(درەو میدیا): ئەمریكا‌و توركیا رێككەوتنێكیان كرد لەبارەی چارەنوسی رۆژئاوای كوردستان‌و راگرتنی هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوا، دەقی بەندەكانی رێككەوتنەكە بەمشێوەیەیە: •    راگرتنی ئۆپراسیۆنە سەربازییەكانی توركیا بەمەبەستی رێگەدان بە كشانەوەی شەڕڤانانی یەكینەكانی پاراستنی گەل لەماوەی 120 كاتژمێردا لە ناوچەكە. •    ئەمریكا لەگەڵ یەكینەكانی پاراستنی گەل كاردەكات بۆ زامنكردنی كشانەوەی شەڕڤانان بە قوڵایی (32 كیلۆمەتر) یاخود (20 میل) لە سنورەكانی نێوان سوریاو توركیا. •    رێككەوتنەكە زامنی ئەوە دەكات توركیا هیچ هەنگاوێكی سەربازی لە شاریی كۆبانێ نەنێت كە هێزەكانی سوریای تێدا جێگیر بووە. •    كۆتایهێنانی بە هێرشی سەربازی توركیا هاوكات لەگەڵ تەواوبوونی پرۆسەی كشانەوەی شەڕڤانانی كورد لە ناوچەكە. •    ئەمریكا هیچ سەربازێكی لەسەر خاكی سوریا نابێت. •    ئەمریكا‌و توركیا پابەندن بە گەیشتن بە رێككەوتنێكی ئاشتیانە لەبارەی ناوچەی ئارامەوە لە سوریا، بەجۆرێك رێككەوتنەكە گرەنتی ئاسایشی توركیا‌و كوردەكانیش بكات. •    پارێزگاریكردن لە كەمینەكان لە ناوچەكانی باكوری سوریا‌و پاراستنی گرتوخانەكانی ئەوێ. •    لەناوبردنی "داعش" ئامانجی هاوبەشە. •    ئەمریكا پاشەكشێ دەكات لە سەپاندنی سزای زیاتر بەسەر توركیادا. •    ناوچەی ئارام لە سوریا، بە قوڵایی 32 كیلۆمەتر لە خۆرهەڵاتی فوراتەوە درێژدەبێتەوە تاوەكو سنوری عێراق. •    توركیا لەگەڵ روسیا گفتوگۆ دەكات لەبارەی ئەوەی شاری مەنبەج‌و ناوچەكانی تریش بخرێتە چوارچێوەی ناوچەى ئارامەكەوە. •    دەبێت هێزە كوردییەكان چەكە قورسەكانیان رادەستی سوپای ئەمریكا بكەن. •    كۆنترۆڵی ناوچەی ئارام لە سوریا بەدەستی هێزەكانی توركیاوە دەبێت.    دەقی خاڵەکانی ڕێکەوتنەکەیە: 1 ئەمەریکا و تورکیا جەخت دەکەنەوە سەر پەیوەندیـیەکانی نێوانیان وەک دوو ئەندامی ناتۆ. ئەمەریکا لە نیگەرانیـیە ئاسایشیـیە ڕەواکانی تورکیا سەبارەت بە سنوورەکانی باشوری تورکیا تێدەگات. 2 تورکیا و ئەمەریکا کۆکن لەسەر ئەوەی دۆخەکە لەسەر زەوی بە تایبەتی لە باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریا وەهایە هاوکاری نزیکتر هەبێت لەسەر بنەمای بەرژەوەندیـیە هاوبەشەکان. 3 تورکیا و ئەمەریکا بەردەوامن لەسەر پاراستنی خاک و هاوڵاتیانی وڵاتە ئەندامەکانی ناتۆ لە بەرامبەر هەر هەڕەشەیەکدا. لەگەڵ تێگەیشتنێکی تەواو بۆ (یەک لە پـێناو هەموومان و هەموو لە پـێناو یەک). (یەک لە پـێناو هەموومان و هەموو لە پـێناو یەک) دەسەتەواژەیەکی وڵاتانی ئەندامی ناتۆیە. 4 ئەم دوو وڵاتە بەڵێنیان دووپاتدەکەنەوە بۆ ڕێزگرتن لە ژیانی مرۆڤەکان، مافەکانی مرۆڤ و پاراستنی کەمایەتیـیە ئاینی و نەژادیـیەکان. 5 تورکیا و ئەمەریکا پابەندن بە نەهێشتنی چالاکیـیەکانی داعش لە باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریا. ئەمە بریتی دەبێت لە هەماهەنگیکردن بەپـێی پـێویست لە بارەی بەندیخانەکانی دەستگیرکراوە داعشەکانی تێدایە و هەروەها لە بارەی ئەو کەسانەی لەو ناوچانە ئاوارەبوون کە جاران لە ژێر دەستی داعشدا بوون. 6 تورکیا و ئەمەریکا ڕێکەوتوون کە شەڕی دژە تێرۆر دەبێت تەنها تێرۆرستان و شوێن و حەشارگەکانیان و چەک و کەلوپەلەکانیان بکاتە ئامانج. 7 لایەنی تورکی پابەندی خۆی دەربڕیوە بۆ ئەوەی مسۆگەربکرێت هەموو دانیشتووانی ناوچەی ئارام بپارێزرێن کە لە لایەن هێزەکانی تورکیاوە کۆنترۆڵ دەکرێن، وە جەختی کردووەتەوە کە ئەوپەڕی هەوڵی خۆی دەدات تاوەکو خەڵکی سیڤیل و ژێرخانی سیڤیلی ناوچەکە بپـارێزێن. 8 هەردوو وڵات جارێکی دیکە بەڵێنی خۆیان دایەوە بۆ پاراستنی یەکگرتوویی سیاسی و یەکپارچەیی خاکی سوریا و بەڕێوەچوونی پـرۆسەی سیاسی بە ڕێبەرایەتی نەتەوە یەکگرتووەکان کە ئامانج لێی کۆتایی‌هێنان بە شەڕی سوریا بەپـێی بڕیاری SCR2254 ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان. 9 هەردوو لایەن ڕازیبوون لەسەر گرنگی و کاریگەری ناوچەیەکی ئارام بۆ نەهێشتنی نیگەرانیـیە ئاسایشیـیە نشتیمانیـیەکانی تورکیا، لەوانە گواستنەوەی چەکە قورسەکانی یەپەگە و تێکدانی سەنگەر و بنکەکانیان. 10 ناوچەی ئارام بە شێوەیەکی سەرەکی دەکەوێتە ژێر دەسەڵاتی هێزەکانی تورکیاوە، وە هەردوولا پەرە بە هاوکاریـیان دەدەن لە هەموو بوارەکاندا تاوەکو ئەمە جێبەجێی بکرێت. 11 لایەنی تورکی ئۆپەراسیۆنی"کانی ئاشتی" ڕادەگرێت تاوەکو ڕێگە بە هێزەکانی یەپەگە بدات لە ماوەی 120 کاتژمێر لە ناوچەی ئارام بکێشنەوە. لە پاش تەواوبوونی کشانەوەی هێزەکانی یەپەگە کۆتایی بە ئۆپەراسیۆنی "کانی ئاشتی" دێت. 12 هەر کات ئۆپەراسیۆنی " کانی ئاشتی" ڕاگیرا، ئەمەریکا ڕازی دەبێت سزای زیاتر بەسەر تورکیا نەسەپـێنرێت بەپـێی فەرمانی سەرۆکایەتی کە لە 14 ی مانگی دەی 2019 دەرچووە. بەڕێوەبەرایەتی ئەمەریکا لەگەڵ کۆنگرێس کاردەکات بۆ تاووتوێکردنی هەنگاوە ئەرێنیـیەکان بە ئامانجی گەیشتن بە ئاشتی و ئاسایش لە سوریا بەپێی بڕیاری ژمارە SCR2254 ی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان. کاتێک ئۆپەراسیۆنی "کانی ئاشتی" کۆتایی پـێهات وەک ئەوەی لە خاڵی ژمارە یازدەدا هاتووە، سزا سەپـێندراوەکانی سەر تورکیا هەڵدەگیرێن. هەردوولایەن بەڵێنیان داوە پـێکەوە کاربکەن بۆ جێبەجێکردنی تەواوی ئامانجەکان کە لەم ڕاگەیاندنەدا هاتوون.

درەو میدیا: مایك پێنز جێگری سەرۆكی ئەمریكالە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند" ئەمریكاو توركیا لەسەر راگرتنی شەڕ رێككەوتن و توركیا ئۆپەراسیۆنەكەی لە باكوری سوریا بۆ ماوەی 120 كاتژمێر رادەگرێت " جێگری سەرۆكی ئەمریكا ئاماژەی بەوەكرد" بەپێی رێككەوتنەكە هێزەكانی یەپەگە بۆ ماوەی 20 میل لەناوچە سنوریەكان دەكشێنەوە، واتا هێزەكانی یەپەگە لەماوەی 5 رۆژدا لە ناوچەی ئارام دەكشێنەوە " مایك پێنز ئەوەشی خستە روو كە لەماوەی 5 كاتژمێر كۆبونەوەدا لەگەڵ سەرۆكی توركیا گەیشتینە رێككەوتن و  بەتوركیامان راگەیاند ئەگەر نەگەینە رێككەوتن ئەوا ئەمریكا سزای نوێ بەسەر توركیادا رادەگەیەنرێت، بەڵام ئێستا ئاگر بەست رادەیەگەیەنرێت سزای نوێ بەسەر توركیادا ناسەپێنرێت و سزای سەر كارەكتەرەكانی توركیاش هەڵدەوەشێنرێتەوە.  دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لەبارەی رێککەوتنی راگرتنی هێرشی تورکیا بۆسەر رۆژئاوای کوردستان رایگەیاند: 🔴 من لەبارەی رێککەوتنەکەوە قسەم لەگەڵ کردوون، کوردەکان زۆر خۆشحاڵن، تورکەکانیش خۆشحاڵن، ئێمەش خۆشحاڵین بەو رێککەوتنە. 🔴 ئێمە توانیمان ئەو کارە لە سوریا بکەین کە سەرۆک ئۆباما نەیتوانی بیکات 🔴 ئەردۆغان هاوڕیمەو خۆشم ئەوێ، بەڵام ئەو پیاوێکی توندە. 🔴 تاوەکو دوو رۆژ لەمەوپێش تورکیا ئامادەی رێککەوتنی لەمجۆرە نەبوو.

درەو میدیا:  لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ئاسۆ نوری بەرێوەبەری پۆلیسی سلێمانی رایگەیاند: بەپێی راپۆرتی پزیشكی دادوەری روداوەكە خۆكوژی بووەو ئامانج بابان یەك فیشەكی بەركەوتووەو 2 بۆ 3 سانتیمەتر دوور بووە شوێنی باروت بەسەر جەستەی ئامانجەوە هەیە. بەرێوەبەری پۆلیسی سلێمانی ئاماژەی بەوەشكردووە" ئۆتۆمبیلەكە هیچ جۆرە فیشەكێكی بەرنەكەوتووە لەدەرەوە، ئامانج یەك فیشەكی پێوەیە، منداڵەكە 3 فیشەكی پێوەیە، لانە محەمەد 2 فیشەكی پێوەیە"    بەرێوەبەری پۆلیسی سلێمانی راشیگەیاند: پێشتر  لانە محەمەد سكاڵای تۆماركردووە و چەند دانیشتنێكی دادگا بەڕێوەچووەو بڕیار بوو 10/20 دوایین دانیشتنی دادگا لەسەر كەیسەكەیان بەڕێوە بچێت شەوی رابردوو لە نزیك تێرمیناڵی شارەزوور لە ناو ئۆتۆمبیلەكەی خۆیاندا (ئامانج محمد نوری لەدایكبوی ١٩٧٩، لانە محمد ساڵح لەدایكبوی ١٩٩٠، ھامۆ ئامانج محمد تەمەن سێ ساڵ)، گیانیان لەدەستدا،  ئامانج بابانی: سالی 1979 لەدایك بووە  لە رۆژنامەی ئاسۆ كاری كردووە. لە ساڵی 2008 لە كەناڵی كەی ئین ئین دەستبەكاربووە لە ساڵی 2010 لە كەناڵی كوردسات لەگەڵ لانە محەمەدی هاوسەری پێشكەشكاری بەرنامەبوون. دواتر چۆتە كەناڵی ئێن ئاڕتی كاری كردووە، دوایین كاریشی پێشكەشكاری بەرنامەی ( هێڵی سور و بەڵگەكانی تاوان)بووە لانە محەمەد ساڵی 1990 لەدایك بووە ساڵی 2009 هاوسەرگیری لەگەڵ ئامانج بابانی كردووە ساڵی 2010   لە كەناڵی كوردسات پێشكەشكار بووە  دواتر بوەتە پارێزەر و وازی لە كاری رۆژنامەوانی هێناوە   

درەو میدیا: بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی لە رونكردنەوەیەكدا ئاماژەی بەوە كردووە كە روداوی گیان لەدەستدانی ئامانج بابانی و هاوسەرو منداڵەكەی خۆكوژی بووە  ڕونکردنەوەیەک لەبەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانییەوە بەداخەوە ئەمشەو ڕوداوێکی دڵتەزێن لەبەرامبەر تەرمیناڵی شارەزور لەشاری سلێمانی ڕویداو بووە ھۆی گیانلەدەستدانی سێ کەس بەناوەکانی (ئامانج محمد نوری لەدایکبوی ١٩٧٩، لانە محمد ساڵح لەدایکبوی ١٩٩٠، ھامۆ ئامانج محمد تەمەن سێ ساڵ). لێرەوە بۆ ڕای گشتی ڕایدەگەیەنین کە بەپێی لێکۆڵینەوەکانی ھێزەکانی پۆلیس، ڕوداوەکە خۆکوژیی بووەو سبەینێ وردەکاریی ڕوداوەکە بۆڕای گشتی بڵاودەکەینەوە. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی - ڕاگەیاندن و پەیوەندییەکان

درەو میدیا  حكومەتی هەرێمی كوردستان داوای لێكۆڵینەوەی جدی دەكەن لە كوشتن و گیان لەدەستدانی ئامانج بابانی و لانە محەمەد هانۆی كچیان. دەقی راگەیێندراوەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان: راگەیەندراوێك لە گوتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە بەداخێكی زۆرەوە ئەمڕۆ ئێوارە، رۆژنامەنووسێكی كەناڵی NRT بەناوی ئامانج محەمەد نووری ناسراو بە ئامانج بابان لەگەڵ لانە محەمەدی هاوسەری و منداڵێكیان بەناوی هانۆ، لە سلێمانی درانە بەر دەستدرێژی گوللە و گیانیان لە دەستدا. حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كاتێكدا بە تووندی ئەم كردەوە تاوانكارییە شەرمەزار دەكات. داواش لە دامودەزگا پەیوەندیدارەكان دەكات لێكۆڵینەوەی جیددی بكەن بۆ دۆزینەوەی تاوانباران و بە سزا گەیاندنیان. جوتیار عادل  گوتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان  2019-10-16

(درەو میدیا): دادگای ئەمریكا سزای بەسەر ئەو بانكەدا سەپاند كە ساڵانێك پارەی داهاتی نەوتی هەرێمی كوردستانی تێدا هەڵدەگیرا. دادگای فیدراڵی ئەمریكا لە نیویۆرك سزای بەسەر (هالك بانك)ی توركیادا سەپاند، ئەو بانكەی كە پێشتر لەچوارچێوەی رێككەوتنی حكومەتی هەرێم‌و دەسەڵاتدارانی توركیا پارەو داهاتی نەوتی هەرێمی تێدا هەڵدەگیرا. دادگای ئەمریكا (هالك بانك)ی تاوانباركرد بەوەی بەشداری لە مامەڵەیەكی چەند ملیار دۆلاریدا كردووە، كە لەو مامەڵەیەدا سزا ئابورییەكانی ئەمریكا بۆسەر ئێران پێشێلكراوە. ئەمڕۆ (هالك بانك) بەیاننامەیەكی لەسەر حوكمەكەی دادگای فیدراڵی ئەمریكا بۆ رایگشتی بڵاوكردەوە، تێیدا هۆكاری سەپاندنی سزاكە بۆ ئەو هێرشانە دەگەڕێنێتەوە كە توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستتان دەستیپێكردووە‌و دەڵێ:" ئەم تۆمەتانە بەشێكە لەو سزایانەی كە ئەمریكا بەهۆی ئۆپەراسیۆنی كانیاوی ئاشتییەوە بەسەر توركیایدا سەپاندووە". بەپێی ئەوەی دادگای ئەمریكا ئاماژەی بۆكردووە، (هالك بانك) لەڕێگەی كۆمپانیا سورییەكان‌و بەچاودێری‌و پاراستنی دەسەڵاتدارانی ئێران‌و توركیا، نەوت‌و غازی ئێرانی فرۆشتووە‌و بەوەش خۆی لەو سزا ئابورییانە لاداوە كە ئەمریكا بەسەر ئێرانیدا سەپاندووە. ئەم بڕیارەی دادگای ئەمریكا دژ بە (هالك بانك) هاوكاتە لەگەڵ ئاڵۆزبوونی پەیوەندییەكانی نێوان واشنتۆن‌و ئەنكەرە بەهۆی هێرشی سەربازی سوپای توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان. لە یەكەمین كاردانەوەی تونددا بەرامبەر بە هێرشەكەی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان، ئەمریكا سزای بەسەر دوو وەزارەت‌و سێ وەزیری حكومەتی توركیادا سەپاند. رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا حوكمەكەی دادگای فیدراڵی ئەمریكای دژ بە (هالك بانك) بە كارێكی نایاسایی‌و "شورەیی" ناوبرد. (هالك بانك) ئەو بانكەیە كە لەچوارچێوەی رێككەوتنی نێوان هەرێمی كوردستان‌و توركیادا بڕیاردرا پارەی نەوتی هەرێمی كوردستانی تێیدا هەڵدەگیرا.    

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت ئێوارەی رۆژی دووشەممە تەلەفزیۆنی ئێران بینەرەكانی دوچاری شۆك كرد، كاتێك گرتەیەكی ڤیدیۆیی بڵاوكردەوە كە تێیدا یەكێك لە نەیارە سیاسییەكانی كۆماری ئیسلامی دەردەكەوێت‌و لەلایەكیەوە ئاڵایەكی ئێران‌و لەلاكەی تر ئاڵای سوپای پاسداران دانراوە. ئەو پیاوە (روحوڵڵا زەم) بوو، یەكێك لە دیارترین رەخنەگرەكان لە كۆماری ئیسلامی، لە تۆمارە ڤیدیۆییەكەدا داوای لێبوردن لە خەڵكی ئێران دەكات كە پشتی بە هێزی دەرەكی وەكو فەرەنسا‌و ئیسرائیل بەستووە‌و لەدژی وڵاتەكەی خۆی قسەی كردووە. روحوڵڵا زەم كێیە ؟ روحوڵڵا زەم كێیە كە هێندە كاریگەری لەسەر بەرپرسانی كۆماری ئیسلامی جێهێشتووە تا ئەو رادەیەی ناچاریكردوون سوپای پاسداران راسپێرن دەستگیری بكات ؟ روحوڵلا زەم هاوڵاتییەكی ئێرانییە، لەدایكبووی ساڵی 1973ی شاری تارانی پایتەختە، ئەو كوڕی پیاوێكی ئاینی ریفۆرمخوازی ئێرانە بەناوی (محەمەد عەلی زەم) كە لەنێوان ساڵانی 1980 بۆ 1990 پۆستی حكومی هەبووە لە ئێران. ساڵی 2009 بۆیەكەمجار پەیوەندی روحوڵلا زەم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی تێكچوو، ئەوەش كاتێك بوو كە شەپۆلێك خۆپیشاندانی بەرفراوان لە ئێران دەستیپێكردوو، خۆپیشاندەران مەحمود ئەحمەدی نەژاد كاندیدی رەوتی پارێزگارانیان تۆمەتباركرد بە ساختكردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی، ئەوكات روحوڵلا زەم یەكێك بوو لەوانەی بەشداری خۆپیشاندانەكانی كرد، هێزە ئەمنییەكان دەستگیریان كردو بۆ ماوەیەك زیندانیان كرد. دوای ئازادكردنی بە ماوەیەك، روحوڵلا زەم توانی لە ئێران هەڵبێت، ئەو رووی لە فەرەنسا كردو لەوێ داوای مافی پەنابەرێتی كرد‌و لە پاریسی پایتەخت نیشتەجێ بوو. لە پاریس روحوڵڵا وەكو رۆژنامەنوس بە رەخنەگرتن لە كۆماری ئیسلامی دەستبەكاربوو، سایتێكی ئەلیكترۆنی دروستكرد بە ناوی "ئامدنیوز میدیا"، ئەم سایتە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تیلگرام كە ئێرانییەكان زۆر بەكاری دەهێنن، دەستی بە چالاكی خۆی كرد، زیاتر لە (ملیۆنێك‌و 400 هەزار) كەس لەو رێگەیەوە بوون بە بینەرو خوێنەری نوسینەكانی، ئەوكات بەرپرسانی كۆماری ئیسلامی تۆمەتباریان كرد بەوەی رۆڵی سەرەكی بینیوە لەو خۆپیشاندانەكانی كە دێسەمبەری 2017ی ئێرانی هەژاندووە. ئەوكات روحوڵلا زەم لە سایتەكەی خۆیەوە بەردەوام ڤیدیۆو هەواڵی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتییەكان بڵاودەكردەوە، هاوكات چەندین بەڵگەنامەشی بڵاودەكردەوە كە باسیان لە گەندەڵی بەرپرسانی ئێران دەكرد، ئەمە بەرپرسانی كۆماری ئیسلامی زۆر توڕەكرد، تائەو رادەیەی تۆمەتباریان كرد بە رۆژنامەنوسێكی "بێ دین"‌و "دژە شۆڕشی ئیسلامی". بەهۆی فشارەكانی ئێرانەوە، تۆڕی كۆمەڵایەتی تیلیگرام ئەژماری سایتەكەی روحوڵلا زەمی راگرت، بەرپرسانی ئێران تۆمەتباریان كرد بەوەی زانیاری لەبارەی چۆنیەتی دروستكردنی بۆمبی بەنزینی ئاشكراكردووە، بەڵام سەرباری ئەمانە روحوڵلا توانی بە چەندین ناوی جیاوازە بگەڕێتەوە بۆ ناو تۆڕی تیلیگرام‌و بەردەوامی بدات بە كارو رەخنەكانی لەدژی كۆماری ئیسلامی. مانگی مارسی ئەمساڵ، تەلەفزیۆنی فەرمی ئێران فیلمێكی دیكۆمێنتاری لەبارەی روحوڵلا زەم بڵاوكردەوە، كە تێیدا باسلەوەدەكرا چۆن دەزگای هەواڵگری وڵاتان چاودێری كارەكانی روحوڵلا دەكەن. روحوڵلا هاوكات لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەریش ئەژمارێكی هەبوو كە ملیۆنان كەس فۆلۆیان كردبوو، دەسەڵاتدارانی ئێران داوایان لە تویتەر كرد ئەژمارەكەی رابگرن، دواجار تویتەر وەڵامی داواكارییەكەی دایەوە‌و ئەژمارەكەی روحوڵلای داخست. روحوڵلا زەم لەلایەن بەرپرسانی ئێرانەوە تۆمەتباردەكرا بەوەی "لەژێر چاودێری دەزگای هەواڵگری فەرەنسا لەدژی ئێران كاردەكات"، دواجار كۆماری ئیسلامی روحوڵلای دەستگیركرد، بەڵام لە تۆماری ڤیدیۆی دانپێدانانەكاندا بە هیچ جۆرێك باسی كات‌و شوێنی دەستگیركردنی روحوڵلا زەم لەلایەن سوپای پاسدارانەوەی نەكرا.  لە چەند رۆژی رابردوودا چەندین چیرۆك و سیناریۆنی جیاجیا لەبارەی چۆنیەتی دەستگیركردنی روحوڵڵا بڵاوكرانەوە. روحوڵڵا چۆن دەستگیركرا ؟ رۆژنامەی "لۆفیگارۆ"ی فەرەنسا چاپی پاریس، دوێنێ لەزاری ژمارەیەك سەرچاوەوە، چیرۆكی چۆنیەتی دەستگیركردنی روحوڵلا زەمی بڵاوكردەوە. بەپێی ئەو چیرۆكەی كە "لۆفیگارۆ" باسی كردووە، دەزگای هەواڵگری ئێران كچێكی گەنجی ناردووە بۆلای روحوڵلا زەم بۆ ماڵەكەی خۆی لە پاریس، ئەو ژنە وای لە روحوڵڵا كردووە سەردانی ئایەتوڵلا عەلی سیستانی رابەری باڵای شیعەكانی عێراق بكات لە شاری نەجەف، روحوڵڵا بەنیازی دیدار لەگەڵ ئایەتوڵڵا سیستانی سەردانی عێراق دەكات، بەر لە گەیشتی بە شاری نەجەف لەلایەن هێزێكی ئەمنی ئێرانەوە دەستگیردەكرێت‌و یەكسەر بە دەستبەسەری دەگوازرێتەوە بۆ ئێران. راپۆرتی رۆژنامە فەرەنسییەكە باسلەوە دەكات، هێزە ئەمنییەكانی ئێران ژمارە تەلەفۆنی روحوڵڵا زەمیان دەستكەوتووە‌و لەو رێگەیەوە توانیویانە چاودێری بكەن. راپۆرتەكە باسی لەوەكردووە، روحوڵلا زەم لەژێر چاودێری پۆلیسی فەرەنسادا بووە‌و پۆلیس ئاگاداری گەشتەكەی ئەو بووە بۆ عێراق، بەڵام رێگری لێنەكردووە. رۆژنامەكە دەڵێ:" پێدەچێت بەرپرسانی فەرەنسا چاوی خۆیان لە دەستگیركردنی روحوڵڵا زەم داخستبێت لەپێناو ئازادكردنی دوو هاوڵاتی فەرەنسی كە چەند مانگێكە لە ئێران دەستبەسەرن". "لۆفیگارۆ" نوسیویەتی:" كۆشكی ئیلیزێ بەهۆی دەستگیركردنی فەریبا عادل ‌و یەكێك لە هاوڕێكانی بەناوی رۆناڵد مارشان بەتەواوەتی لەژێر فشاردایە، بۆیە گومان دەكرێت دەستگیركردنی روحوڵڵا زەم رێگای ئازادبوونی ئەو دوو كەسە بكاتەوە كە لەلایەن ئێرانییەكانەوە دەستگیركراون". رۆژنامەكەی باسی لەوەكردووە، پێدەچێت ئازادكردنی دوو هاوڵاتییە فەرەنسییەكە، جگە لە دەستگیركردنی روحوڵلا زەم، كۆمەكێكی تریش بە ئێرانییەكان بكات وایان لێبكات داوای لە سەرۆك وەزیرانی فەرەنسا بكەن رێگری بكات لە رادەستكردنی هاوڵاتییەكی ئێران بە دەسەڵاتدارانی ئەمریكا، كە ئەویش ئەندازیارێكی ئێرانییە‌و لەلایەن ئەمریكییەكانەوە تۆمەتباركراوە بەوەی سزا ئابورییەكانی ئەمریكای لەسەر ئێران پێشێلكردووە‌و بەتۆمەتی یارمەتیدانی پرۆگرامە ئەتۆمییەكەی ئێران دەستبەسەركراوە.   

راپۆرت: فازل حەمەرەفعەت- محەمەد رەئوف ترەمپ دەستبەرداری تویتەرەكەی بوو، ئەمجارە تەلەفۆنەكەی هەڵگرت‌و راستەوخۆ لەگەڵ كوردێك قسەی كرد، ئەو رۆژانە قسەی جیاواز‌و ناجۆر لەبارەی كوردەوە دەكات، رۆژێك خۆشەویستی دەردەبرێت، رۆژێكی تر بێمنەتیی، ئەمە چیرۆكی كوردە لەگەڵ ئیدارەی نوێی ئەمریكا لە واشنتۆن، ئەمریكییەكان یەكەم وڵات بوون لەدوای جەنگی جیهانی دووەم بەڵێنی دروستكردنی دەوڵەتیان بە كورد دا، بەڵام بەردەوام كوردیان لە گۆرەپانەكە لەبەردەم كارەساتی مرۆیی بەجێهێشتووە، ئەم راپۆرتە وردەكاری پەیوەندی كوردو ئەمریكا روندەكاتەوە.      لە تویتەوە بۆ تەلەفۆن  دوای سێ ساڵ لە دەستبەكاربوونی وەكو سەرۆكی ئەمریكا، دوێنێ دۆناڵد ترەمپ بە تەلەفۆن لەگەڵ كوردێك قسەی كرد، ئەو كوردە (مەزڵوم كۆبانێ) فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكرات بوو. ئەمە یەكەمجار بوو ترەمپ راستەوخۆ لەگەڵ كوردێك بەتەلەفۆن قسەبكات، پێشتر تەنیا لەڕێگەی تویتەوە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر ناوی كوردی دەهێنا. لەم مانگەدا ترەمپ لەپەراوێزی كۆبونەوەی ساڵانەی نەتەوە یەكگرتووەكان، چاوی بە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق كەوت، لەو سەردانەدا سەفین دزەیی بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان هاوڕێیەتی سەرۆك كۆماری دەكرد، بەڵام ئەمە زیاتر دیدارێكی عێراقیانە بوو، نەك دیداری سەرۆكی ئەمریكا لەگەڵ كوردو لەبارەی كێشەی كوردەوە. ترەمپ كۆتا رۆژەكانی ساڵی 2018 شەوێك بەنهێنی هاتە عێراق‌و پیرۆزبایی ساڵی نوێی لە سەربازەكانی وڵاتەكەی كرد، بەڵام لەو سەردانەدا هیچ بەرپرسێكی كوردی نەبینی، بە بەرهەم ساڵحیشەوە كە وەكو كوردێك سەرۆك كۆماری عێراقە. ترەمپ‌و كورد دۆناڵد ترەمپ كۆتایی ساڵی 2016 لە پۆستی سەرۆكی ئەمریكا دەستبەكاربوو، كاتێك بوو بە سەرۆك وڵاتەكەی سەرۆكایەتی جەنگێكی گەورەی دەكرد لەدژی چەكدارانی رێكخراوی "داعش" لە سنوری عێراق‌و سوریا. ترەمپ كە حوكمی گرتەدەست، درێژەی بە هەماهەنگی سەربازی  وڵاتەكەیدا لەگەڵ كورد، هەماهەنگییەك كە سەرۆكی پێشوو (باراك ئۆباما) بناغەكەی دانابوو. بەڵام كۆتاییەكانی ساڵی 2018 پەیوەندی نێوان ئەمریكا‌و كورد كەوتە بەردەم مەترسی، ئەوەش كاتێك بوو (برێت مەكگۆرك) نوێنەری پێشووی سەرۆكی ئەمریكا بۆ هاوپەیمانێتی دژ بە "داعش" دەستی لە پۆستەكەی كێشایەوە. دەستلەكاركێشانەوەی مەكگۆرك لە ناوەندی سیاسی كورددا لە هەرێمی كوردستان‌و رۆژئاوای كوردستان ناڕەزایەتی‌و نیگەرانی لێكەوتەوە، چونكە ئەو پیاوە لەماوەی كاركردنیدا توانی كورد بەشێوەیەكی بەهێز بە ناوەندی دەسەڵاتەوە لە واشنتۆن ببەستێتەوە، بەتایبەتی لە بواری هەماهەنگی سەربازی دژ بە "داعش"، هەندێكجار رۆڵی سیاسیشی دەگێڕا بەتایبەتی لە چارەسەركردنی كێشەو ناكۆكی نێوان لایەنە كوردییەكان. دواین رۆڵی مەكگۆرك كاركردن بوون بۆ جێگیركردنی بەرهەم ساڵح وەكو كوردێك لە پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق. تا ئەوكاتە ئیدارەی ئەمریكا تەنیا لەڕێگەی برێت مەكگۆركەوە پەیوەندی لەگەڵ كورد دەبەست، بەڵام كاتێك دەستی لەكاركێشایەوە، دۆناڵد ترەمپ وتی:" من كەسێك بەناوی برێت مەكگۆرك ناناسم"، رەنگە هۆكاری ئەم قسەیە بۆ نیگەرانی ترەمپ لە هەڵوێستەكەی مەكگۆرك بگەڕێتەوە، چونكە مەكگۆرك هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەكەی بەستەوە بە بڕیارەكەی ترەمپ بۆ  كشانەوەی هێزی سەربازی ئەمریكا لە رۆژئاوای كوردستان. دواجار رۆژی 7ی ئەم مانگە ترەمپ بڕیارەكەی خۆی خستەبواری جێبەجێكردن‌و سەربازانی ئەمریكای لە ناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان كشاندەوە، ئەوكاتیش مەكگۆرك یەكەمین كەس بوو كە لەبەرامبەر كورد هەستی بە شەرمەزاربوون كرد‌و رەخنەی لە هەنگاوەی ترەمپ گرت، مەكگۆرك لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسی:" دۆناڵد ترەمپ فەرماندەی باڵا نییە. بڕیاری سەرەڕۆیانە دەدات بەبێ ئەوەی زانیاری هەبێت یان تاوتوێی مەسەلەكە بكات. سەربازانی سوپا رەوانەی شوێنی مەترسیدار دەكات بەبێ ئەوەی پاڵپشتیان بكات. لەپڕ هەڵدەچێت‌و هاوپەیمانەكانمان جێدەهێڵێت كاتێك نەیاران فریوی دەدەن یان كە روبەڕوی پەیوەندییەكی تەلەفۆنی توند دەبێتەوە..". دوای قسەكانی مەكگۆرك شەپۆلی ناڕەزایەتی لەناوەندی سیاسی ئەمریكا دژ بە بڕیارەكەی ترەمپ دەستی پێكرد، هەموان باوەڕیانوابوو نابێت ئەمریكا دەستبەرداری كورد ببێت وەكو هاوپەیمانێكی خۆی لەناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، ئەمانە دواجار ترەمپیان ناچاركرد، هەوڵی راستكردنەوەی هەڵە مێژوییەكەی بدات، ئەو دوێنێ لەژێر فشاری كۆنگرێس‌و ناوەندە سیاسییەكان لە واشنتۆن، پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ مەزڵوم كۆبانی فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكرات سازدا‌و دواتریش سزای بەسەر سێ وەزیرو دوو وەزارەتی توركیادا سەپاند بەهۆی پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤ لەلایەن سوپای توركیاوە لەناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان. هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان دەریخست كورد لە ئەجێندای كاری دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكادا بوونی نیە، بەڵام لەناو شەقام‌و ناوەندە سیاسییە جۆربەجۆرەكانی ئەمریكادا پاڵپشتیكاری بەهێزی هەیە. كورد بەپێچەوانەی وڵاتانی ترەوە، هیچ پارەیەكی ئەوتۆی لە كڕینی گروپی فشار "لۆبی" لە ئەمریكا بە خەرجنەداوە، بەڵام دەركەوت جەنگی دژ بە "داعش"‌و قوربانیدانی شەڕڤانان‌و پێشمەرگەی كورد جۆرێك "لۆبی" بۆ كورد لە ناوەندی سیاسی ئەمریكا دروستكردووە، دیمەنی كچانی رۆژئاوای كوردستان لە بەرەكانی جەنگ ئێستا وێنە‌و ئایكۆنی پیرۆزی كوردە لای ئەمریكییەكان. ترەمپ‌و ریفراندۆم ترەمپ كاتێك رۆژئاوای كوردستانی لەبەردەم هێرشی سوپای توركیا بەتەنیا جێهێشت، ویستی سیناریۆی هێرشی حەشدی شەعبی بۆسەر ناوچە جێناكۆكەكان لە هەرێمی كوردستان دوبارە بكاتەوە، كە ئەوكات واشنتۆن تەنیا وەكو تەماشاكەرێك مایەوە‌و بێدەنگی هەڵبژارد. بەڵام بۆ رۆژئاوای كوردستان چیتر پشتیوانەكانی كورد لە بێهەڵوێستی ئەمریكا بێدەنگ نەبوون. (11) مانگ دوای دەستبەكاربوونی دۆناڵد ترەمپ وەكو سەرۆكی ئەمریكا، كورد لە هەرێمی كوردستان ریفراندۆمی كرد بۆ سەربەخۆیی‌و جیابونەوە لە عێراق. ئەوكات هەڵوێستی فەرمی ئیدارەكەی ترەمپ ئەوە بوو كورد ریفراندۆم نەكات‌و لەگەڵ عێراق بمێنێتەوە، بەرپرسانی واشنتۆن هۆشدارییاندا بە مەسعود بارزانی سەرۆكی ئەوكاتی هەرێمی كوردستان " ئەگەر هەرێم ریفراندۆم بكات، ئاكامی ریفراندۆمەكە هەرشتێك بێت، ئەوكات ئەمریكا ئامادە نییە بەرگری لە كورد بكات". لەو ساڵەدا ریكس تیلرسۆن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بوو، رۆژی 22ی سێپتێمبەری 2017 ئەو پیاوە نامەیەكی بەناوی ئیدارەی دۆناڵد ترەمپەوە بۆ مەسعود بارزانی نوسی، لەو نامەیەدا داوایكرد "كورد ریفراندۆم نەكات‌و جارێكی ترو بۆ ماوەی یەك ساڵ لەگەڵ حكومەتی بەغداد بكەوێتەوە گفتوگۆ بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی، ئەگەر ئەوكات كێشەكان چارەسەرنەكران، ئەمریكا ئامادەیە پشتیوانی ریفراندۆمی كورد بكات بۆ سەربەخۆیی"، ئەمە بەدیلی ئەمریكا بوو بۆ دواخستنی ریفراندۆم. بارزانی بەدیلەكەی ئەمریكای قبوڵنەكرد، كاتێك رۆژی 16ی ئۆكتۆبەر هێزەكانی حەشدی شەعبی لە ناوچە جێناكۆكەكانەوە پەلاماری هێزی پێشمەرگەی كوردستانیان دا، ئەمریكا بێدەنگی هەڵبژارد‌و تەنیا تەماشای بارودۆخەكەی كرد، ئەوكات زیاتر ئەوروپی‌و ئێرانییەكان رۆڵیانگێڕا لە راگرتنی هێرشەكەی حەشددا. رەنگە ئەوەی روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر لە دۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان جیابكاتەوە ئەوەیە ئەمریكییەكان نایانەوێت لە سوریا (رۆژئاوای كوردستان) گۆڕەپانەكە بەتەواوەتی بۆ روسیا‌و ئێران چۆڵ بكەن لەكاتێكدا هێشتا چارەنوسی قەیرانی سوریا یەكلانەبووەتەوە، سەرباری ئەمە نزیكەی (11 هەزار) دەستگیركراوی "داعش" لە گرتوخانەكانی رۆژئاوای كوردستاندا هەن، ئەمە وایكرد جیهان دژی هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان بوەستێتەوە، بەتایبەتی وڵاتانی ئەوروپا، كە مەترسییان هەیە بەهۆی هێرشەكەوە دەستگیركراوانی داعش لە گرتوخانەكان هەڵبێن‌و جارێكی تر ببنەوە بە هەڕەشە لەسەر ئاسایشی جیهان.  چەند رۆژێك لەمەوپێش ترەمپ لە تویتێكدا بەراوردكارییەكی لەنێوان رووداوەكانی (16)ی ئۆكتۆبەرو دۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان كرد‌و نوسی:" لەبیرتانە دوو ساڵ لەمەوبەر كاتێك عێراق دەیەویست لە دژی كوردەكان شەڕ بكات، زۆر كەس دەیانویست ئێمە شانبەشانی كورد دژی عێراق شەڕ بكەین، لەكاتێكدا ئێمە كەمێك پێش ئەوە لەگەڵیان لەیەك سەنگەر بووین، من وتم نا، كوردەكانیش شەڕیان نەكرد، دواجار وایانكرد. ئێستا هەمان شت لە توركیا دووبارە دەبێتەوە". ترەمپ چۆن لە كورد تێگەیشتووە ؟ چەند رۆژێكە زۆترین قسەكانی دۆناڵد ترەمپ لەبارەی كوردەوەیە، ئەو ماوە لەدوای ماوە لە تویتەرەكەی خۆیەوە لەبارەی كوردو دۆخی رۆژئاوای كوردستانەوە دەنوسێت‌و هەڵوێستەكانی جیاواز‌و ناجۆرن، جارێك عیشق‌و خۆشەویستی خۆی بۆ كورد رادەگەیەنێت، جارێكیش بێ منەتی خۆی نیشان دەدات. دیارترین قسەكانی ترەمپ لەبارەی كوردەوە دەتوانرێت لەم دێڕانەدا كورتبكرێتەوە: •    رێگەبدەن سوریاو ئەسەد پارێزگاری لە كوردەكان بكەن‌و سنوری خۆیان بپارێزن‌و دژی توركیا بجەنگن. •    هەركەسێك دەیەوێت یارمەتی سوریا بدات لە پاراستنی كوردەكان، پێمباشە، روسیا بێت، چین بێت، ناپلیۆن پۆناپارت بێت. •    من بە ژنەڕاڵەكانی خۆمم وت بۆچی دەبێت ئێمە بەرگری لە ئەسەد بكەین و لەپێناو خاكەكەی ئەودا بجنگین. •    ئێمە 7 هەزار كیلۆمەتر لە سوریاوە دورین. •    ناچینە ناو شەڕێكی 200 ساڵەی نێوان كوردو توركیا، بەڵام سزای گەورە بۆ توركیا بەڕێوەیە. •    كوردەكان، دەیانەوێت بە ئازادكردنی هەندێك لە داعشەكان، ئێمە راپێچی شەڕەكە بكەن. •    من كوردەكانم خۆشئەوێ لەبەرئەوەی ئازان. •    كورد لە جەنگی جیهانی دووەمدا یارمەتی ئێمەی نەداوە. •    كورد لە جەنگی نۆرماندی یارمەتی ئێمەیان نەدا. •    كورد كە لەگەڵ ئێمە لەدژی داعش شەڕی كردووە لەپێناو خاكەكەی خۆیدا شەڕیكردووە. •    ئێمە پارەی زۆرمان بۆ كوردەكان خەرجكردووە. •    بەهەموو ئەمانەشەوە ئێمە هەر كوردمان خۆش ئەوێ. كورد لە ئەجێندای ئەمریكادا كورد ئێستا گەورەترین گروپ‌و كۆمەڵەی ئەتنی-یە كە لەجیهاندا بێ دەوڵەتە، لە دێرزەمانەوە دوای دروستبوونی دەوڵەت‌و نەخشەی سنورەكان، كورد لەسەر خاكەكەی خۆی دابەشكراوە بەسەر وڵاتانی عێراق‌و ئێران‌و توركیا‌و سوریا، هەندێكی تر پەڕاگەندە بووە بۆ وڵاتانی ئەرمینیا‌و جۆرجیا‌و ئازەربایجان. لەدوای جەنگی جیهانی یەكەمەوە (1914- 1918) كورد خەونی دروستكردنی دەوڵەتی سەربەخۆیی لا دروستبووە، بۆ ئەمەش لەپاڵ هەوڵ‌و قوربانیدانەكانی خۆیدا، لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بەردەوام چاوی لە زلهێزەكانی وەكو ئەمریكا‌و روسیا بووە خەونەكەی بۆ بەدیبهێنن. (تۆماس وودرو ویڵسۆن) كە (28) هەمین سەرۆكی ئەمریكا بوو لەماوەی ساڵانی (1913 بۆ 1921) یەكەمین سەرۆكی ئەمریكا بوو كە بەڵێنی دا دەوڵەتێكی سەربەخۆ بۆ كورد دروست بكات، بەڵام ئەو رۆیشت‌و سەرۆكەكانی دواتری ئەمریكا بەڵێنەكەیان پشتگوێ خست. لەسەردەمی جەنگی دووەمی جیهانیشدا (1939 بۆ 1945) دەرفەتێكی تر بۆ كورد هاتەپێشەوە، جۆزیف ستالین بەڵێنیدا دەوڵەتێك بۆ كورد دروستبكات لەسەر خاكی ئەو بەشەی كوردستان كە كەوتبووە بندەستی رژێمی شاهەنشاهی ئێران، بەڵام ئەویش هەرزوو لەبەرامبەر وەرگرتنی پشكێك لە نەوتی ئێران لە بەڵێنەكەی پاشگەزبووەوە‌و پێشەوا قازی محەمەد‌و كۆمارەكەی (كۆماری كوردستان) خستەبەردەم پەتی سێدارەی رژێمی شاهەنشاهیی. حەفتاكانی سەدەی رابردوو لەسەردەمی سەرۆكایەتی ریچارد نیكسۆن (37)هەمین سەرۆكی ئەمریكا دەرفەتێكی تر بۆ كورد هاتەپێشەوە، ئەوكاتیش بەهەمان شێوەی ئێستا ئەمریكییەكان دەستبەرداری كوردبوون‌و شوڕشی كورد لە عێراق دوچاری نسكۆ هات.

درەو میدیا: پەرلەمانی كوردستان  لە كۆبونەوەیەكدا 12 راسپاردەی لەسەر بارودۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان پەسندكرد و بەیەك وشە ناوی توركیای نەهێنا. دوای یەك هەفتە لە دەستپێكردنی لەشكركێشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان، ئەمڕۆ پەرلەمانی كوردستان لەسەر ئەو پرسە كۆبوەوە، لە كۆبونەوەكەدا دوای وتاری سەرۆكی فراكسیۆنەكان و گفتوگۆی پەرلەمانتاران، 12 راسپاردەی لەسەر بارودۆخی رۆژئاوای كوردستان پەسەندكرد بەدەنگی (96) پەرلەمانتار، لەكۆی (97) پەرلەمانتاری ئامادەبوو، واتا تەنها یەك پەرلەمانتار دەنگی بە راسپاردەكان نەدا كە ئەویش ( ئەبوبەكر هەڵەدنی) پەرلەمانتاری یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بوو، لە نوسینێكدا بەناوی( بۆ دەنگم نەدا بەڕاسپاردەكانی ئەمڕۆی پارلەمان!؟؟) ئەبوبەكر هەڵەدنی هۆكاری دەنگنەدانی گەڕاندۆتەوە بۆ ئەوەی"بەهیچ شێوەیەك لەڕاسپاردەكاندا ناوی سوپای توركیا نەهاتوە،لەكاتێكدا بەقورسترین وپێشكەوتووترین چەكی سەربازی ڕووبەرووی گەلێكی سڤیل بۆتەوە كەلەسەر خاكی خۆی دەژی وداوای كەرامەت وئازادی خۆی دەكات"   په‌رله‌مان 12 راسپارده‌ی له‌سه‌ر بارودۆخی ئێستای رۆژئاوای كوردستان په‌سندكرد هەڵوێست و راسپاردەکانی پەرلەمانی کوردستان لەسەر رەوشی رۆژئاوای کوردستان 1ـ پەرلەمانی کوردستان دژە شەڕە و داوا دەکەین هەرچی زووە شەڕ و لەشکرکێشی و ململانێی سەربازی کۆتایی پێبهێنرێت و لەبری ئەوە پشتیوانی بژاردەی چارەسەری ئاشتییانەین و دەخوازین لە رێگای دیالۆگەوە کۆتایی بە ناکۆکیەکان بهێنرێت.  2ـ وێڕای بە توندی ئیدانەکردنی هیرش و لەشکرکیشی و بە ئامانجگرتن و پەلاماری سەر هاولاتیان، داواکارین سەروماڵ و گیانی خەڵکی سڤیل و دامەزراوە مەدەنییەکان پارێزراو بێت.  3ـ پەرلەمانی کوردستان لە پێناوی پاراستنی ئاسایش و ئاشتی نێودەوڵەتی، بەرمەبنای ڕێکەوتتنامە نێودەوڵەتیەکان، داوا لە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی و نەتەوەیەگرتووەکان و یەکێتی ئەوروپا و رێکخراوە هەرێمایەتی و نێوەدەوڵەتییەکان دەکات، هەوڵ و توانایان چڕتر بکەنەوە و گوشارە سیاسی و دیپلۆماسییەکانیان زیاتر بکەن بەئاراستەی کۆتایی هێنان بەو شەرو لەشکرکێشیەی کە ئیستا لە رۆژئاوای کوردستان هەیە.  4- حکومەتی هەریمی کوردستان رادەسپێرین تاوەکو لە چوارچیوەی تواناکان، بە هاوکاری و هەماهەنگی لەگەڵ ریکخراوە نێوەدەوڵەتییەکان ئامادەسازی تەواو بکات بۆ پیشوازی و حەواندنەوە و بە دەمەوە چوونی ئەوپەنابەرانەی کە بەهۆی شەڕو ململانێکانی ئێستای ناوچە جیاجیاکانی رۆژئاوای کوردستانەوە ڕوو لەهەریمی کوردستان دەکەن.  5- داوا لە بەرێز سەرۆکی هەرێمی کوردستان و دامەزراوەی سەرۆکایەتی هەریمی کوردستان دەکەین ، وێڕای چرترکردنەوەی هەولە دیپلۆماسییەکان و هەماهەنگی لەگەل حکومەتی فیدرال، کاری زیاتربکات بۆ یەکخستنی هەلویستی تەواوی لایەنە سیاسیە بەڕێزەکانی هەریمی کوردستان بە ئاراستەی پشتیوانیکردن لە بژاردەی ئاشتیانە. 6- داوا لە حکومەتی عێراقی فیدراڵ دەکەین ، هاوکاری دامەزراوەکانی حکومەتی هەریمی کوردستان بێت بە دابینکردنی بەشێک لە بودجەی (گواری)بۆ فریاکەوتن و حەواندنەوەی ئاوارەکان، چونکە هاوکاری و بەدەمەوەچوونی پەنابەری نوێ و ئیدارەدانی ئاوارەو پەنابەرانی ئێستای ناو کامپەکانی هەریمی کوردستان ، بارگرانیەکی دارایی گەورە دەخاتە سەر هەرێمەکەمان و لە تواناکانمان زیاترە.  7- داوا لە سەرجەم ئەو کونسولخانەو نوێنەرایەتیە دیپلۆماسییانەی ولاتان دەکەین کە لەهەریمی کوردستانن، حکومەتەکانیان لەو دۆخەی ئیستای رۆژئاوای کوردستان بە وردەکاری رووداوەکانی و لێکەوتە ناوخۆیی و هەریمایەتی و جیهانییەکانی ئاگادار بکەنەوەو هەوڵ و توانا و گوشارە دیپلۆماسییەکانیان بۆ ڕاگرتنی شەڕ و ململانێی سەربازی و ماڵوێرانی خەلکی سڤیل و ئاوارە بوونیان، زیاتر بکەن و هەموو لایەنە ناکۆکەکان بۆ گفتوگۆ و چارەسەری ئاشتی هانبدەن. هاوکات داوایان لێدەکەین کە هاوکاری دامەزراوەکانی حکومەتی هەریمی کوردستان بن بۆ بەدەمەوە چوونی ئاوارەو پەنابەران.  8- پەرلەمانی کوردستان هەڵمەتیکی نیشتیمانی بۆ کۆکردنەوەی کۆمەک و پشتیوانی و بەدەمەوەچوونی ئاوارەو لێقەوماوانی رۆژئاوای کوردستان رادەگەینێت و لە روانگەی ئەرکی نیشتیمانی و مرۆیی و نەریتی کوردستانیانەمانەوە، داخوازیمان ئەوەیە خەڵکی کوردستان وەک نەریتیکی مرۆدۆستانەی کوردستانیانە، ئەوەی لە توانایاندایە لە ریگای ریکخراوە ناوخۆیی و نێوەدەوڵەتییەکان و دامەزراوەکانی حکومەتی هەرێمەوە ، بەدەم ئاوارەو پەنابەرانەوە بچن . پەرلەمانتارانی کوردستان بەشدارن لەم هەلمەتە نیشتیمانییە.  9- پەرلەمانی کوردستان نیگەرانییەکی قوڵی هەیە لەوەی ئاراستەی رووداوەکان و کاری هێزەچەکدارە توندرەوەکان بە جۆرێک بن کە دۆخی نەخوازراو و ناهەمواری عەفرین و پیشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ و کارە دژە مرۆڤایەتییەکانیان و بە تالان بردنی سەرو ماڵی هاولاتیان و گٶڕینی دیمۆگرافی لە ناوچەکانی دیکەی رۆژئاوای کوردستان دووبارە بکەنەوە. پیویستە هەموو هەولەکان بەو ئاراستیە بن کە رێ لەم هێزە چەکدارانە بگیریت تا دۆخی سەری کانێ و گرێ سپی و کۆبانێ و ناوچەکانی دیکە وەک عەفرین لێ نەکەن.  10- گەلی کورد و گەلانی دیکەی سوریا، مافیکی سروشتی و یاسایی و دیموکراسییانەی خۆیانە ، لە چوارچیوەی هەولە دیپلۆماسییەکانی چارەسەری دۆخی گشتی سوریا بە ئاراستەی جنێڤ وئاراستەی ئاستانە و بریارەکانی نەتەوەیەکگرتووەکان تایبەت بە سوریا، لە هەر ریککەوتنێک بۆ دۆخی سوریای دوای شەر ، مافی نەتەوەیی و هاولاتی بوون و یەکسانی و دادپەروەری لە ئەرک و مافیان لە دەستوری نویی سوریا و شیوەی حوکمرانی لە چوارچیوەی سوریادا بچه‌سپێت. 11- پەرلەمانی کوردستان داوا لەسەرجەم هێزە کوردستانییەکانی رۆژئاوای کوردستان دەکات، ململانیی حیزبی و ئایدیۆلۆژی تەسک بە لاوە بنێنن و قۆناغێکی نویی کاری پیکەوەیی و خەباتی بەرەیی لە سەر بنەمای بەرژەوەندی بالای خەلکی کوردستان لە رۆژئاوای کوردستان دەستپێبکەن و لە سەر بنەمای ئاشتی و دیموکراسی و دیالۆگ و پێکەوە ژیان و وەستانەوە دژی تیرۆر ، خەباتی گەلی کوردستان لەرۆژئاوای کوردستان زیاتر پێشبخەن و لاپەرەیەکی نوێ هەلبدەنەوە.  12- پەرلەمانی کوردستان سەرنجی کۆمەلگای نێوەدەولەتی بۆ ئەو راستییە رادەکیشیت کە رووداوەکانی ئەم دواییەی رۆژئاوای کوردستان و کشانەوەی هیزەکانی هاوپەیمانی نێودەولەتی و ئەو لەشکرکیشی و ناسەقامگیریەی کە لە چەند ناوچەیەکی رۆژئاوای کوردستان هاتۆتە ئارا، هەموو دەستکەوتەکانی شەری تیرۆر و شکاندنی ئەفسانەی داعش لە ناو دەبات و زەمینەی سەرهەڵدانەوەی داعش و تیرۆریستانی دیکە زیاتر دەکات و بەوەش جاریکی دیکە ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری هەریمایەتی و جیهانی دەکەویتەوە بەر مەترسی. 

درەو میدیا: سەرۆكی ئەمریكا سزا بەسەر سێ وەزیری توركیادا دەسەپێنێت و پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ مەزڵوم كۆبانی فەرماندەی هێزەكانی هەسەدە ئەنجام دەدات وەزیری گەنجینەی ئەمریكا رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا واژۆی لەسەر سەپاندنی سزا بەسەر توركیادا كردووە و هەرسێ وەزیرانی (خەلوسی ئاكار بەرگری، سولەیمان سۆیلۆ ناوخۆ، فاتح دۆنمار وزەو سەرچاوەی سروشتی) حكومەتی ئەو وڵاتەی سزاداوە. لە راگەیێندراوێكیشدا وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاندووە، فەرمانی سەرۆكایەتییان بەدەستگەیشتووە بۆ جێبەجێكردنی سزاكانی ئەمریكا بۆسەر توركیا، كە سزاكان سێ بەرپرسی باڵای توركیای گرتووەتەوە لە نێویاندا وەزیری بەرگریی و وەزیری وزەی توركیا هەن. لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیشدا مایك پێنس جێگری سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند، سەرۆك ترەمپ لەگەڵ فەرماندەی كورد و هەسەدە، مەزڵوم كۆبانێ، قسەی كردووە، مەزڵوم كۆبانێ بە دۆناڵد ترەمپی راگەیاندووە، توركیا تاكو ئێستا نەیتوانیووە لەو30 كیلۆمەترەی ناوچەی ئارام كە دانرابوو تێپەڕ بكەن. بوتەی مایك بێنس ترەمپ دواتر لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا قسەی كردووە، سەرۆكی ئەمەریكا بە روونی داوای كردووە دەبێت هێرشەكان بوەستێنرێت و ئاگر بەست رابگەینرێت و دووپاتی كردووەتەوە دەبێت دانووستان هەبێت كێشەكان لەو رێگایەوە چارەسەر بكرێن.  هاوكات لینزی گراهام سیناتۆری كۆمپارییەكانی ئەمریكا لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند "ترەمپ پەیوەندی بە مەزڵوم كۆبانیەوە كرد، دڵنیای كردووە هەموو شتێك دەكات بۆ ڕاوەستانی هێرشی توركیا و بەدوای چارەسەرێكدا دەگەڕێت كە بۆ هەموو لایەك بەسوود بێت". لینزی گراهام ئاماژەی بەوەشكردووە"  ترەمپ ئەیەوێ كۆتایی بەم خوێنڕێژیە بێت، دەیەوی نیگەرانیەكانی توركیا بڕەوێنێتەوەو دڵنیاییش بداتە كوردەكان كە پشتگوێنەكخراون"  

درەو میدیا:  سەرۆكی ئەمریكا هەڕەشەی سزادانی بەرپرسان و تێكشكاندنی ئابوری توركیا دەكات . دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بەیاننامەیەكی توندو هەڕەشە ئامێز ئاراستەی بەرپرسانی توركیا دەكات" سزای بەپرسانی ئێستا و پێشووی توركیا دەدەین  سزاكان هەموو ئەو كەسانە دەگرێتەوەكە مافی مرۆڤیان پێشێل كردووەو بوونەتە هۆكاری ئاوارەبوونی خەڵك لە باكوری سوریا" لە بەیاننامەكەی ترەمپدا ئاماژە بە كۆمەڵێك سزاكراوە كە" بە رێژەی 50% باج دەخەینە سەر كاڵاكانی توركیا و گفتوگۆكانی  ئاڵوگۆری بازرگانی لەگەڵ توركیا رادەگرین كە بەبەهای 100 ملیار دۆلارە" سەرۆكی ئەمریكا ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بە هەڕەشە بۆسەر سەقامگیری ناوچەكە ناودەبات" ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا ئاشتی و سەقامگیری ناوچەكەی خستۆتە مەترسیەوەو كردنە ئامانجی خەڵكی سڤیل قبوڵكراو نیە"  تەرمپ هەرشە دەكات" ئامادەم ئابوری توركیا تێكبشكێنم ئەگەر سەركردەكانی لەسەر ئەم رێگە مەترسیدارەو وێنكەرانەیە بەردەوام بن"  هەر ئەمڕۆ لە دوو تویتدا دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا لەبارەی رۆژئاوای کوردستانەوە نوسیویەتی:  🔷 دوای ئەوەی داعش بەتەواوەتی لە سوریا شکستی هێنا ئێمە هەموو سەربازەکانمان لەو وڵاتە کشاندەوە. 🔷 رێگەبدەن سوریاو ئەسەد پارێزگاری لە کوردەکان بکەن و سنوری خۆیان بپارێزن و دژی تورکیا بجەنگن.  هەركەسێك دەیەوێت یارمەتی سوریا بدات لە پاراستنی كوردەكان پێم باشە، روسیا بێت، چین بێت، ناپلیۆن پۆناپارت بێت. ️🔷 من بە ژنەڕاڵەکانی خۆمم وت بۆچی دەبێت ئێمە بەرگری لە ئەوەد بکەین و لە پێناو خاکەکەی ئەودا بجنگین. 🔷 ئێمە 7 هەزار کیڵۆمەتر لە سوریاوە دورین.

درەو میدیا:  بەرپرسانی رۆژئاوای كوردستان، بە ناوبژیوانی بەرهەم ساڵح و ئاگاداری راستەوخۆی روسیا لەگەڵ دیمەشق گەیشتنە رێككەوتن بۆ گەڕانەوەی سوپای سوریا بۆ رۆژئاوای كوردستان، چتوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا لەشكركێشی سوپای توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان رابگیرێت.    لە بەیاننامەیەكدا رێڤەبەری خۆسەری لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا لە رێككەوتنیان لەگەڵ سوریا و روسیا راگەیاند "گەیشتووینەتە رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی سووریا.. تاوەكو سووپای سووریا بە درێژایی سنووری سووریا و توركیا جێگیربكرێت، بۆ ئەوەی هاوكاری هێزەكانی سووریای دیموكرات بكات بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو هێرشە و رزگاركردنی ئەو ناوچانەی كە سوپای توركیا و بەكرێگرتەكانیان كۆنترۆڵیان كردووە". مەزڵوم كۆبانی، فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات(هەسەدە) لە كۆبونەوەیەكدا بە ئەمریكییەكانی راگەیاندوە" ئەگەر واشنتۆن كوردانی سوریا لە هێرشی توركەكان نەپارێزێت، ئەوا لەگەڵ حكومەتی دیمەشق و روسیا رێكدەكەون "   ووردەكاری رێككەوتنەكەی رۆژئاوای كوردستان : 🔷 بەئامانجی رێگریکردن لە هێرشی تورکیا، رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی سوریادا کرا کە ئەرکی سەرشانێتی پارێزگاری لە سنوری وڵات و سەروەری سوریا بکات. 🔷 ئەم رێککەوتنە ئامانج لێی چونەناوەوەو بڵاوبونەوەی سوپای سوریایە بەدرێژایی سنوری سوریاو تورکیا، هاوتا لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکراتدا، بۆ رێگرتن لەو دەستدرێژییەو ئازادکردنی پاشماوەی ئەو ناوچانەی تر کە سوپای تورکیاو مورتەزەقە بەکرێگیراوەکانی چونەتە ناوییەوە. 🔷 ئەم رێککەوتنە دەرفەتی ئەوە دەڕەخسێنێت هەموو خاکە داگیراوەکانی تری سوریا لەلایەن سوپای تورکیاوە ئازادبکرێن، وەکو عفرین و ناوچەکانی تر. 🔷 پرۆژەی خۆبەڕێوەبەرێتی سیاسی لە  باکورو خۆرهەڵاتی سوریا داوای جیابونەوە ناکات، بەڵکو لە رابردوو و ئێستاشدا هێشتا داوای دیالۆگ و چارەسەری قەیرانی سوریا دەکات بەشێوەیەکی ئاشتیانە و هەرگیز هەڕەشەو دەستدرێژی نەکردوەتە سەر وڵاتانی دراوسێ تەنانەت تورکیاش، لەکاتێکدا ئەو هێشتاتۆمەتبارمان دەکات بە تیرۆر ەکاتێکدا خۆی لەسەرەتای قەیرانی سوریاوە رۆڵی هەبووە لە بڵاوکردنەوەی تیرۆردا. چۆن رێككەوتن؟ چەند رۆژێكە گفتوگۆی چڕ هەیە لە نێوان بەرپرسانی هەسەدەو روسیا بە نێوەنگیری بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق، بۆ گەییشتن بە رێككەوتن و بەرگرتن لە داگیركاری سوپای توركیا. بەپێی بەدواداچوونەكانی ( درەو میدیا ) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵاوە دەستی كەوتووە، لەماوەی سێ رۆژی رابردوودا پەیوەندی چڕو پڕ لە نێوان  بەرپرسانی بەڕێوەبەری خۆسەری رۆژئاوای كوردستان و بەرهەم ساڵح سەرۆككۆماری عێراقدا هەبووە. زانیاریەكانی ( درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن كە سەرەتا ( دیمەشق) رازی نەبووە بەو رێككەوتنە، چونكە پێیان وابووە بەرپرسانی كورد خیانەتیان كردووەو هێزەكانی ئەمریكایان هێناوەتە خاكی سوریاوە، هەروەك فەیسەڵ میقداد، جێگری وەزیری دەرەوەی سوریا بۆ رۆژنامەی (وەتەن)ی راگەیاندبوو" كوردەكان هەموو شتێكیان دۆڕاند، بەڵام پێویستە خۆیان نەدۆڕێنن". دواتر بەرهەم ساڵح چەند جارێك پەیوەندی بە بەرپرسانی باڵای سوریاوە دەكات و بۆ رازیكردنیان بە رێككەوتن لەگەڵ ئیدارەی خۆسەری، پێشتر بەرهەم ساڵح لە رێگەی پەیوەندیەكانیەوە بە سەرۆكی میسر و سەرۆكی كۆمكاری عەرەبی و پادشای سعودیەوە هەوڵی گەراندنەوەی كورسیەكەی سوریای داوە بۆ كۆمكاری عەرەبی و ئەوانیش رەزامەندیان لەسەر داوە. دواجار بەرپرسانی سوریا بە رێككەوتن رازی دەبن.  دواتر چەند جارێك لەرێگەی پەیوەندی تەلەفۆنیەوە قسە لەگەڵ سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا دەكات و پرۆژەیەك دەخاتە بەردەمیان بەمەبەستی رێككەوتن، چونكە سەرۆك كۆماری عێراق پێی وابووە كلیلی رێكەوتن لەگەڵ دیمەشق "مۆسكۆ"یە، بۆیە دواجار پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ فلادمیر پۆتن سەرۆكی روسیا دەكات و رازی دەكات بەو رێككەوتنە، سەرئەنجام ئەمڕۆ هەموو لایەنەكان رێككەوتن و سوریا هێزی بەرەو منبج و كۆبانی جوڵاند.  بۆ پشت راستكردنەوەی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی سالار مەحمود راوێژكاری سەرۆك كۆماری عێراق نوسیویەتی" سەرۆككۆماری عێراق لەم هەفتەیەدا هەوڵی خۆیدا، بۆیە غەریب حەسۆ هاوسەرۆكی تەڤدەم لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنیدا هەوڵەكانی سەرۆككۆماری بەرزنرخاند" رێككەوتنەكە چۆن دەبێت؟  سەبارەت بە رێككەوتنی نێوان خۆسەر و دیمەشق، بەرپرسی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی تەڤدەم رایدەگەیێنێت، رێككەوتنی هەسەدە و سوپای سووریا تەنها سەربازییە و پەیوەندی نییە بە چارەنووسی دەسەڵاتی خۆجێی و بەڕێوەبردنی شار و شارۆچكەكان لە رۆژئاوا.  رێككەوتنەكە بەجۆرێكە كە لەسەرەتادا تەنها رێككەوتنێكی سەربازی بێت بەڵام لە داهاتوودا  خۆی لە رێككەوتن لە بواری ( ئیدارە، نەوت، چەك و بواری سەربازی، پەیوەندییەكان)دەبینێتەوە  و لە داهاتوودا تەواوی رێككەوتنەكە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە، سوپای سوریا بە هاوكاری سوپای روسیا دەچنە شارەكانی رۆژئاوای كوردستان، سەرەتا دەچنە شارەكانی ( منبج ، كۆبانی، عەین عیسا )، دواتر بۆ شارەكانی تری رۆژئاوای كوردستان، بەپێی رێكەوتنی نێوانیان سوپای سوریا روبەرووی سوپای توركیا دەبێتەوەو هاوشانی هەسەدە شەڕ دەكات و رێگری لە هاتنی سوپای توركیا دەكات، واتا بەپێی رێككەوتنەكە هێزەكانی هەسەدە بەچەكی خۆیانەوە لەگەڵ سوپای سوریا هاوئاهەنگی دەكەن بۆ روبەرووبونەوەی سوپای توركیا بە پشتیوانی روسیا.    سەبارەت بە هەڵوێستی توركیاش لەسەر رێككەوتنی نێوان سوریا و خۆسەری، چاوەڕەوان دەكرێت لە دوو رۆژی داهاتوودا توركیا ئۆپەراسیۆنەكەی رابگرێت، ئەویش دوای جێبەجێكردنی قۆناغی یەكەمی ئۆپەراسیۆنەكەی، كە داگیركردنی ( گرێ سپی و سەرێ كانیە)، ئەگەر سوپای توركیا توانی ئەو دوو شارە رابگرێت ئەوا ئۆپەراسیۆنەكەی رادەگرێت. هەروەك روسیا و حكومەتی سوریاش هیچ هێزێك بۆ ئەو دوو شارە نانێرن، واتا بە سوریا و روسیا بە ئاگاداری ئێرانیش رازین بە داگیركردنی ئەو دوو شارە لەلایەن سوپای توركیاوە، بۆیە رێككەوتنەكە دڵرازیكردنی توركیاشی تیایە. 

راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازل حەمەرەفعەت  چوار رۆژە ئۆپەراسیۆنی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەستیپێكردووە، پلانی یەكەمی توركیا شاری (گرێ سپی)و (سەرێكانی)یە، لە رۆژهەڵات‌و رۆژئاوای ئەم دوو شارەوە توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، تائێستا تەنها چەند گوندێكی ئەو ناوچانەی داگیركردووە.  (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا بە وردی نەخشەی شەڕ لە رۆژئاوای كوردستان دەخاتەڕوو.  نەخشەی شەڕەكە سوپای توركیا كە هێزی دووەم لەسەر ئاستی وڵاتانی (ناتۆ) لە چوار رۆژی دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكەدا، كەمترین پێشڕەویكردووە، شەڕڤانانی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئەگەرچی لەڕووی چەكەو كەلوپەلی سەربازی‌و لۆجستیەوە شەڕێكی نابەرامبەر دەكەن، بەڵام تائێستا بەرگرییەكی بەهێزیان كردووە. بەشێوەیەكی سەرەكی سوپای توركیا هێرشەكانی بۆ داگیركردنی (5) شارو شارۆچكەو ناوچەی سنورییە لە رۆژئاوای كوردستان كە ئەمانەن: •    قامیشلۆ •    سەرێ كانی •    دربیسی •    گرێ سپی •    كۆبانی  ئەم پێنج شارە لە سنوری نێوان سوریا- توركیادان، هەندێكیان بەتەواوی تێكەڵن لەگەڵ سنوری توركیاو هەندێكیشیان كیلۆمەترێك بۆ دوو كیلۆمەتر دوورن لە سنوری توركیاوە. سوپای توركیا بە تەكتیكی وردی سەربازی ئۆپەراسیۆنەكەی ئەنجام دەدات، سەرەتا بە تۆپ‌و فڕۆكە بۆردومانی ناوچەكە دەكات بۆ ئەوەی خەڵكی مەدەنی لەو شارانەدا نەمێنن، دواتر هێرشی زەمینی دەكات. بەڵام ئێستا شارەكانی (قامیشلۆ، دربیسی، كۆبانی) بە تۆپی دوورهاوێژ بۆردومان دەكات‌و بۆ شارەكانی (سەرێ كانی، گرێ سپی) هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، ئەمیش بۆ سێ ئامانج: •    پلانی یەكەمی توركیا داگیركردنی ناوچەی نێوان گرێ سپی‌و سەرێ كانی-یە، توركیا دەیەوێت لەم ناوچەیە ئەو عەرەبە ئاوارانەی سوریا جێگیر بكات كە ئێستا لەناو كەمپەكانی توركیادان، ئەمە مەترسی گەورەی كوردو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە كە دەڵێن ئەردۆغان دەیەوێت دیمۆگرافیای ناوچەكە بگۆڕێت.  •    بڕینی رێگای سەرەكی نێوان كانتۆنی كۆبانی‌و كانتۆنی جەزیرە‌و دابڕینی ئەو دوو كانتۆنە لە یەكتر، بەتایبەتیش بڕینی رێگای سەرەكی نێوان شارەكانی (قامیشلۆ – كۆبانی)، ئێستا دەنگۆی ئەوە هەیە سوپای توركیا ئەم رێگەیەی كۆنترۆڵكردبێت، بەڵام میدیاكانی نزیك لە هێزەكانی سوریای دیموكرات رەتیدەكەنەوە. •    ئەگەر بە فشاری نێودەوڵەتی ئۆپەراسیۆنی "كانیاوی ئاشتی" راگیرا (هەرچەندە ئەردۆغان وت:ی چی دەڵێن با بیڵێن ئێمە ئۆپەراسیۆن راناگرین)، توركیا دەیەوێت دەستكەوتی هەبێت‌و نایەوێت بەدەستی بەتاڵ لێی دەربچێت. توركیا ئۆپەراسیۆنەكانی بۆ سەر شارەكان بە شێوازو تەكتیكی جیاواز دەستپێكردووە، بەمشێوەیە:  •    گرێ سپی: دەكەوێتە سنوری توركیاو سەربە پارێزگای رەقەیە، 100 كیلۆمەتر لە سەنتەری پارێزگای رەقەوە دوورە، زۆرینەی دانیشتوانەكەی عەرەبن، توركمان‌و كوردو ئەرمەنی تێدا دەژین، زۆرینەی دانیشتوانەكەی بە كشتوكاڵ و بازرگانییەوە سەرقاڵن. سوپای توركیا سەرەنجی گەورەی لەسەر ئەم شارەیە، دەیەوێت بەشێكی زۆری عەرەبە ئاوارەكان لەو ناوچەیە نیشتەجێ بكات، بۆیە چڕترین هێرشی توركیا بۆسەر ئەو شارەیەو هێرشی زەمینی دەستپێكردووە، بەڵام بەهۆی بەرگری گەورەی هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە كەمترین پێشڕەویان كردووە، بەپێی نەخشەیەك لەلای رۆژهەڵاتی شارەكەوە (8) گوندی كۆنترۆڵكردووەو لەبەشی رۆژئاواشەوە (2) گوندی داگیركردووە. •    سەرێ كانی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریاو توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، 85 كیلۆمەتر لە حەسەكەوە دوورە، لە شاری قامیشلۆوە 90 كیلۆمەتر دورە، دەكەوێتە سەر رووباری خاپور، ناوچەیەكی شارستانی كۆنە، عەرەب و كورد و ئێزدی و مەسیحی و ئەرمەنی و توركمانی تێدا دەژی. لەناو پلانە داگیركارییەكەی توركیادا سەرێ كانی پلەی یەكەمی هەیە، بۆ گرتنی ئەم شارە، سوپای توركیا هێرشی زەمینی دەستپێكردووەو تائێستا لە رۆژهەڵاتییەوە تەنها (3) گوندو لە رۆژئاواوە تەنها (1) گوندی داگیركردووە.  ئەم شارۆچكەیە دەكەوێتە ناو پلانی توركیا بۆ نیشتەجێكردنی ئاوارە سورییەكان لەو ناوچەیەدا.  •    قامیشلۆ: دەكەوێتە باكوری رۆژهەڵات لە سنوری نێوان سوریاو توركیا، هەریەك لە ناحیەكانی (تەلحەمیس، عامودا، قەحتانیە) سەربە قامیشلۆن، (كورد، عەرەب، كریستیان و ئەرمەنی) لەم شارەدا دەژین.      سوپای توركیا تائێستا تەنها بە تۆپ‌و بۆردومانی فڕۆكە هێرشی بۆ سەر قامیشلۆ كردووە، هێشتا هێرشی زەمینی دەستپێنەكردووە. •    ناحیەی دربیسی: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریا‌و توركیا، سەربە پارێزگای حەسەكەیە، (85) كیلۆمەتر لەناوەندی پارێزگای حەسەكەوە دوورە، شارەكە لە دوو ناوچە پێكهاتووە، ناوچەی رۆژئاوا كە زۆرینەی خەڵكەكەی مەسیحین‌و لەكۆنەوە بەكاری بازرگانی‌و پیشەسازییەوە سەرقاڵن، ناوچەی رۆژهەڵات كە زۆرینەی خەڵكەكەی كورد‌و عەرەبن، سوپای توركیا بە تۆپباران‌و بۆمبارانی فڕۆكە پەلاماری ئەم شارە دەدات.  •    كۆبانێ: دەكەوێتە سنوری نێوان سوریا‌و توركیا، بەدووری 30 كیلۆمەتر لە رۆژهەڵاتی فورات هەڵكەوتووە، سەربە پارێزگای حەلەبە، 150 كیلۆمەتر لەناوەنجی پارێزگای حەلەبەوە دورە، ساڵی 2015 چەكدارانی رێكخراوی "داعش" زۆرینەی شارەكەو گوندەكانی دەورەبەری گرت، بەڵام "داعش" لە كۆبانێی رۆژئاوای كوردستانەوە لەناوچەكەدا دوچاری تێكشكانی سەربازی هات، ئێستا كۆبانی لەلایەن سوپای توركیاوە بە تۆپ‌و فڕۆكە بۆردومان دەكرێت، بەڵام كەمتر لە سەرێ كانی‌و گرێ سپی.   ئەمریكا چی دەڵێ ؟ لەماوەی چوار رۆژی رابردوودا توركیا بە چەندین رێگا هێرشی ئاسمانی‌و زەمینی،  تۆپبارانی دەستپێكردووە. مارك میڵی سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا كە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" توركەكان هێرشی ئاسمانییان ئەنجامداوەو بە تۆپیش ناوچەكەیان تۆپبارانكردووەو هەندێكجاریش بە تانك لە سنورەكانی باكوری سوریاوە تۆپبارانی ناوچەكەیان كردووە".  سەرۆك ئەركانی سوپای ئەمریكا پێیوایە جوڵەی هێزە زەمینیەكانی توركیا سنوردار بووە "جوڵەی هێزە زەمینیەكان بەرەو باشوور، بەگوێرەی زانیارییەكانمان، تاڕادەیەك سنوردار بوون، ئێمە باس لەو دوو گوندە دەكەین كە دەكەونە رۆژئاواو رۆژهەڵاتی ئەو شوێنەی كە پێیان دەگوترێت میكانیزمی ناوچەی ئارام لە هەردوولاوە بەرەو باشوور چوون‌و فەرماندە سەربازییە توركەكان رابەرایەتییان كردوون، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ سوپای سوریای ئازاد".  سەبارەت بە ژمارەی هێزەكانی توركیا مارك میڵی دەڵێ:" هێزی توركیا چەند سەد كەسێكن‌و سوپای سوریای ئازادیش لەوانەیە نزیكەی هەزار كەس یان زیاتر بن، ئەوان لە رۆژئاوا پێشڕەوییان كردووە، نزیكەی با بڵێین، پێنج تاوەكو 10 كیلۆمەتر، لە رۆژهەڵاتیش با بڵێین شتێك لەنێوان یەك دوو سێ كیلۆمەتر، بۆیە هێرشەكان لەسەر زەوی تاڕادەیەك سنوردارن، بەڵام هێرشە ئاسمانی‌و زەمینییە ناڕاستەوخۆكان، بەردەوامن". لەبارەی ناوچەی ئارامەوە بەپێی قسەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، ئامانجی توركیا لە ئۆپەراسیۆنەكە، دوورخستنەوەی مەترسییەكانی "تیرۆر"و دروستكردنی "ناوچەی ئارام"ە بە قوڵایی (32) كیلۆمەترو درێژی نزیكەی 500 كیلۆمەتر لەناوچەكە، ئەو قوڵایەی كە دانراوە تەواوی شارە كوردیەكانی رۆژئاوای كوردستان دەگرێتەوە، ئەمە بەپێی ئەو نەخشەیەی كە ئەردۆغان لە نەتەوە یەكگرتووەكان خستیەڕوو. ناوچەی ئارام لە سنوری رۆژئاوای كوردستان‌و توركیا، كە یەكێكە لە پلانەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغان: •    ئەو ناوچە سنورییەی كە ئێستا لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایە بە سەرۆكایەتی شەڕڤانانی كورد (یەكینەكانی پاراستنی گەل- یەپەگە) درێژییەكەی 480 كیلۆمەترەو لە روباری فوراتەوە لە خۆرئاواوە دەستپێدەكات تاوەكو سنوری عێراق لە رۆژهەڵات.    •    پلانی توركیا بۆ ئێستا داگیركردنی سنوری نێوان شاری سەرێكانی‌و گرێ سپی- یە، كە درێژییەكەی  120 - 100 كیلۆمەترە، ئێستا هێزەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیە كشاونەتەوە، چاوەڕەوان دەكرێت لە هەنگاو و پلانی یەكەمدا ئەم دوو ناوچەیە داگیربكرێن، بەمە توركیا لەلایەك رێگای نێوان كۆبانێ‌و جەزیرە دەبڕێت، لەلایەكی تر بەپێی پلانەكە توركیا خەڵكی عەرەبی سوننە لەو ناوچەیە نیشتەجێ دەكات، كە ژمارەیان نزیكەی (2 ملیۆن) كەسە‌و لە كەمپەكانی توركیا نیشتەجێن. پشتێنەی ئەمنی‌و گۆڕینی دیموگرافی ناوچەكە نوێ نیە، پێشتر لەسەردەمی حافز ئەسەدی سەرۆك كۆماری پێشووی سوریادا (1971- 2000)، حەفتاكانی سەدەی رابردوو تەعریبێكی بەرنامەبۆدارێژراوی لە ناوچە كوردییەكان دەستپێكردووە، زیاتر لە (500) گوندی ناوچەكەی تەعریب كرد، تەنانەت ناوچی ناوچەكانیشی وەرگێڕا بۆسەر زمانی عەرەبی، بۆ نمونە: •     ناوی (كۆبانی)ی گۆڕی بۆ "عین العرب" •    ناوی (سەرێ كانی) گۆڕی بۆ "رەئس العین" •    ناوی (دێرك)ی گۆڕی بۆ "مالكیە" •    ناوی (گرێ سپی) گۆڕی بۆ "تەلئەبیەز"  

درەو میدیا: مارك ئیسپەر، وەزیری بەرگری ئەمەریكا دوایین هەڵوێستی وڵاتەكەی سەبارەت بە ئۆپەراسیۆنەكەی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان راگەیاند"نامانەوێت ببین بەبەشێك لە شەڕی نێوان توركیاو پەكەكە، كە مێژوویەكی درێژی هەیە بۆیە بەشێك لە هێزەكانمان لەناوچەی شەڕ كشاندۆتەوە"   وەزیری بەرگری ئەمریكا ئەوەشی خستەروو" توركیا بە بیانووی "پەكەكە" هێرشەكانی دەستپێكردووە و بیانووەكەیان ئەوەیە كە هێرش دەكەنە سەر توركیا" ئاماژەی بەوەشكرد" داوامان لە توركیا كردووە ئۆپەراسیۆنەكە رابگرێت، پشتمان لە هێزە كوردییەكانیش نەكردوو"  سەبارەت بە پەیوەندیەكانیان لەگەڵ هەسەدە، مارك ئیسپەر رایگەیاندووە"ئەم ئۆپەراسیۆنە هێزەكانی سووریای دیموكرات كە هاوبەشی ئێمەن دەخاتە رەوشێكەوە كە زیانیان پێدەگەیێنێت و هەڕەشە لە ئاسایشی كەمپەكانی داعش دەكات و ناوچەكە بەرەو ناسەقامگیری زیاتر دەبات" لە كرنگرە رۆژنامەوانیەكەدا جەنەرال مارك میلی، سوپاسالاری ئەمەریكا، لە رایگەیاند" پەیوەندییان لەگەڵ هەسەدە ماوە و جێیان نەهێشتوون"  

درەو میدیا:  دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە نوێترین تویتیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بووك سێ بژاردە لەبەرامبەر ئۆپەراسیۆنەكانی توركیا بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان دەخاتە روو، لە سێ بژاردە تەنها دەتوانین یەك بژاردە جێبەجێبكەین:. بژاردەی یەكەم: هەزاران سەرباز بنێرین و شەڕەكە بەرینەوە بژاردەی دووەم: سزای ئابوری توند بسەپێنین بەسەر توركیادا بژاردەی سێیەم: رۆڵێ نێوەندگیری لە نێوان توركیا و كوردەكان بگێڕین و بۆ گەیشتن بە رێككەوتن