوێ دەكەین و هیوای داهاتوتان پێ دەدەین، نەهاتوین بێدەنگ بین و سكاڵا بكەین، هاتوین بتوانین كارێكی ناوازە ئەنجام بدەین و بە زەردەخەنەوە سیاسەت بكەین نەك بە رق و توندوتیژی" داود ئۆغڵۆ لەبەردەم پارتە نوێیەكەیدا رایگەیاند" دەوڵەت موڵكی هەمو ئاین و پێكهاتەكانە بە یەكسانی، هیچ جیاوازییەك ناكرێت لەنێو رێكخراوێكی ئاینی و رێكخراوێكی سیكۆلار، لەناوخۆ و دەرەوەشدا درێژە بە بەرەنگاربونەوەی تیرۆر دەدەین، رێگە نادەین هەمو بودجەی توركیا تەنها و تەنها لە روبەڕوبونەوەی تیرۆردا بێت، بەڵكو كەرتەكانی دیكەی وەك تەندروستی و پەروەردە دەبێتە یەكێك لە ئەركەكانیان و كاەی لەسەر دەكەن، رێگە بە گەنجەكان دەدرێت زیاتر ئازادبن و كاری جددیش لە پێناو خێزانەكان لە توركیا دەكەین كە ئێستا بە هۆی سیاسەتی خراپەوە لە ژێر هەڕەشەدان"  

درەو میدیا:  لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی بەریتانیا پارتی پارێزگاران زۆرینەی رەهای دەنگەكانی بەدەستهێنا(368) كورسی بەرێژەی ( 56.6%) و چونە دەرەوەی بەریتانیای لە یەكێتی ئەوروپا بەتەواوی مسۆگەركرد.  لە هەڵبژاردنی پێشوو پارتی پارێزگاران ( 317) كورسی هەبوو بەڵام لەم هەڵبژاردنەدا ژمارەی كورسیەكانی بەرزكردەوە بۆ (368) واتا ( 51) كورسی زیادیكردووە بەرێژەی ( 14%)  لەبەرامبەردا كورسیەكانی پارتی كاری بەریتانی لە ( 262) كورسیەوە بۆ ( 191) كورسی كەمیكردووە، واتا ( 71) كورسی كەمیكردووە بەرێژەی ( 27%). - پارتی پارێزگاران (بۆریس جۆنسن) 368 كورسی  - پارتی كار (جێرمی كۆربین) 191 كورسی  - پارتی نیشتمانی سكۆتلەندی 55 كورسی  - پارتەكانی دیكە 22 كورسی  - پارتی لیبراڵ دیموكراتیك 13 كورسی  - پارتی سەوز 1 كورسی  - پارتی برێكزت 0 كورسی  - ژمارەی كورسی پێویست بۆ پێكهێنانی حكومەت 325 كورسی - ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمان 650 كورسی بۆ پێكهێنانی حكومەت ( 50 +1) پێویستە واتا ( 325) كورسی، لەم هەڵبژاردنەدا پارتی پارێزگاران ( 368) كورسی بەدەستهێناوەو بەتەنها دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت.  لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی بەریتانیا، دوو كورد سەركەوتنیان بەدەستهێنا ئەوانیش: - نەدیم زەهاوی، لەسەر لیستی پارتی پارێزگاران  فریاڵ كلارك، لەسەر لیستی پارتی كار   

راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  له‌وه‌ته‌ی باس و خواسی یاسایی چاكسازی هاتۆته‌ گۆڕێ زۆر كه‌س و لایه‌ن خۆیان ده‌كه‌ن به‌ خاوه‌نی پڕۆژه‌كه‌ و كه‌سان و لایه‌نێك به‌ یاری پڕۆژه‌كه‌ ده‌رده‌كه‌ون و هه‌ندێكیشیان نه‌یاری پڕۆژه‌كه‌، زۆرجاریش ئه‌و بابه‌ته‌ بۆته‌ موزایه‌ده‌ی سیاسی و ئیعلامی، خه‌ڵكانێكیش ده‌یانه‌وێ بیكه‌نه‌ ماده‌یه‌ك له‌ پێناو په‌رده‌پۆشكردنی كه‌م كورییه‌كانی خۆیان و حزبه‌كه‌یان. میدیای یه‌كێتیی و یه‌كێتییه‌كان واخۆیان نیشان ده‌ده‌ن كه‌ ئه‌وان شه‌ڕیان له‌سه‌ر ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ كردووه‌، هه‌ندێ و ماده‌ و بڕگه‌یان پێ باش نه‌بووه‌، له‌كاتێكدا له‌ كابینه‌ی رابردوو بیرۆكه‌ی ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ له‌لایه‌ن (قوباد تاڵه‌بانی و د.ئامانج ره‌حیم)ه‌وه‌ دروستبوو، ئه‌وان یه‌كه‌م كه‌س بوون باسیان له‌ رێكسختنه‌وه‌ی مووچه‌ و ده‌رماڵه‌ كرد، هه‌موو ئه‌و لێدوان و گرته‌ ڤیدیۆیانه‌ش ماوه‌ن كه‌ قوباد و تاڵه‌بانی و ئامانج ره‌حیم، خۆیان به‌ ئه‌ندازیاری نوسینه‌وه‌ی پڕۆژه‌ی چاكسازی ده‌زانی، جگه‌ له‌وه‌ش هه‌ر ئه‌وان له‌ ناو ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و په‌رله‌مانیش پێداگریان له‌سه‌ر ده‌كردو به‌رگریان ده‌كرد. له‌ كابینه‌ی رابردوودا نێچیرڤان بارزانی به‌ ته‌واوی زانیاری له‌باره‌ی ورده‌كاری ره‌شنووسی ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ نه‌بوو، تاوه‌كو نێردرا بۆ په‌رله‌مانیش، به‌ڵكو ئه‌وه‌ی كردی تیمی یه‌كێتیی بوو له‌ حكومه‌ت. كه‌واته‌ ئێستا كه‌ یه‌كێتیی ده‌ڵێ شه‌ڕمان له‌سه‌ر چه‌ند ماده‌ و بڕگه‌یه‌كی ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ كردووه‌، جگه‌ له‌ موزایه‌ده‌ی سیاسی و ئیعلامی و جۆرێك له‌ چه‌واشه‌كاری هیچی دیكه‌ نییه‌، چونكه‌ ئه‌وان خۆیان خاوه‌نی پڕۆژه‌كه‌بوون له‌ ڕابردوودا. به‌پێی زانیارییه‌كانیش له‌ كۆبوونه‌وه‌ی دوێنی چوارشه‌ممه‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران، به‌ر له‌وه‌ی یه‌ك وه‌زیری یه‌كێتیی قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌ بكات، خودی مه‌سرور بارزانی به‌ تایبه‌ت له‌و بڕگه‌یه‌ی تایبه‌ت بوو به‌ ده‌رماڵه‌ی فه‌رمانبه‌ران ئاماژه‌ی به‌وه‌كردبوو، كه‌ ئه‌و به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك مه‌بده‌ئیه‌ن له‌گه‌ڵ بڕینی هیچ جۆره‌ ده‌رماڵه‌یه‌ك وكه‌مكردنه‌وه‌ی هیچ جۆره‌ موچه‌یه‌ك نییه‌، كه‌ كار له‌ ژیانی هاوڵاتیان بكات، ئه‌مه‌ش ده‌رگای كرده‌وه‌ ئه‌وانی دیكه‌ تێبینی خۆیان له‌وباره‌یه‌وه‌ بخه‌نه‌ڕوو. هه‌ر له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌دا روو له‌ نوێنه‌رانی یه‌كێتیی كراوه‌، به‌وه‌ی كه‌ ئه‌وان ئێستا پێداگری له‌سه‌ر هه‌ندێ بڕگه‌و ماده‌ ده‌كه‌ن و له‌ دژی ده‌وه‌ستنه‌وه‌، له‌ ڕابردوودا خۆیان خاوه‌نی ئه‌و پڕۆژه‌ یاسایه‌بوون. له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌ی دوێنێی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش به‌ر له‌وه‌ی وه‌زیرێكی یه‌كێتیی قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ بكات و خودی سه‌رۆكی حكومه‌ت و وه‌زیری ناوخۆ كه‌ پشكی پارتیه‌ و وه‌زیره‌كانی گۆڕانیش به‌رگریان كردووه‌ له‌سه‌ر ماده‌ی ده‌رماڵه‌ تێبینیان هه‌بوو، بۆیه‌ حه‌ق نییه‌ له‌وبابه‌ته‌دا چه‌واشه‌كاری بكرێت، ئه‌و وه‌زیره‌شی كه‌ زۆرترین به‌رگری كردووه‌ له‌ پشكی یه‌كێتی وه‌زیری پلاندانان نه‌بووه‌ كه‌ باسده‌كرێت. گۆڕان كه‌ ئێستا خۆی به‌ به‌رگریكاری ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ ده‌زانێت به‌ تایبه‌ت له‌زاری فراكسیۆنه‌كه‌یان، پێیناوایه‌ یه‌كێك بووه‌ له‌ مه‌رجه‌كانی هاتنه‌ ناو حكومه‌تیان، ئه‌وه‌ش هه‌ر ده‌چێته‌ چوارچێوه‌ی دوو ڕوویی، چونكه‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ له‌ سه‌رده‌می كابینه‌ی هه‌شته‌م و دوای نوسینه‌وه‌ی له‌ لایه‌ن ئامانج ره‌حیم و گفتووگۆكردن له‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و به‌ ئیمزای نێچیرڤان بارزانی به‌نوسراوی ژماره‌ (17 ) له‌ رێككه‌وتی 3ی مانگی كانونی دووه‌م نێردرایه‌ په‌رله‌مان، گۆڕان ئه‌وكات له‌ حكومه‌ت ده‌ركرابوو، له‌ په‌رله‌مانیش ئۆپۆزسیۆن بوو، هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌و پڕۆژه‌یه‌وه‌ نه‌بوو. ئێستاش ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ هه‌مان پڕۆژه‌یه‌ و دوای ئه‌وه‌ی په‌رله‌مان په‌سه‌ندی كرد و دواتر له‌ لایه‌ن سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌وه‌ نێردرایه‌وه‌، وه‌كو خۆیه‌تی پڕۆژه‌كه‌ تۆزێك ده‌ستكاری كراوه‌، كه‌واته‌ دوور و نزیك په‌یوه‌ندی به‌ گۆڕانه‌وه‌ نییه‌، كه‌چی ئێستا به‌شێكیان كردوویانه‌ به‌ موزایه‌ده‌و بابه‌تی میدیای. پارتییه‌كانیش له‌ نێوشیان به‌شێك له‌ ئه‌ندامانی فراكسیۆنه‌كه‌یان، كه‌ زۆرجار شانازی به‌و پڕۆژه‌وه‌ ده‌كه‌ن، ئه‌وانیش تیمه‌كه‌ی حكومه‌تیان له‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ئه‌و بابه‌ته‌یان به‌ شتێكی لاوه‌كی وه‌رگرتووه‌ و به‌ ئاشكرا دوێنێ باسیان له‌وه‌كردووه‌، كه‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ ته‌نها په‌یوه‌سته‌ مووچه‌و ده‌رماڵه‌و به‌خشینه‌كان و چاكسازی به‌ مانا فراوانه‌كه‌ له‌ خۆناگرێت. ئه‌مه‌ش جیاوازی دوو هه‌ڵویستی پارتی ده‌رده‌خات، كه‌ جاران پێیانوابوو گرینگ و سیحراویه‌ ئێستاش ده‌ڵێن شتێكی رووكه‌شه‌. ئێستا نیفاق و دوو روویی لایه‌نه‌كانمان له‌ حكومه‌ت بۆ ده‌ركه‌وت، دوای ئه‌وه‌ی ئه‌و پڕۆژه‌یه‌، كه‌ ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ گه‌یشته‌ په‌رله‌مان ئه‌وكاتیش ده‌رده‌كه‌وێت كێ راستگۆیه‌ و كێ دوو ڕووه‌، به‌ تایبه‌ت له‌و بڕگه‌یه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ خانه‌نشینی په‌رله‌مانتاره‌وه‌ هه‌یه‌؟!

 (درەو میدیا): دانیشتنی پەرلەمانی عێراق لەبارەی پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كاتێكی نادیار دواخرا، كوتلەكانی ناو پەرلەمان لەبارەی ماددەی (15)ی پرۆژەیاساكەوە ناكۆكن، (درەو میدیا) ناوەڕۆكی ئەو ماددەیە بڵاودەكاتەوە. ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كۆبونەوەی خۆی لەبارەی پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكانەوە بۆ كاتێكی نادیار دواخست، بەپێی قسەی سەرچاوەكان، كۆبونەوەكە دواخراوە تا ئەوكاتەی كوتلەكانی ناو پەرلەمان لە لیژنەی یاسایی لەسەر رەشنوسێك رێكدەكەون لەبارەی ئەو مادانەی ناو پرۆژەیاسای هەڵبژاردنەوە كە كێشەو ناكۆكییان لەسەرە. ئەوە لەكاتێكدایە بڕیاربوو ئەمڕۆ پەرلەمان دەنگ لەسەر یاسا نوێیەكە بدات، یاسایەك كە بووە بە مەرجی پێشوەختە بۆ سازدانی هەر هەڵبژاردنێكی پێشوەختە لە عێراقدا. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، كێشەی سەرەكی پرۆژەیاسای هەڵبژاردن پەیوەستە بە ماددەی (15)ی ناو پرۆژەكەوە كە تایبەتە بە بازنەكانی هەڵبژاردنەوە. (درەو میدیا) رەشنوسی ماددەی (15)ی پرۆژەی یاسای هەڵبژاردنەكانی دەستكەوتووە، لەو پرۆژەیەدا چوار پێنشیاز لەبارەی بازنەكانی هەڵبژاردنەوە خراوەتەڕوو، زۆری پێشنیازەكان ناكۆكی دروستكردووە‌و دەبێت پەرلەمان یەكێك لەو چوار پێشنیازە یەكلابكاتەوە، تاوەكو بتوانرێت دواجار دەنگی لەسەر بدرێت‌و پەسەند بكرێت. پێشنیازەكانی بازنەی هەڵبژاردن لە پرۆژەكەدا ئەمانەن: پێشنیازی لیژنەی یاسایی:- یەكەم: دابەشكردنی بازنەكانی هەڵبژاردن لەسەر بنەمای بازنەیەكی هەڵبژاردن بۆ هەموو قەزایەك لە پارێزگایەكدا. دووەم: وەزارەتی پلاندانان ئەو ئەركە لە ئەستۆدەگرێت كە ژمارەی قەزاكان لە هەر پارێزگایەك‌و سنوری ئیداری‌و ژمارەی دانیشتوانی هەموو قەزایەكان بە كۆمسیۆن‌و لایەنە پەیوەندیدارەكان بدات. سێیەم: بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران، ئەگەر ژمارەی دانیشتوانی قەزایەك لە (100 هەزار) كەس كەمتر بوو ، ئەو قەزایە لەگەڵ نزیكترین قەزای دراوسێیدا تێكەڵ دەكرێن‌و دەكرێن بە یەك بازنەی هەڵبژاردن، بەجۆرێك ژمارەی قەزاكان نابێت زیاتر بێت لە ژمارەی ئەو كورسییانەی كە بۆ پارێزگاكە تەرخانكراوە. چوارەم: خۆكاندیدكردنی (تاكەكەسییە)‌و لەچوارچێوەی بازنەی هەڵبژاردندا. پێنجەم: ریزبەندی زنجیرەی كاندیدەكان لە بازنەكانی هەڵبژاردنەكاندا بەپێی ژمارەی ئەو دەنگدانە دادەنرێت كە هەریەكێكیان بەدەستیانهێناوە، ئەوەی زۆرترین دەنگی بەدەستهێناوە بە براوە ئەژماردەكرێت ئەمەش بەگوێرەی سیستمی براوەی یەكەم‌و بەوشێوەیە. شەشەم: لەحاڵەتی یەكسانبوونی دەنگی كاندیدەكان بۆ بەدەستهێنانی دواین كورسی، بە ئامادەبوونی كاندیدەكان پەنا بۆ تیروپشك دەبرێت. حەوتەم: ئەگەر هەر كورسییەكی ئەنجومەنی نوێنەران چۆڵ ببێت، كاندیدێكی تر شوێنی دەگرێتەوە كە لەسەر ئاستی بازنەی هەڵبژاردنەكە زۆرترین دەنگی بەدەستهێنابێت. پێشنیازی دووەم:- كورسییەكان دابەشدەكرێت بەسەر لیستە ركابەرەكاندا بەپێی سیستمی سانت لیگۆی هەموار كراو، بەمشێوەیە: یەكەم: دەنگی راستێندراوی لیستە ركابەرەكان دابەشدەكرێت بەسەر ژماری (1,7)‌و ژمارەی كورسییە تەرخانكراوەكان بۆ بازنەكانی هەڵبژاردن. پێشنیازی سێیەم:- ئەنجومەنی نوێنەران پێكدێت لە (329) كورسی، (320) كورسی دابەشدەكرێت بەسەر عێراقدا وەكو یەك بازنەی هەڵبژاردن تا ئەوكاتەی سەرژمێری گشتی دانیشتوان دەكرێت، (9) كورسیش پشكی كۆتاكانە بەگوێرەی  بڕگەی (دووەم)ی ئەم ماددەیە. پێشنیازی چوارەم:- دابەشكردنی كورسییەكانی بازنەیەكی هەڵبژاردن بەپێی میكانیزمێك دەبێت كە تێیدا سەرلەنوێ زنجیرەی كاندیدەكان لە لیستێكدا ریزبەنددەكرێت بەپێی ئەو ژمارە دەنگەی كە هەریەكەیان بەدەستیانهێناوە، براوەی یەكەم ئەو كەسە دەبێت كە زۆرترین دەنگی لەسەر ئاستی هەموو لیستەكان لەچوارچێوەی بازنەیەكی هەڵبژاردن (پارێزگا) بەدەستهێناوە، پاشان ئەوەی دواتری لە ژمارەی دەنگەگان‌و بەوشێوەیە تاوەكو هەموو كورسییەكانی بازنەی هەڵبژاردنەكە تەواو دەبێت.    

راپۆرت: سەرتیپ وەیسی كەریم  ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌، 11ی كانونی یه‌كه‌م، ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی ره‌شنووسی یاسایی چاكسازی كۆده‌بێته‌وه‌و بڕیاریشه‌ ره‌وانه‌ی په‌رله‌مان بكرێت. دوای خوێندنه‌وه‌ی ناوه‌ڕۆكی ره‌شنووسه‌كه‌ ئه‌وه‌ی گرینگ و په‌یوه‌ندی به‌ خه‌ڵكه‌وه‌ هه‌یه‌. به‌شێكی ناوه‌ڕۆكی ره‌شنووسه‌كه‌ به‌م شێوه‌یه‌ : یه‌كه‌م: له‌باره‌ی خانه‌نشینی پله‌ باڵاو تایبه‌ته‌كان له‌باره‌ی خانه‌نشینی سه‌رۆكی هه‌رێم و په‌رله‌مان و حكومه‌ت و ئه‌ندامانی په‌رله‌مان و وه‌زیر و بریكار و به‌ڕێوبه‌ره‌ گشتییه‌كان و پله‌ تایبه‌ته‌كان ...هتد دوو پێشنیاز كراون : پێشنیازی یه‌كه‌م: مووچه‌ی خانه‌نشینی ئه‌وانه‌ی سه‌ره‌وه‌ هه‌ژمار ده‌كرێت به‌مشێوه‌ی خواره‌وه‌ و ته‌نها بۆ مه‌به‌سته‌كانی ئه‌م بڕگه‌یه‌ موچه‌ی بنه‌ره‌تی ئه‌ندام په‌رله‌مان وه‌ك وه‌زیر هه‌ژمار ده‌كرێت: 1. رێژه‌ی ( 25%) بیست و پێنج له‌سه‌دا له‌ كۆی گشتیی دوا مووچه‌ ئه‌وه‌ی له‌كاتی خۆیدا وه‌ریده‌گرێت. 2.رێژه‌ی ( 2.5%) دوو و نیو له‌سه‌دا له‌ كۆی گشیتی دوا مووچه‌ ئه‌وه‌ی له‌كاتی خۆیدا وه‌ریده‌گرێت ده‌خرێته‌ سه‌ر مووچه‌ی خانه‌شنیی بۆ هه‌ر ساڵێكی خزمه‌ت. 3.شایسته‌ی موچه‌ی خانه‌نشین نابێت له‌ رێژه‌ی ( 70%) حه‌فتا له‌سه‌دا تێپه‌رێت له‌ كۆی گشتیی دوا مووچه‌ ئه‌وه‌ی له‌ كاتی خزمه‌ت وه‌ریده‌گرێت. پێشنیازی دووه‌م : موچه‌ی خانه‌نشینی هه‌ژمار ده‌كرێت به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌: ئه‌نجامی لێگدانی تێكرای مووچه‌ له‌ ژماره‌ی ساڵانی خزمه‌تی خانه‌نشینی به‌ رێژه‌ی كۆكراوه‌ی ( 2.5%) دوو له‌ سه‌دا. واته‌ موچه‌ی خانه‌شینی یه‌كسانه‌ به‌ تێكرای مووچه‌ی بنه‌ڕه‌تی جارانی 2.5% جارانی ژماره‌ی مانگه‌كانی خزمه‌ت دابه‌ش دوانزده‌ له‌سه‌ر 100. 2. ده‌رماڵه‌ی ئه‌م بڕاوانامه‌ی خواره‌وه‌ یان هاوشێوه‌كه‌یان كه‌ له‌ پێش وه‌زیفه‌ یان له‌ كاتی وه‌زیفه‌ به‌ده‌ستیان هێنابێت به‌م رێژه‌یه‌ ده‌بێت و ته‌نها دوا بڕوانامه‌ هه‌ژمارده‌كرێت: * ده‌رماڵه‌ی بڕوانامه‌ی دبلۆم به‌ رێژه‌ی پێنج له‌ سه‌دای مووچه‌ی بۆ خه‌رجده‌كرێت. *ده‌رماڵه‌ی به‌ كه‌لۆریۆس به‌ رێژه‌ی ده‌ له‌ سه‌دای موچه‌ی بۆ خه‌رجده‌كرێت. * بڕوانامه‌ی دبلۆمی باڵاو ماسته‌ر به‌رێژه‌ی پانزده‌ له‌ سه‌دای موچه‌ی بۆ خه‌رجده‌كرێت. * ده‌رماڵه‌ی بڕوانامه‌ی دكتۆرا به‌ رێژه‌ی 20 له‌سه‌دای موچه‌ی بۆ خه‌رجده‌كرێت. هه‌ر به‌پێی ره‌شنووسه‌كه‌ش پێویسته‌ ئه‌ندامی په‌رله‌مان بۆ ئه‌وه‌ی خانه‌نشین بێت ته‌مه‌نی له‌ 45 ساڵ زیاتر بێت و ساڵانی خزمه‌تیشی له‌ 15 به‌سه‌ره‌وه‌ بێت. كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر نموونه‌یه‌ك له‌ موچه‌ی خانه‌نشینی سه‌رۆك هه‌رێم و حكومه‌ت و په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاران و پله‌ تایبه‌ته‌كان وه‌رگرین به‌م شێوه‌یه‌ی لێدێت : له‌ پێشنیازی یه‌كه‌می خانه‌نشینی پله‌ باڵاو تایبه‌ته‌كان : موچه‌ی بنه‌ڕه‌تی په‌رله‌مانتار به‌ نموونه‌ * 2.5% = بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر مووچه‌ی بنه‌ره‌تیه‌كه‌ 5.500.000 بێت * 2.5 = 1.375.000 ئینجا موچه‌ی بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌ (5.500.000) * 2.5% * ساڵانی خزمه‌ت/ 12 ( ئه‌گه‌ر 15 ساڵ بێت) = 3.433.500 دینار ئه‌گه‌ر ساڵانی خزمه‌تی 35 ساڵ بێت 5.500.000 * 2.5% * 35 ساڵ خزمه‌ت/ 12 = 6.187.500 له‌به‌رئه‌وه‌ی نابێت موچه‌ی خانه‌نشینی رێژه‌كه‌ی بگاته‌ له‌سه‌دا حه‌فتای كۆی موچه‌ی ئه‌وه‌ی له‌ دواین رۆژانی خزمه‌تكردن وه‌ریده‌گرێت كه‌واته‌ موچه‌كه‌ی ده‌بێته‌ 5.600.000 كه‌واته‌ به‌پێی پێشنیازی یه‌كه‌م كه‌مترین و زۆرترین موچه‌ی خانه‌شینی په‌رله‌مانتاران كه‌ به‌ نموونه‌ وه‌رمانگرتووه‌ له‌ نێوان ( 3 ملیۆن چوارسه‌د و سی و حه‌وت هه‌زار) بۆ ( پێنج ملیۆن و شه‌ش سه‌د هه‌زار دینار ده‌بێت) . نموونه‌ بۆ پێشنیازی دووه‌می خانه‌نشینی : مووچه‌ بنه‌ڕه‌تی* 2.5% ساڵانی خزمه‌ت ئه‌گه‌ر موچه‌ی بنه‌ڕه‌تی 5.5.00.000 * 2.5% * 15 ساڵ خزمه‌ت = 4.812.500 ئه‌گه‌ر بڕونامه‌كانیش حساب بكه‌ین موچه‌ی بنه‌ڕه‌تی* ( 5%ی دبلۆم، 10% ی به‌كه‌لۆریۆس، 15%ی ماسته‌رو دبلۆمی باڵا، 20% دكتۆرا) كه‌واته‌ كه‌مترین موچه‌ی خانه‌نشینی په‌رله‌مانتار بڕوانامه‌ی دبلۆم 2.337.000 هه‌زاره‌ و زۆرترینیش به‌ دكتۆرا 5.412.000 دیناره‌. دووه‌م : له‌باره‌ی ده‌رماڵه‌ی فه‌رمانبه‌ران : ماده‌كه‌ زۆر لاستیكیه‌ ئاماژه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ده‌كات كه‌ ئه‌وانه‌ی شایسته‌ نین وه‌رده‌گرن ده‌رماڵه‌كه‌یان لێده‌برێت، به‌ڵام به‌هۆی ئه‌وه‌ی زۆربه‌یان به‌ یاساو رێنمایی دراون ئه‌سته‌ ببڕدرێت، ته‌نها بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی شایسته‌ نین. ماده‌كه‌ به‌م شێوه‌یه‌ : یه‌كه‌م : خه‌رجكردمی ده‌رماڵه‌ پیشه‌ییه‌كان و ده‌رماڵه‌ی ترسناكی له‌سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ت و دامه‌زراوه‌كان ته‌نها بۆ ئه‌و فه‌رمانبه‌رو كارمه‌نده‌ شایستانه‌ی كه‌ له‌ بواری پسپۆری خۆیاندا به‌ فیعلی خزمه‌تی تایبه‌تمه‌ندی له‌ بواری ئه‌رك و چاڵاكی ته‌كنیكی و وه‌زاره‌تیان دامه‌زراوه‌ی په‌یوه‌نیدار ئه‌نجامده‌ن و یه‌كخستنی ده‌رماڵه‌ی ئه‌و ناونیشانه‌ وه‌زیفیانه‌ی له‌ گشت وه‌زاره‌ت و دامه‌زراوه‌كانی هه‌رێمی كوردستان و یه‌ك ناونیشانی وه‌زیفین و هه‌مان وه‌سفی وه‌زیفیان هه‌یه‌. دووه‌م: راگرتنی كاركردن به‌هه‌ر په‌یره‌و رێنماییه‌ك كه‌ به‌ ده‌ر له‌ حكومی یاسا به‌ركاره‌كانی هه‌رێمی كوردستان ده‌رماڵه‌ و به‌خشین و هه‌ر ئیمتیازاتێكی دارایی تر ده‌به‌خشنه‌ فه‌رمانبه‌ر و كارمه‌ندان. هه‌ردوو بڕگه‌كه‌ لاستیكی و ناڕوونه‌، بۆیه‌ جێبه‌جێكردنیان قورسه‌. سێهه‌م: له‌باره‌ی هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی خانه‌نشینی وه‌زیرو بریكاری وه‌زیرو راوێژكار و به‌ڕێوبه‌ری گشتیی ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی له‌ رێزی بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كوردستان بوون پێش رێككه‌وتی 5ی 3ی 1991 وه‌ك رێزلێنانێك موچه‌ی خانه‌نشینی وه‌رده‌گرن، له‌ بڕی ئه‌وه‌ پێویسته‌ دوای دڵنیابوون له‌ مه‌رج و پێداویستی و وردبینیكردن و پاككردنه‌وه‌ی لیستی ناوی ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ له‌ ناوی كه‌سانی نا شایسته‌، ئیمتیازانی دارایی شایسته‌یان بۆ دابینده‌كرێت له‌به‌ر رۆشنایی یاسایی رێزلێنانی پێشمه‌رگه‌ی ( زێره‌ڤانی هه‌رێمی كوردستان- عێراق) ژماره‌ (23)ساڵی 2007، یان یاسای راژه‌ی خانه‌شینی پێشمه‌رگه‌ ( زێره‌ڤانی هه‌رێمی كوردستان -عێراق) ژماره‌ (28) ساڵی 2007) به‌پێی تایبه‌تمه‌ندی. ره‌شنووسه‌كه‌ چه‌ند ماده‌ و بڕگه‌یه‌كی دیكه‌ی تێدایه‌ وه‌كو كەمكردنەوەی موچەی پلە بالاكان، برینی موچە نایاساییەكان، یەكخستنی پلە وەزیفییەكان، لادانی بن دیوارەكان و پاك كردنەوەی لیستی موچەی شەهیدان و پێشمەرگەی دێرین و كەمئەندامی سەنگەر و چاودێری كۆمەلایەتی لە كەسانی نا شایستە. كه‌ و كوڕییه‌كانی ره‌شنووسه‌كه‌ : * ره‌شنووسه‌كه‌ له‌رووی ناونیشانه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌و له‌زۆرشت له‌گه‌ڵ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی جیاوازه‌ (چاكسازی له‌ خانه‌نشینی مووچه‌و ده‌رماڵه‌و به‌خشین و ئیمتیازاته‌كانی دیكه‌) . * یاسای چاكسازیه‌كه‌ ته‌نها ده‌ستكاریكردنی موچه‌و ده‌رماڵه‌و به‌خشینه‌ هیچ په‌یوه‌ندی به‌ چاكسازی گشتیه‌وه‌ نییه‌. * مووچه‌ خانه‌نشینی پله‌كانی خواره‌وه‌ زیاد نه‌كراوه‌ واته‌ ئه‌وانه‌ی 300 هه‌زار كه‌مترن.. *چاكسازی له‌ خه‌رجی و داهات و نه‌وت و بواره‌كانی دیكه‌ نه‌هاتووه‌ و ده‌بوایه‌ باسی هه‌موو سێكته‌ره‌كان بكات . * زۆربه‌ی ئه‌و رێككارانه‌ی له‌ ره‌شنووسه‌كه‌دا هاتووه‌ به‌ بڕیار كراون له‌ لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بۆ هه‌ڵوه‌شانه‌ی پێویستی به‌ یاسا نییه‌. * هیچ نه‌خشه‌ رێگایه‌ك بۆ شه‌فافیه‌ت له‌ داهاتی نه‌وت و داهاته‌ نا نه‌وتییه‌كان نییه‌. * باس له‌ چاره‌نووسی مووچه‌ پاشه‌كه‌وتكراوه‌كان نه‌كراوه‌. * له‌ زۆر شوێن ئاماژه‌ به‌و برگه‌و ماده‌ یاسایانه‌ ناكات كه‌ ئه‌و یاسایه‌ هه‌ڵده‌وشێنێته‌وه‌.    

(درەو میدیا): سەرچاوە سیاسییە ئاگادارەكان لە بەغدادەوە باسلەوە دەكەن، لایەنە سیاسییەكانی عێراق لە چەند رۆژی رابردوودا لەبارەی دۆخی سیاسییەوە گەیشتووەتە هەندێك رێككەوتن‌و لێكتێگەیشتن. دیارترین ئەو خاڵانەی كە رێككەوتنیان لەسەر كراوە ئەمانەن: •    لە شوێنی حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی كە دەستیلەكاركێشاوەتەوە‌و ئێستا وەكو كاربەڕێكەر حكومەت بەڕێوەدەبات، حكومەتێكی كاتی نوێ لە عێراق پێكدەهینرێت. •    حكومەتە كاتییەكە بۆ ماوەی یەكساڵ بەردەوام دەبێت لە كاركردن. •    حكومەتی كاتییە نوێیەكە دوای دەستبەكاربوونی چەند ئەركێك دەكەوێتە سەرشانی كە دەبێت لەماوەی یەكساڵی تەمەنیدا جێبەجێیان بكات، ئەركەكان بریتین لە: 1-    ئامادەكاری بۆ هەڵبژاردنی پێشوەختە دوای پەسەندكردنی یاسای نوێی هەڵبژاردنەكان لە پەرلەمان.  2-    كاركردن لەسەر دۆسیەكانی گەندەڵی‌و رەوانەكردنیان بۆ دادگا. 3-    جێبەجێكردنی پاكێجێك لەو چاكسازییانەی كە پێشتر‌و لەسەرەتای خۆپیشاندانەكاندا راگەیەندراون. 4-    تەواوكردنی پرۆژەبودجەی ساڵی 2020. •    سەرچاوەكان باسلەوەدەكەن، رێككەوتنی پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتی كاتیی، تائێستا دورە لە كەشوهەواو ئارەزووی مەرجەعیەت لە نەجەف. •    ئێستا گفتوگۆكان لەسەر ناوی كاندیدی سەرۆك وەزیران بۆ حكومەتە كاتییەكە چڕبووەتەوە، هەندێك لە كوتلەكان تێبینییان لەسەر چەند ناوێك هەیە‌و پشتیوانی هەندێك ناو و كاندیدی تر دەكەن، بەڵام لەمەشدا هەموان بەوردی رەچاوی ئەوە دەكەن ئەو كاندیدەی كە پشیتوانی دەكەن كەسێك نەبێت كە بەناوهێنانی شەقامی ناڕازیی زیاتر ئاڵۆز ببێت. •    لەچەند كاتژمێری رابردوودا ناوی چەند كەسێك وەكو كاندید بۆ سەرۆكایەتی حكومەتە كاتییەكە پێشنیازكراوە لەوانە (عەبدولحسێن عەبتان- وەزیری پێشووی وەرزش و لاوان)، (محەمەد شیاع سودانی- وەزیری پێشووی كاروكاروباری كۆمەڵایەتی)‌و (عامر عەبدولجەبار- وەزیری پێشووی گواستنەوە)، وەكو باسدەكرێت عامر عەبدولجەبار سەرباری ئەوەی لەناو شەقامی ناڕازیدا پێگەی باشە، بەڵام پێناچێت چانسی وەگرتنی پۆستەكەی هەبێت. •    بەپێی قسەی پەرلەمانتاران تاوەكو كۆتایی ئەم هەفتەیە‌و سەرەتای هەفتەی نوێ، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بەپێی دەستور ناوی كاندیدێك بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێ حكومەت رادەگەیەنێت، كاندیدە نوێیەكە ئەركی قورس دەبێت، لەلایەن دەبێت شەقامی توڕە قایل بكات، لەلایەكی تر مەرجەعیەتی ئاینیی لە نەجەف، لەنێوان ئەوانیشدا دەبێت پارسەنگێك لەنێوان كوتلە‌و لایەنە سیاسییەكاندا بكات.

عەبدوڵا حەوێز   - بڕی یەک ملیار دۆلار لە بانکی دەریای ناوەراست لە لوبنان سڕ کراوە بەهۆى ناڕوونی سەرچاوەى ئەم پارەیە. پارەکە لەژێر حیسابی بانکی کەسێکە بەناوى (مورتەزا لاخانی). - بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی رۆیتەر (مورتەزا لاخانی)، شکاتی لە بانکەکە کردووە لە دادگایەکی ئەمریکا، دواى ئەوەى داواکەى لە دادگاکانى لوبنان سەرکەوتوو نەبوو (١). - ئێستا بابزانین مورتەزا لاخانی کێیە و پەیوەندی لەگەڵ بەرپرسانی هەرێم چیە؟ - مورتەزا بزنسمانێکی کەنەدی بەرەگەز پاکستانیە و لە سالانی ٢٠٠٠ـەکان وەک نوێنەری کۆمپانیا گلینکۆری بەریتانی-سویسری لە بەغدا کاری کردووە (٢) - دواتر لەرێی ئاشتی هەورامیەوە دەهێنرێتە هەرێم و دەبێتە بەشێک لە کەرتی نەوتی هەرێم. بەهۆى سووکردنی ئەم کۆمپانیایانەى لە نەوتی هەرێم کار دەکەن لەلایەن حکومەتی عێراقەوە، کاری مورتەزا دۆزینەوەى ئەم کەشتیانە دەبێت کە رازی دەبن بە گواستنەوەى نەوتی هەرێم لە بەندەری جەیهانی تورکیەوە. - مورتەزا لاخانی ماڵێکی لە هەولێر هەیە و راوێژکارێکی نزیکی ئاشتی هەورامی بووە و دەستی تێکەڵە لەگەڵ بنەماڵەى بارزانی لە چەندین بازرگانی تایبەت بە نەوت (٣) - بەپێی قسەى مورتەزا لاخانی خۆى، موچەى مانگانەى لەلایەن حکومەتی هەرێم یەک ملیۆن دۆلار بووە، بەڵام لە ساڵی ٢٠١٥ـەوە بەهۆى قەیرانی دارایی هەرێم موچەکەى بۆ ٢٥٠ هەزار دۆلار کەم بۆتەوە (٣)، کەچی ئێستا یەک ملیار دۆلار لەژێر حیسابی ئەوە لە لوبنان! - بەپێی قسەى سەرکردەیەکی ئۆپۆزسیۆنی لوبنان، ئەم پارەیە هی بنەماڵەى بارزانیە (٤) - هەر بەپێی قسەى ئەم سەرکردە لوبنانیە، ئەم کەسەى کە سکاڵای لە دژی بانکی دەریای ناوەراست بەرزکردۆتەوە کەسێکە بەناوى (ریمۆند رەحمە). - (ریمۆند رەحمە) بزنسمانێکی لوبنانیە و وەک مورتەزا لاخانی لەگەڵ سەرکردەکانى هەرێم کار دەکات - بۆ نموونە لە راپۆرتێکی ئاژانسی رۆیتەرزدا، ئاماژە بۆ ئەوە دەکات کە (ریمۆند رەحمە) سەهمی لە کۆمپانیای کۆرەک تیلیکۆم هەیە و کۆرەک بە دەیان ملیۆن دۆلاری داوە بە ریمۆند رەحمە (٥). - ئەمانە و چەندین کەسی تریش هەموویان بەیەکەوە تۆڕێکن و کار بۆ سەرکردەکانى هەرێم دەکەن و زیاتر وەک واجیهەى ئەم پارەیە دەردەکەون کە لە پارەى نەوتی هەرێم براوە. . سەرچاوەکان: ١- https://uk.reuters.com/…/oil-trader-imms-sues-lebanons-bank… ٢- https://uk.reuters.com/…/exclusive-how-kurdistan-bypassed-b… ٣- https://www.ft.com/con…/02a7065a-78cd-11e5-933d-efcdc3c11c89 ٤- https://twitter.com/wiamwahhab/status/1200293214927937536 ٥- https://mobile.reuters.com/article/amp/idUSL8N1QW3WG…

راپۆرت: سەرتیپ وەیسی كەریم به‌ر له‌وه‌ی رێواز فایه‌ق ببێته‌ سه‌رۆكی په‌رله‌مان هه‌ریه‌ك له‌( ڤاڵا فه‌رید و هێمن هه‌ورامی) خه‌رجییه‌كی زۆریان كردووه‌،  په‌رله‌مان به‌هۆی دانانی ناوماڵ بۆ ژماره‌یه‌ك خانووی په‌رله‌مانتاران( كه‌ گه‌نده‌ڵی و به‌ هه‌ده‌ردانی تێدا كراوه‌) له‌ ئێستادا قه‌رزه‌كانی په‌رله‌مان گه‌یشتۆته‌ زیاتر له‌ دوو ملیار دینار. ئێستا په‌رله‌مان قه‌رزاره‌وه‌ حكومه‌تیش ئاماده‌نه‌بووه‌ ئه‌و قه‌رزهه بداته‌وه‌، ناچاریش سه‌رۆكی په‌رله‌مان به‌بێ ئه‌وه‌ی كه‌س بزانێت به‌ چ یاساو رێنمایه‌ك ئه‌و كاره‌ ده‌كات به‌هۆی فشاری بازار، هه‌ستاوه‌ خانویه‌كی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانی له‌ گوندی ئیتاڵی یه‌ك فرۆشتووه‌ به‌ بڕی 80 ده‌فته‌ر دۆلار. له‌م خوله‌ی په‌رله‌مان له‌ماوه‌ی ساڵێكدا به‌ هه‌ده‌ردانی زۆر كراوه‌، ئه‌گه‌ر حكومه‌ت و وه‌زاره‌تی دارایی داواكاری په‌رله‌مانیان له‌باره‌ی خه‌رجكردنی پاره‌ ره‌تكردبێته‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌هه‌ده‌ردان و گه‌نده‌ڵی هه‌بووه‌، كارێكی باشه‌ به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌هۆی ئه‌وه‌ نه‌بێـت، كه‌واته‌ ئه‌و سه‌رۆكایه‌تیه‌ی په‌رله‌مان هیچ ده‌سه‌ڵاتێكیان نییه‌ و ده‌بێت بۆ خه‌رجكردنی هه‌ر پاره‌یه‌ك بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ حكومه‌ت و وه‌زاره‌تی دارایی، به‌مه‌ش به‌ ته‌واوی په‌رله‌مان ملكه‌چی حكومه‌ت ده‌بێت، ئه‌ركه‌كانی خۆیان وه‌كو پێویست به‌ تایبه‌ت ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ چاودێكردنی حكومه‌ت هه‌یه‌ ناتوانن جێبه‌جێبكه‌ن. له‌ هه‌مووی خۆشتر ئه‌وه‌یه‌ په‌رله‌مانی كوردستان ئێستا قاسه‌ی به‌تاڵه‌، به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی هێمن هه‌ورامی ژووره‌كه‌ی خۆی نۆژه‌نكردۆته‌وه‌ و خۆشتره‌ له‌وه‌ی سه‌رۆكی په‌رله‌مان، ئێستا ریواز فایه‌قیش هه‌ستاوه‌ به‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی ژووره‌كه‌ی و به‌شێوه‌یه‌كی كاتی له‌ ژوورێكی دیكه‌ داده‌نیشێت. به‌شێك له‌و به‌هه‌ده‌ردانه‌ی په‌رله‌مان په‌یوه‌ندی به‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی به‌شێك له‌ خانووه‌كانی په‌رله‌مان هه‌یه‌، ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان خۆی به‌وشێوه‌یه‌ به‌ هه‌ده‌ردان و گه‌نده‌ڵى ئه‌نجامبدات، كه‌سیش لێینه‌پێچێته‌وه‌، كه‌واته‌ چاكسازی خۆتان خۆش ! هه‌ركارێكی چاودێری په‌رله‌مانیش ده‌یكات له‌ چوارچێوه‌ی چه‌ند ئه‌ندام په‌رله‌مانێكی ئۆپۆزسیۆن ده‌بێت، ئه‌ویش به‌شێوازی رۆژنامه‌وانی نه‌ك په‌رله‌مانی.

درەو میدیا:  دەستەی دەستپاكی 256 فەرمانی دەستگیركردن‌و لێپێچینەوە بۆ بەرپرسانی عێراق دەردەكات. دەستەی دەستپاكی عێراق لە بەیاننامەیەكدا كە ئەمڕۆ بڵاویكردۆتەوە ئاشكرایدەكات، كۆی ئەو فەرمانانەی لەمانگی تشرینی دووەمی ئەمساڵدا بۆ دەستگیركردن‌و لێپێچینەوە دەریكردوون 9 وەزیرو 12 پەرلەمانتارو  11 پارێزگار و چەندین بەرپرسی تری  گرتۆتەوە. فەرمانەكان بەمشێوەیە: •    2 وەزیر لە حكومەتی ئێستا. •     5  وەزیر لە حكومەتی پێشوو. •    2  وەزیر لە حكومەتی پێشووتر. •     10 پەرلەمانتاری ئەم خولە. •    بریكاری وەزیرێكی حكومەتی ئێستا. •     3 بریكاری حكومەتی  پێشوو. •    2 بریكاری حكومەتی  پێشووتر. •    پارێزگارێكی ئێستا. •     11 پارێزگاری پێشوو . •    118 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای ئێستا. •    26 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای پێشوو. •    11 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای پێشووتر. •    32 بەڕێوبەری گشتی بانك كە 19 یان ئێستا بەڕێوەبەری گشتین لە وەزارەتەكانی نەوت‌و كارەباو پەروەردەو تەندروستی‌و پیشەسازی‌و دیوانی وەقفی سوننی. •    11 بەڕێوبەری گشتی پێشوو لە ئەنجومەنی وەزیران‌و ئەمیندارێتی بەغدادو وەزارەتەكانی خوێندنی باڵاو تەندروستی‌و شارەوانییەكان‌و گواستنەوەو پیشەسازی. •    دوو بەڕێوەبەری گشتی پێشووتر لەوەزارەتەكانی تەندروستی‌و گواستنەوە. دەستەی دەستپاكی عێراق لەبەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەوەشداوە، كۆی ئەو فەرمانانەی بۆ بەرپرسە تۆمەتبارەكانی دەركردووە 256 فەرمانەو  221 فەرمانیان بانگهێشتكردنە بۆ لێپێچینەوە و 35 فەرمانیشیان دەستگیركردنە، كە 51 فەرمانیان جێبەجێكراوەو 68 تۆمەتباری تریش ڕەوانەی دادگای لێكۆڵینەوەو لایەنەكانی تری لێكۆڵینەوە كراون.    

(درەو میدیا): ئەنوەر حەمەئەمین فەرماندەی هێزی ئاسمانی عێراق ئەو پیاوەی وەكو كاندیدی یەكێتی پۆستەكەی وەرگرت‌و ئێستا لە پارتییەوە نزیكە، دواجار خانەنشین كرا‌و دیارنییە كێ شوێنەكەی پڕدەكاتەوە نەجاح شەمەری وەزیری بەرگری عێراق ئیمزای لەسەر نوسراوێك كرد بۆ خانەنشینكردنی ئەنوەر حەمەئەمین فەرماندەی هێزی ئاسمانی‌و 58 ئەفسەری تر. بەپێی نوسراوەكە، ئەنوەر حەمەئەمین‌و ئەفسەرەكانی تر بەهۆكاری تەمەنەوە خانەنشین كراون. ئەنوەر حەمەئەمین كێیە ؟ لە ساڵی 2008وە فەرماندەی هێزی ئاسمانی عێراقە، وەكو كاندیدی یەكێتی ئەو پۆستەی پێدراوە. فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین مانگی كانونی دووەمی ساڵی 2017 تۆمەتباركرا بە گەندەڵیكردن لە گرێبەستی كڕینی فڕۆكەی چیكی بۆ هێزی ئاسمانی عێراق، بەوهۆیەوە فەرمانی دەستگیركردنی بۆ دەركرا، لەوكاتەوە رووی لە هەولێر كردووە‌و لەوێ دەمێنێتەوە، دەوترێت لەوكاتەوە پەیوەندی بەهێزی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان دروستكردووە، بەڵام پێدەچێت مێژووی پەیوەندییەكەی لەگەڵ پارتی كۆنتر بێت، چونكە ساڵی 2015 كاتێك بابەكر زێباری سوپاسالاری عێراق خانەنشین كرا، دەنگۆی دانانی فەریق روكن ئەنور حەمەئەمین لە شوێنەكەی بڵاوبوەوە، بەڵام كاتێك دۆسیەی ئەنفالی بۆ هەڵدرایەوە، پارتی لە كاندیدكردنی ئەنوەر حەمەئەمین بۆ پۆستی سوپاسالار كشایەوە. فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین ساڵی 1978 كۆلیژی سەربازی بە پلەی مولازم تەواوكردووە، ساڵی 1980 بووە بە فڕۆكەوان لە پۆلی چوارەمی هێزی ئاسمانی عێراق‌و لەماوەی جەنگی عێراق- ئێران‌و جەنگی رژێمی بەعس دژ بە كورد، بەشداری زۆربەی شەڕەكانی كردووە‌و فڕۆكەوان بووە‌و فڕۆكەی هێلیكۆپتەری پێبووە. ئەم پیاوە تۆمەتبارە بەوەی بەهێلیكۆپتەرەكەیەوە بەشداری شاڵاوەكانی ئەنفالی كردووە لەدژی گەلی كورد كردووە‌و ناوی لە ریزبەندی ژمارەی (21)ی ئەو لیستەدایە كە دادگای باڵای تاوانەكانی عێراق بڵاویكردوەتەوە‌و داوای دەستگیركردن‌و سزادانیان دەكات. فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین هەموو ئەو تۆمەتانە رەتدەكاتەوە كە ئاڕاستەی دەكرێن، ساڵی 2015 لە لێدوانێكدا وتی"من ئەگەر تاوانبار بم چۆن لەدوای روخانی رژێمەوە دوو پۆستی گرنگم لە وەزارەتی بەرگری پێدراوە، یەكێكیان پشكنەری گشتی‌و ئەوی تر فەرماندەی هێزی ئاسمانی..". ساڵی 1992 كە كوردستان دوای رزگاربوون لە دەستی رژێمی بەعس سەرقاڵی بنیادنانی پەرلەمان‌و حكومەت بووە، فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین لە بەغداد بووە‌و كۆلیژی فەرمانبەرانی عێراقی تەواوكردووە، دوای بەدەستهێنانی بڕوانامە، هەمان ساڵ وەكو فەرمانبەری تایبەت بە كاروباری پلاندانان لە فەرماندەیی هێزی ئاسمانی سوپای عێراق دامەزرێندراوە. ساڵی 1996 پلەكەی بۆ (عەمید) بەرزكراوەتەوە، ساڵی 1999 كۆلیژی جەنگیی عێراقی تەواوكردووە، ساڵی 2000 كراوە بە بەڕێوەبەری سەلامەتی فڕۆكەوانی لە هێزی ئاسمانی عێراق. پاشان پلەكەی بۆ (لیوا) بەرزكراوەتەوە، ساڵی 2003 كە رژێمی سەددام حسێن روخا، فەریق روكن ئەنوەر حەمەئەمین فەرماندەی فەرماندەیی هێزی ئاسمانی بووە لە بێجی، واتە تا دواین سات كە رژێمی عێراق لەدەسەڵاتدا بووە، لە سوپای عێراق كاریكردووە. دوای روخانی رژێمی پێشووی لەلایەن هێزی هاوپەیمانانەوە وەكو فەرماندەیەكی سوپای عێراق داوای هاوكاری لێكراوە، بەتایبەتیش لە پرسی چۆنیەتی دروستكردنی یەكەی ئاسایشی سەربازییەوە لە كەركوك‌و سلێمانی‌و تكریت، یارمەتی هاوپەیمانانی داوە لە دروستكردنی ئەنجومەنە سەربازییەكانی دوای روخانی رژێمی پێشوودا، لەچەندین كاری تردا هەماهەنگی لەگەڵ هێزی هاوپەیمانان كردووە، كە ئەمریكا سەرۆكایەتی دەكرد. فەریق روكن ئەنوەر حەمە ئەمین لەدایكبووی پارێزگای كەركوكە‌و بەمدواییە كە پارتی‌و یەكێتی كێشەیان لەسەر كاندیدی پارێزگاری نوێی كەركوك هەبوو، ناوی خرایە ناو ناوانەوە، بەڵام دواجار كاندیدنەكرا.  

درەو میدیا:  "ئێستا حكومەت چالاكتر و شەفافترە، فەرمانبەران باشتر لە جاران دەوام دەكەن، ئێستا گشت هاوڵاتیانی هەرێم ئەتوانن بزانن كە داهاتی نەوت و داهاتە ناوخۆییەكان چەندەو لە چی بوارێكدا خەرجدەكرێت" ئەمە وتەی مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستانە كە بەبۆنەی( 100 )رۆژی كاركردنی كابینەی نۆیەم، بڵاویكردەوە. گرنگترین ئەو خاڵانەی كە مەسرور بارزانی ئاماژەی پێكردن:   🔹ئێستا حكومەت چالاكتر ئەكتیفتربووە 🔹ئێستا حكومەتی هەرێم بەهێزتر و سەقامگیرترە 🔹بە دڵنیایی ئێستا حكومەت شەفافترە  🔹كەمكردنەوەی رێژەیەكی بەرچاوی رۆتین  🔹فەرمانبەران باشتر لە جاران دەوام دەكەن 🔹چاوپۆشی لە گەندەڵی هیچ كەس و لایەنێك ناكەین 🔹چەندین فەرمانبەر لەسەر گەندەڵی دراونەتە دادگا 🔹تا كۆتایی ئەمساڵ داهاتی ناوخۆ 50% زیاد دەكەین 🔹 ئێستا پرۆسەیەكی سەفافمان گرتۆتەبەر بەتایبەت لە بواری داهاتی سامانە سروشتییەكان 🔹بە شێوەیەكی بەردەوام داتاو زانیارییەكانمان خستۆتە روو 🔹ئێستا گشت هاوڵاتیانی هەرێم ئەتوانن بزانن كە داهاتی نەوت و داهاتە ناوخۆییەكان چەندەولە چی بوارێكدا خەرجدەكرێت كابینەی نۆیەمی حكومەتی هرەێمی كوردستان لە 7ی تەموزی 2019 سوێندی یاسایی خوارد كە دەكاتە ( 147 ) رۆژ.  پێشتر و لە (100) رۆژەی تەمەنی كابینەی نۆیەمی ( درەو میدیا) راپۆرتێكی لەوبارەیەوە بڵاوكردەوە. لینكی راپۆرتەكەی درەو میدیا دەقی وتاری مەسرور بارزانی سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی تێپەڕبوونی 100رۆژ بەسەر کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە ناوی خوای گەورە و میهرەبان هاووڵاتیانی خۆشەویستی هەرێمی کوردستان خۆشحاڵم ئەمڕۆ دوای تێپەربوونی سەد ڕۆژی کارکردن بە سەر دەستبەکاربوونی کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ئەم گوتارەتان پێشکەش بکەم. لە ڕۆژی سوێندخواردنی کابینەکەمان لە پەرلەمان، ئاماژەم بەوەکرد، کە ئەرکێکی سەختمان لە ئەستۆ گرتووە، بەڵام وتمان پشت بەخوا و متمانەی هاوڵاتیانمان، دەتوانین بەسەر سەختییەکاندا زاڵ ببین و ئەم قۆناغە تێپەڕێنین. خۆشحاڵم ئەمڕۆ لێرەدا ڕایده‌گه‌ینم، بە بڕوای ئێمە قۆناغی باشمان بڕیوە و ڕەوتی کارەکانمان کەوتووەتە سەر ڕاستەڕێ و دەسکەوتی بەرچاو بەدی هاتوون. من پێشتریش باسمکردووە، ئێمە حکومەتێکمان دەوێت، خزمەتی خەڵکی هەرێمی کوردستان بکات، ئێمە پابەندبوونی خۆمان دووپاتدەکەینەوە بۆ بنیاتنانی کوردستانێکی بەهێزتر و حکومەتێک کە خزمەتی خەڵک بکات، نەک بە پێچەوانەوە، ئەمەش بنەمای کارکردنمان بووە لە ڕۆژی دەستبەکاربوونمانەوە. ئێمە هەرچی لە تواناماندا بێت دەیکەین بۆ خزمەتکردنی خەڵکی هەرێمی کوردستان و دەشزانم هاووڵاتیان چاوەڕوانی زیاتریان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان هەیە. بەڵام بێگومان ئەنجامدانی پڕۆژەی گرنگ و ستراتیجی، پێویستی بە کاتی زیاتر و زەمینەی لە بارتر هەیە. پشتیوان بە خوا و هاووڵاتیان، ئومێدمان زۆرە، حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئاست چاوەڕوانی ئێوەدا بێت. بێگومان تێپەربوونی سەد ڕۆژ، تەنیا دەسپێکێکە، بەڵام لە گەڵ ئەوەشدا ئێمە لە سەد ڕۆژی دەستپێکدا، کاری بەرچاومان کردووە و لە چەندین بواری گرنگدا پێشکەوتنی باش بەدی هاتوون. بۆ نموونە باشترکردنی پەیوەندییەکانمان لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی لە بەغدا، ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی، هەروەها گەڕاندنەوەی شەفافییەت و دڵنیایی زیاتر لە بواری داهاتی گشتی و ناوخۆ و نەهێشتنی ڕێژەیەکی بەرچاوی ڕووتین، دەتوانین بڵێین بە گشتی حکومەت چالاکتر و ئەکتیڤتر بووە. دەتوانم بە دڵنیاییەوە بڵێم، ئێستا کوردستان بەهێزتر و سەقامگیرترە و حکومەتیش شەفافترە. ئێمە هیوادارین بە بەردەوامبوون لەم پلان و ڕێکارانەی کە گرتوومانەتەبەر، لە چەند ساڵی داهاتوودا دەسکەوتی زۆر گەورەتر بەدەست بهێنین. هاووڵاتیانی بەڕێز: بەر لەهەموو شتێک، هەر حکومەتێک بیەوێت خزمەتی خەڵک بکات، پێویستە حکومەتێکی ڕوون و شەفاف بێت. لە بارەی داهاتی دامودەزگاکانی حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە، لە سەرەتای کاری ئەم کابینەیەوە، بڕیاردرا بە کۆکردنەوەی گشت داهاتەکان لە وەزارەتی دارایی و ئابووری، بە جۆرێک کە بزاندرێت داهاتی حکومەتی هەرێم چەندە، هەروەها بۆ خەرجییە پێویستییەکانیش بەرچاومان روون بێت. لە سەر ئەم بنەمایە، پلانمان داناوە بۆ زیاترکردنی داهاتی ناوخۆ و کەمکردنەوەی خەرجی بە پێی پێویستی. ئەم رێکارانەش هاوتەریب بوون لە گەڵ ڕەچاوکردنی پێداویستی دارایی وەزارەت و فەرمانگەکان. تا ئێستا توانیومانە داهاتی ناوخۆمان زیاد بکەین و کاردەکەین بۆ ئەوەی تا کۆتایی ئەمساڵ داهاتی ناوخۆ بە ڕێژەی ‪50‬٪ زیاد بکەین، ئەمەش لە ڕێگەی ڕێکخستنەوە و دانانی سیستەمێکی هاوسەنگی باج، کە ئامانجی خزمەتکردنی بەرژەوەندی گشتی بێت و بتوانێت، داهات بۆ خزمەتگوزارییە گشتییەکان دابین بکات. ئێستا سەرقاڵێ ڕێکخستنەوەی باجین لە هەرێم و ئەنجومەنی وەزیران، هەموو ئەو ڕێکارانەی ڕاگرتووە، کە ببوونە هۆی ئەوەی هەندێک کەس و کۆمپانیا بە شێوەیەکی نایاسایی لە باجدان ببەخشرێن. ئێستا خەرجییەکانی حکومەتیش، زیاتر بەداواداچوونیان بۆ دەکرێت و لە ڕێگەی دامەزراندنی کۆنترۆڵێکی ناوەندییەوە، چاودێرییەکی وردی خەرجییە گشتییەکان دەکەین بۆ ئەوەی دڵنیابین داهاتی گشتی بە فیڕۆ نادرێت و خەرجیە گشتییەکانیش بە پێی پێداویستییە لە پێشینەکان بێت. ئێستا خەرجییەکانی حکومەتیش، زیاتر بەداواداچوونیان بۆ دەکرێت، دەمانەوێت دڵنیابین ئەو خەرجیانە، بە شێوەیەکی دروست و لەپێناو بەرژەوەندی گشتیدا خەرج دەکرێن. هەر پەیوەست بە داهاتە گشتییەکانی حکومەتەوە، پرۆسەیەکی شەفافمان گرتووەتەبەر، بەتایبەت لە بواری داهاتی سامانە سرووشتییەکان. بە شێوەیەکی بەردەوام داتا و زانیارییەکانمان خستووەتەڕوو. ئێستا گشت هاووڵاتیان دەتوانن بزانن، داهاتی نەوت و داهاتە ناوخۆییەکانمان چەندە و لە چ بوارێکدا خەرج دەکرێت. • •​لە بابەتی پەیوەندیدار بە پرسی گەندەڵییەوە کەشێکی لەبارمان هێناوەتە ئاراوە، کە چیتر گەندەڵیی تیایدا گەشە ناکات، خۆم زۆرلە سەر ئەم بابەتە رژدم و چاوپۆشی لە گەندەڵیی هیچ کەس و لایەنێک ناکەم. ئێستا ڕێکاری یاسایی زۆر تووندمان گرتووەتەبەر بەرامبەر ئەوانەی بۆ راپەڕاندنی کارەکانیان، لە دامودەزگاکانی حکومەتدا، بەرتیل وەردەگرن، یان بەرتیل دەدەن. چەندین کارمەند و بەرپرسی حکومی لەسەر بەرتیل وەرگرتن و چەندەها خاوەنکاریش، بە هۆی بەرتیلدان، لەم ماوەیەدا کەیسەکانیان دراوەتە دادگاکان. تا ئێستا بە سەدان فەرمانبەری وەهمیمان لە لیستەکان پاک کردووەتەوە و پرۆسەکەش بەردەوام دەبێت. دەمانەوێت دڵنیابین کەسانی شایستە مافەکانیان نافەوتێت و تەنیا ئەوانەی زێدەڕۆییان کردووە، ڕێکاری پێوستیان لە بەرامبەر دەگیرێتە بەر. لە ئاستی گشت وەزارەت و دامەزراوەکان، چەندین لیژنە بۆ بەدواداچوون و لێکۆڵینەوە لە گەندەڵی پێکهاتوون، ڕێکاری تووند بەرامبەر هەر سەرپێچی و گەندەڵییەک دەگیرێتەبەر. دوای سەد رۆژ کارکردن، ئێستا دەتوانم بڵێم گەندەڵیمان تاڕاددەیەکی بەرچاو سنووردار کردووە. بە یاساش ڕووبەڕووی هەموو گەندەڵکاران دەبینەوە. لەم ماوەیەدا، زۆر هەوڵیش دراوە لە ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی ساردمان بکەنەوە، بەڵام هاووڵاتیان دڵنیا دەکەمەوە، بە هەموو توانایەکمان لە هەوڵەکانمان بەردەوام دەبین. • •​لە بارەی چاکسازییەوە یەکەم بڕگەی بەرنامەی کارمان کە لە پەرلەماندا پێشکەشم کرد، پەیوەست بوو بە چاکسازی. لە سەرەتای کاری ئەم کابینەیە، لێژنەیەکی باڵامان لە لایەنە پەیوەندیدارەکانی ناو حکومەت پێک هێنا و دوای چەند مانگ پێداچوونەوەیەکی باش و واقعیانە بە پڕۆژە یاسای چاکسازی، ئێستا ئەم پڕۆژە یاسایە، ئامادەیە ڕەوانەی پەرلەمان بکرێت. بۆ باشتر و خێراتر خزمەتکردنی هاووڵاتیان، داوام لە هەموو وەزارەتەکان کردووە، بیرۆکراسی کەم بکرێتەوە و پلانی چوار ساڵەی خۆیان بۆ چاکسازیکردن ئامادە بکەن. دەستمان بە ئەلکترۆنیکردنی چەند خزمەتگوزارییەکی گشتی کردووە و پەرەشی پێدەدەین. خەریکین داتاسەنتەرێک، واتا ناوەندێکی زانیاری بۆ حکومەت دادەمەزرێنین، کە زیاد لە پەنجا لە سەدی کارەکانی تەواو بووە و لە چەند مانگی داهاتوودا دەستبەکار دەبێت. ئەم ناوەندە بە شێوەیەکی ئەلکترۆنی، خزمەتگوزاری گشتی پێشکەشی هاووڵاتیان و خاوەنکاران دەکات بۆ ئەوەی بە ئاسانی دەستیان بە خزمەتگوزارییە حکومییەکان بگات. بۆ نموونە لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە، چەندین دەروازەی سنوورییمان بە یەکەوە بە ستوونەتەوە و ئێستاش بەردەوامین لە هەوڵەکانمان بۆ بەستنەوەی دەروازە سنوورییەکانی دیکە و فڕۆکەخانەکان بەو سیستەمەوە. ئەمەش ئاسانکارییەکی باشی کردووە لە بواری کۆکردنەوەی گومرگ و سەرەئەنجام بزاڤی بازرگانی گەشەی کردووە، هەروەها بووەتە هۆی باشتربوونی کوالیتی کۆنترۆل. جیا لە بەئەلیکترۆنیکردن، هەوڵمان داوە خزمەتگوزارییە سەرەکییەکان لە ناوەندی پارێزگاکان کۆ نەکرێنەوە، بۆ نموونە لە جیاتی ئەوەی خەڵک بێت لە سەنتەری شارەکانی وەکو هەولێر و سلێمانی پاسپۆرت دەربهێنێت، یان نوێی بکاتەوە. ئێستا چەند بنکەیەکی پاسپۆرت لە چەند شارۆچکەیەک کراونەتەوە و هی تریش دەکرێنەوە. بەم شێوەیەش کات و سامانی هاووڵاتیان بە فیڕۆ ناچێت و قەرەباڵغی و جەنجاڵی لە ناوەندە خزمەتگوزارییەکان کەم دەکرێتەوە. هەروەها لە بابەتی دەوامکردنی فەرمانبەرانیش، گۆڕانکاری ڕوویداوە و ئێستا فەرمانبەرانی حکومەت باشتر لە جاران پابەندن بە کاتژمێرەکانی کارکردنیان و بەوجۆرەش ڕایی کردنی مامەڵە و کاروباری هاووڵاتیان خێراتر و کاریگەرتر بووە. ئێستا کاردانەوەی باشی هاووڵاتیانمان پێدەگاتەوە، کە نەمانی ڕووتین و خێرایی ڕاییکردنی مامەڵەکانیان لە زۆر دامودەزگادا، جێگەی خۆشحاڵییان بووە، ئەمەش زیاتر هانمان دەدات ئاستی خزمەتگوزارییەکان لە ڕووی کات و کوالێتییەوە بەرزتر بکەیەنەوە، چونکە ڕەزامەندی و خۆشحاڵیی هاووڵاتیان ئامانجمان بووە. ئێستا لە پرۆسەی زۆر خزمەتگوزاری وەک، پاسپۆرت، ساڵنامە و مۆڵەتی لێخوڕینی ئۆتۆمبێل و دادنووسی و کاروباری شارەوانییەکان، خێرایی زیاتر بەدی دەکرێت، بە خستنەگەڕی خزمەتگوزارییە ئەلکترۆنییەکان، ئەم خزمەتگوزارییانە، خێراتر و ئاسانتریش دەبن. • •​ دەربارەی پەیوەندی لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی یەکێک لە ئەرکە لە پێشینەکانی کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان، بەهێزکردن و باشترکردنی پەیوەندییەکانمانە لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی لە بەغدا. لە دوای یەکەم کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران، سەردانی بەغدامان کرد، بۆ ئەوەی نیازپاکیمان بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنێکی دادپەروەرانە، لە چوارچێوەی دەستوردا بۆ بەغدا دووبارە بکەینەوە. باشترکردنی پەیوەندییەکانمان لە گەڵ بەغدا، کاریگەرییەکی ئەرێنی لە سەر ژیانی ڕۆژانەی خەڵکی هەرێمی کوردستان دەبێت و لە بەرژەوەندی هەموو هاووڵاتییانی عێراقیشە. ئێمە ئامانجمان ئەوەیە، ڕێککەوتنێکی هەمەلایەنەی گشتگیر لە گەڵ حکومەتی عیراق بکەین، کە لە بەرژەوەندی هەمووماندا بێت. لێرەدا خۆشحاڵم کە ڕایبگەیەنم پێشکەوتنێکی باش لە گفتوگۆکانمان بەدیهاتووە و لە سەر چوار تەوەر دانوستانەکان بەردەوامن: یەکەم : دۆزینەوەی فۆرمۆڵەیەک کە دادپەروەرانە بێت بۆ بابەتی بەشی هەرێمی کوردستان لە بودجەی عێراق. دووەم: بە پێی دەستووری عێراق، دەسەڵات و مافەکانی هەرێمی کوردستان تایبەت بە پرسی نەوت و گاز پارێزراو بن. سێەم: کێشەی ناوچە دابڕێنراوەکان لە هەرێمی کوردستان، بە پێی دەستوور چارەسەر بکرێن. چوارەم: هێزی پێشمەرگەی کوردستان بەشێک بێت لە سیستەمی بەرگری عێراق و مافە دەستوورییەکانی پارێزراو بێت. حکومەتی فیدراڵی نیگەرانییەکانی ئێمەی وەرگرتووە و ئێستا بەیەکەوە گفتوگۆ لەسەر چارەسەرییەکان دەکەین. بۆ نموونە بۆ یەکەمجارە حکومەتی هەرێمی کوردستان بەشداری لە داڕشتنی ڕەشنووسی پڕۆژەی بودجەی ساڵانەی عێراق دەکات و هەنگاوی باشمان لە گەڵ وەزارەتی دارایی عێراق بڕیوە بۆ جێگیرکردنی ماف و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان، لە بودجەی ‪2020‬ دا. ئێمە ئێستا بەشێکمان لە بودجە پێدەگات. نەوتی کەرکووکیش بە هاوبەشی هەناردە دەکەین. سیاسەتە گومرگییەکانیشمان هاوتا کردووە. بێگومان چارەسەرکردنی پرسی مافە دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستان لە بودجەی فیدراڵی، زۆر یارمەتیمان دەدات بۆ ئەنجامدانی پڕۆژەی زیاتر کە لە بەرژەوەندی هەرێمی کوردستان و تەواوی هاووڵاتییانی عێراق بێت. لێرەدا هاووڵاتیانی خۆشەویستمان دڵنیا دەکەینەوە، کە هەموو هەوڵێکمان دەخەینە گەڕ تاکو بگەین بە ڕێککەوتنێکی دادپەروەرانە و مووچە و شایستە داراییەکانیان بە شێوەی مانگانە، بە تەواوەتی بگات و جارێکی دیکە مووچەی هاووڵاتیان پاشەکەوت نەکرێت. لە بواری جۆراوجۆردا، پێشڤەجوونی باش لە پەیوەندییەکانمان لە گەل بەغدا بەدیهاتوون، بۆ نمونە، ئێستا وەزارەتی ناوخۆی عێراق کارئاسانی بۆ پێدانی ڤیزا بۆ هاتنی بیانییەکان بۆ هەرێمی کوردستان دەکات، ئەمەش وادەکات وەبەرهێنەرانی بیانی بە ئاسانی سەردانی هەرێمی کوردستان بکەن. ئێمەش ئاسانکاریمان کردووە بۆ ئەو هاووڵاتیانەی لە بەشەکانی دیکەی عێراق سەردانی هەرێم دەکەن و کارتی نشینگە و ئەو پارەیەی بەرامبەری وەردەگیرا لابردران، ئێستا تەنیا لە ڕووی ئەمنییەوە پێداچوونەوە بە ناوەکان دەکرێت و هەموو ئاسانکارییەک پێشکەشی ئەو هاووڵاتیانە دەکرێت تاکو لە هەرێمدا هەست بە ئاسوودەیی بکەن و لە دۆخی سەقامگیر و هێمندا کات بەسەر ببەن. • •​ دەربارەی راهێنان و چاکسازی لە پێشمەرگە ئامانجێکی هەرە لەپێشی حکومەتی هەرێم پاراستنی سنوورەکانی هەرێمی کوردستان و دابینکردنی ئاسایش و ئارامی هەرێمە. لێرەدا بە پێویستی دەزانم سوپاسی پێشمەرگە قارەمانەکان و هێزەکانی پۆلیس و دامودەزگاکانی ئاسایش بکەم بۆ ئەو دۆخە ئارام و سەقامگیرەی لە هەرێمی کوردستان هەیە، کە جێی سەرنج و ستایشی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە. من خۆم شاهیدی قارەمانێتی و ئازایەتی پێشمەرگەم، کە چۆن لە سەنگەری پێشەوەی بەرگری لە خاکی هەرێمی کوردستان بوون. حکومەتی هەرێمی کوردستان هەمیشە ڕێز لە قارەمانێیتی و قوربانیدانەکانی پێشمەرگە دەگرێت و هەموو هەوڵێک دەدات بۆ ئەوەی خزمەتێکی شایستە پێشکەش بە پێشمەرگە و کەسوکاری شەهیدە نەمرەکانمان بکرێت. ولاتانی هاوپەیمان بەردەوامن لە ڕاهێنانی هێزی پێشمەرگە و دابینکردنی کەلوپەلی پێویست بۆیان. لە ماوەی سەد ڕۆژی ڕابردوودا بە هاوکاری هێزەکانی هاوپەیمانان، دەستمان بە پرۆسەی چاکسازی کردووە لە نێو یەکەکانی هێزی پێشمەرگە. لە نزیکەوە لەگەڵ سەرۆکایەتی هەرێم و جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری پێشمەرگە، لە سەر ئەم بابەتە کار دەکەین. • •​لەبارەی پەرەپێدانی وەبەرهێنان خەریکین یاسایەکی نوێی وەبەرهێنان دادەڕێژین، کە پرۆسەکە لە قۆناخی کۆتاییدایە، بەمەش زەمینە بۆ وەبەرهێنەران خۆشتر و ئاسانتر دەبێت. ستراتیج و پلانێکی تایبەتمان بۆ وەبەرهێنان داڕشتووە، کە لەمەودا پرۆسەی وەبەرهێنان بە پێی پێداویستییەکانی هەرێمی کوردستان بێت. بۆ نموونە لە کاتێکدا کەرتی کشتوکاڵ یەکێکە لە کەرتە هەرە گرنگەکان، بەڵام پێشتر تەنیا ‪2‬% وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان لەو کەرتەدا ئەنجام دراوە. پێویستە ئەنجامدانی پڕۆژەکان لە چوارچێوەی یاسا و بە پێی ستاندارد و مەرجی دیاریکراو بن، هەر لایەنێک ئەو مەرجانە جێبەجێ نەکات، مۆڵەتی کارکردنی لێ دەسەنرێتەوە. خەڵکێکی زۆر ئارەزوویان هەیە بێنە هەرێمی کوردستان وەبەرهێنان بکەن، بۆیە ئێمەش ئاسانکاری پێویست بۆ هاتنی وەبەرهێنەرانی بیانی دەکەین، لە هەمانکاتیشدا، هانی وەبەرهێنەرانی ناوخۆش دەدەین بۆ وەبەرهێنانی زیاتر. تا ئێستا چەندین کۆمپانیا و وەبەرهێنەری نوێ هاتوونەتە هەرێمی کوردستان، کە کۆی وەبەرهێنانیان نزیک لە نیو ملیار دۆلار دەبێت لە گشت کەرتەکاندا. دڵنیاشین چەندین وەبەرهێنەری دیکەش ڕوو لە هەرێمی کوردستان دەکەن. لەبارەی پرۆسە کارگێڕیی و یاساییەکانی وەبەرهێنان، بە نیازین خزمەتگوزارییە ئەلکترۆنییەکان پەرە پێ بدەین و سیستەمی یەک پەنجەرەیی ڕەچاو بکەین، تا پرۆسەی وەبەرهێنان خێراتر ببێت. لە بواری پێشخستنی ژێرخانی ئابووریدا، دوای ماوەیەک لە بەدواداچوون و پێداچوونەوە، لە مانگی ‪10‬ی ئەمساڵدا ڕەزامەندیمان لە سەر خەرجکردنی شەشسەد و حەڤدە ملیار دینار داوە بۆ ئەنجامدانی سەدان پڕۆژەی خزمەتگوزاری لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستان، لەوانەش بۆ پرد و ڕێگەوبانەکان و بەنداو و دابینکردنی ئاوی خاوێن و یەکەی نیشتەجێ بوون بۆ هاوولاتیانی کەمدەرامەت و دروستکردنی فەرمانگەی حکومی. مەبلەغی ئاماژە پێکراو بە شێوەیەکی مانگانە و بە قستی جیا و بە پێی توانای دارایی هەرێم بۆ پڕۆژەکان خەرج دەکرێت. لە میانەی ئەو پڕۆژانەش، پڕۆژەی یازدە بەنداو، هەروەها سێ سایلۆ لە پارێزگاکانی دهۆک و هەولێر و سلێمانی شایەنی ئاماژە پێدانن، چونکە گرنگییەکی زۆریان بۆ ئاسایشی ئاو و ئاسایشی خۆراک لە هەرێمدا هەیە. هەروەها خەرجی پێویستمان بۆ دروستکردن و نۆژەنکردنەوەی چەندین نەخۆشخانە و بنکەی تەندروستی دابین کردووە. بە نرخێکی هەرزانیش، سەدان یەکەی نیشتەجێبوونمان لە ناوچە جیاجیاکانی هەرێم بۆ هاووڵاتییانی کەمدەرامەت دەستەبەر کردووە. هەر لە سەرەتای دەستبەکاربوونی کابینەش، سی و سێ ملیار دینارمان بۆ نۆژەنکردنەوەی ڕێگەوبانەکان تەرخان کردووە. هاووڵاتییانی بەڕێز: هاوتەریب لەگەل ئەنجامدانی چاکسازی، پێویستە کار لە سەر گەشەپێدانی ئابووری هەرێمی کوردستانیش بکەین. ئابووری و داهاتی ئێمە تا ئێستا بەشی زۆری بەندە بە داهاتی نەوتەوە. بە شێوەیەکی زۆر پشت بە هەناردەکردنی نەوت بەستراوە و کەرتەکانی دیکە فەرامۆش کراون. بۆیە یەکێک لە کار و ئەرکی لە پێشینەمان هەمەجۆرکردنی ئابووری و سەرچاوەکانی داهاتە. نابێت چیتر تەنیا پشت بە یەک سەرچاوەی داهات ببەستین. دەمانەوێت لە هەرێمێکی بەکاربەرەوە، ببین بە هەرێمێکی بەرهەمهێنەر. بۆ نموونە دەرفەتێکی گەورە هەیە بۆ وەبەرهێنان لە کەرتی کشتوکاڵ و سووود وەرگرتن لەو کەرتە، وەک یەکێک لە سەرچاوە سەرەکییەکاتی داهاتمان. هەرێمی کوردستان دەکرێ ببێتە سەبەتەی خۆراکی عێراق و تەنانەت ناوچەکەش. لەم ڕووەوە دەرفەتێکی زۆر هەیە بۆ ئەوەی گەشەپێدان لە کەرتی کشتوکاڵ ئەنجام بدەین. هەروەها دەمانەوێ پشتگیریی کەرتی پیشەسازیش بکەین و پێشیبخەین. بۆ ئەم مەبەستەش کارمان لە سەر پێشخستن و بەهێزکردنی ژێرخانی هەرێمی کوردستان کردووە، هەروەک ئاماژەمان پێدا لە دروستکردن و چاککردنی پرد و ڕێگاوبانەکان و بەنداو و سایلۆ و دۆزینەوەی بازاڕ بۆ بەرهەمەکانمان. وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو وەک پاڵپشتییەک بۆ جووتیارانی هەرێم بابەتی گەڕاندنەوەی قەرزە کشتوکالییەکانی کردووەتە پرۆسەیەکی درێژخایەنتر و ئاسانتر، تاکو فشاری دارایی بۆ سەر جووتیاران دروست نەکرێت. هەروەها پلانمان بۆ زیادکردنی بەرهەمی گەنم لە هەرێمی کوردستان هەیە. ڕێوشوێن و ڕێکاری پێویستمان گرتووەتەبەر، بۆ پاراستنی بەرهەمی ناوخۆیی. ئێمە کار دەکەین بۆ هێنانە ئارای زەمینەیەکی لە باری ئەوتۆ کە بەرهەمە ناوخۆییەکانمان بتوانن کێبرکێ لە گەل بەرهەمی بیانیدا بکەن. لە کەرتی کشتوکاڵدا، تا ئێستا ڕەزامەندیمان لەسەر سی پڕۆژەی کشتوکاڵی داوە، وەبەرهێنەرانی بیانیش ئارەزووی خۆیان نیشان داوە وەبەرهێنان لە بواری کشتوکاڵیدا بکەن. لە دانیشتنەکانمدا لەگەل شاندە ئابوورییە بیانییەکان، هەمیشە جەختم لەسەر هاندانیان بۆ وەبەرهێنان لە بواری کشتوکال لە هەرێمدا کردووە. هاووڵاتیانی خۆشەویست: یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی ئێمە بنیاتنانی دواڕۆژە بۆ خۆمان و نەوەکانمان. ئێستا ئێمە کار لەسەر ئەنجامدانی چەندین پڕۆژە دەکەین بۆ بنیاتنانی ژێرخانێکی بەهێز، ئەو ژێرخانانەی ڕۆژانە بەکاری دەهێنین. من دەزانم بۆ خەڵکی ئێمە تا ئێستاش کارەبا جێی نیگەرانی و ناڕەزایی بووە، کە پێداویستییەکی زۆر گرنگە بۆ هاووڵاتییان و خاوەنکاران و کۆمپانیاکانیش. بۆیە ئێمە هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ باشترکردنی کەرتی کارەبا. ئێستا زیاتر گازی کوردستان بەکار دەهێنین بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا، بەمەش ئێستا کەمتر پشت بە گازوایلی دەرەکی دەبەسترێت، بەوجۆرەش ساڵانە نزیکەی یەک ملیار دۆلارمان لە تێچووی بەرهەمهێنانەکەی کەم دەبێتەوە. بەرهەمهێنان و دابەشکردن و بەکارهێنانی کارەبای هەرێم، پێداچوونەوەی پێویستە، ئێستا ئێمە سەرقاڵی ئەو پرۆسەیەین و هەوڵ دەدەین کەمترین ڕێژەی کارەبا بە فیڕۆ بچێت. بێگومان هاوکاریی هاووڵاتیان لەم بوارەدا زۆر کاریگەر دەبێت و بۆیە کۆمپانیاکان و ناوەندە بازرگانییەکان و هاووڵاتیانی خۆشەویستمان دەبێت ئەرکی خۆیان لە بەفیڕۆنەدانی کارەبا و گەڕاندنەوەی خەرجیی بەکارهێنانی کارەبا لە ئەستۆ بگرن. پەیوەست بە دۆخی پەروەردەوە، من ئاگادارم قوتابخانەکانیشمان لە ڕەوشێکی باشدا نین. سەردانی چەند قوتابخانەیەکم کردووە و دەزانم کێشە وگرفتی زۆریان هەیە و ژمارەیەکی زۆری قوتابیان لە یەک پۆلدا دەخوێنن و ڕۆژانە سێ شەفت، دەوامیان تێدا دەکرێت. هەر بۆیەش بۆ کەمکردنەوەی ئەو بارگرانییە و باشترکردنی دۆخی قوتابخانەکانمان، بودجەیەکی تایبەتمان تەرخان کردووە بۆ دروستکردنی قوتابخانەی نوێ و نۆژەنکردنەوەی ئەو قوتابخانانەی پێویستن. لە بواری چاکسازی لە کەرتی پەروەردەشدا، لە ڕێگەی ئەلیکترۆنییەوە، قوتابخانە و قوتابی و مامۆستاکان بە یەکەوە دەبەستینەوە، بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی ڕوونتر، پەیوەندییان بە یەکەوە هەبێت. داهاتووی منداڵەکانمان بە خوێندن و پەروەردەوە به‌نده‌، بۆیە گرنگییەکی تایبەتی پێ دەدەین. چاوەڕوانیمان لە خاوەنکار و کۆمپانیا خۆماڵییەکان هەیە، کە هاوکاریی زیاتری کەرتی پەروەردە بکەن و لە هەڵمەتی دروستکردنی قوتابخانە لە سەرانسەری هەرێم بەشدار بن. هاووڵاتییانی بەڕێز بۆ ڕێزگرتن لە قوربانیدانی پێشمەرگە و کەسوکاری شەهیدەکانمان، ڕەزامەندیمان لە سەر خەرجکردنی هاوکارییەک داوە بۆ خانەوادەی سەربەرزی شەهیدانی شەڕی دژ بە تیرۆریستانی داعش. هەروەها بەردەوام دەبین لە پشتیوانیکردنی پێشمەرگە قارەمانەکان و هێزەکانی ئاسایش و خانەوادەی سەربەرزی شەهیدان و بریندارەکانمان. بە پێی تواناش هاوکاری پێویست پێشکەشی ئەو کەسانە دەکەین کە خاوەن پێداویستی تایبەتن، یان ئەوانەی شایستەی چاودێری کۆمەڵایەتین. حکومەتی هەرێمی کوردستان ئێستا پشتیوانیی دارایی پێشکەشی دەیان هەزار خاوەن پێداویستیی تایبەت دەکات و لە دوا هەنگاویشدا، دوای پێداچوونەوە، یارمەتیی دارایی بۆ زیاتر لە دوازدە هەزار کەسی دیکەی خاوەن پێداویستی تایبەت گەڕاندەوە، کاریش دەکەین بۆ ئەوەی ئەو یارمەتییە تەنیا خەڵکی شایستە لێی سوودمەند ببن. هاووڵاتیانی بەڕێز هەرچەندە لە سەد ڕۆژی کارکردنماندا دەسکەوتی باش بەدەست هاتوون. بەڵام هێشتا کاری زۆرمان لە پێشە. تا ئێستا دامودەزگاکانی حکومەت لە ئاستی ویستی ئێمەدا چالاک و بەرهەمدار نین، دەکرێ زۆر کاراتر و بەرهەمدارتر، توانا مرۆڤی و ماددیەکانمان بەکار بهێنین. ئامانجمان کوردستانێکی بەهێزتر و سەقامگیرتر و گەشەسەندووترە. کوردستانێک کە پەیوەندییەکی هاوسەنگی ئاشتیانەی لە گەڵ دراوسێکان هەبێ و جێی متمانەی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش بێت. خوازیارم بە پشتیوانی خوای گەورە و ئێوەی بەڕێز، بتوانین ئەم ئامانجە بەدیبهێنین . لە چەند ساڵی ڕابردوودا، خەڵکی ئێمە دووچاری بارودۆخێکی زۆر سەخت بوونەوە و زۆر ئازایانەش بەرگەی ئەو ڕۆژە سەختانەیان گرت. بۆیە ئێمە لە کاتێکدا ڕێز و پێزانینی تایبەتمان هەیە بۆ ئەو قوربانیدان و ئارامگرتنەتان، پێمانوایە ئێوە شایانی ژیان و گوزەرانێکی باشترن. ئێوە شایستەی حکومەتێکی کارامە و چالاکن، کە بتوانێت خزمەتێکی شایستەتان پێشکەش بکات. ئێمە هەموو هەوڵێک دەخەینەگەڕ بۆ خزمەتکردنی ئێوە. هاووڵاتیانی بەڕێز، لایەنە سیاسییە بەڕێزەکانی هەرێمی کوردستان... خۆشبەختانە کەشێکی لە بارمان ڕەخساندووە کە هەماهەنگییەکی باش لە نێوان سەرۆکایەتی هەرێم و حکومەت و پەرلەمان و دەسەڵاتی دادوەریی و دەستە سەربەخۆکان هەیە. ئەمەش کاریگەری ئەرێنی هەبووە لە سەر بەرەوپێشچوونی پرۆسە یاسایی و کارگێڕییەکان، لە ناو هەرێمی کوردستاندا. حکومەتی هەرێم هی هەموو هاووڵاتیانە، بە تەنیا هی تاکە کەسێک و یان چەند حیزبێک نییە، بۆیە چاوەڕوانین هەموو لایەنە سیاسییەکانی هەرێم لە بەهێزکردنی ئەم حکومەتە پاڵپشتمان بن. لە کارە باشەکان هاندەرمان بن و هەڵەکانمان بۆ دەستنیشان بکەن. دۆخی ناوچەکە وا دەخوازێت، کە هەموومان تەبا و یەکگرتووتر بین. چەند جیاوازی و بۆچوونی جیامان هەبێت، پێویستە لە ئاست بەرژەوەندییە نیشتیمانییەکان یەکریز بین. لە جیاتی لەمپەر خستنە بەردەم یەکتری و دڵەڕاوکی و نیگەرانی دروست کردن بۆ هاووڵاتیان، با وزە و تواناکانمان و کاتمان بۆ پێشخستنی نیشتمان و خزمەتی هاووڵاتیان تەرخان بکەین. لە کۆتایی ئەم وتەیەمدا، ڕایدەگەیەنم کە ڕاپۆرتێکی وردی کار و دەسکەوتەکانی گشت وەزارەت و فەرمانگەکانی حکومەت ئامادەکراوە، کە لە ڕێگەی میدیاکانەوە، دەخرێتە بەر دیدەی هاووڵاتیانی خۆشەویستمان. سوپاس بۆ خۆڕاگریتان.. سوپاس بۆ هاوکاریتان. هەر شاد و سەرفراز بن کوردستانیش ئاوەدانتر و بەهێزتر بێت

 (درەو میدیا): ئەمڕۆ 14 ساڵ تێپەڕی بەسەر پەلاماردانی بارەگاكانی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لە دەڤەری بادینان، كە بەهۆیەوە ئەندامێكی سەركردایەتی و ژمارەیەكی كادری ئەو حزبە كوژران. بەبۆنەی ئەو رۆژەوە سەڵاحەدین محەمەد بەهائەدین ئەمینداری گشتی یەكگرتوو لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك و تویتەر پەیامێكی بڵاوكردەوەو تیایدا نوسیویەتی" ئەمرۆ 6/12 ڕۆژی  وەفای شەهیدانی بادینانە، وێڕای  ناردنی درودو سڵاو ورەحمەت بۆ گیانی پاكیان و ڕێزو حورمەت بۆ خانەوادە سەربەرزەكانیان، باشترین وەفا بەردەوامی ودرێژە دانە بە خەبات و ڕێبازەكەیان، بۆیە گرێدانی كۆنفرانسی ڕێكخستنەكانی بادینان بۆ كۆنگرە لەم ڕۆژەدا  بەڵگەی  وەفایە". ساڵی 2005 دووەمین هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە دوای روخانی رژێمی بەعس بەڕێوەچوو، لەم هەڵبژاردنی یەكێتی و پارتی و زۆربەی لایەنەكانی دیكە بەیەكەوە بە لیستێكی هاوبەش بەشداریانكرد، بەڵام یەكگرتوو بڕیاریدا بەتەنیا و لەدەرەوەی پۆلەكەی یەكێتی و پارتی بفڕێت، ئەمە ئەو حزبەی خستە بەردەم زنجیرەیەك هێرش و هەڕەشە لە هەردوو زۆنی سەوز و زەرد، هەڕەشەكان لە بادینان گەیشتنە ئاستی پەلاماردانی بارەگاكانی یەكگرتوو بەو روداوانەدا ئەندامێكی سەركردایەتی یەكگرتوو كوژران و چەندین بارەگایان لەو دەڤەرە سوتێنرا. لەسەر ئەم روداوە ماوەیەك پەیوەندییەكانی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و یەگكرتووی ئیسلامی كوردستان ساردی تێكەوت، بەڵام دواتر لە چوارچێوەی رێككەوتنێكی كۆمەڵایەتیدا كێشەكە چارەسەكراو پەیوەندییەكان ئاساییكرانەوە، پارتی زیانەكانی تەواوی بارەگاكانی یەكگرتوی بژاردو قەرەبووی كەسوكاری كوژراوەكانیشی كردەوە، لەوكاتەوە تا ئێستا یەكگرتوو و پارتی پەیوەندییەكانیان ئاساییەو هیچ ئاڵۆزیەكی ئەوو تۆی تێنەكەوتووە. یادكردنەوەی كوژراوانی بادینان لە ئێستادا لەلایەن ئەمینداری گشتی یەكگرتووەوە لە كاتێكدایە یەكگرتوو لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمدا بڕیاریداوە وەكو هێزێكی ئۆپزۆسیۆن كاربكات، سەرباری ئۆپۆزسیۆن بوونی بەڵام لە چوارچێوەی رێككەوتنی پێكهێنانی ئیدارەی خۆجێیی پارێزگای دهۆكدا لە ساڵی 2014 ەوە تا ئێستا ژمارەیەكی پۆستی ئیداری سنورەكەی بەدەستەوەیە.  یەكگرتوو تاكە حزبی هەرێمی كوردستانە كە تاڕادەیەك خۆی لە دابەشبوونە سیاسیەكەی نێوان زۆنی سەوز و زەرد پاراستووەو پارێزگاری لە پێگەی جەماوەری خۆی لە سنوری بادینان كردووە كە بە سنوری قەدەغەكراوی كاری سیاسی ناودەبرێت، بەڵام دابەشبوونی زۆنەكان لە هەرێمی كوردستان بێكاریگەری نەبووەو زۆرجار بڕیارە سیاسیەكانی یەكگرتووی لەبارەی روداوە هەنوكەییەكانەوە لاواز كردووە.  یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان ئێستا سەرقاڵی كۆنفرانسە ناوخۆییەكانیەتی و ئامادەكاری دەكات بۆ سازدانی كۆنگرە، تا ئێستا یەكگرتوو (7) كۆنگرەی كردووە،  ئێستا سەرقاڵی ئامادەكارییە بۆ گۆنگرەی هەشتەم،  كۆنگرەیەك كە پێشبینی دەكرێت پڕكێشمەكێش بێت، بەتایبەتیش دوای ئەو شكستە گەورەیەی لە دوایین هەڵبژاردندا بەسەر ئەو حزبەدا هات. خاڵی سەركەوتن‌و گەشانەوەی یەكگرتوو لە كۆنگرە حزبیەكانیدایە، ئەم حزبە لەدوای راگەیاندنییەوە لە 6/2/1994وە تاوەكو ئێستا بەردەوام بەبێ دواكەوتنێكی زۆرو بەپێچەوانەی حزبەكانی ترەوە هەموو كۆنگرەكانی لەوادەی خۆیدا كردووە. لە كۆنگرەی شەشەمدا كە لە ساڵی 2012 بەڕێوەچوو، یەكگرتوو داهێنانێكی نوێی كرد، تەواوی كۆنگرەكەی بە پرۆسەی دەنگدانیشەوە بەشێوەی راستەوخۆ بۆ خەڵكی كوردستان پەخشكرد، ئەوە یەكەمجاربوو لە هەرێمی كوردستان حزبێك بەوشێوەیە ناكۆكی‌و بۆچونە جیاوازەكانی ناو كۆنگرەكەی بۆ خەڵك پەخشبكات.